ཤེས་རབ་རང་བྱུང་གི་སྒྲོན་མ།
བཞི་པ་ཤེས་རབ་རང་བྱུང་གི་སྒྲོན་མ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལའང་། ༡ ངོ་བོ། །༢ ངེས་ཚིག །༣ མཚན་ཉིད། ༤ དབྱེ་བ། ༥ རྟེན། ༦ སྒོ། ༧ དངོས། ༨ ཡུལ། ༩ གནས། ༡༠ ཚད། ༡༡ དཔེ་དང་བཅུ་གཅིག་ལས། ༡ ངོ་བོ་ནི། སྒྲོན་མ་གཞན་ལ་ཁྱབ་བྱེད་དུ་ཡོད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟེ། སྒྲོན་མ་འབར་བ་ལས། ཤེས་རབ་རང་བྱུང་སྒྲོན་མ་ནི། །འདི་ལྟར་སྒྲོན་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཤེས་བྱེད་ཚུལ་དུ་གནས་པས་ན། །ཀུན་གྱི་ཆ་ལ་འདི་ཉིད་པས། །འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཉིད་ལས་ནི། །འབྱེད་པ་མེད་པའི་ཚུལ་དུ་གནས། །ཆ་ཕྲ་བསྐྱེད་པའི་ངོ་བོར་ནི། །ཡེ་ཐོག་ཉིད་ནས་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །༢ ངེས་ཚིག་ནི། དེ་ཉིད་ལས། ཤེས་པ་དངོས་དང་དངོས་མེད་པའི། །སྣང་བ་ཀུན་ལ་རབ་ཞུགས་ནས། །སྤྱི་ཡི་དོན་རྣམས་ཤེས་པ་དང་། །མ་བཙལ་བཞག་པའི་གདེངསརྙེད་དེ། །རང་གི་ཡེ་ཤེས་ཚད་རྣམས་ཤེས། །རང་བཞིན་དག་པའི་ཆོས་སྐུ་ནི། །སུས་མ་རྙེད་པར་རང་རིག་པས། །ཀུན་ལས་ཁྱད་འཕགས་རབ་ཏུ་སྣང་། །གཞན་གྱིས་སྤྱོ༷ད་{དཔྱ༵ད་}པའི་གནས་མེད་པས། །རང་ཤར་ཡེ་ནས་དག་པའི་ཡུལ། །གཞན་གྱིས་ཡུལ་མིན་རང་ཤེས་བྱ། །བྱས་པས་འདི་དོན་རྙེད་པ་མེད། །སུ་ལ་རེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། །ཡེ་ནས་རང་སྣང་འབྱུང་ཞེས་བྱ། །སྒྲོན་ནི་ཆོས་ཉིད་ཐམས་
ཅད་ཀུན། །གཉིས་སུ་མེད་པར་སྣང་བར་བྱེད། །མས་ནི་རང་ངོ་ཁྱབ་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། ཤེས་པས་ཆོས་རྣམས་ཅིག་ཆར་རྟོགས། །རབ་ནི་ཀུན་གྱི་རྩེ་མོར་གྱུར། །རང་ནི་གཞན་ལྟོས་ཆོས་དང་བྲལ། །བྱུང་བས་མ་བཀག་ལྷུག་པར་སྣང་། །གཡོན་ནས་འཆར་བྱེད་སྒོ་མ་འགགས། །ཞེས་སོ། །༣ མཚན་ཉིད་ནི། སྤྲོས་བྲལ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག་ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པས་ཤེས་བྱ་ཤེས་ཤིང་སྤང་བྱ་སྤང་བ་སྟེ། སྒྲོན་མ་འབར་བ་ལས། སྣང་དང་མི་སྣང་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །རང་བཞིན་མེད་པར་སུས་ཤེས་པ། །འདི་ནི་དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་དང་། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཤེས་རབ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ལ༷ས་{ནི༵}། །མཁ༷ས་པ༷་{གས༵ལ་བ༵འི་}ཚིག་འཇུག་གཞི་མ་སྡུད། །ཉོན་མོངས་ལས་དང་བག་ཆགས་བསྲེག །སྨིན་བྱེད་འཁོར་འདས་སྲོག་གཅོད་པའོ། །ཞེས་སོ། །༤ དབྱེ་བ་ནི་ལྔ་སྟེ། གཞི་གནས་རང་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་བྱེད་ལ། སྣང་བ་ཅེར་འཛིན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དབྱིངས་རིག་ཐད་ཀར་རྟོགས་པ། དྲན་པ་འགག་མེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཉམ་བཞག་ཏུ་གསལ་དངས་ཕྱེད་པ། སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྤྱི་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ། འཇུག་བྱེད་རྣམ་གསུམ་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་མཚམས་ཕྱེད་པ་སྟེ། སྔ་མ་ལས། དབྱེ་བ་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ཏེ། །གཞི་གནས་རང་བྱུང་ཤེས་རབ་ཀྱིས། །ལུས་སོགས་ཆོས་ཀྱི་རྟེན་རྣམས་བྱེད། །སྣང་བ་ཅེར་འཛིན་ཤེས་རབ་
ཀྱིས། །དབྱིངས་དང་རིག་པའི་དྲན་པ་འཛིན། །དྲན་པ་འགག་མེད་ཤེས་རབ་ཀྱིས། །ཤེས་པ་རྩེ་གཅིག་ཡུལ་རྣམས་སྡུད། །སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས། །སྤྱི་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་འབྱེད། །འཇུག་བྱེད་རྣམ་གསུམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས། །རང་བཞིན་བར་དོར་གཏན་ལ་འབེབས། །ཞེས་སོ། །༥ རྟེན་ནི། སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ལ་ཤེས་བྱ་དང་ཤེས་བྱེད་དུ་བརྟེན་ལ། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་ལྡན་པ་དང་། ལྡན་ཆོས་སུ་ངོ་བོ་གཅིག་པ་བརྟེན་པ་སྟེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཤེས་རབ་རང་བྱུང་བརྟེན་པ་ནི། ཚིག་དང་ཡིན་མིན་རྟོག་པ་དང་། །གྲུབ་པའི་མཐའ་དང་ལྟ་སྒོམ་དང་། །ཆོས་ཉིད་ལ་ནི་བརྟེན་པའོ། །ཞེས་སོ། །༦ སྒོ་ནི། དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། སྒྲོན་མ་འབར་བ་ལས། འཆར་བྱེད་སྒོ་ནི་དབང་པོ་ལྔ། །ཁྱད་པར་སྣ་༷{སྙི༵ང་}ནས་འཆར་བར་བྱེད། །དེ་རྟགས་མཚན་མོའི་དུས་ཉིད་དུ། །གློ་དང་སྦྲིད་པ་དྲག་པོ་དང་། །ཤིན་ཏུ་གློ་དྲག་བུས་པའི་ཚེ། །དམར་ལ་དངས་པའི་འོད་ཟེར་ནི། །མེ་སྟག་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་འཕྲོས། །དེ་ཡི་ཚད་དང་རྟགས་དེ་ཡིས། །འཆར་བར་བྱེད་པའི་སྒོ་ངོས་ཟིན། །ཞེས་སོ། །༧ ཤེས་རབ་དངོས་ནི། ཤེས་པས་ཡུལ་རིག་ཀྱང་རྟོག་པར་མ་སྐྱེས་པའི་གསལ་བ་དེ་ལ་ངོས་བཟུང་ནས་སྒོ་དབང་པོ་ལྔ་ལ་རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དངས་པ་ལྔ་འབྱུང་བ་ལ་བྱའོ། །དབང་ཤེས་རྟོག་བྲལ་དེ་ཉིད་སེམས་ཡིན་ཀྱང་དེའི་ནང་ན་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་གསལ་རིག་རྟོག་མེད་གང་ལའང་མི་འཛིན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ངོས་
བཟུང་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་ཤེས་པའི་རང་དུས་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་ཡོད་པ་དེ་འདིར་ངོས་བཟུང་གི །རྟོག་དཔྱོད་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ལ་མི་འདོད་པས་གནད་འདི་གལ་ཆེ་བ་ཡོད་དོ། །༨ ཡུལ་ནི། རང་ངོའི་ཡུལ་རིག་པ་འཇུག་ཡུལ་ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཏེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཤེས་རབ་ཡུལ་ནི་ཚིག་དང་དོན། །ཚིག་དོན་འབྲེལ་བར་འདོད་པ་ཡིས། །མཚོན་པས་ཤེས་དང་བརྗོད་པས་སོ། །མཚོན་པ་དཔེ་དང་བརྡའ་མཚོན་དང་། །ཚིག་གིས་མཚོན་པ་མཐའ་མར་བརྗོད། །བརྗོད་པས་ཤེས་པ་ཐ་སྙད་དང་། །ངོ་སྤྲད་པ་དང་འཁྲིད་པ་དང་། །ལ་བཟླ་ཤན་འབྱེད་དག་གིས་སོ། །ཞེས་སོ། །༩ གནས་ནི། ངོ་བོ་སྙིང་གའི་འོད་རྩ་བཞི་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་རྩལ་ཟེར་གདངས་ཀྱི་མ་རྩ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་གནས་པས་ལུས་ལ་ཁྱབ་སྟེ། གང་དུ་རེག་ཀྱང་ཤེས་པས་ཚོར་བ་དེས་ཤེས་པ་རླུང་གི་རྟ་ལ་ཞོན་པས་རང་རྩལ་རྩ་འདབ་འགར་འཐུམས་དུས་ཤེས་པ་རྨུགས་ཤིང་མི་གསལ་ལ་རྩ་ཟང་ཐ༷ང་(ཐལ)དུ་རང་རྩལ་ཚུད་དུས་ཤེས་པ་གསལ་ལ་ངར་ཆེ་བ་སྟེ། མདོར་ན་ངོ་བོ་སྙིང་དང་རྩལ་རྩ་རྣམས་ན་རླུང་གི་རྟ་ལ་ཞོན་ནས་རྒྱུ་སྟེ། སྒྲོན་མ་འབར་བ་ལས། སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྩ་བཞི་ན། །འགྱུ་དང་འགུལ་དང་འཕྲིག་པ་དང་། །ཡང་ཞིང་བསྐྱོད་པའི་བདག་ཉིད་དུ། །ཙིཏྟའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཉིད་དུ་འཁོར། །དངས་མ་ཤེས་པའི་བཅུད་རྣམས་ནི། །མེ་སྟག་ཡར་བའི་མཚན་ཉིད་དུ། །ལྔ་བཞི་ལས་ཀྱི་རླུང་དང་བཅས། །ཤེས་པ་གསལ་
གསལ་རིག་རིག་པོ། །ཤེས་རབ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ། །རོ་མ་རྐྱང་མ་ཀུན་འདར་མ། །ཤེལ་ཕུག་ཁོག་པ་སྟོང་པའི་ནང་། །གསལ་བ་ཤེས་རབ་ཆེན་པོར་བཞུགས། །མིང་གཞི་འདུས་པའི་ཡེ་གདངས་སུ། །ཐམས་ཅད་འབྱེད་པའི་ངོ་བོར་ནི། །ཡེ་ནས་ལུས་ཀྱི་ཆ་ལ་གནས། །སྐབས་སུ་རླུང་གིས་རང་གཟུང་བས། །ཤེས་པ་དྲན་མེད་རྨུགས་པར་ཡང་། །ཤེས་རབ་རྩལ་རྣམས་རྒྱས་འཐུམས་པས། །གསལ་བའི་ཆ་མེད་རྨུགས་པར་འགྱུར། །རླུང་གིས་ཤེས་རབ་རྩལ་བསྐྱེད་ཚེ། །སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་། །ཡིད་ལ་དྲན་ཞིང་གསལ་བར་འཆར། །གསལ་དང་མི་གསལ་རྩལ་རྣམས་ནི། །རླུང་གི་གཡོ་འགུལ་ཉིད་ལས་འབྱུང་། །ལུས་དཀྱིལ་རྩ་ནང་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །༡༠ ཚད་ནི། ཤེས་རབ་ལྔ་པོ་དེས་རང་རང་གི་འཇུག་ཡུལ་ཞུགས་པས་གདེང་ཚད་དུ་ལོངས་པའི་ཚད་དུ་ཕྱིན་པ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། གཞི་གནས་ཤེས་རབ་རང་བྱུང་ཚད། །ཆོས་ཀུན་མཉམ་པའི་ཉམས་སྐྱེས་ན། །ཤེས་པ་བརྟན་པའི་གདིང་རྙེད་ཡིན། །དེ་ཉིད་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པར། །རྟག་ཏུ་རྒྱུད་ལ་གནས་པས་ན། །འདི་ནི་གཞི་གནས་ཤེས་རབ་ཡིན། །འདི་ཡི་ལུས་ཀྱང་ཡང་བ་དང་། །ཤེས་པ་རྣམས་ནི་གསལ་བའོ། །སྣང་བ་ཅེར་འཛིན་ཤེས་རབ་ཚད། །ཅོག་བཞག་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རྟགས། །ལུས་དཀྱིལ་ཁ་དོག་ལྔ་ཡི་འོད། །རྩོལ་བ་མེད་པར་ཕྱིར་ཤར་ནས། །འདི་ལ་ཤེས་པ་རང་ས་ཟིན། །ལུས་ཀྱང་ས་ལ་རེག་པ་མེད། །འདི་ཡིས་དམིགས་པ་གར་གཏད་པའི། །བེམ་པོ་རྣམས་ཀྱང་འགུལ་བར་ནུས། །རང་
རྩལ་འབྱོངས་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །དྲན་པ་འགག་མེད་ཤེས་རབ་ཚད། །ཤེས་པ་གཞན་ལ་འཇུག་པ་མེད། །གཅིག་པུར་འདུག་པར་དགའ་བ་དང་། །དབེན་པའི་ས་ལ་རྟག་པར་དད། །མི་དང་འགྲོགས་སྙིང་མི་འདོད་པར། །ཤེས་པ་རྩེ་གཅིག་འགྱུར་བ་མེད། །གཞན་གྱིས་བརྗོད་པའི་གཏམ་ལ་ཡང་། །གཉིས་སུ་འཛིན་པ་ཉིད་དང་བྲལ། །ལྟ་བ་མི་འགྱུར་གདེང་ཉིད་དུ། །ནམ་མཁའ་དག་ལ་འགྲོ་བ་སྙམ། །སེམས་དེ་གར་གཏད་ས་དེར་འགག །ཕ་རོལ་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཀྱང་། །འདི་ལ་བསྒྱུར་དུ་ག་ལ་ནུས། །བག་མེད་ཤེས་པ་བདེ་ཡངས་པ། །འདི་ཉིད་སྐྱེས་པའི་མི་དེ་ནི། །དྲན་པ་འགག་མེད་ཤེས་རབ་ཟིན། །སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཚད། །ཀུན་གཞི་ཉིད་ནི་ཆོས་སྐུ་ཡང་། །འདི་ལྟར་ཕྱི་རྟགས་འདི་ལྟ་བུ། །ལུས་ལ་ཞེན་པའི་བློ་བྲལ་ནས། །རིག་པ་གར་གཏད་སར་གནས་ཏེ། །ལུས་ནི་བེམ་པོ་བཞིན་དུ་འགྱུར། །སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྱེད་པས་ནི། །འགྱུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་ཡང་འགགས། །འབྱུང་བ་དངས་སྙིགས་སུས་ཕྱེད་པ། །རགས་པའི་སྣང་བ་རང་འགགས་ཏེ། །ལུ་གུ་རྒྱུད་ལ་བདེ་བར་སྤྱོད། །དེ་བཞིན་འཁོར་འདས་སུས་ཕྱེད་པར། །འཁྲུལ་པའི་བློ་རྣམས་སྐྱེ་མི་སྲིད། །གལ་ཏེ་སྐྱེས་ཀྱང་ཕན་གནོད་བྲལ། །དེ་ལ་སོགས་པའི་རང་ཤེས་ཀྱིས། །འཁོར་འདས་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་ནི། །སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །འཇུག་བྱེད་རྣམ་གསུམ་ཤེས་རབ་ཚད། །ཆོས་ཀུན་ཚིག་གཅིག་སྨོས་པ་ན། །དེ་ཡི་གཞུང་ཀུན་ཤེས་པ་ནི། །ཐོས་པའི་ཤེས་རབ་ཚད་དུ་ཕྱིན། །ཤེས་པས་གང་ལ་བསམ་པ་ཡིས། །བཟུང་དེ་རྒྱུད་ལ་བདེར་ཤར་ནས། །བསམ་པ་ཡང་ནི་དེ་
བཞིན་འབྱོངས། །གང་བྱུང་རྐྱེན་གྱིས་མི་གནོད་པར། །འཁྲུལ་རྟོག་ཞེན་པ་རང་འགག་ནས། །འདིས་ནི་བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་རྙེད། །ཅེས་སོ། །༡༡ དཔེར་ན། སྣང་བར་བྱེད་པས་སྒྲོན་མེ་དང་འདྲ་ལ། མཆེད་ཅིང་སྤྲོ་ཐུབ་པས་མེ་སྟག་མཆེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། དཔེར་ན་སྲེག་བྱེད་མེ་སྒྲོན་ལྟར། །ཤེས་པས་ཆོས་རྣམས་གཅིག་ཅར་རྟོགས། །ཞེས་པ་དང་། སྒྲོན་མ་འབར་བ་ལས། དཔེར་ན་སྤྲ་བ་རླན་མེད་ལ། །མེ་སྟག་ཕྲ་བ་ཉིད་འཕྲད་ཀྱང་། །སྤྲ་བ་ཀུན་མཆེད་མེས་བསྲེགས་བཞིན། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་བག་ཆགས་བསྲེག །འདི་ཀུན་ཤེས་རབ་སྒྲོན་མའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་གོང་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་རྩལ་མེ་སྟག་ལྟ་བུ་དང་འབྲེལ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་ཏོ། །