ཁྱད་པར་གྱི་སྔོན་འགྲོ་བཞི།
གསུམ་པ་ཁྱད་པར་གྱི་སྔོན་འགྲོ་བཞི་ནི། རྒྱུའི་རྐྱེན། བདག་པོའི་རྐྱེན། དམིགས་པའི་རྐྱེན། དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། རྒྱུའི་དུས་ན་དངོས་འཛིན་དང་བྲལ་ཞིང་གང་ལའང་ཞེན་ཆགས་མེད་པ་ཞེན་ལོག་བྱ་བཏང་ཞིག་དགོས་པས་སྔོན་དུ་ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོ་བསྟན་པའི་མཐུས་དལ་འབྱོར་གྱི་མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་འདི་ཐོབ་དཀའ་བར་ཤེས་ཤིང༌། མི་རྟག་པ་བསྒོམས་པས་ཚེ་འདི་ཉིད་མི་རྟག་པ་རྩ་རྩེའི་ཟིལ་པ་ལྟ་བུར་གང་གིས་ཀྱང་མི་སྟོངས་པར་མྱུར་ཏུ་འཇིག་པས་ནམ་འཆི་ཆ་མ་མཆིས། འཆི་བའི་ནངས་པར་ཆོས་མ་གཏོགས་གང་གིས་ཀྱང་མི་ཕན་སྙམ་པའི་ཚེ་འདིའི་དཔལ་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་དགྲ་འདུལ་གཉེན་སྐྱོང་ལ་དགོས་པ་མེད་སྐད་ཅིག་ཀྱང་ཡེངས་མེད་དུ་ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ཁོ་ན་སྒྲུབ་སྙམ་པས་རྒྱུད་དུལ་བར་གྱུར་ཅིང་འཁོར་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡང་དག་པར་རིག་སྟེ་སྐྱོ་ཞིང་ཡིད་འབྱུང་སྟེ་ཐར་པ་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བསམ་པས་ཚེ་འདི་ལ་ཞེན་ཆགས་སྤུ་རྩེ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་ཕལ་བ་རྣམས་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཐོས་བསམ་གཞིག་ འགྲེལ་ཁ་སྟོན་བཟླས་བརྗོད་སོགས་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཏེ་ཤིན་ཏུ་དབེན་པའི་གནས་སུ་ཕྱི་ནང་གི་རྣམ་གཡེང་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་བཅད་དེ་བྱ་བ་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པར་བྱའོ། །དེའི་དགོས་པའང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཡིན་པས་སེམས་འདུ་འཛི་དང་རྣམ་གཡེང་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་སྐྱེ་བས་དབེན་པའི་གནས་སུ་ཉམས་སུ་བླང་བར་བྱའོ། །ཆོས་ཐུན་བཅུ་དྲུག་པ། དམིགས་པ་བཅོ་ལྔ་པའོ། ༈ །གཉིས་པ་ནི། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ལམ་བླ་མ་ཁོ་ན་ལ་རག་ལས་པས། ཡང་དག་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཟིན་པ་ཞིག་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལའང་གང་ཟག་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ། བདེ་གཤེགས་བཀའི་བླ་མ། སྣང་བ་རྡོའི་བླ་མ། དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བླ་མ་ཞེས་པ་རྣམས་ལས། དང་པོ་ནི། རྡོ་རྗེ་འཆང་ནས་རང་གི་རྩ་བའི་བླ་མའི་བར་དུ་བྱོན་པའི་མན་ངག་སྒོམ་སྲོལ་མ་ཉམས་ཤིང༌། སློབ་མའི་རྒྱུད་ལ་ཉམས་རྟོགས་ཁྱད་པར་ཅན་བསྐྲུན་ནུས་པ། རང་གིས་ལྟ་བ་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པ་བཞིན་གཞན་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་གོ་འབྱེད་ནུས་པ། རྣམ་རྟོག་སྐུ་དྲིན་ཅན་དུ་ཤེས་ཏེ་གང་བྱུང་ཤེས་རབ་ཀྱི་གྲོགས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ་གསོས་འདེབས་པ། མི་མཐུན་པའི་རྐྱེན་འགལ་ཕྱོགས་དག་ཀྱང་མཐུན་རྐྱེན་ཡོན་ཏན་དུ་བསྒྱུར་ནུས་པ། འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་རྟོག་ངོ་མ་ཤེས་པས་འཁྲུལ་བ། ཡང་རྣམ་རྟོག་སེམས་སུ་ཤེས་པས་རྟོག་པ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་འགལ་བ་ཡིན་ལ། རྣམ་རྟོག་དེ་ལྟར་དུ་ཤེས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་ལ་མདུང་བསྐོར་བ་ལྟར་ཐོགས་རྡུགས་མེད་པར་ཤེས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་གོ་འབྱེད་ནུས་པ་སྟེ་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་འཚོལ་ཞིང་བསྟེན་ཏེ་དད་མོས་རྩེ་གཅིག་པ་བྱའོ། །དེ་ནི་ནཱ་རོ་བས། བླ་མའི་མཚན་ཉིད་རྒྱུད་པར་ལྡན། །ཞེས་པ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། །བླ་མའི་ངོ་སྤྲོད་ཐོབ་པར་གྱུར་པས་ནང་དུ་རང་གི་སེམས་ལ་ངེས་ཤེས་སྐྱེས་ཏེ་རྒྱལ་བའི་བཀའ་ལ་གུས་པ་དང་ལྡན་པས་ལེགས་པར་བརྟག་གཞིག་དཔྱད་པས་གདམས་ངག་སྒོམ་པ་འདི་དང་མཐུན་ནམ་མི་མཐུན་བརྟགས་པས་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་གདམས་ངག་གང་དང་ཡང་མི་འགལ་བའི་ཉམས་མྱོང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་གསུང་རབ་གདམས་པར་འཆར་བས་བླ་མ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟ་བུའི་གནད་དང་མི་ལྡན་པར་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་གྲུབ་མཐའ་ཕྱོགས་རེའི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཙམ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཏེ་ཡིན་མིན་བདེན་རྫུན་གྱི་ཁ་ཚོད་གཅོད་པ་ནི་རྣམ་པར་མ་དག་པས་སྤང་བར་བྱའོ། །འདི་ནི་བདེ་གཤེགས་བཀའི་བླ་མ་བསྟེན་ཐབས་ཡང་དག་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། དད་པ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་གཞི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོགས་དཔེས་སྟོན་པར་བྱེད་པས་ས་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན། བརྩོན་འགྲུས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའམ་སྙིང་རྗེའི་ཆུས་རྒྱུད་བརླན་པ་སོགས་སྟོན་པས་ཆུ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན། ཤེས་རབ་ཀྱི་མེས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་བུད་ཤིང་སྲེག་ཅིང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་ལྕེས་མ་རིག་པའི་མུན་པ་སེལ་བ་སོགས་སྟོན་ཕྱིར་མེ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན། ཉམས་རྟོགས་ཀྱི་རླུང་གིས་ཤུགས་ཀྱིས་སྒྲིབ་པའི་དངོས་པོ་གཏོར་བ་སོགས་སྟོན་པས་རླུང་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན། མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་སོགས་སྟོན་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཏེ་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་འགྱུར་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བླ་མར་མ་གྱུར་བ་མེད། དེའི་ཕྱིར་སྣང་བ་ལ་གཞིག་འགྲེལ་བྱས་སམ་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་འདི་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ནས་ངེས་ཤིང་མཐོང་བར་འགྱུར་བས་འདི་ནི་སྣང་བ་བརྡའི་བླ་མ་བསྟེན་ཐབས་སོ། །བཞི་པ་ནི། བླ་མ་དམ་པས་རང་གི་སེམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ངོ་སྤྲོད་པ་དེ་མངོན་སུམ་མཐོང་རྟོགས་གཏན་ལ་ཕེབས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོགས་པ་དེའང་བླ་མའོ། །འདི་དག་གི་ནང་ནས་གཙོ་བོར་གང་ཟག་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་གལ་ཆེ་སྟེ་དེས་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་ངོ་སྤྲད་པ་ལས་ཕྱི་མ་རྣམས་རིམ་གྱིས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ཉམས་རྟོགས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་རྐྱེན་གཉིས་པ་ཡང་དག་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཟིན་པ་བདག་པོའི་རྐྱེན་ནོ། །འདི་ཉིད་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་ལྟར་དང༌། འདིར་ཡང་སྒོམ་པར་སྤྲོ་ན་བླ་མ་མཐོ་བརྩེགས་སུ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། རང་ཡི་དམ་གང་རུང་དུ་གསལ་བཏབ་དེའི་སྤྱི་བོར་རྩ་བའི་བླ་མ་དེའི་སྤྱི་བོར་ཡང་བླ་མ་ནས་རྡོ་རྗེ་འཆང་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ་བསྒོམས་ཏེ། ཡན་ལག་བདུན་པ་དང༌། མ་ནམ་མ་བཞི་སྐོར་དང༌། གསོལ་འདེབས་དལ་དྲག་ལ་ཡུན་རིང་བ་སྣང་བ་འགྱུར་ངེས་བྱའོ། །བླ་མ་ལས་དབང་བཞི་ལེན་པར་འདོད་ན། །རྗེ་བཙུན་བླ་མ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་དབང་བཞི་བསྐུར་དུ་གསོལ། །སྒྲིབ་བཞི་དག་ཅིང་དགའ་བཞི་རྫོགས། །སྐུ་བཞི་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་ཀྱང༌། །འཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞིའི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཞེས་དད་འདུན་དྲག་པོས་གསོལ་བ་བཏབ་པས། ཡས་ཀྱི་བླ་མ་རྣམས་རིམ་གྱིས་གཅིག་ལ་གཅིག་ཐིམ་རྩ་བའི་བླ་མར་ཐིམ་པས་བླ་མ་ཀུན་འདུས་ཀྱི་སྐུར་བལྟས་ཏེ་དེ་ལ་དབང་བཞི་བླང་བ་ནི། རྩ་བའི་བླ་མ་དེའི་དཔྲལ་བ་མགྲིན་པ་ཐུགས་ཀ་ལྟེ་བ་རྣམས་ལས་འོད་ཟེར་དཀར་དམར་སྔོ་སེར་རྣམས་བྱུང་རང་གི་གནས་བཞིར་ཐིམ་པས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་བག་ཉལ་དང་བཅས་པ་དག །དགའ་བ་མཆོག་དགའ་ཁྱད་དགའ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའ་སྟེ་དགའ་བཞིའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་དབང་བཞི་ཐོབ། སྤྲུལ་སྐུ་སྐུ་རྡོ་རྗེ་ལོངས་སྐུ་གསུང་རྡོ་རྗེ་ཆོས་སྐུ་ཐུགས་རྡོ་རྗེ་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་སྐུ་རྣམས་མངོན་དུ་བྱས་པར་བསམ། མཐར་བླ་མ་འོད་དུ་ཞུ་བ་རང་ལ་ཐིམ་པས་གཉིས་སུ་མི་ཕྱེད་པར་བསམ་པ་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་གྱི་དབང་ངོ༌། །མཐར་དགེ་རྩ་བསྔོའོ། །དེ་ལྟར་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཉམས་ལེན་མཐིལ་ཕྱིན་བྱའོ། །ཆོས་ཐུན་བཅུ་བདུན་པ། དམིགས་པ་བཅུ་དྲུག་པའོ།། ༈ །།གསུམ་པ་དམིགས་རྐྱེན་ནི། མུ་སྟེགས་པ་དང་རང་སྡེ་ཉན་ཐོས་སྡེ་པ་སེམས་ཙམ་པ་དབུུ་མ་བ་བྱ་སྤྱོད་རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་སོ་སོའི་གྲུབ་མཐའ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་འདི་ནི་ཡིན་ནོ་མིན་ནོ་ཞེས་རང་རང་སོ་སོའི་ཕྱོགས་ཞེན་འདོད་པ་ལ་ཨ་འཐས་པའི་བདེན་པར་ཞེན་པའི་དབང་གིས་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་དུ་གྱུར་བ་ལས། འདིར་ནི་དེ་ཐམས་ཅད་དང་མི་འགལ་ཞིང་དེ་དག་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཀུན་ཁྱབ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ངོ་བོ་གདོད་མའི་གནས་ལུགས་ཀུན་རྫོགས་ཀུན་ལས་འདས་པ་སེམས་ཉིད་སྤྲོས་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་གནས་པའི་རང་བབ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ཉམས་སུ་བླང་བྱ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ངེས་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དེའང་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་སྐུ་གསུམ་དུ་རྟོགས་ཤིང་དེ་ལྟར་རྟོགས་པའི་བློ་དེའང་ངོས་གཟུང་དང་བྲལ་བ་བློའི་ཡུལ་ལས་འདས་པར་ངེས་ཤིང་རྟོགས་པ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཉིད་ཡིན་ཞིང་དེའང་མི་སྤང་བར་སྐུ་བཞིར་འཁྱེར་བར་བྱེད་ཅིང་བྱེད་པ་པོ་ཡང་མ་གྲུབ་པར་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་འཁྱེར་བ་སྟེ་མདོར་ན་ཉམས་སུ་བླང་བྱ་མ་འཁྲུལ་བར་བྱ་བ་ནི་དམིགས་རྐྱེན་ནོ། །ཆོས་ཐུན་བཅོ་བརྒྱད་པ། དམིགས་པ་བཅུ་བདུན་པའོ།། ༈ །།བཞི་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ནི། དངོས་གཞི་སྒོམ་པའི་དུས་སུ་བདག་གིས་འདི་བསྒོམ་མོ་བསྒོམ་པར་བྱའོ་བྱེད་དོ་བྱས་སོ་ཞེས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང༌། གལ་ཏེ་བདག་ལ་སྒོམ་སྐྱེས་ན་ལེགས་མ་སྐྱེས་ན་མི་ལེགས་སྙམ་པ་སོགས་ཀྱི་རེ་དོགས་གང་ཡང་མི་བྱ་བར་མ་བཅོས་པའི་ཐ་མལ་པའི་ཤེས་པ་འདི་ཀ་བསྐྱངས་ཏེ་བཟང་རྟོག་ངན་རྟོག་གང་གིས་ཀྱང་མ་གོས་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་རེ་དོགས་དང་བྲལ་བ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཞེས་བྱའོ། །འདི་དག་སྔོན་འགྲོར་དགོས་པའང་དཔེར་ན་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་ཚེའང་རྒྱུའི་རྐྱེན་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་བདག་རྐྱེན་མིག་དབང་དམིགས་རྐྱེན་ཆོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལས་གཟུགས་བསྟན་ཡོད་རྣམས་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་འགགས་མ་ཐག་པ་སྟེ་བཞི་པོ་འཛོམ་པ་ལས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་བ་ལྟར་རོ། །མདོར་བསྡུ་ན་ཚེ་འདི་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་གང་ལའང་ཞེན་པ་ལོག་ཅིང་མ་ཆགས་པ་དང་ངེས་འབྱུང་གི་བསམ་པ་རྣམ་དག་དང་ལྡན་པ་རྒྱུའི་རྐྱེན། སྔར་བཤད་པའི་བླ་མ་བཞི་དང་བླ་མ་དམ་པས་ཟིན་པ་ནི་བདག་རྐྱེན་དང༌། འདི་ལྟ་བུ་བསྒོམ་པ་བྱ་སྙམ་པའི་བསྒོམ་བྱ་མ་འཁྲུལ་བར་བློ་ཡུལ་དུ་འགོད་ཙམ་པ་དམིགས་རྐྱེན། བསྒོམ་བྱ་སྒོམ་བྱེད་རེ་དོགས་སོགས་ཀྱི་མཚན་མས་དབེན་བའི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་དོན་ལ་སེམས་རང་བབས་སུ་བཞག་པ་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཏེ། བཞི་པོ་འདི་དག་འཛོམ་པའི་སྐད་ཅིག་དེར་སྒོམ་དང་དངོས་གཞིའི་ཉམས་རྟོགས་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་ཉམས་ལེན་དེ་ལྟར་དུ་བྱའོ། །འདི་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་སྔོན་འགྲོ་སྟེ་སྒྲུབ་རྐྱེན་རྣམ་པ་བཞི་ཞེས་བྱའོ། ཆོས་ཐུན་བཅུ་དགུ་པ། དམིགས་པ་བཅོ་བརྒྱད་པའོ།། ༈ །།