མཐོང་བའི་ལམ་བཤད་པ།
མཐོང་བའི་ལམ་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ནི། བདེན་དང་བདེན་ལ་བཟོད་པ་དང༌། །ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་རྣམ་པ་བཞི་ཡིས། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ལ་མཐོང་བའི་ལམ། །ཕན་ཡོན་བཅས་པ་འདི་བཤད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དག་ཕན་ཚུན་གྱི་ངོ་བོ་ཡིན་པ་དགག་པའི་དོན་དུ་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཁས་མི་ལེན་པས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཀཽ་ཤི་ཀ་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མི་དམིགས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལའང་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ནི། ཀཽ་ཤི་ཀ་གཟུགས་ཆེན་པོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་
ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ཆེན་པོ་ཉིད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཀཽ་ཤི་ཀ་དེ་ནི་འདི་ལྟར་གཟུགས་ཀྱི་སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་དམིགས། ཕྱི་མའི་མཐའ་མི་དམིགས། དབུས་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི། ཀཽ་ཤི་ཀ་གཟུགས་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་ཚད་མེད་པ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཀཽ་ཤི་ཀ་དེ་ནི་འདི་ལྟར་གཟུགས་ཀྱི་ཚད་མ་ནི་དམིགས་སུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཚད་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གིས་རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་འཇལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ནི། ཀཽ་ཤི་ཀ་གཟུགས་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་ཚད་མེད་པའོ། །ཀཽ་ཤི་ཀ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ནམ་མཁའི་ཚད་ནི་དམིགས་སུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཚད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ལ་རྟེན་པའི་དབྱིབས་ལ་བརྗོད་དེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཚད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི། ཀཽ་ཤི་ཀ་གཟུགས་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་མཐའ་ཡས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཀཽ་ཤི་ཀ་དེ་ནི་འདི་ལྟར་གཟུགས་ཀྱི་མཐའ་དང་དབུས་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། འདིས་ནི་རྒྱུ་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དམིགས་པ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྐྱེན་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཆེད་ཉིད་དུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་
འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མ་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དུ་གཟུང་བར་བགྱིའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་མི་ལེན་མི་འདོར་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་མཐུན་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ངོ་མཚར་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང༌། བར་ཆད་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གླགས་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་བར་ཡོངས་སུ་གཟུང་པའི་དོན་གྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་འཛིན་པ་དང༌། འཆང་བ་དང༌། ཀློག་པ་དང༌། ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང༌། གཞན་ལ་རྒྱ་ཆེར་འཆད་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་དང་ཡང་མི་འབྲལ་བ་དེ་དག་ནི་བདུད་སྡིག་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གླགས་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཕན་ཡོན་བསྟན་པ་དང༌། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་གིས་གཟུགས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལེགས་པར་གནས་པར་གྱུར་པས་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་འདི་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གླགས་མི་རྙེད་དེ། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་འདི་ལྟར་གང་གིས་གང་ལའང་གླགས་རྙེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ནི། གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཤིན་ཏུ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་ལ་མི་དང་མི་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་གླགས་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང་སྟེ། མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱད་པ་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཚད་མེད་པ་རྣམས་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་སྐད་ཅིག་མ་དགུ་པ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པས་
འགོག་པར་ལྟུང་བར་འགྱུར་བས་སོ། །ཡང་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་བསྟེན་ཞིང་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པའི་ཕྱིར། དེ་རྣམས་ཡང་བ་སྤངས་པས་དུས་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི། གཞན་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་འཇིགས་པ་དང་རེངས་པར་གྱུར་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མི་འདོད་པ་ཐོག་ཏུ་བབ་ཀྱིས་དོགས་པ་ནི་འཇིགས་པའོ། །དེ་བསལ་བའི་ཐབས་མི་སྒྲུབ་པ་ནི་རེངས་པའོ། །འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཛིན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཐེག་པ་གསུམ་ལ་སེམས་ཅན་འདུལ་བ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ན་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ནི། ཡང་རྩི་མ་གིའི་དཔེ་བསྟན་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཉེ་བར་འཚེ་བ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་མདངས་དང་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ནི། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཛིན་པའི་བར་དུ་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི།
རྣམ་པར་འཕེལ་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་ནི། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལྷས་བྱས་པ་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། ནང་གི་བར་ཆད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། བསྲུང་བ་དང༌། བསྐྱབ་པ་དང༌། སྦ་བར་མཛད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བརྗོད་པ་ནི། བདག་ཀྱང་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བདག་ཀྱང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་ནས། གཞན་གང་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་གནས་པ་དེ་དག་གི་བསྔགས་པ་བརྗོད་ཅིང་རྗེས་སུ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ནི། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཐུན་མོང་དུ་བྱས་ཤིང་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །མདོའི་ཚིག་ལྷུག་པ་འདི་ཚིགས་བཅད་དུ་བྱས་པ་ནི་རྣམ་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་སངས་རྒྱས་དག །ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་རྟེན་མེད་ཕྱིར། །རྣམ་གྲངས་ཁས་མི་ལེན་པ་དང༌། །ཆེན་པོ་ཚད་མ་མེད་བཅས་དང༌། །ཚད་མེད་པ་དང་མཐའ་མེད་དང༌། །དེར་གནས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་ངེས་འཛིན་དང༌། །བླང་མེད་དོར་བ་མེད་སོགས་དང༌། །བྱམས་ལ་སོགས་དང་སྟོང་ཉིད་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་འཐོབ་པ་དང༌། །རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡོངས་བསྡུས་དང༌། །ཉམ་ང་བ་དང་ནད་ཀུན་སེལ། །མྱ་ངན་འདས་འཛིན་ཞིང་ཉིད་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་སྲུང་ལ་སོགས། །སྲོག་མི་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཚུལ་ལ་ནི། །
བདག་ཉིད་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་དག །འགོད་དང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ། །མཐོང་བའི་ལམ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།