སྟོང་ཉིད་སེམས་ཀྱི་རང་གཟུགས།

༈ སྟོང་ཉིད་སེམས་ཀྱི་རང་གཟུགས་ཞེས་པ་ནི། སེམས་དྲན་པ་དང་རྟོག་པ་ཅི་ལྟར་སྣང་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ཡིན། འཁོར་ལོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ལྷར་སྒོམ་པ་ཡང་སེམས་སྣང་བ་ཡིན། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལྷར་སྣང་བ་དང༌། རིགས་དྲུག་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་བཟང་ངན་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡིན། དེས་ན་རང་སྣང་ལྷར་སྣང་བ་མིན་པ་ལོགས་ན་མེད། ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཞེས་པ་ནི། ལྷ་སྐུ་བསྒོམས་སྟེང་སྟོང་པར་བསྒོམ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལྷ་སྐུ་རང་སྟོང་པ་ཡིན། ཟུང་འཇུག་ཅེས་པ་ནི། སེམས་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ལྷར་སྣང་བ་མ་གཏོགས་པ། གཞན་ནས་ཟུང་འཇུག་གཅིག་བཙལ་མི་དགོས་པའོ། །དང་པོའི་ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི། སྤང་བྱ་དང་གཉེན་པོ་གསོ་བའི་ཤེས་པའོ། །འགྱུར་བ་མེད་ཅེས་པ་ནི། སེམས་གདོད་མ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་པས་གང་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་བ། འོ་ན་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་པར་ལུས་བླངས་སོ་ཞེ་ན། སེམས་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་པར་སོང་བ་མེད་པས་ན་དང་པོའི་ཤེས་པའོ། །འདས་མ་འོངས་དུས་གསུམ་དུ་སྣང་ན་ཡང༌། དུས་གསུམ་དུ་བཅད་པ་མ་གཏོགས་པ་དང་པོའི་ཤེས་པ་འགྱུར་བ་མེད། བདག་གཉིས་ཞེས་པ་ནི། གང་ཟག་གི་བདག་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་གོ །དེ་ལ་གང་ཟག་དང་བདག་དང་བདག་མེད་པའོ། །གང་ཟག་ནི་གཞི་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བདག་ནི་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་སུ་བཟུང་བའོ། །བདག་མེད་པ་ནི་ཡུལ་རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ཤས་སུ་བསིལ་བས་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་ཡང་ཡུལ་བསིལ་བས་ཤེས་པ་ཡང་བསིལ་བར་འདོད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་བདག་ལ་ཡང་ཆོས་དང་བདག་དང་བདག་མེད་པའོ། །ཆོས་ནི་སེམས་ཉིད་སྟོང་པ། བདག་ནི་ཞེན་པ་དངོས་པོར་བཟུང་བས་བདག་ཏུ་བཟུང་བའོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་པར་ཡང༌། ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་ཀྱང༌། གཟུགས་ལ་བརྟགས་ཤིང་ཞེས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བར་དུའོ། །བདག་མེད་པ་ནི་བདག་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་སྟོང་པ་སྟེ། གང་དང་ཡང་བྲལ་བས་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བགྲོད་པ་གཅིག་པ་ཞེས་པ་ནི། དང་པོའི་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པའི་ལྟ་བ་མེད། ལམ་མེད། འབྲས་བུ་མེད། སེམས་རང་མིན་པ་གཞན་མེད་པས་དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཚུལ་གཅིག་པའོ། །ས་རྣམས་ཀུན་ཞེས་པ་ནི། ས་བཅུ་གཅིག་ལམ་ལྔ་གྲངས་མེད་གསུམ་ལ་སོགས་པར་ཚོགས་བསགས་པ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དང་པོ་ནས་ས་ནོན་པ་ཡིན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་མིན་པ་ས་གཞན་མེད་པའོ། །ཆོས་རྣམས་སེམས་ལས་ཞེས་པ་ནི། འདི་ལྟར་སྣང་གྲགས་ཐམས་ཅད་རང་གི་སེམས་མ་ཡིན་པ་གཞན་ཞིག་མེད་དེ། སྣང་བ་སེམས་མ་ཡིན། སེམས་སྣང་བ་མ་ཡིན། འདི་ལྟར་སྣང་བའོ་བྱས་པས། སྣང་བ་སེམས་མ་ཡིན་ན་གྲུབ་སྡེ་གཅིག་པའམ། རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་ཅིག་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་སངས་རྒྱས་པས་ཀུན་སངས་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཡུལ་འགྲོ་བའི་རྗེས་སུ་ལས་སེམས་འགྲོ་བའི་རྗེས་སོགས་པ་ཡིན། ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་གྲུབ་པར་ཐལ་ཟེར་ན། འདི་ལྟར་སྣང་བ་རང་གི་སེམས་སྣང་བའོ། །བྱས་པས་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་གྲུབ་པ་མེད་དེ། སློབ་དཔོན་འཕགས་པའི་ཞལ་ནས་ཀྱང༌། གང་ཚེ་ང་ལ་ཁས་ལེན་མེད་ཅེས་པ་ནི། ཁས་མ་ལེན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁས་བླངས་པ་ཁས་ལེན་དུ་འགྲོ་བ་གཅིག་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། མཐའ་དང་བྲལ་བ་ཞིག་ཁས་བླངས་པས། ང་ནི་སྐྱོན་མེད་ཅེས་པའོ། །ང་ལ་ཁས་ལེན་ཡོད་ཅེས་པ་ནི། མཐའ་དང་བཅས་པ་གཅིག་ཁས་བླངས་ན་དེ་ཚེ་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ཡིན། ཞེས་པའོ། །དེས་ན་སྣང་བ་སེམས་སུ་ཡང་མི་འདོད། འདི་ལྟར་སྣང་བ་སེམས་སྣང་བའོ་བྱས་པས། མཐའ་དང་བྲལ་བ་གཅིག་བརྗོད་པས། སློབ་དཔོན་འཕགས་པའི་གྲུབ་མཐའ་དང་མཐུན་པའོ། །སེམས་སྣང་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་རིག་བཅས་བེམ་པོ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། མི་འགྲོ་སྣང་བ་དང་སྟོང་ཞེས་པ་ནི། དེ་ལ་སྣང་བ་གསུམ་དང་སྟོང་པ་གསུམ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་གསུམ་མོ། །དེ་ལ་སྣང་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གཅིག་ལ་མཚོན་ན། གཟུགས་གཅེར་གྱི་མཐོང་བ་ནི་སྣང་བ། དེ་ལ་དེར་འཛིན་པ་ནི་མཆེད་པ། གཟུགས་མི་མཐོང་བར་གྱུར་པ་ནི་ཐོབ་པའོ། །རྟོག་མེད་དུ་གྱུར་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་སྟོང་པའོ། །སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེས་འགྲེ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཞེས་པ་ནི། གཟུགས་གཅེར་གྱིས་མཐོང་བའི་དུས་ན་དེ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་པས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པའོ། །དེ་ལ་དེར་འཛིན་ལོག་ཙམ་ན། གཟུགས་སུ་སྣང་བའི་འཛིན་པའི་སྣང་བ་མེད་པས་ཆེན་པོ་སྟོང་པའོ། །གཟུགས་མི་མཐོང་བར་གྱུར་ཙམ་ན། དེར་འཛིན་ལོག་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པས་ན་ཤིན་ཏུ་སྟོང་པའོ། །རྟོག་མེད་དུ་གནས་པའི་དུས་ནི། ཚིག་གིས་བརྙེས་པ་དང༌། བློ་བཅོས་པ་མ་ཡིན་པར་རང་བཞིན་གྱིས་རྟོག་མེད་དུ་གནས་པ་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གང་མཐོང་ཞེས་པ་ནི། མཐོང་ཐོས་ཚོར་མྱོང་དྲན་རེག་ཤེས་བརྗོད་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ཚོགས་དྲུག་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ཇི་སྙེད་ཀུན། །གང་གང་མཐོང་བ་དེ་དེ་སྟོང་པ་ཉིད། །སྟོང་པ་མ་ཡིན་ཆོས་གཅིག་ཡོད་གྱུར་ན། །བག་མེད་ཤེས་པས་ཉོན་མོངས་སྤྱད་གྱུར་ཅིང༌། །ཉོན་མོངས་ལས་ལ་འཁོར་བའི་གཞི་རྩ་འཕེལ། དེ་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་ན། དངོས་པོ་མཚན་མས་མ་གོས་པས། བག་དང་ལྡན་པས་ཉེས་པ་མེད། སེམས་ངོ་ཤེས་ཞེས་པ་ནི། ཁོ་རང་གཤིས་ཀ་ཇི་ལྟར་འདུག་པ་མ་རྟོགས་པའི། སྣང་སྟོང་གསལ་སྟོང་བདེ་སྟོང་རིག་སྟོང་སྤྲོས་པ་དང་སྤྲོས་མེད་ཇི་ལྟར་བརྗོད་པར་བྱས་ཀྱང་ཁོ་རང་གཤིས་ཀ་མཐོང་བ་གཅིག་ཀྱང་མེད། མ་བསམ་པ། བློས་མ་རིག་པ་ཁོ་རང་གི་ཡེ་ནས་ཀྱི་གཤིས་ཀ་ཙུག་འདུག་པ་དེ་ཨང་འདུག་པ་སྙམ་ནས་ཅི་ཞིག་ལྟར་ལ་ཤེས་ནས་འོང༌། སྟོང་ཉིད་རྟེན་འབྲེལ་ཞེས་པ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞི་རྟེན་ནི་དཔེར་ན་མེ་ལོང་ལ་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ཤར་བ་ནི། རྟེན་འབྲེལ་ཚོགས་པས་གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་ཡིན། རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ན་མེ་ལོང་ལ་དང་པོ་ནས་གཟུགས་བརྙན་སྣང་དགོས། གཟུགས་བརྙན་སྣང་ཡང་མེ་ལོང་རང་ཡིན། གཟུགས་བརྙན་གྲུབ་པ་མེད། སེམས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ཡང༌། རྐྱེན་གྱིས་དེ་ལྟར་སྣང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་སྟོང་པ་ཉིད་རྐྱེན་དང་མ་འཕྲད་པའི་དུས་སུ་སྐྱེ་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ་མི་སྐྱེ། སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ཡང་སྟོང་པའི་རང་རྟོགས་འགྱུར་བ་མེད། ལས་མེད་ཅེས་པ་ནི། ལས་ནི་ལུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་པ་གསུམ་མེད་པ་ནི། ལས་བྱེད་མཁན་སེམས་ཉིད་འདི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ན་མེད་པའོ། །རྣམ་སྨིན་མེད་པ་ནི་ལས་བྱེད་མཁན་མེད་པས་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་རྣམ་སྨིན་མི་འབྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ཏེ། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་བསགས་པའི་རྣམ་སྨིན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་དེ། ལས་བྱེད་མཁན་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མ་རྟོགས་ན་དེ་རྣམས་ཀྱང་སྨིན་པ་ཡིན། ལས་བྱེད་འདི་སྟོང་པར་རྟོགས་ན་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཤར་ཙམ་ན་མུན་པའི་གནས་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །འོ་ན་རྒྱུ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་འབྲས་བུ་དེ་མ་སྨིན་ན་འབྲས་བུ་མི་བདེན་པར་འགྲོའོ་སྙམ་ན། ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྟེང་ནས་མ་ཤར་ན་མུན་པ་དྭངས་པ་མི་སྲིད་པ་ལ་དྭངས་ནས་སོང་བ་བཞིན་ནོ། །ད་ལྟའི་ལས་བྱེད་མཁན་འདི་སྟོང་པར་རྟོགས་ན་སྔ་ནས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། ཕྱི་ནས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྨིན་པ་མི་མྱོང་བས་ན་རྣམ་སྨིན་མེད་པའོ། །རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་ན་ཞེས་པ་ནི། རྒྱུ་ས་བོན་དྲུང་པོ་གཅིག་ཡོད་ན། རྐྱེན་ཆུ་ལུད་དང་སྐྱེས་བུའི་རྩོལ་བ་དང༌། དེ་ཚོ་ཚོགས་ན་མྱུ་གུ་སྔོན་པོ་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། རྒྱུ་སེམས་ལ། རྐྱེན་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པས་བྱས་ནས་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་བཞིན་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་སེམས་ཀྱིས་བྱས། རྐྱེན་དད་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་ནས། མི་དགེ་བ་བཅུ་སྤངས། དགེ་བ་བཅུ་དང་དུ་བླངས་ནས་འབྲས་བུ་བདེ་བ་འབྱུང༌། དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་ལས་བྱུང༌། །དེ་རྒྱུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས། །རྒྱུ་ལས་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ། །དགེ་སྦྱོང་ཆེན་པོས་དེ་སྐད་གསུངས། །སྡིག་པ་ཅི་ཡང་མི་བྱ་ཞིང༌། །དགེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་སྤྱད། །རང་གི་སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་འདུལ། །འདི་ནི་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ལས་ཡོད། ཅེས་པ་ནི། ཉོན་མོངས་པ་དུག་ལྔ་དུག་གསུམ་གྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱས་ན་ལས་ཡོད་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་ཡིན་ན་ཡང༌། གཞན་ལ་གནོད་པ་མ་བྱེད་ཅིག །ཅེས་གསུངས་སོ། །རྣམ་སྨིན་ཡོད་པ་ནི་གནས་སྐབས་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང༌། མཐར་ཐུག་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཟམ་མི་ཆད་པ་མྱོང་བ་ཡིན། དེ་ལ་དགོངས་ནས་གནོད་པའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང༌། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་རྣམ་སྨིན་ཡོད་པའོ། །གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་ན་གཞན་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྲོ་སྙམ་ཙ་ན། རང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ཞེ་རེ་འཇིགས། ལས་ཡོད་ཅེས་པ་ནི། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་ལས་མི་དགེ་བ་བཅུ་སྤངས་ནས་དགེ་བ་བཅུ་སྒྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ནི། །སྡིག་པ་ཅི་ཡང་མི་བྱ་སྟེ། །དགེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་སྤྱད། །ཅེས་སོ། །རྣམ་སྨིན་གནས་སྐབས་སུ་ལྷ་དང་མིའི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐོབ། མཐར་ཐུག་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་བདེ་བ་འཐོབ། དེ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ནི། ཕན་པའི་འབྲས་བུ་བདེ་བ་འབྱུང༌། །ཞེས་པའོ། །གཞན་པ་བདེ་བར་འདོད་པས་ཕན་བཏགས་ནས་རང་གི་བདེ་བ་མྱོང་བ་ནི། དགོད་རེ་བྲོ་དགོད་རག་འཆོར་བ་ཞིག་གདའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་རྣམ་སྨིན་ཡོད་པའོ། །ཚད་མ་ནི་རིག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་སེམས་སུ་རིག་པས་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། ལོག་རྟོག་དང༌། ཚད་མ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་རྣམ་པར་བཅད་ནས། སེམས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་འདི། རྣལ་འབྱོར་གྱི་མངོན་སུམ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་གི་མངོན་སུམ་གྱིས་ཉམས་སུ་བླངས་པས་མི་བསླུ་བས་ན་ཚད་མའོ། །དེ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་རྗོད་བྱེད་ལེའུ་ལྔའོ། །ཏི་ཤྲི་རས་པས་བཀོད་པ་རྫོགས་སོ། །དགེའོ།།