མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པའི་འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ།
རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བ།
རྒྱས་པ་ལ་དགའ་བ་རྣམས་ལ་དོན་བརྒྱད་དུ་བསྟན་པ།
ལུས་རྣམ་པར་གཞག་པ།
― DTG088_Page_0151 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨ་བྷི་ས་མ་ཡཱ་ལཾ་ཀཱ་ར་ཀཱ་རི་ཀཱྀ་བྲ་ཏྟི་ཤུདྡྷ་མ་ཏཱི་ནཱ་མ། བོད་སྐད་དུ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པའི་འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ། འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ལོ་མ་མེ་ཏོག་དང་ལྡན་པའི། །ཡོངས་འདུའི་ཤིང་བཞིན་མཚན་མཆོག་གིས། །བསོད་ནམས་སྐུ་བརྒྱན་རྣམ་པར་འབྱེས། །ཡན་ལག་བརྒྱན་པ་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག །རྒྱལ་བའི་ཡུམ་གྱི་མངོན་རྟོགས་རྒྱན། །འཕགས་པ་བྱམས་པས་མཛད་པ་ཡིན། །དེ་ཡི་འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་འདི། །རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་བདག་གིས་བྱས། །གྲོལ་སྡེ་དག་གིས་རྒྱལ་ཡུམ་གྱི། །དོན་ནི་མ་ལུས་མ་བཀྲོལ་ཞེས། །རབ་ཏུ་བྱེད་
― DTG088_Page_0152 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལས་བདག་གིས་ནི། །རྣ་བར་གཏམ་བརྗོད་བཞིན་དུ་ཤེས། །གང་ཕྱིར་དོན་ཉམས་དེ་ལ་ནི། །བདག་ཉིད་ངེས་པར་བློ་དམན་ཡང༌། །མགོན་པོས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པས་ན། །འདི་དོན་བསྟན་ཕྱིར་བརྩམས་པ་ཡིན། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་བཞེད་ནས་བླ་མ་དམ་པའི་ཡང་བླ་མར་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་ལ་དང་པོར། ཉན་ཐོས་ཞི་བ་ཚོལ་རྣམས་ཀུན་ཤེས་ཉིད་ཀྱིས་ཉེར་ཞིར་འཁྲིད་མཛད་གང་ཡིན་དང༌། །འགྲོ་ལ་ཕན་པར་བྱེད་རྣམས་ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་དོན་སྒྲུབ་མཛད་པ་གང༌། །གང་དང་ཡང་དག་ལྡན་པས་ཐུབ་རྣམས་སྣ་ཚོགས་འདི་དག་རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་པ། །སངས་རྒྱས་ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་དང་ལྡན་ཡུམ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་ཕྱག་འཚལ་བར་མཛད་དོ། །ཉན་ཐོས་ཞེས་སྨོས་པས་ནི་འདིར་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱང་གཟུང་སྟེ། ཐག་པ་དེ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ལས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དབྱེ་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དབྱེ་བས་ཉན་ཐོས་ཞི་བ་ཚོལ་རྣམས་ཐར་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་པའི་དབྱེ་བས་འགྲོ་ལ་ཕན་པར་བྱེད་རྣམས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཛད་པར་འོས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་དོན་ཏེ། གང་འཇིག་རྟེན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ལྷག་མར་གྱུར་པ་དང་དོན་གྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དབྱེ་བས། གང་དང་ཡང་དག་ལྡན་པས་ཐུབ་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་སོ། །སྣ་ཚོགས་འདི་དག་རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་པ་ཀུན་ནི་ཆོས་འདི་དག་རྣམ་པ་ཀུན་ཏེ། དེ་ཀུན་ནས་མཁྱེན་པའིའོ། །འདིའི་ཡུམ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ཇི་ལྟར་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡུམ་དུ་འགྱུར་ཞེ་ན། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་དོན་ཆེན་པོ་གསུམ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕན་པ་ཆེན་པོ་འདོགས་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ནམ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཇི་སྲིད་དུ་དེ་དག་གི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོའི་བདག་ཉིད་མ་བསྐྱེད་ཅིང་མ་གསོས་པ་དེ་སྲིད་དུད་དེ་དག་གིས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་དོན་ཆེན་པོར་རྣམས་ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་དོན་
― DTG088_Page_0153 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱིས་ན་སྐྱེད་པ་དང་གསོ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡང་འདི་ཡུམ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཡུམ་ཡིན་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དང་བཅས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིའོ། །རིགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་གཅིག་གི་ཚིག་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ན་འདིར་ཐུབ་རྣམས་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་གི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུམ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་འདི་དེ་དག་གི་ཡང་ཡུམ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་བུ་དང་ལྡན་པའི་ཆུང་མ་དེ་ནི་བུའི་ཡང་ཆུང་མར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། བརྗོད་པར་འདོད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་དེའི་སྐྱོན་མེད་དེ། འདིར་ནི་སངས་རྒྱས་ཚོགས་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་ལྡན་པའི་དོན་ནི་འདིར་ལྷན་ཅིག་པ་ལ་བརྗོད་པར་འདོད་དེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཉན་ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བླ་མའོ། །སངས་རྒྱས་ནི་བླ་མ་དམ་པའོ། །དེ་དག་གི་ཡང་དེ་ནི་ཡུམ་མོ། །དེས་ན་དེ་ནི་བླ་མ་དམ་པའི་ཡང་བླ་མའོ། །དེས་ན་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བར་བྱེད་དོ། །འོ་ན་མདོ་ཀུན་ལས་རྒྱ་ཆེར་བཤད་ན་དེ་ཡང་འདི་རྩོམ་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ལམ། །སྟོན་པས་འདི་ལས་བཤད་པ་གང༌། །གཞན་གྱིས་མྱོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །བློ་དང་ལྡན་པས་རྟོགས་འགྱུར་ཞེས། །ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་ཡི་བདག་ཉིད་ནི། །མདོ་དོན་དྲན་པ་ལས་བཞག་ནས། །བདེ་བླག་ཏུ་ནི་རྟོགས་འགྱུར་བ། །ཞེས་པ་རྩོམ་པའི་དགོས་པ་ཡིན། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དེ། །དེ་ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་པ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ཐོབ། །རིན་ཆེན་སྣོད་ནི་ཕྱེ་བ་ལྟར། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་ཡང་དག་བསྟན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ཇི་ལྟར་ལམ་དུ་འགྱུར། །བརྩལ་བར་བྱ་བས་ལམ་ཡིན་གྱི། ཚོལ་བར་བྱེད་པས་ན་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སྟོན་པས་འདི་ལས་བཤད་པ་གང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གང་འདི་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་མཚོན་པར་
― DTG088_Page_0154 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱེད་པས་ན་མདོའོ། །འདིར་བློ་ལྡན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ། །དེ་ལ་རྟོགས་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་སྟེ་ཐོབ་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའོ། །བསྟན་བཅོས་འདི་ལ་གསལ་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགོངས་སོ། །དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མྱོང་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་མ་རྟོགས་པའོ། །གཞན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་ཡིན་པའོ། །འདིས་ནི་རྩོམ་པའི་གཙོ་བོའི་དགོས་པ་བསྟན་ཏེ། མདོ་འདིའི་དོན་བསྟན་བཅོས་འདི་ལས་ངེས་པར་བཟུང་སྟེ། དྲན་པ་ལ་བཞག་པའོ། །ཆོས་ནི་འདིར་མདོ་ཉིད་དོ། །སྤྱོད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། ཡི་གེ་འབྲི་མཆོད་སྦྱིན་པ་དང༌། །ཉན་དང་ཀློག་དང་ལེན་པ་དང༌། །འཆད་པ་དང་ནི་ཁ་ཏོན་དང༌། །དེ་སེམས་པ་དང་སྒོམ་པ་སྟེ། །སྤྱོད་པ་འདི་བཅུའི་བདག་ཉིད་ནི། །བསོད་ནམས་ཕུང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད། །ཅེས་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་བདེ་བླག་ཏུ་ནི་རྟོགས་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ནི། རྗེས་སུ་སྒྲུབས་ཤིག་པའོ། །དེ་ལྟར་རྩོམ་པའི་དགོས་པ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐོབ་པའི་ཐབས་ཏེ་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དེ་ནས་མདོ་མ་ལུས་པ་འདི་ལས་ཅི་ཞིག་སྟོན་ཅེ་ན། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ནི། །དངོས་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཡང་དག་བཤད། །དངོས་པོ་དམ་པ་ཤེས་པས་ན་ཤེས་རབ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཡིན་ལ་ཕ་རོལ་ཡང་ཡིན་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ལོ། །ཕྱིན་པས་ནི་འགྲོ་བ་སྟེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །གང་གི་ཕ་རོལ་ཞེ་ན། འཕགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའིའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དག་པའིའོ། །སྦྱོར་བའི་ལམ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མཛད་པ་དང་བཅས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེའི་འབྲས་བུ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དག་བཤད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མ་ལུས་པར་བསྟན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མ་ལུས་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོ་བརྒྱད་དེ་བརྒྱད་པོ་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ལམ་ཤེས་ཉིད། །དེ་ནས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད། །རྣམ་མཁྱེན་མངོན་རྫོགས་རྟོགས་པ་དང༌། །རྩེ་མོར་ཕྱིན་དང་མཐར་གྱིས་པ། །སྐད་ཅིག་གཅིག་མངོན་རྫོགས་བྱང་
― DTG088_Page_0155 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆུབ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་དེ་རྣམ་བརྒྱད། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའོ། །རྟོགས་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་ཡང་དེ་ཡིན་ཏེ། ཨི་ནའི་ཁམས་ཀྱི་དོན་ནི་རྟོགས་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །རྩེ་མོར་ཕྱིན་པ་ནི་རྩེ་མོ་ཐོབ་པའོ། །མཐར་གྱིས་ནི་རིམ་གྱིས་པའོ། །དེ་དང་ལྡན་པ་ནི་རིམ་གྱིས་པའོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྗེས་སུ་སྦྱར་ཏེ། རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྐད་ཅིག་གཅིག་མངོན་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཇི་ལྟར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམ་བརྒྱད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་གོ །མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལེའུ་བརྒྱད་པོ་འདིའི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ། སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་གདམས་ངག་དང༌། །ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག་རྣམ་བཞི་དང༌། །སྒྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྟེན་གྱུར་པ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང༌། །དམིགས་པ་དག་དང་ཆེད་དང་ནི། །གོ་ཆ་འཇུག་པའི་བྱ་བ་དང༌། །ཚོགས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བཅས་རྣམས། །ཐུབ་པའི་རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པ་ཉིད། །སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། གདམས་ངག་དང༌། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། སྒྲུབ་པའི་རྟེན་དང༌། སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་དང༌། སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དང༌། གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་དང༌། འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒྲུབ་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་ནི་ཐུབ་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་བཅུ་ཡིན་ནོ། །མོག་མོག་པོར་བྱེད་ལ་སོགས་དང༌། །སློབ་མ་བསེ་རུའི་ལམ་གང་དང༌། །འདི་དང་གཞན་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས། །ཕན་ཡོན་ཆེ་བ་མཐོང་བའི་ལམ། །བྱེད་པ་དང་ནི་མོས་པ་དང༌། །བསྟོད་དང་བཀུར་དང་བསྔགས་པ་དང༌། །བསྔོ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བླ་མེད་དག །སྒྲུབ་དང་ཤིན་ཏུ་དག་པ་ཞེས། །བྱ་བ་འདི་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ། །
― DTG088_Page_0156 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁས་རྣམས་ཀྱི། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ནི་དེ་འདྲར་བཤད། །མོག་མོག་པོར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཐོང་བའི་ལམ་ཕན་ཡོན་ཆེ་བ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་བྱེད་པ་དང༌། མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། བསྟོད་པ་དང༌། བཀུར་བ་དང༌། བསྔགས་པ་དང༌། བསྔོ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དངོས་པོ་བཅུ་གཅིག་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །ཤེས་པས་སྲིད་ལ་མི་གནས་ཤིང༌། །སྙིང་རྗེས་ཞི་ལ་མི་གནས་དང༌། །ཐབས་མ་ཡིན་པས་རིང་བ་དང༌། །ཐབས་ཀྱིས་རིང་བ་མ་ཡིན་ཉིད། །མི་མཐུན་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་དག་དང༌། །སྦྱོར་དང་དེ་ཡི་མཉམ་ཉིད་དང༌། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་མཐོང་བའི་ལམ། །དེ་འདྲར་ཀུན་ཤེས་ཉིད་དུ་འདོད། །འཁོར་བ་ལ་མི་གནས་པ་དང༌། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གནས་པ་དང༌། ཐབས་མ་ཡིན་པས་རིང་བ་དང༌། །ཐབས་ཀྱིས་རིང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། དེའི་མཉམ་པ་ཉིད་དང། མཐོང་བའི་ལམ་སྟེ་དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཀུན་ཤེས་པ་ཉིད་དོ། །རྣམ་པར་སྦྱོར་དང་བཅས་རྣམས་དང༌། །ཡོན་ཏན་སྐྱོན་ནི་མཚན་ཉིད་བཅས། །ཐར་དང་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དང༌། །སློབ་པ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས། །སྲིད་དང་ཞི་བ་མཉམ་ཉིད་དང༌། །ཞིང་དག་བླ་ན་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་ཀུན་མངོན་རྫོགས་རྟོགས་པ་སྟེ། །འདི་ནི་ཐབས་མཁས་བཅས་པ་ཡིན། །རྣམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། སྐྱོན་དང༌། མཚན་ཉིད་དང༌། ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། སློབ་པ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས་དང། སྲིད་པ་དང་ཞི་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་བཅུ་གཅིག་པོ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའོ། །དེ་ཡི་རྟགས་དང་རྣམ་འཕེལ་དང༌། །བརྟན་དང་སེམས་ཀུན་གནས་པ་དང༌། །མཐོང་
― DTG088_Page_0157 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་དང་བསྒོམ་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ལམ་ནི་སོ་སོ་ལ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་བཞི་ཡི། །གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བཞི་དང་ནི། །བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། །ལོག་པར་སྒྲུབ་དང་བཅས་པ་ནི། །རྩེ་མོའི་མངོན་རྟོགས། །རྟགས་དང༌། རྣམ་པར་འཕེལ་པ་དང༌། །བརྟན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དག །མཐོང་བའི་ལམ་ལ་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བཞིའི་གཉེན་པོ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བཞིའི་གཉེན་པོ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་དག་སྟེ། དངོས་པོ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །མཐར་གྱིས་པ། །རྣམ་གསུམ་རྣམ་བཅུ་ནི། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ། དེ་བས་ན་ཆོས་བཅུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ནི་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །སྐད་ཅིག་མ། གཅིག་གིས་མངོན་རྫོགས་བྱང་ཆུབ་པ། །མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཟག་པ་མེད་པར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་དགེ་བར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་མེད་པར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་གཉིས་སུ་མེད་པར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ལོངས་རྫོགས་བཅས་དང༌། །དེ་བཞིན་སྤྲུལ་དང་རྣམ་གསུམ་དག །ཆོས་སྐུ་མཛད་པར་བཅས་པ་སྟེ། །རྣམ་པ་བཞིར་ནི་ཡང་དག་བརྗོད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དང༌། དེའི་མཛད་པ་སྟེ། དངོས་པོ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའོ། །
ཡན་ལག་རྒྱས་པར་བཤད་པ།
ལེའུ་དང་པོ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་འགྲེལ་པ།
― DTG088_Page_0157 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་ལ་དང་པོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སེམས་ནི་ཡིད་དང་འདོད་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་འགྲོ་བར་འདོད་པ་དང༌། འགྲོ་བའི་ཡིད་དང༌། འགྲོ་བའི་སེམས་སོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་བསྐྱེད་པ་དེ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་བསྐྱེད་པ་སྟེ་མཆོག་ཏུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
― DTG088_Page_0158 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པ་གཟུང་ངོ༌། །དེས་ན་དེའི་མཚན་ཉིད། །སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། །འདོད་པ་དང༌། མོས་པ་དང༌། མངོན་པར་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་གྲངས་སོ། །གང་ལ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེའི་དངོས་པོ་ནི་འདི་ཉིད་དེ། དེ་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རང་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་དག་གི་དོན་ནི་ཕན་པ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་མཐར་ཕྱིན་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུའོ། །དེའི་ཕྱིར་ནི་དེའི་དོན་ནམ་དེའི་ཆེད་དུའོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་དུ་བསྟན་ཏེ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པའི་འདོད་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་དང་དེ་ནི་མདོ་བཞིན་དུ། །བསྡུས་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། མདོ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ཉིད་བཞིན་དུ་སྟེ། མདོ་དེ་ལས་མ་འདས་པ་འདི་ནི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འོ་ན་མདོ་དེ་ལས་ནི་གླེང་གཞིའི་གཞུང་བོར་ནས་འགྲེས་རྣམ་པ་བཞིས་སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཡང་བདག་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་རྣམ་པ་མང་པོར་ཕྱེ་ནས། རབ་ཏུ་མང་པོ་ལ་དམིགས་པ་ཆེད་དུ་བྱ་བ་མེད་པར་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བརྗོད་དེ། དེས་ན་འདི་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར། དེ་དང་དེ་ནི་མདོ་བཞིན་དུ། །བསྡུས་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། མདོར་ཡང་དེ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དེ་ཉིད་ཚིག་དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཉིད་དེ། །ཚིག་འོག་མ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་གསུངས་སོ། །མདོ་ལས་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ཆེད་དུ་ཤུགས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱང་ཆུབ་འདོད་ཀྱི་རང་གི་དོན་གྱི་ཆེད་དུ་ནི་མ་ཡིན་པས་སོ། །བསྟན་བཅོས་ལས་ཀྱང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་འདོད་པ་ནི་ཤུགས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་འདོད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བར་
― DTG088_Page_0159 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མི་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་བས་ན་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བསྡུས་པ་ནི་གླེང་གཞི་ལྟག་ཏུ་བོར་ནས་དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཚང་རྒྱ་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །རྒྱས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །མདོ་ལས་ཀྱང་སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་འབའ་ཞིག་བསྟན་པ་མ་ཡིན་གྱི། །འོན་ཀྱང་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ཐབས་ཀྱང་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རང་གི་དོན་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བོ། །གཞན་གྱི་དོན་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ནོ། །དེ་དག་གི་ཐབས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་སྦྱོར་བ་སྟེ། དེ་མེད་པར་དེ་དག་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དེ་ཉིད་མདོ་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན་ཏོ། །གཞན་གྱི་དོན་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་ཉིད་དུ་མདོ་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན་ཏེ། གཞན་གྱི་དོན་བསྡུས་པ་ནི་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགོད་པར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །གཞན་གྱི་དོན་རྒྱས་པ་ནི་སེར་སྣ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏོ། །སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཉིད་ནི་འདིར་རིགས་ལ་གྲགས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་མདོ་བཞིན་དུ་བརྗོད་ནས། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ། དེ་ཡང་ས་གསེར་ཟླ་བ་མེ། །གཏེར་དང་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་མཚོ། །རྡོ་རྗེ་རི་སྨན་བཤེས་གཉེན་དང༌། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཉི་མ་གླུ། །རྒྱལ་པོ་མཛོད་དང་ལམ་པོ་ཆེ། །བཞོན་པ་བཀོད་མའི་ཆུ་དང་ནི། །སྒྲ་སྙན་ཆུ་བོ་སྤྲིན་རྣམས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་རྡོ་རྗེ་རི་སྨན་
― DTG088_Page_0160 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བ་གསུམ་ལ་གསུམ་པའི་ཚིག་བསྟན་ཏོ། །བཤེས་གཉེན་དང༌། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཉི་མ་གླུ་ཞེས་བྱ་བ་བཞི་ལ་གསུམ་པའི་མང་པོའི་ཚིག་བསྟན་ཏོ། །འདྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཁོང་ནས་དབྱུང་སྟེ། ཚིག་དྲུག་གི་མཐར་གསུམ་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཏེ། འདི་ལྟར་ས་དང༌། གསེར་དང༌། ཟླ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་སྟེ། འདིར་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི། བསམ་པ་སྦྱོར་དང་ལྷག་བསམ་དང༌། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་ཚད་མེད་དག །མངོན་པར་ཤེས་དང་བསྡུ་དངོས་དང༌། སོ་སོ་རིག་སྟོན་ཚོགས་དག་དང། །བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་མཐུན་ཞི་གནས་སྩོགས། །གཟུངས་སོགས་ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཤད་དང༌། །བགྲོད་གཅིག་ལམ་དང་ཐབས་མཁས་པའོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལས་གཞན་པ་ནི་གྲོགས་འདི་དག་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་མདོ་ལས་མི་ཟད་པ་བརྒྱད་ཅུ་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་འགྲེལ་ཏོ་ཞེས་མཁས་པས་བཤད་དོ། །དེ་ལྟར་ནི་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ལྷག་མའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་ནི་གཅིག་བུའི་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་བསམ་པ་དང་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པའི་གྲོགས་དང་བཅས་པ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དུས་མངའ་དུས་མཚོ་དུས་ལག་པ། །སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ལག་རྐང་མཚོ། །བཅུ་ཚན་གཉིས་པའི་ཐ་དད་ཀྱིས། །མི་ཟད་བརྒྱ་ཅུ་དེ་དག་ཡིན། །དེ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་པོ་ནི་ས་དང་འདྲ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་དེའི་ཚོགས་འཕེལ་བའི་རྟེན་དུ་གྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གཞག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་ལ་གནས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འདོད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་པའོ། །སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཆེན་པོ་འདོད་པའོ། །དེ་ཉིད་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དེ་དང་པོ་གྲོགས་མེད་པའི་
― DTG088_Page_0161 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཚན་ཉིད་དོ། །ལྷག་མ་ནི་གྲོགས་དང་བཅས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་དག་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །བསམ་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་གྲོགས་བསྟན་ཏོ། །བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་གསེར་བཟང་པོ་དང་འདྲ་སྟེ། འགྱུར་བ་ལ་མི་རྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འཆད་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུའོ། །གནས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དག་པ་དང༌། འདུན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པས་གནས་པའོ། །མི་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་མི་གནས་པ་དང༌། གནས་པར་བྱེད་པ་དང་གནས་པའི་གཞི་མི་དམིགས་པས་སོ། །སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཟླ་བ་ཡར་གྱི་ངོ་ཚེས་པ་དང་འདྲ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཤད་པའི་རིམ་པས་སོ། །གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམས་ལ་གནས་ནས་སོ། །ཡར་གྱི་ངོ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་བཏང་སྙོམས་ཆེན་པོའི་བར་དུ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །སྦྱོར་བ་ནི་གོམས་པའོ། །དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་འཕེལ་བ་སྟེ། ཡར་གྱི་ངོའི་ཟླ་བ་ཚེས་པ་བཞིན་ནོ། །ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསམ་པ་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པའོ། །དེ་དང་ལྡན་པ་ནི་མེ་དང་འདྲ་བ་སྟེ། དེ་ནས་དེ་ཤིང་གི་བྱེ་བྲག་གིས་མེ་བཞིན་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཡང་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་འདོད་པས་ལྷག་པའི་བསམ་པ་མཚོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དང་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དྲུག་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔར་བརྗོད་དེ། རིགས་ཉིད་དང༌། སྨོན་ལམ་ཉིད་དང༌། བསམ་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་ཉིད་དང༌། རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་རིགས་ནི་ཆོས་ཉིད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཆོས་ཉིད་གང་ལ་གནས་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་གནས་ཏེ། སྙིང་རྗེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སེམས་ཀྱིས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་
― DTG088_Page_0162 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སུ་གཏོང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཐམས་ཅད་བསྲུང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་དུ་ལེན་པ་དང༌། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པའི་བཟོད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲུབ་པར་སྤྲོ་བ་སྟེ། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་དང༌། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཏེ། སེམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །སྦྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་གཏེར་ཆེན་པོ་བཞིན་ཏེ། ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་སེར་སྣ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་ཁུངས་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལས་ཡོན་ཏན་རིན་པོ་ཆེ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་རིན་པོ་ཆེ་འབྱུང་བའི་རི་ལ་སོགས་པའོ། །བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་སྟེ། ཉམ་ང་བ་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཁྲུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་རྡོ་རྗེ་དང་འདྲ་བ་སྟེ་མི་ཤིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ལེ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་རིའི་རྒྱལ་པོ་དང་འདྲ་སྟེ། གཡེང་བས་མི་གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་སྨན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཤེས་རབ་འཆལ་
― DTG088_Page_0163 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །ཚད་མེད་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ་ནི་མཛའ་བོ་ཆེན་པོ་དང་འདྲ་སྟེ། གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡལ་བར་མི་འདོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཚད་མེད་པ་བཞི་ནི་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དག་སྟེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དེ་དག་བདེ་བ་སྐྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བསལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་གནས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་བསམ་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྐྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དགེ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་གཅིག་ཙམ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་མི་འབྲལ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་གོང་དང་འོག་ཏུ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བཟོད་པར་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་ཡང་སྦྱར་ཏེ། སེམས་ཅན་ལ་ལྟོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་རྗེས་སུ་བརྩེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་ཕྱི་མར་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་འདིར་ཚིག་གསུམ་གྱིས་ནི་ཚད་མེད་པ་རྣམས་བསྟན་ལ། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དེའི་འབྲས་བུའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་འདྲ་སྟེ། ཇི་ལྟར་མོས་པ་བཞིན་དེའི་འབྲས་བུ་འབྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་མི་འབྲལ་བར་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གསུམ་གྱིས་གསུངས་སོ། །འདིར་གནས་པར་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚེ་རིང་བར་གནས་པར་འདོད་པའོ། །གང་དང་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཉི་མ་དང་འདྲ་སྟེ། གདུལ་བྱའི་ལོ་ཐོག་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་བཞིས་གསུངས་སོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་བསྡུ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པས་
― DTG088_Page_0164 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ན་བསྡུ་བའོ། །དེའི་དངོས་པོ་ནི་ཐབས་ཏ། སྦྱིན་པ་དང༌། སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། དོན་སྤྱོད་པ་དང༌། དོན་མཐུན་པ་དག་གོ །དེ་ལ་གཙོ་བོ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་སྟོན་པའོ། །མི་ཟད་པར་བྱེད་པར་འདོད་པས་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པས་སོ། །སྟོན་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་མཐུན་པའོ། །སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་དྲི་ཟའི་དབྱངས་སྙན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། གདུལ་བྱ་འདུན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གསུམ་གྱིས་གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །མ་ལུས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །དེ་ཡང་དམིགས་པའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སོ། །དོན་ནི་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །ངེས་པའི་ཚིག་ནི་དེ་དག་གི་ངེས་པའི་ཚིག་གོ །སྤོབས་པ་ནི་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བའོ། །ཆོས་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་གཉིས་ཏེ། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ནས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་སློབ་པར་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་འདོད་པས་སོ། །འདི་ཉིད་འདིའི་སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དཔེ་བསྟན་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདི་ལ་རྣམ་པར་དབྱེ་བས་བསླབ་པར་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་དོན་དང་ངེས་པའི་ཚིག་ལ་ཡང་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདིར་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །འདིའི་མཚན་ཉིད་ནི་མཚན་ཉིད་བཅུ་གཅིག་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ།
― DTG088_Page_0165 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་དང༌། དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་པས་ཏེ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེའི་མཐའ་ནི་རྩེ་མོ་སྟེ། དེ་ལས་ལྷག་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །ཆོས་མཐའ་ཡས་པ་དེ་དག་ནི་མཐའ་ཡས་པ་སྟེ། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིས་བསྡུས་སོ། །རྒྱ་ཆེར་ནི་ཆོས་མངོན་པའི་བསྟན་བཅོས་ལས་རྟོགས་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་དཔེར་བརྗོད་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །འདི་ཡང་སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་མང་པོས་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟོན་པ་དང་ལྡན་ནི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆུད་མི་ཟ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོའི་ལྕགས་ཀྱུས་སྐྱེས་བུ་དག་དག་ལ་ལོག་པར་མི་གཏོང་སྟེ། རྟོན་པའི་ལྕགས་ཀྱུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་ཡང་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གཉིས་དང་དྲིས་པ་དང་ལན་གྱི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཉིད་ཤེས་པ་སྟེ། དོན་ལ་རྟོན་གྱི་ཚིག་འབྲུ་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཕལ་པའི་སྐད་དུ་ཆོས་སྟོན་ཀྱང་གུས་པར་ཉན་པར་བྱེད་དོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གཉིས་པ་ལ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དང༌། སྦྱིན་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་རིགས་པས་གྲུབ་པ་སྟེ། རིགས་པས་མཚན་མ་དང་ལྡན་པའོ། །དེས་ནི་ཆོས་ལ་རྟོན་གྱི། གང་འདི་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་པའི་གང་ཟག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་མཆོག་ཏུ་ཚད་མར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་རྟོན་གྱི། དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་ནི་
― DTG088_Page_0166 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མ་ཡིན་ནོ། །བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེས་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་གྱི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྟོན་པ་འདི་གཉིས་ནི་ཞུས་པ་དང་ལན་གྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་ངེས་པར་མཛད་པ་སྟེ་དེ་ལ་རྟོན་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་ཤཱ་རིའི་བུ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། ཞུ་བ་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། ལན་བཀའ་སྩལ་བ་ཡིན་ནོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང་ལྡན་པ་ནི་མཛོད་ལྟ་བུ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མང་པོའི་མཛོད་ཀྱི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་དགུས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཚིག་བདུན་གྱིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་བསྟན་ཏེ། དེ་གཉིས་མེད་པར་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚིག་བརྒྱད་པས་ནི་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བསྟན་ཏེ། གསུམ་པོ་དེས་ནི་བསོད་ནམས་བསྟན་ཏོ། །དགུ་པས་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསྟན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་ལྡན་པ་ནི་ལམ་པོ་ཆེ་ལྟ་བུ་སྟེ། འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་གཤེགས་ཤིང་རྗེས་སུ་གཤེགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་གསུམ་གྱིས་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་དེའི་འབྲས་བུར་བསྟན་ཏོ། །ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དང་ལྡན་པ་ནི་ཐེག་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། བདེ་བླག་ཏུ་ཁྱེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ་འདས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཞིང་བལྟ་བར་འདོད་པའི་བར་གྱེས་གསུངས་སོ། །འདིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་དེའི་འབྲས་བུའོ། །འདི་ལ་ཆུ་ཡོད་པས་ན་ཆུ་སྟེ། ལྡན་པའི་དོན་ལ་ཨ་རྐྱེན་དུ་བྱའོ། །བཀོད་མ་ཡང་ཡིན་ལ་ཆུ་ཡང་ཡིན་པས་བཀོད་མའི་ཆུའོ། །
― DTG088_Page_0167 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཟུངས་དང་སྤོབས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་བཀོད་མ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆུ་སྐྱེ་ཞིང་མི་ཟད་པར་འཛིན་པ་དང་ཆོས་དང་མཐུན་པར་ཐོས་པ་དང་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་དང་དོན་འཛིན་ཅིང་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཤར་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྟེང་གི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཆོས་བཤད་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་སྒྲ་དང་འདྲ་སྟེ། ཐར་པ་འདོད་པའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་སྙན་པ་ཐོས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཤར་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་བཅུའི་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚིག་གཉིས་གསུངས་པས་ནི་ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་བསྟན་ཏོ། །འདིར་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དུ་ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་བསྟན་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་ནི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ། །ཆུ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆུ་རྒྱུན་ནོ། །བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཀླུང་གི་རྒྱུན་དང་འདྲ་སྟེ། མི་སྐྱེ་པའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་ན་རང་གི་ངང་གིས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བགྲོད་པ་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་དེར་གཏོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཤར་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་ལོང་བ་དང༌། འོན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་དེའི་འབྲས་བུའོ། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་སྤྲིན་ལྟ་བུ་སྟེ་ཇི་ལྟར་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འབྱོར་པ་ཐམས་ཅད་སྤྲིན་ལས་བྱུང་བ་ལྟར། །དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་ཀྱི་གནས་ན་བཞུགས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱ། བ་རྣམ་པ་དེ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱོད་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་པ་ནས། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་བསྟན་ཏོ། །ད་ནི་གདམས་ངག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཁོང་
― DTG088_Page_0168 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྗོད་པ་ནི་གདམས་ངག་སྟེ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་དོན་གྱི་མན་ངག་ཉེ་བར་གདམས་པའོ། །དེ་ཡང་ཡུལ་གྱི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། སྒྲུབ་དང་བདེན་པ་རྣམས་དང་ནི། །སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་དཀོན་མཆོག་གསུམ། །མ་ཞེན་ཡོངས་སུ་མི་ངལ་དང། །ལམ་ནེ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། །སྤྱན་ལྔ་དང་ནི་མངོན་ཤེས་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་དྲུག་དང་མཐོང་ལམ་དང༌། །བསྒོམ་ཞེས་བྱ་ལ་གདམས་ངག་ནི། །བཅུ་ཡི་བདག་ཉིད་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་སྤྱོད་པའོ། །གང་ལ་ཞེ་ན། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྟེ། སྐབས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་འདི་སྐད་དུ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། དེ་ལྟར་སྤྱོད་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་མན་ཆད་ཀྱི་ནི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཞུས་པ་དང་ལན་གྱིས་གསུངས་སོ། །འདིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཅུའི་གཉེན་པོའོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་དག་ཡིན་ཞེ་ན། འདིར་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི། དངོས་པོ་མེད་དང་དངོས་པོ་དང༌། །སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་སྐུར་འདེབས་དང༌། །གཅིག་པ་ཉིད་དང་ཐ་དད་དང༌། །ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཁྱད་པར་དང༌། །མིང་ནི་ཇི་བཞིན་དོན་དང་ནི། །དོན་ནི་ཇི་བཞིན་མིང་ལ་ཞེ་ན། །རྣམ་པར་གཡེང་བའི་རྣམ་རྟོག་གང༌། །དེ་ནི་རྣམ་པ་བཅུར་བཤད་དོ། །དེ་ལ་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ཡོད་བཞིན་དུ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དངོས་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས། ཉེ་བར་མི་དམིགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འདིས་ནི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་
― DTG088_Page_0169 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་བས། །དེས་ན་སྒྲོ་འདོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྒྲའི་བརྗོད་པར་བྱ་བའོ། །རང་བཞིན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་དེས་སྟོང་པ་སྟེ། དེས་ན་དེ་དམིགས་སུ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་མེད་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བས་སྐུར་བ་འདེབས་པ་འདིའི་གཉེན་པོར་རང་བཞིན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའོ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའོ། །གང་རང་བཞིན་མེད་ཀྱང་སྣང་བའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པ་དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དབང་ངོ༌། །དང་པོས་གཉིས་པ་སྟོང་ཞིང་བྲལ་བ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་སྟེ། རྟག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བརྟགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ཡང་མཛད་པའི་སྐབས་ལས་སྟོན་པར་འགྱུར་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ངོ་བོ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་བས་ན་འདིའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས་སོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ཏེ། དེས་སྟོང་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ནི་འདི་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་དེ་དང་དེ་གཉིས་རང་བཞིན་གཅིག་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ། དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདིའི་གཉེན་པོར་གཟུགས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་
― DTG088_Page_0170 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གསུངས་ཏེ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བས་གཅིག་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་གཅིག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐ་དད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ནི་ཐ་དད་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདིའི་གཉེན་པོར་གཟུགས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གཞན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ལས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་པ་ཉིད་དུའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲི་བའོ། །ལན་དུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདིར་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་སྦྱར་རོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ནི་ཕན་ཚུན་གཅིག་པ་ཉིད་དེ། །མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང་འགག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པས་ཁྱད་པར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། ངེས་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རེ་ཞིག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མིང་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། མིང་ནི་དོན་གྱིས་སྟོང་པའི་མིང་ཙམ་མོ། །ཁྱད་པར་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་སྐྱེ་མི་འགག །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན། རྣམ་པར་བྱང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལས་མིང་ཙམ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ག་ལས་ཞེས་པའོ། །འདི་ལྟར་གལ་ཏེ་མིང་གི་དངོས་པོ་ལ་མེད་པ་དེའི་ཚེ་ནི་དངོས་པོ་ལ་རག་ལས་པའི་མིང་གི་ཐ་སྙད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་མིང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དོན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་འདི་ལྟར་མིང་བཅོས་མ་ལས་ཆོས་དེ་དག་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བཅོས་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྡ་ཙམ་མོ། །ཆོས་སོ་སོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་ལའོ། །བཅོས་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྡ་ལ་
― DTG088_Page_0171 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྟེན་པའོ། །དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་སོ། །བརྟགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་ལ་དེའི་དོན་མེད་པས་གློ་བུར་དུ་མིང་དུ་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་སྟེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་མིང་དོན་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འགྱུར་ཏེ་མིང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མིང་ལ་ཞེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་མིང་དེ་དག་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །མིང་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བརྗོད་པའོ། །མི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དམིགས་པ་སྟེ། མིང་གི་དོན་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་བརྡ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལ་དངོས་པོ་མི་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་དངོས་པོ་ལ་མི་སླུ་བ་ཡིན་གྱི། དངོས་པོ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་སྡུད་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་པ་ལ་སོགས་པའི་དཔེ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗོད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཤཱ་རིའི་བུ་འཛམ་བུའི་གླིང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སངས་རྒྱས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྒྲུབས་པའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པའི་སྒྲུབ་པའི་གདམས་ངག་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་ནོ། །ད་ནི་བདེན་པའི་གདམས་ངག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་མོ། །དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་ལྡན་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བདེན་པའི་གདམས་ངག་སྟོན་པར་མཛད་དེ། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པར་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ཀྱང་ངོ༌། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བསྡུས་ཏེ། དེས་ན་ཕུང་
― DTG088_Page_0172 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། བདེན་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཚོགས་ལྔར་བྱས་ཏེ། དེ་དག་གི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཙམ་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་གང་གི་ཚེ་དེ་དག་ལ་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་ཡང་མི་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ལྡན་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་གདམས་པའོ། །ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་གཟུགས་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་སྟོང་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་ལས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ་དེས་ན་ཇི་ལྟར་ཀུན་འབྱུང་ཡིན། གང་གི་ཕྱིར་འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན། ཇི་ལྟར་འདི་མ་སྤངས་པས་ནི་འགའ་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་ལ། སྤངས་པས་ནི་འགའ་ཡང་རྣམ་པར་བྱང་བར་མི་འགྱུར་ན། འདི་ཇི་ལྟར་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན། ཅི་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ལ། མི་ལྡན་པ་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེས་གང་ཞིག་གང་དུ་ཡང་དག་པར་འདུ་ཞིང་ལྡན་པར་མ་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ལ་གདམས་པའོ། འགོག་པའི་བདེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཤཱ་རིའི་བུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནས། ལྡན་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་སོ། །དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་ན། དེ་ལ་གང་གིས་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་དེ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་མི་སྐྱེ་མི་འགག་སྟེ། རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར། རྣམ་པར་བྱང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། འགྱུར་བ་མེད་པའི་
― DTG088_Page_0173 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིར་རོ། །བྲི་བར་མི་འགྱུར་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཁྱབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདས་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཡང་སྔར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཕྱིས་རྣམ་པར་བྱང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་དག་དེ་ལ་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། གང་ཡང་འདི་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཁྱབ་པ་འདི་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་མེད་དོ། །ཀུན་འབྱུང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་གདམས་པའོ། །དེ་ལ་ལམ་གྱི་བདེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བཞིའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ལམ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ནི་གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་དང༌། ལམ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ནི་གང་ལ་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་འབྲས་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཡོད་པ་དེ་ནི་ལམ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ལམ་འཁོར་དང་བཅས་པ་དེས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་མི་དམིགས་པ་དང༌། བདག་ལྡན་པ་དང༌། མི་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྦྱོར་བ་གཅིག་གོ །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་ལ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དག་གིས་ཏེ། རང་གི་ངོ་བོ་ཀུན་བརྟགས་པ་དག་གིས་མི་སྦྱོར་རོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ལ་ཡང་དེའི་སྦྱོང་བའི་སྒྲས་ཀྱང་མི་སྦྱོར་རོ། །མི་སྦྱོར་མི་འབྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་སྦྱོར་རོ། །རང་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མི་འབྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་སྦྱོར་ཏེ། དེ་ལ་དེའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འབྱེད་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པའོ། །བཞི་པ་
― DTG088_Page_0174 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་རྟོགས་པར་སླའོ། །འདི་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་གདམས་པའོ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གདམས་བ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་གདམས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །ཇི་སྐད་དུ། སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་པ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ཐོབ། །རིན་ཆེན་སྣོད་ནི་ཕྱེ་བ་ལྟར། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་ཡང་དག་བསྟན། །ཞེས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེས་ན་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ནི་དབྱེ་བ་མ་མཐོང་བས་དེ་ལ་ངེས་མི་སྦྱོར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བ་གཅིག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལམ་འདིའི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་མི་སྦྱོར་རོ། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་དང་མི་སྦྱོར་ཏེ། གསུམ་པོ་དག་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་གདམས་པའོ། །ཆོས་དཀོན་མཆོག་གི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། འཆལ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སེམས་མི་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱི་ཚིག་མང་པོས་གསུངས་སོ། །འདི་ལྟར་ཆོས་ནི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་དང་ལམ་མོ། །ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ཉིད་དོ། །ལྷག་མ་ནི་འདིར་ལམ་གྱི་བདེན་པ་སྟེ། ཆོས་དཀོན་མཆོག་གོ །དེ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ངེས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའོ། །དེ་ལ་གང་ལས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོ་ཡོད་ཅེས་བྱ་བར་མི་སྦྱོར་རོ། །དེས་ན་ཀུན་འབྱུང་མི་དམིགས་སོ། །གང་གི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཡོད་ཅེས་བྱ་བར་ཡང་མི་སྦྱོར་ཏེ། དེས་ན་ཀུན་འབྱུང་བ་སྤང་བར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་མི་དམིགས་སོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་བརྟག་ཅེས་བྱ་བ་དང་མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་མི་སྦྱོར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་རྣམ་པ་བཞི་དང་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡང་མི་དམིགས་སོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡང་མི་དམིགས་སོ། །སྤྱོད་
― DTG088_Page_0175 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅེས་བྱ་བ་དང་མི་སྤྱོད་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། སྤྱོད་ཀྱང་སྤྱོད་ལ་མི་སྤྱོད་ཀྱང་མི་སྤྱོད་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སྤྱོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་མི་དམིགས་སོ། །གང་དེ་ལྟར་སྤྱོད་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བ་གཅིག་གོ ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུ་མི་སྤྱོད་ཅིང་ཆེད་དུ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་བདག་ཉིད་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པའོ། །ཆོས་གང་ལ་ཡང་འདུ་བ་དང་བྲལ་བ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཞི་པའོ། །བདག་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་བར་མྱུར་བ་དང༌། མི་མྱུར་བ་མ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྔ་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མ་གཏོགས་པར་ཅུང་ཟད་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲུག་པའོ། །ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དང་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཡང་དེ་དག་དང་མི་སྦྱོར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུན་པའོ། །དེ་ལྟར་སྦྱོར་བ་ན་ཡང་ཕན་ཡོན་མང་པོ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །འདིར་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ཡང་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་མཆོག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ནས་དཀོན་མཆོག་ཡིན་ཏེ། ལམ་རིན་པོ་ཆེ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ་གདམས་པའོ། །དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་བསླབ་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །འདི་ཡང་དགེ་འདུན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ལ་བྱའོ། །དེ་ཡང་གང་ཟག་ཉི་ཤུ་སྟེ། དེ་དག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་གང་ཟག་དང་མིང་ཙམ་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་དགེ་འདུན་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུའོ། །དེ་དག་ལས་འདི་དག་འོང་བ་དང་འགྲོ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་སོགས་པས་
― DTG088_Page_0176 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོ། །དེ་ལ་དང་པོ་དེ་དག་འདིར་འོངས་པ་ནི་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བཤད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཚིག་བཞིས་ནི་འགྲོ་བ་བཤད་དོ། །དེ་དག་ལས་གཉིས་ཀྱིས་ནི་དད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་གང་ཟག་བསྟན་ཏེ། དད་པས་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིག་ཤོས་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་བསྟན་ཏེ། ཆོས་ནི་ཤེས་རབ་སྟེ། དེས་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གཅིག་གིས་མཐོང་བས་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཡིད་ལ་མི་སེམས་ཏེ། དབང་པོ་རྣོན་པོ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དང་པོ་འདི་ཉེ་བར་དགོད་པ་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དད་པས་མོས་པ་འདི་ཉིད་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མཚོན་པའི་དོན་དུའོ། །མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱིས་མི་ཤེས་པ་སྤངས་པ་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུའོ། །དེ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་ཐོབ་པའོ། །དེ་མི་སེམས་པ་ནི་བདག་གིས་འདི་ཐོབ་པར་བྱ་བའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དད་པ་ལྷག་པ་ཉིད་ཀྱི་གྲོལ་བ་ནི་དད་པས་མོས་པའོ། །འདི་མན་ཆད་མཐོང་བས་ཐོབ་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བའི་སྔོན་དུའོ། །མཐོང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཡིན་ལ་དེས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ནི་མཐོང་བས་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་མཚན་ཉིད་ནི་སྔར་བསྟན་ཏེ། ཞར་ལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་དབྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། དྲུག་ཉིད་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཚེ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་ཞེས་བྱ་བས་དཔེར་བརྗོད་པར་གསུངས་སོ། །མཐོང་བས་ཐོབ་པ་ནི་སྔར་བསྟན་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མཐོང་བས་ཐོབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་དག་མྱུར་དུ་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་དང་པོ་བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་སངས་རྒྱས་སྟོང་དུ་བཞིས་མཚང་བའི་ཚིག་དང་པོས་བཤད་དོ། །གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གཞན་དང་གཞན་དག་ཏུ་སྲིད་པ་ཐ་མར་གྱུར་པ་ནི་ཚིག་གཉིས་པས་བཤད་དོ། །ཚིག་གཞན་བཞིས་ནི་དགའ་ལྡན་ནས་
― DTG088_Page_0177 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤི་འཕོས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གང་དུ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་དང༌། གང་དུ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་གཞག་པ་མེད་པ་དང༌། གང་དག་ཏུ་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོད་པ་དང༌། གང་དག་ཏུ་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་གྱི་སྒྲ་མི་གྲག་པར་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མིའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་བསྟན་ཏོ། །གསོལ་བ་གདབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱིས་ནི་ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་བར་ཆད་གཅིག་པ་བསྟན་ཏེ། སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་བར་དུ་ཆོད་པ་ནི་བར་ཆད་གཅིག་པའོ། །བར་ཆད་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་གཅོད་པའོ། །དེ་ནས། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པ་འདིའི་བར་གྱིས་ནི་བར་མ་དོར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ཉིད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིར་འོག་མིན་ཉིད་དུ་སྟེ། འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་བར་མདོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས། དམ་པའི་ཆོས་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱིས་ནི་སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏོ། །བསྐལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིར་བར་གྱི་བསྐལ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནི་བསྐལ་བ་ལས་ལྷག་པའོ། །དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འོག་མིན་ནས་དགའ་ལྡན་དུ་དགའ་ལྡན་ནས་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་གཤེགས་ནས་ཁྱིམ་གྱི་གནས་ནས་ངེས་པར་བྱུང་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་དུ་སྐྱིལ་མི་ཀྲུང་བཅས་ནས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་གང་དང་པོ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་སེམས་བསྐྱེད་པར་བརྗོད་པར་བཞེད་དོ། །དེ་ལས་སྐྱེས་པ་ཉིད་ནི་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱི་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པའི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏོ། །མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པའི་ཡོངས་
― DTG088_Page_0178 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འདིར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་བརྩོན་པའོ། །དེ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱི་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏོ། །འདིར་ནི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་འབད་པ་ཆུང་ངུས་ཆེས་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །དེ་ནས་ཡང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱིས་ནི་འོག་མིན་གྱི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཡང༌། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱིས་ནི་འཕར་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཡང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱིས་ནི་ཕྱེད་དུ་འཕར་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཡང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱིས་ནི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་འཆི་འཕོ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཡང་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱིས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཡང་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱིས་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ལ་གོམས་པར་བྱས་པས་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་ཡང༌། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་བར་གྱི་ནི་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཡང༌། རང་སངས་རྒྱས་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཅིག་ནི་དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཅིག་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་ཆོས་ཐོས་པ་མེད་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྣང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིག་ཤོས་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆ་བྱད་ཀྱང་འཛིན་པས་སོ། །འོན་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཐོབ་པ་ཡིན་ནམ་འོན་ཏེ་མ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་ནི་དེས་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱི་གང་ཟག་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་
― DTG088_Page_0179 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏེ། འབད་པ་གཞན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཅི་སྟེ་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་འབྲས་བུ་དེ་ཇི་ལྟར་གཞན་གྱིས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར། ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། མང་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་གསུངས་པའི། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ནི་དེ་དག་གི་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཤཱ་རིའི་བུ་གང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་བསྐལ་པ་བཟང་པོ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དུ་ཞིག་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ་རྟོགས་སླའོ། །དེ་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་གདམས་པའོ། །མ་ཞེན་པ་ལ་གདམས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སུས་ཀྱང་ཐུབ་པ་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་དགེ་བ་བཅུ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པ་ན་ལུས་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་མ་ཞེན་པ་སྟེ། དེའི་མན་ངག་ནི་མ་ཞེན་པ་ལ་གདམས་པའོ། །ངལ་བའི་གཉེན་པོ་ནི་མི་ངལ་བ་སྟེ། དེ་ལ་གདམས་པ་དེའི་བར་དུ་བྱས་ནས་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ངལ་བའི་རྒྱུ་ནི་རློམ་སེམས་པ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་སེམས་པ་སྟེ། དེ་ནི་མི་ངལ་བ་ལ་གདམས་པའོ། །དམིགས་པ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམ་པ་ནི་ལམ་མོ། །ཕྱོགས་བཅུ་ཀུན་དུ་དེ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ནི་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཤཱ་རིའི་བུ་ཡེ་ཤེས་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་ལམ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལ་གད་མས་པའོ། །འདི་ལྟར་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། །མིག་ལྔ་རབ་ཏུ་ཐོབ་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱད་ནི་དོན་དམ་པའི་སྤྱོད་
― DTG088_Page_0180 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡུལ་ཅན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ནོ། །ལྷག་མ་ནི་རྟོགས་པར་སླའོ། །དེ་དག་ནི་རྒྱ་ཆེར་སྤྱན་ལྔ་དག་ལ་གདམས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རབ་ཏུ་ཐོབ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་རྒྱ་ཆེར་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་ལ་གདམས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཡོད་ཅེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བརྒྱད་པ་ལ་ནི་དེ་གཉི་ག་ཐོབ་པ་ཡིན་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་ནི་གཉི་ག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། མཐར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ནོ། །མཐོང་བའི་ལམ་ལ་གདམས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་སྐབས་ནི། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། བསྟན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ལམ་དེ་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་སྟེ། དེ་དག་གི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རང་རང་གི་དམིགས་པ་དང་མི་དམིགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས། །འདི་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་རྒྱ་ཆེར་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་གི་ཐུན་མོང་ངག་གི་ཆ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མི་དམིགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །མིང་ཙམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གྱིས་སྟོང་པའི་མིང་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་མིང་མེད་དེ་ཕྱི་རོལ་དུ་ཁ་བལྟས་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་བཞིན་དུ་ཡང་དེ་ལྟར་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་ཡང་མེད་དོ། །གཉི་གར་ཡང་མེད་དེ་གཉི་ག་ལས་གཞན་པའི་ཕྱོགས་གསུམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་མིང་ཙམ་མོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཡང་རིགས་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་བས་ན་མིང་ཙམ་ཐ་སྙད་ཙམ་བཏགས་པ་ཙམ་འདི་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བལྟ་བར་བྱའོ། །རིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ནི་འདིར་ལྷག་མཐོང་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་དེ། དེ་ལས་
― DTG088_Page_0181 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་མའི་མི་རྟག་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ལུས་ཅན་ཏེ། དེའི་མིང་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་མིང་ངོ༌། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའོ། །འགག་པ་མེད་པ་ནི་མ་འགགས་པའོ། །དེ་ཉིད་ལ་སྡུག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་མི་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །དེ་ནས་ནང་གི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ལུས་དང༌། དེའི་ཡན་ལག་དག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྩྭ་དང༌། ཤིང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་རྨི་ལམ་དང་བྲག་ཅ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་མིང་ཙམ། བཏགས་པ་ཙམ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགག་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེ་དག་གི་མི་དམིགས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །དེ་ནས་དེ་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གསུམ་དང༌། གསུམ་འདུས་པ་ལས་བྱུང་བའི་རེག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་དོན་དུའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཁམས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ན་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །དེ་དག་ཀྱང་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། རབ་འབྱོར་དེ་ནི་འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟོག་པ་ནི་རང་གི་ངོ་བོར་རོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་སྟེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཆོས་ལ་གནས་ནས། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་སྒོམ་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཆོས་ལ་གནས་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྒོམ་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་མོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་བཏགས་པ་ཙམ་མོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་
― DTG088_Page_0182 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་བྱང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་མེད་པའོ། །གང་རྣམ་པར་བྱང་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བས་ནི་དེའི་སྤང་བར་བྱ་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །གཟུགས་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་མངོན་པར་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །མངོན་པར་ཆགས་པ་ཉིད་ནི་དངོས་སུ་ན་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དེའི་ཚེ་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཆུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་གནས་སྐབས་ཕྱི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་དེ་ནི་ཕུང་པོ་མེད་དོ། །མིག་ལ་སོགས་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་ཤེས་པ་དང་རེག་པ་མེད་དོ། །རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ཡང་མེད་དོ། །འདུས་བྱས་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་སྤོང་བ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། མིག་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་བཅས་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །དེ་ལྟར་དེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཡང་དག་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམས་ལ་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དག་ཏུ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟར་སྤྱོད་པ་ན་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ནོན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་སྒྲིབ་པ་འགོག་པས་ནི་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །དེ་ལྟར་སྤྱོད་པ་ན་མངོན་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཁྱད་པར་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །ཕུང་པོ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཁམས་རྣམས་དང༌། ས་ལ་སོགས་པ་ཁམས་དྲུག་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་ལ་རྣམ་པ་ལྔར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་བསྡུས་པ་དང༌།
― DTG088_Page_0183 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐ་དད་པ་དང༌། ཁམས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་བསྡུས་པ་དང་ཐ་དད་པ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བསྡུས་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བསྡུས་པ་དང་ཐ་དད་པ་དག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་ལྔར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཏན་དུ་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེད་པས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །གཟུགས་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ལམ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་རྣམ་པ་དང༌། དེ་ལས་བཟློག་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལས་བཟློག་པ་རྣམས་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་བླ་དགས་ཏེ། གཟུགས་དང་དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་མེད་པས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་མ་ཡིན་པ་དང། དེ་དག་གི་ལམ་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །གཉིས་པོ་འདི་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། དེས་ན་གསུངས་པ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་སྟེ། འདི་ནི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །སོ་སོར་ཕུང་པོའི་དབྱིངས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་དག་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ནི་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། རབ་འབྱོར་འདུས་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅིང་སྣང་བས་ན་ཆོས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྣང་བ་སྟེ། མཐའ་ཡས་པ་སྣང་བ་སྣང་བ་མེད་པ་ཙམ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ། དེ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ཏེ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ལས་ཕྲ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ལ་
― DTG088_Page_0184 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ཏེ། འདུས་མ་བྱས་ནི་ཕྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ནི་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མ་མི་མཐོང་སྟེ། མི་འཛིན་པའི་དོན་ཏོ། །འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས་དོན་དམ་པར་མཐོང་བས་མཐོང་བའི་ལམ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་བས་ན་འདུས་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མ་གཏོགས་པར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་གདགས་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་གཉིས་ཐ་དད་ན་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ཉིད་དུ་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ། སྣང་བའི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་བཟློག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མ་གཏོགས་པར་འདུས་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་ནུས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལས་ཐ་དད་ན་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔོན་པོ་ཉིད་ལས་ཐ་དད་པའི་སེར་པོ་ནི་སྔོན་པོ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བས་ན་སྣང་བའི་བདག་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་སྟེ། འཛིན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཕྱོགས་འདིས་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་གང་ཡང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་ནུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་བསྟན་པའོ། །འདི་ཉིད་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་གཟུགས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་གདམས་པའོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ལ་སྲེད་པ་སྟེ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཡོངས་སུ་རྟོགས་པར་འཚལ་བས་ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་འཚལ་བའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་མཐོང་
― DTG088_Page_0185 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྗེས་ལ་ཐོབ་པ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་མོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བརྒྱད་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་སྟེ། དེ་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་ནི་དབུས་དང་མཐའ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས། ཡོངས་སུ་གཅོད་དང་གོ་བྱེད་དང༌། །རྣམ་གསུམ་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོར་ནི། །ལམ་གྱི་ཡན་ལག་དེ་བརྒྱད་དོ། །ལྟ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོ་བྱད་བསྙུངས། །གཞན་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདོད། །ཉོན་མོངས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་དབང༌། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོའོ། །ཞེས་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་གདམས་པའོ། །དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་གདམས་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གང་ཟག་ནི་དགེ་འདུན་ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ། གང་ཞིག །དུ་ཞིག་ཅེ་ན། དབང་པོ་རྟུལ་དང་རྣོན་པོ་དག །དད་དང་མཐོང་ཐོབ་རིགས་ནས་རིགས། །བར་ཆད་གཅིག་པར་སྐྱེ་ནས་དང༌། །བྱེད་དང་བྱེད་མིན་འོག་མིན་འགྲོ། །འཕར་གསུམ་སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོ། །གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་བཅོམ་པ་དང༌། །མཐོང་ཆོས་ཞི་ལུས་མངོན་སུམ་བྱེད། །བསེ་རུ་དང་ནི་ཉི་ཤུའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བ་སྟེ། ཐ་མར་སྦྱར་རོ། །དབང་པོ་རྟུལ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བསེ་རུ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཉི་ཤུ་སྟེ། གསུམ་པོ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང་རྣོན་པོ་ནི་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའོ། །དད་དང་མཐོང་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དད་པས་མོས་པ་དང༌། མཐོང་བས་ཐོབ་པའོ། །རིགས་ནས་རིགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་འགྲོ་བའོ། །བར་ཆད་གཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བར་ཆད་གཅིག་པའོ། །བར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བར་མ་དོར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །སྐྱེས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །བྱེད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་
― DTG088_Page_0186 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །བྱེད་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །འོག་མིན་གྱི་བར་དུ་འགྲོ་བས་ན་འོག་མིན་འགྲོ་སྟེ། འོག་མིན་གྱི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བའོ། །བར་ཆད་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འོག་མིན་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱི་ཚིག་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་ཟླས་དབྱེ་བའི་བསྡུ་བ་བྱས་ཏེ། ཚིག་དེ་དག་ལ་ཚིག་གི་ཕྱོགས་གཅིག་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ནི་རིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་མི་མངོན་པར་བྱས་པའོ། །སྐྱེས་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རྫུས་ཏེ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཁྱད་པར་ཆུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕར་བ་དང༌། ཕྱེད་དུ་འཕར་བ་དང༌། གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་འཆི་འཕོ་བའོ། །སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲིད་པའི་རྩེའི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བའོ། །གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་བཅོམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །མཐོང་ཆོས་ཞི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །ལུས་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལ་བསམ་གཏན་པའོ། །བསེ་རུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་སྟེ། དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་འབྲས་བུ་ལས་ནི་གང་ཡང་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་དེ། དེ་བས་ན་འབྲས་བུ་ལ་ལྟོས་ནས་ཞུགས་པར་ཡང་མི་འདོད་དོ། །བྱང་ཆུབ་ལ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་རྣམ་པར་གཞག་པ་མེད་དེ། དེ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་དང༌། བདེན་པ་ཤེས་པ་དང༌། སྐྱབས་ཤེས་པ་དང༌། མ་ཞེན་པ་དང༌། མི་ངལ་བ་དང༌། ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་སོང་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་མཐོང་ཞིང་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཏེ། དེ་ནས་དེའི་ལམ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱན་ལྔ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དག་གིས་འཕགས་པའི་ས་ལ་གནས་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ནི་གདམས་ངག་གི་གོ་རིམས་སོ།། །།དེ་ལྟར་གདམས་
― DTG088_Page_0187 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ངག་བཤད་ནས་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དམིགས་པ་དང་ནི་རྣམ་པ་དང༌། །རྒྱུ་དང་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཡིས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐྱོབ་པ་ཡིས། །དྲོད་སོགས་བདག་ཉིད་ཇི་བཞིན་དུ། །རྣམ་རྟོག་བཞི་པོ་ལྡན་སྟེན་པ། །ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་རྣམས། །ཉན་ཐོས་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་དང༌། །བཅས་པ་དག་ལས་ཁྱད་པར་འཕགས། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ངེས་པར་བྱེད་པ་ནི་ངེས་འབྱེད་དེ། གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །དེའི་ཡན་ལག་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། དྲོད་དང༌། རྩེ་མོ་དང། བཟོད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གོ །དེ་དག་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་རྟོགས་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པ་སྟེ། མཐོང་བའི་ལམ་མོ། །དེ་ཐོབ་པ་ནི་ཆའོ། །དེ་ལ་ཕན་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའོ། །ལ་ལར་ནི་མང་པོའི་ཚིག་གསལ་བའི་དབྱེ་བ་བྱས་ཏེ། དྲོ་བ་རྣམས་དང༌། རྩེ་མོ་རྣམས་དང༌། བཟོད་པ་རྣམས་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ལ་ལར་ནི་གྱུར་པའི་སྒྲ་སྤྱིའི་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་དེ། དྲོ་བར་གྱུར་པ་དང༌། རྩེ་མོར་གྱུར་པ་དང༌། བཟོད་པར་གྱུར་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པའི་བསམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་གང་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ནི་ཁྱད་པར་འཕགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གང་ལས་ཤེ་ན། ཉན་ཐོས་དག་དང་བསེ་རུ་དང་བཅས་པ་དག་ལས་ཏེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཏན་ཚིགས་གང་ལས་ཤེ་ན། དམིགས་པ་དང་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པ་དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་ཐོབ་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེ་དག་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལས་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །མདོ་ལས་ནི་འདི་ལས་གཞན་དུ་གསུངས་ཏེ།
― DTG088_Page_0188 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེས་ན་མདོའི་རིམ་པས་འདི་ཉིད་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་པའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པས་ནི་བདེན་པ་བཞི་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། བདེན་པ་རེ་རེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་བཞི་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ཞི་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ལམ་དང་རིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དྲོད་དང༌། རྩེ་མོ་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་དྲོ་བ་ཆུང་ངུའི་ནི། །དམིགས་པ་མི་རྟག་ལ་སོགས་པ། །བདེན་པའི་རྟེན་ཅན་དེ་ཡི་ནི། །རྣམ་པ་མངོན་ཞེན་ལ་སོགས་འགོག །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །བདེན་པའི་རྟེན་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེན་པ་བཞིའི་ཡུལ་ལོ། །མི་རྟག་ལ་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལ་དམིགས་པ་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མངོན་ཞེན་ལ་སོགས་འགོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གནས་པ་མེད་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའོ། །དེ་ལ་དངོས་པོ་ཉིད་ཀྱི་ཤས་ཆེར་ངར་འཛིན་པ་ནི། །མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །འབྲིང་ནི་གནས་པའོ། །ཆུང་ངུ་ནི་འདུ་ཤེས་སོ། །དེ་དག་འགོག་པའོ། །དེ་དག་གིས་སྟོང་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་སྟེ། དཔེར་ན་བུམ་པས་དབེན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཕྱོགས་ན་བུམ་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཆོས་ལ་སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་དྲོད་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །དེ་ནས་མི་མཐོང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ལ་དྲོད་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་གསུངས་ཏེ། དམིགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་གཞི་སྤང་བར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་པ་ནི་དེ་ལས་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་སོགས་པ་དགག་པའོ། །དེ་ནས་དེ་ལྟར་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་མངོན་
― DTG088_Page_0189 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སུམ་དུ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྟེ། དེ་ལ་སྐྱོན་མེད་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དམིགས་པའོ། །ནང་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་དེ་དག་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བ་ནི་རྣམ་པ་སྟེ། འདི་ནི་སྐྱོན་མེད་པའོ། །དེ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་དྲོད་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །དེ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཉིད་ནི་དམིགས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་བསམ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་མེད་པ་ནི་དེའི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའོ། །འོད་གསལ་བ་གང་ལས་ཤེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་སེམས་དེ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན། བྲལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །དེའི་སེམས་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། གང་དེའི་རང་བཞིན་ནི་ཆོས་ཉིད་དེ། འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་སེམས་མ་ཡིན་པ་ནི་སེམས་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་སེམས་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་ནི་དམིགས་པའོ། །འོད་གསལ་བ་ནི་རྣམ་པའོ། །དེ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་དྲོད་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །ཐེག་པ་གསུམ་ཆར་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་རྣམ་པ་གསུམ་ཐོབ་པའི་རྒྱུའོ། །གང་དག་རིགས་ལ་སོགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་དམན་པ་ཡང་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའི་དྲོ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ནམ་ཡང་བྱང་ཆུབ་དམ་པ་ཐོབ་པར་མི་བྱེད་དོ། །གང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལ་སློབ་པར་འདོད་པས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །འབྲིང་གིས་ནི། གཟུགས་སོགས་སྐྱེ་འཇིག་གནས་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། མིང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །གནས་པ་མེད་པ་བྲལ་བ་སྟེ། །མིང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ལྷག་མའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་
― DTG088_Page_0190 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དུ་རྒྱ་ཆེར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེའི་སྐྱེ་བ་ནི་མིང་གིས་གཞན་ལས་རྟོགས་པ་སྟེ་དེ་མེད་པའོ། །འཇིག་པ་ནི་མིང་གིས་གཞན་དག་ལ་སྟོན་པ་སྟེ། དེ་མེད་པ་དེ་ནི་དྲོ་བ་འབྲིང་གི་དམིགས་པའོ། །མིང་དེ་སྟོན་པ་ལ་གནས་པ་ཡང་མེད་ལ། མི་གནས་པ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། ཉན་པ་པོ་ལ་བྲལ་ཞིང་འཕོས་པ་ཡང་མེད་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །དེ་ཡང་གང་ལས་ཤེ་ན། མིང་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཡང་དེ་དག་མེད་དོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །གང་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་གང་ཡང་འདི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །གནས་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་མི་གནས་པ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་འདིར་བརྗོད་དེ། རྣམ་པ་བཞི་མེད་པར་འདིར་བསྟན་ན་ནི་འབྲེལ་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟན་བཅོས་སུ་ནི་གནས་པ་དང་བྲལ་བ་མི་དགག་པ་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའོ། །དེ་ནི་དྲོད་འབྲིང་གི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །ཆེན་པོའི་ནི། གནས་དང་བཏགས་དང་བརྗོད་དུ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། འདི་དག་ནི་བཏགས་པ་ཙམ་སྟེ་འདི་ལྟ་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་ཆོས་ཀྱི་བརྡར་བགྱི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བགྱི་བའི་མིང་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་དམིགས་པའོ། །དེ་ཕུང་པོའམ། ཁམས་སམ། དངོས་པོའམ་དངོས་པོ་མེད་པ་གང་གིས་ཀྱང་བརྗོད་དུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པའོ། །གང་ཡང་འདི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། མི་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ལེགས་པར་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་དྲོ་བ་ཆེན་པོའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །དཔེར་ན་གཙུབ་ཤིང་གིས་གཙུབས་པ་ན་མེ་འབྱུང་བའི་སྔ་ལྟས་དྲོ་བ་དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་དྲོ་བ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ན་དྲོད་དོ། །རྩེ་མོ་ཆུང་ངུའི་ནི། གཟུགས་སོགས་མི་གནས་དེ་དག་ནི། །དེ་ཡི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་མེད། །དེ་དག་གཅིག་གི་རང་བཞིན་གཅིག །ཅེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་སོགས་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་གནས་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དེ་དམིགས་པའོ། །གཟུགས་སོགས་ཀྱི་སྟེང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་
― DTG088_Page_0191 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཟུགས་མ་ཡིན་ཏེ། མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ལགས་པ་དེ་གཟུགས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་དག་གཅིག་གི་རང་བཞིན་གཅིག །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་ཚུན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པའོ། །གཞན་ཡང༌། དེ་མི་རྟག་སོགས་པར་མི་གནས། །དེ་རྣམས་དེ་ཡི་ངོ་བོས་སྟོང༌། །དེ་དག་གཅིག་གི་རང་བཞིན་གཅིག །ཅེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་མི་གནས་པ་ནི་གནས་པ་མེད་པའོ། །གང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དམིགས་པའོ། །གཟུགས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་གཟུགས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་རྣམ་པའོ། །གང་མི་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ལེགས་པར་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རང་གི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཉེ་བར་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གཞན་གྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་རྩེ་མོ་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །འབྲིང་གི་ནི། ཆོས་རྣམས་མི་འཛིན་གང་ཡིན་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དམིགས་པའོ། །དེ་དག་མཚན་མར་མི་མཐོང་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཉིད་མཚན་མའོ། །མཚན་མ་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའོ། །དེ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནི་རྣམ་པའོ། །གང་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་མཚན་མར་མི་གཟུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མི་གཟུང་བའི་སླད་དུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་རྩེ་མོ་འབྲིང་གི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །ཆེན་པོ་ནི། ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པར་ནི། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཡོངས་རྟོགས་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཡིན། ཆོས་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་མི་དམིགས་པའམ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་དམིགས་པའོ། །གང་མི་དམིགས་པ་ཞེ་ན། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་
― DTG088_Page_0192 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་རྣམ་པའོ། །གང་གཞན་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བརྟགས་པ་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ནས། རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་རྩེ་མོ་ཆེན་པོའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་གཡོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩེ་མོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྩེ་མོའོ། །བཟོད་པ་ཆུང་ངུའི་ནི། གཟུགས་སོགས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཉིད། །དེ་མེད་པ་ཡི་ངོ་བོ་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་སྟེ་དམིགས་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་དེ་ནི་རྣམ་པའོ། །གང་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་བཟོད་པ་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །འབྲིང་གི་ནི། དེ་དག་སྐྱེ་མེད་ངེས་འབྱུང་མེད། །དག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་རང་གི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་དམིགས་པའོ། །དེ་ལྟར་སྤྱོད་པ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པ་དག་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་དག་པ་སྟེ་རྣམ་པའོ། །གང་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་བཟོད་པ་འབྲིང་གི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །ཆེན་པོའི་ནི། དེ་དག་དེ་ཡི་མཚན་མེད་ཉིད། །དེ་ཡི་མཚན་མར་མི་རྟེན་པས། །མོས་མིན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་མེད་པ་ནི་དམིགས་པའོ། །རྣམ་པ་ཡང་དེའི་མཚན་མ་ལ་མི་རྟེན་པ་དང་བཅས་པའི་མོས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་བཟོད་པ་ཆེན་པོའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ལ་བཟོད་པའི་ཕྱིར་ན་བཟོད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཆུང་ངུ་ནི། ཏིང་འཛིན་ད་ཡི་བྱེད་པ་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་དམིགས་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལེན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །གང་ལས་ཤེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ལེན་
― DTG088_Page_0193 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་མེད་པ་སྟེ། དེས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་བྱེད་པ་ནི་མྱུར་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་སྟེ། དེ་ནི་རྣམ་པའོ། །གང་དེ་ཡང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ནམ་མཁའ་ལྟར་ཆགས་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་གོས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །འབྲིང་གི་ནི། ལུང་སྟོན་པ་དང་རློམ་པ་ཟད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ལྟར་སྤྱོད་པ་ན་དུས་གསུམ་དུ་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པ་ནི་དམིགས་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་བདག་དང་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་མི་དམིགས་ཤིང་རློམ་པ་ཟད་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །གང་དེ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་འབྲིང་གི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །ཆེན་པོའི་ནི། །གསུམ་པོ་ཕན་ཚུན་ངོ་བོ་གཅིག །ཏིང་འཛིན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་གི་ཕན་ཚུན་རང་གི་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ནི་དམིགས་པའོ། །དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །གང་ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཆེན་པོའི་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་པས་ན་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གོ །དེ་ལྟར་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ནི། །ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོས་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། རེ་རེ་ལ་ཡང་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བརྗོད་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཏེ། དམིགས་པ་དང་རྣམ་པའི་དབྱེ་བས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དྲོད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡང་དག་པར་འབྲེལ་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་གནས་སྐབས་ནི་མདོ་ལས། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། ཞི་དང་དེ་ཡི་གཉེན་པོ་ཡིས། །གཟུང་བར་རྟོག་པ་རྣམ་
― DTG088_Page_0194 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་གཉིས། །རྨོངས་དང་ཕུང་སོགས་བྱེ་བྲག་གིས། །དེ་ནི་སོ་སོར་རྣམ་པ་དགུ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུང་བའི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དང་པོ་བཞི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པའོ། །ཅིག་ཤོས་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ལ་རབ་ཏུ་གྲགས་པའོ། །དེ་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་དགུ་དགུ་སྟེ། མ་རིག་པ་དང་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་དང༌། ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་བའི་སྒོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་ཏེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དང་པོ་ནི་དྲོ་བ་དག་ལ། གཉིས་པ་ནི་རྩེ་མོ་དག་ལའོ། །དེ་ལ་མེད་པའི་དོན་ནི་མ་རིག་པའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མ་རིག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། གང་ཤཱ་རིའི་བུས་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེའི་ཕྱིར་མེད་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཕུང་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་ཤཱ་རིའི་བུས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཉེ་བར་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །མིང་དང་གཟུགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་དེ་ལ་བྱིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མངོན་པར་ཞེན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །མཐའ་གཉིས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་དེ་དག་ཆོས་རྣམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། གྲངས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་མི་ཤེས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་དེ་དག་མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པའི་རྐྱེན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཆོས་རྣམས་ལས་ངེས་པར་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །འཕགས་པའི་ལམ་ལ་མི་གནས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་དེ་དག་ཡིད་མི་ཆེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཡང་ཤཱ་རིའི་བུས་གསོལ་བ། ཇི་ལྟར་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །བདག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་ཤཱ་རིའི་བུས་གསོལ་བ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་
― DTG088_Page_0195 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཉེ་བར་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་གང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་རྣམ་པ་དགུའོ། །ཕུང་པོའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །སྐྱེ་བའི་སྒོའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་མིག་ལ་རྟོག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །རིགས་ཀྱི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་མིག་དང་གཟུགས་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་དེ་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་བསམ་གཏན་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །མི་སློབ་པའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་དགུའོ། །བདག་སོགས་རང་དབང་ངོ་བོ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཕུང་སོགས་རྟེན་སྒོ་ནས། །རྫས་དང་བཏགས་པའི་རྟེན་ཅན་གྱི། །འཛིན་པའང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འདོད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་བདག་རང་དབང་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོས་རྫས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་པས་བཏགས་པ་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བཟོད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ལ་སྦྱར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སོ་སོར་རྣམ་པ་དགུ་
― DTG088_Page_0196 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་བདག་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི། གང་ཤཱ་རིའི་བུ་བདག་ཉེ་བར་མི་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །བདག་གཅིག་པུར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི། གང་ཤཱ་རིའི་བུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་བདག་རྒྱུར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི། གང་ཤཱ་རིའི་བུ་མིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་བདག་ལྟ་བ་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི། གང་ཤཱ་རིའི་བུ་མིག་དང་གཟུགས་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་བདག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྟེན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི། གང་ཤཱ་རིའི་བུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་བདག་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་རྟེན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་གང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་བདག་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རྟེན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་གང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་བདག་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་རྟེན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་གང་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་བདག་དོན་དམ་པའི་རྟེན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་གང་སྟོབས་བཅུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་དགུའོ། །སྒྱུ་མའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཏགས་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོར་བཏགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་བཏགས་པར་ཡོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་ཁམས་བཏགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སྒྱུ་མ་ཉིད་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བཏགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སྒྱུ་མ་ཉིད་རྒ་ཤི་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་
― DTG088_Page_0197 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་བྱང་བར་བཏགས་པར་རྟོག་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་མཐོང་བའི་ལམ་བཏགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་བསྒོམ་པའི་ལམ་བཏགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་བཏགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་མི་སློབ་པའི་ལམ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྗེས་སུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པ་དགུ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡང་དག་པར་འབྲེལ་པ་བཤད་ནས། ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། སེམས་མི་འགོང་བ་ཉིད་སོགས་ཀྱི། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་སོགས་སྟོན་བྱེད། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བོར་བ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཡོངས་འཛིན་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྐྲག་པ་ཉིད་ནི་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་རིམ་པ་ཇི་ལྟ་བར་སྐྲག་པ་དང་དངང་བ་དང་ཤིན་ཏུ་དངང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོར་མི་འགོང༌། ཡང་དག་པར་མི་འགོང༌། ཡང་དག་པར་མི་འགོང་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་དུ་གང་ལས་སེམས་མི་འགོང་བ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ། སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་འཆད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པ་དང༌། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོའོ། །དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བོར་བ་ནི་ཡོངས་གཏོང་བའོ། །གང་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུའོ། །དེ་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཉིད་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདྲེན་པ་དག་གིས་མི་མཐུན་
― DTG088_Page_0198 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཕྱོགས་མེད་པའོ། །འདི་དག་གི་སྐབས་ཀྱི་མདོ་ནི་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་དག་སོ་སོར་ངེས་པར་བསྟན་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས་རྣམ་པ་བཞིའི་རྒྱུན་གྱིས་ཏེ། ཤེས་པར་བྱས་ནས་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཡན་ལག་རྣམ་པ་བཞི་བསྟན་ནས། སྒྲུབ་པའི་རྟེན་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རིགས་ཏེ། དེ་ཡང༌། རྟོག་པ་ཡི་ནི་ཆོས་དྲུག་དང༌། །གཉེན་པོ་དང་ནི་སྤོང་བ་དང༌། །དེ་དག་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་དང༌། །ཤེས་རབ་སྙིང་བརྩེར་བཅས་པ་དང༌། །སློབ་མ་ཐུན་མོང་མིན་ཉིད་དང༌། །གཞན་གྱི་དོན་གྱི་གོ་རིམས་དང༌། །ཡེ་ཤེས་རྩོལ་བ་མི་མངའ་བར། །འཇུག་པའི་རྟེན་ལ་རིགས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སྒྲུབ་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། ཚོགས་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ། དེའི་རྟེན་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། ཆེད་དུ་བྱ་བ་རྣམས་བཤད་དེ། དེ་དག་ལས་རིགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐབས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རིགས་ཏེ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་སྟེ། རྟོགས་པའི་ཆོས་ནི་དྲུག་གོ །དེས་ན་དྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་གསུམ་གྱི་རྟེན་གང་ཡིན་པ་ནི་རབ་ཏུ་གནས་པ་སྟེ། རྟེན་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རིགས་ཏེ། འདི་དག་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རིགས་དེ་ནི་འདི་དག་གི་རྟེན་ཏེ། རིགས་མེད་པ་དང༌། རིགས་དམན་པ་ནི་འདི་དག་གི་རྟེན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོ་བ་དང་གནས་པ་ལ་འཇུག་པའོ། །འདིར་ནི་གནས་པས་ན་འཇུག་པ་སྟེ། རྟེན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །མི་གཡོ་བའི་ཚུལ་གྱིས་འཛིན་པས་སྐྱོབ་པ་སྟེ། དེས་ན་རིགས་ནི་རྟེན་ནོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་སྐབས་ནས། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་གསུངས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་དོན་གང་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ།
― DTG088_Page_0199 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྟེན་སེམས་དཔའ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཏེ། དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྟེན་སེམས་དཔའ་ཚིག་གོ །ཚིག་གི་དོན་གང་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་ཞེས་པ་སྟེ། བདག་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གང་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པའི་དོན་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་གི་དོན་ནི་ཚིག་གི་དོན་མེད་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་གི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ངོ་བོ་ནི་ཚིག་གི་དོན་ཏེ། ཚིག་གི་དོན་དུ་མངོན་པར་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཚིག་གི་དོན་མེད་པ་ནི་ཚིག་གི་དོན་ཏོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྫས་ལ་གང་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་དེ་དག་མེད་དོ། །དེ་དག་གི་ཆོས་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་གི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འོ་ན་རྫས་འགའ་ཞིག་གི་གཞིར་འགྱུར་པ་དེ་ནི་དཔེར་ན་རྒྱ་ཤུག་གི་སྣོད་བཞིན་ནོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་རྫས་སུ་མེད་དེ། དེ་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གཞིར་འགྱུར་སྙམ་ན། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །གཞི་ལས་སྐྱེ་བ་དང་ཡོད་པ་ནི་རྫས་ཡིན་ལ། དེའི་གཞི་རྫས་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་ལོ་ཐོག་གིས་དང་རྒྱ་ཤུག་གི་སྣོད་ལྟ་བུའོ། །བྱང་ཆུབ་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད། ཡོད་པ་ཡང་མེད། མེད་པ་མེད། གྲུབ་པར་བྱ་བ་མེད། དམིགས་སུ་མེད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའམ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་བོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་ཐ་མི་དད་པས་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་དེ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །ཡོད་པ་མེད་དོ། །གྲུབ་པར་བྱ་བ་མེད་དོ། །དམིགས་པ་མེད་དེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་ཐ་དད་པའི་བྱང་ཆུབ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་ལ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཉེ་བར་གདགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྟེན་པ་ཡོད་པ་རྫས་སུ་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་དེའི་རྟེན་དུ་ཇི་
― DTG088_Page_0200 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །ནམ་མཁའ་ལ་ནི་རྗེས་མེད་དེ། །གཟུགས་ཅན་གྱི་མཚན་ཉིད་རྗེས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་མེད་དོ། །དེས་ན་མི་དམིགས་སོ། །ནམ་མཁའ་ལ་ཆ་ཤས་མེད་པས་བྱའི་རྗེས་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་ཀྱང་ནམ་མཁའ་དེའི་གཞིར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་གི་དོན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་སོ། །དེས་ན་ཡང་ཆ་མེད་ཅིང་བྲལ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་ནི་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་ཏེ། བྱའི་རྗེས་བཞིན་ནོ། །དེ་ནི་དེའི་རྟེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྟེན་ནོ། །རྟོགས་པ་དྲུག་ནི་དྲོད་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་སྟེ། དོན་དམ་པ་རྟོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་ནི་དཔེའི་ཁྱད་པར་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཞིའི་གཟུང་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་ངེས་པས་ན་དྲོ་བར་གྱུར་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་པོ། །དེས་ན་དེའི་དེ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་དཔེ་ནི་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངེས་པར་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲར་བརྗོད་དོ། །དེའི་གཟུང་བའི་དངོས་པོའི་གནས་མི་དང༌། གླང་པོ་དང༌། རྟ་ལ་སོགས་པ་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་ཏེ། དེ་ཉིད་མེད་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་གི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་ནི་དྲོད་དོ། །དེའི་ཚིག་གི་དོན་དུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་བདག་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡང་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་ཏེ། ཀུན་བརྟགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་གང་ཟག་གི་ཆོས་ཀུན་བརྟགས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་དེའི་རྟེན་ཏེ། དེའི་དེ་ནི་དྲོད་དུ་གྱུར་པའི་རྟེན་ནོ། །རྩེ་མོར་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་ནི་གཟུང་བའི་གཉེན་པོ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་མེད་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེའི་དེ་དང་འདྲ་བའི་དཔེ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཟུང་བ་མེད་པར་ངེས་པའོ། །དེའི་གཟུང་བའི་གནས་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྷག་མ་ཡང་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་རྩེ་མོར་གྱུར་པའི་རྟེན་ནོ། །བདག་གི་རྫས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་ངེས་པ་ནི་བཟོད་པའི་བྱང་ཆུབ་པོ། དེས་ན་དེའི་དཔེ་ནི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་སྐྱེས་བུའི་
― DTG088_Page_0201 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྫས་ནི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་སྟེ། དེའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་གནས་དེ་ཉིད་ནི་སྐྱེས་བུའོ། །དེ་ཡང་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཟོད་པ་ལ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་གཟུང་བ་མེད་པར་ངེས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཤེས་རབ་པོ། །ལྷག་མ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་བཟོད་པར་གྱུར་པའི་རྟེན་ནོ། །བཏགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱང་མེད་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་བྱང་ཆུབ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། བཟོད་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་འདིའི་དཔེ་ནི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུའི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བཏགས་པ་པའི་ཡང་བདག་ཉིད་སེམས་ཅན་བཀག་པས་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་འདིའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུའོ། །དེའི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྤྱོད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཞི་པའི་དོན་གྱི་དྲུག་པའོ། །བྱང་ཆུབ་འདོད་པའི་སེམས་དཔའ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཚིག་གི་དོན་ཏོ། །རྟེན་གྱི་དངོས་པོ་ནི་བདག་དང་སྐྱེ་མཆེད་དེ་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་བྱང་ཆུབ་པོ། །དེའི་རྟེན་སེམས་དཔའ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་རྟེན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཙམ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་བྱང་ཆུབ་པོ། །དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེའི་དཔེ་གསུངས་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གི་དོན་ནི་ཀུན་བརྟགས་པར་མེད་དེ། ག་ལས་ཤེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་དེ་མི་དམིགས་པས་སོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རྟེན་ནོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའོ། །དེའི་རྣམ་གྲངས་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེས་ན་འདིར་ཉེ་བའི་རིགས་པས་འདིར་དཔེར་བསྟན་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དེ་དག་གིས་ཚིག་གི་དོན་རྟེན་གྱི་དངོས་པོ་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་ཏེ། འོན་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ནི་རྟེན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལའོ། །
― DTG088_Page_0202 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེས་ན་ཇི་ལྟར་མཐོང་བའི་དོན་དམ་པ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་འདིར་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དེའི་རྟེན་སེམས་དཔའ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་རྟེན་ནོ། །གཉེན་པོའི་སྣང་བའི་འོད་ནི་སྣང་བ་སྟེ་ཉི་མའི་འོད་དོ། །དེའི་གནས་ནམ་མཁའ་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་ཏེ། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྫས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཡིན་ལ་དེའི་རྟེན་སེམས་དཔའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སྟེ། དེ་ནི་གཉེན་པོའི་རྟེན་ནོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པའི་དཔེ་ནི་བསྐལ་པའི་མེ་འབར་བའི་ཚེ་ན་ས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་པའི་གནས་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཤི་བའི་འདུ་བྱེད་བཞིན་ནོ། །དེའི་གནས་ནི་ནམ་མཁའོ། །ཡང་ན་ས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ནི་དཔེ་སྟེ། དེ་དག་གི་རྟེན་ནི་མེད་དེ། གང་དུ་ཡང་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོར་གྱུར་བའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དག་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེའི་རྟེན་སེམས་དཔའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ་དེ་ནི་སྤོང་བའི་རྟེན་ནོ། །དེ་དག་ནི་གཉེན་པོ་དང་སྤོང་བ་དག་གོ །ཡོངས་སུ་གཏུགས་པ་ནི་མཐར་འགྲོ་བ་སྟེ། གཉེན་པོ་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་ཅིང་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཟད་པའི་མཐར་ཐུག་པའོ། །དེ་ལ་དཔེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལ་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཟད་པའི་མཐར་ཐུག་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ལའོ། །དེ་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དེའི་རྟེན་སེམས་དཔའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་དེ་དག་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་རྟེན་ནོ། །ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་རྟེན་དེའི་དཔེ་ནི་ཉི་མ་དང་ཟླ་བའི་འོད་དེ། དེའི་གནས་ནི་ནམ་མཁའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པའོ། །དེ་གཉི་ག་ཡང་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དོན་དམ་པ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྟེན་སེམས་དཔའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་
― DTG088_Page_0203 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏེ། དེ་ནི་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་རྟེན་ནོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་སློབ་མ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དཔེ་ནི་གཟའ་དང་རྒྱུ་སྐར་ལ་སོགས་པའི་འོད་དོ། །དེ་དག་གི་གནས་ནི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ནམ་མཁའི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་གཉི་ག་མེད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་སྟེ། ཉི་མ་དང་ཟླ་བའི་འོད་དང་འདྲ་ལ། དེའི་རྟེན་སེམས་དཔའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ནི་སློབ་མ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྟེན་ནོ། །རྒྱལ་ཆེན་རིས་བཞི་ནས་འོག་མིན་གྱི་བར་གྱི་མཐར་ཐུག་པའི་རིམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གྱི་དོན་ཏེ། དེ་བསྟན་པ་ལས་ངེས་པར་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་ཉེ་བར་གྱུར་པ་རིགས་པ་འདིས་དེ་དག་གི་འོད་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་གོ་རིམས་ཀྱི་དཔེ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གི་འོད་ཀྱི་གནས་ནི་ནམ་མཁའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཉིད་གོ་རིམས་སུ་སྟོན་པའོ། །དེ་ཉིད་སྟོན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྩ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྟེན་སེམས་དཔའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་གོ་རིམས་ཀྱི་རྟེན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་རྩོལ་པ་མི་མངའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། དེ་ཉེ་བའི་རིགས་པ་འདིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་འོད་དེ་འདྲ་བ་དཔེར་བསྟན་ཏོ། །དེའི་གནས་ནི་ནམ་མཁའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་འབྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དེའི་རྟེན་སེམས་དཔའོ། །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡེ་ཤེས་རྩོལ་བ་མི་མངའ་བ་དེ་ག་ལས་ཤེ་ནའོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་གང་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གང་གིས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་གི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཁྱད་པར་རོ། །ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཐ་དད་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པའོ། །མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ཐ་དད་པ་མེད་པའོ། །གཟུགས་
― DTG088_Page_0204 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མེད་པའོ། །དེ་མེད་པ་ནི་བེམས་པོ་ལ་གསལ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཕྱིར་བསྟན་དུ་མེད་ཅིང་ཐོགས་པ་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་སྔོན་པོ་དང༌། སེར་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་གྲུབ་པོ་ཞེ་ན། མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཐ་དད་ན་ནི་ཅིག་ཅར་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དང་མི་ལྡན་ནོ་སྙམ་དུ་བསམས་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཁྱད་པར་མེད་པས་སྤྱི་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་དོན་དམ་པར་ནི་གསལ་བ་ཙམ་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །རང་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མཐར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་གྲུབ་པོ། །རྒྱུ་གཞན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་རྒྱུའོ། །རྟོག་པ་མེད་པ་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་སྟེ། དེས་ན་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པའོ། །དེས་ན་ཡང་དག་པར་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་རྩོལ་བ་མེད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེས་ན་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་རྩོལ་བ་མི་མངའ་བས་ཡེ་ཤེས་མཐར་གྲུབ་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་རྩོལ་བ་མི་མངའ་བར་འཇུག་པའི་རྟེན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །རིགས་ནི་ཐ་དད་རུང་མ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གང་གི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་རིགས་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་རོ་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐ་མི་དད་དོ། །ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སོ། །འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སོ། །འདི་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སོ་ཞེས་རིགས་ཐ་དད་པར་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས། །དེ་ཡི་དབྱེ་བ་ཡོངས་སུ་བརྗོད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལེན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་གྱི་དབྱིངས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་རིགས་སོ། །གང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་དང༌། གང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གང་ཡིན་པའི་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དཔེར་ན་བུམ་པར་ཁྱད་
― DTG088_Page_0205 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་མེད་ཀྱང་ཁ་ཅིག་ནི་ཏིལ་མར་གྱི་བུམ་པ། ཁ་ཅིག་ནི་སྦྲང་རྩིའི་བུམ་པ་ལྟ་བུའོ། །སྒྲུབ་པའི་རྟེན་བརྗོད་ནས། དེའི་དམིགས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི། དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། །དེ་ཡང་དགེ་ལ་སོགས་པ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་རྟོགས་པ་དང༌། །གང་དག་འཇིག་རྟེན་འདས་འདོད་དང༌། །ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད་ཆོས་དང༌། །གང་དག་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས། །སློབ་མ་ཐུན་མོང་ཆོས་རྣམས་དང༌། །གང་དག་ཐུབ་པའི་ཐུན་མོང་མིན། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དགེ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །རྟོགས་པར་བྱ་བས་ན་རྟོགས་པ་སྟེ། དགེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྟོགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྟོགས་པའོ། །དེ་དག་ནི་ཕུང་པོ་གཉིས་ཏེ་ལྷག་མ་ནི་རྟོགས་པར་སླའོ། །འདི་དག་གི་བཤད་པ་ནི་མདོ་ཉིད་ལས་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་གང་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྟོག་པ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདིར་བྱང་ཆུབ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དེས་ན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་བཤད་ནས་དེའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་སྐབས་སུ། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཇི་ལྟར་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲར་བརྗོད་ཅེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོའི་ཕུལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོའི་མཆོག་བྱེད་པར་འདོད་པའི་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདིར་སེམས་པ་སྟེ། སྤྱིའི་སྒྲར་ཡང་ཁྱད་པར་ལ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་ཆེ་བའི་སེམས་པ་འདི་ལ་ཡོད་པས་ན་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའོ། །ཆེན་པོ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། སྤོང་བ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། རྟོགས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དེ། མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་སེམས་ཆེན་པོ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་
― DTG088_Page_0206 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སྤང་བའི་ཕྱིར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་སྤོང་བ་ཆེན་པོ་སྟེ། ཤཱ་རིའི་བུས་གསོལ་པའོ། །དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི་རྟོགས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་རབ་འབྱོར་གྱིས་འཕགས་པ་གང་པོའི་ཚིག་གི་སྔོན་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཀུན་མཆོག་ཉིད་སེམས་དང༌། །སྤོང་དང་རྟོགས་དང་གསུམ་པོ་ལ། །ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་རང་བྱུང་གི །ཆེད་དུ་བྱ་བ་འདི་ཞེས་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆེད་དུ་གཉེར་བ་ཡིན་པས་ན་ཆེད་དུ་བྱ་བ་སྟེ། ལས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །འདི་ནི་རང་བྱུང་གི་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ནི་ཅི་འདྲ་ཞེ་ན། ཆེན་པོ་གསུམ་གྱིས་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །གསུམ་པོ་གང་དག་ཅེ་ན། སེམས་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། རྟོགས་པ་ཉིད་གསུམ་མོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་དེ་རྣམས་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་ཆེན་པོའོ། །དེ་ལ་སེམས་དཔའ་བ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཆེན་པོའོ། །དེས་ན་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །སྒྲུབ་པའི་རྟེན་དང་དམིགས་པ་དང་ཆེད་དུ་བྱ་བ་བརྗོད་ནས་སྒྲུབ་པ་དག་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་གནས་བརྟན་གང་བོས་གོ་ཆ་དང་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པའི་སྐབས་བསྟན་ཏོ། །གོ་ཆ་ཆེན་པོ་བགོས་པའི་སེམས་ནི་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སྟེ། ཚིག་བར་མ་མི་མངོན་པར་བསྡུས་པའོ། །དེ་ནི་དང་པོའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ཤིང་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པ་ནི་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེ་ནི་གཉིས་པའོ། །གོ་ཆ་ནི་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་བསྡོགས་པས་གོ་བགོས་པ་སྟེ། དཔུང་གི་ཚོགས་གོ་ཆ་བགོས་པ་བཞིན་ནོ། །རེ་རེ་ལ་ཡང་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་གནས་པ་ནི་གོ་ཆ་ཆེན་པོའོ། །འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཇི་ཙམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་བར་གྱིས་སྨྲས་སོ། །འཕགས་པ་གང་པོས་འདི་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། དེ་ནས་འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །འདི་ཡང་སོ་སོར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པ་སྟེ། བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་པོ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་དུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དག་གིས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་
― DTG088_Page_0207 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པ་གསུངས་སོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་སྤྱོད་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ནི་གསུམ་པོ་འདི་དག་གིས་ཉེ་བར་གནས་པ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟར་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །གང་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་བཟོད་པ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་ནི་དད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། གུས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། དེ་ནི་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །གང་ཡང་དེ་དག་ལ་སེམས་བརྟན་ཞིང་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྐབས་མི་འབྱེད་དེ། དེ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་འདི་བདག་གིས་ཀྱང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་ཞིང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་དག་ལ་གཞག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་དུ་ཡོངས་སུ་བསྔོའོ་ཞེས་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འདིས་ནི་ཉེ་བར་གནས་པ་གཉིས་སྟོན་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྦྱིན་པ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པ་ཆེན་པོ་ལ་སྤྲོ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་འདིས་སོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་དྲུག་ཚན་དྲུག་གིས་གསུངས་སོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གཉིས་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ལྔ་པ་དང་དྲུག་པ་དག་ལ་དྲུག་ཏུ་སྦྱར་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཉེ་བར་གནས་པའོ། །ཐ་མས་ནི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པའི་ཕན་ཡོན་སྟོན་ཏོ། །དེས་ན་བསྟན་བཅོས་མཛད་པས། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་རྣམ་དྲུག་ལ། །དེ་དག་སོ་སོར་བསྡུས་པ་ཡིས། །གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་གང་ཡིན་དེ། །དྲུག་ཚན་དྲུག་གིས་ཇི་བཞིན་བཤད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་གསུངས་པ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་རྣམ་དྲུག་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱིན་པ་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་རོ། །སོ་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རེ་རེ་ལའོ། །དེ་དག་བསྡུས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་གནས་པའོ། །གང་གོ་ཆ་ཆེན་པོའི་སྒྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ནི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་སྟེ།
― DTG088_Page_0208 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དྲུག་ཚན་དྲུག་གིས་མདོ་ལས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་བཤད་ནས། འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་བཅོས་མཛད་པས། བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་པ་སྦྱིན་སོགས་དང༌། །ལམ་དང་བྱམས་ལ་སོགས་པ་དང༌། །དམིགས་པ་མེད་དང་ལྡན་པ་དང༌། །འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། །ཆེད་དུ་བྱ་དང་མངོན་ཤེས་དྲུག །རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་ཚུལ་ལ་ནི། །འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་ཐེག་ཆེན་ལ། །འཛེག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འགྲོ་བའི་རྩོམ་པ་ནི་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པའོ། །དེ་ཉིད་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་ལ་འཛེག་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ཏེ། དེས་ན་རྣམ་པ་དགུའོ། །མདོ་ལས། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤཱ་རིའི་བུས་དྲིས་པའོ། །གང་པོས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ནོ། །འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་དག་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དངོས་པོའི་འདོད་པ་དག་ལ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱིས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ནི་འདོད་པའི་རྒྱུ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དག་གིས་སོ། །རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་པ་དག་གི་གཉེན་པོ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པར་སྐྱེས་པའོ། །དགའ་བ་དང་བདེ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པ་དང༌། ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དང་བཅས་པའོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའོ། །གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་རྗེས་སུ་མྱོང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཉིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཉེ་བར་ཞི་བས་ནང་ཡོངས་ས་དང་བ་སྟེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པས་རྟོག་པ་མེད་པ། དཔྱོད་པ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་ཉིད་དོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དག་ལ་སེམས་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོན་མཐོང་ནས་དེ་དག་ལས་
― DTG088_Page_0209 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཟློག་སྟེ་སེམས་ཡང་དག་པར་འཛིན་ཏོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ཉེ་བར་ཞི་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འཇུག་པ་མེད་པའོ། །རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དགའ་བ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་དྲན་པ་དང་ལྡན་ཞིང་ཤེས་བཞིན་དུ་བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་ཏེ། བདེ་བ་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་ལ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་བདེ་བ་ལ་རྣམ་པར་སྤྱོད་པ་བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་སྟེ། དགའ་བ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ནི་རིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་དགའ་བ་ལ་བཏང་སྙོམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲན་པ་དང་ལྡན་ཤེས་བཞིན་དུ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ལན་མང་དུ་བྱས་པས་དགའ་བའི་སྐབས་མི་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བའི་བདེ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བའོ་དང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བའོ། །ལུས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་ལུས་ཀྱིས་སོ། །འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་སོ། བདེ་བ་ལ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འདི་ཉིད་བསམ་གཏན་པ་འདིའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །བཞི་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བདེ་བ་ཡང་སྤངས། སྡུག་བསྔལ་ཡང་སྔ་ནས་སྤངས་ཤིང་ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ནུབ་པས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མེད་པ་བདེ་བ་ཡང་མེད་པ། བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ལ་བདེ་བ་སྤངས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནི་གཉིས་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྔ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཡིད་བདེ་བ་ནི་གསུམ་པ་ལའོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་ནི་གཉིས་པ་ལའོ། །སྔ་ཉིད་ནས་ཞེས་བྱ་བར་རྗེས་སུ་འབྲང་ངོ༌། །བཏང་སྙོམས་ཉིད་ནི་འདིར་ཚོར་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མེད་བདེ་བ་ཡང་མེད་པའོ། །དེས་ནི་བདེ་བ་ཡང་མེད་སྡུག་བསྔལ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་འདིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་
― DTG088_Page_0210 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རོ། །དེ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཡན་ལག་ལྔ་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དག་ནི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གོ །དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་གོ །སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་དེ་གཉི་གའི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་གོ །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་ཡན་ལག་བཞི་སྟེ། ནང་ཡོངས་སུ་དང་བ་ནི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གོ །ཡན་ལག་ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལ་ནི་ཡན་ལག་ལྔ་སྟེ། བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ནི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གོ །བདེ་བ་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་གོ །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །བཞི་པ་ལ་ཡན་ལག་བཞི་སྟེ། བཏང་སྙོམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གོ །སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་གོ །ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གཟུགས་མེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། ཐོགས་པའི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ནུབ་པར་གྱུར་ཅིང་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྣམས་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སོ་ཞེས་ཏེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ནི་སྔོན་པོ་དང༌། སེར་པོ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །དེ་དག་ལ་མ་ཆགས་པ་ནི་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་པས་སྣང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྩིག་པ་དང༌། ར་བ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁང་བཟངས་དང༌། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང༌། རི་དང༌། ཆུ་བོ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ཉི་མ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་ཤེས་སོ། །ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་དམིགས་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་སོ་ཞེས་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ། །ཇི་ལྟར་
― DTG088_Page_0211 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདི་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཤེ་ན། དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་གིས་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་པར་མོས་པ་དེ་དེ་ཉིད་མཐའ་ཡས་པ་ལས་གྲོལ་བ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་བཟློག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། ཅུང་ཟད་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་ལས་གྱེན་དུ་བསྐྱོད་པའི་དམིགས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཅུང་ཟད་མེད་པ་ཉིད་དུ་དམིགས་པ་བྱས་ཏེ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའོ། །དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཅུང་ཟད་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཅུང་ཟད་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ལས་ཀྱང་ཆགས་པ་དང་བྲལ་ནས་དེ་ལས་ཀྱང་ཟློག་པར་བྱེད་དེ། ཅུང་ཟད་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་སྔ་མ་ཉིད་ནས་བཟློག་པས་འདུ་ཤེས་མེད་པའོ། །འདུ་ཤེས་ཕྲ་བར་འཇུག་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་ནོ། །གང་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཉེ་བར་འཛིན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་དོ། །བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིན་རེ་ཞིང་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དེའི་སྔོན་དང་ཕྱིས་ནི་ནམ་མཁའི་རྣམ་པ་དང༌། རྟགས་དང༌། མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའི་རྣམ་པ་སྟེ། ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཁས་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནམ་མཁའི་རྟགས་ཏེ། དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་ཉིད་མེད་པར་མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའི་མཚན་མ་སྟེ། ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་དེའི་ཚེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་དུ་བྱས་ཏེ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དེ་ལྟར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་
― DTG088_Page_0212 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཏན་དུ་སྤངས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལྷག་མ་ནི་གོ་ཆ་དྲུག་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་ཤེས་པར་བྱའོ། །བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དྲུག་གི་འཇུག་པ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །ལམ་ལ་འཇུག་པ་ཡང་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཏེ། ལམ་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་ལམ་གྱི་ཚོགས་ནས་རྣམ་པར་འགྲེལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཚད་མེད་པའི་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པས་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཚད་མེད་པའོ། །དེ་ནི་བཞི་སྟེ། བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སོ། །དེ་ལ་བདེ་བ་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱམས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བའི་བསམ་པ་ནི་སྙིང་རྗེའོ། །བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བའི་བསམ་པ་ནི་དགའ་བའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་བསམ་པ་ནི་བཏང་སྙོམས་སོ། །ཀྱེ་མ་མ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་ལྡན་པར་སྨོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བར་སྨོན་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བར་སྨོན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ལས་གྲོལ་བར་སྨོན་པ་དང༌། བཞི་པོ་ཡང་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའོ། །རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་བདུན་ལ་ནི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའོ། །དེ་ལས་གོང་མར་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པའོ། །བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདི་ཙམ་གྱིས་ནི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་བསྟན་ཏོ། །ལྷག་མས་ནི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏོ། །ཡངས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་བསམ་པ་ཆེན་པོ་བསྟན་ཏོ། །ཆེན་པོས་ཞེས་བྱ་བས་ནི་འཕེལ་བའོ། །ཚད་མེད་པས་ཞེས་བྱ་བས་ནི་དམིགས་པ་ལས་སོ། །མི་གཉིས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་བདག་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྲན་ཟླ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་གནོད་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། མི་དགའ་བ་དང༌། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དག་གོ །ལྷོད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིད་དང༌། རྨུགས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །གནོད་པ་མེད་པ་
― DTG088_Page_0213 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཤེས་དང་དགྲ་དང་ཐ་མལ་པ་གསུམ་པོ་དག་ལ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་སྐད་བརྗོད་པའི་རྣམ་པས་གསུམ་པོ་དག་ལ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱས་པར་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྱབ་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷ་དང༌། ཀླུ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའོ། །ཕྱོགས་གཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །གང་དུ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་དུ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་ཀླས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་བཞིན་དུ་མཐའ་ཡས་པའོ། །ནམ་མཁའི་ཁམས་བཞིན་དུ་འདི་ལ་མཐའ་གཏུགས་པ་ཡོད་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཡང་དག་པར་བྱས་པས་སོ། །གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་འཕགས་པའི་གནས་པས་སོ། །ཕྱོགས་བཅུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱོགས་བཅུར་གྱུར་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟོགས་པར་སླའོ། །སེམས་ཡངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་དང་དགའ་བ་དག་ལ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཚད་མེད་པ་དག་ཀྱང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་གོ་ཆ་བཞིན་དུ་མདོའི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ། དེ་ནི་ཚད་མེད་པའི་འཇུག་པའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཚིག་དྲུག་གིས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མི་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་འཇུག་པའོ། །འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འཇུག་པ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །བསྒོམ་པ་དང་རྣམ་པར་བསྒོམ་པའི་དོན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་དང༌། སྒོམ་པ་པོའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའོ། །དེ་བས་ན་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མིང་ཙམ་སྟེ། དེ་ནི་བསྒོམ་པའོ། །དེའི་རྣམ་པར་བསྒོམ་པ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པའོ། །དེའི་དོན་ནི་བསྒོམ་པའི་དེའི་དོན་དུ་སྟེ། ཆེད་དུ་བྱ་བའི་འཇུག་པའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་འཇུག་པ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་འཇུག་པ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་བཤད་ནས་ཚོགས་ཀྱི་བསྒྲུབ་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་བསྟན་
― DTG088_Page_0214 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཅོས་མཛད་པས། བརྩེ་དང་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་དྲུག །ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་བཅས་པ་དང༌། །ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ལམ་གང་དང༌། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡིན་དང༌། །ཡེ་ཤེས་དང་ནི་བསོད་ནམས་དང༌། །ལམ་དང་གཟུངས་དང་ས་བཅུ་དང༌། །གཉེན་པོའི་ཚོགས་ཀྱི་བསྒྲུབ་པ་ཡི། །རིག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཚོགས་ནི་བཅུ་བདུན་ཏེ། སྙིང་རྗེའི་ཚོགས་དང༌། སྦྱིན་པའི་ཚོགས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། བཟོད་པའི་ཚོགས་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཚོགས་དང༌། ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ལམ་གྱི་ཚོགས་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པའི་ཚོགས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ལམ་གྱི་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུངས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། སའི་ཚོགས་དང༌། གཉེན་པོའི་ཚོགས་སོ། །དེ་ལ་སྙིང་རྗེའི་ཚོགས་ནི་སེམས་ཅན་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་རྣམས་ངན་སོང་དག་ལས་རྣམ་པར་བཀྲོལ་ཏེ། ལྷ་དང་མིའི་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ལས་སྙིང་རྗེའི་ཚོགས་ཏེ། མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་གི་ཚོགས་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །བདག་གམ་ཕྱོགས་བཅུའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ལ་རབ་ཏུ་འགོད་པ་ནི་ཞི་གནས་ཏེ། དེ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ལམ་དེའི་འབྲས་བུ་ལ་རབ་ཏུ་འགོད་པ་འདི་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཚོགས་གཞན་ནོ། །སེམས་ཅན་གཞལ་དུ་མེད་པ་རྣམས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བར་དུ་བཀོད་ཀྱང་འགའ་ཡང་བཀོད་པ་མེད་དེ། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་བྱས་རྣམ་པར་མ་བྱས་པ་མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་མ་བྱས་པ་ནི་འཕེལ་བ་དང་ཉམས་པ་དག་གོ །མངོན་པར་འདུས་བྱས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཚོགས་སོ། །ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ནི་ཟུང་ངོ༌། །དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ལམ་མོ། །འབྲེལ་ཞིང་བཅིངས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་
― DTG088_Page_0215 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྡན་པའོ། །གྲོལ་བ་ནི་མི་ལྡན་པའོ། །མེད་པ་དང་དབེན་པ་དང་ཞི་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་གཉི་ག་མི་དམིགས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་བཅིངས་མ་གྲོལ་བའོ། །དེའི་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ལམ་གྱི་ཚོགས་སོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་གང་ལགས། ཅི་ཙམ་གྱིས་ན་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པར་རིག་པར་བགྱི་བ་ལགས། དེ་ནི་གང་ནས་འབྱུང་བ་ལགས། དེ་ནི་གང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་ལགས། དེས་ནི་སུ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལྔ་ནི་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞུས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །དེ་ཡང་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་ཚོགས་སོ། །མདོ་འདི་ལས་གསུངས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཉི་ཤུ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །དེ་ཉེ་བར་དགོད་པ་དང་བཤད་པ་ནི་མདོ་ཉིད་ལས་སོ། །དེ་ལ་མི་གསལ་བ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་ངོ་བོས་ཐམས་ཅད་མེད་དེ། མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་གནས་པ་མེད་ཅིང་འཇིག་པ་མེད་དེ། རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་དེས་སྟོང་པའོ། །ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་ནི་ནང་ནི་ཕྱིས་སྟོང་སྟེ་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་ནི་ནང་གིས་སྟོང་སྟེ་དེ་དག་གི་ཡུལ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སོ་སོའམ་བསྡུས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཕྱོགས་བཅུར་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ། རབ་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང༌། རྒྱུན་ཆད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྐད་ཅིག་ཅིང་འཇུག་པ་དང༌། རྒྱུན་འཇུག་པ་དང༌། སྔ་མ་དང༌། ཕྱི་མ་རྒྱུན་མི་འདྲ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་གཉིས་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །མཐའ་མེད་པས་ན་མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའོ། །དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་དག་གི་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟེ་
― DTG088_Page_0216 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཁོར་བའོ། །དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དོར་བ་མེད་པ་ནི་གཏང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་སྟེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དོར་པ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དུས་གསུམ་ཕན་ཚུན་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་མི་དམིགས་པ་སྟེ་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འདུས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་དེ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་པས་ན་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོའོ། །སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཇི་ལྟར་མེད་ཅེ་ན། ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡོད་ཀྱང་གཞན་མེད་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདུས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྐྱེ་བས་ན་དངོས་པོའོ། །དེ་དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ། དེ་དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ངོ་བོ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་དང་མཐོང་བ་དག་གིས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འདི་ནི་དམ་པ་ཡང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་ཡང་ཡིན་ལ་གཞན་གྱིས་མ་བྱས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཡང་ཡིན་པས་དེ་ནི་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེ་ནི་དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །དེ་ན་དཔའ་བར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ནམ་མཁའ་ལྟར་ཆགས་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་གོས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དག་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཟག་པ་མེད་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནོ། །སྔོན་གྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ་སོ་སོར་བྱ་བ་བྱེད་པ་ན་མིང་སྣ་ཚོགས་སུ་བརྗོད་དོ། །དེ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །ལམ་གྱི་ཚོགས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པ་ནི་ལམ་མོ། །དེ་ལ་གང་གིས་ཡང་དག་པར་ཤེས་པ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་
― DTG088_Page_0217 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་སྟེ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དེ་དག་ནི་དམིགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་བཞི་སྟེ། ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ནས་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ལུས་དང་ལྡན་པའི་རྟོག་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ །ཕྱིའི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཕྱི་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ནང་དང་ཕྱི་དང༌། ཕྱི་ནང་གི་ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་དག་ལ་ཚོར་བའི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནས། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་བར་གྱིས་གནས་ནས་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་རྟུལ་བ་དང་ཤེས་བཞིན་ཅན་དྲན་པ་དང་ལྡན་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆགས་སེམས་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་བསལ་ཞིང་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཀྱང་ཆོས་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ ། དེ་ལ་ནང་གི་ལུས་ནི་རང་གི་མིག་ལ་སོགས་པ་དྲུག་གོ །ཕྱིའི་ལུས་ནི་རང་གི་ལུས་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདུས་བྱས་སོ། །ཕྱི་ནང་གི་ལུས་ནི་རང་གི་ལུས་སུ་གྱུར་པའི་ལྷག་མ་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའོ། །ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་ཡང༌། །ལུས་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་དམིགས་པའི་བྱ་བས་སོ། །ཚོར་བ་ནི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །ཆོས་ནི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའོ། །ལུས་ལ་སོགས་པ་ལ་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་རྗེས་སུ་ལྟ་བའོ། །ལུས་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་འདུ་ཤེས་དང་ལྡན་པའོ། །རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ལུས་འདི་གཅིག་དང་བདག་གི་ལུས་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞིང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ །གུས་པར་བྱེད་པ་དང་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་རྟུལ་བ་དང་ལྡན་པའོ། །རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པ་ནི་ཤེས་བཞིན་ཅན་ནོ། །མི་བརྗེད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྲུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་གཡེང་བའི་དྲན་པ་དང་འབྲེལ་པས་དྲན་པ་དང་ལྡན་པའོ། །
― DTG088_Page_0218 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། འདི་དག་ཉིད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆགས་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམ་པར་བསལ་ཞེས་གསུངས་སོ། །བསལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤངས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ལ་རྙེད་པ་དང༌། གྲགས་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། བསྟོད་པ་དག་ལ་ནི་བརྣབ་སེམས་དང༌། ཆགས་པའོ། །མ་རྙེད་པ་དང༌། མ་གྲགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྨོད་པ་ལ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྟན་ནས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཤེས་བཞིན་གྱི་སྒོ་ནས་ནི་གསུམ་སྟེ། དབུགས་རིང་དུ་འགྲོ་བ་དང་འོད་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ལ་ནི་གཅིག་གོ །ཐུང་ངུ་འོང་བ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་གཉིས་པའོ། །དབྱུང་བ་དང་རྔུབ་པ་དྲན་པ་ལ་ནི་གསུམ་པའོ། །ཁམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་སྒོ་ནས་ནི་བཞི་པའོ། །མི་གཙང་བའི་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་ནི་ལྔ་པའོ། །མི་སྡུག་པའི་སྒོ་ནས་ནི་དགུའོ། །དེ་ལ་མངོན་དུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོ་བའོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྡོག་པའོ། །ཀུན་ཏུ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདུན་དུའོ། །རྣམ་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱོགས་མཚམས་སུའོ། །བསྐུམ་པར་བྱ་བ་ནི་བསྡུས་པའོ། །ནང་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པ་ནི་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པའོ། །དྲན་པ་འདི་ལ་ཡོད་པས་ན་དྲན་པ་དང་ལྡན་པའོ། །ལུས་ཀྱི་རླུང་སྣ་ནས་འཇུག་པ་ནི་བརྔུབ་པའོ། །འབྱུང་བ་ནི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་སྟེ། རྫ་མཁན་ལེགས་པར་བསླབས་པའམ། དེའི་ཉེ་གནས་ཀྱི་སློབ་མ་བཞིན་ནོ། །པགས་པ་དང་རློག་པ་ནི་ཕྱི་ནང་གི་དབྱེ་བས་སོ། །རྒྱུས་པ་ནི་རྩའོ། །མཁལ་མ་ནི་མཁལ་མའོ། །མཆིན་པ་ནི་མཆིན་པའོ། །གློ་བ་ནི་གློ་བའོ། །མཆེར་པ་ནི་མཆེར་པའོ། །ཞུ་བ་དང་མ་ཞུ་བ་ནི་ཟས་སོ། །མཆིལ་མའི་ཐལ་བ་ནི་བད་ཀན་གྱི་གོང་བུའོ། །ཁྲག་ནི་ཁྲག་རུལ་བའོ། །ཆུན་པ་ནི་ཞིང་རྨོ་བའོ། །བད་པ་ནི་འབྲུ་རྣམས་ཀྱི་སྣོད་དོ། །དུར་ཁྲོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའོ། །རོ་བོར་བའི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །ཤི་ནས་ཞག་གཅིག་ལོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་རྣམ་པར་བམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་མོ། །གང་རྣམ་
― DTG088_Page_0219 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་རྣགས་པ་དེ་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་འབུས་གཞིགས་པ་ཡིན་ཏེ། སྲིན་བུ་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་རྣམ་པར་ཟོས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཐོར་བའོ། །དེ་ལ་དུར་ཁྲོད་ཀྱི་ལུས་མཐོང་བ་ན་བདག་ཉིད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་ཉེ་བར་སྦྱོར་རོ། །ཆོས་ཉིད་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའོ། །འདི་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །འོ་ན་གསོན་པོའི་ལུས་ནི་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ལ་ཤི་བའི་ལུས་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཉིད་འདི་ལས་མ་འདས་སོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འགལ་བའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡོད་ན་ངེས་པར་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་འདིས་ངེས་པར་འདོར་བ་ནི་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་སྟེ། དེ་དག་ནི་རྣམ་པ་བཞིའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་སྐྱེད་དོ། །འབད་དོ། །བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་མོ། །སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་ཏོ། །ཡང་དག་པར་འཇོག་གོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང༌། འཕེལ་བར་བྱ་བ་དང༌། ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་ནི་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །དེ་ལྟར་འབད་པ་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ནི་སྐྱེ་བོའི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་འཇོག་པ་ནི་ཐབས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །དེ་ལས་ཞུམ་པ་ལ་སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པའོ། །རྒོད་པ་ལ་སེམས་ཡང་དག་པར་འཇོག་པ་སྟེ། མངོན་པར་འཇོག་པའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་སོ། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་སྟེ། གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པའོ། །དེ་ཡང་བཞི་སྟེ། འདུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །འདི་ལྟར་ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་འདུན་པ་དྲག་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་གི་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ཤིན་ཏུ་ལྡན་པས་མི་དགེ་བ་ཡང་དག་པར་སྤངས་ཏེ་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །ཁ་ཅིག་གི་ནི་ཞི་
― DTG088_Page_0220 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གནས་དང༌། རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་དག་གིས་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་ལས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་ཅི་བདག་མི་དགེ་བ་ཕྲ་མོ་ལ་ཀུན་ཏུ་མི་སྤྱོད་དམ། ཅི་ཡང་ཀུན་ཏུ་མི་སྤྱོད་ཅེས་གང་བདག་ཉིད་ལ། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པ་ནི་ཡང་དག་པར་ཉེ་བར་དཔྱོད་པའོ། །དེ་དག་སྐྱེས་པ་ལ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ནི་རིང་དུ་གྱུར་ལ། བག་ལ་ཉལ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཡང་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་རྩོམ་པ་ནི་སྤོང་བ་འདུ་བྱེད་པ་བརྒྱད་མངོན་པར་འབྱུང་སྟེ། འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དད་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སོ། །དེ་ལ་གང་གི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྙམ་པ་ནི་འདུན་པའོ། །མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་འཇོམས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །དད་པ་ནི་བླ་མའི་ཆོས་རྟོགས་པ་ལ་བྱའོ། །དེའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དྲན་པ་ནི་ཤེས་བཞིན་གྱི་ཕྱོགས་སོ། །ཤེས་བཞིན་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་ལ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ནི་སེམས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་བཏང་སྙོམས་སོ། །དེ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དེ། དབེན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་སོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །འགོག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །དེ་དག་ལ་བསྟན་ནས་རྣམ་པར་སྤོང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། དེ་དག་ལ་བརྟེན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་སྒོམ་མོ། །མཆོག་ཏུ་དབང་བྱེད་པས་ན་དབང་པོ་སྟེ། དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་སྐྱེད་ཅིང་ཐོབ་པ་ལ་བདག་པོར་གྱུར་པས་ན་དབང་པོ་སྟེ། དད་པའི་དབང་པོ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང༌། དྲན་པའི་དབང་པོ་དང། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང་ལྡན་པའི་རྟགས་མཐོང་བ་ལས་ཕྱིས་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་འབྱུང་བ་ལ་ངེས་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་སྟོན་པ་དང་ཉན་ཐོས་དེ་དག་གི་རྟོགས་པ་ལ་དད་པ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་འདིའི་དད་པའི་དབང་པོའོ། །དད་པ་ལྷག་པས་
― DTG088_Page_0221 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ན་བརྩོན་འགྲུས་ལ་སོགས་པ་ཡང་ལྷག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་དབང་པོ་ལྔར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་དབང་པོ་སྒོམ་པ་ན་བདུད་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་མི་བརྫི་བའི་ཕྱིར་དད་པའི་སྟོབས་ནས་ཤས་རབ་ཀྱི་བར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ནས། བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་བར་དུའོ། །དེ་ལ་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དགའ་བ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་སོ། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ། །དྲན་པ་ནི་གཉི་གའི་ཕྱོགས་སོ། །དེས་དེ་དག་ཐོབ་པས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་ནས་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་དག་སྤོང་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཕུང་པོ་གསུམ་དུ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་བརྩོན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ཚོར་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོའོ། །ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོའོ། །འཕགས་པ་ནི་སློབ་པ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་སློབ་པའི་ལམ་འདི་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བས་ན་འདི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཡིན་པས་ན་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དོ། །དེ་དག་ནི་དན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྡེ་ཚན་བདུན་རེ་རེར་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་བྱས་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དུ་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ནི་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྟེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀུན་བརྟགས་པ་དེའི་ངོ་བོ་གཏན་དུ་མེད་པས་དེས་སྟོང་པའོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པས་མཚན་མ་མེད་པ་སྟེ། དེས་ན་མཚན་
― DTG088_Page_0222 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མ་མེད་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ནི་འཁྲུལ་པ་སྟེ། མེད་པའི་ངོ་བོར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཁྲུལ་པའི་རྩ་བ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་གྱི། སྨོན་པར་འོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སྨོན་པ་མེད་པའོ། །ཤེས་པ་བཅུ་གཅིག་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བར་ཤེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ་དེ་ཤེས་པའོ། །སྤངས་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་བདག་ཉིད་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པ་སྤངས་པ་སྟེ་དེ་ཤེས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དག་འགོག་པ་སྟེ་དེ་ཤེས་པའོ། །འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་དེ་ལམ་གང་གིས་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་དེའི་ཤེས་པ་སྟེ། འདིས་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཟད་པ་ཤེས་པ་ནི་ཟད་པ་ཤེས་པའོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ནི་མི་སྐྱེ་བར་ཤེས་པའོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ཤེས་པ་ནི་ཆོས་ཤེས་པའོ། །མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དེ་རྗེས་སུ་དཔག་པས་ཤེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །གཅིག་ཏུ་ཀུན་བརྟགས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པའོ། །ལམ་ལ་འདྲིས་པ་ནི་ལམ་ལ་གོམས་པའོ། །སྒྲ་ཇི་བཞིན་ཤེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐད་ཤེས་པའོ། །དབང་པོ་གསུམ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཏེ། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བདག་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབང་པོའོ། །དབང་པོ་གང་ལ་མི་ཤེས་པ་ཀུན་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ་དང་ཀུན་ཤེས་པ་བསྲུང་བའི་དབང་པོ་ནི་ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོའོ། །སྣང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་སྣང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ནུབ་པས་ཆོས་ཉིད་ཙམ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲེགས་པ་འདུལ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འོས་པ་ཉོན་མོངས་པ་འདུལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བཅུ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །
― DTG088_Page_0223 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་ནི་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པར་བསྟན་པའོ། །ཚད་མེད་པ་ཡང་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པའི་ཚད་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ནི་གཟུགས་ཅན་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་འདི་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་པོའོ། །ནང་གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་བས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་བ་གཉིས་པའོ། །སྡུག་པར་མོས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་པའོ། །གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་གཉིས་ནི་མི་སྡུག་པའོ། །གསུམ་པ་ནི་སྡུག་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་ཁ་ཅིག་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཁ་དོག་གི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོར་ནང་གི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་དེ་ཉིད་ཀྱི་འོག་ཏུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ །བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཁ་དོག་གི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོར་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་བསྟན་ཏེ། གཟུགས་ཅན་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནང་གི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །རྣལ་འབྱོར་བ་ལ་ནང་ལ་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པ་འབའ་ཞིག་ལ་དམིགས་ཤིང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་དང་པོའམ་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཡང་བརྗོད་དོ། །དེ་ནི་ནང་གཟུགས་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་སྡུག་པ་རྣམ་པར་སྒོམ་པས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཞུམ་པ་དགའ་བར་བྱ་བའམ། ཅི་བདག་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གཟུགས་རྣམས་སྡུག་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་ཁ་དོག་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྐྱེའམ་ཞེས་སད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གཟུགས་ལ་དམིགས་ནས། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྡུག་པར་མོས་པར་འགྱུར་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་མོ། །གཟུགས་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་ནི་ལྔ་སྟེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ལས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ནས། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་
― DTG088_Page_0224 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །དེ་ལ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་མེད་པ་བཞིའི་དག་པ་ལ་ནི་དེའི་རོ་མྱང་བའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཐར་བ་སྟེ། ཞི་བར་གནས་བ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་དོ། །འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ཡང་ཐར་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་གནས་པའོ། །འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ལ་རྟེན་ཅིང་ལངས་ནས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་འགོག་པ་སྟེ། དེའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཐར་པ་སྟེ་ཞི་བར་གནས་པ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་དོ། །མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞི་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། ཁམས་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། མོས་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། བསམ་གཏན་དང་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་ལྡང་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་མདོའི་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །གནས་ལ་ཡང་གནས་སུ་གནས་པ་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལས་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་གནས་སོ། །འདོད་པ་ནི་གནས་མ་ཡིན་པའོ། །ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལས་འདོད་པ་ནི་གནས་སོ། །མི་འདོད་པ་ནི་གནས་མ་ཡིན་པའོ། །སེར་སྣས་དབུལ་པ་ནི་གནས་སོ། །ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ནི་གནས་མ་ཡིན་པའོ། །སྦྱིན་པ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ནི་གནས་སོ། །དབུལ་པོར་གྱུར་བ་ནི་གནས་མ་ཡིན་པའོ། །འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་ནི་གནས་སོ། །བདེ་འགོ་ནི་གནས་མ་ཡིན་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བ་ནི་གནས་སོ། །ངན་འགྲོ་
― DTG088_Page_0225 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་གནས་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་སོགས་པ་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་པ་ནི་དག་པ་དང་མ་ཆགས་པ་དང་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རོ། །དེས་ན་དག་པ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་དོ། །གང་དང་གང་ཡང་དག་པ་ཞེས་ཟློས་པ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པར་བསྟན་ཏོ། །རྣམ་པ་གང་དང་གང་གིས་ཡང་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་ཐོགས་པ་མེད་པ་བསྟན་ཏོ། །ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་སྟོབས་ཏེ་གཏན་དུ་གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་པའི་ཕྱིར་དང་གཏན་དུ་གཞན་དག་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་འདིར་གནས་དང་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནས་དང་རྒྱུ་དང་བཅས་པའོ། །ཕྱོགས་གང་དུ་དེའི་ལས་བྱེད་པ་དེ་ནི་གནས་སོ། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་གང་གི་རྒྱུ་དེའི་ལས་ཏེ་རྒྱུད་དང་བཅས་པའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའོ། །ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའོ། །ཁམས་དུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་བསྟན་པའོ། །ཁམས་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་དང་མི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །མོས་པ་སྣ་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིར་འདོད་པ་ནི་མོས་པ་སྟེ། །དཔེར་ན་ཆགས་པ་ལ་གནས་པ་ཡང་ཞེ་སྡང་ལ་མོས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་ལ་གནས་པ་ཡང་ཆགས་པ་ལ་མོས་པ་ལྟ་བུའོ། །དབང་པོའི་རིམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཐ་དད་པ་ཉིད་དེ། འདི་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་པོའོ། །དབང་པོ་འབྲིང་པོའོ། །དབང་པོ་རྣོན་པོའོ། །དབང་པོ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པ་ནི་འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པ་ཤེས་པ་ནི་དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ལམ་མཁྱེན་ཅིང་སྟོན་པ་དང༌། ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ནི་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱ་བ་དང་མཐུན་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱེད་དོ། །འདི་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ལམ་མོ། །འདི་ནི་ཞེས་སྡང་གི་གཉེན་པོར་གྱུར་བའི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་གཏན་དང་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་ལྡང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ།
― DTG088_Page_0226 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསམ་གཏན་ནི་བཞི་པའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་ནི་བརྒྱད་དོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་གསུམ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞི་དང་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རོ་མྱང་བའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་མི་དམིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྡང་བ་ནི་སེང་གེ་རྣམ་པར་བསྒྱིངས་པའམ་ཐོད་རྒལ་བའོ། །ལྷག་མ་གསུམ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །སེང་གེ་བཞིན་དུ་ཤིན་ཏུ་བསྙེངས་པ་མེད་པས་རིགས་པར་གསུངས་པ་ནི་མི་འཇིགས་པ་སྟེ། དེའི་དངོས་པོའམ་ལས་ནི་དེ་ཉིད་དོ། །མི་འཇིགས་པ་ནི་བཞི་སྟེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང༌། བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ལམ་ལ་མི་འཇིགས་པའོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། མི་འཇིགས་པ་ནི་དེར་དམ་འཆའ་བ་དང༌། དགོད་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དང་པོ་གཉིས་ནི་ཡེ་ཤེས་དང་སྤངས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་རང་གི་དོན་ཏོ། །ཐ་མ་གཉིས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཏེ་གཞན་དག་ལ་དེ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་ཉིད་རྒྱ་ཆེར་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །འདིར་ཡང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་སྨོས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷ་དང་བདུད་སྨོས་པས་ལྷའི་མིག་དང་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚངས་པ་ནི་མཐུ་ལ་སོགས་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་དེ་མི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་གིས་བརྒལ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་བའི་སྐྱོན་ནོ། །བདེ་བ་ཐོབ་པ་དང༌། བག་ཚ་བ་མེད་པ་ཐོབ་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ལུས་ལ་སོགས་པའི་ལས་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། སྐུལ་སྤུ་ལྡང་བ་དང༌། སྤ་བཀོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གསུང་ལ་ཞུམ་པ་དང༌། དམན་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཐུགས་ལ་དོགས་པ་དང་ཞུམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཁྱུ་མཆོག་གི་གནས་སུ་དམ་བཅའ་སེང་གེའི་སྒྲ་ཡང་དག་པ་སྒྲོག །ཚངས་པའི་འཁོར་ལོ་སྐོར་བར་མཛད། །ཚངས་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་
― DTG088_Page_0227 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལས་མངོན་པར་འཕགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚངས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ཡང་ན་ཚངས་པ་ནི་ཐར་པ་སྟེ། དེའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཚངས་པའིའོ། །འགྲོ་བའི་དོན་གྱིས་ན་འཁོར་ལོ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ནི་ཆོས་སོ། །དེའི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ལུས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་མང་པོའི་ཚིག་ངེས་པ་ནི་ངེས་པའི་ཚིག་གོ །ཡང་ན་རྒྱུའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཆོས་སོ། །འབྲས་བུའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་དོན་ཏོ། །འགྲོ་བ་དྲུག་ཏུ་གཏོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཐམས་ཅད་ནི་ངེས་པའི་ཚིག་སྟེ། དེ་དག་སོ་སོར་རིག་པ་ནི་གོ་རིམས་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། དོན་སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོར་རིག་པའོ། །ཆོས་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་ལ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ལ་སོགས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ནི་སྤོབས་པ་སྟེ། འདི་ནི་དེ་ཡང་ཡིན་ལ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡང་ཡིན་པས་ན་སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །མ་འདྲེས་པར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་དག་སྟེ། གཞན་དག་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཡང་བཅོ་བརྒྱད་དེ། མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། གཉིས་པ་དག་གི་ལས་དང༌། དེ་ནས་བཞི་ནི་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །དེ་ནས་དྲུག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དབང་པོའི་རྟེན་དང་བཅས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ལ་མ་ཐོབ་པའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་རྟེན་ནི་འདུན་པའོ། །འབྲས་བུ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །དབང་པོ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ནས་ནི་གསུམ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་ལས་རྣམས་ལ་ཡེ་ཤེས་གནས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་ཉིད་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ནས་དུས་གསུམ་ལ་མ་ཆགས་མ་ཐོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་འཇུག་སྟེ། དེས་ན་གསུམ་སྟེ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གིས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ། །འཁྲུལ་པ་མི་མངའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་གྲོང་ལ་སོགས་པར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱུ་བ་ན་གླང་པོ་ཆེ་དང༌། བ་གླང་དང༌། ཁྱི་གཏུམ་པོ་དང༌། ཚེར་མ་དང༌། སྡིག་
― DTG088_Page_0228 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྤྲུལ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་འབྱུང་བ་དང༌། ཡང་ན་དགོན་པ་ན་ཆོམ་རྐུན་དང་སྟག་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་དེ་ལྟ་བུའི་འཁྲུལ་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་མངའ་བ་སྟེ། རྟག་ཏུ་ཡང་དག་པར་རྟོག་པར་མཛད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཅ་ཅོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་དགོན་པ་ན་ལམ་སྟོར་ནས་ཅ་ཅོའི་སྒྲ་འབྱིན་པ་བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་གད་མོ་རྟ་གད་འབྱིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་སངས་རྒྱས་ལ་མི་མངའ་སྟེ། རྟག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་བརྗེད་པས་བྱ་བ་ཤོར་བ་དང༌། དུས་ལས་ཡོལ་སར་འགྱུར་པ་དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ལ་མི་མངའ་སྟེ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐུགས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་གང་གི་ཚེ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཉིད་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་གྱི་ཚེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་དད་པའི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་ནི་ཕུང་པོ་ལ་གཅིག་ཏུ་མི་མཐུན་པར་འདུ་ཤེས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ནི་ཞི་བར་འདུ་ཤེས་པ་དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཉི་ག་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སོ་སོར་མ་བརྟགས་པའི་བཏང་སྙོམས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་སོ་སོར་མ་བརྟགས་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡལ་བར་འདོར་གྱི། དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དུས་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་ཡལ་བར་འཇོག་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདུན་པ་ཉམས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་སྐྱེ་སྟེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་ལས་མ་ཐོབ་པའི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལས་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་མ་ཐོབ་པ་མི་མངའ་བའི་ཕྱིར་རང༌། ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ལྷག་མ་ནི་གོ་སླའོ། །དེ་ནི་ལམ་གྱི་ཚོགས་སོ། །གཟུངས་ཀྱི་ཚོགས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཟུངས་ནི་བཞི་སྟེ། བཟོད་པའི་གཟུངས་དང༌། ཆོས་
― DTG088_Page_0229 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱི་གཟུངས་དང༌། དོན་གྱི་གཟུངས་དང༌། གསང་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས་སོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་ནི་ཡི་གེ་རྣམས་སོ། །ཡི་གེ་ངེས་པར་བསམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གཅིག་ཉིད་ལ་མང་པོའི་ཚིག་ནི་འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་འདིར་གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ལ་གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་ཞེས་བྱའོ། །ཡི་གེའི་ཚུལ་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཡི་གེས་འདྲེན་པར་བྱེད་ཤེས་པར་བྱེད་པས་ན་ཡི་གེའི་ཚུལ་ཏེ། དོན་དམ་པར་དེ་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ལ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་དོ། །ཡི་གེའི་སྒོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིའི་སྒོ་ཡེ་གེ་ཡིན་པས་ན་ཡི་གེའི་སྒོའོ། །ཡི་གེས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །ཨ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟོད་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡི་གེ་ཨའི་སྒོ་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་དང་རྒྱུའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་གཟོད་མ་ནས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཟོད་མ་ནས་དྲི་མ་དང་བཅས་པའི་གནས་སྐབས་ཉིད་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་པ་འདི་ཡི་གེ་ཨ་མ་སྐྱེས་པའི་དོན་དུ་སྤྲོ་བཏགས་ནས་སྒོམ་པ་ན་གོམས་པའི་སྟོབས་ལས་ཡི་གེ་ཨ་ཙམ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་སྐྱེ་བའི་བཟོད་བ་ཐོབ་སྟེ། དེ་བས་ན་བཟོད་པའི་གཟུངས་སུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བཤད་པའི་ཚོགས་འཛིན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་གཟུངས་སོ། །དེ་ནས་དེའི་དོན་འཛིན་པའི་རྒྱུ་ནི་དོན་གྱི་གཟུངས་སོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡམས་དང་གནོད་པ་ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱ་བའི་དོན་གྱི་སྔགས་ཀྱི་གཞི་ནི་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས་སོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པ་དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་བཞིན་དུ་དེ་བཞི་ཉིད་ཀྱང་ངོ༌། །ཚུལ་འདིས་ཡི་གེ་ཐམས་ཅད་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྡུལ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་རྡུལ་གྱིས་མ་གོས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྡུལ་དང་བྲལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་ངོ༌། །དོན་དམ་པར་ཁྱད་
― DTG088_Page_0230 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དོན་དམ་པར་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་འཆི་བའི་སྲིད་པ་དང་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིང་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་མིང་དུ་བརྗོད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་ཤིང་སྲེད་པའི་འཁྲི་ཤིང་གི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །འདས་པ་ཉིད་ནི་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་འདུས་མ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཐོབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དུལ་བ་དང་དུལ་བར་གནས་པ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་མ་དུལ་བར་བྱེད་པ་ཉོན་མོངས་པ་དག་དང་མ་དུལ་བར་གནས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ལས་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་དུལ་བ་དང་དུལ་བར་གནས་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའོ། །བཅིངས་པ་ལས་གྲོལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་འཆིང་བ་དེ་དག་ལས་གྲོལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཁྲག་ཁྲུག་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་དབང་གིས་ཁྲག་ཁྲུག་སྟེ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པ་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པའི་ཆགས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དག་གི་ལམ་ནི་སྒྲ་ཡང་དག་པར་ཆད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དག་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྒྲ་རྣམས་ཡང་དག་པར་ཆད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་མ་གཡོས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོས་མ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཁེངས་པ་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁེངས་པ་སྟེ། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྤ་བཀོད་བ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱེད་པ་པོ་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བྱེད་པ་པོ་ནི་བདག་དང་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་རྣམས་དང༌། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཉམ་
― DTG088_Page_0231 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཉིད་ལས་མི་འདའ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་ལས་མི་འདའ་བའོ། །ང་ཡིར་འཛིན་པ་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་བ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྲེད་པའི་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྲོ་བ་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ནི་བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོའི་འགྲོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་གནས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབུགས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོབས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་གནས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞི་གནས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟད་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟོད་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་བྱ་མེད་པས་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་བ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། འཇིག་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཇིག་པ་ནི་རྣམ་པར་ཉམས་པའོ། །མདོག་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཁ་དོག་སྟེ་འོད་དེ་མེད་པའོ། །དྲན་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དྲན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །བོད་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྲོ་བ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟུག་པོ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟུག་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་བསྒྲུབ་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་པར་བསྒྲུབ་པ་ནི་འདུས་བྱས་པ་དང་རྣམ་པར་སྦྱར་བ་སྟེ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་
― DTG088_Page_0232 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་བུ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུའི་ཆོས་རྣམས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུང་པོ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཕུང་པོ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒ་བ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྒ་བ་ནི་གནས་པ་ལས་རྣམ་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱོད་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྤྱོད་པ་ནི་འགྲོ་བ་དང་འོད་བའོ། །བསྡིགས་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསྡིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཚེ་བའོ། །ངར་འཛིན་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ངར་འཛིན་པ་ནི་ལྟ་བ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་བདག་ཉིད་དོ། །དེ་ཡན་ཆད་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་གཞན་དུའོ། །གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་ངོ༌། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་སོ། །ཐ་སྙད་འདོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོན་པ་པོ་དང་ཉན་པ་པོ་དག་གོ །བརྗོད་པ་དང་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོན་པ་པོ་སྟེ། དེ་ལ་རང་གི་ངོ་བོ་བརྗོད་པ་ནི་བ་ལང་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་བསྟན་པ་ནི་དཀར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །རྟོགས་པ་ནི་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་པས་སོ། །མཐོང་བ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་སོ། །དེ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་པ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུངས་ནི་དོན་ལ་ངེས་པ་སྟེ། ཨ་ལ་སོགས་པའི་ཡི་གེ་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཡི་གེ་གང་ཡིན་པ་དེས་དོན་ངེས་པར་བསྟན་པ་དེ་ལ་འཇུག་པ་ནི་ངེས་པའོ། །ཡི་གེ་དག་གི་དོན་ལ་མཁས་པ་ནི་མཁས་པའི་ཡུལ་ཅན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གིས་གང་ལ་འཇུག་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་འཇུག་པའོ། །དེ་ཡང་འདིར་གཟུངས་ཀྱི་གཞུང་གི་ཚོགས་སོ། །སྒྲ་གང་ལ་ཡང་ཐོགས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་དམ་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །སྒྲ་ཤེས་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐད་ཐམས་ཅད་ལ་བསམ་པ་ཤེས་པའོ། །ཡི་གེ་ཉིད་
― DTG088_Page_0233 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་ཕྱག་རྒྱ་སྟེ། དོན་དམ་པ་བརྡ་གཟུངས་ཀྱི་གཞུང་གི་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཚུལ་དང་ལྡན་པ་ནི་རིགས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཅན་ནོ། །རྒྱུད་ནི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནོ། །དྲན་པ་ནི་ཡང་དག་པར་མ་བརྗེད་པའོ། །བློ་གྲོས་ནི་དོན་དམ་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཅན་ནོ། །རྟོག་པ་ནི་ཡིད་གཞུངས་པ་དང་གང་གི་དབང་གིས་ཤེས་རབ་མྱུར་བར་འགྱུར་བའོ། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ནོ། །ལྷག་མ་ནི་གོ་སླའོ། །དེ་ནི་གཟུངས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །ས་བཅུ་པོ་དག་ཅེས་བྱ་བས་སའི་ཚོགས་སྟོན་པ་དེ་དག་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། འོད་བྱེད་པ་དང༌། འོད་འཕྲོ་བ་ཅན་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱང་དཀའ་བ་དང༌། མངོན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། རིང་དུ་སོང་བ་དང༌། མི་གཡོ་བ་དང༌། ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་དང་པོ་འདི་ལ་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཐོབ་པ་ལས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དེའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དགའ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདིར་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དྲི་མ་མེད་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཉམས་པ་མེད་ཅིང་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་ཆེན་པོའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་འོད་བྱེད་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དག་གིས་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྲེག་པའི་ཕྱིར་འོད་འཕྲོ་བ་ཅན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རིགས་པ་དང་བདེ་བ་ཤེས་པ་དག་ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་ཕྱིར་བྱ་དཀའ་བ་དེ་བས་ན་འདི་ན་ཤིན་ཏུ་སྦྱང་དཀའ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པ་ཆགས་པ་མེད་པའི་སྒོ་ཞེས་བྱ་བ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་མངོན་དུ་གྱུར་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་བདེན་པ་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཚན་མ་མེད་པར་དམིགས་པ་ལ་གནས་པའི་འབད་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་རིང་དུ་སོང་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདིར་དེ་ཉིད་ཀྱི་རང་གི་དང་གིས་འཇུག་པ་ལས་གཡོ་བ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདིར་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་བདག་གིས་ཆོས་ཆེན་པོ་སྟོན་པ་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལེགས་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་སོ། །གང་གི་
― DTG088_Page_0234 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིར་འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཚབ་ཏུ་དབང་བསྐུར་བ་དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་དག་ལ་རིམ་གྱིས་འཕོ་བ་ན་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་འཕོ་ཞེ་ན། ཐབས་ལ་མཁས་པས་སོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། བདེན་པ་གཉིས་ལ་ཡང་དག་པར་བརྟེན་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་ཕྱིར་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དབྱེར་མེད་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསྟན་པ་དང་འགྲེལ་པ་ནི་མདོ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏོ། །རབ་ཏུ་བྱེད་པ་དག་གིས་ནི་མདོར་བསྡུས་པ་ཙམ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་རྣམ་བཅུ་ཡིས། །ས་ནི་དང་པོ་འཐོབ་འགྱུར་ཏེ། །སྦྱོང་བ་བཅུ་པོ་དག་གིས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། བསམ་དང་ཕན་པའི་དངོས་ཉིད་དང༌། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་མཉམ་ཉིད། །གཏོང་དང་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པ་དང༌། །དམ་ཆོས་དམིགས་པ་ཚོལ་བ་དང༌། །རྟག་ཏུ་ངེས་འབྱུང་སེམས་ཉིད་དང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུར་འདོད་དགའ་བ་དང༌། །ཆོས་སྟོན་པ་དང་བདེན་པ་ཡི། །ཚིག་ནི་བཅུ་པ་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། བསམ་པ་ནི་དད་པ་དང་འདུན་པའོ། །ཕན་པའི་དངོས་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །དེའི་རྒྱུ་ནི་སེམས་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །གཏོང་བ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དོ། །ཚོལ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་དམ་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས་ཆོས་ཚོལ་བར་འདོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཁྱིམ་གྱི་གནས་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བར་སེམས་པ་ནི་དེ་འདོད་པ་ཉིད་དོ། །དགའ་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་རྟག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་དང་སྦྱར་རོ། །བདེན་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདེན་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། དེ་ནི་བཅུའོ། །འདི་དག་རང་བཞིན་མི་དམིགས་པས། །ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ཤེས་པར་བྱ། །འདི་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་བྱས་པ་གཟོ་དང་བཟོད། །རབ་ཏུ་དགའ་དང་སྙིང་བརྩེ་ཆེ། །བཀུར་སྟི་གུས་པར་ཉན་པ་དང༌། །བརྒྱད་པ་སྦྱིན་ལ་སོགས་ལ་བརྩོན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཉིད་དོ། །བཟོད་པ་ནི་བཟོད་པའི་སྟོབས་སོ། །རབ་ཏུ་དགའ་
― DTG088_Page_0235 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ་ཉིད་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བའོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བས་སོ། །བཀུར་སྟི་ནི་བཀུར་བར་འོས་པ་དག་ལའོ། །བླ་མ་ལ་གུས་པར་ཉན་པ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དག་ལ་སྟོན་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་ལའོ། །བརྒྱད་པ་སྨོས་པས་ནི་གཉིས་པའི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ནི་བརྒྱད་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ཐོས་པ་མི་ངོམས་ཉིད་དང་ནི། །ཟང་ཟིང་མེད་པར་ཆོས་སྦྱིན་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཞིང་ཀུན་སྦྱོང་བ་དང༌། །འཁོར་བས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་དང༌། །ངོ་ཚ་ཁྲི་ལ་ཡོད་ཅེས་བྱས་པ། །རློམ་མེད་བདག་ཉིད་དེ་རྣམ་ལྔ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཐོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོས་པ་མང་བའོ། །ཀུན་ཏུ་སྦྱོང་བ་ནི་བསོད་ནམས་དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རློམ་མེད་བདག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེས་ཁེངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམ་ལྔ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པའི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ནི་ལྔ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ནགས་གནས་འདོད་ཆུང་ཆོག་ཤེས་དང༌། །སྦྱངས་པ་ཡང་དག་སྡོམ་སྟེན་དང༌། །བསླབ་པ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་དང༌། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་སྨོད་པ་དང༌། །སྐྱོ་བ་དང་ནི་བདོག་ཀུན་གཏོང༌། །མི་ཞུམ་པ་དང་ལྟོས་པ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། ནགས་གནས་ནི་དགོན་པར་གནས་བཅས་པ་སྟེ། དེའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོག་ཤེས་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཆོག་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །སྦྱངས་པ་ཡང་དག་སྡོམ་སྟེན་ནི་མི་འདོར་བའོ། །སྐྱོ་བ་དང་ནི་བདོག་ཀུན་གཏོང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་བྱུང་བ་དང་བདོག་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའོ། །མི་ཞུམ་པ་དང་ལྟོས་པ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པ་ཉིད་དང་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ་ཞུམ་པ་མེད་པ་ནི་བག་འཁུམས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །བཅུ་ཞེས་བྱ་བ་འོག་ནས་འབྱུང་བ་འདིར་ཡང་སྦྱར་རོ། །དེ་བས་ན་བཞི་པའི་སྦྱོང་བ་ནི་བཅུ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །འདྲིས་དང་ཁྱིམ་ལ་འཁྲེན་པ་དང༌། །འདུ་འཛིར་གྱུར་པའི་གནས་དང་ནི། །བདག་བསྟོད་གཞན་ལ་བརྙས་པ་དང༌། །མི་དགེ་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་དང༌། །རློམ་པས་ཁེངས་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག །ཡིད་གཉིས་དང་ནི་ཉོན་མོངས་བཟོད། །བཅུ་པོ་འདི་དག་རྣམས་སྤངས་ན། །ས་ལྔ་པ་ནི་ཡང་དག་འཐོབ། །ཁྱིམ་པ་དག་དང་རབ་ཏུ་
― DTG088_Page_0236 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱུང་བ་དང་འདྲིས་པ་དང༌། ཁྱིམ་སྟེ་ཉེ་བར་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་ཁྱིམ་ལ་འཁྲེན་པ་དང༌། འདུ་འཛི་ནི་ཚུལ་མ་ཡིན་པའི་གཏམ་མོ། །བསྟོད་པ་ནི་སྟོད་པར་བྱེད་པའོ། །བརྙས་པ་ནི་སྨོད་པའོ། །ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་ལས་ཀྱི་གཞིའོ། །རློམ་པ་ནི་སེམས་མཐོ་བའོ། །ཁེངས་པ་ནི་ལུས་ཀྱིས་བླ་མ་ལ་མི་འདུད་པའོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་དོན་ལ་ལོག་པར་འཛིན་པའོ། །ཡིད་གཉིས་ནི་ཐེ་ཚོམ་མོ། །ཉོན་མོངས་པ་བཟོད་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལ་གནས་པ་སྟེ། ཆོས་བཅུ་པོ་དེ་དག་རྣམ་པར་སྤངས་ནས་ལྔ་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟོད་བརྩོན་འགྲུས། །བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་རབ་རྫོགས་པས། །སློབ་མ་དང་ནི་བསེ་རུ་ལ། །དགའ་དང་སྐྱོ་བའི་སེམས་སྤངས་པ། །བསླངས་ན་མི་ཞུམ་བདོག་པ་ཀུན། །བཏང་ཡང་མི་དགའ་མེད་པ་དང༌། །དབུལ་ཡང་སློང་བ་མི་སྤོང་བས། །ས་ནི་དྲུག་པ་ཡང་དག་འཐོབ། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་སོ་སོར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཆོས་དྲུག་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཉན་ཐོས་ལ་དགའ་བ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ལ་དགའ་བ་དང༌། སྐྱོ་བའི་སེམས་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་གསུམ་དང༌། བསླངས་ན་མི་ཞུམ་པ་སྟེ་སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། །བདོག་པ་ཀུན་བཏང་ཡང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མེད་པ་དང༌། བཀྲེན་ཡང་སློང་མོ་པ་དག་མི་སྤོང་བ་དང༌། དེ་ལྟར་གསུམ་སྟེ་ཆོས་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་གིས་ས་དྲུག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་འཛིན་པ་དང༌། །སྲོག་དང་གང་ཟག་ཆད་རྟག་དང༌། །མཚན་མ་རྒྱུ་དང་ཕུང་པོ་དང༌། །ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དག་དང་ནི། །ཁམས་གསུམ་པ་ལ་ཆགས་གནས་དང༌། །སེམས་ནི་རྟག་པ་ལ་ཞེན་དང༌། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ། །དེར་ལྟ་བ་ཡི་མངོན་ཞེན་དང༌། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཡིད་གསོད་དང༌། །དེ་དང་འགལ་བའི་ཉེས་པ་ནི། །ཉི་ཤུ་གང་ལ་རྣམ་ཆད་པ། །དེ་ཡིས་ས་ནི་བདུན་པ་འཐོབ། །རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་ཤེས་པ་དང༌། །འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་དག་ཉིད་དང༌། །སྙིང་རྗེ་དང་ནི་བརྙས་མེད་དང༌། །ཆོས་མཉམ་དང་ནི་ཚུལ་གཅིག་ཤེས། །མི་སྐྱེ་བ་དང་བཟོད་ཤེས་དང༌། །ཆོས་རྣམས་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་སྟོན། །རྟོག་པ་ཀུན་ཏུ་
― DTG088_Page_0237 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཇོམས་པ་དང༌། །འདུ་ཤེས་ལྟ་དང་ཉོན་མོངས་སྤོང༌། །ཞི་གནས་ངེས་པར་སེམས་པ་དང༌། །ལྷག་མཐོང་ལ་ནི་མཁས་པ་དང༌། །སེམས་དུལ་བ་དང་ཐམས་ཅད་ལ། །ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། །ཆགས་པའི་ས་མིན་གར་འདོད་པར། །ཞིང་གཞན་དུ་ནི་མཉམ་འགྲོ་དང༌། །ཀུན་ཏུ་བདག་གི་ངོ་བོ་ནི། །སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཉི་ཤུའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཉི་ཤུ་པའི་སྒྲ་གཉིས་པའི་འོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེས་པའི་དྲི་མ་ཉི་ཤུ་གང་ལས་རྣམ་པར་ཆད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་ཉི་ཤུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ས་བདུན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །འཛིན་པ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། དེའི་ཡུལ་ནི་བདག་ལ་སོགས་པ་ནས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་དུའོ། །རྟག་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོགས་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཟླས་དབྱེ་བའི་བདུན་པའོ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ཏེ། དེར་ལྟ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བའོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་གནས་པའོ། །ཡིད་གསོད་པ་ནི་སྐྱོ་བའོ། །དེ་དང་འགལ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མི་མཐུན་པར་བྱེད་པའོ། །མཉམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདྲ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། སྲོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། གང་ཟག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཆད་པར་འཛིན་པ་དང༌། རྟག་པར་འཛིན་པ་དང༌། མཚན་མར་འཛིན་པ་དང༌། རྒྱུར་འཛིན་པ་དང༌། ཕུང་པོར་འཛིན་པ་དང༌། ཁམས་སུ་འཛིན་པ་དང། སྐྱེ་མཆེད་དུ་འཛིན་པ་དང༌། ཁམས་གསུམ་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། ཁམས་གསུམ་པ་ལ་ཆགས་པ་དང༌། ཁམས་གསུམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་སུ་ལྟ་བ་ལ་གནས་པ་དང༌། ཆོས་སུ་ལྟ་བ་ལ་གནས་པ་དང༌། དགེ་འདུན་དུ་ལྟ་བ་ལ་གནས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་ལྟ་བ་ལ་གནས་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལ་ཡི་གསོད་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང་འགལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉེས་པ་བསྟན་པའི་དོན་ཏོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་ཤེས་པ་དང༌། འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་
― DTG088_Page_0238 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། དེ་དག་ལ་བརྙས་པ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བའི་བཟོད་པ་ཤེས་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཚུལ་གཅིག་ཏུ་སྟོན་པ་དང༌། རྟོག་པ་ཀུན་ཏུ་འཇོམས་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་སུ་ལྟ་བ་རྣམ་པར་བཟློག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་པ་དང༌། ཞི་གནས་ངེས་པར་སེམས་པ་དང༌། ལྷག་མཐོང་ལ་མཁས་པ་དང༌། སེམས་དུལ་བ་ཉིད་དང༌། ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་དང༌། ཆགས་པའི་ས་མ་ཡིན་པ་དང༌། གང་དུ་འདོད་པའི་ཞིང་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བདག་ཉིད་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ཡིད་ཤེས་པ་དང༌། །མངོན་པར་ཤེས་པས་བརྩེ་བ་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཞིང་བཟང་སྒྲུབ་པ་དང༌། །ཡོངས་སུ་བརྟག་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་བསྟེན། །དབང་པོ་ཤེས་དང་རྒྱལ་བ་ཡི། །ཞིང་སྦྱོང་སྒྱུ་མ་ལྟར་གནས་དང༌། བསམས་བཞིན་སྲིད་པ་ལེན་པ་དང༌། །ལས་ནི་རྣམ་པ་འདི་བརྒྱད་བཤད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། བཟང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་སྟེ། སྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་སྦྱར་རོ། །རྣམ་བརྒྱད་ཅེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་བརྒྱད་པ་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་བརྩེ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བསྒྲུབ་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་བསྟེན་པ་དང་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་དང༌། དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་དང༌། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། བསམས་བཞིན་དུ་སྲིད་པ་ལེན་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དང་པོར་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། དེ་ན་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །སྨོན་ལམ་དག་ནི་མཐའ་ཡས་དང༌། །ལྷ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཤེས་དང༌། །སྤོབས་པ་ཆུ་བོ་ལྟ་བུ་དང༌། མངལ་དུ་འཇུག་པ་མཆོག་དང་ནི། །རིགས་དང་རུས་དང་ཆོ་འབྲང་དང༌། །འཁོར་དང་སྐྱེ་བ་དག་དང་ནི། །ངེས་འབྱུང་བྱང་ཆུབ་ཤིང་རྣམས་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་
― DTG088_Page_0239 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཡིན། །ས་བརྒྱད་པའི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་དགུ་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་དག་ནི་སྨོན་ལམ་མཐའ་ཡས་པ་དང༌། ལྷ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཤེས་པ་དང༌། སྤོབས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། མངལ་དུ་འཇུག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང། རུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཆོ་འབྲང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་སོ། །ས་དགུ་འདས་ནས་ཡེ་ཤེས་ནི། །གང་གི་སངས་རྒྱས་སར་གནས་པ། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དའི་ས། །བཅུ་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་ས་དགུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་ཀྱི་ས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་རིགས་ཅན་ནི་རིགས་ཀྱིའོ། །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་བརྒྱད་པའི་སའོ། །མཐོང་བའི་ས་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའོ། །ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ནི་བསྲབས་པའི་སའོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སའོ། །བྱ་བ་བྱས་སོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཕྱིར་བྱས་པ་རྟོགས་པ་ཅན་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་སྟེ། དེའི་ས་ནི་བྱས་པ་རྟོགས་པ་ཅན་གྱི་སའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་སྟེ་དྲུག་པོ་དེ་ཉིད་དོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ནི་གོང་དུ་བསྟན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དགུ་པོ་སྟེ། ས་དགུ་པོ་དེ་དག་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་གནས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་སའི་ཚོགས་སོ། །སའི་ཚོགས་ཀྱི་འོག་ཏུ་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒྲུབ་པའི་གོང་དུ་མདོ་ལས་བརྒྱས་པར་གཉེན་པོའི་ཚོགས་བཤད་དེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། མཐོང་དང་གོམས་པའི་ལམ་དག་ལ། །གཟུང་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་རྣམས། །ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ། གོམས་པ་ནི་བསྒོམས་པའོ། །འཛིན་པ་ནི་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་པོ་དག་
― DTG088_Page_0240 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་ནི་དངོས་པོ་ཙམ་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་དང༌། གཉིས་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་ནོ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་ནི་གང་ཟག་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་དང༌། སྐྱེས་བུ་བཏགས་པའི་རྟེན་ཅན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་པོ་དེ་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའང་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་དེ་དག་སྤང་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ལམ་གཉིས་ནི་གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་རབ་འབྱོར་ཁྱོད་ཀྱིས་གང་ཡང་འདི་སྐད་དུ་ཐེག་པ་དེ་གང་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྲུལ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །འདིར་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཙམ་མཐོང་བའི་ལམ་འདི་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའི་གཉེན་པོའོ། །གཉིས་པ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་བར་གྱིས་སོ། །འདིར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དག་མི་དམིགས་པ་མཐོང་བའི་ལམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མཐོང་བའི་ལམ་འདི་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་གཉེན་པོའོ། །གསུམ་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གང་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་འབྱུང་བར་འདོད་པ་དེའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སོ། །འདིར་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཟག་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་སྟེ། མཐོང་བའི་ལམ་འདི་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའི་གཉེན་པོའོ། །བཞི་པ་ནི་རབ་འབྱོར་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་འབྱུང་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་མིང་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གནས་དེ་ནི་བསྐྱོད་དུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་བར་གྱིས་སོ། །འདིར་ནི་མིང་དང་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ཡིན་ཏེ། མཐོང་བའི་ལམ་འདི་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་གཉེན་པོའོ། །ལྔ་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གང་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་
― DTG088_Page_0241 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདི་སྐད་དུ་ཐེག་པ་དེ་གང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བསྐྱོད་དུ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་གང་དུ་ཡང་གནས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་གནས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པ་མེད་པ་དག་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གནས་པ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཟུང་བ་ནི་དངོས་པོ་དག་མི་དམིགས་པའི་གོམས་པའི་ལམ་ཡིན་ཏེ་བསྒོམ་པའི་ལམ་འདི་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའི་གཉེན་པོའོ། །དྲུག་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གང་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་ཐེག་པ་དེས་སུ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་རྣམས་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སོ། །འདིར་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་གོམས་པའི་ལམ་ཡིན་ཏེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་འདི་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་གཉེན་པོའོ། །འདུན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉེ་བར་གཟུང་ན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་བར་གྱིས་སོ། །འདིར་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་གང་ཟག་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་གོམས་པའི་ལམ་ཡིན་ཏེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་འདི་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའི་གཉེན་པོའོ། །བརྒྱད་པ་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སོ། །འདིར་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པས་རྒྱན་དུ་ཞུགས་པའི་སྐྱེས་བུ་བཏགས་པར་ཡོད་པ་དག་མི་དམིགས་པ་ནི་གོམས་པའི་ལམ་ཡིན་ཏེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་འདི་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་གཉེན་པོའོ། །དེ་ནི་གཉེན་པོའི་ཚོགས་སོ། །ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་བསྟན་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བར་གྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒྲུབ་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། ཆེད་དུ་བྱ་དང་མཉམ་ཉིད་དང༌། །སེམས་ཅན་དོན་དང་འབད་མེད་དང༌། །ཤིན་ཏུ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང༌། །ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་ངེས་འབྱུང་དང༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་དང༌། །ངེས་འབྱུང་ལམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་
― DTG088_Page_0242 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅན། །རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱི་བདག་ཉིད་འདི། །ངེས་འབྱུང་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་ལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཉིད་གསུངས་པ། འཆད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གོ་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་དང་གནས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་འདིར་འཇིག་རྟེན་ནི་ཁམས་གསུམ་པའོ། །དེ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་ཕྱིར་མཆོག་གོ །དེ་ཡང་གང་ཟག་དགུ་པོ་དག་གི་ཆོས་སོ། །དགུ་གང་ཞེ་ན། རིགས་ཀྱི་ས་དང༌། བརྒྱད་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། སངས་རྒྱས་སོ། །དེ་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་གོ །དེ་ཡང་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་གཞུང་དང་པོ་རབ་འབྱོར་གལ་ཏེ་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་གོང་དུ་རྒྱས་པར་བསྟན་ཏོ་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་གིས་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་གིས་རྟོགས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། གང་ཟག་དགུའི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྤང་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་གཞུང་གིས་སྤངས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དེ། ཆེན་པོ་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི། ཆེད་དུ་བྱ་བའོ། །ཆེད་དུ་བྱ་བ་དེའི་དོན་དུ་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་བཞི་ལ་སྤྱད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང༌། སེམས་ཅན་ཀུན་མཆོག་ཉིད་སེམས་དང༌། །སྤོང་དང་རྟོགས་པ་གསུམ་པོ་ལ། །ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་རང་བྱུང་གི །ཆེད་དུ་བྱ་བ་འདི་ཞེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་འགྲོ་བའི་བྱ་བ་མ་ལུས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་ལས་སོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་དང༌། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་
― DTG088_Page_0243 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བའི་མཐར་ཐུག་པ་དག་ལ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པའོ། །དེ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །ཕྱོགས་དང་ཁ་དོག་དང་དུས་དང་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །དེའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་གི་གོ་སྐབས་འབྱེད་པ་དེ་བས་ན་དེ་དག་གི་དོན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །གསུམ་པོ་དག་ཀྱང་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྒྱས་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ངེས་པར་འགྱུར་བ་བསྟན་ཏོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་འོང་པ་དང་འགྲོ་བ་དང་གནས་པ་མི་དམིགས་ཏེ། གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གཡོ་བ་དང་འགུལ་བ་དང་རྩོལ་བ་ནི་འབད་པ་སྟེ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ཡང་མི་དམིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་མཐའ་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །ཐོབ་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོར་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དང་དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བསྔགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་གང་པོས་གསོལ་བ། །འདིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་གཉི་ག་ཐ་མི་དད་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཇི་ལྟར་འཐོབ། དེ་
― DTG088_Page_0244 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མདོར་བསྡུས་པའི་ཚིག་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་སྨྲས་ཏེ། དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟར་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དང་པོའོ། །གཟུགས་ཀུན་ཏུ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །གཟུགས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཞི་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ཀྱང་རིལ་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལྔ་པའོ། །ཇི་ལྟར་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དྲུག་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟར་རང་བཞིན་མ་མཆིས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུན་པའོ། །གང་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པའི་གཟུགས་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགུ་པའོ། །མངོན་པར་མ་གྲུབ་པའི་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཅུ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་གུད་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཅུ་གཅིག་པའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་བསྟན་པའི་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཅུ་གཉིས་པའོ། །དེ་བས་ན་དེ་དག་གི་དོན་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཐོབ་པའི་བྱ་བ་དང་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་པོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་མི་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་དེས་དེའི་སྒོ་ནས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །ཡན་ལག་གི་དོན་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དུས་གསུམ་དུ་ཡང་ཐོབ་པ་མེད་ཅིང་རྙེད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོའི་དོན་ཏོ། །མཐའ་དང་ལྡན་པ་འགྲོ་བ་པོས་འགྲོ་བར་བྱ་བར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་གྱི། །མཐའ་མེད་པ་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་མཐའ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་པའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་གང་ལ་ཅི་ཡང་མེད་ན་དེ་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་དེ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་དམིགས་
― DTG088_Page_0245 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཕྱིར་གདམས་ངག་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་མེད་པ་གང་ལས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཞི་པའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་མིང་ཙམ་སྟེ། དོན་ཅི་ཡང་མེད་པ་དེ་བས་ན་དེ་ལ་གདམས་པའམ་ཐོབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྔ་པའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་བདག་བདག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ཤིན་ཏུ་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་ཡིན་ན་གང་ལས་གདམས་པའམ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲུག་པའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ན་གདམས་པ་འམ་ཐོབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུན་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཀུན་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་ཀུན་བརྟགས་དང་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་སྟེ། རྒྱུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཡང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་ཏུ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གང་ཞེ་ན། ཅི་ཡང་མེད་དེ། མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཀུན་བརྟགས་པ་དང་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒྱད་པའི་དོན་ཏོ། །གང་ཡང་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགུ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་གདམས་པར་བྱ་བར་འགྱུར་ཏེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བེམས་པོ་ཉིད་དང༌། མངོན་པར་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཅུ་པའི་དོན་ཏོ། །མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ་ལས་གཞན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཅུ་གཅིག་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པ་བཅུ་གཅིག་མི་དམིགས་པ་བསྟན་པ་ན་སེམས་གང་བསྟན་པ་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་
― DTG088_Page_0246 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གང་མི་ཞུམ་པ་སྟེ་དེ་དམིགས་པ་བོར་ནས་གཞན་དུ་ཞུམ་པ་མེད་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་གཡོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་འགོང་བ་ནི་དམིགས་པ་དེ་ལ་བསྡུས་པར་གྱུར་པའོ། །གཞན་དུ་ཡང་ཞུམ་པ་མེད་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་རྒྱ་ཆེ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཡིད་འགོང་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་གཡོ་བ་མེད་པ་དང་བསྡུས་པ་ལ་དེ་དང་འགལ་བར་འགྲོ་བས་ན་འགོང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཞུམ་པ་དང་རྒོད་པའོ། །དེ་ལ་ཞུམ་པ་ནི་སེམས་བྱིད་བ་སྟེ་བློང་བའོ། །རྒོད་པ་ནི་ཆགས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་རྗེས་སུ་དྲན་ནས་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཆར་གྱུར་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡིད་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་སྐད་དུ། ཏིང་འཛིན་ཡོན་ཏན་མཐོང་བའི་ཕྱིར། །དེ་ལ་མི་དགའ་ཞི་བར་བྱ། །རྣམ་གཡེང་ཉེས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། རྒོད་པ་ཡང་ནི་ཞི་བར་བྱ། །ཞེས་བཤད་དོ། །འབད་པ་བཏང་བར་གྱུར་ན་འདི་ལ་འདི་དག་ཀྱང་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་སྟེ། བཏང་བ་ལས་སྐྲག་པ་ནི་སྐྲག་པ་སྟེ། དེ་འབད་པས་ཟློག་པ་ནི་མི་སྐྲག་པའོ། །འབད་པ་དང་འདུ་བྱེད་པ་དང་རྩོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་གྲངས་སོ། །དེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་འཇུག་པ་བོར་ནས་འདུས་བྱས་པ་ལ་སྐྲག་པ་ནི་དངང་བ་སྟེ། དེས་འདུ་བྱེད་པ་དེ་བཏང་བར་གྱུར་པ་ལ་མི་དངང་བའོ། །ཤིན་ཏུ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དངང་བར་མི་འགྱུར་བ་འདི་ཙམ་གྱིས་ནི་རང་བཞིན་གྱི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་སྤྱོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །མདོར་བསྡུས་པའི་ཚིག་དེ་དག་གི་འོག་ཏུ་དེ་དག་ཉིད་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རེ་རེ་བའམ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཤཱ་རིའི་བུས་རྗེས་སུ་བརྗོད་ནས་རྒྱུ་དྲིས་པ་དེ་ལ་རེ་རེ་བ་ལ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་དང་བཅུ་གཅིག་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པ་ལའོ། །གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་པ་ཉིད་དོ། །ལྔ་པ་དང་དྲུག་པ་དང་བདུན་པ་དང་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་པ་དང་བཅུ་པ་དག་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་དག་གི་འོག་ཏུ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རེ་རེ་ཞིང་འདྲི་བ་རྗེས་སུ་བརྗོད་ནས། རབ་འབྱོར་གྱིས་བཅུ་གཉིས་ཉིད་ཀྱི་ལན་རྒྱས་པར་སྨྲས་ཏེ། དེ་དག་གི་དང་པོ་ནི་སེམས་ཅན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་གང་ལ་ཡང་འདི་སྐད་དུ་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་དང་པོར་རྗེས་
― DTG088_Page_0247 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སུ་བཟླས་ནས་ཐ་མར་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །བཅུ་གཉིས་པའི་ལན་རྒྱས་པའི་མཇུག་ཏུ་གསུངས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ན་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བས་འདི་ལྟར་འདི་ལ་སྤྱོད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ་དེ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་དམིགས་ཤིང་མི་གནས་པ་སྟེ། མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བགྱིད་ལ། འདོགས་པར་མི་བགྱིད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་དག་གི་དོན་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རང་རིག་པས་མི་ཤེས་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སྣང་བ་སྟེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་མེད་པས་དེ་བཞིན་སྣང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པར་མི་བྱེད་བརྟགས་པ་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་དག་གི་རྣམ་པ་ནི་དེ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་མི་ཤེས་ཤེ་ན། མེད་པའི་ཕྱིར་དང་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཡང་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་དག་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་གྲངས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །དེ་ནི་ཐོབ་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་གང༌། ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་གང་ཞེས་དྲིས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཅི་འདྲ་བ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་ལན་དུ་སྨྲས་པ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སེམས་དཔའ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་དེས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤེས་ཀྱང་འདི་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་མེད་དོ། །ཆོས་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའོ། །རྟགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་དང་བརྡའོ། །མཚན་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་དོ། །བྲལ་བ་དང་རིང་དུ་སོང་བ་དེ་བས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ལུས་པ་སྤངས་པས་བྲལ་བ་སྟེ་མི་ལྡན་པའོ། །སོང་བས་ན་སོང་བ་སྟེ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་རྒལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་ཞིང་
― DTG088_Page_0248 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིན་པས་རིང་དུ་སོང་བ་དེ་བས་ན་འདི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་ནི་གང་གཟུགས་རྟག་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དང་མི་རྟག་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ལམ་གྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དེ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ཡིན་ཞེས་སྐབས་འབྱེད་པ་ལ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ་གོ་སླའོ། །དེ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །འདིར་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བསྟན་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ས་བོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་གདམས་ངག་ནི་ཐོག་མར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་བཅུ་པོ་དག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་སྦྱོར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་རྟེན་ནི་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་ཏེ། བདག་ཏུ་འཛིན་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་ནས་དམིགས་པ་ནི་དེ་ལ་རྨོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ནི་ལོག་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། དེ་ལ་སྒྲུབ་པ་གང་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་བཅོམ་པ་དེ་ནི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་དྲུག་གོ །གང་གི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཛེག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་དགུའོ། །གང་གིས་རྒྱུའི་མཐར་ཐུག་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་རྣམ་པ་བཅུ་བདུན་ནོ། །གང་གིས་འབྲས་བུའི་མཐར་ཐུག་པས་གནོན་པ་དེ་ནི་ངེས་པར་བྱུང་བའི་སྒྲུབ་པ་བརྒྱད་དོ། །དེ་བས་ན་བཞི་པོ་འདི་ནི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་གྲངས་བྱས་ནས་བཞི་བཅུར་འགྱུར་རོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ། རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བས་སྦྱར་བ་ལས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ།། །།
ལེའུ་གཉིས་པ། ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་འགྲེལ་པ།
― DTG088_Page_0248 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བ་ལ། རུང་བར་མ་བྱས་པ་ལ་བསྟན་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་རུང་བར་བྱས་པ་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་དང་པོར་དེ་ཉིད་
― DTG088_Page_0249 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལྷག་པར་དམིགས་པར་བྱ་བ་དེ་དག་གི་བར་གྱིས་སེམས་བསྐྱེད་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི། ལྷ་རྣམས་རུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །འོད་ཀྱིས་མོག་མོག་པོར་མཛད་དང༌། །ཡུལ་ངེས་པ་དང་ཁྱབ་པ་དང༌། །རང་བཞིན་དང་ནི་དེ་ཡི་ལས། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །ལྷ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷའི་ཚོགས་རྣམས་སོ། །རུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་མནན་བར་ཤེས་ནས་དེའི་དངོས་པོར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀཽ་ཤི་ཀ་དེ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྐབས་འབྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་མ་བསྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གིས་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྐྱེད་པའོ། །འོད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འོད་ཀྱིས་སོ། །མོག་མོག་པོར་མཛད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཟི་མེད་པར་མཛད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུལ་ངེས་པ་སྟེ། ཡུལ་ཉན་ཐོས་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པས་མ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་ཉན་ཐོས་དག་གིས་ཀྱང་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་རྣག་བཞིན་ཏེ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་སོ། །ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཡང་དག་པར་བཟུང་བས་སོ། །ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་གཟུང་བ་སྟེ་དེ་ནི་ལས་སོ། ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ལ་ནི། །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དག་གི །རྣམ་པ་མི་དམིགས་སྒོ་ནས་ནི། །ཉན་ཐོས་ལམ་འདི་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། དང་པོ་ཉིད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །དེའི་མདོ་ཡང་ཀཽ་ཤི་ཀ་དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བའི་དོང་མ་ཡན་ཆད་དོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པའོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ནི་རྣམ་པ་བཞིར་ཡིད་ལ་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། ཞི་
― DTG088_Page_0250 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་སྟེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་མི་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་བདག་གི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་བདག་གི་བས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཤི་བའི་རོ་ལ་ཤི་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བདག་གི་བས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་འབྱུང་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་སྤང་བར་འོས་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ནད་དང་ཤུ་བ་དང་ཟུག་རྡུ་དང་སྡིག་པ་སྟེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དང་གདོན་པར་དཀའ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། འདི་དང་གཞན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུའི་ཆོས་མཐུན་པ་ཉིད་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་རྣམ་པ་བཞིས་ནུས་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་དོན་ཏེ། ཕ་རོལ་དང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དང་གཡོ་བ་དང་རབ་ཏུ་འཇིག་པ་སྟེ། བདག་ནི་དོར་བར་མི་ནུས་པས་འདིས་ནི་ཕ་རོལ་ལོ། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེར་འཇིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཡོ་བ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་དག་གིས་ལམ་རྣམ་མས་རྩ་བ་ནས་བཏོན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སྐབས་སུ་བབ་པའི་ལམ་གྱིས་འཇིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་འཇིག་པའོ། །མྱུར་དུ་བྱེད་པའི་དོན་ཡང་གསུམ་སྟེ། ཐོག་འབབ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཇིག་པའི་རྒྱུད་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཇིག་པའོ། །འབྱུང་པོ་དང་སྲིན་པོ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འགོ་བའི་ནད་དོ། །མུ་གེ་དང་ཕ་རོལ་གྱི་དམག་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཚེ་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལུགས་ལས་བཟློག་པ་ནི་མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་ཅེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འགག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། དེ་ལ་ངེས་པར་འགོག་པས་ན་འགོག་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པའོ། །འདིས་འགོག་པར་བྱེད་པས་ན་འགོག་པ་སྟེ། ལམ་གྱི་བདེན་པའོ། །དེ་དག་སོ་སོ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། བདག་མེད་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། དབེན་པ་དང། སྟོང་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་བའི་བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དག་སྟེ། དེ་བས་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་མེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞི་བའོ།།
― DTG088_Page_0251 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་གཉིས་ནི་མི་གཙང་བ་སྟེ། དེ་དག་ཟད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དབེན་པ་སྟེ། གཙང་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་སྟོང་བའོ། །འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་མཚན་མ་མེད་པའོ། །ཁམས་གསུམ་པ་ལ་སྨོན་པ་ནི་སྨོན་ལམ་སྟེ། དེ་ཟད་པའི་ཕྱིར་སྨོན་པ་མེད་པའོ། །མ་འོངས་པའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འགོག་པའི་བདེན་པའི་རྣམ་པའོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་དེ་དག་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། ལམ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་འདིར་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ཏེ། དེའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་དེ་དག་མི་དམིགས་པས་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་སྟེ། སྔར་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ལ་སྨོན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕྱིས་ཀྱང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྔོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱད་པར་དེ་དག་གཉིས་ཀྱིས་ལམ་གཞན་ལ་ཡང་འདིར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གཉིས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་ལྔ་པོ་དག་གི་གཞུང་ལྷག་མས་ནི་མི་དམིགས་པ་ཉིད་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་བསྟན་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སོ་སོར་དཔྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་བར་དུའོ། །འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཚིག་གིས་སོ། །ཆོས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སམ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སོ། །ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ལ་སོགས་པའོ། །སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ནི་གང་ཟག་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཉམ་པ་ཉིད་མཐོང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྦྱོར་བའོ། །འགྲོགས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྦྱོར་བ་ལས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉི་གས་བརླན་པ་ནི་མངོན་པར་བརླན་པའོ། །ཕན་ཚུན་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྦྱོར་བ་ལས་ཀུན་ནས་བརླན་པའོ། །རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ལྷག་མར་བྱས་པ་དེ་སྦྱོར་བ་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་གསོས་པ་དེ་བས་ན་དེ་མཐོང་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལས་ཀྱང་རིག་པ་ལྷག་པར་མཐོང་བ་ནི་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པའོ། །དཔེར་ན་བྲེ་འདི་ལས་བྲེ་འདིར་ཆད་འདི་ཙམ་
― DTG088_Page_0252 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱིས་ལྷག་པར་གྱུར་པ་འདི་ལྷག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷག་མ་ནི་བཤད་པ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོ་སྦྱོར་བ་དེའི་བཤད་པ་ནི་བདག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་བརླན་པར་བྱེད་པ་དེ་གང་ལས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ལན་ནི་འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་བརླན་པར་བྱེད་པ་དེ་གང་ལས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ལན་ནི་ཀཽ་ཤི་ཀ་གང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་མི་ཞེན་མི་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་བདག་གི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྒྱ་བྱིན་གྱི་དྲི་བ་ནི། བཙུན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སེམས་སྔ་མ་དག་གིས་སེམས་ཀྱི་ཕྱི་མ་དག་ལ་བག་ཆགས་བསྒོས་པ་ལས་དེའི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་སེམས་དང་འགྲོགས་པ་སྟེ། ཕན་ཚུན་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་པའོ། །ལན་ནི་ཀཽ་ཤི་ཀ་གང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སེམས་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། རང་བཞིན་མེད་པ་དག་ནི་བག་ཆགས་དང་བག་ཆགས་ཀྱི་གཞིའི་དངོས་པོར་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་པའོ། །འོན་ཀྱང་སེམས་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་སེམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སེམས་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་ལས་དང་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པའི་ནུས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་གང་ཡིན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཆོས་ཉིད་དོ། །དེ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྟེ། བསམ་པ་ལས་འདས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་པར་བྱེད་པས་ནི་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་རིགས་པས་སོ། །སེམས་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ནི་སེམས་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། རྟོག་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་
― DTG088_Page_0253 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པ་ལྔ་པོ་དག་གིས་དོན་དམ་པའི་ཚུལ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཡིན་ཏེ། དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་སྤངས་ནས་ནི། །དྲུག་བས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལྔ་རྫོགས། །ཀུན་རྫོབ་ཚུལ་དང་བྲལ་བས་ནི། །དེ་དག་བདེ་བར་ཚོགས་རྫོགས་མིན། །དེ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་གྱི་རྣམ་པའོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་བར་གྱི་སྐབས་འབྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལམ་ལ་ནི། །གཟུགས་སོགས་ཕུང་པོ་སྟོང་པའི་ཕྱིར། །སྟོང་པ་ཉིད་རྣམས་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །དྲོ་བ་དེ་དག་མི་དམིགས་པས། །རྩེ་མོར་གྱུར་པ་དག་ཏུ་འདོད། །དེ་ལ་རྟག་ལ་སོགས་ཚུལ་གྱིས། །གནས་པ་བཀག་པས་བཟོད་པ་རྣམས། །ས་བཅུ་དག་ལས་བརྩམས་ནས་ནི། །མི་གནས་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ཡིས། །ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་བཤད་དོ། །ཅི་ཕྱིར་ཞེ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། །མཁྱེན་ནས་ཆོས་རྣམས་མ་གཟིགས་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལམ་ལ་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་མ་ཐག་པའི་ལམ་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ནི་དྲོད་ཡིན་པར་འདོད་དེ། ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་ཚོགས་ཏེ་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དག་ཀྱང་དབྱེར་མེད་པས་སོ། །དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པས། རྩེ་མོར་གྱུར་པ་དག་ཏུ་འདོད་དོ། །དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །རྟག་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེའི་གནས་པ་བཀག་པ་སྟེ། དམིགས་པ་བཀག་པས་བཟོད་པ་དག་ཏུ་འདོད་དོ། །ས་བཅུ་དག་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་དག་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་སོ། །བརྩམས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོར་བྱས་པའོ། །ས་དང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ངག་གི་ཚོགས་རྒྱས་པར་མི་གནས་ཏེ། མི་དམིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་བསྟན་ཞེ་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། མཁྱེན་ནས་ཏེ་མངོན་པར་རྟོགས་པས་སོ། །ཆོས་རྣམས་མ་གཟིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས་པའོ། །
― DTG088_Page_0254 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པར་འདོད་པའོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་ནས་བརྒྱ་བྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཟུགས་རྟག་ཅེས་བྱ་བར་གནས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ཤཱ་རིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་མི་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་བར་གྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དྲོད་དང་རྩེ་མོ་དང་བཟོད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གོ །ཡང་ཇི་ལྟར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དེ་དག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཆེད་དུ་སྒོམ་པའི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་སྐབས་འབྱེད་པ་ནི་དེ་ནས་འཁོར་དེའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རབ་འབྱོར་གྱིས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ལྟག་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་སྟོན་པ་འདི་ནི་ཤེས་རབ་ཟབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ལྟག་ཡན་ཆད་དོ། །ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའོ། །ལྷག་མ་ནི་བཤད་པའོ། །སྐད་ནི་ངག་གོ །རབ་ཏུ་བརྗོད་པ་ནི་ཚིག་གི་ཚོགས་སོ། །སྨྲས་པ་ནི་བརྗོད་པ་སྟེ། རབ་ཏུ་བརྗོད་པ་དེའི་ཚོགས་ཀྱིས་སོ། །འཆད་པ་ནི་འཁོར་གྱི་ནང་དུའོ། །སྟོན་པ་ནི་དེའི་རིགས་ཅན་དག་ལའོ། །ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡི་གེ་གཅིག་པུ་ཞིག་ཀྱང་ངོ༌། །མ་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་དག་གི་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་ལ་མ་བསྟན་པའོ། །དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲིད་པ་ཐ་མ་ལ་ཐོས་པར་མི་རུང་བའོ། །དེ་དག་གིས་ཤེས་པར་མི་རུང་བ་ནི་ཐོས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །ཡི་གེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པ་མེད་པར་བདག་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་འཕགས་པའི་ལམ་མོ། །སྟོན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོན་པ་པོ་མེད་པའོ། །མི་དགོས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་བསྟན་མི་དགོས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཟབ་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཡི་གེ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བསྟན་པ་ལས་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་དག་ལ་སྟོན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡི་གེ་མེད་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལྷའི་བུ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགྲ་
― DTG088_Page_0255 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཅོམ་པ་ནི་བསེ་རུ་ལྟ་བུའོ། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ནི་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་དཔེས་བསྟན་པར་མཛད་པ་ནི་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། །རབ་འབྱོར་དེ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ཀྱེ་མ་གནས་བརྟན་རབ་འབྱོར་འདི་ནི་བདག་ཅག་ལ་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་ལམ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་སྙམ་དུ་བསམས་པའི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཟབ་པ་དང་ཕྲ་བའི་ལམ་ལས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པ་དང༌། ཕྲ་བར་བསྟན་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཟབ་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། སུས་ཀྱང་བརྗོད་པ་མེད་པ་ཐོས་པ་མེད་པ་བསྟན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་བར་གྱིས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཟབ་པ་མ་ཡིན། ཕྲ་བ་མ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཏེ། མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་སུ་བརྟགས་པ་སྟེ་བཞག་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་དག་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པའོ། །དེ་ནས་ལྷའི་བུ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། གཉིས་སུ་བྱར་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དེ་དག་གསུངས་ཏེ། བདག་གི་རྫས་མི་དམིགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་ཕུང་པོ་དག་ལ་སེམས་ཅན་དུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་དང་ཆོས་ཉན་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ལ། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་དག་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མ་སྤངས་པའོ། །དེ་ནས་འདི་བསྟན་པ་ན་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང་དོན་དུ་མི་གཉེར་བ་དག་གནས་སྐབས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། གནས་བརྟན་རབ་འབྱོར་ལ་གནས་བརྟན་དྲུག་པོ་དེ་དག་དང༌། ལྷའི་བུ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱས་དྲིས་པའོ། །སུ་དག་དོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་འདོད་པའོ། །ཟབ་པ་ནི་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བརྟག་པར་དཀའ་བ་ནི་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ནི་བསམ་པའི་ལམ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྲ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །མཁས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་ལ་མཁས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་
― DTG088_Page_0256 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བའི་ཕྱིར་རོ། །མཐོང་བར་དཀའ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །གྱ་ནོམ་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རྣམས་ལས་ཤིན་ཏུ་འཕགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་འཕགས་པའོ། །མཁས་པ་དང་མཛངས་པས་རིག་བར་བྱ་བ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ལ་སོགས་པས་རིག་པར་བྱ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རིགས་ཅན་དག་གི་ཚིག་དོན་དུ་གཉེར་བའི་དགག་པ་རྒོལ་བ་དང་བཅས་པའི་ལན་ནི། དེ་ནས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ལྷའི་བུ་དེ་དག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་ལྟག་ཡན་ཆད་དོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རིགས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་མིག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མིག་གིས་སོ། །འདི་ལྟར་མ་སྐྱེས་པ་ནི་མེ་ཏོག་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མ་སྐྱེས་པ་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ནས། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མ་སྐྱེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ནི་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རིགས་སོ། །འདིར་བསྟན་བཅོས་མཛད་པས། རང་བྱུང་བདག་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། །གཞན་གྱིས་བསྟན་ཡང་མི་དགོས་ལ། །བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །ཟབ་པ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ནི་གཞན་དག་གིས་བསྟན་པའོ། །དེ་མི་དགོས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཟབ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་དང་གཉིས་ནི་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་སྟེ། རང་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །མི་དགོས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་རང་བྱུང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསེ་རུ་ལྟ་བུ་ཇི་ལྟར་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་ཅེ་ན། འདོད་པ་ཙམ་གྱིས་སོ། །ཇི་ལྟར་དེ་དག་ལས་ཐོས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཉན་པར་འདོད་པ་ཙམ་གྱིས་སོ། །དེ་ནི། གང་དང་གང་དོན་གང་གང་ལ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཉན་དེ་དང༌། །དེ་ལ་སྒྲ་མེད་ཀྱང་དོན་དེ། །དེ་ནི་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྣང༌། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དེ་ནས་དེ་དག་གི་འཕགས་པའི་ལམ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ཞེ་ན།
― DTG088_Page_0257 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཟུང་བའི་རྟོག་པ་ཉམས་ཕྱིར་དང༌། །འཛིན་པ་མ་སྤངས་ཕྱིར་དང་ནི། །རྟེན་གྱིས་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་ལམ། །ཡང་དག་བསྡུས་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །བཏགས་པ་ཆོས་ཉིད་མི་འགལ་བར། །སྟོན་པའི་རྣམ་པ་དྲོ་གྱུར་པ། །རྩེ་མོར་གྱུར་པ་གཟུགས་ལ་སོགས། །འགྲིབ་པ་མེད་ལ་སོགས་པས་ཕྱེ། །ནང་སྟོང་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །གཟུགས་སོགས་མི་འཛིན་ཕྱིར་བཟོད་པ། །གཟུགས་སོགས་སྐྱེ་བ་མེད་སོགས་ཀྱི། །རྣམ་པ་ཅན་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག །ཅེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་བཏགས་པ་དང་མི་འགལ་བས་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་བསྟན་པའི་རྣམ་པ་ནི་དྲོ་བའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ནི་རྩེ་མོའོ། །ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་བཅུ་དྲུག་དག་གིས་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དགག་པའི་རྣམ་པ་ནི་བཟོད་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སོ་སོ་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགག་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གོ །མདོ་ནི་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རིགས་ལས་འོག་ཏུ། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་གང་སློབ་པ་དག་ཉིས་སུ་བྱར་མེད་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གྲངས་མེད་ཚད་མེད་པ་ལ་སློབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་དྲོད་ཀྱིའོ། །གཟུགས་འཕེལ་བར་བྱ་བ་དང་འགྲིབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མི་སློབ་ཅེས་བྱ་བ་ནས། གཟུགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་དང་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མི་སློབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་རྩེ་མོའིའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་བཟོད་པའོ། །དེའི་འོག་ནས་མི་སློབ་མི་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གོ །དེ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བསྟན་པའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོར་མཐོང་བའི་ལམ་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པའི་མདོ་དེའི་དོན་མདོར་བསྡུས་པ་ནི། བདེན་དང་བདེན་ལ་བཟོད་པ་དང༌། །ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་རྣམ་བཞི་ཡིས། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ལ་མཐོང་བའི་ལམ། །ཕན་ཡོན་
― DTG088_Page_0258 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཅས་པ་འདི་བཤད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། བདེན་པ་སོ་སོ་ལ་སྐད་ཅིག་མ་བཞིའོ། །བཟོད་པ་གཉིས་དང་ཤེས་པ་གཉིས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་འདིར་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །ཕན་ཡོན་དང་བཅས་བ་རྒྱས་པར་ནི། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་སངས་རྒྱས་དག །ཕན་ཚུན་རྟེན་དང་བརྟེན་མེད་ཕྱིར། །རྣམ་གྲངས་ཁས་མི་ལེན་པ་དང༌། །ཆེན་པོ་ཚད་མེད་ཉིད་དང་བཅས། །དཔག་མེད་མཐའ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། །དེར་གནས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་ངེས་འཛིན་དང༌། །བླང་མེད་དོར་བ་མེད་སོགས་དང༌། །བྱམས་སོགས་སྟོང་ཉིད་ཁྱབ་པ་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་ཡོངས་འཛིན་དང༌། །རྣམ་པར་བྱང་བ་ཀུན་དང་ནི། །ཉམ་ང་བ་དང་ནད་ཀུན་སེལ། །མྱ་ངན་འདས་འཛིན་ཞི་ཉིད་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་སྲུང་ལ་སོགས། །སྲོག་མི་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཚུལ་ལ་ནི། །བདག་ཉིད་གནས་ནས་སེམས་ཅན་དག །འགོད་དང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་པ། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔས་གསུངས་ཏེ། ཚད་མེད་པ་དང་བཅས་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་དང་ལྷན་ཅིག་པ་སྟེ། ཆེན་པོ་ཉིད་དང་ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མཐའ་ཁོ་ན་ནི་མཐའ་ཉིད་དེ་དཔག་ཏུ་ཡོད་པ་དང་མཐའ་ཉིད་དོ། །དེ་དག་མེད་པ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་མཐའ་ཉིད་མེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བདུན་པོ་དག་དང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བྱམས་པ་ལ་སོགས་པས་གཟུགས་མཐོང་བ་ཉིད་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱད་པ་སྟེ། འདིའི་དམིགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དེ། སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པའོ། །དེ་བས་ན་སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱད་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་པའོ། །དེ་ལ་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གནས་པ་ཉིད་
― DTG088_Page_0259 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དུ་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་སངས་རྒྱས་དང༌། །ཕན་ཚུན་རྟེན་དང་བརྟེན་མེད་ཕྱིར། །གང་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མེད་ཅིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་གྲངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཞན་ནོ། །ཁས་ལེན་པ་ནི་གནས་པ་སྟེ། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །གང་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཞན་མ་ཡིན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལས་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཉིད་དུ་གྱུར་ན་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གཟུགས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མ་ཡིན། །གཟུགས་ལས་གུང་ན་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལས་གུང་ན་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཅན་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་པོ་དེ་དག་གི་སྐབས་འབྱེད་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་ལྟག་ཡན་ཆོད་ནི་བསྟན་པའོ། །དེའི་འོག་ནས་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་གོང་ཡན་ཆད་ནི་བཤད་པའོ། །དེའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆེན་པོ་ཉིད་ནི་དུས་གསུམ་དུ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །དེ་བས་ན་དམིགས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་འདི་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིར་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ། ཚད་མེད་པ་ཞེས་གསུངས་པའི་ལྟག་ཡན་ཆད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །འདི་ཙམ་དུ་ཡོངས་སུ་བཅད་དུ་མེད་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ལྟག་ཡན་ཆད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །གྲངས་སུ་མི་ཆོད་པ་ཉིད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྟེ། གང་
― DTG088_Page_0260 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཐའ་མེད་པ་ཞེས་གསུངས་པའི་གོང་ཡན་ཆད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །སྐྱེ་བ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ཡིན་ལ་འགོག་པ་ནི་ཕྱི་མའི་མཐའ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཚད་མེད་པ་ཉིད་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མཐའ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་མཐའ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མཐའ་མེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་མཐའ་མེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་མཐའ་མེད་པ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐའ་མེད་པའོ། །གང་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐའ་ཡས་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དེ་ནས་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་གོང་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གསུངས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །དེར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་ངེས་པར་འཛིན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གང་དེ་ནས་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །བླང་མེད་དོར་བ་མེད་སོགས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་མེད་པ་དང་དོར་བ་མེད་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གནས་པའོ། །དེ་ནས་ལྷའི་བུ་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གླགས་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་དགའ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་སོ། །ལྷག་མ་ནི་ཕན་ཡོན་ནོ། །གང་ཀཽ་ཤི་ཀ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེམས་དང་ཡང་མ་བྲལ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཁྱབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་དག་མཐོང་བའོ། །འཐད་པ་དང་བཅས་པ་ལྷག་མ་ནི་ཕན་ཡོན་ནོ། །གང་ཀཽ་ཤི་ཀ་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བསྲུང་བ་དང་བསྐྱང་བ་དང་སྤེད་པར་བགྱིའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་འགག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །སངས་རྒྱས་
― DTG088_Page_0261 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉིད་ནི་ཡོངས་འཛིན་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་མི་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དུ་སེམས་ཅན་གདུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་སྤྲུལ་པའོ། །གང་དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ནས་ཐེག་པ་གསུམ་ལ་འདུལ་བ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །རྣམ་པར་བྱང་ཀུན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡོངས་འཛིན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འགྱུར་རོ། །ལྷག་མ་ནི་ཕན་ཡོན་ནོ། །གང་དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་མཐར་འབྱིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །ཉམ་ང་བ་དང་ནད་ཀུན་སེལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཉམ་ང་བ་ནི་ཕོངས་པ་དང་རྣམ་པར་རྩོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ནད་ནི་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ཀཽ་ཤི་ཀ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པར་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་འཛིན་ཞི་ཉིད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཛིན་པ་ཟད་པའོ། །གང་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཀཽ་ཤི་ཀ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྡིག་ཏོ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་སྲུང་ལ་སོགས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྲུང་བ་དང་སྐྱོབ་པ་དང་སྦེད་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའོ། །གང་ཀཽ་ཤི་ཀ་སྟོང་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་གྱི། ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའོ། །སྲོག་མི་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ། །རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་ཚུལ་ལ་ནི། །བདག་ཉིད་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་དག །འགོད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ལྡོག་པ་དང་པོར་བྱས་ནས། རྣམ་
― DTG088_Page_0262 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་བདག་ཉིད་གནས་ལ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་འགོད་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུའོ། །གང་དེའི་ཚིག་བླང་བར་འོས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལེགས་པ་བརྗོད་ཅིང་རྗེས་སུ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱད་པ་གང་དང་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་དེ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པ་ན་དྲན་པ་དང་ལྡན་པས་སོ། །ཀཽ་ཤི་ཀ་གཞན་ཡང་དེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་སྦྱིན་པ་ཡོངས་སུ་གཏོང་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཡོན་ཏན་འདི་དག་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིར་དེ་དག་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་གོ ། དེ་ལྟར་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་ནས། བསྒོམ་པའི་ལམ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེའི་བྱེད་པ་རྣམ་པ་དྲུག་གི་མདོ་ཉུང་བས་དང་པོར་གསུངས་ཏེ། ཀུན་ནས་དུལ་དང་ཐམས་ཅད་ནས། །བདུད་དང་ཉོན་མོངས་ལས་རྒྱལ་དང༌། །གནོད་པས་བརྫི་བ་མེད་ཉིད་དང༌། །བྱང་ཆུབ་དང་ནི་རྟེན་མཆོད་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། བདག་དང་བདག་གི་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་དུལ་བའོ། །དེ་དག་གི་ཁེངས་པ་མེད་པ་ནི་འདུད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདུད་པའོ། །ཀུན་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲའི་དོན་ནི་ཡོངས་སུ་དུལ་བ་དང་ཡོངས་སུ་འདུད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དེ་གཉི་ག་ཡང་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་དེ་སྐད་དུ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཉེ་བར་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གསུངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་དུལ་བ་དང་ཡོངས་སུ་འདུད་པའི་བྱེད་པའོ། །ཐམས་ཅད་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྒྱལ་བ་ལ། ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་འདིར་བདག་དང་གཞན་ལས་སོ། །གང་དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཕོག་ཅིང་ཟུག་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྒྱལ་བའི་བྱེད་པའོ། །གནོད་པ་བརྫི་བ་མེད་ཉིད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕ་རོལ་གྱི་གནོད་པས་ཐམས་ཅད་དུ་གནོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌།
― DTG088_Page_0263 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གནོད་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །གང་ཡང་ཀཽ་ཤི་ཀ་གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་རིགས་ཀྱི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གཉི་ག་ལ་ཡང་གནོད་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་གནོད་པས་བརྫི་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་པོ། །གང་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་པའི་བྱེད་པའོ། །རྟེན་མཆོད་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་འདིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཛིན་པ་ནས། ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་དེ་ནི་རྟེན་ཏེ། དེའི་ལྷའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཆོད་པའོ། །གང་ཀཽ་ཤི་ཀ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བཀུར་སྟི་བྱས་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་པ་ནི་རྟེན་མཆོད་པ་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་བྱེད་པ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་བསྡུས་ནས་ཐ་མི་དད་པ་ཉིད་དུ་གོང་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་དང་པོར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དང་པོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། བསྔོ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་མོས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། མོས་པ་རང་གི་དོན་དང་ནི། །རང་གཞན་དོན་དང་གཞན་དོན་དང༌། །རྣམ་གསུམ་ཤེས་བྱ་དེ་ཡང་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདི་རང་གི་དོན་ཡིན་པས་ན་རང་གི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་དང་གཞན་གྱི་དང༌། གཞན་གྱི་ཉིད་ཀྱང་ངོ༌། །དེ་ཡང་ནི། སོ་སོར་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་དོན་ལ་སོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་རྣམ་པ་གསུམ་ཞེ་ན། ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་སྟེ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །ཆུང་ངུའི་ཆུང་སོགས་དབྱེ་བ་ཡིས། །དེ་ཡང་རྣམ་གསུམ་སོ་སོར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན། རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་བདུན་དུ་འདོད། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་རྣམ་པ་ཕྱེ་བས་སོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མོས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་རང་གི་དོན་གྱི་མོས་པ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་པོ་དང༌། ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོ་དང༌། འབྲིང་གི་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་གི་འབྲིང་དང༌། འབྲིང་གི་ཆེན་པོ་དང༌།
― DTG088_Page_0264 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆེན་པོའི་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མོས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མོས་པའོ། །མོས་པ་ནི་དད་པ་དང་འདུན་པ་སྟེ། ཡིད་ཆེས་པ་དང་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །གང་ལ་མོས་ཤེས་ན། མདོ་ལས་བསྟན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདྲི་བ་དང༌། ཀློག་པ་ལ་སོགས་པ་དེའི་སྤྱོད་པ་དང༌། མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་ནས་མར་མེའི་མཐར་ཐུག་པ་དེའི་མཆོད་པ་ལའོ། །སྤྱོད་པ་དང་མཆོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་དེའི་འཐད་པ་ཡང་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །སྐུ་གདུང་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱི་མཆོད་རྟེན་དུ་སྩལ་བའམ། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱི་སྣོད་དུ་སྩལ་ཏེ། དེ་ལ་མཆོད་པའི་བསོད་ནམས་ལས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་བ་ནི་དང་པོའོ། །མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ནི་ལེ་ལོ་ཅན་དང་བརྩོན་འགྲུས་མེད་པ་དང༌། མོས་པ་དམན་པ་དང༌། བསམ་པ་དམན་པ་དང༌། ཤེས་རབ་འཆལ་བ་དག་གིས་རྟོགས་པར་དཀའ་བར་ཤེས་པའོ། །ལྷག་མ་ནི་དེ་བཞིན་ཏེ་བསོད་ནམས་ལྷག་པར་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། གཉིས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་སྤྱོད་པ་དང་མཆོད་པ་དང༌། དེའི་ནང་དུ་ཆུད་པའི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྤྱོད་པ་ལྷག་མ་ལ་བསོད་ནམས་ལྷག་པར་འཕགས་ཏེ་གསུམ་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་དང་མ་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྱད་པར་རོ། །ལྷག་མ་ནི་གསུམ་པ་དང་འདྲ་སྟེ། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱི་མཆོད་རྟེན་དཔག་ཚད་ཙམ་བྱས་ལ་དེ་བཞིན་དུ་མཆོད་པ་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་ལས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཞི་པའོ། །ལྔ་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་བཞི་པ་དང་འདྲ་སྟེ། ཁྱད་པར་ནི་བསོད་ནམས་ལྷག་པ་ན་དེའི་མོས་པ་ལས་སོ། །བཞི་པ་ལས་བསྟན་པའི་མཆོད་རྟེན་གྱིས་འཛམ་བུའི་གླིང་ཡོངས་སུ་བཀང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྔ་པའོ། །གླིང་བཞི་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲུག་པའོ། །སྟོང་གི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུན་པའོ། །སྟོང་གཉིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགུ་པའོ། །དགུ་པོ་དེ་དག་ནི་རང་གི་དོན་ཡིན་ཏེ། བསོད་ནམས་འདིས་བདག་ལ་ཡོན་ཏན་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དགུ་
― DTG088_Page_0265 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཡིན་ཏེ། བདག་གི་བསོད་ནམས་འདིས་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཤིན་ཏུ་མང་པོར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ནི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལྷག་པར་མོས་པ་དང་བསོད་ནམས་ལ་མོས་པ་ལྷག་པའི་ཕྱིར་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ་གསུངས་པའི་མཆོད་རྟེན་རེ་རེ་བྱས་ལ། བཀུར་སྟི་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་བཀུར་སྟི་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཉེ་བར་མི་བཟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མོས་པ་དང་པོའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ཟུང་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་འཇིག་རྟེན་དུ་མི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་མོས་པ་ལྷག་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འདྲེན་པའོ་ཞེས་ལྷག་པར་མོས་པ་འཐད་པ་དང་བཅས་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་མཉམ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། །དེའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་མི་བཟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མོས་པ་ལྷག་པ་ནི་བཞི་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་སྤྱོད་པ་དང་མཆོད་པ་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པ་ལ་ལྷ་བྱེ་བ་བརྒྱ་སྟོང་ཉན་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་འོང་བར་འགྱུར་ཞིང་སྤོབས་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པར་སེམས་སོ། །དེ་དག་ལ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་བསྲུང་བ་དང་བསྐྱབ་པ་དང་སྦེད་པ་མཛད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པ་ལ་གང་ལས་འཇིགས་པ་དང་གང་འཇིགས་པ་དང་འཇིགས་པ་གང་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མོས་པ་ལྔ་པའོ། །དེ་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་དང་ལྷ་དང་མི་དང་ལྷ་མ་ཡིན་དུ་བཅས་པའི་སྐྱེ་དགུ་དག་གི་ཡིད་དུ་འོང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲུག་པའོ། །སྤོབས་པ་ནི་མི་འཕྲོགས་པ་དང་སྦྱིན་པ་མི་འཕྲོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་སྟེ། མུ་སྟེགས་པ་
― DTG088_Page_0266 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དག་ཆོས་དང་ལྡན་པས་ཚར་གཅོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུན་པའོ། །ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ལྷའི་བུ་འགའ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་པ་བྱས་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་འདི་སྦྱིན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་དེ་ལྟར་གང་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ནས་དེ་དག་དེར་འོངས་པ་ནས་སྤྱོད་པ་དང་མཆོད་པ་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྲུང་བ་དང་སྐྱོབ་པ་དང་སྦེད་པ་བྱས་ནས་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །དེས་སྣང་བ་རྒྱ་ཆེ་བ་མཐོང་བའམ་ལྷའི་དྲི་མ་ནམ་པ་ལས་ལྷ་རྣམས་འོངས་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་བདག་ཉིད་ཀྱང་གཙང་སྦྲ་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པར་བྱ། ས་ཕྱོགས་གཙང་བ་དེ་ཡང་མེ་ཏོག་དྲི་ཞིམ་པ་དག་གི་གཅལ་བཀྲམ་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕན་ཡོན་རྣམ་པ་མང་པོ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་དགུ་པའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མོས་པ་ནི་དགུ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། གནས་སྐབས་དེ་ལ་གཞན་གྱི་དོན་ཁོ་ན་ལ་རྩོལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་ལ་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དག་གི་མཆོད་རྟེན་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་ལས་བྱས་པ་སོ་སོར་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་ལ་དེ་བཞིན་དུ་མཆོད་པ་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཆོད་པས་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ན། སྤྱོད་པ་དང་མཆོད་པ་དག་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མོས་པ་དང་པོའོ། །འཛམ་བུའི་གླིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གདུང་གིས་བྱུར་བུར་བལྟམས་པ་གཏད་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གླེགས་བམ་དུ་བྱས་པ་ཞིག་ཀྱང་བྱིན་ན་དེ་ལས་བདག་གིས་འདི་ཉིད་བླང་བར་བགྱིའོ། །དེ་ལྟར་འདི་ཉིད་ལས་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་དག་གི་མཆོད་པ་བརྙེས་པ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྩོལ་བར་མཛད་པའོ། །གཟུང་དུ་མེད་པ་ནི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་འགའ་ཞིག་གི་ཡང་རྩོལ་བ་མཛད་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་དང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གཉིས་སུ་མེད་དེ། དེ་དག་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པ་གང་གིས་འགྲོ་བ་དམན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་དམན་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་
― DTG088_Page_0267 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང་མ་བྲལ་བ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྣ་ཚོགས་སུ་སོང་ནས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པའོ། །གལ་ཏེ་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གདུང་གིས་བྱུར་བུར་བལྟམས་པ་ཞིག་དང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གླེགས་བམ་ལ་བྲིས་པ་རྙེད་ན་འདི་ཉིད་ལེན་ཏོ། །སྐུ་གདུང་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པ་ལས་བདེ་འགྲོའི་བདེ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་གསུམ་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་བལྟ་བ་དེས་སངས་རྒྱས་ལ་བལྟ་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གཉིས་སུ་མེད་དེ་དེ་དག་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཞི་པའོ། །གང་ཡང་ཕྱོགས་བཅུའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཆོ་འཕྲུལ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བཀའ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་པ་དང༌། གང་ཡང་འགའ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་བཟུང་ཞིང་བཅངས་ལ་གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་སྟོན་པ་དེ་ནི་དེ་དང་མཉམ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་ཆོ་འཕྲུལ་དང་གསུང་རབ་དག་ནི་འདི་ལས་བྱུང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྔ་པའོ། །གང་གིས་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་འདི་འཛིན་པར་འགྱུར་བ་ནས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་དུ་བྱེད་པ་དེ་ལ་མི་དང་མི་མ་ཡིན་པས་གླགས་རྙེད་པར་མི་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་མཛད་པར་འགྱུར། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེར་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདིར་དཔེ་ནི་ལྷའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་དྲུག་པའོ། །གལ་ཏེ་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གདུང་གིས་བྱུར་བུར་བལྟམས་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གླེགས་བམ་དུ་བྲིས་པ་རྙེད་ན་བདག་ནི་འདི་ལེན་ཏོ། །དེ་དག་ནི་དེ་ལས་སྐྱེས་བ་ཉིད་ཀྱིས་མཆོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མཆོད་པ་བྱས་པ་ལས་ཀྱང་ངན་སོང་བཅོམ་ནས། བདེ་འགྲོའི་བདེ་བ་ཉུང་ཟད་ཉམས་སུ་མྱོང་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མཐར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདི་བཟུང་བ་ནས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱས་པའི་བར་གྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས།
― DTG088_Page_0268 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མ་འདྲེས་པའི་མཐར་ཐུག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བལྟ་བར་འདོད་པས་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུན་པའོ། །དུས་གསུམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྟེ། ཅུང་ཟད་ཀྱང་དོར་བ་མེད་ཅིང་ལེན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདི་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རིན་པོ་ཆེ་སྟེ། གང་འདི་ལ་སྤྱོད་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དག་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མི་དམིགས་པ་ནས། སྲོག་དང་གསོ་བ་དང་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་དང༌། སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་མི་དམིགས་སོ། །གང་གིས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པ་འདིར་མི་དམིགས་པ་དེ་བས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མོས་པ་དགུ་པའོ། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ལ། །མོས་པ་ཡིས་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ། །དགུ་ཚན་གསུམ་གྱིས་བསྟོད་པ་དང༌། །བཀུར་བ་དང་ནི་བསྔགས་པར་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་མོས་པ་དང་ལྷག་པར་མོས་པའོ། །ཆ་དང་ཆ་ཤས་དང་ཕྱོགས་འགའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་གྲངས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མོས་པ་དགུ་ཚན་གསུམ་གྱིས་དབྱེ་བ་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཆ་རྣམས་ལ་དགུ་ཚན་གསུམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟོད་པ་དང་བཀུར་བ་དང་བསྔགས་པ་དག་ཏུ་འདོད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མོས་པ་རྣམས་ལ་སྤྲོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་དགུ་ཚན་དང་པོ་ལ་ནི་བསྟོད་པ་ཆུང་དུ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའོ། །དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་གཉིས་པ་ལ་ནི་བཀུར་བ་སྟེ། འབྲིང་ངོ༌། །དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་གསུམ་པ་ལ་ནི་
― DTG088_Page_0269 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསྔགས་པ་སྟེ་ཆེན་པོའོ། །གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱི་འོག་ཏུ་ལྷག་པ་དགུ་ཚན་གསུམ་གྱིས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་སྤྱོད་པ་དང་མཆོད་པ་བདག་ཉིད་བྱེད་ལ་གང་གིས་དེ་དག་གླེགས་བམ་དུ་བྲིས་ནས་གཞན་ལ་བྱིན་ན་འདི་ཉིད་སྔ་མ་ལས་བསོད་ནམས་མངོན་དུ་འཕགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་བྱིན་པ་ནི་ཆོས་སྦྱིན་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟོད་པ་དང་པོའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། བཤད་ཅིང་བསྟན་པ་དང་བརྗོད་ཅིང་བཀྲོལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་གསལ་བར་བྱས་ན་འདི་ཉིད་སྔ་མ་ལས་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་ཏེ། དེ་ནི་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བལྟ་བར་བྱའོ། །སྟོན་པ་ཡང་གཞན་མ་ཡིན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡང་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་འདི་ཉིད་ལ་བསླབས་ན་བྱང་ཆུབ་གསུམ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟོད་པ་གཉིས་པའོ། །སེམས་ཅན་གཅིག་ཅིག་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་བཀོད་པའི་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སེམས་ཅན་དགེ་དགེ་བ་བཅུ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཞི་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞེས་བྱ་པ་ནི་ལྔ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲུག་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་བྱང་ཆུབ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུན་པའོ། །གང་གིས་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སེམས་ཅན་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་བཀོད་པ་བས། གང་གིས་སེམས་ཅན་གཅིག་ཅིག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་པ་འདི་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །གང་གིས་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བཀོད་པ་བས་གང་གིས་སེམས་ཅན་གཅིག་ཅིག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་པ་ནི་དེ་བས་ཆེས་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟོད་པ་དགུ་པའོ། །གང་གིས་འཛམ་བུའི་གླིང་བདག་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། གང་གིས་གཅིག་ཅིག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཀུར་པ་དང་པོའོ། །གང་གིས་འཛམ་བུའི་གླིང་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། གང་གིས་སེམས་ཅན་གཅིག་ཅིག་བླ་ན་
― DTG088_Page_0270 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཀུར་བ་གཉིས་པའོ། །གང་གིས་འཛམ་བུའི་གླིང་པ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་དང་གཅིག་ཅིག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པའོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་བསྟན་པ་དང་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཕྱོགས་རེ་རེ་ཞིང་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དག་གི་སེམས་ཅན་ལ་གང་ཡིན་པས་རང་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་པ་པས། གཞན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གླེགས་བམ་དུ་བྲིས་པ་ཡང་བྱས་ལ། གཞན་ལ་བྲི་བ་དང་ཀླག་པའི་ཕྱིར་བྱིན་ན་འདི་ཉིད་དེ་བས་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ། །གང་གི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མཐར་ཐུག་པ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ལ་གཉིས་སུ་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དག་དགེ་བ་བཅུ་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་བཀོད་པའི་བསོད་ནམས་ལས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཞི་པའོ། །གང་གིས་འདི་གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་སྟོན་པར་བྱེད་ལ་དོན་གཏན་ལ་འབེབས་པ་སྟོན་པར་བྱེད་དེ་འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་གཉིས་སུ་མ་ཡིན་གཉིས་སུ་མེད་པར་བལྟ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པའི་མཐར་མ་ཡིན། ཡང་དག་པའི་མཐའ་མ་ཡིན་པར་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་སྟེ། འདི་ཉིད་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་གྱི། གང་བདག་འབའ་ཞིག་གིས་དེ་དག་བཟུང་བ་ནས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱས་པས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ལྔ་པའོ། །བདག་གིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཛིན་པ་ནས། དེའི་དོན་གཏན་ལ་དབབ་པར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲུག་པའོ། །གང་གིས་ཕྱོགས་བཅུ་རེ་རེ་ཞིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་ལ་ནམ་འཚོའི་བར་དུ་རྒྱལ་མཚན་དང༌། བ་དན་དང་སིལ་སྙན་དག་གི་བར་གྱིས་བདེ་བར་སྦྱར་
― DTG088_Page_0271 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རིམ་གྲོར་བྱས་པ་བས་གང་གིས་འདི་གཞན་དག་ལ་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་ནས། ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་བྱས་པའི་བར་འདི་ཉིད་སྔ་མ་ལས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དུས་གསུམ་དུ་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དག་ནི་འདི་ཉིད་ལ་བསླབས་པ་ལས་བྱང་ཆུབ་བརྙེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུན་པའོ། །གང་ལ་ལས་བསྐལ་བ་གྲངས་མེད་པར་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་དག་གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་བརྗོད་པ་ནས། ཡང་དག་པར་སྟོན་པའི་བར་བྱེད་པ་བས་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ནམ་འཚོའི་བར་དུ་བཅོས་མ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ཉིད་སྔ་མ་ལས་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ། །དེ་ལ་བདག་གིས་སྦྱིན་པ་བྱ། འདི་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ། །གཞན་ལ་སྦྱིན་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་མི་དམིགས་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་ལ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་ལ་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་མི་དམིགས་པ་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཅོས་མ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཕྱོགས་བཅུ་རེ་རེ་ཞིང་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་དག་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་བཀོད་པ་བས། གང་གིས་འདི་གཞན་ལ་དོན་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཡི་གེ་དང་ལྡན་པ་རྒྱ་ཆེར་བརྗོད་པ་ནས་ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱས་པའི་བར་དང༌། འདི་ཟུང་ཤིག་པ་ནས་ནན་ཏན་དུ་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བསྒོ་བའི་བར་འདི་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་ཏེ། འདི་ལས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཀུར་བ་དང་དགུ་པའོ། གང་གིས་འཛམ་བུའི་གླིང་པའི་སེམས་ཅན་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བཀོད་པ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྔགས་པ་དང་པོའོ། །ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །གང་ལ་ལས་ཕྱོགས་བཅུ་རེ་རེ་ཞིང་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ལ་བཀོད་པ་བས། གང་གིས་གཞན་དག་ལ་འདིའི་དོན་དང་ལྡན་ཡི་གེ་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་པ་ནས། ནན་ཏན་དུ་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བསྒོ་བའི་བར་འདི་ཉིད་སྔ་མ་བས་ཆེས་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་པའོ། །གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཕྱོགས་བཅུ་ནས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ལ་བཀོད་
― DTG088_Page_0272 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་བས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང༌། གང་གིས་དེ་དག་དོན་དུ་གཉེར་བ་དག་ལ་དོན་དང་ལྡན་ཡི་གེ་དང་ལྡན་པ་དག་རྒྱ་ཆེར་བརྗོད་པ་ནས། ནན་ཏན་དུ་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་བསྒོ་བའི་བར་དེ་ནི་སྔ་མ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཞི་པའོ། །གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བ་བས། གང་གིས་འདི་དོན་དང་ལྡན་ཡི་གེ་དང་ལྡན་པ་ནས་ནན་ཏན་དུ་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པའི་བར་དུ་སྟེ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ནན་ཏན་དུ་བྱས་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་ཉེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྔ་པའོ། །གླིང་བཞི་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དྲུག་པའོ། །སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུན་པའོ། །གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཕྱོགས་བཅུ་ནས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་བསྐུལ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་བརྒྱད་པའོ། །གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཕྱོགས་བཅུ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ལ་བཀོད་པའི་བར་བས། གང་གིས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དམ། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཅིག་ཅིག་ལ་བརྗོད་དེ་བསྟན་པ་ནས་དོན་དང་ལྡན་ཡི་གེ་དང་ལྡན་པ་རྒྱ་ཆེར་བརྗོད་དེ་བསྟན་ནས་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་བར་དེ་ནི་སྔ་མ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྔགས་པ་དགུ་པའོ། །འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཆ་དག་ལ་བསྟོད་པ་དང་བཀུར་བ་དང་བསྔགས་པ་གསུངས་པ་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་དག་གིས་ཤིན་ཏུ་རྗེས་སུ་གཟུང་ཞིང་བསྟེད་པར་བྱ་བར་འོས་པ་ཡིན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པས་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་ལྟག་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཕན་ཡོན་དན་བཅས་པ་བསྟན་ནས། བསྔོ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཁྱད་པར་ཅན། །འདི་ཡི་བྱེད་པ་ན་མཆོག་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་དམིགས་མེད་རྣམ་པ་ཅན། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་མཚན་ཉིད་དོ། །དབེན་དང་སངས་རྒྱས་བསོད་ནམས་ཚོགས། །
― DTG088_Page_0273 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རང་བཞིན་དྲན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །ཐབས་བཅས་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་དང༌། །ཁམས་གསུམ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་དང༌། །ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཡི། །བསྔོ་བ་གཞན་ནི་རྣམ་གསུམ་པོ། །བསོད་ནམས་ཆེ་འབྱུང་བདག་ཉིད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། མདོ་ནི་དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བྱམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མི་མཉམ་དང་མཉམ་པའི་བར་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །འདིའི་དོན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་ཐེག་པ་དམན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་བྱེད་པ་སྟེ། རབ་དང་དམ་པ་ནས་མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཐབས་གང་གིས་ཤེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་དུ་བྱས་ནས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་བས་སོ། །དེ་བས་ན་འདི་འདིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པས་ན་ཁྱད་པར་ཏེ། དེས་བསྔོས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡོངས་སུ་བསྔོའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གི་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ནི་དེའི་བྱེད་པའོ། །མདོ་ནི་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ཡིན་ཏེ། འདས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་དེའི་ཉན་ཐོས་དང་དེ་ལ་མངོན་པར་དད་པའི་ལྷ་དང་མི་དེ་དག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང༌། དེའི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་ལྡན་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་བྱང་ཆུབ་གང་དུ་སེམས་གང་གིས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ། གང་ཡང་སེམས་དེ་ལ་དངོས་པོར་འཛིན་པ་དང༌། གང་ཡང་དམིགས་པ་སྟེ་འཛིན་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་དམིགས་པས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་མི་དམིགས་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །མདོ་ནི་བྱམས་པས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་མེད་པའི་ཕྱིར་མཚན་མས་མ་ཡིན་མངོན་པར་ཞེན་པས་མ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་སུ་
― DTG088_Page_0274 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསྔོ་བའོ། །མདོ་ནི་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་དབེན་པ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་དབེན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་དབེན་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །མདོ་ནི་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བྱམས་པས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་གོང་ཡན་ཆད་དོ། །འདས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་དེའི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་དག་གིས་འདས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟད་པ་འགག་པས་བྲལ་བ་སྟེ། བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པ་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པའི་འདུས་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ། རང་བཞིན་དྲན་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །མདོ་ནི་བྱམས་པས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཟུག་རྔུ་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་པ་དེ་བས་ན་དམིགས་སུ་མེད་ཅིང་མཚན་མ་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །མདོ་ནི་ད་ལྟར་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བསླབ་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཁ་དོག་དང་དྲི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁ་ཟས་དུག་དང་བཅས་པ་དེ་བཞིན་དུ་མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་དེ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །མདོ་ནི་རབ་འབྱོར་གྱིས་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དུག་མེད་ཅིང་བདུད་རྩིའི་མཐར་ཐུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་གིས་བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དགེ་བའི་རིགས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དང༌། རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་གང་གིས་ཡོད་པ་མཁྱེན་པ་དེ་ལྟར་བདག་ཀྱང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་གིས་བླ་ན་མེད་པ་
― DTG088_Page_0275 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་གང་ལ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་རྗེས་སུ་གནང་བ་དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བགྱིའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གནང་བའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །མདོ་ནི་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་ཁོང་སུ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདས་པ་མ་ཡིན། མ་འོངས་པ་མ་ཡིན། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་འདི་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ། དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་མི་ནུས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཁམས་གསུམ་པར་མ་གཏོགས་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའོ། །བསྔོ་བ་གཞན་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་བདག་ཉིད་དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའོ། །མདོ་ནི་དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གོང་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། མཚན་མ་མེད་པའི་ཚུལ་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པའི་ཚུལ་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཡིན་ལ། དེས་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་པ་ནི་སྟོང་གསུམ་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དག་དགེ་བ་བཅུ་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། ཚད་མེད་པ་བཞི་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ཐོབ་པ་དག་གིས་བསོད་ནམས་ལས་གཙོ་བོ་ནས། གོང་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཆུང་ངུའོ། །མདོ་ནི་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དེའི་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། སྟོང་གསུམ་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རང་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ལ་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ནམ་འཚོའི་བར་དུ་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པ་དེ་བས་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བས་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་དེའི་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་འཕེལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་
― DTG088_Page_0276 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་འབྲིང་ཡིན་ནོ། །མདོ་ནི་གཞན་ཡང་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་མཆོད་པར་བྱས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། སྟོང་གསུམ་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པ་དེ་ལ་ཕྱོགས་བཅུ་རེ་རེ་ཞིང་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རེ་རེ་ལ་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་དང༌། བདེ་བར་སྦྱར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྐལ་པ་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་བཀུར་བྱས་པ་དེ་དག་གི་བསོད་ནམས་དེ་དག་ཆགས་པ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་ནས། རྒྱུར་ཡང་མི་བཟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཆེན་པོའོ། །གལ་ཏེ་སྟོང་གསུམ་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པ་དེ་དག་གི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཅིག་ཅིག་མི་དམིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་ནས་རྒྱུར་ཡང་མི་བཟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དེ་དག་ནི། དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། གོང་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྟན་ནས། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མདོ་ནི་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བའི་ལྟག་ཡན་ཆད་དོ། །དེའི་དོན་ནི། ཐབས་དང་མི་དམིགས་པ་དག་གིས། །དགེ་བའི་རྩ་ལ་ཡི་རང་བ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡིད་བྱེད་པ། །བསྒོམ་པ་ཡིན་པར་འདིར་བརྗོད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཐབས་དང་མི་དམིགས་པ་དག་གིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདིར་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་མི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་དེས་དགེ་བའི་རྟ་བ་དེ་དག་མི་ལེན་མི་གཏོང་བ་ནས། དེ་ལྟར་བདག་གིས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་
― DTG088_Page_0277 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ཐབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པ་དག་གིས་ཏེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དག་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། ཇི་ལྟར་བདག་གིས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་དག་གཉིས་པ་ནི་དེ་ཉིད་བསོད་ནམས་ལྷག་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་པའོ། །དེ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གསུམ་པོ་བསྟན་ནས། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དག་པ་ཞེས་གོང་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བསྒྲུབ་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། དེ་ཡི་ངོ་བོ་ཉིད་མཆོག་ཉིད། །ཀུན་ལ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད། །ཆོས་རྣམས་དམིགས་པ་མེད་པར་ནི། །གཏོད་པར་བྱེད་པ་དོན་ཆེན་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལམ་གྱིའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པས་ན་ཤེས་རབ་པོ། །གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་སླད་དུའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་དངོས་པོ་མ་མཆིས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སླད་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་སྟོང་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་པའོ། །མཆོག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་དག་གི་མཆོག་དང་གཙོ་བོ་ནས། མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པའི་བར་གྱིས་ནི་མཆོག་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་ལ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའོ། །གང་གཟུགས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་མེད་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །གཟུགས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་མ་མཆིས་པའི་སླད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་
― DTG088_Page_0278 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་དམིགས་སུ་མེད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་རྣམས་དམིགས་པ་མེད་པར་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གཏོད་པར་བྱེད་པའོ། །གང་དེ་ལྟར་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཆོས་གང་ཡང་ཐོབ་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཆོས་གཏོད་པ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེ་ནི་གཟུགས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཆེ་བར་མི་བགྱིད་ཆུང་བར་མི་བགྱིད། མཐུ་དང་ལྡན་པར་མི་བགྱིད། མཐུ་དང་མི་ལྡན་པར་མི་བགྱིད། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་ཆེ་བའམ་ཆུང་བ་དེ་དག་ནི་དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་ནི་དམིགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དོན་ཆེན་པོ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་དང་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རྩ་བ་ནི་མོས་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་བསྟེན་དང་སྦྱིན་སོགས་དང༌། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡིན་པ། །འདི་ལ་མོས་པའི་རྒྱུ་དག་ཡིན། །འདི་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལའོ། །སངས་རྒྱས་བསྟེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱོགས་བཅུ་དག་གི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དག་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ནས་འདིར་འོངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གང་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདིར་སྐྱེས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སངས་རྒྱས་བསྟེན་པ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྦྱིན་སོགས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་གོང་ཡན་ཆད་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དག་པར་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་
― DTG088_Page_0279 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བརྩོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའོ། །རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོའི་ལག་ཏུ་སོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པའི་རྒྱུ་དག་ནི། །བདུད་ཀྱིས་ཐིབས་ཀྱིས་ནོན་པ་དང༌། །ཟབ་མོའི་ཆོས་ལ་མ་མོས་དང༌། །ཕུང་པོ་ལ་སོགས་མངོན་ཞེན་དང༌། །སྡིག་པའི་གྲོགས་པོས་ཟིན་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པའི་རྒྱུ་ནི་བཞི་སྟེ། བདུད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་དང༌། ཟབ་མོའི་ཆོས་ལ་མོས་པ་མེད་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩས་ཏེ། དྲན་པ་ཉམས་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པའི་རྒྱུ་དག་གོ །རྣམ་པར་དག་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་ནི། །འབྲས་བུ་དག་པ་གཟུགས་ལ་སོགས། །དག་པ་ཉིད་དེ་གང་གི་ཕྱིར། །དེ་གཉིས་ཐ་དད་མ་ཡིན་ཞིང༌། །གཅད་དུ་མེད་པས་དག་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ་རབ་འབྱོར་གཟུགས་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ཐ་དད་པ་མེད་ཅིང་གཅད་དུ་མེད་པ་སྟེ། གཉིས་སུ་མེད་དེ་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་མཚན་ཉིད་འདིས་དག་པར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་དག་པ་ཞེ་ན། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་སྐད་དུ་འདི་ཉིད་འདི་ལྟར་གཟུགས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་དེ་དེ་དག་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ནི་དེའི་དམིགས་པ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་
― DTG088_Page_0280 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ཏེ། གང་རབ་འབྱོར་གཟུགས་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་གོང་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་དེ་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའོ། །སོ་སོ་མ་ཡིན་ཐ་མི་དད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཤད་པ་སྟེ། འདི་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེའི་དབྱེ་བ་ཡང་བཞི་སྟེ། ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་ལམ་གསུམ་གྱིས། །ཉམས་ཕྱིར་སློབ་མ་བསེ་རུ་དང༌། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་དག་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་རྣམ་ཀུན་ཤིན་ཏུ་བ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སློབ་མ་ནི་ཉན་ཐོས་སོ། །བསེ་རུ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་སོ། །རྒྱལ་བ་དག་གི་སྲས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟེ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ལམ་གསུམ་པོ་དག་ལ་སྲིད་པ་མི་ཤེས་པ་ནི་ལམ་གྱི་སྟེ། ལམ་གསུམ་གྱིས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏེ། འདིའི་ཤིན་ཏུ་བའོ། །མཐའ་ནི་མཚམས་དང་སྐབས་ཡིན་པ་དེ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་བ་སྟེ། བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་ཀུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བཞི་པོ་དག་གིས་བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་ནས་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་རང་རྒྱལ་བའི་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་ནས་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའོ། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཉིད། ས་དགུ་ལ་ནི་ཆེན་པོ་ཡི། །གཉེན་པོའི་སྒོ་ནས་ཆུང་ངུ་ཡི། །ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་ལམ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ས་དགུ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པའོ། །དེ་དག་དག་པ་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའོ། །དེའི་དོན་དུ་ས་དང་ས་ལ་རྣམ་པ་དགུ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ནས་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའི་བར་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དྲི་མའི་ཉེས་པ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ནས་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའི་བར་གྱི་གཉེན་པོས་སོ། །
― DTG088_Page_0281 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་དག་པའི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་ནི་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའོ། །དེ་ནས་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གིས་ནི་ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ངོ༌། །དེ་ནས་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོའོ། །དེ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཟབ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲིང་གི་ཆུང་ངུའོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པ་སྣང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲིང་གི་འབྲིང་ངོ༌། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་འཕོ་བ་མེད་ཅིང་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་དག་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་འབྲིང་གི་ཆེན་པོའོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུའོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆེན་པོའི་འབྲིང་ངོ༌། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་མངོན་པར་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ། །ཁམས་གསུམ་པོ་ཡི་གཉེན་པོ་ཉིད། །འཇལ་དང་གཞལ་བྱ་མཉམ་ཉིད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་རང་བཞིན་གྱིས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ལམ་ཁམས་གསུམ་པའི་གཉེན་པོ་ཉིད་དོ། །གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཚལ་བ་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཀླན་ཀ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ཡིས། །ལམ་ནི་དེ་ཡི་གཉེན་པོར་འདོད། །དེ་དག་ཉིད་བསྒོམ་པའི་ལམ་དུ་འདོད་ཀྱི་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་
― DTG088_Page_0282 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིར་ཞེ་ན། འདིའི་འོག་ནས་དེ་ཉིད་རྒྱས་པར་བརྒལ་བ་དང་ལན་བཏབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་གཞུང་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་དེ་ལྟར་རྟོགས་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ཞེས་བྱ་བའི་མཐར་ཐུག་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་བ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉེས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འོན་ཏེ་དེ་ནི་དེའི་ལམ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ཡིན་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དྲིས་པ་ལ། ཆོས་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ནོ། །ཆོས་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་དོ། །དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་སྟེ། ལམ་གྱི་བྱ་བ་ནི་གློ་བུར་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཟད་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགོངས་སོ། །ཅིའི་སླད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒྱལ་བ་གཉིས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་གལ་ཏེ་དེ་བཟུང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འགྱུར་ལ། མ་བཟུང་བ་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་བ་དེའི་དངོས་པོ་ནི་དེ་ཉིད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་སུ་མེད་པ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགོངས་སོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདག་དག་པ་ནི་འཕགས་པ་དག་གིས་གཟུགས་དག་པ་དང༌། མ་དག་པ་ནི་བྱིས་པ་དག་གིས་མ་དག་པ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་བདག་རྣམ་པར་དག་པ་དང་གཟུགས་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒལ་བའོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ཡིན་ཏེ། བདག་དང་གཟུགས་ནི་ཤིན་ཏུ་དངོས་པོ་མེད་པར་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །གསལ་པོར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བརྒལ་བའོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་
― DTG088_Page_0283 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱ་བ་ནི་ལན་ཏེ། བདག་དང་གཟུགས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུའོ། །ཅིའི་སླད་དུ་གཉིས་སུ་སུམ་མཆིས་ཤིང་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བརྒལ་བ་གཞན་ཡིན་ཏེ། ལམ་དང་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་ལ་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་པར་བགྱི་བ་མ་ལགས། ལམ་རྣམ་པར་དག་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བགྱི་བ་མ་ལགས་ཏེ། གཉི་གའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ནོ། །གསལ་པོར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་བརྒལ་བ་ལ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པ་ནི་ཆོས་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ཡིན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཡང་འདི་ཡིན་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྣམ་པར་བྱང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་དེ་ཡིན་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ཡིན་ལ་ཆོས་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱང་འདི་ཡིན་པས་སོ། །རྒྱུར་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་ཀུན་ཏུ་མཐའ་ཡས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་བརྒལ་བ་སྟེ། བདག་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་དག་ཀྱང་རྟག་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ཏེ། བདག་དང་ཕུང་པོ་དག་ནི་རྟག་ཏུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་པའོ། །མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསལ་བར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་བཞིན་དུའམ་ཞེས་བརྒལ་བའོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ཉེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཅིའི་སླད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་བརྒལ་བ་སྟེ། ཅི་ཞིག་རྒྱུར་བྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ནོ། །དེ་དག་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་བསྒོམ་པའི་ལམ་དང་ལམ་ཤེས་པ་བསྟན་པའོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་བ་རིན་ཆེན་
― DTG088_Page_0284 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འབྱུང་གནས་ཞི་བས་སྦྱར་བ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ལས་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་གཉིས་པའོ།། །།
ལེའུ་གསུམ་པ། གཞི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་འགྲེལ་པ།
― DTG088_Page_0284 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ད་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། ཚུ་རོལ་ཕ་རོལ་མཐའ་ལ་མིན། །དེ་དག་པར་ལ་མི་གནས་པ། །དུས་རྣམས་མཉམ་པ་ཉིད་ཤེས་ཕྱིར། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཚུ་རོལ་མཐའ་ལ་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་བ་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །ཕ་རོལ་མཐའ་ལ་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་བར་ལ་ཡང་གནས་པར་མི་འདོད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འདོད་པ་ལ་མི་གནས་པ་ཉིད་དོ། །ད་ནི་མཚན་མར་དམིགས་སྒོ་ནས། །ཐབས་མ་ཡིན་པས་རིང་བ་སྟེ། །དེ་ནི་མཚན་མར་བཅས་པའི་དམིགས་པས་ཐབས་མ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་དེ་རིང་བར་འགྱུར་རོ། །གང་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རིང་དུ་སོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་རིང་དུ་གྱུར་བའོ། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་འདི་ཉིད་ནི། །ཡང་དག་ཉེ་བ་ཉིད་དུ་བཤད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཆགས་པ་མེད་པས་འཇུག་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་དེ་ཉེ་བར་འགྱུར་རོ། །གང་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མ་ཆགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ནི་ཉེ་བར་གྱུར་པའོ། །གཟུགས་སོགས་ཕུང་པོ་སྟོང་ཉིད་དང༌། དུས་གསུམ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། དུས་གསུམ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། །སྦྱིན་སོགས་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་རྣམས་ལ། །སྤྱོད་པའི་འདུ་ཤེས་མི་མཐུན་ཕྱོགས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་འདིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་སྟེ། དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གང་གཟུགས་སྟོང་པ་ཉིད་ནས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་ནི་འདུ་ཤེས་པའོ། །གང་ཡང་དུས་གསུམ་དུ་གཏོགས་པ་དག་ནི་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། མ་འོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌།
― DTG088_Page_0285 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བར་འདུ་ཤེས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་མང་པོའི་ཚིག་ནི་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་ཚད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་མཐར་ཐུག་པ་ཡང་གཟུང་ངོ༌། །གང་ཡང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་སྤྱོད་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ལ་སྤྱོད་ན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་ནས་ཚ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་སྤྱོད་ན་ཆགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོགས་གཞན་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དག་ལ་འདུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ལ་འདུ་ཤེས་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ནི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གྱིས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཡང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བར་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གསུངས་སོ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་དར་འཛིན་མེད། །གཞན་དག་དེ་ལ་སྦྱོར་བྱེད་པ། །དེ་ནི་ཆགས་པའི་མཐའ་འགོག་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། ངར་འཛིན་པ་མེད་པ་ནི་གང་ཤར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྤྱོད་པའི་ཆགས་པ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །གཞན་དག་དེ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ནི་འཛིན་པ་མེད་པ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །གང་ཀཽ་ཤི་ཀ་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆགས་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་གང་དེ་གཉི་ག་ཆགས་པའི་མཐའ་འགོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། གཉི་ག་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒྱལ་
― DTG088_Page_0286 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་སོགས་པ་ཆགས་པ་ཕྲ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲས་ནི་དེ་དག་དང་གཞན་དག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་མཚན་མ་དང་བཅས་པར་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གང་དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དེ་དག་དང་དེ་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཅ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་ལ་མཚན་མར་བྱེད་དེ། མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཆགས་པ་ཕྲ་མོ་གསུངས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་ལམ་ནི་རང་བཞིན་གྱི། །དབེན་པའི་ཕྱིར་ནི་དེ་ཟབ་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་ནི་ཟབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་དབེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སུས་ཀྱང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ནི་ཟབ་པ་གསུངས་སོ། ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གཅིག་པར་ནི། །ཤེས་པས་ཆགས་པ་སྤོང་བ་ཡིན། །ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་ན་ཆགས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤོང་ངོ༌། །རབ་འབྱོར་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆགས་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཆགས་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་པ་གསུངས་སོ། །མཐོང་ལ་སོགས་པ་བཀག་པ་ཡིས། །དེ་ནི་རྟོགས་པར་དཀའ་བར་བཤད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཐོང་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་བཀག་པ་དེ་ནི་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་ཉིད་དོ། །གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་མ་རྒྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་གསུངས་སོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པས། །དེ་ནི་བསམ་མི་ཁྱབ་པར་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནས། མ་འདྲེས་པའི་བར་དུ་མི་ཤེས་པ་དེའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་མཐུན་པ་དང་གཉེན་པོ་བསྟན་པའོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་ཤེས་ཉིད་ལུགས་ལ། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དག །རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མ་ལུས་པ། །ཇི་སྐད་བཤད་པ་
― DTG088_Page_0287 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདི་ཤེས་བྱ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་བཅོས་ལས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་དུ་བྱའོ། །ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་དུའོ། །ད་ནི་སྦྱོར་བ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། གཟུགས་སོགས་དེ་མི་རྟག་སོགས་དང། །དེ་མ་རྫོགས་དང་རབ་རྫོགས་དང༌། །སྦྱོར་བ་བཀག་པས་སྤྱོད་པ་ནི། །ཆགས་པ་མེད་དང་དེ་དང་ནི། །མི་འགྱུར་བྱེད་པ་མེད་ཉིད་དང༌། །སྦྱོར་བ་དཀའ་བ་རྣམ་གསུམ་དང༌། །སྐལ་བ་ཇི་བཞིན་འབྲས་ཐོབ་པས། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་ཡོད་འདོད་དང༌། །གཞན་ལ་རག་ལས་མིན་གང་དང། །ཤེས་བྱེད་རྣམ་བདུན་སྣང་བ་ལ། །གཟུགས་ལ་སོགས་ལ་རློམ་མེད་པ། །རྣམ་བཞི་དེ་ཡི་མཉམ་ཉིད་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མ་རྫོགས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་རྫོགས་པ་ཉིད་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཆགས་པ་དང་བཅས་པའི་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་བཀག་པས་དེ་དག་གི་སྦྱོར་བ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་མི་སྤྱོད་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གལ་ཏེ་གཟུགས་རྟག་ཅེས་བྱ་བའམ་མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བར་མི་སྤྱོད་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྡུག་པའམ་མི་སྡུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་གོང་ཡན་ཆད་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མ་རྫོགས་པ་དང་རྫོགས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གསོལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཆགས་པ་དང་ཆགས་པ་མེད་པ་དོ་ཞེས་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་གཟུགས་ལ་ཆགས་པ་དང་ཆགས་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཉེས་པ་བརྗོད་ཀྱང་འགྲིབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་མི་
― DTG088_Page_0288 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འགྱུར་བའི་སྦྱོར་བའོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མ་བསྟན་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སླད་དུ་གོ་ཆ་འཚལ་བ་དེ་དག་ནི་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་འཚལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དཀའ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གདེག་པར་འཚལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་སྦྱོར་བ་དཀའ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འཚལ་བ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་བྱ་དཀའ་བ་ཉིད་ཀྱི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ནས་དགེ་སློང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཕྱག་འཚལ་ལོ་སྙམ་པའི་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འབྲས་བུ་ཡོད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དུབ་པའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་མི་འགྲོ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །ཀཽ་ཤི་ཀ་དེ་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཤེས་བྱེད་རྣམ་བདུན་ཞེས་བྱ་བའི་སྦྱོར་བའོ། །འདིར་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ། །གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རློམ་པ་མེད་པ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། གཟུགས་སུ་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད། གཟུགས་ཀྱིས་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད། གཟུགས་ལ་བདག་གི་ཞེས་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད། གཟུགས་ལ་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྤྲུལ་པ་ལའང་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྦྱོར་བའི་མཉམ་པ་ཉིད་གསུངས་སོ། །མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་པར་བྱ་བ་དེ་ལ་འདིར་སངས་རྒྱས་སྟོང་དང་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་སྟོང་དག་གི་བསྟན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྟོན་ཅིང་འཆད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་བས་ན་མཐོང་བའི་ལམ་དེ་ནི། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་བདེན་པ་ལ། །ཆོས་ཤེས་རྗེས་སུ་ཤེས་བཟོད་དང༌། །ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་བདག་ཉིད་འདི། །ཀུན་ཤེས་ཚུལ་
― DTG088_Page_0289 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་མཐོང་བའི་ལམ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ལ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་དེ་དག་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་མོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པར་རེ་རེ་ཞིང་སྐད་ཅིག་མ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པས་ཆོས་ཤེས་པ་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དག་དང༌། ཤེས་པ་ཡང་ཆོས་དང༌། རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དག་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་གང་ཡིན་པ་དེའི་བདག་ཉིད་དེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའོ། །ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང་ལམ་ཡང་དེ་བཞིན་ན། །སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་པོ་དེ་དག་གོ་རིམས་བཞིན་དུ། གཟུགས་རྟག་མ་ཡིན་མི་རྟག་མིན། །མཐའ་ལས་འདས་དང་རྣམ་དག་དང༌། །མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ལ་སོགས་དང༌། །མཁའ་འདྲ་ཆགས་པ་སྤངས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འཛིན་ལས་གྲོལ་བ་དང༌། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་བརྗོད་མེད་དང༌། །གང་ཕྱིར་འདི་དོན་བརྗོད་པ་ཡིས། །གཞན་ལ་སྦྱིན་དུ་མེད་པ་དང༌། །དམིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་ན་མི་འབྱུང༌། །ངན་སོང་ཆད་དང་མི་རྟོག་དང༌། །འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ལ། །མཚན་མ་དག་དང་མ་འབྲེལ་དང༌། །དངོས་དང་མིང་དང་གཉིས་པོ་ལ། །ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི། །ཀུན་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གཟུགས་རྟག་མ་ཡིན་མི་རྟག་མིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནས། །བཅིངས་པ་མ་ཡིན་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང༌། གཟུགས་འདས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་འདས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་སྟོན་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །མཐའ་ལས་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་སྟེ། གཟུགས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ།
― DTG088_Page_0290 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆོས་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །རྣམ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། །གཟུགས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་སྟེ། གང་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་གསུངས་སོ། །མ་སྐྱེས་མ་འགགས་ལ་སོགས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་འགག་པ་མེད་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །མཁའ་འདྲ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་གསུངས་སོ། །ཆགས་པ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གཟུགས་གོས་པ་མེད་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་སྟེ། གང་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བ་མ་མཆིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ཡོངས་སུ་འཛིན་ལས་གྲོལ་བ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གཟུགས་ཡོངས་སུ་གཟུང་དུ་མེད་པ་ནས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་བར་དུ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་གསུངས་སོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་བརྗོད་མེད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒྲ་བརྙན་གཉིས་ནམ་མཁའ་ལ་གྲགས་པ་དང་འདྲ་བར་བརྗོད་དུ་མེད་པ་དེ་ལྟར་གཟུགས་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བར་དུ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ནམ་མཁའ་ལ་ཐ་སྙད་མེད་པ་
― DTG088_Page_0291 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །བརྗོད་པ་ཡིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ནམ་མཁའ་ལྟར་བརྗོད་དུ་མེད་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་འདི་གཞན་ལ་སྦྱིན་པ་མེད་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་བརྗོད་པར་འདོད་པའི་དོན་འདི་གཞན་ལ་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པས་སྦྱིན་པར་མི་ནུས་པས་སོ། །གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་གསུངས་སོ། །དམིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་པར་བྱེད་པས་ན་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་དམིགས་སུ་མེད་པ་ནས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་བར་དུ་སྟེ། གང་ནམ་མཁའ་དམིགས་སུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་བར་དུ་སྟེ། གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་གསུངས་སོ། །ནད་མི་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ནད་ནི་ལུས་ཀྱི་ནད་དོ། །ཡང་ན་ཉམ་དེ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ནི་ནད་ཡིན་ལ། དེ་དག་མི་འབྱུང་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་མངོན་པར་བརྩོན་པ་ལ་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ངན་སོང་ཆད་དང་མི་རྟོག་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངན་འགྲོ་དག་ཆད་པའོ། །མི་རྟོག་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཟད་པའོ། །དེ་ལ་ངན་སོང་ཆད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་
― DTG088_Page_0292 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གསུངས་སོ། །མི་རྟོག་པ་ཉིད་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་དམིགས་སུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ལ། །མཚན་མ་དག་དང་མ་འབྲེལ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་མཚན་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་དང་མ་འབྲེལ་བ་ནི་གོས་པ་མེད་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གོས་པ་མེད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རིན་པོ་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་གསུངས་སོ། །དངོས་དང་མིང་དང་གཉིས་པོ་ལ། །ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། དངོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དག་ལའོ། །མིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་གི་མིང་དག་ལའོ། །གཉིས་པོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དེའི་ཤེས་པ་ལའོ། །ཤེས་པ་ནི་སོ་སོར་སྣང་བའོ། །གང་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་རབ་འབྱོར་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་དེ་ལྟར་འདུ་ཤེས་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དག་ཀྱང་མི་མཐོང་བའོ། །དེ་ལྟར་མི་རྟོག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཡང་མིང་དང་འདྲེས་པས་འཛིན་པར་མི་བྱེད་པའོ། །དེ་ལྟར་མི་དམིགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གཟུང་བ་དང་དེའི་ཡེ་ཤེས་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་འཕྲོ་བར་ཡང་མི་བྱེད་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྲོས་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཀུན་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིར་དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་འདི་དང་ཡང་འདི་དང༌། །ཡང་འདི་ཡིན་ཏེ་རྣམ་གསུམ་པོ། །འདི་ནི་གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་དག །རྫོགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་དེ་ལྟར་གྱི་སྒྲ་ནི་སོགས་པའི་དོན་ཏེ། །གསུམ་པོ་དག་
― DTG088_Page_0293 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཡང་གི་སྒྲ་ནི་དང་པོ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །འདིའི་སྒྲ་གསུམ་པོ་ནི་ཡང་གི་སྒྲ་ལས་འོག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་པ་གསུམ་པོ་དག་གིས་ཏེ། འདི་ནི་ཆོས་གང་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རབ་འབྱོར་དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བཟློག་པའི་རིམ་པས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་དབང་དུ་བྱ་བ་དང༌། ལམ་ཤེས་པའི་དབང་དུ་བྱ་བ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་རྫོགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཅིང་དེ་དག་བཤད་པ་ཉིད་དོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བས་སྦྱར་བ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ལས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་གསུམ་པའོ།། །།
ལེའུ་བཞི་པ། རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་འགྲེལ་པ།
― DTG088_Page_0293 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ད་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན། གཞི་ཡི་ཡེ་ཤེས་བྱེ་བྲག་ནི། །རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་མཚན་ཉིད་དེ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གཞི་ནི་དམིགས་པ་སྟེ། བདེན་པ་བཞི་ལ་སོགས་པའོ། །དེའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་སྟེ། རྣམ་པ་གང་དག་གིས་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དེ་དག་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཚན་ཉིད་ནི་མིང་ངོ༌། །ཀུན་མཁྱེན་པ་དག་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཀུན་མཁྱེན་པ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་ཀྱ་མང་པོའི་ཚིག་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། མེད་པའི་རྣམ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། །མི་གཡོ་བ་ཡི་རྣམ་པའི་བར། །བདེན་པ་སོ་སོ་ལ་བཞི་དང༌། །ལམ་ལ་དེ་ནི་བཅོ་ལྔར་བཤད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་སྟེ། འདི་ནི་མ་མཆིས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ནས་བཟུང་བ་དང༌། འདི་ནི་མི་གཡོ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་མི་གཡོ་བའི་རྣམ་པའི་བར་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་ནོ། །དེ་དག་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་ལ་བཞི་བཞི་དང༌། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ལྷག་མ་བཅོ་ལྔའོ། །མེད་པའི་རྣམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་མེད་པའི་རྣམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འོག་མ་ཐམས་ཅད་ལ་
― DTG088_Page_0294 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་ངོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཞི་ནི་མེད་པ་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། དབེན་པ་དང༌། ཐུབ་པ་མེད་པའོ། །མེད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པས་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དབེན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཐུབ་པ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་འབྱུང་གི་གཞི་ནི་གནས་མེད་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པ་དང༌། མིང་མེད་པའོ། །གནས་མེད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་ལྔ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་མཁའ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དབུགས་དབྱུང་བ་དང་རྔུབ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྗོད་དུ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིང་མེད་པ་ནི་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགོག་པའི་བཞི་ནི་འགྲོ་བ་མེད་པ་དང༌། །གཟུང་དུ་མེད་པ་དང༌། མི་ཟད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་པའོ། །འགོག་པའི་འགྲོ་བ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་འགྲོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །འགོག་པའི་གཟུང་དུ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཟུང་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ལ་འཛིན་པ་མེད་པའོ། །མི་ཟད་པ་ནི་ཚོས་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་ཟད་ཅིང་དེངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ཟད་པ་མེད་ཅིང་འགོག་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགོག་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ལམ་གྱི་བཅོ་ལྔ་ནི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་དང༌། ཤེས་པ་པོ་མེད་པ་དང༌། འཕོ་བ་མེད་པ་དང༌། འཇིག་པ་མེད་པ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། སྒྲ་བརྙན་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། སྨིག་རྒྱུ་དང༌། སྒྱུ་མ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པ་དང༌། གོས་པ་མེད་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པ་དང༌། རློམ་པ་མེད་པ་དང༌། གཡོ་བ་མེད་པའོ། །ལམ་ནི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་སྟེ། བྱེད་པ་པོ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་པ་པོ་མེད་པ་ནི་ཤེས་པ་པོ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕོ་བ་མེད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་པ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་བཞིན་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །རྨི་ལམ་ནི་རྨི་ལམ་
― DTG088_Page_0295 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཐོང་བ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲ་བརྙན་ནི་སྒྲར་བརྗོད་པ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིག་ཡོར་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་བརྙན་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྨིག་རྒྱུ་ནི་ཆུའི་ཕུང་པོ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྱུ་མ་ནི་དེའི་རྒྱུ་མཚན་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་ཅན་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གོས་པ་མེད་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའོ། །སྤྲོས་པ་མེད་པ་ནི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །རློམ་པ་མེད་པ་ནི་རློམ་སེམས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཡོ་བ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པའོ། །ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། རྒྱུ་དང་ལམ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང༌། །འགོག་པ་ལ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན། །དེ་ངག་བརྒྱད་དང་བདུན་དང་ནི། །ལྔ་དང་བཅུ་དྲུག་ཅེས་བསྒྲགས་སོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། རྒྱུ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་འདིར་ཀུན་འབྱུང་དང་ལམ་དང་པོར་གསུངས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལ། སྡུག་བསྔལ་དང་འགོག་པ་ནི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་གི་རྣམ་པ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བརྒྱད་དང༌། བདུན་དང་ལྔ་དང་བཅུ་དྲུག་ཅེས་མདོ་ལས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ཀུན་འབྱུང་གི་བརྒྱད་དེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། མི་གནས་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་མེད་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་མེད་པའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཞེན་པར་བྱ་བའོ། །གནས་ནི་ཞེན་པ་དང༌། སྲེད་པ་ཡིན་ལ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་གནས་མེད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་ཆགས་མེད་པ་ནི་འདོད་
― DTG088_Page_0296 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆགས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེ་སྡང་མེད་པ་ནི་ཉེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཏི་མུག་མེད་པ་ནི་མུན་པ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་མེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་དང༌། མཐའ་གཉིས་དང་མ་འབྲེལ་པ་དང་ཐ་མི་དད་པ་དང༌། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང༌། དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། ཆགས་པ་མེད་པའོ། །ཚད་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཐའ་གཉིས་དང་མ་འབྲེལ་པ་ནི་མཐའ་གཉིས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་མི་དད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དབྱེར་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་དབེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚད་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་རང་བཞིན་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལྔ་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་མེད་པའོ། །མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འཇིག་པ་མེད་པ་དེ་ཉིད་ནི་མེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་སྟེ། མེད་པའི་དོན་ནི་མི་རྟག་པའི་དོན་ཏོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཚོལ་བར་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚོལ་བ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་ཉིད་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགོག་པའི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ནི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་འགོག་པ་ནི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་འགོག་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ལམ་ཤེས་པའི་རྣམ་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དབང་དུ་མཛད་ནས། ཀུན་མཁྱེན་
― DTG088_Page_0297 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉིད་གསུམ་བྱེ་བྲག་གིས། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་མཐུན་པར། །དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ནས་བཟུང་སྟེ། ཐ་མ་སངས་རྒྱས་ཉིད་རྣམ་པར། །སློབ་མ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་རིམ་བཞིན་དུ། །སུམ་ཅུ་བདུན་དང་སུམ་ཅུ་བཞི། །སུམ་ཅུ་རྩ་དགུ་དག་ཏུ་བཞེད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པའི་བར་དུ་རྣམ་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་དག་ཡིན་ཏེ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བར་དུའོ། །ཐ་མ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་གང་དག་ལ་ཡོད་པ་ད་དག་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་བྱེ་བྲག་གིས་ཉན་ཐོས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། སངས་རྒྱས་དག་གི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་དང་མཐུན་པར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི་དང་སུམ་ཅུ་རྩ་དགུ་དག་གོ །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དག་གིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དང༌། མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་དང༌། བདེན་པ་བཞི་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུ་པོ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་དང༌། མ་འདྲེས་པའི་ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། རང་བྱུང་ཉིད་དང༌། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་ལམ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །བྱུང་བར་གྱུར་པས་ན་བྱུང་བ་སྟེ། བྱུང་བར་གྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རང་བྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་ཉིད་འདོད་པས་འདི་བྱུང་བས་ན་རང་བྱུང་ངོ༌། །དེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཆོས་
― DTG088_Page_0298 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཅེ་ན། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བྱས་ན་རྣམ་པ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་སྦྱོར་བ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཉན་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་རྙེད་པར་དཀའ་ན། ཅི་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་ལྟ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་བཀུར་སྟི་བྱས། །དེ་ལས་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྲུན། །དགེ་བའི་བཤེས་ཀྱི་མགོན་བཅས་པ། །འདི་ཉན་པ་ཡི་སྣོད་ཡིན་ནོ། །སངས་བསྟེན་དང་ཀུན་འདྲི་དང༌། །སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་སོགས་སྤྱོད་དང༌། །ལེན་དང་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི། །སྣོད་དུ་དམ་པ་རྣམས་བཞེད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སྔོན་གྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་བཀུར་སྟི་བྱས་པ་དང༌། དེ་དག་ལ་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྲུན་པ་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་འདི་ཉིད་ཉན་པ་སྟེ། རྣ་ལམ་དུ་གྲག་པའི་སྣོད་ཡིན་གྱི། གཞན་དག་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་བར་སངས་རྒྱས་མང་པོ་ཡོངས་སུ་བསྟེན་པ་དང༌། ཀུན་འདྲི་བ་དང་བཅས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལེན་པ་དང་འཛིན་པ་ནས། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ནན་ཏན་དུ་བྱེད་པའི་བར་ཉིད་ཀྱི་སྣོད་ཉིད་དུ་འགྱུར་གྱི། རྣམ་པ་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་རྣ་ལམ་དུ་གྲག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པར་བཀུར་སྟི་བྱས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་གསུམ་དང་ལྡན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གང་ལ་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ནན་ཏན་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་བཀུར་སྟི་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་གསུམ་དང་སངས་རྒྱས་བསྟེན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ངེས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །གང་དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཡིད་ལ་ཟུང་ཤིག་དང་ངས་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་སྦྱོར་བ་པོ་རྙེད་པར་དཀའ་བ་ཉིད་དོ། །སྦྱོར་བའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། གཟུགས་ལ་སོགས་ལ་མི་གནས་ཕྱིར། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་བཀག་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟབ་
― DTG088_Page_0299 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིར། །དེ་རྣམས་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་ཕྱིར། །དེ་དག་ཚད་ནི་མེད་ཕྱིར་དང༌། །ཚོགས་ཆེན་ཡུན་རིང་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། །ལུང་བསྟན་ཕྱིར་མི་ལྡོག་ཉིད་དང༌། །ངེས་འབྱུང་བར་ཆད་མེད་བཅས་དང༌། །བྱང་ཆུབ་ཉེ་དང་མྱུར་བ་དང༌། །གཞན་འདོན་འཕེལ་མེད་འགྲིབ་མེད་ཕྱིར། །ཆོས་དང་ཆོས་མིན་སོགས་མི་མཐོང༌། །གཟུགས་སོགས་བསམ་མི་ཁྱབ་མི་མཐོང༌། །གཟུགས་སོགས་དེ་ཡི་མཚན་མ་དང༌། །དེ་ཡི་ངོ་བོར་རྣམ་མི་རྟོག །འབྲས་བུ་རིན་ཆེན་སྦྱིན་བྱེད་དང༌། །དེ་ནི་དག་པ་མཚམས་དང་བཅས། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་ལ། དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སྦྱོར་བར་བཅས་པ་ཞེས་གོང་དུ་བསྟན་པ་དེ་ལ་རྣམ་པར་བསྟན་ནས་སྦྱོར་བའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་ལ་མི་གནས་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ལ་མི་གནས་པ་ནི་སྦྱོར་བའོ། །གང་ཀཽ་ཤི་ཀ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་གནས་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་བཀག་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བཀག་པའི་སྤྱོར་བ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དབུས་སུ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་སྦྱོར་བའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ཡི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟབ་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟབ་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཟབ་བོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཟབ་བོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཟབ་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །དེ་རྣམས་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའོ། །གང་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གཏིང་དཔག་དཀའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །དེ་དག་ཚད་ནི་མེད་ཕྱིར་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཚན་མེད་པའོ། །གང་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཚད་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་
― DTG088_Page_0300 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་གྱིས་ནི་ཚད་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །འདིར་དང་གི་སྒྲ་ཁོང་ནས་དབྱུང་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྦྱོར་བ་བཀག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་འདིར་རྗེས་སུ་དྲང་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟབ་པ་ཉིད་དང༌། གཏིང་དཔག་དཀའ་བ་ཉིད་དང༌། ཚད་མེད་པ་ཉིད་ལ་སྤྱོད་པ་དགག་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཟབ་ཅེས་བྱ་བར་མི་སྤྱོད་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཏིང་དཔག་དཀའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང་ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཟབ་པ་ལ་མི་སྦྱོར་བའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གཏིང་དཔག་དཀའ་བ་ཉིད་ལ་མི་སྦྱོར་བའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཚད་མེད་པ་ལ་མི་སྦྱོར་བའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །ཚོགས་ཆེན་ཡུན་རིང་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཟབ་པ་ཉིད་དང༌། གཏིང་དཔག་དཀའ་བ་ཉིད་དང༌། ཚད་མེད་པ་དེ་དག་ནི་ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པའི་མདུན་དུ་བརྗོད་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་འགའ་ཞིག་ཏུ་སྐྲག་ནས་འདི་སྤངས་ཏེ་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ལས་སོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོགས་ཆེན་པོས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དཀའ་བ་དེ་ལྟ་བུའི་གནས་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཚོགས་ཆེན་པོས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་རྟོགས་པའི་སྦོར་བ་གསུངས་སོ། །ལུང་བསྟན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཟབ་མོ་འདི་ཐོས་ནས་སྐྲག་པར་མི་འགྱུར། ཐོས་ནས་ཀྱང་གོང་ནས་གོང་དུ་འཛིན་པ་ནས། གནས་པའི་བར་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཅིག་གམ་གཉིས་སམ་གསུམ་ལས་མི་འདའ་བར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་བསྟན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །གང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཉེ་བར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བགྱིའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ལུང་བསྟན་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་རང་
― DTG088_Page_0301 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉིད་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདི་ཉེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཉེ་བར་གྱུར་ནས་ཀྱང་འཛིན་པ་ནས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་གྱིས་དེ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་བསྟན་པ་རྙེད་པ་དང་ཉེ་བར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །ངེས་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ས་ལས་ཤིན་ཏུ་རྒལ་བ་སྟེ། དེར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཉིད་ཉེ་བར་གྱུར་པས་དེ་གཟུང་བ་ནས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་དུ་བྱས་པས་ལུང་སྟོན་པ་ལ་ཉེ་བར་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འབྲོག་དགོན་པ་ཤིན་ཏུ་རིང་པོ་ནས་འབྱུང་བ་གྲོང་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་རྙེད་པ་བཞིན་ནོ། །གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྔ་ལྟས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་ས། །བར་ཆད་མེད་བཅས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དཔེར་ན་རྒྱ་མཚེར་འགྲོ་བའི་རི་ལ་སོགས་པར་བར་ཆད་དང་བྲལ་བའི་ས་ཕྱོགས་སུ་ཕྱིན་པ་རྒྱ་མཚོར་ཕྱིན་པ་དང་ཉེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་རྙེད་ལ་ཐོས་ནས་འཛིན་པ་ནས། ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་དུ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་བསྟན་པ་རྙེད་པ་དང་ཉེ་བའོ། །གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱར་ཡོད་ཅེས་བགྱི་བར་རིག་པར་བགྱིའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བར་ཆད་མེད་པ་དང་བཅས་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཉེ་བར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དཔེར་ན་སྡོང་པོ་ལོ་མ་ལྷགས་པ་དང་ཉེ་བར་ཤེས་པ་ན་དེ་དག་གི་ལོ་མ་དང་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་དེ་དག་ནི་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་དོན་རྙེད་པ་ནས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་ཉེ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བདེ་ཞིང་ཉམས་བདེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བྱང་ཆུབ་དང་ཉེ་བའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །མྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དཔེར་ན་བུད་མེད་སྦྲུམ་མ་ལུས་ལྕི་བར་གྱུར་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་དེ་བས་ན་འདི་ནི་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་བཙའ་བར་
― DTG088_Page_0302 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འགྱུར་རོ་ཞེས་ཤེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་གང་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདི་ཉེ་བར་གྱུར་པ་ནས། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བར་ནི་དེ་དག་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཉེ་བའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །གཞན་གྱི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཞན་དོན་གྱི་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་སྟེ། གང་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་ལ་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །འཕེལ་མེད་འགྲིབ་མེད་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ན་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པར་མི་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་དེའི་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་བ་ནས། བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །ཆོས་དང་ཆོས་མིན་སོགས་མི་མཐོང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གལ་ཏེ་གཟུགས་ནས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཆོས་ཞེས་བྱ་བའམ། ཆོས་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་དེའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྲོག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་བའི་བར་གྱིས་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །གཟུགས་སོགས་བསམ་མི་ཁྱབ་མ་མཐོང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ནས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་བར་དེ་མི་མཐོང་བ་ནི་འདུ་ཤེས་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་སྟ། གང་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་མི་མཐོང་བའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །གཟུགས་སོགས་དེ་ཡི་མཚན་མ་དང༌། །དེ་ཡི་ངོ་བོར་རྣམ་མི་རྟོག །ཅེས་བྱ་བ་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་གཟུགས་སུ་རྟོག་པར་མི་བྱེད། མཚན་མ་མེད་
― DTG088_Page_0303 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བདག་གི་དངོས་པོ་མ་བྱུང་བ་ལ་སྨོན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་གཟུགས་ལ་རྟོག་པར་མི་བྱེད་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་ནས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་བར་དུ་སྟེ། གང་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཟབ་བོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །འབྲས་བུ་རིན་ཆེན་སྦྱིན་བྱེད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ནས། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་གྱི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་ནི་འབྲས་བུ་རིན་པོ་ཆེ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་དེ་སྦྱིན་པར་མཛད་པའོ། །གང་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འབྲས་བུ་རིན་པོ་ཆེ་སྦྱིན་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་རྣམ་པར་དག་པ་ནས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ནི་དག་པའི་ཕུང་པོ་སྟེ། གང་གསོལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དག་པའི་བུང་པོའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །མཚམས་དང་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ནི་རིན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བར་ཆད་མང་སྟེ། བར་དུ་གཅོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པ་དེ་དག་ལ་སྒྲུབ་པའི་གོང་དུ་ཡང་འབྱུང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །གང་གསོལ་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བར་ཆད་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་མཚམས་དང་བཅས་པའི་སྦྱོར་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་སྦྱོར་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་བསྟན་ནས། ཡོན་ཏན་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དེའི་དཔང་དུ་མཛད་ནས། བདུད་ཀྱི་མཐུ་བཅོམ་ལ་སོགས་པ། །ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་བཅུ་བཞིའོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། བདུད་ཀྱི་ནུས་པ་རྣམ་པར་བཅོམ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་པོ་དག་ནི་སྦྱོར་བའི་ཕན་ཡོན་ཏེ། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་བདུད་ཀྱི་མཐུ་བཅོམ་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཟུང་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགོངས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཟིགས་སོ་ཐུགས་སུ་ཆུད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་
― DTG088_Page_0304 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཉེ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་དང་ཉེ་བར་གྱུར་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཤར་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གང་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ནམ་ཡང་འབྲལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་དོན་ཆེན་པོ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མང་དུ་བྱུང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཡུལ་ལ་དཔྱད་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྐྱེ་བོ་མང་པོའི་དོན་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དོན་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཉིད་བརྗོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་སྨྲ་བའི་སྐྱེས་བུའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་མི་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འགོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་སྐྱེ་བོ་མང་པོའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེ་བའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལུང་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་དམ་བཅས་པའི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་འབྲས་བུ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མཁྱེན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་སྒྲུབ་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་ཉམས་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ངེས་པར་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་བསྟན་ནས། སྐྱོན་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དེའི་དབང་དུ་མཛད་དེ། སྐྱོན་ནི་བཅུ་ཚན་བཞིར་བཅས་པ། །དྲུག་ཏུ་ངེས་པར་རྟོགས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སྐྱོན་ནི་སྦྱོར་བའི་བར་ཆད་དེ་དེ་ཡང་བཞི་བཅུ་རྩ་དྲུག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ན་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཚེགས་ཆེན་པོས་འཐོབ་པའོ། །རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་སྤོབས་པ་ཧ་ཅང་མྱུར་བར་
― DTG088_Page_0305 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྐྱེ་བའོ། །རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གསུམ་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དག་སྟེ། ལུས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཏོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་ཆགས་པ་ཉིད་ནི་སེམས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དད་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བཞིས་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་བསྟན་ཏེ། །མཚན་མ་ལ་ཆགས་པ་ཉིད་ནི་མིག་དང་གོས་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱོད་པ་སྟེ། ཚིག་གཞན་ལྔ་པོ་དག་གིས་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་པས་བསྐྱེད་པའི་ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བརྩོན་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཕྱིར་ཕྱོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་འཛིན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཆོས་རྣམས་ལ་སློབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་རྒྱུ་ཉམས་པའོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་གྱ་ནོམ་པའི་རོ་མྱང་བ་ཉམས་པའོ། །གླང་པོ་ཆེའི་རྗེས་ཚོལ་བའི་ཚིག་གིས་ནི་ཐེག་པ་མཆོག་ལས་ཉམས་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་དང་བ་ལང་གི་རྗེས་ཀྱི་ཚིག་གིས་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཉམས་པའོ། །རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དང༌། ཉི་མའི་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཚིག་གིས་ནི་ཐབས་ལ་རྨོངས་པའོ། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང༌། མཁར་གྱི་རྒྱལ་པོའི་ཚིག་གིས་ནི་གོ་འཕང་མཆོག་དང་དམན་པ་ལ་རྨོངས་པའོ། །སྤྲོས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཚིག་གིས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་སྣ་ཚོགས་དགག་པའི་ཚིག་གིས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་ཡི་གེ་འདྲི་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །རབ་འབྱོར་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལ་ཡེ་གེར་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དེ་ལ་ཡི་གེ་མེད་པར་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །ལྗོངས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་གཡེང་བའོ། །རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པའི་རོ་མྱང་བའོ། །བདུད་ཀྱིས་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་མདོ་སྡེ་དོན་ཟབ་མོ་
― DTG088_Page_0306 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཞན་གྱི་ཚིག་གིས་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་མདོ་སྡེ་གཞན་དག་ལས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཚོལ་བའོ། །ཆོས་སྨྲ་བ་དང་ཆོས་ཉན་པ་དག་གི་སྣྲེལ་ཞིར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མི་མཐུན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ནི་འདུན་པ་དང་སྙོམ་ལས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་སྙོམ་ལས་ཀྱིས་ཡུལ་གཞན་དུ་འགྲོ་བར་མི་མཐུན་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་འདོད་ཆེན་ཆུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཉམས་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པས་ཉམས་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མ་ཡིན་པར་འདོད་པ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་གཏོང་བ་དང་སེར་སྣ་བྱེད་པ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་སྦྱིན་པ་དང་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་མགོ་སྨོས་པས་གོ་བ་དང་རྣམ་པར་སྤྲོས་པས་གོ་བ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་མདོ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། མངོན་པར་མི་ཤེས་པ་ཉིད་ལས་ཉམས་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེའི་འོག་མས་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་མི་མཁས་པ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་གཟུངས་ཐོབ་པ་དང་མ་ཐོབ་པ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པ་དང་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གཅིག་གིས་ནི་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའོ། །དེ་ནས་འཁོར་བ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའོ། །དེ་ནས་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ནི་གཅིག་བུ་དང་འཁོར་དང་བཅས་པ་དཔྱོད་པ་ཉིད་ལས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་གོ་སྐབས་འབྱེད་པར་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པ་ཉིད་ལས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་ཟང་ཟིང་ཅུང་ཟད་ཙམ་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང། དེ་སྦྱིན་པར་མི་འདོད་པ་ཉིད་ལས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་འཆི་བའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང་འགྲོ་བར་མི་འདོད་པ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་མུ་གེའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང་མི་འགྲོ་བ་ལས་ཉམས་པའོ། །དེ་ནས་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང་མི་འགྲོ་བ་ལས་ཉམས་
― DTG088_Page_0307 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའོ། །དེ་ནས་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གཅིག་གིས་ནི་ཁྱིམ་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་ཟློག་པའོ། །དེ་ནས་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གསུམ་གྱིས་ནི་བདུད་བདག་ཉིད་བར་ཆད་བྱེད་པའོ། །དེ་ནས་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བཅོས་མ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའོ། །དེ་ནས་ཚིག་གསུམ་གྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆ་ལུགས་ཅན་གྱི་བདུད་དང་དེའི་འཁོར་གཉི་གར་སྤྲུལ་པས་དགའ་བར་བྱེད་པ་བདུད་ཀྱི་ལས་སྐྱེས་ཤིང་འབྱུང་བ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མང་དུ་སྦྱོར་བའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཆེས་མང་དུ་བརྩོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དགོངས་ཤིང་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་མང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རབ་ཏུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེས་ནི་སྐྱོན་བསྟན་པའོ། །མཚན་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། གང་གིས་མཚོན་དེ་མཚན་ཉིད་དུ། །ཤེས་བྱ་དེ་ཡང་ཤེས་པ་དང༌། །ཁྱད་པར་བྱེད་དང་རྣམ་གསུམ་སྟེ། །མཚོན་བྱ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡང༌། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདིས་མཚོན་པར་བྱེད་པས་ན་བྱ་བ་བྱེད་པར་སྒྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཤེས་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དང༌། བྱེད་པ་པོ་ཞེས་བྱའོ། །མཚོན་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་མཚན་ཉིད་དེ་ལས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དེ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཞིའོ། །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ཤེས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང༌། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་མེད་བདག་ཉིད་དང༌། །སེམས་ཅན་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང༌། །དེ་བསྡུས་པ་དང་ཕྱིར་བལྟས་དང༌། །མི་ཟད་པ་ཡི་རྣམ་པ་དང༌། །ཆགས་བཅས་སོགས་དང་རྒྱ་ཆེན་དང༌། །ཆེན་པོར་གྱུར་དང་ཚད་མེད་དང༌། །རྣམ་ཤེས་བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། །སེམས་བལྟར་མེད་དང་ཤེས་པ་དེ། །གཡོ་བ་ལ་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། །དེ་ལས་གཞན་ཡང་དེ་དག་ནི། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་
― DTG088_Page_0308 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་ཤེས། །ཐུབ་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོགས་ནས། །གཞན་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི། །ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་སྐབས་ཀྱིས། །ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་དེ་དག་གི་བདུན་པའི་མཐའ་ཅན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་དས་མའི་ཐད་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བའི་ཤེས་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་བའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ནི་གང་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཇིག་རྟེན་སྟོན་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཤེས་པ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡོད་པའམ་དམིགས་པ་ག་ལ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཤེས་པའོ། །སེམས་བསྡུས་པ་དང་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ཤེས་པ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སེམས་བསྡུས་པ་དང་རྣམ་པར་གཡེངས་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །མི་ཟད་པ་ཡི་རྣམ་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ནི་གང་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སེམས་མི་ཟད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ཆགས་བཅས་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཆགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །རྒྱ་ཆེན་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡངས་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སེམས་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ཆེན་པོར་གྱུར་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་
― DTG088_Page_0309 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཡངས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སེམས་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ཚད་མེད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་ཚད་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སེམས་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །རྣམ་ཤེས་བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་བསྟན་དུ་མེད་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་བསྟན་དུ་མེད་ཅེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སེམས་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །སེམས་བལྟར་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སེམས་བལྟར་མེད་ཅེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སེམས་བལྟར་མེད་པ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །གཡོ་བ་ལ་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དེ་འཕྲོ་བ་དང་བསྡུ་བ་དང་བཀྲམ་པ་དང་བཅུམ་པ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་འཕྲོ་བ་ནི་སྒྲུབ་པ་སྟེ་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའོ། །བསྡུས་པ་ནི་དགག་པ་སྟེ་མེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །བཀྲམ་པ་ནི་གཉི་ག་སྟེ། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་ཅེས་བྱ་བའོ། །བཅུམ་པ་ནི་གཉི་ག་དགག་པ་སྟེ། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། ཏག་ཀྱང་རྟག་ལ་མི་རྟག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་དང༌། རྟག་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བཅུམ་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སེམས་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་ཡང་དེ་དག་ནི། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དམིགས་སུ་མེད་པ་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ཐུབ་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོགས་དང༌། །གཞན་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཐུབ་པས་དེ་བཞིན་
― DTG088_Page_0310 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉིད་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ནས་གང་གཞན་དག་ལ་བསྟན་པ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་དེ་ལྟར་ན། རབ་འབྱོར་འགྲོ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་འདིར། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་སྐབས་ཀྱིས། །ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྡུས་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། སྟོང་ཉིད་མཚན་མ་མེད་བཅས་དང༌། །སྨོན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། སྐྱེ་མེད་འགག་པ་མེད་སོགས་དང༌། །ཆོས་ཉིད་ལ་ནི་འཁྲུག་མེད་དང༌། །འདུ་མི་བྱེད་དང་རྣམ་མི་རྟོག །རབ་དབྱེ་མཚན་ཉིད་མེད་ཉིད་ལ། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་ཀྱིས་ནི། །ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་བཞེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་པ་རྣམ་པ་དགུ་གསུངས་ཏེ། ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ཤེས་པའི་སྒྲས་ནི་བདུན་པའི་མཐའ་ཅན་དག་དང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་བཞེད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་གང་དེ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། །འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །མཚན་མ་མེད་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷའི་བུ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། མཚན་མ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མཚན་མ་མེད་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །སྨོན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྨོན་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྨོན་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །སྐྱེ་མེད་འགག་པ་མེད་སོགས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷའི་བུ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། དོན་དམ་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགག་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ཆོས་ཉིད་ལ་ནི་འཁྲུག་མེད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ལྷའི་བུ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་བར་བྱ་བ་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཆོས་ཉིད་འཁྲུག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །འདུ་མི་བྱེད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ལྷའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་འདུས་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འདུ་མི་བྱེད་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །
― DTG088_Page_0311 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་ལྷའི་བུ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་ས། །རབ་དབྱེ་མཚན་ཉིད་མེད་ཉིད་དག །ཅེས་བྱ་བ་ནི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་མེད་པའོ། །དེ་ལ་རབ་དབྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ངོ་མཚར་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆགས་པ་མི་མངའ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་ཀྱིས་ནི། །ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་བཞེད། །ཅེས་པ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། དེ་ནི་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་བརྟེན་ནས། །གནས་དང་གུས་པར་བྱ་བ་དང༌། །བླ་མ་ཉིད་དང་མཉེས་པ་དང༌། །དེ་ལ་མཆོད་དང་བྱེད་མེད་དང༌། །ཀུན་དུ་འཇུག་མཁྱེན་གང་ཡིན་དང༌། །མ་མཐོང་སྟོན་པར་མཛད་པ་དང༌། །འཇིག་རྟེན་སྟོང་ཉིད་རྣམ་པ་དང༌། །བརྗོད་དང་ཤེས་མཛད་མངོན་སུམ་དང༌། །བསམ་མི་ཁྱབ་ཅིང་ཞི་ཉིད་སྟོན། །འཇིག་རྟེན་འདུ་ཤེས་འགོག་པ་ལ། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཚུལ་ལ་ནི། །ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བཤད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་པའི་ཤེས་པ་ནི་གང་དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདི་ལ་བརྟེན་ཅིང་རྣམ་པར་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །གུས་པར་བྱ་བ་དང༌། བླ་མ་ཉིད་དང་མཉེས་པ་དང༌། །དེ་ལ་མཆོད་དང་བྱེད་མེད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་དེ་ལ་རིམ་གྲོར་མཛད་པ་དང༌། བླ་མར་མཛད་པ་དང༌། མཆོད་པར་མཛད་ཅེས་བྱ་བ་ནས། བྱས་པ་དགོངས་པར་བལྟའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་གུས་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །བྱེད་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བྱས་པ་དགོངས་པའོ་ཞེས་
― DTG088_Page_0312 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱ་བའི་བར་གྱིས་བྱེད་པ་མེད་པ་ཉིད་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ཀུན་ཏུ་འཇུག་མཁྱེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཇིག་རྟེན་འདི་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་ཤེས་པ་གསུངས་ས། །མ་མཐོང་སྟོན་པར་མཛད་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྐྱེད་ཅིང་འཇིག་རྟེན་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མ་མཐོང་བའི་དོན་སྟོན་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་སྟོང་ཉིད་རྣམ་པ་དང༌། །བརྗོད་དང་ཤེས་མཛད་མངོན་སུམ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་པ་གསུམ་མོ། །དབང་པོ་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མངོན་སུམ་སྟེ། མཐོང་བར་བྱེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །གཞུང་ཁ་ཅིག་ལས་ནི་མཐོང་བར་བྱེད་པ་ཞེས་འབྱུང་ངོ༌། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པས་བརྗོད་པར་མཛད་པ་དང༌། ཤེས་པ་མཛད་པ་དང༌། སྟོན་པར་མཛད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་བརྗོད་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཇིག་རྟེན་སྟོན་པར་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །ཤེས་པར་མཛད་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་འཇིག་རྟེན་སྟོན་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་པར་མཛད་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །སྟོན་པར་མཛད་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཇིག་རྟེན་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པའི་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །བསམ་མི་ཁྱབ་ཅིང་ཞི་ཉིད་སྟོན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཞི་བ་ཡང་འདི་ཡིན་ཞིང་དེའི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་ཞི་བ་ཉིད་དོ། །དེ་སྟོན་པར་མཛད་པས་ན་དེ་སྟོན་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཇིག་རྟེན་ཞི་ཞེས་བྱ་བར་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་ཞི་བ་ཉིད་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་འདུ་ཤེས་འགོག་པ་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་གྱི་འདུ་ཤེས་སུ་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་ལྟ་བུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདུ་ཤེས་འགོག་པ་ཤེས་པ་གསུངས་སོ། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཚུལ་ལ་ནི། །ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བཤད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཇུག་བསྡུ་
― DTG088_Page_0313 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ནས་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། བསམ་མི་ཁྱབ་སོགས་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཁྱད་ཞུགས་བདན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །སྐད་ཅིག་མ་ནི་བཅུ་དྲུག་གིས། །ཁྱད་པར་མཚན་ཉིད་བཤད་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མདོ་ལས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་སོགས་པ་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གཞན་དག་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་དག་གིས་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་གསུངས་སོ། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གང་ཞེ་ན། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་མི་ཉམས་དང༌། །གཞལ་དང་བགྲང་ལས་ཡང་དག་འདས། །འཕགས་པ་ཀུན་སྡུད་མཁས་པ་ཡིས། །རིག་བྱ་ཐུན་མོང་མིན་ཤེས་ཉིད། །ཤེས་མྱུར་བྲི་དང་གང་མེད་དང༌། །སྒྲུབ་དང་ཡང་དག་འགྲུབ་པ་དང༌། །དམིགས་པ་རྟེན་དང་བཅས་པ་དང༌། །མཐའ་དག་པ་དང་ཡོངས་འཛིན་དང༌། །རོ་མྱོང་མེད་དང་ཁྱད་པར་ནི། །བཅུ་དྲུག་བདག་ཉིད་ཤེས་བྱ་སྟེ། །གང་གིས་ལམ་ནི་གཞན་དག་ལས། །ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཁྱད་པར་ལམ། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བསམ་པ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའོ། །མཉམ་པ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་མི་མཉམ་པའོ། །གཞལ་བ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་ཚད་མེད་པའོ། །བགྲང་བ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་གྲངས་མེད་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཉིད་དོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཁྱད་པར་བཞི་པོ་དེ་དག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཉིད་དང་མི་མཉམ་པ་ཉིད་དང་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། གང་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཁྱད་པར་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་ཁྱད་ཞུགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་དག་གོ །འཕགས་ཀུན་སྡུད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྡུད་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་སྟེ། དེ་སྐད་དུ་འདི་ནི་གཟུགས་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བར་ལ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པ་དང་མངོན་པར་
― DTG088_Page_0314 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆགས་པ་མེད་པར་ཉེ་བར་གནས་སོ་ཞེས་པ་དང༌། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཆགས་པར་མི་བྱ། ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་མི་བྱ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་ཏེ། འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོའོ། །མཁས་པ་ཡིས། རིག་བྱ་ཐུན་མོང་མིན་ཤེས་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། མཁས་པས་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་དེ་ནས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པའོ་ཞེས་བ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་ཏེ། མཁས་པའི་ཤེས་པས་རིག་པར་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་སྐད་མ་གཉིས་པའོ། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་དག་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡང་དེ་ཡིན་ལ་ཤེས་པ་ཡང་ཡིན་པ་དེའི་དངོས་པོ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པ་ཉིད་དེ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བཟོད་པར་འདུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་གསུམ་པའོ། །ཤེས་མྱུར་བྲི་དང་གང་མེད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཤེས་མྱུར་ཉིད་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བ་ཉིད་དེ། ལྷའི་བུ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱ་ཆེར་བསྟན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པ་མྱུར་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པའི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་པའོ། །བྲི་བ་དང་གང་བ་མེད་པ་ནི་བྲི་བ་དང་གང་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པར་ཡང་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ནི་བྲི་བ་མེད་པ་དང་འཕེལ་བ་མེད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་འགོག་པའི་བདེན་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོའོ། །སྒྲུབ་དང་ཡང་དག་འགྲུབ་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྒྲུབ་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཉན་པ་དང་བཅས་པའི་མོས་པ་ལ་སོགས་པས་ནན་ཏན་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བས་སོ། ཐོས་མ་ཐག་ཏུ་མོས་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ནི་སྒྲུབ་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པའིའོ། །ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ནི་འབྲས་བུ་སྟེ། ཐོས་མ་ཐག་ཏུ་མོས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྱུར་བའོ། །ཡང་འདི་ཐོས་ནས་ནམ་ནུར་དང་རྨོངས་པ་དང་
― DTG088_Page_0315 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞུམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་དམན་པའོ། །གང་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ལས་གཅིག་ལ་གནས་པར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་གསུམ་པའིའོ། །དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་གྲུ་ཞིག་པའི་མིས་རོ་དང་ཤིང་དང་ཤིང་ལེབ་ལ་སོགས་པ་ལ་འཇུས་ན་དེ་ནི་བར་དོར་དུས་མ་བྱས་པར་སྐམ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་བ། དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་འཇུག་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བར་མ་དོར་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་ཏེ། གང་རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་ནི་དམིགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་འགོག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་པའོ། །རྟེན་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་པ་ནི་རྟེན་དང་བཅས་པ་སྟེ། མཐའ་དག་པ་ལ་ལྟོས་ནས་བཅས་པའི་སྒྲ་མ་ནིང་གི་རྟགས་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ལམ་གྱི་རྟེན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟེ། དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རིམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་གྱི་བར་མ་དོར་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མི་ལྟུང་སྟེ། དཔེར་ན་བུམ་པ་ལེགས་པར་ཚོས་པར་ཆུ་བླུགས་ཏེ། ཁྱིམ་དུ་སོང་ན་བར་མ་དོར་འཇིག་ཅིང་ས་ལ་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ནི་རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ལམ་གྱི་བདེན་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོའོ། །མཐའ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་བ་ལ་སོགས་པ་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ཚོགས་ཉིད་དེ། གང་གི་ཕྱིར་དེས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་གྱི། བར་མ་དོར་བྱང་ཆུབ་དམན་པར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱ་མཚོར་འཇུག་པའི་གྲུ་ལེགས་པར་བཅོས་ཤིང་ལེགས་པར་སྦྱངས་ནས་མཐུན་པའི་རླུང་དང་
― DTG088_Page_0316 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆུ་ལ་བཏང་ན་མངོན་པར་འདོད་པའི་གནས་སུ་ཕྱིན་པར་འགྱུར་གྱི་བར་མ་དོར་ཞིག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་མི་ལྟུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ནི་མཐའ་དག་གི་ཁྱད་པར་ཏེ། སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པའིའོ། །ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་སོགས་པས་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ངེས་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་རྒན་པོ་ཞིག་སྐྱེས་བུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཡས་གཡོན་ནས་བཟུང་ན་མངོན་པར་འདོད་པའི་གནས་སུ་ཕྱིན་པ་ལྟ་བུའོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སྐད་ཅིག་མ་གསུམ་པའོ། །རོ་མྱོང་མེད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་ཀྱི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་གཟུགས་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་རྟོག་པ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དཔྱོད་པར་མི་བདེ་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཟུགས་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་འདོད་པ་མེད་པ་སྟེ། གང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་རོ་མྱང་བ་མེད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ལམ་གྱི་བདེན་པའི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་པའོ། །ཁྱད་པར་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་སྒྲའི་དོན་བསྟན་པའི་མཇུག་སྡུད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ནས། བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དེ་ལ། ཕན་དང་བདེ་དང་སྐྱོབ་པ་དང༌། །མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྐྱབས་དག་དང༌། །གནས་དང་དཔུང་གཉེན་གླིང་དང་ནི། །ཡོངས་འདྲེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། །ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་དང་ཐེག་གསུམ་གྱི། །འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་བྱེད་པའི་བདག །ཐ་མ་འགྲོ་བའི་མཛད་པ་སྟེ། །འདི་ནི་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲས་ནི་དེའི་བྱེད་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཕན་པ་དང་
― DTG088_Page_0317 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བདེ་བའི་ཕྱིར་ནི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཞུགས་པར་འགྱུར་ལ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱོབ་པ་དང་སྐྱབས་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཕན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དག་འགྲོ་བ་ལྔ་ལས་ཐར་བར་བྱས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སོ་སོར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཇིག་རྟེན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཕན་པའི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཐར་པར་བྱས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སོ་སོར་འགོད་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བདེ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བདེ་བའི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །སྐྱོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་བ་ན་ཡོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དག་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་བྱེད། པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕར་གྱིས་སྐྱོབ་པའི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །སྐྱབས་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དག་གི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་ཐར་པར་བྱེད་པ་སྟ། གང་རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྐྱབས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྐྱབས་ཀྱི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འདྲེ་བ་མེད་པར་ཆོས་སྟོན་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདྲེ་བ་མེད་པར་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གནས་ཀྱི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །དཔུང་གཉེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཐར་ཕྱིན་པའི་བྱེད་པ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕ་རོལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཕ་རོལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མ་ཡིན་ལ། ཕ་རོལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡང་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དེ་ལྟར་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དཔུང་གཉེན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་དཔུང་གཉེན་གྱི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །གླིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆུ་བོ་དང་རྒྱ་མཚོའི་ཕྱོགས་ཆུས་ཡོངས་སུ་བཅད་པ་གླིང་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་དག་ནི་གླིང་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་དག་གི་སྟོང་པ་
― DTG088_Page_0318 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉིད་དང༌། དམིགས་སུ་མེད་པ་ནས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དེ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་གླིང་ཡིན་ནོ། །མ་རིག་པའི་སྒོ་ངའི་སྦུབས་ཀྱིས་དཀྲིས་པ་དག་གི་མུན་པ་དེ་སྣང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གླིང་ཡིན་ཏེ། སྣང་བ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་གླིང་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གླིང་སྟེ། དེད་དཔོན་ནོ། །དེའི་ལས་ཀྱང་གླེང་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་དུ་འདྲེན་པ་དེ་བས་ན་གླིང་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །གང་རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེད་དཔོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གླིང་གི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ནས་གཟུགས་ནས་དགྲ་བཅོམ་པའི་བར་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགག་པ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡོངས་སུ་འདྲེན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་གསུངས་སོ། །འབད་པ་ནི་རྩོལ་བ་སྟེ། འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་གཡོ་འགུལ་ལོ། །དེ་འགགས་པའི་ཕྱིར་ལྷུང་གིས་གྲུབ་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་དེ་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ལྷུང་གིས་གྲུབ་པའི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །ཐེག་པ་གསུམ་གྱིས། འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་བྱེད་པའི་བདག །ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་དེ་དག་གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་བཀག་པ་ན་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའོ། །རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་རང་རྒྱལ་བའི་ཐེག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དུ་མ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གཡོ་བ་མེད་དེ། འགྲོ་བའམ་འོང་བ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེའི་བྱེད་པ་གསུངས་སོ། །ཐ་མ་འགྲོ་བའི་མཛད་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འགྲོ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའོ། །དེ་ཉིད་བྱེད་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ངང་ཚུལ་
― DTG088_Page_0319 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདི་ལ་མོས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །འདི་ཡང་འགྲོ་བ་དགག་པ་ནི་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོ་བའི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པར་བྱ་བ་དེའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་རྟགས་དང་མཚན་མ་དང༌། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དག །དབེན་དང་དཀའ་དང་ངེས་པ་དང༌། །ཆེད་དུ་བྱ་བ་མི་དམིགས་དང༌། །མངོན་པར་ཞེན་པ་བཀག་པ་དང༌། །དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་གང་ཡིན་དང༌། མི་མཐུན་ཐོགས་པ་མེད་དང་དེ། །གཞི་མེད་སྐྱེ་མེད་འགྲོ་མེད་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་མི་དམིགས་དང༌། །ངོ་བོ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་བདག་ཉིད། །མཚན་གཞི་ལྟ་བུར་མཚོན་པས་ན། །མཚན་ཉིད་བཞི་པར་བཞེད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་དག་གིས་དབེན་པ་ནི་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དབེན་པའི་རང་བཞིན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་དབེན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །རྟགས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྟགས་ཏེ། དེ་དག་གིས་དབེན་པ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཚུལ་གྱིས་དབེན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་རྟགས་དབེན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་མ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་དབེན་པ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མཚན་མ་དབེན་པའི་རང་བཞིན་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་མས་དབེན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང་འདོད་ཆགས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་གིས་དབེན་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་འདོད་ཆགས་མེད་པས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ངང་ཚུལ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོའི་དབེན་པ་གསུངས་སོ། །དཀའ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གསོལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་དེ་དག་ནི་དཀའ་བ་བགྱིད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དཀའ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངེས་པ་ཉིད་དེ། རབ་འབྱོར་ཞེས་
― DTG088_Page_0320 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱ་བ་ནས། གོ་ཆ་འཚལ་བམ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ངེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་བཟླ་བ་དང་བདག་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གོ་ཆ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གོ་ཆ་བགོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཆེད་དུ་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །མི་དམིགས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བསྒོམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མི་དམིགས་པ་གསུངས་སོ། །མངོན་པར་ཞེན་པ་བཀག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནས་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ནན་ཏན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་གསུངས་སོ། །དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་གང་ཡིན་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེ་ཡང་དབྱེར་མེད་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་ས་མ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། །གང་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཟབ་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དམིགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །མི་མཐུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡིད་ཆེས་པར་དཀའ་བ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་གཟུང་བའི་ཕྱིར་རམ་མི་གཟུང་བའི་ཕྱིར་བསྟན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཟུང་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་སྤྱོད་པ་སྟེ། ལྷའི་བུ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། བསྒོམ་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡིད་ཆེས་པར་དཀའ་བ་གསུངས་སོ། །ཐོགས་པ་མེད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །གཞི་མེད་འགྲོ་མེད་སྐྱེ་མེད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་བཞིན་པའི་ཆོས་ཏེ། གཞི་མེད་པ་དང་འགྲོ་བ་མེད་པ་དང་སྐྱེ་བ་མེད་པའོ། །འདིར་གཟུགས་ལ་སོགས་ལ་རྟེན་མེད་པའི་ཕྱིར་གནས་པ་མེད་པ་སྟེ། གང་ཆོས་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྟེན་མ་མཆིས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་གཞི་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །འདི་ལ་འགྲོ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་འགྲོ་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་འགྲོ་བ་མེད་པ་འོང་བ་མེད་པ་དེ་
― DTG088_Page_0321 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཞིན་དུ་རབ་འབྱོར་གྱི་ཡང་སྟེ། དེ་ནས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཚིག་ཏུ་བརྗོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འགྲོ་བ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །འདི་ལ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ། གང་རྗེས་སུ་སྐྱེ་བ་དང་གང་གི་རྗེས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། གང་གིས་རྗེས་སུ་སྐྱེ་བ་དེ་དག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་གནས་བརྟན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་མི་དམིགས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དམིགས་སུ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དམིགས་པ་ལྟ་ཡང་ག་ལ་འགྱུར། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་ལྟུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་མི་དམིགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུངས་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་བདག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བཤད་མ་ཐག་པའི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་ནི་མཚན་ཉིད་བཞི་པ་སྟེ། བྱེད་པ་སྒྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་དག་ལས་ལྷག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་འདི་མཚན་ཉིད་དུ་བཞེད་ཅེ་ན། མཚན་གཞི་རུ་ནི་མཚོན་པས་ན། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་འདི་མཚན་གཞི་སྟེ། མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་ཞིང་འདི་མཚོན་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་མཚན་གཞིའོ། །དེ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པའོ། །ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་དེ་བས་ན། མཚན་མེད་རབ་ཏུ་སྦྱིན་ལ་སོགས། །ཡང་དག་སྒྲུབ་ལ་མཁས་པ་ནི། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་འདི་ལ། །ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པར་འདོད། །སངས་རྒྱས་སོགས་དམིགས་དད་པ་དང༌། །སྦྱིན་སོགས་སྤྱོད་ཡུལ་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། །བསམ་པ་ཕུན་ཚོགས་དྲན་པ་དང༌། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། །ཆོས་རྣམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་དང་རྣམ་ལྔ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་རྣོན་པོ་ཡིས། །རྟོགས་སླ་རྟུལ་པོས་རྟོགས་དཀར་བཞེད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང་པོས་ནི་མཚན་ཉིད་དང་ཅིག་ཤོས་དག་གིས་ནི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའོ། །སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་བསྒོམ་པ་འདི་ལ་མཚན་མར་མི་བྱེད་ཅིང་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའི་ཚོགས་ལ་མཁས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྐབས་འདིར་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པར་འདོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་
― DTG088_Page_0322 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉིད་དོ། །རྣམ་པ་ལྔ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལྔ་ཁོ་ན་སྟེ། དད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་དྲན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་བོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པ་ནི་དད་པ་སྟེ། གང་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་གནས་པར་མི་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་གསུངས་པའོ། །སྦྱིན་སོགས་སྤྱོད་ཡུལ་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཐབས་མཁས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་བདག་ཉིད་གང་གསུངས་པའོ། །བསམ་པ་ཕུན་ཚོགས་དྲན་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བྱང་ཆུབ་ནི་ཐེ་ཚོམ་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དྲན་པའི་བདག་ཉིད་གང་གསུངས་པའོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཏིང་འཛིན་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་བ་ཕྱིར་བལྟས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་སྤྱད་པར་བགྱིའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདག་ཉིད་གང་གསུངས་པའོ། །ཆོས་རྣམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི། དེ་ནས་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་གང་གསུངས་པའོ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་རྣོན་པོ་ཡིས། །རྟོགས་སླ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོབ་པར་སཱ་བ་སྟེ། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་རྣོན་པོའི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །རྟུལ་པོས་རྟོགས་དཀར་བཞེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་དེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་སྟེ། འདིར་ཡང་བདེན་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པ་ཉིད་དུ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ངེས་པར་ཐར་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་
― DTG088_Page_0323 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཚིག་གི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ན་སྐྲག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་རྣོན་པོའི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ལ། སྐྲག་པ་ལ་སོགས་པ་བཤད་པ་ནི་རྟུལ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟུལ་པོའི་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བསྟན་ནས། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་འདིར། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་བསྔགས། །དེ་དག་ཉིད་ལ་སེམས་མཉམ་སོགས། །རྣམ་པ་དག་ནི་བཅུར་བཤད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་ལའོ། །དྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ། །རྣམ་པ་བཅུ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སེམས་མཉམ་པ་དང༌། བྱམས་པའི་སེམས་དང༌། སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང༌། ང་རྒྱལ་བཅོམ་པའི་སེམས་དང༌། གཡོ་བ་མེད་པའི་སེམས་དང༌། ཕན་པའི་སེམས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པའི་སེམས་དང༌། མི་འཚེ་བའི་སེམས་དང༌། མ་དང་བུ་མོ་དང་སྲིང་མོའི་སེམས་དང༌། ཕ་དང་སྤུན་ཟླ་དང་བུའི་སེམས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དམིགས་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དྲོ་བར་གྱུར་པ་གང་གསུངས་པའོ། །བདག་ཉིད་སྡིག་པ་ལས་ཟློག་ཅིང༌། །སྦྱིན་ལ་སོགས་ལ་གནས་དང་གཞན། །དེ་དག་ལ་ནི་འགོད་པ་དང༌། །བསྔགས་པ་བརྗོད་དང་མཐུན་པ་ཉིད། །རྩེར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་ཉིད་མི་དགེ་བ་བཅུ་ལས་ལྡོག་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་བར་ལ་གནས་པ་དང༌། གཞན་དག་ལྡོག་པ་དང་གནས་པ་དེ་དག་ལ་འགོད་པ་དང༌། དེ་དག་གི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཉིད་ནི་རྩེ་མོ་ཡིན་ཏེ། །གང་བདག་གིས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་རྩེ་མོར་གྱུར་པ་གསུངས་པའོ། །དེ་བཞིན་བཟོད་པ་ནི། །རང་གཞན་རྟེན་ཅན་བདེན་ཤེས་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་དང་གཞན་དག་གི་བདེན་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་ནི་བཟོད་པ་སྟེ། གང་བདག་གིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་
― DTG088_Page_0324 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གསུངས་པ་ནི་བཟོད་པར་བཞེད་པའོ། །ཆོས་མཆོག་དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་རྣམས། །སྨིན་བྱེད་སོགས་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་དང་གཞན་ལ་བརྟེན་པས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་མ་ཆོག་ཡིན་ཏེ། གང་བདག་གིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བསྟན་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་དགེ་འདུན་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར། ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག་ནས་བཟུང་སྟེ། མཐོང་དང་གོམས་པའི་ལམ་དག་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་དག་གནས། །དེ་འདིར་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དག་དང༌། མཐོང་བའི་ལམ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དག་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་འདིར། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་དགེ་འདུན་ཡིན་ཏེ། གང་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རིག་པར་བགྱིའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ས་གང་ཡིན་པ་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སའི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཐ་མི་དད་པར་མཐོང་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་རེ་རེས་ཡིན་གྱི། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མ་ཡིན་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་ནི་གོ་སླའོ། །དེ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་ལས་ལྡོག་སོགས་རྟགས། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་བརྗོད་པ་ཡིས། །ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག་ལ་གནས་པའི། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་མཚན་ཉིད་འདིའོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་འདིའི་རྟགས་ཉི་ཤུ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལས་ལྡོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །ཉི་ཤུ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་ལས་བཟློག་པ་དང༌། །ཐེ་ཚོམ་མི་དལ་ཟད་པ་དང༌། །བདག་ཉིད་དགེ་བ་ལ་གནས་ཤིང༌། །གཞན་དག་དེ་ལ་འགོད་པ་དང༌། །གཞན་གྱི་རྟེན་ཅན་སྦྱིན་སོགས་དང༌། །ཟབ་མོའི་དོན་ལའང་སོམ་ཉི་མེད། །བྱམས་ལུས་སོགས་དང་སྒྲིབ་པ་ནི། །རྣམ་པ་ལྔ་དང་མི་འགྲོགས་དང༌། །བག་
― DTG088_Page_0325 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་ཉལ་ཀུན་འཇོམས་པ་དང༌། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དང༌། །གོས་ལ་སོགས་པ་གཙང་བ་དང༌། །ལུས་ལ་སྲིན་པ་རྣམས་མི་འབྱུང༌། །གྱ་གྱུ་མེད་སེམས་སྦྱངས་པ་ནི། །ལེན་དང་སེར་སྣ་མེད་སོགས་དང༌། །ཆོས་ཉིད་ལྡན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། །སེམས་ཅན་དོན་དུ་དམྱལ་ཚོལ་དང༌། །གཞན་གྱིས་བཀྲི་བར་མི་བཏུབ་དང༌། །ལམ་གཞན་ཉེ་བར་སྟོན་བདུད་ལ། །བདུད་ཅེས་བྱ་བར་རྟོགས་པ་དང༌། །སངས་རྒྱས་དགྱེས་པའི་དཔྱད་པ་སྟེ། །རྟགས་ནི་ཉི་ཤུ་དེ་དག་གིས། །དྲོད་དང་རྩེ་མོ་བཟོད་བཅས་དང༌། །ཆོས་མཆོག་རྣམས་ལ་གནས་པ་ནི། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་མི་ལྡོག །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལས་ལྡོག་པ་ནི་དམིགས་པ་ལས་ལྡོག་པ་སྟེ། དེ་དག་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གསོལ་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་དང་པོའོ། །རྟགས་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་ནི་རེ་རེ་ཞིང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་ནས། མཐར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། རྟགས་བཅུ་དགུ་པ་ནི་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡན་ཆད་དོ། །ཐེ་ཚོམ་མི་དལ་ཟད་པ་དང༌། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟད་པ་དང༌། མི་ཁོམ་པ་ཟད་པའོ། །དེ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ནི་བདེན་པ་དང༌། དཀོན་མཆོག་ལ་ཡིད་གཉིས་ཏེ། དེ་ཟད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རྟགས་གཉིས་པའོ། །ལོག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་ཁོམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་གསུམ་པའོ། །བདག་ཉིད་དགེ་བ་ལ་གནས་ལ། །གཞན་དག་དེ་ལ་འགོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཞི་པའོ། །གཞན་གྱི་རྟེན་ཅན་སྦྱིན་སོགས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་ལྔ་པའོ། །ཟབ་མོའི་དོན་ལ་སོམ་ཉི་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་དྲུག་པའོ། །བྱམས་ལུས་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་ལས་དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བདུན་པའོ། །སྒྲིབ་པ་ནི། རྣམ་པ་ལྔ་དང་མི་འགྲོགས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ།
― DTG088_Page_0326 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒྲིབ་པ་ལྔ་དང་མི་འགྲོགས་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ལ་རྟགས་བརྒྱད་པའོ། །བག་ལ་ཉལ་ཀུན་འཇོམས་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་དགུ་པའོ། །དྲན་པ་དང་ནི་ཤེས་བཞིན་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲན་པ་དང་བཅས་པའི་ཤེས་བཞིན་དེ་ནི་དེ་དག་ལ་རྟགས་བཅུ་པའོ། །གོས་ལ་སོགས་པ་གཙང་བ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་གཅིག་པའོ། །ལུས་ལ་སྲིན་བུ་རྣམས་མི་འབྱུང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་གཉིས་པའོ། །གྱ་གྱུ་མེད་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ལུས་དང་སེམས་དང་ངག་གྱ་གྱུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་དེ་དག་ལ་རྟགས་བཅུ་གསུམ་པའོ། །སྦྱངས་པ་ནི་ལེན་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་སྟེ། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་གཉིས་ནི་ཕྱག་དར་ཁྲོད་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་གོས་གསུམ་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱིང་བ་པ་ཉིད་དང༌། བསོད་སྙོམས་པ་ཉིད་དང༌། སྟན་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། ཟས་ཕྱིས་མི་ལེན་པ་ཉིད་དང། །དགོན་པ་བ་ཉིད་དང༌། ཤིང་དྲུང་པ་ཉིད་དང༌། བླ་གབ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དུར་ཁྲོད་པ་ཉིད་དང༌། ཅོག་པུ་པ་ཉིད་དང༌། གཞི་ཇི་བཞིན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ལ་རྟགས་བཅུ་བཞིའོ། །སེར་སྣ་མེད་སོགས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སེར་སྣ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་དང་ཕྲག་དོག་སྟེ། དེ་མེད་པར་ནི་སེར་སྣ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅོ་ལྔ་པའོ། །ཆོས་ཉིད་ལྡན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། །སེམས་ཅན་དོན་དུ་དམྱལ་ཚོལ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཞན་ལས་གང་ཆོས་ཅི་ཐོས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་དུ་རིག་པས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །འོན་ཏེ་བདུད་ཀྱིས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དག་པ་ལ་དམྱལ་བའི་ལས་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་རིགས་ཤེ་ན། དེ་ཡང་དེ་དག་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་དོན་དུ་དམྱལ་བ་ཚོལ་བ་ཡིན་ཏེ། དམྱལ་བར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་དྲུག་པའོ། །གཞན་གྱིས་བཀྲི་བར་མི་བཏུབ་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་བདུན་པའོ། །ལམ་གཞན་ཉེ་བར་སྟོན་བདུད་ལ། །བདུད་ཅེས་བྱ་བར་རྟོགས་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཞན་དང་ལམ་ནི་ལམ་གཞན་ཏེ། །ལམ་ལ་ལྟོས་ན་གཞན་ཉིད་སྐབས་ཀྱིས་ཉེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ།
― DTG088_Page_0327 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལམ་མ་ཡིན་པ་དང་ལམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདུད་དང་འབྲེལ་པས་ལམ་ཉིད་ལ་ལམ་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བའི་བདུད་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟགས་བཅུ་གཅིག་ཡིན་ལ། ལམ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལ་ལམ་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་བདུད་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྟགས་གཉིས་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྙན་དངགས་མཁན་གྱིས་རང་བཟོར་བྱས་པ་ནས་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅོ་བརྒྱད་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱུང་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་མཐར་ཐུག་པས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་དགུ་པ་ཉིད་དོ། །སངས་རྒྱས་དགྱེས་པའི་སྤྱོད་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་ཉི་ཤུ་པའོ། །རྟགས་ནི་ཉི་ཤུ་དེ་དག་གིས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་མཇུག་བསྡུ་བ་སྟེ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་དག་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྟག་ས་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་གིས་མཚོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་སྟེ། ཕྱིར་མི་ལྡོག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མཐོང་བའི་ལམ་ལ་གནས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། མཐོང་པའི་ལམ་ལ་བཟོད་པ་དང༌། །ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་ལྡོག་པའི། །མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། མཐོང་བའི་ལམ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །བཟོད་པ་དང་ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཇི་ཙམ་ཞེ་ན། བཟོད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དང་ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཅུ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་སོགས་འདུ་ཤེས་ལྡོག་པ་དང༌། །སེམས་བརྟན་ཐག་པ་དམན་དག་ལས། །རྣམ་ལོག་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི། །ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང༌། །ལུས་སེམས་ཡང་བ་ཉིད་དང་ནི། །འདོད་ལ་སྤྱོད་པ་ཐབས་མཁས་དང༌། །རྟག་ཏུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་ཉིད་དང༌། །འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་ཉིད་དང༌། །ཕུང་སོགས་བར་ཆད་བྱེད་རྣམས་
― DTG088_Page_0328 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང༌། །ཆོགས་དང་དབང་སོགས་བཅས་པ་ཡི། །གཡུལ་འགྱེད་སེར་སྣ་ལ་སོགས་ལ། །སྦྱོར་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ཡི། །གནས་པ་སོ་སོར་བཀག་པ་དང༌། །ཆོས་ནི་རྡུལ་ཙམ་མི་དམིགས་ཉིད། །རང་གི་ས་ལ་དེས་ཉིད་དང༌། །ས་གསུམ་ལ་ནི་གནས་པ་དང༌། །ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་སྲོག་གཏོང་བ། །དེ་འདྲའི་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་ནི། །བློ་ལྡན་མཐོང་བའི་ལམ་གནས་ཀྱི། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་དག་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་སོགས་འདུ་ཤེས་ལྡོག་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་གྱི་འདུ་ཤེས་ལྡོག་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རྟགས་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །སེམས་བརྟན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདུད་ལ་སོགས་པས་མི་བྱེད་པ་ཉིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྐྱོན་མེད་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྟགས་ཏེ་གཉིས་པ་ཡིན་ནོ། །ཐེག་པ་དམན་རྣམས་ལས་ལྡོག་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་སྟེ། གང་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པར་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་བཟློག་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྟགས་ཏེ་གསུམ་པའོ། །བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི། ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་ནི་ལུས་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ནི་དེངས་པ་ཉིད་དེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པ་ལ་སྟོབས་ཆུང་བ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་དེ་ནི་རྟགས་བཞི་པའོ། །ལུས་སེམས་ཡང་བ་ཉིད་དང་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་བཅས་པའི་སྤྱོད་ལམ་ལ་ལུས་ཡང་བ་ཉིད་དང༌། ལུས་ལྕི་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་ཡང་བ་ཉིད་དེ། དེ་གཉི་ག་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་སྟེ། གང་རབ་
― DTG088_Page_0329 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་རྟགས་ལྔ་པའོ། །འདོད་ལ་སྤྱོད་པ་ཐབས་མཁས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྱིམ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཐབས་ལ་མཁས་པས་འདོད་པ་སྟེན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རྟགས་དྲུག་པའོ། །རྟག་ཏུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་ཉིད་དང། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཁྱིམ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ་སོགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཀང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་རྟག་ཏུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་ཕྱི་བཞིན་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་རྟག་ཏུ་འབྲང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་པའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་རྟགས་བདུན་པའོ། །འཚོ་བ་རྣམ་པར་དག་ཉིད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་བདེ་ནི་དེ་ལ་རྟགས་བརྒྱད་པའོ། །ཕུང་སོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སྦྱོར་བ་ནི་ཞི་གནས་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་སྟེ་ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །སྦྱོར་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ལ། །གནས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྟེ་དེ་ཡོངས་སུ་བཀག་པའོ། །གང་ལ་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་པོར་བྱས་ལ་མི་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྦྱོར་བ་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བའི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བའི་གནས་པ་སོ་སོར་བཀག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དེའི་སྒྲུབ་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་སྟེ། གང་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་
― DTG088_Page_0330 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་ལ་རྟགས་དགུ་པ་ཡིན་ནོ། །བར་ཆད་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྐུན་པོ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང་གཏམ་གྱི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྐུན་པོའི་གཏམ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འགོག་པ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་རྐུན་པོའི་གཏམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་རྟགས་བཅུ་པའོ། །ཚོགས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དཔུང་གི་སྒྲ་བརྗོད་པ་ཡིན་ཏེ། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །དེ་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་སྟེ། དེ་དམག་གི་གཏམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་པ་བཅུ་གཅིག་པའོ། །དབང་སོགས་བཅས་པའི་གཡུལ་འགྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་གཡུལ་འགྱེད་པ་ནི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་དག་གི་གཡུལ་འགྱེད་པ་སྟེ། གཡུལ་འགྱེད་པ་ཡོད་ན་འགོག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ལུས་དང་གནས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དུ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རིག་པ་དག་ཤིན་ཏུ་ལྡོག་པ་ནི་འགོག་པའོ། །དེ་ལ་ལུས་ནི་དབང་པོའི་གྲོང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གྲོང་གི་སྒྲས་གསུངས་སོ། །ལུས་ཀྱི་རྟེན་ནི་གནས་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྒྲས་གསུངས་སོ། །ལོངས་སྤྱོད་ནི་ཡུལ་གྱི་ཚོགས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གྲོང་རྡལ་གྱི་སྒྲས་གསུངས་ཏེ། དབང་པོས་ངེས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འགོག་པ་དེ་ཡང་བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཤིན་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་གཡུལ་འགྱེད་པ་དང་གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་དག་ལ་སྦྱོར་བ་དང་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བའི་གནས་པ་སོ་སོར་བཀག་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འབའ་ཞིག་གི་གཏམ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་གནས་པ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་གཡུལ་གྱི་གཏམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡིད་ལ་བྱ་བ་དང་མ་བྲལ་བར་གནས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་གཉིས་པའོ། །སེར་སྣ་ལ་སོགས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་
― DTG088_Page_0331 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སེར་སྣ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །ཆོས་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་སྟེ། དེ་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་གསུམ་པའོ། །ཆོས་ནི་རྡུལ་ཙམ་མི་དམིགས་ཉིད། །རང་གི་ས་ལ་ངེས་པ་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་ཆོས་རྡུལ་ཙམ་ཡང་མི་དམིགས་པ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་བདག་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་པ་དེ་གཉིས་ནི་ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་བཞི་པའོ། །ས་གསུམ་ལ་ནི་གནས་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ནི་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ཉིད་དེ། གནས་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནིས་གསུམ་མོ། །དེ་ལ་གནས་པ་ནི་བདུད་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ངེས་པར་མི་ཕྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་འགོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། གཞན་ཡང་རབ་འབྱོར་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅོ་ལྔ་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་སྲོག་གཏོང་བ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཡིན་ལ་དེའི་དོན་དུ་སྲོག་ཀྱང་གཏོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལམ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ལ་རྟགས་བཅུ་དྲུག་པའོ། །དེ་འདྲའི་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་ནི། །བློ་ལྡན་མཐོང་བའི་ལམ་གནས་ནི། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་དག་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་གནས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་ཟབ་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། མདོ་ལས་ཟབ་མོའི་ཚིག་གིས་བསྒོམ་པའི་ལམ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། མང་པོའི་ཚིག་ནི་ཟློས་པའི་སྦྱོར་བས་སོ། །གང་ལ་གནས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལེགས་
― DTG088_Page_0332 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་བསྟན་དུ་གསོལ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེའི་ཟབ་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས། །ཞེས་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཟབ་མོ་ཟབ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཟབ་པ་ཡང་གང་ཞེ་ན། ཟབ་པ་དེ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་དང༌། །སྐུར་པའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ་ཉིད་དེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་གཟུགས་མེད་པ་ནས། བྱང་ཆུབ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྒྲ་འདོགས་པའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ་ཉིད་དང༌། གཟུགས་ལས་གཞན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནས། བྱང་ཆུབ་ལས་གུད་ན་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་སྐུར་པའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ་ཉིད་དེ། གསོལ་པ་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། དེ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ཡང་གང་ཞེ་ན། ཡང་དང་ཡང་དུ་སེམས་པ་དང༌། །འཇལ་དང་ངེས་རྟོག་བསྒོམ་པའི་ལམ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་དབེན་པར་སོང་ནས་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་ལ་རིགས་པ་བཞིས་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ནི་སེམས་པའོ། །རིགས་པ་ནི་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པའོ། །དེ་ནས་ཇི་ལྟར་བསམ་པའི་དོན་ལ་རྣམ་པ་དགུ་མཐར་ཐུག་པ་ནི་ཞི་གནས་ཏེ། འཇལ་བའོ། །དེ་ནས་དོན་དགུ་པོ་དེ་འབྱེད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ལྷག་མཐོང་སྟེ། ངེས་པར་རྟོག་པའོ། །གསུམ་པ་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཞེས་བྱ་བའི་ཡང་དང་ཡང་དུའོ། །འདི་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། འཇལ་བ་དང་རྟོག་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་ན་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག་དང་མཐོང་བའི། །ལམ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཉིད་ལ། །དེ་ནི་རྒྱུན་ཆགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །བཞེད་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྒྱུའི་བར་དུ་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པའོ། །དེ་ལ་གནས་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལའོ། །བསླབ་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལའོ། །བསྒྲུབ་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་
― DTG088_Page_0333 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པ་དང་སེམས་པ་དང་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དྲོད་དང་རྩེ་མོ་དང་བཟོད་པ་དང་ཆོས་མཆོག་དག་ལའོ། །རྩོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལའོ། །འབད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལའོ། །གཞུང་ལྷག་མ་ནི་ཕན་ཡོན་ནོ། །རྣམ་པས་རྣམ་པ་དགུར་བཞེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་མོ། །ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་དགུར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་རྣམས། །ཆུང་ངུའི་ཆུང་སོགས་དབྱེ་བ་ཡིས་ཏེ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དང། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་དང༌། ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོ་དང༌། འབྲིང་གི་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་གི་འབྲིང་དང༌། འབྲིང་གི་ཆེན་པོ་དང༌། ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆེན་པོའི་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའོ་ཞེས་བྱ་བའི་གོ་རིམས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དགུའི་འཐད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་སྐྱེས་པས་ལུགས་ལས་བཟློག་པའི་རིམ་བཞིན་དུ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་དང༌། ཆེན་པོའི་འབྲིང་དང༌། ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་གི་ཆེན་པོ་དང༌། འབྲིང་གི་འབྲིང་དང༌། འབྲིང་གི་ཆུང་ངུ་དང༌། ཆུང་ངུའི་ཆེན་པོ་དང༌། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་དང༌། ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྤོང་སྟེ། གོས་ལ་དྲི་མ་ཆེན་པོ་སྔར་དག་པར་བྱས་ནས་ཕྱིས་ཆུང་ངུ་དག་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ལ་ཡང་ངོ༌། །འདི་མན་ཆད་ཚིག་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་མང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཕྱེད་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བྲལ་བའི་གང་ཟག་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་དམིགས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་གསུངས་ཏེ། དེ་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཆུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱེད་འོག་མ་འོག་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྔོན་དུ་སོང་བ་ཅན་དག་གིས་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་གི་འབའ་ཞིག་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཆུང་ངུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཡང་འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་བརྒྱད་པ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། ཆུང་ངུའི་འབྲིང་ཡིན་ལ།
― DTG088_Page_0334 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཆེན་པོའི་འབྲིང་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དགུ་པ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཁོ་ན་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ཡིན་ལ། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མི་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་པོ་དག་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མ་མཆིས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཚད་མེད་པའི་བསོད་ནམས་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །གྲངས་མེད་པ་དང༌། དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྐབས་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། དེ་དག་སོ་སོ་ལ་བྱེ་བྲག་ཅི་མཆིས་ཤེ་ན། དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་གཞལ་བར་མི་ནུས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ངེས་པའི་ཚིག་གི་དབྱེ་བ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་མན་ཆད་དྲི་བ་དང་ལན་གསུམ་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་ཟད་པ་དང་གྲངས་མེད་པ་དང༌། དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། དེ་བས་ན་དོན་དང་ཡི་གེ་ཐ་དད་པ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། དོན་མེད་པ་སྟེ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡི་གེ་མེད་པ་སྟེ་དོན་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཙམ་གྱིས་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་རྒོལ་བ་ཉིད་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གངས་གསུངས་ཏེ། དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལས་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་ཐ་དད་པ་མེད་ཀྱང་ཐ་དད་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒོལ་བའི་ལན་ནི་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འདིས་བསྟན་པས་ན་བསྟན་པ་སྟེ་སྙིང་རྗེའོ། །དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་འདི་ནི་བཤད་པ་སྟེ། མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །དེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་གཅོད་པ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་བསྟན་བཅོས་ལས། གྲངས་མེད་ལ་སོགས་བསྟན་པ་རྣམས། །དམ་པའི་དོན་དུ་བཟོད་མ་ཡིན། །ཀུན་རྫོབ་དེ་དག་ཐུགས་བརྩེ་བའི། །རྒྱུ་མཐུན་གྱུར་པ་ཐུབ་པ་བཞེད། །དངོས་པོ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལ། །ཉམས་པ་དང་ནི་འཕེལ་མི་རུང༌། །བསྒོམ་ཞེས་བྱ་
― DTG088_Page_0335 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བའི་ལམ་གྱིས་ནི། །ཅི་ཞིག་ཉམས་ཤིང་ཅི་ཞིག་འཐོབ། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། བརྗོད་དུ་མེད་བ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལའོ། །དེ་བས་ན་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་ཅི་ཞིག་ཉམས་ཤིང་ཅི་ཞིག་འཕེལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒོལ་བ་སྟེ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པའི་དོན་བསྒྲུབ་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་གང་གསུངས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཇི་ལྟ་དེ་བཞིན་དུ། །འདི་ནི་འདོད་པའི་དོན་བསྒྲུབ་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་སྟེ། འདི་ཙམ་ནི་ལན་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྔོའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་སྐད་དུ། བྱང་ཆུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་མཚན་ཉིད། །དེ་ཡང་དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་བཞེད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འཕེལ་བ་དང་འགྲིབ་པ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཙམ་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་སུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །སེམས་ནི་སྔ་མས་བྱང་ཆུབ་པར། །རིགས་མིན་ཕྱི་མས་ཀྱང་མ་ཡིན། །ཚོགས་པ་དག་གིས་ནི་ནུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྲད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རེ་རེས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་དང་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཕྱི་མ་དག་གིས་ནི་དོན་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒལ་བ་སྟེ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །མར་མེའི་དཔེའི་ཚུལ་གྱིས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །འདི་ཙམ་ནི་ལན་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཟབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མ་ལུས་པ་ཡང་གང་ཞེ་ན། ཟབ་མོའི་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་བརྒྱད། །བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཟབ་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་པོ། །བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་དང་ནི་འགག་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཤེས་བྱ་དང༌། །ཤེས་དང་སྤྱོད་དང་གཉིས་
― DTG088_Page_0336 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་དང༌། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཟབ་པ་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་པ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཚོགས་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཟླས་དབྱེ་བའོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་འགོག་པས་འགག་པ་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཟབ་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འགོག་པ་དང་འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་འགོག་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགོག་པ་ཟབ་པ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུད་འགགས་པས་སེམས་འགགས་པ་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བའི་སེམས་དེ་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་དག་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟབ་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཟབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དངོས་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རབ་ཏུ་གསལ་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་གཞན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གསལ་པ་དང་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་གསལ་བར་འགྱུར་བར་རིག་པར་བྱ་བའི་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་བྱ་ཟབ་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དྲི་བ་དང་ལན་གཉིས་ཀྱིས་གསུངས་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་མཐོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་པ་ཟབ་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དྲི་བ་དང་ལན་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་བས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་བྱང་ཆུབ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་གང་ཡང་དེ་ལ་སྤྱོད་པ་དེ་ནི་ཅི་ལ་ཡང་མི་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་པ་ཟབ་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཅི་ལ་ཡང་མི་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །གང་དེ་ལ་སྤྱོད་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་མཚན་མར་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་
― DTG088_Page_0337 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཟབ་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དྲི་བ་དང་ལན་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གནས་ཤིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་མཛད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཟབ་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ནི་ཟབ་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་བསྟན་པའོ། །སློབ་པ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས་བསྟན་ནས། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་སྲིད་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན། མདོ་ལས་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བསྒོམ་པ་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །དེའི་དོན་ནི། ཆོས་རྣམས་རྨི་ལམ་འདྲ་བའི་ཕྱིར། །སྲིད་དང་ཞི་བར་མི་རྟོག་པ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འདིར་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ། རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དང་ཉིན་པར་གྱི་སྒྲས་གསུངས་པ་ནི་ཆོས་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་དེས་དེ་ལ་མི་རྟོག་པ་སྟེ། ཐ་དད་པའི་རྟོགས་པ་མེད་པ་དེ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལས་མེད་པ་ལ་སོགས་ཀླན་ཀ་ཡི། །ལན་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པར་ཟད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཉིད་ལ་ཡང་ལས་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒོལ་བ་ཀུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་གི་ལན་དེ་ཡང་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་ནི་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བདག་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ཡིན་ཏེ། འདིར་འཇིག་རྟེན་ན་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྨི་ལམ་དང་སད་པར་བཟུང་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་ན་སྦྱིན་པ་དང་འཚེ་བ་ལ་སོགས་པ་དག་གིས་བསོད་ནམས་དང་སྡིག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་མ་བསགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སད་པ་ན་ཡང་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་བརྒལ་བའོ། །རྨི་ལམ་དུ་
― DTG088_Page_0338 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྲོག་ཆགས་བསད་ནས་སད་པ་དང༌། ཨེ་མའོ་བསད་དོ། །ངས་བསད་དོ། །ལེགས་པར་ངས་བསད་དོ། །ཞེས་གང་རྣམ་པར་རྟོག་ན་ཅི་དེ་ལས་སྡིག་པར་འགྱུར་རམ་ཞེས་སླར་དྲིས་པ་ལ། རང་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེའི། དམིགས་པ་མེད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། །གལ་ཏེ་སད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྨི་ལམ་གྱི་ལས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། གཉིད་མ་ལོག་པ་དེའི་ཚེ་ལས་གཉིད་མ་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། ཤིན་ཏུ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཙམ་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་དབེན་པར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་ན་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ལས་ཡིན་ཞེས་ཡང་རྒོལ་བའོ། །མཚན་མར་བྱས་ནས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པར་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །སྨྲས་པ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་འདིར་མཚན་མར་མི་བྱེད་པ་ཉིད་ཆོས་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། གང་མི་དམིགས་པ་ལ་གནས་ནས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་བསྒོམས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་ན་དེ་ཅི་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པར་འགྱུར་རམ་ཞེས་གོ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཅི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་རྒོལ་བའོ། །མི་དམིགས་པའི་མཐར་སོན་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་ཉིད་ནི་ཐབས་ཀྱི་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཡིན་པས་དམིགས་པའི་གཉེན་པོ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་ཉིད་རྨི་ལམ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟུར་གྱིས་ལན་བསྟན་ནས། འཕགས་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་བྱམས་པ་ནི་མི་དམིགས་པ་བརྙེས་པའི་མཐར་བྱོན་པ་ཡིན་པས་དོན་འདི་དྲིས་ཤིག་ཅེས་སྨྲས་སོ། །དྲིས་ནས། དེས་ཀྱང་མི་དམིགས་པ་རྒྱས་པར་ཟུར་གྱིས་ལན་བཏབ་པོ། །འཕགས་པ་བྱམས་པའི་ཚིག་དེ་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྟན་པར་མཛད་པ་ནི་རྨི་ལམ་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་མི་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། རྨི་ལམ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་སྟོང་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ཡིན་ཀྱང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་བརྒལ་བའི་ལན་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་
― DTG088_Page_0339 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡོངས་སུ་དག་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་དེ་བཞིན་དུ། །སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་མ་དག་པ། །དེ་ལ་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་ཡིས། །སངས་རྒྱས་ཞིང་ནི་དག་པ་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ནི་སེམས་ཅན་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཏེ། དེས་ན་དེ་དག་སྦྱོང་བ་ནི་དེ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ག་ལས་ཤེ་ན། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་བཀྲེས་པ་དང༌། སྐོམ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་དག་པའོ། །སེམས་ཅན་དག་གིས་དེ་མཐོང་ནས། །རང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གི་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དེ་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གི་སེམས་ཅན་དག་གི་ཉེས་པ་འདི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ལྷའི་ལོང་སྤྱོད་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་འགྱུར་བ་ད་ལྟ་དེ་ལྟར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མ་དག་པ་ན་ལྗན་ལྗིན་དང་ལུད་ཁུང་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཞན་དུ་མཐོང་ནས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དེ་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་སྟེ། ལག་མཐིལ་ལྟར་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྦྱར་བར་བྱས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ནི་ཞིང་དག་པ་བླ་ན་མེད་པའོ། །ཐབས་ལ་མཁས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། འདི་ཡི་ཡུལ་དང་སྦྱོར་བ་སྟེ། །དགྲ་རྣམས་ལས་ནི་འདས་པ་དང༌། །མི་གནས་ཇི་བཞིན་ཤུགས་དང་ནི། །ཐུན་མོང་མ་ཡིན་མཚན་ཉིད་དང༌། །མ་ཆགས་པ་དང་མི་དམིགས་དང༌། །མཚན་མ་སྨོན་ལམ་ཟད་པ་དང༌། །དེ་ཡི་རྟགས་དང་ཚད་མེད་དང༌། །ཐབས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པ་བཅུ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའིའོ། །ཡུལ་ནི་མདོ་ལས་དང་པོར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་གསུངས་པའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བ་ནི་གང་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་བསྒོམ་ཞིང་མངོན་སུམ་དུ་ཡང་མི་བྱེད་པའོ། །དགྲ་རྣམས་ལས་འདས་པ་ལ་སོགས་པ་སྦྱོར་བ་བཅུར་དབྱེ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཐབས་ལ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡུལ་ནི་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་
― DTG088_Page_0340 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། མ་འདྲེས་པ་རྣམས་བསྒོམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །སྦྱོར་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དགྲ་ནི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཚད་མེད་པ་བཞིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་འདའ་བའི་སྦྱོར་བ་ནི་རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། གནས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །སྦྱོར་བ་གང་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱོད་ན་ཡང་དེར་ནམ་མཁའ་ལ་བྱ་དང་འདྲ་བར་ནི་མི་གནས་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཐོབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པར་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྨོན་ལམ་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ཕྱིར་དེ་མངོན་སུམ་དུ་མི་ཕྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ཏེ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མ་བཏང་བ་སྟེ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །ང་དང་ང་ཡི་ཞེས་འཛིན་པ་ནི་ཆགས་པ་སྟེ། དེ་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་དག་གི་དེ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཆོས་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མ་ཆགས་པའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རང་སངས་རྒྱས་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བདག་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་དག་བདག་གི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཉེས་པ་དེ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མི་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བདག་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་
― DTG088_Page_0341 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དག་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཉེས་པ་དེ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བདག་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་དག་སྨོན་ལམ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཉེས་བ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨོན་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དང་སྦྱར་ཏེ། དེ་མཚོན་པར་བྱེད་ཤེས་པར་བྱེད་པས་ན་དེའི་རྟགས་ཀྱི་སྦྱོར་བའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡིད་ལ་བྱ་ཞིང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་འདི་ནི་དྲིས་པའི་ལན་ནོ། །རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། བསྲབས་པའི་ས་གནོན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་སྟེ། གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་འགྱུར་བའི་རྣམ་གྲངས་དེ་ལྟ་བུ་མཆིས་སམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདྲི་བའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱིས་མི་འཕྲོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་དེ་དག་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཆེས་ཉུང་བའི་དྲི་བའི་དྲི་བའི་ལན་བཏབ་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཆེས་ཉུང་བ་དེ་དག་གི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བའི་སྦྱོར་བ་ནི་ཚད་ཆུང་བ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཚད་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །བུ་མོ་ལྟོ་ཆུང་བ་ལྟོ་མེད་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པ་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ། རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བས་སྦྱར་བ་ལས། རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་པའོ།། །།
ལེའུ་ལྔ་པ། རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་འགྲེལ་པ།
― DTG088_Page_0341 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ། དེ་ཡི་རྟགས་དང་རྣམ་འཕེལ་དང༌། །བརྟན་དང་སེམས་ཀུན་གནས་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྔར་བསྟན་པའི་དངོས་པོ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དང་པོར་རྟགས་ཏེ། དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། རྨི་ལམ་ན་ཡང་ཆོས་
― DTG088_Page_0342 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམས་ཀུན། །རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་ལྟ་ལ་སོགས། །སྦྱོར་བ་རྩེ་མོར་ཕྱིན་པའི་རྟགས། །རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དག་ཏུ་བཞེད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྟགས་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་མཐོང་བའོ། །སོགས་པའི་སྒྲས་ནི་རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་བྱང་ཆུབ་དམན་པ་དང་ཁམས་གསུམ་པོ་དག་ལས་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་མི་སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་རེ་རེས་དང་པོ་བདུན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པར་མཐོང་བ་ནི་རྟགས་དང་པོའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་ཡང་བྱང་ཆུབ་དམན་པ་དང༌། ཁམས་གསུམ་པོ་དག་ལ་འདོད་པ་མི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟགས་གཉིས་པའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་འཁོར་གྱི་ནང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་ཞིང་དེས་བསྟན་པ་ཐོས་ནས་བསྒྲུབས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟགས་གསུམ་པའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནམ་མཁའ་ལ་འཕགས་ནས་ཆོས་སྟོན་པ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ཆོ་འཕྲུལ་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟགས་བཞི་པའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་བཅོམ་པ་བསྲེགས་པ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་ན་སྐྲག་པར་མི་བྱེད་སད་ནས་ཀྱང་ཁམས་གསུམ་པོ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟགས་ལྔ་པའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་ནང་དུ་དུང་འགྲོ་དང་ཡི་དགས་དང་དམྱལ་བ་མཐོང་ནས་དེ་འདི་སྙམ་དུ་ཇི་ལྟར་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ངན་སོང་གསུམ་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ད་ལྟར་འཇུག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟགས་དྲུག་པའོ། །གལ་ཏེ་རྨི་ལམ་མམ་སད་པ་ན་གྲོང་ལ་སོགས་པ་ཚིག་པ་མཐོང་ན་གལ་ཏེ་བདག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་བསྟན་པ་ཡིན་ན། དེའི་ཚེ་མེ་འདི་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བདེན་པའི་བྱིན་རླབས་བྱས་ན། གལ་ཏེ་མེ་དེ་ཞི་བར་གྱུར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ནི་འདིར་རྟགས་བདུན་པའོ། །གང་གི་ཚེ་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་མི་མ་ཡིན་པས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཇི་ལྟར་བདག་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཡོད་པ་ལ། ཇི་ལྟར་བདག་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་སེམས་མེད་པའི་བདེན་པ་
― DTG088_Page_0343 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདིས་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་དག་ལས་མི་མ་ཡིན་པ་འདི་གུད་དུ་འགྲོ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བདེན་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་བྱས་ན། གལ་ཏེ་བདེན་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་དེས་གུད་དུ་སོང་ན་དེ་ནི་འདིར་རྟགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་བདུད་ཀྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་གུད་དུ་སོང་བ་ལས་ལུང་མ་བསྟན་པར་ཡང་ལུང་དུ་བསྟན་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་དོན་མེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་དེ་གུད་དུ་སོང་བ་ནི་རྟགས་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་བདུད་ཀྱི་ཚིག་ཀྱང་རྣམ་པ་མང་དུ་ཡོད་ལ། གང་གི་ཕྱིར་ལུང་མ་བསྟན་པ་ལ་ལུང་བསྟན་པའི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་ཉམས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟགས་བརྒྱད་པ་ཡིན་ཏེ། གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བརྒྱད་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དུ་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །གང་ཟག་དེ་ལྟ་བུ་བསྟེན་པར་མི་བྱ། དེ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཤིང་དེ་དག་ལ་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱ། ཇི་ལྟར་བདག་གི་ཉེས་པ་འདི་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟར་བྱའོ་ཞེས་རང་གིས་མངོན་པར་ཤེས་ནས་ཕ་རོལ་གནོན་པར་བྱ་ཞིང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟགས་དགུ་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པར་འདོད་པ་ལ་སོགས་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པར་བྱ་བ་ནི་རྟགས་བཅུ་པ་ཡིན་ཏེ། རབ་འབྱོར་དེ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། འདི་ལས་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་ཡང་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཡོད་དེ། ང་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པས་འཁོར་བར་འཁོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡང་ཡོད་དེ། གང་དུ་དེ་དག་མེད་པ་དེར་འཛིན་པ་མེད་པ་དེ་བས་ན་འཁོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟགས་བཅུ་གཅིག་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
― DTG088_Page_0344 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་ལྟར་སྤྱོད་པ་ནི་འགའ་ལ་ཡང་མི་སྤྱོད་དེ། དེ་ལྟར་གང་སྤྱོད་པ་དང༌། གང་ལ་སྤྱོད་པའི་ཆོས་དེ་དག་མི་དམིགས་སོ། །དེ་ལྟར་ཟིལ་གྱིས་མི་གནོན་པའི་ས་ལ་གནས་ན་འགའ་ཞིག་གིས་ཀྱང་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟགས་བཅུ་གཉིས་པ་སྟེ། གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཉེ་བར་འགྱུར་བ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རྟགས་བསྟན་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བའི་དབང་དུ་མཛད་དེ། འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སྐྱེ་བོ་སྙེད། །སངས་རྒྱས་མཆོད་པའི་དགེ་ལ་སོགས། །དཔེར་མཛད་ནས་ནི་རྣམ་མང་དུ། །རྣམ་འཕེལ་བཅུ་དྲུག་བདག་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཅི་འདྲ་བ་གང་ཞེ་ན། འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སྐྱེ་བོ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་སངས་རྒྱས་གང་ཡིན་པ་དེ་སངས་རྒྱས་དེ་དག་གི་མཆོད་པའི་བསོད་ནམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་སོགས་པ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཆད་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་གནས་པ་དེ་གཉིས་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དང་པོ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ཉིན་དང་མཚན་དུ་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་གནས་ཀྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཞན་གྱི་གོ་སྐབས་མི་འབྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ལ་རྟག་ཏུ་གནས་ཏེ། འཕེལ་བ་མེད་པ་དང་འགྲིབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཤེས་བཞིན་དུ་དེ་ལྟར་མི་འབྲལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་གཉིས་པ་སྟེ། དེས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྤྱོད་དམ། །མ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་གུད་ན་དེ་ལ་སྤྱོད་པ་དམིགས་སམ། མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དེ་ཉིད་སྤྱོད་དམ། མ་ཡིན་ནོ། །སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྤྱོད་དམ། མ་ཡིན་ནོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལས་གུད་ན་ཡང་གང་དེ་ལ་སྤྱོད་པ་དམིགས་སམ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གི་སྟོང་པ་ཉིད་
― DTG088_Page_0345 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གང་དེ་ལ་སྤྱོད་པ་དང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉི་ག་མི་དམིགས་ཤིང་ཆོས་གང་ཡང་དམིགས་སུ་མེད་དོ། །དེ་སྐྱེ་བའམ་འགག་བ་མེད་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཡིན་ཏེ། གང་དང་ལྡན་ན་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དེར་ལུང་བསྟན་པར་འགྱུར་ཞིང་དེར་གཞོལ་བ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་གསུམ་པ་སྟེ། གསོལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ནམ་ཡང་ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མི་སྐྱེ་བ་དང་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་བསྟན་པར་འགྱུར་རམ། མ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་ལུང་བསྟན་པ་དང༌། གང་ཡང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་དམིགས་སུ་མེད་དེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བཞི་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་འདི་འཛིན་པ་ན། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ནན་ཏན་དུ་བྱེད་པ་དང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་གཞན་དག་གི་གོ་སྐབས་མི་འབྱེད་པ་ནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་ལྔ་པ་སྟེ། དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་བསླབ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་སློབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བ་བཞི་ནས། འོག་མིན་གྱི་བར་ཉེ་བར་འོང་བར་འགྱུར་བ་དང་དེ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཀྱང་དགོངས་པར་འགྱུར། ཕ་རོལ་གྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དྲུག་པའོ། །དེ་ལྟར་སློབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། །བྱིན་གྱིས་བརླབས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །གང་གི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དེའི་ཚེ་བདུད་རྣམས་མྱ་ངན་གྱི་ཟུག་རྔུས་ཟུག་པར་
― DTG088_Page_0346 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་བགེགས་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐར་མདའ་ལྟུང་བ་གཏོང་ཞིང་འཇིགས་པ་སྐྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བདུན་པ་སྟེ། དགའ་བོ་གང་གི་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་བྱ་བ་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་པ་ལ་བདག་གི་གྲོགས་པོ་ཐེག་པ་གཅིག་ལ་ཞུགས་པ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདིས་གང་ལ་བསླབ་པར་བྱ་བ་དེ་ལ་དེ་ལྟར་བདག་གེས་ཀྱང་སྟེ། འདི་ལྟར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དག་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ངང་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བརྒྱད་པ་སྟེ། དགའ་བོས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཆོས་གང་ཟད་པར་བྱ་བའམ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའམ། འགོག་བའམ། སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སློབ་པ་མ་ཡིན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཟད་པའམ། བྲལ་བའམ། འགག་བའམ། སྤང་བར་བྱ་བ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་སློབ་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སློབ་པ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནས། རྣམ་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་སློབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སློབ་པ་ནི་བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་གི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ནས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དགུ་བ་སྟེ། གསོལ་བ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་བར་གང་གསུངས་པའོ། །ས་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་གང་ན་འཛམ་བུའི་ཆུ་ཀླུང་གི་གསེར་འབྱུང་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཉུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སློབ་པའི་སེམས་ཅན་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཆེས་ཉུང་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བཅུ་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཆེས་མང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་གནོན་པ་དེ་དག་ནི་ཆེས་ཉུང་ལ་གང་དག་མ་ནོན་པ་ནི་ཆེས་མང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་
― DTG088_Page_0347 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཕེལ་བ་བཅུ་གཅིག་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ལ་སྤྱོད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་ཐ་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་མི་སྐྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བཅུ་གཉིས་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། །སེམས་མི་སྐྱེད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ནས། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དང་ལྡན་པའི་སེམས་མི་སྐྱེད་དེ། །དེ་དག་ནི་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བཅུ་གསུམ་པ་སྟེ། གང་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་འདུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བར་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་འདུས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བཅུ་བཞི་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མཛད་པའི་གནས་སྐབས་བརྙེས་ཤིང་ཐེག་པ་དམན་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་མི་མཛད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བཅོ་ལྔ་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །འདིར་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་བསྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་མི་དམིགས་ལ་འདིའིའམ་གང་གིས་སམ་གང་དེས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བར་དེས་མི་དམིགས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བཅུ་དྲུག་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བསྟན་ནས་བརྟན་པའི་དབང་དུ་མཛད་དེ། སེམས་ཅན་དོན་ཡོངས་མི་གཏོང་བ། །ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་བླ་མེད་པ། །བརྟན་པ་ཞེས་ནི་མངོན་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། ཀུན་མཁྱེན་གྱི་ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་
― DTG088_Page_0348 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང་རང་བྱུང་གི་ཆོས་རྣམས་དང༌། །མི་འཕྲོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་བླ་ན་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་བརྟན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་མ་བཏང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། །བདག་རྒལ་ནས་སེམས་ཅན་མ་རྒལ་བ་བསྒྲལ་བར་བྱ། བདག་གྲོལ་ནས་མ་གྲོལ་བ་དགྲོལ་བར་བྱ། བདག་དབུགས་ཕྱུང་ནས་དབུགས་མ་ཕྱུང་བ་དབུགས་དབྱུང་བར་བྱ། བདག་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་པ་མྱ་ངན་ལས་བཟླ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་ཟློ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་བརྟན་པ་བསྟན་ནས་སེམས་ཀུན་ཏུ་གནས་པ། སྔར་བསྟན་པ་དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། གླིང་བཞི་པ་དང་སྟོང་དག་དང༌། །སྟོང་གཉིས་གསུམ་དག་དཔེར་མཛད་ནས། །བསོད་ནམས་མང་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ནི། །ཏིང་འཛིན་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གླིང་བཞི་པ་ནས་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་སྲང་ཚད་དུ་བཟུང་བར་གཞན་བ་དང་དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་གཅིག་པ་དང་གཉིས་པ་དང་གསུམ་གྱི་རྒྱ་མཚོ་དག་ལ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་བརྒྱར་གཤགས་པའི་རྩེ་མོས་ཆུའི་ཐིགས་པ་བླངས་པ་ནི་ཚད་གཟུང་བར་ནུས་ཀྱི། འདིར་ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནས་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པའི་བར་གྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་ཡི་རྣག་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་གཉིས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང༌། གཉིས་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་མེད་པས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དེ་དག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པ་དེ་བས་ན་དེ་ལྟར་དེ་སྲིད་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་དམིགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བའི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་དང་གཉིས་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ནུབ་པ་སེམས་དང་དོན་གཞན་ལ་ཡང་མི་འཇུག་པའི་སེམས་ནི་སེམས་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། བྱང་ཆུབ་ཏུ་
― DTG088_Page_0349 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསྔོ་བར་བགྱི་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་སེམས་གནས་པ་བསྟན་པའོ། །མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་དང་བསྒོམ་པ་ཞེས། །བྱ་བའི་ལམ་ནི་སོ་སོ་ལ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་བཞི་ཡི། །གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བཞི་དག་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་གོང་དུ་གསུངས་པ་དེ་བས་ན། དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། འཇུག་པ་དང་ནི་ལྡོག་པ་ལ། །གཟུང་བའི་རྣམ་རྟོག་སོ་སོར་དེ། །དགུ་ཡི་བདག་ཉིད་ཇི་བཞིན་ཡུལ། །མིན་པའི་བདག་ཉིད་དག་ཅེས་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། གཟུང་བ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཇི་ལྟར་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་ཅེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཡུལ་ལ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོགས་པས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །དེ་དག་གི་ཡུལ་ཡང་གང་ཞེ་ན། འཇུག་པའི་ཕྱོགས་དང་ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་སོ། །སོ་སོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱོགས་གཉི་ག་ལ་ཡང་དགུའི་བདག་ཉིད་དེ། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དགུ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་རྫས་དང་བཏགས་ཡོད་པར། །རྣམ་རྟོག་འཛིན་པ་དག་ཏུ་འདོད། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འཕགས་དབྱེ་བས། །སོ་སོའི་དེ་དག་དགུའི་བདག་ཉིད། །གཞན་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་སོ། །ཇི་ལྟར་གཉིས་ཤེ་ན། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དང༌། བཏགས་པར་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དག་གིའོ། །གཉིས་པ་ནི་འཕགས་པ་དག་གི་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་སོ་སོར་དགུའི་བདག་ཉིད་ཡིན་ནོ། དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འཛིན་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡང་དག་པར་མེད་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ཉིད་ནི། གལ་ཏེ་གཟུང་དོན་དེ་བཞིན་མེད། །དེ་དག་གང་གིས་འཛིན་པར་འདོད། །དེ་ལྟར་དེ་དག་འཛིན་པ་ཡི། །ངོ་བོ་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འཛིན་པའི་ངོ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཛིན་པའི་ངོ་བོ་སེམས་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་གྱིས་སོ། །དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་གོ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བླང་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇུག་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ལ། གང་ཡང་འདིའི་དོར་བར་བྱ་བ་དེ་ནི་འདིའི་ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་གཟུང་
― DTG088_Page_0350 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གོང་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །གཉེན་པོ་ནི་གཉིས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སུ་མི་འགྱུར་བ་དང་གཉིས་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་སུ་མི་འགྱུར་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པར་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པ་ནི་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཆོས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །འདིར་ཁམས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ནི་ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེའི་གཉེན་པོ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །ལྷག་མ་ནི་ཞར་ལ་འོངས་པའོ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་སེམས་ཅན་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དག་གི་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཕགས་པ་དག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྙིང་པོ་ལ་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསང་གསུངས་སོ། །འདིར་དཔེ་ནི་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་གྲང་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་བཟླ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེའི་གཉེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཤིན་ཏུ་དམིགས་སུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྷག་མ་ནི་ཞར་ལ་འོངས་པའོ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པ་སེམས་ཅན་བཏགས་པར་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་འཕགས་པ་དག་གིས་ཏེ། དེ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དག་གིས་མ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དག་ལ་དང་པོ་ཉིད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། དེ་ནི་གནས་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ལ་དཔེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། གང་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྷག་མ་ནི་ཞར་ལ་འོངས་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་པོ་འདི་ཡང་རྣམ་པ་དགུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལ་དང་པོ་རྣམ་པ་དགུ་གང་ཞེ་ན།
― DTG088_Page_0351 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ངོ་བོ་ཉིད་དང་རིགས་དང་ནི། །སྒྲུབ་པ་ཡང་དག་འགྲུབ་པ་དང༌། །ཤེས་པའི་དམིགས་པ་མ་འཁྲུལ་དང༌། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དང༌། །རང་གི་རྟོགས་དང་བྱེད་པ་དང༌། །དེ་ཡི་ལས་བྱའི་འབྲས་བུ་དང༌། །འཇུག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་གྱི། །རྣམ་རྟོག་དེ་ནི་རྣམ་དགུར་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། བྱེད་པ་དང་དེའི་ལས་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེད་པ་དང་དེའི་ལས་དང་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་རྟོག་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའོ། །རྣམ་པ་དགུར་འདོད་པ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གཟུང་བའི་ཡུལ་དགུའི་དབྱེ་བའི་སྒོ་ནས་རྣམ་པ་དགུར་བཞེད་དོ། །འཇུག་པའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་དེ་ལ་དང་པོར་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དགུ་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བླང་བར་བྱ་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་དང་པོར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཉེན་པོ་དང་བཅས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཉེ་བར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་ཡང་མི་བགྱིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པའོ། །གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞུང་འདི་ཐམས་ཅད་ཞར་ལ་འོངས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་མཐར་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་དོན་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངོ་བོ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་དེ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ནི་བསྲིང་པར་བྱ་ཞིང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་ཉེ་བར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །འདིའི་འོག་ནས་མདོ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བརྒྱད་ཀྱིས་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་དངོས་སུ་གསུངས་སོ། །རིགས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་དཔེ་ཆོས་ཅན་དང་འདྲ་བ་དང་དགག་པ་ལས་བཟློག་པས་ཤུགས་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །སྒྲུབ་པའི་རྟེན་ནི་རིགས་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་བདག་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་བསྲིང་བར་བྱ་ཞིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་ཉེ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཇི་
― DTG088_Page_0352 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྟར་ན་ནམ་མཁའ་ཐ་དད་པ་མེད་པ་དེ་ལ་ཅུང་ཞིག་ཀྱང་ཉེ་བ་དང༌། རིང་བ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རིགས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའོ། །སྒྲུབ་པ་དག་གིས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ནི་སྐྱེད་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་དམན་པ་བསྲིང་བར་བྱ་ཞིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་ཉེ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ལས་སྒྱུ་མའི་མཁན་པོ་ཉེ་བ་དང་རིང་བར་མི་སེམས་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ལས་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ནི་རིང་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཉེའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་པའི་དམིགས་པ་མ་འཁྲུལ་བ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བས་ན་བདག་ལས་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་རིང་བ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་ཉེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཇི་ལྟར་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ནི་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ནི་བཞིན་ལས་གཞན་པ་དང་ནི་རིང་ལ་བཞིན་དང་ནི་ཉེའོ་ཞེས་མི་སེམས་པ་སྟེ། མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ནི་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་རིང་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་ཉེའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ཏེ། ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་དམིགས་པ་ནི། མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་ནི་གཉེན་པོ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་གཉེན་པོ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་རྟོག་པ་མི་མངའ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཙམ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོའོ། །དེ་བས་ན་བདག་གིས་གཉེན་
― DTG088_Page_0353 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོའི་ཕྱོགས་ལས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཟད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པའི་རང་གིས་རྟོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱེད་པ་པོ་དང་དེའི་ལས་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་བསྒོམ་པ་དང་དེའི་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེད་པ་དང་ལས་བྱ་བའི་འབྲས་བུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྲུལ་པའི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ནི་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་རིང་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་ནི་ཉེའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྲུལ་པ་རང་གི་བྱ་བ་བྱེད་ཀྱང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་ཀྱང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་ནི་མི་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་སྤྲུལ་པ་བྱ་བ་དེའི་འབྲས་བུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཀྱང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཟད་པར་བྱེད་ན་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་གཉེན་པོ་དང་བཅས་པ་རྣམ་པ་དགུ་བསྟན་པའོ། །གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་རྣམ་པ་དགུ་གང་ཞེ་ན། སྲིད་དང་ཞི་བར་ལྟུང་བའི་ཕྱིར། །རྟོག་པ་དམན་པ་ཉིད་དང་ནི། །ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པ་དང༌། །སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་མ་ཚང་དང༌། །གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་འགྲོ་བ་དང༌། །ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལོག་པ་དང༌། །ཉི་ཚེ་བ་དང་སྣ་ཚོགས་ཉིད། །གནས་དང་འཇུག་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། །རྗེས་ལ་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། །རྣམ་རྟོག་དགུ་ཡི་བདག་ཉིད་འདི། །ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་ཏེ། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་ཡིད་ལས་བྱུང༌། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དམན་པ་པ་ནི་ཞན་པ་ཉིད་དོ། །རྟོག་པ་དམན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་དགུ་ལྡོག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་ནོ། །སྲིད་པ་དང་ཞི་བའི་དོན་དུ་གཉེར་བས་མ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱུང་བའོ། །རྫས་སུ་ཡོད་པ་ལ་འཛིན་པ་མི་དམིགས་
― DTG088_Page_0354 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་མ་ཡིན། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་དག་གིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་དྲུག་པ་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྒལ་བའོ། །དྲུག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པས་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དྲུག་པ་མེད་ན་རྟོགས་པ་དམན་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟོགས་པ་དམན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་དག་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི། །དྲུག་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕན་ཡོན་ནི་དང་པོར་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ངོ་མཚར་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པའོ། །དེ་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ནི་རྟོགས་པ་དམན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བརྒྱད་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བརྒྱད་དོ། །དྲུག་པ་དང་བྲལ་བས་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔའི་མིང་ཡང་མི་ཐོབ་པ་དེ་བས་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་ཐོབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་འཁོར་བར་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞི་བ་ཡང་ཡོད་དེ་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་འཛིན་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟོགས་པ་དམན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ལྔ་པོ་དག་དྲུག་པས་ཡང་དག་པར་ཡོངས་སུ་གཟུང་ན་བདུད་ལ་སོགས་པས་མི་ཚུགས་པ་ཡིན་ལ། དྲུག་པ་མེད་ན་དེ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་དག་དྲུག་པའི་གོ་བགོས་ན་བདུད་ལ་སོགས་པས་ཐུབ་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ལ། དྲུག་པ་མེད་ན་དེ་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་མཚང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྐྱེན་གྱི་སྒྲ་ནི་རག་ལས་པའི་ཚིག་གོ །གཞན་གྱི་རྐྱེན་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི། རང་གི་རྒྱུད་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངེས་པར་གཟུང་བར་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །དེ་བས་ན་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་དྲུག་པ་ལ་རག་ལས་པ་ཁོ་ནས་ཡིན་གྱི། དྲུག་པ་མེད་པར་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཆུ་བོ་གང་གཱས་ཆུ་བྲན་གཞན་རྒྱ་མཚོར་འཇུག་པ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བགྲོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལྔ་པོ་དག་གི་དྲུག་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དྲུག་པ་མེད་ན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལྡོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དྲུག་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ལ་ལྔ་པོ་དག་ནི་
― DTG088_Page_0355 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱོགས་གཅིག་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་དྲུག་པ་མེད་པར་གང་ཟག་གི་རྫས་སུ་མི་དམིགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཟད་པར་འགྱུར་གྱི། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉི་ཚེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ལྔ་པོ་དྲུག་པའི་ནང་དུ་འདུས་པ་ནི་དྲུག་པ་དང་རོ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་བས་ན་དེ་དག་དྲུག་པ་དག་ལས་ཐ་མི་དད་ལ། དྲུག་པ་མེད་ན་ཐ་དད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དཔེར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་དཔུང་གི་ཚོགས་ནི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་འགྲོ་བ་དང་འདུག་པ་མེད་པར་གནས་པ་དང་འཇུག་པ་ལ་འགྲོ་ཞིང་གནས་པ་མེད་དེ། བདག་ཉིད་ཀྱིས་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་དྲུག་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་དང་དེ་ཉིད་ལ་གནས་ན་ལྔ་པོ་དྲུག་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ལ་དྲུག་པ་མེད་ན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནས་པ་དང་འཇུག་པ་ལ་རྨོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མིག་དང་ལྡན་པ་བཞིན་དུ་དྲུག་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྔོན་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་ལ་ཕྱིས་ལོང་བ་བཞིན་དུ་ལྔ་པོ་དེས་ཁྲིད་པར་འགྱུར་ཏེ། དྲུག་པ་མེད་ན་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་ལ་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་ཉེ་བར་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་རྣམ་པ་དགུ་ཡིན་ནོ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའི་རྣམ་པ་དགུ་གང་ཞེ་ན། འཛིན་དང་སོ་སོར་གཏོང་བ་དང༌། །ཡིད་ལ་བྱེད་དང་ཁམས་རྣམས་ནི། །གསུམ་ཆར་ཉེ་བར་འབྲེལ་པ་དང༌། །གནས་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། །ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོར་བཏགས་པ་དང༌། །ཆགས་པ་དང་ནི་གཉེན་པོ་དང༌། །ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་འགྲོ་ཉམས་ལ། །འཛིན་པ་དང་པོར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འཛིན་པ་དང་སོ་སོར་གཏོང་བ་ལ་སོགས་པ་དགུའི་ཆོས་ལ་འཛིན་པ་རྫས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུའོ། །དེ་དག་ཀྱང་འཕགས་པ་དག་གིས་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དྲུག་པ་སྟེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། མི་འཛིན་མི་གཏོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་
― DTG088_Page_0356 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཛིན་པ་དང་གཏོང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་དང་བཅས་པར་བརྗོད་དོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཚང་རྒྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་གང་དང་ཡང་འདྲེ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཁམས་གསུམ་ཆར་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གནས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གནས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི། །གལ་ཏེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དངོས་པོར་བཏགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཆགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གཉེན་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་ལས་ཉམས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་རྣམ་པ་དགུའོ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པ་རྣམ་པ་དགུ་གང་ཞེ་ན། ཆེད་བཞིན་ངེས་པར་མི་འབྱུང་དང༌། །ལམ་དང་ལམ་མིན་ངེས་འཛིན་མེད། །འགག་དང་བཅས་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། །དངོས་པོ་ལྡན་དང་མི་ལྡན་དང༌། །གནས་དང་རིགས་ནི་འཛིན་པ་དང༌། །དོན་དུ་གཉེར་དང་རྒྱུ་མེད་དང༌། །ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང་དམིགས་པ་ལ། །འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་གཞན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། བཏགས་པར་ཡོད་པའི་འཛིན་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་འདིར་དྲུག་པའོ། །དེ་མེད་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་དགུ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཆོས་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་དང་པོ་ཉིད་ཡོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་སུའི་ཞེ་ན། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་
― DTG088_Page_0357 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གིས་ནི་མ་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་དྲུག་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དྲུག་པ་ནི་ལྔ་པོ་དག་གི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་ཡིན་ལ། དྲུག་པ་མེད་ན་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ངས་པར་མི་འབྱུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མཉམ་པ་ནས་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ལམ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ལ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ལམ་ནི་དེ་དག་གི་ལམ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལམ་དང་ལམ་མ་ཡིན་པ་ངེས་པར་གཟུང་བ་ཡིན་ལ། དྲུག་པ་མེད་པར་དེ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལམ་དང་ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་ངེས་པར་འཛིན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། ཚིག་སྔ་མའི་མཇུག་ལ་དགག་པའི་ཡི་གེ་སྦྱར་ཏེ་ཡོད་པས་སོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལམ་དང་ལམ་མ་ཡིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཆོས་གང་ཡང་སྐྱེ་བའམ་འགག་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་དྲུག་པ་མེད་ན་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འགོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་བརྩོན་པར་བྱ་ཞེ་ན། གཟུགས་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་རོ། །དྲུག་པ་མེད་ན་དེ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བརྩོན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །གཟུགས་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་གནས་པར་མི་བགྱིའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་པ་ཡིན་ལ། དྲུག་པ་མེད་ན་དེ་དག་ལ་གནས་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །
― DTG088_Page_0358 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རིགས་ནི་ས་བོན་ཡིན་ཏེ། དེ་འདིར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡིན་ལ་དྲུག་པ་མེད་ན་དེ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་འཇིག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཁོར་བ་ལས་ཡོངས་སུ་བསྒྲལ་བར་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པར་འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ། །དྲུག་པ་མེད་ན་དོན་དུ་གཉེར་བ་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དུ་གཉེར་བ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་དེ་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྨྲའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོད་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་གྱི། དྲུག་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དྲུག་པ་ལ་སྤྱོད་ན་བདུད་ལ་སོགས་པས་ཐུབ་པར་དཀའ་བ་དང༌། དུས་གསུམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དགོངས་པ་མཛད་དེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲུག་པ་མེད་ན་དེ་གཉི་ག་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཕྱིར་རྒོལ་བ་དང་དམིགས་པ་དག་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་དགོངས་པར་མི་མཛད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་བསྟན་པའོ། །དེ་ལྟར་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་དང་དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་ནས། མཐོང་བའི་ལམ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ཉིད་ནི་དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་དེ་མ་ཐག་ཉིད་དུ་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ས་དགུ་པ་དག་གིས་བར་དུ་ཆོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་བར་དུ་ཆོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་འགྱུར་བའི་ངེས་པ་རྟོགས་པར་ཡང་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འདིར་ནུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུ་གསུམ་
― DTG088_Page_0359 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི། བྱང་ཆུབ་ལ་གཞན་སྟོན་པ་དང༌། །དེ་ཡི་རྒྱུ་ནི་ཡོངས་གཏོད་དང༌། །དེ་ཐོབ་པར་ཆད་མེད་པའི་རྒྱུ། །བསོད་ནམས་མང་པོའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། བར་ཆད་དང་བྲལ་ཞིང་འདི་ལ་དེ་མེད་པས་ན་བར་ཆད་མེད་པ་སྟེ། མེད་ན་མི་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་མེད་ན་མེད་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ཐོབ་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་རྒྱུ་སྟེ། དེ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོ་ནི་གང་བྱང་ཆུབ་ལ་གཞན་སྟོན་པ་ཡིན་ཏེ། ལུང་སྟོན་པའོ། །གཞན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་གནས་པའི་དགེ་སློང་བརྒྱ་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་ལ་སྟེ། དེ་ནས་འཁོར་དེའི་ནང་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་པའོ། དེའི་རྒྱུ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་མ་འོངས་པ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་དོན་དུ་གཏོད་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ཐོས་པ་འཛིན་པ་ལ་གཏད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་གཉིས་པ་སྟེ། ཀུན་དགའ་བོ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའི། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བས་བསོད་ནམས་མང་པོའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྒྱུ་གསུམ་པ་སྟེ། ཀུན་དགའ་བོ་གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ནི་ཚད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །ཡང་ན་མཐོང་བའི་ལམ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར། དྲི་མ་ཟད་དང་མི་སྐྱེ་བའི། །ཡེ་ཤེས་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བརྗོད་དེ། །ཟད་མེད་སྐྱེ་མེད་ཕྱིར་དེ་དག །གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དྲི་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་གོ །ཟད་པ་ཤེས་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་བོ། །དེ་ནི་མཐོང་བས་སྤངས་པ་དེ་དག་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་བར་ཆད་མེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཟད་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་ཟད་པ་ཤེས་པ་ཡིན་ལ། སྐྱེ་བ་དངོས་པོ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་སྟེ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས།
― DTG088_Page_0360 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཟུངས་ངས་བསྟན་པ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ག་ལས་ཤེས་ཤེ་ན། སངས་རྒྱས་དག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ཉིད་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འོན་དེ་ལ་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་གསུངས་ཤེན། ཡུལ་མི་ཟད་པ་ཉིད་ཀྱིས་མི་ཟད་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་ལས་ཤེ་ན། ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་སྐྱེ་བ་མེད་དེ། གང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེ་ལ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མདོར་བསྡུས་པས་བསྟན་པའོ། །དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ལྗགས་བཀྲམ་པས་དེ་དག་གི་དད་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། ཕན་ཡོན་བསྟན་པས་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རབ་འབྱོར་དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སངས་རྒྱས་བར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུངས་ཏེ། འདི་ནི་ཟབ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟད་པ་དང་སྐྱེ་བ་མེད་པར་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་པོ། །ནམ་མཁའ་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའོ། །གཟུགས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཙམ་དུ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཟད་མི་ཤེས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཙམ་དུ་སོ་སོར་སྣང་བར་གྱུར་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ཟད་མི་ཤེས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཤད་པའོ། །དེ་མན་ཆད་ཕན་ཡོན་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ལགས་ཞེས་པ་ནི་ཞི་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་གྱི། མངོན་པར་མཐོ་བའི་རྒྱུ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དེས་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྒྱས་པའོ། །དེ་ལྟར་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པས་ཟད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཤེས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དག་ནི་སྔོན་བྱུང་བའི་
― DTG088_Page_0361 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཟད་པར་བྱས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་མི་སྐྱེ་བར་བྱས་པ་དག་ནི་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་བསྟན་བཅོས་མཛད་པས་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འགོག་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལ། །མཐོང་ཞེས་བྱ་བའི་ལམ་གྱིས་ནི། །རྣམ་པར་རྟོག་རིགས་ཅི་ཞིག་ཟད། །སྐྱེ་མེད་རྣམ་པ་ཅི་ཞིག་འཐོབ། །གཞན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་ལ། །སྟོན་པ་ལ་ཡང་ཤེས་བྱ་ཡིས། །སྒྲིབ་པ་ཟད་པར་བརྗོད་པ་གང༌། །དེ་ལ་ཁོ་བོས་མཚར་དུ་བརྩིས། །འདི་ལ་བསལ་བྱ་ཅི་ཡང་མེད། །བསྣན་པར་བྱ་བ་ཅི་ཡང་མེད། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཡང་དག་ལྟ། །ཡང་དག་མཐོང་ན་རྣམ་པར་གྲོལ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཏེ། རང་གི་ངོ་བོའོ། །དེ་ཡང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའོ། །དེ་བས་ན་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རིགས་ཅི་ཞིག་ཟད་པའམ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་གང་ཡང་ཐོབ་པ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡོད་པ་ཡིན་ལ་དེ་བཞིན་དུ་སྟོན་པ་དེ་དག་གི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཟད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཞན་གྱིས་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ལ་ཁོ་བོས་ངོ་མཚར་དུ་བརྩིས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔྱད་མི་བཟོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡང་ཟད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁྱད་པར་བྱེད་པ་ལོག་པའི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྣ་ཚོགས་པ་ཆོས་ཉིད་ཙམ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་དེའི་ཕྱིར་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་བསལ་ཞིང་དོར་བར་བྱ་བ་ཅི་ཡང་མེད་ཅིང༌། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་བསྣན་པར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ། སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་བྱ་ཞེ་ན། ཡང་དག་ཉིད་དུ་ཡང་དག་ལྟ་སྟེ། སྣ་ཚོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཙམ་ཉིད་དུ་དེ་ལྟར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་དེ་ལྟར་མཐོང་ན་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལས་ཀྱང་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདིར་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་དུ་ཞེ་ན། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་རེ་རེ་ལ། །དེ་དག་ཕན་ཚུན་བསྡུས་པ་གང༌། །སྐད་ཅིག་གཅིག་པའི་བཟོད་པ་ཡིས། །བསྡུས་པ་དེ་འདིར་མཐོང་བའི་ལམ།།
― DTG088_Page_0362 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལའོ། །སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་མོ། །དེ་ཡང་བཟོད་པས་བསྡུས་པ་ཡིན་གྱི་ཤེས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རེ་རེའི་སྒྲ་ལས་རང་གི་དོན་ལ་ཟློས་པའི་རྐྱེན་བྱུང་བ་དེ་བས་ན། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་རེ་རེ་ལ་གནས་པའོ། །དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རང་ལས་གཞན་པ་ལྔ་པོ་དག་བསྡུས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཕན་ཚུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་གོ །རེ་རེ་ནི་དྲུག་ཚན་ཏེ། བསྡུ་བར་བྱ་བ་དང་སྡུད་པར་བྱེད་པ་དག་དྲུག་ཚན་ནང་འཁྲུལ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ཡིན་ཏེ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་ཤིང༌། བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པའོ། །འདིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བར་དུ་བསྡུས་ནས་གང་གསུངས་པ་དེ་བསྟན་བཅོས་མཛད་པས། དེ་ནས་སེང་གེ་རྣམ་བསྒྱིངས་པའི། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་ཞུགས་ནས། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་ལུགས་མཐུན་དང༌། །ལུགས་མི་མཐུན་ལ་རྟོག་པར་བྱེད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དོན་ལས་ཅུང་ཞིག་ཉུང་བ་ལས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲུག་ཚན་དྲུག་པའི་ཅུང་ཞིག་ཉུང་བ་ལས་འོག་ཏུ་སེང་གེ་རྣམ་པར་བསྒྱིངས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །ལུགས་མི་མཐུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུགས་ལས་བཟློག་པའོ། །སེང་གེ་རྣམ་པར་བསྒྱིངས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཡང་མདོ་དྲུག་ཚན་དྲུག་པའི་འོག་ཏུ་གསུངས་ལ་དེའི་འོག་ཏུ་ཐོད་རྒལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུངས་ཏེ། ཐོད་རྒལ་དེ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་བསྟན་བཅོས་མཛད་པས། འགོག་དང་བཅས་པའི་སྙོམས་འཇུག་དགུར། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སོང་འོངས་ནས། །འདོད་པར་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས། །མཉམ་གཞག་མིན་པའི་མཚམས་བཟུང་སྟེ། །ཐོད་རྒལ་དུ་ནི་སྙོམས་འཇུག་པ། །གཅིག་དང་གཉིས་གསུམ་བཞི་དང་ལྔ། །དྲུག་དང་བདུན་དང་བརྒྱད་རྒལ་ནས། །འགོག་པའི་བར་དུ་མི་འདྲར་འགྲོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཡིན་
― DTG088_Page_0363 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུར་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སོང་ནས་སོ། །ཇི་ལྟར་དགུར་སོང་ནས་ཤེ་ན། འགོག་པའི་བར་དུའོ། །འགོག་པའི་མཐར་བྱས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་བཞི་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ནི་འགྲོ་བ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། །རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཐོད་རྒལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་དགུར་སོང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འགོག་པ་དང་བཅས་པའི་གཅིག་དང༌། གཉིས་དང་གསུམ་དང༌། བཞི་དང་ལྔ་དང༌། དྲུག་དང་བདུན་དང༌། བརྒྱད་རྣམ་པར་རྒལ་བའི་བར་དུའོ། །འདོད་པར་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས། །མཉམ་གཞག་མིན་པའི་མཚམས་བཟུང་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ནི་འགྲོ་བ་གཉིས་པ་སྟེ། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལངས་ནས། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལངས་ནས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ལ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །འདིར་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བརྒྱད་པོ་རེ་རེ་ཞིང་འགོག་པའི་རྗེས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ལ། དགུ་པ་ལ་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་མི་ནུས་ཏེ། འགོག་པ་ལས་འགོག་པར་ལྡང་བ་ནི་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཉེ་བའི་ཕྱིར་དང་ཤུགས་ཀྱིས་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་དེ་ལས་ལངས་ཏེ། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཤིང་དེ་ལས་ལངས་ནས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ལ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོང་བ་གཉིས་ཏེ་རྫོགས་སོ།། །།འོངས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དུ་སོང་ནས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ལ་གནས་པ་དེ་ལས་འོངས་པ་དེ་ཉིད་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་ཡིན་ནོ། །ཅི་འདྲ་བར་གྱུར་པ་ཞེ་ན། མི་འདྲ་བར་འགྲོ་བ་ནི་རིགས་མི་འདྲ་བར་འགྲོ་བ་སྟེ། མཉམ་པར་
― DTG088_Page_0364 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མ་བཞག་པ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་དང་མཉམ་པར་བཞག་པ་ལས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པར་འཕོས་པར་གྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འོངས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་ཡང༌། །འདོད་པར་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས། །མཉམ་གཞག་མིན་པའི་མཚམས་བཟུང་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་རྗེས་སུ་སྦྱར་རོ། །དེ་བས་ན་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལས་ལངས་ནས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ལ་གནས་སོ། །དེ་ལྟར་གཉིས་སུ་སོང་བའི་འོག་ཏུ་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་སྟེ། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ལས་ལངས་ནས་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལས་ལངས་ནས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་ལ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་སྟེ། གཉིས་སུ་སོང་བ་ལས་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའོ། །གལ་ཏེ་ཐོད་རྒལ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སེམས་དང་མི་འགལ་ཞེ་ན། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་པོ་འཕོ་བ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཉེ་བར་བཏགས་པའི་ཕྱིར་འགལ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདིའི་ལས་ནི་དེ་ཐོད་རྒལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཐོབ་པར་བྱེད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་བསྒོམ་པའི་ལམ་བསྟན་ནས། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་རྣམ་པ་དགུ། མདོར་བསྡུས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །བསྟང་བས་ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་དང༌། །དུས་གསུམ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་དང༌། །ལེགས་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གསུམ་དང༌། །གཟུང་བའི་རྣམ་རྟོག་འདི་གཅིག་སྟེ། །སྦྱོར་བའི་རྣམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གཅིག་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་སྟེ། ཁྱད་པར་གང་ཡིན་པ་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ཏེ། དེའི་ཡུལ་ཅན་ནོ། །མདོར་བསྡུས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །རྒྱས་པར་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་དག་མི་ཤེས་པ་ནི་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ།།
― DTG088_Page_0365 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གང་དག་གི་གཉེན་པོ་དང་ནི་གནས་མང་པོ་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདོད་པར་གཏོགས་པའི་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟང་བས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པའོ། །གང་གི་གཉེན་པོ་ནི་གལ་ཏེ་ཇི་སྐད་དུ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལས་བྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དུས་གསུམ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་ཡོན་མེད་པའོ། །སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་དུས་དང་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་དུས་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་དུས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པའོ། །གང་གི་གཉེན་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྒོམ་པ་དེ་ལ་ལེགས་པ་འདི་དག་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ལེགས་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་མི་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གང་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གང་ཡང་འདི་སྐད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་རྣམ་པ་དགུ་བསྟན་པའོ། །གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་ཡུལ་གང་ཞེ་ན། །གཉིས་པ་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས། །འཇུག་པའི་ཡུལ་ཅན་ཡིན་བཞེད་དེ། །དེ་དག་གང་ལས་དང་རྣམ་པ་དགུ་གང་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར། སེམས་མི་སྐྱེ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི། །སྙིང་པོ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་དང༌། །ཐེག་པ་དམན་པ་ཡིད་བྱེད་དང༌། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡིད་མི་བྱེད། །བསྒོམ་དང་བསྒོམ་པ་མེད་པ་དང༌། །དེ་དག་ལས་ནི་བཟློག་ཉིད་དང༌། །ཇི་བཞིན་དོན་མིན་རྣམ་རྟོག་པ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་མི་སྐྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་ཐུག་
― DTG088_Page_0366 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་པ། འོ་ན་ཅི་ལགས། མ་བསྒོམ་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བསམ་བསྒོམས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་པ། འོ་ན་ཅི་ལགས། བསྒོམས་ཀྱང་བསྒོམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྒོམས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་མ་བསྒོམས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འོ་ན་ཅི་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་རྣམ་པ་དགུའོ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་དགུ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་བཏགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། །ཆོས་བཏགས་པ་དང་སྟོང་ཉིད་མིན། །ཆགས་དང་རབ་འབྱེད་བདག་ཉིད་དང༌། །དངོས་པོར་བྱེད་དང་ཐེག་གསུམ་དང༌། །ཡོན་ནི་དག་པ་མ་ཡིན་དང༌། །སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་འཁྲུག་པ་ལ། །འཛིན་པར་བྱེད་པ་དང་པོར་དེ། །ཤེས་པར་བྱ་བ་བསྒྲག་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་དག་ཏུ་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། གང་གིས་གཉེན་པོ་ནི་གསོལ་པ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ར། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་བསླབ་པར་བགྱིའམ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཆོས་སུ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གསུངས་སོ། །དབྲི་བ་མེད་པ་དང་བསྣན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་གང་ཡིན་པ་གཉི་ག་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བས་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་
― DTG088_Page_0367 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གསུངས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། གང་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རབ་འབྱོར་འདི་དག་ནི་གཉིས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་དམིགས་པའམ་ཆོས་རྣམས་མི་དམིགས་པར་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། ཆགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །དམིགས་པ་དང་མི་དམིགས་པ་གང་གིས་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཏེ། གཉི་ག་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་འདི་ལྟ་སྟེ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །འདི་ནི་གཟུགས་སོ་ཞེས་པ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཇི་ལྟར་དམིགས་སུ་མེད་པ་དེ་ལྟར་དེ་དག་རབ་ཏུ་དབྱེ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །གཉི་ག་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་གཟུགས་ཀྱི་དོན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་སྤྱོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོའི་ཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་དོན་དུ་མི་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །གཉི་ག་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མ་བྱས་རྣམ་པར་མ་བྱས་མངོན་པར་འདུ་མ་བྱས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཐེག་པ་གསུམ་ལ་གནས་པས་ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ལ། དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་ཆོས་ཅུང་ཟད་གནས་པ་ཡང་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་གཉི་ག་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་ཡིད་ཆེས་པར་བྱས་ཤིང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །གལ་
― DTG088_Page_0368 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཡོན་དག་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོན་མ་དག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མིང་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཚད་མར་བྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །གཉི་ག་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་སྤྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བྱེ་བྲག་གང་ཡང་མེད་པར་བྱ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་ཆོས་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་འདི་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་འཁྲུག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པར་འཁྲུག་པ་ནི་ཐ་དད་པར་འབྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གང་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་རབ་འབྱོར་དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གནས་པ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པར་འཁྲུག་པ་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་བསྟན་པའོ། །འཁྲུག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཤུགས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ནས་རབ་འབྱོར་གྱི་ཚིག་གིས་བརྒལ་བ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀས་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་དགུ་བསྟན་ནས། འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་དབང་དུ་མཛད་དེ། སེམས་ཅན་བཏགས་དང་དེ་ཡི་རྒྱུ། །ཡུལ་ཅན་བསྒོམ་པའི་ལམ་འབྲེལ་བ། །དེ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡིས། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་གཞན་རྣམ་པ་དགུ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་དུ་བཏགས་པ་ཡང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པར་བཏགས་པའོ། །དེའི་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་དག་གི་ཡུལ་འབྲེལ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འདིའི་ཡུལ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཡུལ་ཅན་ནོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་འབྲེལ་པ། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །དེ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཡིས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའོ། །དེ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པ་དགུ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་
― DTG088_Page_0369 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་གསུམ་དག་གི །བདག་ཉིད་ཇི་བཞིན་སྒྲིབ་རྣམ་གསུམ། །ཞི་ལམ་དེ་བཞིན་ཉིད་སོགས་དང༌། །མཚུངས་པར་ལྡན་དང་མི་ལྡན་དང༌། མི་མཉམ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་དང༌། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང༌། །གཉིས་སུ་མེད་ལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐ་མར་བཞེད། །ཅེས་པ་གསུངས་ཏེ། རྨོངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྨོངས་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །ཐ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་ཐ་མར་གྱུར་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་གསུམ་དག་གི །བདག་ཉིད་ཇི་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རང་རང་དང་འབྲེལ་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རྨོངས་པའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་རྨོངས་པའོ། །རབ་འབྱོར་གང་ཡང་འདི་སྐད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལམ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་རྨོངས་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལམ་ཐམས་ཅད་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ལ་རྨོངས་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཅིའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཞི་བའི་ལམ་ལ་རྨོངས་པ་སྟེ། འདིར་ཡང་གང་ལ་གནས་ནས་ཞི་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཞི་བའི་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་རྨོངས་པའོ། །གང་ཡང་གནས་མེད་པས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་སུམ་དུ་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཡིན་ཏེ། དེས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཁོ་ན་ཉིད་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ། འགའ་ཞིག་ལ་ཡང་གནས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་པའོ། །ལྷག་མ་ནི་ཞར་ལས་འོངས་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། གང་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མཚན་ཉིད་མེད་པར་མཚན་ཉིད་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་
― DTG088_Page_0370 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལམ་གཞན་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མི་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་རྨོངས་པའོ། གང་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དོན་ལ་སྤྱད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱད་པར་མི་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་རྨོངས་པ་སྟེ། གང་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་ལ་སྤྱད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །དོན་ཡང་མ་ཡིན་དོན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་རྨོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གང་གི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །གཉིས་དང་གཉིས་མེད་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་གཉིས་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་རྨོངས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གང་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ནི་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་དུ་འཛིན་པ་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་བཅོམ་འདས་ཀྱིས་མི་དམིགས་པ་ན་ཞེས་གསུངས་པ་གཉིས་དང་གཉིས་མེད་པ་མི་དམིགས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་ནི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་འདི་ལ་དོན་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དགུ་བསྟན་ཏོ། །བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གཉེན་པོ་དང་བཅས་པ་ལེགས་པར་བསྟན་ན་ཡོན་ཏན་དུ་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། ཡམས་ནད་འདི་རྣམས་ཟད་ནས་ནི། །ཡུན་རིངས་ལོན་ནས་དབུགས་ཕྱིན་ལྟར། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་
― DTG088_Page_0371 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡི། །བདེ་སྒྲུབ་ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་ཀུན། །རྒྱ་མཚོ་ཆེ་ལ་ཆུ་བོ་བཞིན། །འབྲས་བུ་མཆོག་གིས་པ་བ་ཡི། །སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ནི། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེན་པར་བྱེད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གང་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་འདི་བསྟན་ནས། ཡམས་ནད་དེ་དག་ཉིད་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དག་འབྱུང་བའི་གེགས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདི་རྣམས་ཟད་པར་གྱུར་ནའོ། །ཡུན་རིང་ལོན་ཞེས་བྱ་བ་ཡུན་རིང་པོ་ལོན་ནས་དབུགས་ཕྱིན་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔར་དེ་དག་གིས་བརྒྱལ་བ་བཞིན་དུ་གྱུར་པ་ཕྱིས་དེ་དག་ཟད་པར་གྱུར་པ་ནི་འཚོ་བ་རྙེད་པ་བཞིན་ཏེ། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སའི་དབྱེ་བས་དེ་དག་ཟད་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷག་མ་ནི་གོ་སླའོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཕྱག་བྱས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་འོག་ཏུ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། མདོ་ལས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱུར་ཡང་མི་བཟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་འདི་ཡིན་ལ་ཞུགས་པ་ཡང་ཡིན་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་དེ་ཞུགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །འདིའི་དོན་ནི། སྟོང་གསུམ་སྐྱེ་བོ་ཉན་ཐོས་དང༌། །བསེ་རུའི་རྟོགས་པ་ཕུན་ཚོགས་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་ལ། །བཀོད་པའི་དགེ་རྣམས་དཔེར་མཛད་ནས། །བསོད་ནམས་མང་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ནི། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་བར་མེད་དེ། །བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྐྱེ་བོ་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དེ་དག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྟོགས་པ་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྟོགས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་བཀོད་པ་ལས་དགེ་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། བསོད་ནམས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དཔེར་མཛད་ནས། དེ་ལ་བསོད་ནམས་མང་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཆེས་བསོད་ནམས་མང་བའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་མཚན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །བར་ཆད་དང་བར་ཆོད་ནུས་པ་ནི་བར་ཆོད་དོ། །བར་དུ་ཆོད་པ་མེད་པ་ནི་བར་ཆད་མེད་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་
― DTG088_Page_0372 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །འདི་ཡི་དམིགས་པ་དངོས་མེད་དེ། །བདག་པོ་དྲན་པ་ཡིན་པར་བཞེད། །རྣམ་པ་བཞི་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །བདག་པོ་དྲན་པ་ཡིན་པ་ནི་དེའི་གང་རྟེན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་ནུབ་པ་ནི་ཞི་བ་སྟེ། དེ་ནི་དེའི་རྣམ་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །འདི་ལ་ནི། རབ་ཏུ་སྨྲ་རྣམས་བརྒྱུད་མར་རྒོལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདི་ལ་ཞེས་བྱ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དེ་ལའོ། །སྨྲ་རྣམས་བརྒྱུད་མར་རྒོལ་བ་ནི་རྒལ་བ་དག་དང་རྒལ་བ་དག་གིས་བསྣུན་པས་འཇུག་པ་སྟེ། བེར་གའི་བརྒྱུད་མ་ལྟ་བུའོ། །ཇི་ལྟར་བརྒྱུད་མར་རྒོལ་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར། དམིགས་པ་འཐད་པ་དེ་ཡི་ནི། །ངོ་བོ་ཉིད་ངེས་གཟུང་བ་དང༌། །རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དང༌། །དམ་པའི་དོན་དང་ཀུན་རྫོབ་དང༌། །སྦྱོར་དང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་དང༌། །ཐབས་བཅས་ཐུབ་པའི་རྟོགས་པ་དང༌། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་ལམ་བཅས་དང༌། །གཉེན་པོ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་ནི། །མཚན་ཉིད་དང་ནི་བསྒོམ་པ་ལ། །སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་རྟོག་དང༌། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་རྟེན་ཅན། །རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་དག་ཏུ་བཞེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བཅུ་དང་དྲུག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་རྟེན་ཅན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་གནས་པ་ཅན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བཅུ་དྲུག་ཡིན་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་ནི། དམིགས་པ་འཐད་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་བཅུ་དྲུག་ལའོ། །ལན་ནི་དོན་བཅུ་དྲུག་པའོ། །དེའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་སྔ་མ་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་
― DTG088_Page_0373 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དྲི་བ་ནི་འཐད་པ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་གཟུགས་དང་མིག་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་སྒོ་ནས་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་པའོ། །འཐད་པ་ནི་རབ་འབྱོར་དེ་ནི་འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། གཟུང་དང་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བགྱིད་པ་ལགས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ངེས་པར་གཟུང་བ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེས་བསམས་པའོ། །ལན་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡོངས་སུ་སྤང་བར་གྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་ཏེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དག་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གཟུང་བ་ཉིད་ནི་དེའི་ཚེ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་མཐོང་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་ལགས་ཞེས་ཤུགས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །ལན་ནི། རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ངེས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། བསྡུས་པའི་དོན་ནི་རྣམ་པ་ནི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་གྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའོ། །དངོས་པོ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དེ། ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་སྟེ། འདི་ལྟར་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དོན་དང་དེ་སྣང་བའི་བློ་དང་དེར་བཏགས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པའོ། །གསུམ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་དངོས་
― DTG088_Page_0374 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དོན་དམ་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སངས་རྒྱས་སོ། །དེའི་སྤྱན་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེས་རྣམ་པར་བལྟས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་གཟིགས་ནས་སོ། །དངོས་པོ་ཡང་མི་དམིགས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་དངོས་པོར་བཏགས་པས་སྟོང་པས་བསལ་བའི་ངོ་བོར་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དམིགས་སུ་མེད་པ་ནི་ཀུན་དུ་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་བྱིས་པས་བཟུང་བ་དེ་ལྟར་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་ངོ༌། །དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ཡང་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དེ་དག་ཤིན་ཏུ་མི་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའོ། །གང་སྟོང་པ་ཉིད་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་དེ་དག་མི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཕན་ཚུན་འདུ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཡང་གཉིས་ཀྱིས་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པ་གསུམ་ཡང་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་སོ་སོ་ཞིང་སྦྱིན་པ་དང་སྦྱིན་པ་པོ་དང་ལེན་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་སྦྱར་ན་རྣམ་པ་ཤིན་ཏུ་མང་པོར་འགྱུར་རོ། །དངོས་པོ་མེད་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མ་བྱས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་པ་གཞན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རྣམས་ཆོས་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཞན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ལས་དང་བྱ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ལ་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་ངོ༌། །དངོས་པོ་མ་མཆིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་དུ་བརྟགས་པ་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའོ། །འཚལ་བར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ། ཤེས་པ་པོ་ཉིད་དང་མི་
― DTG088_Page_0375 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྡན་པའི་ཕྱིར་དང་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་འཚལ་བ་མ་མཆིས་པས་དངོས་པོ་མ་མཆིས་པའམ་དངོས་པོ་མ་མཆིས་པས་ཞེས་པ་དང་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་སྐད་དུ་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་གཞན་དོན་དམ་པ་ཡང་གཞན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །ལན་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་དེ་ལྟར་སྤྱད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། འདིའི་དོན་ནི་དེ་དག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །ཀུན་རྫོབ་ནི་བྱིས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བྱིས་པ་ལ་དངོས་པོ་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའམ་དངོས་པོ་མེད་ཅེས་བྱ་བར་བརྗོད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བདེན་པ་གཉིས་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྤྱད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སྦྱོར་བ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྟེ། འདིར་དེ་དག་གང་གི་ཚིག་བླ་དགས་ཡིན་ཞེས་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལྟར་ནི་མཐའ་གསུམ་ལ་དམིགས་ནས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པ་གཞན་དུ་ན་ནི་གང་གིས་གང་ལ་ཅི་ཞིག་སྦྱིན་པར་འགྱུར་ཞེས་སེམས་སོ། །ཚིག་གི་ཚོགས་འོག་མས་ནི་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ལ་སྤྱོད་པ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་དེ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྟེ། འདིར་དེ་གང་གི་ཚིག་བླ་དགས་ཡིན་ཞེས་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །འདི་སྙམ་དུ་གལ་ཏེ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ། འགའ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ལ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་ཏེ། བྱེད་པ་དང་ལྡན་
― DTG088_Page_0376 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་རྐྱེན་མི་རིགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཁྱབ་པའི་རིགས་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཞེས་བརྗོད་པ་དེའི་ཚེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གྲུབ་པོ་ཞེས་སེམས་སོ། །ལྷག་མ་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །འདིར་ཡང་དག་པའི་དོན་ཅན་ནི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡང་དག་པར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་གྱི་ཡུལ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་རོ་གཅིག་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྒྲའི་དོན་གྱི་ངེས་པའི་ཚིག་གཉིས་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །ཡང་དག་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པར་གྱུར་པའོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་ལུས་པར་ཡང་དག་པར་མཁྱེན་པའོ། །དེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་དྲུག་པའོ། །རྟོགས་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཏེ། དེ་འདི་ལ་ཤིན་ཏུ་བ་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ན་སངས་རྒྱས་ཏེ། དོན་ཐམས་ཅད་ཉིད་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་བ་གསུམ་མོ། །ཡང་དག་པའི་དོན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་དེ་བཞིན་དུ་རོ་གཅིག་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ཏོ། །རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་སོ། །འདིའི་དོན་ནི་རྟོགས་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཏེ། རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྤྱིའི་སྒྲས་ཀྱང་ཁྱད་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་བ་འདི་ཡོད་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཏེ་དོན་ཐམས་ཅད་ཉིད་དང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་དང་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྒྲའི་དོན་དང་ངེས་པའི་ཚིག་གཞན་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྫོགས་པའི་སྒྲས་ནི་སངས་རྒྱས་པ་ཉིད་དོ། །མངོན་པ་ནི་དེ་ཉིད་མ་ལུས་པ་སྟེ། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དབེན་པ་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་
― DTG088_Page_0377 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱི་བརྗོད་པར་འདོད་པས་གཅིག་གི་ཚིག་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་རྟོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཡིན་ན་གང་གིས་ཤེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཆོས་དེ་དག་གང་གི་ཡིན་པ་སྟེ། ཉེ་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དབེན་པ་དང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ལས་ཡིན་ཞེ་ན། སྤྱིའི་སྒྲ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་འདིར་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བའི་བར་ནི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཕུལ་དུ་བྱང་བའི་ཕྱིར་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ནི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་གོ །དེ་བས་ན་གསུངས་པ། བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། གང་གི་ཚིག་བླ་དགས་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །འདི་སྙམ་དུ་གལ་ཏེ་རྟོགས་པ་ཙམ་པ་ཙམ་མམ་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ཤེས་པ་བྱང་ཆུབ་ཡིན་ན། ཆོས་དེ་གཉི་ག་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསམས་པའོ། །མདོ་འོག་མ་ནི་ལན་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་གསལ་བཞིན་པར་གྱུར་པ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པ་གཞན་དུ་ན་ཤིན་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་ཚིག་བླ་དགས་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྡར་བཏགས་པའི་མིང་ཡིན་གྱི། དོན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་དབྱེར་མེད་པའི་དོན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདི་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པས་ན་བྱང་ཆུབ་སྟེ། དེ་ཡང་དེ་དག་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བདག་ཉིད་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པ་གསལ་པར་གྱུར་པའོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་རྟོགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་ཏེ། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ནོ། །དེའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པའོ། །མ་ནོར་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དབེན་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། གཞན་ནི་
― DTG088_Page_0378 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀུན་བརྟགས་པ་ལས་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་སྟེ། བཏགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སོ་སོར་སྣང་བའོ། །དེ་ཉིད་ནི་འཁྲུལ་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་དང་བྲལ་བས་ན་གཞན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་མ་ཡིན་པའོ། །རྣམ་པ་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རང་གི་ངོ་བོ་རིག་པ་ཙམ་ལས་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བྱས་པ་བརྫུན་པའི་ལྷག་མ་ཙམ་རིག་པ་ནི་རྣམ་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་བའོ། །བག་ཆགས་ཟད་པ་ལས་དེ་དང་བྲལ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གསལ་བར་གྱུར་པ་བསྟན་པ་དེ་བས་ན་དེ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མིང་དང་མཚན་མ་ཙམ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདིས་ཅི་ཞིག་བརྗོད་དེ་ན། མིང་དང་མཚན་མ་ཙམ་དུ་བརྗོད་པ་སྟེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོའི་མང་གི་སྒྲར་བརྗོད་དོ། །མིང་ཡང་དེ་ཡིན་ལ་མཚན་མ་ཡང་ཡིན་པས་ན་མིང་དང་མཚན་མ་སྟེ། མཚན་མ་སྨོས་པས་རྒྱུ་མེད་པའི་མི་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམ་པར་བཅད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་མིང་དང་མཚན་མའི་སྒྲ་འདིས་མིང་དང་མཚན་མས་ཁྱབ་པའི་ངོ་བོའི་བྱང་ཆུབ་མཚོན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་མིང་དང་མཚན་མ་ཙམ་སྣ་ཚོགས་པར་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱའོ། །ཙམ་གྱི་སྒྲས་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འདི་སྐད་དུ་སྣ་ཚོགས་པ་རྟོགས་པ་ཙམ་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། རྟོགས་པར་བྱེད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ཡང་དག་པར་གསལ་བར་གྱུར་པར་བྱང་ཆུབ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ། །སྣ་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱབ་པར་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཙམ་གྱི་དོན་ཡིན་ཞེ་ན། ཚིག་གཅིག་ལས་ཀྱང་ངེས་པར་གཟུང་བ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ཉིད་འཐུང་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་དངོས་པོ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པར་གསལ་བར་གྱུར་ཅེས་བྱ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤུགས་ལས་ཡིན་ཏེ་རྣམ་པ་གཞན་དུ་ན་རྟོགས་པ་མེད་པ་དག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་བྱང་ཆུབ་སྟེ།
― DTG088_Page_0379 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་དད་པ་ནུབ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གསལ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོ་ནའོ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྒྲ་ནི་ལས་སུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་ཡང་དག་པ་ཉིད་དང༌། མངོན་པའི་སྒྲ་ནི་མ་ལུས་པ་གསུངས་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དབེན་པའི་སྒོ་ནས་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དབེན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྒྲ་ལས་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ལ། ཁྱབ་པའི་རིགས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ཐོབ་པ་དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཡིན་ནོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ལྟར་དག་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྟེ། འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ལ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་གི་ནང་དུ་འདུ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་རིགས་པས་མ་ཡིན་ཏེ་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པའི་དོན་ནི་དགེ་འདུན་གྱི་དོན་ཡིན་ན། གལ་ཏེ་དེ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་སྤྱོད་ན་རྒྱུ་མེད་པས་གང་ལས་དེའི་བྱང་ཆུབ་ཡིན། ཅི་སྟེ་སྤྱོད་ན་མི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་གང་ལས་བྱང་ཆུབ་ཡིན། ཅི་སྟེ་གཉིས་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤྱོད་ན་འདིའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །འདིར་ལན་ནི་གཉིས་ཀྱིས་སྤྱོད་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་མི་འཕེལ་ལ་གཉིས་མེད་པས་སྤྱོད་ན་འཕེལ་ཏེ། འཕེལ་བར་གྱུར་པ་དེ་དག་གིས་གང་ནས་བརྩམས་ཏེ། བདུད་ལ་སོགས་པས་མི་ཐུབ་པར་འགྱུར་ལ། གང་མི་དགེ་བས་ཀྱང་བཅོམ་པ་ནི་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལྟུང་བ་དེ་བས་ན་དེ་དག་གིས་མི་ཆོམས་པར་གྱུར་པ་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་གི་གྲངས་སུ་འགྲོ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། ངེས་འབྱེད་
― DTG088_Page_0380 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡན་ལག་ནས་བཟུང་སྟེ། །མཐོང་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་དག་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་དག་གནས། །དེ་འདིར་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷག་མ་ནི་ཞར་ལས་འོངས་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འཚང་རྒྱ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་ལ་མཁས་པའི་སྒྲ་མ་གསུངས་པ་ནི་ཡུལ་གྱིས་ཡུལ་ཅན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་གང་ལགས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྟེ། འདི་སྙམ་དུ་གལ་ཏེ་བདེན་པ་མཐོང་བ་དང༌། མ་མཐོང་བ་དག་ལ་ཡང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གསུངས་པ་དེ་ལྟར་ན་ཡང་དེ་ཙམ་གྱིས་དམན་པའི་བྱང་ཆུབ་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་སེམས་སོ། །ཚིག་གི་ཚོགས་འོག་མས་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ཏེ། རྟོགས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པས་རྟོགས་པ་ནི་རྟོགས་པའོ། །ཐུབ་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐུབ་པ་ཉིད་ལ་མངོན་དུ་བལྟས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། གཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར་རམ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་ཡོད་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ནོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །མདོ་ལས་སྤྲོས་པའི་སྒྲ་དང་བསྟན་བཅོས་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སྒྲ་གཉིས་ནི་དོན་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སྤྲོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྱུར་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སེམས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་
― DTG088_Page_0381 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་ནོ། །མི་སྤྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའོ། །འཕྲོ་བར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་འཕྲོ་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བཅས་པའི་ཐ་དད་པ་དག་ནི་དབྱེར་མེད་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པ་འཕྲོ་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་གཉི་གར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དཔྱད་མི་བཟོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐད་ཅིག་གཅིག་དང་ལྡན་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པའོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་གང་ཡང་མ་འདུས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ལམ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ཡིན་ལ། དེའི་ལྟག་ཡན་ཆད་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་ལྡན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་སོ། །ཇི་ལྟར་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །ལན་ནི་གཞུང་འོག་མ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཡིན་ནོ། །དེའི་འོག་ནས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །འདི་སྙམ་དུ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ཡིན་ལ། དེ་དག་འདུལ་བར་བྱེད་པ་འདི་ཆོས་འདུལ་བ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ཡོད་ན་དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་པ་དག་ཡོད་པར་གྱུར་ལ་དེ་དག་དང་དེ་དག་ལྡན་པ་དང་བྲལ་བར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །ཆོས་འདུལ་བ་དེ་ཉིད་ནི་གང་དང་ལྡན་པ་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགོངས་སོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མཚན་ཉིད་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཡང་
― DTG088_Page_0382 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དམིགས་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སྐབས་འབྱེད་པའོ། །འཁོར་བ་ལས་དགྲོལ་བར་བགྱིའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་མན་ཆད་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕུང་པོ་གསུམ་དུ་ལུང་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་བསྒོམ་པ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོར་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ལ་དགོད་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །འདིར་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་མེད་པའོ། །དེ་མན་ཆད་རྒྱས་པར་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །དྲི་བ་གཞན་དག་ནི་དེ་དང་འདྲེན་མའོ། །དེ་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་བཅུ་དྲུག་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བས་སྦྱར་བ་ལས་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ་ལེའུ་ལྔ་པའོ།། །།
ལེའུ་དྲུག་པ། མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་འགྲེལ་པ།
― DTG088_Page_0382 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཐར་གྱིས་པ། རྣམ་གསུམ་རྣམ་བཅུ་ཞེས་གོང་དུ་གསུངས་པ་དེ་དག་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས། སྦྱིན་པ་ཤེས་རབ་བར་དག་དང༌། །སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་དྲན་དང་ཆོས། །དངོས་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ནི། །མཐར་གྱིས་བ་ཡི་བྱ་བར་བཞེད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སྦྱིན་པ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་དྲན་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། གཏོང་བ་དང༌། ལྷ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དག་གིས་སོ། །ཆོས། དངོས་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཅུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་མཐར་གྱིས་པའི་བྱ་བར་བཞེད་དོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་སྐབས་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མདོ་ལས་དང་པོར་འདིའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་རྒོལ་བ་དང་ལན་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་རེ་རེས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་དག་གིས་མཐར་གྱིས་པའི་བྱ་བ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་གཞན་ཡང་
― DTG088_Page_0383 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་ལྔས་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ལྔ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་དང༌། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའོ། །དེ་ནས་ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་ལྔས་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔའོ། །དེ་ནས་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གཅིག་གིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིའོ། །དེ་ནས་དྲིས་པ་དང་ལན་དག་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བས་སྦྱར་བ་ལས་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ་ལེའུ་དྲུག་པའོ།། །།
ལེའུ་བདུན་པ། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་འགྲེལ་པ།
― DTG088_Page_0383 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ད་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་རབ་འབྱོར་གྱིས་དང་པོར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། ཇི་ལྟར་སེམས་བསྐྱེད་པ་གཅིག་གིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདྲི་བར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལན་ཡིན་ནོ། །སྐད་ཅིག་མ། གཅིག་གིས་མངོན་རྫོགས་བྱང་ཆུབ་པ། །མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །ཞེས་སྔར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གང་ཞེ་ན། ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་མེད་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། གཉིས་སུ་མེད་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །བཞི་པོ་དེ་དག་ཚིག་གི་ཚོགས་བཞིས་འཆད་པར་མཛད་པ་དེ་བས་ན་དང་པོའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་རེ་རེས་ཀྱང༌། །ཟག་མེད་ཆོས་ཀུན་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། །ཐུབ་པའི་སྐད་ཅིག་གཅིག་པ་ཡི། །རྟོགས་པ་འདི་ནི་ཤེས་པར་བྱ། །ཇི་ལྟར་སྐྱེས་བུ་ཟོ་ཆུན་རྒྱུད། །རྡོག་ཐབས་གཅིག་གིས་བསྐྱོད་པ་ན། །ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་འགུལ་བ་ལྟར། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཤེས་དེ་བཞིན་
― DTG088_Page_0384 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རེ་རེས་ཀྱང་ཟག་པ་མད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་ཤིང་འཕངས་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་རྟོགས་པ་སྟེ། སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ་དང་པོའོ། །ཇི་ལྟར་སྐྱེས་བུའི་རྡོག་ཐབས་གཅིག་གིས་བསྐྱོད་པ་ན། ཟོ་ཆུན་གྱི་རྒྱུད་མོ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་འགུལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་གཅིག་དང་ལྡན་པས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་སྔོན་གྱི་བསྒོམས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་འདྲེན་པར་བྱེད་དེ། རབ་འབྱོར་འདི་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་སྟེ། འདིར་དང་པོར་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་དག་ནི་ངེས་པར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །
ལེའུ་བརྒྱད་པ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མཛད་པ་དང་བཅས་པའི་འགྲེལ་པ།
― DTG088_Page_0384 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉིས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། གང་ཚེ་དཀར་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རང་བཞིན་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །རྣམ་སྨིན་ཆོས་ཉིད་གནས་སྐབས་སྐྱེས། །དེ་ཚེ་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཡེ་ཤེས། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་འཇུག་པའི་གནས་སྐབས་དེ་འདི་ལ་ཡོད་པས་དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་དོ། །གནས་སྐབས་དེ་ཡང་ས་བརྒྱད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དཀར་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དཀར་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ནོ། །སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྱུང་བར་གྱུར་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ། །རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། རབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །གསུམ་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་སྤྱོད་པ་ཡིས། །ཆོས་ཀུན་རྨི་ལམ་འདྲར་གནས་ནས། །ཆོས་རྣམས་མཚན་ཉིད་མེད་པར་ནི། །སྐད་ཅིག་མ་ནི་གཅིག་གིས་རྟོགས། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་དོན་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཁྱེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷག་མ་ནི་རྟོགས་པར་སླའོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་ཡོངས་སུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །བཞི་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། རྨི་ལམ་དང་ནི་དེ་མཐོང་ཉིད། །
― DTG088_Page_0385 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་མི་མཐོང་ལྟར། །ཆོས་རྣམས་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡི། །དེ་ཉིད་སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་མཐོང༌། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། རྨི་ལམ་དང་ནི་དེ་མཐོང་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་ལས་གྱིས་གཉིས་པ་སྟེ། འབྲས་ཆན་འཚེད་དུ་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །ཡང་གཞུང་གཞན་ལས་དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་དེ་མཐོང་ཞེས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་གྱི་དོན་ནི་སྔ་མ་དང་འདྲའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷག་མ་ནི་གོ་སླའོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གང་གསུངས་པའོ། །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བས་སྦྱར་བ་ལས། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་སྟེ་ལེའུ་བདུན་པའོ།། །།མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་པའི་མདོར་བསྟན་པ་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་ལོངས་རྫོགས་བཅས་དང༌། །དེ་བཞིན་སྤྲུལ་དང་རྣམ་གསུམ་དང༌། །མཛད་དང་བཅས་པ་ཆོས་སྐུ་སྟེ། །རྣམ་པ་བཞིར་ནི་ཡང་དག་བརྗོད། །ཅེས་བྱ་བ་སྔར་གསུངས་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང༌། །སྤྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་མཛད་པ་དང་བཅས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། རྣམ་པ་བཞིར་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་དང་པོར་ངོ་བོ་ཉིད་དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། ཟག་པ་མེད་ཆོས་རྣམ་ཀུན་དུ། །རྣམ་པར་དག་གྱུར་ཐོབ་གང་ཡིན། །དེ་དག་རང་བཞིན་མཚན་ཉིད་ཅན། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་རུ་བཞེད། །བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་མཐུན་ཚད་མེད་དང། །རྣམ་པར་ཐར་དང་མཐར་གྱིས་ནི། །སྙོམས་འཇུག་དགུ་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཟད་པར་བཅུ་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྣམ་བརྒྱད་དང༌། །ཉོན་མོངས་མེད་དང་སྨོན་མཁྱེན་དང༌། །མངོན་ཤེས་སོ་སོ་ཡང་དག་རིག །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དག་བཞི་དང༌། །དབང་བཅུ་དག་ནི་སྟོབས་བཅུ་དང༌། །མི་འཇིགས་པ་ནི་བཞི་དག་དང༌། །བསྲུང་བ་མེད་པ་རྣམ་གསུམ་དང༌། །དྲན་པ་ཉེར་གཞག་རྣམ་གསུམ་དང༌། །བསྙེལ་བ་མི་མངའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། །བག་ཆགས་ཡང་དག་བཅོམ་པ་དང༌། །སྐྱེ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། །ཐུབ་པ་ཁོ་
― DTG088_Page_0386 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནའི་མ་འདྲེས་ཆོས། །བཅོ་བརྒྱད་བཤད་པ་གང་ཡིན་དང༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་དང༌། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དྲུག་གིས་གསུངས་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། གློ་བུར་གྱི་འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང༌། སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་དང༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ཐོབ། །རིན་ཆེན་སྣོད་ནི་ཕྱེ་བ་ལྟར། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་ཡང་དག་བསྟན། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚེས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། ཚད་མེད་པ་བཞི་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དང༌། མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བརྒྱད་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྨོན་ནས་མཁྱེན་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་དང༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་དག་པ་བཞི་དང༌། དབང་བཅུ་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང༌། བསྲུང་བ་མེད་པ་གསུམ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གསུམ་དང༌། བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་དང༌། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་བརྗོད་པ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་རང་བཞིན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཅིང་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་བརྗོད་ནས། དེ་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་བརྗོད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་མཇུག་སྡུད་པ་ཡིན་ནོ། །ཚིག་སྔ་མའི་དངོས་པོ་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་ནི། གཅིག་མིན་དུ་མའང་མིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་བསྟོད་པ་འཐད་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་དག་ན་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། སངས་རྒྱས་རྣམས་
― DTG088_Page_0387 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱི་སྐུ་བཞི་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་ཡིན་དང་ཚུལ་གཞན་ལས་སྐུ་བཞིར་གསུངས་པ་དེ་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ། །དེ་ནི་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་སྐུ་གསུམ་ཉིད་དུ་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གསུམ་དང་མདོ་གཞན་དག་ལས་ཀྱང་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་བཞི་ཡང་རྣམ་པ་གཞན་ཉིད་དུ་ཡིན་ཏེ། སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་ནི་སྐུ་གསུམ་ཡིན་ལ། བཞི་པའི་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་ལས་སམ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་ནི་ཆོས་དེ་དག་སྐུ་གང་གིས་བསྡུས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། དེ་དག་ནི་འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་གསལ་བའི་བདག་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ནོ། །སྤྲོས་པས་ཆོག་གོ །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ནི་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་དང་པོ་ནས་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་དང་བཅས་པ་དང་བསྡུ་བའི་དངོས་པོའི་ནང་ནས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པར་འཆད་པར་གྱུར་ལ། བདག་གིས་ཀྱང་བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ལམ་གྱི་ཚོགས་རྒྱས་པར་མང་དུ་བསྟན་པས་དེ་དང་དེ་དག་རྒྱས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་ནས་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་དེ་ཉིད་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་གི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་ནི། ཉན་ཐོས་ཉོན་མོངས་མེད་པ་ལྟའི། །ཉོན་མོངས་ཡོངས་སུ་མི་སྤོང་ཉིད། །རྒྱལ་བ་གྲོང་སོགས་དེ་དག་གི །ཉོན་མོངས་རྒྱུན་གཅོད་ཉོན་མོངས་མེད། །སངས་རྒྱས་སྨོན་ནས་མཁྱེན་པ་ནི། །ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་དང་ཆགས་སྤང་དང༌། །ཐོགས་པ་མེད་དང་རྟག་གནས་དང༌། །འདྲི་བ་ཀུན་ལ་ལན་འདེབས་བྱེད། །ཅེས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་གྲོང་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་གང་དག་མཐོང་བར་གྱུར་བ་ན། དེའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་
― DTG088_Page_0388 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འགྱུར་བ་ན་མི་རུང་ངོ་ཞེས་དེ་དག་མཐོང་བ་ཉིད་ཟློག་པར་བྱེད་ཀྱི། ཉོན་མོངས་པ་མངོན་སུམ་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་མཐོང་བ་ཡོད་ཀྱང་དེ་དག་གི་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུན་ཉིད་གཅོད་པར་བྱེད་ཀྱི། མཐོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་དག་གི་སྨོན་ནས་མཁྱེན་པ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པ་མི་མངའ་བ་ནི་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཐོགས་པ་མེད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་ཏུ་གནས་པ་ནི་རྟག་ཏུ་ཐུགས་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །འདྲི་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལེན་ལོན་པར་མཛད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན། འདྲི་པ་ཀུན་གྱི་ལན་འདེབས་པའོ། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཟློག་པ་དག་ཡིན་ནོ། །རྒྱུད་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་གྱུར་ནས། །གང་དང་གང་ལ་གང་དང་ནི། གང་ཚེ་བྱ་བ་ཕན་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་ལ་དེ་སྣང་ངོ༌། །དེ་དང་དེ་ལ་ཕན་པ་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་སོ། །དེ་དང་དེའི་ཚེ་སྣང་བའི་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་མི་སྣང་ཞེ་ན། ལྷའི་རྒྱལ་པོས་ཆར་ཕབ་ཀྱང༌། །ས་བོན་མི་རུང་མི་འཁྲུང་ལྟར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་བྱུང་གྱུར་ཀྱང༌། །སྐལ་བ་མེད་པས་བཟང་མི་མྱོང༌། །དེ་ལྟར་མཛད་པ་རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་ཁྱབ་པར་ངེས་པར་བརྗོད། །དེ་ཉིད་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །རྟག་པ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་པ་ཡིན། །མཛད་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་ནི་སྐལ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྣ་ཚོགས་པའི་དོན་མཛད་པའོ། །དེ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཛད་པའོ། །ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྲལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་བྱ་བའི་ཚིག་གཉིས་པ་ནས། བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་གསུངས་ཏེ། འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་པ་ནི་གཞན་དག་རྣམ་པར་བཅད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སྨོས་པ་ནི་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་བཅད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཆོག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་པ་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །བླ་ན་མེད་པའི་དགའ་བ་དང༌། །མགུ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་གིས་ནི་འདི་སྐད་དུ་གང་དེ་ལྟར་
― DTG088_Page_0389 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ནུས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ཞེས་གསུངས་སོ། །བསྟན་བཅོས་མཛད་པས་དེ་དག་གི་དབང་དུ་མཛད་ནས། མཚན་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། །དཔེ་བྱད་བརྒྱད་ཅུའི་བདག་ཉིད་འདི། །ཐུབ་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུར་བཞེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཐེག་ཆེན་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་ཕྱིར་ཏེ། སྐུ་དེས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཐོབ་པ་དག་གིས་རྫོགས་པར་ལོངས་སྤྱོད་པས་ན་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོར་མཚན་དག་ནི། །ཕྱག་ཞབས་འཁོར་ལོའི་མཚན་དང་རུས་སྦལ་ཞབས། །ཕྱག་དང་ཞབས་སོར་དྲ་བས་འབྲེལ་པ་དང༌། །ཕྱག་ནི་ཞབས་བཅས་འཇམ་ཞིང་གཞོན་ཤ་ཆགས། །འདི་ནི་སྐུ་ནི་འདུན་དག་མཐོ་བ་དང༌། །སོར་མོ་རིང་དང་རྟིང་ཡངས་སྐུ་ཆེ་དྲང༌། །ཞབས་ལོང་མི་མངོན་སྤུ་ནི་གྱེན་དུ་ཕྱོགས། །བྱིན་པ་ཨེ་ནྱའི་འདྲ་ཕྱག་རིང་མཛེས། །མདོ་མས་ཀྱི་སྦ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པའི་མཆོག །པགས་པ་གསེར་མདོག་པགས་པ་སྲབ་པ་དང༌། །སྤུ་ནི་རེ་རེ་ནས་གཡས་ལེགས་འཁྲུངས་དང༌། །ཞལ་མཛོད་སྤུས་བརྒྱད་རོ་སྟོད་སེང་གེའི་འདྲ། །འདི་ཡི་དཔུང་པའི་མགོ་ཟླུམ་ཐལ་གོང་རྒྱས། །འདི་ལ་རོ་མི་ཞིམ་པའང་རོ་མཆོག་སྣང༌། །སྐུ་ནི་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ། །གཙུག་ཏོར་ཡར་འཕགས་ལྗགས་རིང་མཛེས་པ་དང༌། །ཚངས་དབྱངས་འགྲམ་པ་སེང་གེའི་འདྲ་དང་ཚེམས། །ཤིན་ཏུ་དཀར་དང་ཚད་མཉམ་ཐགས་བཟང་དང༌། །གྲངས་ནི་བཞི་བཅུ་ཐམ་པ་ཚང་བ་དང༌། །སྤྱན་ནི་མཐོན་མཐིང་སྤྱན་རྫི་བ་མཆོག་གི །འདྲ་བ་འདི་དག་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཚན། །འདིའི་ཕྱག་དང་ཞབས་ལ་འཁོར་ལོས་མཚན་པས་ན། ཕྱག་ཞབས་འཁོར་ལོས་མཚན་པའོ། །ལེགས་པར་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདི་ལ་རུས་སྦལ་དང་འདྲ་བའི་ཞབས་མངའ་བས་ན་རུས་སྦལ་ཞབས་ཏེ། དེ་ཡང་འདི་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་ཡིན་པས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྡུ་བའོ། །འདི་ལ་ཕྱག་དང་ཞབས་ཀྱི་སོར་མོ་དྲ་བས་འབྲེལ་པ་མངའ་བས་ན་ཕྱག་དང་ཞབས་སོར་མོ་དྲ་བས་འབྲེལ་པའོ། །ཕྱག་ནི་ཞབས་བཅས་འཇམ་ཞིང་གཞོན་ཤ་ཅན། །འདི་ཡི་ཞེས་བྱ་བའི་འོག་མ་
― DTG088_Page_0390 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང་སྦྱར་རོ། །འདི་ཡི་སྐུ་ནི་བདུན་དག་མཐོ་བ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་གསུངས་པའོ། །སྐུ་ནི་རྟེན་ཡིན་ནོ། །འདིའི་སྐུ་བདུན་མཐོ་བ་དག་གིས་མཚོན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་དག་གིས་མཚན་ལྔ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཕྱག་དང་ཞབས་འཁོར་ལོས་མཚན་པ་ཉིད། ཞབས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་གནས་པ་དང༌། ཕྱག་དང་ཞབས་དྲ་བས་འབྲེལ་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་དང་ཞབས་གཞོན་ཤ་ཆགས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་བདུན་མཐོ་བ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའོ། །སོར་མོ་རིང་དང་རྟིངས་ཡངས་སྐུ་ཆེ་དྲང༌། །ཞབས་ལོང་མི་མངོན་སྤུ་ནི་གྱེན་དུ་ཕྱོགས། །ཕྱིན་པ་ཨེ་ན་ཡའི་འདྲ་ཕྱག་རིང་མཛེས། །མདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པའི་མཆོག །ཅེས་བྱ་བ་ལ། །སོར་མོ་རིང་བ་ཉིད་དང་རྟིང་པ་ཡངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོགས་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཟླས་དབྱེ་བའོ། །སྐུ་ཆེ་དྲང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐུ་རྒྱ་ཆེ་ལ་དྲང་བའོ། །ཞབས་ཀྱི་ལོང་བུ་མི་མངོན་པ་དང༌། སྤུ་གྱེན་དུ་ཕྱོགས་པ་སྟེ། མདོ་ལས་པུས་མོའི་ལྷ་ང་དང༌། །ལོང་བུ་མཛེས་པར་ནུབ་པས་ན་ཞབས་ཀྱི་ལོང་བུ་མི་མངོན་པ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ངས་ན་མི་མངོན་པའི་སྒྲ་ནི་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་སྦས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ལོང་བུའི་སྒྲ་ནི་པུས་མོའི་ལྷ་བ་དང༌། ལོང་བུའི་བུས་པ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། བརླའི་རྩ་བ་མན་ཆད་ཀུན་ལ་ཞབས་ཞེས་བྱ་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །མདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་ནི་མདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་སྟེ། འདི་ལ་མདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པའི་མཆོག་མངའ་བས་ན། དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་དོ། །འདིས་ནི་སོར་མོ་རིང་བ་ཉིད་དང༌། རྟིང་པ་ཡངས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་ཆེ་ལ་དྲང་བ་ཉིད་དང༌། ཞབས་ཀྱི་ལོང་བུ་མི་མངོན་པ་ཉིད་དང༌། །སླུ་གྱེན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཉིད་དང༌། བྱིན་པ་ཨེ་ན་ཡའི་འདྲ་བ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་རིང་ལ་མཛེས་པ་ཉིད་དང༌། མདོ་མས་ཀྱི་སྦ་བ་སྦུབས་སུ་ནུབ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་མཚན་བརྒྱད་ཡིན་ནོ། །པགས་པ་གསེར་མདོག་པགས་པ་སྲབ་པ་དང༌། སྤུ་ནི་རེ་རེ་ནས་གཡས་ལེགས་འཁྲུངས་དང༌། །ཞལ་མཛོད་སྤུས་བརྒྱན་རོ་སྟོད་སེང་གེའི་འདྲ། །འདི་ཡི་དཔུང་པའི་མགོ་ཟླུམ་ཐལ་གོ་རྒྱས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདི་ལ་རོ་སྟོད་སེང་གེ་དང་འདྲ་བ་མངའ་བས་ན་རོ་སྟོད་སེང་གེ་དང་འདྲ་བ་ཅན་ནོ། །མགོ་ཟླུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཟླུམ་པ་སྟེ། མགུར་དང་རྒྱུད་
― DTG088_Page_0391 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལེགས་པར་འབྲེལ་ཅིང་ལྷུན་ཟླུམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཕྲག་པའི་བར་ནི་ཐལ་གོང་སྟེ་བྲང་ངོ༌། །འདི་ལ་དེ་རྒྱས་པ་མངའ་བས་ན་ཐལ་གང་རྒྱས་པ་ཅན་ནོ། །འདིས་ནི་པགས་པ་གསེར་མདོག་ཉིད་དང༌། པགས་པ་སྲབ་པ་ཉིད་དང༌། སྤུ་རེ་རེ་ནས་གཡས་ཕྱོགས་སུ་འཁྱིལ་བ་ཉིད་དང༌། ཞལ་མཛོད་སྤུས་མཚན་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་རོ་སྟོད་སེང་གེའི་འདྲ་བ་ཉིད་དང༌། དཔུང་མགོ་ཤིན་ཏུ་ཟླུམ་པ་ཉིད་དང༌། ཐལ་གོང་རྒྱས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་མཚན་བདུན་ཡིན་ནོ། །འདི་ལ་རོ་མི་ཞིམ་པའང་རོ་མཆོག་སྣང༌། །སྐུ་ནི་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ། །གཙུག་ཏོར་ཡར་འཕགས་ལྗགས་རིང་མཛེས་པ་དང༌། །ཚངས་དབྱངས་འགྲམ་པ་སེང་གེའི་འདྲ་དང་ཚེམས། །ཤིན་ཏུ་དཀར་དང་ཚད་མཉམ་ཐགས་བཟང་དང༌། །གྲངས་ནི་བཞི་བཅུ་ཐམ་པ་ཚང་བ་དང༌། །སྤྱན་ནི་མཐོན་མཐིང་སྤྱན་རྫི་བ་མཆོག་གི །འདྲ་བ་འདི་དག་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཚན། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་པོ་འདིས་རོའི་མཆོག་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང༌། ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་གཙུག་ཏོར་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དང༌། ལྗགས་རིང་ཞིང་སྲབ་པ་ཉིད་དང༌། ཚངས་པའི་དབྱངས་ཉིད་དང༌། འགྲམ་པ་སེང་གེའི་འདྲ་བ་ཉིད་དང༌། ཚེམས་དཀར་བ་ཉིད་དང༌། ཚེམས་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། ཚེམས་ཐགས་བཟང་བ་ཉིད་དང༌། ཚེམས་མཉམ་ཞིང་བཞི་བཅུ་ཚང་བ་ཉིད་དང༌། སྤྱན་མཐོན་མཐིང་ཉིད་དང༌། རྫི་མ་བའི་ལྟ་བུ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་གསུངས་སོ། །འདི་ལ་བཅུའི་ཚད་ཀྱི་ཚོགས་མངའ་བས་ན་བཞི་བཅུ་ཐམ་པ་ཚང་བ་སྟེ། བཅུ་ཚན་བཞི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་འདི་དག་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །བ་མཆོག་ནི་བ་དང་གླང་ངོ༌། །ཡང་ན་བ་མཆོག་ནི་ཁྱུ་མཆོག་ལ་བྱའོ། །དེ་དག་བཤད་པ་དང་རྒྱུ་དང་སྔོན་གྱི་མཚན་མ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ལ་སྟེ། འདི་ལ་མཚན་ནི་གང་གང་གིས། །སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན། །དེ་དང་དེ་ནི་རབ་རྫོགས་པས། །མཚན་ནི་འདི་དག་ཡང་དག་འགྲུབ། །འདིར་མཚན་གང་དང་རྒྱུ་གང་དང་གང་གིས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་དེ་རབ་ཏུ་རྫོགས་པས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་འདིའི་མཚན་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པོ། །ཡང་
― DTG088_Page_0392 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གང་གི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། བླ་མ་སྐྱེལ་ལ་སོགས་པ་དང༌། །ཡང་དག་བླངས་ལ་བརྟན་པ་དང༌། །བསྡུ་བ་བསྟེན་དང་གྱ་ནོམ་པའི། །དངོས་པོ་སྦྱིན་དང་གསད་བྱ་བ། །ཐར་པར་བྱེད་དང་དགེ་བ་ནི། །ཡང་དག་བླངས་དང་སྤེལ་ལ་སོགས། །སྒྲུབ་བྱེད་རྒྱུ་ཡི་མཚན་ཉིད་དེ། །དེ་ལ་སོགས་པ་མདོ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་བླ་མ་དག་སྐྱེལ་བ་དང་བསུ་བ་དག་དང༌། ཆོས་ཉན་པ་དང༌། མེ་ཏོག་གིས་མཆོད་པ་དང༌། མཆོད་རྟེན་གྱི་ཐད་དུ་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གཡོག་བྱས་པས་ཕྱག་དང་ཞབས་འཁོར་ལོའི་མཚན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །ཡི་དམ་ལ་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པས་ཞབས་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དང༌། བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་ལ་སོགས་པ་གྱ་ནོམ་པ་བྱིན་ནས་ཕྱག་དང་ཞབས་འཇམ་ཞིང་གཞོན་ཤ་ཆགས་པ་ཉིད་དང༌། བདུན་མཐོ་བ་ཉིད་དོ། །གསད་པར་བྱ་བ་ཐར་པར་བྱ་བ་མང་པོའི་ཚིག་ནི་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །གསད་པ་ཐར་པར་བྱས་པ་དང༌། །སྲོག་རྗེས་སུ་གཟུང་བར་བྱས་པ་དང༌། སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ལྡོག་པ་ཀུན་ནས་བསྟེན་པས་སོར་མོ་རིང་བ་ཉིད་དང༌། རྟིང་པ་ཡངས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་ཆེ་ཞིང་དྲང་བ་ཉིད་དོ། །དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་རྣམ་པར་སྤེལ་ཞིང་འགྲིབ་པར་མ་བྱས་པས་ཞབས་ཀྱི་ལོང་བུ་མི་མངོན་པ་ཉིད་དང༌། སྐུའི་སྦུ་གྱེན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །མདོ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ཇི་སྐད་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་བའོ། །སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེ་དག་གསལ་བར་བྱེད་པས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་སོ། །དེ་དག་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དཔེ་བྱེད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་སྟེ། དེ་དག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཐུབ་པའི་སེན་མོ་ཟངས་མདོག་དང༌། །མདོག་སྣུམ་མཐོ་དང་སོར་མོ་རྣམས། །ཟླུམ་རྒྱས་བྱིན་གྱིས་ཕྲ་བ་དང༌། །རྩ་མི་མངོན་དང་མདུད་པ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་འདིས་ནི་སེན་མོ་ཟངས་ཀྱི་མདོག་ཉིད་དང༌། སེན་མོ་མདོག་སྣུམ་པ་ཉིད་དང༌། སེན་མོ་མཐོ་བ་ཉིད་དང༌། སེན་མོ་ཟླུམ་པ་ཉིད་དང༌། སོར་མོ་རྒྱས་པ་ཉིད་དང༌། སོར་མོ་བྱིན་གྱིས་ཕྲ་བ་ཉིད་དང༌། རྩ་མི་མངོན་པ་ཉིད་དང༌། རྩ་མདུད་པ་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་
― DTG088_Page_0393 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ལོང་བུ་མི་མངོན་ཞབས་མཉམ་དང༌། །སེང་གེ་གླང་ཆེན་བྱ་དང་ནི། །ཁྱུ་མཆོག་སྟབས་གཤེགས་གཡས་ཕྱོགས་དང༌། །མཛེས་གཤེགས་དྲང་དང་འཁྲིལ་བག་ཆགས། །བྱི་དོར་བྱས་འདྲ་རིམ་པར་འཚམ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་རྐང་པ་གཅིག་གིས་ལྷག་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་ནི་ལོང་བུ་མི་མངོན་པ་ཉིད་དང༌། ཞབས་མི་མཉམ་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སེང་གེའི་སྟབས་སུ་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། གླང་པོ་ཆེའི་སྟབས་སུ་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། ངང་པའི་སྟབས་སུ་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། ཁྱུ་མཆོག་གི་སྟབས་སུ་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། གཡས་ཕྱོགས་སུ་ལྡོག་ཅིང་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་མཛེས་པར་གཤེགས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་དྲང་བ་ཉིད་དང༌། སྐུ་འཁྲིལ་བག་ཆགས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་བྱི་དོར་བྱིས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་རིམ་པར་འཚམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་བཅུ་གཉིས་སོ། །གཙང་དང་འཇམ་དང་དག་པའི་སྐུ། །མཚན་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། །སྐུ་ཡི་ཁོ་ལག་ཡངས་ཤིང་བཟང༌། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་རྐང་གསུམ་གྱིས་ནི་སྐུ་གཙང་བ་ཉིད་དང༌། སྐུ་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་རྫོགས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུའི་ཁོ་ལག་ཡངས་ཤིང་མཛེས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །གོམ་སྙོམས་སྤྱན་ནི་དག་པ་དང༌། །ཤིན་ཏུ་གཞོན་མདོག་ཅན་ཉིད་དང༌། །སྐུ་ཞུམ་མེད་དང་རྒྱས་པ་དང༌། །ཤིན་ཏུ་གྲིམ་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་འདིས་ནི་གོམ་པ་སྙོམས་པ་ཉིད་དང༌། སྤྱན་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་ཆགས་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་ཞུམ་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྐུ་རྒྱས་པ་ཉིད་དང༌། །སྐུ་ཤིན་ཏུ་གྲིམས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་དྲུག་གོ །ཡན་ལག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་འབྱེས་པ་དང༌། །གཟིགས་པ་མུན་མེད་དག་པ་དང༌། །དཀུ་ཟླུམ་སྐབས་ཕྱིན་མ་རྙོངས་དང༌། །ཕྱང་ངེ་བ་དང་ལྟེ་བ་ནི། །ཟབ་དང་གཡས་ཕྱོགས་འཁྱིལ་བ་དང༌། །ཀུན་ནས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་དང་གཉིས་པོ་འདིས་ནི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེས་པ་ཉིད་དང༌། གཟིགས་པ་རབ་རིབ་མེད་ཅིང་དག་པ་ཉིད་དང༌། དཀུ་ཟླུམ་པ་ཉིད་དང༌། དཀུ་སྐབས་ཕྱིན་པ་
― DTG088_Page_0394 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉིད་དང༌། །དཀུ་མ་རྙོངས་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱལ་ཕྱང་ངེ་བ་ཉིད་དང༌། ལྟེ་བ་ཟབ་པ་ཉིད་དང༌། ལྟེ་བ་གཡས་ཕྱོགས་སུ་འཁྱིལ་བ་ཉིད་དང༌། ཀུན་ནས་མཛེས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་དགུའོ། །ཀུན་སྤྱོད་གཙང་དང་སྐུ་ལ་ནི། །སྨེ་བ་གནག་བག་མེད་པ་དང༌། །ཕྱག་ནི་ཤིང་བལ་ལྟར་འཇམ་དང༌། །ཕྱག་རིས་མདངས་ཡོད་ཟབ་རིང་དང༌། །ཞལ་ནི་ཧ་ཅང་མི་རིང་དང༌། །ཞལ་གཟུགས་གཟུགས་བརྙན་འབྱུང་བ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཞལ་འདི་ལ་གཟུགས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཞལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞལ་གདོང་སྟེ། ཞལ་གདོང་ལ་གཟུགས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་མངའ་བའོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་དང་གཉིས་པོ་འདིས་ནི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་གཙང་བ་ཉིད་དང༌། སྐུ་ལ་སྨེ་བ་གནག་བག་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་ཤིང་བལ་ལྟར་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་གི་རི་མོ་མདངས་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་གི་རི་མོ་ཟབ་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་གི་རི་མོ་རིང་བ་ཉིད་དང༌། ཞལ་ཧ་ཅང་ཡང་མི་རིང་བ་ཉིད་དང༌། ཞལ་གདོང་ལ་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་བ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་བརྒྱད་དོ། །ལྗགས་མཉེན་པ་དང་སྲབ་པ་དང༌། །དམར་དང་འབྲུག་གི་སྒྲ་ཉིད་དང༌། །གསུང་མཉེན་འཇམ་དང་མཆེ་བ་ཟླུམ། །རྣོ་དང་དཀར་དང་མཉམ་པ་དང༌། །བྱིན་གྱིས་ཕྲ་དང་ཤངས་མཐོ་དང༌། །མཆོག་ཏུ་དག་པ་ཉིད་དང་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། མཆོག་ནི་ཤིན་ཏུ་བའོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་དང་གཉིས་པོ་འདིས་ནི་ལྗགས་མཉེན་པ་ཉིད་དང༌། ལྗགས་སྲབ་པ་ཉིད་དང༌། ལྗགས་དམར་བ་ཉིད་དང༌། གླང་པོའི་ང་རོ་ཉིད་དང༌། འབྲུག་གི་སྒྲ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དང༌། གསུང་སྙན་ཅིང་མཉེན་ལ་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། མཆེ་བ་ཟླུམ་པ་ཉིད་དང༌། མཆེ་བ་རྣོ་བ་ཉིད་དང༌། མཆེ་བ་དཀར་བ་ཉིད་དང༌། མཆེ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། མཆེ་བ་བྱིན་གྱིས་ཕྲ་བ་ཉིད་དང༌། ཤངས་མཐོ་བ་ཉིད་དང༌། གཙང་བ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་བཅུ་གཉིས་སོ། །སྤྱན་ཡངས་པ་དང་རྫི་མ་སྟུག ། པདྨའི་འདབ་མ་འདྲ་བ་དང༌། །སྨིན་ཚུགས་རིང་དང་འཇམ་པ་དང༌། །སྣུམ་དང་སྤུ་ནི་མཉམ་པ་དང༌། །ཕྱག་རིང་རྒྱས་དང་སྙན་མཉམ་པ་དང༌། །ཉམས་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང༌། །འཕྲལ་བ་ལེགས་པར་འབྱེས་པ་དང༌། །དབྱེས་ཆེ་བ་དང་དབུ་རྒྱས་དང༌། །ཞེས་བྱ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་
― DTG088_Page_0395 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉིས་པོ་འདིས་ནི་སྤྱན་ཡངས་པ་ཉིད་དང༌། རྫི་མ་སྟུག་པ་ཉིད་དང༌། སྤྱན་དཀར་ནག་འབྱེས་ཤིང་པདྨའི་འདབ་མ་ལྟ་བུ་ཉིད་དང༌། སྨིན་ཚུགས་རིང་བ་ཉིད་དང༌། སྨིན་མ་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། སྨིན་མ་སྣུམ་པ་ཉིད་དང༌། སྨིན་མའི་སྤུ་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་རིང་ཞིང་རྒྱས་པ་ཉིད་དང༌། སྙན་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། སྙན་མ་ཉམས་པ་ཉིད་དང༌། དཔྲལ་བ་ལེགས་པར་འབྱིས་པ་ཉིད་དང༌། དཔྲལ་བ་དབྱེས་ཆེ་བ་ཉིད་དང༌། །དབུ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་བཅུ་གསུམ་མོ། །དབུ་སྐྲ་བུང་བ་ལྟར་གནག་དང༌། །སྟུག་འཇམ་མི་འཛིངས་ངོ་བོ་དང༌། །མི་གཤོར་སྐྱེས་བུའི་ཡིད་འཕྲོག་དང། །དཔལ་གྱི་བེའུ་དང་བཀྲ་ཤིས་ནི། །སངས་རྒྱས་དཔེ་བྱད་བཟང་པོར་བཞེད། །ཅེས་བྱ་བ་ཚིག་རྐང་ལྔ་པོ་འདིས་ནི་དབུ་སྐྲ་བུང་བ་ལྟར་གནག་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་སྟུག་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་འཇམ་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་མི་འཛིངས་པ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་མ་གཤོར་བ་ཉིད་དང༌། དབུ་སྐྲ་དྲི་ཞིམ་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱག་དང་ཞབས་ཀྱི་མཐིལ་ལ་དཔལ་གྱི་བེའུ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང་གཡུང་དྲུང་འཁྱིལ་པས་བརྒྱན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་བདུན་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གཅིག་ཏུ་བྱས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་བཅུ་དག་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་སྲིད་པ་ཇི་སྲིད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་པ་སྣ་ཚོགས་དག །མཉམ་དུ་མཛད་པ་སྐུ་དེ་ནི། །ཐུབ་པའི་སྤྲུལ་པ་རྒྱུན་མི་འཆད། །དེ་ལྟར་དེའི་ལས་འཁོར་བའི་བར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བཞེད་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྲིད་པ་ཇི་སྲིད་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་པ་དང་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་པའི་བར་དུའོ། །དེ་ལྟར་སྐུ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་བསྟན་ནས། དེའི་དབང་དུ་མཛད་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དེ་ལ། དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་མི་རུང་ངོ་སྙམ་པའི་རབ་འབྱོར་གྱི་དྲི་བ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ལན་དག་ཡིན་ནོ། །དེའི་མཛད་པ་ཡང་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་ཅེ་ན། དེའི་ཕྱིར། འགྲོ་རྣམས་ཞི་བའི་ལས་དང་ནི། །བསྡུ་རྣམ་བཞི་ལ་འགོད་པ་དང༌། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་བཅས་པ་ཡི། །རྣམ་པར་བྱང་བ་རྟོགས་པ་དང༌། །སེམས་ཅན་དོན་རྣམས་ཇི་བཞིན་གྱི། །དོན་དང་ཕ་རོལ་ཕྱིན་
― DTG088_Page_0396 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དྲུག་དང༌། །སངས་རྒྱས་ལམ་དང་རང་བཞིན་གྱིས། །སྟོང་པ་ཉིད་དང་གཉིས་ཟད་དང༌། །བརྡ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་དང༌། །ལུས་ཅན་རྣམས་ནི་ཡོངས་སྨིན་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་དང་ནི། །མངོན་པར་ཞེན་པ་བཟློག་པ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་སངས་རྒྱས་ཞིང༌། །རྣམ་པར་དག་དང་ངེས་པ་དང༌། །སེམས་ཅན་དོན་ནི་ཚད་མེད་དང༌། །སངས་རྒྱས་བསྟན་སོགས་ཡོན་ཏན་དང༌། །བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་ལས་རྣམས་ནི། །ཆུད་མི་ཟ་དང་བདེན་མཐོང་དང༌། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་སྤང་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་མེད་པའི་ཚུལ་དང་ནི། །རྣམ་པར་བྱང་དང་ཚོགས་དང་ནི། །འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས་པ་ལ། །ཐ་དད་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་དང༌། །མྱ་ངན་འདས་ལ་འགོད་པ་སྟེ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་འཕྲིན་ལས་འདི། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་བདུན་དུ་བཞེད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། མཐའ་འགོད་པའི་སྒྲ་ནི་དབུས་མ་ཀུན་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་ལངས་འདི་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གསུམ་གྱིས་དམྱལ་བ་དང་ཡི་དགས་དང་དུད་འགྲོའི་འགྲོ་བ་དག་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྤངས་ནས་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ངས་འདི་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་བཞི་པ་དང༌། ལྔ་པ་དག་གིས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་རྒྱལ་བ་དང༌། ཚིག་དེའི་ནང་ནས་ཡོད་པའི་ལྷའི་བུའི་སྒྲ་ཡིས་དེ་དང་འདྲ་བ་ལྷ་མ་ཡིན་དག་ཀྱང་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ལྷ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་དང་ཚངས་པ་དག་རང་གི་གནས་ཀྱི་ཉེས་པ་མཐོང་བས་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་འོང་བ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ལས་གཞན་པ་ཉིད་ཀྱི་འགྲོ་བ་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་ལས་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ངས་འདི་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་དྲུག་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རབ་འབྱོར་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་བཞི་ལ་འགོད་པའི་ལས་ཀྱི་བར་དུ་སྟེ། དེ་ལ་སྦྱིན་པའི་བསྡུ་བའི་དངོས་པོའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་གྲུབ་པ་དང་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ལམ་ལ་བཀོད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །གཉིས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལ་འགོད་པར་བྱེད་དོ། །
― DTG088_Page_0397 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །དེ་ལ་གསུམ་པ་ནི་རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་འབྱུང་བའོ། །རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདི་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་ཞེས་བྱ་བའོ་ཞེས་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཤེས་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མའི་མཁན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པ་ཡང་མི་དམིགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལ་བདག་ཉིད་འགོད་པའི་ལས་སོ། །བདག་ཀྱང་སྦྱིན་པ་གཏོང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མཐུན་པས་དགའ་བར་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །བདག་ཀྱང་དགེ་བ་བཅུའི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །རབ་འབྱོར་གལ་ཏེ་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཡང་གཞན་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་ག་ལས་འོང་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །རབ་འབྱོར་དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་བཏགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་བརྡར་བཏགས་པ་ཤེས་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཇོག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་གང་ཡང་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ལ་འགོད་པ་ལས་སོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་རྣམ་པར་འགོད་པ་བྱས་
― DTG088_Page_0398 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །རབ་འབྱོར་དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། ལམ་དེས་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོར་བ་ལས་ཐར་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དབང་བསྒྱུར་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ངེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ངོ་མཚར་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ངེས་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཆོས་དཀར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་སྤྱོད་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཚད་མེད་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་བསྟེན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ལས་དང་འབྲས་བུ་ཆུད་མི་ཟ་བ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་བདེན་པ་མཐོང་བ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དངོས་པོ་ལས་རྣམ་པར་འབྲེལ་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤངས་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །དེ་ནི་དོན་རྒྱས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་གིས་ཀྱང་རྒྱས་པར་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ལ་
― DTG088_Page_0399 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པ་ལ་ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བགྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མིང་ཙམ་དུ་ཟད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་ཙམ་དུ་ཟད་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དགོངས་སོ། །མིང་ཐོས་པ་ན་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་མིང་ཙམ་དུ་ཟད་པ་མི་རིགས་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་ལ་ནི་མིང་དེ་ཉིད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ས་བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་གང་འདི་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གློ་བུར་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་འདི་ཡིན་ལ་མཚན་མ་ཡང་དེ་ཡིན་པས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ནི་དངོས་པོའོ། །བླ་དགས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཏགས་པ་ནི་ཐ་སྙད་འདོགས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །འདི་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དངོས་པོ་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ངོ༌། །ཡིད་ཆེས་པ་དང་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དང་སོ་སོར་རིག་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་གྲངས་སོ། །བྱམས་པ་དེ་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདིར་རྒྱུ་གཉིས་པ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་འགལ་བ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱམས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མའི་དངོས་པོ་ལ་མིང་དང་འདུ་ཤེས་དང་གདགས་པ་དང་ཐ་སྙད་དུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དམ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཅེས་གསུངས་པ་ལ། དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་བས་སོ་ཞེས་གསོལ་ཏེ། དངོས་པོར་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལྟར་རྟོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་བསམས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འོ་ན་བྱམས་པ་ཁྱོད་ཇི་ལྟ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་ལ། བྱམས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསོལ་ཏེ། གཟུགས་ལ་གསོ་པ་བཏགས་པ་ཙམ་ཉིད་
― DTG088_Page_0400 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལགས་པ་དེའི་ཚེ། བཏགས་པ་ཙམ་ཉིད་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དམིགས་པ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་རམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བཏགས་པ་ཙམ་ཉིད་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་བཀག་པ་ན། བྱམས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཞུས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་ཀྱི། དོན་དམ་པར་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །བྱམས་པས་དེ་ལྟར་བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་དོན་འཚལ་བ་ལྟར་ན་དབྱིངས་འདི་ནི་དོན་དམ་པར་བརྗོད་དུ་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་གསོལ་ཏེ། དེ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་མཐར་དགག་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པར་འགྱུར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་དོན་དམ་པར་ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་སྐད་ཅེས་ཞུས་ནས་སུན་འབྱིན་པ་ནི་དེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསོལ་ཏེ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་དེ་དོན་དམ་པར་མ་མཆིས་ནའོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་ཚེ་དབྱིངས་དོན་དམ་པར་བརྗོད་དུ་མ་མཆིས་པ་ཇི་ལྟར་མཆིས་པར་འགྱུར་ཏེ། མི་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མའི་དངོས་པོ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཞེས་བྱ་བར་མི་རིགས་ཏེ། མེད་པ་ནི་རྟེན་དང་མི་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསམས་པའོ། །རྟེན་དུ་འདོད་ན་ཡང་མཚུངས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་དེ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་བས་ན་བྱམས་པ་ཁྱོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བཟོད་ཅིང་འདོད་པ་དང་སྤོབས་པས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཤེས་རབ་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །དེ་སྤྱོད་པ་ན་མཉམ་པར་བཞག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱུན་གྱིས་འཇུག་པའོ། །དེ་ནི་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་སུ་མ་མཆིས་སོ། །དེ་རྣམ་གྲངས་འདིས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིག་ཉེ་བར་དགོད་པའོ། །ཀྱང་གི་སྒྲས་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ངོ༌། །རྣམ་གྲངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པའོ། །གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དང་
― DTG088_Page_0401 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆོས་ཉིད་དབྱེར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དེ་སོ་སོར་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་རྣམ་གྲངས་གཞན་གསུངས་ཏེ། གཞན་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་གཞན་ཡིན་པར་གྱུར་ནའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ཡིན་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའམ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་དངོས་པོར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་འབྲེལ་པའང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་དེའི་མཚན་མ་ཡང་བྱིས་པས་དམིགས་སུ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དབྱིངས་དང་འདྲ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་མཚན་མ་དམིགས་པ་ལའང་དེའི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བའི་སྒོམ་པ་ལྟར་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །བྱམས་པས་གསོལ་པ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དབྱིངས་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་དངོས་པོ་དེ་དམིགས་སུ་མ་མཆིས་ན་དེ་ཅི་མ་མཆིས་པའམ་མཆིས་པ་ཡང་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་ལ་འགའ་ཞིག་ཡོད་པ་ཉིད་དམ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་མེད་ལ་འོན་ཀྱང་གང་གི་ཚེ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སྣང་བར་གྱུར་ལ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ན་སྣང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བས་ན། དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྣང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་སྟེ། གང་གཞན་དག་ལས་ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་གསུངས་པ་འདིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཀུན་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་སྣང་བ་ཡིན་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་ཀུན་བརྟགས་པའོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དབང་
― DTG088_Page_0402 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ངོ། །གཞན་གྱི་དབང་ལ་ཀུན་དུ་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱི་དབང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་གཞན་དུ་ཡོད་པ་ལ་རྣམ་པ་གཞན་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། དེ་བས་ན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །གསོལ་པ། དེ་དག་གང་གི་རྫས་སུ་མཆིས་གང་གི་རྫས་སུ་མ་མཆིས། གང་ནི་རྫས་སུ་མ་མཆིས་པ་དང་རྫས་སུ་མཆིས་པ་མ་ལགས་པའི་དོན་དམ་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུམ་པོ་དག་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཉེ་བར་བླངས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །གསོལ་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གཟུགས་ཞེས་བགྱི་བ་གཉིས་སུ་མ་མཆིས་པར་བརྩི་བ་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་གཉིས་སུ་མ་མཆིས་པར་བརྩིས་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ཀུན་དུ་བརྟགས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་པོ་གཟུགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན། གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གང་གཟུགས་མ་ཡིན་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་གྲངས་སུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །གསོལ་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་མཁས་པས་ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་སྤང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བགྱི་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་བསྒོམ་པ་བལྟ་བར་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། མཐའ་གཉིས་སྤངས་ནས་དེ་དབུ་མའི་ལམ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པའི་གང་གི་གཟུགས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དེའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །གང་སྤོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་མི་སྤོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་
― DTG088_Page_0403 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་དེ་ཉིད་དེའི་སྤོང་བའོ། །གང་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དེའི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའོ། །གང་གཟུགས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལམ་བསྒོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་སྒོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དེའི་བསྒོམ་པའོ། །གསོལ་པ། དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་མ་སྤངས་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མ་ཡིན་ལ། རང་གི་དོན་གྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡོངས་སུ་མ་བཏང་བས་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འཁོར་བ་ལས་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ །དེ་བས་ན་འདི་ལ་གཉི་ག་ཡང་སྲིད་པར་འགྱུར་ཏེ། གཉི་ག་ལ་ཡང་སྐྱོ་བ་མེད་པ་དེ་བས་ན་གཉི་ག་ཡོངས་སུ་མི་སྤོང་ངོ༌། །གསོལ་པ། གཉི་ག་མ་བླངས་ན་ཇི་ལྟར་གཉི་ག་བཏང་བ་མ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གཉི་ག་བླང་བའམ་བླང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་མི་སྨྲའི། འོན་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་སུ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་ཉེ་བར་བླངས་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བར་སྨྲའོ། །དེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་ལ་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སེམས་ལ་དབང་དུ་གྱུར་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་འཁོར་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བར་སྨྲའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། གང་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་དང༌། གང་སྤྲོས་པ་མེད་པ་འདི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་མ་ལུས་པའོ། །གསོལ་པ། ཉན་ཐོས་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གནས་པ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་
― DTG088_Page_0404 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཀའ་སྩལ་པ་དེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་དག་སྟེ། ཁ་ཅིག་དང་པོ་ནས་གྱ་ནོམ་པ་སྟེ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དོན་དུ་གཉེར་ཏེ། དེ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མགུ་པར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་དང་པོ་ཉིད་ནས་དམན་པའི་ཁྱད་པར་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་དེ་ཉིད་ཐོབ་པ་དེས་མགུ་བར་འགྱུར་རོ། །འགའ་ཞིག་ནི་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཁྱད་པར་དམན་པ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་དེ་ཉིད་ཐོབ་ནས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མི་མགུ་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་དང་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ། །གཉིས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའོ། །གསུམ་པ་ནི་ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཇི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་ནས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དོན་དུ་གཉེར་བ་དེ་དང་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། བྱམས་པ་ངས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་སྐྱེ་བར་སྨྲས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཡང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དག་གིས་སོ། །གསོལ་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། དེ་དག་གི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་མཐུ་ཆེ་བ་གང་ལགས། དེས་ན་དེ་དག་གྱ་ནོམ་པའི་ཁྱད་པར་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་དེ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གང་འདི་ནི་བརྒྱ་བྱིན་ཉིད་དང་འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བ་ཉིད་དང་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དོན་དུ་མི་གཉེར་གྱི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། འཛིན་པ་མེད་པ་འདི་ནི་དེ་དག་གིས་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་བའོ། །གང་ཡང་དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་དང༌། འཛིན་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་དུ་བྱེད་པར་འདོད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་འདིར་དེ་དག་གི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་མཐུ་ཆེ་བའོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གྱིས་དྲི་བའོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ལན་ནོ། །དེ་
― DTG088_Page_0405 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ན་འཁྲུལ་པ་ལོག་པར་འཛིན་པ་གང་ཡིན་པ་ད་དག་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་བྱམས་པ་དང་རབ་འབྱོར་གྱི་ཚིག་གིས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་སྤངས་པ་དང༌། དོར་བ་ལ་འགོད་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀས་སོ། །དེ་ནི་འདིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤངས་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་ཏེ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པའོ། །རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་མེད་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཚིག་གི་ལམ་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཚོགས་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་གང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཁྱུ་མཆོག་གི་མཐར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཐ་མི་དད་པར་ཤེས་པ་ལ་འགོད་པའི་ལས་སོ། །གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡོད་པར་འགྱུར་རེ་སྐན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དགོད་པའི་ལས་སོ། །དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཕྲིན་ལས་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་བསྟན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྐུ་གསུམ་པོ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་ཞེ་ན། གཞེས་ཤིང་ནམ་ཡང་འཇིག་པར་མི་འགྱུར་བས་ན་ཆོས་སོ། །ཆོས་ཀྱང་འདི་ཡིན་ལ་སྐུ་ཡང་འདི་ཡིན་པས་ན་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། ལུས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ནི་འཇིག་པ་མེད་པའི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟག་པ་སྟེ། ཐོག་མ་དང་ལྡན་ཡང་ཐ་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ནི་རྒྱུན་ཆགས་པའི་རྟག་པས་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་ཐ་དད་པར་རྟག་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་མཛད་པ་ཡང་རྟག་
― DTG088_Page_0406 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་མཛད་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་ཞེ་ན། མཛད་པ་དང་མཛད་པ་པོ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པས་ཐ་དད་པ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གཅིག་ལ་བསྡུས་པའི་དོན་རྣམ་པ་བརྒྱད་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
བར་པ་ལ་དགའ་བ་རྣམས་ལ་དོན་དྲུག་ཏུ་བསྟན་པ།
― DTG088_Page_0406 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཚན་ཉིད་དེ་ཡི་སྦྱོར་བ་དང༌། །དེ་རབ་དེ་ཡི་གོ་རིམས་དང༌། །དེ་མཐའ་དེ་ཡི་རྣམ་སྨིན་ནི། །དོན་བསྡུས་གཞན་ཏེ་རྣམ་པ་དྲུག །འདི་ནི་འདིའི་བསྡུས་པའི་དོན་གཞན་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། དེ་ལྟར་མཚན་ཉིད་ནི་ཀུན་མཁྱེན་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །མཚན་ཉིད་དེའི་སྦྱོར་བ་ནི། རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའོ། །སྦྱོར་བའི་རབ་ནི་རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །སྦྱོར་བའི་གོ་རིམས་ནི་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །སྦྱོར་བའི་མཐའ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །སྦྱོར་བའི་འབྲས་བུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའོ། །
བསྡུས་པ་ལ་དགའ་བ་རྣམས་ལ་དོན་གསུམ་དུ་བསྟན་པ།
― DTG088_Page_0406 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡུལ་གྱི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་གསུམ་དང༌། །སྦྱོར་བ་བཞི་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཆོས་སྐུ་ཕྲིན་ལས་འབྲས་བུ་ནི། །དོན་བསྡུས་གཞན་ཏེ་རྣམ་པ་གསུམ། །འདི་ནི་འདིའི་དོན་བསྡུས་པ་གཞན་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དང་སྦྱོར་བ་དང་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་ནི་སྦྱོར་བའི་ཡུལ་ལོ། །སྦྱོར་བ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་དང༌། རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །སྦྱོར་བའི་འབྲས་བུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེའི་ཕྲིན་ལས་ཀྱང་ངོ༌། །ཐུབ་པས་ཚིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དག་ལས་འདས་པར་མཁྱེན་ནས་གསུང་གི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་མཆོག་གང་གསུངས་པ། །ལ་ལར་གཞན་གྱི་སྟོབས་ལས་ཅུང་ཞིག་བས་གས་པར་གྱུར་ཀྱང་བདག་ལ་དེ་དོན་བརྗོད་ནུས་ག་ལ་ཡོད། །བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ཡུམ་གྱི་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་བྱས་ལས། །ཤེལ་ལྟར་དངས་ཤིང་མཁའ་བཞིན་མཉམ་མེད་བསོད་ནམས་གང་ཐོབ་པ། །དེ་ལས་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ནས་འགྲོ་བ་མཐའ་མེད་པའི། །ལམ་གྱུར་སྲོག་ཆགས་ཀུན་གྱིས་དེ་ལས་རྟག་པའི་གནས་ཐོབ་ཤོག །མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་ནི། །འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་
― DTG088_Page_0407 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ། །རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་འབད་པ་ཡིས། །མདོར་བསྡུས་ཚིག་གསལ་སྦྱར་བ་ཡིན། །འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་དངོས་གྲུབ་བརྙེས་པ་དང༌། མཁས་པ་ཆེན་པོ་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བས་མཛད་པ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་དག་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་རྫོགས་སོ།། །།དབང་ཕྱུག་དམ་པའི་མངའ་བདག་ལྷ་བཙན་པོ་ཁྲི་བཀྲ་ཤིས་འོད་ལྡེ་བཙན་གྱི་བཀས་རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཤྲཱི་སུ་བྷཱུ་ཏི་ཤཱནྟིའི་ཞལ་སྔ་ནས་དང༌། ལོ་ཙཱ་བ་དགེ་སློང་ཤཱཀྱ་བློ་གྲོས་དང༌། དགེ་སློང་དགེ་བའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པ།། །།སླད་ཀྱི་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་ཤཱནྟ་བྷ་དྲ་དང༌། ཞུས་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་འགོས་ལྷས་བཙས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ་བཅོས་པའོ།། །།
| 
