བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་པ་བསྡུས་པ།
དངོས་དང་དངོས་མེད་རབ་མཁྱེན་ཏེ། སྐུ་མཆོག་མཁའ་འདྲ་བརྙེས་གྱུར་ཀྱང༌། །ཐུགས་རྗེའི་དབང་གིས་ཇི་སྲིད་པར། །འགྲོ་དྲུག་སེམས་ཅན་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤོར་མཛད་པ། །དེ་ལ་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །ཐ་དད་ལས་ལས་བྱུང་བས་ན། །འདི་ལ་མོས་པའི་སྐྱེ་བོ་འགའ། །ཡོད་སྲིད་དེ་དོན་བདག་གིས་ནི། །བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་ཅི་ནུས་བསྡུ། །སྡོམ་ནི། ཚོགས་དང་དམིགས་དང་ཉེས་པ་དང༌། །སྤང་བྱ་གོ་རིམས་བརྟགས་འབྲས་བུ། །དེ་ལ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕྱི་དང་ནང་གི་འོ། །དེ་ལ་ཕྱིའི་མདོར་བསྡུ་ན་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ས་ཕྱོགས་སོ། །ནང་གི་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་གཉིས་ཏེ། །མ་ཆགས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་ལ་མངོན་དགས་འགྲུབ། །ཅེས་ཀྱང་གསུངས་ལ། སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སེམས་གནས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་ཅེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་དམིགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདིར་སྐྱེ་བ་མེད་པའོ། །དེ་ཡང་མདོ་སྡེ་ལས་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་ལ་གནས་པ། སེམས་ལས་བྱུང་བ། སེམས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ། སེམས་ཤིན་ཏུ་བཅིལ། སེམས་ཤིན་ཏུ་བརྟུལ། ཤིན་ཏུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ནས་ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། ཤིན་ཏུ་བཅིལ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་བརྟུལ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ཆོས་རྣམས་དེ་ལྟར་མཐོང་བས་
རྒྱུ་དེ་དང༌། རྐྱེན་དེ་དང༌། གཞི་དེས་སེམས་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནན་ཏན་བྱེད་དེ། སེམས་ཉིད་ལ་སེམས་ཉིད་འདོགས་སོ། །སེམས་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཞི་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཉིད་ལ་སེམས་རབ་ཏུ་གཞོག་གོ །དེ་ལྟར་ཞི་བ་ལ་བརྩོན་པས་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། རྩེ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ནས་མཉམ་པར་འཇོག་གོ །སེམས་མཉམ་པར་བཞག་པ་ལ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བར་གྱུར་ནས་འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། བཅས་པ། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཅན་བསམ་གཏན་དང་པོར་རྫོགས་པར་བྱ་སྟེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་སེམས་ནི་སྐད་ཅིག་མའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་བློས་གཞིགས་ན་མི་གནས་ཏེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ནི་འགགས་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་མ་གྲུབ་ན། ད་ལྟར་གྱི་ཡང་སྐྱེ་བའི་ཆ་དང༌། གནས་པའི་ཆ་དང༌། འགག་པའི་ཆ་གཅིག་ཏུ་མི་འགྲུབ་པོ། །གང་གི་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ་པ་དེས་དུ་མ་ཡང་སྤངས་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ནི་གཅིག་དང་དུ་མ་དང་བྲལ་བ། གཟུང་དུ་མེད་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་པ་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་སྟེ། སྐད་ཅིག་ཐོག་མ་མཐའ་ཡོད་པས། །འཇིག་རྟེན་སྐད་ཅིག་ལ་མི་གནས། །ཞེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་སེམས་མ་སྐྱེས་པར་རྟོགས་པ་དེ་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་གོམས་པར་བྱའོ། །ཉེས་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། དེ་སྦྱང་བའི་ཆེད་དུ་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་བསྒོམ་པར་གསུངས་སོ། །མདོར་ན་དམིགས་པ་བརྗེད་པའི་གཉེན་པོ་དྲན་པ་མ་ཤོར་ན་ཤེས་བཞིན་གནས་ཏེ། དེའི་སྐབས་སུ་མི་བརྩལ་བར་ལུས་དང་སེམས་ལ་མི་གནོད་ཙམ་དུ་བསྒོམ་ཞིང་འདུག་པར་བྱའོ། །སྤང་པར་བྱ་བ་ནི་འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ་འདོད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་དང་དངོས་པོའི་འདོད་པ་སྟེ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་དབེན་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལས་དབེན་པའོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ནི་གང་དག་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པ་སྦྱོང་བར་རྟོགས་པ་ཆད་པས་གཅོད་པ་དང༌། མཚོན་ཆས་འདེབས་
པ་དང༌། འཐབ་པ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པ་དང༌། གཡོ་བའི་ཚིག་དང༌། གནོད་པ་དང༌། བརྫུན་ཟེར་བ་ལ་སོགས་པ་ལས་དབེན་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གོ་རིམས་ནི་རྣམ་པ་བདུན་དུ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་རིག་པས་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྤང་བ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་འཇོག་གོ །དེ་ནི་ཐོས་པ་དང་སེམས་པ་དང༌། འདྲེས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཐོས་པ་དང་སེམས་པ་ལས་འདས་ནས་གཅིག་ཏུ་བསྒོམ་པའི་རྣམ་པས་དེའི་རིགས་པ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་ཞིང་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་བརྩལ་བར་རགས་པ་ཞི་བ་ཉིད་དུ་མོས་ཏེ། དེ་ནི་མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་གོམས་པས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་རབ་ཏུ་སྤང་ངོ༌། །དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། ཡེ་ཤེས་སྒྲོན་མའི་མདོ་ལས། དེ་ལ་འདོད་ཆགས་ཆེན་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་ལུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་སྟེ། སེམས་ཀུན་ནས་གཟུང་ཞིང་གནས་པ་དང། གང་གིས་དེ་ལ་གཞོལ་ཞིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སེམས་མི་འཐོབ་པ་སྟེ། དེ་ལ་གཞོལ་བ་དེ་ལ་ངོ་ཚ་བ་དང༌། འཛེམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་ངོ་ཚ་བ་དང་འཛེམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་གཅིག་པུ་ལྐོག་ཏུ་སོང་སྟེ། དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་ཅིང་དེ་ཉིད་ལེགས་པར་ཤིན་ཏུ་སྨོན་པ་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་ཡང་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་ལ་ངོ་ཚ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་འཛེམ་པ་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེ་དང། གཞི་དེས་ཕ་མ་འམ། བླ་མ་ལྟ་བུ་གཞན་དག་དང་རྩོད་ཅིང་ཕྱིར་བཟློག་པ་དང༌། རྒོལ་བར་བྱེད་ཅིང་དེས་ངོ་མི་ཚ་ལ། དེ་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འཛེམ་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེ་དང་གཞི་དེས་ན་ངན་སོང་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་
འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་འདོད་ཆགས་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེ་སྡང་ཆེན་པོ་གང་ཞེ་ན། ཞེ་སྡང་གི་རྣམ་པ་གང་གིས་ཞེ་སྡང་ཞིང་རྔམ་འཁྲུགས་གཏུམ་པར་གྱུར་ནས། །མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་བྱེད་པ་འམ། དམ་པའི་ཆོས་སྤང་པ་གང་བྱས་པ་ལ་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་བསྡོམས་ཀྱང་གྲངས་སུ་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ། །ཆ་དང༌། བགྲང་བ་དང༌། དཔེ་དང་རྒྱུར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་དེ་ལྟ་བུར་བྱེད་དེ། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེ་དང༌། གཞི་དེས་ལུས་ཞིག་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་དག་ཏུ་སྐྱེ་ཞིང། གལ་ཏེ་བརྒྱ་ལ་མིར་སྐྱེས་ན་ཡང་གནག་ཅིང་མིག་དམར་ལ་གཏུམ་ཞིང་གནོད་སེམས་མང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེ་དང་གཞི་དེས་ཡང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཞེ་སྡང་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །གཏི་མུག་ཆེན་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་ཇི་སྐད་དུ་སྨོས་པའི་གནས་དེ་དག་ལ་ཉེས་ཀྱང་དགའ་ཞིང་མྱ་ངན་དུ་མི་བྱེད། སྨྲེ་སྔགས་མི་འདོན། འགྱོད་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གཏི་མུག་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་བ་དེ་དེའི་འོག་ཏུ་སྤོང་བ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་ཞིང་སྤོང་བ་ལ་ཕན་ཡོན་དུ་ལྟ་སྟེ། རབ་ཏུ་དབེན་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཆུང་ངུས་རེག་ནས་དུས་དུས་སུ་དད་པར་གྱུར་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཇི་ཙམ་དུ་རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྒོད་པ་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་འདི་ནི་དགའ་བ་སྡུད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་འབྲིང་རབ་ཏུ་སྤོང་ངོ༌། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་ལས་འདོད་ཆགས་འབྲིང་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་པར་གྱུར་ན་བྱ་བ་གྲུབ་ཀྱི་བར་དུ་རྟེན་ཅིང་བྱ་བ་གྲུབ་ནས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སེམས་འཐོབ་པ་དང༌། འགྱོད་པ་འཐོབ་པ་དང༌། སེམས་ལ་མི་ཆ་བ་འཐོབ་པ་སྟེ། དེ་ནི་འདོད་ཆགས་འབྲིང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེ་སྡང་འབྲིང་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་ཞེ་སྡང་བར་འགྱུར་ཏེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱས་ན་མྱུར་བ་མྱུར་བར་སྐྱེན་པ་སྐྱེན་པར་ལ་གོར་ལ་གོར་དུ་འགྱོད་ཅིང་དེའི་གཉེན་པོ་ལ་ཡང་བརྟེན་པ་སྟེ། དེ་
ནི་ཞེ་སྡང་འབྲིང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །གཏི་མུག་འབྲིང་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀ་བས་ཀྱང་ལ་གོར་ལ་གོར་དུ་འགྱོད་ཅིང་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དྲུང་རུ་འཆགས་ཤིང་མི་འཆབ་ལ་དེ་ཡོན་ཏན་དུ་ཡང་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་གཏི་མུག་འབྲིང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ལེགས་པར་ཞུས་པ་དེ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྦྱོར་བས་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་བས་དེ་སྤངས་སམ་མ་སྤངས་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་འབྱུང་བ་དང་མཐུན་པ་སྡུག་པའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སོ་སོར་རྟོགས་པ་ནི་དཔྱོད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །དེས་ཐོས་པ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་ལ་སེམས་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །དེས་དེ་ལྟར་དཔྱད་ནས་གཉེན་པོ་བསྒོམས་པས་དུས་དེ་ཇི་སྲིད་ཅིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་འདོད་པ་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་སྦྱོར་བའི་མཐའོ། །དེས་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་ཆུང་ངུ་རབ་ཏུ་སྤང་ངོ༌། །དེ་ཉིད་ལ་འདོད་ཆགས་ཆུང་ངུ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་འདོད་པ་རྣམས་བརྟེན་པར་གྱུར་ཀྱང་མཉམ་པ་དང་བྱུག་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་རེག་པ་ཙམ་མམ། ཚིག་ཏུ་སྨྲས་པ་ཙམ་གྱིས་ཚིམ་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱའོ། །མདོར་ན་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པའི་སེམས་སུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ནི་འདོད་ཆགས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེ་སྡང་ཆུང་ངུ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་ཞེ་སྡང་བར་གྱུར་ནས། ཚིག་ཙམ་དང༌། མི་སྙན་པ་དང༌། ངན་དུ་བརྗོད་པ་ཙམ་གྱིས་མི་དགེ་བའི་ལས་སོགས་པ་སྟེ། བྱུང་ན་ཡང་སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་དང༌། ཡུད་ཙམ་དེ་ཉིད་དང༌། ཐང་ཅིག་དེ་ཉིད་ལ་གཉེན་པོ་བསྟེན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཞེ་སྡང་ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱའོ། །གཏི་མུག་ཆུང་ངུ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མ་ཡིན་པར་བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བསླབ་པ་ཀུན་ལ་སྤྱད་པའི་ལན་གཉིས་གསུམ་ལས་འདའ་བ་སྟེ། དེ་ནི་གཏི་མུག་ཆུང་ངུ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རྟགས་ནི་ལུས་གཡོ་བ་སྙམ་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་ཕྱར་བ་རྩུབ་བོས་དྲུད་པ་སྙོམ་བྱད་པ་དང༌།
ལུས་ཐམས་ཅད་ལ་འོ་མས་གཏོར་བ་སྙམ་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་དྲོད་འབྱུང་བ་དང༌། སྙིང་ག་ནས་མར་མེ་ལྟ་བུ་འབྱུང་བ་དང༌། སྨིན་མཚམས་ནས་ཉི་ཟེར་གྱི་འོད་ལྟ་བུ་འབྱུང་བ་དང༌། སྤྱི་བོ་ནས་འོད་ཟེར་སྣ་ལྔ་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འབྲས་བུ་ཡང་དེ་ཉིད་དེ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དད་པས་འདི་བསྡེབས་བསོད་རྣམས་ཀྱིས། །འགྲོ་ཀུན་སྲིད་པ་ཡོངས་སྤོང་ཞིང༌། །བསམ་གཏན་བདེ་ལ་རྟེན་བྱེད་དེ། །རྟག་ཏུ་གཞན་དོན་མོས་པར་ཤོག །བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་པ་བསྡུས་པ་རྫོགས་སོ། །