སྡེ་དགེའི་བསྟན་འགྱུར་པོད་བརྒྱ་ཉེར་གཅིག་པ།མདོ་སྡེ། ནི༽ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོ།
Nitartha Publication
མཁོ་རྒུའི་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་ཀྱང་མ་བསགས་ཤིང་། །འདོད་ཡོན་འཁོར་མང་ཚོགས་ཀྱང་མ་ཞེན་པར། །བསླབ་གསུམ་སྡེ་སྣོད་རིག་པའི་བང་མཛོད་དེ། །སྤོང་དང་ཀློག་པའི་སྙིང་གི་དབུས་སུ་བསྐྱིལ། །
—རྫོགས་ཆེན་དཔོན་སློབ།
འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་འགྲེལ་པ།
ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོ།
― DTG121_Page_0002 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱཪྻ་ལཾ་ཀ་ཨ་བ་ཏཱ་ར་བྲྀཏྟི། བོད་སྐད་དུ། འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་འགྲེལ་པ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཀུན་མཁྱེན་སངས་རྒྱས་འགྱུར་བ་གསུང་བདག་མཚུངས། །སེམས་དཔའ་གཉིས་མི་གཉིས་ཀྱི་ཆོས་མཆོག་དང༌། །འདུས་པ་མཐའ་དག་ཆུད་ལམ་ཐེག་གསུམ་ལ། །ཕྱག་འཚལ་ནས་ནི་ཤེས་དཔལ་བཟང་མིང་གིས། །མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་གདགས་པར། །བདག་གི་བློ་དང་གཞན་གྱི་བློར་གསུངས་པ། །ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཐོས་ཚུལ་ཆོས་དང་ནི། །རིགས་པ་ཡིས་ནི་བཤད་པར་བྱེད་པའོ། །འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལང་ཀའི་གྲོང་རྡལ་རིམ་ལ་ཡའི་རྩེ་མོ་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་ཀྱི་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ལ་བཞུགས་ཏེ། ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཚིག་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་གོ །གནས་བརྟན་བཙུན་
― DTG121_Page_0003 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཙོ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་རེ་རེའི་གནས་སུ་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ནས་འདུས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྡེ་སྡོད་བདུན་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་བསྡུ་བར་བྱས་སོ་ཞེས་གྲག་གོ །གནོད་སྦྱིན་དང་སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ་གདུལ་བའི་ཕྱིར་ལང་ཀའི་གྲོང་རྡལ་དུ་བཞུགས་པས་ན་མདོ་སྡེ་འདི་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གནོད་སྦྱིན་ཤིང་རྡུལ་སོགས་པར་ཡང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གནོད་སྦྱིན་རྣམས་མངོན་པར་རབ་ཏུ་དད་བའི་ཕྱིར་ཀླག་གོ །ཞེས་སོ། །གནོད་སྦྱིན་འབོད་འགྲོགས་ལ་སོགས་པ་གང་དག་གིས་སྔོན་རྒྱལ་བ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བ། བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཡན་ལག་ཆེ་བ་དང༌། སྒྱུ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐོབ་པ་དང། གནས་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ། གཟུགས་སྣ་ཚོགས་སུ་བསྒྱུར་བ་ལ་དབང་བས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ལུས་འཛིན་ཅིང༌། གཏོང་བ་ནོར་བུ་བཟང་ལ་སོགས་པས་བརྒྱད་ལ་སོགས་པའི་དབང་བོ་རྣམས་སོ། །ལྷག་མ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ཆོས་ཟབ་མོ་སྟོན་ཏོ། །འབོད་འགྲོགས་ཀྱང་གཟུགས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་བོ། །ཞེས་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་ལས་འབྱུང་སྟེ། ལུས་སྤངས་ནས་ཨིནྡྲ་ནཱི་ལའི་མགོ་གླད་ཅན་གྱི་བི་ཝང་དུ་བཞུགས་
― DTG121_Page_0004 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཤ་རྫ་ལ་སོགས་པས་པི་ཝང་བླངས་ཞེས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་བསྒྱུར་བའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་མཐུ་བོ་ཆེ་དགའ་བ་ཅན་དུ་གྱུར་པས་སྒྱེལ་བར་ནུས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་གདུལ་དཀའ་བའི་སེམས་ཅན་འདུལ་བ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་བཙུན་གཙོ་རྡོ་རྗེའི་འཛིན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གནོད་སྦྱིན་གྱི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བར་བྱེད་ཅིང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་བཙུན་མོ་དང་བཅས་པ་ཞབས་ཀྱིས་མནན་ཏེ། གཟུངས་དང་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཡང་ཐོབ་པར་བྱེད་པས་ཕན་ཐོགས་པར་མཛད་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་མཛད་པས་བསམ་དུ་མེད་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་བསམ་དུ་མེད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་བསམ་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་རྒྱུད་ཁྲོ་བོ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་བསྐལ་པ་ལས། འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུས་བསྐལ་པ་བཤད་པ་གདུལ་བྱའི་ལྷ་ལ་སོགས་པ་གདུལ་བ་དང༌། ལྷ་མོ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཕགས་པ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་གྱིས་ངས་བཤད་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །དངོས་གྲུབ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པར་བཤད་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཞི་བའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་དྲིས་པ། སྙིང་རྗེ་ཆེ་བའི་བསྟན་པ་ལ་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ཇི་ལྟར་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་དྲག་པོ་དང༌། འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་སྐད་དུ་སྨྲ་བར་བྱེད། འཕགས་པ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ལན་ནི་སྔར་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་མཛད་པ་ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྙིང་རྗེ་དབང་གིས་ཕྱིར་འབོད་འགྲོགས་ལའང་དེ་བཞིན་ཏེ། སེམས་ཅན་འདུལ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དཔྱད་པ་བསམ་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལས་འབྱུང་བ་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ། མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་འཇུག་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་བསོད་ནམས་མང་དུ་འཕེལ་ལ་ལྟུང་བ་ཡང་མེད་དོ། །མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ལས་འབྱུང་བ། གལ་ཏེ་མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་
― DTG121_Page_0005 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱས་ན་ཡང་ནང་པར་དང་ཉི་མ་ཕྱེད་ན་སྐྱོན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམས་པས་ཉེས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། གཏོགས་འདོད་དང༌། ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྡོ་རྗེའི་དབང་བསྐུར་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་དག་གོ །དེ་དག་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་དང་ལྡན་ནོ། །ཞེས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་འགལ་བའི་ཚིག་མ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་ཐ་མ་པ་བཙུན་མོ་དང་རོལ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ནི་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པས་ན་བཙུན་མོའོ། །སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱད་པའི་ལྟད་མོ་བསམ་དུ་མེད་པ་སྡོང་པོས་བརྒྱན་ཕ་ལ་སོགས་པ་ལ་རིག་པར་བྱའོ། །དགེ་སློང་ཆེན་པོའི་དགེ་འདུན་ཞེས་པ་ནི་གང་དག་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་ཡོད་པ་དེ་དག་བཟུང་ངོ༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཚོགས་ཞེས་པ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་ཅན་དེ་དག་ཉིད་འཁོར་དུ་འདུས་པར་བསྙད་པ་ཡིན་ནོ། །དེར་མཆོག་ཏུ་ཟབ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཆད་དེ། དེ་བས་ན་གསུངས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྣ་ཚོགས་ནས་འདུས་པ་ཞེས་སོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དུ་མས་རྣམ་པར་རོལ་པ་ཞེས་པ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པའོ། །དབང་དང་སྟོབས་ཐོབ་པས་མངོན་པར་ཤེས་པ་གང་དག་རྣམ་པར་རོལ་པ་དེ་དག་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ནི་ལྔ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཐུན་མོང་བ་སྟེ། ལྷའི་མིག་དང༌། ལྷའི་རྣ་བ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་དྲན་པ་དང༌། གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྔའོ། །དྲུག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བར་བསྒོམས་པས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་
― DTG121_Page_0006 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་བྱེད་དེ། ཕྱི་རོལ་པ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་མ་སྤངས་པས་ཡང་སྲིད་པར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་རོ་ཞེས་སོ། །བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་དང་པོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་ཏེ། དེ་དག་གིས་བདག་ཀྱང་མི་མཐོང་ན་བདག་གིས་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་གསུངས་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དག་ཐུགས་རྗེ་དང་བརྩེ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱད་པ་སྤྱད་དོ་ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་དབུ་མ་ལས་གསུངས་པ། མྱ་ངན་འདའ་བའི་མཐའ་གང་ཡིན། །འཁོར་བའི་མཐའ་ཡང་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཉིས་པར་ན་ཆུང་ཟད་ཅིག །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་བཙུན་གཙོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཐུགས་རྗེས་གཞན་གྱི་དོན་སྤྱོད་ཅེས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐམས་ཅད་མི་གཉིས་པའི་ཚུལ་ལ་ཆེས་ཟབ་པའི་བློ་གྲོས་གང་ལ་ཡོད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་གསོལ་ཞིང་འདྲི་བ་དང༌། ལན་རྒྱ་ཆེ་བ་དེ་ནི་དེ་ལྟར་བློ་གྲོས་ཆེ་བ་སྟེ། བཙུན་གཙོ་དེ་གང་དག་གིས་ཐོག་མར་སྨོས་པ་བཙུན་གཙོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་འཁོར་དུ་དེ་བཞིན་དུ་མཆོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཕྱག་གི་དབང་བསྐུར་བས་དབང་བསྐུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ་མི་གཉིས་པར་རྟོགས་པ་ཀུན་ཏུ་རིག་པ་དང་མཉམ་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དབང་བསྐུར་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་དང༌། སྲིད་པའི་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་དང༌། དབུགས་འབྱིན་པ་འཐོབ་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བཙུན་གཙོ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་བར་གསུངས་པ་ནི་མགོ་ལ་ཕྱག་གིས་དབང་བསྐུར་བའི་ཚུལ་ལོ། །བདག་གི་སེམས་སྣང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་དོན་ལ་མཁས་ཞེས་པ་
― DTG121_Page_0007 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ། བདག་གིས་སེམས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡུལ་ཉིད་དུ་མཁས་པ་གང་དག་གིས་དོན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དེ་དག་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་ཕྱིའི་དོན་མེད་དོ་ཞེས་གང་དག་གིས་ཡོངས་སུ་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཕྱིའི་དོན་འབྱུང་བ་ནི་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་ལས་འབྱུང་སྟེ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་པའོ། །གཟུགས་སྦོམ་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་དབྱེ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་བཞིན་ཏེ་སྟོང་པ་ཡིན་ནོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཡང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་དབྱེ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འོ་ན་ཅི་ཞིག་སྣང་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་གསོལ་བ་དང༌། ལན་དུ་གསུངས་པ། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་སོ། །སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་སྣ་ཚོགས་དང༌། གཟུགས་དང༌། ཚུལ་དང༌། འདུལ་བ་རྣམ་པ་ཐ་དད་པའི་ཆ་བྱད་འཆར་བ་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་སྣ་ཚོགས་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཚུལ་རྣམས་ཀྱིས་འདུལ་བའི་ཆ་བྱང་འཆང་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་དེ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གཟུགས་བརྙན་གང་དག་གིས་སེམས་ཅན་ཐུལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཆ་བྱད་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །ཆོས་ལྔ་དང༌། རང་བཞིན་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་གཉིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་ལས་འབྱུང་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་དོན་ཐམས་ཅད་བསྡུ་བ་ནི། །ཆོས་ལྔ་རྣམས་དང་རང་བཞིན་དང༌། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་རྣམས་དང༌། །བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་ནི། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་འདུས། །ཆོས་ལྔ་ལ་མིང་དང༌། མཚན་མ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། དེ་དག་ནི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་བསྡུ་སྟེ། མིང་ནི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པར་རོ། །མཚན་མ་དང༌། རྟོག་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་དུའོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་བསྡུའོ། །རང་བཞིན་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། སྲེད་པ་དང་ཐར་པའི་ཐུན་མོང་གི་ཆུད་པ་ལ་བྱ་བར་
― DTG121_Page_0008 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟོགས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་དང༌། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །བདག་མེད་པ་གཉིས་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའོ། །གང་ཡོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་ཏེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང་འབབ་ཆུ་བཞིན་ནོ། །རྟག་པ་མ་སྐྱེས་པས་ན་ཡོད་པར་མི་བཟུང་སྟེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་པས་ན་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་དོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་སྦོམ་པ་དང་ཕྲ་བ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཞིགས་པ་མ་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དགེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པ་དང༌། ཕྲ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཞིགས་ཏེ་མི་དམིགས་ནས་སྟོང་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། སྨྲ་བ་དང༌། སྨྲ་བར་བྱ་བ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། བསྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་པོ་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་ན་མི་གཉིས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་རྟོགས་པ་རྣམས་སོ། །གཟུང་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཛིན་པ་མེད་པར་འཇུག་སྟེ། ཇི་ལྟར་བྱམས་པའི་དགོངས་པ་འབྱེད་པའི་ལུགས་ལས་འབྱུང་བ། བདག་དང་སེམས་ཅན་དོན་རྣམས་ཤེས། །རྣམ་རིག་སྣང་བ་རབ་སྐྱེ་བ། །དེ་ཡི་དོན་ནི་མེད་པ་སྟེ། །དེ་མེད་པས་ན་དེ་ཡང་མེད། །བྱེད་པ་པོ་དང་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་པ་མེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཉིས་པ་མེད་པ་སྟེ། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་འབྲེལ་བ་མེད་པས་ན་དུ་མ་བསྐྱེད་པར་ཕན་གདགས་པ་བཞིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རིམ་དུ་བྱུང་བ་མི་འཐད་པ་དང༌། ཅིག་ཆར་བྱུང་བ་ཡང་མི་འཐད་དོ། །རྒྱུས་མཚན་ཉིད་མ་ཐོབ་པས་ན་ཕན་འདོགས་
― DTG121_Page_0009 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་དང༌། ཕན་གདགས་པ་མེད་དེ། གཉིས་ཀས་ཀྱང་བདག་འབྱུང་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སྐྱེ་བར་བྱ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་གཞན་མི་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། དེ་སྟེ་སྐྱེ་བ་འདུས་བྱས་ན། །མཚན་ཉིད་གསུམ་པ་དེར་རིགས་ཏེ། །ཞེས་པའོ། །སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་མཚན་ཉིད་གསུམ་མོ། །འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་མ་བྱས། །འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་རུང༌། །སྐྱེ་བ་སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། །འགག་པ་ལ་ཡང་འགག་པ་ནི། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གུད་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མི་འབྱུང་བའོ། །བྱེད་པ་པོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པས་འཁོར་བར་བདག །བྱེད་པ་པོ་དང་བྱ་བ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་དེ་ལྡོག་སྟེ། ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་གཉིས་པའི་བྱང་ཆུབ་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་རྣམ་པ་གཉིས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཟུགས་བརྙན་ཐམས་ཅད་མི་སྣང་ངོ༌། །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ལ་མཐོང་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམ་པ་ན་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་བར་སྣང་བ་ཉིད་དོ། །རྒྱ་མཚོའི་ཀླུའི་རྒྱལ་པོའི་གནས་ནས་ཞག་བདུན་ལོན་ཏེ་བྱུང་ནས་ཞེས་པ་ནི་མི་ལས་འདས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་གསུམ་མགུ་བར་བྱེད་པའོ། །འཛུམ་པ་མཛད་ཅེས་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཟབ་མོ་སྔོན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཀྱང་དེར་བཤད་དེ། །རྨི་ལམ་དུ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་ཡུན་རིང་བོར་ཐུན་མོང་དུ་སྣང་སྟེ། ཕྱིའི་དོན་རིའམ་རྒྱ་མཚོ་མཆིང་ནམ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡང་མེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་འཛུམ་པ་ནི་རབ་རིབ་ཅན་གཉིས་ཀྱིས་ཟླ་བ་གཉིས་སུ་འཁྲུལ་བ་བཞིན་དུ་གང་གིས་འཇིག་རྟེན་དཔྱད་པ་མཚུངས་པར་འཇུག་པར་བརྟག་གོ །འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་
― DTG121_Page_0010 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། རྟོག་གེའི་ལྟ་བ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། འཕགས་པའི་ཡུལ་དེ་དག་གིས་བསྒོམས་པའི་ཆོས་བསྟན་ཞེས་པ་ནི་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྨྲ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། བསྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་པོ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ། གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །རྟོག་གེའི་ལྟ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡང་ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་ཆོས་འབྱེད་ཅིང་སྣང་བའི་ཚུལ་དུ་བསྟན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་དག་གཟུགས་སྤྱི་རྟག་པ་ཡིན་ནམ་མི་རྟག་པ་ཡིན་བཙུན་པ་འདི་མི་རྟག་པ་ལགས་སོ་ཞེས་སོ། །གང་མི་རྟག་པ་ཡིན་པ་དེ་སྡུག་བསྔལ་བའོ། འདི་ཅི་བདག་གམ། འདི་བདག་གི་བདག་གམ། བདག་གི་འདིའམ། འདི་བདག་ཞེས་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་མ་ལགས་སོ་ཞེས་ཏེ། བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་རིའི་རྩེ་མོ་ཉི་ཤུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྡོ་རྗེས་བཅོམ་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བས་ཆོས་བཤད་དོ། །རྟོག་གེར་ལྟ་བ་རྣམས་ལ་བརྒལ་བའི་ལན་དུ་ཡང་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཆོས་འཆད་པར་མཛད་དོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པས་བསྒྲུབ་པར་ཚད་མར་གསུངས་སོ། །གཅིག་པ་ཡང་གཏོགས་འདོད་དང༌། ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཁྱབ་པ་དང༌། གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་པའི་དབང་པོ་ཡང་དག་པར་མི་རིགས་ཏེ། གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང་དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་
― DTG121_Page_0011 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་གཉིས་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའོ། །རང་བཞིན་གཅིག་ལ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མི་རུང་སྟེ། གཞན་གྱི་བྱ་བ་གཞན་གྱིས་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །མི་གཉིས་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། གཅིག་དང༌། དུ་མ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ན་ནི་མེད་པའི་གཟུགས་ཉི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པར་འགྱུར་རོ། །རྒོལ་བ་དེ་དག་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འང་ཀར་གཤེགས་པ་ཉིད་དུ་རྒྱ་ཆེར་གསལ་ཏོ། །གང་དག་གིས་མོས་བརྒྱ་ཆེ་བ་དེ་དག་གི་རྟོག་གེའི་ལྟ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལྟ་བ་མེད་པར་མཛད་དོ། །ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བྱ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་སླུ་བ་དང༌། སླུ་བ་མེད་པར་ངེས་པས་ཐ་སྙད་པས་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པ་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པའི་དུས་ན་ཡང་སླུ་བ་དང༌། སླུ་བ་མེད་པར་ངེས་པ་ཡོད་དེ། མཚོ་དང༌། མྱ་ངན་གྱི་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་ཆུར་མཐོང་སྟེ། ཕྱིའི་དོན་མེད་དུ་མཚུངས་ཀྱང༌། འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བར་བྱེད་དོ། །སེམས་འཁྲུགས་ནས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འཁྲུགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཞི་བ་ན་ཐར་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ནས་གནོད་སྦྱིན་གྱི་བདག་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ནི་དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་སྟེ། གང་གིས་འཇིག་རྟེན་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་བྱ་བ་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་བསལ་ཏོ། །མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གཟུགས་དང་ལྡན་པས་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་མ་གུ་བར་མཛད་པ་ལ་མཆོད་ཅིང་བསྙེན་བཀུར་དང༌། ཆོས་མཉན་པའི་ཕྱིར་མེ་ཏོག་གི་གཞལ་མེད་ཁང་ནས་བབས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཞབས་ཀྱི་དྲུང་དུ་རིམ་གྲོ་དང་བཅས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་མཚོ་
― DTG121_Page_0012 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཆིང་ནམ་གྱི་རླབས་ལ་གཟིགས་ནས། གནས་དང་གནས་པའི་དངོས་པོ་འབྲེལ་པར་ཆེད་དུ་བརྗོད་པར་མཛད་པ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡུལ་གྱི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུང་པ། །ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །སེམས་ཅན་ལ་གཟིགས་ནས་སུ་ཇི་ལྟར་དད་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་བཤད་པར་མཛད་པ་ནི་སྤྱིར་གསུང་པ་དང༌། ཟུར་གྱིས་གསུང་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་མོ་གཞོན་རྨི་ལམ་དུ། །དུ་བྱུང་འཆིབ་མཐོང་བ་དང༌། །བྱུང་དགའ་ཤི་བས་མྱ་ངན་གནས། །དེ་ལྟར་ཆོས་ཀུན་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་དམ། མི་རྟག་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་གནྡྷ་ར་ལ་སོགས་པ་དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་པི་ཝང་བླངས་པ་སྟེ། རྩེད་མོ་རློམ་པར་བླང་བ་ནི། །ལྔ་པ་དབུ་མ་དབྱངས་དག་སྟེ། །དཔའ་བོ་དྲག་པོ་ངོ་མཚར་དུ། །དྲུག་སྐྱེས་ཁྱུ་མཆོག་དེ་བཞིན་ནོ། །གནྡྷ་ནི་ཤ་དབྱངས་དག་གིས། །སྙིང་རྗེ་རོལ་པ་བླང་བར་བྱ། །འཐབ་མོ་འཇིགས་དང་བཅས་པ་ལ། །དྷཻ་བད་དབྱངས་ནི་བླང་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས། །དོན་དང་མཐུན་པར་བླངས་པ་སྟེ། །དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ནི་བརྟན་དང༌། །བི་ཤ་ཁ་ལིའི་གཞུང་ལས་བརྟག་པར་བྱའོ། །དབྱངས་བདུན་རྣམས་དང་གྲོང་གསུམ་དང༌། །རྒྱལ་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་དང༌། །ཏ་ན་བཞི་བཅུ་དགུ་རྣམས་ཏེ། །དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་ཙམ་མོ། །འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་ལུས་མི་སྣང་བར་བྱས་ཏེ། པི་ཝང་གི་ཁོག་པར་ཞུགས་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་གླུ་བླངས་པས་ན་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ཅིང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཇི་ལྟར་ན་གཏོགས་འདོད་ཀྱིས་སྒྱེལ་བར་ནུས། གནོད་སྤྱིན་ཤིང་རྟ་ལས་ནི་གནོད་སྦྱིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ས་བརྒྱད་ཀྱི་བདག་པོ་ཡིན་པར་འབྱུང་ངོ༌། །རྣམ་པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བ་ལས་ན་
― DTG121_Page_0013 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཏོགས་འདོད་ཀྱང་ས་བདུན་གྱི་དབང་པོ་ཡིན་པ་འདྲ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འགྱི་ཏ་ལས་བྱུང་བ། །མི་ཤེས་པས་ནི་ཡེ་ཤེས་བསྒྲིབས། །དེས་ན་སྐྱེ་བོ་རྨོངས་པར་འགྱུར། །ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་མི་ཤེས་པ། །གང་དག་གིས་ནི་བཅོམ་པ་ན། །དེ་དག་ཡེ་ཤེས་ཉི་མ་བཞིན། །མཆོག་ཏུ་སྣང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ནས་ས་གོང་མ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལམ་པས་ས་འོག་མ་ལ་གནས་པ་རྣམས་འདུལ་བར་བྱེད་དོ། །བཙུན་གཙོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་ས་བཅུ་པ་ཐོབ་པ་ན་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ལ་མཉེས་པར་བྱེད་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཅི་དེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པས་འདོད་པའི་རྩེ་བས་རྩེའམ། འོན་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཞིག་གམ། ཤིན་ཏུ་དགའ་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་གནས་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གནས་སོ། །ཁ་ཅིག་ལ་ནི་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པར་ཞེས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་གསུངས་པའི་ཟུར་ས་བཅུ་པ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུ་པོར་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོར་འགྱུར་བས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་ཡང་བརྟག་གོ །དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོས་སྨྲས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལས་འབྱུང་བ། དངོས་པོ་མེད་ལས་ཐར་པར་སྨྲས། །འཆིང་བ་དངོས་པོར་རྟོག་པ་ལས། །དེ་བས་དངོས་པོ་ཡོངས་སྤངས་ཏེ། །སྟོང་པའི་དངོས་པོར་གནས་པར་བྱ། །ཅི་གཙང་གནས་རིགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དབང་ཕྱུག་ཏུ་བཟུང་བར་བརྟག་གམ། དེ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཆེ་བ་ཉིད་མ་ཡིན་པར་བ་ལ་མི་ཀས་རང་བཟོར་སྨྲས་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་མེ་རུང་སྟེ། སྤྲ་བོ་ཆེ་རྣམས་དུམ་བུར་བརླགས་པས་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོའི་སྨོན་ལམ་གྱིས་གསོན་པོར་གྱུར་ལ། །གནོད་སྦྱིན་དང་སྲིན་པོ་རྣམས་སྨྲས་མ་ཐག་ཏུ་འཆི་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་དབང་པོ་ལ་ཐོག་མར་ཅིའི་ཕྱིར་དམོད་མོས་མ་བསད་བརྒྱ་བྱིན་ཡང་ཇི་ལྟར་དེ་དག་གིས་བཅིངས་
― DTG121_Page_0014 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏེ་འོངས། ས་དེ་ནི་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་བསྟོད་པ་དེ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཚུལ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་གཏེར། །བདག་མེད་ལྟ་དང་རྣམ་བྲལ་དྲི་མ་མེད། །སོ་སོ་རང་རིག་བྱེད་པ་སྟོན་པ་ཡི། །ཆོས་ཚུལ་མགོན་པོས་འདིར་ཡང་བཤད་དུ་གསོལ། །ཞེས་པ་ལ་སེམས་མ་གཏོགས་བར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕྱིའི་ཆོས་མེད་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། གཟུགས་ན་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་པ་ལ། འོན་ཅི་ཞིག་སྣང་ཞེས་པ་དང༌། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་པའོ། །ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་གཏེར་གྱི་སྒྲས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་སྔོན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་ཐོས་པའི་རྗེས་སུ་སོངས་བས་ཀུན་གཞིར་བརྟགས་པའི་དོན་དུ་སྣང་ངོ༌། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་རྟོགས་པས་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བྱེད་པ་པོའི་ལྟ་བ་སྤངས་པས་ན་དེ་ཉིད་དྲི་མ་མེད་པའོ། །འཁྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་འཇུག་པ་དེ་དང་དེ་ནི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལས་ཏེ། མར་མེ་ལ་སོགས་པར་ཕྱེ་མ་ལེབ་བཞིན་ནོ། །འཁོར་བར་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འཇུག་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འོན་ཏེ་ལོག་པའི་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་འཇུག་པ་དང་དེ་ནི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལས། དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་གང་བ་དང་གཡང་ས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་སྤོང་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ཉིད་དུ་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་གནོད་པའི་ཚད་མའོ། །དེ་ནས་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་ངོ༌། །བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་
― DTG121_Page_0015 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟོགས་པ་ལས་ཐར་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་སྟོབས་དང༌། མགུ་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་སུས་ཀྱང་བྱིན་པའམ། ཕྲག་པ་མེད་དོ། །བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང༌། གསེར་འཆང་བ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། རྩ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟའ་བ་དང༌། འཁྲུ་བ་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། གཡང་ས་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཐལ་བས་བསྐུ་བ་དང༌། སྐྲ་འབལ་བ་དང༌། དྲི་མ་དང༌། རལ་པ་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པས་ཀྱང་ཐར་པ་མ་ཡིན། བ་ལང་དང༌། རི་དགས་དང༌། རྨ་བྱའི་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་གྱི། བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པས་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཏེ་ཐར་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་བསམ་པའོ། །སོ་སོ་རང་རིག་ཅེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་མངོན་སུམ་དུ་སྟེ། མིག་གི་ཤེས་པ་ངེས་པར་ཞུགས་པ་དབུགས་ཐུབ་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིན་ནོ། །སྟོན་པ་ནི་མི་གཉིས་པ་སྟོན་པ་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་པ་ལ་སོགས་པ་སྤྱི་རྣམ་པར་ཆོས་བཤད་པ་འཇུག་པའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་རང་གི་རིག་པ་སྨྲ་བར་མི་ནུས་སོ། །ཇི་ལྟར་དིག་ན་གང་སྨྲས་པ། །དོན་དང་སྒྲ་ཡི་ཁྱད་པར་ལ། །སྨྲ་བྱ་སྨྲ་བ་འདོད་མ་ཡིན། །དེ་སྔོན་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཕྱིར། །སྤྱིར་ནི་ཉེ་བར་བརྗོད་པར་བྱ། །ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ནི་གཉིས་ཀྱི་མི་གཉིས་པ་ཡིན་ཡང་གཉིས་དང་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ལོ། །དེ་ལ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །མི་གཉིས་པའི་རང་བཞིན་ནི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང༌། བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། བྱེད་བ་པོ་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱིས་ཡང་དག་བསགས་པའི་སྐུ། །བདེ་གཤེགས་འཕྲུལ་པས་སྤྲུལ་པ་སྟོན་པ་སྟེ། །སོ་སོར་རང་རིག་རྟོག་
― DTG121_Page_0016 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཆོས་དགྱེས་པ། །ཐུབ་པ་དེས་ནི་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་དུས། །དགེ་བའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ། དེ་དག་གིས་གང་གི་སྐུ་ཡང་དག་པར་བསགས་པ་དེ་ལ་བསྟོད་ཅིང་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕན་འདོགས་པར་གསོལ་བ་འདེབས་སོ། །སྔ་མ་ནི་ལས་ཀྱི་ཚིག་གོ །ཕྱི་མ་ནི་འབོད་པའི་ཚིག་གོ །འཕྲུལ་པས་སྤྲུལ་པ་སྟོན་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་འདའ་བ་མེད། །ཆོས་ཀྱང་ནུབ་པར་འགྱུར་བ་མིན། །སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་བྱའི་ཕྱིར། །དེ་དག་མྱ་ངན་འདའ་བ་སྟོན། །ཞེས་པ་སྟེ། འཕྲུལ་པས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་སྟོན་ཅེས་བྱའོ། །འབྱུང་བར་སྟོན་པ་ནི་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ། གནས་དེ་ཉིད་དུ་སངས་རྒྱས་འབྱུང༌། །འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པའི་བསྟན་པ་འབར། །ཡེ་ཤེས་མི་ལྡན་དེ་མི་མཐོང༌། །གང་གིས་སྤྱོད་དག་མ་སྦྱངས་པའོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པའོ། །མི་གཉིས་པའི་ཚུལ་ནི་དོན་དམ་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆེ་བར་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་བསྒྲགས་སོ། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་རིག་པ་གཞན་ལ་སྨྲ་བར་མི་ནུས་སོ། །འོ་ན་རྣལ་འབྱོར་པ་དག་གིས་ཐོས་པ་དང༌། རྟོགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་སྨྲ་བར་བྱེད། དེ་བདེན་ཏེ་སྤྱིའི་རྣམ་པར་ཆོས་བཤད་པ་འབྱུང་ངོ༌། །གཞན་དག་གི་ཡང་གང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་རང་གི་རིག་པར་གྱུར་པ་དེ་ཅི་གཞན་དག་ལ་རང་བཞིན་དུ་སྟོན་ནུས་སམ། གཏན་ཚིགས་སུ་བྷ་དྲ་ཧ་རའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཞག་པ། མེ་དང་འབྲེལ་པས་བདག་ཚིག་ཅེས། །སེམས་པ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། །ཚིག་པའི་སྒྲས་ནི་ཚིག་པའི་དོན། །ཤེས་པར་འགྱུར་བ་གཞན་དུའོ། །དྷརྨ་ཀཱིརྟིའི་གཏན་ཚིགས་ལས། །བརྟག་པ་སྒྲ་ཡིས་རྗོད་པར་བྱེད། །དེ་ནི་དཔྱོད་ཕྱིར་འདོད་པ་སྟེ། །དེ་ཚེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་མེད། །དེས་ན་དེ་ནི་བརྟགས་པ་མེད། །བདེ་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་ནི། །གཞན་དུ་མི་རྟེན་འབྲེལ་མི་ནུས། །
― DTG121_Page_0017 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་ཕྱིར་དེ་དག་རང་གི་པ། །མངོན་པར་བརྗོད་དང་འབྲེལ་བ་མེད། །ཡང་དག་དོན་དུ་དོན་བདག་ཉིད། །སྦྱོར་ཞིང་ཐ་དད་མེད་པ་སྟེ། །གཟུགས་ནི་གཅིག་དང་དུ་མ་ཞེས། །དེ་དག་བློ་ཡི་འཁྲུལ་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡང་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ལུས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་བྱང་ཆུབ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་ཐུགས་རྗེས་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་ཞེས་སོ། །ལང་ཀ་འདི་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྔོན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལས་འབོད་འགྲོགས་ཆོས་མཉན་པ་ན། བཙུན་གཙོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་འདུས་པ་ནི་གཟུགས་མང་པོ་འཆང་བ་བཞུགས་ཞེས་ཏེ། ལྷ་དང༌། ཀླུ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་དང༌། དྲི་ཟ་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་དང༌། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང༌། མི་འམ་ཅི་དང༌། ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོ་དང༌། མི་དང༌། མི་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་དད་ཅིང་འདུལ་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་རློབ་བོ། །གང་གི་ཚེ་ན་སངས་རྒྱས་མང་པོ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པ་གཟུགས་མང་པོ་འཆང་བའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་གནོད་སྦྱིན་གནས་པས་ན་དེའི་ཚེ་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཡུལ་འཚལ་བས་ན་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་སྔར་བསྟོད་ཅིང་གསོལ་བ་གདབ་པར་བསམ་པར་བརྟག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་དགུང་བདུན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ལ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོའི་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་གི་དོན་སྒྲུབ་བར་བྱེད་པ་མི་ལས་འདས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་བསྒྲགས་པ་སྟེ་སྡུད་པའི་ཚིག་གོ །གྲོང་རྡལ་འདི་ན་སུ་གནས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་གསོལ་བ་སྟེ། དེ་ལས་བཤད་པའི་ཚུལ་
― DTG121_Page_0018 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལས་རྣམ་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ངོ་བོ་གཉིས་སུ་མངོན་པར་ཆགས་པ་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྟོན་པར་འཇུག་པ་རིམ་གྱིས་བསྟན་པ་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོ་རང་གིས་རྟོགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་མི་གཉིས་པ་སྟེ། སྟོང་པ་གཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ཟབ་མོའི་ཚུལ་ལ་བཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་མདོ་སྡེ་ནི་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དབུ་མའི་ཚུལ་ཟབ་མོ་སྟེ། སངས་རྒྱས་སྔ་མས་གསུངས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཤད་དུ་གསོལ། །ཞེས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་གསོལ་བ་བཏབ་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། དེ་སྟེ་སྔོན་གྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ལས་གནོད་སྦྱིན་དག་གིས་ཆོས་ཐོས་ན་མཉན་པར་བྱ་བ་གཞན་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་གླེང་དུ་དོགས་ནས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་དེ་སྤང་བར་སྨྲས་པ། རྣལ་འབྱོར་ཉེས་དང་རྣམ་བྲལ་བ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྔོན་གྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལས་ཆོས་ཐོས་ནས་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རྟགས་པ་དང༌། བདག་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། འཁྲུ་བ་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། གཡང་ས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང༌། རྩ་བ་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་ཐར་པ་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བའི་གང་ཟག་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་སེམས་པ་རྣམས་སོ། །གནོད་སྦྱིན་དག་ནི་འདི་ན་མཆིས། །ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྔགས་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་ལ་གོང་མའི་ཡང་གོང་མའི་ཆོས་བཤད་པས་ས་གཞན་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཡང་དག་པར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པའོ། །ཐེག་ཆེན་ཚུལ་ལ་དད་པ་ཡིས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་བསམ་པ་ཆེ་བ་སྟེ། སེམས་
― DTG121_Page_0019 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅན་ཐམས་ཅད་སྒྲོལ་བར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོགས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཆེ་བ་ཉིད་དོ། །བསྐལ་པ་དུ་མར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དཀའ་བར་སྤྱད་པས་མི་སྐྱོ་བར་ནི་དུས་ཆེ་བའོ། །འབྲས་བུ་ཆེ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང༌། འགྲོ་བ་མ་ལུས་པའི་དོན་མཛད་པ་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཡན་ལག་གིས་བརྒྱན་པ་སྟེ། དེ་དག་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོས་རང་ཞུགས་ནས་གཞན་དག་ཀྱང་འཇུག་པར་བགྱིད་ཅེས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་དག་གནོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བའི་དོན་དུ་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་བསམ་པའོ། །སྲིད་གསུམ་དབང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་པོའི་ཕྱིར་རོ། །མེ་ཏོག་གི་གཞལ་མེད་ཁང་དུ་བཞུགས་ནས་མཆོད་པ་བཞེས་ཏེ་ཆོས་བཤད་པ་མཛད་དོ་ཞེས་པའོ། །འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བཙུན་གཙོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་བསྟོང་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དང་བྲལ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཟབ་མོ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་ཞུགས་པ་ཞུས་ཤིག་པ་སྟེ། རང་རྒྱལ་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་ནི། །མུ་སྟེགས་ཉེས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ། །སོ་སོ་རང་རིག་ཆོས་ཉིད་གཙང༌། །སངས་རྒྱས་ས་ནི་ཐོབ་བྱེད་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་ཀྱང་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་ཕྱིའི་དོན་ལ་མངོན་བར་ཆགས་པའོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། དབང་པོ་དང༌། དམ་པ་སྦྱིན་པ་དང༌། འཁྲུ་བ་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། གདབ་དང༌། གཡང་ས་དང༌། གར་བྱེད་པ་དང༌། གླུ་ལེན་པ་དང༌། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆ་ལུགས་འཛིན་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང༌། རྩ་བ་འཛིན་ཅིང་བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་ཟ་བས་ཐར་པ་ལས་འཁྲུལ་པ་
― DTG121_Page_0020 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམས་སོ། །འཁྲུལ་པ་དེ་རྣམ་པ་གཉིས་བཅད་པའི་ཕྱིར། མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེར་སྤྲུལ་ཏེ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རྩེ་མོ་འཛིན་སྤྲུལ་པ་མཛད་དོ། །འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རིམ་ལ་ཡ་དུ་མ་ལ་བཞུགས་པ་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་མངའ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལ་མཆོད་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཐ་མར་སྤྲུལ་པ་བྱེད་དོ། །སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པའི་མདོ་སྡེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་རྣམ་པ་བརྒྱ་སྟོང་དུ་ཀླག་སྟེ། སྟོང་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ཏུ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་རོ། །ཡང་ན་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་ནི་གང་གི་ལྗགས་ལས་དོན་མཐའ་མེད་པར་སེམས་ཅན་ལ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གསུང་གི་སྒྲས་དོན་དུ་མར་ཆུད་པར་བྱེད་པའོ། །ཐམས་ཅད་འཁོར་ནི་མ་བྲི་བར། །རེ་རེ་ལ་ཡང་ཤིན་ཏུ་སྣང༌། །ཞེས་པ་ནི་རིན་པོ་ཆེ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རི་ཐམས་ཅད་དུ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་གནས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་དང༌། དེ་དག་ན་བཞུགས་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ལ་རིན་པོ་ཆེ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རི་ལ་སྣང་བ་ནི་ནམ་མཁའི་སྐར་མ་མང་པོ་ཆུའི་སྣོད་ཀྱི་ནང་དུ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །སྟོན་པ་དང་ནི་རྒྱལ་སྲས་རྣམས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྟོན་པ་དང་གང་དག་འཁོར་དེར་འདུས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་མིག་ཡོར་དང༌། སྒྱུ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་བཞིན་དུ་བསྟན་ནས་མི་སྣང་བར་གྱུར་པ་ནི་འབོད་འགྲོགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་ནས་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་མཛད་པའི་དོན་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་
― DTG121_Page_0021 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ཟབ་མོའི་ཡུལ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནོད་སྦྱིན་འབོད་འགྲོགས་བདག་གི་ལུས། །ཁྱིམ་ན་གནས་པར་མཐོང་བ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་བའི་དབང་པོས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འགྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དབུས་སུ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་སྟེ། སེམས་འཁྲུགས་ནས་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའི་འཁྲུགས་པ་བཟློག་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་འབོད་འགྲོགས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཟུགས་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་གཉིས་ཞི་ཞིང་བསམ་པ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡང་དག་པའི་རིག་པ་དེ་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མཛད་པ་ནི་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱིས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་མི་རྟོག་པ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ནས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མང་པོ་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་དང༌། དྲི་ཟའི་འགྲོ་བ་བྱར་དང༌། སྨིག་རྒྱུ་དང༌། ཆུ་ཟླ་དང༌། མོ་གཞོན་གྱི་རྨི་ལམ་དུ་བུ་མཐོང་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་དོན་དུའོ། །རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་དཔེར་བཞག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དུའོ། །ཡང་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དབུས་སུ་དངོས་པོ་གཉིས་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དུའོ། །ཕྱིའི་དོན་དུ་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པར་ངེས་པར་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པར་རོ། །འཁྲུལ་པའི་དབང་ལས་དེ་དག་ནི་སྣང་བའི་ཆོས་ཉིད་དེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་དག་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་སོ། །ལྟ་བ་མེད་ཅིང་ལྟ་བའང་མེད། །སྨྲ་མེད་སྨྲ་བར་བྱ་མེད་ན། །གཞན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི། །སངས་རྒྱས་དང་ན་ཆོས་ལྟར་གནས། །
― DTG121_Page_0022 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བ་ལ་ལྟ་བ་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་མེད་དོ། །ལྟ་བ་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མེད་དེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་སེམས་འཁྲུགས་པས་སྣང་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ད་རོད་ཙམ་དུ་སྣང་བའི་ཆོས་ཉིད་དེ། འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་སྒྱུ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་མཐོང་བཞིན་དུ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པར་བཞུགས་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་མཐོང་བར་བྱེད་པ་གང་དག་གིས་ཆོས་ཉིད་ལ་དེ་ལྟར་མཐོང་བའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་རྟོག་པ་དག་པ་གང་གི་ཚེ་ན་མཐོང་བར་གྱུར་བ་དེའི་ཚེ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་བདེན་པ་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་ངོ་བོར་ཕྱིའི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་དེའི་ཚེ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྟང་བ་དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཐོང་ཡང་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་མི་མཐོང་བའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཇུག་པ་དང༌། མི་འཇུག་པ་ལས་མཐོང་བ་དང་མི་མཐོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ལང་ཀའི་བདག་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟོགས་པ་མ་གཏོགས་པར་ཕྱིའི་དོན་ནི་མེད་པར་ནི་འདི་དག་ཐམས་ཅད་སྣང་བའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། སེམས་འཁྲུགས་པའི་མཐུས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མིག་ཡོར་དུ་སྣང་བ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་བར་བྱ་བ་སྦོམ་པ་དང༌། ཕྲ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་མི་དམིགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །དེ་ལྟར་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་མི་དམིགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྒྱུ་བ་ལ་གནས་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་སྟོང་པ་ཉིད་གཉིས་མི་དམིགས་པར་མཐོང་ཞིང་དབུས་སུ་གཉིས་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྤྱོད་ཅིང་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བའི་ཆོས་ཉིད་དུ་རྗེས་སུ་བྱེད་དོ། །སྔོན་གྱི་དགེ་བའི་
― DTG121_Page_0023 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྩ་བས་བསྐུལ་བ་ནི་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་མཆོད་ཅིང་བསྙེན་བཀུར་བ་དང༌། ཆོས་ཉན་པ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་བསོད་ནམས་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཐབས་དུ་མའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་བསྐུལ་བའོ། །གཙུག་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པའི་བློ་ཞེས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གཉིས་དང༌། མི་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པའི་གཙུག་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་འབོད་འགྲོགས་མཁས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ནི་རྣལ་འབྱོར་དེ་གཉིས་དང་མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བ་སྤོང་བ་ནི་མཆོག་སྦྱིན་པ་དང༌། འཁྲུ་བ་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པའི་གཡང་ས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་དང༌། བཟའ་བ་དང༌། ཆ་ལུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཛིན་པས་འཁོར་བ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤོང་བའོ། །བདག་དང་བདག་གིར་རྟག་པར་མངོན་བར་ཆགས་པས་བསླད་པ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མེར་ཕྱེ་མ་ལེབ་བཞིན་ནོ། །བདག་མེད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལས་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལྡོག་པ་ལས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་སྟེ། མཁས་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །རྟོག་གེར་མི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའི་དོན་ལ་ཅི་འདི་ལྟ་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན་ཞེས་རྒྱུ་ལ་སྦྱོང་པ་ནི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྲིད་པ་དང་ཐར་པ་འབྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གདོན་མི་ཟ་བ་ད་ལ་ཡོད་པས་དེ་ལ་ཆོས་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་དོ། །བདག་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བས་གོང་ནས་གོང་དུ་ས་ཐམས་ཅད་དུ་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་མཁས་པས་ནི་དེ་ལ་སའི་དབང་པོར་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །ས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ལ་མཁས་པ་གོང་མའི་ཡང་གོང་མར་ས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་
― DTG121_Page_0024 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཁས་པ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཁྱད་པར་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་གཉིས་དང་མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཁས་ཤིང༌། ས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གོང་མའི་ཡང་གོང་མའི་ཡོན་ཏན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པ་ལ་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོར་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་འབོད་འགྲོགས་ལ་སྨྲ་བར་བྱ་སྟེ། ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བྱ་བ་ཆུད་པས་ན་ཆེ་བའོ། །སེམས་དང་ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་ལས་འབྱུང་སྟེ། སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ངར་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །སེམས་མ་གཏོགས་པར་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྣང་བ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སྣང་ཡང་དེ་ན་ཡུལ་མེད་ལ། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེས་ན་སེམས་མཉམ་པར་མ་འདུས་པའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྟོབས་ལས་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་སྟེ། སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་བའི་གཟུགས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆར་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་ན་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །རྒྱུད་གསུམ་ཆད་པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཉིས་པ་མེད་པས་ན་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་སྐད་ཅིག་པ་གསུམ་དུ་འདུ་ཞིང་འབྲེལ་བ་མེད་དོ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་དེ་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བར་རབ་ཏུ་ངེས་ཤིང་ལས་དང་འབྲས་བུ་འབྲེལ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་འབའ་ཞིག་གོ །དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་འབོད་འགྲོགས་ལ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡོད་དེ། དེས་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ལྟ་བའི་ཉེས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞེས་བྱའོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བའི་བློར་གྱུར་པ་ཞེས་ཏེ། གཏོགས་འདོད་དང༌། ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་མུ་
― DTG121_Page_0025 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྟེགས་ཅན་གྱིས་རྒྱུར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་གང་དང་གང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དབྱིབས་ཡོད་པ་དེ་བློ་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུས་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། བུམ་པ་དང༌། ཕྲུ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ལུས་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། གནས་ལ་སོགས་པ་ཁྱད་བར་ཅན་གྱི་དབྱིབས་སོ། །ཆུའི་སྟོབས་ལ་སོགས་པས་བྱེ་མ་ལ་སོགས་པ་དབྱིབས་སུ་སྣང་བ་བློ་ཅན་གྱིས་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དུས་ཁ་ཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་མཐུས་པདྨ་ལ་སོགས་པའི་མྱུ་གུ་འབྱུང་བ་དེར་བློ་ཅན་བྱེད་པ་པོའི་ལས་མི་སྣང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་དྷརྨ་ཀཱིརྟི་ས་སྨྲས་པ། མཐུན་དང་མི་མཐུན་དག་གིས་ནི། །གང་དག་གང་ལས་ཉེར་སྐྱེ་བ། །གལ་ཏེ་དེ་ལས་རྒྱུ་གཞན་ན། །དེ་ལྟར་འགྱུར་བས་མཐའ་མེད་དོ། །དེས་ན་གཉིས་དང་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་རྒྱུ་མ་སྟེགས་ཅན་གྱི་འཁྲུལ་པའི་མཚན་འབོད་འགྲོགས་ལ་མེད་དེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ཆགས་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་བདག་མེད་པ་ཤེས་པས་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་སོ་ཞེས་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ལ་ནང་དུ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ནང་གི་མི་གཉིས་གཉིས་པར་རྟོགས་པའི་ཆོས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའོ། །གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དང་མཉམ་པས་ན་མེ་སྤྱིར་གནས་པ་བཞིན་དུ་སྙོམས་པར་ཞུགས་སོ། །སྒྲ་ཐོས་པ་ནི་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲའོ། །གང་གི་བློ་ལས་བློ་གནས་བདེན་ཚིག་སྦྱར་རོ། །གང་ལ་རྣལ་འབྱོར་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་དེས་ཐོས་སོ་ཞེས་ཚིག་འབྱེད་པར་བསྒྱུར་རོ། །ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྟོགས་པར་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་གཞན་དུ་བལྟས་ན་ཆད་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་ཡང་སེམས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་
― DTG121_Page_0026 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཆད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ལས་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་བ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ནི་སེམས་ཏེ། ཇི་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པ་ལས་གསུངས་པ། སེམས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་སྟེ། གང་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་དེ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའོ་ཞེས་སོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བར་སེམས་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཇི་སྲིད་དུ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཉིད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྦོམ་པ་དང་ཕྲ་བའི་ཆ་མི་དམིགས་པ་ན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་བྱང་ཆུབ་རྟོགས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་སའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ནང་དུ་སྤྱོད་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་ལྟ་བ་ལ་མངོན་བར་ཆགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ཚིག་གི་དོན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ལྟུང་བའི་ལྟ་བ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་མ་ཡིན། གཏམ་དང་སྒྲུང་ལ་དགའ་བར་མ་ཡིན་པ་ཞེས་པ་ལ། མུ་སྟེགས་ཅན་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་དབང་པོ་དང༌། མཆོག་སྦྱིན་པ་དང༌། འཁྲུ་བ་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། ཁ་འཚོ་བ་དང༌། ཆ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང༌། མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་འཛིན་ཅིང་བཏུལ་ཞུགས་ལ་སོགས་པས་ཐར་པ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་གོ །རྟག་ཏུ་བདག་ཏུ་ཆགས་པས་འཁྲུགས་པས་འཁོར་བར་ལྟུང་བ་ནི་ཕྱི་མ་ལེབ་བཞིན་ནོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལོག་པ་ན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་བདག་མེད་པ་མི་ཤེས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དུ་མས་འཁོར་ཞིང་ཐར་པའི་རྒྱུ་མི་རིག་གོ །འབོད་འགྲོགས་ལ་ནི་ཉན་ཐོས་ལས་ཐ་དད་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུར་བཤད་དོ། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ནི་ཕྱིའི་དོན་ལ་མངོན་བར་ཆགས་པ་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་ཅིང་བླ་ན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་
― DTG121_Page_0027 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཁྱེན་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་འདོགས་པར་འགྱུར་རོ། །རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོའི་རྣལ་འབྱོར་དང་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ཕ་རོལ་རྒོལ་བ་རབ་ཏུ་འཇོམས་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་འཁྲུལ་པ་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སེལ་ཞིང་མུན་པ་འཇོམས་པ་རྣམས་ཏེ། བདག་མེད་པར་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། འཁྲུ་བ་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཆ་ལུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང༌། རྩ་བ་ལ་སོགས་པ་འཆང་བས་ཐར་པའོ་ཞེས་རྒོལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྨྲ་བ་འཇོམས་པའོ། །ལྟ་བ་ངན་པ་སེལ་བ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་འཇིག་པར་བྱེད་དོ། །བདག་ཏུ་ལྟ་བ་རྣམ་པར་བཟློག་པ་ལ་མཁས་པ་ལ་ནི་བློ་ཞིབ་ཅིང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་འགྱུར་བ་ལ་མཁས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཉིད་ལ་བདག་གོ་ཞེས་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །ཤེས་རབ་ཕྲ་མོས་དཔྱོད་ཅིང་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པ་དང་ཕྲ་བ་རྣམ་པར་གཞིགས་ནས་གང་གི་ཚེ་མཚན་མ་ལ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ན་སེམས་བཟློག་པ་ལ་མཁས་པར་འགྱུར་རོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེ་ལ་སྦྱོར་བས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དོན་བཞིན་པ་སྤྱོད་པ་དང༌། དེ་དག་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྤྱོད་དོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ན་ལང་ཀའི་བདག་པོ་འདི་ནི་རྟོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཐམས་ཅད་ཅི་རྣམ་པར་ཏོག་པ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་མཉམ་པས་མངོན་པར་མཉམ་པར་རྟོག་པའོ་ཞེས་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བདག་གི་སོ་སོར་རང་གིས་ལ་འཇུག་པ་
― DTG121_Page_0028 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་བརྩོན་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་དང༌། ས་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ས་འཐོབ་པ་སྟེ། ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པས་གོང་མའི་ཡང་གོང་མ་ཆུད་པར་འགྱུར་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཁོ་ན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་སྒོའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་དང༌། འབྱུང་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། རྫས་ལ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པ་བྱིས་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་རྣལ་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་རྟོགས་པ་དང༌། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་དུ་ལྟ་བ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་གཙང་བའི་རྣམ་པར་ཕྱིའི་དོན་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་མུ་སྟེགས་ཅན་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། དབང་པོས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ། རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང༌། སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་དང་འབྲེལ་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཀུན་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །ཕྱིའི་ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་རྣམས་གནས་སོ་ཞེས་རྫས་ནི་དགུ་སྟེ། ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། དུས་དང༌། ཕྱོགས་དང༌། བདག་དང༌། ཡིད་ཅེས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་མོའི་རྫས་རྣམས་ནི་རྟག་པའོ། །དེ་དག་གིས་བརྩམས་པ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་སྦོམ་པོ་ནི་མི་རྟག་པའོ། །ཡོན་ཏན་རྣམས་ནི་གཟུགས་དང༌། རོ་དང༌། དྲི་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཚད་དང༌། གྲངས་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། བྲལ་བ་དང༌། གཞན་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པ་དང༌། བློ་རྣམས་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། ནན་ཏན་ཡང་ངོ༌། །ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་གཤེར་བ་དང༌། ལྕི་བ་དང༌། སྣུམ་
― DTG121_Page_0029 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། མ་མཐོང་བ་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། སྒྲ་རྣམས་ཏེ། ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའོ། །ལས་ལ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ལེན་པ་དང༌། འདོར་བ་དང༌། བརྐྱང་བ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། འགྲོ་བ་ནི་ལས་སོ། །སྤྱི་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པའོ། །མཆོག་ནི་ཚིག་གི་དོན་གསུམ་ཡོད་པར་བྱེད་པས་ན་ཡོད་དོ་ཞེས་པའོ། །སྤྱི་མཆོག་མ་ཡིན་པ་ཡང་བ་ལང་ཉིད་དང༌། རྟ་ཉིད་དང༌། བུམ་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའོ། །ཁྱད་པར་རྣམས་ནི་ཁྱད་པར་གྱིས་བློ་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ཏེ། ཉེ་བར་བཏགས་པ་དང༌། ཉེ་བར་མ་བཏགས་པ་རྣམས་སོ། །ཉེ་བར་བཏགས་པ་ནི་རིགས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། བྱེད་པས་བྱས་པ་ནི་བཏགས་པའོ། །ཉེ་བར་མ་བཏགས་པ་ནི་ཕ་མའི་ཁྱད་པར་ཏེ། ཇི་ལྟར་སའི་རྡུལ་རྣམས་དང༌། ས་མ་ཡིན་པའི་རྡུལ་རྣམས་ལས་བརྩམས་ཏེ། རིགས་དང་ཡོན་ཏན་དུ་སྦྱོར་ཡང་ཁྱད་པར་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་འབྱེད་ཅེས་སོ། །འབྲེལ་པ་ནི་འདིར་བློ་འབྲེལ་བ་སྟེ། རྫས་ལ་རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་ལ་ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་ལ་ལས་ཞེས་སོ། །ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དྲ་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་གོ །གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་གྲོལ་ལ་ཞེས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ཡོན་ཏན་ལས་ལྷག་མ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིར་བྱེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་སོ། །ཡོད་པ་དང༌། རྡུལ་དང༌། མུན་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་རྣམས་མཉམ་པར་གནས་པ་ནི་གཙོ་བོ་ཞེས་སོ། །དེ་ལས་ཆེན་པོ་ཞེས་ཏེ། དེ་ནི་བློའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །ཆེན་པོ་ལས་ངར་བྱེད་པའོ། །ངར་སྐྱེད་པ་ལས་དེ་ཙམ་ལྔ་སྟེ། སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ལྔའོ། །དེ་ཙམ་ལྔ་རྣམས་ལས་འབྱུང་བ་ལྔ་དང༌། བློའི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། རྣ་བ་དང༌། པགས་པ་དང༌། མིག་དང༌། ལྕེ་དང༌། སྣ་རྣམས་སོ། །ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། ཚིགས་དང༌། ལག་པ་དང༌། རྐང་པ་དང༌། གསང་ཁུང་དང༌། མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་སོ། །ཡིད་ནི་ཀུན་དུ་རྟོག་པའོ། །སེམས་ཅན་ནི་སྐྱེས་བུའི་རང་བཞིན་ནོ། །ཁོ་ན་ཤེས་པ་ཉི་ཤུ་ལྔ། །གནས་ནི་གང་ལ་གར་དགའ་རུང༌། །མགོ་བྲེགས་
― DTG121_Page_0030 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རལ་པ་ཕུད་བུ་ཅན། །གྲོལ་བར་འགྱུར་ལ་དེར་དོགས་མེད། །ཅེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཐར་པར་རྟོག་གོ །དེ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་མ་གཏོགས་པ་རང་བཞིན་དང༌། སྐྱེས་བུའི་ཁྱད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལས་ཐར་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ནི་བྱ་དང༌། རྩིག་པ་དང༌། སྣམ་བུ་དང༌། བུམ་པའི་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཐར་བར་ཅིས་ན་མི་འགྱུར། སྲིད་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ལ་ཐར་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་ཟིན་ན་ནི་བྱེ་ཕུང་གི་བྱེ་མའི་འབྲུམ་བུ་རྣམས་ཀྱི་གྲངས་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཅིས་ན་ཡང་ཐར་པར་མི་འགྱུར། དེ་དེ་བཞིན་དུ་མུ་སྟེགས་ཅན་ཀྵ་པ་ན་ཀ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བ་ནི་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུའོ། །མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུའོ། །ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་སྟེ། དེ་དག་ན་སྨྲ་བར་བྱ་བའི་ཕྱོགས་སོ། །སྨྲ་བར་མི་བྱ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོང་བར་འགྱུར་བ་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ཅིག་ཅར་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཅིག་ཅར་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །དེ་དེ་ལྟར་འབོད་འགྲོགས་ལ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་གཏི་མུག་གི་དྲ་བ་བཟློག་པའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཆོས་བཤད་དོ། །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། དབང་པོ་དང༌། གཅིག་པོ་དང༌། གཉིས་དང༌། མི་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་དགག་པའི་ཕྱིར་ཡང་འབོད་འགྲོགས་ལ་ཆོས་བཤད་དོ། །ཆ་ལུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཀུན་ཏུ་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་མི་རྟོག་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་
― DTG121_Page_0031 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང༌། མི་གཉིས་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཁོ་ནར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། གཏོགས་འདོད་དང༌། ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བྱེད་པ་པོར་ལྟ་བ་རྣམ་པར་གཅད་པའི་དོན་དུ་ཡང་དག་པའི་དོན་ཆོས་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་བཞི་བའི་ཆོས་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ། ལང་ཀའི་བདག་པོ་བདག་གིས་སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་འདི་ནི་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་རབ་ཏུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། གལ་ཏེ་གཟུགས་གཅིག་རྣམ་པར་བཟློག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་གཞན་གྱིས་གནས་ཏེ་འཇིག་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་སོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་མ་གཏོགས་པར་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཡིན་ནོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པས་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རྣལ་འབྱོར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཁྱད་པར་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་ཐོགས་པའི་ས་ཐོབ་བོ། །ཁེབས་པའི་གཡོགས་མ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རླབས་ཟློག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཉམ་པར་མི་འདུ་བའི་མ་རིག་པས་འཁྲུགས་པའི་མཐུས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བ་ནི་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དཔྱོད་པའི་ཤེས་རབ་མཉམ་པར་འདུད་པ་དང་ལྡན་པས་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་བ་གཞིགས་པར་བྱེད་པ་ན་དེ་མི་དམིགས་ཏེ་སྟོང་པར་མཐོང་ངོ༌། །དེ་དེ་ལྟར་མ་རིག་པས་ཁེབས་པའི་གཡོགས་མ་ཤེས་པས་རྟོག་པ་ན་
― DTG121_Page_0032 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་བཟློག་སྟེ། འདི་མི་གཉིས་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རྣལ་འབྱོར་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སུ་ལྷུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ནི་འཁོར་བར་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་མི་ལྡོག་གོ །ཇི་སྲིད་དུ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཐར་བར་མི་འགྱུར་རོ། །རླུང་དགག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། སྲིད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་མ་ཐོབ་པོ། །ཐལ་བས་བྱུག་པ་དང༌། དྲི་མ་འཆང་བ་དང༌། སྐྲ་འབལ་བ་དང༌། རལ་བ་བསྡུས་པའི་ཞགས་པ་དང༌། ཆ་བྱད་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཁ་འཚོ་བ་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། འཁྲུ་བ་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། གད་བ་དང༌། གཡང་ས་དང༌། གྲང་བ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། ཉི་མ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་ཅིང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་མགུ་བར་བྱེད་པ་དང༌། མཆོག་སློང་བ་ལ་སོགས་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་མ་སྤྱད་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྟག་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ཆགས་པ་མི་བཟློག་གོ །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་རྣམས་ནི་འཁོར་བ་ཉིད་དུ་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་གྲོལ་བས་དེའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྒྱུ་གསུངས་པ། ལང་ཀའི་བདག་པོ་མུ་སྟེགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་འབྱུང་བའོ་ཞེས་ཏེ། བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཡོད་ན་ཇི་ལྟར་དུ་ཐར་བར་འགྱུར་ཞེས་དགོངས་པའོ། །གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་མུ་སྟེགས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ལ་གནས་པས་བདག་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་བསམ་གཏན་དུ་བདག་བདེ་བར་གཞག་པར་བྱའོ་ཞེས་ཏེ། བདག་ཏུ་ཞེན་པ་དེ་ཉིད་མི་ལྡོག་པ་ཡིན་ནོ། །བདག་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པར་ཡོངས་སུ་
― DTG121_Page_0033 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་པས་བདག་དང་བདག་གི་སྲེད་པས་གང་ཡང་མི་འཇུག་གོ །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱི་དོན་ལ་ཆགས་པར་ལྟ་བས་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་རྣལ་འབྱོར་འདི་གཞན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་རྣལ་འབྱོར་འདི་གཞན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་ལ་དེ་ལྟར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་མེད་པར་ཡང་རབ་རིབ་དང༌། རྨི་ལམ་གྱི་ཤེས་པ་བཞིན་པ་ལ་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་ངོ་བོར་གཉིས་ཀྱི་དོན་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞིང་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུད་མི་གཉིས་པའི་རྟོགས་པ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོ་དང་བྲལ་བ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་ནི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་རྟོག་པ་མེད་པར་ཞུགས་པས་མྱོང་བ་བཞིན་དུ་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་རྟོགས་པས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་རང་གིས་རིག་པ་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པར་སྨྲར་མེད་པ་ཉིད་དུ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་པ་རྣམས། དོན་དམ་པའི་དངོས་པོར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་དོ། །ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བྱ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་གི་དོན་བཅུ་དྲུག་རྣམས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་གདོན་མི་ཟ་བར་གནས་ཁོང་དུ་ཆུད་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གང་དག་དེ་སྐད་སྨྲ་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བྱ་མ་གཏོགས་པར་ཚིག་གི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོགས་པ་དང༌། དགོས་པ་དང༌། གྲུབ་པའི་མཐའ་དང༌། དཔེ་དང༌། ཡན་ལག་དང༌། རྟོག་གེ་དང༌། ངེས་པ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། ཟུག་ཟུག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཐོ་བཙམས་པ་དང༌། རྒྱུར་སྣང་བ་དང༌། ཀླན་ཀ་དང༌། རིགས་འདྲ་བ་དང༌། ཚར་གཅད་པའི་གནས་རྣམས་ཀྱང་ཤེས་པ་དང༌། ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་གཏོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་མི་སྲིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། རབ་རིབ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཁྲུལ་བའི་མཐུས་ཉི་ཤུ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣང་བ་ནི་བདག་དང་
― DTG121_Page_0034 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བདག་གིར་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་དུ་དངོས་པོར་མེད་དོ། །མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ཕྱིའི་དངོས་པོ་མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་འོན་ཀྱང་དེ་དག་ལ་གཅིག་བུར་བདག་དང་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པར་དངོས་པོ་གཞན་མེད་པས་ན་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་དཔེ་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱིའི་དོན་མེད་ཀྱང་སྐད་ཅིག་པའི་ཆུད་བའི་རྒྱུད་འབྱེད་པས་མར་མེ་ཐ་དད་པ་བཞིན་དུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་མཉམ་པར་མི་འཛིན་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཐུས་སེམས་ཅན་མང་པོ་རྣམས་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐ་དད་པར་སྣང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་གང་གི་ཚེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པ་དང༌། ཕྲ་བ་ཡན་ལག་དུ་མ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྟོང་བར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ། བདག་ཉིད་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པ་ཡིན་པས་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་འབྱེད་བར་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལྟར་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་གསུངས་པ། །མྱ་ངན་འདས་པར་རྣམ་རྟོག་མེད། །འཁོར་བ་བསལ་བར་བྱ་བ་མིན། །གང་ན་འཁོར་བའང་མྱ་ངན་འདས། །དེ་ནི་ཅི་ཞིག་རྣམ་པར་རྟོག །ལེན་མེད་པ་ནི་མྱ་ངན་འདས། །མྱ་ངན་འདས་ཀྱང་ང་ཡིར་འགྱུར། །གང་དག་འཛིན་པ་དེ་དག་ལེན། །དེ་ནི་ལེགས་མིན་འཛིན་པའོ། །མྱ་ངན་འདས་པའི་མཐའ་གང་ཡིན། །འཁོར་བའི་མཐའ་ཡང་གང་ཡིན་པ། །དེ་དག་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཡང༌། །ཆུང་ཟད་ཕྲ་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ནས་མཐོང་བ་ཡང་མི་མཐོང་སྟེ། མཁས་པ་ཡང་དག་པར་གྲོལ་བ་རྣམས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་དུ་གཟུགས་བརྙན་དང་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཁོར་བར་སྤྱོད་དོ། །ཉན་ཐོས་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་མ་གཏོགས་པར་ཐེག་པ་ཆེན་པོར་སྣང་བའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བསྩལ་ཏེ། མཐའ་གཉིས་དཔྱད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་
― DTG121_Page_0035 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟོགས་པ་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབོད་འགྲོགས་ལ་ཆོས་བཤད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་བ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བློས་རྟོགས་པ་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་བ་ཡིན་ཞེས་དེ་ལྟར་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་གསོལ་བར་བྱའོ་ཞེས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་བསམ་པའོ། །དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་མངའ་བས་ན་རྣལ་འབྱོར་ཅན་ནོ། །ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ཤིན་ཏུ་སྐྱེས་པས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཡིན་ནོ། །རྣལ་འབྱོར་ལ་མངའ་མཛད་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པ་དེའི་དབང་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པ་ལས་གང་གིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པས་ཐོག་མར་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་སུ་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བཤིག་ཅིང་སྤོས་པ་དང་ཕྲལ་བ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བར་དུ་སྣང་བ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གླེང་སྟེ་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ། ཐ་མར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟུགས་རྣམ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དབང་པོར་གྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཇི་ལྟར་འདུལ་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་ལྷ་དང༌། ཀླུ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་དང༌། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང༌། མི་འམ་ཅི་དང༌། ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོ་དང༌། མི་དང་མི་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་སུ་ཤེས་ཏེ། ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣལ་འབྱོར་ཐམས་ཅད་ལ་མངའ་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པར་བཟློག་པའི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་བར་བྱའོ་ཞེས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་བསམ་པའི་དོན་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་
― DTG121_Page_0036 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལས་འདས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྗེས་སུ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་ཞེས་ཏེ་ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་རྣལ་འབྱོར་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ་ཞེས་ཏེ། སྲིད་པ་གསུམ་པོ་ཁ་ཅིག་སྤྲུལ་ཁ་ཅིག་སྔ་ནས་སྤྲུལ་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཐེག་པ་རྣམ་སྟོན་པ། །དེ་ནི་ང་ཡི་རང་བཞིན་ས། །དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་གནས་ཀྱི་མཆོག །འོག་མིན་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་མཛེས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཁམས་གསུམ་རྣམ་པར་སྤྲུལ་པ་གང༌། །དེ་ཡི་འོག་ཟེ་རབ་ཏུ་འབྱུང༌། །ཞེས་པའོ། །དེ་དེ་ལྟར་མ་ལུས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྐུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་མགུ་བར་མཛད་པའོ། །སོ་སོ་རང་གི་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟོན་པའོ། །འཕྲུལ་བས་སྤྲུལ་བ་དང་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕྲུལ་བ་སྤྲུལ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཤིང་ཟད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཡུལ་མ་ངེས་པའི་ཤེས་པ་ལ་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམས་བགེགས་བྱེད་དོ། །དེས་ན་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་བ་བསྒོམས་པས་བཟློག་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་གང་གི་ཚེ་གཡོགས་མ་མེད་པ་ལྟ་བུའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ་ཞེས་སོ། །རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྣོད་ཆུང་དུའི་ཆུའི་ནང་དུ་གྲོང་དང༌། ཀུན་དགའ་ར་བ་དང༌། གཞལ་མེད་ཁང་དང༌། སྐར་མ་མང་པོ་རྣམས་གཟུགས་བརྙན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་ཕན་ཚུན་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པར་སྣང་བ་བཞིན་དུ་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམས་ཀྱང་ཉག་མའི་རྩེ་མོར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །དོན་དམ་པར་ན་སེམས་ཅན་ཉིད་མ་རིག་པས་གློངས་ཏེ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འབྱུང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤེས་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡིན་ཏེ་
― DTG121_Page_0037 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་ལ་དབང་མཛད་ཅིང་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་བོ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་མཛད་ཅིང་བཞུགས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། མཚན་ཉིད་དང་ནི་བྱ་བ་དང༌། །དངོས་པོ་མྱ་ངན་མི་འདའ། །རྣམ་རོག་རྣམ་ཤེས་བཟློག་པ་ན། །ང་ནི་མྱ་ངན་འདས་པའོ། །ཡོད་པའི་ཟླས་དྲངས་མེད་པ་སྟེ། །ཡོད་པའང་མེད་པའི་ཟླས་དྲངས་སོ། །དེ་བས་མེད་པར་ཤེས་མི་བྱ། །ཡོད་པར་ཡང་ནི་མི་རྟག་གོ །ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །ཐུགས་རྗེ་ཅན་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྒྱ་ཆེར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་ཚད་མར་གྱུར་པས་ཡང་དག་པར་བསྟོད་པ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་ལ་གཟུགས་མེད་པས་ན་ཡུལ་རྣམ་པར་ཅད་པ་མེད་དེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཕྱོགས་སུ་མི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན། ཐམས་ཅད་རྣམ་རྟོག་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད། །འཕྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་འཕྲོས་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་དག །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བདུད་རྩེའོ། །སྟོང་བ་ཞེས་པར་སྨྲ་མི་བྱ། །མི་སྟོང་པར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། །གཉིས་ཀ་མི་གཉིས་མ་ཡིན་པ། །ཞི་ལ་བཞི་པོ་ག་ལ་ཞིག །མུ་སྟེགས་ཅན་ནི་རྟག་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་ནི་རྟོགས་རྒྱུན་རྟག་པ་དང༌། ཆད་པ་དང་ཕྲལ་བས་ཏོན་མོངས་པ་ཟད་པའི་ཐར་པའོ། །བྱེད་པ་དང་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་ལོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ན་བྱེད་པའམ་མཚན་ཉིད་རྟག་པ་མེད་པའོ། །གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་བ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཕྱི་རོལ་དང་བདག་ཏུ་ལྟ་བས་སྐྱོན་ཅན་དུ་བྱས་པས་སྤངས་ཏེ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་མི་རྟོག་པ། མི་
― DTG121_Page_0038 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉིས་པ་རྟོགས་པ། བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ། བདེ་བར་གཤེགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཤེས་པར་འདོད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་མངོན་པ་འཆགས་བས་འཁོར་བར་གདགས་སོ། །འདུ་བྱེད་སྐད་ཅིག་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་བདག་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། བྱེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པར་བཟློག་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་སྟེ། ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པས་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྐད་ཅིག་པའི་དངོས་པོ་ནི་འཇིག་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བྱེད་པ་པོར་གཞག་ཏུ་ནི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་གནས་ཤིང་བྱེད་པ་མེད་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀློག་པ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་སྐད་ཅིག་མ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་གལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །དེ་དེ་ལྟར་ན་བྱེད་པ་པོ་དང་བྱེད་བ་མངོན་པར་འབྲེལ་བ་དངོས་པོར་གྱུར་པ་མི་རུང༌། བྱེད་པ་པོ་ལས་ཐ་དད་བྱེད་པའི་བྱེད་པ་མེད། དེ་དང་བྲལ་བའི་བྱེད་པ་པོ་ཡང་བསྔོ་བར་མི་བྱའོ། །དེ་བས་ན་བྷ་དྲ་ཧ་རིས་བྱེད་པ་བསྟན་པ་ལས་སྨྲས་པ། གྲུབ་དང་མ་གྲུབ་ཇི་སྙེད་པ། །བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ནི་བསྟན་པར་བྱ། །རྟེན་བའི་རིམ་གྱི་རང་བཞིན་ཕྱིར། །དེ་ནི་བྱེད་པར་བརྗོད་པའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། བྱེད་པ་དཔྱད་ཟིན་ཏོ། །ད་ནི་མཚན་ཉིད་དཔྱད་པར་བརྩམ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །མཚོན་བྱ་མཚན་ཉིད་གལ་ཏེ་གཞན། །མཚན་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར། །གཅིག་ནའང་དེ་གཉིས་མི་འགྲུབ་སྟེ། །ཐ་དད་ན་ཡང་གཞན་དུ་མེད། །ཅེས་པའོ། །མཚན་ཉིད་ལའང་མཚན་ཉིད་གཞན་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །བདག་ཉིད་མ་གྲུབ་པས་གཞན་གྱིས་མཚན་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་ན་འགྱུར། བྱེད་པ་དང་མཚན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་པ་ལས་འབྱུང་གི །གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རང་གིས་རིག་ཅིང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྣང་བ་མེད་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་གསུངས་པ། ཇི་ཙམ་དུ་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་
― DTG121_Page_0039 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཙམ་དུ་བརྫུན་ནོ། །ཇི་ཙམ་དུ་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མེད་པ་དེ་ཙམ་དུ་མི་བརྫུན་ནོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། མཚན་མར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་པར་རྗོད་པ་དང༌། མངོན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང༌། ཆོས་དང༌། ཆོས་ཅན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འཕྲོས་པ་ནི་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བ་ཡིན་གྱིས། དོན་དམ་པར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་བྱུང་བ། འཕྲོས་པ་ལས་འདས་པ་མི་གཉིས་པ། །གང་དག་སངས་རྒྱས་འཕྲོས་པར་བྱེད། །དེ་དག་འཕྲོས་ཉམས་གླེན་པ་རྣམས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་དོན་དམ་པའི་བདེན་བ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དབུ་མའི་རྣལ་འབྱོར་མུ་སྟེགས་པ་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དང་བྲལ་བ་གང་གིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བླ་མའི་རྟོགས་བ་ཆུད་པར་བྱ་བར་གསོལ་ལོ་སྙམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་བྱུང་བ། སུ་དག་དངོས་བོ་ཡོད་མཐོང་དང༌། །མེད་པར་མཐོང་བ་བློ་ཆུང་རྣམས། །ལྟ་བ་ཉེར་ཞི་ཞི་བ་ནི། །དེ་དག་རྣམས་ཀྱིས་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་དོན་དམ་པ་ཚུལ་ལ་ཡོངས་སུ་དྲི་བར་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་ནན་ཏན་བསྐྱེད་པ་ནི། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་དཔྱོད་པ་བདེ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པས་གནས་བདེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་མ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་བདག་གིས་ཆུད་པ་ཡང་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་མོ་ཞེས་པ་སྟེ། འཕྲོས་པ་ལས་འདས་པ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་བ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་རྟོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཐོབ་པར་བྱེད་པས་མཆོག་ཏུ་འཕགས་བའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་འདི་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་བོ་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་ཉན་ཅིང་ཤེས་པར་འདོད་པའོ། །མ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་ངེས་ཤིང་གང་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་ངོ་བོ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་རབ་རིབ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་
― DTG121_Page_0040 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་དོ། །གཟུགས་མེད་པར་ཡང་སྣང་བའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་བློ་ཕྱིའི་དོན་ལྟ་བུར་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ན་སྟོང་བ་ཡིན་པར་ཤེས་ནས་ཆོས་མི་སྐྱེ་བར་བཟོད་པར་འགྱུར་རོ། །རང་བཞིན་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བ་ལས་གསུངས་པ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་མེད་པའོ་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱིའི་དོན་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ཇི་ལྟར་བརྟགས་པ་དེ་ལྟར་མེད་པ་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། རབ་རིབ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་བཞིན་ནོ། །དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རང་བཞིན་མེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཆོས་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་འཐོབ་བོ། །བདག་མེད་པ་གཉིས་ཀྱང་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་མངོན་པར་འབྲེལ་བ་མེད་པ་དང༌། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་དངོས་པོ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྐྱེ་བར་མི་རུང་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་འབྱུང་བ་དེའི་ཚེ་ན་གཉིས་པ་མེད་དེ། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གནས་ཤིན་ཏུ་གྱུར་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་རྒྱུར་བ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །ས་རྣམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་དང་འཇུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པའོ། །རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་བློ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་བོ། །སོ་སོར་རང་གི་རིག་པའི་ཚུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་གཉིས་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྫོགས་ལོངས་སྤྱོད་བའི་སྐུ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཞི་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཞི་བར་བྱེད་པའོ། །ཉེས་པ་ལས་འདས་པ་ནི་ཉེས་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། གསུམ་འབྲེལ་པ་ལས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་
― DTG121_Page_0041 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྟེ། སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ལས་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་བར་སྣང་ངོ༌། །སྣང་བ་མེད་པ་ལ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བའང་མེད་དོ། །འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་འབྱེད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་བར་རྟོག་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་ཉིད་ལ་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་བ་པོར་འགྱུར་བ་བདག་ཉིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པས་སོ། །ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དོ། །དེ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གཞན་མེད་པས་ན་བདག་མེད་བ་གཉིས་ལ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་སོ་སོར་མི་སྣང་སྟེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་བྱུང་བ། གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་བྱས་ན། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ལྡན་དེར་རིགས་ཏེ། །འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་བྱས་མིན། །འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་རུང༌། །སྐྱེ་བ་སྐྱེ་བ་ཇི་བཞིན་པའི། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱི་མ་ཡིན་ཏེ། །འགོག་པ་ལ་ནི་འགོག་པ་ཡང༌། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱི་མ་ཡིན་པའོ། །ཞེས་པ་ནས། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ནི་མི་འབྱུང་བ་སྟེ། བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་ནས་སྐྱེ་བར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ལ། སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་པར་བཟོད་པ་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་མགུ་བར་མཛད་དོ། །འཕྲུལ་པས་སྤྲུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་སྣ་ཚོགས་སུ་མོས་པ་རྣམས་ལ་བསམ་པ་ཆུད་པར་མཛད་པའི་གནས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རོ། །ངོ་བོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མ་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒོལ་བ་དང་ལན་གདབ་པར་མི་གསུངས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་འབོད་འགྲོགས་མགུ་བར་བྱས་པ་དང༌། ཕྱག་འཚལ་ཞིང་གསོལ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་གཉིས་ཞུས་པའི་ལན་བཤད་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ་བླན་ན། དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་
― DTG121_Page_0042 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་གཉིས་སུ་ཇི་ལྟར་འབྱེད་པ་བཀལ་སྩལ་དུ་གསོལ། འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་ཅི་བསམ་ཞེ་ན། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ་ཆོས་དང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་མི་སྲིད་ཅེས་སོ། །གཉིས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་ཆོས་དང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པར་རྟོགས་པ་ནི་འཕྲུལ་བས་སྤྲུལ་པ་བསྟན་ཏོ། །ས་བཅུར་དབང་བསྐུར་བ་དེར། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོར་གྱུར་ཏེ། སྣང་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་རྟོགས་པ་ལ་བཞུགས་པའི་ངོ་བོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་ལྷུང་བར་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ལ་མངའ་མཛད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་གཉིས་པོ་དེ་ལེགས་པར་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཆོས་ལ་མངའ་མཛད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་སུ་ཆོ་འཕྲུལ་མཛད་པས་མགུ་བར་མཛད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསམ་པའི་དོགས་པ་ཇི་ལྟར་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་སོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱང་སྤོང་བར་བགྱིད་ན་ཆོས་མ་མཆིས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཆོས་གཉིས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་སྤང་བར་འགྱུར། །ཆོས་ས་མ་ཆོས་མ་མཆིས་པ་གང་ལགས། གཉིས་སྤང་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ལྷུང་བ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་ན་མཆིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པ་མི་གཉིས་པའི་རྟོགས་པ་ལ་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱད་པར་དུ་སྣང་བ་མེད་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པར་འབྱེད་པ་ཡོད། དེ་དག་ཡོད་པ་ཉིད་དེ་འབྲས་བུར་འབྲེལ་བར་བྱེད་པ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་ཡིད་ཆེས་པར་བྱ་ཞེས་འདྲི་བ་ལ། འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་རིགས་པ་གཞན་སྨྲས་པ། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་བ་མ་ལགས་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་བ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་
― DTG121_Page_0043 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོ་དང༌། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། ཡིན་པའི་སྒྲ་བསྣན་པར་བྱའོ། །གང་དག་ཡང་དོན་དམ་པའི་དངོས་པོར་མི་འགྱུར་བ་ཡང་དག་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པས་ན་ཡང་དག་པ་ལས་མ་གྱུར་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་སྤྱིའི་རྣམ་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་མ་རིག་པས་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པ་སྟེ། མཉམ་པར་མི་འདུ་བའི་མ་རིག་པས་འཁྲུག་པས་སྒྲ་དང་དོན་དུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐ་སྙད་འབྱུང་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བག་ཆགས་བསགས་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རིམ་པར་དབྱེ་བ་འབྱེད་པ་ན་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་རིག་པ་དེ་རྣམས་ཀྱང་མེད་དེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ཡོད་དེ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་ནད་གློངས་པ་ས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣང་ངོ༌། །སྒྲ་ཤད་འཛིངས་པ་ཆུ་དང་ཞེང་དུ་སྣང་བའི་ཁྱད་པར་དུ་འབྱེད་པ་བཞིན་དེར་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཇི་ལྟར་འབྱེད་ཅེས་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་གསོལ་པའོ། །རིང་དུ་མི་གནས་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པའོ། །རྟག་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དབང་པོའི་ཤེས་པ་མ་དག་པའི་ཡུལ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་སྣང་གི །དེ་དག་དོན་དམ་པར་མཆིས་པ་ནི་མ་ལགས་ཞེས་གསོལ་པ་དང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌།
― DTG121_Page_0044 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་གདགས་པར་ཞུགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དྲིས་པའི་ལན་དུ་བཀའ་སྩལ་པ། ལང་ཀའི་བདག་པོ་འདི་ལྟར་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་འཆག་བའི་རང་བཞིན་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པ་ལ་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་སྣང་བར་འབྱེད་པ་མེད་དུ་ཟིན་ཡང༌། འོན་ཀྱང་བུམ་པ་དང་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་བཞིན་དུ་ཐ་དད་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དོ། །ལས་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པ་འདི་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གི་མཐུ་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་གི་ཚེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བའི་ཚེ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་སྣང་བར་འབྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ལན་དུ་གསུངས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་དབྱེར་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་བུམ་པ་དང་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་སྣང་བར་འབྱེད་པས་དབྱེ་བ་ཡོད་ན་བྱིས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉེ་བར་བཟུང་སྟེ་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་ཐ་དད་པའི་བྱེ་བྲག་གི་འབྲས་བུ་དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང༌། ཇི་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པ་ལས་འབྱུང་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་སེམས་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་མངོན་བར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཇི་ལྟར་སྦྱོང་བ་བཞིན་དུ་དེ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་སྟེ། ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གོང་མ་གོང་མའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་གྱིས་བརྒྱན་པའི་སྐུ་སོ་སོར་སྣང་བ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་མཛད་པར་སྤྱོད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་རོ། །སྡིག་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ངན་སོང་དུ་སྣང་བ་རྣམས་མཐོང་ཞིང་རྨི་ལམ་ངན་པ་བཞིན་དུ་ཡུན་རིང་པོ་མི་བཟད་པ་ཚ་བའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ངོ་བོ་འདི་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་སོ་སོར་ངེས་པར་སྨིན་པ་སྣང་ངོ༌། །ཕྱིའི་དོན་
― DTG121_Page_0045 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པར་ཡང་རྨི་ལམ་དུ་མེས་ཚིག་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆུས་འཁྲུ་བ་དང་འཐུང་བ་ལ་སོགས་པ་དགོས་པ་བཞིན་དུ་འཁོར་བ་སྟོང་པ་ལ་ཡང་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པའི་འབྲས་བུ་ངེས་པ་ཡིན་གྱི། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མཐོང་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་མི་གཉིས་པ་སྟེ། སོ་སོར་སྣང་བ་འབྱེད་པས་ནི་ཕྱེ་བ་མ་ཡིན་པས་དེར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་བར་འཇུག་པ་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བར་འབྱེད་པ་མེད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རིགས་པའི་ཁྱད་པར་གཞན་ཡང་གསུངས་པ། ལང་ཀའི་བདག་པོ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་སྣ་ཚོགས་སུ་ལྷུང་བ་རྣམས་ནི་བྱིས་པ་དག་གི་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་ལྟ་ཞོག་ལ། རང་བཞིན་གཅིག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་གཉིས་པ་དོན་དམ་པར་རྟོགས་པར་བྱའོ། །འབར་བ་གཅིག་ལས་བྱུང་བའི་རབ་ཏུ་འབར་བ་ཁྱིམ་དང༌། གནས་དང༌། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང༌། ཁང་པ་ལ་འདུག་པའི་ཤིང་གི་དབང་གིས་འོད་རིང་བ་དང༌། ཐུང་བ་དང༌། ཆུང་བ་དང༌། ཆེ་བའི་ཁྱད་པར་དང༌། ཐ་དད་པའི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེ་ཙམ་གྱིས་གཟུང་བ་སྤྱིར་ཁྱིམ་ལ་སོགས་པའི་འབར་བ་ལ་ཤིང་གི་དབང་གིས་ཐུང་ངུ་དང༌། རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཆུད་པ་ཙམ་ཡོད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་དམ་པ་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བཤད་པས་བསོད་ནམས་དང༌། སྡིག་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་རྒྱུད་ཐ་དད་པར་འབྱེད་པས་དབྱེ་བ་ན་རྟོགས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་ལས་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་ལྟ་བུ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྨྲ་བ་འབྱེད་པ་དང༌། འབྱེད་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འགལ་བའི་ཆོས་ལ་གནས་པ་དང༌། ཕྱེད་པར་འབྱེད་པའོ་ཞེས་སོ། །ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་སོ་སོར་སྣང་བར་འབྱེད་པས་འབྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྨྲས་པ། གཞན་ལ་གཞན་དུ་འགྲིབ་པ་ཡང༌། །དབྱེར་མེད་མིན་ཏེ་གཟུགས་མཐོང་ཕྱིར། །རང་
― DTG121_Page_0046 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཞིན་ཐ་དད་མི་མཐོང་བས། །བློས་ནི་ཐ་དད་མི་རྟོགས་སོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འདི་ལ་ཡང་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་ཐ་དད་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཟུང༌། མེ་ལྕེ་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་བའི་འོད་འཕྲོ་བ་ཐ་དད་པའི་བྱེ་བྲག་ཏུ་མཐོང་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཡང་མ་ཟད་དེ། ལང་ཀའི་བདག་པོ་ས་བོན་གཅིག་ལས་བྱུང་ཡང་མྱུ་གུ་དང༌། ལྗང་བུ་དང༌། སོག་མ་དང༌། ཚིགས་དང༌། ལོ་མ་དང༌། ཡལ་ག་དང༌། མེ་ཏོག་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། གྲ་མའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་ཆོས་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིའོ། །ནང་གི་རྣམས་ཀྱི་ཡང་མ་རིག་པ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་ས་བོན་གཅིག་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་མྱུ་གུ་དང༌། ལྗང་བུ་དང༌། འདབ་མ་དང༌། མེ་ཏོག་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་དབང་ལས་འབྱེད་པས་འབྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་མཐོ་རིས་དང༌། ངན་སོང་སོ་སོར་སྣང་སྟེ། བདེ་འགྲོ་དང༌། ངན་འགྲོ་རྣམ་པ་ལྔར་སྣང་བ་ཁམས་གསུམ་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་འབྱེད་པ་རྣམས་མ་རིག་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སེམས་རྒྱུ་གཅིག་ཉིད་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་ས་བཅུ་པ་ལས་གསུངས་པ། ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་ནི་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་བྱའོ། །ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་བ་དང༌། དབྱིབས་དང༌། བརྗོད་པ་མེད་པ་དང༌། འགྲོ་བའི་ཁྱད་པར་ཡང་སྣང་ངོ༌། །མཚན་ཉིད་གཅིག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡུལ་ལ་མངོན་པར་འཛིན་པར་རབ་ཏུ་འཇུག་པའི་ཁྱད་པར་རབ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཐ་མའི་བྱེ་བྲག་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བར་ཡང་སྣང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེས་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྣང་ངོ༌། །བདེ་བར་འབྱེད་པ་དང༌། དབྱིབས་སུ་འབྱེད་པ་ནི་ཁམས་གཉིས་སུ་སྟེ་འདོད་པའི་བདེ་བ་འདོད་པའི་ཁམས་སོ། །བསམ་
― DTG121_Page_0047 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཏན་གྱི་བདེ་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྟེ། ལུས་ཀྱིའོ། །དེ་བས་ན་ཁམས་གཉིས་ག་ནི་བདེ་བར་འབྱེད་པ་དང་དབྱིབས་ཀྱིས་འབྱེད་པའོ། །བསམ་གཏན་གྱི་བར་དུ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཡང་ངོ༌། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའོ། །དགའ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། དགའ་བ་མེད་པ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའོ། །བརྗོད་པ་མེད་པའི་ཁྱད་པར་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་འབྲེལ་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་པ་མེད་པའོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་ནི་གང་ན་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དེ་ཡང་བརྗོད་པ་མེད་པའོ། །བསམ་གཏན་ཞེས་ཁྱད་པར་རོ། །མཚན་ཉིད་གཅིག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྟོག་པ་ཙམ་གྱིས་ཡིན་ཏེ། ཁྱད་པར་འདི་ནི་རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་ལས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་ལ་ཡང་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྣང་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆུད་པ་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་རྣམས་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་དབྱེར་མེད་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་གོམས་པར་བྱེད་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་དེ་དག་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད་ན་སོ་སོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པའི་ཁྱད་པར་ལྟ་ཅིའི་ཕྱིར་མེད་དེ་ཡོད་དོ་ཞེས་སོ། །ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པའི་ཐ་དད་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བཞིན་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་ནས་ལངྐའི་བདག་པོ་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་ཐ་དད་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་གསུངས་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་སོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་འདི་ཡོད་པས་འདིར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟོག་པས་རྣམ་པར་གཞག་གོ །གང་ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་
― DTG121_Page_0048 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་མི་གཉིས་པ་སྟེ། དེར་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་ལ་རིག་པ་པོ་དང༌། རིག་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྣང་བར་འབྱེད་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་རང་གི་རིག་པས་བདག་ཉིད་ལ་བྱ་བ་མེད་ལ། བདག་གི་རང་བཞིན་ལ་སེམས་ཀྱང་རྒྱུ་བ་མེད་ན་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་དང༌། རྣལ་འབྱོར་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་དོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ནི་མེ་དང་དུད་པ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་དེ་དེ་མ་ཐག་པ་ཙམ་གྱིས་སོ་སོར་སྣང་སྟེ། བཏགས་པ་མངོན་པར་མི་ཤེས་པའི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དེས་ནི་ཐ་སྙད་མེད་དེ། ངེས་པར་ཞུགས་པ་དབང་པོའི་ཤེས་པ་རང་གི་རིག་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའོ། །དེ་བས་ན་སྐྱེ་བོ་དང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་ཆུད་པ་མང་དུ་འབྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཆུད་པ་འབྱེད་པ་ལས་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པར་འབྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཚངས་པ་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆུད་པ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པས་ན་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་ཡང་མི་འབྱེད་དེ། གྲོལ་བ་དང་མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་དབུལ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མུ་སྟེགས་ཅན་མི་གཉིས་པ་རྣམས་ལ་ནི་འབོད་འགྲོགས་ཀྱིས་རྒོལ་བ་རུང་སྟེ། སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་དང༌། རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་མཐུ་ལས་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །ལངྐའི་བདག་པོ་དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་རྒྱུ་ལས་ཡོན་ཏན་དང༌། རྫས་ཀྱི་གཞི་བཙུགས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་གཏང་བར་བྱ་བ་སྟེ། མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྣམ་པར་བརྟག་པར་མི་བྱ་བ་ནི་རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་ཐ་དད་པའི་བྱེ་བྲག་དང་སྤོང་བ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
― DTG121_Page_0049 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པས་གསུངས་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་མུ་སྟེགས་ཅན་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྟོག་པ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་རྫས་ལ་ཡན་ལག་ཅན་གནས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང༌། སྤྱི་དང༌། འབྲེལ་བ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་དུ་འབྱེད་པར་བརྟགས་པ་ནི་སྤང་བར་བྱའོ། །དེ་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་བྱའོ། །འོ་ན་དེ་ལྟར་མཚན་ཉིད་དུ་བརྟགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་མེད་ན་ཅི་ཞིག་སྣང་ཞེས་གླེངས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ལན་དུ་གསུངས་པ། རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མེད་ཅེས་སོ། །ཆོས་རྣམས་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་སྣང་བ་ཉིད་དེ་རབ་རིབ་ཏུ་སྣང་བ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཆུད་པ་མ་གཏོགས་པར་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་མེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་ན་གྲངས་ཅན་དང༌། ནེ་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་དང༌། འཇིག་རྟེན་རྒྱང་འཕེན་པ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པ་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིའི་དོན་མི་རིགས་ཏེ། གང་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་སོ་སོའི་སྣང་བའི་ཤེས་པ་དེ་ནི་རང་གི་དངོས་པོ་འཛིན་པ་རབ་རིབ་ཅན་ལ་སོགས་བའི་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་ངོ༌། །རྫ་མ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་བྱིས་པས་ཀུན་བརྟགས་པ་ལུས་ལ་མ་རེག་པ་རྣམས་ཞེས་པ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་བུར་ལྷག་མཐོང་གིས་རབ་ཏུ་མཐོང་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། སོ་སོར་སྣང་དུ་ཟིན་ཀྱང་རབ་རིབ་ཀྱི་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་སོ། །དེས་ན་ཆོས་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་བྱིས་པས་ཀུན་བརྟགས་པ་དེ་དག་ཤེས་རབ་ཉིད་ཀྱིས་སྤངས་ཏེ། མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཆོས་མེད་པ་རྣམས་གང་ཞེ་ན། གང་དེ་དག་བདག་ཉིད་དུ་མ་རེད་པ་ཡིན་ཏེ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྒྱུ་བ་མེད་པའི་ཆོས་དོན་གྱི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་དེ་དག་གང་ཡང་དག་པ་
― DTG121_Page_0050 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་དང༌། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པ་མེད་པར་མཐོང་ནས་དེའི་ཕྱིར་ཆོས་མེད་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བདག་ཉིད་དུ་མ་རེད་པ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྒྱུ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དག་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འཛིན་པའི་ཆོས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡང་མེད་པའོ། །དེ་དག་གི་དོན་ནི་རྟག་པ་དང་བདག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྒྱུ་བ་མེད་པའོ། །ཡང་དག་པ་ལས་མ་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་སོ་སོར་སྣང་བ་ལས་མ་བྱུང་བས་ན་བྱུང་བ་མེད་པའོ། །དེ་དག་འཇུག་པ་མེད་པར་མཐོང་ནས་ཆོས་མེད་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བས་ན། ཇི་ལྟར་བྱིས་པ་རྣམ་རྟོག་པ། །དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བར་ཕྱིའི་དངོས་པོར་བསྐྱེད་པ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཆོས་མེད་པ་ལོག་པའི་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡང་བདག་ཉིད་དུ་མ་རེད་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རི་བོང་དང༌། རྔ་མོ་དང༌། བོང་བུ་དང༌། རྟའི་རྭ་དང༌། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། བདག་ཉིད་དུ་མ་རེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་མ་སྐྱེས་པས་ན་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་དབང་གི་ཆོས་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་འབྱུང་བ་དང༌། འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པ་ཙམ་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ངེས་པ་ལྟ་བུར་མ་སྐྱེས་པའོ། །རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་སྒྲའི་དོན་ཙམ་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྨྲས་པ། ཐོག་མ་མེད་པའི་བག་ཆགས་འབྱུང༌། །རྣམ་པར་རྟོག་ལས་མཐར་ཕྱིན་པ། །སྒྲ་ཡི་དོན་ཏེ་ཆོས་རྣམ་གསུམ། །དངོས་པོ་དངོས་མིན་གཉིས་ཀའི་གནས། །ཞེས་པའོ། །བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཇི་ལྟར་དེ་དག་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མི་བཟུང་བའི་ཕྱིར་སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་
― DTG121_Page_0051 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་རྣམས་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ན་དོན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་སྣང་བ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ནི་སྟོང་པས་སྤོང་བར་འགྱུར་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཆོས་མེད་པ་རྣམས་དེར་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། སྤོང་བར་ཆེར་སླ་བ་ནི་མི་བཟུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ཡོད་པའི་ཟླས་དྲངས་མེད་པ་སྟེ། །ཡོད་པའང་མེད་པའི་ཟླ་དྲངས་སོ། །དེ་བས་མེད་པར་ཤེས་མི་བྱ། །ཡོད་པར་ཡང་ནི་མི་རྟག་གོ །ལང་ཀའི་བདག་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་གཉིས་ཇི་ལྟ་བུར་སྤང་བར་བྱ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ནི་འདི་ལྟར་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པར་དབྱེ་བས་ཇི་ལྟར་འབྱེད་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱིས་བཟུང་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་སྤངས་པ་དེ་ཡང་གསུངས་སོ། །གང་ཡང་ལང་ཀའི་བདག་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔོན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཡང་བདག་གིས་དྲིས་ཏེ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ལན་བླན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ཡང་ལང་ཀའི་བདག་པོ་སྔོན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཚིག་བླ་དགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་དུ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྣང་བར་འབྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་དེའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་མི་གཉིས་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རང་གིས་རིག་པ་ལ་བཞུགས་པས་ནི། རྣམ་པར་མི་རྟོག་སྟེ། སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་བས་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོས་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་སྐྱེ་བོ་མགུ་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྟོགས་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་ཡང་དག་པར་བཞུགས་པས་
― DTG121_Page_0052 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་རྣམས་སོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མར་གསུངས་པ། སྤྲོས་ལས་འདས་པ་མི་གཉིས་པ། །གང་དག་སངས་རྒྱས་སྤྲོས་པར་བྱེད། །དེ་དག་སྤྲོས་ཉམས་གླེན་པ་རྣམས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མི་མཐོང་ངོ༌། །གང་དག་ཡོད་པར་མཐོང་བ་རྣམས། །དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང་མེད་མཐོང་བ། །ཉེར་ཞི་ཞི་བ་བལྟ་བྱ་བ། །བློ་ཆུང་རྣམས་ཀྱིས་མི་མཐོང་ངོ༌། །སྤྲོས་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད། །སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྤྲོས་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་དག །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བདུད་རྩི་ཡིས། །སྟོང་པ་ཞེས་བྱར་སྨྲ་བྱ་མིན། །མི་སྟོང་ཞེས་པར་འགྱུར་བའང་མིན། །གཉིས་དང་མི་གཉིས་ཤེས་པ་ཡང༌། །རྣམ་ཞི་ཞི་ལ་ག་ལ་ཞིག །མྱ་ངན་འདས་པའི་མཐའ་གང་ཡིན། །འཁོར་བའི་མཐའ་ཡང་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཉིས་པར་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང༌། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའང་ཡོད་པ་མིན། །ལེན་མེད་ང་ནི་མྱ་ངན་འདའ། །མྱ་ངན་འདའ་བང་ཡིར་འགྱུར། །དེ་ལྟར་གང་འཛིན་དེ་དག་ནི། །ལེན་པ་ལེགས་མིན་འཛིན་པའོ། །མྱ་ངན་འདའ་བའི་རྣམ་རྟོག་མེད། །འཁོར་བ་བསལ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །གང་འཁོར་མྱ་ངན་འདས་བ་དེར། །སུ་ཞིག་རྣམ་པར་རྟོག་པར་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཕྲོས་པ་མེད་པའི་རྟོགས་པ་ཉིད་ཐར་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས་གསུངས་པ། འདི་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། མི་སེམས་པ་ཉིད་ཅེས་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྟགས་པ་ལྟར་ནི་མ་ཡིན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་དང༌། སྦོམ་པོ་དང༌། ཆེ་བ་དང༌། གཟུགས་ཅན་དང༌། རེག་པ་ཅན་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལས་བརྩམས་པའི་ཡན་ལག་ཅན་ཞེས་པར་རྣམ་པར་མི་བརྟག་གོ །གཞན་དུ་ན་ཡེ་ཤེས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་བདེ་བའི་དོན་དུ་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་བསྒོམ་མོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་སྦོམ་པ་དང་ཕྲ་བའི་མཚན་མ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཞིགས་པ་ན་དེའི་ཚེ་སྒྱུ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་གནས་
― DTG121_Page_0053 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པས་གཟིགས་ཀྱང་མི་གཟིགས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ནི་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་སྟེ། བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། སྣོད་དང་སྣོད་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མོས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་ཆོས་བཤད་པ་མཛད་དོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ནི་མི་སྣང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡུལ་ལས་བཞེངས་ནས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་གཏོགས་འདོད་དང༌། ཚངས་པ་དང་ལྷ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་གཉིས་དང་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །གང་གིས་མི་རྟག་ཅེ་ན། ཡིད་ཀྱི་བདག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བདག་དང་སྲོག་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་རྟག་སྟེ། ཡིད་ཀྱིས་སོ། །རྟག་པའི་བདག་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་མི་རིགས་སོ། །དོན་དུ་ཡང་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་མི་རྟག་གོ །གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དབྱིབས་དང༌། རྣམ་པ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཟུགས་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་པའོ། །དབྱིབས་ནི་རིམ་པའི་གཟུགས་ཏེ། ཟླུམ་པོ་དང༌། གྲུ་བཞི་ལ་སོགས་པས་ཕྱེ་བའོ། །རྣམ་པ་ནི་འོད་དང་མུན་པ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཙམ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གཞན་གྱི་དབང་ངོ༌། །སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གླེངས་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ལས་བྱུང་བའི་རྣལ་འབྱོར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མཚན་གྱིས་བརྒྱན་པའི་སྐུ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྣང་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་བདག་དང་གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་བདག་རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་འཁྲུག་པ་མཉམ་པར་མ་འདུས་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་དུ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཐམས་
― DTG121_Page_0054 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མངའ་བས་རབ་ཏུ་སྒྲུབ་པར་མཛད་པས་བརྟགས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་ཏེ། གཞན་དབང་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་ནི། །མི་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྐྱེ། །རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་སྤངས་ཤིང༌། །གང་ཚེ་གཞན་དབང་དག་པ་ནི། །རྫོགས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ། །མདོ་སྡེ་མདོ་སྡེར་ངས་སྨྲས་སོ། །ཞེས་སོ། །ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པས་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང་དངོས་སུ་གྲུབ་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་ལྟར་བསྟན་ཏོ། །དེ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྡུ་བར་མཛད་པ་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱིས་བརྟག་པར་བྱ་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བར་བྱའོ་ཞེས་སོ། །དེ་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། དངོས་པོ་ཙམ་དུ་བརྟགས་པ་སྟེ། །རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ཁྱད་པར་དུ། །ཆོས་ཉིད་རང་གི་མཚན་ཉིད་གང༌། །ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་དོ། །བརྟགས་པ་ནི་བརྗོད་པ་ཙམ་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་དང༌། ཡན་ལག་ཅན་དང༌། རྫས་ལ་སོགས་པ་སྣང་བར་འགྱུར་བར་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ཁྱད་པར་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི། གཞན་གྱི་དབང་དོན་གྱི་བྱེད་པ་གསལ་བར་ནུས་པ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོར་བརྟག་གོ །རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་རང་གི་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཐུགས་ལ་དགོངས་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡང་རྒྱུའི་དོན་དུ་གསུངས་པ། ལང་ཀའི་བདག་པོ་འདི་ལྟར་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་རྩིག་པའི་རི་མོའི་གཟུགས་དང་འདྲ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་སྤྱོད་པ་ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་སོ་སོར་སྣང་བ་ཙམ་སྟེ་གང་དག་གིས་རྒྱུད་གཞན་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྨྲས་པ། ཐོག་མར་བློ་བྱེད་བདག་ལུས་དང༌། །མཐོང་ནས་གཞན་དུ་དེ་གཟུང་ཕྱིར། །བློ་ཞེས་གལ་ཏེ་ཤེས་གྱུར་ནས། །སེམས་ཙམ་ཚུལ་དང་དེ་མཚུངས་སོ། །ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་ལུས་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་སོ་སོར་སྣང་
― DTG121_Page_0055 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ངོ། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་ལྷ་དང་འདྲེ་ཤ་ཟ་ལ་སོགས་པའི་དབང་གི་སྟོབས་ལས་ལུས་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་སྣང་བ་སྣང་ངོ༌། །ཤིན་ཏུ་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་འབྲས་བུས་རྒྱུ་ལ་སླུ་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་རབ་རིབ་དང་མདའ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་གསལ་བར་སྣང་ཡང་ནམས་ཀྱང་གཞན་གྱི་བློ་བར་རྗེས་སུ་མི་དཔག་གོ །དོན་ཡང་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཡིན་གྱི་སྣང་བའི་ཁྱད་པར་ཡང་ངོ༌། །ལང་ཀའི་བདག་པོ་འཇིག་རྟེན་གནས་པ་ནི། གཡོ་བ་མེད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སུ་གང་ན་སྣང་བ་དེ་དེ་ཉིད་དུ་འགག་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པར་ནི་ཡུལ་གཞན་ནམ་དུས་གཞན་དུ་འཕོ་བ་མེད་པ་ནི་སྐད་ཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་ཉིད་དུ་རྒྱུ་གཞན་གསུངས་པ། ལས་དང་བྱེད་པ་ལས་བྲལ་བ་ཞེས་པའོ། །བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་པོ་རང་དབང་དང༌། བྱེད་པར་འདོད་པའི་མཆོག་ནི་ལས་དང༌། བྱེད་པ་པོས་བྱེད་པ་བྱ་བར་བརྩམས་པ་ནི་ལས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱའོ། །བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་དང་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་དབྱེར་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀློག་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་གལ་ཞིག །འབྱུང་བ་གང་ཡིན་བྱེད་པ་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་པ་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་རྣམས་ལ་བྱེད་པ་པོའི་ཐ་སྙད་དོན་དམ་པར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཐ་སྙད་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་བྷ་དྲ་ཧ་རིས་སྨྲས་པ། གྲུབ་དང་མ་གྲུབ་ཇི་སྙེད་པ། །བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ནི་བསྟན་པ་སྟེ། །བརྟེན་པ་རིམ་གྱིས་གཟུགས་པས་ན། །དེ་ནི་བྱེད་ཅེས་མངོན་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་སྟེ། རྒྱུན་ལ་བརྟེན་པའི་རིམ་གྱིས་རང་བཞིན་ནི་ཡན་ལག་གི་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་བྱེད་པ་དང་འབྲེལ་བ་མེད་དེ། དེ་བས་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་མི་འབྱུང་བ་སྟེ། སྐྱེད་པས་བསྐྱེད་པའི་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་གསུངས་པ། །གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་བྱས་ན། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ནི་དེར་རིགས་ཏེ། །འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་མ་བྱས། །འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་རུང༌། །སྐྱེ་བ་
― DTG121_Page_0056 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། །འགོག་པ་ལ་ཡང་འགོག་པ་ནི། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་པའོ། །དེར་དེའི་དེ་ལྟ་བུའི་དབུ་མར་བཤད་པ་རྒྱ་ཆེར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ས་དང་པོའི་དབང་པོ་སློབ་དཔོན་བློ་གྲོས་ཀྱིས་གསུངས་པ། འགོག་མེད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། །ཆད་མེད་རྟག་པ་མེད་པ་དང༌། །སྣ་ཚོགས་དོན་དང་གཅིག་དོན་མིན། །འོང་བ་མེད་ཅིང་འགྲོ་བ་མེད། །གང་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་བ། །སྤྲོས་པ་ཉེར་ཞི་ཞི་བ་ནི། །ཡང་དག་སངས་རྒྱས་གསུངས་གྱུར་པ། །གསུང་མཆོག་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་མ་གཏོགས་པར་ཡོད་པར་མི་སྲིད་དེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ལས་དང་འབྲས་བུ་ངེས་པར་འབྲེལ་བས་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨོས་པ་འབའ་ཞིག་གོ །དེ་ལྟ་བས་ན་གཞན་གྱི་དབང་གིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སོ་སོར་སྣང་བའི་རང་བཞིན་པ་རྣམས་ནི་དོན་དམ་པར་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང་རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་བཞིན་ནོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལ་ཁྱད་པར་དུ་གཟུང་བ་མེད་དེ། བདག་ཉིད་ལ་རིག་པར་བྱ་བ་དང་རིག་པ་པོའི་དངོས་པོར་སོ་སོར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དོ། །རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་ཡང་ལས་དང་བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་གསུངས་པ། རབ་འབྱོར་འདས་པའི་སེམས་ཀྱང་མི་དམིགས་སོ། །མ་འོངས་པའི་སེམས་ཀྱང་མི་དམིགས་སོ། །ད་ལྟར་གྱི་སེམས་ཀྱང་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དག་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །ད་ལྟར་གྱི་ཡང་སེམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་དེ་ཉིད་ལ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགོངས་པའོ། །དེ་བས་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ལས་དང་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡོད་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུར་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོར་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་གདོན་མི་ཟ་བས་གདོན་མི་ཟ་བར་བྱེད་པ་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌།
― DTG121_Page_0057 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་བས་ན། དེ་ལྟ་བུར་མེད་དོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་རྟག་པར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཡང་སེམས་ཅན་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །མིག་དང་རྣ་བ་ལ་སོགས་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པར་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུར་ཡང་སེམས་ཅན་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྒྲུབ་པ་གསུངས་པ། འདི་ལ་གང་ཡང་ཉན་པའམ། མཉན་པར་བྱ་བ་མེད་དོ། །ལང་ཀའི་བདག་པོ་འཇིག་རྟེན་གནས་པ་ནི་སྤྲུལ་པ་དང་མཚུངས་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་བྱིས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་རྣམ་པར་མི་བསྒོམ་མོ་ཞེས་པས་ན། ཉན་པ་བོས་མཉན་པར་བྱ་བ་སྒྲའི་ཡུལ་མཉན་དུ་མེད་པ་ནི་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་སྤྲུལ་པ་དང་མཚུངས་པ་ནི་སོ་སོར་སྣང་བ་ཙམ་པས་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་སོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་བྱིས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱང་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱིའི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་མི་བསྒོམ་མོ། །ལང་ཀའི་བདག་པོ་གང་གིས་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་སྟེ། རྣམ་པ་གཞན་དུ་མཐོང་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སྤྱོད་པའོ། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འཛིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་གང་དག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ནི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཉིད་ཀྱིས་རྟག་པར་བདག་དང༌། བདག་གིར་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འཛིན་པས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དཔེས་གསལ་བར་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མེ་ལོང་གི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་བདག་གི་གཟུགས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་དང༌། ཆུ་ལ་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་གྲིབ་མ་དང༌། ཟླ་བའི་འོད་དང༌། ཁྱིམ་ན་མེ་འབར་བ་ལ་བདག་གི་ལུས་ཀྱི་གྲིབ་མ་དང་བྲག་ཅའམ། གཞན་ཡང་བདག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གཟུང་བ་རབ་ཏུ་གཟུང་བ་སྟེ། ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་རྣམ་པར་རྟོག་ཅིང་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པའི་སྤོང་བ་ལ་མི་སྤྱོད་དེ། དཔྱོད་དོ། །རྣམ་པར་རྟོག་གོ །
― DTG121_Page_0058 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །རབ་ཏུ་ཞི་བ་མི་འཐོབ་པོ་ཞེས་ཏེ། དེ་ལ་མེ་ལོང་དང༌། ཆུ་དང༌། སྣང་བའི་དོན་དུ་ཡོད་པ་བདག་གི་གཟུགས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དཔྱོད་ཀྱི། ཡང་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུར་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པ་སྤོང་བར་མི་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པའོ། །ཞེས་པ་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ནི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པར་མཚུངས་ཏེ། ཇི་ཙམ་དུ་གཟུགས་བརྙན་སྟོང་པ་ཉིད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཀྱི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་དུ་ཆུད་པ་སོ་སོར་སྣང་ངོ་ཞེས་བྱའོ། བྲག་རྩལ་སོགས་པར་འབྱེད་པས་སྒྲ་ཐོས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སྒྲ་དེ་ལྟ་བུར་ཐ་དད་པར་ཡང་གཞན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སྤྱོད་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས་ཆོས་དང་ཆོས་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་རབ་ཏུ་མི་ཞི་སྟེ། དེས་ན་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་མི་འཐོབ་བོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་རྩེ་གཅིག་པའི་ཚིག་བླ་དགས་ཏེ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་སྦོམ་བོ་དང་ཕྲ་མོ་མཉམ་པར་འདུས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཞིགས་པ་ན་གང་ཡང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་དབང་པོའི་ཤེས་པ་མི་རྟོག་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པར་རང་གི་རིག་པ་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་བོ་མཉམ་པར་འདུས་པ་རྣམས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཆུད་པའི་ཆོས་ཉིད་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་གནས་པའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་བོར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆུད་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འབྱུང་ཞེས་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་རབ་ཏུ་སངས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཐོབ་སྟེ། དེས་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་སུ་འགྱུར་བ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་གོམས་ཤིང་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་
― DTG121_Page_0059 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མངོན་བར་སྤེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཏོགས་འདོད་དང༌། ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཁྱད་པར་བདག་ལ་བསྟོད་པ་བྱེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཚུད་པ་ཙམ་སངས་བས་ན་ཚུད་པ་ཙམ་གྱིས་དབང་སྟོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་སྤྱོད་པས་གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པར་སྤྱོད་པ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བྱས་པ་ལས། ལེའུ་དང་པོ་སྒྱུ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐོབ་ཅིང་འཇིག་རྟེན་གསུམ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱད་པ་དང༌། ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་གསོལ་བའི་ལན་བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། ལེའུ་ཕྲན་གསུམ་མོ།། །།ཟབ་མོ་རྒྱ་ཆེན་ཆོས་རྣམས་ནོར་བུ་བཞིན། །རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་མཆིང་ལས་གང་རྣམས་འཐོབ། །བསྒྲུབ་པ་གསལ་བ་ཅིས་ཀྱང་དེ་དག་ནི། །མཁས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལམ་དུ་ཕྱིན་པར་བྱས། །གང་ཡོད་དེ་ཀུན་སྐད་ཅིག་པ། །གློག་གི་འཁོར་ལོ་འདྲ་བ་སྟེ། །རྨི་སྟོང་ཤེས་དཔལ་བཟང་ཚིག་གིས། །བདག་གཞན་ཕན་ཚིག་དབང་མཆོད་གྱུར། །དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཆོས་རབ་ཏུ་འབྱེད་པར་རྒྱ་ཆེ་བས་ན་བློ་གྲོས་ཆེན་པའོ། །ལྷན་ཅིག་ཅེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་ནས་བྱོན་པའི་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་ངོ༌། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་བ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གསོལ་བའི་ལན་འདོན་པས་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱལ་མོ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་རྩ་བ་ནས་བཏོན་པ་མཆོག་ཏུ་ཀུན་དག་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་རྣམ་པ་དུ་མ་དང༌། གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་
― DTG121_Page_0060 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་པས་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་མཐའ་མེད་པ་རངས་པར་མཛད་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་ཐོག་མར་བསྟོད་དེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཡོངས་སུ་ཞུ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་བསྟོད་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་འཇིག་མ་མཆིས་ཏེ། །ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་རབ་ཏུ་འདྲ། ཁྱོད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཐུགས་རྗེ་ཡིས། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཡོད་དང་མེད་མ་དམིགས། །ཞེས་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེད་པ་པོས་བསྐྱེད་པའི་སྐྱེ་བ་བྱེད་པ་པོ་དང༌། བྱེད་པའི་ཆོས་གཞན་བར་ཀུན་ཏུ་བརྟག་ཏུ་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། བྱ་ཀ་ར་ཎ་པ་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་ཐ་དད་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བརྟག་པའི་དོན་ནོ། །སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ནི་སུ་དང་ཡང་མི་འབྲེལ་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་གཅིག་པ་དེའི་ཚེ་ན། སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་མེད་དོ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ནི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་བས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་དང་རབ་ཏུ་འདྲ་སྟེ། སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐ་དད་བར་འབྱེད་པས་ཕྱེ་བ་ན་མི་དམིགས་ཏེ། སྟོང་བ་འགྱུར་བ་ནི་ཁང་བ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཡོད་དང་མེད་མ་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་གནས་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཐ་སྙད་དོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ཡོད་པའི་ཟླས་དྲངས་མེད་པ་སྟེ། །ཡོད་པའང་མེད་པའི་ཟླས་དྲངས་སོ། །དེ་བས་མེད་པ་ཞེས་མི་བྱ། །ཡོད་པར་ཡང་ནི་མི་རྟག་གོ །ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་བྱིས་པ་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གཉིད་ཀྱིས་མ་
― DTG121_Page_0061 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལོག་པའི་དུས་ནི། གཟུགས་ཡོད་ལ། རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་སོ། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་མི་དམིགས་པ་ནི་ཐོས་པ་དང་སེམས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལྟར་བསམ་པ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་རང་གི་རིག་པ་ལ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བཞུགས་པ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཐུགས་རྗེས་ཀྱང་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པར་བརྩོན་ཞིང་གང་གི་ཚེ་དོན་དམ་པ་བཤད་པ་མཛད་པས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དུ་གཞུག་པ་དེའི་ཚེ་སྒྱུ་མ་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་བཞིན་དུ་མི་དམིགས་པ་ནི་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་སྒྱུ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་བ་ལ་གནས་པ་རྣམས་སྣང་བ་ཙམ་ལ་བཞུགས་ཏེ་ཐ་སྙད་མཛད་དོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་བཞིན། །སེམས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྤང༌། །ཁྱོད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཐུགས་རྗེ་ཡིས། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡོད་དང་མེད་མ་དམིགས། །ཞེས་པ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལྟ་བུར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྤངས་ཏེ། སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བའི་སྣང་བ་ཙམ་དུ་སྣང་བའོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། སེམས་ཅན་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ངར་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་བཞིན་ནོ། །གང་གི་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་པ་སྟེ། ཆུད་པའི་གཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པ་དེ་དག་ནི་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་རྟག་དང་ཆད་སྤང་བ། །འཁོར་གཟུགས་རྨི་ལམ་འདྲ་བ་སྟེ། །ཁྱོད་ནི་ཤེས་རབ་ཐུགས་རྗེ་ཡིས། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡོད་དང་མེད་མ་དམིགས། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་རྟག་པ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པའི་རྒྱུད་ལས་ཆད་པ་ཡང་མེད་དོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཆད་པ་ཡང་ཡུན་རིང་པོ་དང༌། ཡུན་ཐུང་དུའི་རྨི་ལམ་བཞིན་ནོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་བདག་མེད་དང༌། །ཁྱོད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་རྣམས། །ཁྱོད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཐུགས་རྗེ་དང༌། །མཚན་མ་མེད་པས་རྟག་ཏུ་དག །ཅེས་བྱ་
― DTG121_Page_0062 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ་ལ་མཚན་མ་མེད་པ་ནི་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོ་མཚན་མ་གང་ཡང་མི་འཛིན་ཏོ། །མཚན་མ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་བ་ལ་གང་གི་ཚེ་གནས་བདེའི་ཚེ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་མཚན་མ་མེད་པར་བྱ་སྟེ། སྟོང་པར་མཐོང་ངོ༌། །སྟོང་པ་ལ་མཚན་མར་མི་འཛིན་པས་སེམས་ཀྱིས་སྨོན་པར་མི་བྱེད་དོ། །སེམས་ཀྱིས་སྨོན་པར་མི་བྱེད་ཅིང་དེ་ལྟ་བུའི་སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོར་གྱུར་ཀྱང་ཤེས་རབ་དང་ཐུགས་རྗེས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ལ་བཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །མྱ་ངན་འདས་པར་འདའ་བ་མིན། །མྱ་ངན་འདས་པའང་ཁྱོད་མི་གནས། །བློ་དང་རིག་པར་བགྱིད་དང་བྲལ། །ཡོད་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་ཀྱང་སྦངས། །ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྦོམ་པ་དང་ཕྲ་བ་གཞིགས་པ་ན། དམིགས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ན་མི་གཉིས་པ་བསམ་པ་མེད་པ་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ཏེ། བློ་དང་རིག་པར་བྱ་བ་དང་བྲལ་བ་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལས་གྲོལ་བས། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། མཚན་ཉིད་དང་ནི་བྱ་བ་དང༌། །དངོས་པོར་མྱ་ངན་ང་མི་འདའ། །རྣམ་རྟོག་རྣམ་ཤེས་བཟློག་པ་ན། །ང་ནི་མྱ་ངན་འདས་པའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། གཙང་བ་དང༌། བདེ་བའི་དངོས་པོ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་གྱི། བྱེད་པ་པོ་དང་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་གཉིས་དང་འབྲེལ་ཏེ། མྱ་ངན་འདའ་བས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས་གསུངས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སེམས་བདེ་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ལྟར་སྐྱེ་འཇིག་སྤངས་པ་ཡིས། །ཐུབ་པའི་ཞི་བ་སུས་མཐོང་བ། །དེ་དག་འདི་དང་སླད་མར་ཡང༌། །ཆགས་མེད་ཉེར་ལེན་མ་མཆིས་འགྱུར། །ཞེས་པ་ནི། བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་
― DTG121_Page_0063 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་ནས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་གང་དག་གིས་ཐུབ་པ་སྐྱེ་བ་སྤངས་པ་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་དག་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྲིད་པར་མངོན་པར་མཚམས་སྦྱོར་བ་སྤངས་ཏེ། ཉེ་བར་ལེན་པ་མེད་པས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆགས་པ་མེད་པ་ནི་གཡོ་བ་མེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་བདག་ནི་བློ་ཅན་ཏེ། །ཐེག་ཆེན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་རྟོགས། །དྲི་བ་བརྒྱ་པོ་རྩ་བརྒྱད་པ། །གསུངས་པའི་མཆོག་ལ་ཞུ་བར་བགྱི། །ཞེས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་འཇུག་པའི་རིགས་དང༌། བདག་གིས་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བསྩལ་བའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་བདག་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་དུ་ཞུ་བ་ལྟར་རོ། །ཐེག་ཆེན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་རྟོགས། ཞེས་པ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱད་བ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བསལ་བའི་དོན་དུ་ཞུ་བ་ཡོངས་སུ་ཞུ་བར་འཚལ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་མགུ་བར་མཛད་པ་ཇི་ལྟར་སྤྱན་སྔ་ཉིད་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱ་མོ་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་ཞུ་བར་འཚལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་མཁྱེན་ཏོ། །ཞེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་དམིགས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་འཁོར་གྱི་བསམ་བ་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས། ང་ལ་དྲིས་ཤིག་རྒྱལ་སྲས་རྣམས། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཁྱོད་ཀྱང་དྲིས། །ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་བཙུན་གཙོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་སྐབས་ཕྱེ་བ་
― DTG121_Page_0064 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང༌། འདྲི་བའི་ལུས་ཞུ་བར་བྱེད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱང་གསུང་བ་གང་གིས་འདྲི་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལན་ལོན་པར་འགྱུར་བའི་འཇིག་རྟེན་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པར་འདྲི་བའི་ལན་ནི་མཆོག་ཏུ་ཟབ་མོ་གསུངས་པའོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །གང་ཡང་དོན་དམ་པར་མི་སེམས་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེར་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །སོ་སོ་རང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་པ་ནི་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེས་ན་གང་གིས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཁྱད་པར་གྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་འགྱུར་བ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་ཉིད་སྤྱིའི་རྣམ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ངས་ཁྱོད་ལ་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་བས་དགོངས་པའོ། །སྐབས་ཕྱེ་བ་དང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ཚིག་མ་ལུས་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ཞུ་བར་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་རྟོག་གེ་རྣམ་དག་འགྱུར། །རྟོག་གེ་ཅི་ཡི་སླད་དུ་འབྱུང༌། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་ནོར་བར་གདའ། །ཅི་ཡི་སླད་དུ་ནོར་བ་འབྱུང༌། །ཞེས་པ་ལ། རྟོག་གེ་ནི་རྣམ་པ་མང་པོ་ཡོད་དེ། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་དང༌། ལོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ནི་ཡེ་ཡའི་ཀ་རྣམས་རྟོག་པ་ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བ་དང༌། དོགས་པ་དང༌། དགོས་པ་དང༌། གྲུབ་པའི་མཐའ་དང༌། དཔེ་དང༌། ཡན་ལག་དང༌། རྟོག་གེ་དང༌། ངེས་པ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། ཟུག་ཟུག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཐོ་བཙམས་པ་དང༌། རྒྱུར་སྣང་བ་དང༌། ཀླན་ཀ་དང༌། རིགས་འདྲ་བ་དང༌། ཚར་བཅད་པའི་གནས་རྣམས་ཡང་དག་པར་ཤེས་པས་གདོན་མི་ཟ་བ་རྣམས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སོ། །ཚད་མ་དང་གཞལ་བ་མ་གཏོགས་པར་ཚིག་གི་དོན་གཞན་མེད་དོ། །གཞལ་པ་ཡང་ཚད་མ་མ་གཏོགས་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། དེ་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། གང་ཟག་
― DTG121_Page_0065 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྒྱུད་དང་ཕུང་པོ་རྣམས། །དེ་བཞིན་རྐྱེན་དང་རྡུལ་ཕྲན་རྣམས། །གཙོ་བོ་དབང་ཕྱུག་བྱེད་བ་རྣམས། །སེམས་ཙམ་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག །ཡང་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་ཡོད་པ་མིན། །འོ་ན་ཅི་སྣང་ཞེས་གསོལ་བའི་ལན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །དཔྱིད་ཀའི་སྨིག་རྒྱུ་ཇི་བཞིན་དུ། །གཡོ་བས་སེམས་ནི་སླུ་བར་བྱེད། །རི་དགས་རྣམས་ནི་ཆུར་འཛིན་ཏེ། །དེ་ཡི་དངོས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་རྣམ་ཤེས་ས་བོན་ནི། །གཡོ་བ་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ། །བྱིས་པ་འཛིན་པ་སྐྱེ་བ་ན། །རབ་རིབ་རབ་རིབ་ཅན་བཞིན་དུའོ། །ཞེས་པའོ། །དེ་དེ་ལྟར་བསླུ་བ་དང་མི་བསླུ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བའི་ཐ་སྙད་འདི་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའོ། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མཚོ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པར་འཁྲུ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། འབོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་དགོས་པ་དང་དེར་ཡང་མྱ་ངན་གྱི་སྨིག་རྒྱུའི་ཆུས་སླུ་བར་སྣང་ངོ༌། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྟོག་གེ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཐུས་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་གཞིགས་ཏེ་སྟོང་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་ཚད་མ་དང་གཞལ་བ་གཉིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་གཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མཐོང་ནས་མི་གཉིས་པ་ཉིད་དེ། ངེས་པར་ཞུགས་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་རང་གིས་རིག་པ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང་བས་གློང་ས་བའི་མཐུ་ཉིད་ཀྱིས་མཉམ་པར་མི་འདུ་བའི་མ་རིག་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་དང་རྐྱེན་གཞན་པ་རྣམས་དུ་མའི་དབང་ལས་ཀྱང་ཤེས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ས་དཔྱོད་པ་ནི་མི་སྣང་བར་འགྲོ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྨྲས་པ། བློས་ནི་མྱོང་བྱེད་གཞན་མེད་དེ། །དེ་ལའང་མྱོང་བྱེད་གཞན་ཡང་མེད། །འཛིན་དང་གཟུང་བ་ཆེམས་མེད་ཕྱིར། །དེ་ནི་བདག་ཉིད་
― DTG121_Page_0066 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྣང་བྱེད་དོ། །བློ་ཡིས་བདག་ཉིད་དབྱེར་མེད་ཀྱང༌། །འཁྲུལ་བར་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །འཛིན་པ་གཟུང་བ་ཡང་དག་རིག །ཐ་དད་བཞིན་དུ་རྟོག་པར་བྱེད། །ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་འདི། །འཛིན་པ་གཟུང་བ་རིག་རྣམས་ལ། །ཚད་མ་གཞལ་བ་འབྲས་བུ་ནི། །མེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་གཞག་པར་བྱ། །དེ་དེ་ལྟར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྟོག་གེ་མ་དག་པ་ནི་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པས་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །ཁྱད་པར་རྣམས་ནི་ཚིག་གི་དོན་རྣམ་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་མཐར་རོ་ཞེས་ཀུན་རྟོག་པ་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ཚིག་གི་དོན་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་དག་གི་རྟོག་གེ་མ་དག་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པས་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་ལྡང་ཤེས་པས་ཡོངས་སུ་ཐར་རོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་དེ་དག་གི་ཡང་གཙོ་བོ་ཡུལ་མེད་བས་ན་ལོངས་སྤྱོད་མེད་པའི་ཕྱིར་སྤྱོད་པའི་སྐྱེས་བུ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡོད་པར་འགྱུར། སྐྱེས་བུའི་རང་བཞིན་སེམས་པ་ཅན་པས་ན་རང་གི་རིག་པ་ཙམ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་དུ་རུང་ངོ༌། །ནི་ཡེ་ཡའི་ཀ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གང་དག་ཡང་བདག་ཚོར་བ་ཅན་མ་ཡིན་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དེ་དག་གི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་དང༌། དྲུག་གི་ཁྱད་པར་ཚོར་བ་མེད་པ་ལ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་རུང༌། རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང༌། སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་དང༌། འབྲེལ་པ་རྣམས་ཁྱད་པར་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས། བདག་དང་ཡིད་དུ་སྦྱོར་བ་ལས་སྐྱེས་བའི་ཤེས་པས་ཆུད་པར་བྱེད་ཅེས་ན་ནི་དེ་མ་གཏོགས་པར་བདག་ཉིད་མེད་པ་དག་ལ་རྟོག་པ་ནི་དོན་མེད་པའོ། །བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་དང་ལྡན་པ་ནི་གཙོ་བོའི་མཉམ་པའི་དུས་ན་ཡོན་ཏན་གསུམ་སྟེ། དེ་འདྲ་བ་ནི་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བློའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །ཆེན་པོ་ལས་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ། །ང་རྒྱལ་ལས་ནི་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དེ་ཙམ་རྣམ་པ་ལྔའོ། །དེ་ཙམ་རྣམ་པ་ལྔ་ལས་ནི་འབྱུང་བ་ལྔ་དང༌། བློའི་དབང་པོ་ལྔ་དང༌། ལས་ཀྱི་དབང་
― DTG121_Page_0067 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོ་ལྔ་རྣམས་དང་ཡིད་དོ། །བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལོངས་སྐུ་ཤེས་བ་མ་གཏོགས་པ་གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཐལ་བར་འགྱུར་ན་ནི་རེ་ལྡེ་དང༌། རྩིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཅིས་ན་ཐལ་བར་མི་འགྱུར། །དེ་བས་ན་ནེ་ཡེ་ཡའི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཚིག་གི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཐར་པའི་སྐྱོན་འདིའང་མཚུངས་སོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐར་པར་འགྱུར་བར་སྨྲ་བསྐྱང་དོགས་པ་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བ་ཉིད་དེ། ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དང༌། མེད་པ་འགྱུར་བ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དང༌། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་པས་ལ་འགྱུར་བ་ནི་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུའོ། །ཡོད་པར་འགྱུར་བ་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་བ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་སོད་བས་འགྱུར་བ་ཡང་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད། མེད་ཀྱང་མེད་པ་ནི་ཅིག་ཅར་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་ཅིག་ཅར་སྨྱུ་བར་མི་བྱའོ། །ཞེས་པ་ཀྵ་པ་ན་ཀ་རྣམས་ཀྱི་ཐར་བའི་རྒྱུར་གདོན་མི་ཟབ་གང་ཡང་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་རྟོག་གི་འདི་ནི་མ་དག་པ་སྟེ། དེས་ན་དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་བ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པས་དག་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱའོ། །གང་དག་ཡང་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་པ་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་ནི་འདི་ཐམས་ཅད་ཚངས་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་ཞིབ་ལ་སྙེན་བཀུར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་གིས་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་དབུལ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་བ་ནི་མང་པོ་སྟེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་གི་རྟོག་གེ་ནི་དག་པའོ། །སྐྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རིག་པ་ནི་རྟག་པའི་ཚད་མ་སྟེ། ཞེས་པ་ནི་རྟག་པ་མ་སྐྱེས་པ་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པས་རྟོག་གེ་འདི་ཡང་མ་དག་པའོ། །གང་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། ལོག་པའི་སྒྲ་དང་གློག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །རྟག་པས་ནི་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་དོན་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་
― DTG121_Page_0068 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་དོན་བྱེད་པའི་མཐུ་མེད་པ་དེ་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་རྒྱང་འཕེན་པའི་རྟོག་གེ་ཡང་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་འབྱུང་བའི་འགྱུར་པ་ལ་འགྲོ་བའི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུའི་ཁྱད་པར་གྱིས་བྱེད་པ་མ་གཏོགས་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སུས་བྱེད། དེ་བས་ན་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བ་ལས་གཞན་པར་འཐད་དེ། རྒྱུའི་ཁྱད་པར་ལས་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །དེར་ཡང་དབང་པོ་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་འཇུག་པ་གང་དང་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་དེར་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པས་བདག་ཏུ་ཞེན་པའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། མར་མེ་ལ་སོགས་པར་ཕྱེ་བ་མ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་བློང་བ་དང༌། འཁྲུག་པའི་ལས་མཚན་ཉིད་དུ་འཇུག་པའོ། །གལ་ཏེ་ལོག་པའི་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེས་དབེན་པའི་ཡེ་ཤེས་བསྐྱེད་ཀྱང་གཡང་ས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་སྤོང་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ཉིད་དུ་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་གནོད་པའི་ཚད་མ་སྟེ། དེས་ན་རྟག་པའི་བདག་ལ་ཞེན་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་དེ་ཟད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཐར་པ་སྟེ། ཕུང་པོར་མི་གནས་ཤིང་འཇིག་པའོ། །རབ་རིབ་འཁྲུལ་འདས་འཁྲུགས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་རབ་ཏུ་ཞི། །ཡོད་པ་མ་སྐྱེས་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་པའང་ཅིག་ཅར་དང༌། །རིམ་གྱིས་དོན་བྱེད་མ་ཡིན་ཞེས་པ་དཔལ་བཟངས་ཚད་མ་ནི། །ཚུལ་གཉིས་འདུས་པ་བདེར་གཤེགས་པའི་ཡང་མི་གཉིས་ལའོ་ཞེས་བྱའོ།། །།དེ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྲན་ཚེགས་ཀྱི་རྟོག་གེ་གཞན་ཡང་ཚད་མར་རྟོག་པ་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐར་པ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་སྟེ། ཁྲུས་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། གད་པ་དང༌། གཡང་ས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་པ་དང༌།
― DTG121_Page_0069 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པ་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ངོ་མ་དང༌། འོ་མ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྩ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། མེ་ཏོག་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང༌། གསེར་ལ་སོགས་པ་འཆང་བ་དང༌། ཐལ་བས་བསྐུ་བ་དང༌། སྐྲ་འབལ་བ་དང༌། རལ་པའི་ཅོད་པན་གྱིས་བརྒྱན་པ་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། དབང་པོ་མགུ་བར་བྱེད་པ་དང༌། བ་ལང་གི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། རི་དགས་ཀྱི་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྟོག་གེ་མ་དག་པ་སྟེ། བདག་ཏུ་ཞེས་པ་ཡོངས་སུ་མ་སྤང་ན་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཐར་བར་རུང༌། རྟག་པའི་བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་མཐུ་ཉིད་ལས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཐར་པར་རུང་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་གེ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་བ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་གཟུགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་རངས་པར་མཛད་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་གསུངས་པ། བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་ལ་ནི་གང་གནས་པ། །དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི་རབ་ཏུ་གནས། །གང་ན་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི། །བདག་མེད་དེ་དག་གིས་ནི་མི་ཤེས་སོ། །རྟོག་གེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་རྒྱུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་མའི་རང་བཞིན་ནོ། །དོན་གསལ་བར་ཆུང་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དེས་རྟོག་གེ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཐེ་ཚོམ་དུ་གྱུར་ཏེ་དངོས་པོ་རྣམས་མི་རྟོག་པར་མི་འགྱུར་བས་ན་འབྱུང་བའོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དང༌། ལོག་པའི་ཤེས་པའི་རྟེན་ནི་བདེ་བར་རྟོག་པ་དང༌། འཁྲུལ་བའི་ཐ་སྙད་དེ། མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་ཤེས་པས་ལྡོག་པ་ན་མདོ་སྡེ་འདིས་ལོག་པའི་ཤེས་
― DTG121_Page_0070 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པས་རྒྱ་ཆེར་རྣམ་པར་ཟློག་པར་བྱེད་དོ། །ཅི་ཡི་སླད་དུ་སྤྲུལ་དང་ཞིང༌། །ཁྱོད་ཀྱི་མཚན་དང་མུ་སྟེགས་དང༌། །སྣང་བྱེད་རིམ་པ་ཅི་སླད་དུ། །ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱལ་སྲས་གང་ལས་ལགས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་གྲངས་ལས་འདས་པའི་ཞིང་རྣམས་ཇི་ལྟར་སྣལ། འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་སྨི་ལམ་ལྟ་བུར་ཆུད་པའི་སྣང་བ་ལགས་ན། གང་གིས་རྨོངས་པ་རྣམ་པར་ལྡོག་པ་དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ལ་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡུལ་དུ་དྲི་བ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བསམ་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་ན་སྒྱུར་འབྱེད་པ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་ལ་བཤད་དུ་གསོལ། ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་རྣམས་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་དེ་དག་རྒྱང་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དུ་གང་གིས་འདུས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བཤད་དུ་གསོལ། གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བའི་མུ་སྟེགས་ཅན་ཇི་ལྟར་ལྡོག་པ་དང༌། དེ་དག་རྩོད་པ་དང་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་བསྟན་པས་བཟློག་ཏུ་གསོལ། སྣང་མེད་རིམ་པ་ཅི་སླད་དུ། །ཞེས་པ་ནི། ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་བཤད་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་བཤད་པར་མཛད་ཀྱང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རིམ་གྱིས་བཤད་པར་མཛད་ན་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གོ་རིམས་སུ་བཤད་པར་མཛད་ཀྱང་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་བདེ་བསྟན་དུ་གསོལ། ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། གཅིག་ལ་སྟོན་པར་གང་མཛད་པ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་བསྟན་པ་མིན། །ནད་པའི་དབང་ལ་སྨན་པ་བཞིན། །སྨན་ནི་ཐ་དད་རྟོག་བྱེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་རིམ་གྱིས་བསྒོམས་པས་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཆེ་བས་རྒྱལ་བའི་སྲས་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བླ་མའི་བླ་མར་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ས་བདུན་དག་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། །སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱད་པའོ། །ས་གཉིས་དག་ནི་གནས་ཡིན་ཏེ། །ས་གཞན་ང་ཡི་རང་
― DTG121_Page_0071 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཆོས་རྒྱ་ཆེ་རང་བསྟན་དུ་གསོལ། སྣང་བ་མེད་པའི་རིམ་པ་ཇི་ལྟ་བུར་མཆིས། དེ་མ་མཆིས་ནས་བཅུ་ལ་དབང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། བཅུ་པོ་པ་ནི་དང་པོ་ཡིན། །དང་པོ་པ་ནི་བརྒྱད་པོ་ཡིན། །དགུ་པོ་ཡང་ནི་བདུན་པ་སྟེ། །སྣང་བ་མེད་ལ་རིམ་ཅི་ཡོད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ས་དང་པོར་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ས་བཅུ་པོར་ཡང་ཡིན་ན་སྟོན་པ་ཉིད་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་མཆིས་ཞེས་པ་ལ། དེར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཡང་དག་པའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཤད་དུ་གསོལ། གྲོལ་བ་གང་དུ་མཆི་བར་འགྱུར། །བཅིངས་པ་སུ་ལགས་གང་གིས་འགྲོལ། །བསམ་གཏན་པ་ཡི་ཡུལ་དེ་གང༌། །ཇི་ལྟར་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་ལགས། །ཞེས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་ལ་ལོངས་སུ་ཟད་དེ་སེམས་དག་པ་ནི་ཐར་པ་སྟེ། དེ་ནི་གང་ཡང་མི་འགྲོའོ། །སུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྤུ་བུར་སྟོབས་སྤྱི་བོར་བརྟོལ་ཏེ་ཉི་མའི་ལམ་གྱིས་ཞི་བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པས་ཐར་བའི་གནས་སུ་ཀུན་དུ་རྟོག་གོ །གང་ན་ཡང་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ཡོད་པ་དེར་སྐྱེ་བའི་གནས་ཡིན་གྱི་ཐར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གྲོལ་བ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་དུ་གསོལ། བཅིངས་པ་སུ་ཞིག་གང་གིས་འགྲོལ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱུགས་ཀྱི་བདག་པོས་ཕྱུགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་བཅིངས་པ་ལས་བཀྲོལ་བ་ལྟར་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་བཟློག་པས་བཀྲོལ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་སྨྲས་པ། ཆགས་པའི་འདོད་ཆགས་ཐ་དད་པར། །གལ་ཏེ་འདོད་ཆགས་སྔར་གྱུར་ན། །དེ་ཡི་རྐྱེན་གྱིས་འདོད་ཆགས་འགྱུར། །ཆགས་མེད་འདོད་ཆགས་ཅི་ཕྱིར་ཞིག །འདོད་ཆགས་ཆགས་པ་སྐྱེ་བར་ཡང༌། །རིམ་པ་དེ་ནི་འདྲ་བ་སྟེ། །འདོད་ཆགས་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །ལྷན་ཅིག་མི་འཇུག་ལྷན་ཅིག་མིན། །བསམ་གཏན་པ་ཡི་ཡུལ་དེ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གང་
― DTG121_Page_0072 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་དུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་གིས་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆོས་དེ་དེས་ཀུན་དུ་མི་མཐོང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞགས་ཏེ་གང་ཡང་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཐེག་པ་གསུམ་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྣ་ཚོགས་སུ་བྱ་བ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་བཞག །ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལན་དུ་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་ཁྱད་པར་དུ་ཕྱེ་བས་སོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ཉན་ཐོས་དང་ནི་རྒྱལ་བ་གང༌། །སྣང་བའི་གཟུགས་དག་དེ་དག་ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྩེ་བདག་དག །དེས་ན་སྤྲུལ་པ་སྟོན་པའོ། །དེས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སེམས་ཅན་གྱི་མོས་པའི་ཁྱད་པར་ལས་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་བསྒྱུར་བར་གསུངས་པ། གཅིག་ལ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་གཞན་ལ་བཤད་པ་མིན། །ནད་པའི་དབང་ལས་སྨན་པ་བཞིན། །སྨན་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད། །ཅེས་སོ། །དེ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བསྡུས་པ་ལས་ཞུས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལན་ཡོད་པས་ན་འདིའི་བཤད་པ་ཡང་རྒྱ་ཆེ་བར་དེར་རིག་པར་བྱའོ། །རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཅི། །འབྲས་བུ་ཅི་ཞིག་རྒྱུ་ནི་གང༌། །གཉིས་ཀ་གཞན་པ་ཅི་སླད་དུ། །ཇི་ལྟ་བུར་ཡང་འབྱུང་བ་ལགས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེད་པའི་དངོས་པོ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་ཏེ་རྐྱེན་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ། གང་གི་ཚེ་ན་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་འབྲས་བུ་མེད་པས་ན་རྒྱུ་ཇི་ལྟར་ན་ཡོད། ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བུ་མ་སྐྱེས་པར་ཡང་ཕར་འདོགས་པ་བཞིན་དུ་རྟོག་གེ་པ་རྣམས་ཀྱི་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བར་མི་འཐད་པ་དང༌། ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་མི་འཐད་དེ། རྒྱུས་མཚན་ཉིད་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། དུས་གཅིག་ཏུ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཕན་པར་བྱེད་པ་མི་རུང་
― DTG121_Page_0073 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྟེ། དེ་བས་ན་གཉིས་ཀ་གཞན་བའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟ་བུར་ཡང་འབྱུང་བ་ལགས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་པའི་འབྲས་བུ་ཇི་ལྟར་ན་བྱ། མེད་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ན་ནི། །བྱེད་པ་བཀག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན། །འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་བྱུང་བ་ལས་དང་འབྲས་བུར་ངེས་པར་འབྲེལ་བ་འབའ་ཞིག་གོ །གཟུགས་མེད་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། །འགོག་པ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ། །འདུ་ཤེས་འགོག་པ་ཇི་ལྟ་བུ། །ཅི་སླད་ཇི་ལྟར་སད་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སེམས་འཇུག་པ་འགོག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་གཉིད་ལྕི་བ་ལ་ལགས་པ་བཞིན་པས་ན། ཇི་ལྟར་ན་སད་པར་འགྱུར། བདག་ཏུ་ཆགས་པ་དང་ལས་དང་ཚེའི་རྒྱུན་ཇི་སྲིད་དུ་མི་ལྡོག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འགོག་པ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཡོད་ན་འགོག་པར་འགྱུར། འདུ་ཤེས་འགོག་པ་ཇི་ལྟ་བུ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདུ་ཤེས་ནི་མཚན་མ་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་དེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་ཀྱི་བར་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་འགག་པར་འགྱུར། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་མཚན་མར་མི་འཛིན་ཏེ། སེམས་ལ་མཚན་མ་མེད་པས་སྨོན་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་འདུ་ཤེས་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུ་འགྱུར་རོ། །ཅི་སླད་ཇི་ལྟར་སད་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་བའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སད་ནས། སངས་རྒྱས་རྣམ་གཟིགས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་གཟིགས་སོ། །གང་དག་ལ་ཡང་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་ཡས་དང༌། འདུ་ཤེས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཡང་རུང་སྟེ། རྟག་པ་དང་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པས་སེམས་འཇུག་པ་འགག་པ་ཙམ་ལ་གནས་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་དེས་ཇི་ལྟར་ན། སྲིད་པའི་ཐོག་མ་ཐོབ་གྱུར་ཀྱང༌། །བསམ་གཏན་པ་སྲིད་ཆགས་མེད་རྣམས། །ངར་བྱེད་ལྕགས་ཀྱུས་དྲངས་པ་དང༌། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ཡང་ལྷུང་བ། །དེ་དག་སད་པར་ཇི་ལྟར་རུང༌། །རིགས་པ་དང་ལུང་གི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བདག་གིས་ཅུང་ཟད་ཅིག་བཤད་མོད་
― DTG121_Page_0074 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱི་དམ་པའི་ཆོས་འདྲི་བའི་ལན་ངེས་པར་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མཁྱེན་ཏོ། །འགྲོ་བ་དང་ནི་ལུས་འཛིན་ཀྱང༌། །ཅི་ཡི་སླད་དུ་བྱ་བ་འབྱུང༌། །ཇི་ལྟར་ས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སུ་ཕྱོགས་དང་དུས་གང་དུ་སྐྱེས་བ་དེ་དེ་ཉིད་དུ་འགགས་པས་ན་བྱ་བ་ཅིའི་སླད་དུ་འབྱུང༌། སྐད་ཅིག་པའི་དོན་གྱི་དངོས་པོ་འགགས་པས་ཡུལ་གཞན་དུ་འགྲོ་བའོ། །ལུས་འཛིན་པ་ཡང་རྟག་པར་ཕྱིའི་དོན་དུ་འདུ་ཤེས་པས་སྐད་ཅིག་པ་འདྲ་བ་གཞན་སྐྱེ་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་འཛིན་ཏོ། །མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཆུད་པ་འཁྲུལ་བའི་རྣམ་པ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་སྒྲོ་བཏགས་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སྣང་བ་མེད་དོ། །གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དང༌། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་བླ་མའི་ཡང་བླ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ས་རྣམས་སུ་འཇུག་གོ །ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་ཡུལ་དང་དུས་ཀྱི་རིམ་པས་ས་ལ་སོགས་པར་འབྱེད་པ་མེད་དོ་ཞེས་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གོ་བར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞེས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དགོངས་པར་རྟག་གོ །སྲིད་གསུམ་ཚོམས་ནས་ཕ་དེ་སུ། །གནས་ནི་གང་ལགས་སུ་ནི་ཅི། །གནས་ཤིང་འགྲོ་བ་གང་ཞིག་ཏུ། །རྒྱལ་བའི་སྲས་སུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་སྲིད་པ་གསུམ་ཚོམས་ནས་འགྲོའོ། །གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ལ་གནས་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བའོ། །དེ་དག་གི་ལུས་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིའོ། །དེ་དག་གནས་པའི་མྱ་ངན་འདས་པ་ལ་གནས་པ་ན། འཇུག་པ་དང་ལྡོག་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་དེ་དག་འཕངས་པ་སྟེ། གང་དག་ལ་ཡང་འགྲོ་བ་དང༌། །འོང་བའི་འདུ་ཤེས་ཡོད་པས་སོ། །རྒྱལ་བའི་སྲས་བུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་དེས་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡང་སྲིད་པ་གསུམ་བཅོམ་སྟེ། འགྲོ་བ་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་
― DTG121_Page_0075 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པར་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དགོངས་པར་རྟག་གོ །དབང་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་དང༌། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ཇི་ལྟར་འཐོབ། །ཇི་ལྟར་སེམས་ནི་མཉམ་པར་འཇོག །རྒྱལ་བ་ཁྱུ་མཆོག་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གང་ལ་སྙིང་རྗེའི་ས་བོན་ཡོད་པ་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་ལ་བསྐུལ་བས་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱད་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། དབང་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གླེང་བ་ན། ཆགས་པ་མེད་པའི་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་སྟེ། ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་དགེ་བའི་བག་ཆགས་སྤང་སྟེ། དགེ་བའི་བག་ཆགས་དེ་དག་ལ་ཡོད་དོ། །དེ་བས་ན་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་པ། ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། །ཀུན་གཞི་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུར། །སྣང་ལ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པ་ལགས། །ཇི་ལྟར་སྣང་བས་སླད་དུ་ལྡོག །ཅེས་བྱ་བ་ནས། མཚན་རྣམས་རྣམ་པར་དགོད་པ་དང༌། །བདག་མེད་པའང་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ངེས་པའི་རིགས་སུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། ཡོང་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྣོད་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་གང་ཡང་མེད་པས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སངས་རྒྱས་སུ་དགོད་པར་བྱ་བས་ན། དེ་ལྟར་སྒྲུབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དྲི་བར་བསམ་པའོ། །སེམས་ཙམ་དུ་ཡང་ཇི་ལྟར་རིག་པར་བྱ། ཕྱིའི་དོན་དུ་གདོན་མི་ཟ་བས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐ་སྙད་དུ་འཇུག་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཕྱིའི་དོན་མ་མཆིས་པར་དེ་ལྟར་རིག་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་བསྒྲུབ་པར་གསོལ། ཇི་ལྟར་དོན་སུན་འབྱིན་པར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་ཡོད་པ་མིན། །སྣང་བ་འདི་ཅི་ཞེས་པ་དང༌། གསུངས་པ། ཕྱི་ཡིད་ངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་པ་སྟེ་རབ་རིབ་དང༌། མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ལྟར་རོ། །གང་གི་ཚེ་ན། ཤེས་རབ་མཉམ་
― DTG121_Page_0076 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་འཇོག་པས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ། སེམས་ཙམ་ཉིད་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ཙམ་པ་དེ་ལྟར་བསྟན་དུ་གསོལ། ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པས་ཇི་ལྟར་འཇིག་པར་འགྱུར། དེ་ལྟར་རིག་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་བསྒྲུབ་པར་གསོལ། སེམས་ཅན་མ་མཆིས་ཇི་ལྟ་བུ། །ཀུན་རྫོབ་བཤད་པ་ཇི་ལྟ་བུ། །ཇི་ལྟར་རྟག་དང་ཆད་པ་ཡི། །ལྟ་བ་རབ་ཏུ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། སེམས་ཅན་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱང་འབྱུང་བ་མེད་དེ། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་སེམས་ཅན་དེ་མེད་དེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་གང་ལ་སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པར་བགྱི་བ་ཡང་ཕྱིའི་དོན་མ་མཆིས་པས་ན་དེ་ཡང་མ་མཆིས་པར་བསྟན་དུ་གསོལ། ཀུན་རྫོབ་བཤད་པ་ཅི་ལྟ་བུ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་ཕྱིའི་དོན་མེད་ན། མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་དོན་མ་རྟོགས་པར་ཡང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་འབྱུང་ཞེས་པར་རོ། །ཇི་ལྟར་རྟག་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཁ་ཅིག་ལ་ཐར་པ་ཡང་བདག་རྟག་པ་ཡོད་ཅེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཁ་ཅིག་ཆད་པར་མངོན་པར་ཆགས་ཏེ། དེར་ཐར་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མེད་ཅེས་པ་དང༌། འདི་རྟག་པ་དང་ཆད་པར་སྨྲ་བ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཇི་བཞིན་དུ་འཇིག་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དུ་གསོལ། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་དང་མུ་སྟེགས་སུ། །མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱིས་འགལ་མི་འགྱུར། །སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱང་ཇི་ལྟ་བུར། །མ་འོངས་དུས་ན་འབྱུང་བ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་མུ་སྟེགས་ཅན་ནི་གྲངས་ཅན་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དབང་པོ་དང་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱིའི་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྟོགས་ལ། ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་ཡང་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་
― DTG121_Page_0077 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་དང༌། ཇི་ལྟར་ན་འགལ་བར་མི་འགྱུར། སྡེ་པ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་སྟེ། ཐམས་ཅད་དུ་སྨྲ་བ་པ་ནི་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་གསལ་བ་དང༌། མི་གསལ་བར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་བཞིན་དུ་དུས་གསུམ་དུ་ཡང་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང༌། བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་སོ། །ས་མི་ཏི་བ་རྣམས་ནི་གང་ཟག་རྟག་པར་འདོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པ་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་བ་རྣམས་དང༌། གནས་བརྟན་ཆེན་པོ་པ་རྣམས་ཀྱང་རྟོག་པ་ཐ་དད་པ་དང༌། འདོད་པ་ཐ་དད་པས་ཕྱེ་བ་ཕྱིའི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ཡང་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འབྱེད་པའི་སྡེ་པ་རྣམས་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཇི་ལྟར་འབྱུང༌། བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དགོངས་པ་ནི་གང་གིས་དེ་ལྟ་བུར་སྨྲ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་པར་རོ། །ཇི་སླད་ཇི་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་འཇིག །སྙིང་པོ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་ལགས། །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་བྱེད་མ་མཆིས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་སྟེ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་མཆིས་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འགྱུར་རོ། །གང་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་བཞིན་ནོ། །རྟག་པ་ནི་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་དོན་བྱེད་པ་འགལ་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་དུ་མེད་པར་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་སྐད་ཅིག་པར་སྒྲུབ་ཏུ་གསོལ། བཤེས་པའི་ཤེས་པ་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ལས་རྟག་པར་ཡིད་ཆེས་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྐྲ་དང་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་བཅད་ན་ཕྱིར་སྐྱེས་པ་བཞིན་དུ་འདྲ་བའི་དངོས་པོ་གཞན་སྐྱེས་པ་ལ་ཤེས་པ་འཇུག་གོ །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་རྟོགས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་པར་རབ་ཏུ་ཆུད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་བྱེད་པ་མ་མཆིས་པ་ནི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བསྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཆུད་ལ་
― DTG121_Page_0078 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡོད་པ་དང༌། མེད་པར་བརྗོད་པར་མི་བྱ་བ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞེས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་རྟག་གོ །ཇི་སྟེ་འཇིག་རྟེན་སྨིག་རྒྱུ་འདྲ། །དྲི་ཟ་འདྲ་དང་སྨིག་རྒྱུ་དང༌། །ཆུ་ཡི་ཟླ་བ་འདྲ་བ་ཡང༌། །ཅི་ཡི་སླད་པ་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། ཆུ་ཟླ་དང༌། དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང༌། དགོན་པའི་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་ཆུར་འཁྲུལ་པར་སྣང་བ་བཞིན་དུ། འཇིག་རྟེན་པ་ཡང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་སྟོང་པ་དང༌། དབུས་སུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་བ་སྟེ། འཁྲུགས་པའི་མཐུ་དང་མཉམ་པར་མི་འདུ་བའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་དབང་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་དབང་དང༌། རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་ལས་འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ངོ༌། །ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་གང་གི་ཚེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པ་དང་ཕྲ་བ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་དབྱེ་བས་བྱེ་བ་ན་སྟོང་པར་མཐོང་བ་ནི། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པའི་རིག་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྤྱིར་སྒྲའི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་གློ་བར་ཆུད་པར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞེས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དགོངས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་ཇི་ལྟར་ཅེས། །བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་རྣམས་ཅི་ལས་འབྱུང༌། །ཡུལ་འཁྲུག་པ་དང་ཁྲག་ཁྲུག་དང༌། །ཇི་ལྟར་སྲིད་པ་ལྟ་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་སོགས་པ་གང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཡན་ལག་བྱེད་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་གང་དག་ཡང་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་རྣམས་སོ། །གང་དག་ཡང་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རྩོད་པ་དང་འཐབ་པས་ཕན་ཚུན་དུ་ཁྲག་ཁྲུག་གི་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་དང་ཡུལ་འཁྲུགས་ནས་བསྲེགས་པ་དང༌། རྒོལ་བ་དང༌། ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་མཆོད་སྦྱིན་པ་པོ་དང༌། དྲན་པ་པོ་དང༌། བརྟག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་སུ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་
― DTG121_Page_0079 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང། ཚེ་ལན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཞི་བ་དང༌། མ་ཞི་བའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ན་འཇུག །ཇི་ལྟར་སྲིད་བ་ལྟ་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། མཐོ་རིས་འདོད་པས་མཆོད་པར་བྱ། །ཞེས་པས་ན། གང་གིས་ཕྱིའི་དོན་དུ་མངོན་པར་ཆགས་པས་འཁྲུག་པ་དེ་དག་ལྡོག་པར་འགྱུར་བར་གཉིས་སུ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བདུད་རྩིའི་ཆོས་དེ་བསྟན་དུ་གསོལ། མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ། །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་འདྲ། །འཇིག་རྟེན་ཇི་ལྟར་ཐུགས་སུ་ཆུད། །ཡི་གེ་མེད་པར་ཇི་ལྟར་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་ལ་མངོན་པར་འབྲེལ་བས་མ་སྐྱེས་པས་ན་མ་སྐྱེས་པའོ། །སྐད་ཅིག་པའི་དངོས་པོ་མ་གཏོགས་པར་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་པའི་ཆོས་མེད་དེ། དེས་ན་མ་འགགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་ས་ལས་འབྱུང་བ། །གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་བྱས་ན། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ལྡན་དེར་རིགས་ཏེ། །དེ་སྟེ་སྐྱེ་བ་འདུས་མ་བྱས། །འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་རུང༌། །དེས་ན་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་གང་གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གཞན་མེད་དོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཡང་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་མ་སྐྱེས་པ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བས་ན་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོང་སྟེ། དེ་ལྟར་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ཐུགས་སུ་ཆུད་དོ། །ཡི་གེ་མེད་པ་ནི་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་ཡང་མངོན་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤྱིར་སྒྲ་དང་དོན་དུ་སྐྱེད་དེ། གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་བཤད་པར་མཛད་པ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བཤད་དུ་གསོལ། །ཅི་ཡིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་འགྱུར། །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་འདྲ་བ་ལགས། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་དུ། །སེམས་དང་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་དུ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན། ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་བ་ཕྱོགས་སུ་དབྱེ་བས་ཕྱེ་སྟེ། ཅུང་ཟད་
― DTG121_Page_0080 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ཆུད་པ་མི་སེམས་ཤིང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང༌། ཆགས་པ་མེད་པའི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་དོ། དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། དྲི་མ་མེད་པ་སྟེ། འཁོར་བར་འཁྲུལ་བའི་རྣམ་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་ཐར་པར་སྟོང་པའོ། །སེམས་ཞེས་བྱ་བ། སེམས་ཀྱི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ངར་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་པའོ། །དབང་པོ་དང་དོན་མེད་པར་ཡང་སེམས་ཉིད་ནི་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་རྣམས་སུ་སོ་སོར་སྣང་བ་ནི། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དྲུག་ཀློག་གོ །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་ཐབས་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌། སྟོབས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྤྱད་པར་བྱེད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡང་མ་གསུངས་སོ། །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་ཡེ་ཤེས་ནི་བྱང་ཆུབ་གསུམ་གྱི་ཡང་ཐུན་མོང་པ་ལགས་ཏེ། དེས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ས་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །མདོ་སྡེ་རྒྱ་ཆེ་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐོབ་པ་ཁ་ཅིག་དེར་འཇུག་པས་ན་བཤད་དུ་གསོལ། གང་གིས་ས་ཡི་རིམ་པར་འགྱུར། །སྣང་མེད་རྒྱུ་བ་གང་ཞིག་ལགས། །གང་གིས་བདག་མེད་རྣམ་པ་གཉིས། །ཤེས་བྱ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་འདག །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་ས་དང་པོར་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ནི་གཉིས་སུ་མི་སྣང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པའི་ཁྱད་པར་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ན་འགྱུར། ར་བ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཐ་མ་དང༌།
― DTG121_Page_0081 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཡོ་བ་དང༌། མི་གཡོ་བའི་རིམ་པས་འགྱུར་རོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཏེ། སོ་སོར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཐོས་པ་དང་སེམས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་སྣང་བས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའོ། །ཅི་ཤེས་བྱ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་འདག །ཅེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཅུང་ཟད་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་བྱ་འདག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེས་མི་དམིགས་ཏེ། དེས་ན་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཕེལ་བ་ན། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གཞན་གྱི་དོན་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཞུ་བ་གསོལ་ནས། གཞན་གྱི་དོན་དུ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་ཐུན་མོང་པའང་གསོལ་བར་བྱེད་དོ། །མགོན་པོ་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་དང༌། །ཚུལ་ཁྲིམས་སེམས་ཅན་འབྱུང་གནས་དུ། །ནོར་བུ་མུ་ཏིག་གསེར་འབྱུང་བའི། །རིགས་རྣམས་སུ་ཡིས་རབ་ཏུ་ཕྱུང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་ཞུ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་དང༌། བཟོ་དང༌། སྒྱུ་རྩལ་མཐའ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་སྙེམས་པར་བྱེད་པ་གྲངས་མེད་པ་རྣམས་སོ། །སེམས་ཅན་འབྱུང་གནས་ནི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་མུ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་གནས་རྣམས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་དག་ལྟ་བར་བྱ་བའི་གཙུག་ལག་ཀྱང་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་ལྟར་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཐེ་ཙོམ་སྤངས་ཏེ། བསམ་པ་མགུ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཞུ་བ་སྙིང་པོ་མེད་པ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྤོང་བའི་ལན་བཀའ་སྩལ་པར་མཛད་པ། རི་རབ་ལ་སྲང་དུ་ཡོད་པ་དང༌། ས་ལ་རྡུལ་དུ་ཡོད་པ་དང༌། ཡུངས་འབྲུ་དང༌། ཏིལ་འབྲུ་དང༌། འབྲས་
― DTG121_Page_0082 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང༌། ནས་དང༌། སོར་དང༌། མཐོ་དང༌། ཁྲུ་དང༌། ཁྲུ་བཞི་ལ་གཞུ་དང༌། དེ་ལྔ་བརྒྱ་ལ་རྒྱང་གྲགས་དང༌། དེ་བཞི་ལ་དཔག་ཚད་ལ་སོགས་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱལ་འབུམ་དང༌། བྱེ་བ་དང༌། དུང་ཕྱུར་དང༌། ཐེར་འབུམ་དང༌། ཤུ་རྔོག་ལ་སོགས་པའི་གྲངས་སུ་བྱ་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ནི་མི་འདྲི། སྐད་ཅིག་ཡུད་ཙམ་ཐང་ཅིག་དང་བདུན་སྟོང་ཉིས་བརྒྱའོ། །ཡུད་ཙམ་སུམ་ཅུ་ལ་ཐང་ཅིག་གོ །ཐང་ཅིག་དེ་ལ་སྐད་ཅིག་པ་སུམ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ངོ༌། །ཐང་ཅིག་གསུམ་ཅུ་ལ་ནི་ཉིན་ཞག་གཅིག་གོ །ཉིན་ཞག་གཅིག་ལ་སྐད་ཅིག་པ་བྱེ་བ་ཕྲག་དྲུག་དང༌། གཞི་མཐུན་བརྒྱད་ཁྲི་སྟེ། གང་ན་ཕུང་པོ་ལྔ་སྐྱེ་ཞིར་འགག་པའོ། །སྐད་ཅིག །ཡུད་ཙམ། ཐང་ཅིག །འཛུམས་པ་དང༌། བྱེ་བ་དང༌། ཆུ་ཚོད་དང༌། ཐུན་དང༌། ཉིན་ཞག་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ལོ་དང༌། བསྐལ་པའི་གྲངས་དང༌། ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཅི་སྟེ་མི་འདྲི། ཡལ་ག་ལ་གཞོན་ནུ་དང༌། ཤིང་གེལ་པ་དང༌། རྩ་དང༌། ནགས་ཚལ་དང༌། མྱ་ངམ་གྱི་ཐང་དང༌། བྱེ་མའི་སྒང་གི་མཐའ་མ་དང༌། བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་གཙུག་ལག་རིག་པའི་གནས་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། རྟོག་གེ་དྲུག་དང༌། རིག་སྔགས་ཀྱི་ཡན་ལག་དྲུག་དང༌། སྔ་མ་ཅན་གྱི། སྲུང་དང་སྨན་དཔྱད་དོ། །དོན་གྱི་གཙུག་ལག་རྣམས་དེ་དག་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ཅིས་ན་འདྲི་བར་མི་བྱེད། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ལ་སོགས་པ་གོ་འདུན་ཚོགས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པས་དྲི་བ་དང༌། ཤིང་དང་བོང་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་མང་པོ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱལ་མོའི་དྲི་བས་ཉོན་མོངས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་མི་བྱེད་ལ་ཐར་པ་མ་ཡིན་ནོ། །མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་པ་བསྒོམས་པས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མཁྱེན་པར་མཛད་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཐའ་དག་གླང་དོར་གྱི་ཁྱད་པར་འབའ་ཞིག་ཏུ་སྣང་བས་ན། གང་གི་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་པ་བསྒོམས་པར་སྦྱོར་བས་ཉོན་མོངས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་ཅིང་
― DTG121_Page_0083 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐར་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བར་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་བླང་བ་ཉིད་དེ་ལྟར་བཤད་པར་མཛད་དོ། །གང་གིས་ཁྱོད་ཉག་མའི་དོན་རྣམས་དང་བྱེ་མ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདྲི་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པའི་དོན་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཐར་བར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུང་ངོ༌། །སེམས་ཅན་དངོས་པོའི་སྣ་གྲངས་དང༌། །མངོན་པར་བརྗོད་པ་སུ་ཡིས་བསྐྱེད། །རིག་པའི་གནས་དང་བཟོ་ཡི་གནས། །གང་གིས་ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ་བཤད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞིང་ཆུད་པ་ཙམ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ཡོད། དེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་ཀུན་དུ་སློང་ནས་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སོ་སོར་སྣང་བ་དབྱེ་བ་ཕྱེ་བ་ན། མངོན་པར་བརྗོད་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྟན་དུ་གསོལ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མ་རིག་པས་མཉམ་པར་མི་འཇིག་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དག་གིས་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ཐུན་མོང་བ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཁྱད་པར་ལས་ཁྱད་པར་དུ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །ངེས་པའི་ལས་སོ་སོར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཟོ་རྣམས་ལ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །རིགས་དང་རིགས་མ་ཡིན་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དང༌། བླང་བ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱིས་ཀུན་བསྐྱེད་པ་ལས་འགའ་ཞིག་མཁས་པའི་རིགས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་སྐད་སྒྲུབ་ཏུ་གསོལ། རིག་པའི་གནས་དང་བཟོ་རྣམས་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་སྐྱེས་པའི་ཤེས་རབ་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མན་ངག་རྣམས་ལས་གཞན་བསྟན་ཏོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམ་པ་དུ། །ཚིགས་བཅད་རྐྱང་པ་ཇི་ལྟ་བུ། །རིག་པ་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་
― DTG121_Page_0084 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཆིས། །བཤད་པ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གུག་སྐྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཡི་གེར་འཇུག་བ་ཚིགས་སུ་བཅད་པར་སྦྱོར་བར་བཞག་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡ་རབས་ཀྱི་ཚིག་གོ །དེ་ལས་གང་ཡང་འཕགས་པ་ནི་ཡ་རབས་ཏེ། དེ་དེ་ནི་མ་རབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །རིག་པ་ལ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཡོད་དེ། གཙུག་ལག་དང་རང་བཟོའི་སྦྲེལ་བར་བྱའོ། །སྒྲའི་དོན་དུ་བརྟག་པ་ནི། སྒྲའི་དོན་དུ་ཇི་ལྟར་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་རང་བཟོ་རྣམས་ཀྱིས་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཕོ་ཉ་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལ་སོགས། །གཙོ་བོ་དར་བ་བཞིན་དུ་ནི། །ལྔ་ཡི་དུས་དང་ལྡན་པ་སྟེ། །ཤིན་ཏུ་བཤད་མེད་འཇུག་པ་ཉིད། །ཤེས་རབ་ཅན་སྤོབས་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཤད་པ་འདི་ནི་མཐའ་མེད་པ་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་སྨྲས་པ། བརྒྱ་ལས་དཔའ་བོ་གཅིག་ཅིག་འབྱུང༌། །སྟོང་རྣམས་ལས་ཀྱང་མཁས་པ་གཅིག །སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་ལས་སྨྲ་བདེ་གཅིག །སྦྱིན་སྟོང་བོད་པ་འབྱུང་ངམ་མིན། །སྐོམ་དང་ཁ་ཟས་སྣ་ཚོགས་དང༌། །ཇི་ལྟར་འཁྲིག་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར། །རྒྱལ་པོ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང༌། །ཁམས་ཀྱི་བདག་པོ་ཇི་ལྟར་ལགས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐོམ་དང་ཟས་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་བཞིན་དུ་སྣ་ཚོགས་དུ་མར་དམིགས་སོ། །འཁྲིག་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། མཛེས་པ་དང༌། གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། གཡེམ་བག་གི་ཁ་ཟས་ལ་སོགས་པ་ལས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་བརྟག་པའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་དང༌། སྟོང་པར་བསྒོམས་པས་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ་དུ་མི་དམིགས་པས་ན་གང་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་དུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་གིས་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དེས་ཆོས་དེ་མི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་ངོ༌། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་མོས་པ་མེད་ཀྱང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་ཐོབ་པས་ལས་ཇི་བཞིན་པ་དང་མཐུན་པར་ས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་གླིང་བཞིའི་བདག་པོའམ།
― DTG121_Page_0085 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཁམས་ཀྱི་བདག་པོའི་རྒྱལ་པོའི་ཐབས་སྤྱོད་པར་འགྱུར་རོ། །རབ་ཏུ་དགའ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སར་སྟོབས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་མི་འབྱུང་ཞིང༌། ཕལ་ཆེར་གླིང་བཞིའི་དབང་པོར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་དགེ་བ་བཅུའི་ལམ་དུ་འགོད་པར་བྱེད། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི། ཟས་འདོད་པ་ལ་ཟས། སྐོམ་འདོད་པ་ལ་སྐོམ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གོས་དང་མལ་སྟན་ལ་སོགས་པ་ཅི་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་རྒྱལ་སྲིད་བསྲུང་བར་འགྱུར། །ལྷ་ཡི་རིས་ལ་རྣམ་པ་དུ། །ས་དང་སྐར་ཚོགས་ཅི་ལས་གྱུར། །ཉི་ཟླ་གཉིས་ཀྱང་ཇི་ལྟ་བུ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐུགས་རྗེས་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ་རྒྱལ་སྲིད་ཇི་ལྟར་སྲུང་བར་བྱེད་ཅེ་ན། གནོད་པའི་སེམས་ཅན་སྐྲོད་པར་བྱེད་དེ། ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ལས་འབྱུང་བ། སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་གནོད་ཅིང༌། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མི་དབེན་པ་དེ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཉེ་བར་བཞག་སྟེ། ཆད་པའི་གཙོས་བཅད་ན་ཡང་ལྟུང་བའང་མེད་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཆེར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའོ། །བསོད་ནམས་ཅན་རྣམས་བསོད་ནམས་ཇི་བཞིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་དུ་མའི་ཡུལ་གྱི་རིས་སུ་འབྱེད་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ལྷའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་དེ་དག་གང་གིས་དམོད་མོ་དོར་བ་དང༌། ཕན་པ་བྱེད་པའི་མཐུ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཞིང་ས་དང་སྐར་ཚོགས་འབྱུང་བ་སོ་སོར་སྣང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོད་དོ། །ཡང་ན་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དག་ལས་རྣམ་པ་དུ་མས་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པ་བཞིན་ནོ། །ཐར་བ་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་མཆིས། །རྣལ་འབྱོར་ལྡན་པ་རྣམ་པ་དུ། །སློབ་མ་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་མཆིས། །སློབ་དཔོན་དུ་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་ལུས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ལྷག་མ་མེད་པས་འབྱེད་པས་ཕྱེ་བའོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ནི་མིའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དགྲོལ་བའི་མཚན་ཉིད་པས་ན་ལྷའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བ་ཐར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཀུན་ཏུ་
― DTG121_Page_0086 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟོག་གོ །ཁ་ཅིག་གིས་ནི་བདག་འབའ་ཞིག་ཞི་བ་དང༌། རོ་གཅིག་པ་སྦྱོར་བ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཞེས་པ་སྟེ། ཚངས་པའི་བདག་ཉིད་མི་གཉིས་དང༌། སྒྲའི་ཚངས་པ་མི་གཉིས་དང༌། ཡོད་པ་མི་གཉིས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་གཉིས་དང༌། བདག་གི་རང་བཞིན་ཚོར་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཚོར་བ་མེད་པ་དང༌། ཁྱབ་པ་དང༌། རྡུལ་ཙམ་དང༌། རྣམ་པ་གཅིག་པ་དང༌། རྣམ་པ་དུ་མ་པའོ་ཞེས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་ལྡན་པ་ལ་ནི་རྣམ་པ་མང་པོ་ཡོད་དེ། ཐོག་མ་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་ལ་གནས་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་སྐྱེས་པའོ། །དེ་གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་རྣལ་འབྱོར་དབྱེ་བས་འབྱེད་ཅིང་སྔགས་དང་རྒྱུད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཆོག་ཐོབ་པ། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་མ་ལུས་པར་རྩ་བ་ནས་བཏོན་པ། ཐུགས་རྗེ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཞན་དོན་སྤྱོད་པས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །སློབ་མ་ཐོག་མ་པ་ནི་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་ལ་བརྩོན་པའོ། །བར་མ་ནི་རིག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །མཁས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱ་བ་ལ་འགྲུས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་དགའ་ཞིང་གང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཡིན་པའོ། །སློབ་དཔོན་ཡང་དག་པའི་གཙུག་ལག་གི་མན་ངག་སྟོན་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་དུ་གཟུད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྐྱེས་པ་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ནུས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྐྱོན་ཟད་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཅན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་བླང་བ་དང༌། དོར་བའི་དངོས་པོ་ཤེས་པའོ། །སངས་རྒྱས་རྣམ་བ་དུ་ཞིག་ལགས། །སྐྱེས་པའི་རབས་ལ་རྣམ་པ་དུ། །བདུད་ལ་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་མཆིས། །ཡ་མཚན་ཅན་ཡང་རྣམ་པ་དུ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་ཆར་གྱིས་ཀྱང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པས་ན་ཤེས་རབ་རབ་དང༌། འབྲིང་
― DTG121_Page_0087 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང། ཐ་མའི་བྱེ་བྲག་གིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱབ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ཚངས་པར་སྨྲ་བ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་བྱ་བ་ནི་དག་བའི་སངས་རྒྱས་ནི་གྲོལ་ཞེས་པའོ། །ཞི་བ་པ་རྣམས་སྨྲ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་བ་སངས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཞེས་སོ། །སངས་མ་རྒྱས་པ་ནི་འཁོར་བ་ཅན་ནོ། །རིག་པའི་དབང་པོ་དང་ཚོགས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལྷ་ཆེན་པོ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ནི་སངས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ནི་ཞི་བ་སྟེ། དེས་ན་སྨྲས་པ། ལུས་ཅན་ཆ་བཅས་ཤེས་པར་བྱ། །རིག་པ་ཆ་དང་ཆ་མེད་རྣམས། །ཆ་མེད་ཞི་བ་དེ་ཁོ་ན། །ཀུན་གྱི་སྟེང་དུ་གནས་པའོ། །སྐྱེས་པའི་རབས་ནི་སྦྱིན་པ་དང༌། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། ཐབས་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌། སྟོབས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཁྱད་པར་དུ་མཐའ་མེད་པའོ། །བདུད་ལ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་བདུད་དང༌། ཕུང་པོའི་བདུད་དང༌། འཆི་བདག་གི་བདུད་དང༌། ལྷའི་བུའི་བདུད་དོ། །ཡ་མཚན་ལ་རྣམ་པ་མང་སྟེ། གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་དོད་པ་དང༌། དབང་པོ་མ་དོད་པ་རྣམས་དང༌། ཁྲུས་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། གད་པ་དང༌། གཡང་སར་ལུས་འདོར་བ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་པ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་པ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། རྩ་བ་དང༌། འོ་མ་དང༌། འོ་མ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འབྲས་དང༌། ཆུ་དང༌། ལོ་མ་ཟ་བ་དང༌། ཐལ་བས་བྱུག་པ་དང༌། སྐྲ་འབལ་བ་དང༌། རལ་པའི་ཅོད་པན་གྱིས་བརྒྱན་པ་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། བ་ལང་དང༌། རི་དགས་དང༌། རྨ་བྱའི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། ཆ་བྱད་རྣམ་པ་དུ་མ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང༌། གསེར་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པས་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཐར་བར་སྨྲ་བས་ན་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཡོངས་སུ་མ་སྤངས་ཀྱི་བར་ཐར་བར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྒྲུབ་པར་གསོལ། ཁྱོད་ཀྱི་རང་བཞིན་རྣམ་པ་དུ། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་མཆིས། །
― DTG121_Page_0088 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཏགས་པ་ཙམ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ། །སྨྲ་བའི་མཆོག་གིས་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་རང་བཞིན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་དབྱེ་བས་འབྱེད་པའོ། །སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ཡང༌། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །བཏགས་པ་ཙམ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོས་ཁམས་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །ཕྱིའི་དོན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྦོམ་པོ་དང་བྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན། ཇི་ལྟར་སྟོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྟན་དུ་གསོལ་ཞེས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གཞན་གྱི་ཆེད་དུ་བསམ་པར་རྟག་གོ །ནམ་མཁའི་སྤྲིན་རླུང་ཅི་ལས་གྱུར། །དྲན་དང་ཡིད་གཞུངས་ཇི་ལྟར་འབྱུང༌། །ཤིང་གི་འཁྲི་ཤིང་ཇི་ལྟར་མཆིས། །སྲིད་གསུམ་དབང་པོས་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྤྲིན་ནི་སྤྲིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་མགོན་པོས་འཇིག་རྟེན་གྱི་དགོས་པ་བྱེད་པའོ། །ཡིད་གཞུངས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ནད་མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཚུལ་སྟུག་པོ་དང༌། ཤིང་གི་ལྕུག་མ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་སྐྱེས་པ་སྟེ། གང་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དུག་དང་དུག་སྨན་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་དུ་འབྱེད་པ་ན་ཕན་པ་དང༌། གནོད་པའི་འབྲས་བུ་ལགས་པས་ན། དེ་དེ་ལྟར་གཟུང་བར་སོ་སོར་སྣང་བའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་དབང་པོ་ལས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་དུ་གསོལ། སེམས་ཅན་མཐའ་དག་གི་བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལས་ལྷག་པ་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་བྱུང་བ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མཐའ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་ཆེན་པོ་རངས་པར་མཛད་པ། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ལས་
― DTG121_Page_0089 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་པའོ། །གླང་པོ་རི་དགས་རྟ་བླུན་རྣམས། །གཟུང་དུ་རུང་བ་ཅི་སླད་དུ། །ངན་པའི་མི་རྣམས་ཅི་ལས་གྱུར། །བདག་ལ་སེམས་ལུང་བསྒྱུར་བས་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བས་ན་གང་གིས་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དེ་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་གྲུབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཤེས་རབ་དང་བླུན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་དུ་འབྱེད་པ་ན་ལྷ་དང༌། མི་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། ཡི་དྭགས་དང་བྱོལ་སོང་དུ་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །མ་རིག་པས་མཉམ་པར་བཞག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཐུ་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་བྱེ་བྲག་རྣམས་ཀྱི་རྟ་དང༌། གླང་པོ་དང༌། རི་དགས་རྨོངས་པ་རྣམས་སྡིག་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པས་ནི་བླུན་པ་རྣམས་མི་བླུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་བཏུབ་པོ། །མི་མ་རབས་ཐ་ཤལ་ངན་ལས་ལ་འགྲུས་པ་རྣམས་དེས་གཞན་པའི་དབང་ཕྱུག་རྣམས་ཀྱིས་བཀོལ་བར་བྱེད་དོ། །ཀྱེ་དེ་དག་གི་སེམས་འདུལ་བ་བོ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དྲག་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བཤད་དུ་གསོལ། ཁམས་དྲུག་འཛིན་པ་ཅི་སླད་དུ། །འདོད་ཆེན་པར་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །སྐྱེས་པ་བུད་མེད་མ་ནིང་རྣམས། །ཇི་ལྟར་སྐྱེ་འགྱུར་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལས་ཀྱི་ཁམས་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། ཁམས་དྲུག་ནི་དུས་དྲག་གོ །འདོད་ཆེན་པ་ནི་གཏི་མུག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །བུད་མེད་དང་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་ནིང་རྣམས་ཀྱང་ལས་གང་གིས་སྤྱོད་པ་དང༌། མི་སྤྱོད་པར་འཇུག་པ་དེ་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྟན་དུ་གསོལ། །རྣལ་འབྱོར་ལས་ནི་ཇི་ལྟར་བཟློག །རྣལ་འབྱོར་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་འཇུག །ཅི་འདྲའི་སྐྱེས་བུ་ཇི་ལྟ་བུར། །རྣལ་འབྱོར་གཞག་པ་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་མཉམ་པར་འདུས་པ་ཅན་ཀུན་ཏུ་སྐྱོ་བར་གྱུར་ཏེ། སྐད་ཅིག་པ་ཙམ་གྱིས་རྣལ་འབྱོར་ལས་ཡུལ་རྣམས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །གང་ཡང་སྟོང་བ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་
― DTG121_Page_0090 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྒོ་རྣམས་མི་བསྒོམ་པ་དེ་ནི་ཕྱིའི་དོན་མཛེས་པ་དང༌། མི་མཛེས་པར་དམིགས་པའི་ཚུལ་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །གང་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཕྱིའི་དོན་སྦོམ་པ་དང་ཕྲ་བ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞིག་ཅིང་མི་དམིགས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ལ་མི་ལྡོག་ཅིང་དེ་ལྟར་མཉམ་པར་འཇོག་པ་ལས་རྒྱུན་ཏུ་འཇུག་སྟེ། ཡུལ་རྣམས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པར་མཐོང་ངོ༌། །གང་དག་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་མཉམ་པར་འདུས་ཏེ། ཡུལ་རྣམས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པར་མཐོང་ཞིང་སྐྱེ་བ་ཅན་དེ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོས་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་བསྟན་དུ་གསོལ། འགྲོ་བར་ཕྱིན་པའི་སེམས་ཅན་གྱི། །མཚན་མ་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུར། །གང་གིས་ཇི་ལྟར་ཕྱུག་པོར་འགྱུར། །མཁའ་འདྲས་བདག་ལ་བཀའ་སྩོལ་ཅིག །ཅེས་བྱ་བ་ནི་བཙས་མ་ཐག་ལ་དགའ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང༌། མྱ་ངན་ཡང་དག་པར་སྣང་བས་ན་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་ཡོད་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པར་གདོན་མི་ཟ་བར་སྔར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤང་བ་དང༌། བླང་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བློ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པའི་ཁྱད་པར་བླ་མའི་ཡང་བླ་མ་གང་དང་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་དེ་ནི་སློབ་མ་རྣམས་མཁས་པའི་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པའི་ཁྱད་པར་བཞིན་དུ་ཐོག་མ་ཐོག་མར་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་ལ་སོགས་པར་སྦྱོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བས་ན་བཙལ་མ་ཐག་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །ཚོར་བ་མེད་པའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ལས་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན་ཡོད་པར་འགྱུར། དེ་བས་ན་འགྲོ་བར་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མས་ཚེ་གཞན་བསྒྲུབ་པའོ། །འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པས་ན་འགྲོ་བའི་རྣམ་པ་དུ་མ་ཇི་ལྟར་ན་རུང༌། དེ་དག་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་དེ་སྐད་ན་ནི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐ་དད་པའི་ཁྱད་པར་དུ་ཡང་སུས་བྱེད། གལ་ཏེ་རྒྱུ་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་མེད་ན་ནི་དེ་དག་གི་ཆེ་ཆུང་གི་དངོས་པོ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། དེས་ན་འགྲོ་བའི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གཞན་དུ་མ་འཐད་ཀྱི་
― DTG121_Page_0091 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྒྱུ་གཞན་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཆོས་བསྡུ་པ་ལས་གསུངས་པ། དུད་པས་མེ་ནི་ཤེས་པར་བྱེད། །བྱ་བཞད་ཀྱིས་ནི་ཆུར་ཤེས་བྱེད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་ལྡན་གྱི། །རིགས་ནི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས། །དེ་བས་ན་ཤེས་རབ་དང༌། ནད་མེད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། བཞིན་བྱད་དང༌། སྐད་ཀྱི་ང་རོ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་ནི་བསོད་ནམས་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། དབུལ་བ་དང་ནད་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་སྡིག་པ་ལས་འབྱུང་བར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །རྒྱུ་དུ་མ་ལས་འབྲས་བུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱེས་པ་ནི་མཚོན་དུ་མས་རི་མོ་བྲིས་པ་དང་འདྲའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་དང༌། གཟུགས་ལེགས་པ་དང༌། མི་ལེགས་པ་དང༌། ནད་དང༌། ནད་མེད་པ་མཚན་མ་ལས་སྐྱེས་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཇི་ལྟར་ཅི་ཞིག་ཤཱཀྱའི་རིགས། །བུ་རམ་ཤིང་སྐྱེས་ཇི་ལྟར་བྱུང༌། །ཡུན་རིང་དྲང་སྲོང་དཀའ་ཐུབ་གང༌། །ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ནི་ཇི་ལྟར་བསླབས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོས་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་སུ་ཀློག་པ་སྔོན་སེར་སྐྱའི་གནས་སུ་དྲང་སྲོང་སེར་སྐྱ་གནས་པས་མ་ས་དབེན་གྱི་སྲིང་མོ་ཆུང་མར་ལོང་ཤིག་པར་རྒྱལ་རིགས་གཞོན་ནུ་རྣམས་ལ་དེས་སྨྲས་པ་དང༌། དེ་དག་གིས་སྨྲས་པ། ཅི་དེ་ལྟར་བྱེད་ནུས་སམ། ཡང་དེས་སྨྲས་པ། ནུས་ཞེས་སོ། །དེ་ནས་ཤཱཀྱ་ཞེས་མིང་བྱུང་ངོ༌། །དེ་དག་ལས་རྒྱལ་རིགས་གཞོན་ནུ་ཞིག་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་དེའི་གནས་སུ་རྐུན་པོ་ཞིག་བྱུང་བའི་ཆག་པར་དེ་གསལ་ཤིང་གིས་ཕུག་པ་དང༌། དེའི་མཁན་པོ་དཀའ་ཐུབ་ཅན་དུ་ཡུན་རིང་དཀའ་ཐུབ་གླིང་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་དེས་དེ་མཐོང་ནས། བུ་དེ་ཅི་ཞེས་དྲིས་པ་དང༌། ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དེས་མཁན་པོ་ལ་སྨྲས་པའི་འོག་ཏུ་དེས་ཀྱང་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ལྟ་བར་སྨྲས་པ། བུད་མེད་ལ་ནི་འགྲོ་བ་མེད། །ཅེས་སོ། །དེ་བས་ན་བུ་སྐྱེ་བར་གྱིས། ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་དང་སྨྲས་པ། སྔོན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱས་ཏེ། ཁུ་བ་འབྱིན་པར་གྱིས་ཤིག་དེའི་ཁུ་བའི་ཚིགས་པས་བུ་གཉིས་སུ་རེད་པ་བུར་མ་ཤིང་གིར་བར་ཞུགས་པ་དང༌། དྲང་སྲོང་གིས་གསོས་
― DTG121_Page_0092 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནས། དེའི་ཚེ་བུ་རམ་ཤིང་སྐྱེས་ཞེས་མིང་དུ་གྱུར་ཏོ། །ཁྱོད་ཉིད་ཞིང་རྣམས་ཐམས་ཅད་དུ། །མཚན་དང་དེ་བཞིན་གཟུགས་སྣ་ཚོགས། །རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་བསྐོར་བར་ཡང༌། །ཅི་ཡི་སྐད་དུ་ཀུན་ནས་གདའ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉི་མ་བཞིན་དུ་གཅིག་པུ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་ཐ་དད་པར་ཆུའི་སྣོད་དུ་མར་སྣང་བ་བཞིན་སྤྲུལ་པ་མང་པོ་འཕྲོས་ནས་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་མགུ་བར་མཛད་པ། སྐར་མའི་བདག་པོ་སྐར་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་མང་པོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་དབུས་སུ་བཞུགས་ཤིང་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པར་གང་བར་ཀུན་ཏུ་སྣང་ངོ༌། །མཐོ་རིས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནས་གཤེགས་པ་དང༌། ཡུམ་སྒྱུ་མའི་ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པ་དང༌། བལྟམས་པ་དང༌། གཞོན་ནུ་རོལ་བ་དང༌། དཀའ་བ་སྤྱད་པ་དང༌། བདུད་བཅོམ་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་དབྱིངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བས། སེམས་ཅན་སྐྱོ་བར་མཛད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གོ་འདུན་གྱི་མཛད་པས་ཁྱབ་པ་གཟུགས་རྣམ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོས་སེམས་ཅན་རྣམས་མང་པོ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་ཆུད་བར་མཛད་དུ་གསོལ། ཇི་ལྟར་ཤ་རྣམས་བཟར་མི་རུང༌། །ཇི་ལྟར་ཤ་ནི་བཀག་པ་ལགས། །ཤ་ཟའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས། །ཤ་འཚལ་བར་ཡང་ཇི་ལྟར་གྱུར། །ཞེས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་འཇུག་སྟེ། དེ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་བ་སྣ་དེས་ཇི་ལྟར་ཤ་ཟ་བར་འགྱུར། གང་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པ་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་དེ་ཡང་བཀག་པ་སྟེ། ཤ་དང་ཉ་ལ་སོགས་པ་ནི། །རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བསྡོས་ཟོས་ན། །བརྩེ་བ་མེད་པའི་སེམས་སྐྱེ་བས། །དེའི་ཕྱིར་གསོད་པའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བས་སོ། །ཤའི་འདོད་ཆེན་ལ་གོམས་ཏེ་སྡིག་པའི་ལས་ཀྱིས་ཤ་ཟ་བའི་རིགས་སུ་ཤ་ཟ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ལྷ་དང་ཀླུ་དང༌།
― DTG121_Page_0093 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གནོད་སྦྱིན་དང༌། དྲི་ཟ་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་དང༌། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང༌། མིའམ་ཅི་དང༌། ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོ་དང༌། མི་དང་མི་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཤའི་རོ་མྱོང་བ་ལ་ཆགས་པ་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པའི་སེམས་ཇི་ལྟར་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མཐའ་གསུམ་གཙང་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་དུ་སྩལ་བ་འབྲས་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་འཚོལ་ཅིག་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཐུན་མོང་དུ་ཆུད་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ཇི་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས་གསུངས་པ། མཛངས་པ་བློ་ཅན་མཁས་པ་ཡི། །ཟས་གཙང་ཞིམ་པོ་ཅུང་ཟད་འགྱུར། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་བཞག་མེད་ན། །རྣལ་ཅན་དེ་ཟ་བཀག་མེད་རུང༌། །ཡ་རབས་དང་མ་རབས་ཀྱི་ཚིག་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་བློ་དགག་པའི་དོན་དུ་ཇི་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཆུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ཏུ་སྒྲ་སྦྱོང་བར་མཛད་དེ། དེས་ན་དེ་དང་གཞན་དུ་ཡང་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་བར་ཀློག་གོ །ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། དགེ་སློང་དག་ཕྱིའི་གཙུག་ལག་རྣམས་ནི་ལྕགས་ཀྱི་སེའུ་དང་མཚུངས་ཏེ། འབད་པ་ཆེན་པོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། ཁོང་དུ་ཆུད་ཀྱང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་ཞི་བའི་དོན་མེད་པས་ན་འབྲས་བུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཞིང་རྣམས་ཉི་ཟླའི་དབྱིབས། །རི་རབ་པདྨོ་འདྲ་བ་དང༌། །དཔལ་བེའུ་སེང་གེའི་དབྱིབས་འདྲ་བ། །ཅི་ཡི་སླད་པ་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞིང་རྣམ་པ་དུ་མར་གཞག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མངོན་པར་དད་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་རློབ་པར་མཛད་དེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་དྲི་མ་མེད་པར་གྲགས་པས་བསྟན་པ་ལས་བྱུང་བ། བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པའོ་ཞེས་སོ། །དེ་ནས་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དང༌། རི་རབ་དང༌། པདྨོ་དང༌། དཔལ་བེའུ་མངོན་པར་མཛེས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ཀྱི་ཞིང་བཀོད་པར་མཛད་དོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་ཞིང་བཀོད་པའི་རྒྱན་
― DTG121_Page_0094 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང༌། བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་གི་རྒྱན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །སྟེང་དང་འོག་ཏུ་བཀོད་པ་དག །མིག་འཕྲུལ་འདྲ་བ་ཇི་ལྟ་བུ། །རིན་ཆེན་ཀུན་གྱི་ཞིང་རྣམས་ཀྱང༌། །ཇི་ལྟར་ཅི་སླད་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འོག་དང༌། བར་དང༌། ལྟག་དང༌། གློ་དང༌། རྒྱུན་ཆགས་དང༌། བར་ཆད་དུ་ཞིང་གི་སྣང་བ་རྣམ་པར་གནས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཕྱིའི་སྣང་བ་གྲུབ་པ་མེད་བར་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་ཞིང་སོ་སོར་སྣང་བའི་རིམ་པ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་འབྱུང་བ། ཞིང་གི་རྒྱན་ཞིང་གི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ནི་ཞིང་གི་རྒྱན་མ་ཡིན་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་སོ་ཞེས་པའོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སོ་སོར་སྣང་བར་འགྱུར་ཞིང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམ་པར་གྲུབ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རིན་པོ་ཆེར་སྣང་ངོ༌། །པི་ཝང་རྔ་ཡི་དབྱིབས་འདྲ་དང༌། །འབྲས་བུ་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་འདྲ། །ཉི་ཟླ་དག་དང་རྣམ་བྲལ་བ། །ཇི་ལྟར་ཅི་སླད་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་པི་ཝང་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་དབྱིབས་དང་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ལྟ་བུའོ། །ཉི་མ་དང་ཟླ་བའི་འོད་དང་བྲལ་བ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ཞིང་གི་རྒྱན་དང་རང་གི་འོད་ཀྱིས་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །ལ་ལ་སྤྲུལ་པའི་སངས་རྒྱས་དང༌། །སངས་རྒྱས་ལ་ལ་རྣམ་སྨིན་བྱུང༌། །ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་སངས་རྒྱས་རྣམས། །ཇི་ལྟར་ཅི་སླད་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྲུལ་པ་གང་དག་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ནོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་མགུ་བར་མཛད་པ་ཐོག་མར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཞུགས་ཏེ། རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བཙུན་གཙོ་དེ་དག་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྦོམ་པ་དང་ཕྲ་བ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་ཡོད་པ་མིན། །
― DTG121_Page_0095 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་བ་དེའི་ཚེ་ཕྱིའི་དོན་ལ་མི་དམིགས་ཏེ། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་ནས་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་རང་གི་རིག་པར་ཞུགས་པ་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བགྱི་ལས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྐུ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་དུ་གསོལ། ཅི་སླད་ཇི་ལྟར་འདོད་ཁམས་སུ། །རྣམ་སངས་རྒྱས་བདག་ལ་གསུངས། །ཅི་ཡི་སླད་དུ་འོག་མིན་དུ། །ཆགས་བྲལ་ཁྲོད་དུ་མངོན་སངས་རྒྱས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བསྟན་པ་ནི་རྫོགས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྐུ་བསྟན་པའི་སྐལ་བ་མེད་ཅིང་རྐྱེན་དུ་མ་བབ་པ་ལ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་འཚང་རྒྱ་བའི་རིམ་པར་མ་བསྟན་ན་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡིད་མི་ཆེས་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་བའི་ལྷ་དང༌། ཀླུ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་དང༌། དྲི་ཟ་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་དང༌། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང༌། མི་འམ་ཅི་དང༌། ལྟོ་འབྱེ་ཆེན་པོ་དང༌། མི་དང་མི་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དྲང་བའི་དོན་དུ་བདུད་བཅོམ་ནས་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར། ཅི་ཡི་སླད་དུ་འོག་མིན་དུ། །ཆགས་བྲལ་ཁྲོད་དུ་མངོན་སངས་རྒྱས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ནས་གནས་བཅུ་བདུན་གྱི་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ཚངས་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་མངོན་པར་ཡ་མཚན་དུ་འཛིན་པ་བསལ་བའི་དོན་དུ་དེར་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཏེ། དེར་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་བཤད་པར་མཛད་ན་མངོན་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུན་འདི་བསྟན་དུ་གསོལ། །བདེ་གཤེགས་མྱ་ངན་འདས་ན་ཀོ། །བསྟན་པ་སུ་ཞིག་འཛིན་པར་འགྱུར། །སྟོན་པ་ཇི་སྲིད་རབ་ཏུ་བཞུགས། །ཚུལ་ཡང་ཇི་སྲིད་གནས་པར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཁྱད་པར་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་བཙུན་གཙོ་ཚིག་གི་དབང་པོ་ལ་གཏད་པར་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུའི་རྒྱུད་ལས་ཀློག་གོ །འདི་ཉིད་དུ་ཡང་གསུངས་པ་
― DTG121_Page_0096 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྷོ་ཕྱོགས་བེ་ཏའི་ཡུལ་དུ་ནི། །དགེ་སློང་དཔལ་ལྡན་ཆེར་གྲགས་པ། །དེ་མིང་ཀླུ་ཞེས་བོད་པ་སྟེ། །ཡོད་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་འཇིག་པ། །ང་ཡི་ཐེག་པ་འཇིག་རྟེན་དུ། །བླ་མེད་ཐེག་ཆེན་རབ་བཤད་ནས། །རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་བསྒྲུབ་སྟེ། །བདེ་བ་ཅན་དུ་དེ་འགྲོའོ། །གང་ན་རྟོགས་པ་དང་དགེ་སློང་གི་ལས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞིང་ཉམས་པ་མེད་པར་ལོ་སྟོང་གི་བར་དུ་བསྟན་པ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དུས་དམ་པ་ཡང་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ནས་དུས་དར་ཏེ། སྐྱེ་དགུའི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཁྲི་ན་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་བཙུན་གཙོ་བྱམས་པ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་བར་དུའོ། །ཁྱོད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་རྣམ་པ་དུ། །ལྟ་བ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་དུ། །དགེ་སློང་དངོས་དང་འདུལ་བ་ཡང༌། །ཅི་སླད་ཇི་ལྟར་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཕྱེ་བའོ། །ལྟ་བ་ཡང་ཕྱིའི་དོན་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། སྟོང་པ་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །འདུལ་བ་ཡང༌། ལྔ་དང་བརྒྱད་དང་བཅུ་ཀུན་ཀྱང༌། །ཐམས་ཅད་ལས་བྲལ་ཁས་ལེན་པ། །དགེ་བསྙེན་ཟ་གཅིག་གནས་པ་དང༌། །དགེ་སྦྱོང་བསྟན་པ་དགེ་སློང་ངོ༌། །ཞེས་བགྱི་བ་དེ་ལྟར་བཤད་དུ་གསོལ། རང་རྒྱལ་རྒྱལ་སྲས་ཉན་ཐོས་ཀྱི། །ཅི་སླད་འགྱུར་བ་བརྒྱ་པོ་དང༌། །སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱ་པོ་ཡང༌། །ཅི་ཡི་སླད་པ་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁྲུལ་བ་ནས་འཕོ་བ་བརྒྱ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་རིགས་པས་སྤོང་ངོ༌། །བརྒྱ་ནི་མཐའ་མེད་པར་ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱའོ། །གནས་འཕོ་བ་ནི་བསྩལ་བའོ། །དེ་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན་ཏུ་སྤངས་པ་ན་སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱ་ཡང་གཉིས་སུ་མེད་དོ། །རང་སངས་རྒྱས་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་རྟོགས་
― DTG121_Page_0097 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་མཚུངས་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། དེ་དག་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ན་ཡེ་ཤེས་གསུམ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སོ། །འཇིག་རྟེན་མངོན་ཤེས་གང་གིས་བྱུང༌། །འཇིག་རྟེན་འདས་ཀྱིའང་ཇི་ལྟ་བུར། །སེམས་ནི་ས་རྣམས་བདུན་པོ་ཡང༌། །ཇི་ལྟར་ཅི་སླད་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་ནམ་མཁར་འགྲོ་ཞིང་འབར་བ་དང༌། སྣང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། ལྷའི་མིག་དང༌། ལྷའི་རྣ་བ་ཞེས་བྱ་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣལ་འབྱོར་བ་དང་ཐུན་མོང་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པ་ཤེས་པ་དྲུག་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྟེ། བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་འགྲུབ་པ་སྟེ། དེ་འབྱུང་བས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ནི་ས་རྣམས་བདུན་པོ་ཡང༌། །ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། ས་བདུན་དག་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། །སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱད་པའོ། །ས་གཉིས་དག་ནི་གནས་ཡིན་ཏེ། །ས་གཞན་ང་ཡི་རང་བཞིན་ནོ། །ཕྱིའི་དངོས་པོ་བསྩལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་གྱི་ས་བདུན་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་མཉམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་བསལ་ནས་སུ། །ཤེས་པ་ཙམ་ལ་འཇུག་པས་ན། །འདི་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ཏེ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བཤད་པའོ། །ས་བརྒྱད་པོའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་མི་རྟོག་པར་དབུ་མ་དྲི་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། དངོས་མིན་དངོས་པོ་མིན་ཡང་མིན། །ཡོད་དང་མེད་པར་མི་དམིགས་པ། །འདི་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ཏེ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བཤད་པའོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། དངོས་པོས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་མཉམ་པས་མངོན་པར་རྟོགས་སོ་ཞེས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱི་
― DTG121_Page_0098 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དགེ་འདུན་རྣམ་པ་དུ། །ཇི་ལྟར་དགེ་འདུན་དབྱེན་དུ་འགྱུར། །སེམས་ཅན་གསོ་བའི་གཙུག་ལག་ཀྱང༌། །ཇི་ལྟར་ཅི་སླད་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དང༌། གཉི་ག་སྡོམ་པ་པ་དང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་དགེ་འདུན་ནོ། །དགེ་འདུན་གྱི་དཔེས་ཀྱང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པ་དང་འགྱུར་རོ། །གནས་ཁང་གཅིག་ཏུ་གནས་པར་མི་བྱ་བ་དང༌། ལམ་གཅིག་ཏུ་འགྲོ་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པའི་ལྟུང་བར་འགྱུར་འདི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལྟུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་གསོ་བའི་གཙུག་ལག་ཏུ་གྱུར་བ་ནི་གཏི་མུག་གི་རྒྱུ་ལས་སྡིག་པའི་ནད་ལོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་སོ། །འོད་སྲུངས་ལོག་པར་དད་སེལ་དང༌། །གསེར་ཐུབ་ཀྱང་ནི་ང་ཡིན་ཞེས། །རྒྱལ་བའི་སྲས་ལ་གསུངས་པ་དེ། །ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་ཅི་སླད་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་གཟུགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་མགུ་བར་མཛད་པ་དེ་ཇི་བཞིན་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ང་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་བུའི་དོན་དགོངས་པ་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་དུ་གསུང་བ་མཛད་དོ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་ཅིས་མེད་བརྗོད། །རྟག་དང་འཇིག་གཏམ་ཇི་ལྟ་བུ། །ཅི་སླད་སེམས་ཅན་ཡང་དག་ཉིད། །ཐམས་ཅད་དུ་ན་བཤད་མི་མཛད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། བདག་དང་སེམས་ཅན་མེད་པར་འཆད་པ་ནི་རྟག་པ་དང་བདག་ཏུ་ཞེན་པའི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་བ་བཅད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་པར་འཛིན་པ་འཆད་པ་ཡང་བྱེད་པ་པོ་སྨྲ་བ་བཅད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་པ་གང་ཡང་མེད་དེ། དེ་མ་སྐྱེས་པས་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །ཅིའི་སླད་དུ་སེམས་ཙམ་ཐམས་ཅད་དུ་བཤད་པར་མི་མཛད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཕྱི་ཕྱིར་གསོལ་
― DTG121_Page_0099 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་གཅིག་ལ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཞན་ལ་བཤད་པ་མིན། ནད་བའི་དབང་ལས་སྨན་པ་བཞིན། །སྨན་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །ཞེས་ཏེ། དེས་ན་སྣོད་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡང་དག་པར་ངས་ཐམས་ཅད་དུ་མི་འཆད་དོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། ཐོག་མ་པ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་རིམ་གྱིས་ངས་འཆད་དོ། །ཅི་སླད་སྐྱེས་བུ་ན་ཆུང་ནོར། །ཨ་རུ་ར་དང་སྐྱུ་རུ་ཚལ། །ཀེ་ལ་ས་དང་ཁོར་ཡུག་རི། །རྡོ་རྗེ་སྲ་བའང་ཇི་ལྟ་བུ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྐྱེས་བུ་དང་ན་ཆུང་གི་ནོར་ནི་གང་ཕོ་དང་མོ་ལ་མཁོ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ནོར་ཏེ། ལུས་ལས་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཨ་རུར་དང་སྐྱུ་རུ་རའི་ཚལ་ནི་སྨན་ཏེ། སྐྱོན་གསུམ་འཕྲོགས་པས་ན་ཐམས་ཅད་ལ་མཁོའོ། །ཀེ་ལ་ས་དང་ཁོར་ཡུག་རི། །རྡོ་རྗེ་སྲ་བའང་ཇི་ལྟ་བུ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྱུང་ཁུང་མང་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་གནས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འབྱུང་བ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སོ། །དེ་ཡི་དྲུང་ན་མིག་ཡོར་ནི། །རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་རབ་བརྒྱན་ཅིང༌། །དྲང་སྲོང་དྲི་ཟས་ཀུན་གང་ན། །ཇི་ལྟར་ཅི་སླད་བདག་ལ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རི་རབ་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་དྲུང་ན་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་གནས་མི་གཡོ་བ་དྲང་སྲོང་དང་དྲི་ཟ་རྣམས་ཀྱི་གནས་མཆིས་བ་བསོད་ནམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་གནས་བྱུང་བར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་སྒྲུབ་ཏུ་གསོལ། གང་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་མངོན་པར་སྤེལ་བའི་སླད་དུ་སེམས་དང་བའི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་བར་རོ། །ལྷ་ཆེན་གྱིས་ནི་གསན་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཙུན་གཙོའི་སངས་རྒྱས་ནི་ལྷ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལྷ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །དྲིས་པ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་སླར་བསལ་བ་ནས་གང་དག་འཁོར་བ་དང༌། ལོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཟད་བའི་དོན་དུ་མཁོ་བའི་དྲིས་པ་དེ་དག་གི་ལན་ནི་ཐོག་མར་ལེགས་སོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། གསུང་ངོ༌། །དྲིས་པ་ཡང་དག་ཀྱང་རྩྭ་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་
― DTG121_Page_0100 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་དག་ལ་སྐྱོན་ཆེ་བར་བཤད་ཅིང་དེ་དག་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆེད་དུ་ལན་གསུངས་པ། ཐེག་པ་ཆེ་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་པ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་མཆོག་འདི། །སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པའི་ཕུལ། །ལྷ་ཆེན་གྱིས་ནི་གསན་པ་དང༌། །ཞེས་ཏེ། དེ་འདྲི་བ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་པ་བླང་བ་དང༌། དོར་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་མཆོག་ཡིན་ནོ། །དེར་ལྷ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་བཙུན་གཙོའི་སངས་རྒྱས་དང༌། བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་ལེགས་པ་བསྟབས་པ། ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་ལེགས་སོ་ལེགས། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གང་དྲིས་པ། །དེ་ནི་རིམ་གྱིས་ངས་བཤད་ཀྱིས། །བློ་ཆེན་ང་ལས་ཤེས་པར་བྱོས། །སྐྱེ་དང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། །ཇི་ལྟར་མྱ་ངན་འདས་དང་སྟོང༌། །འཕོ་དང་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་དང་སྲས། །ཞེས་བྱ་བར་སྔར་དྲི་བ་ཇི་ལྟར་གསོལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བཤད་པར་མཛད་དེ། དྲི་བ་གང་དག་ལ་སྐྱེས་བུའི་དོན་དུ་མཁོ་བ་མེད་ཅིང་སྐྱོན་ཆེ་བ་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྐྱོན་ཆེ་བར་གསུངས་ཤིང༌། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་ལན་མི་སྩོལ་བ་ནི་སལ་རྡུལ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང༌། རི་རབ་ལ་སྲང་དུ་ཡོད་པ་དང༌། ཉི་ཟེར་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཇི་ཙམ་པ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་བདུན་ནམ་བརྒྱད་ལ་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདྲི་ཞེས་ཏེ། དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དངོས་བོ་མེད་པས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །སྒྲ་མ་གཏོགས་པ་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལ་རྫས་བརྒྱད་དོ། །མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བ་བདུན་ལ་རྡུལ་བར་མར་འགྱུར་རོ། །དེ་བདུན་ལ་རྡུལ་ལོ། །དེ་བདུན་བདུན་གྱི་གོང་མའི་གྲངས་ཀྱི་རི་བོང་དང༌། ལུག་དང་བ་ལང་གི་སྤུ་རྡུལ་དང༌། སྲོ་མ་དང༌། ཤིག་དང༌། ཡུངས་ཀར་དང༌། མ་སེ་དང༌། ནམ་དང༌། ཏོ་ལོ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། གསེར་སྲང་གཅིག་གི་གྲངས་ལ་སོགས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་བརྒྱད་ལས་གྲངས་དུ་འགྲོ་བའོ། །འཛིན་པ་ནི་སྲང་གི་བཞིའི་
― DTG121_Page_0101 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆར་གྲུབ་པའོ། །ཡུངས་ཀར་བདུན་ནམ་བརྒྱད་ཀྱིས་ནས་གཅིག་གོ །ནས་བརྒྱད་ལ་ཚིགས་སོ། །ཚིགས་བཞི་ལ་སོར་མོའོ། །སོར་མོ་བཅུ་གཉིས་ལ་མཐོའོ། །མཐོ་དོ་ལ་ཁྲུའོ། །ཁྲུ་བཞི་ལ་གཞུའོ། །གཞུ་ལྔ་བརྒྱ་ལ་རྒྱང་གྲགས་སོ། །རྒྱང་གྲགས་བཞི་ལ་དཔག་ཚད་གཉིས་ཀྱི་གྲངས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ལོ། །དུས་ལ་སོགས་པའང་ཅིའི་ཕྱིར་ན་མི་འདྲི། དེ་དག་ལས་དྲི་བའི་གཙོ་རྣམས་ཀྱིས་ལན་ནི་གླན་པར་འགྱུར་མོད་ཀྱི། དྲི་བ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྔགས་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་བ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ། འདི་ཇི་ཉོན་ཅིག་ཅེས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྟོན་པར་མཛད་པ། སྐྱེ་བའི་ཚིག་དང་མི་སྐྱེ་བའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་ཚིག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གཞན་གྱི་དབང་གི་གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་པའོ། །མི་སྐྱེ་བའི་ཚིག་ནི་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་བོ་མངོན་པར་འབྲེལ་བ་མེད་པས་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ན་མི་གཉིས་པ་དོན་དམ་པའི་ཚིག་གོ །རྟག་པའི་ཚིག་དང༌། མི་རྟག་པའི་ཚིག་ནི་རྒྱུན་རྟག་པས་ན་རྟག་པའི་ཚིག་གོ །རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མི་རྟག་བས་ན་མི་རྟག་པའི་ཚིག་གོ །མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་དང་མཚན་ཉིད་མེད་བའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་སྐད་ཅིག་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །ཡང་མཚན་ཉིད་ནི་མཚན་མ་སྟེ་དོན་དུ་མའི་ཕྱིར་རོ། །དམ་བའི་ཆོས་དང་མི་འགལ་བའི་སྒྲའི་དོན་དུ་སྦྱོར་བ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། ཁྱད་པར་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མཁྱེན་ཏོ། །མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གང་ན་མཚན་མ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མཚན་མར་བྱ་བ་མེད་པའམ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དངོས་བོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དེ་མི་གཉིས་པའོ། །གནས་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཚིག་དང༌། གནས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་སྐད་ཅིག་པ་དང་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། ཐེལ་དང་ཟུར་གྱི་རིམ་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བློའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་མཛད་དེ། འདུས་མ་བྱས་པར་དགོངས་པའོ། །སྐད་ཅིག་པའི་ཚིག་དང༌། སྐད་ཅིག་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པས་ན་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། ཐོག་
― DTG121_Page_0102 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མ་དང་ཐ་མའི་དུས་སུ་གནས་པའི་རྣམ་པའི་ཆ་དང་བྲལ་བ་ནི་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པ་བཞིན་ནོ། །སྐད་ཅིག་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རྒྱུན་རྟག་པའམ། དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ། རྟག་པ་མ་སྐྱེས་པས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་དུ་དོན་བྱེད་པར་འགལ་ལོ། །གང་ལ་དོན་བྱེད་པའི་མཐུ་མེད་པ་དེ་དངོས་པོ་མ་ཡིན་ཏེ་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་ནོ། །རང་བཞིན་ཡོད་བའི་ཚིག་དང་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གང་ལ་བསྲེགས་པ་དང་འཚེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་སྲ་བ་དང༌། རླན་པ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་དེས་འབྱུང་བའི་རང་བཞིན་སྨོས་པར་བྱའོ། །གང་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ། ཡོད་པ་དང་མེད་པར་བརྗོད་དུ་མེད་པ་དང༌། གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེ་ལ་ཡང་རང་བཞིན་མེད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆུད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་བཙུན་གཙོ་བྱམས་པས་གསུངས་པ། གཉིས་མེད་མེད་པའི་དངོས་པོ་ནི། །སྟོང་པ་ཡི་ནི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་སོ། །སྟོང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་གཞན་གྱི་དབང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་བས་མི་སྟོང་བ་སྟེ། དེར་བྱིས་པ་རྣམས་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཆགས་པར་འཇུག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོའི་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཆད་བའི་ཚིག་དང་ཆད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་སྐད་ཅིག་བ་ཆད་པ་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པ་སྟེ། ཁྱད་བར་དུ་དགོངས་པའི་དོན་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མཁྱེན་ཏོ། །སེམས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། སེམས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གང་ན་སེམས་འཇུག་པ་སྟེ། གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་བ་པོར་ཚིག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་མངོན་པར་འབྲེལ་བ་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཚིག་གོ །ཚིག་ནི་འགྲོ་བ་སྟེ། གང་ན་སེམས་ཀྱང་རྒྱུ་བ་མེད་ན་རྟོག་
― DTG121_Page_0103 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་རྣམས་ཀྱི་ཡི་གེ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ་དེ་ནི་སེམས་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་རིག་པར་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་མི་རྟོག་པའོ། །དབུ་མའི་ཚིག་དང༌། དབུ་མ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་གང་དེ་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་བར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་དབུ་མའི་ཚིག་གོ །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ཡོད་པའི་ཟླས་དྲངས་མེད་པ་སྟེ། །ཡོད་པའང་མེད་པའི་ཟླས་དྲངས་སོ། །དེ་བས་མེད་པར་ཤེས་མི་བྱ། །ཡོད་པར་ཡང་ནི་མི་རྟག་གོ །ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་གསུངས་པ། དངོས་པོ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་མི་འབྱུང་བ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་མཉམ་པས་སོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་སྤངས་པས་ཆུད་པར་འགྱུར་རོ། །དབུ་མ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ཀྱང་གང་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འབྱུང་བའོ། །ཐེར་ཟུག་པའི་ཚིག་དང༌། ཐེར་ཟུག་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཐེར་ཟུག་པའི་ཚིག་ནི་འདུས་མ་བྱས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །ཐེར་ཟུག་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་འགྲོ་བ་སྟེ། སྐྱེ་ནས་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྐྱེན་གྱི་ཚིག་དང༌། རྐྱེན་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། རྐྱེན་གྱི་ཚིག་ནི་རྒྱུས་གང་འབྲས་བུ་བྱེད་པའོ། །རྐྱེན་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་གང་མི་བྱེད་པ་སྟེ། རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དེས་རྟག་པའོ། །རྒྱུའི་ཚིག་དང༌། རྒྱུ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་འདུས་ཚོགས་ནས་འབྲས་བུར་དགོངས་པའོ། །ཡང་ན་རྒྱུའི་ཚིག་ནི་གང་བསྒྲུབ་བར་བྱ་བསྒྲུབ་བའི་རྒྱུས་དེ་ལྟར་སྒྲུབ་བར་བྱེད་པའོ། །ཡང་ན་རྒྱུ་མེད་བའི་ཚིག་ནི་རྒྱུ་དངོས་པོ་མེད་པས་གང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དེ་མི་འགྲུབ་པའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཚིག་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཚིག་སྟེ། སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་བདེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུའོ། །སྲེད་པ་མེད་པའི་ཚིག་
― DTG121_Page_0104 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅེས་བྱ་བ་ལ། སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་ནི་སྲེད་པའི་རྒྱུ་ལས་སོ། །སྲེད་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་སྐྱེ་བ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཙས་མ་ཐག་པ་ལ་རྒ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང༌། མྱ་ངན་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པས་ན་བླང་བ་དང༌། དོར་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བློ་རྣམས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བར་བསྒྲུབ་བར་ངེས་པ་སྔར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེས་ན་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་ཡོད་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཐབས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། ཐབས་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པས་གང་ན་དགོས་པར་བྱེད་ནུས་པ་དེ་ནི་ཐབས་ཀྱི་ཚིག་གོ །གང་ན་བྱེད་མི་ནུས་པ་དེ་ནི་ཐབས་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ་དུས་དང་ཡུལ་ལ་ལྟོས་ཏེ་གཞག་པར་བྱའོ། །མཁས་པའི་ཚིག་དང༌། མཁས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་གང་དཔྱད་ཅིང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ནི་མཁས་པའི་ཚིག་གོ །གང་ན་ཡང་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་མཁས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གོ །དག་པའི་ཚིག་དང༌། དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མཛེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྟོང་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་དག་པའི་ཚིག་གོ །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་མེད་པ་དང༌། མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཤེས་པ་ནི་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གོ །རིགས་པའི་ཚིག་དང༌། རིགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མཛེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྟོང་པའི་ཚུལ་གྱི་ཚད་མས་ཁྱད་པར་ཤེས་པ་ནི་རིགས་པའི་ཚིག་སྟེ། རང་བཞིན་གསུམ་པའི་མཚན་མ་མངོན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རིགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའོ། །དཔེའི་ཚིག་དང༌། དཔེ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཚད་མ་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་དོན་གང་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟོག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་བློ་མཚུངས་པ་དེ་ནི་དཔེའོ། །དེ་ལས་ལྡོག་བ་ནི་དཔེ་མ་ཡིན་པའོ། །དེས་ན་སྨྲས་པ། བསྒྲུབས་པས་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད། །བསྒྲུབ་པ་མེད་པའང་མེད་པ་ཉིད།
― DTG121_Page_0105 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གང་ན་དཔེ་ནི་བརྗོད་བྱ་བ། །ཕྱོགས་བཅས་ཕྱོགས་མེད་ཉིད་དུའོ། །སློབ་མའི་ཚིག་དང༌། སློབ་མ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་ཕན་འདོགས་པ་བླ་མ་རྣམས་དང་རྩོད་པ་ནི་སློབ་མའི་ཚིག་གོ །སློབ་མ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་འགྲན་ང་བ་རྣམས་དང་ཐུབ་ཐུབ་ཏུ་སྨྲ་ཞིང་འདི་ནི་བླ་མ་ཡང་མ་ཡིན་སློབ་མ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བས་ན་ཕལ་འདུས་པའི་ནང་དུ་གཞན་ཕམ་པར་བྱ་བའི་རིགས་སོ་སྙམ་ནས་ཆོས་དང་བཅས་པས་རྒོལ་བ་པོ་ཚར་གཅོད་པའོ། །བླ་མའི་ཚིག་དང༌། བླ་མ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་གང་དམ་བའི་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་བླ་མའོ། །གང་ཡང་ཕྱིར་རྒོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་བླ་མ་མ་ཡིན་པའོ། །རིགས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། རིགས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་རིགས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཆོས་བཅུ་བ་ལས་གསུངས་པ། དུ་བས་མེ་ནི་ཤེས་པར་བྱེད། །བྱ་བཞད་ཀྱིས་ནི་ཆུར་ཤེས་བྱེད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་ཆེན་གྱི། །རིགས་ནི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས། །དེ་ནི་རང་བཞིན་སྙིང་རྗེ་ཅན་ཡིན་ལ། ལོངས་སྤྱོད་ཆེས་དང་སྦྱིན་པ་དེ་ལ་དེའི་སེམས་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །ཉན་ཐོས་པ་ནི་བདག་ལ་ཕན་པར་ཞུགས་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱང་བདག་ལ་ཕན་པར་ཞུགས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །གང་ལ་བྱང་ཆུབ་གསུམ་དུའང་སེམས་མི་འཇུག་ལ། འཁོར་བར་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་སྐྱོ་བ་མེད་པ་ནི་བདུད་ཀྱི་རིགས་པ་ཡིན་པས་ན་རིགས་མེད་དོ། །ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ཚིག་དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་མེད་པའི་ཚིག་ནི། ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཐེག་པ་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ཚིག་གོ །རྟག་པའི་བདག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་བོ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་ཅིང་ཁྲུས་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། གད་པ་དང༌། གཡང་ས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། རྩ་བ་ཟ་བ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང་གསེར་ལ་སོགས་པ་འཆང་བས་ཐར་བར་རྟོགས་པ་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །ཐལ་བས་སྐུད་པ་དང༌། སྐྲ་འབལ་བ་དང༌། རལ་
― DTG121_Page_0106 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཅོད་པན་གྱིས་བརྒྱན་པ་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། བ་ལང་གི་བརྟུལ་ཞུགས་དང་རྨ་བྱའི་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་སོགས་པ་འདི་ནི་བདག་ཏུ་ཞེན་པར་སྦྱོར་བ་ཡིན་གྱི། སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་བའི་ཐར་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་མེད་པ་ཉིད་ཐར་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ནི་འདི་ཐམས་ཅད་ཐེག་པ་གསུམ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །སྣང་བའི་ཚིག་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པར་བྱ་བ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་བྱ་བར་རོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་དཀྲུགས་པའི་མཐུ་དང་མཉམ་བར་འཇོག་པ་མེད་པའི་མ་རིག་པ་དང་ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སློངས་ཏེ་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་བ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་མེད་པར་གྱུར་ནས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་འགྱུར་ཏེ། བསམ་པ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཉིད་གནས་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྣང་བ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྣང་བ་དང་བྲལ་བའོ། །སྣང་བ་མེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཁོར་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །སྨོན་པའི་ཚིག་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་སྟེ། ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པས་ན། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཚིག་དང༌། གནས་ཀྱི་ཚིག་གོ །ཚིག་ནི་འགྲོ་བ་དང༌། ཚིག་ནི་གསུམ་ཡང་སྦྱོར་ཏེ། སྒྲ་རྣམས་ནི་དོན་དུ་མའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཚིག་རྒྱུད་ལས་འབྱུང་བ། །དོན་འགྲེལ་པ་ཡི་མཚན་མ་དང༌། །སྒྲ་གཞན་ལ་ནི་བསྙེན་པ་དང༌། །མཐོ་བ་ཡུལ་དང་དུས་རྣམས་ཀྱང༌། །ཁྱད་པར་དྲན་པའི་རྒྱུ་རྣམས་སོ། །ཞེས་བྱའོ། །
― DTG121_Page_0107 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྨོན་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་རྟོགས་ནས་བདག་གི་དོན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །འཁོར་གསུམ་གྱི་ཚིག་དང༌། འཁོར་གསུམ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཤེས་པ་དང༌། ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཤེས་པས་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་དང་འཁོར་གསུམ་མོ། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྤྱད་དེ་གཟུགས་རྣམ་པར་བཤིག་ནས་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལ་ཡང་ཡན་ལག་མེད་དེ། །འཁོར་གསུམ་མི་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ། ནད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཚོགས་སུ་མི་གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཁོར་གསུམ་སྟོང་པ་ནི་འཁོར་གསུམ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། དེ་ལྟ་བས་རྒ་འཁྲུལ་བ་མེད་ཅེས་བྱའོ། །མཚན་མའི་ཚིག་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་བསམ་གཏན་གང་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པས་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་འཛིན་པ་དེ་ནི་མཚན་མའི་ཚིག་གོ །གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བར་གང་ན་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་མི་འཛིན་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། ཚོར་བ་པོའི་རྣམ་པར་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་མི་འཛིན་པ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །ཡོད་མེད་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། ཡོད་མེད་ཀྱི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་ཕྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱིས་དག་ཉིད་དུ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཀ་བ་དང་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པས་སྤྱིར་རྫ་མར་འགྱུར་བ་དང་ཀ་བ་ཆུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པས་རྫ་མ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཀ་བ་གྲ་བ་ལ་སོགས་པས་རྫ་མར་གྱུར་ཀྱང་གྲུ་བཞི་དང༌། ཟླུམ་པོ་ལ་སོགས་པས་ཀ་བ་རྫ་མར་བྱེད་དོ། དེ་བཞིན་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བར་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཀ་བ་དངོས་པོ་ལ་སོགས་བས་སྤྱིར་རྫ་མར་
― DTG121_Page_0108 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱུར་ཀྱང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་བུ་མ་པ་ལ་སོགས་པའི་དགོས་པས་ཡོད་པར་གྱུར་ཀྱང་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །བུམ་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་གྱུར་ཀྱང་ཀ་བ་ལ་སོགས་པས་སྤྱིར་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། ཀ་བ་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་རྫ་མར་གྱུར་ཀྱང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་ནི་ཀ་བ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་རྫ་མར་གྱུར་ཀྱང་ཅིག་ཅར་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཅིག་ཅེར་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཡུལ་དང༌། དུས་དང༌། རིམ་དང༌། རྣམ་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་དང་མེད་དོ་ཞེས་ཀྵ་པ་ན་ཀས་རྣམ་པ་བདུན་དུ་འབྱུང་བར་སྨྲ་བའི་ཚིག་ནི་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཚིག་གོ །ཡོད་མེད་ཀྱི་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །གཉིས་ཀའི་ཚིག་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསལ་བ་དང༌། མི་བསལ་བ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་ཡོད་ཅེས་པ་དེ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གསལ་བའི་དོན་དང་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་ཡོད་དོ་ཞེས་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་བསལ་བའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་བསྒྲུབ་པར་གསུངས་པ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་བྱ་བ་ནི་ནུས་ཀྱིས་སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་དམིགས་པའོ། །སོ་སོར་རང་གི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། སོ་སོ་རང་གི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། ཕུང་པོར་མི་གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ཉིད་རྒྱུར་ཤེས་ཤིང་ཕུང་པོ་གནས་པ་ཐམས་ཅད་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །རྟག་པ་མ་སྐྱེས་པས་ནི་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟ་བུར་
― DTG121_Page_0109 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལས་དག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་སོ་སོ་རང་གི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚིག་གོ །དེ་རང་གི་རིགས་ནི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་དང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པ་མེད་པར་གྱུར་པའོ། །གང་ཡང་བདག་དང༌། གཙང་བ་དང༌། བདེ་བར་བསྒོམ་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཤེས་བདེ་ནི་སོ་སོ་རང་གི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་ཚིག་གོ །མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་བདེ་བའི་ཚིག་དང༌། མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་བདེ་བ་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་མི་འགོག་པས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་བའི་སྒོ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་མཐོང་བའི་ཆོས་ཀྱི་བདེ་བའོ། །བཞེངས་ནས་དག་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཞུགས་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་གཞན་དོན་མཛད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་མཐོང་བའི་ཆོས་ཀྱི་བདེ་བ་མེད་པའོ། །ཞིང་གི་ཚིག་དང༌། ཞིང་མེད་པའི་ཚིག་གི་སེམས་མཉམ་པར་མ་གཞག་པའི་བདག་དང༌། གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གི་མཐུ་ལས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་ཆགས་པའི་ཞིང་བཀོད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དུ་མའི་རྣམ་པར་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་པར་བྱ་བསྒོམ་པ་དང་ཕྲ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་སྟོང་པར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ཞིང་ནི་ཞིང་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་དོན་དམ་པར་མི་གཉིས་པར་ཤེས་སོ། །རྡུལ་གྱི་ཚིག་དང་རྡུལ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རྡུལ་གྱི་ཚོགས་སྦོམ་པོར་སྣང་བ་ལ་ནི་ཞིང་གི་འདུ་ཤེས་སུ་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་ན་རྡུལ་མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བ་ཉིད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་འབྱེད་པས་ཕྱེ་བ་ན་སྟོང་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་རྡུལ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང་བྲལ་བ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་འགྱུར་རོ། །ཆུའི་ཚིག་དང༌། ཆུ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་ཚུལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་རྣམས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆུའི་ཚིག་ནི་ཆུ་མེད་པའི་ཚིག་ཡིན་ནོ། །བཀྲུ་བ་དང༌། ལྟུང་བར་ངེས་པ་འཛིན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས་སྙམ་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ།
― DTG121_Page_0110 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྨོངས་པའི་ཚིག་དང༌། རྨོངས་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཆུ་ལ་སོགས་པ་རྨོངས་པའི་ཤེས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྤོང་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ན་གང་གི་ཚེ་ན་ཕྱིའི་སྦོམ་པ་དང༌། ཕྲ་བར་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་རྨོངས་པའི་ཚིག་ནི་རྨོངས་པ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། འཁྲུལ་བ་དང༌། འབྲལ་བ་མི་གཉིས་པར་འགྱུར་རོ། །བྱུང་བའི་ཚིག་དང༌། བྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི། བསྲེགས་པ་དང༌། འཚེད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགོངས་པ་དང༌། ཁྲུས་དང༌། འབོག་ལ་སོགས་པ་ནི་བྱུང་བ་ལ་གནས་པས་ནི་དེ་བྱུང་བའི་ཚིག་གོ །འཁྲུལ་བ་ལས་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣང་བས་ན་བྱུང་བའི་ཚིག་མ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པས་གང་གི་ཚེ་ན་སྦོམ་པ་དང༌། ཕྲ་བ་རྣམ་པར་གཞིགས་ཤིང་ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བྱུང་བ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །གྲངས་དང་རྩིས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། གྲངས་དང་རྩིས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཡུལ་དང་དུས་ལ་སོགས་པའི་གྲངས་སུ་འབྱེད་པ་ཕྱིའི་དོན་མེད་པ་མི་རུང་སྟེ། སའི་རྡུལ་ཕྲ་མོར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་འབྱེད་པས་དབྱེ་ཁས་ན་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །རྡུལ་བདུན་ནམ་བརྒྱད་ཀྱི་གྲངས་ཀྱི་རིམ་པས་ཕྲ་བའི་སྤུའི་ཐོག་མ་དང༌། དེ་ལས་འདུས་པའི་ཡན་ལག་དང༌། སྲོ་མ་དང༌། ཡུངས་ཀར་གྱི་འབྲུ་དང༌། ནས་དང༌། ཚིགས་དང༌། སོར་མོ་དང༌། མཐོ་དང༌། ཁྲུ་དང༌། གཞུ་བརྒྱ་དག་གི་རིམ་པས་རྒྱང་གྲགས་དང༌། དཔག་ཚད་སྟོང་དང༌། འབུམ་དང༌། བྱེ་བའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་གྲངས་སུ་བགྲང་པ་རྣམས་ནི་ཕྱིའི་དོན་ལ་གནས་པའོ། །དུས་བགྲང་པ་ཡང༌། གྲང་བ་དང༌། དྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྱིས་བྱེ་བྲག་ཉིད་ཀྱང་ཕྱིའི་དོན་ལ་གནས་པ་སྟེ། ཕྱིའི་དོན་ཀྱང་མེད་པས་ན་གྲངས་དང་རྩིས་ཀྱི་ཚིག་ནི་གྲངས་དང་རྩིས་མེད་པའི་ཚིག་ཡིན་ནོ། །མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཚིག་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་འབར་བ་དང༌། ཆར་བ་དབབ་པ་དང༌། ནམ་མཁར་འགྲོ་བ་ནི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཡིན་ནོ། །ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་ཐམས་ཅད་སྟོང་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཚིག་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་
― DTG121_Page_0111 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་ཅིང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱོ་བའི་ཚིག་དང༌། སྐྱོ་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་ཕྱིའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་རྫ་མ་ཅན་དང༌། སྐོང་བ་དང༌། གཏོང་བའི་རླུང་ལ་གོམས་པར་བྱ་བ་དང༌། རྒྱས་པ་ཅན་ཡང་སྐྱོ་བའི་ཚིག་གོ །དེ་ལས་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། རྫུས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དེ་ཡང་སྐྱོ་བའི་ཚིག་ཅེས་བྱའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་གང་གི་ཚེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཅིའང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ན། ཡེ་ཤེས་སྐྱོ་བ་མེད་པའི་ཚིག་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་སོ། །སྟུག་པོའི་ཚིག་དང༌། སྟུག་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། སྟུག་པོ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་འདུས་པ་སྣང་བའོ། །ཡང་ན་སྟུག་པོ་ནི་སྤྲིན་རྣམས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་དེ་གཉིས་ཀ་དང་སྟུག་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ཡིན་ནོ། །བཟོ་དང་སྒྱུ་རྩལ་རིག་པའི་ཚིག་དང༌། བཟོ་དང་སྒྱུ་རྩལ་རིག་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་བཟོ་དང་སྒྱུ་རྩལ་རིག་པའི་ཚིག་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ན་རབ་རིབ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པར་མཐོང་བས་ན་མི་གཉིས་པའི་ཤེས་པ་ལ་བཟོ་དང༌། སྒྱུ་རྩལ་རིག་པའི་ཚིག་ནི་ཚིག་མེད་པ་སྟེ། ལྡོག་པར་འགྱུར་བའོ། །རླུང་གི་ཚིག་དང༌། རླུང་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ནན་ཏན་གྱིས་དཀྲུག་ནས་འབྱུང་བ་དང༌། རྔུབ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་དུ་འབྱེད་པ་ན་སྒྲའི་མཚན་མ་ནི་རླུང་གི་ཚིག་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྟོང་པར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་རླུང་གི་ཚིག་ནི་རླུང་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྲུབ་པོ། །སའི་ཚིག་དང༌། ས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་སའི་ཚིག་སྟེ། སེམས་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་མི་གཉིས་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚིག་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་སྟོང་པར་མཐོང་སྟེ། སྣང་བ་མེད་པ་ལ་རིམ་ཅི་ཡང་ཅེས་བྱ་བའོ། །བསམ་པའི་ཚིག་དང༌། །བསམ་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་
― DTG121_Page_0112 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསམ་པ་འཇུག་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ན་གང་གི་ཚེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་པའི་ཚིག་ནི་བསམ་པ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་བསམ་དུ་མེད་པ་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གནས་སོ། །གདགས་པའི་ཚིག་དང༌། གདགས་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པར་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། གང་མི་གཉིས་པ་དང་སེམས་པ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་དེར་འདོགས་བར་མི་འཇུག་གོ །རང་བཞིན་གྱི་ཚིག་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གང་ལ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། རྗོད་པའི་རྣམ་བས་དངོས་པོར་བསྡོམ་པར་བྱ་བ་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ཚིག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ན་གང་གི་ཚེ་ན་དམིགས་པར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ལའང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་རང་བཞིན་མེད་པ་མི་དམིགས་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཕུང་པོའི་ཚིག་དང༌། ཕུང་པོ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་འདུས་པ་ལས་ཕུང་པོར་འདུ་ཤེས་འཇུག་སྟེ། འབྱུང་བའི་སྒོ་དང༌། རིགས་ཀྱི་དོན་རྣམས་སུ་ཕུང་པོ་དང༌། །སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཁམས་རྣམས་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་གཅིག་དང་དུ་མར་འདུས་པའི་འདུ་ཤེས་འཇུག་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ཕུང་པོའི་ཚིག་ནི་ཕུང་པོ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་ཆུད་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་གྱི་ཚིག་དང༌། སེམས་ཅན་མེད་པའི་ཚིག་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ན། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་བྱ་བ་དེའི་ཚེ་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་སེམས་ཅན་གྱི་ཚིག་ནི་སེམས་ཅན་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་སོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་བརྟགས་པའི་སེམས་ཅན་དུ་ཀུན་བརྟགས་པ་ཡང་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །བློའི་ཚིག་དང༌། བློ་
― DTG121_Page_0113 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། བློ་ནི་ཆུད་པར་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ན་ཆུད་པར་བྱ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བློའི་ཚིག་ནི་བློ་མེད་པའི་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། སྟོང་པ་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚིག་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང༌། གཉིས་སུ་མེད་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་མོ། །གང་དག་པ་དེར་ཡང་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ནི། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །མྱ་ངན་འདའ་བར་རྣམ་རྟོག་མེད། །འཁོར་བ་བསམ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །གང་འཁོར་མྱ་ངན་འདའ་བ་དེར། །སུ་ཞིག་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱ། །ལེན་མེད་དང་ནི་མྱ་ངན་འདས། །མྱ་ངན་འདའ་བ་ང་ཡིར་འགྱུར། །དེ་ལྟར་གང་འཛིན་དེ་དག་ནི། །ལེན་པ་ལེན་མིན་འཛིན་པའོ། །མྱ་ངན་འདའ་བའི་མཐའ་གང་ཡིན། །འཁོར་བའི་མཐའ་ཡང་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཉིས་པར་ནི་ཆུང་ཟད་ཀྱང༌། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །གང་དག་ཡོད་པར་མཐོང་བ་དང༌། །དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང་མེད་མཐོང་བ། །ལྟ་བ་ཉེ་བར་ཞི་བ་ནི། །བློ་ཆུང་དག་གིས་མི་མཐོང་ངོ༌། །རྣམ་པར་རྟོག་མེད་སྣང་མེད་པ། །སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྤྲོས་པ། །དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་དག །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བདུད་རྩིའོ། །སྤྲོས་ལས་འདས་པ་མི་གཉིས་པ། །གང་དག་སངས་རྒྱས་སྤྲོས་པར་བྱེད། །དེ་དག་སྤྲོས་ཉམས་གླེན་པ་རྣམས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མི་མཐོང་ངོ༌། །སྟོང་པ་ཞེས་པར་སྨྲ་བྱ་མིན། །མི་སྟོང་ཞེས་པར་འགྱུར་བ་མིན། །གཉིས་དང་མི་གཉིས་ཞེས་པ་ཡང༌། །རྣམ་བཞི་ཞེ་ལ་ག་ལ་ཞིག །དེས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚིག་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དེ་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་
― DTG121_Page_0114 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚིག་གོ །འཁོར་བ་སྲེད་པ་དང༌། མི་ཤེས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་སྙེམས་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལྡས་འདས་པ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །ཤེས་བྱའི་ཚིག་དང༌། ཤེས་བྱ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་རྡུལ་ཕྲན་དུ་གཞིགས་བ་ན་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་ཆ་མེད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྟོང་པར་མཐོང་སྟེ། ཤེས་བྱའི་ཚིག་དེ་ནི་ཤེས་བྱ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་ཤེས་སོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཚིག་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་དང༌། འབྲེལ་བ་དང༌། ཚིག་གི་དོན་དྲུག་ཡོངས་སུ་ཞེས་པས་ཐར་བར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དང༌། བདག་རྟག་ཅིང་གཅིག་དང་དུ་མ་བར་རིག་སྔགས་ཀྱི་མཐར་སྨྲ་བ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། གྲངས་ཅན་དང༌། ཀྵ་པ་ན་ཀ་ལ་སོགས་པས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་སྔར་བཤད་ཕ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེས་ན་རྟག་པ་དང༌། བདག་སུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཚིག་ནི་ཕྱིའི་དོན་དུ་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཁྲག་ཁྲུག་གི་ཚིག་དང༌། ཁྲག་ཁྲུག་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཁྲག་ཁྲུག་ནི་འཁྲུལ་པ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་ཡང་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། མཛེས་པ་དང༌། གཙང་བར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱིའི་དོན་བསལ་བས་ཁྲག་ཁྲུག་གི་ཚིག་ནི་ཁྲག་ཁྲུག་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །སྐྱུ་མའི་ཚིག་དང༌། སྒྱུ་མ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་སྒྱུ་མའི་ཚིག་གོ །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་སྒྱུ་མ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། ཇི་ལྟར་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་བྱུང་བ། ཇི་ཙམ་དུ་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་ཙམ་དུ་བརྫུན་ནོ། །ཇི་ཙམ་དུ་མཚན་ཕུན་སུམ་
― DTG121_Page_0115 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཚོགས་པ་མེད་པ་དེ་ཙམ་དུ་མི་བརྫུན་ནོ། །རྨི་ལམ་གྱི་ཚིག་དང༌། རྨི་ལམ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་གཞན་པ་གཞན་གྱི་དབང་གི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྨི་ལམ་གྱི་ཚིག་གོ ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་ཞིང་བསམ་དུ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་གྲུབ་པ་ནི་རྨི་ལམ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གོ །སྨིག་རྒྱུའི་ཚིག་དང༌། སྨིག་རྒྱུ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་བྱེད་པའི་སྣང་བ་ཙམ་གྱིས་ནོར་བའི་ཤེས་པའི་ཚིག་ནི་སྨིག་རྒྱུའི་ཚིག་གོ །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་འགྱུར་བ་གསལ་བ་སྣང་བ་དང་མཚུངས་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མྱང་མ་གྱི་ཐང་ལ་སོགས་པ་འཆུར་ཤེས་པ་གདོན་མི་ཟ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་རྨི་ལམ་མེད་པའི་དུས་ན་ཡང་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་མྱ་ངམ་གྱི་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆུར་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་སྨིག་རྒྱུའི་ཚིག་ནི་སྨིག་རྒྱུ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །གཟུགས་བརྙན་གྱི་ཚིག་དང༌། གཟུགས་བརྙན་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་བཞིན་གྱི་གཟུགས་ཉིད་མེད་ན། དེ་ལས་གཟུགས་བརྙན་དུ་གྱུར་པ་ལྟག་ལ་ཞིག་སྟེ། རྨི་ལམ་དུ་རྨི་ལམ་གཞན་པ་ལྟ་བུ་བས་ན་གཟུགས་བརྙན་གྱི་ཚིག་ནི་གཟུགས་བརྙན་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་གཟུགས་ནི་ལུས་ཏེ། ཕྱིའི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་གཟུགས་མེད་པའི་ཚིག་གོ །འཁོར་ལོའི་ཚིག་དང༌། འཁོར་ལོ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་འགལ་བ་ཉིད་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་སྟེ། དེའི་ཚེ་དེའི་འབྲས་བུ་གཟུགས་བརྙན་ནི་འཁོར་ལོ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །དྲི་ཟའི་ཚིག་དང་དྲི་ཟ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ཕྱིའི་རྣམ་པར་གྲུབ་པ་མེད་པས་ན་དེ་ལས་ལྷག་པའི་དགོས་པ་གྲུབ་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེས་ན་དྲི་ཟའི་ཚིག་ནི་དྲི་ཟ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གོ །ལྷའི་ཚིག་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་ལྷའི་ཚིག་གནས་ནི་ལྷའི་ཚིག་མ་ཡིན་ནོ། །ཟས་སྐོམ་གྱི་ཚིག་དང༌། ཟས་སྐོམ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ཡང་ཟས་དང་སྐོམ་བཟའ་བཏུང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་དེ་ཡོད་པའང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་ཟས་སྐོམ་གྱི་ཚིག་འདི་
― DTG121_Page_0116 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཟས་སྐོམ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །འཁྲིག་པའི་ཚིག་དང༌། འཁྲིག་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ལུས་ཡོད་ན་ནི་འཁྲིག་པར་ཡང་འགྱུར་ན། ཇི་ལྟར་ལུས་ནི། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་ཡོད་པ་མིན། །དེ་ལྟ་བུར་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན། དེའི་ལུས་ཉིད་ལ་སྟོང་པར་མཐོང་ན། དེའི་ཚེ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མཛེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྟོང་པར་བསྒོམས་པས་འཁྲིག་པའི་ཚིག་ནི་འཁྲིག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ཏུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་རོ། །ལྟ་བའི་ཚིག་དང༌། ལྟ་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་ལྟ་བའི་ཚིག་ནི་ལྟ་བ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚིག་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་གང་གཞན་གྱི་དབང་གིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་མི་སྣང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པ་ན་ཤེས་པར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་བསམ་དུ་མེད་པ། སྣང་བ་མེད་ཅིང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་མི་གཉིས་བར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་དགེ་བ་དང་མ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམ་པ་གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་མི་སྣང་ངོ༌། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚིག་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་འདི་ནི་བྱ་བའོ། །འདི་ནི་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འགྱུར་གྱི། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། སྟོང་བ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བྲལ་བ་དང༌། སྣང་བ་མེད་ཅིང་མི་གཉིས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་མཐོང་སྟེ། དེས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་
― DTG121_Page_0117 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟག་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚིག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། ཉི་ཟླ་དང་སྐར་མའི་ཚིག་དང༌། ཉི་ཟླ་དང་སྐར་མ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུན་གྱི་དབང་དང༌། དམ་པ་དང་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ལས་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་འབྱུང་ཞིང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གཞན་གྱི་དབང་སྟེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་བས་ན་ཉི་ཟླ་དང་སྐར་མའི་ཚིག་ནི་དོན་དམ་པར་སྟོང་པས་ཉི་ཟླ་དང་སྐར་མ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །བདེན་པའི་ཚིག་དང༌། བདེན་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་བདེན་པ་བཞིའི་ཤེས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ན་ཐམས་ཅད་གཉིས་སུ་མེད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་བདེན་པའི་ཚིག་ནི་བདེན་པ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །འབྲས་བུའི་ཚིག་དང༌། འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རྩེ་མོ་ཉི་ཤུར་འཕགས་པ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྷ་བའི་རི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྡོ་རྗེས་བཅོམ་བ་སྟེ་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་འཐོབ་བོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྩེ་མོ་ཉི་ཤུ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་བདག་གོ་བར་ཀུན་ཏུ་མཐོང་བ་དང༌། བདག་གཟུགས་ཅན་པ་དང༌། བདག་གི་གཟུགས་དང༌། བདག་ལ་གཟུགས་ཞེས་པར་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་རྣམས་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སྟོང་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདིར་གཟུང་བ་དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་འཁྲུལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་འབྱུང་བ། རབ་འབྱོར་བདག་གིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པོ་ཞེས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཅི་སྟེ་སྙམ་དུ་འགྱུར་རམ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལགས་སོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་བགྱི་བའི་ཆོས་དེ་གང་ཡང་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་སྟོང་པར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་
― DTG121_Page_0118 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟོག་པས་ན་འབྲས་བུའི་ཚིག་ནི་འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །འགོག་པའི་ཚིག་དང༌། འགོག་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གདགས་པར་བྱ་བ་ཡང་མེད་པས་ན། འགོག་པའི་ཚིག་ནི་འགོག་པ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་འགོག་པར་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད་པ་དང༌། ཚངས་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་དང༌། འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་ཏེ། འདི་ལྟ་བུར་བདེན་པ་བཞིར་བསྒྱུར་བ་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་རྣམས་ལ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཤེས་པ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ནི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་མི་གཉིས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་ཅིང༌། སེམས་མེད་པ་ལ་མི་སྣང་སྟེ། དེ་བས་ན་འགོག་པའི་ཚིག་ནི་འགོག་པ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །འགོག་པ་ལས་ལྡང་བའི་ཚིག་དང༌། །འགོག་པ་ལས་ལྡང་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་འགོག་པ་བདེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བ་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། གཙང་བ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པ་དག་འཇིག་རྟེན་གྱི་བསམ་གཏན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣང་བ་རྨི་ལམ་དང༌། །མིག་འཕྲུལ་དང་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པས་སྟོང་པ་སྟེ། གཉིས་སུ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་མི་སྣང་བས་ན་འགོག་པ་ལས་ལྡང་བའི་ཚིག་ནི་འགོག་པ་ལས་ལྡང་བ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཚིག་དང༌། ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་འདི་ཅི་ལྟར་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་མོས་པར་འགྱུར་གྱི་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཕུང་པོར་གནས་པ་མེད་པ་དང༌། འཇིག་པ་ཉིད་ཡིན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱིའི་དོན་དུ་འཁྲུལ་བ་སྤངས་ཏེ། བསམ་པ་དང་བྲལ་ཞིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ། དོགས་པ་དང་བྲལ་པ་གཉིས་གནས་
― DTG121_Page_0119 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོ། །མཚན་གྱི་ཚིག་དང༌། མཚན་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཆོས་དང༌། ཆོས་ཅན་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང༌། སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་ལ་སོགས་པའི་བརྟག་པ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་གོ །གང་དེའི་གཞི་ཡིན་བའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སྒྲའི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ནས་སྤྱིའི་རྣམ་པར་མངོན་པར་བརྗོད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷ་རྨ་ཀཱིརྟིས་སྨྲས་པ། དོན་དམ་དེ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །སྦྱོར་བ་མེད་ཅིང་ཐ་དད་མེད། །གཟུགས་ནི་གཅིག་དང་ཐ་དད་པར། །དེ་དག་བློ་ཡི་འཁྲུལ་པའོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །མཚོན་བྱ་མཚན་ཉིད་གལ་ཏེ་གཞན། །མཚན་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར། །གཅིག་ནའང་དེ་གཉིས་མི་འགྲུབ་སྟེ། །ཐ་དད་ན་ཡང་གཞན་དུ་མེད། །དེ་བཞིན་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་ཏེ། །དེས་ན་མཚན་གྱི་ཚིག་ནི་མཚན་མེད་པའི་ཚིག་གོ །ཡན་ལག་གི་ཚིག་དང༌། ཡན་ལག་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཡན་ལག་ནི་ལུས་ཏེ། ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན། དེ་ཡང་མེད་དེ་དེས་ན་ཡན་ལག་གི་ཚིག་ནི་ཡན་ལག་མེད་པའི་ཚིག་གོ །སྒྱུ་རྩལ་རིག་པའི་ཚིག་དང༌། སྒྱུ་རྩལ་རིག་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཡན་ལག་མེད་པའི་ཚིག་གོ །སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་གྱི་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་དེ་མི་སྣང་ངོ༌། །བསམ་གཏན་གྱི་ཚིག་དང༌། བསམ་གཏན་མེད་པའི་ཚིག་ནི་བསམ་གཏན་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དུ་བྱ་བ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་དེ་གསུམ་ནི་ཕྱིའི་དོན་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པར་བསྒོམ་པ་ལ་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་གཞིགས་ཏེ། མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་མི་གཉིས་པ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ནོར་པའི་ཚིག་དང༌། ནོར་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ནོར་བའི་ཚིག་སྟེ། དེ་གཉིས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ནོར་བ་དང་བྲལ་བ་ནོར་པ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །སྣང་བའི་ཚིག་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣང་བའི་ཚིག་སྟེ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བས་དེ་དེ་ལྟར་སོང་སྟེ། སྣང་བ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །སྲུང་བའི་ཚིག་
― DTG121_Page_0120 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང༌། བསྲུང་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་འདིས་བསྲུང་བར་བྱ་བ་དང༌། འདི་སྲུང་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་སྲུང་བར་འགྱུར་གྱི། གཉིས་སུ་མེད་པ་ལས་དེ་ལྡོག་སྟེ། དེ་བས་ན་སྲུང་བའི་ཚིག་ནི་བསྲུང་བ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །རུས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། རུས་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། རུས་ནི་རྒྱུད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པས་འཛིན་གྱི་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་མི་སྣང་བས་ན་རུས་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་ཡང་དག་པར་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ། །དྲང་སྲོང་གི་ཚིག་དང༌། དྲང་སྲོང་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་པ་ཏན་ཛ་ལའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཡོད་པ། སྡོམ་པ་དང༌། ངེས་པ་དང༌། སྟན་དང༌། སྲོག་གི་འབད་པ་དང༌། ཕྱིས་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །དྲང་སྲོང་ཨ་གསྟའི་རྣལ་འབྱོར་ཡང༌། །སྲོག་འབད་དེ་བཞིན་བསམ་གཏན་དང༌། །ཕྱིས་བསྒྲུབ་དེ་ནས་འཛིན་པ་དང༌། །རྟོག་གེ་ཏིང་འཛིན་དེ་བཞིན་དུ། །ཡན་ལག་དྲུག་གི་རྣལ་འབྱོར་བརྗོད། །དྲང་སྲོང་ན་ཀའི་རྣལ་འབྱོར་ནི། །འཛུམ་པ་ཕྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ། །ཐལ་མོ་ཙམ་དུ་རྣམ་ཤེས་བྱ། །དེ་བཞིན་བཅུ་གཉིས་ཙམ་པོ་ནི། །སྲོག་འབད་པར་ནི་མངོན་བརྗོད་བྱ། །སྲོག་འབད་བཅུ་གཉིས་འཛིན་པ་སྟེ། །འཛིན་པ་གཉིས་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན། །དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་ལྡན་པ་ལ། །དབང་ཕྱུག་རབ་ཏུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །བདག་གི་མཆོག་ནི་གཟི་བརྗིད་ཀྱིས། །དེ་ནི་འབར་བར་མཐོང་བའོ། །དེ་དེ་ལྟར་དྲང་སྲོང་གི་རིགས་སྲོག་གི་འབད་པ་ལ་སོགས་པའི་དཀའ་ཐུབ་དཀའ་བས་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བའོ། །འཁོར་བའི་རྒྱུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་ལ། བདག་ཏུ་ཞེན་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་བདག་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་པ་དེ་དག་གིས་མི་ཤེས་ཏེ། དེ་མི་ཤེས་པས་གྲོལ་བ་མེད་དེ། །འཁོར་བས་ན་དྲང་སྲོང་གི་ཚིག་ནི་དྲང་སྲོང་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གོ །ཇི་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་གསུངས་པ། གང་དག་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་གནས། །དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་གནས། །གང་ན་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ཡིས། །བདག་མེད་དེ་དག་མི་ཤེས་སོ། །རྒྱལ་པོའི་སྲིད་ཀྱི་ཚིག་དང༌། རྒྱལ་པོའི་
― DTG121_Page_0121 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྲིད་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། མཛེས་པའི་དངོས་པོ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བས་དབང་ཕྱུག་འདོད་པར་འགྱུར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མཛེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྟོང་པར་ཤེས་པ་ན་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་ཀྱི་ཚིག་ནི་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གོ །སྐྱེ་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མངལ་དུ་གནས་པ་དང༌། ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱོབ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་ཀྱི་ཚིག་ནི་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གོ །གསུང་བའི་ཚིག་དང༌། གཟུང་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཤེས་པ་འདི་ས་ཆུད་པར་བྱེད་དེ། རྟོགས་པར་བྱེད་འཛིན་པར་སྐྱེད་པས་ན་གཟུང་བའི་ཚིག་གོ །ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་བཙུན་གཙོ་བྱམས་པས་གསུངས་པ། བདག་དང་སེམས་ཅན་དོན་རྣམས་ཤེས། །སྣང་བ་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི། །རྣམ་ཤེས་དེ་ཡང་དོན་མེད་དེ། །དེ་མེད་པས་ན་དེ་ཡང་མེད། །ཅེས་བྱས་བས་ན་གཟུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུང་བའི་ཚིག་ནི་གཟུང་བ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། འཛིན་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །རིན་པོ་ཆེའི་ཚིག་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་མཛེས་པའི་རྣམ་པར་རིན་པོ་ཆེ་བརྗོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་སྐྱེས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པས་སྣང་གི །གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་རིན་པོ་ཆེའི་ཚིག་ནི་རིན་པོ་ཆེ་མ་ཡིན་པའི་ཚིག་གོ །ལུང་བསྟན་པའི་ཚིག་དང༌། ལུང་བསྟན་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ལུང་སྟོན་པར་བྱེད་པས་ན་ཚིག་གི་ལུང་སྟོན་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་བུང་པོ་མེད་པས་ན་དེ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ལུང་བསྟན་པའི་ཚིག་ནི་ལུང་བསྟན་པ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །འདོད་ཆེན་པའི་ཚིག་དང༌། འདོད་ཆེན་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་ཅིང༌། ལྷག་པ་ལ་སོགས་པས་ན་འདོད་ཆེན་པའི་ཚིག་ནི་འདོད་ཆེན་པ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ལོངས་སྤྱོད་ལ་མོས་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྣང་གི །གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་བསམ་པ་མེད་པ་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་ནི་
― DTG121_Page_0122 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་མ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཕོ་སྨོས་དང༌། མ་ནིང་གི་ཚིག་དང༌། ཕོ་སྨོས་དང༌། མ་ནིང་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིའི་དོན་ཡོད་ན་ནི་ཕོ་སྨོས་དང༌། མ་ནིང་གི་ཚིག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟག་པར་ཡང་འགྱུར་གྱི། གང་གི་ཚེ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བས་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཚེ་ཕོ་སྨོས་དང་མ་ནིང་གི་ཚིག་ནི་ཕོ་སྨོས་དང་མ་ནིང་མེད་པའི་ཚིག་གོ །བྲོ་བའི་ཚིག་དང༌། བྲོ་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི། རློམ་སེམས་དཔའ་བོ་བཞིན་བྱད་ངན། །གཏུམ་པོ་རྩེད་མོ་འཇིགས་བྱེད་རྣམས། །སྙིང་རྗེ་རྨད་བྱུང་ཞི་བ་ཡང༌། །གར་གྱི་བྲོ་ནི་དགུ་ཞེས་བྱ། །ཁ་ཅིག་ལ་ནི་བྲོ་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། ཞི་བ་ནི་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ཞི་བ་ཉིད་ལས་འགྱུར་བའི་རིམ་པ་དང༌། རློམ་སེམས་ལ་སོགས་པའི་བྲོ་འབྱུང་ངོ༌། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཁོ་ན་ལས། །གང་གིས་གཟུགས་ནི་མང་འགྱུར་བ། །དེ་ནི་བྲོ་ལ་གནས་པར་བསམ། །ལྷག་མ་འཕོ་བར་འདོད་པའོ། །འཕོ་བ་སྐྱོ་བ་ན་བ་དང༌། །བརྩེ་མེད་རྒྱགས་གནས་ལེ་ལོ་དང༌། །བརྩེ་བའི་སེམས་དང་གཏི་མུག་དང༌། །དྲན་པ་མྱོས་ལ་སོགས་པའོ། །རློམ་སེམས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུར་བསམ་པ་ནི་འགྱུར་བའི་གནས་ཐོབ་པ་སྟེ། དགོད་པ་དགའ་བ་མྱ་ངན་དང༌། །ཁྲོ་བ་སྤྲོ་བ་དེ་བཞིན་འཇིགས། །རྨད་དང་ཡ་མཚན་ཞེས་པ་ནི། །གནས་པའི་དངོས་པོ་བསྒྲགས་པའོ། །འདིར་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་དཔྱད་བ་རྩོམ་བས་ན་བྲོ་བའི་དངོས་པོ་དཔྱད་བ་དེ་འདིར་སྤོར་བར་མི་བྱ་སྟེ། རྒྱ་ཆེར་ནི་བ་ར་ཏའི་གཙུག་ལག་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང༌། ཚིག་གི་དབང་པོ་རྣལ་འབྱོར་ལ་མངའ་དབང་བརྙེས་པས་གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཐུགས་རྗེ་ཅན་གྱི་སྤོང་བའི་ཆར་གསུངས་པར་མཛད་དོ། །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་རློམ་སེམས་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་གང་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་དུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་གིས་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེས་དེ་
― DTG121_Page_0123 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀུན་ཏུ་མི་མཐོང་སྟེ། དེ་བས་ན་བྲོ་བའི་ཚིག་ནི་སྲོང་མེད་པའི་ཚིག་གོ །གཞན་ཡང་འོ་མ་དང་བུ་རམ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བ་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་རྨི་ལམ་ཚོར་བ་བཞིན་པས་ན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་མི་འཇུག་པས་བྲོ་བ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །བྱེད་པའི་ཚིག་དང༌། བྱེད་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱེད་པ་པོ་དང་བྱེད་པ་པོར་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་པའི་ཚིག་གི་དོན་བྱུང་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པས་ནི་བྱེད་པ་པོ་དེའི་བྱེད་པ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད་པས་དེས་ན་བྱེད་པའི་ཚིག་ནི་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །རྒྱུའི་ཚིག་དང༌། རྒྱུ་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། རྒྱུ་ནི་བྱེད་པ་པོ་སྟེ། གང་གི་དུས་ན་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེའི་དུས་ན། འབྲས་བུ་མེད་པ་དེའི་སྐད་ཅིག་པ་ནི་ཞིག་པ་དང་མ་ཞིག་པ་གང་དང་ཡང་མི་འབྲལ་ཏེ། བྱ་བ་མེད་པས་ནི་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། དེས་ན་རྒྱུའི་ཚིག་ནི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །ལུས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། ལུས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཕྱིའི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་དེ་ལུས་སུ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་སྟེ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བས་ཕྱིའི་དོན་སྔར་སུན་ཕྱུང་བ་བཞིན་དུ། ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་ལུས་ཀྱི་ཚིག་ནི་ལུས་མེད་པའི་ཚིག་གོ །རྟོག་གེའི་ཚིག་དང༌། རྟོག་གེ་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་རྟོག་གི་ནི་ཚད་མ་དང་གཞལ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་འབྱུང་བ་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་ལ་སོགས་པས་ཚིག་གི་དོན་བཅུ་དྲུག་དང༌། དྲུག་དང༌། ཉིད་དུ་ལྔ་དང༌། ཡོད་པར་འགྱུར་བ་རྣམ་པ་བདུན་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྤྱི་དང་བྱད་པར་དུ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པས་ཚད་མ་དང་གཞལ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ནི་ཕུང་པོར་མི་གནས་འཇིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ཕུང་པོར་གནས་པ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་
― DTG121_Page_0124 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་ཁྱིམ་དང༌། སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་དོ། །དེས་ན་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱིའི་དོན་དུ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྟོག་གེའི་ཚིག་ནི་རྟོག་གེ་མེད་པའི་ཚིག་གོ ། གཡོ་བའི་ཚིག་དང༌། གཡོ་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་འགྱུར་གྱི་མི་གཉིས་པ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དབང་པོའི་ཚིག་དང༌། དབང་པོ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་སྟེ། ལུས་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གི་བཤད་པ་ནི་ཕྱིའི་དོན་སུན་དབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །རིང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་མེད་པས་ན། དེ་བཟློག་པའི་དོན་དུ་རྣམ་པ་མང་པོ་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་འདྲ་བར་དམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འགྲེལ་བ་ཡིན་པས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གསུང་དེར་ལྷག་ཆད་ཀྱི་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་བར་བསམ་མོ། །འདུས་བྱས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། འདུས་བྱས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བྱས་པ་ནི་འདུས་བྱས་སོ། །འདུས་མ་བྱས་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །ཁ་ཅིག་གིས་འཆད་པ་ནི་ཆུད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སྟོན་པས་བཏགས་པའི་ཚིག་གོ །སྐད་ཅིག་པ་ནི་འདུས་བྱས་སོ། །རྒྱུན་དུ་འགྲེལ་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་སོ། །འདི་ནི་སུས་ཀྱང་མི་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་རོ། །འདིར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཚིག་འདི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་བ་དོན་དམ་པ་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་བར་རིག་པ་ལ་དགོངས་པར་རྟོག་གོ །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བྱས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་
― DTG121_Page_0125 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བའི་རང་བཞིན་མེད་བས་ན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་འབའ་ཞིག་ལ་གནོད་པ་མེད་དོ། །འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བདུན་བརྒྱ་བ་བཤད་པ་དང༌། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་བཤད་པའི་རྩོད་པའི་གནས་སུ་བདག་གིས་ཞིབ་ཏུ་བཤད་ཀྱིས་འདིར་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཚིག་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། རྒྱུ་ནི་བྱེད་པ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ན་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་རྒྱུ་མེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ནི་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མའི་སྐད་ཅིག་པ་དང་མི་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་འབའ་ཞིག་གོ །དེས་ན་ཕྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་པར་གཞན་གྱིས་ཀུན་བརྟགས་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཚིག་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །འོག་མའི་ཚིག་དང༌། འོག་མིན་གྱི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། འོག་མའི་ཚིག་ནི་འཁོར་བར་གནས་པ་ནའོ། །ཡང་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པ་ན་མཆོག་ཏུ་ཕྱིན་ནས་མཆོག་ནི་འོག་མིན་གྱི་ཚིག་གོ །དུས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། དུས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཕྱིའི་དོན་ཡོད་ན་ནི་གྲང་པ་དང་དྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱད་པར་གྱི་དུས་ཀྱི་ཚིག་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་ན་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་དུས་ཀྱི་ཚིག་ནི་དུས་མེད་པའི་ཚིག་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་བ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན། ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་གཉིས་སུ་མེད་པ་དང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཤིང་དང་ཤིང་གེལ་བ་དང༌། ལྕུག་མ་གྱེས་པའི་ཚིག་དང༌། ཤིང་དང༌། ཤིང་གེལ་བ་དང༌། ལྕུག་མ་གྱེས་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་རབ་ཏུ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་སྣང་བ་ཙམ་ལ་ཕྱིའི་དོན་དུ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ལ་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ཡང་ཤིང་དང་ཡང༌། ཤིང་གེལ་པ་དང༌། ལྕུག་མ་གྱེས་པའི་ཚིག་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་རྨི་ལམ་མེད་པའི་དུས་ན་ཡང་ཕྱིའི་དོན་དུ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ན། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །
― DTG121_Page_0126 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ན་ཤིང་དང༌། ཤིང་གེལ་པ་དང༌། ལྕུག་མ་གྱེས་པའི་ཚིག་ནི་ཤིང་དང༌། ཤིང་གེལ་བ་དང༌། ལྕུག་མ་གྱེས་པ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ་གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། ཅི་ཡང་མི་སྣང་ཞིང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཉིད་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཉིད་གནས་སོ། །སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཚིག་དང་སྣ་ཚོགས་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། སྣ་ཚོགས་ནི་གང་གཞན་གྱི་དབང་ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་འདོན་དམ་པར་སྐྱེ་པའི་རང་བཞིན་མེད་པས་ན་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྨྲས་པ། དངོས་པོ་གང་གིས་བརྟག་བྱ་བ། །ཡང་དག་དེ་ནི་གཟུགས་མེད་དེ། །གང་ཕྱིར་གཅིག་དང་དུ་མར་ནི། །དེ་དག་གཟུགས་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་ཏེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ། བསམ་པ་དང་བྲལ་ཞིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་གྲུབ་པ་ཉིད་གནས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཐམས་ཅད་མི་འཇུག་སྟེ། དེ་བས་ན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཚིག་ནི་སྣ་ཚོགས་མེད་པའི་ཚིག་གོ །བསྟན་པས་བཟུང་བའི་ཚིག་དང༌། བསྟན་པས་བཟུང་བ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་དོན་དམ་པར་སྒྲའི་དོན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ན་སློང་བའི་མཐུ་དང༌། སྙིང་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པ་དུ་མར་སྒྲའི་དོན་དུ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །ཚེ་ལེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པས་དམ་པ་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་བདག་ལ་སྣང་བ་འབྱུང་ངོ༌། །དེས་ན་བསྟན་བས་བཟུང་བའི་ཚིག་ནི་བསྟན་བས་བཟུང་བ་མེད་བའི་ཚིག་གོ །འདུལ་བའི་ཚིག་དང༌། འདུལ་བ་མེད་པའི་ཚིག་འདི་ནི་བྱའོ་འདི་ནི་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདུལ་བའི་ཚིག་ནི་གཉིས་ཀྱ་རྣམ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་ཡོད་དེ། །
― DTG121_Page_0127 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཡང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པར་མ་སྐྱེས་བས་ན་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་དེ་མི་སྣང་སྟེ། དེས་ན་འདུལ་བའི་ཚིག་ནི་འདུལ་བ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །དགེ་སློང་གི་ཚིག་དང༌། དགེ་སློང་མེད་པའི་ཚིག་ནི་སྤྱིར་དགེ་བསྙེན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྤོང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་འདུལ་བའི་ཚིག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསླབ་པ་ལྷག་པར་འཛིན་ཏེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་ལྡོག་པས་ན་དགེ་སློང་གི་ཚིག་ནི་དགེ་སློང་མེད་པའི་ཚིག་གོ །བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། བྱིན་གྱི་རླབས་མེད་པའི་ཚིག་ནི་དེས་འདི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལས་སྔོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱི་ཚིག་ནི་བྱིན་གྱི་རླབས་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། མི་གཉིས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཡི་གེའི་ཚིག་དང༌། ཡི་གེ་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཡི་གེའི་ཚིག་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཤེས་པའོ། །ཡི་གེ་དང་ཚིག་དང༌། བརྗོད་པ་ནི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་མངོན་པར་འབྲེལ་ཏེ་སྦྱོར་བར་འཇུག་གོ་ཞེས་ཏེ། ཇི་ལྟར་བྱ་ཀ་ར་ཎ་ས་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ། དོན་གྱི་དངོས་པོ་ཡིད་འཇུག་པ། །གང་ལས་འགྲོ་བའི་རབ་བྱེད་འབྱུང༌། །ཚངས་པ་སྒྲ་ནི་ཡང་དག་པ། །ཐོག་མ་མེད་ཅིང་མི་འཇིགས་པའོ། །འདི་ནི་ཚངས་སྒྲའི་སྤྲུལ་པ་སྟེ། །སྒྲ་ཡི་མཐུས་ནི་རྣམ་པར་གནས། །སྒྲ་ཙམ་ལས་ནི་བྱུང་བ་ཡང༌། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་ཞི་བར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་ཡི་གེ་དང་འབྱོར་བའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་བའི་ཞེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡི་གེ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་བར་རིག་པ་ལ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲ་རྣམས་འདུས་བར་སྨྲས་པ་ནི། །འདུས་པའི་རིགས་ནི་འབྱུང་བར་བྱེད། །ཡན་ལག་མེད་པའི་སྒྲ་གཅིག་ལ། །རིམ་ནི་བློ་རྗེས་སྒྲུབ་པའོ། །ཐོག་མའི་ཚིག་ནི་ཐ་དད་ཀུན། །ཚིག་ནི་ལྟོས་བཅས་
― DTG121_Page_0128 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་པ་ཡང༌། །བརྗོད་པས་སོ་སོར་བློས་མི་མཐུན། །ཚུལ་སྨྲ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་མང༌། །ཁ་ཅིག་ལ་ལ་ཡི་གེ་དང༌། །ཚིག་དང་ངག་ནི་བརྗོད་པ་སྟེ། །ཡི་གེ་མ་གཏོགས་ཚིག་ཅེས་པ། །གཞན་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ངག་ནི་ཡི་གེ་ཚིག་ལས་ཀྱང༌། །ལྷག་པར་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་མིན། །ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང༌། །དངོས་པོ་ངེས་པ་གང་ནའང་མེད། །ཚིག་རྣམས་གཟུགས་དང་དོན་ཡང་རུང༌། །ངག་ཉིད་ལས་ནི་ཆུད་པར་འགྱུར། །ལ་ལས་ཚིག་ནི་རྣམ་གཉིས་དང༌། །རྣམ་བཞི་རྣམ་ལྔར་ཕྱེ་བ་སྟེ། །རང་བཞིན་རྐྱེན་ལ་སོགས་པ་བཞིན། །ངག་རྣམས་ལས་ནི་སྟོན་ནས་སུ། །ལྡན་པར་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། །ལྡན་པ་ལས་མངོན་པར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ངག་གོ་ཞེས་སོ། །སྤྱོད་པ་ཅན་དང༌། བྱ་ཀ་ར་ཎ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ། ཇི་སྙེད་ཅི་འདྲ་གང་དག་ཀྱང༌། །དོན་གང་སོ་སོར་བསྒྲུབ་པ་ཡིས། །འབྲུ་རྣམས་མཐུས་ནི་རབ་ཤེས་པ། །དེས་ན་ཡི་གེ་དོན་ཆོས་ཉིད། །ཅེས་རིམ་བ་གང་ཞིག་གི་དོན་གང་ཞིག་རྗོད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་སོ། །ལ་ལས་སྨྲ་བ་ནི་ངག་གིས་སྨྲ་བར་བྱེད་གྱི་ཚིག་གིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཡི་གེ་ཡན་ལག་ལྟར་ཐེ་ཚོམ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་པར་སྨྲ་བ་སངས་རྒྱས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་བཏགས་པའི་ཐ་སྙད་པས་ན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཤེས་པ་ལས་ལྡོག་པ་སྟེ། དེས་ན་ཡི་གེའི་ཚིག་ནི་ཡི་གེ་མེད་པའི་ཚིག་ཅེས་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དྲི་བ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་གསོལ་བའི་ལན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མི་གཉིས་པའི་ཚིག་ཏུ་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །གང་གཉིས་སུ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མི་འབྱེད་པ་དང༌། ཆད་པ་མེད་པ་དང༌། ཕྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེ་ནི་མི་གཉིས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་ཆུད་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་བླང་བ་དང་སྤང་བའི་ཁྱད་པར་དུ་ལྷག་པ་དང༌། ཆད་པ་དང༌། ཟློས་པ་དང༌། རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒྲའི་དོན་ཐ་དད་པས་རྒྱ་ཆེར་བསྒྲུབ་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམ་བ་མང་པོ་རབ་ཏུ་ཆུད་པར་འཇུག་པས་ན་བརྒལ་བར་མི་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཚིག་གི་དབང་པོ་མཆོག་ཏུ་
― DTG121_Page_0129 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཆོ་འགྲུལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་རངས་པར་མཛད་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་བཟང་དཔལ་གྱིས་ཚིག་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་གསུངས་པ་འདི་རིགས་པ་དང༌། ལུང་དང༌། བདག་དང༌། གཞན་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བཤད་དོ། །རྟག་ཏུ་བདག་ལ་ཆགས་པས་སྲིད་པ་འབྱུང༌། །དེ་ཟད་ཉིད་ལས་ཐར་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། །ཚོགས་གནས་མི་འཇིགས་མིན་པ་འཁྲུལ་རབ་རིབ། །དྲ་བས་གློངས་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཞི། །སྦོམ་པོ་ཕྱོགས་ཆར་དབྱེ་སྟོང་རྟག་པ་ཡང༌། །ནམ་མཁའ་པདྨོ་འདྲ་སྟེ་མ་སྐྱེས་པ། །ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་ཚད་མ་ཚུལ་གཉིས་ནི། །སངས་པ་མི་གཉིས་ཡང་དག་འདུལ་བ་ཡང༌། །མདོ་སྡེ་རབ་མང་སྨོན་ལམ་གྱིས། །གཞན་དབང་ཇི་ལྟར་བྱ་སྙམ་སྟེ། །ཤེས་རབ་སྙིང་རྗེ་ཡངས་པས་ནི། །ཆོས་སྦྱིན་ནན་ཏན་གཞན་གྱིས་གསོལ། །ཚིག་དབང་བཀའ་དྲིན་དྲི་བ་རྣམས། །ལན་དོན་ཁྱད་པར་དྲན་ཡུལ་གྱུར། །བདག་བློ་གཞན་གྱི་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་ངེས་དོན་བཤད། །གློངས་ཆོད་འབྲས་བུར་གྱུར་ཀྱང་བླ། །ནོར་གྱིས་བསླད་པ་མ་མཐོང་རུང༌། །དེ་མཐོང་བུ་འཕངས་རྒྱགས་གསར་ཅན། །ལེགས་སྡིག་ལྟོས་མེད་ཤེས་ནས་ནི། །མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་མཛེས་མིན་ཚོགས། །འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་རྨི་ལམ་སྟོང༌། །ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་ཚིག་རྣམས་ཀྱིས། །མཁས་བས་སྐྱེ་མཐར་ནན་ཏན་གྱིས། །དེ་ནས་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགག་པ་རྣམ་པ་དུ་མཆིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་བ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགག་པ་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་དེ། །རྟོག་པ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུན་འགག་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་འགག་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་
― DTG121_Page_0130 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉིས་ཏེ། རྒྱུན་སྐྱེ་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་སྐྱེ་བའོ། །གནས་པའང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུན་གནས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་གནས་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཞུ་བ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་ལན་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཉིས་སུ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་ཚིག་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱིས་སྤངས་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གཞན་གྱི་ཆེད་དུ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་རྣམ་པ་དྲི་བར་བྱེད་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགག་པ་རྣམ་པ་དུ་མཆིས་ཞེས་པ་ལ། སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཞེས་སོ། །དེས་ན་དེ་ལ་རྒྱུན་སྐྱེ་བ་ནི་གང་ལ་ཀུན་འདུས་པའི་དབང་གིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཕེན་ནུས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་བགེགས་མེད་པའི་ཆུ་རྒྱུན་དུ་འབབ་པ་ལ་སོགས་པ་འདྲ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་འདེབས་ནུས་པའོ། །ཇི་ལྟར་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། གློག་ལ་སོགས་པ་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མའི་དུས་སུ་གནས་པའི་རྣམ་པའི་ཆ་དང་བྲལ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་པ་མངོན་སུམ་དུ་འཛིན་པའོ། །རྟོག་པ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་བཞིན་དུ་འདྲ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་འཕེན་པ་མེད་པ་དེའི་ཚེ་མངོན་སུམ་གྱིས་སྐད་ཅིག་པ་འཛིན་ཏོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེར་དགོངས་པའོ། །དེ་ལ་གྲངས་ཅན་དང་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་གང་དག་གིས་དངོས་པོ་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་གི་བར་དུ་གནས་པར་འདོད་པ་དེ་དག་གི་སྐད་ཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་དང་རྒྱུན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་དོ། །ཇི་ལྟར་གྲངས་ཅན་གྱི་འགྱུར་བ་ཆ་དྲུག་ཏུ་འདོད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འགྲིབ་པ་དང༌། འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྲོ་དང༌། སྒྲ་དང༌། མ་མྱུར་དུ་འཇིག་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ངོ༌། །རིམ་དང་ཅིག་ཅར་གཅིག་ཏུ་ཡང་རྟག་ཏུ་མེད་ན་མྱུར་དུ་འཇིག་པའི་རང་བཞིན་ལ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་བར་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཏུ་གནས་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་ཡོད་པ་དང༌། འབྲེལ་བའི་དུས་དང་གནས་པའི་དུས་དང༌། ཐ་མར་ཡོན་ཏན་སྐྱེ་བའི་དུས་དང༌། དམིགས་པའི་དུས་དང༌།
― DTG121_Page_0131 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཇིག་པའི་རྒྱུ་བསྙེན་པའི་དུས་ཞེས་སོ། །དེ་སྟེ་མྱུར་དུ་འཇིག་པ། སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཏུ་གནས་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་ན་དེའི་ཚེ། སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་རེ་རེ་ལ་ཡང་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་གནས་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་གྱིས། དེ་ནས་རྟོག་པ་པ་རྣམས་རྟག་པར་འཁྲུལ་ཏེ། རྩྭ་དང་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་བཅད་ནས་ཡང་སྐྱེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུན་གྱི་རང་བཞིན་ལའང་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་འབྱུང་བ་མི་ཤེས་པས་ན་སྨད་ཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་དོ། །རྟོག་པ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་ཚད་མ་སྟེ། ཇི་ལྟར་གང་གི་ལྷ་སྦྱིན་འདི་དེ་ཉིད་ཡིན་ཞེས་པ་དང༌། ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། ཚོ་བ་དང༌། ཁ་དོག་འདི་ཉིད་པ་དང༌། རིང་བ་དང༌། ཐུང་བ་དང༌། དེ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་འདི་ཉིད་དང༌། བདེ་བ་ཅན་ཞེས་དེ་དེ་ལྟར་དེ་དག་རྒྱུན་ལ་རྟག་པར་འཁྲུལ་ནས་དེའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒྱུན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་དགོངས་ལ། རྟོག་པ་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱུན་ལ་རྟག་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་མུ་སྟེགས་ཅན་ཀྵ་པ་ན་ཀས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་སྤྱི་བདག་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་རྟག་ཀྱང་རྟག་ལ་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱི་བདག་ཉིད་དུ་རྟག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་རྟག་ཀྱང་རྟག་ལ་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཅིག་ཅར་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་རྟག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཅིག་ཅར་སྨྲ་བར་མི་བྱ་སྟེ། ཡུལ་དང༌། དུས་དང༌། རིམ་པ་དང༌། རྣམ་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྨྲ་བར་མི་བྱ་བར་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དེ་ལྟར་སྤྱི་དང་ཁྱད་བར་དུ་རྟོག་པ་པ་རྣམས་ཀྱི་གང་དོན་གྱི་བྱ་བ་ནུས་པ་དེ་ཉིད་དེ་ལྟར་གྱི་དུས་ན་ཚད་མས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་གཞལ་བར་རྣམ་པར་གཞག་གོ །གང་ཡང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དེ་ནི་མེད་པ་ཉིད་དེ། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་རྣལ་འབྱོར་པའི་རྟོག་པ་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་པ་འབའ་ཞིག་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་རྟོགས་པར་
― DTG121_Page_0132 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱེད་པ། དངོས་པོའི་གཟུགས་ནི་གཅིག་མིན་ཏེ། །ཅིག་ཅར་དང་ནི་རིམ་གྱིས་ནི། །འདོད་པ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད། །ཚིག་ནི་རྣམ་པ་གཞན་མེད་དོ། །འདྲེས་པའི་ཚོན་ལ་ཇི་ལྟ་བུའི། །འདོད་པ་བཞིན་དུ་འཛིན་པར་བྱེད། །རྣམ་གྲངས་དངོས་པོ་དེ་བཞིན་དུ། །ཐ་དད་འཐད་མིན་འཛིན་པའོ། །ཇི་ལྟར་གཅིག་པོ་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས། །ཡུལ་གཞན་དུ་ནི་འགྲོ་བ་ཡང༌། །ཐ་དད་ཡུལ་གྱིས་ཐ་མི་དད། །སྒྲ་ཡང་དེ་བཞིན་དབྱེར་མེད་དོ། །སུ་ཞིག་ཅིག་ཅར་ཤེས་པ་ལྟར། །ཡང་ཡང་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་ན། །དུས་ཀྱི་རིམ་པར་དབྱེར་མེད་པ། །དེ་བཞིན་སྒྲ་ནི་དབྱེར་མེད་དོ། །དེ་སྟེ་དངོས་པོ་དུ་མ་དང་བྲལ་བའི་དངོས་པོ་གཅིག་མེད་པར་གྱུར་ན་ནི། དེའི་ཚེ་གཅིག་མེད་ན་དུ་མར་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར། ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་རྟག་པ་ཡང་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། སྒྲའི་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པར་གྱིས། དོན་དམ་པར་ན་གང་གཅིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དེ་ནི། གཉིས་པོ་ཇི་ལྟར་ན་འགྱུར། དེའི་ཚེ་བདག་གི་གཟུགས་དང༌། གཞན་གྱི་གཟུགས་དབྱེར་མེད་པས་ན་བདག་གི་གཟུགས་དང༌། གཞན་གྱི་གཟུགས་ཅིས་ན་ཡིན། འཇུག་པའི་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་རུང༌། རྣམ་གྲངས་གཅིག་པར་འགྱུར་རོ། །འོན་ཏེ་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་འཇུག་པའི་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ་ཞེ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེར་འཇུག་པའི་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །གང་དག་ཡང་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་གཅིག་པའི་འགྲོ་བ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་དབུལ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །སངས་རྒྱས་པ་ནི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཆུད་པ་མང་བ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་དག་པ་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་ཏེ། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་བཙུན་གཙོ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་བཞུགས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སོ་སོར་རང་གིས་རྟོགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྟོན་པའི་ཚིག་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཕྱིའི་
― DTG121_Page_0133 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དོན་གསལ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་རྒྱང་ཕན་པའི་རྟོག་པ་གང་དག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་ཆད་པའི་གླིང་བསླང་བ་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ལས་རྒྱུན་ནི་ཐ་དད་པ་ཡིན་ནམ། གལ་ཏེ་ཐ་དད་ན་ཚིག་གི་དོན་གཞན་ཞིག་རྟག་པར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པར་གྱུར་པའོ། །གལ་ཏེ་ཐ་མི་དད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་སྐད་ཅིག་པ་མ་གཏོགས་པར་རྒྱུན་གྱི་ཚིག་གི་དོན་གང་ཡིན་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་གླེང་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སྔོན་མྱོང་བ་དྲན་པ་དང༌། སྔ་མ་ཞིག་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་ས་བོན་དང༌། མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་བ་ཇི་བཞིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སོ་སོའི་ངེས་པའོ། །དེ་ལྟར་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་སུམ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་ལ་སོགས་པས་སྦྱངས་པ་ལས་རིམ་གྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་བཙས་མ་ཐག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀུན་དམིགས་པ་སྟེ། དེས་ན་སྔོན་གྱི་བག་ཆགས་ལ་གོམས་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །དེ་དེར་འཇིག་རྟེན་གཞན་སྒྲུབ་པའི་ཚད་མ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བླ་མའི་ཁྱད་པར་གང་དང་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་དེ་དག་ནི་སྔ་མ་སྔ་མ་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཐོག་མར་བྱས་པ་ལས་ཏེ། སློབ་མ་རྣམས་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་མཁས་པའི་ཁྱད་པར་བཞིན་ནོ། །སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་དགའ་བ་དང་འཇིག་པ་དང༌། མྱ་ངན་རྟོགས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། བླང་བ་དང༌། དོར་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བློ་རྣམས་ལ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དུ་སྒྲུབ་པར་ངེས་པ་སྔར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེས་མ་ཐག་པ་ལ་ཡང་ཡུལ་ཁ་ཅིག་ཏུ་ཡང་ཁྲོ་ཞིང་དངང་བ་དང༌། ཁ་ཅིག་ཏུ་ནི་དགའ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཁ་ཅིག་ཏུ་འདོར་བ་དང༌། ཁ་ཅིག་ཏུ་བླང་བར་ཡང་མཐོང་སྟེ། དེས་ན་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་ཡོད་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ ། དེ་བས་ན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཆད་པ་སྟེ། འཁོར་བར་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། ལས་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པ་ཡིན་གྱི་ཕྱིའི་དོན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཁྱད་པར་དུ་
― DTG121_Page_0134 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་པར་འདོད་ནས་ཞུས་པ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་དེ་བཞིན་རྒྱ་ཆེར་སྒྲུབ་པ་མཛད་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དུ་སྣང་བ་རྣམས་ལ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་འཇུག་པ་དེ་དག་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སོ། །གང་དེ་མ་ཐག་པའི་ཤེས་པ་བྱ་བའི་ནན་ཏན་པ་དེ་ནི་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་པའོ། །གང་ཁྱབ་པ་པོ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་དུས་སུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་དུ་མར་འབྱུང་སྟེ། དེར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ཡང་མེད་ལ། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མེད་དེ། ཡུལ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོར་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་སྣང་ངོ༌། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མདོ་དེ་ཉིད་ལས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གྲུབ་པ་མཛད་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་མཚན་ཉིད་བརྒྱད་དུ་གསུངས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་མདོར་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། དངོས་པོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཇི་ལྟར་མེ་ལོང་ལ་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་སྣང་བ་ལ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཛིན་ཏོ་ཞེས་པ་ཀུན་ཏུ་རིག་པ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་འཛིན་པ་དང༌། གཟུགས་སུ་སྣང་བའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་དངོས་པོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་ཆུད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གོ །སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུའོ། །དངོས་པོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །གང་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་
― DTG121_Page_0135 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ནི་མཚན་ཉིད་ཐ་མི་དད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆུད་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །གཅིག་གི་རྒྱུ་གཅིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་བྱེད་པ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བའོ། །དངོས་པོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཞེས་པ་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དེར་ཕྱིའི་དོན་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་བག་ཆགས་དང༌། མཉམ་པར་འཇོག་པ་མེད་པས་བཏབ་པའི་སེམས་དང༌། དམ་པ་དང་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་རྣམ་པར་གསལ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་སྟེ། འོན་ཀྱང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཁྲུལ་པའི་རྣམ་པས་ནི་ནང་གློངས་ནས་སྐྱེས་པ་རྣམས་མངོན་སུམ་དང་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་དེ་གཅིག་གི་རྒྱུ་གཅིག་ཡིན་པ་ནི་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་ཕན་ཚུན་དུ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཕྱི་མ་གྲུབ་པས་ན་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་འགག་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་འགོག་པ་སྟེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ནི་མཚན་ཉིད་འགའ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་སྣང་བ་ལྔ་པོ་རྣམས་བསམ་དུ་མེད་པའི་རྣམ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ནི་འདིར། །ཤེས་པ་བདུན་ནི་སྐྱེ་བ་
― DTG121_Page_0136 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྟེ། །དེ་དག་དེར་ནི་ས་བོན་སོགས། །བསགས་ཉིད་བརྟས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། །འདི་ནི་མཚན་ཉིད་འགག་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་བྱས་པ་འགག་པར་འགྱུར་བའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྒྱུན་འགག་པ་ནི་གང་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གང་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ལ་གནས་པ་དང༌། གང་ལ་དམིགས་པའོ། །གང་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་ཏེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བའོ། །གང་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པའོ། །དེ་ལ་གང་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་གནས་ངན་ལེན་གྱི་བག་ཆགས་སོ། །གང་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་སེམས་སྣང་བ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱིས་ནང་གི་མིག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ལ་ནང་གི་འབྲས་བུའི་ནང་དུ་གོ་སྙོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་གི་སྣང་བ་རྣམས་ལ་གནས་སུ་ཀུན་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་སྣང་བ་ནི་བདག་གི་སེམས་སྣང་བའི་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། དེས་སྐྱེ་མཆེད་གཉིས་ཀང་ཡང་ཕྱིའི་དོན་མེད་པ་ནི། གང་བདག་ས་བོན་ལས་རྣམ་ཤེས། །གང་སྣང་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་སྟེ། །སྐྱེ་མཆེད་རྣམ་པ་གཉིས་པར་ནི། །དེ་དག་དེ་ཡི་ཐུབ་པས་གསུངས། །ནང་འཁྲུགས་པའི་མཐུ་ལས་འཁྲུལ་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཁ་ཅིག་གསལ་བའི་རང་བཞིན་པ་ནི་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་བཞིན་ནོ། །ཁ་ཅིག་མི་གསལ་བ་སྟེ། གང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣང་ངོ༌། །གནས་ངན་ལེན་གྱི་བག་ཆགས་ནི་སྐྱོན་གྱི་བག་ཆགས་ཏེ། འཁོར་བའི་གནས་སུ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་མེད་པའི་མ་རིག་པར་འགྱུར་བའི་དུས་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཀུན་ཤེས་པས་ལྡོག་གོ །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འཇིམ་པའི་རྡུལ་བྲ་རབ་དང་འཇིམ་པའི་གོང་བུ་གཅིག་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཇི་ལྟར་
― DTG121_Page_0137 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གསེར་དང་རྒྱན་བཞིན་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཇི་སྟེ་འཛིན་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཐ་དད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེ་དག་ལས་བརྩམས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན་དེ་ནི་འཇིམ་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དེ་དག་ལས་བརྩམས་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྟེ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་འཇིམ་པའི་གོང་བུ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་རབ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་བློ་གོས་ཆེན་པོ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་གལ་ཏེ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ན་ནི་ཀུན་གཞིའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་སྟེ་ཐ་དད་བ་མ་ཡིན་ན་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགགས་ནའང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའང་འགག་པར་འགྱུར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་རོ། །རབ་ཏུ་ཕྲ་བའི་རྡུལ་ཚོགས་པར་སྣང་བ་ཉིད་རིམ་པ་གོང་མ་ཐོབ་ན་གོང་བུའི་སྒྲར་མངོན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ནི་རྡུལ་གྱིས་བརྩམས་པ་ཞེས་ཇི་ལྟར་ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། ནི་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འདུས་པའི་ཡུལ་མ་གཏོགས་པར་དེ་མི་དམིགས་སོ། །གང་དག་གིས་སོ་སོའི་རིམ་པའི་ཁྱད་པར་ཡིན་པ་དེ་དེ་དག་རང་གི་རིགས་ལས་མི་འདའ་པ་ནི་རྒྱ་མཚོ་མཆིང་ནམ་གྱི་རླབས་ཆུའི་རིགས་ལས་མི་འདའ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་ཆེན་པོའི་ཚད་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཚད་ཀྱི་གཞི་ལ་གནས་པ་མེད་ལ་ཏིལ་གྱི་འབྲུ་ཙམ་གྱི་ཚད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་བཅད་པ་ཉིད་རི་ཙམ་གྱི་ཚད་དམ། འོན་ཏེ་ཡུལ་ཆུང་དུ་དང་ཡུལ་མང་པོ་གཉིས་ཀང་ཡང་ཚད་ཆེན་པོ་རྣམས་འབྱུང་ཞེ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེའི་ཆར་འགྱུར་ཏེ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་པ་འདུས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བས་ན་དེ་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་རྡུལ་འདུས་པ་ལས་གོང་བུ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་ཕྱོགས་དེ་དང་དེར་ལྕི་བ་དང༌། དེ་ཁ་དོག་སྟེ་དེ་དག་མ་གཏོགས་པར་རྫས་གཞན་པར་མི་དམིགས་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཕྲ་བའི་རྡུལ་ཚོགས་མ་གཏོགས་པར་རྫས་གཞན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཞན་པ་དང༌། གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་ཡང་འདའ་བར་མི་བྱ་བས་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །
― DTG121_Page_0138 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གཟུང་བའི་རྣམ་པ་དང་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་ཐ་མི་དད་པ་ཡོད་པས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཚད་མ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཀུན་གཞི་ལ་ཡོད་དོ། །ཇི་ལྟར་གསུངས་པ། ཇི་ལྟར་ས་བོན་རྐྱེན་ལས་མྱུ་གུ་སྟེ། །ས་བོན་གང་ཡིན་མྱུ་གུ་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལས་གཞན་མིན་དེ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན། །དེ་ལྟར་ཆད་མེད་རྟོག་མེད་སྟོང་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་རྡུལ་འདུས་པ་ལས་སྣང་བ་ལས། །སའི་གོང་བུ་གཅིག་པ་དང་ཐ་དད་པ་མི་རུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་མིག་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པའི་ཤེས་པ་གཅིག་པའི་ཐ་དད་པར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པོ་ཉིད་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་རྣམ་པ་དུ་མར་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོ་དེར་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་དཔྱད་པར་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་སྲིད་དུ་འཁོར་བའི་གནས་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་སྐྱེས་པ་ནང་གློངས་ཤིང་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་མི་དམིགས་པས་དེ་དག་མི་གཉིས་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚོ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང༌། བསམ་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རིགས་གཅིག་དང་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཙམ་གྱིས་གནས་དང་གནས་པ་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་དགོངས་པའོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་རྣམ་པ་ཐ་དད་པར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དེར་སྣང་བ་རྣམས་ལ་ཐ་དད་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྨྲས་པ། གཞན་ལ་གཞན་དུ་འགྲིབ་པ་ཡང༌། །དབྱེར་མེད་མིན་ཏེ་གཟུགས་མཐོང་ཕྱིར། །རང་བཞིན་ཐ་དད་མི་མཐོང་བས། །བློས་ནི་ཐ་དད་མི་རྟོགས་སོ། །དངོས་པོ་གང་གིས་
― DTG121_Page_0139 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྟག་བྱ་བ། །དེ་གཟུགས་ཡང་དག་ཡོད་མ་ཡིན། །གཅིག་དང་དུ་མའི་རང་བཞིན་དུ། །དེ་དག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཕྱིར། །འོན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ་དེ་སྟེ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་ཞེས་ཏེ། དེའི་ཚེ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགགས་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འང་འགག་པར་འགྱུར་ན། དེ་ལྟར་བདག་གི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འགག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་པ། གཞན་དུ་དངོས་པོ་གཅིག་པོ་ལ། །རྣམ་གྲངས་གཟུགས་ནི་སྣང་བ་ཅན། །རྣམ་པ་བདེན་པར་ཇི་ལྟར་རུང༌། །དེ་ཡིས་གཅིག་པ་འགྲིབ་མེད་དོ། །ཡང་དག་རིག་པའི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེའི་གཅིག་པ་ཡང་འགྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ཀུན་ཏུ་རིག་པ་ཙམ་གཅིག་པ་ཉིད་རྣམ་པ་མང་པོའི་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དེ་ལྟར་ཆུད་པའི་ཕྱིར་ཁྱབ་པ་ཡིན་གྱི་དེར་གཟུགས་ལས་བྱ་བའི་ཡུལ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་མེད་ལ། དེར་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་བློ་མྱང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཀུན་ཏུ་ཚོར་བ་མེད་དེ་འོན་ཀྱང་སོ་སོར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ཡང༌། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ནང་འཁྲུགས་པ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། འགྱུར་བའི་མཐུ་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཁྲུལ་བའི་རྣམ་པ་རྣམས་ལ་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་ཏུ་ཚོལ་བར་གྱུར་བ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ན་སྟོང་ཞིང་མིག་གཉིས་པ་ཉིད་གནས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་འགག་གོ་ཞེས་པ་ནི་སོ་སོར་རིག་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་ཁ་ཅིག་འཆད་པ་མེད་པར་འཁོར་བར་འཇུག་པའོ། །
― DTG121_Page_0140 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཀུན་གྱིས་དམིགས་སུ་ཡོད་དེ། དེ་བས་ན་སྔར་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་ལ་སོགས་པས་སྦྱངས་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །བྱུང་བ་རྣམས་ནི་མེད་པ་ཉིད་དེ། ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་དྲན་པ་མེད་པ་ན་དེ་དག་གིས་སྦྱོང་བར་མི་རུང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུད་འབྱུང་བ་ཡོད་པས་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འགག་པ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་མ་ཉིད་དོ། །ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་བསམ་པས་དབྱེ་བར་བྱེད་དེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དང་རྒྱུན་འབྲེལ་བར་གནས་ཏེ། དེ་གསེར་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་རྐྱེན་གྱི་བྱེ་བྲག་གི་མཐུས་དྲི་མའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུ་དེ་དང་དེ་དག་ཆུད་པ་ནང་འབྱེད་པའོ། །དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཐ་མི་དད་པར་གྱུར་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ནང་གློངས་ཤིང་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་དང་ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ནས་དེ་དག་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ཆད་པར་གྱུར་ཀྱང་དོན་དམ་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཆད་པ་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འགག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་འགག་གོ་ཞེས་པ་གསེར་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ལྟ་བུའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་མེད་དེ། དྲི་མའི་རིམ་པ་འབའ་ཞིག་ལྟ་བུའི་མིག་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་མྱུར་དུ་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག་པ་སྟེ། སྐད་ཅིག་པ་ཁ་ཅིག་ནི་རྒྱུན་དུ་གནས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་སྐད་ཅིག་པ་ཉིད་དུ་འཇིག་པ་སྟེ། ཆུ་གཞུང་དུ་འབབ་པ་དང༌། མིག་གི་མཆི་མ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་གཅིག་རྒྱུན་དུ་གནས་པར་མི་འགྱུར་ན། དེའི་ཚེ་སྔོན་མྱངས་པ་དྲན་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །བླང་བ་དང༌། དོར་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བློ་རྣམས་ལ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བསྒྲུབ་པ་གདོན་མི་ཟ་བར་སྔར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེས་མ་ཐག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང༌། མྱ་ངན་གྱི་རྟོག་པ་རྣམས་ཡུལ་ཁ་ཅིག་ཏུ་དམིགས་སུ་
― DTG121_Page_0141 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡོད་དེ། དེས་ན་རྒྱུན་དུ་གནས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མར་ལྡན་པའི་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་ཡོད་པས་ན་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་ལ་སོགས་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་རྟག་པ་དང༌། ཀུན་དུ་བརྟགས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུར་མི་རུང་སྟེ། དེ་ཇི་ལྟར་ནི་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་ཁྱད་པར་ཅན་ཀུན་དུ་རྟོག་པ། དབང་པོའི་བྱིན་གྱིས་བདག་དང་ཡིད་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ལས་ཤེས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་སོ། །གྲངས་ཅན་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་ནི་སེམས་ཅན་དང༌། རྡུལ་དང༌། མུན་པ་མཉམ་པའི་དུས་ན་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཆེན་པོ་འབྱུང་ཞེས་ཏེ། དེ་ནི་བློའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་སེམས་པ་མེད་པའི་རྟག་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་གོ །དེ་ལྟར་ཡང་གལ་ཏེ་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མའི་རྒྱུན་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་འགའ་ཞིག་མེད་པར་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་འདུས་བྱས་ཀྱང་རྟག་པའི་རྒྱུས་ཁྱད་པར་དུ་མི་འགྱུར་བ་དེ་ཉིད་དོ། །སྔོན་གྱི་གོམས་པས་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་བྱས་པའི་ཆུད་པ་གྲགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་གཙོ་བོ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། དུས་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོར་སྨྲ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །གཙོ་བོ་རྟག་ཅིང་གཅིག་པར་རང་བཞིན་དུ་མ་པ་དང༌། རིག་སྔགས་འཛིན་པ་མཐར་སྨྲ་བའི་སྐྱེས་བུ་ཀུན་བརྟགས་པ་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྒྱུར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཡང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའམ། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའང་རུང་སྟེ། རྒྱུར་མི་རུང་ངོ༌། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་ན་ནི་གཞན་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱས་པས་དགོས་པ་ཅི་ཡོད། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཞིག་ན་ནི་བདག་རང་མི་ཤེས་པས་འདོད་ཆགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་ཕྲད་པ་ལས་བྲལ་ན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དུ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་དབང་ཕྱུག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག །གལ་ཏེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྟོབས་ལས་དབང་པོར་བྱུང་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དབང་པོར་འགྱུར་རོ། །འོན་ཏེ་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་དབང་པོར་བྱུང་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དབང་པོར་འགྱུར་གྱི་
― DTG121_Page_0142 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཅིག་པུ་ཉིད་དབང་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །དུས་ཀྱང་དངོས་པོའི་རྒྱུན་མ་གཏོགས་པར་མེད་པ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱང་རྒྱུར་མི་རུང་སྟེ། ཐོས་པས་ནང་སེམས་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱིས་སྔར་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པ་བྱུང་བ་གླེན་པ་རྣམས་ལས་ཇི་ལྟར་འབྱུང༌། གང་དག་ཡང་ཚངས་པ་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་འགྱུར་བར་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་དབུལ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པར་སྨྲ་བ་ཡང་ལུས་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། གནས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབྱིབས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་བློ་ཙམ་གྱི་སྐྱེས་བུས་ཐོག་མར་བྱས་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོས་ཐོག་མར་བྱས་པའི་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བུའི་དབྱིབས་སུ་བཟུང་བ་དེའི་རྣམ་པར་དེ་ལྟ་བུར་གཟུང་བ་མེད་དེ། ང་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱེད་པ་པོ་ཐིག་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པར་ཆུད་པར་བྱེད་ཀྱི། བྱེ་མ་དང༌། རི་དང༌། རི་བོ་དང༌། ཤིང་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དབྱིབས་ཀྱི་ཆོས་དང་བཅས་པས་དབྱིབས་དང་མཐུན་པ་ཙམ་ལས་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དབྱེ་ན་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པས་གང་ལ་དེའི་བདག་ཉིད་དང༌། དེ་ལས་སྐྱེས་པར་འབྲེལ་བར་བཟུང་བ་དེ་ཉིད་རྒྱུར་རིགས་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་རྟག་པ་དང་ཆད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྒྱུན་སྨྲ་བའི་ཁྱད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་བདུན་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་འདུ་བ་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དང༌། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། ཞིང་གི་དངོས་པོ་དང༌། རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། འགྲུབ་པའི་དངོས་པོ་སྟེ་བདུན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདུ་བ་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་རྣམ་པར་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་ཏེ་དེའི་རྒྱུ་ལས་ཆེའོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པར་བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། མ་རིག་པས་ནོར་ནས་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་སེམས་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་རྣམས་ལ་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་དེ་ལྟ་བུའི་འཁྲུལ་པ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །
― DTG121_Page_0143 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེའི་རྒྱུ་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་འཕུངས་པ་ནི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་དངོས་པོའོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་ཡང་ས་བོན་དང་ལྡན་པར་རྟག་གོ །འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་དངོས་པོ་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྲ་བ་དང༌། རླན་པ་དང༌། དྲོ་བ་དང། གཡོ་བའི་བདག་ཉིད་དུ་སྣང་བའོ། །ཞིང་གི་དངོས་པོ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཆགས་པའོ། །རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་དངོས་པོ་ནི་གང་རྒྱུའིའོ། །འགྲུབ་པའི་དངོས་པོ་ནི་གང་དེ་ལས་འགྲུབ་པའོ། །སེམས་བརྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བར་རྟག་པའི་དོན་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཉིད་མཁྱེན་ཏེ། བདག་གི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཚད་མ་ཅན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཞན་ཡང་དོན་དམ་པ་བདུན་ཏེ། འདི་ལྟར་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ལྟ་བ་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ལྟ་བ་གཉིས་ལས་འདས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། སྲས་ཀྱིས་ལས་འདས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བར་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི། སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས། །ངར་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་པ་སྟེ། དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། དྲི་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ལ་འཁོར་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་རིམ་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བ་སྟེ། རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་ཡང་འབྱུང་ངོ༌། །སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་མི་དམིགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མི་གཉིས་པའི་རྣལ་འབྱོར་དུ་འགྱུར་རོ། །ལྟ་བ་གཉིས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་ཏུ་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །ལྟ་བ་གཉིས་ལས་འདས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣང་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་
― DTG121_Page_0144 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ས་བརྒྱད་ཡན་ཆད་དོ། །སྲས་ཀྱི་ས་ལས་འདས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྲས་ཀྱིས་ནི་བཙུན་གཙོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ས་བཅུ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལས་འདའ་བའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ས་ལ་འཇུག་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་དང༌། མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལོ། །དོན་དམ་པར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང༌། སྤང་བ་དང༌། བླང་བ་ཡང་དག་པའི་ཡུལ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་མཁྱེན་ཏེ། བདག་ཅག་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའོ། །འདི་དག་ནི་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དངོས་པོ་རང་བཞིན་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པའི་སྙིང་པོ་ཡིན་ཏེ། བདུན་པ་གཉིས་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་གཉིས་སུ་གཞག་གོ །འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་དང་ལྡན་ནས་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དགོད་པར་བྱེད་པའོ། །ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི། སྦྲང་རྩི་དང་ཆུ་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པའོ། །སྤྱི་ནི་ཀ་བ་དང༌། ཕྲུ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྲ་བའོ། །བདག་ཡུལ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལྟ་བ་ནི། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱིའི་དོན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་ལྟ་བས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་མ་ཤེས་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བདག་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་ནས་དེ་དག་གིས་ཕྱིའི་དོན་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་ཚེ་ན་ནི་ཡོད། རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་ཏེ། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་སྨྲ་བར་འགྱུར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཞན་ཡང་མི་ཤེས་པ་དང༌། སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུས་སྲིད་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། གཙང་བའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་གོ །ཇི་ལྟར་ལྡོག་
― DTG121_Page_0145 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་དེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ་མི་ཤེས་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་རྐྱེན་རྣམ་པར་ལོག་པས་སོ། །དེ་ལ་མི་ཤེས་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་འདུས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། མི་རྟག་པས་རྟག་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་དང། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མཛེས་པར་མངོན་དུ་ཞེན་ཏེ། སྲེད་པ་ལས་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློས་བདག་ཏུ་སྲེད་པས་ཕྱེ་མ་ལེ་བ་བཞིན་དུ་སྲེད་པར་ལྷུང་ངོ༌། །མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྟོང་བ་དང༌། བདག་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་གོ་ཞེས་སོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་དང༌། སྤྲིན་གྱི་ཡུལ་དཔེ་བཤད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཏེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་སྣང་བ་ཉིད་དེ། ཕྱིའི་དོན་མེད་པ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། སྒྱུ་མ་དང༌། སྤྲིན་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་སྒྱུ་མའི་དཔེས་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་སྒྲུབ་པར་མཛད་པའོ། །སྤྲིན་གྱི་དཔེས་མི་རྟག་པ་ཡིན་པར་ཚད་མའི་དོན་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དགེ་སློང་ངམ། བྲམ་ཟེ་གང་ལ་ལམ་བྱུང་བའམ། ཡོད་པ་རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་མངོན་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་དང༌། རྐྱེན་རྣམས་ལས་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་བྱུང་ནས་ཀྱང་འཇིག་པར་འདོད་དེ་ཞེས་པ་ནི་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་མེད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་དང༌། གྲངས་ཅན་རྣམས་ཡོད་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་སོ། །དངོས་པོ་བྱུང་བ་དུས་ཁ་ཅིག་ཏུ་གནས་ཞེས་པའོ། །དངོས་པོ་འཇིག་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། འདུས་པའི་རྒྱུ་འཇིག་པ་དང༌། མ་འདུས་པའི་རྒྱུ་འཇིག་པ་ལས་སོ། །དེ་ལ་འདུས་པའི་རྒྱུ་འཇིག་པ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་རྒྱུ་སྐྲུན་ཞིག་པའི་ཕྱིར་སྣམ་བུ་འཇིག་པའོ། །མ་འདུས་པའི་རྒྱུ་འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་རྒྱུ་སྤུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཞིག་
― DTG121_Page_0146 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཕྱིར་སྣམ་བུ་འཇིག་པའོ། །གྲངས་ཅན་རྟོག་པ་ནི་ཆོས་རྣམ་པར་གནས་ན་ནི་ཆོས་གཞན་ལྡོག་ཅིང༌། ཆོས་གཞན་འབྱུང་བ་སྟེ། མེད་པ་ནི་མི་སྐྱེ། མེད་པ་ནི་མི་འགག་ཅེས་སོ། །ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་དེ་དག་ཁ་ཅིག་ནི་རྟོག །ཁ་ཅིག་ནི་མི་རྟོག་པར་བྱེད་པ་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་ཡོད་པ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ཞེས་ཏེ། གང་ལ་རྒྱུ་མེད་ཅིང་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་མི་རུང་སྟེ། རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་ནོ། །དེའི་འབྲས་བུ་ཡང་དུས་གཞན་དུ་གནས་པར་མི་རིགས་ཏེ། གལ་ཏེ་དེ་གནས་པའི་རང་བཞིན་པ་ཡིན་ན་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཅི་སྟེ་མི་གནས། འོན་ཏེ་གནས་པའི་རང་བཞིན་པ་ཡིན་པའི་མཐུ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་པར་འགྱུར་གྱི་དུས་གཞན་དུ་མི་གནས་སོ། །མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐར་བ་ནི་མར་མེ་མེད་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་བདེན་པར་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་ཏེ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆད་དོ་ཞེས་སོ། །རྣམ་པར་འཇིག་པ་དང་ཆད་པ་ནི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་ཆད་པའི་དོན་དུ་དགོངས་པའོ། །རྒྱུད་ནས་ཀྱང་འཇིག་པར་འདོད་དེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་དག་ནི་རྒྱུན་དང༌། བྱ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། སྲིད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། ལམ་དང༌། ལས་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། བདེན་པ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་དང༌། ཆད་པར་ལྟ་བར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་དོན་གྱི་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་པ་ལ་མངོན་པར་མེད་དེ། ཕྱིའི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྒྱུན་གྱིས་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ནི་མདོ་སྡེ་པ་དང༌། ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པའོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ནི་རྟག་པའི་དབང་པོའི་བྱིན་གྱིས་བདག་དང་ཡིད་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ལས་ཤེས་པ་སྐྱེད་པར་འདོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདག་དང༌། དབང་པོ་དང༌། ཡིད་དང༌། དོན་སྦྱོར་བ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཆད་ཅེས་སོ། །རྒྱུན་ལ་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་རྣམ་པར་འཇོག་པ་ཡིན་ན་རྟག་པ་དང༌། ཆད་པ་པོར་སྨྲ་བ་དེ་དག་གི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་འདི་མངོན་སུམ་དུ་མི་དམིགས་ཏེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མཐོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྫ་མ་གྱོ་
― DTG121_Page_0147 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མོང་རྒྱུར་པ་རྫ་མའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་དོ། །ས་བོན་ཚིག་པ་ཡང་མྱུ་གུའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་ཅེས་ཏེ། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པར་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཐམས་ཅད་རྒྱུན་གྱི་རང་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་གནས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་བརྟག་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་པས་བདག་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པུ་དང༌། རིག་པ་བོ་ཕྱིའི་དོན་རིག་པར་བྱ་བར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་བ་ནི་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་མེད་དམིགས་པའི་ནི་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་འབྲས་བུ་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། བུམ་པ་དང་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་གྱོ་མོ་ལ་སོགས་པར་གྱུར་པ་དང༌། བུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་སྔོན་དང༌། ཐ་མར་སྦྲང་རྩི་དང་ཆུ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་དགོས་པ་སྐྱེད་མི་ནུས་ཏེ། དེས་ན་སྔོན་ལོགས་སུ་མེད་པ་དང༌། ཞོམ་ནས་མེད་པའི་དུས་ན་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་དོ། །འོན་ཏེ་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མ་པའི་དུས་ན། དངོས་པོ་ཡོད་ན་བདག་གི་བྱ་བ་ཅིས་ན་མི་བྱེད། དེའི་སྟེང་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་བྱ་བ་མེད་པས་ན་ཡོད་པའང་ཇི་ལྟར་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར། གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲ་བ། དེ་སྟེ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན་ནི་བྱེ་མ་རྣམས་ལས་མར་ཅི་སྟེ་མི་འབྱུང༌། རུས་སྦལ་གྱི་སྤུ་དང༌། རི་བོང་གི་རྭ་དང༌། ནམ་མཁའི་ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཅིས་ན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར། དེ་དེ་བཞིན་དུ་ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། སྤྱོད་པ་ཅན་རྣམས་སྤོབས་པ་ཇི་བཞིན་པར་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། གཉི་གར་སྨྲ་བར་རྟོག་གོ །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་འཕེན་པས་སྨྲ་བ་ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སེམས་པ་ཅན་མོས་
― DTG121_Page_0148 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་བྱེད་པའི་མཐུ་བཞིན་པ་དང༌། ཆུའི་ཆུ་བུར་བཞིན་དུ་སྲོག་འབྱུང་སྟེ། སེམས་པ་སྐྱེས་བུའི་ལུས་སུ་གསལ་བར་གྱུར་པ་དང༌། དེ་འདུས་པའི་ལུས་ལ་དབང་པོར་མིང་གདགས་སོ་ཞེས་པའོ། །ཕྱིའི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་བདག་གི་སེམས་སྣང་བ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པས་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། གཉི་ག་ལས་འབྲས་བུར་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་ཏེ་སྐྱེ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །ཡོད་པ་ནི་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མེད་པ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །མེད་པ་བྱེད་དོ་ཞེས་ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་བྱེད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཡང་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱེད་པ་བཀག་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའོ། །ཇི་ལྟར་འདིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། ཡོད་དང་མེད་ལས་འབྲས་མི་སྐྱེ། །ཡོད་མེད་གང་ཡང་རྐྱེན་གྱིས་མིན། །རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དངོས་པོ་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟ་ཞིག །འོན་དེ་ཉིད་ས་དང་པོའི་དབང་པོས་དབུ་མར་སྒྲུབ་པ། ཡོད་དང་མེད་པ་དག་ལ་ཡང༌། །རྐྱེན་གྱི་དོན་ནི་མི་རུང་སྟེ། །མེད་ན་རྐྱེན་ནི་སུ་ཡི་ཡིན། །ཡོད་ན་རྐྱེན་ཕྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །དེ་བས་ན་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་བྱེད་པ་པོ་བྱད་པ་དང་འབྲལ་ཏེ་ལས་སུ་བྱ་བ་མི་རུང་ངོ༌། གང་གི་ཚེ་ན་རྒྱུའི་སྐད་ཅིག་ལ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་འབྲས་བུའི་སྐད་ཅིག་པ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ན་དངོས་བོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་འབྲེལ་པར་རུང༌། སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ནི་སུ་དང་ཡང་འབྲེལ་བ་མེད་དེ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་ལ། ལས་དང་འབྲས་བུ་ངེས་པར་འབྲེལ་པ་འབའ་ཞིག་གོ །དེ་ལྟར་ན་གང་གིས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཐམས་ཅད་ལས་ཐམས་ཅད་དེ་མ་ཐག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དགའ་ཞིང་འགའ་ཞིག་ལས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། རུས་སྦལ་གྱི་སྤུ་དང༌། རི་བོ་དགེ་རྭ་དང༌། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང༌། ནམ་མཁའི་ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐོག་མ་དང་
― DTG121_Page_0149 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐ་མའི་མཐར་སྟོང་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་འདུས་པའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། གསུམ་ཕྲད་པས་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་སམ། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བརྟག་པའོ། །དམ་བཅས་པ་མ་ཉམས་པ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་རྒྱུ་མི་རིགས་ཏེ། བྱེད་བ་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་མཚུངས་པས་ན་གླགས་ཕྱེ་སྟེ་ཐམས་ཅད་དུ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པའམ། མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་འབྱུང་བར་སྨྲ་བ་ལ་ངེས་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་ཕྲད་པའི་རྐྱེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུམ་ཕྲད་བ་ཉིད་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ་རྒྱུའོ། །དེའི་བྱེད་པ་ནི་འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་མམ་ལྷན་ཅིག་ཀྱང་རུང་སྟེ། གསུམ་ཕྲད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྒྱུ་རྣམས་ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། མིག་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་སྟེ། གསུམ་འདུས་ན་རེག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང༌། སྣང་བ་དང་བར་ཆད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེས་ན་རྒྱུན་དུ་གནས་ཤིང༌། སྔོན་མྱངས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་མིག་ལ་སོགས་པ་གསལ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིད་ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞིང་འགག་ཀྱང་སེམས་པ་མེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མར་གནས་པའི་རྒྱུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྒྱུན་ཡིན་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱའོ། །རྨི་ལམ་དུ་ཡང་མིག་ལ་སོགས་པ་དང་ཡུལ་ཡང་དེར་མེད་དེ། ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་དེ་ཉིད་ཡོད་པར་མངོན་སུམ་རྗེས་སུ་མྱོང་ངོ༌། །གང་དག་ཀྱང་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་གའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་དབང་པོ་དང༌། དོན་ཕྲད་དེ་ཉེ་བར་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་བསྟན་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་གདོན་མི་ཟ་བའི་བདག་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཤེས་པའོ་ཞེས་རྟོག་པའོ། །ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བདག་དང༌། ཡིད་དང༌། དབང་བོ་དང་དོན་དུ་ཕྲད་པ་ལས་གང་སྐྱེ་བ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་ཤེས་པར་རྟོག་གོ །གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྣ་བ་དང༌། བགས་པ་དང༌། མིག་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་རྣམས་ཡིད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ་འཇུག་པ་རྣམས་
― DTG121_Page_0150 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་མངོན་སུམ་ཚད་མའོ། །སྤྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྐྱེས་བུ་དང་དབང་པོ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འབྱོར་ཏེ། བློ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་པའོ། །དེ་ཐོག་མར་བྱས་ཏེ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚད་མ་གཞན་གཞག་པའོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་ཡུལ་མངོན་སུམ་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ནི་ཚད་མར་བཟུང་ནས་མངོན་སུམ་དུ་ཐོག་མར་བྱས་པ་ལས་སོ། །འཇིག་རྟེན་རྒྱང་འཕེན་པ་རྟོག་པ་ནི་ཡུལ་ཉེ་བ་ནི་མངོན་སུམ་པའོ། །ཡུལ་རིང་བ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་དོན་ལ་གདོན་མི་ཟབ་མེད་དོ་ཞེས་པའོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བདག་གི་སེམས་སྣང་བ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་དོན་དུ་ལྷག་པར་བསྐྱེད་དེ། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་རྣམས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་གོ །རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པར་ཡང་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། བསྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོད་དོ། །སྐད་ཅིག་པ་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གུད་ན་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་བྱས་ན། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ལྡན་དེར་རིགས་ཏེ། །འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་མ་བྱས། །འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་རུང༌། །དེས་ན་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་རིགས་སོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལའང་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིའི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། དེ་དག་གཞན་པར་བརྟག་པར་མི་བྱའོ། །གང་དག་གཉིས་རྣམ་པའི་ཆོས་ཡིན་པ་དེ་དག་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་སྐྱེ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་དག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལའོ། །མེད་པ་མི་སྐྱེ་ལ། མེད་པ་འགག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གསུམ་ཕྲད་པ་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་རྣམས་སོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཡོད་པ་དང་
― DTG121_Page_0151 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པར་ཞེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་ཡོད་པར་བྱེད་པ་ཡེ་ཡོད་པའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དེ། ཡོན་ཏན་དང༌། རྫས་དང༌། བྱེད་པ་ལྡན་པའོ། །ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ནི་འབྲེལ་པའི་རྒྱུའོ། །རྫས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཁྱད་པར་ཏེ། འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པར་སྟོན་ཏོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམ་བཅས་པ་དང་འགལ་བ་སྟེ། དེ་སྟེ་ཡོད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར། འོན་ཏེ་མེད་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བར་བྱེད། ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱེད་པ་འགག་པའོ། །དེས་ན་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང་འདྲ་བའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐར་སྟོང་བ་དབུས་སུ་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བར་གནས་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་དང༌། རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་དང༌། མཉམ་པར་འཇོག་པ་མེད་པས་ནང་གློངས་པ་ནི་གསེར་དྲི་མ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་བཞིན་ཏེ། མགོ་མཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པ་དང༌། ཕྲ་བ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་པ་དང་བྲལ་ཞིང་སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་བ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཉིད་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་ཤེས་རབ་དང༌། སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ཏེ་སར་དབྱེ་བ་འབྱེད་པ་ན་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་འཇུག་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོར་འགྱུར་རོ། །བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་བྱུང་བ་ལྟའི་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་མ་ལུས་པ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འབྱུང་བ་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ལས་ཁྱད་པར་ཅན་
― DTG121_Page_0152 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་སྒྱུ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པར་གནས་ཤིང་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་དབྱེ་བ་ན་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུ་བ་ལས་གསུངས་པ་རིགས་ཀྱི་བུ་སེམས་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་སྟེ། གང་གིས་ཇི་ལྟར་སྤྱོད་པ་དེ་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལྟ་བ་དན་པས་ཟིན་པ་དེ་དག་བརྟགས་པའི་སལ་གནས་པ་ན་ཚད་མ་དང་གཞལ་བར་རྣམ་པར་གཞག་པར་ཡང་རྟག་པའི་བདག་དང་དོན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་རྟག་པའི་བདག་ནི་ཚད་མ་ཕྱིའི་དོན་གཞལ་བ་དང༌། གང་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ལ་བདག་གིས་རེག་གོ་ཞེས་འཇལ་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་གིས་ནི། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་དང་ལྡན་པ་གང་གིས་མི་ཤེས་པ་དེས་ན་བླུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་འདི་ལྟར་བདེ་བ་དང༌། །སྡུག་བསྔལ་བའོ་ཞེས་སོ་སོར་བཤད་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཁོ་ནས་རྟག་པར་བྱེད་ན་སྐྲ་དང་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་བཅད་ནས་ཕྱིར་སྐྱེས་པ་ཡང་སོ་སོར་ཤེས་པ་འཇུག་པས་ན་དེས་རྟག་པ་ཁོ་ནར་བསྒྲུབ་པར་མི་རུང་ངོ༌། །ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་ལ་སོགས་པས་གང་དག་རྗེས་སུ་དཔག་པར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་དེའི་བདག་ཉིད་པ་དང༌། དེ་ལས་སྐྱེ་བར་འབྲེལ་བ་མེད་དེ། དེ་བས་ན་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པར་འབྲེལ་བར་ངེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཐོག་མར་བྱས་ཏེ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་སྔ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། ལྷག་མ་ལྟ་བུ་དང༌། སྤྱིས་མཐོང་བའོ། །དེ་ལ་སྔ་མ་ལྟ་བུ་ནི་གང་ན་རྒྱུས་འབྲས་དུ་དཔག་པའོ། །དེ་ནི་གང་ན་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེར་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་ངེས་པ་མེད་དོ། །ལྷག་མ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་དབྱེ་བ་མེད་དོ། །མེད་དང་དུ་བར་སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་འབྲེལ་པར་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་གང་ན་སྦྱོར་བ་གཅིག་ཡོད་པ་དེར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་པར་ངེས་པ་མེད་དེ་འཁར་བ་དང་སྐྱེས་བུ་བཞིན་ནོ། །སྤྱིས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་མ་གྱུར་པའི་བྱ་བཞད་ལས་ཆུ་རྗེས་སུ་དཔག་པའོ། །ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡང་སྦྱོར་བ་དང༌། ཡན་ལག་ཅན་དང༌། དོན་གཅིག་ཏུ་འདུས་པ་
― DTG121_Page_0153 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང་འགའ་བའི་ཡང་མཚན་མ་ཅན་ནོ། །དེ་ནི་གང་ན་སྦྱོར་བ་ཅན་གཅིག་སྣང་བ་དེ་ནི་གུང་དང་དུས་དང་མི་གཞན་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ངེས་པ་མེད་དོ། །ཡན་ལག་ཅན་ཡང་རྐང་པ་ལ་ལག་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྐང་བའི་རྒྱུ་དང་མཚན་མ་ནི་ལག་པ་ཡིན་ཞེས་པ་དེ་ནི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད་དོ། །དོན་གཅིག་ཏུ་འདུས་བ་ནི་གཟུགས་ལ་རེག་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ཡང་མུན་པ་དང༌། གྲིབ་མ་དང༌། འོད་དང༌། སྣང་བ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ལ་ཡང་རེག་པ་མེད་དོ། །འགལ་བ་ཞི་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྣམ་པ་དུ་མར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། རླུང་སྤྲིན་དང་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ན་ཆང་པའང་བར་འགྱུར་ཞེས་བ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ཆར་པ་དང་རྣམ་པ་དུ་མའི་ཆར་བ་ཡང་ཡོད་ན་དེར་ཆར་པ་གང་འབབ་པ་དང༌། གང་མི་འབབ་པ་དེ་ཁྱད་པར་དུ་སྨྲ་དགོས་སོ། །འབྲེལ་བ་གཅིག་སྤྱིར་མཐོང་བ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་མཐོང་བ་དང༌། སྔ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། ལྷག་མ་ལྟ་བུ་ཡང་གྲངས་ཅན་གྱི་རྗེ་སུ་དཔག་གོ །བདག་པོའི་བདག་གི་དང༌། འགྱུར་བ་དང༌། ཡན་ལག་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ནི་མི་བརྟན་པ་ཡིན་ཏེ། གང་ན་བདག་པོ་ཡོད་པ་དེར་བདག་གིས་ཏེ། དེའི་ཅུང་ཟད་ཁ་ཅིག་ཏུ་མཐོང་བ་གཞན་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བར་ངེས་པ་མེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། སྤྱོད་པ་ཅན་ལ་ལོག་ལ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་སུམ་གྱི་ཐོན་མར་བྱས་བ་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པར་འབྲེལ་བ་ཡང་གཞན་བ་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལ་སླུ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་བདག་ཉིད་དང་དེ་ལ་ས་སྐྱེས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱིའི་དོན་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མ་དང་གཞལ་བ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་གཞག་བར་བྱེད་པ་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་ཤེས་པས་རྟག་པའི་སལ་ལྟ་བ་ངན་པས་ཟིན་པའི་རྟོག་པ་རྣམས་ལོག་པའི་ཤེས་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གི་དང༌། ཕྱིའི་དོན་ནས་མངོན་པར་ཆགས་བའི་ཕྱིར་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ངོ༌། །བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་སྦྱོང་དང༌། བྲམ་ཟེ་ལ་ལ་རང་བཞིན་མེད་པའི་སྤྲིན་དང༌། མགལ་མེ་བསྐོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་རང་བཞིན་
― DTG121_Page_0154 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མའི་ཕྱིར་རོ། །རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་དམ་སྐྱེས་པའོ། །ཡང་ན་བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་ལ་སོགས་པ་མེད་བའི་ཕྱིར་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། བདག་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་བཤད་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གང་དག་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིག་པ་ན་དེ་དག་འཁོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དངོས་དང་དངོས་མེད་མཉམ་པས་ནི། །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྱུང༌། །ཞེས་པའོ། །འདི་ཉིད་དུ་ཡང་གསུངས་པ། ཡོད་པའི་ཟླས་དྲངས་མེད་པ་སྟེ། །ཡོད་པའང་མེད་པའི་ཟླས་དྲངས་སོ། །དེ་བས་མེད་པར་ཤེས་མི་བྱ། །ཡོད་པར་ཡང་ནི་མི་བརྟག་གོ །འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ཀྱང་ཀློག་པ། དངོས་པོས་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་བ་མེད་དངོས་པོ་མེད་པས་ཀྱང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མེད་དེ། ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་མཉམ་པས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་སོ། །ཅི་སྨྲས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤོང་པ་ལས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། མཚན་ཉིད་དང་ནི་བྱ་བ་དང༌། །དངོས་བོར་མྱ་ངན་འདས་བ་མེད། །རྣམ་རྟོག་རྣམ་ཤེས་བཟློག་པ་ནི། །ང་ནི་མྱ་ངན་འདས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་སྐད་གསུངས་པ་དེས་ཅི་ཞིག་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པས་མངོན་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བོ། །དེ་བས་ན་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང་གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤོང་བ་མཐོང་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ། རྣམ་པར་སྔོས་པ་དང༌། རྣམ་པར་དམར་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞིགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྣགས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་མཛེས་པ་རྣམས་སྒོམ་པར་བྱད་པ་ན་མཐོང་ཡང་མི་མཐོང་ངོ༌། །དེས་ན་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤོང་བ་ནི་ནང་སྟོང་བ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་
― DTG121_Page_0155 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕུང་པོར་མི་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཇོག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིའི་དངོས་པོ་ཕུང་པོར་གནས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་འཇིག་པའི་རྟག་པ་ཡང་མེད་དོ། །འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་གྱི་བཤད་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ལ་དཀར་གསུངས་པ་འདི་ཉིད་ལས་འབྱུང་སྟེ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་དང༌། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །འོ་ན་སྣང་བ་འདི་ཅི་ལགས་ཞེས་གསོལ་བའི་ལན་དུ། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །དཔྱིད་ཀྱི་རི་དགས་སྐོམ་པ་བཞིན། །གཡོ་བས་སེམས་ནི་རྨོངས་པར་བྱེད། །རི་དགས་རྣམས་ནི་ཆུར་འཛིན་པ། །དེ་ཡི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མིན། །དེ་བཞིན་རྣམ་ཤེས་ས་བོན་ནི། །སེམས་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གཡོ་བ་དང༌། །སོ་སོར་སྣང་འབྱུང་བྱིས་པ་རྣམས། །རང་རིབ་རབ་རིབ་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་ལྟར་རྣམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དག་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གི་ཁྱད་པར་གྱི་ཤུགས་དང༌། དམ་པ་དང༌། དམ་པས་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྟན་པའི་བག་ཆགས་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་འདུ་བྱེད་པ་རྣམས་གསེར་དྲི་མས་གོས་བ་ལྟ་བུའི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བར་སྣང་བ་ཐལ་བ་དང༌། འཛིན་པའི་སེའུ་ས་བཙོ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་གཉིས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པར་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་ན། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་སྟོང་པ་སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་སེམས་པ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བདག་ཉིད་དུ་གནས་སོ། །སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་བས་དགེ་བའི་བག་ཆགས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོའི་ཆོ་འཕྲུལ་རྣམས་ཀྱིས་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་བྱེད་དོ་ཞེས་མདོའི་སྡེ་སྤྲོས་པའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་
― DTG121_Page_0156 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དགོངས་པའོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་ཏེ། རྒྱུ་མཐུན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རབ་ཏུ་སངས་རྒྱས་པ་ཡང་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་རྒྱུད་འདག་པར་མཛད་པའི་སླད་དུ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་བཤད་དོ། །སྤྲུལ་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཆོ་འཕྲུལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་མཐའ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་མགུ་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པའི་ཆོས་རྒོལ་བ་དང༌། ལན་གདབ་པ་དང༌། ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བྱ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་དང༌། ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དུ་འཆད་པ་དང༌། སྣང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་གཞོལ་བར་ཆོས་འཆད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐབས་ལ་མཁས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་བསམ་པ་མེད་པའི་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་ཤེས་རབ་དང་མཐུན་པའི་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་དག་ཀྱང་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །མྱ་ངན་འདས་པའི་མཐའ་གང་ཡིན། །འཁོར་བའི་མཐའ་ཡང་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཉིས་པར་ན་ཅུང་ཟད་ཀྱང༌། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་ཏེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐར་དབྱེ་བ་ནི་ནུས་ཀྱི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་དངོས་པོ་དང༌།
― DTG121_Page_0157 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་སྤོང་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དག་པ་ཉིད་དོ། །གསེར་གྱི་དྲི་མ་ཐལ་བ་དང༌། འཇིམ་པའི་སེའུ་ས་བཙོ་བ་ལ་སོགས་པས་རིམ་གྱིས་དྲི་མ་སྤང་ཞིང་སྦྱོང་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱང་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པ་བསྒོམས་པས་སེམས་ཡུལ་ལས་བཟློག་པར་བྱའོ། །དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནས་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། ཡུལ་དང༌། དུས་དང༌། རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་སྣང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཨ་མྲའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱང་རིམ་གྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །དངོས་པོ་ཁ་གཅིག་གི་མུན་པ་དུས་དུ་མར་ཡུལ་དུ་འཕྲོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཉི་མ་དང་ཟླ་བའི་འོད་ཀྱིས་ཅིག་ཅར་ཟད་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །ཇི་བཞིན་དུ་ཡང་མེ་ཏོག་ཀུ་མུ་ཏ་དང༌། པདྨོ་འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་སྐལ་བ་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་མཁྱེན་པར་མཛད་དེ། ཉི་མས་པདྨོའི་ཚལ་གྱི་པདྨོ་རིམ་གྱིས་ཅིག་ཅར་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྟེ་ཡང་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཆད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་རྒྱུ་མེད་པས་ན་ཡོད་པར་མི་རིགས་ཏེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང༌། རི་བོང་གི་རྭ་དང༌། ནམ་མཁའི་ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་ཆུད་པ་རྣམས་ཉིད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་གཞག་པའི་རིགས་སོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྒྱུན་འབྲེལ་པར་འཇུག་པ་རྣམས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་རིགས་པས་ན་མི་རྟག་པ་རྣམས་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་དེ། ཡོངས་སུ་དག་པ་ཁོ་ན་དེ་དག་ལ་འཐད་དོ། །དེ་བས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་དང༌། རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་མཐུས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡོད་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་གང་གི་ཚེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ཆུད་པ་རྣམས་རྒྱུན་འབྲེལ་བར་འཇུག་པ་བསམ་པ་དང་བྲལ་ཞིང་སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རང་
― DTG121_Page_0158 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གིས་གནས་སོ། །སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གླེངས་པ་ན་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་དེ་དག་གི་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་བུར་ཡང་དེ་དག་ལ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་དབྱེ་བར་འབྱེད་པ་ན་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་སའི་དབང་པོར་འགྱུར་ཏེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བདག་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ་མཁས་པར་བྱའི་གཞན་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་རྣམས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་མ་སྐྱེས་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་དུ་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། མིང་དང༌། མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཆོས་ལྔ་དེ་དག་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཁྱད་པར་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཤེས་པར་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་གསལ་བའི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་མིང་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པར་བསྡུའོ། །མཚན་མ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་དུའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་རོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བ་ལས་འབྱུང་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་རང་བཞིན་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མཚན་ཉིད་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་དང༌། ཡན་ལག་ཅན་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོའི་བྱེ་བྲག་ནི་མཚན་ཉིད་དུ་གང་དག་གིས་དངོས་པོ་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གིས་མེད་པས་ན་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོས་སྟོང་པ་ཉིད་པས་ན་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་
― DTG121_Page_0159 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་སོགས་པ་བཞིན་གཞན་གྱི་དབང་གི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡང་སྐྱེ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཆུད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། བརྟགས་པའི་དངོས་པོས་དངོས་པོ་སྐྱེ་མེད་ཀུན། །གཞན་དབང་རྟེན་ནས་མི་རྣམས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །གང་ཚེ་གཞན་དབང་རྣམ་རྟོག་བྲལ་དག་པ། །གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་པར་མདོར་ངས་བསྟན། །ཞེས་པའོ། །གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། འཁྲུལ་པའི་གཟུགས་སྟོང་པར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་རྣམ་པར་འཁྲུལ་བ་ལོག་ནས་ཡང་དག་པར་རིག་པ་མི་གཉིས་པ་ཉིད་གནས་སོ། །དེ་ནས་སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཆོ་འཕྲུལ་ཆེན་པོས་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་མགུ་བར་མཛད་ཅིང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལས་འཁོར་བ་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་རྒྱུན་དུ་བཞུགས་སོ། །དེ་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་མི་བཞུགས་ཤིང༌། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་བརྙེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྐྱེན་གྱིས་མ་བརྩམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་ལ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པར་གསུངས་པའོ། །ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་རྣམ་པར་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པ་ལ་རྣམ་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་སྟེ་ཕྱིར་ཡུལ་མེད་ན་སྣང་བ་ཅི་ཞིག་ཅེས་པ་དང༌། དེའི་ཕྱིར་གཟུངས་པ་སེམས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ལྟ་བས་སོ། །སེམས་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང་ཞེས་པའི་བར་དུའོ། །དེ་ལྟར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་དམིགས་པས་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པོ། །བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པར་འབྲེལ་བ་དང་བྲལ་བའོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་གནས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་ཐམས་ཅད་རངས་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་དབང་པོའི་གཟུགས་ཀྱིས་དེ་དག་
― DTG121_Page_0160 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་ཆོས་འཆད་པར་མཛད་དོ། །གནས་འཕོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་གྱིས་གནས་འཕོ་བའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའོ། །རྗེས་སུ་འབྲང་བ་རབ་ཏུ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྤྲོས་པ་མི་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་སྣང་བ་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་ནི་སེམས་ཙམ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་ས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྲེལ་པའི་རིམ་པ་དེར་སེམས་རྣམས་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །བདག་གི་སེམས་སྣང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བར་བྱེད་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དམིགས་པ་མི་མཐོང་བའོ། །ཐམས་ཅད་བརྗོད་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་སྤྱོད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །མཚན་ཉིད་དང༌། མཚན་མར་བྱ་བ་གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པར་མི་རུང་བ་ནི་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །རྒྱ་མཚོའི་རླབས་ལྟ་བུར་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ལ་འཛིན་པར་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་ཏེ་དེ་འཛིན་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྣམ་པ་གཞན་མེད་པར་སྟོན་པར་བྱེད་དེ་དེ་ནི་ཚད་མ་གཅིག་གི་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གཞན་སྤོང་བའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་པར་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །འཛིན་པ་ནི་གཞན་རྣམ་པར་དགག་པའོ། །གནས་ངན་ལེན་ནི་འཁྲུལ་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། དེའི་བག་ཆགས་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སོ། །དེའི་རང་བཞིན་ནི་རྒྱུ་སྟེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དབྱེར་མེད་པས་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འཇོག་གོ །གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སུ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའོ། །དེ་ལ་ངོ་མཚར་གྱི་ཕྱིར་མིག་གདངས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ཆུའི་ཀླུང་ལྟ་བུའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལས་རླབས་དང་འདྲ་བའི་དབང་པོའི་ཆུད་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ༌། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་དང་
― DTG121_Page_0161 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཚུངས་པར་མཛད་པ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཇི་ལྟར་གཟུད་པ་དེ་ལྟར་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་དང༌། སྤུའི་ཁུང་བུ་ལ་གནས་ཏེ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཅིག་ཅར་རམ། རིམ་གྱིས་ཡུལ་མེ་ལོང་དུ་གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་མེ་ལོང་གི་གཟུགས་སུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །སྔོན་གཟུགས་སུ་སྣང་བའི་སྡུག་བསྔལ་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་གཟུགས་སུ་འཇུག་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཏེ། དེར་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །སྔར་ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་རླུང་གིས་བཏབ་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་རྒྱ་མཚོའི་རླབས་ཐ་དད་པ་བསླང་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རླབས་ནི་དབང་པོའི་ཆུད་པ་སྟེ་ཀུན་གཞིའི་རྒྱུའོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དེའི་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་སྟེ། གང་དག་ཕན་ཚུན་གྱི་རྒྱུར་ལྡན་པའོ། །དེ་ནི་ཀུན་གཞི་དང་འཇུག་པའི་ཆུད་པ་གཅིག་གི་རྒྱུ་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བསྒྲུབས་པའོ། །ཁོང་དུ་མི་ཆུད་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔའི་ཚོགས་ཏེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་དང་ཡུལ་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །རྒྱུ་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དུད་པས་མི་དང༌། ས་བོན་གྱིས་མྱུ་གུ་ལའོ། །མིང་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །ཡང་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་གཟུགས་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། མིང་དང་མཚན་མ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ལྔ་རྣམས་ཏེ། ཡིད་དེ་དག་གི་ནང་དུ་སོང་ཞིང་ཁྱབ་པའོ། །བདག་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་པོ་སྟེ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཀྱང་ལྟོས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དེ། དེ་དག་ནི་ས་ལུ་ལྗང་བའི་མདོ་སྡེ་བཞིན་ནོ། །རང་གི་སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་སྣང་བ་ཉིད་ལ་ཕྱིའི་དོན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་པས་ཡིད་
― DTG121_Page_0162 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཞུགས་པས་ན་དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ནི་གཙོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བར་རྒྱུའི་བག་ཆགས་ནི་ངེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་མཉམ་པར་གཞག་པས་ཆུད་པའི་མཐུར་བྱེད་པའི་དོན་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་སྣང་བ་ཉིད་ལ་ཕྱིའི་དོན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བར་འགྱུར་བ་བདག་གི་མཐུར་ཞུགས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྒྱུ་ཞིང་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་རྒྱུ་བ་ནི་ཆུད་པའོ། །གཞན་དུ་ན་སའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཤེས་རབ་ནི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་མཁས་པ་སྟེ། ལོག་པའི་ཤེས་པ་བཟློག་པའི་དོན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚིག་གོ །སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ནགས་ཚལ་སྟུག་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཙམ་གྱི་རྣམ་པ་འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཉིད་མཐོང་བར་མི་ནུས་སོ། །རྒྱལ་བས་མདུན་དུ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྙེན་པར་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཡང་ན་གང་དག་གིས་རྒྱལ་བ་མདུན་དུ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་ཚིག་བསྡུའོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་རང་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ་ཡུལ་ལོ། །ཇི་ལྟར་རྒྱ་མཚོའི་དཔའ་རླབས་རྣམས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒྱ་མཚོ་ལས་རླབས་རྣམས་འབྱུང་བ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ལྟར་རོ། །སྔོན་པོ་དམར་པོ་ལན་ཚྭ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་འོད་ཟེར་རྣམས་གཟུགས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གར་འཆར་བ་དེའི་ཁ་དོག་ལྟ་བུར་སྣང་བ་སྟེ། ཁ་དོག་དེ་ནི་འོད་ཟེར་རྣམས་དང་གཅིག་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ཤེས་པ་བདུན་རྣམས་སོ། །ལན་ཚྭ་ནི་ཁ་དོག་དུ་མའོ། །དེ་ལྟ་བུར་ཡང་གནས་སྦྱར་བ། །ཨུཏྤལ་སྔོན་པོའི་ཚལ་སྣང་བས། །ཉི་མའི་རྐང་པ་སྔོན་པོར་བྱས། །མཚོན་ཆ་དམ་པོས་བཅིངས་པ་ཡི། །ལྕགས་ཐག་ལྕགས་སྒྲོག་བཞིན་དུའོ། །རྐང་པ་ནི་འོད་ཟེར་རྣམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསགས་པས་ན་སེམས་ཏེ། སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་
― DTG121_Page_0163 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས། །ངར་སེམས་ཉིད་དེ་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་བ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཕྱིར་བརྗོད་པའི་མཚན་མ་ཐ་དད་པར་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་ནི་བརྒྱད་པོ་ཐ་དད་མ་ཡིན་མཚན་ཞེས་ཏེ། །ཤེས་པ་རྣམས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ཐ་དད་པའི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་ཉིད་ནི་སོ་སོའི་མཚན་མ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞི་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མེད་པས་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཏེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །མཚོན་བྱ་མཚན་ཉིད་གལ་ཏེ་གཞན། །མཚན་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར། །གཅིག་ནའང་དེ་གཉིས་མི་འགྲུབ་སྟེ། །ཐ་དད་ན་ཡང་གཞན་དུ་མེད། །རྒྱ་མཚོ་དང་ནི་དཔའ་རྣམས་ནི། །ཆུར་འདྲ་བས་ན་ཐ་མི་དད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཆུད་པ་མ་གཏོགས་པར་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ཐ་དད་པར་མི་དམིགས་སོ། །སེམས་ནི་པས་རྣམས་སྩོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་ཉེ་བར་སོགས་སོ། །ཡིད་ཀྱང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་ཉེ་བར་སྩོགས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དབང་པོའི་ཤེས་པས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་རིག་པ་དང་ཡང་དག་པར་ཚོར་བ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལྔ་བོས་སྣང་བ་དམིགས་པ་ལ་ཕྱིའི་ཞེས་རྗོད་པར་བྱེད་དོ། །རྒྱ་མཚོ་དང་དཔའ་རླབས་རྣམས་ཐ་དད་པ་མ་མཆིས་ན་ཀུན་གཞི་དང་དབང་པོའི་ཤེས་པ་རྣམས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དེ་མཆིས་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན་མཐུན་པའི་ཆོས་ལགས། སྔོན་བོ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་སེམས་ལ་འཇུག་པར་བཤད་པ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུའོ། །སུ་འཚལ་བར་བགྱི་བའི་སླད་དུ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ། །དེ་ལ་འཇུག་པ་མེད་པ་ནི་ཁ་དོག་གོ །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཟུང་བ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཟུང་བའི་རྣམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཛིན་པའི་རྣམ་བ་རྣམས་འཇུག་གོ །རྒྱ་མཚོ་ཡོད་པས་དཔའ་རླབས་འཇུག་པ་བཞིན་པས་ན་མཐུན་པའི་ཆོས་སོ། །རྒྱུ་གསུངས་པ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཞེས་ཏེ།
― DTG121_Page_0164 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སེམས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེར་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འཇུག་སྟེ། དེར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཁོ་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །མེ་ལོང་དུ་གཟུགས་ཐ་མི་དད་པ་དང༌། རྨི་ལམ་གྱི་ཆུད་པ་རང་བཞིན་གྱི་གཟུགས་ཐ་མི་དད་པར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཅིག་ཅར་སྣང་བ་ཡིན་ཏེ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྣང་བར་ངེས་པ་ན་སེམས་རང་གིས་གཟུང་བ་དང་ཐ་མི་དད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཚད་མའོ། །ཡུལ་དང་རྣམ་པར་མི་ལྡན་པས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འགྱུར་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་ཡུལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་ངོ༌། །རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་དང་ཁུར་སྐམ་རིང་པོ་བཞིན་དུ་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་རོ། །ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་སྣང་བར་མངོན། །ཞེས་པ་ནི་ཅིག་ཅར་རོ། །མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་གཡེལ་བར་གནས་པའི་ཡིད་བཞིན་ཏེ། དེ་ལ་མཉམ་པ་ཅིག་ཅར་དུ་གྱུར་ཏེ། ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་མྱོང་བའི་རིམ་པ་མེད་པ་ནི་ལྟད་མོ་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །མཚན་འགྱེད་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་མགུ་བར་མཛད་པའི་སླད་དུ་ཆོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཅིའི་སླད་དུ་གསུངས། ཚོན་ལ་རི་མོ་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་ཏེ། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འབྲས་བུ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ནི་གྲངས་ཅན་གྱིས་ཡོད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་བཀག་པའོ། །ཡང་དག་ལ་ནི་ཡི་གེ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །བཤད་པ་དག་ནི་འཁྲུལ་པའོ། །ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མེད་པས་ན་སྒྲ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཞན་གྱི་དབང་གི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་ལ་གནས་ཏེ། སྤྱིའི་མཚན་དུ་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏོ། །ཅིའི་སླད་དུ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྟོན་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་སོགས་པ་གསུངས་བ། སོ་སོ་རང་རིག་གང་དག་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱལ་བའི་སྲས་ལ་འདི་སྐད་བསྟན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒྱལ་བའི་སྲས་རྣམས་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྤྱིའི་རྣམ་པར་སྟོན་ཏོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་སྟོན་ཏོ། །གཞན་གྱི་དབང་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་མེད་ཀྱང་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོན་ཏོ། །སེམས་ཙམ་ཉིད་སྣང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་
― DTG121_Page_0165 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིའི་དོན་དུ་མོས་པ་མགུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཟུང་བོར་སྟོན་ཏོ། །ཟབ་མོའི་ཆོས་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་རྣམས་ལ་མོས་པའི་མི་གཉིས་པ་སྟེ། སྨན་པས་རྣམ་པ་དུ་མའི་ཐབས་ཀྱི་སྨན་བཏང་བ་བཞིན་ནོ། །རྟོག་པ་ཅན་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཕྱིའི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་གནས་འབོས་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་བར་ཤེས་པ་མི་གཉིས་པ་ནི་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རང་གི་སེམས་ལ་སྣང་བས་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་གནས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །དེར་སྤྱོད་པའི་བདག་ཉིད་ནི་ཤེས་རབ་པོ། །འདི་ནི་འདི་ཁོ་ན་ཉིད་དོ་ཞེས་གདོན་མི་ཟ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེ་ལ་གནས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་གང་གི་ཚེ་གང་དུ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུར་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །སྔོན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་དང༌། བདག་གི་སྨོན་ལམ་མཐུན་པར་གདབ་པར་བྱ་བ་ནི་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་བཞིན་དུའོ། །ཇི་ལྟར་མི་གཡོ་བའི་ས་སྣང་བ་མེད་པ་ལས་ལངས་ཏེ་སྨོན་ལམ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པའོ། །སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་དེ་ཡང་མི་གཉིས་པ་དང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་གཞན་གྱི་དབང་གི་རང་བཞིན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་ཤེས་སོ། །བོང་བུ་འཐེང་པོ་ལྟ་བུ་ནི་སྔོན་གྱི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་མོར་རྒྱུ་བ་སྤངས་ཏེ་མི་གཡོ་བར་གྱུར་པའོ། །དེས་སྣང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་ཐོབ་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལའང་སྣང་བ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་རིག་འཛིན་པའི་མཐའ་སྨྲ་བ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། མཐུ་བོ་ཆེར་སྨྲ་བ་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་སྣང་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་མི་གཉིས་པའི་བསམ་གཏན་ཡོད་དོ། །དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་གཙུག་ལག་མང་དུ་ཐོས་ནས་ཡོངས་སུ་འདྲིས་པ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །སྔོན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
― DTG121_Page_0166 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྨོན་ལམ་རྣམས་ལ་རང་གི་སྨོན་ལམ་དུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྔར་སྨོས་པ་བཞིན་དུ་བཤད་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་གཞན་གྱི་དབང་ལ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ས་བཅུ་སྟེ། སྦྱིན་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་རྟོགས་པ་རྒྱུ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་སྟེ། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སའི་རིམ་པ་མེད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་འདིར་གསུངས་པ། །སྣང་བ་མེད་ལ་རིམ་ཅི་ཡོད། །ཅེས་སོ། །ཚིག་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྟག་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་བའི་མཚན་ཉིད་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དངོས་བོ་རབ་ཏུ་མངོན་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་གཞིའོ། །དེ་ལ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབང་པོའི་རང་བཞིན་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བྱེད་པས་ཕྱེ་བའོ། །ཚིག་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་སྒྲ་དང་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ནི་གཞན་གྱི་དབང་སྣང་བ་ལ་འཇུག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འབྱེད་པར་དྲིས་པ་དེ་ལ་གྲུབ་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་ལན་གླན་ནོ། །གང་ལ་གནས་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་བ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་ལ་སོགས་པ་མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སྲ་བ་དང༌། གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་རྟག་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་བརྟགས་པར་རྟོགས་པར་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དེ་ཉིད་དུ་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྟག་པ་དང་བདག་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་གཞག་གོ །བྱེ་བྲག་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་རབ་ཏུ་རྒྱུ་བ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་བདག་མེད་པ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་མཁས་པར་འགྱུར་རོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདག་གི་དོན་གྱི་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་ལས་འདས་ཏེ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་དོན་དམ་
― DTG121_Page_0167 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཅན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པར་བསམ་དུ་མེད་དོ། །ཆོས་ལྔ་དང་རང་བཞིན་རྟོགས་པ་ལས་རྣམ་པ་མ་ལོག་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་མཚན་མ་མེད་ཅིང་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གིས་རྣམ་པར་འབྱེད་བ་དང་བྲལ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །སྒྱུ་མའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྫོགས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྐུ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་མཛེས་པ་སོ་སོར་ཐོབ་བོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ལ་མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཅན་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ལ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དག་ཅིང་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཞིབ་བ་རྣམས་སྨྲས་པ། དངོས་པོ་མེད་པས་ཐར་པར་སྨྲས། །དངོས་པོར་རྟོག་ལས་འཆིང་བ་སྟེ། །དེ་བས་དངོས་པོ་ཡོངས་སྤངས་ནས། །སྟོང་པའི་དངོས་པོར་འཇུག་པར་གྱིས། །སྟེང་སྟོང་འོག་ཀྱང་སྟོང་བ་དང༌། །དབུས་སུ་གནས་མེད་སྟོང་པས་ན། །དངོས་མེད་གཏོགས་པ་ཀུན་སྟོང་པ། །དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །བདག་སྟོང་དང་ནི་ཡིད་སྟོང་དང༌། །ཕྱི་སྟོང་རྣལ་འབྱོར་རིག་པ་སྟེ། །སྟོང་སུས་སུ་ཡིས་མངོན་ཤེས་པ། །ངེས་པར་དེ་ནི་གྲོལ་བར་འགྱུར། །བརྟགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་མངོན་པར་མི་ཤེས་པས་གཞན་གྱི་དབང་ལྟར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་རྟོག་གོ །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བློའི་རྒྱུ་ནི་སྒྲ་དང་དོན་ཡིན་ཏེ། དེ་ཟད་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །གང་ཤེས་བའི་ཡུལ་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་མེད་དོ་ཞེས་པར་དགོངས་པའི་དོན་དུ་མངོན་ནོ། །འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་པ་དང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རི་བོང་གིར་གར་མེད་ཀྱང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་བཞིན་འགྲོ་བར་སྣང་ངོ་ཞེས་སོ། །གཞན་ཡང་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གང་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པས་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །འབྱུང་བ་ནི་ས་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །རྡུལ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའོ། །དེ་དང་སྦྱོར་བའི་ཡོན་ཏན་ལས་སྐྱེས་བའི་རྡུལ་གཉིས་ནི་རྡུལ་ལོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྡུལ་གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རིམ་གྱིས་སྦོམ་པོ་ཡན་ལག་གི་རྫས་གྲུ་
― DTG121_Page_0168 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གསུམ་དང༌། གྲུ་བཞི་དང༌། ཟླུམ་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་སུ་གནས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་རྫས་ཁོ་ན་ལ་སོགས་པར་སྤྱིར་ཡང་རྟོག་གོ །རི་བོང་གི་རྭ་མེད་པ་དང༌། སྦོམ་པོའི་ཕྱིའི་རྫས་བ་གླང་གི་རྭ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་མཐའ་གཉིས་ཀྱི་ལྟ་བར་ལྷུང་ཞིང་རང་གི་སེམས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡོད་པ་དེས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཐ་སྙད་རྣམས་བརྟས་པར་བྱེད་དེ་འཕེལ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལུས་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཙམ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོད་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་ལྡོག་པ་ལས་རི་བོང་གི་རྭ་མེད་དོ་ཞེས་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ། །གང་དག་ཡང་མེད་པ་ནི་ཡོད་པ་ལས་རྣམ་པར་ལོག་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་རྟོག་པ་དེ་དག་གིས་རྟོག་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་པ་ལྡོག་པས་མེད་པ་སྟེ། །མེད་པ་ལྡོག་པས་ཡོད་པ་སྟེ། །རང་དབང་དུ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གཉི་གར་ཡང་མི་འགྲུབ་པོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཡིན་པས་ན་རྟོག་པར་མི་བྱ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པར་མི་བྱ་བ་ནི་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཕྱིའི་དངོས་པོ་ཡོད་པར་བཏགས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་མེད་པར་འགྱུར་བ་རིགས་པར་ཞེན་པ་གཞན་གྱིས་བསྒྲུབ་པར་གསུངས་པ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་བར་དུ་བརྟགས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྦོམ་པོ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ལས་བརྩམས་ཏེ་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་གཟུགས་ཀྱི་བར་དུ་སྦོམ་པ་དང༌། ཕྲ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་དབྱེ་བས་ཕྱེ་བ་ན་སྟོང་ཞིང་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་རྣམ་པར་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་བ་གླང་གི་རྭ་ཡོད་དོ་ཞེས་བརྟག་པར་མི་བྱའོ། །དངོས་པོ་མི་དམིགས་ཏེ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། གང་ཕྱིར་སྒྲ་ནི་བརྗོད་པ་ལས། །གང་ཚེ་དོན་གང་རྟོག་པར་བྱེད། །དེ་ནི་སྒྲ་ཡི་དོན་དུ་སྨྲས། །དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་གཞན་མིན་ནོ། །ཞེས་བྱཱ་ཀ་ར་ཎ་པ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། གང་ན་ཡོད་པ་དང་དགག་པའི་ཚུལ་སྒྲ་འཇུག་པ་དེར་ཚིག་གི་དོན་ཡོད་པའམ་མེད་པའོ་ཞེས་བརྟག་གོ །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་བའི་མཚན་མ་ཐོས་ནས་ཞེས་པ་ནི་འཇུག་པའི་མཚན་མ་མེད་པས་དོན་མེད་
― DTG121_Page_0169 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དོ་ཞེས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་འཇུག་གོ་ཞེས་པའོ། །དེ་དེ་ལྟ་བུའི་སྔ་མའི་ཕྱོགས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་བ་ལས་ལྟོས་ཏེ་དེ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའོ། །དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་པ་དང༌། རྒྱུ་གསུངས་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་སྟེ་ཞེས་པའོ། །དེ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱུང་སྟེ། ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྒྲུབ་པ། ཐོག་མ་མེད་པའི་བག་ཆགས་ལས། །རྣམ་རྟོག་འབྱུང་བར་ཡོད་གནས་པ། །སྒྲ་དོན་ཆོས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ། །དངོས་དང་དངོས་མེད་གཉི་ག་གནས། །ཞེས་པ་སྟེ། གང་ན་བརྗོད་པར་བྱ་བར་བརྟག་པའི་དོན་དུ་མ་བརྩམས་པ་དེར་སྒྲ་མི་འཇུག་གོ །སྒྲ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དོན་མེད་ཅེས་བྱ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་དེའི་རྭ་ལས་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བྱུང་བ་དེ་ལ་ལྟོས་པས་ན་དེ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བརྟེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པའོ། །དེ་ནི་རྒྱུ་ལས་གཞན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ན་ནི་གཞན་མ་བཟློག་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལ་ལྟོས་ཏེའོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཐ་དད་པར་གྱུར་པ་ནི་དེའི་ཚེ་རི་བོང་གི་རྭའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་སྟེ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ན་ཤེས་པ་གལ་ཏེ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐ་མི་དད་པར་གྱུར་པ་ནི་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་ནི་གཞན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་བར་དུ་རབ་ཏུ་བརྟགས་ན་མི་དམིགས་པས་རྭ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་རྭ་མེད་པ་བཞིན་དུ་དེ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་གཉིས་ཀའི་དངོས་པོ་མེད་ན་ཞེས་པ་ནི་སྒྲ་དང་དོན་གཉིས་ཀའི་དངོས་པོ་མེད་པས་ཅི་ལ་ལྟོས་ཏ་རི་བོང་གི་རྭ་མེད་ཅེས་བྱ། དེ་ལས་གཞན་པའི་རྭ་དང་སྒྲ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གལ་ཏེ་ཕན་ཚུན་དུ་ལྟོས་ནས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་མི་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་རི་བོང་གི་རྭ་མེད་ལ་དེ་ལས་གཞན་པའི་རྭ་ཡོད་དོ་ཞེས་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །རྒྱུ་མི་མཉམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་བརྟེན་པའི་
― DTG121_Page_0170 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིར་རོ། །ནམ་མཁའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པ་ལས་མི་མཁས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཙམ་ནི་ནམ་མཁའ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ཏེ། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཡུལ་ཉིད་ནམ་མཁའ་སྟེ། གང་གིས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་བསྩལ་བའི་ཚེ་སྒུ་བུར་བརྟག་པ་སྟེ། དེས་ན་དངོས་པོ་གཞན་བར་རྒྱུར་བ་ལྔ་པའམ། གཟུགས་མ་གཏོགས་པར་ནམ་མཁའ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྒྲུབ་བར་གསུངས་པ། གཟུགས་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བའི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཉིད་ཀྱང་ནམ་མཁའ་སྟེ། དེའི་གཟུགས་མ་གཏོགས་པར་ནམ་མཁའི་དངོས་པོ་གཞན་མེད་པས་ན་ནམ་མཁའ་ཉིད་གཟུགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྦུ་བུར་གནས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །གཞག་པ་དང་གཞིའི་ཚུལ་དུ་ནམ་མཁའ་དང་གཟུགས་སོ་སོའི་རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་རིག་པར་བྱའོ། །སྒྲའི་དོན་དུ་སྟེ། དངོས་པོའི་དོན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་གཟུགས་དང་ནམ་མཁའ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པས་དེ་ལྟར་ན་གཅིག་གི་གནས་གཅིག་ཡིན་ནོ། །འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ནམ་མཁའི་དངོས་པོ་མེད་པས་ན་དེར་མི་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་ཡང་ནམ་མཁའ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་བྱུང་བའི་ཡུལ་དུ་ནམ་མཁའ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་རི་བོང་གི་རྭ་དག་ནི་བརྟགས་པའི་དངོས་པོར་ཆོས་མཚུངས་པར་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་བ་གླང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པས་བ་ལང་གི་རྭ་ལ་ལྟོས་ཏེ་རི་བོང་གི་རྭ་མེད་པར་གྱུར་ན་ནི་བ་ལང་གི་རྭ་ཅི་ལས་ལྟོས་ཏེ་མེད་པར་འགྱུར་ཞེས་དགོངས་ནས་གསུངས་པ། བ་ལང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྭ་སྦོམ་པོ་རྡུལ་ཕྲ་མོར་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་བར་འགྱུར་རོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཡང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་གཞིགས་ན་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཡང་མི་གནས་ཏེ་སྟོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་བསྒྲུབ་པའོ། །དེ་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཅན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་གཅིག་ལྟོས་ཏེ་ཆོས་དང་ཆོས་
― DTG121_Page_0171 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅན་དང༌། མཚན་མར་བྱ་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གང་རྟོག་པ་དེ་རང་བཞིན་ཐ་དད་པར་མི་འགྲུབ་པས་ན་དེ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པའོ། །རི་བོང་དང་པ་ལང་གི་རྭ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བརྟགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་གི་དངོས་པོ་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བར་བྱའོ་ཞེས་པའོ། །དེ་ལ་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་ནི་ས་བརྟགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བ་ལང་གི་རྭ་དང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་པ་རྣམས་ནི་གཞན་གྱི་དབང་ཉིད་དེ་གསལ་བས་ན་དོན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་རྣལ་འབྱོར་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་ན་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་པ། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྗེས་སུ་རྟོག་པའི་ཡིད་དུའང་འགྱུར་བར་བྱའོ་ཞེས་པས་ཏེ། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ལས་ལྷག་པའི་ཕྱིའི་དོན་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་པའོ། །སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཅི་མཆིས་ཞེས་པ་དང༌། གསུངས་པ་དང༌། སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་ཡོད་དོ་ཞེས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །སྣང་བ་ལས་ནི་སེམས་འབྱུང་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་ཡན་ལག་ཉིད་ལས་འབྱུང་གི་ཕྱིའི་དོན་ལས་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་པ་དང༌། གསུངས་པ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་མི་ལས་སྣང་བ་ཡིན། །ཞེས་ཏེ། རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་པས་ན་ཕྱིའི་དོན་མེད་དོ་ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཕྱིའི་དོན་མེད་ཅེས་པ་དང༌། གསུངས་པ། སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས། །རང་བཞིན་དང་ནི་ཆོས་ལྔ་དང༌། །བདག་མེད་མི་གཉིས་དག་པ་ཡང༌། །རྣམ་པར་འདྲེན་པས་རབ་ཏུ་གསུངས། །ཞེས་ཏེ། དེ་ལ་རང་བཞིན་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། དག་པ་དང་མ་དག་པ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་དང་གང་ཆུད་པ་ཡིན་པའོ། །སེམས་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་བརྒྱད་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །བདག་མེད་པ་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའོ། །མི་གཉིས་པ་དག་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའོ། །མི་གཉིས་པ་ཡང་གཞན་གྱི་དབང་དང་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་པ་ཉིད་ཡོད་དེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་མེད་པས་ན་དེ་གཅད་པའི་དོན་དུ་དོན་
― DTG121_Page_0172 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་དག་པ་བར་དགོངས་པའོ། །མིང་དང་མཚན་མ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །རིང་པོ་དང་ཐུང་དུ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒྱུ་དང་དཔེ་དང་བཅས་ཏེ་འདས་པའི་དོན་རིང་པོ་དང༌། ཐུང་ངུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་གསུངས་པའོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་ཏེ་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྡུལ་ཕྲན་དུ་ནི་རྫས་བཤིག་སྟེ། ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་ཕྱེ་བ་ན། གཟུགས་ལ་རྣམ་པར་བརྟག་མི་བྱ། །ཞེས་ཏེ། བ་ལང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་སྟོང་པས་ན་དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟག་ལས་ན་འགྱུར། དེ་ལྟར་ཕྱིའི་དོན་མེད་པས་སེམས་ཙམ་པོ་ཉིད་འབའ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང༌། འཁྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟ་བ་ངན་པས་བསལ་མི་འགྱུར། །ཞེས་ཏེ། རྙོག་མ་བསལ་ཏེ་ཆུ་བཞིན་དུ་དངས་པར་འགྱུར་བས་ན་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་བར་དུའོ། །རྟོག་པ་ནི་ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིའི་དོན་དུ་ལྟ་བས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རྣམ་པར་རྟོག་གི །སེམས་ཙམ་དུ་སྣང་བ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ཕྱིའི་གཟུགས་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། མི་མཛེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་ནི་འཕགས་པ་སའི་དབང་པོ་བདག་མེད་པ་གཉིས་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོར་བདག་གིས་རྟོགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་མར་མེ་ལྟར་བདག་ཉིད་དུ་སྣང་བའོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་རྒྱུད་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་གསེར་ལ་སོགས་པ་སའི་སེའུ་ལ་སོགས་པས་བཙོ་བ་བཞིན་དུ་རིམ་གྱིས་དྲི་མ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་ནི་ཅིག་ཅར་ཏེ་མར་མེས་ཁྱིམ་གྱི་ཡོ་བྱད་ལ་སོགས་པ་སྣང་བར་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དེ་ལྟར་བསམས་ཏེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་དུ་གསོལ་བའོ། །བཞད་གད་ལ་སོགས་པར་རིམ་གྱིས་འཇུག་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་གླུ་མི་ལེན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བྱ་བ་ཁ་ཅིག་ནི་རིམ་དུ་འབྱུང༌། ཁ་ཅིག་ནི་ཅིག་ཅར་འབྱུང་སྟེ། ཇི་ལྟར་མེ་ལོང་གི་ནང་དུ་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་པས་ཅིག་ཅར་སྣང་བ་སྟེ། འཛིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །དེ་ལྟར་རིགས་པའི་རིམ་པར་སོང་བའི་སའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་
― DTG121_Page_0173 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པའི་རྒྱུད་དེ་མི་སྣང་བའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སྦྱོང་ངོ༌། །རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་བག་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མིག་གི་ལིང་ཏོག་དང་བྲལ་བ་བཞིན་པའི་བསམ་དུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཅན་རྣམས་ལ་རྒྱལ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡུལ་ཅིག་ཅར་སྟོན་ཏོ། །ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་དུས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་རྣམས་ཀྱི་དར་ལ་མེ་ཏོག་ལྟ་བུའི་སྒྲིབ་པ་བསལ་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་གཟུད་པར་མཛད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། ལུས་དང་གནས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡུལ་ནི་ལུས་དང་ས་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའི་ཤེས་པར་བྱ་བ་རྣམས་དེ་ཅིག་ཅར་འབྱུང་ངོ༌། །རྒྱུ་དང་འདྲ་བའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་ལངས་ཏེ་ཡིད་ཀྱི་སོ་སོར་སྣང་བ་རྫོགས་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་སྐུ་ལས་སྒྱུ་འདྲ་བ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་འབྱུང་སྟེ། ཡུལ་དུ་ཞུགས་པར་གཤང་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཆོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བསྟན་པས་ཅིག་ཅར་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་ཏེ། འོག་མིན་གྱི་གནས་ན་གཞལ་མེད་ཁང་གི་ཕོ་བྲང་དུ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་སྐུ་སྣང་བ་རྣལ་འབྱོར་དུ་སྦྱོར་བ་གང་དག་ལ་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཞོག་གོ །རྣལ་འབྱོར་དུ་སྦྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་གཉིས་སུ་དགོངས་པར་བརྟག་གོ ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ནི་མི་གཉིས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐུ་ལས་བཞེངས་ཏེ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པའི་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་སྐུ་ནི་སྒྱུ་དང་འདྲ་བའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་འོད་ཟེར་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་མཛེས་སོ། །རྣམ་པར་སྣང་བར་མཛད་པས་ན་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཅེས་བྱའོ། །འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། མར་མེ་ལྟར་རབ་ཏུ་སྣང་བའི་བདག་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་རང་བཞིན་ལགས་ཞེས་པ་དང༌། དེའི་ཕྱིར་གསུངས་
― DTG121_Page_0174 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པའི་ལྟ་བ་ངན་པ་བཟློག་པས་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ་དངོས་པོས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མ་ཡིན། དངོས་པོ་མེད་པས་ཀྱང་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཅི་ཞེ་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པས་མཉམ་པས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བྱ་བ་གཞལ་དུ་མེད་དོ། །ཆོས་ཉིད་འདྲ་བར་འབྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བཞེངས་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་ཏེ། རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྟོན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སྲ་བ་དང༌། བརླན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་རོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་ལ་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་མཚན་ཉིད་དང་འབྲེལ་ཅིང་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་སྟོན་ཏོ། །དེ་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ནི་སྣང་བ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་རྒྱུ་ནི་བག་ཆགས་ཡིན་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་ནི་མཚན་མར་འབྲེལ་ཏོ། །ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་རྟོག་པ་ནི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ། རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་དེའི་གཟུགས་མ་གཏོགས་པར་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་ཕྱིའི་དོན་མེད་ཅེས་པ་དང༌། གསུངས་པ། སྒྱུ་མའི་ཡན་ལག་རྣམ་པ་མང་པོའི་སྐྱེས་བུ་དེའི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་བཞིན་དུ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིའི་དངོས་པོར་མི་འབྱུང་ཞིང༌། རང་གི་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་ཉིད་དོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཞན་ཡང་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་དང༌། ཡན་ལག་ཅན་དང༌།
― DTG121_Page_0175 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྫས་ལ་སོགས་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རང་བཞིན་གསལ་བའོ། །དེ་ཉིད་དུ་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཆགས་པ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། རྟག་པ་ཡི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་ཏེ། །གཞན་དབང་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་ནི། །མི་ཡི་རྣམ་རྟོག་སྐྱེ་བའོ། །དེ་ཉིད་དུ་དཔེ་གསུངས་པ། རྩྭ་དང་ཤིང་དང་གྱོ་མོ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྒྱུ་མ་འབྱུང་ཞེས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་དང་གཟུགས་གསུང་བར་མཛད་པ། སྔགས་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་དག་ལ་འཁྲུལ་པའི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་ཇི་ལྟར་སྨིན་པ་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་དུ་དེ་དག་ལ་དེ་ལྟར་དུ་སྟོན་ཏོ། །སྒྱུ་མ་བྱེད་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་ལུས་རྣམས་ཀྱིས་སྡེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འཆད་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུའི་ལུས་རང་བཞིན་གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ་པར་སྟོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་གྱི་ལུས་སུ་གང་གི་གཟུགས་འདུས་པ་དེའི་གཟུགས་ནི་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཅིག་པ་མ་ཡིན། དེ་བས་ན་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་རྣམ་པར་བརྟག་པ་སྟེ། ཇི་བཞིན་དུ་འཁྲུལ་བའི་གཟུགས་ལ་ངེས་པར་འཛིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །ཇི་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་འབྱུང་བ་ལྟ་བུར་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ཡང་དག་པར་དེའི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དབང་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་འབྱུང་བ་གཞན་གྱི་དབང་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་མཛེས་པ་དང་མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་མངོན་པར་ཞེན་པས་བག་ཆགས་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་ཅིང་བྱ་བ་འབྱུང་བ་སྟེ། བག་ཆགས་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཤད་པ་སྟེ། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སྐུའི་གསུང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཕྲིན་ལས་གང་དུ་འབྱུང་ཞེས་པ་དང༌། གསུངས་པ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ནི་
― DTG121_Page_0176 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་པ་ནི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བའོ། །འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམ་པར་གཞོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྣང་བ་མེད་ཅིང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟོག་པ་བཞིན་དུ་བཞེངས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མར་མེ་བཞིན་དུ་རང་གིས་རང་དུ་སྣང་བའི་བདག་ཉིད་ངེས་པར་འཇུག་པའི་ཤེས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་མི་གཉིས་པ་སྤྱིར་སྒྲའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་ཡུལ་མེད་ཅིང་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པར་གཞོག་གོ །སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་ཆུད་པ་ཉིད་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ། ཡུལ་ཡིན་གྱི་གཞན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟློག་པར་བྱེད་པའི་གསུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་རྣལ་འབྱོར་ཡང་དག་པར་རྟོག་པ་ནི་རྫོགས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྐུའི་ཕྲིན་ལས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བསྟན་ནས་འཕྲུལ་པས་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་ཕྲིན་ལས་རྣམ་པར་གཞག་པར་མཛད་པ་ནི་འཕྲུལ་པས་སྤྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་བཤད་པར་མཛད་དོ། །ཕྱི་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་མོས་པ་ཇི་བཞིན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྒོལ་བ་དང༌། ལན་གདབ་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོན་ཏོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་མོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་དང་མཐུན་པ་ལས་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱིའི་དོན་ལས་འདས་པ་སྟེ། ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་སྟོན་ཏོ། །སྣང་བ་མེད་ཅིང་མི་གཉིས་པར་ཆུད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་བཞེངས་ཏེ་སྣང་བ་ཇི་བཞིན་པ་ལྟར་ཞིང་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒྱུ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་ཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་དམིགས་པ་མེད་ཅིང་དམིགས་པ་དང་བྲལ་བ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྟོན་པ་ནི་བྱ་བ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་ལོག་པ་ཞེས་
― DTG121_Page_0177 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་སྟེ། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་ལོག་པའོ། །ཤེས་པར་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་ལོག་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་ཐབས་དུ་མར་རབ་ཏུ་སྣང་བར་མཛད་པ་ནི་དེའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གང་དག་ཀྱང་ཕྱིའི་དོན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་དག་གི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ལུས་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ལུས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ལ་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཡོངས་སུ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཁྱད་པར་དུ་འབྱེད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་གསུངས་པ། མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པར་བསྒོམ་པ་དེ་ཡང་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་དེ་ལྟར་དེར་ཐོག་མར་སྟོང་པ་སྨོས་ཏེ། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་རྟག་པའི་ཡུལ་གྱི་བདེན་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བ་ནི་སྲིད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རང་དང་སྤྱིའི་ཕྱི་རོལ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་གཟུགས་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་སམ། རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་ནས་རང་གི་སེམས་སྐྱོ་བའི་འོག་ཏུ་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་གོ །རང་གི་
― DTG121_Page_0178 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སེམས་མཉམ་པར་གཞག་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བས་ན་བསམ་གཏན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་སོགས་པ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །བག་ཆགས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པས་གང་འཆི་འཕོ་བ་དེ་དང་བྲལ་བའོ། །ཡང་ན་དབང་པོ་རྣོ་བས་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསམ་དུ་མེད་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ཤས་ཆེ་བས་ན་འཆི་འཕོ་དང་བྲལ་བའོ། །འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་ནི་བདེ་བ་ཡང་དག་པར་ཚོར་བ་སྟེ། རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་དེ་འདྲ་བའི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་བདེ་བས་ཡང་ལོག་པར་རྟོག་པ་དཀའ་བའི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བདེ་བ་ཡང་ད་ལྟར་གྱི་ཚེ་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་དོན་དུ་བཞག་པ་དེ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་ལྟོས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱ་སྟེ། བསླབ་པར་མི་བྱ་དེར་གནས་པར་ནི་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དངོས་པོ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨོས་པར་བཤད་པ་འཆང་པ་ཡང་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱིའི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རང་བཞིན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་ནི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཀྱི་རང་བཞིན་པ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཞིབ་ཏུ་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱེད་པ་མེད་པར་འབྱུང་བ་ནི་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པ་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཏེ། ཇི་ལྟར་གསུངས་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །རིགས་པ་དང་ལུང་དང༌། ཚད་མ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། རིགས་པ་དང་ལུང་ནི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ལུང་ལ་སྟེ། ཐོག་མར་དགེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚད་མ་ནི་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་སྟེ། སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ་
― DTG121_Page_0179 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་དེ་ལྟར་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བཟློག་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་བཟློག་པར་བྱ་ཞེས་པ་དང༌། དེར་གསུངས་པ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་རྗེས་སུ་གཞུག་ཅེས་སོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ནི་ཕྱིའི་དོན་དུ་སྨྲ་བའི་ཉན་ཐོས་པ་རྣམས་གནས་སོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་ཞི་བ་པ་དང༌། གཏོགས་འདོད་པ་དང༌། རིག་སྔགས་འཛིན་པའི་མཐར་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་གནས་སོ། །དེ་ལྟ་བ་གཉིས་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་རིགས་པས་བཟློག་སྟེ། ས་དང་སའི་རིམ་པར་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལ་གནས་པར་བྱ་བ་ནི་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་སྤོང་དུ་བཅུག་སྟེ། རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་སར་རིམ་གྱིས་དགོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་རིམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇུངས་པའི་གཉེན་པོར་སྦྱིན་པ་དང༌། ངང་ཚུལ་ངན་པའི་གཉེན་པོར་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ངན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ཁྲོ་བའི་གཉེན་པོར་ཇི་མི་སྙམ་ཞིང་བཟོད་པ་དང༌། ལེ་ལོའི་གཉེན་པོར་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་གཉེན་པོར་བསམ་གཏན་དང༌། མ་རིག་པའི་གཉེན་པོར་ཤེས་རབ་དང༌། ཐབས་མེད་པའི་གཉེན་པོར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་གཉེན་པོར་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཆུང་བའི་གཉེན་པོར་སྟོབས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཉེན་པོར་ཡེ་ཤེས་ཏེ། ས་བཅུའི་རིམ་གྱིས་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཁྱད་པར་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་དགོད་པར་བྱ་ཞིང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་སུ་དགོད་པར་བྱའོ། །རྟག་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། རྟག་པ་ནི་རྒྱུན་རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྟག་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ནི་བསམ་མི་ནུས་པའོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་རྒྱུ་རྣམས་ལ་རྟག་པ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་སྨྲའོ་ཞེས་པ་ནི་གླེང་བའོ། །ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། གཏོགས་འདོད་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། བདག་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལ་སོགས་པ་ནི་གནས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་
― DTG121_Page_0180 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟག་པ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས་ནུས་སོ་ཞེས་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་རྟོག་པ་དང༌། རྒྱུ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མ་རིག་པའི་མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ་ཞེས་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་པ་རྣམས་ཀྱང་སྨྲའོ། །གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱང་རྡུལ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྱིས་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ལ་ཡན་ལག་མེད་ཀྱང་ཡན་ལག་དང་བཅས་པའི་རྫས་རྩོམ་པར་བྱེད་ཅེས་དེ་སྐད་དུ་གླེངས་པ་དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྤོངས་བར་གསུངས་པ། མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་རྒྱུན་ནི་རྟག་པ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་གསུངས་པ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་པའོ། །རྒྱུའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་རྒྱུའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པ་ལ་རྒྱུ་མེད་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པའོ་ཞེས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཚད་མའི་དོན་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གང་གིས་རྟག་པ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དེའི་རྒྱུའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་རྟག་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་མ་སྐྱེས་པས་ན་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གང་གིས་མངོན་པར་བྱ། །བྱེད་པ་པོའམ། ཤེས་པར་བྱེད་པ་མངོན་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་གིས་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ། མ་སྐྱེས་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པས་ན་རྟག་པ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའོ་ཞེས་རྟག་པ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་སྨྲ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་སྟེ་རྒྱུའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་རག་ལུས་པའོ་ཞེས་བརྒྱ་ལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་པས་ཁས་ལེན་ན་དེའི་ཚེ་དེ་ལས་གཞན་པའི་བྱས་པ་ཅན་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །ངའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོག་པ་པས་ནི་རང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གསུངས་པའོ། །རྟག་པ་ནི་རྒྱུན་རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ན་བསམ་པ་མེད་པ་དེ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེ་ནི་རྟག་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས་དེ་ནི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་འཇུག་པ་ཡང་དག་པར་འཇུག་པར་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །དོན་དམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ནི་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་པས་ན་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོའོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་
― DTG121_Page_0181 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རང་བཞིན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་གྱི་དབང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་བྲལ་ཞིང་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆུད་པའི་རང་བཞིན་ནི་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་ཡང་དག་པར་ན་མཚན་ཉིད་དོ། །དེས་ན་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པའོ། །གང་ན་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་མེད་པ་དེས་ན་རྣམ་པ་གཉིས་དང་མ་བྲལ་བས་ན་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མངོན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྟག་པར་སྨྲ་བ་མ་གཏོགས་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་གསུངས་པ་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཞེས་པ་དང་གསུངས་པ་ཡོད་པ་དང་བྲལ་བས་ན་ཞེས་སོ། །དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་འདས་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆུད་པའི་རྒྱུན་གྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དབང་པོ་ལ་སོགས་པས་མ་བྱས་པས་ན་མ་བྱས་པ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་པས་ན་ནམ་མཁའི་ཆོས་སུ་བརྟག་གོ །དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །དངོས་པོ་མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་རྟག་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡོད་དེ། དེས་ན་དེ་དག་མི་རྟག་པའོ། །རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོད་པ་ནི་རྟག་པ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པའི་རྒྱུ་དེ་ལས་མེད་དེ། དེས་ན་བདག་གིས་བྱས་པའི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རྟག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གི་རྒྱུ་མེད་དོ་ཞེས་དོན་འདི་འབྱུང་སྟེ། དེ་རྒྱུ་མ་ཕྱེ་བས་ན་རྟག་གོ་ཞེས་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བརྟག་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །རྒྱུ་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་དུ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་རྟག་པ་དང༌།
― DTG121_Page_0182 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་རྟོག་པ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་པས་ན་རྟག་པ་བསམ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྟེ། མི་གཉིས་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང༌། སྣང་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་ཡང་གྲོལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཚད་མ་སྔ་མའི་དོན་ཉིད་ཞིབ་ཏུ་གསུངས་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བྱས་པའི་དངོས་པོ་མེད་པས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་ནས་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མའི་བློས་མ་བྱས་པ་ནི་རྟག་པར་འགྱུར་ཞེས་དེ་ལྟར་ན་ནི་ངའི་ཡང་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱི་སྟེ། མ་བྱས་པས་བྱས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་མེད་པས་རྟག་པར་མཐོང་ནས་རྒྱུ་མེད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་སྟེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དེ། དེ་ལྟ་བས་ན་འཕགས་པའི་ལྷས་དོན་དེ་ཉིད་སྨྲས་པ། རྟེན་འབྲལ་འབྱུང་ཡོད་མེད་པ་ནི། །ནམས་ཀྱང་སུ་ཞིག་གང་དུ་ཡང༌། །ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །དེས་ན་དེ་ནི་རྟག་པའོ། །རྒྱུ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད། །རྒྱུ་ལྡན་པ་ཡང་རྟག་པ་མིན། །དེས་ན་རྒྱུ་མེད་གྲུབ་པ་མེད། །ཡང་དག་རིག་པས་གྲུབ་མེད་གསུངས། །དེ་སྟེ་རྒྱུ་དང་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གལ་ཏེ་རྟག་པ་དང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་རུང་ངོ་ཞེས་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །རྟག་པ་དང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་བསྡུ་བར་མཛད་པ། རྒྱུའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་ཏེ། གང་གིས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པས་ན་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་མ་སྐྱེས་པས་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་ཚད་མའི་དོན་ཏོ། །རྒྱུན་གྱིས་རྟག་པའི་དབང་གསུངས་པ། ང་ཡི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བྱས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མཚམས་མི་སྦྱོར་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུད་མ་སྐད་ཅིག་མ་འདྲ་བ་རྣམ་པར་མི་འཆད་པས་ན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྟག་གོ་ཞེས་སྐད་ཅིག་མ་འཇིག་པ་རྣམ་པར་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་
― DTG121_Page_0183 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པས་རྟག་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འགྱུར་བའི་གྲོགས་བྱས་པས་ན་མི་རྟག་པ་ཡིན་ལ། མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་གཉིས་པར་རྟག་གོ་ཞེས་པ་ཕྱོགས་དེ་ལ་རྒྱུ་མེད་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་དུ་མེད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་བས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པས་རྟག་པ་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྨྲ་བ་པོ་གང་ཡང་ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ལ་རྗེས་སུ་དཔོག་པས་དངོས་པོ་རྣམས་རྟག་པས་ན་རྟག་པ་དང་བསམ་དུ་མེད་པ་སྟེ་ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་རྟག་པ་དང༌། བསམ་དུ་མེད་པ་དེའི་རྒྱུའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་ཤེས་ཏེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོར་གྱུར་པ་དེ་མེད་པས་ན་དེ་མེད་དོ་ཞེས་པར་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པར་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །གཏམ་བྱར་ཡང་མི་རུང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དངོས་པོ་རྟག་པས་རྟག་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ་ཞེས་གང་ནས་དེ་སྐད་དུ་འབྱུང་བ་དེར་ཡང་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་རྟག་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་ཅེས་སོ། །ཚད་མས་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་སྤྱིར་གསུངས་པས་གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སུན་དབྱུང་བའི་ཕྱིར་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་པའི་རྗེས་སུ་དཔག་པར་ཇི་ལྟ་བུར་མི་རུང་བ་ནི་དཔྱད་པའོ། །གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དཔྱད་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྟག་པས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་རྟག་པ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞེས་ཏེ་ཇི་ལྟ་ཞེས་ན་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ཆའི་དངོས་པོ་མེད་པས་སོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡན་ལག་ཅན་གྱིས་ཐམས་ཅད་ཡན་ལག་གི་ཆ་དང་བྲལ་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟེ། དེས་ན་མཐའི་རྡུལ་རྣམས་རྟག་པ་ཡིན་པས་ན་རྗེས་སུ་དཔག་པའོ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བ་བྱེད་པས་སྨྲས་པ། བོང་བ་རྣམ་པའི་ཆར་ཕྱེ་བ་ན་འཇམ་པ་དང༌། ཆེར་འཇམ་པ་ལ་སོགས་པར་ཁྱད་པར་དུ་ཆ་རྣམས་སུ་བཟུང་བ་གང་དེ་ལ་ཡང་བ་མེད་པ་ནི་རྡུལ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་པའི་རྟག་པར་སྨྲ་བ་བོའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་རྟག་པར་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་པ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མི་འཐད་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པ་
― DTG121_Page_0184 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྤྱིར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་འཇིགས་པས་སྐྲག་པ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་འཁྲུལ་ནས་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པས་ཤིན་ཏུ་སྐྲག་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མི་ཤེས་སོ། །ཕྱིའི་དོན་ལམ་མགོན་པར་ཞེན་པས་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །ཁྱད་པར་མི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་བདེན་པ་མངོན་པར་མི་ཤེས་པས་དངོས་པོ་ལ་རྣམས་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་མ་འོངས་པའི་རྒྱུན་བཅད་པས་སྲིད་པ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སྐྱོ་བའི་ཕྱིར་འགོག་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་སུམ་དུ་འབྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ཏིང་འཛིན་དྲེགས་པས་མྱོས་པ་ནི། །དེ་དག་ཟག་མེད་དབྱངས་སུ་གནས། །སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་འཕོས་པའི་མཚན་ཉིད་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པ་ལས་འགྱུར་བ་ནི་མི་ཤེས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཙམ་ཉིད་དུ་སྣང་བ་མེད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས་འབྱུང་བ། འདི་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། གང་ཞེ་ན། སེམས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་པོར་མི་འགྱུར་རོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མངོན་པར་མི་ཤེས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་པར་སེམས་མི་ཤེས་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་སྣང་བ་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུང་བའི་ཆ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་འཁྲུལ་པས་ན་འཁོར་བར་རབ་འཁོར་རོ། །གཞན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པར་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པས་གསུང་ངོ༌། །དེའི་རྒྱུ་གསུངས་པ། རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་ཞེས་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་
― DTG121_Page_0185 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་མ་སྐྱེས་ཞེས་པ་དང༌། རིགས་པ་གཞན་གསུངས་པ། མེད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་སོ། །ཡོད་པ་ན་དངོས་པོར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །མེད་པ་ཡང་བསྐྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང་བྱེད་པ་མངོན་པར་འབྲེལ་བ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །ཡོད་དང་མེད་པའི་དོན་ལ་ནི། །རྐྱེན་རྣམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །མེད་ན་རྐྱེན་ནི་སུ་ཡི་ཡིན། །ཡོད་པ་རྐྱེན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་གྱིས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་བརྟག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ལ་ཡང་རྟག་པ་དང༌། མཛེས་པ་དང༌། གཙང་བ་ལ་སོགས་པར་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དོན་དམ་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་གྲུབ་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལས་གསུངས་པ། འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། དེ་ཉིད་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་སྐྱེའོ། །མཚན་ཉིད་ནི་དེ་ཉིད་སྐྱེ་བ་གྲུབ་པའི་མཚན་མ་སྟེ། རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཉིད་དངོས་པོ་ཡིན་པས་ན་གཞན་དག་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་མི་རིང་ངོ༌། །དེའི་འོག་ཏུ་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པས་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་རང་བཞིན་གྱི་འཁྲུལ་པ་ཡོད་པས་ན་བྱིས་པ་རང་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་བརྟགས་པས་མི་གཉིས་
― DTG121_Page_0186 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་རང་བཞིན་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་བར་དུའོ། །ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པའི་ལྟ་བར་ལྷུང་བའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་གཉིས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་རབ་རིབ་ཅན་རྣམས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འཁྲུལ་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་རྣམས་རྟོག་གོ །དོན་དམ་པར་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དབང་གིས་འཁྲུལ་པའི་རྣམ་པ་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་མེད་དོ། །མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་འདྲིས་པར་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དེའི་ཤེས་པ་འཇུག་གོ །དེ་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་རྟེན་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་དང༌། སྲ་བ་དང༌། རླན་པ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། གཡོ་བར་གྲུབ་པའོ། །ཡང་འབྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ། གཟུགས་ནི་དབང་པོ་ལྔ་དང་དོན། །ལྔ་དང་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་གཟུགས། །རྣམ་གཉིས་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་སྒྲ། །བརྒྱད་པོ་རོ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག །དྲི་ནི་རྣམ་པ་བཞི་དང་རེག །བཅུ་གཅིག་གི་བདག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བར་འཇུག་པ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། ནན་ཏན་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །འཇུག་པ་དེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ཟབ་མོ་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ནན་ཏན་མི་བྱེད་པའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ལྟ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་དོན་དུ་ལྟ་བས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དབང་གི་རྣམ་པ་ཉིད་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྟོང་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ནས། ཀུན་ནས་ལྡང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤང་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་
― DTG121_Page_0187 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་འཕོ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། སེམས་པ་མེད་ཅེས་པའི་བར་དུའོ། །ཇི་ལྟར་འདིར་གསུངས་པ། དེ་དག་ཏིང་ངེ་འཛིན་མྱོས་པས་མྱོས། །ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ན་འཁོད། །ཅེས་སོ། །ཇི་ལྟར་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས་འབྱུང་བ། འདི་ཉིད་མྱ་ངན་འདས་པ་སྟེ། །གང་ཞེ་ན། བསམ་པ་མེད་ཅེས་པའོ། །སེམས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་ལངས་ནས། སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་པ་ནི་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་དུ་ས་ལྔ་དང༌། ས་དྲུག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པར་གྱུར་ཀྱང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འདུ་ཤེས་མེད་དོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཕུང་པོར་སྣང་བ་རྣམས་ལས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་འཁོར་བ་ལ་སྐྲག་པར་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་སྙིང་རྗེས་དེ་དག་འཇུག་གོ །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཞན་དག་ནི་བདག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཚོལ་ཞིང་གང་དག་སྐད་ཅིག་པར་འཇིག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མི་བྱེད་པ་རྣམས་སོ། །གཞན་དག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ལས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་ཤེས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བློ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གྲངས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་མཐོང་བ་མེད་ཅིང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་ལྟ་བས་ཐར་པ་མེད་དེ། ལོག་པའི་ཤེས་པ་སྤོང་བའི་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཐར་པར་འགྱུར་ན་དེ་ནི་དེ་དག་ལ་མེད་དོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་མ་རིག་པ་སྤོང་བ་མེད་དེ། འཁོར་བ་ཡང་མ་རིག་པ་ལས་འབྱུང༌། ཡང་དག་པར་ཤེས་པ་ལས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་འབྱུང་བར་འདུ་ཤེས་པ་སྟེ། ལྟ་བ་ངན་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་
― DTG121_Page_0188 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོ་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། དུས་དང༌། འབྱུང་བ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུར་སྨྲ་བའི་རྣམས་རྟག་པར་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པས་སྣང་བ་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་དང༌། ཞུགས་པ་དང༌། ཁྲུས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་དང༌། གླུ་དང་གར་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང་རྩ་བ་འཆང་བ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང་དྲི་མ་འཆང་བ་དང༌། གྲང་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། ཉི་མས་གདུངས་པ་དང༌། སྐྲ་འབལ་བ་དང༌། ཚེར་མ་ལ་འགྲེ་བ་དང༌། ཁ་འཚོ་བ་ལ་སོགས་པ་བསམ་གཏན་གྱི་བར་ཆད་བྱེད་ཅིང་འཁྲུལ་པ་དང་མཉམ་པར་འཇོག་པ་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཐར་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཐར་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །འདུ་འཛི་མེད་པའི་རྐྱེན་ནི་བདེན་པའི་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་གནས་ཏེ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །རང་རང་གི་ལུས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པ་མང་པོས་ནི་ནམ་མཁར་འཕགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཟུང་གི་ཆོ་འཕྲུལ་ནི་འབར་བ་དང་ཆར་པ་འབེབས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཆོ་འཕྲུལ་དེ་ལྟ་བུ་བཤད་པ་ན་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐེག་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས་པ་སྟེ། ཐོས་པ་དང་སེམས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་སྣང་བ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཆུད་པའི་མཚན་ཉིད་མངོན་པར་བྱེད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཚན་ཉིད་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་བརྟག་གོ །གསུམ་པོ་འདི་དག་ལས་གང་བསྟན་ཀྱང་རུང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་ཅིང་བསམ་པ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གི་བཀོད་པ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་ཀྱང་རུང་སྟེ་མི་སྐྲག་གོ །ཐེག་པ་གསུམ་ལ་མ་ངེས་པའི་རིགས་ནི་གང་ལ་དགའ་བ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཡོངས་སུ་སྦྱར་བའི་ས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇུག་པའི་རིམ་
― DTG121_Page_0189 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱིས་གང་རིགས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་འདི་ལ་བྱའོ། །གནའ་རིམ་གྱིས་ཞིང་གི་བཀོད་པ་འཇུག་པའི་གཏན་ཚིགས་པའི་རྒྱུར་ནི། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ངས་སྨྲས་ཞེས་པའོ། །འདི་ལྟར་དམ་པའི་ཆོས་པུཎྜ་རཱི་ཀ་ལས་འབྱུང་བ་དེ་ལྟར་ཡང་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཞུགས་པའི་རྣམས་ཆོས་བདག་མེད་པར་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱའོ། །སྣང་བ་མེད་པའི་ས་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཐོག་མར་སྣང་བ་དང་བཅས་པར་རྣམ་པར་དགོད་པར་བྱའོ་ཞེས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་སོ་སོ་རང་གི་ཀུན་གཞི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་སྟོབས་ལས་འགྱུར་ཏེ། དེའི་རང་གི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་དག་དང་བྲལ་ནས་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བ་བདག་གི་དོན་དུ་འཐོབ་ནས་སྙིང་རྗེའི་ས་བོན་རབ་ཏུ་སངས་པ་ཡང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་རྒྱལ་བའི་སྐུའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཉིད་བསླད་པའི་འབྲས་བུའོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་གསུམ་དང༌། ཐེག་པ་གཅིག་དང༌། ཐེག་པ་མེད་པར་གསུངས་པའི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་གསུམ་བདེན་པ་སྟེ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་སྨྲ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱོར་རོ། །དེའི་རྒྱུར་གསུངས་པ། དམ་པའི་དོན་གྱི་སྒོ་མོ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཙམ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མེད་དོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་སུ་དགོད་པར་བྱའོ། །དུས་ཀྱི་རིམ་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ། རིགས་དང་རིགས་མེད་པར་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར། ཏིང་ངེ་འཛིན་
― DTG121_Page_0190 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་འབྱུང་བ། འགྲོ་བ་འདི་ཀུན་སངས་རྒྱས་འགྱུར། །སྣོད་མིན་སེམས་ཅན་གང་ཡང་མེད། །ཅེས་པའོ། །འདོད་ཆེན་པ་རྣམས་ཐར་བར་འགྱུར་ཀྱང༌། དེ་དག་ཐར་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ལོག་པའི་ཤེས་པས་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དམ་པའི་ཆོས་སྤོང་བས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པས་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཐར་པ་མི་འཆད་དོ། །ཤིན་ཏུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐོག་མ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་ནས་དེའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་གྱི། ཉན་ཐོས་ལྟར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའོ། །མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་འདོད་ཆེན་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་དགེ་བ་ཆེ་ནས་ནམ་ཞིག་དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་རོ། །རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་མཁས་པར་བྱའོ། །དེ་དག་ཇི་ལྟ་བུར་འབྱུང་བ་དེ་ལྟར་སྟོན་ཏེ། ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ནི་མཚན་མ་ལས་འབྱུང་སྟེ་ཞེས་པ་སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །གཞན་གྱི་དབང་མཚན་མ་ཡིན་པར་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་རང་བཞིན་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཅེས་པ་དང་གསུངས་པ། དངོས་པོའི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་ལྟ་བུའོ། །དངོས་པོར་སོ་སོར་སྣང་བ་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དམའ་བ་དང་མ་ཐོ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པར་དེ་དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་དངོས་པོའི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཇི་ལྟར་རྣམ་པ་གཉིས་ཞེས་པ་དང༌། དེ་ཉིད་གསུངས་པའི་མིང་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དངོས་པོའི་མཚན་མ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་དངོས་པོའི་
― DTG121_Page_0191 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཚན་མ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ནང་དང་ཕྱིའི་ཆོས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །མིང་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྟེ། རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སྲ་བ་དང༌། རླན་པ་དང༌། དྲོ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། མཚན་མ་དང་མིང་གི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་མ་གྲུབ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །མཚན་མ་ནི་འཇུག་པའི་མཚན་མ་སྟེ། རིགས་དང་ཡོན་ཏན་དང༌། བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་དེར་མི་འཇུག་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལམ་ཡང་བ་དཀར་མོ་འགྲོའོ་ཞེས་སྒྲ་བརྗོད་དོ། །ནུ་མ་དང༌། སྐྲ་དང་ལྡན་པ་ནི་བུད་མེད། ཅེས་པ་དང༌། ཁྲེ་སེར་སྐྱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུར་འཇུག་པའི་མཚན་མའི་དངོས་པོ་དང་མིང་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང་བྱེད་པ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །མིང་དང་མཚན་མ་དང༌། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་གཏོགས་སོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་དག་ནི་གྲུབ་པར་གཏོགས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ནི་མིང་དང༌། མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གསུམ་དུ་གཏོགས་སོ། །ལམ་དང་འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །སློབ་དཔོན་བ་སུ་བན་དྷུས་དབུས་མཐའ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པར་བསྡུས་སོ། །བདག་ཅག་གིས་ནི་ཆོས་ལྔ་བསྡུ་བ་ལ་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་པ་ཉིད་དོ། །རིམ་པའི་
― DTG121_Page_0192 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཁྱད་པར་དུ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་བ་ཉིད་དར་ལ་ཕྲ་མོའི་སྒྲིབ་པས་གཡགས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་བཤད་པ་སྟེ། དེས་ན་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པའི་ཁྱད་པར་གཉིས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་དེ་བཞིན་པ་ཉིད་བྱེ་བྲག་ཏུ་དབྱེའོ་ཞེས་དམ་པའི་ཆོས་རྒྱས་པའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་མཁས་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བདག་དང་བདག་གི་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་རྟག་པར་མི་རུང་སྟེ། རྟག་པ་མ་སྐྱེས་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་དོ། །རྟག་པ་ལ་ནི་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་དོན་བྱེད་པར་འགལ་ཏེ། རིམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན་བྱེད་ལྟོས་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་ན་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིག་ཅར་ཡང་དོན་བྱེད་པར་མི་རིགས་ཏེ། ཐང་ཅིག་ཏུ་བྱས་པ་དུས་གསུམ་དུ་བྱ་བ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིག་ཅར་དུ་བྱས་ན་ཡང་དུས་གཞན་དུ་བྱེད་པ་མེད་པར་གནས་པར་མི་རུང་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དུས་ཀྱི་རིམ་པར་དབྱེ་བ་ན་ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །སྐྲ་དང་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་བཅད་ནས་ཕྱིར་སྐྱེས་པ་ལ་ཡང་སོ་སོར་བཤེས་པའི་དོན་རབ་ཏུ་འཇུག་སྟེ། དེས་ན་སོ་སོར་བཤེས་པས་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པ་མི་རིགས་སོ། །གང་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། གློག་དང༌། མེ་ལྕེ་དང༌། ཆུའི་རྒྱུན་འབྲེལ་པ་དང༌། རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པར་བསྒོམས་པས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤང་སྟེ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། ལས་དང༌། གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་སྟེ།
― DTG121_Page_0193 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྦྱོར་རོ། །དེ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་བསྒོམས་པས་སྤོང་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ་བ་དང༌། ལམ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ནི་འཁོར་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་ནི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཚོར་བ་སྟེ། དེ་འདུས་པ་ནི་ཕུང་པོའོ། །འདུ་ཤེས་ནི་ཡུལ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། བུད་མེད་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། བུམ་པ་དང༌། སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པར་འདུ་ཤེས་སོ། །བུམ་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ཐོག་མར་བྱས་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། འདུས་པ་ལས་ཕུང་པོར་གདགས་སོ། །ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་མ་གཏོགས་པར་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟེ། དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་འཕྲོ་བ་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདོད་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། བློ་གྲོས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མོས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སེམས་ནི་ཀུན་ལ་ཡོད་དོ། །ཞིབ་ཏུ་ནི་ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཆུད་པར་བྱའོ། །གང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་མང་པོ་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་འདུས་པ་སྟེ། ནམ་གཟུགས་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པར་ཤེས་པས་དེའི་ཚེ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རྩེ་མོ་ཉི་ཤུར་འཕགས་པ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེས་བཅོམ་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བ་དང༌། རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བ་དང༌། མིག་ཡོར་དང་འདྲ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་
― DTG121_Page_0194 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པར་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་ཞིག་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣང་ངོ༌། །རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པར་རྣམ་པ་དུ་མའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་འབའ་ཞིག་གིས་བཏབ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པོ་ཉིད་རྣམ་པ་དུ་མར་སྣང་ངོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བས་བདག་དང་གཞན་གྱི་མཐུ་དང༌། དམ་པ་དང་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་བག་ཆགས་བསྒོས་པས་མངོན་པར་སྣང་ཞིང་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོའི་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་སྣང་བ་ན་ཡང་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་སྣང་བ་འཇུག་པ་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིག་སྟེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ །གཉིས་སུ་མེད་པར་ཆུད་པའི་བཙུན་གཙོའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུ་འགྱུར་རོ། །སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ཏེ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་གཞན་གྱི་དོན་དུ་སད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་ཕྱིའི་དོན་སུན་དབྱུང་བ་སྦྱོར་བར་བྱའོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཡང་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པར་རབ་ཏུ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་ནང་གི་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕུང་པོར་མི་གཉིས་
― DTG121_Page_0195 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་འཇིག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཕུང་པོར་གནས་པ་མེད་དོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡན་ལག་དང་བཅས་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ན། ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་འགྱུར་བ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ལང་ཀ་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པའི་བཤད་པ་འདི་དང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཅི་ཞིག་སྣང་ཞེས་པ་ལ། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་པའོ། །རྣམ་པར་མི་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་མི་འཇིག་པའི་རྟག་པ་གང་ཡང་མེད་དེ། དེ་མ་སྐྱེས་པ་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང༌། རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། རྒྱུ་མེད་པར་འབྱུང་བ་སུ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་ཏེ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་བསྒྲུབ་པར་གསུངས་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་རྟོགས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཀུན་བརྟགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང༌། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟར་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། ཇི་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་མེད་དོ་ཞེས་ཏེ། ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པས་དབྱེ་བ་ན་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་ཀྱང་མེད་ན་དེ་ལས་བརྩམས་པའི་ཡན་ལག་གི་རྫས་སྦོམ་པོ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད། ཚོན་གྱིས་བཙོས་པ་དང༌། མ་བཙོས་པ་དང༌། བསྒུལ་བ་དང༌། མ་སྒུལ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ན། ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཅིག་པར་མི་རིགས་ན་ཡོན་ཏན་དང་ལས་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་ལ་གནས་པ་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར། ཕུང་པོ་དག་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང་ཡང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་འབྱུང་
― DTG121_Page_0196 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ་བཞི་ལས་འབྱུང་བར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་གོ །སྤྱིའི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་རིག་པར་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་དང༌། གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། གཡོ་བའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་གི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་སོ་སོར་སྣང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའོ། །རྟག་པ་དང་བདག་དང༌། བདག་གིར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བས་གཟུགས་བདག་མེད་པ་དང༌། གཟུགས་ཅན་བདག་དང༌། བདག་གི་གཟུགས་དང༌། བདག་ལ་གཟུགས་ཞེས་པར་ཀུན་ཏུ་མཐོང་བ་དེ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ཡང་རྩེ་མོ་ཉི་ཤུར་འཕགས་པ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེས་བཅོམ་སྟེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་རོ། །བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང་བྲལ་ཞིང་གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ། མི་ཤེས་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་རྒྱུ་དང༌། ཉེ་བར་འབྲེལ་བ་རྣམས་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཤེས་སོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཆོས་ལྔ་དང༌། རང་བཞིན་དང་བྲལ་བར་རྣམ་པར་བསྒོམ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདིར་གསུངས་པ། སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ངར་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་སུ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་རང་བཞིན་དུ་སྣང་ངོ༌། །དྲུག་པ་རྣམས་འདས་དེ་མ་ཐག །རྣམ་ཤེས་དེ་གང་ཡིད་ཅེས་བྱ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་ཀྱང་གང་གི་ཚེ་ན། ང་རྒྱལ་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་བ་དེའི་ཚེ་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་ཡིན་ཞེས་པར་བྱེད་དོ། །ཆོས་ལྔ་ཡང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་དེ། མིང་དང་མཚན་མ་ལ་སོགས་པར་
― DTG121_Page_0197 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དུ་དབྱེ་བ་ནི། ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་བདག་དང་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཐུ་ལས་བྱུང་བ་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་ཏེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་པས་མེད་ཅེས་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཉིད་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དང་པོ་འཐོབ་པོ། །སྣང་བ་མེད་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་འཐོབ་པས། སའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་འོག་ཏུ་རིམ་གྱིས་ས་དགུ་ལ་ཡང་མཁས་པར་བྱས་ནས་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་རབ་ཏུ་འཐོབ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་ནས་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྣང་བ་མེད་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའི་ས་དང་པོ་གང་གི་ཚེ་ན་ཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་དེ་ལས་གོང་མའི་སའི་སྣང་བའི་ཡོན་ཏན་གྱི་དོན་རྒྱ་ཆེར་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདིས་བཅུ་ལས་འབྱུང་བ་དེ་བདག་ཉིད་ཀྱང་མི་དམིགས་ན་བདག་གིས་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་བདག་གིར་ཆགས་པ་དང་བྲལ་ཏེ་བདག་གི་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བས་རབ་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་འདུས་པ་ནི་ས་དང་པོར་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དྲི་མ་མེད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་འདག་སྟེ། གཉིས་སུ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་སྤོང་སྟེ། རྒྱུན་དུ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་གསུམ་པར་ནི་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་འདག་གོ །གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་གནས་པས་མི་གཉིས་པའི་སེམས་ཀྱི་ནན་ཏན་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །བསམ་གཏན་གྱི་མི་གཉིས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་གནས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་གཉིས་སྟོང་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཁས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་བས་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱེད་དོ། །སྨོན་ལམ་གྱིས་འཕངས་ཏེ། བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་
― DTG121_Page_0198 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མཉམ་པར་བསམ་པའི་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །སྟོབས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པས་གཞན་གྱི་སེམས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་མཐུན་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བྱེད་པའོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཕན་པ་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་དུ་དབང་བསྐུར་བས་ས་བཅུར་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཁོ་ནར་རོ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུས་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ནུས་པས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་གཤེགས་པར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལང་ཀར་གསུངས་པའི་འགྲེལ་པའི་ཚུལ་དུ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་མ་ལུས་པར་སྤངས་ནས་ས་བཅུ་གཉིས་སུ་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ན་བར་འཕགས་པ་ས་བཅུ་པ་ལས་རྒྱས་པར་ཆུད་པར་བྱའོ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ལང་ཀར་གསུངས་པ་འདིར་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་མཐར་གྲུབ་པའི་རྩོད་པ་རྣམས་རྟོག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཏན་ལ་དབབ་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཆོས་བཤད་པར་མཛད་པས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པས་རབ་ཏུ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཚད་མས་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཀྱང་བསྒྲུབས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བདག་དང་གཞན་གྱི་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དོན་ས་བཅུ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པའོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་མཐོང་བས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ནི་ས་བཅུ་པའི་དབང་པོ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་མངའ་དབང་མཛད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་པ་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ལ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་དོན་རྒྱ་ཆེ་བ་སྟེ། མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པར་ནུས་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་མངའ་
― DTG121_Page_0199 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དབང་མཛད་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་རྩ་བ་ནས་བཏོན་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ངེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གང་གིས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པའི་གཟུགས་ཉེ་བར་གནས་ཀྱང་མི་མཐོང་ཞིང་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་རྣམས་ཆུད་པར་བྱེད་དེ། དེ་བས་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པས་མིག་གི་ལིང་ཏོག་དང་བྲལ་བ་བཞིན་དུ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་དུ་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་མགུ་བར་མཛད་ཅིང་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་རོ། །དེ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་ནི་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང་དྲི་མ་མེད་པའི་རིམ་པས་འཁོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ལྡན་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞིང་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་ནུས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་གསུངས་པ། ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟབ་ཅིང་ཕྲ། །འབབ་ལས་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བའི་ས་བོན་ཀུན། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ང་ཡིས་དེ་མ་བཤད། །བདག་ཏུ་རྟོག་པར་མ་གྱུར་ཅིག་པར་རོ། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་ཁམས། །ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་གནས་ཡིན་ཏེ། །དེ་ཡོད་པས་ན་འགྲོ་བ་ཀུན། །མྱ་ངན་འདའ་བའང་མཐོང་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲོ་འདོགས་དང༌། སྐུར་པ་ནི་བདག་རྟག་གོ་ཞེས་བསྐྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་ཆད་པས་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྒྱུན་ཆད་དོ་ཞེས་སྐུར་དུ་དོགས་ནས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་
― DTG121_Page_0200 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་གསོལ་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དོགས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་བཅད་པའི་སླད་དུ་བཀའ་སྩལ་པ། སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་སྐུར་བ་དག །སེམས་ཙམ་ལ་ནི་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ། མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་རྟག་པའོ་ཞེས་བསྐྱེད་པ་དང་སྐུར་པ་ཡང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མི་རུང་སྟེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འཆད་པ་མེད་པས་གསེར་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གིས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གནས་པ་ཉིད་མི་ཤེས་པ་དེས་རྟག་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། མི་རྟག་པར་ཆད་པར་རྟོག་པའི་མཐར་རྟོག་གོ །གང་དག་གིས་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་གནས་སུ་སྣང་བའི་སེམས་མི་ཤེས་ནས་བསྐྱེད་པ་དང་སྐུར་པ་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ནི་མཁས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གི་ཁྱད་པར་གྱི་སྟོབས་ལས་ཤེས་པ་དང༌། གསེར་རིན་པོ་ཆེ་དྲི་མས་འབགས་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའང་དྲི་མ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་གནས་པའི་ཤེས་པ་ཐལ་བ་དང༌། སའི་སེའུར་བཙོས་པ་ལྟ་བུའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་དང་བྲལ་བ་ལྟ་བུ་དང༌། མིག་གི་ལིང་ཏོག་དང་བལ་བ་ལྟ་བུར་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱ་དང༌། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་དང༌། མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པར་དག་པ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་འདོད་སྤྱོད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མེད་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་ལ་སོགས་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །མེད་པའི་ལྟ་བར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་བདེ་བ་དང་གཙང་བ་ལ་སོགས་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། བྱུང་
― DTG121_Page_0201 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ་དང༌། དུས་དང༌། ངེས་པའི་ཚུལ་དང༌། ལྷ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །མེད་པའི་དངོས་པོར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལས་བརྩམས་པའི་ཡན་ལག་ཅན་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང༌། སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་དང༌། འབྲེལ་པ་དང་ཚིག་གི་དོན་དྲུག་ཏུ་འབྲུམ་བུ་ཟབ་པ་རྣམས་རྟོག་གོ །ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བ་མ་གཏོགས་པ་དོགས་པ་དང༌། དགོས་པ་དང༌། གྲུབ་པའི་མཐའ་དང༌། དཔེ་དང༌། ཡན་ལག་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། ངེས་པ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། ཟུག་ཟུག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། མཐོ་བ་བཙམས་པ་དང༌། རྒྱུར་སྣང་བ་དང༌། ཀླན་ཀ་དང༌། རིགས་དང་ཚར་གཅོད་པའི་གནས་རྣམས་རྐང་མིག་གི་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་མེད་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ནི་མེད་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །སྐྱེས་བུའི་རང་བཞིན་ནི་ཚོར་བ་ཅན་ཏེ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པས་ན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་གྱིས་གཟུགས་ལ་རྟག་པ་མི་རིགས་སོ། །སེམས་ཅན་དང༌། རྡུལ་དང༌། མུན་པ་རྣམས་མཉམ་པའི་དུས་ན་གཙོ་བོ་སྟེ། དེ་ཡང་རྟག་ཅིང་མ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་པ་རིམ་པའི་ཁྱད་པར་དུ་དབྱེ་བས་ན་ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཙོ་བོ་རིག་པ་མེད་པས་བློ་དང༌། ཡིད་དང༌། ང་རྒྱལ་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་རྣམས་མི་རུང་ངོ༌། །སྤྱིའི་དོན་མེད་པར་ཡང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་དེ་ཙམ་ལྔ་དང༌། བློའི་དབང་པོ་ལྔ་དང༌། ལས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱང་མི་རུང་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སྣང་བ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟ་བུར་དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཀྱང་ཐར་པར་མི་རུང་སྟེ། རྩྭ་སྟན་དང་རྩིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀ་མེད་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཡང་ཐར་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་དང་
― DTG121_Page_0202 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པར་འགྱུར་པ་དང༌། སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །སྤྱིའི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཅིག་ཅར་སྨྲ་བར་མི་བྱ་སྟེ། ཡུལ་དང༌། དུས་དང༌། རིམ་པ་དང༌། རྣམ་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་གི་དོན་དུ་ཉེས་པ་མེད་དེ། སོམ་ཉི་དང་བཅས་པས་ནི་ཐར་པར་མི་རུང་ངོ༌། །རྟག་པ་དང་བདག་ལ་ཆགས་པས་བསླད་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སུ་ལྷུང་བ་ནི་མར་མེར་ཕྱེ་མ་ལེབ་ལྷུང་བ་ནི་འཁོར་བར་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་དཀྲུགས་པར་བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་ལོག་པའི་ཤེས་པས་ལྷུང་ངོ༌། །སྲེད་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་སྐྱེས་བ་ཡིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་སྐྱེས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེས་མ་ཐག་པ་ལ་ཡུལ་ཁ་ཅིག་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང་མྱ་ངན་རྟོགས་པས་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་སྟེ། སྤོང་བ་དང༌། ལེན་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བློ་རྣམས་ལ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་བསྒྲུབ་པ་གདོན་མི་ཟ་བ་སྔར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པར་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མེད་པ་དངོས་པོར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཡང་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་དབུལ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་དེ་བཞིན་དུ་ཁྲུས་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། གད་པ་དང༌། གཡང་ས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྩ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། ལོ་མ་དང༌། ལོ་མ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང༌། གསེར་འཕྱང་བ་དང༌། གར་དང༌། གླུ་དང༌། སིལ་ཁྲོལ་དང༌། རལ་པ་དང༌། སྤྱི་ཕུད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་དང༌། ཐལ་བས་སྐུད་པ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། དེ་བཀྲུ་བ་དང༌། དབུགས་ཐུབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཆ་བྱད་སྣ་ཚོགས་དང༌། བ་གླང་གི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། རྨ་བྱའི་
― DTG121_Page_0203 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྟུལ་ཞུགས་ལ་སོགས་པ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཟད་པར་ཐར་པར་མི་རུང་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་ཐར་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མེད་པའི་དངོས་པོར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་རྒྱང་འཕེན་པ་དང༌། ཀུན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། སྤྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་ཕྱིའི་དོན་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་མེད་པ་དངོས་པོར་སྒྲོ་འདོགས་པ་སྟེ། རྟོག་པའི་རྒྱུན་དུ་སྒྲ་ཚངས་པ་དཔྱད་པ་ལ་སོགས་པར་བདག་དང་གཞན་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་ཀྱིས། དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཁྱད་པར་དུ་དགོངས་པའི་དོན་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཚད་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་གིས་ནི་རྟོག་པ་དང་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ་བཤད་པར་སྦྱར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྒྲོ་འདོགས་པའི་ལྟ་བ་ངན་པ་འདི་ཉིད་མི་དམིགས་པར་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐུར་པར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྐུར་པའི་བཤད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་ལྟ་བ་ངན་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མི་དམིགས་ཏེ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐུར་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ནའོ། །འདི་ཡོད་པ་དང་འདི་མེད་པའོ་ཞེས་གཉིས་ཡོད་ན་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། སྐུར་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ། །ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་བྲལ་བར་བྱེད་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕུང་པོར་མི་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་འཇིག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་པའི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་སོ། །མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་བཤད་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའོ་ཞེས་ཏེ། གཟུགས་དང་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཁམས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་
― DTG121_Page_0204 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྣང་བ་ཉིད་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་གཟུགས་སུ་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་པས་ན་གཟུགས་སོ། །ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་རྟེན་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་སུ་གྲུབ་པ་དང༌། སྲ་བ་དང༌། གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། གཡོ་བའོ། །ཚོར་བ་མྱོང་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །འདུ་ཤེས་མཚན་མར་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཕྲ་བ་དང༌། རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། ཆུང་བ་དང༌། ཆེན་པོར་སོང་བ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མར་འདུ་ཤེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་སོ་སོར་རྣམ་པར་ཆུད་པ་སྟེ། དེ་ལ་དོན་མཐོང་རྣམ་པར་ཤེས། །དེ་ཡི་ཁྱད་པར་སེམས་ལས་བྱུང༌། །ཞེས་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོའི་སྒྲར་བརྗོད་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་ནི་ཚོར་བ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདོད་པ་དང༌། རེག་པ་དང༌། བློ་གྲོས་དང༌། དྲན་པ་དང༌། མོས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་སྟེ། ཞིབ་ཏུ་ནི་ཆོས་མངོན་པ་ལས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཤེས་པ་རྣམས་འདུས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ཡང་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ཡང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པོ་མ་གཏོགས་པར་གཞན་མེད་དེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འབའ་ཞིག་གོ །འདི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གྱིས་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་སྒྲོ་འདོགས་སོ། །རྨི་ལམ་དང་རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལ་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་བུར་ན་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ནི་ཡོད་ལ་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སླད་མའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མཚུངས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྒྲུབ་པ་མཛད་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི་ནི་ཐོག་མ་མེད་
― DTG121_Page_0205 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་དུས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་གནས་ངན་ལེན་གྱི་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལས་འབྱུང་ཞེས་པ་སྟེ། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སེམས་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གི་རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་དཀྲུགས་ཏེ། མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པའི་གནས་ངན་ལེན་པ་སྣ་ཚོགས་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བར་སྣང་བའི་འཁོར་བར་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཆེ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་འཇུག་པ་ནི་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གང་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དེ་དག་ཉིད་ལ་བདག་དང༌། སེམས་ཅན་དང༌། སྲོག་དང༌། གསོ་བ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དང༌། གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བ་ངན་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཡིན་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ནི་མེད་པའི་ལྟ་བར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དུ་སོ་སོར་སྣང་བ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །དེར་ཡང་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གིར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ལྟ་བ་ངན་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམས་ཀྱིས་ལོག་པའི་ཤེས་པ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མེད་པའི་རྒྱུར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་རྒྱུ་ལས་མ་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཕྱིས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སྔོན་མ་བྱུང་ཞིང་མེད་པ་ལས་མིག་དང༌། གཟུགས་དང༌། སྣང་བའི་རྒྱུ་དང༌། དྲན་པ་སྔོན་དུ་འཇུག་པས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་པ་ལ། སྔོན་མ་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པའི་རྒྱུར་སྒྲོ་འདོགས་པ་འདི་ནི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་སྔོན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་རྒྱུན་དུ་རྣམ་པར་གནས་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་མེད་ན་ནི་དྲན་པ་དང་སོ་སོར་བ་ཤེས་པ་ལ་
― DTG121_Page_0206 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པ་ཇི་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར། །སྐྱེས་མ་ཐག་པ་རྣམས་ལ་ཡུལ་ཁ་ཅིག་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང༌། མྱ་ངན་འབྱུང་བ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲན་པ་དང༌། གཟུགས་དང༌། སྣང་བའི་རྒྱུ་ལ་སྟོས་ཏེ། དེས་ན་ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་སྟོང་པ་ཡང་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ནི་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གཅིག་གི་རྒྱུ་གཅིག་ཡིན་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་མི་འཆད་པ་ལྟར་སྔར་བསྒྲུབས་ཟིན་ཏོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མེད་པའི་དངོས་པོར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ནམ་མཁའ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མ་བྱས་པའི་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་སྒྲོ་འདོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མ་བྱས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་རྟག་གོ་ཞེས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྟག་པའོ་ཞེས་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། དེའི་དངོས་པོ་མེད་པར་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཆགས་པ་ནི་མེད་པའི་དངོས་པོར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །འདུས་མ་བྱས་པའི་དངོས་པོ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་དང༌། སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ་འགོག་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། གང་འདུས་མ་བྱས་པ་དེ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། དེས་ན་རྟག་པ་དང་རྡུལ་ཕྲ་མོས་བརྩམས་ཏེ། ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ལ་སོགས་པས་གང་རྟག་པ་གཞན་ཡང་མེད་པའི་དངོས་པོར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ་ཞེས་དེ་ལ་སྔར་སྨྲས་སོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལས་རྣམ་པར་ལོག་པ་རི་བོང་དང༌། རྟ་དང༌། བོང་བུ་དང༌། རྔ་མོའི་རྭ་དང༌། སྐྲ་ཤད་འཛིངས་པ་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བ་སྟེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བྱིས་པ་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་མ་རྟོགས་པའི་བློ་ཅན་རྣམས་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། སྐུར་བས་རྣམ་པར་རྟོག་སྟེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་གནས་ལས་བདུད་རྩི་བཏོན་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པའི་སྙིང་པོ་ཆོས་ཀྱི་དེ་
― DTG121_Page_0207 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཁོ་ན་ཉིད་དབུ་མའི་བསམ་གཏན་གསུངས་པའོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་རྣམ་པར་ལོག་པ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྒོ་འདོགས་པ་དང༌། སྐུར་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་མ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་བཏབ་པའི་འདུ་བྱེད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་སུ་འབྱུང་བ་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣང་བ་དེར་རང་གི་སེམས་སྣང་བར་བྱིས་པ་མ་རྟོགས་པའི་བློ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པར་ཤེས་པ་དེའི་ཚེ་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་མཐོང་ངོ༌། །རབ་རིབ་ཅན་ལ་སྐ་ཤད་འཛིངས་པའི་རང་བཞིན་ལྟ་བུར་སྟོང་པ་ཡིན་པ་བསླད་པའི་མཐུས་རི་བོང་དང༌། རྟ་དང༌། བོང་བུ་དང༌། རྔ་མོའི་རྭ་ལྟ་བུ་འབའ་ཞིག་གོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་མཐོང་ཡང་མི་མཐོང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། རྣམ་པར་བསྔོས་པ་དང༌། རྣམ་པར་དམར་བ་དང༌། རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་མཛེས་པར་བསྒོམ་པ་དེ་ཡང་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་དུའོ། །སེམས་ཀྱིས་བསླད་པའི་སྣང་བ་མ་གཏོགས་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཉིད་མི་དམིགས་ན་མཛེས་པ་དང་མི་མཛེས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ཡང་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཁྲུལ་པ་ལས་ཉེ་བར་སྐྱེས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོང་པར་མཐོང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་ཞེན་ཏེ་རྣམ་པ་རྣམས་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེའི་ཚེ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་མེད་པའི་མ་རིག་པས་ཉེ་བར་བསླད་པས་སྐྱེས་པ་དེ་དག་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་དེ། ཤེས་རབ་མཉམ་པར་གཞག་པས་མཚན་མ་མི་མཐོང་ངོ༌། །སེམས་ལ་སྨོན་པ་མེད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་བསླད་
― DTG121_Page_0208 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་རྣམས་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་དོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པར་རྟོག་པར་གྱུར་པ་ན་བསམ་པ་མེད་པ་མི་གཉིས་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆུད་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་ཏེ། ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྙེས་ནས་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབང་པོ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང༌། དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ལྟ་བུ་དང༌། སྤྲིན་ཆེན་པོ་ལྟར་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འཕགས་པའི་བདག་ཉིད་གདུང་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་བ་དང༌། ཕ་དང་སྨན་པའི་རྒྱལ་པོ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་དོ། །ཡོངས་སུ་དག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གཉེན་དེས་སྤྱོད་པ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་པའི་གཉེན་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏེ། གཞན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་བར་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བཞུགས་སོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཆོས་ལྔ་དང༌། རང་བཞིན་དང༌། བདག་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་རྟོགས་ནས་གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་ཆ་བྱད་དུ་མ་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། ད་ནི་གཞུང་གི་བཤད་པ་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ནི། སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ངར་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བསྡུས་པ་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ཆོས་ལྔ་རྣམས་དང་རང་བཞིན་དང༌། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་རྣམས་དང༌། །བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་ནི། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་འདུས། །སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་རྣམ་པ་བརྒྱད་དང༌། རྣམ་པ་དགུར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་དེ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །མིང་དང་མཚན་མ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཆོས་ལྔ་ཡང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །རང་
― DTG121_Page_0209 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཞིན་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུད་འབྲེལ་པར་གནས་པ་ལ་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཀྱང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱད་པའི་རྒྱུ་སེམས་ཡིན་པ་དང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་བྲལ་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བར་ཤེས་ནས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཐོབ་ནས་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་དོ། །རྨི་ལམ་དང༌། སྒྱུ་མ་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། ཆུ་ཟླའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། ཆད་པ་དང༌། བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་མངོན་དུ་ཉན་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་པ་སྟེ། སྟོང་པ་དང་སྐད་ཅིག་པའི་ཆོས་གཉིས་རྣམ་པ་དེ་དག་སྒྱུ་མ་དང༌། རྨི་ལམ་དང་མིག་ཡོར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་པས་ན་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་ཙམ་དུ་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །རྟག་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་རྒྱུན་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རྣམས་ཏེ། དེས་ན་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་དང་བྲལ་བ་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཉམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་མཉན་ཏེ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་བསྒོ་བའི་ཕྱིར་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་ལ་བཟུང་བས་ཕྱིའི་དོན་དངོས་པོ་མེད་པར་གཞན་ལ་སྟོན་ཏེ། སེམས་ཙམ་ཡང་བདག་དང་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཐུ་ལས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ཅིང་ཆོས་འཆད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ན། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་པ་དེ་ཡང་
― DTG121_Page_0210 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོང་པའི་སེམས་སྣང་བ་མེད་ཅིང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་གོ །སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་སད་དེ། སྒྱུ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པར་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་ཏེ་ཆོས་འཆད་དོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ལན་དུ་མ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་བཤད་པ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། ཀུན་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པས་འབྱེད་དོ། །དོན་དམ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ཞིང་སེམས་པ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་ལྡན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་ལ་ཐ་དད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པས་སྒྲོ་བཏགས་པ་རྣམ་པར་བཅད་པས་དབྱེ་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གི་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བསྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། རྗོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཐ་སྙད་རྣམ་པར་གཅད་པར་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཚད་མའི་གཏམ་ལས་འབྱུང་བ། ཇི་ཙམ་ཆར་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པ། །དེ་བསལ་ཕྱིར་ནི་གདོན་མི་ཟ། །དེ་སྙེད་དེ་བཞིན་སྒྲ་རྣམས་དང༌། །དེས་ན་དེ་དག་ཐ་དད་ཡུལ། །ཞེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། ནང་དང་ཕྱིའི་དངོས་པོའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་མཐའ་མེད་པ་རྣམ་པར་བཅད་པའི་མདོའི་དོན་དུ་མདོར་བརྗོད་ན་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་སྟོང་པ་ཚིག་གི་དོན་ལ་མི་ཤེས་
― DTG121_Page_0211 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་འཛིན་པ་རྣམ་པར་དགག་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་གསུངས་པ་ནི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྲིད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མི་སྲིད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། གཅིག་གིས་གཅིག་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། བདུན་ནོ་ཞེས་ཏེ། ཇི་ལྟར་མི་ཤེས་པ་སྦོམ་པོ་ཀུན་ལས་ཉོན་མོངས་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་གསུངས་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ངོ༌། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཕན་ཚུན་དུ་འདུས་པ་ལ་ལྟོས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི། འཇུག་པ་མེད་དེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བདག་དང༌། ཕ་རོལ་དང༌། གཉིས་ཀ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་མེད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་པ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་བདག་གི་མཚན་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སྲ་བ་དང༌། གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། གཡོ་བ་རྣམས་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་རེག་པར་བྱའོ། །དེ་དག་ནི། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་སྟེ། སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་འབྱེད་པས་དབྱེ་བ་ན་ཕྱི་རོལ་ཉིད་དུ་མེད་པས་ཇི་ལྟར་ན་སྟོང་པ་ལ་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པར་རིགས། འདུས་པ་ལྟོས་པ་ན་ཡང་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་ན་རིགས་ཏེ། འདུས་པ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དེ་བས་ན་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོའི་མཚན་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཁྱད་པར་མེད་དོ། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡང་བདག་དང༌། ཕ་རོལ་དང༌། གཉིས་ཀ་མེད་པས་མཚན་ཉིད་གནས་པ་མེད་དོ། །ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམས་ལ་བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་དང༌། གཉི་གའི་རང་བཞིན་
― DTG121_Page_0212 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པའི་དངོས་པོར་རང་གི་མཚན་ཉིད་མ་གྲུབ་པོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ལ་མཚན་མའི་གནས་དང༌། མཚན་མའི་དངོས་པོ་ཀུན་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པའོ། །རང་བཞིན་དུ་གྲུབ་ན་ནི་ཕ་རོལ་པོའི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་བཅད་པར་ཡང་འགྱུར་ན། གང་གིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་མ་གྲུབ་ན་དེ་ལ་གཞན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་གཅད། གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་མཚན་ཉིད་མེད་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་པ་དེ་གཅོད་པ་པོའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞི་དང་མཚན་ཉིད་ཀྱང་གཅིག་དང་ཐ་དད་པར་འགྲུབ་བ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །མཚོན་བྱ་མཚན་ཉིད་གལ་ཏེ་གཞན། །མཚན་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར། །གཅིག་ནའང་དེ་གཉིས་མི་འགྲུབ་སྟེ། །ཐ་དད་ན་ཡང་གཞན་དུ་མེད། །ཅེས་པའོ། །ཚ་བ་ལ་ཚ་བ་ཉིད་དང་ཚ་བའི་ཡོན་ཏན་གང་ཡང་རུང་སྟེ། གལ་ཏེ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ན་མེ་ལས་ཚ་བ་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། གཟུགས་ཅན་དང༌། གཟུགས་མེད་དང༌། ཆོས་དང༌། ཆོས་ཅན་ལ་སོགས་པ་གཞན་པ་ཡིན་ན་ནི་སྐྱོན་འདི་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཚད་མའི་གཏམ་ལས་འབྱུང༌། །དེར་ཡང་གཞན་ནི་ལྡོག་པས་ན། །གཞན་ནི་ལྡོག་གྱུར་ཞེས་པ་ཡང༌། །སྒྲ་དང་བློ་རྣམས་དེ་བཞིན་དུ། །བཏགས་པའི་རྗེས་སུ་ཐོགས་པར་འགྱུར། །སྦྱོར་མེད་ཐ་དད་མེད་པ་ནི། །དོན་དམ་དོན་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །གཟུགས་ནི་གཅིག་དང་དུ་མ་དང༌། །དེ་ནི་བློ་ཡི་འཁྲུལ་པའོ། །མི་གཉིས་པ་དང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་དེ་དག་ལ་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་མཚན་ཉིད་བརྟགས་ཏེ། སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་པས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དངོས་པོའི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་རང་བཞིན་གྱི་དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལ་
― DTG121_Page_0213 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དངོས་པོ་རྣམས་རང་གིས་ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བ་སྟེ། སྐྱེས་པ་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་ལ། འགགས་པ་ན་ཡང་གར་ཡང་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་མེད་དེ། འབྲས་བུ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། གང་དག་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྲིད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་དང༌། བདག་གི་དང་བྲལ་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བྱེད་པ་དང་ལས་འབྱོར་པ་ལས་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་སྲིད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྲིད་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་མཉམ་པར་འཇོག་པ་མེད་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ལ་བདག་དང༌། བདག་གི་མི་རིགས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །བདག་གི་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བརྟགས་པས་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་དང་ལྡན་པའི་འདུས་པའི་མཐུ་ལས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྟོང་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་སྣང་ངོ༌། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་འབྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་བས་ན་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དང༌། བྱེད་པ་པོ་ཡང་དེ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། ལས་ནི་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་ན་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པར་རྣམ་པར་གཞག་གི །སྐད་ཅིག་པ་ལ་ཐ་དད་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པར་བྱེད་པའི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་སུ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་ཆོས་རྣམས་མེད་དོ་ཞེས་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །མི་སྲིད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སྔོན་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོང་པ་
― DTG121_Page_0214 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉིད་དང༌། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་དེའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཞེས་ཏེ། དོན་དང་སྒྲ་ཡི་ཁྱད་པར་ལ། །ཕན་ཚུན་བརྗོད་བརྗོད་འདོད་པ་མིན། །དེ་སྔར་མཐོང་བ་མེད་པས་ན། །སྤྱིར་ནི་ཉེ་བར་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་པ་སྟེ། ཆོས་གང་དག་རིག་པར་བྱ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང་འབྲེལ་པ་མེད་དེ། བདེ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནི། །བསྙད་པར་མི་ནུས་གཞན་མི་བསྟེན། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་རང་རིག་པ། །མངོན་པར་བརྗོད་དང་འབྲེལ་བ་མེད། །ཅེས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དོན་འདི་ཉིད་སློབ་དཔོན་དིགྣཱ་ག་དང༌། དྷརྨ་ཀཱིརྟི་ལ་སོགས་པས་རབ་ཏུ་སྣང་བར་བྱས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དབང་དོན་དེ་ནི་གཞན་ཉིད་དང༌། །སྒྲ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་གཞན་ཡིན་ཏེ། །སྒྲ་ལས་མིག་མེད་མཐོང་བ་སྟེ། །མངོན་སུམ་དུ་ནི་མཐོང་བ་མེད། །མེད་དང་འབྲེལ་པས་གཞན་དུ་ནི། །བདག་ཚིག་ཅེས་ནི་སེམས་པ་སྟེ། །ཚིག་པའི་སྒྲས་ནི་གཞན་དུ་ཡང༌། །ཚིག་པའི་དོན་ནི་ཤེས་པར་བྱེད། །ཅེས་པ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་གསལ་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་སྒྲས་བརྗོད་པར་མི་ནུས་ན་གཉིས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། གང་གིས་དེ་ལ་བརྗོད་པ་མེད་པ་དེས་ན་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དོན་དམ་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གི་སོ་སོ་རང་གི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སྟོང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་ན་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་མེད་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ལ་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བས་སྒྲོ་བཏགས་པ་མི་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་
― DTG121_Page_0215 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེའི་སེམས་ཡུལ་གང་དུ་ཡང་མཛེས་པའི་རང་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མི་འཇུག་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཉེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་དང༌། དབུགས་ཐུབ་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིན་དུ་སེམས་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་སོ། །རྒྱུན་དུ་མཉམ་པར་འཇོག་ཅིང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང་ཆགས་པ་མེད་པ་དེའི་ཚེ་དེའི་ལོག་པའི་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་མ་ལུས་པར་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་དོན་དམ་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཅིག་གིས་གཅིག་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གང་གང་ན་མེད་པ་དེ་ནི་དེས་སྟོང་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ལ་གཅིག་རྣམ་པར་ལོག་པའི་རང་བཞིན་པ་ཡིན་ཏེ། བུམ་པ་ལ་སྣམ་བུ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་བ་ཏྲི་ཀ་ལས་འབྱུང་བ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས། །བདག་གི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་གནས། །རང་གི་དངོས་པོ་གཞན་དངོས་ཀྱིས། །རྣམ་པར་ལོག་པའི་ཆ་ཡི་ཕྱིར། །ཞེས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གཞན་བསྩལ་བ་རྒྱ་ཆེར་དགོངས་པས་ན་འདིར་རབ་ཏུ་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མྲི་ག་རའི་མིའི་ཁང་པ་ན་གླང་པོ་དང༌། བ་ལང་དང༌། ལུག་ལ་སོགས་པ་མེད་ཀྱང་དགེ་སློང་གིས་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངས་བཤད་དེ། དེ་ནི་དེ་དག་གིས་སྟོང་ཞེས་བྱ་བ་ཡང༌། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཁང་པའི་དངོས་པོར་མེད་པ་མ་ཡིན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱང་དགེ་སློང་གི་ངོ་བོར་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གླང་པོ་དང༌། བ་ལང་དང༌། ལུག་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་དག་གུད་ན་མི་འཁོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་མ་གཏོགས་པར་རང་ཡང་མི་སྐྱེ་ལ། མི་སྐྱེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལ་དགོངས་ནས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྐད་ཅིག་
― DTG121_Page_0216 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་མེད་པ་དང༌། གཞན་དུ་འགྱུར་བར་སྣང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་བཞིན་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་རང་ཡང་མི་སྐྱེ་བ་ནི་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སྐྱེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པ་ལས་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་དགོངས་ཏེ། རྒྱུན་འབྲེལ་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྒྱ་ཆེར་དགོངས་པའི་སྒྲའི་དོན་ནི་ས་དང་པོའི་དབང་པོས་དབུ་མར་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། །གཉིས་དང་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་མིན། །གར་ཡང་གང་ཞིག་དངོས་པོ་རྣམས། །ནམས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གྲིབ་མ་དང༌། ཉི་མ་ལྟ་བུ་དང༌། རིང་པོ་དང་ཐུང་ངུ༌། ནག་པོ་དང་དཀར་པོ་ལྟ་བུ་དག་ཉིས་སུ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་རྣམས་སོ་སོར་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བ་དང་མྱ་ང་ལས་འདས་པ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་གཉིས་པ་སྟེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ནི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གང་ན་བ་དེ་ན་འཁོར་བ་མེད། འཁོར་བ་གང་ན་བ་དེ་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལྟ་བུར་མི་གཉིས་སོ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ནི་གསེར་ལྟ་བུ་སྟེ། དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། དྲི་མ་མེད་པའི་དུས་ན་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་ཐ་དད་པས་ན་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཕན་ཚུན་དུ་ཐ་དད་པའི་རང་བཞིན་དུ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཉིད་མི་གཉིས་པ་ཉིད་ནི་སེམས་ཅན་ནམ། གཅིག་ཉིད་གཅིག་གི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་པོའི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་པ་དང་གཅིག་པའོ་ཞེས་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ནི་གྲོལ་བ་དང་མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་དང༌།
― DTG121_Page_0217 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མི་གཉིས་པ་དང༌། རང་བཞིན་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་མདོ་སྡེའི་ནང་དུ་ཆུད་པ་དེ་དག་དོན་འདི་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་དུ་བཤད་པའོ། །མི་སྐྱེ་བ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ཏེ། མི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །སྐད་ཅིག་པ་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆུད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་སྐྱེ་བས་ན་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་སྡེར་ཡང་དོན་འདི་ཉིད་དོ། །སེམས་པ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་དུ་སོ་སོར་སྣང་བའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་མཐའ་མེད་པ་དང་ཞལ་དུ་མེད་པ་སྟེ་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་མདོར་བསྡུས་པའི་དོན་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཁྱད་པར་འབའ་ཞིག་བཤད་དོ། །དེ་ནི་ལན་དུ་མར་ཡང་སྨྲས་སོ། །འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་ལོག་པའི་ཤེས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་རྣམ་པར་བཅད་པའི་ཕྱིར་དེ་ཙམ་ཉིད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རིམ་པ་གསུངས་པས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་མཐའ་མེད་དོ། །དོན་དམ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་མི་གཉིས་པ་རྟོག་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བས་ན་དེ་ལ་ཐ་དད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལོག་པའི་ཤེས་པའི་དཔེའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་གཞག་པ་ནི། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། སྨིག་རྒྱུ་བ་ནི་རི་དགས་སླུ་བ་ཡིན་ཏེ། ཆུའི་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པས་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་པ་དེ་དེ་ལ་ཆུ་མེད་དོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་དུ་མདོ་སྡེ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མགུ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དགོད་པའི་གཏམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ཕྱིའི་
― DTG121_Page_0218 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དོན་ལ་ལྟོས་ཏེ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པར་བསྟན་པ་ལྟ་བུ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་མགུ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཅན་གཟུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྟན་པ་མཐའ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཊཱི་ཀ་ལས་འབྱུང་བ། །ཡང་དག་དོན་ལ་གཟིགས་མེད་པར། །གླང་པོ་བཙུན་པ་མཛད་ནས་ནི། །འཇིག་རྟེན་བློ་ནི་འབའ་ཞིག་གི །ཕྱི་ཡི་སེམས་པ་སྤྲོས་པར་མཛད། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་བསྟན་པས་བདག་ལ་ཆགས་པ་ལོག་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་བཟློག་གོ །དེའི་འོག་ཏུ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་བསྟན་པས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སའི་ཁྱད་པར་ཐམས་ཅད་བསྒོམ་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཏུ་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཞུགས་པའི་འཕགས་པ་དེ་དག་གི་ཕྱིར་བསྒོམ་པའི་གཏམ་དེ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཁོ་ན་རྣམ་པར་གཞག་པའི་གཏམ་མ་ཡིན་པ་ནི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགོངས་པར་རྟོག་གོ །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་གདོན་མི་ཟ་བའི་ཕྱིར་རྩོད་པའི་ཁྱད་པར་མེད་དོ། །དེ་བས་ན་དོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་པར་བྱའི། བསྟན་པ་ཀློག་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་གསུངས་སོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བ་ལས་གསོལ་པ་བརྒྱ་པོའི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཤད་པ་དང༌། སྟོང་པ་བཤད་པར་སྦྱར་བ་ལེའུ་གཉིས་སུ་གཏོགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ།། །།དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བཤད་པར་བརྩམས་པ་དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ། གཏོགས་འདོད་དང༌། ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཆུད་པའི་ཁྱབ་པའི་བསྟན་པ་མཆིས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་སྙིང་པོ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་གསུངས་པར་གྱུར། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་
― DTG121_Page_0219 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གསུངས་ན་གང་གིས་སངས་རྒྱས་པའི་ཆུད་པ་མི་གཉིས་པའི་ཐེ་ཚོམ་ལྡོག་ཅིང་གདོན་མི་ཟ་བར་འགྱུར་བར་དེའི་ཁྱད་པར་བཤད་དུ་གསོལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའོ་ཞེས་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པར་ཀླག་པའོ། །ལྷ་ཆེན་པོས་སྨྲ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་ཤིང་ལ་མེ་ཡོད་དང༌། །ས་ཡི་ནང་དུ་ཆུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་ལུས་རྣམས་སུ། །ཞི་བ་དག་པ་རྣམ་པར་གནས། །ཐམས་ཅད་འདི་ནི་ཞི་བདག་སྟེ། །ཞི་བ་ལས་ནི་རབ་ཏུ་འབྱུང༌། །འབྱུང་པོ་ཀུན་ལ་ཞི་བ་ཡོད། །ཞི་བ་གང་ཡིན་དེ་ང་ཉིད། །བརྟན་ཞིང་ཕྱིན་འགྲོ་དེ་བཞིན་དུ། །ཅུང་ཟད་གང་ནི་ས་ལ་ཡོད། །དེ་ཀུན་མཆོག་གི་དབང་པོ་ཡིས། །བདག་ཉིད་ཁྱབ་སྟེ་རབ་ཏུ་གནས། །སྔགས་ཀྱི་བདག་དང་སེམས་པ་ཅན། །སྐྱེས་བུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཞེས་བྱ། །སྔགས་ལས་འདས་དང་སྔགས་ཉིད་དང༌། །དབང་ཕྱུག་མཆོག་ལ་རྣམ་པ་གཉིས། །གཏོགས་འདོད་ཡང་སྨྲ་བ། ང་ཡི་སྐྱེ་གནས་ཚངས་ཆེན་ཏེ། །དེར་བུ་འཇོག་པ་ང་ཡིན་ནོ། །འབྱུང་པོ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ནི། །བ་རད་དེ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །བདག་ནི་འབྱུང་པོ་ཀུན་ལ་གནས། །འབྱུང་པོ་ཀུན་ཀྱང་བདག་ལ་སྟེ། །བདག་ལྡན་དེ་ལྟར་སུས་རིག་པ། །ཀུན་ཏུ་མཉམ་པ་མཐོང་བའོ། །སུ་ཞིག་ང་ལ་ཀུན་ཏུ་མཐོང༌། །ཀུན་ཀྱང་ང་ལས་མཐོང་བ་ཡང༌། །དེ་ལྟར་ང་ལ་སུས་ཤེས་པ། །དེ་ནི་ལས་ཀྱིས་མི་གོས་ཏེ། །ཞེས་བྱ་བ་རྒྱ་ཆེར་རོ། །ཚངས་པར་སྨྲ་བ་པོ་བྷ་ཏ་ཧ་རི་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྨྲ་བ། ཐོག་མ་མེད་པའི་ཚངས་པ་རྟག །ཡང་དག་སྒྲ་ནི་ཡིག་འབྲུ་གང༌། །གང་ལ་དོན་དངོས་འབྱུང་བ་དང༌། །འགྲོ་བའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ཡང༌། །གང་ཡོངས་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །བར་སྣང་ཡང་ནི་མི་གནས་ཏེ། །རྟོག་པའི་ལུང་དང་རྗེས་དཔག་པས། །རྣམ་པ་དུ་མར་ཀུན་བརྟགས་པའོ། །འདས་ཀྱང་འདུ་འཛི་བྱེད་པ་དང༌། །དངོས་དང་དངོས་མེད་རིམ་མི་རིམ། །བདེན་དང་བརྫུན་པར་སྣ་ཚོགས་བདག །བདེན་པ་ལས་ནི་རབ་ཏུ་སྣང༌། །འབྱུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ནང་རྒྱུ་བ། །འགྲམ་དང་རིམ་
― DTG121_Page_0220 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དུའང་སྣང་བ་སྟེ། །ཐར་པ་རབ་ཏུ་གྲོལ་བའོ། །གྲོལ་འདོད་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པར་བྱེད། །དེ་ཡིས་ཚོར་བ་གཅིག་པོ་ཡང༌། །རྣམ་པ་མང་པོ་རབ་ཏུ་འབྱེད། །འཇིགས་པ་འབྱུང་བའི་མེ་མ་དག་དང༌། །ཆུ་ཡི་ཕུང་པོར་ཆུ་བཞིན་དུ། །དེ་ཕྱིར་ང་རོད་རིགས་གནས་པ། །གསལ་བའི་གྲོང་རྣམས་འགྱུར་བ་ནི། །སྤྲིན་རྣམས་ཆར་དང་ལྡན་པ་རྣམས། །རླུང་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུའོ། །གསུམ་གྱི་གཟུགས་སུ་དེ་སྣང་བ། །མུར་སྨྲ་ཐ་དད་རྣམས་ལ་ནི། །མཆོག་གི་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་སྟེ། །ལྟ་བ་ཐ་དད་ཀྱིས་ནི་བཅིངས། །ཞི་ཞིང་རི་བདག་ཚངས་པ་སྟེ། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་མ་རིག་པ། །དེས་ནི་སྲིན་པོ་བཞིན་དུ་མེད། །གང་སྨྲ་མི་ནུས་རྣམ་དག་གོ །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་རྣམ་དག་པར། །རབ་རིབ་འཁྲུལ་པའི་སྐྱེས་བུ་ཡིས། །རི་མོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས། །ཀུན་ཏུ་དང་བར་སེམས་པ་པ། །དེ་ལྟར་ཚངས་པ་བདུད་རྩི་འདི། །འགྱུར་བ་མེད་པ་མ་རིག་པས། །རྙོག་པ་ལྟ་བུར་བྱེད་པས་ནི། །ཐ་དད་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་སྟེ། །ལྷ་ས་རླུང་དང་ནམ་མཁའ་དང༌། །རི་དང་ཆུ་དང་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱང༌། །ནང་དུ་བྱེད་པའི་ཡང་དག་གི །ཆ་རྣམས་ཕྱི་རོལ་བཞིན་དུ་གནས། །ཚུལ་ནི་གཅིག་ཉིད་གང་ཡིན་ལས། །ཐ་དད་མཐུ་ནི་རྣམ་གནས་པས། །མཐུ་ལས་ཐ་དད་མ་ཡིན་ཡང༌། །ཐ་དད་བཞིན་དུ་འབྱུང་བའོ། །ཚངས་སྒྲ་འདི་ནི་སྤྲུལ་པ་སྟེ། །སྒྲ་ཡི་མཐུ་ལས་གནས་པས་ན། །སྒྲ་ཙམ་ལས་ནི་བྱུང་བ་ཡང༌། །དེ་དག་ཉིད་དུ་ཞ་བར་འགྱུར། །རབ་ཏུ་བྱེད་པ་གཅིག་འབྱེད་ལས། །མང་པོར་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་པ། །དེ་ནི་ལུང་སྟོན་རྟོག་པ་ལས། །ཚངས་པ་མཆོག་ནི་ཆུད་པར་འགྱུར། །ཞེས་རྒྱ་ཆེར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་བརྗོད་པ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གསུངས་པ་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་རྣམ་པར་དག་པས་ཐོག་མ་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་ལྡན་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་ནང་ན་མཆིས་པར་བརྗོད་པ་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་གོས་དྲི་མ་ཅན་གྱིས་ཡོངས་སུ་
― DTG121_Page_0221 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དཀྲིས་པ་ལྟར་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གོས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་དཀྲིས་པ། འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ། ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་དྲི་མས་ཡོངས་སུ་དྲི་མ་ཅན་དུ་གྱུར་པ། རྟག་པ་བརྟན་པ། ཐེར་ཟུག་པར་ནི་བརྗོད་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་སྨྲ་བ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱིས་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་ཇི་ལྟར་མི་འདྲ་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱང་རྟག་པ་དང༌། བྱེད་པ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ཁྱབ་པ་མི་འཇུག་པའོ་ཞེས་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་སྟོན་པར་བགྱིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། མི་འཇིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཏོགས་འདོད་དང༌། ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། ཚངས་པར་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་སོ་ཞེས་སྔ་མའི་ཕྱོགས་སུ་གསོལ་བ་ནི་གླེངས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ངའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཀྱི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་པ་དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པ་གང་ཞེ་ན། རྟག་པ་ནི་མ་ཡིན་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །ཁྱབ་པ་གཅིག་པོ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་ཡོད་པ་མི་རིགས་ཏེ། གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང་ཕྱུག་དབུལ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དུས་ན་སེམས་ཅན་མང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཆུད་པ་མི་གཉིས་པའི་རྒྱུན་སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་པར་སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་སྨྲ་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་གླེང་པ་འདི་མི་རུང་ངོ༌། །བདག་དང་གཞན་ལ་བྱམས་སྡང་དང༌། །རྗོད་པ་བརྗོད་པ་དགོངས་པ་ནི། །རྨི་ལམ་དུ་ནི་སེམས་གཅིག་ལ། །འགལ་བའི་གཟུགས་ནི་བཞིན་དུའོ། །ཞེས་པ་རིག་སྔགས་འཛིན་པའི་མཐར་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གང་སྨྲ་བ་དེ་ཡང་མ་རིག་པས་གློངས་པ་ལ་ནི་རིགས་ཀྱི་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པའི་ཆུད་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཆུད་པ་མང་པོ་སྟེ། ཕན་ཚུན་གྱི་དབང་གིས་ཕན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཕན་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོའི་རྒྱུན་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་དག་ལ་ཀུན་
― DTG121_Page_0222 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིགས་སོ། །འཁོར་བའི་ཚེ་ན་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་སྐྱེས་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་རྣམས་གང་གི་ཚེ་ན་ཆོས་བསྟན་པའི་ཚེ་གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ན་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་རྣམས་སྤངས་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་བདག་མེད་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་སྟོན་ཏོ། །རྟག་པ་དང༌། ཁྱབ་པ་དང༌། གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་སེམས་ཙམ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འཁོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྤྱིར་རྗེས་སུ་སོང་བ་དང་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ། རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ས་བཏབ་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དྲི་མ་མེད་པར་འབྱེད་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཤེས་རབ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པས་བཤད་དོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ངའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་པའི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཆུད་པ་ཉིད་རྒྱུན་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་པའི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་བསྒྲུབ་པར་གསུངས་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གི་དོན་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་བསྟན་པར་བྱས་ན་བྱིས་པ་རྣམས་བདག་མེད་པས་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་གནས་རྣམ་པར་སྤོང་བའི་དོན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་སྒོ་བསྟན་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གནས་སྣང་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་སྟོན་ཏེ་ཞེས་
― DTG121_Page_0223 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱ་བ་ལ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པས་སྟོང་པ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་སྒྲར་བརྗོད་པའོ། །ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི་དོན་དམ་པ་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྣང་བ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་སྐྱེས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་འབྲེལ་པ་མེད་པའོ་ཞེས་པ་དང་མ་ཞིག་པ་ལས་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་ཀླུ་པོས་བསྟོད་པ་ལས། བྱེད་པ་དགག་པར་སྨྲས་པ་ཡིས། །ཞིག་དང་རྣམ་པར་མ་ཞིག་པའི། །ས་བོན་ལས་ནི་མྱུག་འབྱུང་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མ་ཞིག་པ་འབའ་ཞིག་གི་འོག་ཏུ་འབྲས་བུ་འབྱུང་སྟེ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཞེས་བྱ་བར་རོ། །གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་གཉིས་པོ་མེད་དོ། །གཅིག་པོ་ཉིད་ནི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་གང་དང་ཡང་འབྲེལ་པ་མེད་དོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པའི་ཆོས་གུད་ན་མེད་དོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་བཞིན་བས་མ་སྐྱེས་པའོ། །དེ་ལྟར་སྟོང་པ་དང་མ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོའི་མཚན་མ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་མི་མཐོང་བའི་ཚེ་ན་མི་གཉིས་པའི་སེམས་མཚན་མ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །སྨོན་པ་མེད་པ་ནི་དེའི་ཚེ་སེམས་ཀྱིས་མི་སྨོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣང་བ་མེད་པ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་ཀུན་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་གསེར་ལྟ་བུ་རྣམ་པར་དག་ཅིང་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་སྒྲར་བརྗོད་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་
― DTG121_Page_0224 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམས་ཀྱིས་གཟུད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་ལན་དུ་མ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་ལོག་པ་དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་བསྟན་པའམ། བདག་མེད་པར་བསྟན་པར་ཡང་རུང་སྟེ། རྫ་མཁན་བཞིན་དུ་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་རྣམ་གྲངས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བསྡུས་པའི་དོན་ནི་རྫ་མཁན་གྱི་འཛིམ་པའི་གོང་བུ་ལ་ཡོ་བྱད་དུ་མའི་མིང་དུ་འདོགས་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་སྟོན་ཏོ། །སྩོགས་པའི་སྒྲ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་རྣམས་ཉེ་བར་བརྟག་པར་བྱའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཡང་འཁོར་བ་ནི་དྲི་མ་དང་བཅས་པའི་ཆུད་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དུས་ན་གསེར་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་སུ་གསེར་གྱི་ཁམས་བཙོ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོ་གས་དྲི་མ་མེད་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་དེ་ཉིད་མ་རིག་པས་གློངས་པའི་ཉེས་པ་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སྤངས་ཏེ། རྣམ་པར་དག་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་སྤྱིར་བདག་དང་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པར་སྨ་བ་དང་ཁྱད་པར་དུ་བདག་རྟག་པ་དང༌། ཁྱད་པར་ལ་སོགས་པར་བརྟག་པར་མི་བྱའོ། །ཆུད་པའི་རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལ་སེམས་ཅན་གཟུད་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པའི་ཆོས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་མངོན་པར་སྤེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བསྟན་ཏོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་ཚིག་གི་དོན་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་
― DTG121_Page_0225 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྟོན་པར་མཛད་པ། གང་ཟག་རྒྱུན་དང་ཕུང་པོ་དང༌། །དེ་བཞིན་རྐྱེན་དང་རྡུལ་དག་དང༌། །གཙོ་བོ་དཔའ་བ་བྱེད་པ་པོར། །སེམས་ཙམ་པོ་ལ་རྣམ་པར་བརྟགས། །ཞེས་པ་སྟེ། གང་ཟག་ནི་སྐྱེས་བུ་དང་རིག་པ་པོ་ལ་སོགས་པར་སེམས་ཉིད་ལ་མིང་ཐ་དད་པར་འདོགས་སོ། །ཆུད་པའི་རྒྱུན་མ་གཏོགས་པར་ཡང་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། དབང་པོ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཡང་དག་པར་ཚོར་བར་འབྱེད་པས་དབྱེ་བ་ན་རྟག་པ་པོར་མི་རིགས་ཏེ། ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གཞན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་ཡང་སྐད་ཅིག་བ་གཞན་དུ་མི་གནས་ཏེ་གྲངས་ཅན་འདོད་པ་ལྟར་རྒྱུན་གྱི་ཡུལ་ལ་གཅིག་པར་ལྷག་པར་ཆགས་པར་མི་རིགས་ཏེ། སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བློ་རྣམས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་བྱུང་ནས་འཇིག་པའི་མཐར་ཐུག་གི་བར་དུ་བློ་གཅིག་གོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་སྨྲ་བ་དང༌། སྐྱེས་བུ་ཡང་གྲང་བ་དང་དྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་པས་ན་གཅིག་བར་མི་རུང་བ་སྟེ་ཚོར་བ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིའི་དོན་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རང་བཞིན་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་ཁང་པ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་བར་འགྱུར་རོ། །གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དག་ཀྱང་དུ་མར་མི་རིགས་པ་དང༌། ཤེས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཅིག་པར་མི་རུང་སྟེ། སྣ་ཚོགས་པ་གཅིག་པར་ཡང་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་བསླད་པའི་མཐུས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་སོ་སོར་སྣང་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དབེན་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ན་དྲི་མ་མེད་པ་མི་གཉིས་པར་འགྱུར་རོ། །རྐྱེན་རྣམས་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་རྒྱུ་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། དེ་མ་ཐག་པ་དང༌། དབང་གི་རྐྱེན་དུ་ཀུན་བརྟགས་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དག་ཀྱང་མེད་དེ་ཅིས་ན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་འཛིན་པར་འགྱུར། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་
― DTG121_Page_0226 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་བདག་ལ་ཡང་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པ་པོའི་དངོས་པོར་མི་འཛིན་ན་ཐ་དད་པར་ལྟ་ཅི་སྨོས། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ནི་མེད་ལ། མི་སྣང་ན་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འགྱུར། སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་གོ་ཞེས་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་སྟོན་ཏེ། དེར་ཡང་གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་མ་སྔ་མ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་མེད་དེ་འབྲེལ་པ་མེད་པས་ན་སུའི་རྒྱུ་ཡིན་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་དབུ་མ་ལས་བཀག་པ། ཡོད་དང་མེད་པའི་དོན་ལ་ནི། །རྐྱེན་རྣམས་ཡོད་པར་མི་རུང་སྟེ། །མེད་ན་རྐྱེན་ནི་སུ་ཡི་ཡིན། །ཡོད་ན་རྐྱེན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེའི་འོག་ཙམ་གྱི་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང་རྐྱེན་འགའ་ཞིག་ལས་རང་བཞིན་ངེས་པའོ། །ཕྱི་རོལ་དང་ནང་གི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་མེད་པས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་དེ་ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པའོ། །དེས་ན་ཚོན་གྱིས་བཙོས་པ་དང༌། མ་བཙོས་པ་དང༌། སྒུལ་བ་དང༌། མ་སྒུལ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་སོགས་པས་དབྱེ་བ་ན་ཡན་ལག་གི་རྫས་མེད་པར་མ་ཟད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཡང་མེད་དོ། །གང་དག་ཡང་ཕྱོགས་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་བ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་གི་བདག་ཉིད་དུ་གཙོ་བོ་ལ་ཡོན་ཏན་གསུམ་དུ་སུ་དག་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དེ་ལ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་བར་ཡོངས་སུ་བསལ་བ་ཉིད་དོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་སིམ་པ་དང་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་བས་ན་བར་ཏི་ཀ་ལ་རྩོད་པ་རྒྱ་ཆེར་ཏེ། དེས་ན་ཁམས་གསུམ་པ་སེམས་ཙམ་མོ། །དབང་པོ་ཡང་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་དེ། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཁྱད་པར་ནི་ཆུད་པའི་
― DTG121_Page_0227 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡིན་ནོ། །དབང་པོ་ཡང་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་འབྱེད་པས་ཕྱེ་བ་ན་ཇི་ལྟར་ན་རྟག་པ་ཡིན། ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རིམ་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་ན་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པ་ཇི་ལྟར་བྱེད་པར་འགྱུར། འོན་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་ན་ནི་བདག་ཉིད་ནོར་པའི་ཤེས་པས་གཏི་མུག་གིས་རྙོག་སྟེ། བདག་ཉིད་ལ་ཕན་པར་མི་ནུས་ན་གཞན་ལ་ཕན་པར་ཅིས་ན་བྱེད་པར་འགྱུར། གང་ཡང་དབྱིབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱི་དབྱིབས་བྱེད་པ་པོས་སྔར་བྱས་པའི་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བུར་བཟུང་བ་དེ་ལྟ་བུར་གླིང་གི་བར་གྱི་སྒང་དང༌། འབྲོག་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བློ་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུས་སྔར་བྱས་པར་མི་བཟུང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་འབྲས་བུ་ལས་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱུ་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པའོ། །ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་ལས་ཐིག་བཏབ་པ་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་བཞིན་པ་འབྲེལ་པ་བཟུང་ནས་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་ནི་ཆུད་པར་བྱ་བ་དང༌། ཆུད་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོར་རུང་ངོ༌། །དེ་ལ་ཅི་ཙམ་ཁྱད་བར་མེད་པ་ཉིད་ལས་ཁྱད་པར་དུ་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ནི་གནམ་འཕང་དུ་བཀར་བ་ལ་སོགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཚུབ་མ་དང་ན་བུན་ལ་སོགས་པར་གཏོགས་པའི་ཆོས་འདྲ་བ་ཙམ་གྱིས་མེར་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལྟ་བུ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། གནས་ཀྱི་གཞི་བློ་ཅན་ཁྱད་པར་གྱི་སྐྱེས་བུས་སྔར་བྱས་པར་མི་འཛིན་པས་ན་ཇི་ལྟར་ན་དེ་ལས་དབང་པོར་རྗེས་སུ་དཔག་ཏུ་རུང༌། མི་གཉིས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་པོ་ཡང་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང་ཁྱབ་པའི་དངོས་པོས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དེའི་རང་བཞིན་པ་ཡིན་ཏེ། ཞི་བ་པ་སྨྲ་བ་ལྟ་བུར་དབང་པོའི་རང་བཞིན་པའི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་ལ་ཐ་དད་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི། བརྟན་དང་འགྲོ་ཅན་དེ་བཞིན་དུ། །ས་ལ་ཡོད་པ་ཅུང་ཟད་གང༌། །ཐམས་ཅད་དེ་ནི་དབང་མཆོག་སྟེ། །བདག་ཉིད་ཁྱབ་ནས་གནས་པའོ། །ཞེས་པ་དེའི་ཚེ་དབང་པོ་མ་ཡིན་པར་སུ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་
― DTG121_Page_0228 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་དམིགས་སུ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཞི་བའི་རང་བཞིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་རྟོག་པའི་རྒྱན་དུ་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྩོད་པ་ཞིབ་མོར་འདིར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལེའུ་གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བ་ལས་གསོལ་བའི་ལན་དང༌། ཀུན་གཞི་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་རྩོད་པའི་གནས་ཀྱི་འོག་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་དཔྱད་པ་བཞི་པའོ།། །།དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ལ་བལྟས་ནས། ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་པ། རྒྱུ་བཞིས་ན་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོའི་རྣལ་འབྱོར་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་རྣམ་པར་བསྒོམ་པ་དང་ཞེས་པ་སྟེ། རང་གི་སེམས་མ་གཏོགས་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམ་པ་དམིགས་སུ་མེད་པ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པའི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་སྤོང་བ་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་སྐད་ཅིག་པ་ལ་མེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་གཉིས་པོ་མེད་དོ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་གི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་མངོན་པར་འབྲེལ་ཏེ། སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པ་མངོན་པར་འབྲེལ་པ་རྣམས་ནི་རྒྱུན་ལ་བཏགས་པ་ཡིན་གྱི། སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྐད་ཅིག་པར་འཇིག་བ་དེ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་སྤྱིར་བཤད་པའོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཁྱད་པར་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །རང་བཞིན་མེད་པའི་
― DTG121_Page_0229 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དངོས་པོ་རྣམས། །གང་ཕྱིར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། །འདི་ཡོད་པས་ན་འདི་ཡོད་ཅེས། །འདི་ནི་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་གཞན་གྱི་དབང་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སློབ་དཔོན་ཀླུ་བོས་ཀྱིས་བསམས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། རང་བཞིན་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ། །ཞེས་པའོ། །དེ་དེར་གཞན་གྱི་དབང་གིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པས་ན་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གྲུབ་པ་ལས་སྣ་ཚོགས་པས་གནོད་པ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་བསྐྱེད་པ་འདུས་བྱས་ནས། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ལྡན་དེར་རིག་སྟེ། །འོན་ཏེ་བསྐྱེད་པ་འདུས་མ་བྱས། །འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་རུང༌། །སྐྱེ་བ་སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བུར། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་པ། །འགོག་པ་ལ་ནི་འགོག་པ་ཡང༌། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་པར། །གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་སྔར་ཡོད་ལ། །རྒ་བ་འཆི་བ་འཕྱིས་ན་ནི། །སྐྱེ་ལ་རྒ་བ་འཆི་བ་མེད། །སྐྱེས་ཀྱང་འཆི་བར་མི་འགྱུར་རོ། །རྒ་བ་འཆི་བར་མི་འགྱུར་བའི། །ཐམས་ཅད་ཆོས་ལ་ཐམས་ཅད་དུ། །སྤྲོ་བར་བྱེད་པ་སྐྱེ་བ་ཅི། །དེ་ལ་རྒ་བ་འཆི་བའམ་ཅི། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཀུན་ཇི་ལྟར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བར་དངོས་པོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྟོགས་སོ། །འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གི་ཡེ་ཤེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ན་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དུ་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་སྤྲོས་པ་མེད་ཅིང་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བཤད་པ་ན། རྣམ་རྟོག་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད། །སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྤྲོས་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ཡིས། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བདུད་རྩི་ཡི། །མི་གཉིས་པ་ཡི་ཆུད་པ་ཉིད། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའོ། །དེ་ནི་རྟག་པ་
― DTG121_Page_0230 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང་གཞན་དབང་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལྟ་བུར་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་མེད་དོ་ཞེས་བྷ་བྱས་གླེང་དུ་མེད་དོ། །ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པ་དང་རིག་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོར་བསྟན་དུ་མེད་པ་སྣང་བ་དང་བྲལ་བ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སེམས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པར་བདག་ཉིད་ལའང་མི་རྒྱུ་ན་ཡི་གེ་དང་སྒྲས་བརྗོད་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། ཐ་དད་པ་མེད་པའི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་པར་རྟོགས་པས་ན་དེ་ལས་གཞན་པ་ངེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོ་ཤེས་པ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་མྱོང་བ་བཞིན་ནོ། །ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་ནི་འདིའོ་ཞེས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་སྨྲར་མེད་དེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་སྟོང་པ་དང༌། དབུས་སུ་ཡང་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་སྟེ། སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་ཐ་དད་པ་ཡིན་ཡང༌། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཐ་མི་དད་པ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །དེ་ནི་བསྟན་པའི་ཚིག་བསྡུ་བའི་དོན་དུ་བཤད་པ་སྟེ། རྒྱ་ཆེར་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོན་པར་མཛད་པས་ན་དེར་བཤད་དུ་མེད་དོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཕྱི་ནང་གི་དཔེ་ནི་སྣང་བ་ཇི་བཞིན་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མཛད་པའི་དོན་དུ་ཡིན་གྱི་བུམ་པ་དང༌། སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྡུལ་དང༌། རྒྱུ་སྤུན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མ་རིག་པ་དང་སྲེད་པ་དང༌། ལས་ལས་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོར་སྣང་བ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དོན་དམ་པར་ནི་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་དེ། ཐོག་མ་མེད་པའི་ཉེས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའི་ཁྱད་པར་རྣམས་སོ་སོར་སྣང་བ་འབའ་ཞིག་གོ །དེ་ལ་རྒྱུར་འབྱེད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྣང་བའི་ཁྱད་པར་བཞིན་དུ་སྟོན་པར་མཛད་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། འདི་ལྟར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་དང༌། འབྲེལ་
― DTG121_Page_0231 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་རྒྱུ་དང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་དང༌། བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལྟོས་པའི་རྒྱུ་དང་དྲུག་གོ །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྟོན་པ་དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ནི་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རྒྱུའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེར་ཅི་ཡང་དགོངས་པ་དེ་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ལས་ལས་འབྱུང་བས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའོ། །ལུས་དང་འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ནང་དང་ཕྱིའི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་བ་སྣང་བ་ལ་དགོངས་ན་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཚད་མའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འབྲེལ་པའི་རྒྱུ་ནི་ཕྱི་ནང་གི་ཕུང་པོ་དང་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དམིགས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་ནི་དམིགས་པས་ན་དམིགས་པ་སྟེ། སྣང་བ་ཉིད་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགོངས་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང་འབྲེལ་པར་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་པ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་བྱེད་པའི་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གང་འབྲེལ་ནས་མཚན་ཉིད་གང་གིས་གང་ལ་བརྟག་པར་བྱ་བ་དེ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུའོ། །ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པའི་གཙུག་ལག་ལས་བྱེད་པ་པོ་རང་དབང་ངོ་ཞེས་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་དབང་པོར་གཏོགས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་དེ་ནི་སྦྱོར་བའི་རྒྱུ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ལྷས་བྱིན་གྱིས་མཆོད་སྦྱིན་བུམ་པ་བྱེད་དུ་བཟུང་བའོ། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་བཞིན་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོས་རྒྱལ་པོ་གཞན་དག་བྱེད་པར་གཟུང་བ་དེ་ལྟར་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་དེ་དབང་དུ་བྱེད་པའི་རྒྱུར་བརྟག་གོ །ཁྱད་པར་དུ་བརྟག་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཚད་མའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྣང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དངོས་པོ་སྐྱེས་པའི་མཚན་ཉིད་སྣང་བའི་བྱ་བ་བྱེད་དེ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མར་མེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ཇི་ལྟར་མར་མེ་བུམ་པ་དང༌། སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྣང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་སྔར་སྐྱེས་པའི་ཁྱད་པར་སྣང་བ་ནི་སྣང་བ་
― DTG121_Page_0232 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་དག་པར་ན་བྱེད་པ་ཉིད་དེ་འདྲ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་ལས་ལྟོས་ཏེ་སྐད་ཅིག་མ་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ལས་གང་གིས་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་སྣང་བར་བྱེད་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལྟོས་པའི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པར་བཟློག་པའི་དུས་ན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་བྱ་བ་རྒྱུན་ཆད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་འདུས་པ་གང་ཡོད་པར་གྱུར་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་འབྲས་བུ་གང་མོད་དམའ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ལྟོས་པའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་མེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཤིང་ཐལ་བའི་དངོས་པོར་འབྱུང་བ་ན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྟེ་སྔོན་གྱི་ཤིང་གི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །འདི་དག་ནི་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བརྟགས་ཏེ། རིམ་གྱིས་འཇུག་པས་ཀྱང་མ་ཡིན། ཅིག་ཅར་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ༌། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གལ་ཏེ་ཅིག་ཅར་འབྱུང་ན་ནི། བྱ་བ་དང་བྱེད་པའི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཅི་དགོངས་ཤེ་ན། གཉིས་ཀས་ཀྱང་བདག་འབྱུང་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དུས་མཚུངས་པ་དང༌། ཕན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཕན་པར་བྱེད་པ་མེད་པས་ན་དུས་གཅིག་ཏུ་བྱེ་བྲག་ཏུ་དབྱེ་བར་མི་ནུས་སོ། །རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་རེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་འབྲས་བུ་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པས་མཚན་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་ན་ཕན་པར་བྱེད་པ་མེད་པས་ན་རྒྱུ་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་མི་ཐོབ་པོ། །གཞན་པར་ཡང་བཤད་ན་འབྲས་བུ་གང་གི་རྒྱུ་ལས་མཚན་ཉིད་དུ་མ་རེད་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྒྲའི་དོན་ལ་སྦྱར་བའི་ཚིག་གཉིས་ཀར་ཡང་བརྟག་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་དུ་འགལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྟེ་རིམ་གྱིས་འཇུག་པས་འབྱུང་ན་ནི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་རེད་པའི་བདག་ཉིད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་རེད་པ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་ན་རྒྱུའི་སྐད་ཅིག་པ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་འབྲས་བུའི་སྐད་ཅིག་པ་མེད་དེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ན་འབྲེལ། སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ནི་སུ་དང་ཡང་འབྲེལ་པ་མེད་དོ། །ཞིག་པ་དང་མ་ཞིག་པ་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་ལ་
― DTG121_Page_0233 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱེད་པ་མེད་དེ། དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བྱེད་པ་དགག་པར་དགོངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་མ་ཐག་པ་ཙམ་གྱིས་དངོས་པོ་སོ་སོར་ངེས་པ་འབའ་ཞིག་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཀུན་རྫོབ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེས་ན་རིམ་གྱིས་འཇུག་པ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་ཉིད་ལ་དཔེར་གསུངས་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བུམ་སྐྱེས་པར་པ་ཞེས་གདགས་པ་དང་འདྲ་བ་རྟོག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རིམ་གྱིས་འཇུག་པས་འབྲེལ་བའི་ཚུལ་ཡང་མི་རུང་ངོ་ཞེས་པ་འདིའི་ཕ་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བུམ་སྐྱེས་པར་ཡང་ཕར་འདོགས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་རུང་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། དེ་མ་ཐག་པ་ཙམ་གྱིས་ཁ་ཅིག་ཏུ་ལས་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པའི་རང་བཞིན་དུ་སོ་སོར་ངེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་བཞག་པ་ཡང་ཁ་ཅིག་ཁ་ཅིག་གི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་དག་པ་དང་མ་དག་པར་ཡང་སྣང་གི །བདག་ཉིད་ལས་མ་ཡིན་ལ་གཞན་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཉི་ག་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ་ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ་བདག་དང་གཞན་དང་གཉིས་ཀ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་མེད་དོ་ཞེས་པ་དང༌། དེ་བས་ན་སློབ་དཔོན་ཀླུ་བོས་ཀྱི་བསྟོད་པ་ལས་སྨྲས་པ། ཞིག་དང་རྣམ་པར་མ་ཞིག་པའི། །ས་བོན་ལས་ནི་མྱུག་འབྱུང་མེད། །རྨི་འབྱུང་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་དེ། །དེ་ལྟར་ཀུན་ནི་ཁྱོད་གསུང་མཛད། །ཅེས་སོ། །ཡོད་དང་མེད་པ་ལས་བྱེད་པས་རྒྱུའི་འབྲས་བུ་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་དེ། ཇི་ལྟར་བཙུན་གཙོ་བྱམས་པས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དུས་མཚུངས་ཏེ་སྲང་མདའི་མཐོ་དམན་བཞིན་ནོ་ཞེས་སོ། །རྒྱུ་མེད་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན། དབང་པོ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན། རང་བཞིན་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན། ཡོན་
― DTG121_Page_0234 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏན་འཕོ་བ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གང་གི་ཚེ་ན་རྒྱུ་སྔར་ཡོད་པ་དེའི་འོག་ཏུ་འབྲས་བུ་འབྱུང་གི །སྐད་ཅིག་པས་བར་ཆད་པ་ནི་མེད་དོ། །རྒྱུ་འཇིག་པའི་དུས་ཉིད་ན་འབྲས་བུ་འབྱུང་གི་འཇིག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པར་ཡང་ལྷག་པའི་ཆོས་གཞན་མེད་དོ། །ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་སྐད་ཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་དེ་མ་ཐག་ཏུ་བརྟགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་གྱི་ཐ་སྙད་བྱེད་པར་ཡིད་ཆེས་པ་བཞིན་དུ་བཙུན་གཙོ་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བས་དགོངས་པའོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་མི་འབྱུང་བར་བདག་གིས་དབུ་མ་ལྟ་བུར་བསྒྲུབ་པ་ནི། འགོག་མེད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། །རྟག་མེད་ཆད་པ་མེད་པ་དང༌། །གཅིག་དོན་དུ་མའི་དོན་སྨིན་དང༌། །འོང་བ་མེད་པ་འགྲོ་བ་མེད། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི། །སྤྲོས་པ་ཉེར་ཞི་ཞི་བ་ཡང༌། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གསུངས་གྱུར་པ། །གསུང་མཆོག་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །ཞེས་པས། ས་དང་པོའི་དབང་པོས་དབུ་མའི་གཙུག་ལག་གི་ལུས་སུ་བསྡུས་པར་གྱུར་ན་ནི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་པ་དེ་ཉིད་གསལ་བའི་ཕྱིར་གཙུག་ལག་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །འབྲུམ་བུ་ཟ་བ་པ་དང༌། ཁམ་པ་པ་དང༌། རྐང་མིག་པ་དང༌། སྤེལ་བ་པ་དང༌། མཛེའི་མི་ནི་པ་དང༌། ཙ་ར་ཀ་པ་དང༌། ལུང་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་ཏེ་རྗོད་པ་དང་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་འཛིངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བསལ་བར་ཞུགས་པའོ། །དེ་དག་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་བྱ་བ་སྐྱེ་བ་པོས་བསྐྱེད་པ་ནི་བྱེད་པ་པོ་འབྲེལ་པ་དེ་ཐོག་མར་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །བྱེད་པ་པོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གི་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང་བྱེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ལོག་ན་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་གོ་ཞེས་སོ། །གང་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེ་ལ་གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་དབུ་མ་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་
― DTG121_Page_0235 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་བྱེད་པ། གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་བྱས་ན། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ལྡན་དེར་རིག་སྟེ། །འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་མ་བྱས། །འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་རུང༌། །སྐྱེ་བ་སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བུར། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་པ། །འགོག་པ་ལ་ནི་འགོག་པ་ཡང༌། །བདག་ཉིད་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་པའོ། །གང་ཟག་བདག་ལ་མེད་པ་ཡང༌། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ལ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ལྷག་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་པ་དག་ཀློག་པ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག་གང་འབྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་སོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུ་ལ་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་མེད་དོ། །གཅིག་དོན་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དོན་དུ་མའི་ཕྱིར་རོ། །དུ་མའི་དོན་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་མེད་པས་ན་མི་གཉིས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོང་བ་དང༌། འགྲོ་བ་དང་བྲལ་བ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐའ་སྟོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སྐྱེ་བ་ན་གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་ལ། འགག་པ་ན་ཡང་གར་ཡང་སྩོགས་སུ་མི་འགྲོའོ་ཞེས་སོ། །བར་དུ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་སྟེ། དེས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྤྲོས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བས་ན་ཞི་བར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བའི་ས་དང་པོའི་དབང་པོས་ཀྱང་དབུ་མའི་གཙུག་ལག་དུ་གཏོགས་པ་ལས། བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། །གཉིས་དང་རྒྱུ་མེད་ལས་ཀྱང་མིན། །དངོས་པོ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བ་ཡང༌། །འགའ་ཞིག་གར་ཡང་ཡོད་མིན་ནོ། །ཞེས་པ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དང་གཉི་ག་ལས་ཇི་ལྟར་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་བ་ལས་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འཕགས་པ་བཙུན་གཙོ་བྱམས་པའི་སཱ་ལུ་ལྗང་བའི་མདོ་སྡེ་ལས་འབྱུང་བ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའི་རྩོད་པའི་གནས་རྣམས་ཀྱང་བདག་གིས་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་
― DTG121_Page_0236 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འགྲེལ་པ་བཤད་པ་ན་དབང་པོ་དང༌། གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་དཔྱད་པ་སྔར་བྱས་ཏེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་རྟག་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན། ཆད་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན། དབང་པོ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན། རང་བཞིན་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན། ཡོན་ཏན་འཕོས་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སཱ་ལུ་ལྗང་བའི་མདོ་ལས་ཞིབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དེ། རྟག་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཚུལ་འདི་ཉིད་དོ། །སེམས་ལ་རྒྱུ་མེད་པས་མ་ཡིན་པ་ནི་འབྱུང་བ་རྣམས་ལས་མི་སྐྱེ་སྟེ། སྐྱེས་མ་ཐག་པ་ལ་རྒ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དང༌། མྱ་ངན་སྣང་སྟེ། དེས་ན་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་ཡོད་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཤད་པས་འཇིག་རྟེན་ཕྱི་མ་བསྒྲུབ་པ་ན་དེ་ནི་བཤད་ཟིན་མོད་ཀྱི། མདོར་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་མི་འབྱུང་བ་སྟེ། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང་མངོན་པར་འབྲེལ་ནས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་ན་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་ན་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱའི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་སྐྱེ་བར་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་བའི་བཤད་པ་དང་དབུ་མ་ལས། ཡོད་དང་མེད་པའི་དོན་ལ་ནི། །རྐྱེན་རྣམས་ཡོད་པར་མི་རུང་སྟེ། །མེད་ན་རྐྱེན་ནི་སུ་ཡི་ཡིན། །ཡོད་ནའང་རྐྱེན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་ལས་ན་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཡང་སྐྱེ་བར་མི་རུང་སྟེ། དངོས་པོ་ལ་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་བྱེད་ཅེས་པ་ཡང་ཅི་ཡང་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། བྱེད་པ་འགག་པར་བྱས་པར་གྱུར་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བས་ན་ཅིག་ཅར་དང༌། རིམ་གྱིས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་ཏེ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །རྒྱུ་རྣམ་པ་དྲུག་པོ་ཡང་བྱིས་པས་ཀུན་བརྟགས་པའོ། །ཀུན་བརྟགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལའང་མངོན་པར་ཞེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། སྣང་བར་བྱེད་པ་དང་ལྟོས་པའི་
― DTG121_Page_0237 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྒྱུ་ཡང་འབྲས་བུ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྦྱར་ཏེ། རྒྱུ་དང་དམིགས་པ་དང༌། དེ་མ་ཐག་པ་དང་དབང་གི་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་མདོ་སྡེ་འདིར་ཕྱེ་ནས་གསུངས་སོ། །དབུ་མར་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་སྟོན་པ། རྐྱེན་བཞི་རྣམས་ལ་རྒྱུ་དང་ནི། །དམིགས་དང་དེ་མ་ཐག་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དབང་གི་སྟེ། །རྐྱེན་ནི་ལྔ་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེད་པའི་དངོས་པོར་མི་རུང་ངོ༌། །དབུ་མ་ལས་མདོར་བཤད་པ་ནི། །དངོས་པོ་རང་བཞིན་མེད་རྣམས་ལ། །ཡོད་པ་མིན་པས་གང་ལས་ནི། །འདི་ཡོད་པས་ན་འདིར་འགྱུར་ཞེས། །དེ་ནི་འཐད་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། གང་དག་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། རྗོད་པ་པོ་སོ་སོར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འབྱེད་པའི་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆུད་པ་རྣམས་ལ་ཐ་དད་པ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་བྱེ་བྲག་འཛིན་པ་མེད་དོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་དུའང་རྒྱུ་བ་མེད་ན། འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཇི་ལྟར་དབུ་མའི་གཙུག་ལག་ཏུ་ས་དང་པོའི་དབང་པོས་གསུངས་པ། གང་གིས་དངོས་པོ་མཐོང་བ་དང༌། །མེད་པར་མཐོང་བ་བློ་ཆུང་རྣམས། །ཉེར་ཞི་ཞི་བ་བལྟ་བྱ་བ། །དེ་དག་གིས་ནི་མི་མཐོང་ངོ༌། །རྣམ་རྟོག་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད། །སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྤྲོས་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་མགོན་རྣམས་ཀྱི། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བདུད་རྩིའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སེམས་ཉིད་ལ་རིགས་ཏེ། དེས་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་ཏེ། མི་གཉིས་
― DTG121_Page_0238 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཡང་སེམས་ཉིད་ལ་རིགས་སོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། སྤྲོས་ལས་འདས་པ་མི་གཉིས་པ། །ཡང་དག་སངས་རྒྱས་སྤྲོས་པར་བྱེད། །དེ་དག་སྤྲོས་ཉམས་གླེན་པ་རྣམས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མི་མཐོང་ངོ༌། །སྟོང་པ་ཞེས་པར་སྨྲ་མི་བྱ། །མི་སྟོང་པར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། །གཉིས་དང་མི་གཉིས་ཞེས་པ་ཡང༌། །ཞི་ལ་རྣམ་པ་ག་ལ་ཞིག །དེ་བས་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཆུད་པ་ཉིད་དུ་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། ས་བདུན་དག་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། །སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱད་པའོ། །ས་གཉིས་དག་ནི་གནས་ཡིན་ཏེ། །ས་གཞན་ང་ཡི་རང་བཞིན་ནོ། །ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་བསྩལ་ནས་སུ། །ཤེས་པ་ཙམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །འདི་ཉིད་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ཏེ། །ད་དང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའོ། །དངོས་པོ་མེད་དང་དངོས་མེད་མིན། །ཡོད་དང་མེད་པར་མི་དམིགས་པ། །འདི་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ཏེ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའོ། །ཞེས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ལང་ཀར་གཤེགས་པར་ས་བདུན་གྱི་དབང་པོས་ཡེ་ཤེས་ལ་ཆགས་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཏེ། ས་བརྒྱད་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གསུངས་ཏེ། གང་ན་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། ས་བདུན་དུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །མི་སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དེ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་སྐད་ཅིག་མའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་གཞན་དུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བར་མཐོང་ངོ༌། །དེ་དེ་ལྟ་བུར་བསམ་པར་བྱེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བསླང་བར་མཛད་དོ། །གང་གིས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་
― DTG121_Page_0239 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དུས་གཞན་དུ་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་སད་པར་འགྱུར་ན་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་རོ། །འདི་ལ་གང་ཡང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡང་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང་འབྲེལ་ཏེ་མི་སྐྱེའོ། །སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དབང་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། སྣ་ཚོགས་དང་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གྲུབ་པ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོའོ་ཞེས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་དོན་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡི་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བ་ལས་ལེའུ་གཉིས་པ་ལས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དཔྱད་པ་ལྔ་པའོ།། །།དེ་ནས་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ། ཚིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གསོལ་བ་དེའི་ལན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཚིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་དང་ཞེས་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི་མཚན་མ་སྟེ། སྒྲ་རྣམས་འབྱུང་བའི་མཚན་མའོ། །ཇི་ལྟར་སྒྲའི་འགྲེལ་པ་བྱས་པས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་སྒྲ་རྣམས་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་འཇུག་སྟེ། འདི་ལྟར་རིགས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། བྱེད་པར་འཇུག་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲ་རྣམས་འཇུག་གོ །བཞིའི་ཕྱིར་སྒྲ་རྣམས་འཇུག་པ་ནི་ཤེས་པའི་སྒྲ་རྣམས་ཡོད་དོ་ཞེས་ཏེ། དངོས་པོ་ཡོད་པ་དེ་ལས་བརྗོད་པ་དང་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཚིག་གསུམ་ཡོད་པར་བྱེད་པའི་ཡོད་པ་ནི། རྫས་ཡོད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་དང༌། ལས་ཡོད་པའོ། །སྒྲ་འཇུག་པ་ནི་རིགས་ཀྱི་མཚན་མ་མེད་དེ་དེས་ན་སྒྲ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱིའི་བརྗོད་པའོ། །གང་ཡང་མིང་དུ་བཏགས་པ་རྣམས་ནི་དིང་ཐོ་དང༌། ད་ཐེ་ཝིང་ཐ་དང༌། ལྷ་སྦྱིན་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་ནོ། །
― DTG121_Page_0240 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་འཇུག་པའི་མཚན་མ་ཡུལ་དང༌། དུས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་སོ། །ཁ་ཅིག་སྨྲ་བ་ནི་ཟླ་བ་དང་ཉི་མ་ཞེས་བྱ་ལ། གང་མེ་ཏོག་ཀུ་མུ་ད་རྣམས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་ཡང་སིམ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཟླ་བའི་ཟླ་བ་ཁོ་ནའོ། །གང་པད་མོ་རྣམས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་སྣང་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཉི་མའི་ཉི་མ་ཁོ་ནའོ། །ཡང་ན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་གི་དངོས་པོར་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཁོ་ན་འམ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། གང་རྩྭ་ཟ་བ་དང༌། ཤིང་རྟ་འདྲེན་པ་དེ་ནི་བ་ལང་གི་བ་ལང་ཁོ་ནའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའི་ཡང་ནམ་མཁའ་ཁོ་ན་སྟེ། བྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་དུ་མ་དང་སྦྱོར་བས་ཡུལ་ཐ་དད་པར་བརྟགས་པ་སྟེ། མང་པོའི་གནས་པས་ན་ནམ་མཁའ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་བྷ་དྲ་ཧ་རིས་སྨྲས་པའོ། །སློབ་དཔོན་ཆོས་སྐྱོང་གིས་ཀྱང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནམ་མཁའ་ལ་མཚན་མ་མང་པོའི་ཚིག་འཇུག་པས་ན་རྣམ་པ་མང་པོ་དེར་ནམ་མཁའ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཀུན་བརྟགས་པའོ། །དེས་ན། ཚིག་དོན་རྣམས་ཀྱི་རིགས་དང་ནི། །སྣང་བ་ཉིད་ཀྱང་དགར་ཏེ་འམ། །སྒྲ་ཀུན་ནི་ཚིག་དོན་དུ་དེ་ལྟར་རྟག་ཏུ་བཤད་པའོ། །ཚིག་ཏུ་སྨྲས་པ་རྣམས་ཚིག་གི་དོན་གྱི་ཚིག་བཟུང་ནས་བརྗོད་པའི་རྗོད་པ་ནི་འདུས་པ་བརྗོད་པའོ། །བརྗོད་པ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་བརྗོད་པ་ཉིད་དོན་རྗོད་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་སོ། །ལ་ལས་ཚིག་ནི་ཐ་དད་གཉིས། །རྣམ་བཞི་རྣམ་པ་ལྔ་པར་ཡང༌། །རྗོད་པ་རྣམས་ལས་བརྟེན་ནས་ནི། །རང་བཞིན་རྐྱེན་ལ་སོགས་པ་བཞིན། །ཞེས་རབ་ཏུ་འཐོར་བའི་ཚིག་གི་རྒྱུད་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །བརྗོད་པ་དཔྱད་པ་ལས་ནི། ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང༌། །རང་བཞིན་གར་ཡང་ངེས་པ་མེད། །ཚིག་རྣམས་དངོས་པོ་དོན་དག་ཀྱང༌། །བརྗོད་དོན་གཉིས་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། །ཞེས་བརྗོད་པ་མ་རྟོགས་པར་ཚིག་གིས་ཐེ་ཚོམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་བརྗོད་དེ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་འདུས་པ་གང་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་ཉིད་ལས་དགར་བར་བྱའོ། །བརྗོད་པའི་ནང་གི་ཡན་ལག་དང་མཚུངས་པའི་ཆོས་དང་ལྷག་པ་བཏོན་ཏེ་ཚིག་གི་དོན་ནི་དོན་གྱི་བྱེ་བྲག་ལས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ལ་ལིག་དཀར་པོ་དང༌། རས་དཀར་
― DTG121_Page_0241 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོ་དང༌། གོས་དཀར་པོ་དང༌། བ་དཀར་མོ་འགྲོ་བ་དང༌། བ་ནག་མོ་འདུག་པ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ནང་གི་ཡན་ལག་དང༌། ཆོས་མཚུངས་པ་དང༌། ཆོས་མི་མཚུངས་པས་ཚིག་གི་དོན་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ཚིག་དང་བརྗོད་པའི་དཔྱད་པ་ཞིབ་མོ་ནི་སྒྲའི་གཙུག་ལག་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བརྗོད་པའི་དོན་དུ་འབྱེད་པས་ན་རྩོད་པ་ཡང་མང་སྟེ། ཡི་གེ་མ་གཏོགས་ཚིག་གཞན་ནི། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་བརྗོད་པ་ནི། །ཡི་གེ་ཚིག་ནི་མ་གཏོགས་པར། །ཆུང་ཟད་ཀྱང་ནི་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་དཔྱོད་པ་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བྱ་སྟེ། བྷ་དྲ་ཧ་རིས་བཤད་པ། སྨྲས་པའི་སྒྲ་ཀུན་འདུས་པ་ནི། །རིགས་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། །གཅིག་པུ་ཡན་ལག་མེད་པའི་སྒྲ། །བློ་ཡིས་རིགས་སུ་བསྡུ་བའོ། །ཐོག་མའི་ཚིག་ནི་སོ་སོར་ཀུན། །ལྟོས་དང་བཅས་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡང༌། །བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ན་ཐ་དད་བློ། །ཚུལ་སྨྲ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་མང༌། །ཞེས་ཏེ། བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་འབྲེལ་པ་བརྗོད་པའི་དོན་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་འཁྲུལ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་ན་དོན་ཡང་རྗོད་པར་འགྱུར་རོ། །གཞོན་ནུ་ཅན་གྱི་མུར་བྱེད་པས་སྨྲས་པ། ཇི་སྙེད་ཇི་འདྲ་གང་དག་ནི། །དོན་གང་སྟོན་ནུས་ཡི་གེ་རྣམས། །མཐུ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཤེས་གྱུར་པ། །དེ་དག་དེ་ལྟར་དོན་རྟོགས་བྱེད། །ཅེས་སོ། །རྟག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །ཡི་གེ་འབྲུམ་བུ་གཅིག་གིས་ཀྱང༌། །སྟོན་པར་བྱེད་དེ་དེ་ཚིག་དང༌། །བརྗོད་པའི་དོན་ཆུད་པར་བྱེད་ལ། བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་འབྲེལ་པར་ཡང་ཆུད་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཡ་རབས་དང༌། མ་རབས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་ཆུད་པར་བསྒྲུབ་པའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་ཚིག་ནི་ཐམས་ཅད་སྣང་བར་འབྱེད་པ་སྟེ། ཐ་སྙད་དུ་འབྱེད་པའི་དཔེའོ། །ཆུད་པ་མ་གཏོགས་པར་ཡང་སྒྲའི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་ངན་ལེན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཚིག་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་གོམས་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པས་རློམ་པ་དང༌། སྡོད་ལ་ཕོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་མོ། །
― DTG121_Page_0242 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཚིག་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་སྒྲའི་དོན་མངོན་པར་རྗོད་པ་འབྱུང་སྟེ། ནང་གི་བྱེད་པར་བཞག་པ་ནི། །སྒྲ་ཀུན་གང་དུ་རྒྱུ་བྱེད་པ། །གནས་རྣམས་སུ་ནི་ཐོག་མེད་ཀྱང༌། །སྒྲ་ལ་མ་གོམས་མི་རུང་སྟེ། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་གཞན་གྱི་གོམས་པའི་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཞིབ་ཏུ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེའི་དོན་བདག་གིས་རྣམ་པར་ཕྱེ་བར་ཟད་དོ། །ད་དུང་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མི་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་གི་རྣམ་པར་རིག་པ་རྟོག་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་གསུངས་པ། མགོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསླབ་པའི་རིམ་པ་བསྟན་པ། ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱི་གནས་བརྒྱད་དེ། །བྲང་དང་མགུལ་དང་དེ་བཞིན་མགོ །ལྕེ་དྲུང་རྣམས་དང་སོ་རྣམས་དང༌། །སྣ་དང་མཆུ་དང་རྐན་ཡང་ངོ༌། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཚིག་ཐ་དད་དམ་འོན་ཏེ་གཅིག་གམ་ཅི་ལགས་ཞེས་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྐན་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱིས་སྒྲ་འབྱུང་བ་ཡི་གེའི་ཆོས་དང་མཚུངས་པས་དེ་གཉིས་གཅིག་པར་ཁ་ཅིག་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཚིག་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་གཅིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །ཐ་དད་པ་དང་གཅིག་པར་ཇི་ལྟར་མི་རུང་བ་དེ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཚིག་གི་དབང་པོས་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཚིག་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ལས་ཚིག་འབྱུང་སྟེ། འབྲས་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་སྟེ་ཚིག་འདི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཐ་དད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྟེ་གཅིག་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་ཚིག་དེ་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ན། དེ་
― DTG121_Page_0243 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་བྱེད་དེ་དེ་བས་ན་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་གཅིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་གལ་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྒྱུ་མ་ཡིན་གྱི། གཞན་པ་ཞིག་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཚིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་ན་དེ་ལས་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཅིག་པ་ཡིན་ན་ནི་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་ལ་རྒྱུ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་ཡིན་ལ། སྒྲ་ནི་རྒན་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་ལ། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུང་བའི་ཕྱིར་དེས་ན་དེ་དག་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པའི་གཙུག་ལག་ལས་འབྱུང་བ། སྒྲ་རྣམས་ལེན་པ་སྒྲ་དག་ནི། །སྒྲ་མཁས་དག་གིས་གཉིས་རིག་སྟེ། །གཅིག་ནི་སྒྲ་ཡི་མཚན་མ་དང༌། །གཉིས་པོས་དོན་དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད། །གཙུབ་ཤིང་མེ་གནས་ཇི་བཞིན་དུ། །རྒྱུ་གཞན་གྱིས་ནི་སྣང་བ་སྟེ། །དེ་བཞིན་བློ་ལ་གནས་པའི་སྒྲ། །ཉན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །ཐོག་མ་ཐ་དད་བློས་བརྟགས་ཏེ། །ཁ་ཅིག་དོན་ལ་གཟུང་བ་སྟེ། །རྒྱུ་རྣམས་རྣམ་པར་བཟློག་པ་དང༌། །སྒྲས་ནི་རྗེས་སུ་དོན་མི་འཛིན། །ཞེས་པ་དེ་དེ་ཙམ་ཞིག་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གསུང་ལུས་པ་ལ་འབྲལ་ཏེ། ལྷག་མ་རྒྱས་པའི་སྒྲར་སྟོན་པ་ནི། སྒྲ་ཚངས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བརྟགས་པ་ཉིད་དེ་སྒྲ་དང་དོན་ཐ་དད་པ་མེད་པ་ལས་ཐ་དད་པར་བྱེད་པ་དང༌། གང་ཡང་སྒྲ་དང་དོན་དམ་པ་གཅིག་པར་གནས་སོ་ཞེས་པ་ལ། ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་བསམས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པའོ། །སྒྲ་ཚངས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ནི། ཐོག་མ་མེད་པའི་སྒྲ་ཚངས་རྟག །ཡང་དག་ཡིག་འབྲུ་གང་ཡིན་པ། །དོན་གྱི་དངོས་པོར་འབྱུང་བ་སྟེ། །གང་ལ་འགྲོ་བའི་རབ་བྱེད་པའོ། །ཞེས་དེ་དེ་ལྟར་ཆུད་པ་མ་གཏོགས་པར་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྐན་ལ་སོགས་པའི་བྱེད་པས་བསྒྲུབ་ཅིང་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྒྲ་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ཅན་གཉིས་ཀྱིས་ཟླ་བ་གཉིས་མཚུངས་
― DTG121_Page_0244 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཐ་སྙད་ནི་སྣང་བ་འབྱེད་པའོ། །དེ་བས་འཁོར་བ་འདི་ནི་སེམས་ཉིད་དེ། རྒྱུད་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཐུས་རང་གི་རྒྱུད་ལ་འཁྲུག་པ་ལ་འཛིན་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང་རྗོད་པ་པོ་དང༌། བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་བར་བསྟན་པར་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དེའི་ཚེ་ན་མི་དམིགས་པས་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཆུད་པ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་པ་ན་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་པར་གྱུར་པ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་པའི་ཆོས་རྣམས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །ད་ནི་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབང་པོས། རྩོད་པའི་གནས་རྣམས་ཀྱི་དོན་རྒྱུ་དང༌། དཔེའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ཆེར་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཚིག་ཉིད་དོན་དམ་པ་ལགས་སམ། འོན་ཏེ་ཚིག་གིས་གང་བརྗོད་པར་བགྱི་བ་དེ་དོན་དམ་པ་ལགས་སམ། ཅི་ལགས་ཞེས་ཏེ། དགོངས་པ་ནི་ཞི་བ་པ་དང༌། རིག་སྔགས་འཛིན་པའི་མཐར་སྨྲ་བ་རྣམས་སྔགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་སྒྲ་ལ་དོན་དམ་པ་ཁོ་ནར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནི། སྔགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་སེམས་པ་ཅན། །དེ་བཞིན་སྐྱེས་བུ་རྣམ་གཉིས་བརྗོད། །སྔགས་ལས་འདས་དང་སྔགས་དང་ནི། །དབང་ཕྱུག་མཆོག་ལ་རྣམ་གཉིས་ཉིད། །རིག་སྔགས་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཨོཾ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་དམ་པ་ཞེས་པ། ཇི་ལྟར་གཏོགས་འདོད་ཀྱིས་སྨྲས་པ། །ཨོཾ་ཞེས་ཡི་གེ་གཅིག་པོས་ཚངས། །གང་གིས་བརྗོད་ཅིང་ང་ལ་ནི། །རྗེས་སུ་དྲན་པར་གྱུར་པ་དེ། །ལུས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ནི། །འགྲོ་བ་མཆོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །དོན་དམ་པ་དང་འབྲེལ་པས་ནི་དོན་དམ་པ་ཞེས་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཚིག་
― DTG121_Page_0245 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱང་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཚིག་གིས་གང་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དེ་ཡང་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཅིས་དགོངས་ཤེ་ན། སྒྲ་དང་དོན་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོའི་རང་བཞིན་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་དོན་དམ་པ་སྟེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེ་བ་གང་ལ་བརྗོད་པར་འཇུག་པ་སྟེ། དོན་དམ་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤྱོད་པའི་དོན་དམ་པའོ། །ཚིག་གིས་ནི་སྤྱིའི་རྣམ་པར་དོན་དམ་པ་བསྙད་པར་བྱེད་པས་ན་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གི་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ཚིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཏེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་ནི་དོན་དམ་པའོ། །དེ་ཡང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་ནི་སྐྱེས་ནས་འཇིག་ཅིང་མི་བརྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པ་སྟོན་པར་མཛད་དེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལྟ་བུར་ཚིག་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པ་ནི་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚིག་གི་དོན་གཞན་འདྲ་བར་འབྱུང་བ་ལ་དེ་ཉིད་འདི་འདྲའོ་ཞེས་ཕྱིར་ཤེས་པ་འབྱུང་གི །རྟག་པ་ལས་མ་ཡིན་པ་ནི་སྐྲ་དང་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་བཅད་ནས་ཀྱང་སྐྱེས་པ་བཞིན་ནོ། །གནས་པ་ལ་མངོན་པར་གསལ་བ་ཡང་མི་རུང་སྟེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་སུ་དེའི་འབྲས་བུ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ན་གནས་པ་ཡང་རྟོག་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་གཞོན་ནུ་ཅན་གྱིས་སྨྲས་པའི་ལན་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་བྱ་བ་ནི། གཅིག་པུ་ཤེས་གྱུར་སུ་ཞིག་ལྟར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་འདྲིས་པ་ནི། །དུས་ཀྱི་ཐ་དད་དབྱེར་མེད་པ། །དེ་ལྟར་སྒྲ་ནི་དབྱེར་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་རིམ་
― DTG121_Page_0246 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱིས་གཅིག་པུ་ཉིད། །ཐ་དད་ཡུལ་དུ་འགྲོ་ན་ཡང༌། །ཡུལ་གྱི་ཐ་དད་མི་འབྱེད་པ། །དེ་ལྟར་སྒྲ་ཡང་མི་འབྱེད་དོ། །ཞེས་བྱ་སྟེ། རིང་བ་དང་ཐུང་བའི་ཡིག་འབྲུ་དེ་ཉིད་འདི་ཡིན་པ་དང༌། ཉམས་ཆེ་བ་དང་ཉམ་ཆུང་བའི་ལྷ་སྦྱིན་དེ་ཉིད་འདི་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཅན་ལ་ཐ་དད་པ་མེད་དོ། །དངོས་པོ་རང་བཞིན་དུ་མ་ལགས། །འདོད་པའི་གཟུགས་སུ་རྟག་པ་ནི། །རིམ་དང་ཅིག་ཅར་འཇུག་པ་སྟེ། །ཚིག་གི་རྣམ་པ་གཞན་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཁ་དོག་འདྲེས་པ་ལ། །འདོད་པ་བཞིན་དུ་འཛིན་པར་བྱེད། །དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་ཇི་བཞིན་ཡང༌། །ཐ་དད་ཐ་དད་མི་དམིགས་པ། །སྣང་མེད་ཚིག་ལ་རག་ལུས་ཕྱིར། །ཡུལ་དེར་དེ་ནི་གཟུང་བ་སྟེ། །ཚིག་རྣམས་ནམ་མཁའ་རྒྱུན་ཆགས་པར། །ཁྱད་པར་ནུས་པ་བྱེད་པའོ། །ཞེས་པ་དེ་ལ། སུན་དབྱུང་བ་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་རྣམས་ལ་ཐ་དད་པར་མི་སྣང་བས་ན་བསླབ་པར་བྱ་བ་མེད་དོ། །ཆོས་ཅན་ལ་ཉམས་ཆེ་ཆུང་ལ་སོགས་པའི་ཐ་དད་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་རྟག་པར་འགྱུར། འོན་ཏེ་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་ཁྱད་པར་མི་སྟོན་ན་ནི་དེ་ལ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་སུ་ཁྱད་པར་འབྱེད་པའི་ཆོས་སུ་ཇི་ལྟར་ན་འགྱུར། དེ་སྟེ་ཁྱད་པར་འབྱེད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ན་ནི་ཆོས་ཅན་དེ་ལ་ཆོས་དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་མེད་ན་ཐ་དད་པའམ། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་གདགས། དེ་བས་ན་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་ཐ་དད་པ་དབྱེ་བས་འབྱེད་ན་ཇི་ལྟར་ན་གཅིག་སྨྲས་བ། གཟུགས་གཅིག་པ་ནི་གཅིག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དབང་པོས་བསྒོ་བ་མེད་པ་སྟེ། ཞེས་པ་གལ་ཏེ་གཟུགས་དེ་ལྟར་གཅིག་པོ་ཉིད་གཅིག་པུ་ཡིན་ན་ནི། དུ་མ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་དུ་མ་ཡིན་ན་དེའི་ཕྱིར་གཅིག་དང་དུ་མའི་ཐ་སྙད་འཆད་པའི་གླགས་སུ་འགྱུར་ཏེ། དགོངས་པ་ཡང་ཐ་དད་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཚིག་གི་དོན་རྣམས་ཀྱིས་དོན་གྱི་བྱ་བ་ཐ་དད་པར་སྣང་བར་འབྱེད་དོ་ཞེས་པའོ། །ཡི་གེ་དང༌། ཚིག་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། ངག་རྣམས་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ཏེ་དོན་ལ་སྤྱིར་འཇུག་པའི་མཚན་མ་ལ་ལྟོས་ཏེ་འབྱུང་གི་དོན་དམ་པ་མི་གཉིས་པ་ཁོ་ན་སྣང་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མ་ཡིན་
― DTG121_Page_0247 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏེ། དེ་ཚིག་གི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མཚན་མར་བྱས་པའི་དོན་སྤྱིར་བསྙད་པར་བྱེད་པའོ། །གཞན་དུ་བྱེད་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར། །ང་ནི་ཚིག་ཅེས་ཚོར་པར་བྱེད། །ཚིག་པའི་སྒྲས་ནི་གཞན་པར་ཡང༌། །ཚིག་གི་དོན་ནི་ཤེས་པར་བྱེད། །དེས་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་གཉིས་པ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་དེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། མངོན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐབས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ནི་ཆུད་པར་མཛད་པའི་ཐབས་སོ། །རིག་སྔགས་པ་སྐྱེས་བུས་སྨྲས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་ནགས་ཚལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། རླུང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྒུལ་བའི་སྨྱུག་མའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མེད་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། གཉིས་དང་མི་གཉིས་པར་སྟོན་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་གསུང་རབ་མཛད་པ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་སྒྲ་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དང་སྒྲ་ཡི་ཁྱད་པར་ནི། །བརྗོད་དང་རྗོད་པ་འདོད་པ་མིན། །དེས་དེ་སྔར་ནི་མ་མཐོང་ཕྱིར། །སྤྱིར་ནི་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་སྟེ། འདོགས་པ་དང་ཐ་སྙད་ཀྱི་དུས་སུ་སྤྱི་ཉིད་དུ་སྒྲའི་དོན་གཟུགས་བརྙན་དུ་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་ཐ་སྙད་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལའོ། །འདོགས་པའི་དུས་ན་མཐོང་ཡང་མཐོང་བ་མེད་པ་སྟེ། དུས་གཉིས་ཀར་ཡང་སྤྱིར་སྣང་བ་གང་རྭ་དང་མཇུག་མ་ལ་སོགས་པ་གང་དང་ལྡན་པ་དེ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་བ་ལང་ཞེས་སྨྲ་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་འདི་ནི་རྭ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བ་ལང་གི་སྒྲར་བརྗོད་དོ་ཞེས་སོ། །དེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་ཟིན་ཀྱང་རྭ་ཡོ་བ་དང༌། ཁོང་གསོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་ཕྱེ་བར་མི་རྟོག་གི་སྤྱིར་ཉེ་བར་རྟོག་
― DTG121_Page_0248 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གོ །མངོན་སུམ་དུ་ལྐོག་ཏུ་རྗེས་སུ་སོང་བ་འཇུག་པའི་མཚན་མ་དེ་ནི་སྒྲའི་དོན་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཞིབ་ཏུ་ནི་བར་ཏི་ཀ་དང༌། རྟོག་པའི་རྒྱན་ལ་སོགས་པ་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གཉིས་པ་ལས་སྒྲའི་དོན་དཔྱད་པ་དྲུག་པའོ།། །།དེ་ནས་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་རྟོག་པས་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་མཆིས་པ་དང༌། མ་མཆིས་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ལགས་པ་དང༌། མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་པ་དང༌། མ་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་སྤངས་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྟོག་པ་མི་རྒྱུ་བ་འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཁྱེན་པར་བགྱི་བ་ཀུན་བརྟགས་པའི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་ལོག་པ། དོན་དམ་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་སའི་མཚམས་སྦྱོར་ཞིང་གོང་ནས་གོང་དུ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱིས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ། གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ནོར་བུ་ལྟ་བུར་འཇུག་པ་ཡུལ་མཐའ་ཡས་པར་སྐད་ཅིག་ཏུ་རབ་ཏུ་རྒྱུ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྩོད་པ་དང༌། ཐེ་ཙོམ་དུ་མ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རིག་པ་བཞིན་དུ་ལན་དུ་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོད་པའང་མ་ཡིན་པ་དང༌། མེད་པའང་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་རྣམ་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ནས་མེད་པ་པོ་རྣམས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་
― DTG121_Page_0249 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ལས་སེམས་ཅན་ནོ་ཞེས་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་རྟོག་གོ །སེམས་ནི་དེ་མ་ཐག་པའི་སེམས་ལས་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་མ་ཐག་པ་ལ་ཡུལ་ཁ་ཅིག་ཉིད་དུ་དགའ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ཡང་དག་པར་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་བས་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་གོམས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །དེ་བས་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས། ལས་དང་འབྲས་བུ་སོ་སོར་ངེས་པར་རུང་ངོ༌། །གྲངས་ཅན་རྣམས་ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་འགག་གོ་ཞེས་རྟོག་པ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་མེད་ལ། སྔོན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ཇི་ལྟར་ཐར། ཀྵ་པ་ན་ཀ་རྣམས་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཉིས་ཀར་འགྱུར་བ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བར་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་ཡང་རྟོག་གོ །དེ་ལྟ་བས་ན་བདུན་དུ་ཕྱེ་བ་ལ་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་ཡང་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་དང་མེ་དཔར་འགྱུར་བ་ཡང་ཅིག་ཅར་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཡུལ་དང་དུས་དང༌། རིམ་པ་དང༌། རྣམ་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་པ་ནི་གང་དོན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཚད་མའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་ན་ཡོད་དོ། །ལྷག་མ་སྤྱིར་བརྟགས་པ་ནི་དོན་གྱི་བྱེད་པ་མི་ནུས་པས་ན་ཀུན་བརྟགས་པ་ཉིད་དེ། དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པར་གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་ཡང་གཅིག་པོ་ལ་རང་བཞིན་གཉིས་སུ་མི་རུང་ངོ༌། །རྟག་པ་དང་མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་སྨྲ་བ་བརྩམས་པ་ཡན་
― DTG121_Page_0250 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ནི་མི་རྟག་ལ། རྩོམ་པའི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ནི་རྟག་སྟེ། དེ་དག་གི་ཡན་ལག་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ནི་རྟག་གོ་ཞེས་པ་གཡོ་བ་མེད་པའི་ཆོས་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ཡང་གཞན་དུ་གཡོ་བའི་ཆོས་ཉིད་ནི་མི་རྟོག་པ་ཁོ་ན་སྟེ་གསལ་བར་གནས་ཀྱི་རིམ་པར་འབྱེད་ན་ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལྟ་བུར་གཅིག་པར་མི་རིགས་སོ། །མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཚིག་པ་དུ་མ་པར་སྨྲ་བ་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་ནི་ཚངས་པ་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་བར་ཀུན་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུར་ཡང་གྲོལ་བ་དང་མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་དབུལ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་སེམས་ཙམ་དུ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པུར་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །དེས་ན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་གཞག་ཏུ་རུང་ངོ༌། །དེ་ལ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གི་མཐུ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་བྱ་བ་རུང་ངོ༌། །སེམས་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སུས་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་དེ་དེ་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དེ་ལྟར་སྟོང་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དེ། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པའི་མི་གཉིས་པའོ། །སའི་མཚམས་སྦྱོར་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྣང་བ་མེད་པ་ལ་རིམ་པ་ག་ལ་ཞིག་ཅེས་དེར་གསུངས་མོད་ཀྱི། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སའི་རིམ་པའི་མཚམས་སྦྱོར་
― DTG121_Page_0251 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏེ། མདོ་སྡེ་འདིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ས་བཅུ་གཉིས་པོར་འཇུག་གོ །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་ལས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་མི་གཉིས་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་ལས་སྐྱེ་བར་སྨྲ་བ་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་ལ་སོགས་པ་ནི་མེད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་ཞིང་ཡོད་པ་ཡང་རྐྱེན་དབྱིག་པ་ལ་སོགས་པས་གཞིག་པར་རྟོག་པ་ལ་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་རྣམས་མ་སྐྱེས་པའམ། སྐྱེས་པ་སྨྲ་བར་བྱའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྒོལ་བ་ཕ་རོལ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་མ་གསུམ་གྱི་ཡན་ལག་གི་ཕྱིར་གླགས་ཚོལ་བར་འགྱུར་བས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པའོ་ཞེས་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ཡི་དམ་བཅའ་བར་མི་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། ཚད་མ་ལ་རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་མཚན་མ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། གང་ལ་དགོངས་ཤེ་ན། གཞལ་བས་ན་དེ་མཚུངས་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡོད་མིན་མེད་པར་ངེས། །ཡི་དམ་གྱིས་ནི་བསྒྲུབ་པར་མི་རུང་སྟེ། ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་མཚན་མ་དང་འབྲེལ་པར་ཁྱབ་པར་སྨྲ་བས་ནི་རྟོགས་པར་བྱེད་པས་ན་བསྒྲུན་པ་དང་བསྡུ་བ་དག་ནི་མི་དགོངས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་དེའི་བདག་ཉིད་དང་དེ་ལྟར་སྐྱེས་པར་འབྲེལ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །རང་བཞིན་གསུམ་གྱིས་ཆུད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་འབྲེལ་པ་མ་གཏོགས་པར་མཐོང་བ་དང༌། མ་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་བསྒྲུབ་པ་ཁོ་ནའམ། སུན་འབྱིན་པ་ཁོ་ན་མི་རུང་ངོ༌། །གང་དག་སྟོང་པ་ཡིན་བདེ་བ་དག་ལ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་ཏུ་མེད་དེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་ལ། དངོས་པོ་མེད་ཅེས་སླར་རྒོལ་བ་དེ་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སྣང་བ་ཙམ་ལ་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལྟ་བུར་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་རྣམ་པར་གཞག་གི་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་ལྟར་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱིས་པས་དངོས་པོར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དེ་ལྟ་བུར་མེད་དོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགོངས་ནས་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་
― DTG121_Page_0252 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱིའི་དོན་དུ་ཀུན་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྩོད་པའི་གནས་ལྔར་སྨྲས་པ་རྣམས་སོ། །སྣང་བ་ཙམ་དེ་ལ་ཚད་མ་དང༌། གཞལ་བྱའི་ཐ་དད་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་རུང་ངོ༌། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མི་འབྱུང་བ་སྟེ། ལྷག་པའི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་དང་འབྲེལ་པ་མེད་ཅིང་བྲལ་བ་ནི་དེ་མ་ཐག་པ་ཙམ་གྱིས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་འབའ་ཞིག་སྟེ་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་སྟེ། ཅིག་ཅར་དང་རིམ་དུ་འཇུག་པ་དང༌། འབྲེལ་པ་མེད་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་གཞན་མེད་དེ། སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ནི་སུ་དང་ཡང་འབྲེལ་པ་མེད་དོ། །དེ་བས་ན་སྐད་ཅིག་པའི་རང་བཞིན་མ་རྟོགས་པར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་ཆོས་རྣམས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམས་པས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་འཇུག་གོ །སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་བསྒོམ་པ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྣང་བ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྙིང་རྗེས་ཉེ་བར་བཟུང་བ་ཐོབ་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་འཇུག་གོ །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སོ་སོར་སྣང་བ་ལ་རྒྱུ་དང་དཔེ་རྣམ་པ་མང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་མཚན་མར་འཇུག་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་མྱ་ངན་གྱི་སྨིག་རྒྱུ་ཆུར་སྣང་བ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། ལྷག་པར་ཆགས་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་ལ་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་དོན་
― DTG121_Page_0253 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དུ་འཁྲུལ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུས་ངས་ཡང་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང༌། རབ་རིབ་ཅན་དང༌། མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། ཆུའི་ཆུ་བུར་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། བྲག་ཅ་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བའི་ཆོས་ཅན་ལ་ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱའི་ཐ་སྙད་དུ་སླུ་བ་དང་མི་སླུ་བ་གདོན་མི་ཟ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ཕྱིའི་དོན་མེད་པར་ཡང་མྱ་ངན་གྱི་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པའི་ཆུས་འཁྲུ་བ་དང༌། བཏུང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སླུ་བ་མེད། མཚོ་ལ་སོགས་པ་ནི་སླུ་བ་མེད། དེ་བཞིན་དུ་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པའི་དུས་ན་ཡང་འཁྲུལ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་སླུ་བ་དང་སླུ་བ་མེད་པར་ངེས་པས་ཐ་སྙད་པ་རྣམས་ལ་ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །རྐྱེན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྟོག་པ་གསལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་གསུངས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ། མཐོང་བ་བཞིན་དུ་འདི་ཉིད་ནི། །གཟུང་བ་འཛིན་པ་རིག་པ་རྣམས། །ཡོད་པ་མིན་གང་ཚད་མ་དང༌། །གཞལ་བྱ་འབྲས་བུ་གཞག་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ཆུད་པའི་རྒྱུ་འདུས་པ་འཁོར་བ་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུས་འདུས་པ་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་དང༌། རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་དང༌། འཁྲུལ་པའི་ས་བོན་ལས་ལས་བྱུང་བ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་པ་དང༌། རྨི་ལམ་བཟང་པོ་དང༌། རྨི་ལམ་ངན་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལྟར་བསོད་ནམས་དང་སྡིག་པར་སྣང་བའི་ལས་དང་འབྲས་བུར་ངེས་པར་འབྲེལ་པ་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བ་བྱུང་བ་ནི་ཤེས་རབ་གྱིས་དཔྱད་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་ནས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པར་བསྒོམས་པས་ལོག་ནས་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་པའི་ཆུད་པ་ན་ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་བསྐུལ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཉིད་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་
― DTG121_Page_0254 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པར་མཛད་དོ། །གང་དང་གང་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེ་དངོས་པོ་སྟེ་གོས་བཞིན་ནོ། །སེམས་ཀྱང་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་དངོས་པོ་ཡིན་ཞེས་རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་མཚན་མས་དངོས་པོ་པར་བདེན་པའི་དོན་དུ་ཕྱིར་རྒོལ་བར་བྱེད་དོ། །གང་དང་གང་སྟོང་པ་ཡིན་པ་དེ་དང་དེ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་མི་གཉིས་པར་སྟོང་ངོ་ཞེས་དེ་རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་ཚད་མ་དེ་གསུམ་གྱིས་རྒོལ་བ་སྤོང་བར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་ནི་དངོས་པ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དེ། སེམས་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་དེར་དངོས་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ལ། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ནི་གསེར་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་རྒྱུན་དུ་འབྲེལ་ཅིང་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་སྤངས་ཏེ། དྲི་མ་མེད་ཅིང་སུས་ཀྱང་མ་བྱས་པས་ན་འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བ། སྐད་ཅིག་པའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་སོ། །སུས་ཀྱང་མ་བྱས་ཤིང་རྒྱུན་དུ་གནས་པས་ན་འདུས་མ་བྱས་པ་དང་རྟག་པར་དགོངས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་རོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱང་རྟག་པས་སྒྲའི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་འབྱེད་པ་ནི་གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། སྲ་བ་དང༌། གཡོ་བ་དང༌། གཟུགས་ཅན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་མི་རྟག་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་གཞན་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུར་རོ། །གང་དག་ཡང་བློ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ཡོན་ཏན་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་གླེང་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཆོས་ནི་ཆོས་ཅན་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཆོས་ཅན་ཡང་ཆོས་དང་བྲལ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་མཚན་ཉིད་དང༌། མཚན་མར་བྱ་བ་ཡང་གཅིག་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་
― DTG121_Page_0255 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སེམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒྲུབས་པའོ། །ཕྱི་དང་ནང་གི་ཚིག་གི་དོན་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་པའི་དངོས་པོར་མི་རུང་བ་ནི་འདུས་པ་ལ་འདི་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདི་ནི་རེག་པ་དང་ལྡན་པའོ་ཞེས་ཡོན་ཏན་དང༌། ཡོན་ཏན་ཅན་པར་སྨྲ་བ་ལ་རྫས་ཀྱིས་རྫས་གཞན་རྩོམ་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་གྱིས་ཡོན་ཏན་གཞན་ཞེས་ཁྱད་པར་ཅན་རྟོག་གོ །གཅེར་བུ་པ་རྣམས་རྣམ་པ་བདུན་དུ་འབྱེད་པའི་རྩོད་པའི་གནས་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མེད་པར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་སྔར་བཤད་པ་རྣམས་དང༌། ཡོད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་དང་མེད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་གྲངས་ཅན་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྟག་པ་ལས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཐེག་པ་ཆེན་པོར་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང་མངོན་པར་འབྲེལ་བ་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་མ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་འབྲེལ་པར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་པུ་དང་ཡང་མི་འབྲེལ་ཏོ། །ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལུང་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། འགག་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་མངོན་པར་འབྲེལ་པར་ཀུན་ཏུ་བརྟག་པ་ནི་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་བྱེད་པ་དང་ཐ་དད་པ་ཞིག་ན་ནི་སུ་ཞིག་སྤྲེལ་བར་བྱེད། འོན་ཏེ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་མཆིས་ན་ཐ་དད་པ་ཞེས་བྱ། དེ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་བས་ན་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་མངོན་པར་འབྲེལ་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་ནི་བཀག་གོ །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ལས་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་གསུངས་པ་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པ་རྣམས་ལ་དཀར་
― DTG121_Page_0256 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོའི་ཕྱོགས་རྩ་བ་ནས་ཕྱུང་བ་ཡིན་གྱིས། ལེགས་པ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་པ་བླུན་པོ་དག་གིས་ཅིའི་ཕྱིར་ན་སྤོང་བར་བྱེད། དེས་ན་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་གཞོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ལུང་བསྟན་ཏོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་སྨྲ་བའི་ལུང་དུ་མི་སྟོན་པ་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་བཞིན་དུ་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་དུ་མེད་དེ། གཅེར་བུ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྲོག་དེ་ནི་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདུ་བ་དང་ནི་རྒྱས་པ་དང༌། །སྲོག་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚད་ཅན་ཏེ། །དེ་ནི་རིགས་པས་འདིར་སྨྲས་ཏེ། །ཕྲ་བ་གང་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །མར་མེའི་འོད་ནི་སྣོད་ཡངས་པ། །འཕྲོས་པ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་དེ། །ཆུ་ཡི་སྣོད་ལ་ཏིལ་མར་ཐིགས། །གང་ཞིག་འཕྲོས་པ་བཞིན་དུའོ། །ཞེས་སོ། །ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། གྲངས་ཅན་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྲོག་ནི་གཞན་ལ་ལུས་ནི་གཞན་ནོ། །རིག་སྔགས་འཛིན་པའི་མཐར་སྨྲ་བ་དང༌། ཞི་བ་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ནི་རྟག་པ་གཅིག་པུ་ཁྱབ་པའོ། །དེ་དེ་ལྟར་རྟག་པ་གཅིག་པུ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྨྲ་བ་པོ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་མཐའ་རྣམ་པ་བཞིར་སྨྲ་བ་བསྒྲུབ་པའི་མཐའ་ཐ་དད་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །བདུན་པ་ནི་སྔར་དཔྱད་པའོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དམིགས་པའི་བསམ་གཏན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་འཇུག་ཅིང་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་གཞོག་པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གྲུབ་ནས་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྟོང་ཞིང་མ་སྐྱེས་པའོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་མ་སྐྱེས་པས་ན་དངོས་པོ་མེད་པས་ཇི་ལྟར་ན་གནོད་པར་མི་འགྱུར། དེ་ནི་སྐྱོན་མ་ཡིན་ཏེ། སྒྲ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་མངོན་པར་འབྲེལ་པ་
― DTG121_Page_0257 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ནི་མི་འབྱུང་བ་མེད་དེ། སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཞེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་གོ །སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ལ་ཅིག་ཅར་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་པུ་དང་འབྲེལ་པ་མེད་དེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཡང་ངོ༌། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ནི་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟ་བུར་ན་དངོས་པོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པའི་ཆུད་པ་རྣམས་ཡིན་གྱིས། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པས་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་རང་བཞིན་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མཚན་ཉིད་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །དེ་ལ་རྟག་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོས་བརྩམས་པ་དང༌། རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང༌། སྤྱི་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་གིས་ཀུན་བརྟགས་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གིས་དེ་ལ་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་རྣམ་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཉིད་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །དོན་དམ་པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རང་བཞིན་མེད་ཅིང་བསམ་པ་མེད་པ། སྣང་བ་མེད་པ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཆུད་པར་དགོངས་པ་ལ་གང་ཡང་བརྟགས་པ་མེད་པ་བཞིན་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དངོས་པོ་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡང་མེད་ཅེས་སྨྲ་བ་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་དང་བྲལ་བར་འབྱུང་བའི་ལས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་འདི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁྲིད་པའི་དོན་གྱིས་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་པར་རྩོད་པའི་གནས་མདོ་སྡེའི་དོན་བཀྲི་བར་མ་ལུས་པ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ནི་རྟག་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བདག་དང་བདག་གིར་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྟར་གཉིས་སུ་མེད་པ་རང་དང་སྤྱིའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཆད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡེ་
― DTG121_Page_0258 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པས་གོང་མའི་དོན་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་སེ་གོལ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་ཏེ། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པའི་རྒྱུན་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཆི་བ་མ་ཡིན་ནོ། །སྤངས་པ་མེད་པ་དང་ཐོབ་པ་མེད་པ་ནི་ཆུད་པ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཕྱིར་དེར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་སྤང་བ་དང༌། ཐོབ་པ་ཡང་མེད་དོ། །སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་འབྲེལ་པས་ཆད་པ་དང་རྟག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དོན་གཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་བདག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྟག་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དོན་དམ་པ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་ལྟར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་མ་ཡིན་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་སུ་མེད་དོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སྲ་བ་དང༌། གཤེར་པ་དང༌། དྲོ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལའོ། །འདུ་འཛི་མེད་པ་ནི་གཅིག་པུ་དགའ་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཡུལ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མེད་པ་ནི་མི་རྟག་པ་དང་བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་ཤེས་པས་སྲིད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བློར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་སྣང་བ་མེད་པར་ཡང་བདག་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་ལ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །མིའི་དབང་པོའི་བྱིན་རླབས་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས། སྨོན་ལམ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་སྦྱངས་པ་སྟེ། སྨོན་ལམ་གཉིས་ཆུད་པར་བྱེད་དོ། །གང་གིས་བདུད་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱིས་བར་ཆད་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། དང་པོར་ཞལ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བ་དང༌། བཅུ་པོར་ཕྱག་གིས་དབང་བསྐུར་བའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པའི་རྒྱུ་ལ་གླེང་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱིས། སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ཡང་གང་གི་ཚེ་ན་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་
― DTG121_Page_0259 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེའི་ཚེ་ན་རྒྱུ་མེད་ཅེ་ན་ཕྲད་པ་མེད་པ་པ་ལ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ན་རུང༌། ཡང་ལན་དུ་བསྙེན་པ་ནི་མུར་བྱེད་པ་རྣམས་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཉིད་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྒྱུ་རྡུལ་ཕྲ་མོ་དང༌། ཡན་ལག་ཅན་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྨྲ་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་དང་རྟག་པའི་རྒྱུ་མེད་དོ། །ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་རྒྱུན་བློ་ལ་བཞག་ནས་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའི། དེ་ལྟ་བུར་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་དག་ནི་དངོས་པོ་ཡང་མ་ཡིན། དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དངོས་པོ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་བློ་ལ་ཡོད་པའི་སྒྲའི་དོན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྗོད་པ་ནི་བྱས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་མཚན་མར་བྱེད་པས་དོན་སྙེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་སྔོན་གྱི་མཚན་མ་དང་མིག་ཟུར་ལ་སོགས་པས་དོན་རྟོགས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་སྒྲ་དང་དོན་དུ་འབྲེལ་པ་རྟག་པར་ངེས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསལ་ཏོ། །སྤྱོད་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྒྲ་རྟག་པའོ་ཞེས་རྟོགས་སོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནོར་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མར་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །ནོར་པ་མེད་པ་ལ་ནི་རང་གི་དངོས་པོ་གཅིག་སྟེ། རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ནོར་པ་ལ་མི་རྟག་པར་ཡང་བྱེད་དེ། རྟག་པའི་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པས་ནོར་པ་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྷག་པར་ཇི་ལྟར་ཆགས་པ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་སོ་སོར་སྣང་བ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ནོར་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་ནི་རྟག་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་པ་ལ་མི་རྟག་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། གཟུགས་ནི་རྟག་པ་ཞེས་པའམ། མི་རྟག་པ་ཞེས་པར་ཀུན་ཏུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་ཏེ། དེ་ལྟར་དེའི་ཕྱིར་རྟག་པར་རྟོགས་པ་ནི་ནོར་པ་སྟེ། རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་མེད་པ་
― DTG121_Page_0260 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ན་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་དད་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུར་སྣང་བ་ལ་རྟག་པ་དང༌། བདག་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་ཐ་དད་པས་མི་འབྱེད་དེ། མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལས་དེ་ལྟར་གང་གི་ཕྱིར་སྣང་བ་འབའ་ཞིག་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་ནོར་བརྟག་པའོ། །ནོར་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ནི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུའོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ནི་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་པར་རོ། །དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་སོ་སོར་སྣང་བ་མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློ་ཡང་མི་འཇུག །ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་པའི་བློ་ཡང་མི་འཇུག་སྟེ་ཞེས་པའོ། །གཞན་དུ་མེད་དེ་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པས་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ཡུལ་དུ་བློ་འཇུག་པས་ན། དེ་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་གྱི་ན་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གང་ཅུང་ཟད་འཕགས་པའི་འདུ་ཤེས་སུ་འགྱུར་བ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་ཇི་ལྟ་བུ་དེ་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པའི་གཟུགས་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ཞེས་སོ། །ནོར་པ་དེ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནོར་པ་ཉིད་ལ་རྟག་པ་དང༌། མཛེས་པ་ལ་སོགས་པར་སྒྲོ་འདོགས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ །དེར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་མི་རྟག་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་པའོ། །དོན་དམ་པར་ན་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ་ལྟ་བུར་དེའི་རང་བཞིན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མེད་མོད་ཀྱིས། འོན་ཀྱང་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་རྟག་པ་དང་བདག་དང་བདག་གིས་སོགས་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དུ་སྣང་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཉིད་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པ་བདེན་པར་སྨྲ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ལས་ཐར་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སྲ་བ་
― DTG121_Page_0261 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང༌། གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །འདུ་འཛི་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་པོ་གནས་པར་མོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་ཕལ་དང་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །བྱིས་པ་དང་མཁས་པ་དག་ལ་སྣང་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། དེ་ལ་བྱིས་པ་དངོས་པོར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །མཁས་པ་ལ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་པའི་མཚན་ཉིད་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གི་དངོས་པོ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་ཀུན་བརྟགས་པ་གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ངའི་བསྟན་པ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་མུ་སྟེགས་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་དང་མཚུངས་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་མི་རུང་བ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལ་ཚད་མས་གནོད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གསུང་གི་དོན་རྟོག་གོ །གལ་ཏེ་ནོར་པ་དང༌། སྒྱུ་མ་འདྲ་བ་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་གཞན་གྱི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །དེས་ཀྱང་ཅིར་འགྱུར་ཞེ་ན། མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་པ་དང༌། བདག་ལ་སོགས་པ་ནི་ནོར་པ་ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུར་མི་འགྱུར་ཞེས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་སྤོང་བར་གསུངས་པ། ནོར་པ་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་གསུངས་པ་ནོར་པ་ནི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ཉེས་པ་འཐོབ་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྒྱུ་མ་དེ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་མ་ལགས་སམ་ཞེས་པ་ལ་བླགས་ཏེ་གསུངས་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྒྱུ་མ་ནི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ཉེས་པ་ཐོབ་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་གསུངས་པ་རྣམ་པར་མ་བརྟགས་ན་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ལུང་ལས་འབྱུང་བ། འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་དེ་གང་དེ་འདོད་མིན། །ཀུན་རྟོག་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་བུའི་འདོད་པ་སྟེ། །སྣ་ཚོགས་འཇིག་རྟེན་དུ་ནི་ལུས་བཞིན་དུ། །དེས་ན་དཔའ་བོ་དེར་འདོད་འདུལ་བར་བྱེད། །ཅེས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་འདི་སྐད་གསུངས་པ། བློ་
― DTG121_Page_0262 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྲོས་ཆེན་པོ་སྒྱུ་མ་ནི་སྐྱེས་བུ་གཞན་གྱི་རིག་སྔགས་ཀྱི་མཐུ་ལས་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པ་དང་བདག་ལ་སོགས་པའི་ནོར་པ་ལྟར་སྒྱུ་མ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་ནོར་པ་ནི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ཉེས་པའི་བག་ཆགས་བྱེད་ཀྱི། སྒྱུ་མ་ཙམ་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །སྐབས་དེར་ཞེས་པ་ནི་ནོར་པའི་ནང་དུ་སྟེ། ནོར་པ་དང་འདྲེས་ཞེས་པའི་བར་དུའོ། །ཇི་ལྟར་མུ་སྟེགས་ནོར་པའི་རང་བཞིན་སྣང་བ་ལ་རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་ལ་སོགས་པ་ཡང་དག་པར་ཀུན་རྟོག་པའོ། །འཕགས་པ་གང་དག་གིས་མི་གཉིས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐོབ་པ་དེ་དག་ནི་ནོར་པའི་རང་བཞིན་སྣང་བ་ལ་མཛེས་པ་དང༌། མི་མཛད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དག་པར་ཀུན་ཏུ་མི་མཐོང་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་གསུངས་པའོ། །ནོར་པ་སྤངས་ནས་ཤེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཞིགས་ཏེ་ཁང་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་བྱས་པ་ན་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པའི་མཚན་མར་རྣམ་པར་རྟོག་ན་དེའི་ཚེ་མཚན་མར་རྟོག་པ་དེ་ཉིད་ནོར་པ་ཡིན་ཏེ། རབ་རིབ་ལེགས་པར་མ་གསོས་པས་མ་དག་པ་ལྟ་བུར་མཚན་མས་ཡེ་ཤེས་གློངས་པར་འགྱུར་རོ། །བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དཔེའི་དོན་ཏོ། །སྒྱུ་མ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོར་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྟར་མེད་དེ། དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པར་ཁྱབ་པས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ། །ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། གཟུགས་ལས་བརྩམས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་ནི་སྒྱུ་མ་དང་མཚུངས། རྨི་ལམ་དང་མཚུངས་ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་བྱིས་པ་རྣམས་སྣ་ཚོགས་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པས་མཚན་ཉིད་ཀུན་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཇི་དེ་ལྟ་བུ་དངོས་པོ་རྣམས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལགས་སམ་ཞེས་གསོལ་པ། གཟུགས་རྣམས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམས་སུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལ་སོགས་པར་བྱིས་པས་བརྟགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་
― DTG121_Page_0263 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྒྱུ་མེད་པར་མཐོང་བའི་སླད་དུ་ཞེས་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་རྒྱུ་མི་མཐོང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པའི་ཆུར་དབྱེ་བ་ན་སྟོང་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེས་བུ་དང་སྔགས་ལ་སོགས་པའི་སྒྱུ་མ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁྱིས་པས་བརྟགས་པ་ནི་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཙམ་ཉིད་དོ་ཞེས་སོ། །དེ་བས་ན་ཐམས་ཅད་རིག་པས་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་པ། ལོག་པ་མྱུར་བའི་གློག་དང་འདྲ་བ་སྟེ། དེས་ན་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བའོ། །ལོག་པའི་ཕྱིར་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བ་ནི། སྟོང་པ་རྣམས་ཏེ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཚད་མའོ། །མྱུར་བའི་གློག་དང་འདྲ་བ་དེས་ནི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ཏེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རོ། །གང་གིས་རྨི་ལམ་དང༌། སྒྱུ་མ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་སྟོང་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པར་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པར་རི་ལ་སོགས་པ་སྟོང་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །བྱིས་པས་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཕྱི་རོལ་དང་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པར་རོ། །དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་མེད་པས་མི་སྣང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྒྱུ་མ་ནི་ཡང་དག་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་མེད་པའི་ཆོས་དང་མཐུན་པར་དངོས་པོ་རྣམས་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟར་དངོས་པོ་རྣམས་ཡོད་དོ་ཞེས་པར་རོ། །གང་ཡང་མདོ་སྡེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དུ་མར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་མ་སྐྱེས་པ་དང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་གསུངས་པ། དེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གདོན་མི་ཟ་བའི་སླད་དུ་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དམ་པའི་ཆོས་འདིར་གླེང་བར་མཛད་དོ། །ཆོས་གང་མ་སྐྱེས་པ་དེ་དག་ལ་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སོ་སོར་སྣང་བ་མེད་ལ། སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ན་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ལགས། དེ་བས་ན་འདི་འགལ་ལོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དགོངས་པའོ། །དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཕྱི་མའི་ཕྱོགས་ལ་བྱིས་པས་ཀུན་
― DTG121_Page_0264 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྟགས་པའི་བྱིས་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་འབྲེལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་རྟོགས་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །རང་གི་སེམས་མ་རྟོགས་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་མི་སྐྱེ་བར་མཐོང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་སྒྱུ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དེ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ཐ་དད་པར་འཛིན་གྱི། རྣམ་པ་མེད་པས་ནི་མ་ཡིན་པས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དེ་ཡང་སུས་སུན་ཕྱུང༌། ཡོད་པ་ནི་ཡོད་པས་ན་མི་སྐྱེའོ། །མེད་པ་ཡང་བྱ་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་མ་ཐག་པ་ཙམ་འབའ་ཞིག་པས་སྒྱུ་མ་སྐྱེ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ཀྱང་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པའོ། །མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་མེད་པ་ལྟ་བུར་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་པ་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོའི་རྫས་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ལས་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་ཏེ་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བར་རྟོག་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་དུ་སྣང་བས་དངོས་པོ་རྣམས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ། །སླུ་བའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བས་ཡང་དག་པར་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པས་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་དོ། །སྒྱུ་མ་དང་ཆོས་མཐུན་པས་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བས་དངོས་པོ་རྣམས་ཐ་དད་པར་བརྗོད་པ་ལགས་སོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། ཡང་དངོས་པོ་བསྟན་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་བསྟན་པ་ལ་ནི་ལས་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །རྟག་པ་དང་བདག་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་ཆགས་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་རྣམས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་
― DTG121_Page_0265 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསྟན་ཏོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པ་ལྟ་བུར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱི་རོལ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་སུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་བདག་དང་གཞན་ལ་སླུ་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཙམ་བཤད་པར་བྱའོ་ཞེས་སོ། །སྒྲ་དང་དོན་ལ་འཁྲུལ་པའི་སྨྲ་བ་པོ་མང་སྟེ། ལ་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱི་བརྗོད་པ་ཡོད་པའི་སྟེང་དུ་དེར་ཡང་སྒྲ་དང་དོན་རྟག་པར་འབྲེལ་ཏེ་ཞེས་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་རྨོངས་པ་བསལ་བའི་དོན་དུ་སྒྲ་དང་དོན་ཡང་དག་པ་ཁོ་ན་ཇི་ལྟ་བ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཤད་པར་མཛད་པ། དངོས་པོ་གང་ལ་གནས་ཏེ་ཞེས་པ་སྟེ། གང་བརྗོད་པ་དང༌། འཇུག་པའི་མཚན་མ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་ལོག་པ་དང༌། རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མིང་སྟེ། ཚོགས་དང༌། ལུས་དང༌། གནས་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་གྲངས་སོ། །དེ་ནི་གཞན་དག་གི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བའི་མིང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཚིག་གི་ཚོགས་ནི་ཚིག་གི་དོན་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ། བརྗོད་པའི་དོན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །དེ་བས་ན་དེ་གཉིས་ལས་དོན་རྣམས་གདོན་མི་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །རྟག་པའི་དོན་དུ་རབ་ཏུ་སྦྱར་བའི་འབྲུ་མང་པོ་ནི་ཡི་གེའི་ཚོགས་ཏེ། འབྲུའི་ཚོགས་ཞེས་བྱའོ། །སྣང་བར་བྱེད་པ་ནི་དེ་དག་འབྲེལ་པ་དང༌། དོན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འདོགས་པའི་མཚན་མ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐ་དད་པར་གོ་རིམས་ཀྱིས་འཁོད་པ་ནི་མཚོ་དང༌། བྲོ་དང༌། ལྕུག་མ་དང༌། ཤིང་ཏ་ལ་ལྟ་བུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་རིམ་དེས་མིང་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་རྣམས་སྣང་བར་བྱེད་དོ། །དེས་ནི་རྟག་པ་རྟོགས་པར་བྱེད་ཀྱི། ལུང་སྟོན་པས་སྒྲ་གསལ་བར་སྣང་བར་བྱེད་པ་ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་ཅན་གྱིང་རོས་ཡི་གེ་སྣང་བར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ང་རོ་དང༌། ཡི་གེ་ཡང་ཐ་དད་པར་མི་དམིགས་པས་ན་སྤྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་གྲངས་སུ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་སླུ་བར་བྱེད་དོ། །ཡི་གེའི་རིམ་མ་གཏོགས་པར་སྒྲ་རྒྱས་པ་ལ་རིམ་མེད་པ་ལ་རིམ་རྗེས་སུ་བཟུང་བས་དོན་བརྗོད་པར་ཡིད་མི་ཆེས་སོ། །ཚིག་ནི་མིང་དུ་འཇུག །མིང་ལས་དོན་
― DTG121_Page_0266 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གསལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྐད། ཕྱོགས་གང་དག་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་ཡང་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ནི་རྣམ་གྲངས་པས་ན་དེ་མ་གཏོགས་པར་མིང་མེད་དེ། རྟགས་ལ་ལྟོས་ཏེ། དེར་འདུས་པ་ལས་མིང་ལ་སོགས་པར་འདུ་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ནི་ཡི་གེ་མ་གཏོགས་པར་མིང་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཚན་མ་ལ་ལྟོས་ཏེ་དེའི་གོ་རིམས་ཀྱི་མིང་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ཏུ་གདགས་སོ། །ཚིག་གི་དབང་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་ན་དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་བརྗོད་པའི་དོན་འབྱེད་པ་བསྒྲུབ་པར་མཛད་དེ། སྔ་མ་ནི་སྨྲས་པ་བསྡུ་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་བརྟག་གོ །གཉིས་པ་ནི་འདུས་པ་སྨྲ་བའི་བརྗོད་པར་བརྟག་གོ །དེ་དག་བརྟག་པའི་ཁྱད་པར་ནི་བརྗོད་པའི་དོན་བླངས་ཏེ། བརྗོད་པའི་ནང་གི་ཡན་ལག་དང་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། ཆོས་མི་མཐུན་པ་ལས་ཚིག་དགར་ཏེ། ཚིག་དང་ཚིག་གི་དོན་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །གཉིས་པོ་ནི་ཚིག་དང་ཚིག་གི་དོན་བླངས་ཏེ་འདུས་པའི་བརྗོད་པའི་དོན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའོ། །དེས་ནི་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་ནི་ཚིག་ཁྱད་པར་དུ་ནི་བརྗོད་པ་སྟེ། ཚིག་གཞན་དང་འབྲེལ་པར་དེ་ལྟར་སྨྲས་པ་ལས་གང་ལྷག་པ་དེ་ནི་བརྗོད་པའི་དོན་ཞེས་སོ། །ཡང་ན་འབྲེལ་པ་ནི་བརྗོད་པའི་དོན་ནོ་ཞེས་པའོ། །གཞན་སེལ་བར་བྱེད་པ་ལ་ནི་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་བརྗོད་དེ། དེ་ལས་གཞན་པ་ལོག་པ་ནི་ཁྱད་པར་རོ། །ཚིག་ཐུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིག་རྟོགས་པར་གྱུར་པ་ན་བརྗོད་པར་འགྱུར་བའོ། །ཚིག་གི་ཚོགས་འབའ་ཞིག་དབྱེ་བར་མ་ཟད་དེ་མིང་གི་ཚོགས་དབྱེ་བར་ཡང་སྟོན་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མིང་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་སོ། །ཨ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཧའི་མཐར་ཐུག་གི་བར་དུ་སོ་སོར་རེ་རེའི་མིང་དུ་འདུ་ཤེས་པ་སྟེ། ཨ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ཀ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ཧ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ཁ་ཅིག་གིས་ཡི་གེའི་ཚོགས་ནི་ཨ་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཧའི་མཐར་ཐུག་པ་ལ་སོགས་པར་སོ་སོར་འབྲེལ་བའི་འབྲུ་རྣམས་ནི་མིང་གི་འདུ་ཤེས་སུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །ཐུང་ངུ་དང༌། འདྲེན་པ་དང༌། རིང་དུ་འདྲེན་པའི་དབྱངས་རྣམས་ལ་ཡི་གེའི་མིང་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །ཡི་གེ་རྣམས་
― DTG121_Page_0267 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསལ་བར་བྱེད་པས་ན་སྣང་བར་བྱེད་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཚིག་ནི་ཐུག་པའོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཚིག་དེའི་བདེ་རྣམས་ནི་གླང་པོ་ཆེ་དང༌། རྟ་ལ་སོགས་པའོ། །མིང་དང་ཡི་གེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་སོ། །མིང་གིས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་སྒྲའི་དོན་དུ་བརྟགས་པ་ལ་དོན་དུ་མ་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །ཡི་གེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྣང་བར་བྱེད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི་མཚན་མ་དང་རྣམ་གྲངས་སོ། །མིང་ཚིག་གིས་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་གི་ཚིག་གིས་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །སྒྲ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་མ་ཡོད་པས་ན་ཁྱད་པར་དུ་བཤད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཚད་མའོ། །རིག་པ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ནི་རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་སྟེ། དེར་བློ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འདི་ནི་དྲི་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཇི་ལྟར་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མི་རྟག་པ་ཅི་གཞན་ནམ། འོན་ཏེ་ཅི་གཞན་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པ་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྨོས་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་གཞན་པ་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་དྲིས་པ་འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལུང་མ་བསྟན་པས་ན་གཞག་པར་བྱའོ་ཞེས་འཛེར་ཏོ། །ལུང་མི་སྟོན་པར་སྨྲ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཕྱོགས་གོས་པ་རྣམས་འགྱུར་བར་སྨྲ་བ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སྲོག་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ལུས་ཤེས་ཏེ། སྲོག་ཇི་ཙམ་པ་ལུས་དེ་ཙམ་པ་ཉིད་དེ། འདུ་པ་དང་ནི་གྱེས་པ་དང༌། །སྲོག་ནི་ལུས་ཀྱི་ཚད་ཅན་ཏེ། །དེ་ནི་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས། །ནམས་ཀྱང་ཕྲ་མོ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །རྒྱུ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་དག་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པར་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་ཅེས་རྟོག་གོ །ངའི་གསུང་རབ་ལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གསུང་
― DTG121_Page_0268 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རབ་ལས་ནི་ཐམས་ཅད་བསམ་དུ་མེད་པར་བརྗོད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པར་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་གོ །གང་ན་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་དེར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཇུག་གི །ངའི་ཚུལ་གྱིས་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་ལ་ལུང་མི་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞག་པ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བྱེད་པ་མེད་པས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་དང་སྐད་ཅིག་པའི་ཕྱིར་ལྷག་པའི་བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་དག་མངོན་པར་འབྲེལ་ཏེ་འབྲས་བུ་མི་སྐྱེ་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་མ་ཐག་པ་ཙམ་གྱིས་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་གོ །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གཞན་པ་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ན། མི་རིགས་པས་ན་དེས་ནི་དེར་སྔར་དཔྱད་ཟིན་ཏོ། །དེ་ལ་བླང་བ་མེད་པ་དང༌། དོར་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་མང་པོར་རབ་ཏུ་དགྲོལ་བ་ལ་ལྟོས་ཏེ་དོན་ཆུད་པར་བྱའོ། །རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་བླང་ན་ཞེས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་ནའོ། །བླང་དུ་མེད་པ་ནི་སྒོ་རྣམ་པ་དུ་མས་ཀྱང་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་དོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་འམ་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཀུན་རྟོག་པ་དེ་ནི་གཅིག་པ་དང་ཐ་དད་པར་མི་རིགས་སོ། །གཅིག་པ་རང་བཞིན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་གཞན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་ཅིས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གཉིས་པར་གསུངས་པས་ན་རང་བཞིན་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་དེ། དངོས་པོ་གཅིག་ལ་གཉིས་སུ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་འོང་བ་མེད་པས་ན་བླང་དུ་མེད་དོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པས་ན་འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དོར་བར་ཡང་མེད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་
― DTG121_Page_0269 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང་བྲལ་བའོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །འགག་མེད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། །རྟག་མེད་ཆད་པ་མེད་པ་དང༌། །འོང་བ་མེད་པ་འགྲོ་བ་མེད། །གང་རྟེན་བརྟེན་པར་འབྱུང་བ་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །དངོས་པོ་རྣམས་གཞན་དུ་ནི་འགག་པར་རྟོག་སྟེ། རེ་ཞིག་ན་དངོས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལ་སུའི་འགག་པ་རྟོག་པར་བྱེད། མཚན་ཉིད་སྐྱེ་བ་མི་རྟག་པ་ཡོད་པས་ཞེས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །འོན་ཏེ་ཡང་དེ་ལྟར་འགྱུར་ན་ནི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་སྐྱེ་བ་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ན་སྐད་ཅིག་མ་དྲུག་ཏུ་གནས་པར་ཡང་ལན་སྨྲས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གསོལ་བར་གྱུར་པ་མགོ་གཅིག་ཅིག་ལུང་སྟོན་ཏོ། །ཁ་ཅིག་ཏུ་སྤྱིར་ལུང་བསྟན་པས་སོམ་ཉི་རྣམ་པར་མ་ལོག་པའི་ཕྱིར་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་དྲི་བ་ཡོད་པ་ནི་འདྲི་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བསྡུས་པའི་དོན་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་གཟུང་བའོ། །རྩོད་པའི་སྐྱེ་བོ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་གཞག་པའོ། །ཤེས་རབ་ལ་ལྟོས་ཏེ་གང་ཟབ་མོའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལུང་བསྟན་པར་མཛད་པའོ། །གྲངས་ཅན་དང་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པས་ལུང་མི་སྟོན་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བུར་སྨྲས་པ་དེ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། གནས་དང་གནས་པ་གཞན་པ་ནི་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་དོ་ཞེས་སོ། །སོ་སོར་གྲུབ་པའི་རྣམས་སྦྱོར་བ་དང༌། སོ་སོར་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པའི་རྣམས་ནི་ཕྲད་པ་སྟེ་ཞེས་པ་ལ། ཕྲད་པའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པར་དེ་ལ་གནས་པའི་རྫས་དང་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པ་ཕྱོགས་གཞན་དུ་གྲུབ་པོ་ཞེས་སྨྲ་བར་མི་ནུས་སོ། །ཕྲད་པའི་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ཡང་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་དོ། །སོ་སོར་གྲུབ་པ་རྣམས་ལ་ནི་བུམ་པ་དང༌། སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་དུ་ལུང་བསྟན་དུ་ཡོད་དོ་ཞེས་སོ། །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་
― DTG121_Page_0270 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་ཤིང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་ཏེ། ས་ནས་སའི་མཚན་ཉིད་ལས་འདས་པ་རྟོགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་དང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་ཕྱོགས་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། དེ་ལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་འབྱེད་པའོ། །འཇུངས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །ས་དང་སར་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེས་སའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་མཐུན་པ་ལས་འདའ་བ་རྟོགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་པོ་དང༌། ཆེན་པོ་ས་བཅུར་གཏོགས་པ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དང༌། འབྲིང་པོ་དང་ཆུང་དུའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་འགྲོ་བའི་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་པར་ཉེ་བར་འཚོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཏེ། །དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་ལ་འགྲོ་བའི་ལུས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆུད་པའི་སྐུ་སྟེ། གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཁྱེན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ལྟ་བུར་ཆོས་བཤད་པ་ལ་སོགས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་འཚོ་བས་ཉེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཐ་མ་དང༌། བར་མ་དང༌། མཆོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཆུང་ངུ་དང༌། འབྲིང་པོ་དང༌། ཆེན་པོའི་མཚན་ཉིད་དུ་བརྟག་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མྱོས་པས་བསླད་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་སུ་གནས་ཞེས་པའོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ། དམ་པའི་ཆོས་པུཎྜ་རི་ཀ་ལས། སྣང་བའི་རྒྱུ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ང་སྨྲའོ་ཞེས་གསུངས་པས་ན་དེ་འདི་ཉེས་པ་མེད་དོ། །སྲེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ཏེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་ཉིད་ནི་ཐར་པའོ། །མ་རིག་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཀྱི་སྣང་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་དེ་དག་གི་ཐར་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང་འདྲ་སྟེ།
― DTG121_Page_0271 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མདས་སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་བོན་གྱིས་སད་དེ། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །བྱེ་བྲག་གིས་གོང་ནས་གོང་དུ་ཞེས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང་བྲལ་ཏེ། །མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གི་ལམ་གྱིས་ཆེན་པོ་དང༌། བར་མ་དང༌། ཆུང་ངུའི་སྦྱོར་བ་རྣམས་རྙོག་པའི་མཚན་ཉིད་སྤོང་བས་འབྲས་བུར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་དང་བྲལ་ནས་ཆུ་རྣམས་ཀྱི་རྙོག་པ་རབ་ཏུ་དང་བ་བཞིན་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དོ། །གཞན་གྱི་དབང་གསལ་བའི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ལ། གང་སྣང་བ་མེད་པའི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་ལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ལྔའི་དག་ཉིད་ལ་ཁྱབ་པ་དང་ཕྲ་བ་ལ་སོགས་པར་རྟོག་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་དེར་ཀུན་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་དེ་ཡང་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཡོད་མེད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་ཀའི་རང་བཞིན་དུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་གསུངས་པ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་པས་ན་ཞེས་ཏེ། གང་གིས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྫས་ལ་སོགས་པ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་རྟོག་པ་དེས་ན་ཀུན་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའོ། །ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བའི་དོན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གིས་ཡང་ཆུད་པ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གསུམ་པོ་ཡང་ཡུལ་མེད་པ་སྟེ། དེས་ན་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་རྟོག་པའོ། །རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། བརྟགས་པ་ཡི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་ཏེ། །གཞན་དབང་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །མི་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྐྱེ། །རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་སྤངས་ཏེ། །གང་ཚེ་གཞན་དབང་དག་པ་ནི། །གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་བཤད་པར། །མདོ་སྡེ་མདོ་སྡེར་ངས་སྨྲས་སོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་རང་བཞིན་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མཚན་ཉིད་རང་བཞིན་མེད་
― DTG121_Page_0272 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་དང༌། སྐྱེ་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྫས་ལ་སོགས་པ་མཚན་ཉིད་གང་དག་གིས་ཀུན་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་དག་གིས་ཀུན་བརྟགས་པའམ། མ་སྐྱེས་པ་ན་མཚན་ཉིད་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་དེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གསལ་བར་སྐྱེས་སུ་ཟིན་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གནོད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །དོན་དམ་པ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞིང་རོ་གཅིག་པར་འགྱུར་བའི་ཆུད་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། །ཆོས་ཉིད་རྒྱུན་དུ་གནས་པ་ལ་ནི་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་བཙུན་གཙོ་བྱམས་པས་བཤད་པ། གཉིས་མེད་པ་ཡིད་དངོས་པོ་ནི། །སྟོང་པ་ཡི་ནི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་སོ། །དངོས་པོ་མེད་པའི་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་ཅི་ཞེ་ན། དངོས་པོ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་ན་མཚན་ཉིད་ཅེ་ན། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཆུད་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ནི་ཆོས་ཅན་ནོ། །དེ་ལ་དེའི་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་བྲལ་བ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་སྟེ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དང་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་རང་བཞིན་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་མི་རུང་ན་ནི་དེའི་ཚེ་རང་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་བཟོ་འབའ་ཞིག་སྟེ། རྟོག་པས་སྨྲ་བར་ཡང་འགྱུར་རོ། །གང་དག་ཡང་གཞན་གྱི་དབང་གི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་གྲུབ་པ་ཞེས་སྨྲ་ཞིང་གཞན་གྱིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་ན་གཞན་གྱི་དབང་ངོ་ཞེས་པ་དོན་འདི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། གཞན་གྱི་དབང་གིས་གནས་པ་སྟེ། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་སྤྲོས་པར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསལ་བར་སྣང་བ་ནི་ཤེས་པ་ཉིད་རིག་པ་སྟེ། དེ་ནི་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་རྐྱེན་གཞན་དག་གི་དབང་དུ་གྱུར་ཅིང་འདྲ་བའི་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མ་གཏོགས་པར་དམ་པ་དང་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་ངོ༌། །མི་གཡོ་བ་དེ་
― DTG121_Page_0273 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་རོ་གཅིག་པར་འབའ་ཞིག་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་གསེར་ལྟ་བུ་རྐྱེན་གཞན་གྱིས་འཕངས་པའི་གློ་བུར་གྱི་ཉེས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་དེ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པ་ལས་འབྱུང་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་སེམས་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སུས་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་དེ་དེ་ལྟར་གྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཚིག་གི་དོན་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་གྱི་དབང་དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཁོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་ལས་བྱུང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་སྣང་བའོ། །རྣལ་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དགེ་བའི་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་དག་པ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བའོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་ཞིང་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞིང་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་སྟོན་པའི་བཏགས་པའི་ཚིག་གོ །དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སུས་ཀྱང་མ་བྱས་པས་ན་འདུས་མ་བྱས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་འདི་ནི་ཡེ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐད་ཅིག་པའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཡང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་དངོས་པོར་འཛིན་པ་མེད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐད་ཅིག་པ་འཇིག་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་གྱུར་པའི་འོག་ཏུ་རྟག་པའི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་སྤོང་ངོ༌། །དངོས་པོར་འཛིན་པ་མེད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོར་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་སྟེ་ཞེས་པར་དེར་བསྟན་ཏོ། །གཞན་དུ་དངོས་པོར་འཛིན་པ་མེད་པར་མི་རུང་སྟེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་པ། གཟུགས་ལའང་མ་ཞུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མདོ་སྡེ་འདིར་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སུན་དབྱུང་བར་རབ་ཏུ་བྱེད་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་ལུས་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་
― DTG121_Page_0274 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུང་པོ་བཞི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གང་ལས་གཟུགས་མེད་པས་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གསུངས་སོ། །སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གསུངས་པ་ལ་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སོ་སོར་སྣང་བ་ཞེས་པར་འབྲེལ་ཏོ། །དེ་ཡང་ཕན་ཚུན་གྱི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཚོགས་པར་འདུས་པའི་གཟུགས་ནི་རེག་པ་ལ་སོགས་པས་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ། དེ་ལ་བརྟེན་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཀྱིས་ནི་འབྱུང་བ་རྣམས་རྗེས་སུ་དཔག་གོ་ཞེས་སོ། །འབྱུང་བ་རྣམས་ཕན་ཚུན་དུ་རྒྱུ་བྱེད་པ་ནི་རིམ་དུ་མི་སྐྱེའོ། །གསུངས་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོར་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་བཟློག་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། རྟག་པ་ཡོད་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མཁྱེན་ཏོ། །ཐེ་ཚོམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་མ་གཏོགས་པར་མི་རྟོགས་སོ། །འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ལམ་གྱི་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་ཤིན་ཏུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དག་ཀྱང་མ་དག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུའི་ཚིག་སྟེ། སྟོན་པ་གཞན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་དང་མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོ་བའི་རྒྱུ་སྨྲས་པ་ལ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ཞེས་ཏེ། དག་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་དག་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུའི་ཚིག་སྟེ། དེ་དག་གི་གཙུག་ལག་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བའི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གིར་ཆགས་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དེ་ཤིན་ཏུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་སྙེམས་པ་མི་བྱེད་དོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོར་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་རབ་ཏུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ནི་སའི་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བར་རོ། །གཟུགས་སུ་སྣང་བའི་སྐྱེ་བ་ལན་ཅིག་པས་ན་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའོ། །དུས་གསུམ་གྱི་མཉམ་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་པ། འདས་པ་དང༌།
― DTG121_Page_0275 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པར་མི་འཇུག་པས་ཏེ། གང་གིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་གནས་སུ་འཇུག་པའོ། །དེས་དུས་གསུམ་གྱི་གཉིས་ཀྱི་མཉམ་པའི་ཚིག་གི་དོན་མི་སྣང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་དང༌། དེའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་དང༌། ལྟ་བའི་ཉེས་པ་བག་ལ་ཉལ་བ་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུ་མེད་པས་ན་འབྲས་བུའང་མེད་དོ། །དེ་ཉིད་གསུངས་པ། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་ཚེ་ན་དེ་སྤངས་པ་ནའོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སོ་སོར་རེ་རེར་བསམ་གཏན་དང༌། བསམ་གཏན་དུ་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པས་ན་མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ནི་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཞིབ་ཕྱོགས་གཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ལ་ཕན་པར་ཞུགས་པ་སྟེ། ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པས། གང་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་གོམས་པ་དེར་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེར་རྨོངས་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་སྡོང་པོ་བརྒྱན་ལས་འབྱུང་བ། མཉན་དུ་ཡོད་པ་ན་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོད་པ་མ་སྨིན་པའི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་དེ་དག་གིས་མི་མཐོང་བ་ནི་ལྟ་སྟེ། དམུས་ལོང་བཞིན་ནོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་རྟོགས་པས་འཁོར་བ་དང་འབྲེལ་བའི་འདོད་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་དག་ལ་སྙིང་རྗེའི་ས་བོན་ཡོད་པ་དེ་དག་དེ་ལས་རབ་ཏུ་སད་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པས་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་བྱ་བར་ནུས་ཀྱི། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞི་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་བཞིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་འཕྲུལ་པས་སྤྲུལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ། ཉན་ཐོས་དང་ནི་རྒྱལ་བ་ཡི། །གང་དེ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩེ་བདག་གིས། །སྤྲུལ་པ་དེ་དག་སྟོན་པའོ། །ཞེས་ཏེ། འཕྲུལ་པས་སྤྲུལ་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གོ །རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཇུག་པའི་གནས་
― DTG121_Page_0276 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཞན་སྣ་ཚོགས་བསྟན་པ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །གནས་གཞན་ནི་འབྲས་བུར་ཞུགས་པས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཇུག་པས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་བསྟན་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དེ་དག་དོན་དམ་པར་ཅིའི་སླད་དུ་མ་མཆིས་ཞེས་པ་དང༌། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་གསུངས་པ། འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང༌། བསམ་གཏན་དུ་བྱ་བ་དང༌། བསམ་གཏན་པ་རྣམ་པར་དབེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ལམ་དབེན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཞེས་པ་དང༌། གསུངས་པ་རང་གི་སེམས་སྣང་བར་གཏོགས་པས་ཞེས་ཏེ། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ལས་ལྷག་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཕྱི་རོལ་གྱི་བསམ་གཏན་དུ་བྱ་བ་མེད་ན་ཡང༌། བསམ་གཏན་དང༌། བསམ་གཏན་པ་ཇི་ལྟར་ན་ཡོད་དེ། ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་ལ་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པ་པོ་མེད་དོ། །གཉིས་སུ་གྱུར་ཅིང་ཞེས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་བཟུང་བའི་སྐྱོན་ཏེ། ཇི་སྲིད་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་མངོན་པར་ཆགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྨོངས་པ་མི་སྤོང་སྟེ། རྒྱུ་དེ་ཉིད་ལས་སྲིད་པ་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དགོངས་པ་བརྟག་གོ །རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པར་བྱ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལྡོག་པར་བྱ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་དང་ནང་གི་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ན་ཁང་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། རྣམ་པ་མཐའ་ཡས་སོ་ཞེས་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་འདུ་ཤེས་སུ་ཚོར་བ་ཙམ་དགག་པའི་ཕྱིར་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་རྒྱུ་ལས་འདའ་བ་ནི་སེམས་ལ་ཡོད་པའི་མཚན་མའི་རྣམ་པ་པའི་ཆུད་པ་མ་གཏོགས་པར་འགོག་པར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་སེམས་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡང་མི་རུང་སྟེ་སེམས་ཙམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེའི་མཚན་མ་ཡོད་པས་དམིགས་པ་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཙམ་ཉིད་མི་རུང་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པར་རིག་པའི་སེམས་ཙམ་ལ་ནི། མཚན་མ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་
― DTG121_Page_0277 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་རིག་པ་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་སུ་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་འབྲས་བུའི་མཚན་མ་འཁྲུལ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་བསམ་གཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མཐའ་བཞི་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་བཞིའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་མི་དམིགས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆུད་པ་མཐའ་དག་མི་གཉིས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་བློ་སྟེ། དེས་གཅིག་པ་དང་ཐ་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་རྟོག་པ་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཟུང་བ་མེད་པ་དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གང་གིས་ཀྱང་དེ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱའོ། །གང་དག་སྲ་བ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། གཤེར་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་རྟོག་པ་དེ་དག་གི་རྟག་པ་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་འབྱུང་བ་རྣམས་ནི་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཡི་དམ་འཆའ་བ་དང༌། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དཔེ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བློས་རྟོག་པ་དོན་གྱི་བྱ་བ་ནུས་པའི་ཕྱིར་བྱུང་བ་རྣམས་ཡོད་དོ། །དེ་དག་མེད་ན་ནི་ཚིག་པ་དང༌། གཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གང་དོན་གྱིས་སྟོང་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་སླུ་བས་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཏེ། མྱ་ངན་གྱི་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་སྟེ་ཐམས་ཅད་དོན་གྱིས་སྟོང་པ་ཡིན་ན་ནི་སླུ་བས་ཁྱབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གྲུབ་པོ་ཞེས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པ་ཡང་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་སྨིག་རྒྱུ་དང་མཚོ་ལ་སོགས་པར་སླུ་བ་དང་སླུ་བ་མེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་དམིགས་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བ་ལས་མ་གཏོགས་པ་བྱུང་བ་རྣམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ལ་གང་འཛིན་པ་ཡིན་
― DTG121_Page_0278 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པས་དེས་གང་མངོན་པར་ཆགས་པ་དེས་ནི་རབ་ཏུ་འཇོག་པའི་བློ་ཞེས་བྱའོ། །སྣང་བ་མེད་པའི་བློ་ལ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གང་དཔྱོད་པ་སྟེ། སྦོམ་པ་དང་ཕྲ་བ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་ཅིང༌། མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་ནན་ཏན་བྱེད་པའོ། །སྤྱོད་པའི་ས་བོན་ཐོས་པ་དང་སེམས་པ་སྟེ། དེ་ལ་མཁས་པར་གྱུར་པ་དང༌། ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་རྟོགས་པ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སའི་ཡོན་ཏན་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྒྱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཐོག་མའི་མཐའ་དང་ཐ་མའི་མཐའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་སྟེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ས་བཅུའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མཐར་ཐུག་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ས་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འོད་ཟེར་གྱིས་མཛེས་སོ་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །གང་འདི་འབྱུང་བ་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དེ་ནི་མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་སྟེ། རྒྱུ་གསུངས་པ་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སྔར་ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་མེད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཐའ་བཞིའི་ཚུལ་རྣམ་པར་དག་ཅིང་བྲལ་བར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས་ཞེས་པ་ནི་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་མོ། །ཐ་དད་པའི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པོས་སོ། །སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི། མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུར་ཡོད་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞིང་གསེར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་རང་གི་མཚན་ཉིད་གྲུབ་པོ། །གཤེར་བ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཕྱི་ནང་དུ་སྣང་བའི་ཆུའི་ཁམས་བསྐྱེད་དོ། །ཚ་བ་ནི་མེའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ལོག་པ་ལ་བདེན་པར་ཆགས་པས་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བདེན་པར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་གི་རྣམ་པ་ཉིད་ལ་རབ་རིབ་ཅན་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་ཕྱི་ནང་གི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་ཉེ་བར་རྟོག་པ་དེ་ལས་ཕུང་པོ་ལྔ་འབྱུང་ངོ༌། །
― DTG121_Page_0279 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གང་གིས་ཚིག་དང་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་ལ་གང་མངོན་པར་ཆགས་པ་སྲེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དེ་འདོད་པས་རྒྱུན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགྲོ་བ་གཞན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བར་འབྱུང་ངོ༌། །མི་འབྲལ་བ་ན་གང་ན་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་ན་འབྱུང་བ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། དེས་ན་ས་ལ་སོགས་པའི་འབྱུང་བ་ལ་གནས་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་སོ་སོར་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གཤེར་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ཤེས་པ་རྣམས་ཡོད་ཀྱི། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་ཀུན་བརྟགས་པའི་ས་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་རྟག་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མེད་དོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ན་མ་མཆིས་ཞེས་ཡོངས་སུ་ཞུས་པ། དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེས་སོ། །དངོས་པོ་ནི་ཚིག་གི་དོན་གྱི་རང་བཞིན་ཏེ། དེར་མཚན་མ་ནི་མངོན་རྟགས་ཏེ་འཇུག་པའི་མཚན་མ་རིགས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །འདིས་མཚན་མར་བྱེད་པས་ན་འདིས་མཚན་ཉིད་དོ། །དེས་ཀྱང་རྫས་ལ་སོགས་པ་གཟུང་བ་འཛིན་ཏོ། །དབྱིབས་ནི་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་དང༌། ཟླུམ་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །བྱ་བ་ནི་འདེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །སྦྱོར་བ་ནི་འབྲེལ་པའོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ལས་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། རྡུལ་གཉིས་དང་རྡུལ་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་ནི་ཐོག་མར་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྫས་ནི་རྫས་གཞན་རྩོམ་པ་དང་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་གཞན་རྩོམ་མོ། །དེ་ལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པས་དངོས་པོའི་མཚན་མ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བརྟགས་པ་ནི་རྭ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ནོག་དང་ལྡན་པ་དང༌། ལྐོག་ཤལ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མཇུག་མ་དང་ལྡན་པ་ནི་བ་ལང་གི་མཚན་མའོ། །དངོས་པོ་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། སྤྱིའི་དངོས་པོའོ། །དེ་ལ་བ་ལང་ཁོ་ན་དང༌། བ་ལང་གི་རྫས་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་དང་འབྲེལ་པ་ནི་རྒྱུ་རྣམས་ཏེ། དེས་ན་དངོས་པོའོ། །རྫས་ཀྱི་དབྱིབས་དང་ཡན་ལག་རྭ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་མའི་མཚན་ཉིད་གཟུང་ངོ༌། །རྡུལ་གཉིས་དང་རྡུལ་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་སྤུན་རྣམས་ཀྱི་རིམ་པར་བྱེད་པ་དང་
― DTG121_Page_0280 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྡན་པས་སྐྱེ་བོ་ཞེས་གཞན་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྔ་མའི་ཕྱོགས་སོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་ཕྱི་མའི་ཕྱོགས་སུ་གནས་པའོ། །མཚན་མ་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་མེད་པ་གང་དག་ལ་ཚད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་གཟུང་དུ་མེད་པ་དེ་དག་ལ་རྫས་སུ་རྩོམ་པ་མེད་དོ་ཞེས་མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལུགས་སོ། །ཕན་ཚུན་དུ་མི་མཐུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་སྟེ། སྲ་བ་དང་གཤེར་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོད་པ་དེར་གྲངས་སུ་འབྱེད་པའི་ཐ་སྙད་དོ། །དེ་ནི་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་འཛིངས་པ་ལས་འདས་ཤིང་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །གནས་གཞན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཆུད་པ་མེ་ལོང་ལས་གཞན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་ཕྱི་རོལ་ན་མེད་དོ། །འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པ་ནི་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རྨོངས་པ་ནི་ཕུང་པོར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བགེགས་དང་འཁྲུལ་པའོ། །རྣམ་པར་ལྡོག་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བོར་ནས་སོ། །རབ་ཏུ་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པ་བསྟན་པར་བྱའོ། །འོན་ཏེ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་ཅི་ཡང་མེད་ན་བདེན་ནོ་ཞེས་ཆོས་གང་ལ་དབེན་པར་བསྟན་པར་བྱ་ཞེས་པ་ལ། དབེན་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་གསལ་བར་བསྟན་པར་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་གཞན་རིགས་པ་དང་ལྡན་པར་རྟག་ཏུ་ཇི་ལྟར་རུང༌། དབེན་པ་ནི་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་དབེན་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དངོས་པོ་ནི་རང་བཞིན་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་རྣལ་འབྱོར་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཞི་བ་དང༌། རོ་གཅིག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་བདག་དང་བདག་གི་རྣག་བཞིན་གྱིས་དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པར་བརྗོད་དུ་མེད་ཀྱང་ཞི་བ་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱེ་བྲག་གོ །མཚན་ཉིད་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་
― DTG121_Page_0281 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདས་པ་ནི་ཚངས་པའི་སྤྱིའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་སྣ་ཚོགས་སུ་གསལ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་བས་ན་སྨྲས་པ། ཚངས་པའི་འདི་ནི་སྒྲས་སྤྲུལ་པ། །སྒྲ་ཡི་མཐུར་ནི་རྣམ་པར་གནས། །སྒྲ་ཙམ་ལས་ནི་བྱུང་བ་ཡང༌། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་ཞི་བར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་རང་བཞིན་སྐྱེས་བུས་བཟུང་བ་ལ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པས་འབའ་ཞིག་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཕྱི་ནས་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་འདི་གཞན་ལ་བདག་ཀྱང་གཞན་ནི་ཞེས་ཏེ་གྲངས་ཅན་གྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །བཞི་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཐ་མའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་འཆད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། ཕུང་པོ་མེད་ན་བདེ་བ་མཆོག །ཅེས་པར་རོ། །དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཐ་མ་ཡིན། །དེའི་ཕྱིར་གསུངས་པ། ང་ཡི་གསུང་རབ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཏེ། དོན་དམ་པའི་ཆོས་བཤད་པ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཚུལ་དུ་བསྟན་པ་ནི་དགོངས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གསུང་ལས་ངེས་སོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཟློག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ཉིད་རྒྱུ་དང་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་རྣམས་ཞེས་པ་ལ། དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་གང་དག་གི་རྒྱུ་དང་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེས་ཚིག་སྦྱར་རོ། །ཡང་ན་རྟོག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེའི་རྒྱུ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དམིགས་པ་ཡང་དེ་ཉིད་དོ། །དེ་དག་གི་རྒྱུ་དང་དམིགས་པར་མཚུངས་ཀྱང་བདུན་གྱི་ནང་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡིད་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མཐའ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་བཟློག་པ་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེར་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཟློག་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་དུ་མི་རྟོག་པ་མེད་པས་རང་གི་ཚིག་དང་འགལ་ཏེ་ཆོས་བསྟན་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་རུང༌། ཇི་ལྟར་
― DTG121_Page_0282 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདིའི་འོག་ཏུ་གསུངས་པ། རྣམ་རྟོག་རྣམ་ཤེས་བཟློག་པ་ན། །ང་ནི་མྱ་ངན་འདས་པའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ན་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་པར་མཁྱེན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པར་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་འདུས་པས་བརྟགས་པའི་དོན་གསོལ་བའི་ལན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲ་དང༌། དོན་ཐམས་ཅད་ཐ་དད་པའི་ཁྱད་པར་དུ་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཡིད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་རང་དབང་གིས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པས་ཡུལ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་འབྱུང་བ་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བག་ཆགས་རྣམས་རབ་ཏུ་གསོ་བར་བྱེད་དོ། །ཁ་ཅིག་ཏུ་ལ་ལར་བདག་དང་བདག་གི་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཁྱད་པར་དུ་འབྱུང་བ་ན་དེར་ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པར་མངོན་པར་ཆགས་ཤེ་ན། ངར་སེམས་པ་ལྟ་བུར་རྗེས་སུ་ཕྱིན་ནས་འཇུག་སྟེ། ཇི་ལྟར་ང་དང་འདི་ངའི་ཞེས་པར་རོ། །སོ་སོར་ངེས་པའི་ཡུལ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཅིག་ཅར་འཇུག་གི་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་འདུས་པ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་ཞེས་པ་ལ། ལུས་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱེད་པའི་ཁྱད་པར་སྔ་མ་དང་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེ་ན། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་འདུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་དང༌། དེ་གཉིས་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་སོ་སོར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པར་གཉིས་རྣམ་པར་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །གཅིག་གི་རྒྱུར་གཅིག་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བག་ཆགས་སོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་
― DTG121_Page_0283 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོར་མྱ་ངན་མི་འདའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་གཉིས་པའི་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའོ། །རྡོ་རྗེའི་སྐུའི་སྐུ་གདུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྡོ་རྗེའི་བྱ་བས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཞིབ་མོར་ཕྱེ་བའོ། །སེང་གེ་ཉལ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། རྣམ་རྟོག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས། །བཟློག་པས་མྱ་ངན་ང་འདས་སོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྗོད་པ་ནི་སྒྲ་ཉིད་དོ། །སྙན་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱངས་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བརྗོད་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་སྨྲ་བར་བྱ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྤྱིའི་རྣམ་པར་རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་གཉིས་པར་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བུའི་གང་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །གང་ཆུང་ཟད་མྱ་ངན་གྱི་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་ཆུར་འཁྲུལ་བའི་རང་བཞིན་རི་དྭགས་སྐོམ་པ་ལྟ་བུའི་སྨྲ་བར་བྱ་བ་དེ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་རང་བཞིན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཞེས་པ་དེ་ལ་དེ་ལྟར་གསལ་བར་བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་སྣ་ཚོགས་ལ་སོགས་པའོ། །འདི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ནི་འདི་བཞིན་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་ལྷག་མས་བཤད་དོ། །གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲུབ་པའོ། །གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དང༌། རྐྱེན་གྱིས་ཏེ་རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་མཚན་མས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ངེས་པས་སོ། །གང་ན་འཐད་པ་ཞེས་བྱ་བར་ཀློག་པ་ལ་དེར་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ཁྱབ་པར་སྨྲ་བ་ནི་གང་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའམ། འཐད་དོ་ཞེས་རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་མཚན་མ་ལ་དེ་ལྟར་གསུང་བར་དགོངས་པར་རྟོག་གོ །རིག་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་གང་དག་གིས་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ལ་རེག་པས་ན་མཐོང་བ་དང་རེག་པ་དོན་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་བདག་ཡོད་དོ་ཞེས་ཏེ། རྩོད་པའི་རྣམ་པར་གཟུད་པའི་དུས་ན་བདག་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དུ་མྱོང་བ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ན་ཆུད་པ་མ་གཏོགས་པར་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་སྐྱེ་བ་ནི་གྲངས་ཅན་དང་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པའོ། །མི་སྐྱེ་བ་
― DTG121_Page_0284 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དག་གིས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མ་བྱུང་བ་སེམས་ཅན་རྐྱེན་དེ་དག་རྣམས་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་མེད་པའི་ལུས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་ཆུད་པའི་རྒྱུ་ལས་ཆུད་པ་གཞན་སྐྱེ་བ་དེ་ལྟར་སྔོན་གྱི་རྒྱུ་མེད་པའི་ལུས་ཏེ། ཆུད་པའི་རྒྱུ་ལས་རིག་པ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པོ་གང་དང་གང་སྦྱོར་བ་དེ་ནི་འབྲེལ་བ་སྟེ། གསེར་གྱི་སྐུད་པར་གང་བརྒྱུས་པར་སྣང་བཞིན་ཏེ། སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་ཡང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པར་འབྲེལ་བར་རྟོག་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཆུད་པའི་རྒྱུན་གྱི་རྒྱུད་ལ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དག་གོ །བཅིངས་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་བཅིངས་པ་ཡིན་ཏེ་ཐབས་ཤིག་གིས་འགྲོལ་བས་ན། བཅིངས་པ་ཡང་མ་བཅིངས་པའོ། །དཔེར་ན་གསུངས་པ། ཇི་ལྟར་སྐྱེས་བུ་ཞེས་ཏེ་ཐག་པ་མདུད་པ་པོར་བས་བུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཁ་ཅིག་འཆིང་བས་བཅིངས་པ་མདུད་པ་འགྲོལ་བས་བཀྲོལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པས་བདག་དང་བདག་གིར་ཆགས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཞགས་པས་བཅིངས་པ་ལས་བདག་མེད་པ་གཉིས་རྟོགས་ན་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་འདི་ནི་ཡོད་དོ། །འདི་ནི་མེད་དོ་ཞེས་པར་མཚན་ཉིད་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། རྟག་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་རྫས་ཀྱིས་བརྩམས་པ་ས་ལ་སོགས་པ་ནི་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ཡོད་ལ། རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་མེད་དོ་ཞེས་སོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་རྣམ་པ་དེ་ལྟར་གསལ་བ་ལ་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུར་མངོན་པར་ཆགས་པར་བྱེད་པའི་སྒྱུ་མའི་གནས་སྣ་ཚོགས་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཏེ། སྒྱུ་མའི་གནས་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པ་དུ་མར་གང་སྣ་ཚོགས་སུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་མཛེས་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་འཁྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་སྒྱུ་མའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསལ་བའི་གནས་ནི་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །སྒྱུ་མ་གཞན་དུ་མཐོང་བའི་བློས་ཞེས་བ་ནི་མཐོང་བ་དང་རེག་པའི་བློས་གཟུགས་དང་རེག་པ་ལ་སོགས་པའི་
― DTG121_Page_0285 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གནས་གཞན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ཉིད་དུ་འཛིན་པ་ནི་སྒྱུ་མའི་གཟུགས་ཉིད་དུ་གང་སྣང་བ་དེ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཀུན་རྟོག་གོ །སྣ་ཚོགས་དང་སྒྱུ་མ་ནི་གཅིག་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་དང་རེག་པ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་ནི་འདུས་པའི་ཡུལ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །ཡོན་ཏན་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་གྱི་རྐྱེན་བྱིས་པས་བརྟགས་པའི་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་འདི་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་ནོ། །འདི་ནི་རེག་པ་དང་ལྡན་ཞིང་རྫས་གཞན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདུས་པའི་གཟུགས་ཉིད་ལ། འདི་ནི་གཟུགས་དང་ལྡན་པའོ་འདི་ནི་རེག་པ་དང་ལྡན་པའོ་ཞེས་སྨོས་པར་བྱེད་དོ། །འདུས་པའི་གཟུགས་ལ་གཟུགས་སམ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཐ་དད་པར་བརྟགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པར་རྫས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཚལ་གཅིག་ལ་སྐྱེད་ཤིང་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཚལ་འདི་སྐྱེད་ཤིང་དུ་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེས་སྐྱེད་ཤིང་ནི་མང་ལ་ཚལ་ནི་གཅིག་པུ་འདི་ཉིད་དུ་བརྟགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདུས་པ་ལ་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཅིག་པུ་ཉིད་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མང་པོ་ཁོ་ནར་ཏེ། དེ་ཡང་དེ་དག་མ་གཏོགས་པར་གཅིག་པུ་ཉིད་མི་སྲིད་ལ། ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་ཐ་སྙད་དུ་བྱའོ། །དེས་ན་སྒྱུ་མ་དང་སྣ་ཚོགས་གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པར་གང་རྟོགས་པ་དེ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །གང་གིས་ཐ་དད་པར་ངེས་པ་དེས་གཅིག་པར་མི་རུང་ངོ༌། །འདུས་པའི་གཟུགས་ལ་སྒྱུ་མའི་གཟུགས་གཅིག་ཏུ་ངེས་པས་ན་ཐ་དད་པར་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །དོན་དམ་པར་ན་གཉིས་ཀ་ཡང་མེད་ཅེས་དགོངས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་ལྟར་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལྟར་མི་ཆགས་པར་བྱའོ་ཞེས་དེའི་ཕྱིར་གསུངས་པའོ། །དེ་ནི་སྣང་བ་ཙམ་མོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །སེམས་ནི་ཡུལ་དང་ཀུན་དུ་འབྲེལ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་གནས་སུ་སྣང་
― DTG121_Page_0286 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བའི་གཞན་གྱི་དབང་ངོ༌། །རྟོག་པ་ལ་ནི་རྣམ་པར་འཇུག །ཞེས་པ་ནི་བརྟགས་པའི་ཡུལ་རྟག་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་དང་རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་ལ་སོགས་པར་རྟོག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྗེས་སུ་རྟོག་པའོ། །སྣང་བ་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའོ། །མི་གཉིས་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་ཤེས་རབ་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ཡང་འཇུག་གོ །འང་གི་སྒྲའི་དོན་ནི་སྔ་མའི་ཕྱོགས་ལ་ལྟོས་ཏེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྣང་བར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ཡོད་གཞན་གྱི་དབང་ནི་མེད་པ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་ལ་གཞན་གྱི་དབང་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཆུད་པ་མེད་དོ་ཞེས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་མངོན་སུམ་པར་སྨྲ་བ་པ་རྣམས་ཕྱིར་རྒོལ་བར་དེ་ལྟར་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དེའི་ལན་དུ་གསུངས་པ། ནོར་བ་དག་གིས་བརྟགས་པ་སྣང༌། །ཞེས་པ་སྟེ། ནོར་བའི་རྣམ་པར་སྒྲའི་དོན་སྤྱིར་འཛིན་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ནོར་བས་འཛིན་ཏོ། །གཞན་གྱི་དབང་གསལ་བས་ན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ་ཞེས་ཁྱོད་ཀྱིས་བཤད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཀུན་བརྟགས་པ་བཞིན་དུ་རྟོག་པ་སྟེ་ཞེས་དེ་དེ་སྙམ་དུ་གྱུར་བར་ཐུགས་དོགས་ནས་གཞན་གྱི་དབང་མི་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་སྟེ། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པས་སྐྲ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བའི་གཟུགས་བདག་ཉིད་འདོད་པ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་འདོད་ཀྱང་དེའི་དབང་དུ་གྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །རྟོག་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་མ་ཡིན་ཏེ་བདག་གི་འདོད་པ་འབྱུང་བ་དང་ལྡོག་པ་སྟེ། བདག་ཉིད་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅེས་སོ། །གང་ན་བརྟགས་པར་ཀློག་པ་དེར་དེ་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་རྟ་ལ་རྟོག་པ་ཡང་བ་ལང་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྤྱིར་གསུངས་པ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམས་སུ་ཁྱད་པར་དུ་ཕྱེ་བ་ལ་སོགས་པར་འབྲེལ་བར་ཡང་སྣང་བས་ན་དེས་ན་དེའི་ཕྱིར་བཤད་པ་ཙམ་མོ། །སྒྱུ་མ་ཡན་ལག་དང་ཡན་ལག་ཅན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་པོར་བརྟགས་
― DTG121_Page_0287 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ལྟ་བུར་མི་འགྲུབ་སྟེ། དེ་སྣང་བ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་མཚན་མ་ཡང་གང་དོན་སྣ་ཚོགས་སུ་བྱ་བ་བྱེད་པར་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་ཀུན་རྟོག་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ཡང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ན་མི་འགྲུབ་པ་ནི་གཟུགས་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་བཞིན་གྱི་སྒྲ་རུང་ངོ༌། །མཚན་མ་གནས་ངན་ལན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་མཚན་མ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་སྟེ། ནང་གློངས་པའི་མཐུས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་གནས་ངན་ལེན་གྱི་མཚན་མ་ཡང་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་བདེ་བ་དང་གཙང་བར་ཕྱིའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འཁོར་བའི་འཆིང་བར་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་འབྱུང་ངོ༌། །ཀུན་དུ་བརྟགས་པ་ནི་བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་དང་རྫས་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་ཀུན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་མི་ཤེས་པ་བླུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དབང་གསལ་བའི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ལ་རྟག་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་དང༌། རྫས་ལ་སོགས་པར་རྟོག་གོ །གང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོང་མའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་དོན་དེ་ཉིད་གསལ་བར་མཛད་པ་སྦོམ་པོ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་གཟུགས་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང་སྤྱི་ལ་སོགས་པར་འབྲེལ་བའི་རྒྱུ་སྣ་ཚོགས་སུ་གཞན་གྱི་དབང་ཉིད་སྐྱེས་སོ་ཞེས་ཀུན་རྟོག་གོ །དེ་ནི་ལེའུ་སྔ་མ་ཕྱེད་ཕྱི་མ་ཕྱེད་ཀྱིས་བཤད་པ་ནི། སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་ནི་ཞེས་ཏེ་རིགས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་ལ་སོགས་པའི་གནས་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་བརྟགས་པ་ཉིད་གཞན་གྱི་དབང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན་པ་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་འདིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་ཁྱབ་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདིར་གསུང་བར་མཛད་པ། རྟག་པ་ཡི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས། །ཐམས་ཅད་ཆོས་ནི་མ་སྐྱེས་ཏེ། །གཞན་དབང་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྣམ་རྟོག་སྐྱེ། །གང་ཚེ་གཞན་དབང་རྣམ་རྟོག་གི །རྣམ་པར་སྤངས་པ་དག་
― DTG121_Page_0288 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ནི། །གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་པར་བསྟན། །མདོ་སྡེ་མདོ་སྡེར་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་རྟག་པ་མ་སྐྱེས་ཞེས་པ་དང༌། དེ་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །ཞེས་པ་སྟེ། གང་ན་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱི་དབང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་གཅོད་པ་དེས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་དེ། རབ་རིབ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་བཞིན་ནོ། །རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་གསུམ་པ་མེད་ཅེས་པ་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལྟ་བུའི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་དང༌། ཡན་ལག་གི་རྫས་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་འབའ་ཞིག་སྟེ། དེ་སྐྱེས་པས་ན་དེ་ནི་བརྟགས་པའོ། །གང་ཡང་རང་འཁྲུགས་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་སྟེ། རབ་རིབ་ཅན་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་བཞིན་ཏེ་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་གཟུགས་དེ་མཐོང་བས་སོ། །རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་སིམ་པ་དང༌། གདུང་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བྱ་བ་ཡང་དེ་ན་ཡོད་དོ། །རྒྱུ་ལས་མ་སྐྱེས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ནི་བརྟགས་པ་ཉིད་དེ། མི་ཤེས་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ཡན་ལག་རྣམས་ལས་སྐྱེས་སོ་ཞེས་སྨྲས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་གསུངས་པ། བརྟགས་པ་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་བཤད། །ཅེས་པའོ། །དེ་བཅད་ཅེས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་བརྟགས་པ་དེ་བཅད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་བསལ་བར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྐྱེས་པའི་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱི་དབང་གི་རང་བཞིན་སྤངས་ནས་འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་གྲུབ་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་ཅིང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་དངོས་པོ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྟེ། དེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བཞེངས་ཏེ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་རྣམས་ལ་སྣ་ཚོགས་ནི་དངོས་པོ་གཅིག་ཏུ་སྣང་ངོ༌། །དོན་
― DTG121_Page_0289 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དམ་པ་དེ་ལས་ཀྱང་སྣ་ཚོགས་གུད་ན་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དབང་གི་རྫས་ལས་ཀུན་བརྟགས་པའི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་གུད་ན་མེད་དོ། །རྒྱུ་སྤུན་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པར་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྫས་ཀྱི་ཐ་སྙད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་གང་གཅིག་ཡིན་པ་སྣ་ཚོགས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་པ་དང་གསུངས་པ། ཇི་ལྟར་རབ་རིབ་ཅན་དག་གིས། །ཞེས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་མཐོ་བ་དང་དམའ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པར་གཟུགས་སུ་སྣང་བའི་ཤེས་པས་སྣ་ཚོགས་སུ་རྟོག་གི །གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་པ་དེ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤེས་པ་ཡང་ཡང་དག་པར་ན་ཡུལ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །འོན་ཀྱང་ནང་གློངས་པའི་མཐུ་ལས་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རབ་རིབ་ཀྱི་གཟུགས་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཐོང་བ་དང༌། སྣང་བ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་གཟུགས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་མཁས་པས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ལས་རབ་རིབ་ཅན་གྱི་གཟུགས་ལྟ་བུའི་གཞན་གྱི་དབང་མེད་པར་རབ་ཏུ་ཡིད་ཆེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་གཞན་གྱི་དབང་མ་གཏོགས་པར་དག་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡོད་པར་བརྟགས་ཞེས་དེ་ལྟ་བུར་ཐུགས་དོགས་ནས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཀའ་སྩལ་པ། ཇི་ལྟར་གསེར་ཞེས་ཏེ། དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དག་པའོ། །རྙོག་མ་སྤངས་ཏེ་ཆུ་དག་པ་དེ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་གི་རང་བཞིན་མ་གཏོགས་པར་དག་པར་རབ་ཏུ་བརྟགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་གཞག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བརྟགས་པ་ལ་ནི་དངོས་པོ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཡོད་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་འབའ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི། མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པ་མེད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ན་ལེགས་པའི་ལམ་ལས་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྙག་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་སྟེ་ནོར་བ་ལམ་དུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་གྱི་དབང་
― DTG121_Page_0290 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡོད་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། བརྟགས་པ་དང་གྲུབ་པ་མེད་པར་སྐུར་བ་ལ། གལ་ཏེ་བརྟགས་པ་དངོས་མེད་ལ། །བདེན་པར་གཞན་གྱི་དབང་ཡོད་ན། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་སྟེ་བརྟགས་པ་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྫས་དངོས་པོའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ལ། གཞན་གྱི་རྒྱུ་སྤུན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་དོན་དམ་པར་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དུ་བདེན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པར་དངོས་པོ་སྟེ་ཞེས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །རྒྱུ་སྤུན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱང་ཡན་ལག་ཏུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་དེ་བས་ན་དངོས་པོའི་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ལས་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་འབྱུང་ངོ༌། །ཀུན་བརྟགས་པ་ནི་རྒྱུ་སྤུན་ལ་སོགས་པའི་རྫས་ལ་གནས་ཏེ། གོང་མའི་རིམ་པ་ཞེང་དང་ཆུར་གྱུར་ཏེ། རྒྱུ་སྤུན་གྱི་ཆའི་རྡུལ་འདུས་པ་ལས་གསལ་བར་སྣང་བའི་གཞན་གྱི་དབང་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་སྦོམ་པོར་ཉེ་བར་དམིགས་སོ། །མིང་དང་མཚན་མ་འབྲེལ་པ་ལས། །ཞེས་པ་ནི་གཅིག་པུ་དང༌། སྦོམ་པོ་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། གྲངས་དང༌། ཚད་ལ་སོགས་པ་ལ་མཚན་མ་ཞེས་བྱའོ། །མིང་ནི་རྒྱུ་སྤུན་དང་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པར་བརྗོད་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་མིང་དང་མཚན་མས་འབྲེལ་བ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །རྡུལ་འདུས་པ་གཞན་གྱི་སྣང་བའི་གཟུགས་ལ་མཚན་མར་གཅིག་པར་སྒྲོ་བཏགས་པས་ན་ཀུན་བརྟགས་པ་ཉིད་དོ། །བརྟགས་པ་ཤིན་ཏུ་མ་གྲུབ་སྟེ། གཞན་ལས་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་གཞན་གྱི་དབང་ཡན་ལག་གི་རྫས་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཞན་ལས་འབྱུང་བའོ། །བརྟགས་པ་ནི་རྟག་པའི་རྡུལ་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་སྤུན་གྱི་རྒྱུ་གཞན་ལས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཤིན་ཏུ་མ་གྲུབ་པ་སྟེ་ཞེས་པ་རྒྱུ་སྤུན་ལ་སོགས་པ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་དེའི་ཚེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་མེད་པས་ཤེས་པ་འཛིན་པར་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ཅི་ཡང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པས་སྟོང་པ་སྟེ། མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་
― DTG121_Page_0291 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དག་པ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ཀུན་བརྟགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ་ཞེས་པ་ཀློག་པ་ནི་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་གྲངས་ཀྱིས་བརྟག་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་ཀླག་པར་བརྟག་གོ །གཞན་གྱི་དབང་ནི་རྣམ་པ་དྲུག །ཅེས་པ་ནི་རྣམ་པའི་དོན་དུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་གནས་སུ་སྣང་བ་ཁམས་བརྒྱད་དུ་བརྟག་པར་བརྟག་གོ །གཞན་གྱི་དབང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་དེ་བཞིན་པ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རྣམ་པ་གཞན་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འབྱེད་པ་མེད་དོ། །ཆོས་ལྔ་གསུངས་པ་ནི་མིང་དང༌། མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། དེ་དག་ཉིད་ཡང་དག་པ་ཉིད་དེ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རང་བཞིན་ནི་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའོ། །དེ་བསྒོམས་ན་ཞེས་པ་ནི་བྲང་བ་དང་དོར་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སོ། །མི་འདའོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པའོ། །མཚན་མ་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་ཤེས་པ་སྟེ་གཞན་གྱི་དབང་ངོ༌། །གང་མིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་འབྲེལ་བའི་སྔོན་པོ་དང༌། དཀར་པོ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེར་ནི་དེར་བརྟགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཚན་མ་ནི་རིགས་དང་ཡོན་ཏན་དང་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པར་གང་དེ་ལྟར་གྱུར་བར་ཀུན་བརྟགས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་གནས་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་གཞན་གྱི་དབང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་གསལ་བ་དང༌། བརྟགས་པ་ཡང་རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པ་སྤྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའོ། །གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་ཞིང་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལས་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་མེད་ན་དེ་ཇི་ལྟར་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་བློས་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་སྤངས་པའོ། །གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་ཡོད་དེ་ཕྱོགས་གོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་གཉིས་སུ་བརྟགས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། སྤྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་བརྟགས་པ་ལྟ་བུ་
― DTG121_Page_0292 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆུད་པ་སྟེ། དེར་རྣལ་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བརྟགས་པ་ལྟ་བུར་སྤྱིར་རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དོ། །གཞན་གྱི་དབང་ལྟར་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པ་གསལ་བར་སྣང་བ་ཡང་མེད་དོ། །དེས་ན་མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དུས་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པའི་མྱོང་བར་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་རྟོག་གོ །གཞན་གྱི་དབང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་གསལ་བས་ན་སྒྲོ་བཏགས་པ་རྣམ་པའི་རིམ་པས་རྣམ་པར་རྟོག་ནུས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་བ་རྣམས་ལ་རིགས་མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་རྣམ་པ་ལས་བཟློག་པ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་སྣང་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དབང་སྣང་བར་འགྱུར། སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱིར་དེར་རིགས་མཐུན་པའི་རྣམ་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེས་ན་དེ་འདྲ་བའི་རེག་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཐ་སྙད་འབྱུང་ངོ༌། །རྣལ་འབྱོར་བ་ལྔ་པའི་ཚེ་ན་གང་ཡང་སྣང་བ་མེད་ཅིང་བསམ་པ་མེད་པའི་ཆུད་པ་རིགས་མཐུན་པའི་རྣམ་པར་རེག་པ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བར་རྗེས་སུ་ཆུད་པའི་བློས་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་གལ་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཁྱེན་པས་ཆོས་བཤད་པའི་དུས་སུ་བསྟན་དུ་ཟིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ལ་སོགས་པའི་གཅིག་པར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་འཇུག་པའི་མཚན་མ་སྟོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་ཡང་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས་གྲུབ་པའི་ཆུད་པ་མེད་དོ་ཞེས། །སློབ་དཔོན་བྷ་བྱ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་ན་ནི་སྒྲ་བཞིན་པར་གྱུར་བས་བློས་ཅི་ཞིག་རྣམ་པར་བརྟགས་ཞེས་ཏེ། འོ་ན་ཅི་བདག་ལ་སོགས་པ་དང་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང༌། རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གམ་སྒྲ་དང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ཞེས་ཀྱང་ཆོག་སྟེ་རྒྱ་ཆེར་རོ། །དེ་བས་ན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡོད་དོ། །ཇི་ལྟར་དེ་དག་མིན་ཞེས་པ་ནི་དགག་པར་གསུངས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་ཕན་ཚུན་དུ་རང་བཞིན་ཐ་དད་པ་རང་བཞིན་གཅིག་པར་མི་རིགས་ཏེ། གྲང་བ་དང་མེ་
― DTG121_Page_0293 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཞིན་ནོ། །དེ་བས་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་ཁས་བླང་པ་མི་རིགས་སོ། །གཉིས་ནི་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གཉིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རང་བཞིན་དག་ནི་མི་གནས་ཏེ། །ཞེས་པ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རང་དབང་དུ་རབ་ཏུ་མི་གནས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ན་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་མེད་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་འགྱུར་ཞེས་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡང་ན་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པ་ཆུད་པ་མ་གཏོགས་པར་རང་བཞིན་མེད་པས་ན་དེ་དག་རབ་ཏུ་མི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །བརྟགས་པ་ནི་སྦོམ་པོ་གཅིག་པུའོ། །སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་ནི་ཕྲ་བ་དཀར་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་འདུས་པར་སྣང་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་གསུངས་པ། ཀུན་བརྟགས་པ་ལ་གནས་ནས་ནི། །གཞན་གྱི་དབང་ནི་དམིགས་པར་འགྱུར། །ཞེས་དེ་བརླན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་ཆུ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་མུ་སྟེགས་བྱེད་པར་བརྟགས་པ་མ་གཏོགས་པར་གཞན་དུ་བཤད་དོ། །བརྟགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ནི་དག་པ་སྟེ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །བརྟགས་པ་ནི་སྦོམ་པའི་རྫས་གཅིག་ལ་སོགས་པར་ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་དང་སྤྱི་ལ་སོགས་པས་གཞན་གྱི་དབང་གསལ་བའི་རྣམ་པ་རྡུལ་ཕྲ་མོ་འདུས་པར་སྣང་བ་ལ་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་སྦོམ་པོ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་སུ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་གོ །རྣམ་པ་གཞན་དུ་ཞེས་པ་ནི་གལ་ཏེ་གཟུགས་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་པ་ཕྲ་བ་གསལ་བར་སྣང་བའང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྒྱུ་བའི་གཞན་གྱི་དབང་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པར་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་སྨྲ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། སྦོམ་པོ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བར་རོ། །རྟོག་པ་ནི་སྤྱིར་སྒྲོ་འདོགས་པས་འཇུག་གོ །དེས་ན་དེ་བརྟགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡོད་པས་ན་ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ན་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པའི་གནས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་ལས་
― DTG121_Page_0294 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྲོལ་བ་ནི་སྟོང་པ་གྲུབ་པ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །དེ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་མི་གཉིས་པ་དེ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོ་རེ་རེ་ལ་འབྲེལ་ཏོ། །ཚད་མ་ནི་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པའོ། །ཡིད་བརྟན་པ་བསྟན་པའི་ལུང་ངོ༌། །དེ་ཡང་གནས་གསུམ་པོ་ཕན་ཚུན་དུ་འགལ་བ་མེད་པའི་དོན་དུ་ཡོངས་སུ་གཟུང་ངོ༌། །འདི་ནི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་དུ་དབབ་པའི་ཕྱིར་ཁྱད་པར་གྱི་ཡེ་ཤེས་མ་སྐྱེས་པའི་དབང་དུ་མཛད་དེ་གསུངས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་ནི་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་ཉིད་དོ། །བརྟགས་པ་ཐོག་མར་བྱེད་པ་རྣམས་རིགས་པ་དང༌། ལུང་གིས་འགལ་བ་མེད་པར་དཔྱད་དེ། །ཐེ་ཚོམ་བསལ་ནས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །སོ་སོ་རང་གི་བློས་བླང་བ་དང༌། དོར་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡིད་ཆེས་པར་སྤྱོད་དོ། །ལྟ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་ནས་ཞེས་བ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་སྤངས་ནས་སོ། །གོང་ནས་གོང་དུ་ཞེས་པ་ནི་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་མཆོག་གི་རིམ་པས་འབད་དོ། །འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་བ་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐེག་པ་གཅིག་པུ་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་རོ། །ཉན་ཐོས་དང་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཁོང་དུ་ཆུད་ལ་ང་ཉིད་ཀྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཁྱད་པར་དུ་གྲགས་པར་མཛད་པའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བརྗོད་དོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་མཚན་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་གཅིག་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་གཏོགས་སོ། །དེ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་སྟོན་པ་མེད་པར་སྔར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ། །དེས་ན་དེ་ལྟར་ཐེག་པ་གཅིག་པར་འགལ་ལོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་
― DTG121_Page_0295 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཁྱེན་པ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་བ་ནི་དེ་སྟེ་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་ཐེག་པ་གསུམ་ཞེས་འཁོར་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་མཁྱེན་ནས་སྒྲའི་ཁྱད་པར་ལས་གླེངས་པར་བརྟག་གོ །བདག་ཉིད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་པས་ན་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་མངོན་པར་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་སྟེ། ཉེས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་སྤངས་སོ། །རང་སངས་རྒྱས་དང༌། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཉིད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་གསུམ་སྤངས་སོ། །དེ་བས་ན་དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་ཡོངས་སུ་མཁྱེན་ནས་མོས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་པའི་སྣོད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་བས་ན་གཟུད་པའི་རིམ་པས་ཚུལ་གསུམ་སྟོན་ཏོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་མ་རྟོགས་པ་དང༌། རྒྱུ་གསུམ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངའ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པས་བསམ་མི་ནུས་སོ། །གང་ན་འགག་པ་མེད་པ་དེར་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་འབྲེལ་ཏོ། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་མ་ཐོབ་པས་ན་ཉན་ཐོས་དེ་དག་ལ་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་ངས་བསྟན་ཏོ། །ཤེས་བྱ་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ཉེས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མོས་པ་མེད་པར་གྱུར་བ་ན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ནས་སླར་སད་པར་འགྱུར་བས་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་མར་མེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་
― DTG121_Page_0296 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྟ་ཞེ་ན། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་བཏབ་པའི་ལུས་སྣང་བ་སྤངས་ཏེ་འགོག་པ་ལས་མཉམ་པར་འཇོག་པ་བཞིན་དུ་སེམས་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་སུ་འཁོད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མངའ་དབང་གིས་དེ་ནས་ཕྱིས་སད་དེ་སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས་ཡང་ཞེས་བྱ་བར་རོ། །ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཆོག་གིས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་འབྱུང་བའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་བསྐང་ནས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། དེ་ཡང་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་བྱེད་པ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་དབང་བྱེད་པ་ཐོབ་ནས་མ་ལུས་པའི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་ཕྱིར་འཇུག་པས་ན་ཇི་ལྟ་བུར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུར་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་དོ། །དེ་སྟེ་ཡང་བརྟགས་པ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཐ་དད་དུ་འཛིན་ན་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་ཉི་ཚེར་མ་ཟད་དེ་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཐེག་པར་ཡང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བ་ཐ་དད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཐུག་པ་མེད་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །ཇི་སྲིད་སེམས་རྣམས་འཇུག་པའི་བར། །ཞེས་པ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་གནས་སུ་སྣང་བ་ལ་བྱའོ། །དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་གྱུར་བ་ན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་སྟེ། ཐེག་པ་དང་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དོ། །དེས་ན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་གཅིག་ངས་བསྟན་ཏོ། །གཞན་དུ་ནི་ཇི་ཙམ་དུ་སྣང་བར་འབྱེད་པ་དེ་ཙམ་དུ་ཐེག་པར་འབྱེད་ཅིང༌། ལྷ་ལ་སོགས་པ་འགྲུབ་པའི་ལས་ཀྱང་ཐེག་པ་མ་ཡིན་པས་ན་ཐེག་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་ཡང་རྣམ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་མཐའ་མེད་པས་ན་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་རྣམ་པར་གཞག་ཏུ་མེད་དོ། །དེ་སྟེ་གཞན་དུ་མེད་ན་ཅིའི་སླད་དུ་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཞེས་པ་ལ་དྲང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་ཏེ། གསུམ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་བྱེད་ནུས་ཀྱི་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་ཐེག་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱིལ་བར་བྱེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཐ་མ་དང༌། བར་མ་དང༌། རབ་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཐེག་པ་གསུམ་མོ། །དེ་བཞིན་
― DTG121_Page_0297 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གསུམ་པོ་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་དྲང་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། ཡང་དག་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལའོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་དོ། །དེར་ཐེག་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཁྱད་པར་མེད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་མཆོག་ཉིད་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ལ་འགལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་དུ་བཤད་པ་མེད་དོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཉིད་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཉིད་དེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ནི་དེ་ལས་འབྱུང་བས་ན་དེ་ཉིད་དུ་གནས་པའོ། །དེ་ནས་ཇི་ལྟར་ན་ཡང་འབྱུང་ཞེས་པ་དང༌། དེའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཞེས་པ་སྟེ་མི་གཉིས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་མི་ཤེས་པ་སྟེ། དེའི་གྲོལ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གྲོལ་བ་དེ་དག་སྤངས་སོ་ཞེས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་ཆུད་པའོ་ཞེས་དེ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་མེད་པའི་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་གྲོལ་བ་དེས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་གྲོལ་བ་དེ་དག་སྤངས་པའོ། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་ནི་མི་བསྐྱོད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་གྱི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་དང༌། གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང་གཡོ་བ་དང་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པ་འདས་ཏེ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་གནས་པ་མི་ཐོབ་པའོ་ཞེས་པ་ནི་མི་ཐོབ་པ་དང༌། བཀའ་སྩལ་པ། ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་རྣམས་དང་འབྲེལ། །ཞེས་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་དང་ངོ༌། །ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་ནས་ལྡང་བའི་རྒྱུ་བག་ཆགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་རྣམས་སོ། །ཐ་མར་ཕྱིན་པ་དེ་ལ་མེད། །ཅེས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་སམ་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་ཆུད་པའི་རྒྱུན་ལ་བསྙེམས་པ་སྟེ། འདི་ཙམ་གྱིས་མཐར་ཕྱིན་ཏོ་ཞེས་གནས་ལ་ཆད་པ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས། །སྲིད་ཆགས་མེད་པའི་བསམ་གཏན་པ། །སྲིད་པའི་རྩེ་མོར་
― DTG121_Page_0298 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིན་ཟིན་ཀྱང༌། །ང་རྒྱལ་ལྕགས་ཀྱུས་དྲངས་ནས་ནི། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ཡང་ལྟུང་ངོ༌། །ཞེས་པར་དེ་དག་ཀྱང་འཁོར་བར་ཡང་མི་ལྟུང་ངོ༌། །མུ་སྟེགས་ནི་བསམ་གཏན་གྱིས་འཕངས་ཏེ། ཅི་ཙམ་དུ་གནས་པ་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ཏེ། ཡང་བདག་དང་བདག་གིར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་བྱུང་ནས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་སྲིད་དོ། །ཇི་ལྟར་སྐྱེས་བུ་ར་རོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ནས་ལངས་ཏེ་སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས་ཞེས་པ་སྔ་མ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །ཡོད་དང་མེད་པ་གཉིས་ཀ་ཡང༌། །དངོས་པོའི་དོན་དུ་འབྱུང་བ་དང༌། །གཅིག་རྟག་དུ་མའི་ཕྱོགས་བཤད་པ། །སྐད་ཅིག་པ་དང་འགྲོ་མི་མཚུངས། །གཉིས་ཀྱི་ཆར་སྟོང་རྣམ་ཤེས་ཙམ། །ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་མདོ་ཚུལ་དང། །ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་རིག་པ་ཡིས། །ལུས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཙུན་གཙོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་སྐུ་གཉིས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཡིད་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཡིད་ཀྱི་སྐུའོ། །ས་དང་པོ་ནས་གོང་ནས་གོང་དུ་སའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་རྣལ་འབྱོར་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དང་པོར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་དོན་དམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཉེ་བར་སྐྱེའོ། །དེའི་ཚེ་འཁོར་བ་ལས་ལོག་པར་གྱུར་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་སུ་སྐྱེ་བར་གྱུར་པ་དང༌། དེ་ལ་འཚོ་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པ་དང༌། མང་དུ་ཐོས་པས་ང་དང་འདྲ་བ་འཇིག་རྟེན་དུ་མེད་ན་ལྷག་པ་ལྟ་ག་ལ་ཞིག་སྙམ་ནས་འཇིགས་པ་མེད་པས་འཁོར་དུ་སྤ་གོང་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །སངས་རྒྱས་བརྒྱ་མཐོང་བ་དང༌། ཞིང་བརྒྱ་གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་བརྒྱ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟ་བུར། ཚེ་དང་ལས་དང་ཡོ་བྱད་མོས། །སྨོན་ལམ་རྫུ་འཕྲུལ་སྐྱེ་དབང་དང༌། །ཆོས་སེམས་དེ་བཞིན་
― DTG121_Page_0299 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡེ་ཤེས་མཆོག །དཔའ་བོ་དབང་བཅུ་འདི་དག་ཐོབ། །ཆོས་དང་སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ནི་དང་པོ་དང་གོང་མའི་ས་ཁྱད་པར་དུ་དབྱེ་བ་ནི་འཕེལ་ལོ། །ཚེ་དང་ལས་དང་ཡོ་བྱད་ལ་སོགས་པའི་དབང་རྣམས་ཀྱིས་དང་པོར་འཁོར་བའི་སྐྱེ་བོ་ལས་བྱེ་བྲག་པར་འགྱུར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བ་འཐོབ་པས་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོད་མོད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སྦྱིན་པས་རབ་ཏུ་དགའ་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་དང་འདྲེས་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ས་གསུམ་དང་བཞི་དང་ལྔ་ལ་སོགས་པར་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ཉིད་དེ་སེམས་ཅན་དང་འདྲེས་པ་མེད་པར་བརྟག་གོ །ས་གསུམ་དང་བཞི་དང་ལྔ་ལ་རང་གི་སེམས་རྣམ་པ་མང་པོ་དབེན་པར་སྤྱོད་པས་སེམས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་ལས་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རླབས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བདེ་བ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཡིད་ཀྱི་ལུས་ནི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཐོབ་པ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི། དེར་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་སྡུད་པར་བྱེད་པས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་རག་པར་མཉམ་པར་འཇོག་པ་མེད་དོ། །གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་དང་ས་ལྔར་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་འགྲུས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པས་རྟོག་གོ །བདུད་འཚེ་བའི་རིགས་ཅན་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཕན་འདོགས་ཀྱང་ཀྱལ་ཀ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གིས་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་གསུངས་པ། བདུད་འཚེ་བའི་རིགས་ཅན་གྱིས་ཐོས་ཏེ་གཙེ་བར་ཡང་མི་བྱེད་པས་ན་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའོ་ཞེས་སོ། །དེ་ནས་མངོན་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པས་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐབས་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ས་གསུམ་དང་བཞི་དང༌། ལྔ་ལ་སོགས་པ་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་གིས་སེམས་གཞན་གྱི་དོན་ལས་འཕོ་བ་
― DTG121_Page_0300 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཆུང་ངུ་དང༌། བར་མ་དང༌། ཆེན་པོའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའི་བྱེ་བྲག་ནི་ཉན་ཐོས་དང་ཐུན་མོང་ངོ༌། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་ས་དྲུག་ཏུ་མཆོག་ཏུ་མི་གཡོ། བདུན་པོར་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན། མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡིས། །གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་སྤྲོས་མི་གཉིས་ཀྱིས། །ཡང་དག་རིག་པར་ཀུན་རིག་གྱུར། །མང་དུ་ཐོས་པས་སུ་ལའང་མེད། །ཐོས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ལྡན་པ་མེད། །སེམས་ནི་སྐྱོ་བ་ཟད་པའི་ཕྱིར། །དེས་ན་འཁྲུག་པ་མེད་པར་འགྱུར། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་སློབ་དཔོན་མང་དུ་ཐོས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གཉིས་པར་ནི་བསྟོད་པ་ཟབ་མོ་དང༌། གཉིས་སུ་མེད་པར་གསོལ་བ་བརྒྱ་དང་དེའི་བཀའ་ལན་བརྒྱ་དང༌། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དཔྱད་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དཔྱད་པ་དང༌། སྒྲའི་དོན་བརྟགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། རྩོད་པའི་གནས་ཐོར་བུ་དཔྱད་པ་མང་པོ་དང༌། ལེའུ་ཕྲན་དགུ་སྟེ་ལེའུ་གཉིས་པ་ཡང་རྫོགས་སོ།། །།ད་ནི་ལེའུ་གསུམ་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ཀྱི་སྐུ་སྒྲུབ་པ་སྟེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པས་ན་སྣང་བའི་རང་བཞིན་དུ་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་བའི་ཡུལ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་པས་ཡང་དག་པར་རིག་པར་སྣང་བའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ན་དེ་ལྟ་བུར་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ། རྡུལ་གཅིག་སྟེང་ན་རྡུལ་སྙེད་ཞིང་རྣམས་ཏེ། །ཞིང་དེར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སངས་རྒྱས་རྣམས། །སངས་རྒྱས་སྲས་ཀྱི་དབུས་ནས་བཞུགས་པ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱད་པ་སྤྱོད་ཅིང་བལྟ་བར་བགྱི། །ཞེས་བྱ་བ་དེས་འདི་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཕྱོགས་རྣམས་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་དུ། །སྐྲ་ཙམ་ཁྱོན་ལ་དུས་གསུམ་ཚད་སྙེད་ཀྱི། །སངས་རྒྱས་
― DTG121_Page_0301 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྒྱ་མཚོ་ཞིང་རྣམས་རྒྱ་མཚོ་དང༌། བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོར་སྤྱོད་ཅིང་རབ་ཏུ་འཇུག །ཅེས་པ་ཡིད་ཀྱི་སྐུ་རྣམས་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་གར་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་དོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང༌། བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཡིད་ལྟར་མྱུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྙེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རྡུལ་གཅིག་གི་ཆ་ལ་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་སྐད་ཅིག་ཏུ་སྣང་བ་ནི་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་དུས་གསུམ་དུ་སྣང་བའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །ཇི་ལྟར་སྣོད་ཆུང་ངུའི་ཆུའི་ནང་དུ་གྲོང་དང་ཀུན་དགའ་ར་བ་དང༌། གཞལ་མེད་ཁང་དང༌། རི་དང་ནམ་མཁའི་སྟེང་གི་སྐར་མའི་ཚོགས་མང་པོ་སྣང་བ་དེ་ལྟར། ཉག་མ་གཅིག་ཁྱོན་སངས་རྒྱས་མང་པོ་རྣམས། །གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་ཇི་སྙེད་པར། །ཞིང་ཡང་དེ་སྙེད་རྒྱལ་བ་དེ་དག་གི །དེ་དག་ཐ་དད་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་ཆ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཕྱོགས་སུ་མི་གནས་ཏེ། ཆུད་པ་དེ་དག་ལ་ཕྱོགས་སུ་གནས་པར་ངེས་པ་མེད་དོ། །དེར་སྣང་བ་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆུད་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལས་བརྩམས་པའི་རྫས་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ཅན་པར་གཞན་གྱིས་ཀུན་བརྟགས་པ་ནི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཚོན་གྱིས་བཙོས་པ་དང་མ་བཙོས་པ་དང༌། བསྒུལ་བ་དང༌། མ་བསྒུལ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པས་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །སོ་སོར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་གཏན་དང་བྱུང་བ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ། དེ་ནས་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡིད་ཀྱི་ལུས་རྟོགས་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་གྱི་ཉོན་ཅིག །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡིད་ཀྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཉན་ཐོས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་བསྒོམ་མོ། །ས་དེ་
― DTG121_Page_0302 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དག་གིས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྒྲིབ་པ་ཡང་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། ཐབས་དང༌། སྟོབས་དང༌། སྨོན་ལམ་དང་ཡེ་ཤེས་རྣམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་འཇུངས་པ་དང༌། ངང་ཚུལ་ངན་པ་དང༌། མི་བཟོད་པ་དང༌། ལེ་ལོ་དང༌། གཡེང་བ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ཐབས་མེད་པ་དང༌། མི་སྨོན་པ་དང༌། མཐུ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་མེད་པ་དང༌། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བརྒྱད་དུ་ནི་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་གསུངས་པ་སྟེ། ས་བདུན་དག་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། །སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱད་པའོ། །ས་གཉིས་དག་ནི་གནས་ཡིན་ཏེ། །ལྷག་མ་ས་ནི་ང་ཉིད་ཀྱིའོ། །དེར་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཏེ། སྐྱེ་བ་མེད་པར་ནི་ས་བརྒྱད་དུ་ཐུགས་སུ་ཆུད་དོ། །ས་བདུན་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པར་ཆགས་ཏེ་འཇུག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་འདི་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་བསལ་ནས་སུ། །ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འཇུག་པ་སྟེ། །འདི་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་དུ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའོ། །དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཀྱང༌། དངོས་པོ་མེད་དང་དངོས་མེད་མིན། །ཡོད་དང་མེད་པ་མི་དམིགས་པ། །འདི་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ཏེ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའོ། །ཞེས་སོ། །གང་ན་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་དང༌། ས་བདུན་དུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མི་སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐའ་སྟོང་པ་དང༌། བར་དུ་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པར་མཉམ་པར་རྟོགས་ཤིང༌། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །འཇིག་རྟེན་མཐོང་ཡང་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་ལྟར་མི་མཐོང་སྟེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་
― DTG121_Page_0303 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཉིད་གནས་སོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གླེངས་ཏེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལྟ་བུ་ལས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གླེང་ངོ༌། །དེས་སད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ས་བརྒྱད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་དང་འདྲ་བ་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པ་རྡུལ་གྱི་ཆར་ཡང་སྣང་ངོ༌། །སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་སྣང་བ་འབྱེད་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པའི་རྣམ་པར་སྣོད་ཇི་བཞིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར། དེས་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་རྟོགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་ཆུད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་སོང་བར་སྣང་བས་ན་ཡིད་ཀྱི་ཞེས་བྱའོ། །རིས་སུ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་འདུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་རྒྱུ་བ་དང་གིས་རོ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྟག་པར་མཉམ་པར་འཇོག་ཅེས་བྱའོ། །རིས་ནི་ངེས་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་དེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་མ་འདྲེས་པའི་སྐུ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྐུའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་ཅིང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་ཞུགས་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་པོ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་གི་བསམ་པ་རངས་པར་མཛད་པ། མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། ཉོན་མོངས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སྒྲིབ་པ་མཐའ་དག་རྩ་བ་རྣམས་བཏོན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་དང་ལྡན་པའི་སྐུ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆུད་པ་ཉིད་དེ། འདོད་ཆགས་ལ་
― DTG121_Page_0304 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཆུད་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཕྱོགས་སུ་རྣམ་པར་གནས་པར་ངེས་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་སྐུ་ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བའོ། །ཐེག་ཆེན་ང་ཡི་ཐེག་མ་ཡིན། །ཡི་གེ་མེད་ཅིང་སྒྲ་ཡང་མེད། །བདེན་པ་མེད་ཅིང་རྣམ་ཐར་མེད། །སྣང་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །འོན་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་ཐེག་པ་སྟེ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་བྱེད་ཅིང༌། །ཡིད་ཀྱི་ལུས་ནི་སྣ་ཚོགས་ལ། །དབང་གི་མེ་ཏོག་དག་གིས་བརྒྱན། །ཞེས་ཏེ་ཐེག་པ་དེ་ནི་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འགྲོ་བར་བྱེད་པས་ན་ཐེག་པའོ། །ཆེན་པོ་ནི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་པར་མ་དགོངས་པའོ། །སྒྲ་ནི་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་གདངས་ཏེ། དེའི་ཡན་ལག་ནི་ཡི་གེ་རྣམས་ཏེ། ཚིག་གི་དོན་གྱི་མཚན་མ་ཡིན་པས་ན་དེ་དག་དེ་ལྟ་བུར་སོ་སོར་ངེས་པའི་སྒྲ་དང༌། དོན་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་སྒྲ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་བརྗོད་པ་མེད་དོ། །མིང་གི་ཚོགས་དང༌། ཚིག་གི་ཚོགས་དང༌། ཡི་གེའི་ཚོགས་རྣམས་ནི་སྤྱིར་བཏགས་པའི་དོན་ལ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་བསམ་པ་མེད་ཅིང༌། སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བརྗོད་དུ་མེད་པ་དེ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོར་དགོངས་པའོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་ཕྱིའི་དོན་དུ་མངོན་པར་ཆགས་ཏེ་འཇུག་པས་ན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་པ་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་བར་དུ་སྐད་ཅིག་པ་ཐ་དད་པར་ཞུགས་པ་ཕ་རོལ་གྱི་དོན་སྦོམ་པོ་མི་རྟག་པའི་དམིགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཁྱད་པར་རོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་རྣམས་ནི། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་ཏེ་གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་མི་དམིགས་པའོ། །དེས་ན། སྣང་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་
― DTG121_Page_0305 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡུལ་མིན། །ཞེས་ཏེ། སྣང་བ་མེད་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་དམིགས་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །འོན་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་ཐེག་པ་སྟེ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་བྱེད་ཅིང༌། །ཡིད་ཀྱི་ལུས་ནི་སྣ་ཚོགས་ལ། །དབང་གི་མེ་ཏོག་དག་གིས་བརྒྱན། །ཞེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཞུགས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་མཛད་པ་ན་ཡིད་ཀྱི་ལུས་ཏེ། དེས་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཆེ་བས་ཡིད་མགྱོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བར་དགོངས་པའོ། །དབང་ནི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ཉོན་མོངས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའོ། །དེ་ནི་སྒྲིབ་པ་གསུམ་སྤོང་སྟེ། །ཤེས་བྱ་དང༌། ཉོན་རྨོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་གསུམ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཐམས་ཅད་དུ་ཐམས་ཅད་སྤང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་མིག་གི་ལིང་ཏོག་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་པ་ན་ཉེ་བར་གྱུར་པ་ཡང་མི་ཤེས་སོ། །དེས་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་རྫོགས་པའི་དབང་ནི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་མཐུ་དང༌། དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལ་མངའོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་དོན་ལྷག་པར་བཤད་པར་བྱ་བ་ན་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཕ་རོལ་གྱི་བར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ནི་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཉིད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་མོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་ས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་གོང་ནས་གོང་དུ་ཡིད་ཀྱི་སྐུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དཔྱད་པ་དང་པོའོ།། །།སུ་ཞིག་
― DTG121_Page_0306 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གིས་མཚམས་མེད་པ་ཞིག་བྱས་ཏེ། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་མི་བྱེད་པ་ལ་དེའི་འགྱོད་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་སུ་སྤྲུལ་པ་བྱས་ནས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་མཚམས་མེད་པ་བྱས་པས་དགེ་བ་སྤྱད་དེ། བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་ཅིང་ཆོ་འཕྲུལ་བྱེད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་གཞན་གྱིས་ཀྱང་འགྱོད་པ་སྤངས་ཏེ་དགེ་བ་ལ་འཇུག་གོ་ཞེས་བསྡུ་བའི་དོན་ཏོ། །བརྩོན་པ་བོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེད་པ་མེད་པའོ། །རྟག་པ་དང་བདག་དང་བདག་གིར་མངོན་པར་ཆགས་པ་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པས་འཕོའོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པས་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་འཕོའོ། །ཁ་ཅིག་ལ་ནི་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཐེག་པ་གསུམ་སྤྱི་ལའོ་ཞེས་སོ། །སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་སྒྲ་མི་འཇུག་པས་ན་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་གི་ནུབ་མོ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་གང་གི་ནུབ་མོ་ཡོངས་སུ་མྱ་ང་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བས་དེའི་བར་དུ་ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་མ་བཤད་ཅེས་གསུངས་སོ། །ཚིག་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཚིག་གིས་སྟོན་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་པ་འབའ་ཞིག་གིས་ཆས་བསྟན་པར་འཇུག་གོ །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱིའི་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཆོས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཅིག་གིས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་བསྡུས་པའི་དོན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ད་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དཔྱད་པ་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ནི་བརྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པའི་ཐ་སྙད་ལ་གོམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཐ་སྙད་དུ་འཇུག་གི །ནམ་
― DTG121_Page_0307 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིག་པ་ནི་མི་དམིགས་པས་དེས་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་མི་འཇུག་པས་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པའོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་འབའ་ཞིག་གོ །ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སད་དེ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབང་པོས་སྤྲུལ་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་ཚུལ་མང་པོར་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པས་དེ་དག་གི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འཆད་དོ། །གང་དག་ལ་ཡང་བྱུང་ནས་རྣམ་པར་འཇིག་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ཡོད་པ་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གྲུབ་པར་མཛད་པ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་གཅིག་པ་དང་ཐ་དད་པ་དང༌། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་དུ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་ལུས་མེད་པའི་ཕྱིར་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཏུ་མི་དམིགས་སོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་དངོས་པོ་རྣམས་ཁས་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཏེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཁྲུལ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་མི་སྣང་ངོ༌། །རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱང་མེད། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡང་མེད་དོ། །
― DTG121_Page_0308 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མཛེས་པ་དང༌། མི་མཛེས་པར་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཡང་མེད་དོ། །ཡུལ་མེད་པར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་གང་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་དུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གང་གིས་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེས་དེ་ཀུན་མི་མཐོང་ངོ༌། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བ་དང༌། མཛེས་པར་མངོན་པར་ཆགས་པའི་ཕྱི་ནང་གི་མཚན་མ་གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། རབ་འབྱོར་འཆིང་བར་བཅིངས་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཐམས་ཅད་བཅིངས་པའང་མེད། གྲོལ་བ་འང་མེད་དོ་ཞེས་པའོ། །འདིར་ཡང་ཅི་དགོངས་ཤེ་ན། ཆུད་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་སོ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །ཞེན་འདོད་ཆགས་པ་མ་གཏོགས་པར། །གལ་ཏེ་འདོད་ཆགས་སྔར་གྱུར་ན། །དེ་ཡི་རྐྱེན་ལས་འདོད་འགྱུར་ན། །ཞེན་མེད་པར་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད། །འདོད་ཆགས་ཡོད་ན་ཞེན་པར་ཡང༌། །རིམ་པ་དེ་ནི་མཚུངས་པ་སྟེ། །འདོད་ཆགས་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་ཆོས། །འཇུག་པ་གཅིག་མིན་ཐ་དད་མིན། །མཚོན་བྱ་མཚན་ཉིད་གལ་ཏེ་གཞན། །མཚན་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར། །གཅིག་ནའང་དེ་གཉིས་མི་འགྲུབ་སྟེ། །ཐ་དད་ན་ཡང་གཞན་དུ་མེད། །གལ་ཏེ་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་ཐ་དད་པ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང་གཟུགས་ཅན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང༌། ཚ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་མི་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ཅན་གཟུགས་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཚ་བ་ཚ་བ་མེད་པ་དང༌། ཚ་བ་མེད་པ་ཚ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་མེ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཚ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐ་དད་དོ་ཞེ་ན་ནི་མེ་ལ་སོགས་པའི་ཚ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་དེ་
― DTG121_Page_0309 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྟར་མེ་དང་ཚ་བ་དང༌། ཆོས་ཅན་དང༌། མཚན་མར་བྱ་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་དང༌། ཞེན་པ་དང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མེད་པར་དཔྱད་པས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཆོས་སུ་བརྟགས་པ་དེ་དག་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གང་དག་ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོར་གསལ་བར་སྣང་བ་དེ་དག་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ན་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་གྲུབ་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྣང་བ་ཐ་དད་པའི་ཐ་སྙད་མེད་དོ། །ཐུགས་རྗེ་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ཏེ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་པ་ན་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང༌། །དམ་པའི་དོན་གྱི་བདེན་པ་དང༌། །བདེན་པ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་བསྟན་འབྱུང༌། །གང་དག་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ནི། །ཡོང་མེད་མཐོང་བ་བློ་ཆུང་རྣམས། །ཞི་བ་ཉེར་ཞི་བལྟ་བྱ་བ། །དེ་དག་གིས་ནི་མི་མཐོང་ངོ༌། །གང་དག་ལ་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཡོད་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པ་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །དེས་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་དང་བྲལ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །རྐྱེན་ཀྱིས་ཡོད་པར་མ་བསྒྲུབས་ན། །ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་གཅིག་པ་མེད་པ་དེའི་ཚེ་ན་གཉིས་པོ་མེད་ཅེས་སོ། །ཇི་ཙམ་དུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སེམས་པ་དེ་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་གི །གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །རྟོག་པ་དང་ཡི་གེ་མེད་པ་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། སྤྱིའི་རྣམ་པར་སྒྲས་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ལེའུ་
― DTG121_Page_0310 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གསུམ་པ་ལས་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དཔྱད་པ་གཉིས་པའོ།། །།གྲུབ་པའི་མཐའི་ཚུལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གྲུབ་པའི་མཐའི་ཚུལ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དེ། ཚིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡི་གེ་མེད་པ་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་རྟོགས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ། སོ་སོ་རང་གིས་རྟོགས་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་བདུད་ཐམས་ཅད་སྤང་ཞེས་པ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་མི་མཐོང་ཞིང་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུར་གཉིས་དང་མི་གཉིས་པའི་རྟོགས་པའི་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་བདུད་ཐམས་ཅད་ལ་ཐུབ་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་མཛེས་སོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ནི་གྲུབ་པའི་མཐའི་ཚུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་བཤད་པའི་ཚུལ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བསྟན་པ་ཡན་ལག་དགུ་སྣ་ཚོགས་སུ་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པ་ཐབས་མཁས་པའི་ཆོ་ག་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཤད་པ་འཇུག་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་གང་དག་ལ་མི་གཉིས་པ་ཟབ་མོ་བཤད་པ་མངོན་དུ་མི་འཇུག་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ལ་གསུང་རབ་རྣམ་པར་གཞག་ཅིང་བཤད་པར་མཛད་དོ། །ཁ་ཅིག་ལ་ཡན་ལག་དགུ་སྟེ། སྐྱེས་པའི་རབས་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་དང༌། གླེང་གཞི་ནི་ད་ལྟར་དང་འདས་པའི་སྡེར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ཅིག་ལ་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། མདོ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པ་དང༌། ལུང་དུ་བསྟན་པ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང༌། ཆེད་དུ་
― DTG121_Page_0311 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྗོད་པ་དང༌། གླེང་གཞི་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་དང༌། ད་ལྟར་དང༌། འདས་པ་དང༌། སྐྱེས་པའི་རབས་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བ་དང༌། ཆོས་བསྟན་པའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་རབ་རིབ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཆུད་པ་ལས་གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པའི་དཔྱད་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ནི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར། སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་བརྗོད་དུ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །སྟོང་པ་ཞེས་པར་སྨྲ་མི་བྱ། །མི་སྟོང་པར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། །གཉིས་དང་མི་གཉིས་ཞེས་པར་ཡང༌། །བཞི་ལ་རྣམ་བཞི་ག་ལ་ཞིག །ཅེས་པའོ། །གསུང་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཕྱེ་སྟེ་བཤད་པ་མདོ་ནི་མདོའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་ལྟར་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་སྡེ་བཤད་པ་ནི། རྣམ་པར་འབྱེད་པ་རབ་ཏུ་འཆད་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདུལ་བའི་མདོ་སྡེ་ནི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །བཤད་པའི་མདོ་སྡེ་ནི་ལྷག་པའི་སེམས་ནི་མངོན་པར་དང་བར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ནི་ལུང་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པ་སྟེ། རིང་པོའི་ལུང་དང༌། བར་མའི་ལུང་དང༌། ལྡན་པའི་ལུང་དང༌། གཅིག་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལུང་གི་མདོ་རྣམས་སོ། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་མདོ་སྡེ་རྣམས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དང༌། ས་བཅུ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་དང༌། སྡོང་པོ་བརྒྱན་པ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ལྷ་མོའི་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའོ། །དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པ་ནི་རྒྱུད་རིང་བའོ། ལ་ལས་ནི་དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་རྣམས་ནི་གཅིག་པ་ཁོ་ནར་རྟོགས་པར་བྱེད་དེ། རྒྱུད་ཐུང་བ་ཙམ་ཞིག་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་གསུང་ནི་མདོ་ལས་སྤོབས་པ་དེ་ལྟ་བུར་བསྐྱེད་པའོ། །
― DTG121_Page_0312 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལུང་བསྟན་པ་ནི་མ་འོངས་པ་གསུངས་པའོ། །དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པ་ནི་གདངས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་མང་པོ་མགུ་བར་མཛད་དེ། ཇི་ལྟར་བར་ཏའི་གཙུག་ལག་ལས་འབྱུང་བ། །གན་དྷ་ར་ནི་ཤ་དབྱངས་དག་ནི། །སྙིང་རྗེའི་རོལ་བླང་བར་བྱ། །འཐབ་མོ་འཇིགས་པ་དང་བཅས་ལ། །བདེ་བར་དབྱངས་ནི་བླང་བར་བྱའོ། །ཞེས་ཏེ། ཆོས་བཤད་པས་ཀུན་ཏུ་སྐྱོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གསུང་བར་མཛད་དོ། །རློམ་པ་དང་དཔའ་བོ་ལ་སོགས་པར་གསུང་བར་མི་མཛད་པ་ནི་རྩེད་མོ་རློམ་པར་བླ་བ་ནི། ལྔ་པ་དབུ་མ་དབྱངས་དག་སྟེ། །དཔའ་བོ་དྲག་པོ་ངོ་མཚར་དུ། །དྲུག་སྐྱེས་ཁྱུ་མཆོག་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་པའོ། །གླེང་གཞི་ནི་སྔོན་འདས་པ་སྟེ། ལ་ལས་རྒྱུར་ཡང་བརྗོད་དོ། །ད་ལྟར་དང་འདས་པ་ནི་སྔ་མ་དང་འབྲེལ་བར་འགྲེལ་ཏོ། །སྐྱེས་པའི་རབས་ནི་སྔོན་གྱི་སྤྱད་པའོ། །རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་གཞན་དུ་སྤྱད་པ་ཉིད་དེ། ལ་ལས་དོན་གཅིག་པར་རྟོག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་དཔལ་སྡེའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་དང༌། གཙུག་ན་ནོར་བུའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པའོ། །སྐྱེས་པའི་རབས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱད་པ་ཉིད་དུ་གྲགས་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། མདོ་སྡེ་འགྲེལ་པའི་ཆོས་མངོན་པ་ནི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་པོ། །རྨད་དུ་བྱུང་བ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ལོ། །ཆོས་བསྟན་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་མན་ངག་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གསུམ་དུ་ཡང་རྟོགས་པ་ཇི་བཞིན་པར་གྱུར་པ་དང་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སོ། །ཡན་ལག་དགུ་ནི་གསུང་རབ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། གལ་ཏེ་དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་རྣམས་གཅིག་ཏུ་བསྡུའོ། །ཡང་ན་སྐྱེས་པའི་རབས་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་ནི་ད་ལྟར་དང༌། འདས་པ་དང་གླེང་གཞི་རྣམས་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་ཞེས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའམ། ཡང་དག་པར་བསྡུ་པར་མཛད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མདོ་དང་རྒྱ་ཆེར་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
― DTG121_Page_0313 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བྲོ་དང༌། བྲོའི་འབྱུང་གནས་དང༌། མིག་རྩི་དང༌། གཏེར་མི་ཟད་པ་དང༌། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། རལ་གྲི་དང༌། གཞལ་མེད་ཁང་ལ་སོགས་པ་སྔགས་ཀྱིས་འགྲུབ་པའི་འདུ་བྱེད་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་བསྐང་བའི་ཕྱིར་མཁོའོ། །ཉན་ཐོས་པ་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྟོང་པའི་རྣམ་པར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་སྐྱོ་བ་དང་འདོད་པ་ཆུང་བ་རྣམས་ལ་བྲོ་དང་བྲོའི་འབྱུང་གནས་དང༌། མིག་རྩི་མི་དགོས་སོ། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོར་ཟུར་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་དགའ་བོས་ཡང་དག་པར་བསྡུ་བ་ན་སྨྲས་པ། སྟོབས་བཅུའི་གསུང་ནི་གཞལ་དུ་མེད་པ་སྟེ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལྷའི་འཇིག་རྟེན་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་མང་པོ་གང་དག་བདག་གིས་མ་ཐོས་ཤིང༌། དགེ་སློང་ཕ་ཁ་ཅིག་གིས་ཐོས་སོ་ཞེས་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་ལྟར་གནས་བརྟན་བཅུན་གཙོའི་ཚིག་གིས་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་བ་གསུམ་པོ་ཐོབ་པའི་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐོག་མའི་རི་དང༌། ཐ་མ་རིའི་གནས་སུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་སྡེ་སྣོད་བདུན་དུ་ཡང་དག་པར་བསྡུ་པར་བྱས་སོ། །འཕགས་པ་འོད་སྲུངས་དང༌། འཕགས་པ་དགའ་བོ་དང༌། ཨུ་པཱ་ལི་ལ་སོགས་པས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་སྡེ་སྣོད་གསུམ་ཡང་དག་པར་བསྡུས་སོ། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བར། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ཟུང་བྱུང་བ་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོར་བསྡུ་བ། ཆོས་ལྔ་རྣམས་དང་རང་བཞིན་དང༌། །རྣམ་བར་ཤེས་པ་བརྒྱད་རྣམས་དང༌། །བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་ནི། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་འདུས། །ཞེས་ཏེ་དེ་ལ་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། མིང་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཆོས་ལྔའོ། །དེ་དག་ནི་བརྟགས་
― DTG121_Page_0314 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་བསྡུ་སྟེ། མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་ནི་གཞན་གྱི་དབང་དུ་བསྡུའོ། །མིང་ནི་བརྟགས་པར་རོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དག་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་རོ། །ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ན་མཚན་མ་སྟེ། རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུའོ། །དེ་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་དེ། གཞན་གྱི་དབང་གསལ་བའི་གཟུགས་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །མིང་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །བརྟགས་པ་ལས་སྐྱེ་བས་ན་དེ་ལྟ་བུའི་ཕྱིར་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཤེས་རབ་དཔྱོད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ། ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་དངོས་པོ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །བདག་མེད་པ་གཉིས་ནི། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། ཚོགས་སུ་མི་གནས་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནང་དང་ཕྱིའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་ཏེ། རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཚོགས་སུ་གནས་པ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདིར་གསུངས་པ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་སོ། །སྣང་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེས་པ་ལ། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་སོ། །མི་འཇིགས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྟག་པ་གང་ཟག་ལ་སོགས་པ་མེད་དེ་མ་སྐྱེས་པས་ན་རི་བོང་གི་རལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཁོ་ནའོ། །དེ་དེ་ལྟར་བདག་མེད་པ་གཉིས་ནི་སྟོང་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐབས་སུ་བཤད་པ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །རང་བཞིན་ནི་ཆུད་པའི་དབྱིངས་ཏེ། ཆོས་ལྔའི་གནས་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ལ་འགལ་བ་མེད་དོ། །བཙུན་
― DTG121_Page_0315 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཁྱད་པར་དུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་བ་རྟོགས་པར་མཛད་པའི་སླད་དུ་བསྟན་པ་ནི་ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་དག་མིག་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། གསོག་དང༌། གསོ་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཙམ་པ་དང༌། འདུས་བྱས་སུ་མཐོང་ངོ༌། །དེ་བས་ན། གཟུགས་ནི་དབུ་བའི་གོང་བུར་མཚུངས། །ཚོར་བ་ཆུ་ཡི་ཆུ་བུར་འདྲ། །འདུ་ཤེས་སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུ་སྟེ། །འདུ་བྱེད་ཆུ་ཤིང་དུ་ནི་སྣང༌། །རྣམ་ཤེས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་པ་ཉི་མའི་གཉེན་གྱིས་གསུངས། །ཞེས་པའོ། །དེ་དེ་ལྟར་གསུང་རབ་དང་མི་འགལ་བ་ལ། ཁ་ཅིག་གིས་ནི་འདོད། ཁ་ཅིག་གིས་ནི་མི་འདོད་དོ། །འདོད་པ་དང༌། མི་འདོད་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་མི་སྤོང་ཞིང་བརྙས་བས་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་ངན་སོང་ངོ༌། །མཁས་པ་རྣམས་ནི་ལེགས་པར་གསུངས་པ་འཛིན་པ་ཡིན་པས་ན་ཤེས་རབ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཉན་པར་བྱེད་དོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །ཉན་ཐོས་དང་མུ་སྟེགས་ཀྱི་རྟོག་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང༌། ཚངས་པ་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ལས་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་སུས་ཇི་ལྟར་སྦྱོར་བ་དེས། དེ་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བས་ན་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་འབྱེད་པས་དབྱེ་བ་ན་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །དེས་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་མཛད་སྤྱོད་དོ། །མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་
― DTG121_Page_0316 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྲལ་བ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་མཐའ་ཡས་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་རངས་པར་མཛད་པ། ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཤེས་བྱ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནར་རོ། །དེའི་བགེགས་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པས་བསྒྲིབས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་ཡང་དག་པ་ཉིད་ཉེ་བར་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ཡང་མི་ཤེས་སོ། །ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་པ་མེད་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ན་མིག་གི་ལིང་ཏོག་དང་བྲལ་བ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་ཤེས་སོ། །ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བསྒོམ་པའི་རིམ་པར་དབྱེ་བ་ན་ཡེ་ཤེས་གོང་མ་ནས་གོང་མར་ཁྱད་པར་གང་དང་གང་ཡོད་པ་དེ་དང་དེ་ནི་སྔོན་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་ལས་ཚོགས་ཀྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། སློབ་མ་རྣམས་ཁྱད་པར་དུ་མཁས་པར་འབྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །སྐྱེས་མ་ཐག་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དགའ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་སྣང་སྟེ། དེས་ན་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཚེ་གཞན་དུ་མཆོག་གི་རིམ་པར་དབྱེ་བ་ན་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འགྱུར་རོ། །ལྟ་བ་གཉིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བའོ། །རྐྱེན་ནི་མི་རྟག་པ་དེ་མ་ཐག་པ་ཙམ་གྱིས་སོ། །མི་སྤང་བ་ནི་སྤང་བར་མི་བྱ་བ་སྟེ་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་ཟག་མེད་ཅེས་པ་ནི་རྟག་པར་སྣང་བ་རྣམ་པར་རྟག་པ་ནི་མེད་དོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཕུང་པོ་ལུས་གཞན་གྱི་དབང་ལ་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བར་རྒྱུ་ཡོད་དོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་གྲུབ་པའི་མཐའི་ཚུལ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་དཔྱད་པ་གསུམ་པའོ།། །།ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་བའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་གསོལ་བའི་ལན་དུ་གསུངས་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་
― DTG121_Page_0317 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོ་དོན་རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པས་མི་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དོན་རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་སྣ་ཚོགས་ནི་སྣང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ནང་འཁྲུགས་པའི་མཐུས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་རྟོག་པའི་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་རྫས་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གང་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོད་པ་དེ་དེ་ལྟ་བུའོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་དེ་ལྟ་བུ་སྟེ། དོན་དམ་པ་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པ་ལས་བཟློག་པའོ། །དེ་ཇི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་ཚད་མས་གནོད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་འཇུག་པ་དེ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པ་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པ་ཡང་དབང་པོའི་ཤེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཆ་ཤས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་དཔེ་ལས་འདས་པ་དེར་ཡང་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་མཚུངས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེར་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེས་གླེངས་པའོ། །དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ཤིང་ཞེས་པ་ནི་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་སྟེ། དོན་དམ་པ་ལས་ལོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟག་པ་དང༌། མཛེས་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་དབང་གི་གཟུང་བའི་ཆ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་དོན་ཏེ། རྨི་ལམ་ལྟར་སྣང་བ་ལས་སླུ་བ་དང༌། སླུ་བ་མེད་པའོ། །ཡོད་པ་དང༌། མེད་པར་ལྟ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་ལྟ་བའོ། །སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བདག་དང༌། བདག་གིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་གསུངས་པ། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཞེས་པའོ། །འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་
― DTG121_Page_0318 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱང་དེ་སྟེ་རྒྱུ་ལས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་འདི་ཡིན་ན་ནི་དོན་དང་སྒྲའི་ཆོས་སུ་མཐུན་པས་ཇི་ལྟར་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མ་མཆིས། དེས་ན་མི་མཚུངས་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གླེངས་པ་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་གླེང་བ་ལ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་མཛད་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་བ་འམ་ལྡོག་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཏེ། ཡང་དག་པ་ལ་དེས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྣང་བའི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་རྟོག་པ་སྟེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བྱིས་པ་རྣམས་རང་གི་སེམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་སྒྲོ་བཏགས་པས་བསམ་པ་སྐྱོན་ཅན་དུ་གྱུར་ནས་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བརྟགས་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པས་ལོ་རྒྱུས་ལས་བྱུང་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་འབྱུང་བར་བཤད་དོ་ཞེས་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་འཕགས་པ་བཙུན་གཙོ་བྱམས་པས་བཤད་པ་ནི། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཡོད། །དེས་ན་གཉིས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་དེ་ན་ཡོད། །དེ་ལ་ཡང་ནི་དེ་ཡོད་དོ། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཞེས་པས་ཏེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འདུས་པ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ནང་འཁྲུགས་པས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་འབྱུང་སྟེ། དེས་ན་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །དེ་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་དེ་ན་ཡོད་དོ། །དེ་ན་ཡང་དེ་ཡོད་དེ། བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྣང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ནོར་བའི་རྣམ་པ་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་མེད་པ་ཉིད་པས་ན་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །ཐོག་མ་མེད་
― DTG121_Page_0319 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གང་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་རྟོག་པ་དེ་ལ་ཡང་ཐ་དད་པའི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་བར་མི་རུང་བར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རིགས་པ་བཞིན་གྱིས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་མི་སྐྱེ་ཞེས་ཏེ། ཡོད་པ་ནི་དངོས་སུ་ཡོད་པས་གྲངས་ཅན་ལ་སོགས་པས་ཀུན་བརྟགས་པའི་སྐྱེ་བ་མི་རུང་ངོ༌། །མེད་པ་ཡང་དངོས་པོ་བྱ་མི་ནུས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་ཅེས་པ་ནི་ཅང་མི་བྱེད་པ་ནི་བྱེད་པ་དགག་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། རྣམ་གྲངས་མང་པོར་བཤད་དོ། །འོན་ཏེ་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་མི་སྐྱེ་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་འདིས་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་ཡང་མི་རུང་ངོ་ཞེས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པའི་ཐ་སྙད་མི་རུང་བ་ནི་དོན་ཇི་བཞིན་པའི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་ངོ༌། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཞན་དུ་ན་ཞེས་པ་ནི་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོར་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོས་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ལ་ཀུན་བརྟགས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་གནས་སོ། །འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ཡང་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་རབ་ཏུ་ཆུད་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་པ་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་སྣང་བར་མཛད་པའི་དོན་དུ་ལས་དང་འབྲས་བུར་སོ་སོར་ངེས་པར་འབྲེལ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །སྣང་བ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་ཕྱོགས་དང༌། རྒྱུ་དང༌། དཔེ་དང༌། ཁྱབ་
― DTG121_Page_0320 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཚུལ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པར་མཐུན་པར་གསུངས་སོ། །གང་སྐྱེས་པར་རིག་པ་དེ་ནི་མི་རྟག་པ་སྟེ། ཐལ་མོའི་སྒྲ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། ཆུ་ཟླ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མའི་མཐར་སྟོང་པའོ། །སྐྱེས་པ་ནི་རིག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚད་མས་ཆུད་པ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བསླད་དེ། གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ནི་གཟུགས་ཡོད་ལ་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་མེད་དོ་ཞེས་གང་དག་གྲངས་ཅན་དང༌། ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་དང༌། འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་དེ་དག་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ནི་སྣང་བ་ཙམ་དང༌། མཚུངས་པས་ན་ལྷག་པར་བསྒྲུབ་པ་མེད་དོ་ཞེས་སྤྱིས་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་དུ་གསུངས་སོ། །གང་གིས་གཟུགས་ནི་དེ་ལྟར་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་ཡོད། ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་མེད་དོ་ཞེ་ན་ནི་མི་མཚུངས་པར་སྨྲ་བར་ཡང་འགྱུར་ན་དེ་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གླེངས་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ནི་བླ་འོག་ཏུ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་འབྱེད་པས་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱང་ཡན་ལག་མེད་པས་ན་བླ་འོག་ཏུ་ཆགས་ཤིང་ཚོགས་སུ་འདུ་བར་མི་རུང་བ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་དབང་དང་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་བསླད་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྣ་ཚོགས་གྱི་རྣམ་པ་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ནས་ཤེས་པར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པས་གནས་སོ། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཐུགས་རྗེས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དག་གིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་པ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པར་ཡང་ཆོས་འཆད་པ་འབྱུང་
― DTG121_Page_0321 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ངོ། །བརྟགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྣམས་སུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུ་བ་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གཉིས་སུ་བསྡུའོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་རྣམས་དང༌། འགོག་པ་དང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་བསྡུའོ། །ཁམས་གསུམ་འདི་ནི་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་སོ། །ས་བཅུ་པ་དང༌། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས་གསུངས་པ་ནི། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཡང་ལང་ཀར་གཤེགས་པར་གསུངས་པ། བརྟགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ཞེས་ཏེ། བརྟགས་པ་དངོས་པོ་ཙམ་པ་དང༌། །ཁྱད་པར་དུ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས། །རང་གི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ། །ཆོས་ཉིད་གཟུགས་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའོ། །དེ་ལ་བརྟགས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་ཉིད་དུ་བརྟགས་པའོ། །དེ་ཉིད་ལ་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་གི །རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་བརྟགས་པའི་ཡུལ་ནི་མེད་དོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་འཁྲུལ་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་གྲུབ་པ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །འཕགས་པ་བཙུན་གཙོ་བྱམས་པའི་དགོངས་པ་བྱེད་པ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་དུ་རྟོག་པའི་བཤད་པ་ནི། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །དེ་ན་དོན་མཐོང་རྣམ་པར་ཤེས། །དེ་ཡི་ཁྱད་པར་སེམས་ལས་བྱུང༌། །ཞེས་པ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་ཆོས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོགས་སུ་བསྡུའོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་སེམས་
― DTG121_Page_0322 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །ཀུན་དུ་འགྲོ་བ། ཚོར་བ་སེམས་པ་འདུ་ཤེས་དང༌། །འདོད་པ་རེག་པ་བློ་དྲན་དང༌། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མོས་པ་དང༌། །ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་ཀུན་ལ་སྟེ། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་པ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེར་རིག་པ་དང༌། རིག་པ་པོའི་དངོས་པོར་སེམས་བདག་ཉིད་ལ་ཡང་མི་རྒྱུན་བག་ཆགས་ཀྱིས་དུས་ཀྱི་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སྣང་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་ཅི་སྨོས། འོན་ཀྱང་ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐུལ་ཏེ། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དག་པ་རྣམས་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གཉེན་པོར་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པའི་རྣམ་པར་སྤྱིར་སྒྲ་དང་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་ཡང་ཆོས་སྟོན་པ་འཇུག་སྟེ། དེ་ནི་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྣམས་སུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འབྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བརྟགས་པ་ལ་རྣམ་པ་བཅུར་སྔར་བཤད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ལྔ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་ལྔ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་མོའི་བརྩམས་པའི་རྫས་དང༌། ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པར་རྟོག་པས་བརྟགས་པ་ཁོ་ནར་བརྟག་གོ །གཞན་གྱི་དབང་ནི། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཞེས་པར་གསལ་ལོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི། །གཞན་གྱི་དབང་དུ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་དམ་པ་དང་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བཤད་པ་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུས་
― DTG121_Page_0323 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཏབ་པའི་འདུ་བྱེད་སྣ་ཚོགས་ཉིད་འབྱུང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་སྒྲས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་ཀུན་གཞི་འདི་ལས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཞན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེར་ཡང་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བ་ལ་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་ལ་སོགས་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ཉིད་དུ་མཚན་མ་དང༌། མིང་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་ཆོས་ལྔ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །དེ་ལ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། གཞན་གྱི་དབང་སྒྲ་དང་དོན་དུ་འབྱེད་པ་ན་མཚན་མའོ། །གཞན་གྱི་དབང་དེ་ཉིད་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའོ། །མིང་ནི་བརྟགས་པའི་དངོས་པོར་བསྡུ་སྟེ། ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་དུ་བསྡུའོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དག་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་བསྡུ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་གྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཡང་དག་པའི་མཐའ་རྟོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་དང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་མདོའི་དོན་དུ་དཔྱད་པ་བཞིན་པའོ།། །།རྒྱུ་རྣམས་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས། །གང་རྣམས་འཇིག་རྟེན་འབྱུང་ཞེས་པ། །མཐའ་བཞི་དང་ནི་ལྡན་པ་སྟེ། །དེ་དག་ང་ཡི་ཚུལ་ནི་ཤེས། །ཞེས་པ་ནི་གཉིས་མེད་པའི་ཤེས་པ་ལ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གཟུང་གི །གཉིས་མེད་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གཉིས་ཀྱི་གཟུགས་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་འབྲེལ་བ་ཡང་འཛིན་གྱི། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང་འབྲེལ་པ་ནི་མེད་དོ། །སྐད་ཅིག་གི་
― DTG121_Page_0324 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དུས་མ་གཏོགས་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་ལྟར་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་བ་རྣམས་ཀློག་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་ཏེ། དེ་དེ་ལྟ་བུར་ལྷག་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་མེད་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགོག་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་འབྱུང་བ། །འགོག་མེད་སྐྱ་བ་མེད་པ་དང༌། །རྟག་མེད་ཆད་པ་མེད་པ་དང༌། །གཅིག་དོན་དུ་མའི་དོན་མིན་དང༌། །འོང་བ་མེད་པ་འགྲོ་བ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སྔར་བཤད་པའོ། །གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་བྱས་ན། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ལྡན་དེར་རིག་སྟེ། །འོན་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདུས་མ་བྱས། །འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་རུང༌། །དེ་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་སྨྲ་བ་བདུན་དུ་ཕྱེ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་རིག་པར་བྱའོ། །གྲངས་ཅན་རྣམས་ནི་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། ཡོད་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་པ་ནི་དངོས་པོར་ཡོད་པས་ན་སྐྱེ་བར་མི་རིགས་སོ། །མེད་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་པ་ན། ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཀུན་རྟོག་པ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པར་བྱེད་པ་ནི། ཅི་ཡང་མི་བྱེད་པ་སྟེ། བྱེད་པ་དགག་པར་བྱེད་པས་གྱུར་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ལན་དུ་མར་བཤད་པའོ། །གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྨྲ་བར་མི་བྱ་བར་འགྱུར་བའོ་ཞེས་ཏེ། བསྟན་པ་ལ་ནི་རང་བཞིན་གཉིས་སུ་མི་སྲིད་དེ། དེར་གང་དོན་བྱེད་ནུས་དེ་ཡོད། །ཅེས་ལན་དུ་མར་བསྒྲུབས་པའོ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། །ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུ་གསུངས་པ། གང་ཕྱིར་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བས་ན། །ཞེས་པ་སྟེ། གང་ཟག་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་དེ་དང་དེ་དག་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །རྐྱེན་རྣམས་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་སྟེ། །འབྲས་བུ་
― DTG121_Page_0325 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལས་ནི་མི་སྲིད་སྐྱེ། །ཞེས་པ་ནི་རྨི་ལམ་དུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་རྒྱུན་བཞིན་ནོ། །དེ་སྟེ་འབྲས་བུ་ལས་འབྱུང་ན་ཉེས་པ་ཅིར་འགྱུར་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། འབྲས་བུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བས་ན། །འབྲས་བུ་ལ་ནི་འབྲས་མི་སྐྱེ། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རབ་འགྱུར་བས། །འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་པ་སྟེ། གལ་ཏེ་འབྲས་བུ་ལས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་ན་ནི་ལྷན་ཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། མ་ཞིག་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །ཞིག་པ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེས་པའི་མཐུ་མེད་དེ། སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་འབའ་ཞིག་གོ །ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལུང་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པས་ཀུན་བརྟགས་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང་འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ལྷག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་པ་མེད་པར་འབྱུང་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ལའང་མེད་ན་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལྟ་ག་ལ་ཞིག །སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགོག་པ་མེད་པ་སོགས་པ་དེ་ལྟ་བུར་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །བསྡུ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་འཆད་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། དོན་དམ་པར་དཔྱད་པ་ན་སྔར་བཤད་པའོ། །དམིགས་དང་དམིགས་བྱ་མེད་པར་ཡང༌། །ནམ་ཞིག་འདུས་བྱས་རྣམས་མཐོང་ན། །སེམས་མེད་པ་ཡི་སེམས་ཙམ་སྟེ། །སེམས་ཙམ་དུ་ཡང་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་པ་ནི་ནམ་ཞིག་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་དམིགས་པ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཐ་དད་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པར་འདུས་བྱས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བར་མཐོང་བ་དེ་ན་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་གནས་པ་ན་སེམས་ཙམ་དུ་ངས་བཤད་དོ་ཞེས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
― DTG121_Page_0326 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པས་གཉིས་དང་མི་གཉིས་པར་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ན་སྒྲ་དང་དོན་དུ་འབྱེད་དོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ནི་སྔ་མའི་ལེའུར་ཡང་དཔྱད་པ་སྟེ། རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང༌། །སྐྱེ་ཞིང་འགག་པ་དེར་མེད་དེ། །རྐྱེན་རྣམས་བརྟགས་པ་ཉིད་དག་ནི། །སྐྱེ་བ་དང་ནི་འགག་པའོ། །ཇི་ཙམ་དུ་ནང་འཁྲུགས་པའི་རྒྱུ་ལས་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལྟ་བུར་སྣང་བ་དེ་ཙམ་དུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པར་ཐ་དད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་སོ། །གང་གི་ཚེ་ན་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་འབྱུང་བར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པ་པོའི་དངོས་པོར་སེམས་བདག་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཡང་མི་རྒྱུ་ན་རྐྱེན་དུ་སྣང་བའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེར་འགྱུར་བའི་གནས་ལྟ་ཞིག་ག་ལ་ཡོད་དེ། འོན་ཀྱང་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སངས་རྒྱས་བཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ལན་མང་པོར་བཤད་པ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་བཤད་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་ལྟར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་བསྡུ་བའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཙམ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དབྱིབས། །རྐྱེན་དང་དངོས་པོ་སྤངས་པ་སྟེ། །མཐར་ཐུག་པ་ནི་ཚངས་པའི་མཆོག །དེ་ནི་ཙམ་ཞེས་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་ཏེ། ཡན་ལག་གི་རྣམ་པའི་ཆ་དེ་ཙམ་རྡུལ་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པའི་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་དངོས་པོ་སྤངས་པ་སྟེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་དབྱིབས་ཕྱི་རོལ་གྱི་མེད་དོ། །མཐར་ཐུག་པ་ནི་དམིགས་སུ་མེད་པ་དང་རྫོགས་པའོ། །དེ་ལ་ཚངས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་མི་གཉིས་པའི་སེམས་སུ་དགོངས་པའོ། །བདག་ནི་བརྟགས་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རྫས་ཡོད་དངོས་པོ་མ་
― DTG121_Page_0327 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཕུང་པོའི་ཕུང་པོ་ཉིད། །བརྟགས་པ་ཡིན་ཏེ་རྫས་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ནི་གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། ཁྱབ་པའི་རང་བཞིན་དང༌། ཕྲ་བའི་བདག་ཉིད་དུ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་བདག་རྣམས་ནི་དམིགས་སུ་མེད་དེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་འབའ་ཞིག་ལ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་བདག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་གོ །ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དངོས་པོར་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །བརྟགས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟ་བུར་རྫས་སུ་མེད་དོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཡང་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་བསྒྲུབ་པར་རིག་པར་བྱའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་བཞི་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་མཚན་ཉིད་ནི་མཚན་མའོ། །རྒྱུ་ནི་བྱེད་པའོ། །སྣོད་ནི་འཇིག་རྟེན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མི་སྣང་ངོ༌། །ཅིས་ན་ཡང་དངོས་པོ་རྣམས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པར་སོ་སོར་མི་སྣང་ཞེས་པ་དང༌། རིག་པའི་ཁྱད་པར་གསུངས་པ། ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་རྣམ་བཟློག་ཅིང༌། །རྟོག་དང་བརྟག་པ་སྤངས་པ་སྟེ། །དམིགས་མེད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི། །སེམས་ཙམ་དུ་ཡང་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་ཏེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། བརྟག་པ་དང༌། རྟོག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་དམིགས་ཤིང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱང་འཇུག་ན་མི་གཉིས་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །ཅིས་ན་ཡང་དམིགས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་མེད་ཅེས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། དངོས་མིན་དངོས་མེད་མ་ཡིན་པ། །དངོས་དང་དངོས་མེད་རྣམ་པར་སྤངས། །དེ་བཞིན་སེམས་ལས་གྲོལ་བ་ནི། །སེམས་ཙམ་དུ་ཡང་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་
― DTG121_Page_0328 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བའི་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཉམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་འདིར་གསུངས་པ་ན་སྨྲ་བ་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་རྒོལ་བ་རྣམ་པར་བཟློག་པའོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པ་སྐྱེ་བ་དང་འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་དང་བྲལ་བ་འདི་ནི་ས་བརྒྱད་དུ་སྟེ། སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུད་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་ཞིང་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་སྟེ། སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རིམ་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོས་པའི་མེ་ལོང་གི་རང་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་འདིར་གསུངས་པ། སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །རང་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་སེམས་ཙམ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོས་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་འཕོས་པ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོས་པ་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ནང་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོས་པ་ནི་བྱ་བ་ནན་ཏན་གྱི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དག་པ་འཇིག་རྟེན་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིད་ཀྱི་སྐུ་ཆོས་སྟོན་པར་གཞག་གོ །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་གནས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་མཐར་ཐུག་པ་ག་ལ་ཡོད་དེ། ལེགས་པར་གསུངས་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཟླ་བ་ལས་འོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་བཤད་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་མི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྟོན་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་སྟོང་པའི་མཐའ། །མྱ་ངན་མཐའ་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས། །སྣ་ཚོགས་ཡིད་ཀྱི་ལུས་རྣམས་ནི། །སེམས་ཙམ་དུ་ནི་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་པ་སྟེ། སེམས་ཙམ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་གཅད་དོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་
― DTG121_Page_0329 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏིང་ངེ་འཛིན་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཆོས་གདོན་མི་ཟ་བ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ། ཡེ་ནས་གནས་པའོ་ཞེས་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་ཀློག་གོ །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་ནང་གློངས་པའི་མཐུས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། མིག་ཡོར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་པས་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ། དེས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། དེ་ལྟ་བུ་ཉིད་དུ་གནས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དུ་སུས་ཀྱང་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསླད་པ་རྣམ་པར་སྤོང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་ནམ་མི་དམིགས་པ་དེ་ན། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཡང་དག་པ་རིག་པ་སེམས་ཙམ་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ངོ་བོ་ཉིད་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་སྔོན་མེད་པ་ལས་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། ཐོག་མར་ཞི་ཞིང་མ་སྐྱེས་པ། །རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་མྱ་ངན་འདས། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་ན། །ཆོས་རྣམས་དངོས་པོར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྟན། །ཞེས་པ་སྟེ། ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ཞི་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་གིས་བསླད་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་གསེར་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྦྱང་གི་སྔོན་མེད་པ་སྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམ་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང་འབྲེལ་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་གྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ལ་གཞན་པ་དང༌། གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་
― DTG121_Page_0330 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཉིས་པོ་མེད་དོ། །གཅིག་པོ་ཉིད་ནི་སུ་དང་ཡང་མི་འབྲེལ་ཏོ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་ངེས་པར་འབྲེལ་བར་བསྟན་པར་བྱའོ། །མི་གཉིས་པ་ལ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐ་དད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དོ། །དེས་ན་སེམས་བདག་ཉིད་ལ་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པ་པོའི་དངོས་པོར་ཡང་མི་རྒྱུན་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་རྣམས་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རྣམ་གྲངས་དེ་བཞིན་ཉིད། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་ཏེ་འབྱུང་བ་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་ལྟ་བུ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་འཁོར་ལོས་རེ་བ་མང་པོ་ཡོངས་སུ་སྐོང་བའི་ཡིད་ཀྱི་སྐུས་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་འབྱུང་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཐུགས་དོགས་ནས་གསུངས་པ། རྣམ་རྟོག་བག་ཆགས་འབྲེལ་པ་ཡི། །སྣ་ཚོགས་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། །མི་རྣམས་ལ་ནི་ཕྱི་རོལ་སྣང༌། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་སེམས་ཙམ་མོ། །ཞེས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སེམས་ཙམ་ག་ལ་ཡོད་པ་སེམས་ཙམ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འབྱུང་བ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་མཐུ་དང༌། མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པའི་མཐུ་ལས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཁོར་བ་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སད་པ་དང༌། བདག་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པའི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྣང་ངོ༌། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོག་མར་བྱས་ཏེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། མཛེས་
― DTG121_Page_0331 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འཁོར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་སྤོང་ངོ༌། །དགེ་བར་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡང་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་འབྱེད་པས་དབྱེ་བ་ན། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པར་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་སྤང་བའི་རྒྱུ་མེད་དེ། འཁོར་བ་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་གནས་སོ། །སྙིང་རྗེས་གཉེར་བའི་བདག་གི་ལུས་ཆེན་པོ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང༌། མཉེན་དེས་ཆེ་ཞིང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་སེམས་ཙམ་ལགས་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། ཕྱི་རོལ་སྣང་བ་ཡོད་མེད་དེ། །སེམས་ནི་སྣ་ཚོགས་རྣམས་སུ་སྣང༌། །ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །སེམས་ཙམ་དུ་ནི་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་པ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སུན་དབྱུང་བ་ནི་འདིར་ཐམས་ཅད་ལ་གསལ་བས་ན་ཇི་ལྟར་གྲངས་ཅན་དང༌། ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་དང༌། འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པ་ན་པ་ལ་སོགས་པ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་དེ་ལྟར་མེད་དོ། །རྡུལ་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྱིས་ཡན་ལག་གི་རྫས་བརྩམས་པ་ནི་རྫས་ཀྱིས་རྫས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྩོམ་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་གྱིས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་རྩོམ་མོ་ཞེས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་མདོའོ། །སྣང་བ་དང་མི་སྣང་བ་རྣམས་ལ་ནི་མངོན་སུམ་ཚད་མ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྣང་བ་དང༌། རིས་མཐུན་པའི་ཡོ་བྱད་དང༌། བློ་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུས་རླབས་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་ཡན་ལག་མེད་པ་དང༌། གྲངས་དུ་མ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་སྤུན་ཚད་ཆུང་བ་རྣམས་ལས་ཚད་ཆེ་བ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྫེས་སྐྱེའོ་ཞེས་ན་ཡི་ཡ་ཡི་ཀའི་མདོའི་ལོ་རྒྱུས་སོ། །གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཕྱི་རོལ་གྱི་སེམས་པ་མེད་པ་དག་གིས་གནས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྩོམ་མོ། །སྐྱེས་བུའི་རང་བཞིན་ནི་ཚོར་བ་ཅན་ཏེ། ཇི་ལྟར་བའི་འོ་མ་ཚོར་བ་མེད་
― DTG121_Page_0332 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་བེའུ་ཚོར་བ་ཅན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་དེ་ལྟར་ཚོར་བ་མེད་པའི་གཙོ་བོ་སྐྱེས་བུ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་འབྱུང་ངོ༌། །གསལ་བ་འདི་ནི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་དང་ལྡན་པས་ན་དེའི་རྒྱུ་ཡང་མི་གསལ་ཞིང་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་དང་ལྡན་པ་ཡོད་པའི་རིགས་སོ། །སའི་འབྲས་བུ་བུམ་པ་དང༌། ཕྲུ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་མཐུན་པར་མཐོང་བའོ། །ཐོག་མའི་རྒྱུའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་འབྲས་བུའི་ཡོན་ཏན་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཚོར་བ་ཅན་མ་ཡིན་ལ། ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྐྱེས་བུ་ནི་ཚོར་བ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀ་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། བདག་གི་ཤེས་པས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་ཏོ་ཞེས་པ། འདུ་བ་དང་ནི་གྱེས་པ་དང༌། །སྲོག་གི་ལུས་ཀྱི་ཚད་ཅན་ཏེ། །དེ་ནི་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས། །ནམས་ཀྱང་ཕྲ་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་ཏེ། དེས་ན་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པའི་བྱེ་བྲག་ཡོད་དོ་ཞེས་སོ། །དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་ནི་ཀུན་དུ་དམིགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་དུས་གཞན་པའི་བདག་ཉིད་དེ། ཡུལ་དེ་དང་ནི་གཞན་ཡང་རུང༌། །རྨི་ལམ་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །མྱུར་དུ་འཁོར་བའི་འདུ་བྱེད་ཀྱིས། །འགལ་བ་འཁོར་ལོར་འཁོར་ལོ་ཡོད། །དྲི་ཟའི་གྲོང་དུ་སྤྲིན་རྣམས་དང༌། །ཡང་ན་སྔོན་མཐོང་ཁང་པ་རྣམས། །སྨིག་རྒྱུ་ཆུ་ཡི་རྣམ་ཤེས་ལ། །དེ་བཞིན་པ་ཚ་འོད་ཟེར་སྤྲོས། །དེ་ལྟར་རབ་རིབ་སྩོགས་ཤེས་ལ། །ཉི་མའི་འོད་ལ་སོགས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་རྒྱང་ཕན་པ་རྣམས་སྨྲ་བ་ནི། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་སྣང་བས་ན་མཐོང་པ་མི་འཐད་དོ་ཞེས་བྱར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་རྣམས་ནི་ཡང་དག་པའོ། །དེ་དག་ལ་ཚོར་བ་སྐྱེ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཆང་གི་མཐུ་བཞིན་ནོ། །སྲོག་རྣམས་ནི་ཆུའི་ཆུ་བུར་ལྟ་བུ་སྟེ། སྐྱེས་བུའི་ལུས་ནི་ཚོར་བས་སྣང་བར་བྱས་ནས་དེ་འདུས་པ་ལས། ལུས་དང་དབང་པོ་གདགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་རྣམས་སོ། །དེ་ལྟ་བུར་
― DTG121_Page_0333 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེར་རྒོལ་བ་མཐའ་དག་ཐུབ་པ་དབང་ཕྱུག་གི་མཆོག་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཚིག་གི་དབང་པོ་བླ་མས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལྟ་བུར་སུན་འབྱིན་པ་དེ་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདིར་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་སོ། །འོ་ན་སྣང་བ་འདི་ཅི་ཞིག་ཅེས་པ་དང༌། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་པའོ། །གང་སྦོམ་པོ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་གཅིག་ཏུ་ཀུན་རྟོག་པ་དེ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་གཅིག་པར་མི་རུང་བ་ནི་བཅོས་པ་དང༌། མ་བཙོས་པ་དང༌། བསྒུལ་བ་དང༌། མ་བསྒུལ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་དང༌། ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཏིལ་དང་འབྲས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དང༌། ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ན་གཅིག་པར་མི་རིགས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ཏེ། འགལ་བའི་རྫས་དུ་མ་སྤུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །གང་དག་ཡན་ལག་མེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་བླ་འོག་ཏུ་ཆགས་པའི་ཚོགས་སུ་མི་རུང་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །ཡན་ལག་གི་ཡུལ་དུ་རྣམ་པའི་ཆར་བརྟེན་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། །དབུས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་དེ་འོག་མའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཐར་གང་གནས་པ་དེ་ཉིད་གོང་མའི་ཕྱོགས་སུ་ཅིས་ན་གནས་པར་མི་འགྱུར། དེས་ན་ནང་གློངས་པའི་མཐུས་ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང་གནས་སུ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པ་དུ་མའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་ན་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་མེད་པར་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ཡུལ་དང༌། ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ན་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཉིད་གནས་སོ། །དག་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་
― DTG121_Page_0334 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་སློབ་དཔོན་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དཔྱད་པ་ལས་བསྡུ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཤད་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བའི་དབུ་མ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ལྔ་པའོ།། །།དེ་ནས་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྒྲ་ཇི་བཞིན་གྱི་དོན་དུ་གཟུང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་གསུངས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་གཟུང་བ་ལ་ནོངས་པ་ཅིར་འགྱུར། ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་རང་བཞིན་མེད་པ་གསུམ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དབང་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པ་ཞེས་ཏེ། བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་དོ། །གཞན་གྱི་དབང་སྣ་ཚོགས་སུ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་དོ། །དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དེ་ལྟ་བུར་དགོངས་པའོ། །གང་ཡང་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་ལྟ་བུར་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་མེད་དོ་ཞེས་རྟོག་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་གནོད་པ་འབྱུང་བའི་ལས་སྒྲུབ་པར་བྱེད། དེ་ལྟར་ན་འཕགས་པ་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས་ཚིག་གི་དབང་པོས་གསུངས་པ། དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བལྟའོ་ཞེས་སོ། །དེར་ནི་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དངོས་པོ་མེད་པ་ལྟ་བུར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དད་པའི་དགེ་སློང་གིས་ནི་དད་པས་སྦྱིན་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་མི་རིགས་སོ། །མ་དད་པས་ནི་རིགས་སོ་ཞེས་སོ། །དེར་དོན་ཁྱད་པར་དུ་བཤད་པར་བྱའི། སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགོངས་པ་ནི་དུ་མ་ཡོད་དེ་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འབྱེད་པར་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང་མཐུན་པར་བཤད་པར་བྱའོ། །ཐེག་
― DTG121_Page_0335 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཆེན་པོ་ལ་དེ་ལས་ཁྱད་པར་ཏེ། གཞན་གྱི་དོན་དུ་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཉེ་བར་གཞག་སྟེ་མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ལ་ཞུགས་ཀྱང་ལྟུང་བ་མེད་ལ། བསོད་ནམས་མང་པོ་རབ་ཏུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཏེ། དེས་ན་ཐམས་ཅད་དུ་གནང་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཞིང༌། དེ་དེ་ལྟ་བུར་བྱ་བ་ཤེས་པར་བྱའི་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པའི་དོན་དུ་གཟུང་བས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྒྲ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་ཚིག་དང། ཡི་གེར་འཕྲད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ཏེ། སོ་དང༌། འགྲམ་པ་དང༌། རྐན་དང༌། ལྕེ་དང༌། མཆུ་སྦྱར་བ་ལས་བྱུང་པ་ཕན་ཚུན་སྨྲ་བར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་སྒྲ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་པ་ལ་ཡི་གེ་བརྗོད་པ་ནི་སྔོན་གྱི་གོམས་པའི་མཐུ་ལས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་འབྱུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པ་པ་རྣམས་སྨྲ་བ། ཐོག་མར་ནན་ཏན་ཤོམ་པས་ནི། །སྒྲ་ནི་གོང་དུ་རྒྱུ་བ་སྟེ། །སྒྲ་ཡི་གོམས་པ་མེད་པར་ཡང༌། །གནས་རྣམས་སུ་ནི་ཐོགས་པའོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་སྔོན་གོམས་པའི་མཐུ་ཉིད་ལས་སྒྲ་དང་དོན་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། ཐོག་མ་མེད་པའི་བག་ཆགས་ལས། །རྣམ་རྟོག་བྱུང་ལ་ཡོད་གནས་པ། །སྒྲ་དོན་ཆོས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ། །དངོས་དང་དངོས་མེད་གཉིས་ཀའི་གནས། །ཞེས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྒྲ་པ་རྣམས་འདི་སྐད་ཅེས་འཛེར་ཏེ། སྒྲ་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་ལས་འབྱུང༌། །རྣམ་རྟོག་རྣམས་ཀྱང་སྒྲ་ལས་འབྱུང༌། །ཞེས་ཏེ། དེས་ན་དེ་དག་གི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་བག་ཙམ་ཡང་རེག་པ་མེད་དོ། །རང་གི་བློ་ལ་ཡོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དོན་གྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་དོན་ཆུང་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པ་སྟེ། བློ་ཡིས་སྔར་ནི་རྣམ་བརྟགས་ཏེ། །ཁ་ཅིག་དོན་དུ་གཟུང་བར་བྱས། །ནན་ཏན་རྣམས་ནི་ལོག་པ་དང༌། །ཚིག་གིས་དེ་ནི་རྗེས་སུ་འཛིན། །ཞེས་སོ། །སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་སྣང་བ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དོན་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། རབ་རིབ་ཅན་གཉིས་ཀྱིས་ཟླ་བ་གཉིས་སུ་ནོར་བའི་
― DTG121_Page_0336 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཚུལ་དུ་དེ་ལ་གདོན་མི་ཟ་བར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དེས་ན་དོན་དམ་པར་སྒྲ་དང་དོན་གཉིས་སྒྲ་ཚངས་པར་སྨྲ་བ་ལྟ་བུར་ཐ་དད་པ་མེད་དེ། སྒྲ་དོན་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཀྱང་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པ་ཐ་དད་དོ། །གང་ན་སྒྲ་དང་དོན་དག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཉིས་པ་དེར་མཉམ་པར་གནས་པའོ། །བར་ཏི་ཀ་བྱེད་པས་ཀྱང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ། སྦྱོར་ཞིང་ཐ་དད་མེད་པ་ནི། །དོན་དམ་དོན་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །གཟུགས་ནི་གཅིག་དང་དུ་མ་པར། །དེ་ནི་བློ་ཡིས་འཁྲུལ་པའོ། །ཞེས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྣང་བ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་སྒྲ་དང་དོན་ཐ་དད་པར་སྟོན་པ། དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དོན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་ནས་ཐོས་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་རང་གི་བློས་བག་ཆགས་ཀྱི་གནས་རབ་ཏུ་གྱུར་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ། འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་དང༌། སའི་གནས་གཞན་གྱི་བྱེ་བྲག་དང་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་འཇུག་པར་ཏུ་འཐོབ་ན། དོན་ལ་མཁས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་དབང་པོའི་དབྱངས་ཐོབ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དོན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པའི་རྣམ་པར་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་པ་ཡང་གང་ཡོད་པ་དེ་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་སྟེ། ཐལ་མོའི་སྒྲ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། མིག་ཡོར་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ཏེ། ཕུང་པོར་གནས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་ནང་གི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཕུང་པོར་གནས་པ་གང་ཡང་མེད་དེ། ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །བརྟགས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དེ། དེས་ན་གང་རྣམ་པར་མི་འཇིག་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །
― DTG121_Page_0337 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ན་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མི་དམིགས་སོ། །གང་གི་ཚེ་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་ནས་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བར་ཀུན་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་ཅིང་མྱོང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ལམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བ་མངོན་སུམ་གྱི་དོན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡུལ་ལོ། །རང་གི་བློས་ཞེས་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་ཀྱི་དབང་པོས་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ངེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་དང༌། དབུགས་ཐུབ་པ་མྱོང་བ་བཞིན་ནོ། །ས་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ན་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་བཙུན་གཙོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་འབྲས་བུའི་རིམ་པའི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ཏེ། གོང་ནས་གོང་དུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་བྱུང་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་མཐའ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་བསམ་པ་མཆོག་ཏུ་རངས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྒྱ་ཆེར་འཁོར་བ་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་འཇུག་གོ །ས་དང་པོ་ལ་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དགའ་བའི་སྦྱིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དྲི་མ་མེད་པར་ནི་དྲི་མ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་ཞིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར་མི་གཉིས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་རྣམས་སོ། །གསུམ་པོར་ནི་མཆོག་ཏུ་ཟབ་མོའི་ཆོས་ལ་བཟོད་ཅིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ངན་དུ་སྨྲས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡིད་ལ་འཇོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ས་བཞི་པོར་གོང་ནས་གོང་དུ་ཡེ་ཤེས་སྒྲོ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཅན་རྣམས་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་གདོན་པའི་མཐུ་ཆེན་པོ་ཅན་རྣམས་སོ། །ས་ལྔར་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པར་བཏུལ་བའི་བསམ་གཏན་ལས་གཡོ་བ་མེད་པའི་བློ་ཅན་རྣམས་སོ། །དྲུག་པོར་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་
― DTG121_Page_0338 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འབྱུང་བ་མཉམ་པར་བསྒྲུབས་པས་གཉིས་དང་ཐ་དད་པ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཟབ་མོའི་ཆོས་རྣམས་ལ་འཇུག་པ་རྣམས་སོ། །བདུན་པོར་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་མཆོག་ཏུ་རྫོགས་ཤིང་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཅན་ཁམས་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་སོ། །ས་བརྒྱད་པོར་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའི་ཆོས་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་པ་དང༌། གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་ཅིང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་རྣམས་སོ། །ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདིར་གསུངས་པ། །ས་བདུན་དག་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། །སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱད་པའོ། །ས་གཉིས་དག་ནི་གནས་ཡིན་ཏེ། །ས་གཞན་ང་ཡི་རང་བཞིན་ནོ། །ཞེས་པ་སྟེ། གང་ནས་བདུན་དུ་ཕྱིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང༌། ཉན་ཐོས་དང། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །མི་སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དེ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་དབུ་མའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །མི་གཡོ་བ་དེར་ཡང་སངས་རྒྱས་སུ་ལུང་བསྟན་པའོ། །དགུར་ནི་བསམ་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་ཤེས་ཤིང་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་སོ། །བཅུར་ནི་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དབང་བསྐུར་བ་སྟེ། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་དབང་བསྐུར་བར་མཛད་དོ། །དེར་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་དེའི་འོག་ཏུ་སྤང་ངོ༌། །དར་སྲབ་མོས་གཡོགས་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ས་བཅུར་སྣང་ངོ༌། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ལ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་ཁྱད་པར་ཏེ་དེས་ན་ས་བཅུར་སོང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་བག་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ནིས་དང་པོར་མཐོང་བའི་ལམ་ཐོབ་ནས། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་སྦོམ་པོ་དང༌། བར་མ་དང༌།
― DTG121_Page_0339 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྲ་མོ་དང༌། དེ་ལས་ཕྲ་བ་དང༌། ཡང་ཕྲར་གསེ་སྟེ་རིམ་པར་ཕྱེ་ཞིང་བག་ཆགས་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྤང་ངོ༌། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་འབྲས་བུར་ཐོབ་པ་ནི་ས་བཅུར་རྒྱ་ཆེར་རོ། །སའི་ཕྱོགས་མདོ་སྡེ་འདིར་ཟུར་ཙམ་ཞིག་བསྙད་པའི་ཟླ་ལ་འོངས་པ་ནི་བཤད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྒྲའི་དོན་ལ་མཁས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ། སྒྲ་དང་དོན་ཏམ། དོན་དང་སྒྲར་ཡང་གཅིག་པ་མ་ཡིན། ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བལྟ་སྟེ། ཞེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་སྒྲ་དང༌། དོན་གཞན་པའི་དོན་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། གྲངས་ཅན་དང༌། འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པ་རྣམས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་གཞན་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པ་དང༌། སྒྲ་ཚངས་པར་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཏེ། སྒྲ་དང་དོན་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་ཐ་དད་པར་བྱེད་ཀྱང་སྒྲ་དང་དོན་དག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཅིག་སྟེ། དེ་དག་མཉམ་པར་གནས་སོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ནི། གཉིས་ཀར་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་སོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀའི་རྣམ་འགྱུར་བར་སྨྲ་བ་ལ་གཞན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་གཞན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཅིག་ཅར་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། བདུན་དུ་འབྱེད་པའོ། །དཔྱོད་པ་ཅན་གྱི་ཀུན་རྟོག་ནི། །དངོས་པོ་གཟུགས་ནི་དུ་མ་ལ། །འདོད་པའི་གཟུགས་སུ་བརྟག་པ་ནི། །ཅིག་ཅར་རིམ་གྱིས་འཇུག་པ་ཡིས། །ཚིག་གི་རྣམ་པ་གཞན་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཁ་དོག་འདྲེས་པ་ལ། །དངོས་པོ་རྣམས་ནི་སྣ་ཚོགས་ཕྱིར། །འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཁ་དོག་འཛིན། །དེ་བཞིན་ཐ་དད་མི་དམིགས་སོ། །རང་བྱུང་འདོད་ཆེན་ཁྱི་རྣམས་ཀྱང༌། །བུད་མེད་ལུས་ནི་གཅིག་པུ་ལ། །མི་གཙང་མཛེས་པ་བཟའོ་ཞེས། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་གསུམ་རྣམས་སོ། །
― DTG121_Page_0340 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་པའོ། །མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ནི་དོན་དང་གཅིག་པར་རིག་སྟེ། བསླད་པ་རྣམས་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་ཐ་དད་པ་ལས་སྒྲ་དང༌། དོན་ཡང་ཐ་དད་པར་རུང་བ་ནི་ཐ་དད་རབ་རིབ་ཅན་གཉིས་ཀྱིས་ཟླ་བ་སྣ་ཚོགས་སུ་ནོར་བའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་སྒྲ་དང་དོན་གྱི་སྣང་བ་ཐ་དད་པར་རུང་སྟེ། བརྟགས་པས་དེ་དག་ལས་གཞན་པ་དང༌། གཞན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་རིགས་ཏེ། སྣང་བ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གང་དག་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་སྨྲར་མེད་དེ། གཞན་དུ་མེ་དང་འབྲེལ་བས་ནི། །བདག་ཚིག་ཅེས་ནི་ཚོར་བ་སྟེ། །གཞན་དུ་ཚིག་པའི་སྒྲ་ཡིས་ནི། །སྒྲ་ཡི་དོན་ནི་ཤེས་པར་བྱེད། །དབང་པོའི་དོན་ནི་གཞན་དུ་ལ། །སྒྲ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་གཞན་པ་སྟེ། །སྒྲ་ལས་མིག་མེད་མཐོང་ཡང་ནི། །མངོན་སུམ་དུ་ནི་འགྱུར་བ་མེད། །ཅེས་སོ། །བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་འཇུག་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱིས་བརྗོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་འགྲེལ་པ་བྱེད་པས་སྒྲུབ་པ་སྒྲ་རྣམས་ནི་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་འཇུག་སྟེ། རིགས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། བྱེད་པའི་སྒྲ་རྣམས་ཡོད་དོ་ཞེས་ཏེ། བ་དཀར་མོ་འགྲོ་བ་ལྟ་བུའོ། །སྒྲ་རྣམས་འཇུག་པའི་མཚན་མ་བཞི་པ་ནི། མིང་གི་སྒྲ་རྣམས་ཡོད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་འདི་ཐེ་དང༌། ད་ཝིད་ཐར་མིང་དུ་བཏགས་པའི་སྒྲ་རྣམས་ཏེ། ཉེ་བར་བརྟགས་པའི་རིས་སུ་འཇུག་པའི་རྒྱུའོ། །ལ་ལས་ནི་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མ་དང༌། དུས་དང༌། ཡུལ་གྱི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་ལྷ་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པའི་རྒྱུར་རྟོག་གོ ། གང་དག་ལ་ཡང་ཉི་མ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྤྱི་གཅིག་པ་མེད་པ་དེ་དག་ནི་རང་བཞིན་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་སྟེ། དེ་ལྟར་འགྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བའོ། །གང་ན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་གི་དངོས་པོར་འབྱུང་བས་ན་དེ་དེ་དག་གི་དངོས་པོ་སྟེ། དེ་བརྗོད་པ་ནི་ཁོ་ན་དང་རང་ཉིད་དུའོ། །ཟླ་བའི་ཟླ་བ་ཁོ་ན་ནི་གང་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཀུ་མུ་ད་རྣམས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དེའོ། །ཉི་མའི་ཉི་མ་ཁོ་ན་ནི་གང་སྣང་བར་བྱེད་པ་དང༌། པདྨོ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དེའོ། །བ་ལང་ཁོ་ན་ནི་གང་རྩྭ་ཟ་བ་དང༌། ཤིང་རྟ་འདྲེན་པ་དེའོ། །ནམ་མཁའི་
― DTG121_Page_0341 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་ཁོ་ན་ནི་ནམ་མཁའ་ཁོ་ན་ཚིག་འཁོར་བ་སྟེ། དེར་ཤིང་རྟ་ལ་སོགས་པ་འཕྲད་པ་དང་བྲལ་བ་ཐ་དད་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་སྟེ། ཡུལ་མང་པོ་ལ་གནས་པས་ནམ་མཁའ་རྗེས་སུ་སོང་བར་ཀུན་རྟོག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་རྣམས་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་སྤྱིར་སྒྲོ་འདོགས་པར་འཇུག་གོ །དཀར་པོ་དང༌། སེར་པོ་དང༌། དམར་པོ་དང༌། མི་དཀར་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་རྣམས་ཀྱི་ཁ་དོག་ཁོ་ན་ནི་གཅིག་དང་དུ་མ་དང༌། གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ཆེས་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེས་ན་སྤྱིར་བཀྲ་བ་ལ་བཀྲ་བ་ཁོ་ན་ནི་གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྒྲོ་འདོགས་པ་འབའ་ཞིག་གིས་ཀུན་བརྟགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གྲང་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། བརླན་པ་དང༌། སྲ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གྲང་བ་ཁོ་ན་དང༌། དྲོ་བ་ཁོ་ན་དང༌། བརླན་པ་ཁོ་ན་དང༌། སྲ་བ་ཁོ་ནའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གྲང་བ་དང་གྲང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དྲོ་བ་དང་དྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བརླན་པ་དང༌། སྲ་བ་དག་ཀྱང་དེ་ལས་བཟློག་པར་འགྱུར་ན། གང་གཅིག་གི་གཟུགས་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་པོར་མི་རིགས་སོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་གཅིག་པོ་ལ་གཟུགས་དུ་མ་ཁོ་ནར་ཇི་ལྟར་ན་རུང༌། གཟུགས་གཅིག་པ་ནི་གཅིག་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་དབང་པོས་སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་སྐད་ཅེ་ན་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་དེ་ལྟར་གཟུགས་དུ་མ་ཡང་གཅིག་པར་ཇི་ལྟར་རིགས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཟུགས་གཅིག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཕྱུག་དབུལ་དང༌། གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པ་དམིགས་སུ་མེད་ལ། གྲང་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། སྔོན་པོ་དང༌། སེར་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་ཇི་ལྟར་གྲངས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དཀར་པོ་དང༌། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནི་རང་བཞིན་དུ་མར་མི་རིགས་སོ། །ནོར་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ། དེའི་བདག་དང༌། བདག་གིར་དང༌། བདག་གི་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ནོར་པའི་གཟུགས་ཀྱང་ཇི་ལྟ་བུ་དེ་ཡིན་པ་དེ་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་སྟེ་ནོར་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱིར་དུ་མའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མེད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་ནོར་པ་ལྟོས་པས། ཚིག་གི་དོན་
― DTG121_Page_0342 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་མཐའ་མེད་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །བར་ཏི་ཀ་ལས་དཔྱད་པ་ལྟར། དམིགས་པ་ཀུན་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡིན་ནོ་ཞེས་དཔྱོད་པ་ཅན་གང་གིས་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་ནི། མར་མེ་ལ་སོགས་སྔོན་དམར་དུ། །རྨ་བྱའི་མདོངས་ནི་སྣང་བ་ལྟར། །མིག་འཕྲུལ་རྣམས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ། །ཀུན་དུ་མཐོང་བར་བྱེད་པའོ། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་གཅིག་ལ་གཟུགས་དུ་མ་མི་རུང་བ་དེའི་ཚེ། ཤེས་པ་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་ཁོ་ནའོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། བློ་ནི་སྔོ་སོགས་གཟུགས་ཀྱི་ཕྱིར། །ཕྱི་རོལ་དོན་ལ་ཅིས་ན་འབྲེལ། །བློ་ལ་སྔོ་སོགས་གཟུགས་མེད་ན། །དེ་ཡི་དེ་མྱོང་ཇི་ལྟ་བུ། །ཞེས་པ་སྟེ། ནམ་རྣམ་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ན་དེ་མ་གཏོགས་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གང་ཡིན། འོན་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པ་མེད་པ་འདི་ནི་སྔོན་པོའི་མྱོང་བ་ཡིན་གྱི་སེར་པོའི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པ་མེད་པའི་ཤེས་པས་མྱོང་བའི་རྣམ་པ་མེད་པས་ཇི་ལྟར་ན་རུང༌། བག་ཆགས་བློ་ལ་རྣམ་པ་མེད། །དོན་ནི་རྣམ་པ་བཅས་པ་སྟེ། །ཞེས་དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་དེ་ལ་རབ་རིབ་ཅན་གྱི་རྣམ་པ་མང་པོ་སྣང་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དོན་དེ་སྙེད་དེ་ལྟར་ཡོད་དམ། དེ་ལྟར་ན་གཞན་གྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འཛིན། དེས་ན་ནོར་པའི་མཐུས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བ་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྣང་སྟེ། སྣང་བ་ཐ་དད་པས། ཚད་མ་དང་གཞལ་བའི་ཐ་སྙད་དང༌། སྒྲ་དང་དོན་ཐ་དད་པར་དེ་ལ་གླེང་བ་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་ཏེ་མི་དམིགས་པ་དེ་ལ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་རིག་པ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་གནས་སོ། །ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སད་དེ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྒྲ་དང་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་འབྱུང་བ་ནི། རྟོག་དང་མོས་པ་དག་གིས་ནི། །འཇིག་རྟེན་ལམ་དུ་གནས་པ་ན། །ཤེས་དང་སོ་སོར་བརྗོད་པ་ཡང༌། །བྱིས་པ་དང་ནི་མཁས་པ་འདྲ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སྒྲའི་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དེས་སྨྲས་པ། གང་ཕྱིར་སྒྲ་ནི་བརྗོད་པ་ཡིན། །གང་ཚེ་དོན་
― DTG121_Page_0343 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གང་ཡིད་ཆེས་བྱེད། །དེ་ནི་སྒྲ་ཡི་དོན་དུ་སྨྲས། །དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་གཞན་མེད་དོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གལ་ཏེ་སྒྲ་དང་དོན་དུ་ཐ་དད་ན་ནི་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་སྒྲ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན། ནོར་རྫས་ལ་མར་མེ་བཞིན་དུ་དོན་དེ་ལ་སྒྲས་རྗེས་སུ་འཇུག་གོ །འདི་ལྟ་སྟེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་ཞིག་མར་མེ་ཐོགས་ནས་ཕྱོགས་འདི་ནང་གི་ནོར་འདི་ལྟ་བུ་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་ནོར་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་སྒྲ་ནི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི། བྱེད་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ནི་བ་དན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྒྲ་བརྗོད་པ་ལས་དོན་གང་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་པ་དེ་ཉིད་སྒྲའི་དོན་ཡིན་གྱི་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཚིག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྒྲའི་མར་མེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཚིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་དོན་གྱི་ཡུལ་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་གོ་ཞེས་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་ལ་གནས་པའི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་ནི་མངོན་སུམ་དང༌། མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་ཡུལ་ལ་སྤྱིར་སྒྲའི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་བསྙད་པ་ཡིན་གྱི། བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་བརྟགས་པའི་དོན་ཉིད་ལ་སྒྲ་རྣམས་འཇུག་པ་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་བསྙད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་བརྟགས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་གསལ་བར་བྱེད་ཀྱི། རང་བཞིན་གྱི་སྒྲ་དང་དོན་དུ་འབྲེལ་པ་མེད་ཅིང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་མ་ཡིན་པ་ནི་དེ་དག་མི་འབྲལ་བའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་སྨྲས་པ། སྒྲ་ནི་བརྗོད་པར་གྱུར་པ་ནི། །དོན་ལ་ཐེ་ཚོམ་རབ་ཏུ་འབྱུང༌། །དེ་ལྟར་མངོན་སུམ་མཐོང་བ་དང༌། །མཚན་མ་ལས་ནི་ངེས་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སྒྲའི་དོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་རྗེས་སུ་དཔགས་ཏེ། སྤྱི་ལས་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྒྲའི་དོན་སྤྱི་ལས་ཀྱང་སྒྲ་དང་བྲལ་བར་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འགྲོ་བ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཇུག་གོ་ཞེས་བྱའོ། །
― DTG121_Page_0344 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྒྲའི་དོན་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པས་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་འགགས་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་ནི་ཐེག་པ་གཅིག་པ་དང༌། ཆོས་ལྔ་དང༌། སེམས་དང༌། རང་བཞིན་ལ་སོགས་པ་ལ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ། མངོན་པར་ཆགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཞེས་ཏེ། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་གསུང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུང་ངོ༌། །སྒྲ་དང་དོན་སྤྱིར་འཇུག་པ་ལ་ཡང༌། རིགས་པ་དང༌། ལུང་གིས་འགལ་བ་མེད་པར་འགའ་ཞིག་དཔྱད་པར་བྱའོ། །དེ་སྟེ་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལྟ་བུར་ཆོས་རྣམས་འཛིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཇི་ལྟར་ན་འགྱུར། དེས་ན་བཀྲི་བའི་དོན་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་ཉིད་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་སྟེ་ཡང་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་འགགས་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་རྣམས་ལ་དོན་གྱི་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་འཁོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་དེ། ཆོས་ནི་གང༌། གང་གིས་སུ་ལ། ཅིའི་ཕྱིར་ན་སྟོན། ཐེག་པ་གསུམ་ནི། ཐེག་པ་གཅིག་ཅེས་པ་དེར་ཡང་དགོངས་པའི་ཁྱད་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། མནའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ང་སྨྲ་ཞེས་དམ་པའི་ཆོས་པུཎྜ་རཱི་ཀ་ལས་སོ། །འདིར་ཡང༌། དེ་དག་ཏིང་འཛིན་མྱོས་པ་རྣམས། །ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ན་གནས། །ཞེས་པའོ། །དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་ནི་གང་དག་ལ་སྙིང་རྗེའི་ས་བོན་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་བྱ་བར་ནུས་སོ། །གང་དག་ཡང་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་གི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་ཞི་བ་ཉིད་དུ་གནས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་ན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱིས་བཀྲི་བ་དང༌། ངེས་པའི་དོན་གྱི་བྱེ་བྲག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་མཁས་པར་བྱའོ། །ཆོས་ལྔ་ནི་དེ་དག་མིང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ནང་དུ་གཏོགས་སོ། །དེ་ལ་མིང་དང༌། མཚན་མ་དང༌།
― DTG121_Page_0345 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྟགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་འབྱེད་པ་ནི་ཆོས་ལྔ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མིང་ནི་ཀུན་བརྟགས་པར་བསྡུའོ། །མཚན་མ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་གསལ་བར་སྣང་བ་གཞན་གྱི་དབང་ངོ༌། །དེ་ཉིད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེར་བསྡུའོ། །ཁྱད་པར་དུ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པ་སྟེ། ཡང་བརྟགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་མེད་པས་ན་ཡུལ་མེད་པའོ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱིས་བརྟགས་པ་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པའི་ཁྱད་པར་དེའོ། །དབུང་མཐའ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བྱམས་པས་གསུངས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་བསྡུའོ། །འཕགས་པའི་བདེན་པར་ཆོས་ལྔ་བསྡུ་བ་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་དུའོ། །དག་པ་ནི་འགོག་པ་དད་ལམ་དུའོ། །དེ་དེ་ལྟར་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་ཙམ་དུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་དུ་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་སོ། །དེས་ན་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པའི་དོན་གཟུང་བར་མི་བྱའོ། །རིགས་པ་དང་ལུང་གི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཇི་ལྟར་རུང་བ་དེ་ལྟར་དཔྱད་པར་བྱའོ། །ཀླུང་གངྒཱའི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་བསོད་ནམས་འཐོབ་པོ་ཞེས་ཟུང་གི་མདོ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་སྡེ་ལས་བྱུང་བ་དེ་རྐྱང་དོན་ཤེས་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ལ་མངོན་པར་དད་ཅིང་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པས་ངས་སངས་རྒྱས་དང་མཉམ་པ་ཉིད་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་བསོད་ནམས་འཐོབ་པོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསོད་ནམས་གང༌། །བསྐལ་པ་བྱེ་བར་བསགས་པ་ནི། །གཟུངས་སྔགས་འདི་ནི་འཆང་བ་ན། །ཟླ་གཅིག་གིས་ནི་ཐམས་ཅད་གནོན། །ཞེས་པ་ཡང་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བསམ་པའི་བསོད་ནམས་ནི་བསྒོམ་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཏོ། །སྦྱིན་པའི་བསོད་ནམས་སྔ་མ་དེ་ནི་བསྒོམ་པའི་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པར་དམ་པའི་ཆོས་སུ་ཀློག་པ་
― DTG121_Page_0346 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དགོངས་པར་གསུངས་པར་བརྟག་གོ །འདིར་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ལང་ཀར་གཤགས་པར་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རང་གི་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་བསྟན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ང་ཡང་སངས་རྒྱས་དེ་ཉིད་དོ། །རང་གིས་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་དེ་གསུངས་པ། མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱི་བར་དུ་ཆོས་མ་བཤད་ཅེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས། དངོས་པོ་མེད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་ཏེ། དེར་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་ལ་གློ་བུར་གྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པའོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །རང་བཞིན་ནི་ཆོས་ལྔའི་གནས་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཐོག་མ་ནས་ཞི་བའོ། །མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་པ་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པར་འབྲེལ་བར་ཀུན་བརྟགས་པ་ནི་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ༌། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཡང་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་དེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་དངོས་པོར་སོ་སོར་སྣང་བ་འབྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་ཡང་ཐ་དད་པ་མི་རྟོག་གོ །བརྗོད་དུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུད་ལ་རང་གི་བདག་ཉིད་ལ་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པ་པོའི་དངོས་པོར་སེམས་ཀྱང་མི་རྒྱུན་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་རྣམས་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སད་ནས་བཞེངས་ཏེ། དག་པ་འཇིག་རྟེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །སྒྱུ་མ་སྣ་ཚོགས་མཐོང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྟ་བུར་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། སྐུར་བའི་ལྟ་བར་ལྟུང་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་གཞན་དུ་གནས་པ་ལ་རྣམ་པ་གཞན་དུ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་པ་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། མེད་དོ་ཞེས་སྐུར་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་
― DTG121_Page_0347 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་ནི་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། བྱས་པ་དང༌། མ་བྱས་པ་མ་ཡིན། ཐམས་ཅད་ནི་ཐེར་ཟུག་པ་དང༌། ཐེར་ཟུག་པ་མ་ཡིན་པའང་མ་ཡིན། ཐམས་ཅད་ནི་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་མ་ཡིན། ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མ་ཡིན། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་མ་ཡིན། གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་བྲམ་ཟེ་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པ་སུན་དབྱུང་བའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་སྲིན་བལ་གྱི་སྲིན་བུ་རྣམས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་འཆིང་བར་བྱས་པ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་ལྟ་བའི་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ལྷུང་བ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་སྟེ། །སྣང་བ་ཙམ་པ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་མེད་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། སྣང་བ་ཇི་བཞིན་པ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྟར་ནི་མེད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྒྱུ་མ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པ་གཞན་དུ་ལྟ་བ་ཡིན་ན་བྱིས་པ་རྣམས་རྣམ་པ་གཞན་དང་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་སྟེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། བསྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་པོ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང༌། བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་དང༌། རྟག་པ་དང་ཆད་པ་དང་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྟོག་གི །བརྗོད་དུ་མེད་པ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་རྟོག་གོ །དེར་བདག་དང་གཞན་གྱི་དངོས་པོར་ཐ་དད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། བྱས་པ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པར་འབྱེད་པའམ། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་
― DTG121_Page_0348 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་མེད་དོ། །འོན་ཀྱང་ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སད་ནས་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་གཉིས་པ་མཛུབ་བཙུགས་བཞིན་དུ་སྤྱིའི་རྣམ་པར་བསྙད་པར་མཛད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་ཤེས་རབ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ཅིང་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པའི་རྣམ་པས་འཇུག་པ་ནི་རྨི་ལམ་དང་སྤྲིན་ལས་གློག་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །སྤྱིའི་རྣམ་པར་བསྙད་པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་ཆ་སྟོང་པ་དང༌། འགྲོ་བ་སྐད་ཅིག་པའོ་ཞེས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཁྱད་པར་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་གོ །དགེ་སློང་ཁྱོད་མེད་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྒོམས་ཤིག་ཅེས་ནས་དེས་ཀྱང་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ། གང་གི་ལུས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་འདུས་པ་སྐད་ཅིག་པ་ལ་དེ་བཞིན་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལྟར་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཉེ་བར་ཞི་སྟེ། དེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་སྟེ། སྐྱེས་པའམ། སྐྱེས་པ་མེད་པར་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་ཤིང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པས་ཕྱེ་བ་ན་སྟོང་པར་མཐོང་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གི་ལ་སོགས་པར་ཆགས་པ་ལྡོག་གོ །ཇི་བཞིན་སྒྲ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ཐོས་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་ཀུན་རྟག་པ་དང༌། ལ་ལས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གིར་སྒྲོ་འདོགས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ལས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་རོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་རྟག་པའི་བདག་སྒྲོ་འདོགས་པ་དེ་བཞིན་དུད་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་གཞན་གྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ནི་ནང་གློངས་པའི་མཐུ་ལས་རབ་རིབ་དང༌། མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུར་གསལ་བ་དེར་བརྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་སྒྲོ་འདོགས་སོ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བར་རྣམ་པར་སྒྲོ་བཏགས་
― DTG121_Page_0349 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏེ། ཇི་ལྟར་བྱིས་པས་རྣམ་བརྟགས་བཞིན། །དེ་སྟེ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་བཞིན་ན་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། དག་པ་མེད་དེ་འཁྲུལ་པའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྨི་ལམ་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་དག་པ་བཞིན་ནོ། །སོ་སོར་སྣང་བ་ཙམ་དུ་དེ་དག་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ཏེ། མཐོང་བ་དང་མི་མཐོང་བ་ལས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ་རབ་འབྱོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བཅིངས་པ་ཡང་མེད། དགྲོལ་བ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། བརྟགས་པའི་བདག་དང༌། བདག་གི་པ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པས་ན་འཆིང་བ་དང་བཀྲོལ་པ་མེད་དེ། རི་བོང་གི་རྭ་དང་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གཞན་གྱི་དབང་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་དེ། རང་བཞིན་གྱིས་རྨི་ལམ་གྱི་ཐར་པ་བཞིན་ནོ། །རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་རྣམས་གློ་བུར་གྱི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་དག་རིན་པོ་ཆེ་དང་གསེར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱི་དྲི་མ་དང་འབྲེལ་པ་ལས་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་དག་པ་མེད་དོ་ཞེས་དགོངས་ནས། རབ་འབྱོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་བཅིངས་པ་མེད་པ་དང༌། བཀྲོལ་བ་མེད་པའོ་ཞེས་སོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པའི་དོན་ལ་དགོངས་པ་དཔྱད་པ་དྲུག་པའོ།། །།གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡེ་ཤེས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཁྱོད་ལ་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མཆོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལ་སྐྱེས་ནས་འཇིག་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་ཀྱི་གནས་
― DTG121_Page_0350 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐ་དད་པ་དང་བྲལ་བའོ། །སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། གློག་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་བརྟག་གོ །མ་སྐྱེས་མི་འཇིག་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ་ཞེས་པ་ནི་གང་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་རྣམ་པ་ཐ་དད་པར་སྣང་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་སྐད་ཅིག་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ནི་འཇིག་རྟེན་པས་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །ཡང་ན་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་ལུང་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་མངོན་པར་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་ཏེ། དེས་ན་ལྷག་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་མེད་པས་ན་མ་སྐྱེས་པ་མི་འཇིག་པར་དང་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་དགོངས་པ་སྟེ། མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་མི་འཇིག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་ནི་བདག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སྐྱེས་བུའི་རང་བཞིན་ནི་ཚོར་བ་ཅན་ནོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་སོ། །འོ་ན་སྣང་བ་ཅི་ཞིག་ཅེས་པ་དང༌། འདི་བདག་སྟེ་རང་སྣང་ངོ་ཞེས་ཏེ། རང་ཉིད་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་ནོ་ཞེས་རིག་སྔགས་འཛིན་པས་བསམ་པའོ། །དེར་ནི་སྒྲ་དང་དོན་ལ་བསླབ་པའི་བདག་དང་གཞན་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྩོད་པ་ཆེ་ཞིང་མང་ངོ༌། །མ་སྐྱེས་པ་དང་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཇི་ལྟར་ཁ་ཅིག་སྨྲ་བ། ཡང་དག་པར་ནི་འདུས་བྱས་སྟོང༌། །རྒྱུ་བཞིན་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། །འདུས་མ་བྱས་ཀྱང་ཡང་དག་མིན། །ཡང་དག་མིན་པ་མཁས་མིན་བཞིན། །ཞེས་ཏེ། གང་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ་སྟེ། དེས་ན་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པའོ། །
― DTG121_Page_0351 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཅི་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་ཅིའང་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་སོ། །ལ་ལ་ཡང་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བསླད་དེ། མ་སྐྱེས་པ་དང་མི་འཇིག་པ་ནི་སྒྲའི་དོན་བརྟགས་པ་ཙམ་གྱིས་དེ་དག་རྩོད་དེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆུད་པ་ལ་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་ཚོར་བ་དང༌། གྲོལ་བའི་དུས་ན་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་འགྱུར་བར་དགོངས་ན་དམ་པའི་ཆོས་མི་ཤེས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་གནས་ཀྱི་རིམ་པར་དབྱེ་བ་ན། ཇི་ལྟར་ན་རྟག་པ་ཡིན། མ་སྐྱེས་པ་དང་མི་འཇིག་པ་གསུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། སྐྱེ་བ་དང་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འགྲེལ་པར་མངོན་པར་ཆགས་པ་གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་གསལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཡང་བརྗོད་དོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་གསུངས་པ། དོན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞན་གྱི་དབང་ལ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུར་མི་སྐྱེ་བ་ནི་རབ་རིབ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཡང་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་པ་ཁོ་ནར་བརྟགས་པས་སྲིད་པ་དང་ཐར་པའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བའི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པར་དབྱེ་བ་ན་སྐད་ཅིག་པ་ཉིད་དོ། །དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སུས་ཀྱང་མ་བྱས་པས་དེས་ན་འདུས་མ་བྱས་པ་ཁོ་ནའི་རྒྱུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ཡོངས་ཀྱིས་གནས་སོ། །དེས་ན་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་འདི་ནི་སྟོན་པས་བཏགས་པའོ། །འདུས་བྱས་ཁོ་ནའམ་འདུས་མ་བྱས་པ་ཁོ་ན་བར་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བ་དེ་དེ་ལྟར་བཀྲི་བའི་དོན་དུ་དགོངས་པའི་ཁྱད་པར་གང་དག་གིས་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མི་འཇིག་པ་རྟག་པར་རྟོག་གོ །ཁ་ཅིག་གིས་ནི་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། སྐད་ཅིག་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཁོ་ན་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ཞེའོ། །གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དངོས་པོར་ཡང་སྟོང་པར་ཀློག་གོ །གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་གཞན་གྱི་
― DTG121_Page_0352 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དབང་གི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་གནོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་འབྱུང་བ། ཇི་ཙམ་དུ་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་ཙམ་དུ་བརྫུན་ནོ། །ཇི་ཙམ་དུ་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མེད་པ་དེ་ཙམ་དུ་མི་བརྫུན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལས་མཚན་མེད་ཅེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་ཅིང་བརྗོད་དུ་མེད་པའོ། །ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་དུ་འབྱེད་པ་ཇི་ཙམ་དུ་མཚན་ཉིད་དུ་ཀུན་རྟོག་པ་དེ་ཙམ་དུ་གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ༌། །གྲང་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་ལྔ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱིའི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ལྟ་བུར་ཀུན་བརྟགས་པ། གལ་ཏེ་ཆོས་ཅན་དེ་དག་ལས་ཐ་དད་པར་གྱུར་དུ་ཟིན་ན་ནི་གྲང་བ་ལ་དྲོ་བ་དང༌། གཟུགས་ཅན་ལ་གཟུགས་མེད་པ་དང་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་འགྱུར་རོ། །ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་ཕྱོགས་སུ་ནི་ཆོས་དང༌། ཆོས་ཅན་དང༌། མཚན་མའི་གཞི་དང༌། མཚན་མ་ཐ་མི་དད་པར་འགྱུར་རོ། །འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་དོན་དམ་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདུས་བྱས་སམ། འདུས་མ་བྱས་པ་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་པའོ། །དེ་དང་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པ་ནི་ངེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིན་ནོ། །ཅི་གཉིས་སུ་མེད་པར་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་ཅི་གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། མི་མཐུན་པ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང༌། རི་བོང་གི་རྭ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡིན། མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མི་འཇིག་པ་ནི་དགོངས་པར་བཤད་པ་དང་བྲལ་ཏེ། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་ནི་དེའི་ཚེ་ཡང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བར་མི་རུང་ངོ༌། །བརྟགས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་བཞིན་དུ་གྲུབ་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ལས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བའི་ལས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ།
― DTG121_Page_0353 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐར་སྟོང་ཞིང་དབུས་སུ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ནི་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མའི་མཐའི་སྐད་ཅིག་པ་དང་འབྲེལ་པ་མེད་དོ། །དེས་ན་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང་མངོན་པར་འབྲེལ་པ་དང་བྲལ་བ་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སྐྱེ་བ་དང༌། འགག་པ་མེད་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ཡང་པ་ཡང་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཆོས་ཉིད་དང་མི་འགལ་ལོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་མ་སྐྱེས་པ་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡང་གང་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། གློག་དང༌། འབབ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །རྟག་པ་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ། །གང་ཡང་སྐད་ཅིག་པ་མངོན་སུམ་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཇི་ལྟར་ན་རུང༌། ལ་ལས་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཏུ་གནས་ཞེས་དེར་གཏོགས་པ་ནི་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲའི་དུས་ན་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་འདའ་བ་ལྟ་བུའོ། །ཁ་ཅིག་སྨྲ་བ་ནི། རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ཡུན་ཐུང་དུ་དེར་ཡང་ལོ་བརྒྱ་ལ་སོགས་པར་ཚོར་བ་མྱོང་བ་སྟེ། དེ་དེ་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་པའི་དུས་ལ་ཆུད་པ་སོ་སོར་ངེས་པ་མེད་ཅིང་འཁོར་བར་སྣང་བའི་ཚད་ལ་དུས་གསུམ་གྱི་རྟོག་པ་མེད་དོ། །དེ་བས་ན་འཁོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐར་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་དང་འགལ་བར་སྨྲ་བའོ། །ཚད་མ་དང་གཞལ་བར་གཞག་པ་ནི་སྣང་བ་ཇི་བཞིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་གཉིས་དང་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པས་དེ་ཁས་ལན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང་གློག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་པ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་དང་བྲལ་བ་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བར་འཇིག་པ་མངོན་སུམ་པ་དེ་ཉིད་སྐད་ཅིག་པ་ཁོ་ནའོ། །གང་ཡང་གྲངས་ཅན་དང་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་
― DTG121_Page_0354 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཏུ་གནས་པར་ཀུན་རྟོག་པ་དེ་ནི་རིམ་གྱིས་འབྱུང་གི་ཅིག་ཅར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དང༌། ཟད་པར་འགྱུར་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཇིག་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོའི་འགྱུར་པ་རྣམ་པ་དྲུག་ཅིག་ཅར་མི་འབྱུང་སྟེ། རྟོག་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐད་ཅིག་པའི་དུས་ལ་དེ་ལས་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་ལ་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་རྟོག་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། གནས་པའི་དུས་དང༌། ཡོན་ཏན་གཞན་འབྱུང་བའི་དུས་དང༌། དམིགས་པའི་དུས་དང༌། རྣམ་པར་འཇིག་པའི་རྒྱུ་བསྙེན་དུས་དང༌། རྣམ་པར་འཇིག་པའོ། །དེ་དེ་ལྟར་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བའི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་དུས་གཅིག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཤིན་ཏུ་མྱུར་དུ་འཇིག་པའི་རྣམ་པས་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་གི་བར་དུ་གནས་པར་རུང༌། སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲའི་དུས་ལ་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་འབྱུང་ཞེས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་མཐེ་བོང་དང༌། སོར་མོའི་ཡན་ལག་རིམ་གྱིས་རེག་ནས་ཕྲད་པའི་འོག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་སྒྲ་ལ་སྐད་ཅིག་པར་ཐོས་སོ་ཞེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐད་ཅིག་པར་རབ་ཏུ་གྲུབ་པའོ། །རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ལྟར་རབ་ཏུ་བསླད་པས་འཁྲུགས་པའི་ཆུད་པ་ལ་དུས་ཡུན་ཐུང་དུ་དང་རིང་པོར་ངེས་པ་མེད་དོ། །གང་ཡང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེ་ལ་བདག་ཐ་དད་པར་འཛིན་པ་མེད་དོ། །འོན་ཀྱང་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་རེ་རེར་མྱོང་བ་ལྟ་བུར་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་ཀྱི་རིམ་པ་ཐ་དད་པ་དང༌། བྲལ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་རྟོགས་པས་ན། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དུས་གསུམ་གྱི་དོན་གང་ཡིན་པ་དོན་དེ་དབེན་པར་སྣང་བ་ནི་མིག་གི་ལིང་ཏོག་མེད་པ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་པ་ལའོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་འཁྲུལ་པ་ལ་ནི་ཉེ་བར་གྱུར་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་མི་འཇུག་གོ །གང་གི་ཚེ་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ན་ཉོན་
― DTG121_Page_0355 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མོངས་པ་ཀུན་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀུན་ཏུ་འཇུག་གོ །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མཚན་མ་དང་མཚན་མ་མེད་པར་ལྷུང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མཚན་མར་ལྟུང་བ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དམིགས་པ་མེད་པར་ཡང་ནང་འཁྲུགས་པའི་མཐུ་ལས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་རྣམ་པའོ། །མཚན་མ་མེད་པར་ལྷུང་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་མཚན་མ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ན་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཉིད་གནས་སོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པར་ལྷུང་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཐ་དད་པའི་ཐ་སྙད་ཡོད་ཀྱི། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ནི་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སོ་སོར་ཐ་དད་པར་སྣང་བ་ནི་མེད་དོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་དེ་ཡང་གཞན་གྱི་དབང་ངོ༌། །མཚན་ཉིད་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་པ་ནི་བསླད་པ་ནི་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མཚན་མ་རྒྱུ་གང་ལ་ཡོད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དེ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་གང་ན་ཡོད་པ་དེ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །གང་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་རྒྱུ་སྣ་ཚོགས་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ཚོན་དུ་མས་རི་མོ་བྲིས་པ་བཞིན་ནོ། །འཁོར་བར་ཡང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ལས་དུ་མའི་རྒྱུས་སྐྱེས་པར་ཤེས་པའོ། །མཚན་མ་དང་མཚན་མ་མེད་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ་ཞེས་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་ལས་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པས་ན་དེར་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མཛེས་པ་དང༌། མི་
― DTG121_Page_0356 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཛེས་པ་ལ་སོགས་པར་ཐ་དད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དག་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ལས་དེ་ལྟ་བུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་སྣང་ངོ་ཞེས་སོ། །སྩོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པའོ། །གང་གི་ཚེ་ན་མཚན་མ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་ཏེ། རྣམ་པར་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ན་བྲི་བའི་མཚན་ཉིད་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གནས་སོ། །དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་ཞེས་པ་གང་ཡང་དག་པར་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །སྤྱིའི་ནི་སྤྱིར་རྗེས་སུ་སོང་ཞིང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཤེས་པ་སྟེ། སྒྲ་དང་དོན་གྱི་རང་བཞིན་པ་གཞན་གསལ་བ་རྒྱ་ཆེར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སྐད་ཅིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཞིན་ཏེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་ཀྱི་རིམ་པ་དང་བྲལ་བ་སྐད་ཅིག་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པའོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགོག་པ་མེད་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་དང་ལུང་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པས་སྐད་ཅིག་པ་ལ་ཐོག་མ་དང་བར་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ནི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་མངོན་པར་འབྲེལ་བ་ལྷག་པར་དམིགས་སུ་མེད་དོ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་པ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འགོག་པ་མེད་པར་རྟོགས་པ་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པའོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མེད་དེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་གང་ཞེ་ན། ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་དང་
― DTG121_Page_0357 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིའོ་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པའི་བདག་ནི་ཡོད་ལ་གཟུགས་ནི་མེད་པ་སྟེ། བདག་གིས་སྐད་ཅིག་པ་ཡང་མྱོང་བ་ན་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་ཅེས་པ་དེ་ཡང་དག་པར་ཚོར་བར་དབྱེ་བ་ན་བདག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ། །རྨི་ལམ་དུ་ནི་གཟུགས་མེད་ལ་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པ་ན་ཡོད་ཅེས་པ་ཕྱོགས་སུ་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་ལྷུང་བའི་བསམ་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིའོ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །དེ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་སྲ་བ་དང༌། གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། གཡོ་བའོ། །དེ་དག་གི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕྱིའི་གཟུགས་མེད་པས་ན་སྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། མཛེས་པ་དང་མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་མེད་དེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་དེ་དག་ལ་མེད་དོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་སྣང་བ་མེད་པའི་ཆོས་ལ་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་སྟེ། དམིགས་སུ་མེད་ཅིང་སྟོང་ནས་དེའི་ཚེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་གནས་སོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགོག་པ་མེད་པར་མཐོང་བ་དང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་གཞན་གྱི་དབང་གིས་སྐད་ཅིག་པ་ཡང་མི་སྣང་ན་གཉིས་མེད་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་མི་གཉིས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མི་གཉིས་པ་སྔོན་གྱི་དེ་མ་
― DTG121_Page_0358 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐག་པའི་སྐད་ཅིག་པ་ནི་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྣང་ངོ༌། །གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་ཐ་སྙད་ལྟ་བུར་རྨི་ལམ་དང༌། སྤྲུལ་པ་ལ་སོགས་པར་སླུ་བ་མེད་པ་དེས་ཀྱང་རྒྱུད་གཞན་དུ་བརྟགས་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པར་རིགས་སོ། །གཞན་དུ་ནི་དགོངས་པ་མེད་པར་རིག་སྔགས་འཛིན་པ་ལྟ་བུར་དེ་སྐད་སུ་ཞིག་གིས་སྟོན་པར་འགྱུར། གསོལ་བ་དང་ལན་དུ་དགོངས་པ་རྒྱུད་གཞན་མ་གཏོགས་པར་ནི་སྤྲུལ་པ་བསམ་པ་མེད་ཅིང༌། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པས་དྲིས་པའི་ལན་ཇི་ལྟར་ན་གློན། །གསོལ་པའི་ལན་ནོར་པ་མེད་པ་དེ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱིས་རྒྱུད་ཀྱི་བརྟགས་པ་བཟུང་ནས་ལན་བཀའ་སྩལ་ཏེ། དེས་ན་བཞེངས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་བཞེངས་པ་གསལ་པར་གསུངས་པའོ། །འོན་ཏེ་ཡང་རྒྱུད་གཞན་གྱི་དགོངས་པ་མེད་པར་གསོལ་བའི་ལན་མ་ནོར་བར་འགྱུར་བ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་རྒྱུད་གཞན་མེད་པར་གསོལ་བའི་ལན་མ་ནོར་བར་གྱུར་ཏེ། དེས་ཀྱང་རྒྱུད་གཞན་དུ་གྲུབ་པ་མི་འགྲུབ་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བས་ན་དེར་སྤྲུལ་པ་ལ་འགག་པ་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཆགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ་ཞེས་པ་ནི་གང་ཡུལ་རྣམས་སུ་ཆགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཡང་ན་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཐའ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་པ་ནི། སྤྱོད་ཡུལ་ལ་སོ་སོར་ཆད་པ་མེད་ཀྱང་ཉེ་བར་གྱུར་པ་ལ་ཡང་ཡོངས་སུ་གསལ་བར་མི་འཇུག་གོ །ཡུལ་དང་དུས་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ལ་ལ་དཔག་ཚད་གཅིག་དང༌། ལ་ལ་དཔག་ཚད་གཉིས་ལ་སོགས་པར་ཁ་ཅིག་ལ་ཅུང་ཟད་ཅིག་སྟེ། དེ་ལྟར་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་རོ། །དབང་པོ་ལས་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ། སྔགས་དང་མིག་རྩི་གྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་རེ་ལྡེ་དང༌། རྩིག་པ་ལ་སོགས་པས་བར་བཅད་ཀྱང་མཐོང་ངོ༌། །པྲ་སེ་ན་བྱས་པས་དུས་གསུམ་གྱི་ཚིག་གི་དོན་ཐམས་ཅད་སྣང་ངོ༌། །
― DTG121_Page_0359 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེས་ན་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མིག་གི་ལིང་ཏོག་དང་བྲལ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་དུ་ཆགས་པ་མེད་པར་འཇུག་གོ །ཡུལ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཆགས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་དུ་དགོངས་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་སད་ནས་རྫོགས་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་མཚན་ཉིད་སྣ་ཚོགས་པ་སྣང་ངོ༌། །འཁོར་བ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མ་རིག་པ་དང་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པར་སྣང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གསུམ་འདུས་པའི་བྱ་བ་སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པ་གསུམ་འདུས་ཏེ་བྱ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་འཁོར་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །མི་ལྡན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ་ཞེས་པ་ནི་གྲོལ་བ་གཉིས་སུ་མེད་པར་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ཐོབ་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི། གང་གིས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་ལ་ལྷག་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་མེད་དེ། གང་ཤེས་པར་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་གོ་ཞེས་དེ་ལྟར་དགོངས་པའོ། །བདག་གི་སོ་སོ་རང་གི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གིས་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་སྟེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའོ། །མི་འཇུག་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཆུ་ལ་ཆུ་ཟླ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་འབྲེལ་པ་མེད་ཅིང༌། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་འབྱུང་བས་ན། གང་ནས་ཀྱང་མི་འོང་བ་ལ་འགག་པ་ན་ཡང་ཚོགས་སུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། དེས་ན་མི་འཇུག་མི་འབྱུང་སྟེ། །བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ལ་ཆུ་ཟླ་བཞིན་ཏེ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐའ་སྟོང་ཞིང་བར་དུ་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པ་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བའི་སྔོན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཐམས་
― DTG121_Page_0360 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །སྒྲའི་དོན་ལ་དོན་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་པས་ན་ཁྱད་པར་དུ་དགོངས་པའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཚད་མའོ། །ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དང་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྡུ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆུད་པར་མཛད་པ། སེམས་ཀྱིས་སུ་ནི་ལས་རྣམས་སོགས། །ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་སོགས་དང་བྲལ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཀྱང་སྣང་མེད་པ། །ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཀྱིས་བསམས་ཏེ། ལས་གང་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་བྱེད་པ་དེའི་འབྲས་བུ་ཡོད་དོ། །དུས་ཕྱི་ནས་འབྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་བྲལ་བས་དེའི་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་མི་རྫོགས་སོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་གློང་ཞིང་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོ་སོར་སྣང་བ་གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་གཞིགས་པ་ནི་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཉིད་གནས་སོ། །དེས་ནི་ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གླེངས་ཏེ། སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཐོབ་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་དུ་རྫོགས་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་སྤྲུལ་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐུའི་མཚན་ཉིད་སྣང་བའོ། །དག་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ནི་ཕན་པ་མཛད་པར་སྤྱོད་པར་བརྟག་གོ །སེམས་ནི་ཡུལ་དང་འབྲེལ་པ་སྟེ། །རྟོག་པ་ལ་ནི་ཡེ་ཤེས་འཇུག །སྣང་བ་མེད་པའི་བྱེ་བྲག་ལ། །ཤེས་རབ་ཡང་དག་རབ་ཏུ་འཇུག །ཅེས་པ་ལ། སེམས་ནི་ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་སྟེ། དེས་ན་ཡུལ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །རྟོག་པ་ལ་ནི་ཤེས་པ་འཇུག །ཅེས་པ་ནི། འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ནང་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །གང་གི་ཚེ་ན་ཡང་དཔྱད་ཅིང་ཡུལ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་སྣང་བ་མེད་ཅིང་བསམ་པ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་བྱེ་བྲག་ལ་
― DTG121_Page_0361 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་རབ་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །ཡུལ་མེད་པས་ན་བསམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གནས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་གནས་སོ། །སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་ཤེས་དང༌། །ཞེས་པ་ནི། སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ངར་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་དབང་ཡུལ་དང༌། ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་གསལ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྫས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་གྱི་འདུ་ཤེས་ཙམ་པ་སྟེ། བརྟགས་པ་ལ་ནི་ཡུལ་མེད་དེ། །གཞན་གྱི་དབང་ལའོ། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་ནི་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཉིད་ཐོབ་པ་སྟེ། གྲུབ་པ་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཐོབ་པའི་བར་དུའོ། །ཞི་དང་བཟོད་པའི་ཁྱད་པར་ལ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དགེ །བྱེ་བྲག་དོན་དུ་དེ་སྐྱེ་སྟེ། །ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བ་རྣམ་པར་སྤངས། །ཞེས་པ་ལ། ཞི་བ་དང་བཟོད་པའི་ཁྱད་པར་ནི་ས་གོང་ནས་གོང་དུ་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། ས་བཅུའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་རྣམས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་རྒྱུའོ། །ཉོན་མོངས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་ཁྱད་པར་ཏེ། དེར་ཡང་སྐྱོན་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བ་མེད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ང་ཡི་ཤེས་རབ་རྣམ་གསུམ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་དང་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡང་དག་པར་འགྲེལ་པ་སྟེ་འཐོབ་པའོ། །ཐེག་པ་གཉིས་དང་མི་ལྡན་ཞིང༌། །ཞེས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་སོ། །ཤེས་རབ་སྣང་བ་རྣམ་པར་སྤངས། །ཞེས་པ་ནི་བཙུན་གཙོའི་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ཅིང་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་དང༌། ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་
― DTG121_Page_0362 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དད་པར་ཕྱེ་སྟེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ། །དངོས་པོ་ཡོད་པར་ཆགས་པས་ནི་ཞེས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མངོན་པར་ཆགས་པས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཙམ་ལ་ནི་འཇུག་པས་ན། །བདེ་གཤེགས་ཤེས་རབ་དྲི་མ་མེད། །ཅེས་པ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལས་ཀུན་བརྟགས་པར་དཔྱད་ཅིང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་འབྱེད་པས་ཕྱེ་བ་ན་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ལྟ་བུར་འགྲོ་བ་སེམས་ཙམ་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་ཤིང་ཐོས་པ་དང༌། སེམས་པ་ནི་བསྒོམ་པས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་ནས་བརྩམས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་དྲི་མ་མེད་པའི་བར་དུ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རབ་ཏུ་རྟོགས་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་སྟེ། མཆོག་གི་ཡང་མཆོག་ཏུ་བྱེད་པར་ཕྱེ་བས་ཁྱད་པར་ཐོབ་པོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་ལེའུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དཔྱད་པ་བདུན་པའོ།། །།གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མུ་སྟེགས་འགྱུར་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར་བར་ལྟ་བ་རྣམ་པ་དགུ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དབྱིབས་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གྲངས་ཅན་རྣམས་ནི་གནས་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་བའོ། །དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བདུན་དུ་འབྱེད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་ན་གྲངས་ཀྱིས་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་དགུའོ། །དཔེ་སེར་ནི་འགྱུར་བར་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་མཚུངས་སོ། །གསེར་ནི་རྟག་པ་ཞེས་ཏེ། གདུ་བུ་དང༌། དཔུང་རྒྱན་དང༌། སྤེན་ཏོག་དང༌། གཡུང་དྲུང་དང༌། མགུལ་འཁོར་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ན་ཡང་དེ་ཉིད་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་སྔ་མའི་ཕྱོགས་སུ་གསུངས་པ་ལ་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པ་ནི་ཕྱི་མའི་ཕྱོགས་ཏེ། གང་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། འབབ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་པའོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་
― DTG121_Page_0363 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པ་བཞིན་དུ་མེད་དོ། །འོན་ཏེ་གདུ་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་གསེར་དངོས་པོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་པོ་ཞེན་ནི་སྤེན་ཏོག་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་མི་རུང་ངོ༌། །སྔ་མའི་རང་བཞིན་ཞིག་ལ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་མའི་དངོས་པོར་འབྱུང་ན་གསེར་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ན་རྟག་པ་ཡིན། གང་ཡང་སེར་པོའི་རྣམ་པར་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་དེར་འདྲ་བའི་སྐད་ཅིག་གཅིག་པ་གཞན་འབྱུང་སྟེ། འབབ་ཆུ་ལྟ་བུ་སྐྲ་དང་ས་ལ་སོགས་པ་བཅད་ནས་ཡང་སྐྱེས་པ་ལྟ་བུར་སོ་སོར་ཤེས་པ་ཡང་འཇུག་པ་ཡིན་གྱི། རྟག་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དབྱིབས་འགྱུར་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གདུ་བུ་དང་སྤེན་ཏོག་ལ་སོགས་པའི་དཔེས་བཤད་དོ། །ལྷག་པ་ནི་འོ་མ་དང༌། ཆང་ལ་སོགས་པའི་དཔེས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་གཏོགས་པར་མཛད་པའོ། །དེ་ལ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཀྱི་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་འདིར་ཇི་ལྟ་བུར་འཇུག་པ་དེ་ལྟར་བཤད་པར་བྱའོ། །གང་དག་གིས་བློ་ཡང་ནུབ་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་གི་ཡང་བརྟག་ཅིང་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། སྒྲའི་དོན་ནི་དོན་དུ་མ་ཡིན་པས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དེར་མཁྱེན་ཏོ། །ཁ་ཅིག་ནི་རྒྱུ་ལ་རྟོག་ཅེས་པ་ནི་ཚངས་པ་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལས་ས་དང་ཆུ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་འགྱུར་བ་ནི་གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་སྤངས་པའོ། །མཚན་ཉིད་ནི་མཚན་མ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་པས་ན་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་ནི་བྱེད་པ་སྟེ་འབྲས་བུ་འབྱུང་བའི་ཚེ་དེ་གཞན་དུ་འགྱུར་བའོ། །སྦྱོར་བས་ན་སྦྱོར་བ་སྟེ། མང་པོ་འདུས་པ་ནི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པས་དྲི་དང་སྦྱོར་བ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བའོ། །ལྟ་བ་ནི་མཐོང་བ་སྟེ་རྒྱུའི་ཚོགས་ལ་དེ་བཞིན་དུ་ཆུད་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། གྲངས་ཅན་དང༌། རིག་སྔགས་འཛིན་པའི་མཐར་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཡུལ་སྣ་ཚོགས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བར་བྱེད་པའི་ཆུད་པ་ལ་སྐྱེས་བུས་མཐོང་བ་ཙམ་ནི་ལྟ་བར་འགྱུར་བའོ། །སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྣང་བ་དང་མི་སྣང་བར་འབྱེད་པས་ཡོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་སོ། །ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་སྣང་བ་དང༌། མི་སྣང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ཀྵ་པ་ན་ཀ་རྣམས་སོ། །ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་
― DTG121_Page_0364 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡིན་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི་མེད་པ་ནི་མི་སྐྱེ་མེད་པ་ནི་འགག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གནས་པའི་ཆོས་ཆོས་གཞན་དུ་ལྡོག་པ་དང༌། ཆོས་གཞན་དུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་འགྱུར་བའོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀ་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ན་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་སྤྱིའི་བདག་ཉིད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡུལ་དང༌། དུས་དང༌། རིམ་པ་དང་རྣམ་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཅིག་ཅར་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི། ཇི་ལྟར་ཁ་དོག་འདྲེས་པ་ལ། །འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཁ་དོག་འཛིན། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་ཕྱིར། །ཐ་དད་ཐ་དད་མི་དམིགས་པའོ། །ཞེས་པ་ནི་སྣ་ཚོགས་གཅིག་པར་མི་རུང་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་བདག་གི་གཟུགས་དང༌། གཞན་གྱི་གཟུགས་སུ་དབེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཅིག་པ་དང་དུ་མར་ཡིད་ཆེས་པར་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་རྩོད་པ་འདི་ནི་ལན་དུ་མར་སུན་ཕྱུང་བའོ། །དངོས་པོར་འགྱུར་བ་ཞེས་པ་ལ་དངོས་པོ་ནི་ཡོད་དེ། དེའི་འགྱུར་བ་ལ་ལུང་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོག་པ་ནི་དེའི་དངོས་པོ་ཁོ་ན་དང་ཉིད་ཅེས་ཏེ། དེ་ཡང་སོ་སོའི་ཚིག་གི་དོན་དང༌། ཁམས་ཀྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་སྟེ། །ཇི་ལྟར། ཧ་རི་འཐོར་བ་ལས་འབྱུང་བ། །དེ་ཡོད་དེ་ནི་ཆེ་བ་དང༌། །བདག་ཉིད་ཁོ་ན་ཉིད་སོགས་སྨྲས། །ཞེས་པའོ། །རྐྱེན་སྣང་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤིང་གཙུབས་པ་ལས་མེད་དང༌། ཏིལ་རྣམས་ལས་མར་དང༌། ཁྲོན་པ་ལས་ཆུའོ་བྱ་བ་སྣང་བར་བྱེད་པའི་འགྱུར་བ་ནི་ཇི་ལྟར་སྤྲུལ་གྱིས་ཟོས་པ་དང༌། འདུས་པས་ཉམས་པ་ལ་སྔགས་དང༌། སྨན་ལ་སོགས་པས་སྲོག་སྣང་བར་བྱེད་ཅིང༌། དབུགས་འབྱིན་པ་ལ་སོགས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་དག་དེ་ལྟར་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་རིམ་པར་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་རྒྱུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་འབྱུང་བས་ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལ་
― DTG121_Page_0365 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་རྣམས་ལ་བསླད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཅིག་པར་ཀུན་རྟོག་གོ །མུ་སྟེགས་བྱེད་དག་གིས་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྤྲུལ་པའི་སྒྲའི་དོན་དུ་མར་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་གཉེན་དེས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཚིག་འདི་སྟེ། གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པའོ་ཞེས་པ་ལ་ཁ་ཅིག་གིས་ནི་མི་རྟག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའོ། །གཞན་གྱིས་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བར་རོ། །དེ་བས་ན་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་པ། འཇིག་རྟེན་ཕན་པར་དབྱངས་གཅིག་ཁྱོད་ཀྱི་ལས། །མོས་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་ནི་དབྱངས་འབྱུང་སྟེ། །ཞེས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྡུ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་དོན་དམ་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པར་མཛད་པ། འབྱུང་དང་དངོས་དང་དབང་པོ་དང༌། །དུས་དང་དབྱིབས་དང་འགྱུར་བ་དང༌། །སྲིད་པ་བར་མ་བསྡུ་བར་ཡང༌། །གང་རྟོག་དེ་དག་མི་མཁས་སོ། །འཇིག་རྟེན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་དང༌། །རྒྱལ་བ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་སྟེ། །འོན་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་འདི་དག་ནི། །རྐྱེན་ཉིད་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་བཞིན། །ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། ཇི་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དབང་གི་རང་བཞིན་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པ་འབྱུང་བར་མི་རུང་བ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པས་སོ་སོར་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །ཡང་དག་པར་རིག་པ་སོ་སོར་སྣང་བ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམ་པར་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞོན་ནུའི་བུ་སྐྱེས་པ་དང༌། འཆི་བ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུར་སྣང་ཞིང་གོང་ནས་གོང་དུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོས་ཚོགས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་ཞིང་ཇི་ལྟར་ན་འཚང་རྒྱ་ཞེས་པ་དེ་ནི་རྟོག་པ་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་སྐུ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྣང་བ་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ཡིན་ཀྱང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དེ་ཡང་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བས་ན་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་སྐད་ཅིག་གང་ལ་ཡང་ཐ་དད་པ་མེད་དེ། སྔ་མའི་གོང་དུ་འབའ་ཞིག་པ་ནི་རང་བཞིན་བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་
― DTG121_Page_0366 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟོག་པ་མེད་པ་ལ་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྒྱུན་ཏུ་འབྱུང་ཡང༌། རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པ་པོའི་དངོས་པོར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་མྱོང་བ་མེད་དོ། །སེམས་རང་བདག་ལ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པར་རྒྱུ་བ་མེད་ན་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་རྣམས་སུ་ཡང་ཅི་སྨོས་ཏེ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ན་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གོམས་པ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་གོམས་པས་འཇུག་གོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ་ལ་ཚིག་སྦྱོར་བར་བྱ་སྟེ། ལན་དུ་མར་བཤད་པར་བྱའོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་དག་གི་འགྱུར་བ་རེ་རེར་རྣམ་པར་བརྟགས་ཏེ་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ནི་གང་ཡང་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་པ་འགྱུར་བར་མི་རིགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མེད་པ་དང་དངོས་པོ་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔ་མའི་བཞིན་དུ་བཤད་དོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བ་མ་གཏོགས་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་རྨི་ལམ་བཞིན་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་བྱ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྒྱུ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བ་ཡོངས་སུ་རྟོག་ན་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་མ་སྐྱེས་པས་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོ་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེར་མི་རུང་ངོ༌། །གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་དེར་སྐད་ཅིག་པ་རེ་རེར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དོ། །དག་པ་འཇིག་རྟེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་དབྱིངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚོགས་བཤད་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་བཤད་པའོ། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འབྱུང་བ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར་བར་རྟོག་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་སྲིད་པ་བར་མར་འགྲོ་བའི་ཆོས་གང་ཡང་འཇུག་པའམ་ལྡོག་པ་མེད་དེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་
― DTG121_Page_0367 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རིག་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུར་འགྲོ་བར་སྣང་བ་ནི་སུ་ཡང་འགྲོ་བ་མེད་ལ། འོང་བ་ཡང་མེད་དེ། ཆུད་པ་སྟོང་པའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་ལྟར་འཁོར་བའི་རིམ་པ་སྣང་བ་འབའ་ཞིག་གོ །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པས་ན་འགྲོ་བ་ཡང་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་འབྱུང་བ། སྲིད་པའི་འགྲོ་ཀུན་རྨི་ལམ་མཚུངས། །སུ་ཡང་སྐྱེ་མེད་འཆི་བ་མེད། །ལས་རྣམས་བྱས་ཀྱང་འཇིག་མི་འགྱུར། །གནག་དཀར་འབྲས་སྨིན་འཁོར་བ་ནའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་འགྱུར་བ་དཔྱད་པ་བརྒྱད་པའོ།། །།བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་ཚད་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་མཚན་ཉིད་མཚན་མ་སྟེ། ཐ་སྙད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་རྟོག་གོ །རྐྱེན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཞེས་པ་ལ། རྐྱེན་ནི་ཆུད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟ་བུར་ཡིད་ཆེས་པ་དེ་ལྟ་བུར་ཡོད་དོ་ཞེས་ཏེ། ཁ་ཅིག་གིས་མཐོང་བ་ནི་མི་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །ཡང་ན་བྱེད་པ་སྟེ། འདིས་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་མངོན་པར་ཆགས་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཡོད་ལ། རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །སྐྱེ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་འཁོར་བའི་དངོས་པོ་ལས་ནི་སྐྱེ་ལ། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པས་འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་ལ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པས་མི་སྐྱེ་ཞེས་མོད་ཀྱི། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ལུང་ནོད་པ་ལ་སོགས་པས་ཀུན་བརྟགས་པ་མི་རུང་སྟེ། དེས་ན་མི་འབྱུང་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །འགོག་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་སོ་
― DTG121_Page_0368 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་གཏོགས་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །མེད་པ་སྟེ་ལོག་བ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ནས་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཐེག་པ་དང་ཐེག་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པས་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་ཐར་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་ཐེག་པའོ། །འདི་ནི་ཐེག་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པ་མང་པོར་རྟོག་གོ །འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་པར་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་གྱི་རང་བཞིན་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་འགྲོ་བ་འདི་ནི་འདུས་བྱས་སོ། །ལ་ལས་ནི་གྲུབ་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་མེད་ཅིང་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པར་འདུས་མ་བྱས་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་གོ །ལ་ལས་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་གཟུགས་འདུས་མ་བྱས་པ་བྱས་པའོ་ཞེས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པར་རྟོག་སྟེ། དེ་འདི་ནི་རྟག་པའང་ཡིན་ལ་དངོས་པོ་མེད་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་དེ་ནི་སྟོན་པས་བརྟགས་པའོ་ཞེས་པ་སྟེ་འདུས་བྱས་པའམ་འདུས་མ་བྱས་པར་ཐ་སྙད་དོ། །དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སུས་ཀྱང་དེ་མ་བྱས་པས་ན་དེས་ན་འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ། ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་ཀྱིས་གནས་པ་དེ་ནི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་དུ་འདུས་བྱས་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བའོ། །ས་དང་སའི་མཚན་ཉིད་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མངོན་
― DTG121_Page_0369 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་རྟོགས་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཇི་བཞིན་བ་དེ་བཞིན་དུ་སྒྲའི་དོན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བའོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་ཅུང་ཟད་ཅིག་འགའ་ཞིག་ལ་ཡོད་པ་དང༌། དེ་ཅུང་ཟད་ཅིག་མེད་པ་ཞེས་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ལ་གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པར་འབྱེད་པར་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ལ་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ནི་གཟུགས་མེད། གཉིད་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ནི་ཡོད་དོ་ཞེས་སོ། །མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ལ་ཆུད་པ་ནི་ཡོད་དོ། །ཆུད་པར་བྱ་བ་ནི་མེད་དོ་ཞེས་འདི་ནི་ཡོད། འདི་ནི་མེད་དོ་ཞེས་སྨྲ་བ་བོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་མང་པོས་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཐ་སྙད་དོ། །གཉིས་སུ་སྨྲ་བའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པའི་ཡུལ་ཡོད་དོ་ཞེས་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །དེའི་ཆུད་པ་ཀུན་དུ་འཁྲུགས་ནས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པ་རྣམས་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིག་ཅིང་མི་དམིགས་པ་དེ་ནི་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྟོང་པར་ཆུད་ཅིང་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གནས་སོ། །ཁ་ཅིག་གིས་ནི་སྐྱེས་པས་ན་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་དུ་མེད་དོ་ཞེས་སྨྲ་བ་སྟེ། སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་ལ་ནི་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་ནི་གཅིག་པར་མི་རིགས་སོ། །མི་གཉིས་པ་ལ་ནི་གནོད་པ་མེད་པས་ན་རང་བཞིན་གཅིག་ཅིང་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གྲུབ་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་བཤད་པར་བྱ་བ་མང་པོ་ལ་ནི་ལན་དུ་མར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཐེག་པ་གསུམ་དང༌། ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་ཤེས་ནས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་ཏེ། བྲལ་ནས་ཀྱང་འཁོར་བར་རྒྱུན་འབྲེལ་པའི་ལས་མི་བྱེད་དོ། །དེས་ན་ཞི་བ་ཕྱོགས་
― DTG121_Page_0370 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཅིག་ཏུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་གནས་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་གཉིས་སུ་གདགས་སོ། །སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སད་དེ། བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པའི་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེས་པ་སྤངས་ཏེ་ཕན་པ་ཐམས་ཅད་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་མོ། །དེ་དེ་ལྟར་མཚམས་སྦྱོར་པ་ཐ་དད་པ་ནི་མཐའ་མེད་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པའི་སྒྲའི་དོན་ཐ་སྙད་དུའོ། །འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་བསྟན་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་འཇུག་པར་བཤད་པ་ལས་ཀློག་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་མོས་པ་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འཆི་བའི་དུས་ན་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བ་མཐོང་ངོ་ཞེས་པ་དང༌། བཟོད་པ་ཐོབ་ན་ངན་སོང་འགྲོ་བ་མེད། །ཅེ་ན། དེ་ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུར། དེར་ནི་མཚམས་སྦྱོར་བ་དགོངས་པའི་དོན་བརྟགས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་བ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་མོས་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་དེ་སྐད་དུ་གསུངས་སོ། །གང་དག་ལ་སྙིང་རྗེའི་ས་བོན་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་འཇམ་དཔལ་སངས་རྒྱས་སུ་གཟུད་པར་ནུས་སོ། །ཆོས་བཅུ་པ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཕན་པའི་རིགས་ཀྱི་བུ་ལྷས་བྱིན་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐོབ་པས་སྤྲུལ་པ་སྟོན་པ་དང༌། གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་གནོད་པ་དེའི་འགྲོ་བ་དེ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་གནས་སོ་ཞེས་པ་དེས་ན་མདོ་སྡེ་རྣམས་སུ་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཐ་དད་པ་མཐའ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་གཙུག་ཏོར་གྱི་སྔགས་ཀྱིས་ཡུངས་ཀར་ལ་སོགས་པ་ལ་སྔགས་བཏབ་སྟེ། ཤི་བའི་ལུས་ལ་གཏོར་ན་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེའོ་ཞེས་དེར་དེའི་སྨོན་ལམ་གྱི་བསོད་ནམས་སུ་བཏབ་པ་སྟེ། སྔགས་བརྗོད་པས་ལྷའི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་བསོད་ནམས་ཏེ། ཡོན་ཏན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་ཐམས་ཅད་དུ་སྡིག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དེ་ལྟར་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་བ་མཐའ་མེད་དོ། །བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་མཚམས་སྦྱོར་བ་དེ་དག་ལ་མཚམས་སྦྱོར་ནས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ཤིང་ཞེན་པས་སོ་སོར་
― DTG121_Page_0371 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྣང་བ་རྟོག་ཅིང༌། དར་གྱི་སྲིན་བུ་བཞིན་དུ་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལྟ་བ་མཚམས་སྦྱོར་བ་འདོད་པའི་ཕྱིར་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ལྟ་བ་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐུད་པས་བདག་དང་གཞན་ལ་ཡོངས་སུ་འཁྲིའོ་ཞེས་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་དང༌། མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། དུ་མ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རང་གི་ལས་ཀྱི་སྐུད་པས་དར་གྱི་སྲིན་བུ་བཞིན་དུ་དཀྲིས་པའི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པས་མངོན་པར་ཆགས་པས་ཞེན་ཅིང༌། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ན་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པར་ཤེས་པ་དེའི་ཚེ་དབེན་པ་མཐོང་བས་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་གོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྟོན་པར་མཛད་པས་ན། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་དབེན་པར་མཐོང་བས་འདི་ལ་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང༌། མཚམས་སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབེན་པར་ལྟ་ཞིང་གནས་སོ་ཞེས་པ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་གསལ་བའི་ཆུད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པར་དབེན་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། གསེར་ལ་སོགས་པ་དབེན་པ་བཞིན་དུ་བློ་བུར་གྱི་ཉེས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་ནས་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་དྲི་མ་མེད་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་དངོས་པོ་མེད་པར་རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང༌། སྣང་བ་མེད་པ་རང་གི་སེམས་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་རབ་ཏུ་དབེན་པར་མཐོང་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཡང་མེད།
― DTG121_Page_0372 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཚམས་སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་མེད་དོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ལ་ཡང་འཆིང་བ་ཡང་མེད་འགྲོལ་བ་ཡང་མེད་དེ། གཞན་དུ་ན་ལོག་པར་ལྟུང་བའི་བློས་བཅིངས་པ་དང༌། ཐར་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་དངོས་པོ་མེད་ཅེས་བྱ་བའམ། ལན་མང་པོར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེ་གཞན་དག་ལས་ནི་ཕུང་པོར་མི་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱའོ། །དམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འགྲེལ་བར་བཤད་པ་ནི། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པས་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ཀུན་བརྟགས་པ་བཙོས་པ་དང༌། མ་བཙོས་པ་དང༌། བསྒུལ་བ་དང་མ་བསྒུལ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་སོགས་པར་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ནི་གཅིག་པར་མི་རུང་བ་ནི་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ལས་ཆ་མེད་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། བླ་འོག་ཏུ་ཆགས་པར་མི་རུང་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ན་ཡང་དེ་ལྟར་རང་གི་སེམས་ཙམ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ནི་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པར་སོ་སོར་སྣང་བ་སྟེ། ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ན་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང༌། མཚམས་མི་སྦྱོར་བ་གང་ཡང་མེད་དེ། སྣང་བ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འཆིང་བ་ཡང་མེད་འགྲོལ་བ་ཡང་མེད་དོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་འཆིང་བ་དང་འགྲོལ་བ་སོ་སོར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །བསམ་པ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་རང་གི་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ན་ཤེས་པར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་འཛིན་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ག་ལ་ཞིག །དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ན། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་སྟོང་པ་ཡང་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་ལས་མཚམས་སྦྱོར་བ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་ཀ་ཡང་ཡོད་པར་དུས་
― DTG121_Page_0373 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཚུངས་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། ཕན་པ་དང་ཕན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་དམིགས་པ་སྟེ། དེས་ན་ཡོད་པ་མི་དམིགས་སོ། །མེད་པ་ཡང་ཅི་ལ་མི་དམིགས་ཏེ་ཡུལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་སྟེ། མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་གྱི། དེར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཡོད་པ་ལ་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་པ་མི་དམིགས་པས་ན་རྟག་པ་ཡང་ཡུལ་དང༌། ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་མི་རུང་བ་ནི་བདེ་བླག་སྟེ། རང་བཞིན་ལ་ཁྱད་པར་དུ་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བའི་ཡུལ་འབྱུང་བ་དང༌། འཛིན་པའི་ལྟ་བ་པོ་བདག་གི་ཁྱད་པར་ཡུལ་འཛིན་པ་སྟེ་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །དེས་ན་སྐད་ཅིག་པ་ཡོད་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་ཀྱང་མི་དམིགས་སོ། །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །དེ་ནི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་ཡིན་ཏེ། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ཡང་སྲིད་པ་ཅན་གྱི་སྲེད་པ་དང་ཞེས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་གཏོགས་པར་གསུངས་པ། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་ཏེ། སྲེད་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་གཉིས་ཀ་ཡང་ཆགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཏི་མུག་ཐོག་མར་བྱས་ནས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་འབྱུང་སྟེ། རྨོངས་པ་མེད་ན་གཞན་དུ་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་པ་དང་བདག་ཏུ་ཆགས་ཤིང་བསླད་པ་ནི་གཏི་མུག་གོ །དེ་དག་ལས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་བ་འབྱུང་ངོ༌། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པས་མཚམས་སྦྱོང་བ་ལས་འགྲོ་བ་ལྔར་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཆད་ནས་ནི་སྲིད་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གསུམ་འདུས་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པ་དང་གསུམ་འདུས་པ་ལས་སྲིད་པའི་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ། །མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་བཟློག་པ་ནི་སྲིད་པ་ཡང་
― DTG121_Page_0374 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྡོག་གོ །བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པའི་ལུགས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་ལྡན་པ་ནས་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ལྡོག་གོ་ཞེས་སོ། །འཛིན་ཅིང་འཆང་བ་དང༌། བདེ་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་དོན་དུ་བསྡུ་བའི་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་དོན་གསུངས་པ། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཡོངས་རྟོག་ནི། །མཚམས་སྦྱོར་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། །དེ་ནི་ཡང་དག་ཡོངས་ཤེས་ན། །མཚམས་སྦྱོར་བ་ཡི་དྲ་བ་འཆང༌། །ཞེས་པ་ནི་གཙུག་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པས་དབུས་དང་མཐའ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བཤད་པ་འདིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཡོད། །དེས་ན་གཉིས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དེ་ན་ཡོད། །དེ་ན་ཡང་ནི་དེ་ཡོད་དོ། །ཞེས་པ་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ལས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའོ། །འོ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་མེད་ཅེས་པ་དང༌། དེས་ན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཡོད་དོ། །ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མི་ཤེས་པ་ཞེས་པ་དང༌། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དེ་ལ་ཡང་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པ་མ་རིག་པའི་ཐོག་མ་མེད་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གཡེངས་པའི་ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཡོད། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཇི་ལྟར་ན་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེས་པ་དང༌། དེ་ནི་ཡང་དག་ཡོངས་ཤེས་ན། །མཚམས་སྦྱོར་བ་ཡི་དྲ་བ་འཆང༌། །ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པའོ། །ཡང་དག་ཅེས་བྱ་བ་དེས་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པས་བཤད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དམིགས་པ་ལ་ནི་གནས་ནས་སུ། །མི་དམིགས་པ་ནི་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །ཞེས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་འདིར་སྟོན་པར་མཛད་པ། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་བསལ་ནས་སུ། །ཤེས་པ་ཙམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །འདི་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་དུ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའོ། །ཞེས་སོ། །བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པས་བཤད་པ་ནི་འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དང༌། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་ལུགས་སོ། །དངོས་པོར་ཤེས་པའི་སྒྲ་འཛིན་པས། །ཇི་ལྟར་དར་གྱི་སྲིན་བུ་བཞིན། །བྱིས་
― DTG121_Page_0375 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་མཚམས་སྦྱོར་མི་མཁས་པ། །རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་བས་འཆིང༌། །ཞེས་པ་ནི་རང་གི་སེམས་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱིས་པ་རྣམས་སྲིད་པར་འཆིང་བར་འགྱུར་རོ། །མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་གྲོལ་ལོ། །ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ། གང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་དང་གང་གིས་དངོས་པོ་གང་དང་གང་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དེ་དག་ནི་ཀུན་བརྟགས་པ་ཉིད་དེ། དེ་དག་ལ་ཡང་རང་བཞིན་མེད་དོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་གལ་ཏེ་ཀུན་བརྟགས་པ་ཉིད་ལགས་ཏེ་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་མི་རིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་སྐད་དུ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་དངོས་པོ་ཡང་མ་མཆིས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་སྒྲ་དང་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་དོན་དམ་པའི་རྟོག་པ་སྟེ་ཞེས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པར་ཐུགས་དོགས་ནས་ལན་དུ་གསུངས་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྨྲས་པ་བཞིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཇི་ལྟར་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཉིད་དེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་མི་རིག་གོ་ཞེས་པ་སྟེ། བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ལྟར་དོན་དམ་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འོན་ཀྱང་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟར་རྟོག་པ་ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ན་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཡང་དག་པ་རིག་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་དེ་དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་མྱོང་ངོ༌། །དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་
― DTG121_Page_0376 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཇི་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དེ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དེས་ན་སྟོན་ཏོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པར་སྟོན་པ་སྟེ། དེས་ན་བྱིས་པའི་ཤེས་པ་ལས་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིག་ཅིང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་དངོས་པོར་ཆུད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་མཉམ་པ་ཁོ་ན་ནི་རང་བཞིན་དུ་ཀློག་པའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་མཚམས་སྦྱོར་པའི་ལེའུ་དགུ་པའོ།། །།བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་གལ་ཏེ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འཕྲུལ་དང་ཤའི་མིག་གིས་མ་ལགས་ཀྱི། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། འཕགས་པའི་མཐོང་བ་དང༌། འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གི་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱ་ཆེར་ཏེ། དེ་ཇི་ལྟར་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་དེར་ཅི་དགོས་ཤེ་ན། འཕགས་པ་བློ་གོས་ཆེན་པོས་གསུངས་པའི་དོན་ཇི་བཞིན་པ་ལས་བརྟགས་ན་འཕགས་པ་དང་བྱིས་པའི་ཤེས་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་རང་གི་ཡུལ་དུ་ཞུགས་པས་ན་བྱིས་པའི་ཤེས་པ་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཞེས་གླེངས་པའོ། །འཕགས་པའི་ངོ་བོའི་དངོས་པོ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའོ། །འཕྲུལ་གྱི་མིག་གིས་ནི་ལྷ་དང་དེ་ལས་གཞན་པས་ནི་ཤའི་མིག་གིས་ཏེ། དེ་དག་གིས་ནི་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཀྱང་མ་ལགས། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡང་མ་ལགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་
― DTG121_Page_0377 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རང་གི་ཡུལ་ལ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འཕགས་པའི་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་རང་བཞིན་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་སླད་དུའོ་ཞེས་པ་སྟེ། རང་གི་རྟོག་པ་ནི་དེ་དག་གི་ཚད་མའོ། །གཞན་གྱི་རྟོག་པ་ནི་ཚད་མར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མངོན་པར་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལས་ལྡོག་པར་མཐོང་བའི་སླད་དུའོ་ཞེས་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་དག་གཞན་བཙལ་བའི་སྒྲ་དང་དོན་ནི་སྤྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་ཕན་ཚུན་དུ་ནི་ལྡོག་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་བར་ཏི་ཀ་ལས་འབྱུང་བ། སྒྲོ་བཏགས་ཆ་ནི་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་བསལ་ཕྱིར་ནི་གདོན་མི་ཟ། །དེ་སྙེད་དེ་ལྟར་སྒྲ་རྣམས་ཀྱང༌། །དེ་བས་དེ་དག་ཐ་དད་ཡུལ། །ཐོག་མ་མེད་པ་བག་ཆགས་ལས། །རྣམ་པར་རྟོག་བྱུང་ལ་གནས་པ། །སྒྲ་དོན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ཆོས། །དངོས་དང་དངོས་མེད་གཉིས་ཀའི་གནས། །ཞེས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོ་རྣམས་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ལ་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ལགས་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་གི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་དེ་ཡང་རྒྱུ་མ་བསྟན་པས་ཀུན་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་སྣང་ངོ་ཞེས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་པ་སྒྲའི་དོན་སྤྱིའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡིད་ཆེས་པའི་རྒྱུ་དང་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་མ་བསྟན་པ་སྟེ། སྒྲའི་དོན་གྱིས་སྤྱིའི་རྒྱུ་བསྟན་པ་མ་མཆིས་ལ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་གི་རྒྱུན་ལ་བསྟན་པ་མ་མཆིས་སོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་ལ་སྒྲ་དང་དོན་ལ་སྤྱིར་རྒྱུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་དང༌། བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་མེ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་མྱོང་བ་ལ་སྒྲ་དང་དོན་སྤྱིའི་ཐ་སྙད་དོ། །དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་ལ་ལྟ་བར་ལྟུང་བས་ཞེས་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་སྒྲ་དང་དོན་སྤྱིར་འདུག་པ་ཡང་དངོས་པོར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། ལྟ་བར་ལྟུང་བ་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་རང་གི་ཡུལ་ལ་དངོས་པོར་རྣམ་པར་བརྟགས་ཏེ་སྒྲོ་འདོགས་པས་ན་སུའི་དངོས་པོ་ཡིན་པ་མ་ངེས་པས་ཐུག་པ་མ་མཆིས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་
― DTG121_Page_0378 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གླེངས་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་ལན་དུ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་བསྟན་པ་ནི་མ་བྱས་མོད་ཀྱི་ཞེས་པ་སྟེ། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པ་པོ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང༌། བསྐྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་སུ་སྒྲོ་བཏགས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་དཔེན་པ་བསྟན་པ་ཉིད་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ཡང་དག་པ་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་སྐྲག་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཤད་ཅིང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །དེས་ནི་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་གཞོལ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །ཡན་ལག་གི་དོན་ནི་མདོར་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། བརྟགས་པ་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་རང་བཞིན་གཞན་པ་དག །གཞན་པ་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གླེངས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་སོ་སོར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་གཞན་ལ། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་གཞན་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་སྤྱིའི་རྣམ་པའོ། །དངོས་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་འབྲས་བུའི་སྐད་ཅིག་པ་སྐྱེ་ནུས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་མི་མཐུན་པ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པའི་རྣམ་པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པའི་རྒྱུ་ནི་གསལ་བའི་དོན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ན་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་རྣམས་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་བར་ཏི་ཀ་ལས་འབྱུང་བ། སྦྱོར་བ་དང་ནི་ཐ་དད་མེད། །དོན་དམ་དེ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །གཟུགས་ནི་གཅིག་དང་དུ་མ་ཞེས། །དེ་ནི་བློ་ཡི་འཁྲུལ་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་གིས་སྨྲས་པ། གཞན་ནི་དབང་པོ་དོན་ཉིད་ལ། །གཞན་ནི་སྒྲ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ། །མིག་མེད་སྒྲ་ལས་མཐོང་གྱུར་ཀྱང༌། །མངོན་སུམ་དུ་ནི་མཐོང་བ་མེད། །གཞན་དུ་མེ་དང་འབྲེལ་པས་ནི། །བདག་ཚིག་ཅེས་ནི་སེམས་པ་སྟེ། །གཞན་པར་ཚིག་པའི་སྒྲ་ཡིས་ནི། །ཚིག་པའི་དོན་ནི་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་པ་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌།
― DTG121_Page_0379 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་གྱིས་དེ་དག་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཚུན་དུ་བརྟགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་མི་འགྱུར་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཕན་ཚུན་དུ་རྣམ་པར་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ན་དེ་བཞིན་དུ་མི་འགྱུར། འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྡོག་པའི་སླད་དུ་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཡོད་པར་དགོད་དམ། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་བསྟེན་པས་རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་མ་མཆིས་པར་བགྱི་འམ་ཞེས་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གླེངས་པ་ལས་དགོངས་པ་འདི་ལྟ་བུར་བརྟགས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་མ་ལགས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕན་ཚུན་དུ་མི་མཐུན་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་གསལ་བར་གསུངས་པའོ། །རང་བཞིན་བསྟན་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ལྟ་བ་དགོད་དམ་བགྱི་འམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རང་བཞིན་བསྟན་པས་དབེན་པའི་དངོས་པོ་མ་མཆིས་པར་སྟོན་པར་མཛད་དམ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་དོགས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དབེན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་མེད་པར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན། ཡོད་པར་ལྟ་བ་དགོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་གྱི་ཞེས་པ་སྟེ། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་ལས་དབེན་པས་ན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པར་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་རྣམས་པར་མི་རྟོག་པའི་ཆུད་པའི་དངོས་པོ་བསྟན་པར་བྱའོ། །ཡོད་པར་ལྟ་བ་དགོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི། ཇི་ལྟར་བྱིས་པ་རྣམ་རྟོག་པ། །དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་པ་སྟེ། རྟག་པ་དང་བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྤོམ་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། རང་བཞིན་བསྟན་པས་དབེན་པའི་ཆོས་བསྟན་པས་བྱའོ། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ལོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདེན་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དངོས་པོ་དེ་དག་གིས་སྐག་པ་བསལ་བར་བྱའི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པའི་ལྟ་བ་
― DTG121_Page_0380 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དགོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པ་དང་དངོས་པོ་མེད་པས་དབེན་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་བསྟན་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལས་དབེན་པར་བསྟན་པར་བྱའོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལས་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཆགས་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ཀྱི་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུའོ། །གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་ནི་དེ་དག་དངོས་པོ་མེད་པར་མངོན་པར་ཆགས་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ནི་གཟུགས་མེད། གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ནི་གཟུགས་ཡོད་དོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་ལྟ་བ་དེ་དག་ལ་འཕགས་པའི་ཆུད་པ་དག་པ་རང་བཞིན་དུ་བསྟན་པས་སྐད་ཅིག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཐམས་ཅད་སྟོང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྲག་གོ །ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ་ཞེས་ན་ནི་དངོས་པོ་ལ་ཆགས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་དོན་དམ་པ་བསྟན་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སེམས་ཅན་རྣམས་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དབུང་མཐའ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས་ཀློག་པ། སྟོང་པ་མ་ཡིན་མི་སྟོང་མིན། དེ་བས་ཐམས་ཅད་བཤད་པར་བྱ། །ཡོད་དང་མེད་དང་ཡོད་པ་ལས། །དེ་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ཏེ། །ཞེས་པ་ལ་ཡོད་པ་ནི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་ཉིད་དོ། །མེད་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ནོ། །ཡོད་པ་ཡང་ཞེས་པ་ནི། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དེ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ནོ། །ངས་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ནི་བསྟན་པར་མ་བྱས་མོད་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་གྱི་རང་བཞིན་བརྗོད་དུ་མེད་པས་ན་ཇི་ལྟར་ན་སྟོན་ཞེ་ན། དག་པ་འཇིག་རྟེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྤྱིའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུར་སྟོན་ཏོ། །ནོར་པ་ལ་མཚན་མ་མེད་པ་མཐོང་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོར་སྣང་བ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ན་མེད་དེ། སྟོང་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆུད་པ་ནི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་རྣམས་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་སོ། །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་
― DTG121_Page_0381 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་དམ་བཅའ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐྲག་པ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དངོས་པོ་བསྟན་པས་དབེན་པར་མཛད་པ་ནི་གཉིས་མེད་པའི་དངོས་པོ་ནི་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་ཞེས་པར་རོ། །ཇི་ལྟར་ལང་ཀར་གསུངས་པ་དང༌། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་ཚུལ་དང༌། བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པས་གསུངས་པའི་དོན་དེ་ལྟ་བུར་འགྲེལ་བར་བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཚུལ་དང་འབྲེལ་བར་བསྟན་པ་གསུངས་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་ཆར་གང་སྣང་བ་དེ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ཀྱི་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་གཙང་བའོ་ཞེས་དངོས་པོ་བསྟན་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གང་ཡོད་པ་དེ་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང་འབབ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །འགྲོ་བ་གཉིས་ཀྱི་ཆར་སྣང་བ་ཡང་ཡོད་པ་དང༌། བྱས་པ་དང༌། སྐྱེས་པའོ། །དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་སྔར་དམ་བཅའ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང་སྒྲུབ་པའི་ཆོས་སྤྱིར་ཁྱབ་པར་འབྲེལ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་བསྡུ་བ་བྱས་པས་རྒྱུས་བསྒྲུབ་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་ཅིས་ན་ཐོག་མར་དམ་བཅའ་བར་བྱ། རབ་ཏུ་བྱ་བར་བསྟན་པ་ཉིད་ལས་རྟོགས་པར་འགྱུར་པ་ནི། འདི་ཅི་རྟག་གམ་མི་རྟག་ཅེས་རྩོད་པ་བརྩམས་པ་ན་གང་སྨྲ་བར་བྱ་བ་གང་བྱས་པ་དེ་ནི་མི་རྟག་པ་སྟེ། བུམ་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། སྒྲ་ཡང་བྱས་པའོ། །རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་དང་དེ་ལྟར་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་བྱིས་པ་མི་རྟག་པ་དང་ཐ་མི་དད་པར་ཆུད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་ལ་ཡང་གང་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཐོབ་པ་ལས་མི་དམིགས་པས་ན་དེ་འདི་ན་མེད་དེ་རི་བོང་གི་མགོ་ལ་རྭ་བཞིན་དུ་འདིར་བུམ་པ་མི་དམིགས་པ་སྟེ། དེ་ཡོད་ན་ནི་ཕྱོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དབེན་པར་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། ཇི་ལྟ་བ་
― DTG121_Page_0382 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཞིན་དུ་གཞན་ལ་བཙལ་བས་མི་དམིགས་པར་སྦྱོར་བའོ། །འབྲས་བུའི་རྒྱུ་ཡང་གང་ན་དུད་པ་ཡོད་པ་དེ་ན་མེ་སྟེ་ཚང་བང་ན་ལྟ་བུ་སྟེ། འདིར་ཡང་དུད་པ་ཡོད་དེ་འབྲས་བུ་ནི་རྒྱུ་ལ་རག་ལུས་པའི་རང་བཞིན་བས་ན་འབྲེལ་པ་ལས་མི་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་དམ་བཅའ་བར་བྱེད་པ་ཡང་འདིར་མེ་ཡོད་དོ་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །རྒྱུ་གསུམ་དང་འབྲེལ་བས་བསྒྲུབ་པ་འགྲུབ་པས་ན་དམ་བཅའ་བར་མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་དམ་བཅའ་བར་བྱ་ན་སྐྱོན་ཅིར་འགྱུར་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་དེ་སྐད་དུ་དོགས་ནས་བཀའ་སྩལ་པ། དམ་བཅའ་བ་ཡང་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་འདུ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྒྱུས་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནི་དམ་བཅའ་བ་དེ་ལས་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་མེད་ན་ནི་རྒྱུ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གཞན་གྱིས་བསམ་པའོ། །དམ་བཅས་པ་དེ་མ་སྐྱེས་པ་ནི་ཞེས་པ་ནི་དམ་ཐོག་མར་བྱ་སྟེ། གང་བརྩད་པ་དེ་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དམ་བཅའ་བར་ཡང་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསྒྲུབ་པ་གཞན་གྱིས་བསྒྲུབ་པ་དོགས་པས་དེ་བས་ན་ཕྱོགས་མ་ཡིན་པ་ནས་ལོག་སྟེ། ཕྱོགས་དང་བཅས་པར་བསྒྲུབ་པ་གང་ཕྱིར་བསྒྲུབ་པ་དང་མི་འབྲལ་བར་ཁྱབ་པར་འབྲེལ་པའི་ཚུལ་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་དེ་དེ་ལྟ་བུར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དམ་བཅའ་བས་ཀྱང་སྐྱོན་མང་པོ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ། བསྒྲུབ་པ་དང་སྒྲུབ་པ་ཅིར་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་དུ་ནི་ཡོན་ཏན་མང་པོ་འགྱུར་པ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེའོ་ཞེས་རང་གི་དངོས་པོ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྐྲག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཞན་གྱི་དབང་གིས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམས་ནི་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་ཚད་མར་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་དོན་གཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པར་བསྟན་པས་སྐྲག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། རྟག་པ་ཡི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་ཏེ། །གཞན་དབང་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །མི་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྐྱེ། །རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་སྤངས་ཏེ། །གང་ཚེ་གཞན་དབང་དག་པ་ནི། །གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་སྨྲས། །མདོ་སྡེ་མདོ་སྡེར་ངས་བཤད་དོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་
― DTG121_Page_0383 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་རང་བཞིན་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། མཚན་ཉིད་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །དེ་ལ་མཚན་ཉིད་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་མཚན་ཉིད་གང་དག་གི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྡུལ་དུ་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་དག་གི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པའོ། །སྐྱེ་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གིས་རྣམ་པ་སྔོན་པོ་དང༌། སེར་པོ་ལ་སོགས་པ་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །དོན་དམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་གྲུབ་པ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དང༌། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་བཤད་པ་ལ་འགལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །གང་དག་ཡང་རྟག་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་བཞིན་དུ་གྲུབ་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་རྣམ་པར་རྟོག་པར་རྟོགས་པ་དེ་དག་གིས་ཆོས་ཀྱི་གནོད་པ་བསྐྱེད་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལ་ཀློག་གོ །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་མ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་པ་ཐང་ཅིག་སྐྱེ་བར་མི་རུང་སྟེ། ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད། མེད་པ་ཡང་མི་རུང་སྟེ་དེ་ལ་བྱ་བ་ཡང་ཅི་ཡོད་དེ། མེད་པའི་དངོས་པོ་མེད་ཅེས་པས་ན་ཅི་ཡང་མི་བྱེད་དེ། བྱེད་པ་དགག་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་སཱ་ལུ་ལྗང་བའི་མདོ་སྡེ་ལས་འབྱུང་བ་བདག་གིས་མ་བྱས། གཞན་གྱིས་མ་བྱས། གཉིས་ཀས་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་སྟེ་འབྱུང་བ་མ་བྱས་ཞེས་པའོ། །བདག་གིས་ནི་རྒྱུ་མེད་པར་མི་རུང་བས་སོ། །གཞན་གྱིས་ཀྱང་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་འབྲེལ་པས་ཀྱང་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པ་པོ་རྣམས་རྟོག་པར་བྱེད་པ་པོ་ནི་རང་དབང་ཅན་ནོ། །བྱེད་པ་པོས་འདོད་པའི་མཆོག་ནི་ལས་སོ། །སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་མཆོག་ནི་བྱེད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ནས་འདི་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང་བྱེད་པ་དང་བྱ་བ་མངོན་པར་འབྲེལ་བར་མི་རུང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཉིས་པོ་མེད་དེ། སུ་གང་དང་ཡང་མི་འབྲེལ་ཏོ། །ཡོན་ཏན་མི་འཕོ་བ་ནི་ལྷན་
― DTG121_Page_0384 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅིག་ཏུ་མི་གནས་པ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་རང་བཞིན་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། སྣང་བ་དང་མི་སྣང་བ་དག་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ཏེ། གཅིག་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ནོ། །དབང་པོ་ལས་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དག་པ་ནི་གཞན་གྱི་མྱ་ངན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ནས་བྱེད། མ་དག་པ་ནི་དེའི་མི་ཤེས་པ་ཡང་སུས་བྱས། དེ་བཞིན་དུ་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པར་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་དབུལ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་ནོ། །རྟག་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་རྟག་པ་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མེད་པའོ། །ཅིག་ཅར་དང་རིམ་གྱིས་དོན་བྱེད་པར་འགལ་བ་ན་རྟག་པ་ནི་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མི་སྲིད་དོ། །ཆད་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །དྲན་བཞིན་པ་སྟེ་སྔོན་མྱོང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ལ། རྒྱུད་ལ་ལྟོས་ཏེ་སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་དགའ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་རྟོག་པའི་ཕྱིར་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །བླང་བ་དང༌། དོར་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བློ་རྣམས་ལ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་སྒྲུབ་པར་གདོན་མི་ཟ་བར་སྔར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པའང་ཡུལ་རྣམས་སུ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་སྒྲུབ་ཅིང་དགའ་བ་དང༌། མི་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དེ་ལྟར་ན་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བ་སྟེ། སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལྷག་མ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །དེས་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ནི་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་མང་པོར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལྟར་མི་འབྱུང་བར་འདྲ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་འབྱུང་བ་ལ་འཁྲུལ་པའི་མཚན་མའི་རྣམ་པ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པར་བརྟགས་པའོ། །རྟག་པ་དང་གཅིག་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་གནས་ཐ་དད་པར་བརྟགས་ཏེ། བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོར་སྒྲོ་བཏགས་ནས་གཞན་གྱི་དབང་གིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །བུམ་པ་དང༌། སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པར་བརྟགས་ཤིང་རྟག་པ་རྣམས་ནི་ཁང་པ་དང་སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་དབེན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཉིས་ཀྱི་
― DTG121_Page_0385 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པས་སྟོང་བ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆུད་པས་དངོས་པོར་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དངོས་པ་དང་དངོས་པོ་མེད་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་ཡང་དག་པ་ཇི་བཞིན་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཁྱེན་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་ངེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་དང༌། དབུགས་ཐུབ་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིན་ནོ། །དེར་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་བསྟན་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། དམ་བཅའ་བ་དང༌། ཡན་ལག་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཚད་མ་དང་གཞལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དེ། འོན་ཀྱང་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་པ་ནི་སྤྱིའི་རྣམ་པར་སྒྲའི་དོན་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དམ་འཆའ་བ་དང༌། རྒྱུ་དང་དཔེ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། བསྡུ་བར་བྱེད་པ་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་ལ་སོགས་པས་བཏགས་པའོ། །དེ་ལ་བསྒྲུབ་པར་སྨོས་པ་ནི་དམ་བཅའ་པའོ། །དཔེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པ་སྒྲུབ་པ་ནི་རྒྱུའོ། །སྒྲུབ་པའི་ཆོས་དང་མཐུན་པས་དེའི་ཆོས་སུ་འགྱུར་བ་ནི་དཔེའོ། །ཇི་ལྟར་སྒྲ་ནི་མི་རྟག་པ་སྟེ། བྱས་པའི་ཕྱིར་བུམ་པ་བཞིན་དུ་སྟེ། སྒྲ་ཡང་བྱས་པ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྐྲུན་པའོ། །དེ་བས་ན་མི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུད་པའོ། །ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོག་མར་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྔ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། ལྷག་མ་ལྟ་བུ་དང༌། སྤྱིར་མཐོང་བ་ཞེས་སོ། །དེ་ལ་སྔ་མ་ལྟ་བུ་ནི་གང་ན་རྒྱུས་འབྲས་བུ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་སྟེ། སྤྲིན་བྱུང་བས་ཆར་པ་འབབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །ལྷག་མ་ལྟ་བུས་ནི་གང་ན་འབྲས་བུས་རྒྱུའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་སྟེ། དུད་པས་མེ་ལྟ་བུར་རོ། །སྤྱིར་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའོ། །སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རང་བཞིན་གསུམ་པའི་རྒྱུ་སྟེ། དཔག་བྱ་དེ་ནས་དེ་མཚུངས་ལ། །དངོས་པོ་མེད་པའང་མེད་པར་ངེས། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ནི་ཤེས་པར་འདོད་པ་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་ཅན་ནོ། །སྒྲུབ་པའི་ཆོས་དང་སྤྱིར་དོན་མཚུངས་པ་ནི་ཕྱོགས་དང་བཅས་པའོ། །གང་ན་
― DTG121_Page_0386 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བསྒྲུབ་པ་ཆོས་སུ་མི་འཇུག་པ་དེ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཏེ། དེས་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་གསུམ་གྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པའོ། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཡང་གཞན་གྱིས་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ་ལ་རང་བཞིན་དང་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་འབྲེལ་བར་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་དེ་ལ་སྒྲར་བརྗོད་ཅིང་སྨྲ་བས་སྟོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་འབྲེལ་པ་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྨྲ་བར་བྱ་བ་ལ། གང་ན་བསྒྲུབ་པ་འདི་ཡོད་པ་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དེ་དང་དངོས་པོ་མི་འབྲལ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱས་པ་ཡོད་པར་མི་རྟག་པ་ཁོ་ནའི་དངོས་པོ་དང་མི་འབྲལ་བའོ། །ཚད་བང་ལ་སོགས་པར་ཡང་དུད་པ་ནི་མེའི་དངོས་པོ་དང་མི་འབྲལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་འདི་ལ་བྱས་པ་དང༌། རི་དང་རི་བྲགས་ལ་སོགས་པ་ལ་དུད་པའོ། །དེ་ལྟར་མི་དམིགས་པ་ཡང་རི་བོང་གི་མགོ་ལ་རྭ་བཞིན་དུ་ས་གཞི་བུམ་པས་དབེན་པའི་དངོས་དང་མི་འབྲལ་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཡན་ལག་བསྟན་པ་ལ་རྒྱུ་གསུམ་དང་འབྲེལ་བར་དགོངས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །གང་གི་ཚེ་ན་དམ་འཆའ་བ་མ་སྐྱེས་པ་དེའི་ཚེ་ན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕྱི་མའི་ཡན་ལག་དང་འབྲེལ་པ་མི་རུང་སྟེ། དམ་འཆའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ཉེས་པ་དེ་ཡོད་དོ། །མི་ཤེས་པ་གང་དག་གིས་དམ་འཆའ་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་གིས་མ་སྐྱེས་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ན་མི་བྱའོ། །བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པས་ན་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཚུན་དུ་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་སྟེ། ཡན་ལག་རྣམས་ལྟོས་པ་དང་བཅས་པས་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣང་བ་དང་མི་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་སྣང་བར་ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་དུ་སྤོམ་པོ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་གཅིག་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལས་བརྩམས་པར་ཇི་ལྟར་ཀུན་རྟོག་པ་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་བ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བུམ་པ་དང་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །ཆ་མེད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱང་བླ་འོག་ཏུ་གནས་པར་མི་རུང་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ལན་དུ་མར་བསྒྲུབ་པའོ། །དེ་བས་ན་ནང་འཁྲུགས་པའི་མཐུ་ལས་
― DTG121_Page_0387 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། བློ་སླུ་བར་བྱེད་པའི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་མི་དམིགས་པ་དེ་ནི་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཉིད་ལས་དབེན་པ་ཉིད་དོ། །ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གླེངས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ན་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ལན་མང་པོ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཚིག་གི་དོན་མཐའ་དག་སྟོན་པ་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དུས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་སྐད་ཅིག་རང་བཞིན་སྤྱིའི་རྣམ་པར་སྟོན་ཏོ། །རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་མི་གཉིས་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ལ་ཡང་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། མཚན་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། གླེང་བ་དང་བཅས་པར་དུས་གསུམ་ཡིད་ཆེས་པར་སྟོན་པར་མཛད་པ་ནི་པྲ་སེ་ན་ལས་འབྱུང་བའི་དུས་གསུམ་གྱི་ཚིག་གི་དོན་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཚིག་གི་དོན་ཐམས་ཅད་ཐུགས་སུ་ཆུད་ཅིང་ཡིད་ཆེས་པར་སྟོན་པ་ནི་ལན་དུ་མར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་རིགས་སོ། །བསྡུ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཤད་པ། རང་བཞིན་མེད་ཅིང་རྣམ་རིག་མེད། །དངོས་པོ་མེད་ཅིང་ཀུན་གཞི་མེད། །འདི་དག་རོ་བཞིན་བྱིས་པ་ཡིས། །ལོག་པའི་རྟོག་པ་ཅན་གྱིས་བརྟགས། །ཞེས་པ་སྟེ་གཟུང་བའི་རང་བཞིན་གྱིས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་པ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་དོ། །ཕུང་པོར་གནས་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་འཇིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཕུང་པོར་གནས་པ་མེད་པ་དང༌། རྟག་པ་དང་བདག་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པའི་དངོས་པོ་མི་འཇིག་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་
― DTG121_Page_0388 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཀའ་སྩལ་པ། ཀུན་གཞི་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ཡང་ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པོ་སོ་སོར་སྣང་བ་སྟེ། བསླབ་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ཡང་མཚོ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཁྲུས་ལ་སོགས་པས་སླུ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚད་མར་ངེས་སོ། །མྱ་ངན་གྱི་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པའི་ཆུས་སླུ་བར་བྱེད་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ཡང་སླུ་བ་དང་སླུ་བ་མེད་པར་གདོན་མི་ཟ་བས་གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་ཐ་དད་པར་སྣང་བ་ཙམ་ལ་གཞལ་བ་དང༌། ཚད་མ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེར་མཚུངས་སོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཀྱང་མེད་དེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་རྣམ་པ་དག་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེས་ན་ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། ས་ལ་སོགས་པ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་དེ་གཞིགས་ནས་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གང་གི་ཚེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་བྱིས་པ་ལོག་པར་ལྟུང་བ་བླུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་བརྟགས་པའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པར། །མུ་སྟེགས་ཀུན་ལ་བསྒྲགས་པའི་ཕྱིར། །དངོས་པོ་རྐྱེན་དང་ལྡན་པ་ནི། །སུ་ལའང་སྐྱེས་པ་ཡོད་མེད་དོ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པར། །དམ་འཆའ་བ་ལ་མི་རྟག་སྟེ། །ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གུད་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་གཉིས་པོ་མེད་དེ། དེས་ན་དངོས་པོ་དང་རྐྱེན་དང་ལྡན་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པ་པ་རྣམས་རྟོག་པར་བྱེད་པ། བྱེད་བ་པོ་ནི་རང་དབང་ཅན་དང༌། བྱེད་པར་འདོད་པའི་མཆོག་ནི་ལས་དང༌། སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་གཙོ་ནི་བྱེད་པ་པོ་ཞེས་པ་དེ་ལྟ་བུར་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པ་དང༌།
― DTG121_Page_0389 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་གང་མངོན་པར་འབྲེལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །དེས་ན་མུ་སྟེགས་ཐམས་ཅད་ལ་བསྒྲགས་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་རྟག་བ་དང་བདག་ཏུ་སྨྲ་བའོ། །སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ནི་བདག་མེད་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེར་བརྗོད་དོ། །གཞན་གྱི་དབང་གིས་སྣང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་བདག་དང༌། རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་བརྟག་པ་རྣམས་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པས་ན་མི་སྐྱེའོ། །དོན་དམ་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྐད་ཅིག་ལ་རྒྱུན་ཀྱང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་པ་འབའ་ཞིག་གོ །བརྟག་པའི་སྐྱེ་བོ་ལ་སོགས་པ་ལྷག་པ་རྣམས་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་རྐྱེན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་གང་ལ་རྒྱུའི་སྐད་ཅིག་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་འབྲས་བུའི་སྐད་ཅིག་པ་མེད་དེ། དེས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་རྐྱེན་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པར་དམ་འཆའ་བ་མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེའི་ཕྱིར་གསུངས་པ། རྒྱུ་དེ་དང་ནི་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །འགྲུབ་བློ་དེ་ཉམས་དེ་དག་འགྱུར། །ཞེས་པ་སྟེ། རྒྱུ་དེ་དང་ནི་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམ་འཆའ་བའི་རྒྱུ་དང་ངོ༌། །འགྲུབ་བློ་དེ་ཉམས་དེ་དག་འགྱུར། །ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་འདུ་བའི་ཕྱིར་དམ་འཆའ་བ་མ་སྐྱེས་པའོ། །དམ་འཆའ་བ་ལ་སོགས་པ་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡང་མི་འགྲུབ་པོ། །འོན་ཏེ་དམ་འཆའ་བ་ན་སྐྱེས་ན་ནི་དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྐྱེས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྔར་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པར་དངོས་པོར་བསྟན་པར་བྱའོ། །སྟོང་པ་དང་རང་བཞིན་མེད་
― DTG121_Page_0390 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ལ་སོགས་པ་དམ་འཆའ་བར་མི་བྱ་སྟེ། འོན་ཀྱང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་དང༌། རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཆུད་པ་ཐམས་ཅད་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་བསླད་པ་ལས་འབྱུང་བར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ། ཇི་ལྟར་ལོག་པ་སྐྲ་ཤད་འཛིངས། །སྐྱེ་བོ་རི་རབ་ཅང་ཡིས་མཐོང༌། །དེ་བཞིན་དངོས་པོར་རྣམ་རྟོག་འདི། །ལོག་པར་བྱིས་པ་རྣམ་པར་བརྟགས། །ཞེས་པ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་སྐྱེས་པ་མཉམ་པར་མི་འཇོག་ཅིང་ནང་གློངས་པ་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་དང༌། རབ་རིབ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་འཛིངས་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་ལ་གདོན་མི་ཟ་ཞིང༌། དེར་ནོངས་པ་རྣམས་ལ་དངོས་པོར་འཛིན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོ་ཇི་ལྟ་བུར་མཐོང་བ་དེ་ལྟ་བུ་མེད་ཅེས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རིགས་པ་གཞན་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། སྲིད་པ་གསུམ་ནི་རྟག་པ་ཙམ། །དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ཡོད་མེད་དེ། །བརྟགས་པའི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དུ། །རྟོག་པ་ཅན་རྣམས་རྟོག་པར་འགྱུར། །ཞེས་ཏེ། གཅིག་པུ་དང༌། སྦོམ་པོ་དང༌། ཆེན་པོ་དང༌། ཚད་ཅན་དང༌། ཡངས་པ་དང༌། ཟླུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལུས་དང༌། བུམ་པ་དང༌། སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྫས་སུ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྟོག་པ་ཅན་རྣམས་རྟོག་གོ །དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ཅན། བཙོས་པ་དང༌། མ་བཙོས་པ་དང༌། བསྒུལ་བ་དང༌། མ་བསྒུལ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང༌། ཡན་ལག་ལས་འདུས་ཤིང་བརྟགས་པས་རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པས་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཟུགས་གཅིག་པར་མི་རིགས་སོ། །ཕྲ་མོའི་གཟུགས་དང༌། རོ་དང༌། དྲི་དང༌། རེག་པ་འདུས་པ་ལ་སྣམ་བུ་དང་བུམ་པ་ལ་སོགས་པར་གདགས་པར་བྱ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པས་དབྱེ་བ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དངོས་པོའི་རྣག་བཞིན་ཡོད་མེད་དོ། །
― DTG121_Page_0391 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གང་ལ་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ཅན་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། མཚན་དང་དངོས་པོ་རྣམ་རིག་དང༌། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་གཡོས་པ་ལས། །ང་ཡི་སྲས་རྣམས་འདས་ནས་ནི། །དེ་དག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་སྤྱོད། །སྨིག་རྒྱུ་བ་ལ་ཇི་ལྟ་བུར། །ཆུ་མེད་པ་ལ་ཆུར་འཛིན་པ། །སྣང་ལ་བྱིས་པ་དེ་བཞིན་ཏེ། །འཕགས་པ་རྣམས་ནི་ཁྱད་པར་ལྡན། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་མཚན་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེར་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །དེ་ལས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་བརྟགས་པའོ། །གང་གིས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་དེ་རྣམ་པར་གཞིགས་ནས་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་ནས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་སྤྱོད་ཅིང་གནས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་ཡང་དེ་དག་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཀའ་སྩལ་པ། ཆུ་མེད་པ་ལ་ཆུར་འཛིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ནང་གློངས་ནས་སྣང་བ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །སྣང་བ་ཙམ་ལ་དག་པ་དང་མ་དག་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་དང་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང་སྟོང་པར་རོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་རོ། །ཁྱད་པར་དང་ལྡན་པ་ནི་བྱིས་པའི་ཤེས་པ་ལས་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་གྱི་དག་པ་ཡེ་ཤེས་ཁྱད་པར་ཅན་ནོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་སྐད་དུ་གསུངས་པ། འཕགས་པའི་མཐོང་བ་དག་པ་སྟེ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་ལས་སྐྱེས། །སྐྱེ་དང་འཇིག་ལས་རྣམ་གྲོལ་བ། །སྣང་མེད་རབ་ཏུ་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱིས། །ཞེས་པ་སྟེ། འཕགས་པ་དང་བྱིས་པ་གཉིས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་དག་པ་དང་མ་དག་པའོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ནང་གློངས་པ་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ། མགོ་འཁོར་བ་དང༌།
― DTG121_Page_0392 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཁོར་བར་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པའོ། །གང་གི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ཅིང་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པུ་དང༌། བདག་དང་ལས་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་མངོན་པར་འབྲེལ་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་ལ་སོགས་པ་མཚན་ཉིད་ལས་ཐ་དད་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བར་གནས་སོ། །ཇི་ལྟར་བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པས་དགོངས་པ་བྱེད་པ་ལས་འབྱུང་བ། དེ་སྟེ་ཉོན་མོངས་དེ་མ་གྱུར། །ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་གྲོལ་བར་འགྱུར། །དེ་སྟེ་རྣམ་དག་དེ་མི་འགྱུར། །འབད་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར། །ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་དག་པ། །དྲིར་བཅས་དྲི་མ་མེད་པའང་དེའོ། །ཆུ་ཁམས་གསེར་དང་ནམ་མཁའ་རྣམས། །དག་པ་བཞིན་དུ་དག་པའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྟོང་པར་མཐོང་བས་ན་མཚན་མར་མི་འཛིན་པ་དང༌། སེམས་ཀྱིས་མི་སྨོན་པ་སྟེ། རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་གོང་ནས་གོང་དུ་སྣང་བ་མེད་པར་སྤྱོད་པའི་འཕགས་པ་དེ་དག་གི་མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེས་ན་དབུང་མཐའ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས་བཤད་པ། ཆུའི་ཁམས་དང༌། གསེར་དང༌། ནམ་མཁའི་ཁམས་ལྟ་བུར་དག་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ་ལགས་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་དོགས་ནས་བཀའ་སྩལ་པ། དངོས་པོ་རྣམས་ནི་སྣང་མེད་དེ། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་ལ་མེད་པའང་མེད། །དངོས་དང་དངོས་མེད་མཉམ་པས་ནི། །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་སྣང་བ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དམ་པ་སྟེ། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ཇི་ལྟར་ན་རྟོག་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྟོན་ཏོ། །དེ་ནི་ཡང་དག་པར་རིག་པས་
― DTG121_Page_0393 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུར་རྣམ་པ་ཅན་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་དངོས་པོའོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེར་རྟོགས་པ་ཅན་ཏེ་ངེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པས་མྱོང་བ་བཞིན་ནོ། །དགོངས་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །ངེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་ཡུད་ཙམ་དུ་གནས་སོ། །བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་ཡུན་རིང་པོར་རོ། །དབུགས་ཐུབ་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཙམ་གནས་སོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་འབྲས་བུ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་མཉམ་པས་སྐྱེ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ་དངོས་པོས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་ལ། དངོས་པོ་མེད་པས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པས་མཉམ་པས་སོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་པ་དེའི་བཤད་པའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་མདོ་སྡེ་འདིར་གསུངས་པ། མཚན་ཉིད་དང་ནི་བྱ་བ་དང༌། །དངོས་པོར་མྱ་ངན་ང་མི་འདའ། །རྣམ་རྟོག་རྣམ་ཤེས་བཟློག་པ་ན། །ང་ནི་མྱ་ངན་འདས་པའོ། །ཡོད་པའི་ཟླས་དྲངས་མེད་པ་སྟེ། །ཡོད་པའང་མེད་པའི་ཟླས་དྲངས་སོ། །དེ་བས་མེད་པར་ཤེས་མི་བྱ། །ཡོད་པར་ཡང་ནི་མི་བརྟག་གོ །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་མཉམ་ཞིང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་དངོས་པོ་མེད་པས་དངོས་པོ་རྣམས་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་མེད་ཅེས་དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཀའ་སྩལ་པ། ཇི་ལྟར་དངོས་མེད་དངོས་པོ་རྣམས། །མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་བྱེད། །ཕྱི་དང་ནང་གི་གཡོ་བ་རྣམས། །ནམ་ཞིག་སེམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་ན། །ཞེས་པ་སྟེ། ནམ་ཞིག་སེམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བའི་དངོས་པོར་མི་ཤེས་པ་དེ་ན་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་མི་གཉིས་པར་རྣམ་པར་ཆུད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་དངོས་པོ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ཕྱི་ནང་གི་གཡོ་བ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་པ་ཡང་
― DTG121_Page_0394 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དག་པར་རིག་པ་ལ་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུང་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་ལ་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པ་པོའི་དངོས་པོར་སེམས་ཀྱང་མི་རྒྱུན་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་ལྟ་ཅི་སྨོས། དེས་ན་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་འཇིག་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པས་གསུངས་པ། གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིས། །དངོས་པོ་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་འབྱུང་བ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་དོན་དམ་པ་ལ་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདིར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་སློབ་དཔོན་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དཔྱད་པའི་ལེའུ་ཕྲན་བཅུ་པའོ།། །།བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་ནམ་དམིགས་པར་བྱ་བའི་དོན་ཤེས་པས་མི་དམིགས་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རིག་པའི་གཟུང་བ་མེད་པས་འཛིན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་འཛིན་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞེས་བསྒྲགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་འཇུག་གོ་ཞེས་གསུངས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པ་བྱམས་པས་བཤད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དོན་དང་སེམས་ཅན་བདག་རྣམ་རིག །སྣང་བ་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི། །རྣམ་པར་རིག་པའོ་དེའི་དོན་མེད། །དེ་མེད་པས་ན་དེ་ཡང་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གནས་པ་སྟེ། དམིགས་བྱ་དམིགས་དང་བྲལ་བར་ནི། །གང་ཚེ་འདུས་བྱས་མཐོང་བར་ནི། །མཉམ་ཉིད་སེམས་སུ་མཐོང་བ་ནི། །དེ་ཚེ་འཇིག་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཞེས་པར་རོ། །ནམ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་དཔྱད་དེ། རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མེད་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཆ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་བླ་འོག་གི་ཚོགས་སུ་མི་རུང་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །ཀུན་མཁྱེན་དམ་ཆོས་འཛིན་པ་འགྲེལ་པ་ནི། །བདག་མེད་གྲུབ་མཐའ་ཚུལ་ནི་རྒྱས་པ་ལ། །
― DTG121_Page_0395 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ངས་གང་འདི་ཡི་རྣམ་དཔྱད་འདིར་བྱས་པ། །གང་ན་སྔ་མའི་ཀླུས་བོས་གཉེན་རྣམས་ཀྱིས། །འགྲེལ་པ་མ་བྱས་བདག་གིས་བྱས་ནས་ནི། །ཚད་མ་ལུང་དང་རིགས་པ་སྦྱར་ནས་སུ། །འོན་ཀྱང་འདིར་ནི་ལེགས་བཤད་པ་ཡི་ཅི། །ལོག་པའི་སྨོན་ལམ་ཉིད་ནི་བཏབ་པའོ། །ཞེས་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྡུལ་ཕྲ་མོལ་ཆ་མེད་པར་ཁས་ལེན་པ་དེ་དག་ནི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ན་གཅིག་པར་མི་རིགས་སོ། །དེས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཛིན་པའི་དངོས་པོ་ཡང་མེད་དོ། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་མི་དམིགས་པ་དེ་ན་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཉམ་པ་ཉིད་ཡང་དག་པར་རིག་པར་གནས་སོ། །དེས་ནི་ངེས་པར་འཇུག་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པ་དང༌། དབུགས་ཐུབ་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལྟ་བུའི་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལ་འཇིག་པར་མི་བྱེད་དོ། །གློངས་པའི་མཐུ་ཉིད་ཀྱིས་ལུས་ལ་སེམས་ཅན་དུ་ངེས་སོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པུ་དང༌། བདག་ཏུ་འཛིན་ཏོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བྱེད་པའི་ལས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་སྟེ། སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་དོན་ཐམས་ཅད་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་མི་འཇུག་གོ །དེ་ལ་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གླེངས་པ་ནི་ཤེས་པའི་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བུར་ན་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་ན་ཅི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་སམ། ཅི་གཞན་གྱིས་ཟིལ་དུ་བརླག་གམ། ཅི་བསྒྲིབས་པས་སམ། ཅི་རིང་བས་སམ། ཅི་ཧ་ཅང་ཉེ་བས་སམ། ཕྲ་བའི་དངོས་པོས་སམ། ཅིའི་དབང་པོ་དང་མི་ལྡན་པས་སམ། ཅི་ཡིད་བསླད་པས་སམ། དེ་དེ་བཞིན་དུ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་རམ། གྲངས་ཅན་ལ་སོགས་པས་རྒོལ་བའི་ཐེ་ཚོམ་དུ་བཟློག །བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་གསོལ་པ། རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་དོགས་པ་ལས་ཀྱང་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཕྱི་མའི་ཕྱོགས་ནི་ངས་དེ་ལ་
― DTG121_Page_0396 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དགོངས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་དམིགས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཤེས་པས་མི་དམིགས་པ་དེ་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་གཞག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པ་ཙམ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིད་ལོག་པ་དང༌། སྨྱོས་པ་དང༌། མྱོས་པ་དང༌། བླུན་པ་དང༌། ལོང་བ་དང༌། ལྐུགས་པ་དང༌། བྱིས་པ་དང༌། གླེན་པ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། ཟིལ་དུ་བརླག་པ་དང༌། རིང་བ་དང༌། ཕྲ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་གསལ་བ་དང༌། བསླད་པ་དང༌། ལོག་པའི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེར་གཞན་པ་དང༌། གཞན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་མི་དད་པར་སྨྲ་བའི་རྣམས་ནི་འཁྲུལ་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱི་ནི་ཐ་དད་པར་རྟོག་གོ །གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཐ་མི་དད་པར་རོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང་དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ནི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ལ་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་མི་དད་པ་དང༌། གཞན་པ་དང༌། གཞན་པ་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་དུ་རྟོག་གོ །སྒྲ་པ་རྣམས་ནི་བདག་གི་ཤེས་པ་ཡོད་པར་རོ། །ཚངས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པར་རྟོག་གོ །ཞི་བ་པ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་ནི་ཞིབ་པའི་མཐུ་ཅན་དུ་རྟོག་གོ །གཏོགས་འདོད་པ་རྣམས་ནི་གཏོགས་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་རོ། །གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་པོ་དེ་དག་གི་ཤེས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་བསླད་པའི་རྣམ་པའོ། །མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་གི་ཆུད་པ་རྣམས་ལ་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པུ་པར་སྒྲོ་འདོགས་སོ། །སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཆུད་པ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་ཞིང་མང་བ་སྟེ། འཁོར་བ་དང༌། ཐར་པའི་རིམ་པས་ནོར་པ་དང༌། ནོར་པ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །ནམ་ནང་འཁྲུགས་ཏེ་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བའི་གཟུགས་དང༌། རབ་རིབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྟར་ཐུན་མོང་དུ་སྐྱེས་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཀུན་བརྟགས་པ་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་དེའི་ཚེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་
― DTG121_Page_0397 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུད་ཡང་དག་པར་རིག་ཅིང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་མ་སྐྱེས་ཀྱང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེར་ནི་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། བྱས་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་དང༌། ནང་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། བསྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་པོ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། རྗོད་པ་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐ་སྙད་ཉིད་མི་སྣང་ངོ༌། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པུ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་ལ་སོགས་པར་དོན་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སྣང་ངོ༌། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པ་རྣམས་ཀྱིས་མེ་ཏོག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་གཉིས་ཀྱི་མེད་པ་ལ་འཇུག་གོ །དེས་ན་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་པ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་དོན་དམ་པ་མི་གཉིས་པ་ལ་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པར་མི་སྣང་ངོ༌། །གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོར་མ་སྐྱེས་སོ། །དེས་ནི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན། འདུས་བྱས་ཀྱང་མ་ཡིན། འདུས་མ་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྐྱེས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མ་སྐྱེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་སྟོན་པས་བཏགས་པའི་ཚིག་གོ་ཞེས་པ་སྟེ། སྒྱུ་མའི་གཟུགས་ལྟར་འདུས་བྱས་སུ་དཔྱད་པའམ། འདུས་མ་བྱས་སུ་ཡང་རུང་སྟེ། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སུས་ཀྱང་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས། པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་འདུས་བྱས་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་ཡང༌། དམིགས་བྱ་དམིགས་དང་བྲལ་བར་ནི། །གང་ཚེ་
― DTG121_Page_0398 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདུས་བྱས་མཐོང་བ་ན། །མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་མཐོང་བ། །དེ་ཚེ་འཇིག་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་བས་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སོ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་གསུངས་པའོ། །གཞན་པ་དང་གཞན་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མང་སྟེ། དེ་དག་ལ་ནི་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མེད་དོ། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཅི་ཡང་མི་དམིགས་པ་དེ་ན་ངས་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པའི་ཡང་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཤེས་པས་ཤིན་ཏུ་མི་དམིགས་ཏེ། ཤེས་པ་དང་ཤེས་པར་བྱ་བ་དུས་མཉམ་པས་ན་ཕན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཕན་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། དུས་ཐ་དད་པ་ན་ཡང་འབྲེལ་པ་མེད་པས་གང་གི་ཚེ་ན་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་གཉིས་མེད་ན་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོ། སུའི་ཡིན། དེས་ན་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པའི་དངོས་པོར་མི་རུང་ངོ༌། །ཤེས་པ་དང༌། ཤེས་པར་བྱ་བ་དག་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དངོས་པོར་མི་རྟོག་པས་ན་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་སྟེ་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་མཐོང་ཞིང་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་མཚན་མར་མི་འཛིན་ཏེ། མཚན་མར་མི་འཛིན་པས་ཀྱང་སེམས་ཀྱིས་མི་སྨོན་ཏེ། དེ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ ། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་ཆོས་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གིར་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཛུངས་པ་སྤངས་ཏེ། དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་འཇུག་གོ །བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མཆོག་གི་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་ཐོབ་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་གནས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པར་གྱུར་པ་དང༌། འོད་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་སེམས་ལ་བཟོད་
― DTG121_Page_0399 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅིང་ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །འོད་འཕྲོ་བ་ལ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་དག་སྟེ། ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་སྤྲོ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །ཤིན་ཏུ་དཀའ་རྒྱལ་དུ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ །མངོན་དུ་སོང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་ཕྱེ་ནས་ནམ་མི་དམིགས་པ་དེ་ན་ཟབ་མོའི་ཆོས་ལ་འཇུག་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ལ་ལུགས་དང་ལུགས་མ་ཡིན་པར་འཇུག་གོ །རིང་དུ་སོང་བ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཁམས་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང༌། ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅིང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐར་སྟོང་ཞིང་བར་དུ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལྟ་བུར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྐྱེ་བ་ནི་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང་མངོན་པར་འབྲེལ་པ་མེད་ཅིང་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་རྒྱུན་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་འཇུག་གོ །ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སད་དེ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་ནས་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་ལ་ནི་ཆོས་དང་དོན་དང་ངེས་པའི་ཚིག་དང༌། སྤོབས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཐོབ་པས་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་ཤེས་ནས་ཆོས་སྟོན་ཅིང་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་དུ་ནི་ཆོས་མ་ལུས་པར་རྫོགས་པ་སྟེ། ཆུ་ཆེན་པོའི་སྤྲིན་ལྟ་བུར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བདུད་རྩིའི་ཆར་པས་འཇིག་རྟེན་སིམ་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དབང་བསྐུར་ཞིང་དར་ལ་སྲབ་མོས་གཡོགས་པ་ལྟ་བུར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་
― DTG121_Page_0400 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དཀྱིལ་འཁོར་མཐའ་དག་ཤེས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པའི་བག་ཆས་མཉམ་པར་འཇོག་པ་མེད་པས་ས་བཅུར་སྤོང་བར་བྱས་པ་སྤངས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་རོ། །མཐོང་པའི་ལམ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་སར་སྐྱེ་སྟེ། འདུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ཤིང༌། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པས་ན་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་ཕྱེ་བ་རྣམས་སོ། །ཚུལ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བསྟན་པའི་ཚུལ་ནི་སྣང་བ་ཙམ་གྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐུ་དང༌། སོ་སོར་སྣང་བ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འབྱེད་པའི་སའི་ཁྱད་པར་ཐ་དད་པའི་ཐབས་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བ་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལོ། །གྲུབ་པའི་མཐའ་སོ་སོར་བཞག་པའི་ཚུལ་ནི་ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་ནས་མི་དམིགས་པ་དེ་ནི་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་གནས་སོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་པ་ནི་སྤྱིའི་རྣམ་པར་དེའི་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །བདེ་བར་འཛིན་ཅིང་ཆུད་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྡུ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། ང་ཡི་ཚུལ་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ། །གྲུབ་པའི་མཐའ་དང་བསྟན་པའོ། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་བརྗོད་པ་བཤད། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་ལ་གྲུབ་མཐའོ། །འཇུག་པའི་རིམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་གཉིས་དང༌། མི་གཉིས་པའོ། །གཅིག་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། གཉི་ག་དང༌། གཉི་ག་
― DTG121_Page_0401 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། བྲལ་བ་ཞེས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གཉིས་དང༌། མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པ་ཀུན་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་རིག་སྔགས་འཛིན་པའི་མཐར་སྨྲ་བས། འདི་ཐམས་ཅད་ཚངས་པ་ཞི་བ་ཡིན་པས་ན་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་པ་དེ་དག་ལ་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །གཞན་དག་གྲངས་ཅན་དང༌། ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་ཐ་དད་པས་གཉི་གར་འདོད་དེ། དེ་དག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་ལྔ་དང༌། ཚིག་གི་དོན་བཅུ་དྲུག་དང༌། དྲུག་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་ནི་ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཐ་དད་པ་དང༌། མི་དད་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། དེས་ན་གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པར་བརྟག་གོ །སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་བསླད་པ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པར་སྨྲ་བ་ལྷུང་ངོ༌། །འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པ་ནི་ཤེས་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་རྣམས་ལ་མ་རིག་པའི་མཐུས་སེམས་ཅན་རྣམས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཡོངས་སུ་ཤེས་སོ། །དེས་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱི་རོལ་དང༌། གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་སྨྲ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པའི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་སྟོན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གླེངས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་ཉིད་ཀྱང་སྟོན་ཏམ་ཞེས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ང་ནི་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་མི་འཆད་དེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདུ་བ་དང་ཟད་པ་མ་ཡིན་
― DTG121_Page_0402 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱི་ཞེས་པ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་འབྲེལ་པར་རྟོགས་པས་འདུ་བ་དང་ཟད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གཞན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་འགྱུར་གྱི། སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་གྱིས་མི་གཉིས་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་ལུང་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པ་རྟག་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ལྷག་པ་རྣམས་མེད་དོ། །དེ་བས་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། མངོན་པར་འབྲལ་བ་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པ་མེད་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་མི་འབྱུང་བ་སྟེ། སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་གོ །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཏགས་པའི་ཆོས་སོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྟག་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མེད་པ། ཚངས་པ་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྟག་ཅིང་གཅིག་པ་རྣམས་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་ཡང་མི་རུང་སྟེ། རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གཅིག་ལ་དུ་མར་མི་རིགས་ཏེ། གཟུགས་ཅན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང༌། གྲང་བ་དང༌། མེ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉི་གར་སྨྲ་བར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པས་འཛིན་པ་མེད་པ་སྟེ། དེས་ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གི་དོན་རྣམས་ཀྱིས་སླུ་བ་དང༌། སླུ་བ་མེད་པར་ངེས་པར་གཞག་པ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་འབྱུང་བའི་ཚིག་རྣམས་རྟག་པར་ཡང་ཤེས་པ་སོ་སོར་སྣང་བ་ལས་མ་གཏོགས་པ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པར་སྨྲ་བ་མི་རུང་ངོ༌། །ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་ནི་ཡང་དག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལས་ཚོར་བར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །འབྱུང་བ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན། ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཀླ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་ཡང་མི་རུང་སྟེ། རང་བཞིན་གཅིག་ལ་རང་བཞིན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡོད་པར་
― DTG121_Page_0403 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱུར་པ་དང༌། མེད་པར་གྱུར་པ་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་དག་རང་བཞིན་འགལ་ཏེ། དེས་ན་ཡོད་ཀྱང་ཡོང་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་པ་དང༌། སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དེ་དག་ཀྱང་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་ཀར་ཡང་འགལ་བ་གཅིག་ཏུ་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བའི་རང་བཞིན་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་དོན་དམ་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེ་ལ་བྱིས་པས་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོར་བརྟགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་དོན་དམ་པ་རྟོགས་ནས་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གཉིས་སུ་མེད་པར་སྤྱིའི་རྣམ་པར་སྟོན་པ་མཛད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་འདི་སྐད་དུ་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོར་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ནང་དུ་གཏོགས་པར་མི་འཆད་དོ་ཞེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་བློའི་ཁྱད་པར་བྱ་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་མ་ཆགས་ཤིང་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་ལ་གནས་པ་དང༌། འཇུག་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་པ་དང༌། མཚན་མའི་སྤྱོད་ཡུལ་མེད་པ་དང༌། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་གོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེས་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་གཉིས་པ་དང༌། མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རང་གི་བློའི་ཁྱད་པར་གསུངས་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པས་གྲངས་ཅན་དང༌། ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་དང༌། འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ལས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་བློའི་ཁྱད་པར་དུ་ཕྱེ་བའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ན་དམིགས་པར་བྱ་བ་དེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་རང་གི་སེམས་ནོར་པ་ལས་གྲོལ་བས་མི་གཉིས་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་ཡང་
― DTG121_Page_0404 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་གྱི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་རྟག་པ་དང་གཅིག་པ་དང༌། བདག་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང་དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མེད་པའོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ཆུད་པ་རྣམས་ནི་མང་སྟེ། དག་པའི་དུས་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའམ། མི་རྟོག་ཅིང་བསམ་པ་མེད་པ་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པ་རྣམས་སུ་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་རྟག་པ་དང༌། མི་གཅིག་པར་མི་རུང་ངོ༌། །སངས་རྒྱས་པའི་ཆུད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་འཁོར་བའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་ཐ་དད་པ་དུ་མས་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །གྲོལ་བའི་དུས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་ལས་གྲོལ་ཞིང་རབ་ཞི་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཁྱད་པར་རྣམས་སུ་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་གནས་ཐ་དད་པ་ཕྱེ་བ་ན་ཤིང་དང༌། ཐལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཅིག་པར་མི་རུང་ངོ༌། །དེས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྣང་བ་མེད་པའི་སྒོ་ལ་ཞུགས་པ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པར་འགྱུར་རོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་གྲུབ་པའི་མཐར་འཇུག་པའི་ལེའུ་ཕྲན་བཅུ་གཅིག་པའོ།། །།ངས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལས་དུས་གཅིག་ན་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པ་ན་པས་གསོལ་པ་སྟེ། ཀྱེ་གཽའུ་ཏ་མ་ཐམས་ཅད་ནི་བྱས་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ངས་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བྱས་སོ། །ཀྱེ་བྲམ་ཟེ་གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་བྱས་ཤེ་ན། འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་དང་པོའོ། །དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པ་ཅིར་བརྟག་ཅེ་ན། འཇིག་རྟེན་དུ་བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་ལ་མངོན་པར་འབྲེལ་ཏེ། ཡེ་ཤེས་བྱས་པ་དང་དེ་ལས་འབྱུང་ཞིང༌། རྟག་པ་ལས་འབྱུང་བའོ། །ཆོས་རྣམས་ནི་སུས་ཀྱང་མི་བྱེད་དེ། སྔ་མའི་
― DTG121_Page_0405 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཆོས་སུ་བརྟགས་པའོ། །རྒྱུ་མེད་ཅིང་མ་བྱས་པའི་རྟག་པ་ནི་མི་རུང་སྟེ། དངོས་པོ་མེད་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་སྐད་ཅིག་པ་ལ་ཐ་དད་པར་མི་རུང་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་པ་རྣམས་ཀློག་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོ་ཡང་དེར་བརྗོད་དོ། །ཇི་ལྟར་བར་ཏི་ཀ་ལས་འབྱུང་བ། དེ་ཡི་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་མིན། །མེད་པར་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། །དངོས་པོ་ལ་དེ་རྣམ་རྟོག་འགྱུར། །ཚུལ་ནི་དངོས་པོ་རྗེས་ཐོགས་ཕྱིར། །ཞེས་པ་སྟེ། དེས་ན་སྐད་ཅིག་པ་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་ཡོད་པར་མི་རིགས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཐམས་ཅད་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་ཞེས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལྟ་བུར་ནི་སྔར་བསལ་བའོ། །ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པ་དང་སྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་པ་ལ་སྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ལྷག་པ་མི་རིགས་ཏེ། དེ་དེ་བཞིན་དུ་བྱས་པ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་སོ་སོར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གནས་ངན་ལེན་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གི །གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་རང་གིས་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེར་ནི་སྐད་ཅིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མི་འབྱུང་སྟེ། ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ། བདེ་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་ནི། །གཞན་དུ་མི་རྟེན་འབྲེལ་མི་ནུས། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་རང་རིག་ནི། །མངོན་པར་བརྗོད་དང་འབྲེལ་པ་མེད། །ཅེས་པ་སྟེ། དེས་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་བསྟན་མི་ནུས་ཏེ། སྤྱིའི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་དོན་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐར་སོང་བ་མངོན་དུ་བྱ་སྟེ། སྐད་ཅིག་པ་ལ་
― DTG121_Page_0406 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པའི་སྒྲ་ཡང་འཇུག་གི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པའི་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མ་ཡིན་པ་དེར་བདེ་བར་གཤེགས་པ་དང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་མ་ཡིན་པ་མང་པོ་རྣམས་ནོར་པར་ཞུགས་པ་སྟེ། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པས་ནི་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པའི་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ལ། ཇི་ལྟ་བུར་སོ་སོར་སྣང་བ་ལ་དེ་ལྟར་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ཏེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་བཞིན་དུ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དུས་གནས་ཐ་དད་པ་བྲལ་བ་ཡིན་ཏེ། སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཅིག་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ལ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་གཅིག་པ་ལ་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ན་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་མེད། དེར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཡང་དག་པར་རིག་པ་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མའོ། །གང་མི་གཉིས་པ་དེ་ནི་རྟག་པ་ཞེས་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ལས་དེ་ལྟར་རྟོག་པ་དེ་ཡང་མི་རུང་སྟེ། འཁོར་བའི་དུས་ན་ཆུད་པ་རྒྱུན་དུ་སྡུག་བསྔལ་དུ་མས་ཐ་དད་པས་ཕྱེ་བ་ཇི་ལྟར་ན་རྟག་པ་ཡིན། དག་པའི་དུས་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་ཏེ་གནས་གཞན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཡང་ཤིང་དང་ཐལ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རིམ་པར་ཕྱེ་བ་ན། ཇི་ལྟར་ན་གཅིག་པུ་རུང༌། ལ་ལས་ནི་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ཀའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ། གྲང་བ་དང་མེལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གཅིག་ལ་དངོས་སོ་གཉིས་ཞེས་པ་དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། །གཞན་དག་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་འདི་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། དངོས་པོ་ལ་ནི་སྐད་ཅིག་པ་མེད་དེ། དེའི་རང་བཞིན་རྟག་པ་ཉིད་ནི་གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའི་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་
― DTG121_Page_0407 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། རྨི་ལམ་མ་ཡིན་པར་དངོས་པོ་ཐ་དད་པར་མྱོང་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། གང་དེ་ལྟ་བས་ན་མ་རིག་པས་གློངས་ཏེ། འཁོར་བའི་དུས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །གང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པར་མཐོང་བ་དེ་ནི་བསམ་དུ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །དེ་ཡང་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་གང་གིས་ངེས་པར་འགྱུར། མངོན་སུམ་དུ་མྱོང་བས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་ཅིས་ན་ཞལ་གྱིས་མི་བཞེས། མ་དགོངས་པའི་ཕྱིར་རོ་དགོངས་པ་ཐ་དད་པས་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ནི་སྲིད་པ་གཞན་དུ་སྐད་ཅིག་མའི་མཚན་མས་སྦྱོར་བ་མེད་དོ། །སེམས་ནི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུད་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་སྲིད་པ་གཞན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་དོ། །དེས་ན་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་མི་རྟག་གོ །དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པའི་ཚུལ་གྱིས་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ཡེ་གནས་པ་དེ་ནི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སུས་ཀྱང་མི་བྱེད་དེ། འདུས་མ་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུད་དུ་འདུས་བྱས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཐམས་ཅད་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་རྟག་གོ །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་སྙད་འཇུག་གི་མི་གཉིས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེར་སྤྱིའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྒྲའི་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱང་འཇུག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ། ཀྱེ་བྲམ་ཟེ་ང་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་སྤྲོས་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྒྱུ་ལས་སྲིད་པ་གསུམ་སྐྱེས་པས་སྟོན་ཏེ། བྲམ་ཟེ་ང་ནི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་གི །ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་དམིགས་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་སྟེ། ཤེས་པའི་རྣམ་པ་མ་གཏོགས་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་དམིགས་པ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་ཐོག་མ་མེད་པའི་
― DTG121_Page_0408 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་པ་ཀུན་ཏུ་སྐྱེས་པ་ཉིད་ནི་ནང་གློངས་ཤིང་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྣང་སྟེ། དེ་ནི་རང་གི་རྣམ་པ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐ་སྙད་དོ། །རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གི་དང༌། གཉི་ག་དང༌། གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་དང༌། བྱས་པ་དང་མ་བྱས་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་མི་དམིགས་ཏེ། དེས་ན་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྟེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྨྲ་བར་མི་ནུས་ཏེ་དེར་སྒྲའི་དོན་མི་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལས་གཞན་པ་ཐ་སྙད་པ་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པར་འཇོག་པ་རང་གིས་རིག་པ་དབང་པོའི་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཐ་སྙད་དོ། །གང་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། གློག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་ཀྱི་གནས་ཐ་དད་པ་དང་འབྲལ་བའི་སྐད་ཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་གཉིས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་ཇི་ལྟར་ན་རྟོགས་པར་འགྱུར། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཡང་དག་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཐ་སྙད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ན་རྟོགས་པར་འགྱུར། རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གིས་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པས་ན་ཀུན་གྱིས་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །འཁོར་བ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པ་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་གདོན་མི་ཟ་བར་སོ་སོར་སྣང༌། དེ་དག་ལ་རྨི་ལམ་དང༌། རྨི་ལམ་མ་ཡིན་པའི་དུས་ཀྱིས་སོ་སོར་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་སེ་གོལ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ཙམ་གྱིས་རྨི་ལམ་ལ་ཟླ་བ་དང༌། ལོ་ལ་སོགས་
― DTG121_Page_0409 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཀུན་དུ་ཚོར་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ཡང་ཡིན་ན་འཁོར་བའི་དུས་ན་སྐད་ཅིག་པ་ལ་སོགས་པའི་དུས་སོ་སོར་ཇི་ལྟར་ན་དེས་གང་གི་ཚེ་ན་ཐུང་བ་དང༌། རིང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་ལ་སོགས་པའི་དུས་སུ་སོ་སོར་ངེས་པ་མེད་ན། དེའི་ཚེ་དག་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ཡང་རྗེས་སུ་དཔག་པར་འགྱུར། ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་དག་པ་དང་མ་དག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱིར་རིམ་པ་ཡང་གཅིག་པར་མི་རིགས་ཏེ། དེས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པར་ངེས་པ་འདི་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལྟ་བུའི་མ་རིག་པས་གློངས་པའི་སྣང་བ་མ་གཏོགས་པར་རོ། །གཉིས་སུ་མེད་པ་དག་པ་དང་མ་དག་པ་ལ་སོགས་པས་དེ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་ན་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་མི་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་ལྟ་བུར་རྟག་ཅིང་གཅིག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་ལས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་བློ་གྲོས་ཞན་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པའི་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་བདག་དང༌། དབང་པོ་དང༌། ཡིད་དང་དོན་དུ་འཕྲད་པ་ལས་ཤེས་པ་སྐྱེའོ་ཞེས་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བསླད་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པར་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་བུ་ཉིད་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་གནས་སུ་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །དེའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྒྲུབ་པ་མཛད་པ་ལྟ་བུ་ངའི་མ་ཡིན་ནོ། །ཀྱེ་བྲམ་ཟེ་ང་ནི་རྒྱུར་སྨྲ་བ་ཡང་མ་ཡིན། རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་དུ་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དངོས་པོ་རབ་ཏུ་བཞག་པ་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བར་བསྟན་ཏོ་ཞེས་པ་སྟེ། རྒྱུར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་
― DTG121_Page_0410 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱི་བདག་དང༌། དབང་པོ་དང༌། ཡིད་དང་དོན་འཕྲད་པ་ལས་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་ད་ལྟར་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བརྟགས་པ་ཡིད་དང་དབང་པོ་ནི་སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་མ་ཡིན་གྱི། བསླད་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྣང་ངོ༌། །དེའི་རྒྱུ་ལས་ཡང་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་འབྲེལ་པའི་བྱ་བ་མེད་དེ། སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་གོ །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ནི་སྤྱིར་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་པར་བཞག་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སྟོན་པ་ནི། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་འཛིན་པ་དང་གཟུང་པའི་དངོས་པོ་སྟོན་གྱི། གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་བརྗོད་དུ་མེད་པས་མ་ཡིན་པ་ནི་དེར་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་མངོན་སུམ་གྱིས་མྱོང་དུ་ཟིན་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྒྲའི་དོན་དུ་ཐ་སྙད་མེད་དོ། །དེས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དངོས་པོ་བཞག་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སྟོན་ཏོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །ཁྱོད་ལྟ་བུ་དང་གཞན་དག་གིས་མི་རིག་གོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་དང་བྲལ་བའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའོ། །བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་མངོན་པར་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བར་མི་རིག་པ་ནི་ནམ་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་ན་གཉིས་པོ་ནི་མེད་དོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞིག །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ནི། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་འཕགས་པ་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀློག་པ་ལྟ་བུའོ། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་དེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་གཞན་གྱི་དབང་ལ་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་མི་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད། བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མ་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན། རྟག་
― DTG121_Page_0411 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན། དངོས་པོ་མ་ཡིན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པས་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་དོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་མ་གཏོགས་པར་བྱེད་དོ། །བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུད་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཁྱོད་ལྟ་བུའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ཤིང༌། འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པར་སྨྲ་བ་གནས་པས་མི་རིག་གོ །དེས་ནི་ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་རྣམས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོ་ཞེས་ལ། དེ་དག་ལས་ཚོར་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ར་རོ་བའི་མཐུ་བཞིན་ལ། སྲོག་ནི་ཆུའི་ཆུ་བུར་བཞིན་ཏེ། དེ་འདུས་པ་ལས་ལུས་དང༌། དབང་པོ་དང༌། བློར་འདུ་ཤེས་སོ། །འབྱུང་བ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ཡང་སྣ་ཚོགས་པ་སྟེ། རྨ་བྱའི་མདོངས་ཀྱི་རི་མོ་བཞིན་ནོ་ཞེས་པ་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པའི་མདོ་ལས་ཞི་བ་པ་རྣམས་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པར་འབྱུང་བ་པ་རྣམས་དང༌། དེ་ལ་དག་པ་ལ་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་ཡང་མེད་དོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གོང་མའི་ཁྱད་པར་གོང་དང་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་དེ་ནི་ཐོས་པ་དང་སེམས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐོག་མར་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཏེ། སློབ་དཔོན་གྱི་མཁས་པའི་ཁྱད་པར་བཞིན་ནོ། །སྐྱེས་མ་ཐག་པ་རྣམས་ཀྱང་ཤེས་རབ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། མི་དགའ་པ་ལ་སོགས་པས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པ་མཐོང་ངོ༌། །དེས་ན་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །འགྲོ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ནི། གཞན་དུ་མི་འཐད་པས་ན་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །འབྱུང་བ་ལས་ནི་འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་མཐུན་པར་འགྱུར་ལ། བྱུང་བའི་ཁྱད་པར་ཡང་སུས་ཕྱེད། གང་གིས་དེ་དག་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པ་དེ་དག་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་སུ་གཏོགས་སོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ཁྱེད་ལྟ་བུས་མི་རིག་གོ་ཞེས་པ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་གཞན་དག་གིས་མི་རིག་གོ་ཞེས་པ་ནི་བདག་
― DTG121_Page_0412 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཏུ་མངོན་པར་ཆགས་པར་ལྷུང་བའི་རྒྱུད་ཅན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ལ་ལ་ནི་རྟག་པ་དང་གཅིག་པའི་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཉིད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ཇི་ལྟར་ཞི་བ་པ་དང༌། རིག་སྔགས་འཛིན་པའི་མཐར་སྨྲ་བ་པ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་ལ་འཁོར་བ་དང་ཐར་པའི་དུས་ན་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པས་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་བདག་ཅི་ལྟར་ན་རྟག །ཚངས་པ་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །གྲངས་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་ཡང་མང་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ཡུལ་ཀུན་དུ་རིག་པ་ན་བདེ་བ་དང༌། །སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་འབྱེད་པས་ཕྱེ་བ་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་རྟག་པར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། དེས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ཚུལ་འཁོར་བ་དང༌། ཐར་པར་རྣམ་པར་གནས་པ་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་རིག་གོ །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས་འབྱུང་བ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཉིད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བསམ་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་ཐར་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། སོ་སོར་མ་བརྟགས་པ་སྟེ། འགོག་པ་རྣམས་ཀྱི་གསུམ་པ་ཉིད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ན་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་ཏེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ཀྱེ་གཽ་ཏ་མ་སྲིད་པ་གསུམ་པོ་འདི་མི་ཤེས་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ངམ། དེ་སྟེ་རྒྱུ་མེད་པས། ཀྱེ་བྲམ་ཟེ་འདི་གཉིས་ཀ་ཡང་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པའོ་ཞེས་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པ་ཡིན་ཞིང་དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པ་ཅི་ཞིག །ཇི་བཞིན་དུ་རྒྱུ་ལས་བྱེད་པ་པོ་དང་འབྲེལ་བར་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ལས་མེད་པས་མི་ཤེས་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་སྲིད་པ་གསུམ་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །རྒྱུ་མེད་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་
― DTG121_Page_0413 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། །གཉིས་ལས་མ་ཡིན་རྒྱུ་མེད་མིན། །ཞེས་པ་སྟེ། འོན་ཀྱང་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་ཆོས་སུ་བཏགས་པ་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ནི་འབྱུང་བ་མེད་དེ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་སྐད་ཅིག་པ་ལས་གུད་ན་མེད་དོ། །བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་གོ །འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གཉིས་རྣམ་པ་ལ་ཆོས་སུ་བཏགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱའོ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་ལྟུང་བའོ་ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་གྱི་རྒལ་བ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྤོང་པ་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་ཕྱི་རོལ་དང༌། ནང་གི་དྲོ་བ་དང༌། གྲང་བ་དང༌། རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པའི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་བརྟག་གོ །དེས་ན་ནོར་པར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་བཤད་དོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས། མཚོན་བྱ་མཚན་ཉིད་གལ་ཏེ་གཞན། །མཚན་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར། །གཅིག་ན་དེ་གཉིས་མི་འགྲུབ་སྟེ། །ཐ་དད་ན་ཡང་གཞན་དུ་མེད། །ཅེས་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་ནང་དང་ཕྱིའི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་ལ་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། བྲམ་ཟེ་ཇི་ཙམ་དུ་ཡིད་ལས་རྣམ་པར་གཡོས་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ཤིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་དུ་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་ནོ་ཞེས་པ་ནི། ཇི་ཙམ་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ཤིང་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སོ་སོར་སྣང་བའི་ཤེས་པ་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པའོ། །ཡིད་ལ་རྣམ་པར་གཡོས་པ་ནི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་འཇུག་པ་དེ་ཙམ་དུ་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་པའོ། །གང་ཡང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་མི་གཉིས་པའི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེས་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མི་འཇུག་གོ །གྲུབ་པའི་མཐའ་འདི་ནི་བདེན་བར་གཤེགས་པའི་ཡིན་ཏེ། མུ་སྟེགས་
― DTG121_Page_0414 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མ་གཏོགས་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ །སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བས་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་པའི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་ནོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་གྱི་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ལས་ལོག་ཅིང་རིག་པར་ཞུགས་པ་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་ལ་གོམས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཏེ། དེས་ན་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་དགག་པ་བསྒྲུབ་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་ནས་གཉིས་སུ་མེད་པ་ནི་དམིགས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། འོན་ཀྱང་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུན་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པ་ངེས་པར་འཇུག་པ་དབང་པོའི་ཤེས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིན་དུ་མངོན་སུམ་མོ། །གྲུབ་པའི་མཐའ་འདི་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མ་ཡིན་ལ་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་ལ་གྲགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གྲུབ་པ་འདི་ཡང་སྟོན་ཏོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་མདོར་རིག་པར་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་འབྱུང་བར་སྒྲོ་འདོགས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་དེ་ནི་མི་དམིགས་ཤིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྡོག་སྟེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འདུག་གོ །ཆུད་པ་འཁྲུགས་པ་ནི་དེ་འཁྲུག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་ནོར་པ་ལྡོག་གོ །ཆུད་པ་གནས་ལས་བྱུང་བ་ན་གཞན་གྱི་དབང་ལ་བརྟེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཇུག་གོ །མཚན་མ་མི་དམིགས་པ་ན་རང་གི་གནས་སུ་ཆུད་པ་ཙམ་དུ་འདུག་གོ །དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་བཤད་པའོ། །ཟང་ཟིང་སྡུད་པ་ནི་སྲེད་པ་སྡུད་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་ཏོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ནི་དག་པའི་ཆོས་ཀྱིས་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་གྱི་སྨྲ་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་ཞིང་དག་པའི་ཆོས་ཐོབ་པར་བརྩོན་པར་བྱའོ་ཞེས་པའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་དཔྱད་པའི་ལེའུ་སྟེ་
― DTG121_Page_0415 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཅུ་གཉིས་པའོ།། །།དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ཆོས་སྡུད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རང་གི་སེམས་ཀྱིས་ཆོས་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་ལས་གསུངས་པ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པར་ཕུང་པོར་གནས་པའི་སྡོམ་པོ་རྣམས་ཕྱེ་ཞིང༌། བཙོས་པ་དང༌། མ་བཙོས་པ་དང༌། བསྒུལ་བ་དང༌། མ་བསྒུལ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང༌། མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་སོགས་པར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ནི་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །ཆ་མེད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ནི་བླ་འོག་ཏུ་ཆགས་པར་མི་རུང་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་བར་ལན་དུ་མར་བཤད་པའོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཡང་གང་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང་འབབ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །སྨྲ་བ་གཞན་དག་གིས་བརྟགས་པའི་བདག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། རྡུལ་དང༌། གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་ཁས་ལེན་ཏོ། །དེ་དག་གི་བློ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པས་དངོས་པོ་བླངས་པ་མེད་དེ། རྟག་པ་ནི་མེད་པ་སྟེ། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །རིམ་དང་ཅིག་ཅར་གྱི་དོན་གྱི་བྱ་བ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ཤིང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ལས་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་གོ །ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས། ཕུང་པོར་མི་གནས་པ་དང༌། རྣམ་པར་འཇིག་པའི་ཕྱིར་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་བདག་དང་བདག་གིར་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཇུངས་པ་སྤངས་ནས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སའི་ཁྱད་
― DTG121_Page_0416 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་གོང་ནས་གོང་དུ་ཡུལ་ལ་དབང་ཞིང་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྡོག་གོ །ཇི་ལྟར་ན་དབང་ཐོབ་ཅེས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དབང་བསྐུར་བ་རྟོགས་པ་དང༌། ཐུགས་པ་མེད་པའི་གནས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་དབང་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་པ་སྟེ། ས་བཅུ་ཐ་དད་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུ་རྣམས་ཀྱིས་གོང་མའི་ཡང་གོང་མར་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་སྦྱོར་བ་མཆོག་ཏུ་དབང་དུ་གྱུར་པས་དབང་དང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་ནུས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་ཅིང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སྡོམ་པ་གཉིས་པ་དད་པ་སྤྱོད་པ་ལས་འདས་ཏེ། རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་དབང་ཐོབ་པ་ནི་འཁོར་བ་ལས་ལོག་པ་ཡིན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་ཡིན། མང་དུ་ཐོས་ཤིང་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཡིན། དེ་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་སྤ་གོང་བ་མེད་པ་ཡིན། དེ་ཀུན་དུ་འཚེ་བས་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཡིན། སངས་རྒྱས་བརྒྱ་ནི་མཐོང༌། ཞིང་བརྒྱ་ནི་བསྐྱོད། ལུས་བརྒྱ་ནི་སྟོན། གཉིས་ཀྱིས་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ཡིན། དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་དགོད་པར་བྱེད། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་ནི་ཟས་འདོད་པ་ལ་ནི་ཟས་སྦྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་རྒྱ་ཆེར་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །དྲི་མ་མེད་པར་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་རྟོག་པར་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །འོད་བྱེད་དུ་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། བཟོད་པ་ཐོབ་པས་འོད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །འོད་འཕྲོར་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་རྟོགས་པར་སྤྲོ་བས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེའོ། །ཤིན་ཏུ་དཀའ་རྒྱལ་དུ་རྒྱལ་བར་དཀའ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྒྱལ་ཏེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་
― DTG121_Page_0417 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཇོག་པས་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེའོ། །མངོན་དུ་བར་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ལས་མཐུན་པ་དང༌། མི་མཐུན་པར་འཇུག་པར་སྤྱོད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེའོ། །རིང་དུ་སོང་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རིང་དུ་སོང་བ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡང་སྙིང་རྗེ་གཞན་གྱི་དོན་ཐབས་ཀྱིས་བྱེད་དེ། དེ་ནི་ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེའོ། །མི་གཡོ་བར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་ཞིང་དག་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོ་སོར་ལྟ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་སྣང་བར་བྱེད་ཅིང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་སུ་ནི་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོ་སོར་ལྟ་བའི་ཡེ་ཤེས་བསམ་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་བ་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་ཆོས་སྨྲ་བ་པོའི་ཆོས་བསྟན་པ་རབ་ཏུ་འབྱུང་སྟེ། དེའི་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་དུ་ནི་ཆོས་མཐའ་དག་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་དབང་བསྐུར་ཏེ། དེའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །ས་བཅུར་སྤོང་བར་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་པའི་མི་ཤེས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་དེས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་དེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་ཅིང་རྣལ་འབྱོར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་པོ་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ནི་ས་བདུན་གྱི་བར་དུ་སྟེ་ས་བརྒྱད་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའོ། །ས་དང་པོའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བྱེད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དུས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཚེའི་དབང་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་དབང་དང༌། ལས་ཀྱི་དབང་ཐོབ་པས་ན་འཁོར་བ་ལས་ལོག་པ་ཡིན། དེ་ཀུན་དུ་འཚོ་བ་ལས་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེས་ན་ས་དང་པོ་ནས་བརྩམས་ཏེ་དབང་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་གསུངས་པ།
― DTG121_Page_0418 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཚེ་ལས་ཡོ་བྱད་མོས་པ་དང༌། །སྨོན་ལམ་རྫུ་འཕྲུལ་སྐྱེ་དབང་དང༌། །ཆོས་སེམས་དེ་བཞིན་ཤས་ཆེན་དང༌། །དབང་བཅུ་འདི་དག་དབང་པོས་འཐོབ། །ཅེས་པ་སྟེ། དེས་ན་དབང་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །ས་བཅུ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ན་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་འཕགས་པ་ས་བཅུ་པ་དང་འདྲ་བར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་འདིར་བསྙད་པའོ། །ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སྤྲོས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དངོས་པོ་མཐའ་གཉིས་སུ་ལྷུང་བར་བྱེད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་མོའི་རང་བཞིན་ཡོད་པ་རྟག་པའི་གཟུགས་དང༌། སྦོམ་པོ་ཡན་ལག་གི་རྫས་ནི་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པ་ནས་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང༌། འདུ་བའི་རྒྱུ་བའི་བར་དུ་རྫས་ཡོད་ལ་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་མེད་དོ་ཞེས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ནས། གང་གི་ཚེ་ན་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་ཏེ། མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་ལྟ་བའི་སྤྲོས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤོང་ངོ༌། །མུ་སྟེགས་བྱེད་སྨྲ་བ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ཕལ་ཆེར་རྟག་པ་དང༌། ཆད་པ་དང༌། མཐའ་གཉིས་སུ་ལྷུང་བར་བྱེད་དོ། །མཁས་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་རྣམ་པར་ལྟ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཡོད་ལ། རྒྱུ་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་རྟག་པའོ་ཞེས་ཀུན་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། མཐོང་བ་དང་རེག་པ་ལ་སོགས་དོན་གཅིག་འཛིན་པས་ན། བདག་ཡོད་དོ་ཞེས་སོ། །རྒྱུ་ཞིག་པར་རྒྱུའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆད་པར་ལྟ་བར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་འཇིག་པའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་པའི་གཉིས་པོ་ལ་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་མེད་པས་སྐད་ཅིག་པ་སྔ་མ་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཆད་པར་ལྟ་བར་འགྱུར་རོ། །དྲན་པ་དང་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ལ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་པར་རྒོལ་བ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་གནས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གསུངས་པ། སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པར་མི་མཐོང་བས་ཆོས་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་བྱའོ་ཞེས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། འབབ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་རི་བོང་གི་རྭ་
― DTG121_Page_0419 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ། །རིམ་དང་ཅིག་ཅར་དུ་བྱེད་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དྲན་པ་དང༌། ཤེས་པ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། གྲོལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ལ་ནི་རུང་གི་རྟག་ཅིང་མི་འགྱུར་བ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ལུང་སྟོན་པ་ལ་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་མངོན་པར་འབྲེལ་བར་ཀུན་རྟོག་པ་དེ་དག་མི་རུང་སྟེ། འོན་ཀྱང་དེ་ཉིད་མ་བྱུང་བ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བྱུང་བ་ལས་ཕྱིར་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ན་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པའི་ཆོས་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ་དོན་དམ་པའི་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀློག་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་པ་སྟེ། དེས་ན་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ཡོད་ཅེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་བཤད་པ་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་ཆོས་དཔྱད་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གསུམ་པའོ།། །། དེ་ནས་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་གང་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བགྱི་བ་དག་གི་ཚིག་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་ཁ་ཅིག་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་འགོག་པ་དང༌། ཡུལ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། རྟག་པ་དང་ཆོས་མི་མཐུན་པ་མཐོང་བས་སེམས་དང་སེམས་ལས་འབྱུང་བ་མང་པོ་མི་འབྱུང་སྟེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་ཡུལ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི་མར་མེ་དང༌། ས་བོན་དང༌། རླུང་བཞིན་དུ་རྒྱུ་ཟད་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་པར་བརྗོད་
― DTG121_Page_0420 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་མོད་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འཇིག་པར་ལྟ་བས་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའོ་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་དཔེ་མར་མེ་ལ་སོགས་པས་ཡུལ་རྣམས་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་འཇིག་པའི་ལྟ་བ་གང་གིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྟོག་པ་དེ་དག་ལ་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐེར་ཟུག་ཏུ་སྔ་མའི་སྐད་ཅིག་པའི་འོག་ཏུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་པར་མཐོང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ཉན་ཐོས་རྣམས་དང༌། དགེ་སློང་སྐྱེ་བོའི་ཆོས་བསམ་པ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་རྣམས་ཕུང་པོ་འཇིག་པར་ལྟའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པས། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་རྟག་པར་ཀུན་དུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །མི་རྟག་པར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན། དགེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་མི་དགེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་རྒྱ་ཆེར་རོ། །གཞན་དག་ནི་ཡུལ་གཞན་གྱི་གནས་སུ་སོང་བ་ཐར་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་དབུས་ན་ཐར་པར་འགྲོའོ། །ཁ་ཅིག་ནི་རླུང་གིས་ཀླད་པ་བརྟོལ་ཏེ་ཞི་བའི་གནས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་རྟོག་གོ །གང་ན་གནས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ན་སྐྱེ་བ་སྟེ། སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཟད་ནས་ཐར་པའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །དེ་བས་ན། ཉོན་མོངས་འདོད་སོགས་བསྒོས་པ་ཡིས། །སེམས་ཉིད་འཁོར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཉིད་དེ་ལས་གྲོལ་བ་ནི། །སྲིད་པའི་མཐར་ཕྱིན་ཞེས་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་ཁ་ཅིག་ནི་བློའི་རིག་པར་བྱ་བ་མཐོང་བ་རྣམ་པར་གཞིག་པས་ཐར་པ་བརྗོད་དོ། །ཤེས་པ་ལ་བློའི་རིག་པར་བྱ་བ་ཞིག་པར་མ་མཐོང་བས་ཐར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་རྟག་པ་ཤེས་ནས་སྐྱོ་བ་ཐོབ་པའོ། །དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པར་བྱ་
― DTG121_Page_0421 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བ་ཐབས་མི་ཤེས་ཏེ། གལ་ཏེ་རྟག་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ཆགས་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་བདག་མེད་པ་ཤེས་ན་ལྡོག་གོ་ཞེ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ན་ཐར་པའི་ཐབས་སུ་འགྱུར་ན་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཀག་སྟེ་འཁོད་ཅིང་ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཐབས་རྣམས་ཀྱིས་ཆགས་པ་ལོག་སྟེ། ཇི་ལྟར་འགྲོ་བ་དེ་ལྟ་བུར་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་མི་ཤེས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་ཅིང་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པར་མཐོང་བས་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་དུ་གནས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བདག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་རྟག་པ་དང༌། བདག་ལ་སོགས་པའི་རྫས་སུ་བརྟགས་ནས། བློ་དང་སྒྲ་དང་མི་རྣམས་མི་རྟོག་གོ་ཞེས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཟློག་ཅིང་དེའི་ཡོན་ཏན་བློ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་རྣམས་བཀག་སྟེ་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །ཁ་ཅིག་ནི་མཚན་མར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ་སྙམ་ནས། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་ལ་མི་མཁས་པ་དག་མཚན་མས་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་སྟེ་མཚན་མ་མཐོང་བས་བདེ་བ་འདོད་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བློར་གྱུར་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་མར་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་དེ། འདུ་ཤེས་སྐྲན་དང་འདུ་ཤེས་ཟུག་རྡུའོ་སྙན་ནས་དེ་ལྟ་བུར་འདུ་ཤེས་མེད་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་ལ་མི་མཁས་པ་ནི། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །ཞེས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་ལྡོག་པ་མི་ཤེས་ནས། བདག་རྟག་པ་ནི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་གནས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རིག་སྔགས་འཛིན་པའི་མཐར་སྨྲ་བ་རྣམས་རྟོག་གོ །གང་ན་བདེ་བའི་ཀུན་དུ་ཚོར་བ་ཡོད་པ་དེ་ན་སྐྱེ་བ་གཞན་གྱི་གནས་ཏེ། ཇི་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་ནི་ནང་དང་ཕྱིའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་མི་གནས་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་ཞི་བ་པ་དང༌། གཏོགས་འདོད་པ་དང༌། ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོ་རྣམས་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ལྡན་པ་ཀུན་དུ་
― DTG121_Page_0422 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟོག་གོ །ཇི་ལྟར། ཐམས་ཅད་འདི་ནི་ཞི་བདག་སྟེ། །ཞི་བ་ཉིད་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང༌། །འབྱུང་པོ་ཀུན་ལ་ཞི་བ་སྟེ། །གང་ཞི་དེ་ནི་བདག་ཉི་དོ། །ཇི་ལྟར་ཤིང་ལ་མེ་ཡོད་དང༌། །ཆུ་ནི་ས་ལ་ཡོད་པ་སྟེ། །དེ་ལྟར་འབྱུང་པོ་ཐམས་ཅད་ལ། །ཞི་བ་དག་པ་རྣམ་པར་གནས། །བསྟན་པ་བྱིན་འགྲོ་དེ་བཞིན་དུ། །གང་སར་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་ནི། །ཐམས་ཅད་དེ་ནི་དབང་མཆོག་གི །བདག་ཉིད་ཁྱབ་སྟེ་གནས་པའོ། །གཏོགས་འདོད་ཀྱིས་ཀྱང་སྨྲས་པ། འབྱུང་པོ་ཀུན་ལ་བདག་གནས་པར། །བདག་ལ་འབྱུང་པོ་ཐམས་ཅད་དེ། །བདག་ལྡན་དེ་ལྟར་སུས་རིག་པ། །ཀུན་དུ་མཉམ་པར་མཐོང་བའོ།། ཚངས་པར་སྨྲ་བ་ལྷ་དྲ་ཧ་རི་ལ་སོགས་པས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ། དེ་ཕྱིར་ད་རོད་ས་གནས་པ། །སྣང་བའི་གྲོང་ནི་འགྱུར་བ་མེད། །ཚད་དང་ལྡན་པའི་སྤྲིན་རྣམས་ནི། །རླུང་ལས་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུའོ། །སོ་སོར་ཚིག་དོན་དེ་དག་དང༌། །ཁམས་ཀྱི་དོན་ཀྱང་སྨྲ་བ་སྟེ། །དེ་ཡོད་དང་ནི་དེ་ཆེ་བ། བདག་ཉིད་ཁོ་ན་ཉིད་རྣམས་སྨྲས། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་བརྟགས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་དབུལ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་གྱིས་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་བརྟགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་རང་བཞིན་གཉིས་གཅིག་པ་གཅིག་པུ་ལ་རང་བཞིན་གཉིས་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཅན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང༌། གྲང་བ་དང༌། མེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བའི་སྟེང་དུ་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲས་བུ་མེད་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཐར་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །ཁ་ཅིག་ནི་བདག་དང༌། སེམས་ཅན་དང༌། སྲོག་དང༌། གསོ་བ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དང༌། གང་ཟག་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་འཇིགས་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་ཐོས་པ་ལས་ཏེ། གལ་ཏེ་བདག་ལྟ་བར་བྱས་ན་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། གདོན་མི་ཟ་བར་བསྟན་པར་བྱའོ། །འོན་ཏེ་སྐྱེ་དགུ་མི་འདོད་ན་སྐྱེ་དགུ་ཅི་བྱ། གང་དག་ལ་འཇིག་རྟེན་འདི་མེད་ཅིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་
― DTG121_Page_0423 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟག་པ་ཉིད་ཤེས་ནས་བདག་གི་རྣལ་འབྱོར་དུ་གནས་པ་དེ་དག་ལ་ནི་ཇི་ཙམ་དུ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཡོད་པ་དེ་ཙམ་དུ་ཐར་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་མིང་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒྲ་བཅུ་གཉིས་ཏེ། མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་ཐར་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་དེ་དག་རྟག་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་གཞན་ནི་མི་རྟག་བའོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེས་ན་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་ཕྱི་དེ་དག་ཐར་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། གང་དག་བདག་གི་འདུ་ཤེས་ལ་ནི་གནས། །དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི་རབ་ཏུ་གནས། །གང་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི་མིན་པ་ཡི། །བདག་མེད་པའི་ནི་བདག་མི་ཤེས་སོ་ཞེས། །ཞེས་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མུ་སྟེགས་བྱེད་མི་མཁས་པའི་བློ་ཅན་ཁ་ཅིག་ནི་རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུའི་བྱེ་བྲག་མཐོང་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་འགྱུར་བ་བྱེད་པ་པོའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་ཤིན་ཏུ་སྐྱེ་སྟེ། རྟག་པར་བདག་ཏུ་སྤྱོར་ཞིང་རང་གི་ཡོན་ཏན་བློ་ལ་སོགས་པ་ཁས་བླངས་པར་སྔར་སྨྲས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཐར་པའོ་ཞེས་སོ། །གྲངས་ཅན་རྣམས་ནི་མི་མཁས་པའི་བློ་ཅན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ་སྟེ། སྒྲ་ལ་སོགས་པར་དམིགས་པའི་ཡོན་ཏན་སྐྱེས་བུས་བྱེ་བྲག་ཏུ་མཐོང་བ་སྟེ། གཙོ་ནི་སྐྱེས་བུའི་དོན་ཡིན་པར་རྟོག་གོ །ཚོར་བ་ཅན་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་དུ་ཟིན་ཀྱང་རེ་ལྡེ་དང་རྩིག་པའི་ཁྱད་པར་བཞིན་ཏེ། བདག་ཏུ་ཆགས་པ་མ་ལོག་པའི་བར་དུ། དེ་ཙམ་གྱིས་ཐར་པར་འགྱུར་རམ། བསམ་པ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་གྱི་བསམ་པ་ཡོད་པ་ནི་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པས་ན་མི་མཁས་པའི་བློ་ཅན་ནོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །རང་བཞིན་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། གཏི་མུག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་དང༌། སྐྱེས་བུའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །བློས་རྟོགས་པའི་དོན་ནི་སྐྱེས་བུས་ཚོར་རོ་ཞེས་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རྟོག་གོ །དེའི་ཚེ་ན་
― DTG121_Page_0424 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་ཡུལ་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོངས་སུ་བཅད་པ་ནི་བསམ་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ནི་རིགས་པས་ན་བློ་དང་སྐྱེས་བུ་ཇི་ལྟར་ན་ཐ་དད་པར་རུང་ཞེས་བྱ་བར་བར་ཏི་ཀ་ལས་ཞིབ་ཏུ་རྩོད་དོ། །ཁ་ཅིག་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པས་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་རིག་སྔགས་ཀྱི་བུན་ད་ཀའི་རྒྱུད་ལས། རྣལ་འབྱོར་གྱིས་ནི་གཙུབ་གཏན་གཙུབ་ཤིང་ནི། །ཞེས་བསྲེགས་པ་མཐའ་མེད་པ་གསོད་སྡིག་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་བ་ཛ་ས་ན་ཡ་ཀ་ལས་བྱུང་བའི་རིག་སྔགས་ནི་རིག་སྔགས་མ་ཡིན་ནོ། །མཆོད་སྦྱིན་ནི་མཆོད་སྦྱིན་མ་ཡིན་ནོ། །ཕ་ནི་ཕ་མ་ཡིན་ནོ། །མ་ནི་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེས་རྐུ་བ་མི་རྐུ་བར་འགྱུར་རོ། །གདོལ་བུ་ནི་གདོལ་བུ་མ་ཡིན་ནོ། །སྨེ་ཤ་ཅན་ནི་སྨེ་ཤ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །བྲམ་ཟེ་ནི་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་གང་གཉིས་སུ་མི་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ན་ཡེ་ཤེས་མི་གཉིས་པའོ་ཞེས་པ་ནི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལོག་པ་ན་སྡིག་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞི་བ་ལ་རྟོག་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འབྱུང་གཅིག་གི །བསོད་ནམས་སྡིག་པ་ཟད་པར་བྱེད། །འབྱུང་དང་འདྲ་བའི་ཐར་པ་མེད། །ཡི་གེ་ཕྱི་མོ་མཚུངས་རིག་མེད། །གལ་ཏེ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་མེད་པ་མ་ཡིན་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་སྡིག་པ་ལྡོག་པར་འགྱུར་ན་ནི་ལྷས་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་ཙམ་དུ་བཞག་གི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བར་ནི་ཐར་པར་མི་རུང་ངོ༌། །ཁ་ཅིག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པར་ཤེས་པས་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་མེད་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་འདོད་ཆགས་དག་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་དུ་ཟིན་ཀྱང་བདག་ཏུ་ཆགས་པས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམས་ལ་ཐར་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །དེ་བས་ན། སྲིད་ལ་ཆགས་མེད་བསམ་གཏན་པ། །སྲིད་པའི་ཐོག་མར་ཕྱིན་པ་ཡང༌། །ང་རྒྱལ་ལྕགས་ཀྱུས་དྲངས་ནས་སུ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ཡང་ལྷུང་ངོ༌། །ཁ་ཅིག་ནི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་ནི་དབང་པོས་རང་དབང་དུ་བྱས་པར་མཐོང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི། བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་བདེ་བ་ལ། །སྐྱེ་བོ་མི་ཤེས་དབང་བྱར་མེད། །
― DTG121_Page_0425 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ངན་སོང་ངམ་ནི་མཐོ་རིས་སུ། །དབང་པོས་བསྐྱོད་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ། །དེ་སྟེ་དབང་པོའི་ཚིག་བཙན་ཏེ། །མཐོ་རིས་དང་ཐར་པ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དབང་པོ་དེའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ཉིད་ཅིས་ན་ཐར་པར་མི་འགྲོ། །འོན་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་ན་ནི་དེ་ལ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་དང་མི་ཤེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་སུས་བྱས། དེའི་ཕྱིར་དབང་པོས་འཇིག་རྟེན་ལ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་མེད་དོ། །ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞིག་ན་ནི་ཐལ་བས་སྐུད་པ་དང༌། རལ་པ་འཆང་བ་དང། ལྷབ་ལྷུབ་སྣ་ཚོགས་པའི་གར་དང་གླུ་ལ་སོགས་པས་དབང་བོ་མགུ་སྟེ། ཅིས་ན་ཐར་པར་ཁྲིད། དེས་ན་རྟག་པ་དང་བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ་བ་ནི་མི་རུང་གི །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་ཐར་པར་རུང་ངོ༌། །ཁ་ཅིག་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འབྱུང་བ་འདི་ནི་གཅིག་གིས་གཅིག་ཞུགས་པ་སྟེ། རྒྱུ་ལས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་ལ་རྒྱུ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་བཞིན་དུ་གཏི་མུག་པས་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་དེ་དེ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་མེད་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ལས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་སྐྱེ་བའི་མ་ཡང་རྒྱུ། རྒྱུ་གང་མེད་པས་ཐར་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཁོང་དུ་མི་ཆུད་དོ། །བདག་ལ་ཆགས་པ་ཡོད་ན་ལས་བྱེད་དོ། །བདག་མེད་པར་ཤེས་པས་མི་བྱེད་དོ། །བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཡོད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་ལས་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ལས་སུ་སྨྲ་བ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ལས་འགྲོལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དེ་ཅིས་ན་བརྗོད། ཇི་ལྟར་ལས་ཀྱི་རྒྱུས་སྐྱེ་བ་སྟེ། ལས་མི་བྱེད་ན་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་ནི་བདག་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཁ་ཅིག་ནི་བདེན་པའི་ལམ་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀས་རྟོག་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བའི་ཉེས་པ་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། ཡང་ནས་ཡང་དུ་ལྷུང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་མཚན་མར་སྦྱོར་བ་མེད་ན་ཐར་པའོ་ཞེས་
― DTG121_Page_0426 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོ། །ལས་འབྱུང་ན་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། རྒུད་པ་དང༌། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ལས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་བྱེད་དོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ལོག་པའི་ཤེས་པ་སྤང་ངོ་ཞེས་སོ། །དེ་ལྟ་བུར་བདེན་པའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པ་སྟེ། འོན་ཀྱང་དེ་དག་ལ་བདག་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་མེད་པས་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་ལས་དང་སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟར་ན་ལྡོག་པར་འགྱུར། ཁ་ཅིག་ནི་ཡོན་ཏན་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་མངོན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། གཉི་ག་དང༌། གཉི་ག་མ་ཡིན་པར་མཐོང་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བློར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དགུ་རྩ་བ་ནས་བཅད་ན་ཡོན་ཏན་ཅན་བདག་མཐར་རོ་ཞེས་རྟོག་གོ ། མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཆུད་པ་མཚུངས་པས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། གཏི་མུག་རྣམས་ཡོན་ཏན་གཅིག་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ཐར་པའོ་ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་གཏོགས་འདོད་ཀྱིས་སྨྲས་པ། ལྷ་ཡི་འདི་ནི་ཡོན་ཏན་ཅན། །ང་ཡི་སྒྱུ་མ་རྒལ་དཀའ་བར། །དེ་ལྟར་ང་ལ་སུ་རྟོགས་འགྱུར། །དེ་དག་སྒྱུ་མ་འདི་ལས་རྒལ། །ཞེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོའི་སྒྱུ་མ་ནི་བྱེད་པའི་མཐུ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་དང༌། བུད་མེད་ཀྱི་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་ཐ་དད་པས་ཕྱེ་བ་ནི་འཆིང་བར་འཇུག་གོ །ཤེས་པའི་མཐུས་ཐར་པའོ། །གཉིས་ཀར་སྨྲ་བ་ནི་གཉིས་སུ་སྨྲ་བའོ། །གཉིས་ཀའི་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་ནི་གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་ཀྵ་པ་ན་ཀ་སྟེ། བདག་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ཕྱི་རོལ་དུ་ལྟ་བར་སྨྲ་བ་དེ་དག་ལ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཡོད་ཀྱི། བདག་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་མེད་པས་ན་འཁོར་བ་ཇི་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར། ཁ་ཅིག་ནི་རང་བཞིན་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་པན་གྱི་ཕྱོགས་ཉིད་བརྟག་སྟེ། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་འདི་དང༌། རང་བཞིན་ལས་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་ནི་ཐར་པའོ་ཞེས་སོ། །དེ་
― DTG121_Page_0427 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་སྐྱེས་མ་ཐག་པ་ལ་དགའ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ཀུན་རྟོགས་བས་སྔོན་གྱི་གོམས་པ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །སྲེད་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་མི་སྐྱེ་བར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་དེས་ན་སྲེད་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་ན་ཐར་པར་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ནི་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཁ་ཅིག་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཞེས་པ་ནི་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཏེ། ཁ་ཅིག་ནི་དབང་པོར་འདོད་པ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ནི་དབང་པོ་མི་འདོད་དེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔའི་སྟེང་དུ་དབང་པོ་སྟེ། བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུར་རྟོག་གོ །ཁོ་ན་ཤེས་པ་ཉི་ཤུ་ལྔ། །གནས་ནི་གར་དང་གར་ཡང་རུང༌། །མགོ་བྲེགས་རལ་པ་ཕུད་བུ་ཅན། །གྲོལ་བ་དེར་ནི་གདོན་མི་ཟ། །ཞེས་པ་ནི་སྤྱིར་རོ། །དབང་པོར་མི་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུའི་བྱེ་བྲག་ཤེས་པས་ཐར་པ་ཞེས་འཛེར་ཏོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལ་སེམས་པ་ནི་སྐྱེས་བུའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །སེམས་སྟོབས་དང༌། རྡུལ་དང༌། མུན་པ་མཉམ་པའི་དུས་ན་གཙོ་བོ་གཙོ་ལས་ཆེན་པོ་སྟེ། དེ་ནི་བློའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །ཆེན་པོ་ལས་ང་རྒྱལ་ལོ། །ང་རྒྱལ་ལས་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དེ་ཙམ་ལྔའོ། །དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་འབྱུང་བ་ལྔ་དང༌། བློའི་དབང་པོ་ལྔ་དང༌། ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་དང༌། ཡིད་དེ་གྲངས་ཅན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སོ། །ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་བྱེ་བྲག་ནི་བློ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། ནན་ཏན་དང༌། ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་དགུ་ཟད་ན་ཐར་པའོ། །གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཡོན་ཏན་དང་སྐྱེས་བུའི་ཁྱད་པར་མཐོང་བས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་སྐྱེ་དགུ་སྐྱོང་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་དྲུག་བསྟན་པ་འཛིན་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་བདག་གི་དོན་སྤངས་ལ། གཞན་གྱི་དོན་དུ་བསམ་པ་དག་ཅིང་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་སྐྱེ་དགུ་སྐྱོང་བས་ཡོན་ཏན་དྲུག་བསྟན་པ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཐར་པ་ཞེས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བརྟགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་དྲུག་ནི་འཇལ་དུ་མ་དང༌། འཐབ་པ་དང༌། ཆབ་དང༌། འཁོད་བ་དང༌། རྟེན་པ་དང༌། རྣམ་པ་གཉིས་
― DTG121_Page_0428 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱི་དངོས་པོ་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ཅིས་ན་ཚེ་གཞན་ལས་ཐར་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྒྲའི་དོན་ལས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །ཁ་ཅིག་ནི་བྱེད་པ་པོ་དུས་མ་ཡིན་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་དུས་ཀྱི་མཐུ་ལས་སྐྱེ་བ་དེ་ལྟར་དུས་གཞན་དུ་ཐར་པ་ཞེས་ཏེ་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ཉིད་ཐར་པའོ། །ཇི་ལྟར་གཏོགས་འདོད་ཀྱིས་སྨྲས་པ། སྲོག་དང་སྲོག་མིན་དབུགས་སྙོམས་ནས། །སྣ་ཡི་ནང་དུ་རྒྱུ་བར་བྱེད། །དབང་པོ་ཡིད་དང་བློ་ཡང་བསྡམས། །ཐུབ་པའི་ཐར་པར་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །ལྷ་ཆེན་པོས་ཀྱང་སྨྲས་པ། རྣམ་པར་སྙོམས་པའི་དབུགས་ཀྱིས་ནི། །ཞགས་པ་སུས་ནི་མཆོད་མི་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ། ལས་དང་སྐྱེ་བ་ལས་ཐར་བར་རུང་ངོ༌། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཁ་ཅིག་ནི་སྲིད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཅི་ལྟར་མཆོད་སྦྱིན་གྱིས་མཆོད་པར་གྱུར་པས་དེ་དག་གོ ། གང་འདིར་ལྟ་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ནི་མཐོ་རིས་སུ་མཐོའོ། །གོས་སྦྱིན་པ་ནི་ཉི་མ་དང་ལྷན་ཅིག་པའོ། །གསེར་དངུལ་སྦྱིན་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་བདུད་རྩི་ཟ་ཞིང་དེ་ཚེ་མཐའ་མེད་པའོ། །ཁ་ཅིག་ནི་སྲིད་པ་མེད་པས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཁྲུས་དང་སྦྱིན་སྲེག་ལ་སོགས་པར་ཐར་པ་རྟོག་གོ །གང་གཱ་ཆུ་དང་དེ་བཞིན་མཆོད། །གང་གཱ་རྒྱ་མཚོ་འདྲེས་པར་ནི། །ཁྲུས་བྱེད་དེ་དག་མཐོ་རིས་འགྲོ། །ཤི་བ་དེ་དག་ཡང་སྲིད་མེད། །ཅེས་པ་ལ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ནི་ལས་དང་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་སྟེ། དེ་ལ་མ་ཆགས་པ་ནི་ཐར་བར་རུང་ངོ༌། །ཡིད་ལྟ་དཔའ་བོར་གནས་ཤིང་ནི། །རྣལ་འབྱོར་བརྩོན་པའི་འགྲོ་བ་གང༌། །གང་གཱ་ཡ་མུན་འདྲེས་པ་ལ། །སྲོག་འདོར་དེ་ཡི་འགྲོ་བ་དེ། །ནམ་ཞིག་དུས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས། །བཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་གལ་ཏེ་འགྲོ། །རྡོ་བས་རྐང་པ་གཉིས་བཅག་སྟེ། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་འཆི་བར་བྱ། །བྲམ་ཟེ་གསོད་ལ་སོགས་པའི་མི། །དེར་བཀྲུས་ནས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ། །སྲིན་མ་ཕྱེ་མ་ལེབ་རྣམས་ཀྱང༌། །ཤི་བ་གྲོལ་བར་གདོན་མི་ཟ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟ་བུར་འཁྲུ་བས་སྲིད་པ་མེད་པར་རྟོག་གོ །སྔགས་ཀྱིས་ཀྱང་མཐོ་རིས་དང་སྡེ་དང་བྲལ་བའི་གནས་ཏེ་ཇི་ལྟར་གཏོགས་འདོད་ཀྱིས་སྨྲས་པ། ང་ཡི་རྗེས་སུ་དྲན་པས་
― DTG121_Page_0429 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི། །བྲམ་ཟེ་གསད་པའི་སྡིག་བྱེད་ནས། །ལུས་ནི་བོར་ནས་རབ་འགྲོ་བ། །དེ་ནི་འགྲོ་བའི་མཆོག་ཏུ་འགྲོ། །ཞེས་གཏོགས་འདོད་ཀྱིས་མཐོ་རིས་དང་ཐར་པ་དང་སྲིད་པ་མེད་པར་བརྟགས་པར་བརྟག་གོ །ལྷ་ཆེན་པོས་ཀྱང་སྨྲས་པ། འཆི་བའི་དུས་ནི་བྱུང་བ་ན། །རིག་སྔགས་ཆེན་པོ་གཅིག་ལ་སོགས། །མིས་ནི་ཡིད་ལ་བསམས་གྱུར་ན། །ལུས་ཞིག་ནས་ནི་ཞི་བ་དང༌། །ལྷན་ཅིག་སྦྱོར་འགྲོ་གདོན་མི་ཟ། །དགུ་བདག་ལ་སོགས་སྔགས་ཆེན་ནོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་རྒྱུ་དང་མི་རྒྱུ་བ། །ཆང་བཏུང་ལ་སོགས་སྐྱོན་རྣམས་ཀྱིས། །མི་རིགས་པར་ནི་བྱས་ན་ཡང༌། །ཡང་དག་རིགས་ཉིད་མི་གོས་སོ། །ཚངས་སྤྱོད་སྩོགས་པས་ལུས་ལ་ནི། །གདུང་བར་ཅི་ཕྱིར་བྱ་ཞིག་གུ་།ཡོངས་ཤེས་པས་ནི་དེ་དག་གྲོལ། །དེ་དག་ལ་ནི་གཟིར་འགྱུར་མེད། །དེས་ན་སྲིད་པ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྔ་མའི་ཕྱོགས་སུ་དགོངས་པའོ། །སྔགས་དང་ཁྲུས་ལ་སོགས་པས་སྲེད་པ་དང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་ལྡོག་ན་ནི་དེའི་ཚེ་སྡིག་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་དེ་ཐར་པར་རུང་ངོ༌། །དེས་ན་དེར་ཞི་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། སྲིད་ཞིའི་རྒྱུས་ནི་གྲོལ་བའི་ཕྱིར། །ཤེས་པ་མེད་ཅིང་སྡོམ་པའང་མེད། །དེས་ན་ལྐུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས། །དེར་བཞུགས་བསྐལ་པར་བརྗོད་པའོ། །སྔགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་སོགས་པ་གྲུབ་པ་རྣམས་ལ་ནི་སྲིད་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྔ་མའི་ཕྱོགས་སུ་དགོངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་པ་ཏན་ཛ་ལིས་སྨྲས་པ་ལས་འབྱུང་བ། སྨན་དང༌། ནོར་བུ་དང༌། སྔགས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཚེ་གཅིག་གིས་དངོས་གྲུབ་སྐྱེའོ། །ཁ་ཅིག་ནི་ཚེ་གཉིས་པོ་ཉིད་ལ་དངོས་གྲུབ་སྟེ། གོམས་པར་སྤྲོ་བའི་དང་སྲོང་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐོས་པའོ། །དེར་དེ་ལྟ་བུ་ལ་ནི་རྩོད་པ་མེད་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་བདག་མེད་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ཕྱིར་རོ། །རྗེའུའི་ཁ་ཟས་ཀྱི་ཁ་ཅིག་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། མེ་ཏོག་དང༌། རྩ་བ་དང༌། སྨན་ལ་སོགས་པས་དངོས་གྲུབ་ཏུ་བརྗོད་དོ། །
― DTG121_Page_0430 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་བཞིན་དུ་སྨན་རས་ཡ་ནས་ལུས་བརྟན་པའི་དངོས་གྲུབ་ཏུ་གྱུར་པ་ཡང་རུང༌། འཁོར་བ་ནི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་དང་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་ཏེ་མི་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རུང་ངོ༌། །ནོར་བུས་ནི་ནད་མེད་པ་དང༌། ཅུང་ཟད་ཅིག་ཞི་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་སྔགས་དང་དུག་སྨན་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་དུག་དང༌། འདྲེ་ཤ་ཟ་ལ་སོགས་པ་བསལ་བར་ཡང་རུང་ན། ཚེའི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་དང་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་བདག་མེད་པར་ཤེས་པས་ལྡོག་གོ །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དངོས་གྲུབ་རྣམས་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཡང་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ལ་སོགས་པའི་དངོས་གྲུབ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་པ་ཏན་ཛ་ལའི་རྣལ་འབྱོར་སྡོམ་པ་དང༌། ངེས་པ་དང༌། བསྟན་པ་དང༌། སྲོག་གི་འབད་པ་དང༌། ཕྱིས་བསྒྲུབ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཡན་ལག་བརྒྱད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་པར་ཡང་རུང༌། ཨ་གསྟ་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་ཤུན་ལྤགས་དང༌། སྦྲོན་པའི་ཡན་ལག་དྲུག་གི་རྣལ་འབྱོར་ནི། སྲོག་འབད་དེ་བཞིན་བསམ་གཏན་དང༌། །ཕྱིས་སྒྲུབ་དེ་ནས་འཛིན་པའོ། །རྟོག་གེའི་ཏིང་འཛིན་དེ་བཞིན་དུ། །ཡན་ལག་དྲུག་ལ་རྣལ་འབྱོར་བརྗོད། །དྲང་སྲོད་ས་ན་ཀའི་རྣལ་འབྱོར་ནི། འཛུམ་པ་ཕྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ། །ཐལ་མོ་ཙམ་ནི་རྣམ་ཤེས་བྱ། །དེ་བཞིན་བཅུ་གཉིས་ཙམ་པོ་ནི། །སྒྲོག་འབད་པར་ནི་མངོན་བརྗོད་བྱ། །སྲོག་འབད་བཅུ་གཉིས་འཛིན་པ་སྟེ། །འཛིན་པ་གཉིས་ལའང་རྣལ་འབྱོར་ཡིན། །དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་ལྡན་པ་ལ། །དབང་ཕྱུག་རབ་ཏུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །བདག་གི་མཆོག་གི་གཟི་བརྗིད་ཀྱིས། །དེས་ནི་འབར་བར་མཐོང་བའོ། །ཞེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་གསལ་ཞིང་སྣང་བར་འགྱུར་བ་ཡང་རུང་སྟེ་རླུང་བཀག་པ་ན་མེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པ་དྲུག་གི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་ཀྱང་རྫ་མ་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་གནས་པ་ན་ལྟོར་སོན་པའི་རླུང་ཡང་སྤྱི་བོར་གནས་ཤིང་ཡང་དག་པའི་ལུས་གོང་དུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟ་བུའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པར་ཡང་རུང་ན་བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ལས། ལས་དང་ཚེ་རྣམ་པར་མི་ལྡོག་པ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ལུས་
― DTG121_Page_0431 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་བའི་ཕྱིར་ནམ་མཁར་འཕགས་ཤིང་འབར་བ་དང༌། རིང་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་མ་ཡིན་ནོ། །བཀྲ་ཤིས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་དང༌། འོ་མ་དང་ཟས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཐར་པ་མེད་པ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པར་སྐྱོ་བར་གྱུར་པ་ལ་ཐར་པའོ། །ཁ་ཅིག་ནི་སྲིད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་མཐོང་བས་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཉིད་དེ། སློབ་དཔོན་ཀླུས་བོས་ཀྱིས་དབུ་མ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བཤད་པ་ནི། མྱ་ངན་འདས་པའི་མཐའ་གང་ཡིན། །འཁོར་བའི་མཐའ་ཡང་གང་ཡིན་པ། །དེ་གཉིས་པར་ནས་ཅུང་ཟད་ཀྱང༌། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་མོ་ཡོད་པ་མིན། །ཞེས་པ་སྟེ། ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དམིགས་པར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པ་དེ་ལ་འཁོར་བ་དང་ཁྱད་པར་མི་མཐོང་ངོ༌། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ཙམ་ཇི་བཞིན་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་རང་གི་སེམས་སྣང་བ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ལྟ་བུ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པར་མི་བྱའོ། །མཐའ་བཞིར་གཉིས་དང༌། མི་གཉིས་པར་སྨྲས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། གཅིག་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། གཉིས་མ་ཡིན་པར་བཤད་པར་བྱའོ། །ཚངས་པ་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བུར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་མ་གཏོགས་པར་བརྟག་ཅིང་གཅིག་པས་མི་རུང་སྟེ། རྟག་པ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟར་མེད་དེ། གཅིག་ལ་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཕ་རོལ་གྱི་དོན་གཞན་པར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ནི་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཁོ་ནའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟག་ཅིང་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ཡང་གཉིས་ཀ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མི་རུང་སྟེ་སྔར་བཤད་པའོ། །རང་གི་སེམས་སྣང་བར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཐའ་གཉིས་སུ་མ་ལྷུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྨི་ལམ་ཡིན་པའི་དུས་སྔ་མ་ནི་ཡོད། རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་པར་
― DTG121_Page_0432 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཐའ་གཉིས་སུ་ལྷུང་བ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡང་མཐའ་གཉིས་སུ་ལྷུང་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཀའ་སྩལ་པ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཞིགས་པ་ན་དམིགས་སུ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །ཚད་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ནི་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མས་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པར་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པས་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་སླུ་བའི་ཕྱིར་དེས་ན་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པས་དཀྲུགས་པའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཆུད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མེ་ཤེས་སོ། །དེ་བསལ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་གསལ་ན་སོ་སོར་བདག་གིས་རིགས་པར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་འགྱུར། བདག་མེད་པ་གཉིས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་སོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་སོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་གང་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང་འབབ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པ་གཉིས་རྣམ་པར་ལོག་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་གཉིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་འདག་གོ །དེ་ལྟར་ན་སྒྲིབ་པ་གཉིས་རྣམ་པར་དག་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །ས་གོང་ནས་གོང་དུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་འཕེལ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའོ། །ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ནི་ས་དང་པོ་ཉིད་དུ་ལོག་གོ །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལོག་པ་ན་དེའི་མཐོང་བའི་ལམ་སྐྱེ་ཞིང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བསྲབས་པར་འགྱུར་རོ། །ས་བཅུ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་དུ་སྤང་ངོ༌། །དེས་ན་མི་ཤེས་པ་མ་ལུས་པར་སྤངས་ཏེ་སའི་རིམ་པས་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་
― DTG121_Page_0433 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམ་པར་དག་པ་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པར་ནུས་པ་མིག་གི་ལིང་ཏོག་དང་བྲལ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་གོ །སྒྱུ་མ་དང་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ཡིད་ཀྱི་སྣང་བ་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཟློག་པ་དེ་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ངར་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་པ་ལ་ལུས་དང། ལོངས་སྤྱོད་དང༌། གནས་སུ་སྣང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལོག་པ་ནི་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །ངར་སེམས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལོག་པ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་བརྗོད་དོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་ལོག་པ་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་དང་འབྲེལ་བའི་དེ་མ་ཐག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོས་པ་ནི་བྱ་བ་ནན་ཏན་གྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སོགས་པའི་མདོ་སྡེ་ལས་བརྗོད་དོ། །དེ་ལྟར་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་གཞན་པ་དང༌། གཞན་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བ་ལང་གི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། རྨ་བྱའི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། ཐལ་བའི་གནས་སུ་འཁོད་པ་དང༌། ཆུ་སྟན་དང་མེ་ལྔའི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། གྲང་བ་དང་དྲོ་བ་དང༌། ཚེར་མ་ལ་ཉལ་བ་ལ་སོགས་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང་བཀྲ་ཤིས་མ་ཡིན་པ་དང༌། འོ་མ་དང་འོ་མ་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆུ་དང༌། རླུང་དང༌། ཏིལ་དང༌། འབྲས་དང༌། རྒོད་དང༌། འབྲས་བུ་དང་མེ་ཏོག་དང༌། རྩ་བའི་ཟས་ལ་སོགས་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་དེ་ལ་གང་དག་གིས་ཐར་པ་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །ཁྲུས་དང༌། སྦྱིན་སྲེག་དང༌། ཐལ་བས་སྐུད་པ་དང༌། རལ་པ་ལ་སོགས་པ་འཕྱང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་བསྙེམས་པས་འཁོར་བར་འཇུག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་དང་མི་ལྡོག་པར་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་མངོན་པར་མི་ཤེས་པའི་
― DTG121_Page_0434 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ཐར་པ་མེད་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བ་ལས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ལྟུང་བར་ཀློག་གོ །དེ་དག་རང་ཡང་ཞིག་ལ་ལོག་པའི་ལྟ་བས་གཞན་དག་ཀྱང་ཞིག་པར་བྱེད་དོ། །བཀྲ་ཤིས་དང༌། བ་ལང་གི་ལྕི་བ་དང༌། གཅིན་དང་ཚོད་མ་དང༌། ཤ་ལུ་ག་དང༌། བིལ་བའི་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པས་ཐར་པ་རྟོག་གོ །གལ་ཏེ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་དེ་དག་གི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལྡོག་ན་ནི་ཐར་པར་རུང་ངོ༌། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མཐའ་གཉིས་སུ་ལྷུང་བའི་བསམ་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་འདི་ནི་མེད་ཅེས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཐའ་གཉིས་རྟོགས་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་སྤྱད་དོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཐར་པ་ནི་མི་ཤེས་སོ། །ཇི་ལྟར་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས་འབྱུང་བ། འདི་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་གང་འདི་བསམ་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ། ཇི་ཙམ་དུ་ཡིད་ཀྱིས་འགྲོ་ཞིང་གཡོ་བ་དེ་ཙམ་དུ་གང་ལ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་དོ་ཞེས་པ་སྟེ། གོང་ན་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ཡོད་པ་དེ་ན་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྟོག་གོ ། འདི་ལ་གང་ཡང་འཇུག་པ་ཡང་མེད། ལྡོག་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་པ་ནི་སུ་གང་དུ་སྐྱེས་པ་ཉིད་དེ་ཉིད་དུ་འཕགས་པས་ན་སུ་ཡང་ཡུལ་གཞན་དུ་འམ་དུས་གཞན་དུ་འཇུག་པ་མེད་དོ། །རྟག་པའི་བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྟག་པ་གང་ཡང་འཇུག་པ་ཡང་མེད་ལྡོག་པ་ཡང་མེད་པ་ནི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྟག་པ་དང་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ཐར་པར་མི་རུང་ངོ༌། །བདག་ཏུ་ཆགས་པས་དེ་དག་ལ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་ངོ༌། །ཐར་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཡང་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཉིད་ལས་འདོད་པས་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཇི་ལྟར་ན་ལྡོག་པར་འགྱུར། བདག་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་བདག་ཏུ་ཆགས་པས་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདའོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས། མྱ་ངན་འདས་པ་རྣམ་རྟོག་མེད། །གང་ན་འཁོར་བ་བསལ་མེད་པ། །གང་དེར་འཁོར་བ་བཞེད་པ་
― DTG121_Page_0435 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང། །མྱ་ངན་འདས་པར་རྣམ་རྟོག་མེད། །ཅེས་པ་སྟེ། དེས་ན་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཐར་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་ཐར་པ་དཔྱད་པའི་ལེའུ་བཅུ་བཞི་པའོ།། །།དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་གིས་བདག་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱས་པའམ། མ་བྱས་པའམ། རྒྱུའམ། འབྲས་བུའམ། མཚན་ཉིད་དམ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞིའམ། རྗོད་པའམ། བརྗོད་པར་བྱ་བའམ། བློའམ། རིག་པར་བྱ་པའམ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ངེས་པའི་སྒྲར་ནི་གཅིག་གམ་ཐ་དད་དམ་ཅི་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱས་པ་ཡིན་ན་ནི་མི་རྟག་པར་འགྱུར་ཏེ། མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུའོ་ཅོག་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་བས་ན་ཞེས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཅིར་དགོངས་ཤེ་ན། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་ནོར་ཏེ། བྱ་བ་དང་བྱེད་པར་འབྲེལ་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཀུན་རྟོག་གོ །ངེས་པའི་ཚིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ན་བྱ་བའི་ཕྱིར་ན་འབྲས་བུའོ། །བྱེད་པའི་ཕྱིར་ན་རྒྱུ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཉི་ག་མེད་དེ། དེས་ན་སུས་ཀྱང་ཅི་ཡང་མི་བྱེད་དེ། སྔ་མའི་འོག་ན་འདི་ཡོད་པས་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་པས་ན་ཆོས་སུ་བཏགས་པ་ནི། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་པར་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་པོ་མངོན་པར་འབྲེལ་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མ་བྱས་སོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་གཞན་ཐམས་
― DTG121_Page_0436 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅད་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མི་གཉིས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་དེ་མ་ཐག་པ་ལ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་མཚན་ཉིད་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་མི་འབྱུང་ཡང་དེའི་སྤྱིའི་རྣམ་པར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་ཆོས་སུ་གདགས་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟ་བུར་བྱས་པ་བསྟན་ཏོ། །མ་བྱས་པའི་རྟག་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔ་མའི་སྐད་ཅིག་མའི་འོག་ཏུ་ཕྱི་མ་མི་འབྱུང་བས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་མ་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་དད་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་འབྱུང་གི །བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་ཡང་དག་པ་རིག་པ་ལ་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པའི་ཐ་སྙད་མེད་དོ། །དེས་ན་གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཐ་སྙད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་ཚུན་དུ་ལྟོས་ཏེ། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀུན་དུ་བརྟགས་པ་སྟེ། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མི་འཇུག་གོ །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས། སྤྲོས་ལས་འདས་པ་མི་གཉིས་པ། །གང་དག་སངས་རྒྱས་སྤྲོས་པར་བྱེད། །སྤྲོས་ཉམས་གླེན་པ་དེ་དག་གི །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་པ་སྟེ། དེས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མཐའ་དག་ལས་གྲོལ་བའོ། །མཚན་མའི་གཞི་དང་མཚན་མ་དང༌། །ཆོས་དང༌། ཆོས་ཅན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྗོད་དུ་མེད་པར་བསྟན་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས། མཚོན་བྱ་མཚན་ཉིད་གལ་ཏེ་གཞན། །མཚན་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར། །གཅིག་ན་དེ་གཉིས་མི་འགྲུབ་སྟེ། །ཐ་དད་ན་ཡང་གཞན་དུ་མེད། །ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གལ་ཏེ་མེ་ལས་ཚ་བའི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་ཡིན་ན་མེ་ལས་ཚ་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཅིག་ན་མཚན་མའི་གཞི་ཡང་མེད་ལ་མཚན་ཉིད་ཀྱང་མེད་དོ། །དེ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་བསམ་
― DTG121_Page_0437 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་སྨྲ་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཅན་བརྗོད་དུ་མེད་ལ། ཆོས་ཅན་ལས་ཐ་དད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་མེད་དོ། །གཞིའི་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་ཞིག་གིས་སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་ཐ་སྙད་དུ་འཇུག་གོ །འོན་ཏེ་དེ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་དང་གཟུགས་ཅན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་གྱུར་དུ་ཟིན་ན་ནི་གཟུགས་ཅན་ནི་གཟུགས་མེད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་གཟུགས་ཅན་གྱི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་གཅིག་ན་ནི་མཚན་མའི་གཞི་དང༌། མཚན་མ་ཉིད་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །ཐ་དད་ན་ཡང་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གཞན་ཡང་བཙལ་དགོས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་གྱི་ཐ་སྙད་ཐ་དད་པ་དང༌། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་བསམ་པ་ན་ཡང་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་དེ་དག་ཐ་དད་པར་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་མ་རྟོགས་པར་ཆོས་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་ནི་བསྟན་མི་ནུས་ཏེ་བརྗོད་དུ་མེད་དོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་སྒྲ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དེ་དག་གི་སྤྱིར་བརྟགས་པའི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་འཇུག་གོ་ཞེས་ལན་མང་པོར་བཤད་པ་དེའི་ཕྱིར་མི་གཉིས་པའི་མཚན་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །དེ་ནི་འབྲས་བུ་མ་ཡིན། རྒྱུ་ཡང་མ་ཡིན། མཚན་མའི་གཞི་ཡང་མ་ཡིན། མཚན་མ་ཡང་མ་ཡིན། རྗོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན། བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མ་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན། བློ་ཡང་མ་ཡིན། རིག་པར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་པར་ཕན་ཚུན་དུ་ལྟོས་པའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐ་སྙད་ལས་འདས་ཤིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་ནི་སྨྲ་བ་མེད་དོ། །གཉིས་ཀ་ཡང་ཉེས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གལ་ཏེ་བྱས་པ་ཞིག་ན་ནི་དེའི་ཚེ་མི་རྟག་པ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་འཁོར་བའི་འབྲས་བུ་འཁྲུལ་ལོ་ཅོག་དང་འདྲའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡང་གཞན་གྱི་
― DTG121_Page_0438 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དབང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་འདྲེས་པའི་འབྲས་བུ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བ་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུའི་སྣང་བ་ལས་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་གྱི་དབང་མ་རིག་པ་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐུ་ལས་འབྱུང་བ་ལ་འདིས་བྱེད་དོ། །ཞེས་མ་རིག་པས་གློངས་པའི་འཁོར་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོའོ། །དེས་ན་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཆུད་པ་མ་བྱས་པས་ན་བྱས་པའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པས་སྔ་མའི་སྐད་ཅིག་གི་འོག་ཏུ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་བསྟན་མི་ནུས་སོ། །གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་པ་དེའི་ཚེ་ན་གཉིས་པོ་མེད་པས་སུས་ཀྱང་ཅི་ཡང་བྱས་པ་མེད་དེ། དེས་ན་མ་བྱས་པ་སྟེ་སྔ་མའི་སྐད་ཅིག་པའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་ཆོས་བཏགས་པའོ། །རི་བོང་གི་རྭ་དང་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་དམིགས་སུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ཡང་མེད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་པའི་སྐྱོན་དེར་མི་འགྱུར་རོ། །མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་སྟེ་ཚིག་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞན་གྱི་དབང་ལ་འཇུག་གི་གང་གཉིས་སུ་མེད་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་བསྟན་དུ་མེད་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་མེད་དོ། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཐའ་བཞིའི་ཕྱི་རོལ་པ་སྟེ། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་མཐའ་བཞིའི་ཐ་སྙད་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་འཇུག་གི་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་བཞིན་དུ་བྱས་པ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཐ་སྙད་ཉིད་དེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་རབ་ཏུ་མི་འཇུག་གོ །དེ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་གྱུར་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་ཅེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེང་གེའི་སྒྲ་ནི་བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་དེ་ནི་བདག་མེད་པ་ན་ཇི་ལྟར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ལ་དེ་ལྟར་ཚིག་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བརྗོད་ཅེས་
― DTG121_Page_0439 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ལན་དུ་གསུངས་པར་བརྟག་པ་ནི། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གང་ཡང་ངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་ཅེས་བཤད་པ་དེའི་དོན་ཀྱང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་གྱིས་ཤིག །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བདག་མེད་པའི་དངོས་པོ་ནི་བདག་མེད་པ་ཉིད་དེ། རྟ་དང་བ་ལང་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་གི་དངོས་པོར་ཡོད་པ་དེ་གཞན་གྱི་དངོས་པོར་ནི་མེད་དོ་ཞེས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞན་བསལ་བར་གསུངས་པའོ། །གང་གཅིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། དཀར་པོ་དང༌། དམར་པོ་དང༌། གྲང་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སོ་སོར་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ལས་གཅིག་རྣམ་པར་ལོག་པའོ། །དེས་ན་བདག་མེད་པ་ཕན་ཚུན་དུ་བདག་མེད་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །རང་བཞིན་མེད་པ་རྣམས་ནི་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་པའི་བདག་ཉིད་དུ་མེད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་བ་ལང་གི་རྭ་གཡས་པ་ལས་གཡོན་པ་གཞན། གཡོན་པ་ལས་གཡས་པ་གཞན་པ་བཞིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་ཡང་སྐྱོན་ཏེ་ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་ན་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡང་བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་སྟེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་གཞན་གྱི་དབང་འཁོར་བའི་འབྲས་བུ་བཞིན་ནོ། །སྐྱོན་དེ་གཉིས་སྤངས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་མི་གཉིས་པའི་ཆུད་པའོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྟོས་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་སྟེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། མཚན་མའི་གཞི་དང༌། མཚན་མ་དང༌། བདག་དང་བཅས་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌།
― DTG121_Page_0440 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སོ་སོར་སྣང་བའི་སྒྲ་དང་དོན་རྣམས་ཕན་ཚུན་དུ་ལྟོས་ཏེ་འཇུག་གོ །གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལ་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་འཇུག་སྟེ། མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་སྣང་བ་མེད་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་དེར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་སོ་སོར་སྣང་བ་མེད་དོ། །གང་གིས་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་གཞན་གྱི་དབང་འཁོར་བ་མཐའ་དག་ཏུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་མི་རྟག་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཡང་རྟག་པ་ཉིད་དེ། གློ་བུར་གྱི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཉེས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསེར་ལ་སོགས་པ་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་བསྟན་ཞིང་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །དེ་ནི་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་ཡེ་ནས་གནས་ཤིང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སུས་ཀྱང་མ་བྱས་པས་དེའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་པའོ། །སྐད་ཅིག་པ་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གཞན་མེད་དེ། དེས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགོག་པ་མེད་པ་དང༌། དག་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུ་བསྟན་པའོ། །སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་ཆོས་བརྟགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐ་སྙད་འཇུག་པ་དེ་བཞིན་དུ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་གྱིས་བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཞུགས་པའི་ཚེ་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས། གཞན་དང་གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན། །གཞན་པ་དེ་ཡང་
― DTG121_Page_0441 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡོད་མིན་པས། །གཞན་དངོས་མེད་ཕྱིར་གཞན་མིན་མེད། །ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེས་ན་སྒྲ་དང་དོན་དུ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དེ་དག་དོན་དམ་པ་ལ་མེད་དེ། །དེས་ན་དེར་ཆད་པ་དང༌། རྟག་པའི་ལྟ་བར་གཏོགས་པར་སྨྲས་པར་འགྱུར་བ་ནི་གང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་ཏེ། རི་བོང་གི་རྭ་དང༌། ནམ་མཁའི་པད་མོ་དང༌། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ་ཞེས་སོ། །ཁ་ཅིག་གིས་ཀུན་རྟོག་པ་ནི་གང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ནོར་པའི་སྐད་ཅིག་པ་དེ་མེད་པ་སྟེ། གང་མི་གཉིས་པ་དེ་ནི་མི་འགྱུར་བས་ན་རྟོག་གོ་ཞེས་གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་དེ་བསལ་བའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་དང་ཐར་པའི་དུས་ན་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བའི་ཆུད་པ་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གསེར་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་དག་པ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགོག་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའོ། །སྐྱེ་བ་དང་འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་ལུང་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ལ་བརྟགས་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་མེད་དེ་གཞན་གྱི་དབང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གནས་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུ་ལ་ཡང་མེད་ན་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་ཡང་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ་གནས་འདི་ནི་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒྲ་འདི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགོག་པ་མེད་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་སྨོས་སུ་མི་རུང་བར་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པ་ཅི་ཞེ་ན། གང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་ཡོད་དེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་མ་སྐྱེས་པ་ལྟ་བུར་རྣམ་པ་གཉིས་མེད་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱི་དབང་ཡང་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་སྣང་བ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་ལྟར་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆུད་
― DTG121_Page_0442 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྟེ། དེ་གཅིག་པོ་ལ་གནོད་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདུན་བརྒྱ་པ་ལས་ཀྱང་དངོས་པོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་ཞེ་ན། དེར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དོན་དམ་པ་ལ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་ཏེ་དེས་ན་དོན་དམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པའི་སྟོང་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པའི་བཤད་པ་ནི་འདིར་གསལ་བ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡི། །དངོས་པོའི་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་པའོ། །ས་དང་པོ་དབང་པོའི་དབུ་མ་ལས་ཀྱང༌། དོན་དམ་དོན་ནི་གསལ་བ་སྟེ། །རྣམ་རྟོག་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད། །སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྨོས་པ། །འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །འདི་ནི་བསྟན་པ་བདུད་རྩིའོ། །གང་དག་དངོས་པོ་ཡོད་མཐོང་དང༌། །མེད་པར་མཐོང་བ་བློ་ཆུང་རྣམས། བལྟ་བྱ་ཉེར་ཞི་ཞི་བ་ནི། །དེ་དག་གིས་ནི་མི་མཐོང་ངོ༌། །སྟོང་པ་ཞེས་པར་སྨྲ་མི་བྱ། །མི་སྟོང་ཞེས་པར་འགྱུར་བ་ཡང༌། །གཉིས་དང་མི་གཉིས་ཞེས་པར་ཡང༌། །རྣམ་བཞི་ཞི་ལ་གང་ལ་ཞིག །དེ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས་བརྒྱད་དུ་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། དེ་སྐྱེ་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐའ་སྟོང་ཞིང་དབུས་སུ་རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ལ་སོ་སོར་མི་སྣང་ངོ༌། །ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ལམ་ཟད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་བསལ་ནས་སུ། །ཤེས་པ་ཙམ་ལ་འཇུག་པས་ནི། །དེ་ན་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ཏེ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའོ། །དེ་ནི་ས་བདུན་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཀྱང༌། དངོས་མེད་དངོས་པོ་མེད་པ་མིན། །ཡོད་དང་མེད་པ་མི་དམིགས་པ། །དེ་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་ཏེ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པ་ནི། ས་བདུན་དག་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། །སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱད་པའོ། །ས་གཉིས་དག་ནི་གནས་ཡིན་ཏེ། །ས་གཞན་ང་ཡི་རང་བཞིན་ནོ། །
― DTG121_Page_0443 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་པ་སྟེ། གང་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ནི་ས་བདུན་དུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །དག་པ་འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ཀྱི་སྐུ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་པ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་མོས་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །རྣམ་པ་ཇི་བཞིན་དུ་སྤྲུལ་པས་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་པ། དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྟོན་པར་མཛད་པ་ནི། དེ་བཞིན་དུ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡང་མི་མཇེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན། མིང་གྲངས་མེད་པ་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག་གསུམ་དུ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣ་ལམ་དུ་གྲགས་ཏེ། དེ་དག་གིས་ང་བརྗོད་ཀྱང༌། འདི་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་མི་ཤེས་སོ། །དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཁ་ཅིག་ནི་ང་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་ཤེས་སོ། །ལ་ལས་ནི་རང་བྱུང་བར། དེ་བཞིན་དུ་ལ་ལས་ནི་འདྲེན་པ་དང༌། རྣམ་པར་འདྲེན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་དང༌། ཁྱུ་མཆོག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། འཇུག་སེལ་དང༌། དབང་ཕྱུག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། སེར་སྐྱ་དང། ཡང་དག་མུ་དང༌། མི་གདོན་མུ་ཁྱུད་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ཉི་མ་དང༌། རྩེ་བ་པོ་དང༌། རྣམ་པར་འདོར་དང༌། ནེ་ཙོ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་ཅན་དང༌། ཆུ་བདག་ཏུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་པ་གང་ཚེ་བདག་ཐམས་ཅད་གང་དག་གིས་གཟུང་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་དེ་བཞིན་དུ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱི་འདུལ་བ་ཆེན་པོས་འདུལ་བར་མཛད་དོ། །ངའི་སྤྲུལ་པའི་འཁོར་ལོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཐ་དད་པ་མཐའ་མེད་པ་རྣམས་ནི་ཕྱོགས་བཅུར་མཐའ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཁྱོན་རྣམས་སུ་ཡང་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ །དེས་ན་རྣམ་གྲངས་རྣམས་ཀྱི་གཅིག་པོ་ལ་ཡང་མང་པོ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ལག་པ། བྱེད་པ། སྤྱོད་པ་ཞེས་སོ། །སྣང་བ་ཐ་དད་པས་ཀྱང་ཆུ་ལ་ཟླ་བ་མང་བ་ལྟ་བུ་དང༌། སྒྱུ་མ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་སྐྱེས་བུ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཚངས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡོང་པར་ནི་རུང༌། གྲུབ་པ་གཉིས་སུ་
― DTG121_Page_0444 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ནི་སྣ་ཚོགས་མེད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དོན་དམ་པའི་ཚུལ་སྟོན་པ་གཞན་ལ་ལས་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགོག་པ་མེད་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། བདེན་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། གཉིས་སུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཉིས་སུ་མེད་པ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་དང་འགོག་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པར་བརྟགས་པར་ཆགས་པའོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཁ་ཅིག་ལ་ཡང་དེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཡུལ་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་ལས་དམིགས་པའི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་འདི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པའི་དོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་བྱའི་ཡི་གེའི་ཕྱིར་འབྲང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བསྔགས་པའི་མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྟོགས་པར་ཡང་ནུས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་ཐམས་ཅད་ཤེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་བྱ་བ་བྱས་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་པར་ཀུན་བརྟགས་པའི་རྣམ་པ་ནི་དེ་ལྟར་ཐ་དད་པར་མི་རུང་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཉིས་མེད་དེ། སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་སུས་གང་ཞིག་བྱ། ཇི་ལྟར། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་པ་དེ་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་མི་རུང་ངོ༌། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་དེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིན་ནོ། །སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་ཡང་དག་པར་རིག་པ་
― DTG121_Page_0445 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པས་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང༌། བསྐྱེད་པ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང༌། མཚན་མའི་གནས་དང༌། མཚན་མ་དང༌། གཞན་དང༌། གཞན་པའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་དེར་ལྡོག་གོ །ཡི་གེ་མེད་པ་ནི་དོན་དམ་པ་སྟེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པ་སྟེ། དེ་ལས་གཞན་པའི་ངེས་པར་འཇུག་པ་དབང་པོའི་ཤེས་པ་དང༌། དབུགས་ཐུབ་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིན་ནོ། །སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་འབྱུང་ཞིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པར་མངོན་སུམ་དུ་མྱོང་ཡང་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་བསྟན་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་དེར་སེམས་ཉིད་ཀྱང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་མི་འཇུག་ན་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་ལྟ་ཅི་སྨོས། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཞུགས་པ་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ཡང་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ལན་དུ་མར་བཤད་པའོ། །ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། དུས་དང༌། ཕྱོགས་དང༌། བདག་དང༌། ཡིད་དང་རྫས་དགུ་ལྟ་བུར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པས་ཀུན་དུ་བརྟགས་པའི་རྟག་པའི་རྫས་དགུ་ལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་པས་མ་སྐྱེས་པ་འགགས་པར་ཀུན་དུ་བརྟགས་པའི་རྟོག་གོ་ཞེས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གླེངས་པའི་ལན་དུ་ཁྱད་པར་དེ་ཉིད་དུ་གསུང་བར་མཛད་དོ། །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་དང་ནང་གི་རྣམས་ལ་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་དངོས་པོར་ཀུན་བརྟགས་པའི་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་དང་བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་ལས་དང༌། འདུ་བའི་མཐུ་ལས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་ངོ༌། །དེའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་མི་ཟད་དེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པར་སྟོན་པ་རིམ་གྱིས་གཟུད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟབ་མོའི་ཆོས་ལ་མོས་པ་རྣམས་ལ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་སྟོན་པ་སྟེ། མཉམ་
― DTG121_Page_0446 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་མི་འཇོག་པའི་བག་ཆགས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་ནུས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་རོ། །རབ་རིབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ལྟ་བུར་ནོར་ཅིང་སོ་སོར་སྣང་བ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་ངེས་པ་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་གཟུད་པའི་རིམ་གྱིས་དེས་ན་སྟོན་པའི་དོན་གཉིས་སོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མི་གཉིས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་བདག་དང་བདག་མེད་པ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱས་པ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཤིན་ཏུ་མེད་དེ། མཛུབ་མོའི་རྩེ་མོ་ཙམ་འབའ་ཞིག་གིས་རབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡི་གེ་མེད་པའི་ཐ་སྙད་ལ་དེ་ལྟར་ཡི་གེ་མེད་པར་ཡི་གེར་བྱ་སྟེ། སྤྱིར་སྒྲོ་བཏགས་ནས་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པ་བརྗེད་པས་གཟུད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཉིས་མེད་དེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་མེད་པས་སུས་ཀྱང་ཅི་ཡང་མི་བྱེད་དེ། དེ་མ་ཐག་ཏུ་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་ཆོས་སུ་བརྟགས་པའི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་འདི་སྐད་དུ་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ། རྒྱུ་འབྲས་ལྟ་བ་ལོག་པ་ཡིས། །བདག་བརླག་གཞན་ཡང་རླག་པར་བྱེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྒྱུ་མེད་སྨྲ་བས་བརྩན་བྱ་སྟེ། །མ་སྐྱེས་པ་ཡང་རབ་ཏུ་སྒྲུབ། །སྐྱེ་བ་མེད་པར་རང་བསྒྲུབས་ན། །ང་ཡི་ཚུལ་ནི་མི་འཇུག་གོ །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ནི་འབྱུང་བ་མེད་ཅེས་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ནི་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་མི་རུང་སྟེ། སྐད་ཅིག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གཞན་མེད་དོ། །གཞན་གྱི་དབང་གིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་དེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ། སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་རྣམས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེར་རྟག་
― DTG121_Page_0447 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤས་པ་ལ་ནི་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་ཉིད་འབྱུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་འདིར་གསུངས་པ། ཡོད་པའི་ཟླས་དྲངས་མེད་པ་སྟེ། །ཡོད་པའང་མེད་པའི་ཟླས་དྲངས་སོ། །དེ་བས་མེད་པར་ཤེས་མི་བྱ། །ཡོད་པར་ཡང་ནི་མི་བརྟག་གོ །ཞེས་པ་སྟེ། རྟོག་པས་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་མ་གྲུབ་པ་བརྟགས་ནས་བ་ལང་གི་རྭ་ནི་ཡོད། རི་བོང་གི་རྭ་མེད་པ་དང༌། རྨི་ལམ་མ་ཡིན་པ་ན་ནི་ཡོད། རྨི་ལམ་ན་ནི་མེད་ཅེས་པ་དེ་དེ་ལྟར་གང་གི་ཚེ་ན། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས། བ་ལང་གི་རྭ་ལྟ་ཉིད་མེད་ན། རི་བོང་གི་རྭ་ལྟ་ག་ལ་ཞིག་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་ན། བདག་དང་བདག་མེད་ཕྱོགས་བསླད་ཅིང༌། །སྒྲ་ཙམ་ལ་ནི་འཇུག་པ་དག །ཅེས་པ་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གང་དག་གི་བདག་མེད་པ་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་མེད་པའོ་ཞེས་དེ་ལྟར་ཆུད་པར་མི་བྱ་བར་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པའོ། །ཕན་ཚུན་དུ་རྣམ་པར་ལྡོག་པའི་བདག་ཉིད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ནི་གཞན་སྤངས་པའི་མཚན་ཉིད་པ་རྣམས་དེས་ན་བདག་མེད་པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་པས་རྟག་པ་དང་བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྫས་ལ་སོགས་པར་རྟོག་པ་དེ་ལྟ་བུ་མེད་ན་དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་བདག་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དང༌། ཕྱི་རོལ་མ་ཡིན་པའི་རྫས་ལ་སོགས་པར་ཅིས་ན་རྟོག །གཞན་གྱི་དབང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་གང་སྣང་བ་དེ་དག་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ཏུ་སྣང་བ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་དེས་མ་སྐྱེས་པས་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྫས་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་སྐྱེས་པས་ན་དངོས་པོ་མེད་དོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྣམས་
― DTG121_Page_0448 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཀྱི་ནི་ཡང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་བསམ་པ་མེད་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་བར་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གིས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལུང་སྟོན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་འབྲེལ་པར་བརྟགས་པ་གཞན་དག་མེད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་ཡང་མི་དམིགས་པ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པར་གཞན་ཀུན་དུ་བརྟགས་པ་ལྟ་ཞིག་གི་སྐབས་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡི་གེ་མེད་པ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ལ་ཡི་གེ་མེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་གོ །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དམ་པ་ལ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་དངོས་པོར་སྒྲོ་བཏགས་པས། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ངའི་ཆོས་ནི་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བས་དེའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགོག་པ་མེད་པར་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཉན་ཐོས་དང་མུ་སྟེགས་བྱེད་སྨྲ་བ་ལས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞེས་ཏེ། གཉིས་ཀ་དང་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་སྟོན་པས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་གསུངས་པའོ། །རང་གི་རྣམ་པ་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་གཞིགས་ནས་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་བ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་གནས་སོ། །དེ་ལ་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། རྗོད་པ་པོ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སེམས་
― DTG121_Page_0449 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅན་དྲུག་བརྟགས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། འདུ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཕྱི་ནང་གི་རྐྱེན་གྱི་འབྲེལ་པ་གཞན་གྱི་དབང་གི་རྣམ་པ་ལ་སྣང་ངོ༌། །འབྲེལ་པ་འབྲེལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་འདུ་བ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པ་སྟེ། སེམས་འཁྲུགས་ན་ཇི་ཙམ་དུ་འཁོར་བར་སྣང་བ་དེ་ཙམ་དུ་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་དང་ལེན་པ་ལས་སྲིད་པ་སྟེ། དེས་ན་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲེལ་པ་ནི་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་ཚོགས་ཀྱི་ནི་འཇིམ་པའི་གོང་བུ་དང་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བའི་རྟེན་ལྟོས་ཏེ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་བྱས་པ་ནི་མི་རྟག་པ་སྟེ། མིག་ཡོར་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས། རྨི་ལམ་བཞིན་དང་སྒྱུ་མ་བཞིན། །ཇི་བཞིན་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་བཞིན། །དེ་བཞིན་སྐྱེ་དང་དེ་བཞིན་གནས། །དེ་བཞིན་འཇིག་པར་བརྗོད་པའོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པ་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀུན་བརྟགས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་མ་གཏོགས་པར་མེད་དེ། དེས་ན་ཇི་ལྟར་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་དང༌། ཆོས་ཅན་ལྟ་བུར་མི་རྟག་པ་ནི་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་ཐ་དད་ན་ནི་མི་རྟག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཚེ་ན་ཚིག་གི་དོན་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །རྟག་པ་ཡང་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་མི་རྟག་པ་ནི་གཞན་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས། གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་སྔར་ཡོད་ལ། །རྒ་དང་འཆི་བ་ཕྱི་ནས་ནི། །སྐྱེ་བ་རྒ་བ་འཆི་བ་མེད། །སྐྱེས་པ་འཆི་བར་ཡང་མི་འགྱུར། །གང་ན་དེ་དག་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་ལྷན་ཅིག་དང་གོ་རིམས་སུ་མི་འཇུག་ན། སྐྱེ་བ་དང་ནི་རྒ་བ་ཡང༌། །ཆོས་ཀུན་ལ་ནི་འཆི་བ་ཅི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་རྣམ་རྟོག་བྱེད། །སྐྱེ་དང་འཆི་བ་མ་གཏོགས་པ། །དངོས་པོ་གང་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌།
― DTG121_Page_0450 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་བརྟགས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། མི་རྟག་པར་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ནི་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །ནམ་རིམ་དུ་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་སྐྱེ་བ་ནི་རྒ་བ་དང་འཆི་བ་དང་འབྲལ་བའོ། །གནས་པ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་ཏེ། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །སྔར་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་ཞིག་ནས་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། གྲངས་ཅན་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་དང༌། ཀྵ་པ་ན་ཀ་གང་དག་གིས་ཀུན་རྟོག་པ་གལ་ཏེ་དེ་དག་དངོས་པོ་ལས་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་དེ་ལྟར་འབྲེལ་པར་མི་རུང་སྟེ། གཉིས་ཀའང་དངོས་པོ་ཕྱིར་སུ་གང་གི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུས་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་སྟེ། གང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་ཀྱི་གནས་ཀྱི་ཆ་དང་བྲལ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་ཉིད་དུ་ཡང་མི་གཉིས་པ་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཏུ་གནས་པའི་རྟག་པ་ལྟ་བུར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །དྲུག་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། འགྱུར་བ་དང༌། རྣམ་པར་འཕེལ་བ་དང༌། ཟད་པ་དང༌། འཇིག་གོ་ཞེས་དངོས་པོའི་འགྱུར་བ་དྲུག་གོ །སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཀྱང་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཏུ་གནས་པར་འགྱུར་བས་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པས་བརྟགས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་རྣམས་རེ་རེ་ཡང་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་དྲུག་ཏུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཡོད་པར་འབྲེལ་བའི་དུས་དང༌། གནས་པའི་དུས་དང༌། ཡོན་ཏན་གོང་མ་འབྱུང་བའི་དུས་དང༌། དམིགས་པའི་དུས་དང༌། རྣམ་པར་འཇིག་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་བསྙེན་པའི་དུས་དང༌། རྣམ་པར་འཇིག་པའི་དུས་ཏེ། ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་པ་ལ་སོགས་པར་རྟོག་པའི་དུས་སྔ་མ་ལ་ཕྱི་མའི་ཁྱད་པར་མི་སྲིད་དོ། །དེ་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྐྱོན་མི་ལྡོག་པས་བློ་དང་སྒྲ་དང༌། གློག་ལ་སོགས་པ་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བར་རྣམ་པར་འཇིག་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་སྐད་ཅིག་པ་ལ་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་
― DTG121_Page_0451 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལྷག་པ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་པ་རྣམས་ཀློག་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་བྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་ཏེ་སྐྱེ་བར་མི་རུང་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་པ་དེའི་ཚེ་ན། སྐད་ཅིག་པ་གཉིས་པོ་མེད་དེ་སྔ་མའི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ་ཆོས་སུ་བརྟགས་པའོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་དོ། །ཁ་ཅིག་གིས་ནི་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པས་དེར་ཡང་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་གདོན་མི་ཟ་བར་བྱེད་དེ། ཇི་ལྟར་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་ཀྱི་གནས་ཐ་དད་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། སྐྲ་དང་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་བཅད་ནས་ཡང་སྐྱེས་པ་དང༌། ཀ་བ་དང་རྫ་མལ་སོགས་པ་ཡང་མཆོག་ཏུ་རྙིངས་པ་ལ་སོགས་པས་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་ཐ་དད་པ་དང༌། མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རྣམ་པར་འཇིག་པར་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ནི་ཇི་ལྟར་དེ་དག་སྐད་ཅིག་ཡུད་ཙམ་ཐང་ཅིག་གིས་འཇིག་པས་སོ། །གཞན་གྱི་དབང་ལ་རྙིངས་པ་དང༌། ཆེར་རྙིངས་པ་ལ་སོགས་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དག་གིས་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་གདོན་མི་ཟའོ། །བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་ཡང་མངོན་སུམ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྟག་པར་བརྟགས་པ་རྣམས་གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྣམས་ལ་མི་སྲིད་དོ། །ཇི་ལྟར་འདིར་གསུངས་པ། རྟག་པ་ཡི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་ཏེ། །གཞན་དབང་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །མི་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྐྱེ། །གང་ཚེ་གཞན་དབང་རྣམ་རྟོག་གིས། །རྣམ་པར་སྤངས་ཏེ་དག་པ་ན། །གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་པར་སྨྲས། །མདོ་སྡེ་མདོ་སྡེར་ངས་བཤད་དོ། །རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྫས་ལ་
― DTG121_Page_0452 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པ་བརྟགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དབང་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པར་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། རྣམ་པ་དེས་སྐྱེས་པའི་རང་བཞིན་མེད་པས་གཅིག་པུ་ལ་དུ་མར་མི་རིགས་པ་དང༌། རྣམ་པ་དུ་མ་ལ་ཡང་གཅིག་པུར་མི་རུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་སློབ་དཔོན་དྷརྨ་ཀཱིརྟིས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ། གང་གིས་དངོས་པོ་བརྟག་བྱ་བ། །ཡང་དག་པར་ནི་གཟུགས་དེ་མེད། །གང་ཕྱིར་གཅིག་དང་དུ་མར་ཡང༌། །དེ་དག་གཟུགས་ནི་མེད་པའོ། །གཞན་དུ་དངོས་པོ་གཅིག་པོ་ལ། །སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ནི་སྣང་བའི་ཕྱིར། །རྣམ་པ་ཇི་ལྟར་བདེན་པར་འགྱུར། །དེས་ན་གཅིག་ཀྱང་འགྲིབ་པའི་ཕྱིར། །གཞན་ལ་གཞན་དུ་འགྲིབ་པ་ཡང༌། །དབྱེར་མེད་མ་ཡིན་གཟུགས་མཐོང་ཕྱིར། །རང་བཞིན་ཐ་དད་མི་མཐོང་བས། །བློ་ནི་ཐ་དད་མི་རྟོགས་སོ། །འོ་ན་བློ་ནི་དེ་གཅིག་ལ། །ཇི་ལྟར་སྣ་ཚོགས་སྣང་བར་བྱེད། །འདི་ནི་དངོས་པོའི་མཐུ་ལས་བྱུང༌། །མཁས་པ་གང་དག་གསུངས་པ་སྟེ། །ཇི་ལྟར་ཇི་བཞིན་དོན་བསམ་པ། །དེ་བཞིན་དེ་བཞིན་བདེན་པར་འགྱུར། །གང་གི་དོན་རྣམས་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །མོས་ན་དེར་ནི་བདག་ཅི་རྟོགས། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་དེ་ལྟར་གཞན་གྱི་དབང་གཅིག་པོ་ལ་དུ་མར་མི་རིགས་སོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་གནོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པས་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ཉིད་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པར་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་དོན་དམ་པ་ལ་བཞུགས་པ་དང༌། དག་པ་འཇིག་རྟེན་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞུགས་ཏེ། མོས་པ་ཐ་དད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལ་གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་གཟུད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྟོན་ཏོ། །ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་སེམས་དཀྲུགས་པའི་
― DTG121_Page_0453 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་འཁོར་བའི་དུས་དང་ཐར་པའི་རིམ་པར་སྣང་བའི་ཚུལ་དང༌། ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐ་དད་པའི་བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་དང་མཚན་མས་བརྒྱན་པའི་སྐུ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བས་སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་རྟག་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ཆགས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། འཆི་བའི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལྡོག་པ་དེ་ལྟར་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མི་མཛེས་པ་བསྒོམ་པར་ཆོས་ཟབ་མོ་ལ་མོས་པ་ཁ་ཅིག་ལ་ནི་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་རྣམ་པར་གཞིག་པ། གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པར་གང་གི་ཚེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལ་གནས་སོ། །དེས་ན་ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་དུ་སད་དོ། །ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གོང་ནས་གོང་མའི་ཚོགས་ཀྱི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་གོམས་པས་གཉིས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་དོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ལ་འགྱུར་གྱི་ཡི་གེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་ལས་དོན་རྙེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དཔྱད་པའི་འོག་ཏུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐོར་བུ་དཔྱད་པ་བཅྭ་ལྔ་པའོ།། །།ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་དགོངས་པའི་བསྡུ་བའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་འདུས་པ་ལས་ནང་
― DTG121_Page_0454 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང་ཕྱིའི་འབྲས་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་ཚོགས་སྣང་ངོ༌། །དེ་ནི་མིག་དང་གཟུགས་དང༌། སྣང་བ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྒྱུ་འདུས་པའི་མཐུ་ལས་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉེ་བར་སྐྱེའོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་འབྱོང་བས་འབྲས་བུ་ཡང་འབྱེད་པ་སྟེ། དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཆུད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །ཡུལ་གྱིས་ནི་དེ་འདྲ་བར་རོ། །དབང་པོ་ལས་ནི་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་པ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོར་ཀུན་དུ་རྟོག་གོ །ཚོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལྟ་བུར་ཡང་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་དུ་མའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་ཡུལ་ཡང་འདུས་པའི་ཕྱིར་ཁང་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འབྱུང་བ་རྣམས་ཆ་དང་མི་འབྲལ་བའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པའི་དངོས་པོ་དངོས་པོར་མེད་དེ། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་རང་དབང་དུ་ཐ་དད་པ་མེད་དེ། དེས་ན་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་དེ་ནི་སྣང་བའི་ཚོགས་ཏེ་དོན་དམ་པར་ནི་མེད་དོ། །རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་ཡང་དེར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྣང་བ་སྟེ་བསླད་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པར་སྣང་གི །དེར་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་འབྲེལ་བའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་མེད་དོ། །དེས་ན་འབྱུང་བ་མེད་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་སྟེ་མི་དམིགས་པ་དེ་ན་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྟེ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེར་དེ་མ་ཐག་པ་ཙམ་གྱིས་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་ཆོས་སུ་བརྟགས་པ་བསྟན་མི་ནུས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྒྲ་དང་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱང་སྤྱིའི་རྣམ་པར་འཇུག་གོ །འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལངས་པ་བཞིན་
― DTG121_Page_0455 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དུ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ན་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ཐུགས་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སད་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ལས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞེངས་པ་ན་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པའི་དགོས་པ་མ་ལུས་པར་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཆོས་སྟོན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་དོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐ་དད་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་བཞེངས་པ་ན་ཆོས་སྟོན་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། གསོལ་བའི་ལན་ཀྱང་དགོངས་པ། འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་སྡེར་སྦྱར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཡོ་བ་མེད་པའི་སར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོར་སད་པར་བྱ་བ་དང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཇུག་པ་ན་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་མི་འབྱུང་བར་རྣམ་པར་ལྟ་ཞིང་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོར་སོ་སོར་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཐ་དད་པས་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །བསོད་ནམས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བྱུང་བ་གཟུགས་སུ་སྣང་ཞིང་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བ་དང༌། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་ཞིང་གཉིས་སུ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དག་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱང་འཁོར་བའི་རྣལ་འབྱོར་དུ་སྟོན་ཏོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་དཔྱད་པ་བཅུ་དྲུག་པའོ།། །།ཁྲོ་གྲོས་ཆེན་པོ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྣམ་པ་བརྒྱད་དུ་རྣམ་པར་བརྟགས་ཏེ་ངས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་རྟག་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །རྣམ་པ་བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་ལ་ནི་རབ་ཏུ་རྩོམ་པ་ལས་རྣམ་པར་ལྡོག་པ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་ཟེར་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་རྩོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་པ་
― DTG121_Page_0456 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པར་རྩོམ་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་ནི་མི་རྟག་གོ་ཞེས་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་དག་རིམ་གྱིས་དངོས་པོར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །ཁ་ཅིག་ནི་དབྱིབས་རྣམ་པར་ལྡོག་པ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་ཟེར་རོ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་རྫས་སུ་རྩོམ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་སྦྱོར་བ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་གཞིགས་ནས་གློ་བུར་དུ་འོངས་ཏེ་གནོད་པ་འགལ་བ་ལས་བྱུང་ནས་གང་གི་ཚེ་ཡན་ལག་རྣམ་པའི་ཆ་ཕྱེ་བ་དེའི་ཚེ། བུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་རྫས་དབྱིག་པ་ལ་སོགས་པས་འཇིག་པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ཀྱི་དབྱིབས་ནི་འཇིག་པ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་མ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་ཉིད་མི་རྟག་པ་ཞེའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་མེ་ལྕེ་དང་གློག་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ནི་རྟག་པའོ། །ཁ་ཅིག་ནི་གཟུགས་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་གཞན་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བར་ཆད་མེད་པར་རྒྱུན་དུ་རང་གི་ངང་གིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འོ་མ་ལས་ཞོར་འགྱུར་བའི་བྱེ་བྲག་ཐ་དད་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་མི་མཐོང་བ་གཞིག་པ་མི་རྟག་པ་ཉིད་འཇུག་ཅེའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྔ་མ་ནི་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ། འདི་ནི་གྲངས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་བ་ཏན་ཛ་ལའི་འགྲེལ་པ་ལས། ཡོན་ཏན་འཇུག་པ་ནི་མི་བརྟན་པ་སྟེ། ཡོན་ཏན་འདི་དག་བདག་ལ་ཡུད་ཙམ་དུ་ཡང་མི་གནས་སོ་ཞེས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་མཐོང་བ་གཞིག་པ་ནི་མི་རྟག་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རང་གི་དང་གིས་འབྱུང་བ་ནི་འོ་མ་ལས་ཞོ་དང་དར་བ་ལ་སོགས་པ་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བ་ནི་སྔོན་གྱི་གཟུགས་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཏེ་ཆོས་གཞན་སྐྱེའོ་ཞེས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་དངོས་པོ་མི་རྟག་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་སྔ་མ་མེད་ཅིང་གྱོ་མོ་དང་སོལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཀུན་རྟོག་གོ །ཁ་ཅིག་ནི་དངོས་པོའི་དངོས་པོ་མེད་པ་མི་རྟག་པར་རྟོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཅན་ལྟ་བུ་སྟེ། རྟག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་དང༌།
― DTG121_Page_0457 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྟག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པར་འགྱུར་བ་ཡང་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དང༌། རིམ་པ་དང་རྣམ་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ་དང་བདུན་དུ་བྱེད་པའོ། །དཔྱོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དངོས་པོ་གཟུགས་ནི་གཅིག་པོ་ལ། །བརྟགས་ཏེ་གཟུགས་ནི་འདོད་པ་བཞིན། རིམ་དང་ཅིག་ཅར་འཇུག་པ་ཡིས། །ཚིག་གི་རྣམ་པ་གཞན་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཁ་དོག་འདྲེས་པ་ལ། །འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཁ་དོག་འཛིན། །དེ་བཞིན་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་ཕྱིར། །ཐ་དད་ཐ་དད་མི་དམིགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་སུ་ཞིག་གཅིག་ཤེས་ནས། །ཡང་དག་ཡང་བར་ཤེས་པ་ནི། །དུས་ཀྱི་ཐ་དད་མི་འབྱེད་པ། །དེ་བཞིན་སྒྲ་ཡང་མི་འབྱེད་དོ། །གོམས་པས་ཇི་ལྟར་གཅིག་པ་ནི། །ཐ་དད་ཡུལ་དུ་འགྲོར་ཟིན་ཀྱང༌། །ཐ་དད་ཡུལ་གྱིས་མི་འབྱེད་པ། །དེ་བཞིན་སྒྲ་ལ་འབྱེད་པ་མེད། །ཅེས་པ་ཆོས་ཅན་རྣམས་ནི་རྟག་པ་ལ། ཆོས་རྣམས་ནི་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མེད་པར་མི་རྟག་པ་ཉིད་དེ། ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། ཉམས་ཆེ་བའི་ལྷ་སྦྱིན་ཡང་དེ་འདི་ཉིད་དོ། །ཡི་གེ་ཡང་རིང་པོ་དང་ཐུང་དུ་དེ་ཉིད་དོ། །གཞན་གྱི་རང་གིས་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་གིས་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཅེས་ཏེ། དཔྱོད་པ་ཅན་ལོ་རྒྱུས་ལ་ནི་ཐ་དད་པ་མེད་པའོ། །གཟུགས་འགྱུར་བ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་སྨྲ་བ་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་མཚུངས་ཏེ་བུམ་པ་མེ་དང་ཕྲད་པ་ན་སྔོ་བ་ནི་ལྡོག །དམར་པ་ནི་སྐྱེ་བའོ། །སྐྱེ་བ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་འདུས་པས་དེའི་ཚེ་ལ་སོགས་པའི་རྫས་རྟག་པ་དེ་དག་ལ་གཞན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་མོ་ལ་སོགས་པའི་སྔ་མའི་རྣམ་པ་བཞིན་དུ་ཕྱི་མའི་རང་བཞིན་སྐྱེ་བ་སྟེ། ཕྲད་པའི་དུས་དང་འབྲལ་བའི་དུས་སུ་ཡང་རང་བཞིན་གཞན་སྐྱེ་བ་ནི་དེ་དག་གི་དེ་ལྟ་བུར་མི་རྟག་པ་ཉིད་དེ། ཕྲད་པ་དང་བྲལ་བར་ཐ་དད་པར་འབྱེད་པ་ན་བྱེད་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་སྐྱེ་བ་ན་དེ་བཞིན་དུ་གཡོ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཡུལ་གཞན་དུ་འཕོ་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་བདག་ཉིད་
― DTG121_Page_0458 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཐོབ་པོ། །གཡོས་པ་དང༌། གཡོས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པའི་དུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་གཅིག་པར་མི་རིགས་ཏེ། ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་འོ་མ་དང་ཞོ་དང་མར་སར་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་ན་རིམ་པ་དང༌། ཡུལ་དང་དུས་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སྐྱེ་བ་དེ་དག་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་སྐད་ཅིག་པ་ཐོབ་པར་ཡིད་ཆེས་སོ། །རྡུལ་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པས་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་རྣམས་སྔར་ཕྲད་པར་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་ཡང་རྡུལ་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྱིས་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྐྱེ་བ་མི་རྟག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་དག་ལ་ནམ་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་མཐར་ཐུག་པར་ཡན་ལག་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་ས་ལ་སོགས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་རྟག་པ་ཉིད་ན་སུ་མི་རྟག་པར་འགྱུར། རྡུལ་ཕྲ་མོ་མ་གཏོགས་པར་སྦོམ་པོའི་རྫས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཙོས་པ་དང༌། མ་བཙོས་པ་དང༌། བསྒུལ་བ་དང༌། མ་བསྒུལ་བ་དང༌། བསྒྲིབས་པ་དང་མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་སོགས་པར་ཕྱེ་བ་དང༌། ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང་སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ། །ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་འདུས་པའི་རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱང་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ནི་རྟག་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །གྲངས་ཅན་དང་ཀྵ་པ་ན་ཀ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་མེད་པ་མི་སྐྱེལ་མེད་པ་མི་འགག་པ་སྟེ། ཡན་ལག་ཅན་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ལས་རྣམས་སྔར་མེད་པའི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་མེད་དོ་ཞེ་ན་སུའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་མ་གཏོག་པར་རྫས་དང་ཡོན་ཏན་དང་ལས་དང་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི་མི་རུང་སྟེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་ཐ་དད་པ་མི་རུང་སྟེ། དངོས་
― DTG121_Page_0459 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོ་གཞན་སྐྱེ་བ་ན་སྔ་མའི་དངོས་པོ་ཅིའི་ཕྱིར་ན་རྣམ་པར་འཇིག་པར་འགྱུར། འོན་ཏེ་རང་ཉིད་མི་ལྡོག་ན་གནས་པ་ཅན་ནི་སུས་ཀྱང་རྣམ་པར་གཞིག་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་བྱ་མི་ནུས་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་པ་བྱེད་པས་ན་བྱེད་པ་ཉིད་དག་པར་བྱས་པར་གྱུར་པར་རྟོགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་རིམ་པ་དང༌། དབྱིབས་དང་ཡོན་ཏན་དང་ལས་དང༌། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དང༌། ཆོས་གཞན་དུ་སྐྱེ་བའི་མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་མ་གཏོགས་པར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་དང༌། བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་འབྲེལ་པ་ཀུན་བརྟགས་པ་ཐམས་ཅད་མི་རུང་སྟེ་ཐོག་མ་མེད་པའི་སེམས་དེ་བཞིན་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་དང་རབ་རིབ་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་འཁོར་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་དབང་གི་ཤེས་པ་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གང་རྟོག་པ་དེ་དག་ནི་མི་རུང་སྟེ། སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དུས་ཀྱི་གནས་ཐ་དད་པ་དང་བྲལ་བ་སྐད་ཅིག་པ་སྣང་བ་ནི་མངོན་སུམ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེར་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཏུ་གནས་པའམ། སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞིར་གནས་པ་ཡང་རུང་སྟེ་མི་རྟོགས་སོ། །ཇི་ལྟར་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་དེར་མངོན་སུམ་ཉིད་ཆད་མའོ། །རིམ་དུ་སྣང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པར་འབྲེལ་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་རྣམས་སྐད་ཅིག་མ་གཏོགས་པར་དངོས་པོ་གཞན་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀློག་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ། །མི་བརྟན་བྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག །གང་འབྱུང་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་དེ། །བྱེད་པ་པོར་ཡང་དེ་ཉིད་བརྗོད། །ཅེས་སོ། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་རྣམས་དབང་པོ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པས་དེ་འཕོ་བའི་དུས་ལ་སྐད་ཅིག་དྲུག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པ་མི་རུང་ངོ༌། །
― DTG121_Page_0460 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཆུད་པ་དེར་ཡང་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྟེ། དེར་བརྗོད་དུ་མེད་པས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེར་མི་འབྱུང་ངོ༌། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པས་ཕྱེ་སྟེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་མི་དམིགས་པའི་དེ་ནས་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་གནས་སོ། །དེ་ཡང་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་ལ་སོགས་ཐ་དད་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང་ཐར་པ་ཐ་དད་པས་འབྱེད་པ་ན་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་བསྟན་ཏེ། གསེར་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གནས་པ་སྟེ། མིག་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དང་བྲལ་ཞིང༌། སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་གསེར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཉིད་དེ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལག་མཐིལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟག་པ་དང་བདག་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབང་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་བྱེད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་དང༌། དབང་པོ་ནི་སེམས་ཉིད་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བས་ན་ཆུད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་བདེ་བར་གཤེགས་པ་དང༌། གཏོགས་འདོད་དང༌། ལྷ་ཆེན་པོ་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དག་པ་ཡིན་ཏེ། སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་བརྟགས་ན་དེ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན། ཆུད་པ་བྱེད་པའི་སྦྱིན་པ་ཞི་སྲིད་པ། །ཡུལ་ཕྱད་སྤྱད་པོ་དེ་དབང་སྣ་ཚོགས་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་འཕྲོག་འཕྲོག་ཅན་ཚངས་རྣལ་འབྱོར་དབང༌། །དེ་ལས་ཐ་དད་ས་ཆུ་མེ་རླུང་གིས། བརྩམས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལུས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། །སྦོམ་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆས་ནི་སྟོང་པ་སྟེ། །ནམ་མཁའ་ལས་ནི་སྐྱེས་པའི་མེ་ཏོག་བཞིན། །མ་སྐྱེས་པ་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་མིན། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་
― DTG121_Page_0461 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་གསུམ་པ་ལས་མི་རྟག་པ་ཉིད་དཔྱད་པ་བཅུ་བདུན་པའོ། །ཤ་ཐང་སྟེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ལེའུ་གསུམ་པ་རྫོགས་ཤོ།། །།རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་རྒྱལ་མཐར་ཕྱིན་མཐོང་ནས། །རྒྱལ་དགའ་ཡུན་རིང་ནན་ཏན་དབུགས་ཕྱིན་ཐོབ། །དེད་དཔོན་བཞིན་དུ་བདག་གིས་དགའ་ས་རྙེད། །མདོ་སྡེའི་དོན་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་བློ། །རྒྱས་ཤིང་སྨྲ་བ་དུ་མས་བརྗོད་པ་ལས། །ཐུགས་རྗེ་ཡིས་ནི་གཞན་ལ་ཕན་མཛད་པ། །རབ་བྱམས་མཆོད་བྱེད་དཔལ་བཟང་དེ་ལྟར་རོ། །དེ་ནས་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །འགོག་པའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱར་བའི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ལན་ནི་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་དྲུག་ནས་བཟུང་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ་ཞེས་པའོ། །ས་དྲུག་ཏུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་སོ་སོར་རྟོག་ཅིང་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འགོག་པར་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ན་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོ་ནས་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་བདེ་བ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །བདུན་ལ་ནི་སེམས་སྐད་ཅིག་སེམས་སྐད་ཅིག་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསལ་བས་སྙོམས་པར་འཇུག་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་མའི་གནས་དང༌། མཚན་མའི་དངོས་པོ་མི་རུང་སྟེ། ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས། མཚོན་བྱ་མཚན་ཉིད་གལ་ཏེ་གཞན། །མཚན་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར། །གཅིག་ན་དེ་གཉིས་མི་འགྲུབ་སྟེ། །ཐ་དད་ན་ཡང་གཞན་དུ་མེད། །ཅེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་འཕགས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་འབྱུང་བ། རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་གཟུགས་ཏེ། དེ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་མ་ཡིན་
― DTG121_Page_0462 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཅིའི་སླད་དུ་ཞེས་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྒྱུ་གཞན་གསུངས་པ། དེ་དག་གིས་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཅན་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ལྷུང་བའོ། །རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ལྷུང་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཆགས་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་ལྡང་བའི་དུས་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་མཚན་མ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཁྱད་པར་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པས་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་མཚན་མ་མི་མཐོང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་ནན་ཏན་མེད་པར་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་སྐད་ཅིག་སེམས་སྐད་ཅིག་ལ་ཡོད་མོད་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྣག་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ །ཅིས་ན་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྣང་བ་མེད་པ་ཉིད་དུ་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་ཅེས་དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་དོགས་ནས་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བས་ན་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་སྟེ། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་ན་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་མེད་པར་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ། སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མེད་པར་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་མི་སེམས་ཤིང་མི་དམིགས་སོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཞེས་པ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་བླང་བར་བྱ་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་ས་གོང་ནས་གོང་མའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ས་བཅུས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་མཉམ་པར་
― DTG121_Page_0463 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མི་འཇོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བར་བྱ་བ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་སྤོང་ངོ༌། །བདག་ཏུ་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཟུང་བ་རྣམ་པར་ལྡོག་གོ །གཟུང་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྙིང་རྗེས་རྗེས་སུ་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་གཉིས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་དེ་བཞིན་དུ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་འཁྲུགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བཟོད་པའོ། །མི་གཉིས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་བསམ་གཏན་ནོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་མཚན་མ་ལ་མི་དམིགས་ཤིང་བསམ་པ་མེད་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་ཅིང་མི་གཉིས་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི་ཤེས་རབ་བོ། །བདུན་དུ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཀྱང་སྙིང་རྗེ་བའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་དོ། །བརྒྱད་དུ་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་མི་འབྱུང་བར་རྟོགས་ཤིང༌། བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང་བྲལ་བ་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་སད་པར་མཛད་པ། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ཏེ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །དགུར་ནི་ཆོས་དང་དོན་དང་ངེས་ཚིག་དང་སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་བ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་པས་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །བཅུར་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་རྙེད་ཅིང་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་
― DTG121_Page_0464 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དུ་དབང་བསྐུར་བར་དབང་བསྐུར་བ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །ས་དང་པོ་དང་ས་དྲུག་ལ་ནི་ཁམས་གསུམ་པ་སེམས་དང་ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་མཐོང་བ་སྟེ། དེ་ལ། སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ངར་སེམས་ཉིད་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ནི། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་པས་ན་ཁམས་གསུམ་སེམས་ཙམ་དུ་མཐོང་བ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པར་སེམས་ཉིད་བསླད་པའི་མཐུ་ལས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་ངོ༌། །ཁམས་གསུམ་པ་བདག་དང་བདག་གི་མེད་པ་ནི་གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བརྟག་པའི་སྐྱེས་བུ་མང་ངོ༌། །མི་གཉིས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་མ་གཏོགས་པར་མི་རུང་ངོ༌། །རྟག་པ་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མེད་དོ། །གཉིས་སུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ནི་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལན་དུ་མར་བཤད་པའོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་ས་དང་པོ་དང་དྲུག་ཏུ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ །ཇི་ལྟར་འདིར་གསུངས་པ། ས་བདུན་དག་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། །སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱད་པའོ། །ས་གཉིས་དག་ནི་གནས་ཡིན་ཏེ། །ས་གཞན་ང་ཡི་རང་བཞིན་ནོ། །ཞེས་པའོ། །དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ནི་ས་བརྒྱད་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདིར་གསུངས་པ། དངོས་མེད་དངོས་པོ་མེད་ཀྱང་མིན། །ཡོད་དང་མེད་པར་མི་དམིགས་པ། །འདི་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་དུ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བཤད་པའོ། །
― DTG121_Page_0465 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞེས་པ་འདི་ནི་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཇི་ལྟར་འདིར་གསུངས་པ། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་བསལ་ནས་སུ། །ཤེས་པ་ཙམ་དུ་འཇུག་པ་སྟེ། །འདི་ནི་དབུ་མའི་ནན་ཏན་དུ། །ང་དང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་དེ་ལྟར་སེམས་དང་ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁོ་ནར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ས་བརྒྱད་དུ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྣང་བ་མེད་པའི་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ལྡོག་གོ །ཇི་ལྟར་ལེའུ་འདིར་གསུངས་པ། བཅུ་པོ་པ་ནི་དང་པོ་ཡིན། །དང་པོ་པ་ནི་བརྒྱད་པོ་ཡིན། །དགུ་པོ་ཡང་ནི་བདུན་པ་སྟེ། །བདུན་པོ་པ་ཡང་བརྒྱད་པོ་ཡིན། །གཉིས་པོ་པ་ནི་གསུམ་པོ་ཡིན། །བཞི་པོ་པ་ནི་ལྔ་པོ་ཡིན། །གསུམ་པོ་ཡང་ནི་དྲུག་ཡིན་ཏེ། །སྣང་བ་མེད་ལ་རིམ་ཅི་ཡོད། །ཅེས་ཏེ། གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པས་ས་དང་པོར་ཡང་ཡོད་པས་ན་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། འཛིན་པ་དང་གཟུང་བར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཙམ་ཡོད་པར་མངོན་པར་ཆགས་པ་ནི་ས་བརྒྱད་པ་ན་ལྡོག་གོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །གལ་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཁྱད་པར་གཉིས་སུ་མེད་པ་རྟོགས་པ་མེད་ན་ནི་གཞན་དུ་ཇི་ལྟར་ན་ས་བརྒྱད་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འགྱུར་ས་བརྒྱད་དུ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་མཉམ་པ་ཁོ་ནས་ཁྱད་པར་ཏེ། དེར་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣང་བ་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སེམས་ཁོང་དུ་ཆུད་ཀྱང་ས་བདུན་པོའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པར་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཕྲའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་པ་སྒྲའི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །སྣང་བ་མེད་པའི་རིམ་ཅི་ཡོད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་ས་བཅུ་རྣམས་ལ་སྣང་བ་མེད་པ་སྟེ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པས་ས་དང་པོའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཡོད་དོ། །ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཉམ་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ས་བདུན་གྱི་དབང་
― DTG121_Page_0466 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པོ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་གཉིས་མི་སྣང་བའི་སེམས་རྟོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །བརྒྱད་པོའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ས་བཅུ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པའི་རིམ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལྷག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཕྱེ་བ་མེད་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་རིམ་ཀྱང་ག་ལས་འགྱུར། དེ་ནི་དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྔ་མ་ཉིད་དུ་སྤངས་པ་སྟེ། དབང་མཆོག་ཆེན་པོའི་གནས་ཀྱི་མཆོག །འོག་མིན་གནས་སུ་རྣམ་པར་མཛེས། །དེར་ནི་ཐེག་པ་རྣམས་སྟོན་པ། །ས་གཞན་ང་ཡི་རང་བཞིན་ས། །ཞེས་རྒྱ་ཆེར་རོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཐ་དད་པས་ཕྱེ་བ་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལས་སའི་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་འདོགས་ནུས་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་རོ། །ས་བཅུའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་ནི་ངར་ལས་གཡོགས་པ་ལྟ་བུར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་སྣང་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པས་གསལ་བའོ། །དེ་ཡི་འོད་ཟེར་སྣ་ཚོགས་པ། །ཡིད་འོད་ཞི་བ་རབ་ཏུ་འབྱུང༌། །དེ་དག་སྲིད་གསུམ་སྤྲུལ་པར་བྱེད། །སྲིད་པ་གསུམ་པོ་ཁ་ཅིག་སྤྲུལ། །ཁ་ཅིག་སྔ་ནས་སྤྲུལ་པ་སྟེ། །དེ་ནི་ཐེག་པ་རྣམས་སྟོན་པ། །དེ་ནི་ང་ཡི་རང་བཞིན་ས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་མདོ་སྡེ་འདིར་རྒྱ་ཆེར་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དེར་ཡང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པས་བྱས་པའི་ཉེས་པ་ཇི་ལྟར་མི་འགྱུར་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ནི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡིན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྔར་མེད་པའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཕྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་ཡེ་ནས་གནས་པའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པའི་གློ་བུར་གྱིས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་བསླད་པ་སྤང་བར་བྱ་བ་འབའ་ཞིག་སྟེ། ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་
― DTG121_Page_0467 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དམིགས་བདེན་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་གྱི་རང་བཞིན་དུ་ཆུད་པ་མང་པོ་བརྟན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསེར་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་སོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་རྣལ་འབྱོར་གོམས་པར་བྱེད་པ་ན་སོ་སོར་བདག་གིས་རིག་པའི་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ། མེ་གཅིག་གི་ཞེས་པའི་ཤིང་གི་མེ་ལྕེ་རྣམས་རིང་པོ་དང་ཐུང་དུ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་བཞིན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་བརྟགས་པ་བདག་དང༌། གཅིག་པོ་དང་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་རོ། །རྟག་པ་དང་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་བྱེད་པ་པོར་མི་རིགས་ཏེ། མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གཅིག་པོར་ནི་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་ནོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ནི་ཇི་ལྟར་ན་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བྱེད། ཡང་ན་རྩེད་མོ་ལ་མོས་པར་འགྱུར་བའམ། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཞིག་ན་ནི་དེའི་མི་ཤེས་པ་ཡང་སུས་བྱས། དེས་ན་ཇི་ཙམ་དུ་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ཙམ་དུ་མ་རིག་པའི་གདོན་གྱི་མཐའ་ལས་རྟག་པ་དང་བདག་གིར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལས་ཆོས་ཐོས་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་གནས་སོ། །སྙིང་རྗེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སད་ནས། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ །ཇི་ལྟར་ས་བརྒྱད་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སད་པར་བྱ་བ་སྟེ། གང་དག་ལ་སྙིང་རྗེའི་ས་བོན་མེད་པ་དེ་དག་ལ་ནི་སྣང་བ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་
― DTG121_Page_0468 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམས་ལ་གསུངས་པ། དེ་དག་ཏིང་འཛིན་མྱོས་པས་མྱོས། །ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ན་འཁོད། །ཅེས་པའོ། །སྐད་ཅིག་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་འབྲེལ་བ་ནི་བརྟེན་ཞིང་ཟད་པ་མེད་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་ཇི་ལྟར་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང་གློག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་འདྲ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་ཕྱིར་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ནི་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་ལ་སེམས་རྟག་པའོ་ཞེས་དགོངས་ཀྱི། མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་རྟག་པ་དང་གཅིག་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་དང་བྲལ་བ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤོང་བ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སེམས་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སྟོན་པས་བཏགས་པའི་ཚིག་གོ་ཞེས་པ་སྟེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་མ་ཡིན་པར་དཔྱད་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ས་བརྒྱད་པ་ལ་ནི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་གང་གིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བ་དེ་ལ་རྣམ་པར་འཛིན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་དང་སྙིང་རྗེའི་ས་བོན་ཡོད་པས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་སད་པར་མཛད་དོ། །གཞན་དུ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་ཡང་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་ཞིང་འཚང་རྒྱ་བའི་ཕྱིར་ནན་ཏན་མི་བྱེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཕྱིར་སད་པར་མི་མཛད་ན། དེའི་ཚེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་ཀྱི་གདུང་ཡང་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་གང་དག་ལ་སྙིང་རྗེའི་ས་བོན་ཡོད་པ་ཡང་རབ་ཏུ་སད་པ་ན་སངས་རྒྱས་སུ་བསྒྱུར་ནུས་ཀྱི་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་གི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་
― DTG121_Page_0469 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འགྲེལ་པ་ལས། ཚིག་གི་དབང་པོས་ཡོངས་སུ་གསོལ་པ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བརྒྱད་དུ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆེ་བ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡང་སྟོན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའོ། །ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བས་ཕྲོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བློར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་བདུན་བརྒྱ་པ་ལས། འདི་ཉིད་མྱ་ངན་འདས་པ་སྟེ། །གང་འདི་བསམ་པ་མེད་པ་ཉིད། །ཅེས་སོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཟད་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བརྒྱད་དུ་མི་སྐྱེ་བ་ལ་བཟོད་པར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་ནི་ཟད་པ་མེད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པ་ནི་དེ་དག་གི་ཐར་པ་སྟེ་གསེར་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་བཞིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ས་བདུན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་མི་ཤེས་ཤིང་སའི་གོ་རིམས་དང་མཚམས་སྦྱར་བ་ལ་མི་མཁས་པས་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་ཐར་པ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བཀག་སྟེ་འཁོད་ཀྱི། དེ་དག་ལ་ནི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ནི་མེད་དོ། །དེར་ཁྱད་པར་ནི་ཆོས་དང༌། དོན་དང་ངེས་ཚིག་དང༌། སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རབ་ཏུ་ཐོབ་པས་ཆོས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ལུས་དང༌། ཚོར་བ་དང་སེམས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། འདུ་འཛིས་གྱུར་བར་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་དང་ཡང་སྦྱར་རོ། །སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་སྐད་ཅིག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ལུས་འདི་ལ་སྐྲ་དང་སོ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་ཚོགས་ལ་མི་མཛེས་པ་བསྒོམ་མོ། །དེ་བཞིན་དུ། གཟུགས་
― DTG121_Page_0470 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་དང༌། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །ཞེས་པར་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་སྔར་བྱས་ཏེ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་འཇུག་གོ །དེ་ལྟར་བསྟན་པ་ཡང་སྣང་བ་མེད་པ་སྟེ་ས་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ན་གཞན་ལ་ཕན་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ས་བཅུའི་དབང་པོ་སྒྲིབ་པ་མ་ལུས་པར་སྤངས་ཏེ། ཕན་པ་ཐམས་ཅད་སྤྱོད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར། དེས་ནས་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་བསྟན་པར་བྱའི། དོན་དམ་པ་ནི་འདི་ལ་གང་ཡང་འཇུག་པའམ་ལྡོག་པ་མེད་དོ། །སྣང་བ་མེད་ལ་རིམ་ཅི་ཡོད། །ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཚོགས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རིམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རྣམས་དང་འཁོར་བ་མཐའ་དག་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཟད་དེ། བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ན་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་ནུས་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཁོ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ཤེས་རབ་དང༌། ཐབས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། ཇི་སྲིད་སྙིང་དུ་ཟད་འགྱུར་པ། །དེ་སྲིད་ཡིད་ནི་དགག་པར་བྱ། །དེ་ནི་བསམ་གཏན་ཡེ་ཤེས་ཏེ། །ལྷག་མ་གཞན་ནི་གཞུང་རྒྱས་པའོ། །ཡིད་ནི་རྒོད་ཅིང་མི་བརྟན་པའོ། །གང་ཕྱིར་གང་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ནི། །དེ་ཕྱིར་དེ་ཕྱིར་སྡོམ་པ་ན། །དེ་ཚེ་བདག་ཉིད་དབང་དུ་འགྱུར། །སྤྲོ་བ་གཟུང་བའི་བློ་ཡིས་ནི། །ཁད་ཀྱིས་ཁད་ཀྱིས་སྤངས་ནས་སུ། །ཡིད་ནི་བདག་ལ་གནས་བྱས་ཏེ། །ཅུང་ཟད་བསམ་པར་ཡང་མི་བྱ། །ཞེས་སོ། །སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཁྱད་པར་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་པ་ཕྱེ་བ་ན། གང་གི་ཚེ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་
― DTG121_Page_0471 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་གནས་ཏེ། སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་བརྗོད་དུ་མེད་པར་རང་གི་རིག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱའོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཞུགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྔར་སྨྲས་པ། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་གནས་ཀྱི་མཆོག །འོག་མིན་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་མཛེས། །དེར་ནི་ཐེག་པ་རྣམས་སྟོན་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་རོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ལེའུ་བཞི་པ་སྟེ་རྫོགས་སོ།། །།དེ་ནས་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྟག་གམ། དེ་སྟེ་མི་རྟག་གམ་ཅི་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཉི་གར་ཡང་ཉེས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཉི་གར་ཡང་ཉེས་པར་འགྱུར་བ་ནི་རྟག་ཏུ་ཟིན་ན་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམས་ནི་མ་བྱས་པ་རྟག་པ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་ཚངས་པ་དང་དབང་པོ་རྒྱུ་རྣམས་ནི་མ་བྱས་པར་སྨྲ་ལ། རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་ཡང་ཀུན་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་གི་མ་བྱས་པའི་རྒྱུ་ནི་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པར་མི་རུང་ངོ༌། །མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་བྱས་པས་མི་རྟག་པ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་མི་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པའི་ཕྱིར་གསེར་ལྟ་བུར་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་མི་ཟད་དེ། དེ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པའི་རྣམ་གྲངས་ཡོད་དོ། །སེམས་ཀྱི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་དང༌། གཟུགས་
― DTG121_Page_0472 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བསླད་པའི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེས་ན་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་དང་ལས་ཀྱི་མཐུ་ལས་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣ་ཚོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་འཁོར་བར་སྣང་ངོ༌། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་མི་དམིགས་པ་དེ་ན་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་ཙམ་གཉིས་སུ་མེད་པ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རྟག་པ་གནས་སོ། །སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་རྟག་པས་རྟག་གི །ཡང་མུ་སྟེགས་བྱེད་པས་བདག་དང་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་དང་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་རྫས་ལ་སོགས་པར་ཀུན་བརྟགས་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་བརྟགས་པར་མི་རུང་བ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་རྫས་ཀྱང་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་ཁང་པ་དང་སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེས་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་རྟག་པ་ནི་རང་བཞིན་གཅིག་པ་རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། བྱས་པ་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་བཞིན་ནོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་བུམ་པ་དང་རྩིག་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱི་དབང་ནི་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བར་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་དང་བྲལ་བ་སྔ་མའི་སྐད་ཅིག་གི་འོག་ཏུ་འདི་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་བརྟགས་པའི་ཆོས་ཡིན་གྱི། ལུང་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པས་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་འབྲེལ་ཏེ། སྐྱེ་བ་ཀུན་བརྟགས་པ་ལྟ་བུར་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་པ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ན་སྐད་ཅིག་པ་གཉིས་པོ་མེད་པས་སུས་ཀྱང་མི་སྐྱེད་དོ། །སྐྱེ་བ་ན་ཡང་སྐྱེད་པ་གཞན་མེད་དེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་བྱེད་ཅིང་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང་བྲལ་བ་དང༌། དུས་
― DTG121_Page_0473 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཆུད་པ་རྣམས་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དུ་འགྱུར་ཞིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་དང་མི་གཉིས་པའི་རང་བཞིན་པ་རྣམས་ནི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སུས་ཀྱང་མི་བྱེད་དོ། །དེས་ན་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་སུ་བརྟགས་པའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་ཡེ་གནས་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་རྣམས་ནི་དག་པ་དང་མ་དག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དེ་དག་བསླད་པས་ཉེ་བར་སྐྱེས་པའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་གློ་བུར་གྱི་ཉེས་པ་སྤངས་པས་དེ་དག་གསེར་ལྟ་བུ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྟག་པའི་རྣམ་གྲངས་རྣམས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་རིན་པོ་ཆེ་གསེར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ས་དང་པོའི་དབང་པོ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་ཤིང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་དག་པས་ལུས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་སྣང་བ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་སྣང་བ་མེད་ཅིང་མི་གཉིས་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སོ་སོར་མི་སྣང་ངོ༌། །འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ཕན་ཚུན་དུ་ལྟོས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལས་ལྡོག་པ་སྟེ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཕན་ཚུན་དུ་ལྟོས་པའི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཉི་ག་དང་གཉི་ག་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པས་གཉིས་ལ་ལྟོས་པའི་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་མེད་པར་གྱུར་བ་དང༌། གཅིག་པ་དང་དུ་མ་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བས་བརྟགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཐམས་
― DTG121_Page_0474 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཅད་ནི་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལས་ལྡོག་གོ །སྐད་ཅིག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སྐད་ཅིག་པ་སྟེ། སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དུས་ཀྱི་རིམ་པ་ཐ་དད་པས་ཕྱེ་བ་ན་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཐར་བས་ཕྱེ་བ་ལ་གཅིག་པར་མི་རུང་ངོ༌། །སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་དེ་བྱེད་པ་དང་བྱེད་པ་པོར་མངོན་པར་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྔ་མ་འོག་ཏུ་སྐད་ཅིག་པ་སྐད་ཅིག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་དང་འགོག་པའི་ཆོས་སུ་བརྟགས་པ་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་ལ་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མི་སྐྱེ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ནི་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་བརྟགས་པའི་རྟག་པས་སྨྲ་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ལ་ལ་འཁྲུལ་ཏེ་ཞི་བ་དང༌། རིག་སྔགས་འཛིན་པའི་མཐར་སྨྲ་བ་པ་དང༌། གཏོགས་འདོད་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བར་ལྷུང་ནས་བདག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱང་རྟག་གོ་ཞེས་བཅབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཐོས་པ་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བ་རྣམས་རྟག་གོ ། ཁ་ཅིག་ནི་མི་སྐྱེ་བ་ལ་ཆད་པར་སྨྲ་བར་ལྟུང་བས་སེམས་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟ་བུར་ཡོངས་སུ་རྟོག་ཅིང་རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་གྱི་དབང་ལྟ་བུར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡང་རྟོག་གོ །དེས་ན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་རྟག་པ་ཉིད་དེ། གསེར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་དགེ་བ་རྣམ་པར་ཟད་པ་མེད་ཅིང་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པའི་དཔྱད་པ་ལེའུ་ལྔ་པ་སྟེ་རྫོགས་སྷོ།། །།དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་འཇུག་པ་དང༌། ལྡོག་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པས་བདག་ལ་བཤད་དུ་གསོལ། བདག་མ་མཆིས་ན་གང་
― DTG121_Page_0475 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཞིག་འཇུག་པའམ་ལྡོག་པར་འགྱུར་ན་བྱིས་པ་རྣམས་ནི་འཇུག་པ་དང༌། ལྡོག་པ་ལ་གནས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའི་ཕྱིར། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གྲངས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཧ་ཅང་མགྱོགས་པའི་ལུས་ནི་འཁོར་བར་འཇུག་གོ །རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུའི་ཁྱད་པར་ཤེས་པས་ལྡོག་གོ་ཞེས་རྟོག་གོ །ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པར་བདག་ཡོད་པས་ཇི་ལྟར་ན་འཇུག་པར་འགྱུར། རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་ཐ་དད་པར་ཤེས་པས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ལྡོག་པར་འགྱུར། རེ་ལྡེ་དང་རྩིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པར་ཤེས་པ་བཞིན་ཏེ། དེས་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཞེས་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ། འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་གསོལ་བར་བརྟག་གོ །དེའི་ཕྱིར་འཁོར་བདེར་སྡུག་བསྔལ་ཇི་བཞིན་པ་དང༌། དེ་ཇི་ལྟར་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་སྐྱེ་བ་དང་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པར་འཇུག་སྟེ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་སྟེ། སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་ཞིང་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུན་གྱི་དབང་དང༌། དམ་པ་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་བསྟན་པས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་འདུ་བྱེད་ཀྱིས་བཏབ་པ་ཉམ་ང་བའི་འགྲོ་བར་འཇུག་གོ །གར་མཁན་བཞིན་པ་ནི་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་སྟེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་དང༌། རབ་རིབ་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །བདག་དང་བདག་གི་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་དང་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་རྟག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་
― DTG121_Page_0476 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཞིན་དུ་མེད་དོ། །རིམ་དང་ཅིག་ཅར་གྱིས་དོན་བྱེད་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ། །ལྟོས་པའི་མི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་གཞན་གྱིས་བཏང་བའི་བྱེ་བྲག་མེད་པའི་ཕྱིར་ཅིས་ན་རིམ་གྱིས་བྱེད་པར་འགྱུར། གང་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ཅིས་ན་མ་བྱས་ཅིག་ཅར་ཡང་དེའི་དོན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པར་མི་རིགས་ཏེ། དུས་གསུམ་གྱི་དངོས་པོ་ཐང་ཅིག་ཏུ་བྱས་པར་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱས་ནས་ཀྱང་ཡང་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་དང་བྱེད་པ་མེད་པ་དག་ངོ་བོ་ཉིད་གཅིག་པར་མི་རིགས་ཏེ། །གང་དང་གང་དག་རིམ་པ་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་གཅིག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཤིང་དང་ཐལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པ་ཐ་དད་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལྟ་བུའོ། །དེའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་བདག་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ནི་དེ་དག་གི་རྟག་པར་མི་རིགས་ཏེ་དེས་ན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། ཤེས་པ་དང་འཆིང་བ་དང༌། ཐར་པ་དང༌། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པ་ལ་རུང་གི་རྟག་ཅིང་མི་འགྱུར་བ་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། རྟོག་པའི་རྒྱུན་དུ་བདག་མེད་པར་རྩོད་པ་ཞི་བའོ། །གང་དག་ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་གཅིག་པར་ཡང་བདག་རྣམ་གཉིས་སུ་མེད་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་ཚངས་པའོ་ཞེས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་འདི་ནི་ཞི་བདག་སྟེ། །ཞི་བ་ལས་ནི་རབ་ཏུ་འབྱུང༌། །འབྱུང་པོ་ཀུན་ལ་ཞི་བ་ཡོད། །ཞི་བ་གང་ཡིན་དེ་ང་ཉིད། །ཅེས་སོ། །གཏོགས་འདོད་ཀྱིས་ཀྱང་སྨྲས་པ། བདག་ནི་འབྱུང་པོ་ཀུན་ལ་གནས། །འབྱུང་པོ་ཀུན་ཀྱང་བདག་ལ་སྟེ། །བདག་ལྡན་དེ་ལྟར་སུས་རིག་པ། །ཀུན་དུ་མཉམ་པར་མཐོང་བའོ། །ཞེས་དེ་སྐད་ཅེས་པ་དེ་དག་ལ་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་པའི་གླགས་སོ། །སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་བརྟགས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་དེ་དག་ཀྱང་དེ་སྐད་དུ་འཆད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་བཤད་པ་ཐ་དད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་མང་པོའི་
― DTG121_Page_0477 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ཀྱང་མེ་བཞིན་དུ་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཚ་བ་དང་རབ་ཏུ་སྣང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་དང་མཐུན་པས་གཅིག་པའོ། །གསལ་བ་ཐ་དད་པས་ཀྱང་ཐ་དད་པ་སྟེ། རྩྭ་དང་ལོ་མ་དང་སེང་ལྡེང་ལ་སོགས་པའི་མེ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་གི་ནི་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་མེའི་མེ་སྟག་ཕྲ་མོ་ཡར་བ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་དེ་དག་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟུག་པོ་འབྱུང་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་རྣམ་པར་འཇིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ལྷ་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། ཇི་ལྟར་ཤིང་ལ་མེ་གནས་དང༌། །ས་ཡི་ནང་དུ་ཆུ་ཡོད་པ། །དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་ལུས་རྣམས་སུ། །ཞི་བ་དག་པ་རྣམ་པར་གནས། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཆུད་པའི་བདག་ཉིད་ལ་བརྟགས་པའོ། །སྔགས་ཀྱི་བདག་དང་སེམས་པ་ཅན། །སྐྱེས་བུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཞེས་བྱ། །སྔགས་ལས་འདས་དང་སྔགས་ཉིད་དང། །དབང་ཕྱུག་མཆོག་ལ་རྣམ་གཉིས་སོ། །གཏོགས་འདོད་ཀྱིས་ཀྱང་སྨྲས་པ། ཤེས་པ་འདི་ལ་ཉེ་བརྟན་ཏེ། །ང་ཡི་ཆོས་མཐུན་ཕྱིན་པ་རྣམས། །མཐོ་རིས་སུ་ཡང་མི་སྐྱེ་ཞིང༌། །རབ་ཏུ་འཇིག་ནི་གོད་མི་འགྱུར། །བྷ་དྲ་ཧ་རིས་ཀྱང་རིག་སྔགས་ཀྱི་མཐའ་དང་མཐུན་པར་སྨྲས་པ། དེ་ཡི་ཚོར་བ་གཅིག་པོ་ཡང༌། །རྣམ་པ་མང་པོ་རབ་ཏུ་འབྱེད། །འཇིག་པ་འབྱུང་བའི་མེ་མདག་ནི། །ཆུ་ཡི་ཕུང་པོར་ཆུ་བཞིན་དུ། །དེ་ཕྱིར་ད་རྡོ་རིག་གནས་པ། །གསལ་བའི་གྲོང་ནི་མི་འགྱུར་བས། །སྤྲིན་རྣམས་ཆར་དང་ལྡན་པ་ནི། །རླུང་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུའོ། །གསུམ་གྱི་གཟུགས་སུ་དེ་སྣང་བ། །མུར་སྨྲ་ཐ་དད་རྣམས་ལ་ནི། །མཆོག་ནི་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་སྟེ། །ལྟ་བ་ཐ་དད་ཀྱིས་ནི་བཅིངས། །ཞི་ཞིང་རིག་བདག་ཚངས་པ་སྟེ། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་མ་རིག་པ། །དེས་ནི་སྲིན་པོ་བཞིན་དུ་མིང༌། །གང་སྨྲ་མི་ནུས་པ་རྣམས་སོ། །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་རྣམ་པར་དག །རི་རབ་འཁྲུལ་པའི་སྐྱེས་བུ་ཡིས། །རི་མོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས། །ཀུན་དུ་གང་བ་སེམས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཚངས་པ་བདུད་རྩི་འདི། །འགྱུར་བ་མེད་པ་མ་རིག་པས། །རྙོག་པ་ལྟ་བུར་བྱས་པས་ན། །ཐ་དད་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་
― DTG121_Page_0478 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ཚངས་པའི་རྒྱུད་དུ་ཞིབ་པོ། །དེ་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྟག་པའི་བདག་དང་བྲལ་བ། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་དང་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས་འཁོར་བ་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པ་སྣང་ངོ༌། །བདག་གི་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གང་ཡང་མེད་དེ། ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོགས་པས་བརྟགས་པ་སའི་རྫས་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་ཞིང་སྐད་ཅིག་གི་རྒྱུན་འབྱུང་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་དེ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པས་གསུམ་འདུས་པའི་རྐྱེན་གྱི་བྱ་བ་དང་ལྡན་པར་འཇུག་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་གསུམ་འདུས་པ་ནི་མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལས་གསུམ་འདུས་པ་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་བ་འཇུག་ལྡོག་གོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །རྒྱུ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ཤིང་ཞེན་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རྒྱུར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་སྟེ། རྟོག་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གཅིག་པ་ཡང་གྲོལ་བ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་དང༌། ཕྱུག་པ་དང༌། དབུལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་ཏེ་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་ན་ནི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཅེས་ན་བྱེད་པར་འགྱུར། རྩེ་མོ་ཡང་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ཡོད། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཞིག་ན་ནི། མ་ཤེས་པ་སུས་བྱས། དེའི་ཕྱིར་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་སྤྲོས་པའི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་བག་ཆགས་རྣམ་པ་མང་པོས་བསྒོས་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བསྒྲགས་པ། མ་རིག་པའི་གནས་ལས་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་རླབས་བཞིན་དུ་རྟག་ཏུ་
― DTG121_Page_0479 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ལུས་ཀྱི་རྒྱུན་མི་འཆད་པ། མི་རྟག་པའི་ཉེས་པ་དང་བྲལ་བ། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལས་རྣམ་པར་ལོག་པ། ཤིན་ཏུ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་འཇུག་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ན་དེར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དང་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་མེད་པར་ཡང་ཡུལ་དང༌། ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཅིག་པུ་ཉིད་སྣང་བ་དེ་ལྟ་བུ་གཉིད་ཀྱིས་མ་ལོག་པའི་དུས་ན་ཡང་མ་རིག་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་ལས། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཞེས་པར་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་དམིགས་པ་མེད་དོ་ཞེས་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་པ་གཟུགས་ནི་རྡུལ་ཕྲན་གཞིགས་པ་ན། །རྡུལ་ཕྲན་ཆ་ནི་མེད་པ་སྟེ། །འོན་དམིགས་པ་ནི་ཅི་ཞིག །ཅེས་པ་དང༌། ཕྱི་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྣང༌། །ཞེས་པ་སྟེ། ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོའི་ཆ་ཐ་དད་པར་ཕྱེ་བ་ན་ཁང་པ་དང༌། སྡེ་དང༌། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་མཐོང་བ་དེ་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཉིས་སུ་མེད་པ་གསེར་ལྟར་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་འབའ་ཞིག་ལ་འཁོར་བ་གཞག་པར་འགྱུར་རོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇིག་པ་རྣམས་ནི་སྐད་ཅིག་པ་དག་སྟེ། སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་པས་སེམས་ཉིད་ལ་སྲིད་པ་དང་ཐར་བའི་དུས་སུ་འཇུག་པ་ཡོད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་རྟག་ཏུ་ངར་བྱེད་པར་འཇུག་པ་དང་བདུན་ནོ། །སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ན་བདུན་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་དོ། །དེ་དག་ནི་ཡུལ་མེད་པས་མ་རིག་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུ་འབའ་ཞིག་ལས་མགོ་འཁོར་བ་
― DTG121_Page_0480 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འཁོར་བར་སྣ་ཚོགས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྣང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཆུའི་རིམ་པའི་ཁྱད་པར་དུ་རླབས་ཐ་དད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་བའི་རིམ་པའི་ཁྱད་པར་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་དང་ཡུལ་རྣམས་འབྱུང་ངོ༌། །མི་རྟག་པའི་ཉེས་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་བརྟན་པའོ། །བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལས་རྣམ་པར་ལོག་པ་ནི་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བསྒྲགས་པ་གློ་བུར་གྱི་གཉིས་ཀྱི་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཏེ་གསེར་ལྟ་བུར་དྲི་མ་མེད་པར་རང་བཞིན་ཡོངས་སུ་དག་པ་སྟེ་ལན་དུ་མར་བཤད་པའོ། །བདུན་པོ་སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་དབྱིབས་ཀྱི་བྱད་དང་བྱེ་བྲག་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་བཤད་པ་སྟེ། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཅིང༌། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །དེ་ན་དོན་མཐོང་རྣམ་པར་ཤེས། །དེ་ཡི་ཁྱད་པར་སེམས་ལས་བྱུང༌། །ཞེས་པའོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གིས་འཁྲུགས་ཏེ་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་བདག་གིར་ཆགས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ལས་ལས་སྣ་ཚོགས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱི་ཁམས་གསུམ་པར་སྣང་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །རྨི་ལམ་དང་མགོ་འཁོར་བ་དང༌། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དེར་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་རང་གི་སྣང་བ་ཉིད་ལ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འཇུག་གོ །དེ་དག་གི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པས་བསྐྱེད་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་རྣམས་སོ། །མིང་དང་མཚན་མ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ཤིང་ཞེ་ན་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པས་སྒྲ་དང་དོན་བརྗོད་པའི་རྣམ་པས་བསྐྱེད་པའོ། །མིང་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་
― DTG121_Page_0481 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མཚན་མ་ནི་མཛེས་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། བུད་མེད་དང་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །མངོན་པར་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ནི་རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་གཟུགས་དང་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་སྟེ། རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་གཟུགས་རབ་རིབ་ཅན་དང་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་དོ། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་མྱོང་བར་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་བའི་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་སྐད་ཅིག་པ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་དེ། དེས་ན་ཐར་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་དགོངས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་འདི་བཞིན་དུ་སེམས་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བས་འཁོར་བར་འཁོར་ན་རང་གིས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱིས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དེས་མྱོང་ངོ༌། །མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་སྐད་ཅིག་པས་ན་སྲིད་པ་གཞན་དུ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་མྱོང་ངོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཚོར་བའི་ལས་ཀྱིས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་རྣམས་ཞེས་པ་ནི་ཞིང་དང་བསམ་པའི་བྱེ་བྲག་ལས་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཚོར་བའི་ལས་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན། གང་དག་འགོག་པ་མྱ་ངན་མེད། །བྱམས་པ་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་བུ་ལས། །ཕན་གནོད་དེ་དག་ལ་བྱས་པའི། །འབྲས་བུ་མོད་ལ་མྱོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་མོད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ནི་ལུས་རྣམ་པར་ཞིག་པ་ན་དབང་པོའི་ཤེས་པ་དེ་དག་ལ་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་དོ། །སྐྱེས་ནས་ཚོར་བའི་ལས་གང་གིས་རྒྱུད་ཆད་པ་ལས་ཡང་ལུས་དང་དབང་པོ་རྣམས་གཞན་ཉིད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ནི་སྐད་ཅིག་གི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་ཞིང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དུས་སུ་ཆད་པ་མེད་པས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་ངོ༌། །སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བས་ན་རྟག་པའི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམ་པར་སྤངས་སོ། །ཇི་ལྟར་སེ་གོལ་གྱི་
― DTG121_Page_0482 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྒྲ་དང་གློག་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་པ་དེ་ལྟར་དེའི་ཆད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་རྟག་པ་དང་ཆད་པར་སྨྲ་བ་མུ་སྟེགས་བྱེད་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱིས་བསླད་པའི་སྐུར་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དག་པའོ། །གཉིས་སུ་མེད་པ་དེ་ལ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་བརྟགས་པ་ན་གཅིག་དང་དུ་མའི་ཁྱད་པར་རོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་མྱོང་བ་སྟེ། དེ་དག་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་ཐར་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཉིད་སྲིད་པ་དང་ཐར་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དེས་བཏབ་པའི་ལས་རྣམ་པ་ལྔ་དངོས་དང་བརྒྱུད་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །གདོན་མི་ཟ་བར་ཚོར་བ་ནི་མཚམས་མེད་པའོ། །བསམ་པ་དྲག་པོས་ཁྱད་པར་གྱི་ཞིང་དུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་བྱས་པ་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཚོར་བའོ། །ཚོར་བར་ངེས་པ་མེད་པ་དང༌། སྐྱེས་ནས་ཚོར་བ་དང༌། རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་ཚོར་བ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པ་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་བག་ཆགས་ལ་གནས་སོ། །ཐར་པ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་ཅིང་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པ་ཡང་སེམས་ཉིད་ལ་ཡོད་དོ། །མིང་དང་མཚན་མ་དང་ཀུན་ནས་ལྡང་བའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་ཅིང་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེའི་རྒྱུ་ལ་དམིགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བུད་མེད་དང་སྐྱེས་པ་མཛེས་པ་དང་མི་མཛེས་པའི་མཚན་མ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་ཀུན་ནས་ལྡང་བའི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་གང་ཡུལ་དུ་སྣང་བ་བསྐྱེད་པ་དེར་དམིགས་པ་རྣམས་ཏེ། སྔོན་གྱི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པས་བཏབ་པ་རྣམས་ལ་དགོངས་པར་བརྟག་གོ །ཟིན་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་ཟད་ཅིང་འགགས་ནས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མི་སྐྱེ་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང་ཡུལ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་སྣང་བ་བཀག་སྟེ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དག་ནི་
― DTG121_Page_0483 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རང་གི་བློའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་མྱོང་བ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། བདེ་པ་དང་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་མི་མཁས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཅན་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་བློར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་དག་ཀྱང་ཐར་བའི་བློར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་དང་འབྲེལ་ཏོ། །རང་གི་བློས་རྣམ་པར་བརྟགས་ཏེ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་འདུ་ཤེས་འགོག་པ་ཉིད་ཐར་བའི་བློར་འགྱུར་རོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང༌། བདེན་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་བ་ལ་མི་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་བརྟགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་ཅེ་ན། ཇི་སྲིད་སྙིང་དུ་ཟད་གྱུར་པ། །དེ་སྲིད་ཡིད་ནི་དགག་པར་བྱ། །དེ་ནི་བསམ་གཏན་ཤེས་པ་སྟེ། །ལྷག་པ་གཞན་ནི་གཞུང་རྒྱས་པའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་བརྒྱད་ནི་ཇི་ལྟར་ཆོས་མངོན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་སྡོང་པོ་བརྒྱན་པ་ལ་སོགས་པར་རྒྱ་ཆེར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བསྒྲགས་པ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་མ་གྱུར་ན་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་རྣམས་འགག་པ་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་རྒྱུ་དང་དེ་ལ་དམིགས་པས་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་ཞིང་དེ་ལ་དམིགས་པར་ཡང་འཇུག་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཞེས་བྱ་བར་ལན་མང་པོར་བཤད་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆུད་པ་སྟེ། འཁོར་བའི་དུས་སུ་གློ་བུར་གྱི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །དེར་ཉན་ཐོས་དང་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་རྟག་པ་དང་བདག་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མངོན་པར་ཆགས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྒྲུབ་པར་མཛད་པ།
― DTG121_Page_0484 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་རྣལ་འབྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་རྟག་པ་དང་གཅིག་པ་དང་དུ་མ་དང་བདག་ཏུ་སྨྲ་བའི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་པར་རྟག་པ་ན་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་རྟག་པས་རྣམ་གྲངས་སུ་རྟག་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སྟོན་པས་བརྟགས་པའི་ཚིག་གོ་ཞེས་འབྱུང་ངོ༌། །འདུས་བྱས་སུ་སྤྱོད་ཀྱང་རུང་འདུས་མ་བྱས་སུ་སྤྱོད་ཀྱང་རུང་སྟེ་ནམ་འདུས་བྱས་པ་དེ་ནི་སྐད་ཅིག་པའོ། །ནམ་རྟག་པར་བསམས་ཏེ་འདུས་མ་བྱས་པ་དེ་ནི་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དེ་ལྟར་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པ་ཡོད་ན་གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་དུས་ན་བསམ་པས་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་སུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཡང་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པ་མེད་དུ་ཟིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་བདེ་བར་གཤེགས་པས་རྟོགས་པ་དང་མུ་སྟེགས་བྱེད་པར་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད། ཁ་ཅིག་གིས་ནི་ཇི་ལྟར་རྟག་པོའི་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ལྟར་སྐད་ཅིག་གི་དངོས་པོ་མེད་ཅེས་ཏེ། ཇི་ལྟར་དཀོན་མཆོག་ཕྲེང་བ་ལས། སྐད་ཅིག་གི་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་རྒ་བ་དང༌། མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་རིམ་གྱིས་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ན་དེ་ལྟ་བུར་ནི་སྐད་ཅིག་པ་འགྲིབ་པོ་ཞེས་འཕགས་པ་ཀླུས་པོས་ཀྱིས་གླེངས་པ་ནི། སྐད་ཅིག་ལ་ནི་མཐའ་ཡོད་པས། །ཐོག་མ་བར་ཡང་རྟོགས་པར་གྱིས། །དེ་ལྟར་སྐད་ཅིག་གསུམ་དག་ཕྱིར། །སྐད་ཅིག་མི་གནས་འཇིག་རྟེན་ལ། །ཐོག་མ་བར་དང་ཐ་མ་ཡི། །ཆ་རྣམས་ལ་ཡང་རྟོག་པར་གྱིས། །ཐོག་མ་བར་དང་མཐའ་ཡོད་ཀྱི། །འདུས་ལ་གཅིག་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་གྲངས་ཅན་དང་ནེ་ཡི་ཡ་ཡི་ཀ་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་པ་དྲུག་ཏུ་ཡང་མི་རུང་བར་གླེང་ངོ༌། །གང་དག་ཡང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་ཀྱི་རིམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་བྲལ་བའི་སྐད་ཅིག་ཏུ་ཇི་ལྟར་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཆུད་
― DTG121_Page_0485 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་ནི་གླེང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི་མི་འཇུག་གོ །ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་དུས་ཀྱི་རིམ་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་བྲལ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །འདུས་མ་བྱས་པར་བརྟགས་པའི་རྟག་པས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་ཡེ་གནས་སོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་བརྟག་པ་དབང་པོ་ལ་སོགས་པར་སུས་ཀྱང་མི་བྱེད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞིང་མི་གཉིས་པ་སྟེ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་ཏེ། སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་དུས་ཀྱི་རིམ་པ་ཐ་དད་པ་དང་བྲལ་བ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་མྱོང་བ་ཐོག་མ་དང་བར་དང་ཐ་མའི་སྐད་ཅིག་པའི་ཡན་ལག་ཐ་དད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མ་ལས་བྱུང་བ། གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་སྔར་ཡོད་ལ། །རྒ་བ་འཆི་བ་ཕྱི་ནས་ནི། །སྐྱེ་ལ་རྒ་དང་འཆི་མེད་དེ། །སྐྱེས་ཀྱང་འཆི་བ་མེད་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་སྟེ། གང་ན་དེ་དག་ཐོག་དང་མཐར། །ལྷན་ཅིག་རིམ་དུ་མི་འཇུག་ན། །སྐྱེ་དང་འཆི་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཐམས་ཅད་དུ། །སྐྱེ་བ་ཅི་ཞིག་སྤྲོ་བར་བྱེད། །རྒ་བར་འཆི་བ་དེ་ཅི་ཞིག །རྒ་དང་འཆི་བ་མེད་པར་ནི། །དངོས་པོ་གང་ཞིག་ཡོད་པར་འགྱུར། །ཅེས་སོ། །གལ་ཏེ་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པར་མི་འགྱུར་ན་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཇི་ལྟར་ན་རྣམ་པར་གཞག །འོན་ཏེ་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དབང་གི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ལ་གནོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་དེ། དོན་དམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ནི། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་མཆོག་ཏུ་དག་ཅིང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་མྱོང་བ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་གང་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་ཤེས་པ་དང༌། དངོས་པོའི་ཕྱིར་བརྟགས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་
― DTG121_Page_0486 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཡང་ཡིད་ཆེས་པ་མེད་ཅེས་པ་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བ་ལས་འབྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་ཀྱི་གནོད་པ་འབྱུང་བའི་ལས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ཏེ། ཉན་ཐོས་རྣམས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་དེ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ཏེ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་བསླད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྟོགས་པ་མེད་དོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་གནས་སུ་སྣང་བ་རབ་ཏུ་གྱུར་བ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཀུན་གཞི་ནི་མེ་ལོང་ལྟ་བུར་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ཤེས་པར་རྣམ་པར་དག་ཅིང་གཉིས་སུ་མེད་པ་མིག་ལ་སོགས་པའི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སྣང་བ་མེད་ཅིང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རབ་ཏུ་ལོག་པར་གྱུར་བ་རྣམས་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་མིག་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་རབ་ཏུ་གྱུར་བ་ན་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཡེ་ཤེས་པ་དྲུག་གི་ནང་ན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་བྱ་བ་ནན་ཏན་གྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་བརྗོད་དོ། །དེའི་ཚེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་ལོག་པས་བདུན་རྣམས་ཀྱང་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་བདུན་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་རྒྱུ་དང་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་ཆོས་ལྔ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་བ་དེའི་ཚེ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ལྔ་པོ་བཤད་ཟིན་མོད་ཀྱི། གཞུང་བཤད་པའི་ཆེད་དུ་བྱས་ཏེ། ཡང་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ལ་མིང་དང་མཚན་མ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཉན་ཐོས་
― DTG121_Page_0487 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྣམས་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་གང་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་སོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ལ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ལྟ་བུར་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལྡོག་གོ །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལྡོག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་བདག་དང་བདག་གིར་ཆགས་པ་ལོག་པ་ན་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ལྡོག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་ཕན་པས་ཐམས་ཅད་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །རབ་ཏུ་དག་པའི་ས་ལ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནས་བདག་དང་བདག་གིར་མངོན་པར་ཆགས་པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་བཟུང་བ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཏེ། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དྲི་མ་མེད་པར་ནི་གཉིས་ཀྱི་དྲི་མ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །འོད་བྱེད་དུ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་འཁྲུགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའོ། །འོད་འཕྲོ་བ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པར་སྤྲོ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའོ། །ཤིན་ཏུ་དཀའ་རྒྱལ་དུ་ནི་རྒྱལ་བར་དཀའ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་དེ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཤས་ཆེ་བར་འགྱུར་རོ། །མངོན་པར་མཐུན་པ་དང་མི་མཐུན་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བའི་ཆོས་ལ་ཟབ་མོ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །རིང་དུ་སོང་བར་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་རྟོགས་ཤིང་ཁམས་གསུམ་གྱི་
― DTG121_Page_0488 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེ་ལྡན་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྷག་པར་འགྱུར་རོ། །མི་གཡོ་བར་ནི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། རྗོད་པར་བྲལ་ཞིང་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པས་སྟོང་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་དུ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལྟ་བུ་ལས་སངས་པར་མཛད་དེ། སྨོན་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཕྱིར་དེའི་སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་སུ་ནི་ཆོས་དང་དོན་དང༌། ངེས་ཚིག་དང༌། སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་ཐོབ་པས་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་གི་བསམ་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་བ་ཤེས་ཤིང་ཆོས་སྨྲ་བ་པོ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་དུ་ནི་ས་བཅུ་པོར་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་སྤངས་པས་དར་ལས་གཡོགས་པ་ལྟ་བུར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་སྣང་ངོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཉིད་དེ་ཁྱད་པར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པའི་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་རྩ་བ་ནས་ཕྱུང་བ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ། །གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་རངས་པར་མཛད་པའི་སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་གཞལ་དུ་མེད་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་སའོ། །དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་བཞུགས་ནས་ས་བཅུའི་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་གྱི་དབང་བསྐུར་བར་མཛད་དེ། དེར་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཆོག་ཏུ་འགྱུར། ཆོས་ལྔ་དང་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་དེ་ལྟར་སའི་གོ་རིམས་སུ་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་
― DTG121_Page_0489 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཕགས་པ་ས་བཅུ་བར་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །ཆོས་ལྔ་པོ་ནི་ལན་མང་པོར་བཤད་པས་ན་ད་ནི་དེ་དག་ལ་བདག་མེད་པར་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། མིང་དང་མཚན་མ་དང༌། རྟོག་པ་རྣམས་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བརྟགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་དུ་བསྡུའོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གྲུབ་པར་བསྡུའོ། །མདོར་བསྡུས་ན་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ནང་དུ་གཏོགས་སོ། །དེ་དག་དབྱེ་ན་ནི་ཆོས་ལྔ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་སྟེ། མིང་དང་མཚན་མ་དང་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་འཇུག་ཅིང་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་མཚན་མའོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་གཟུགས་ལ་མཛེས་པ་དང་མི་མཛེས་པར་རྟོག་པ་ནི་ཆོས་ལྔའི་ནང་དུ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཁྱད་པར་རོ། །གསུམ་གྱི་ནང་དུ་གཏོགས་པའི་བརྟགས་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་རྫས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཡུལ་མེད་དེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞིན་ནོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པ་ཙམ་གྱི་ཡུལ་གྱི་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཕྱེ་བའོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པར་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་བསླད་པ་འགོག་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་རབ་ཏུ་ཕྱེ་སྟེ་བཤད་པར་མཛད། བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་བྱམས་པས་དབུས་མཐའ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས་ནི་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་བསྡུས་ཏེ་འཆད་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཞིབ་ཏུ་འཆད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སྔ་མའི་ལེའུ་ལས་འབྱུང་བ། ཀུན་དུ་བརྟགས་པ་རྣམ་བཅུ་སྟེ། །གཞན་གྱི་དབང་ནི་རྣམ་པ་དྲུག །གྲུབ་པ་ལ་ནི་དབྱེ་བ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཟུགས་ནི་དབང་པོ་ལྔ་རྣམས་དོན། །ཞེས་པར་རྣམ་པ་བཅུར་དགོངས་པའི་
― DTG121_Page_0490 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དོན་དུ་བརྟག་གོ །མིག་ལ་སོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་པ་དྲུག་ནི་གཞན་གྱི་དབང་རྣམ་པ་དྲུག་གོ །གྲུབ་པ་དབྱེར་མེད་པ་ནི་བསམ་པ་མེད་པ། སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་གཉིས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང༌། བསྐྱེད་པ་དང༌། རྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་ནི་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པའི་དངོས་པོར་བདག་ཉིད་དུ་ཡང་མི་རྟོགས་ན། དབྱེ་བའི་རྣམ་པ་གང་གིས་འཛིན་པ་དང། །གཟུང་བའི་རྣམ་པ་དེ་ལ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་འབྱེད་པ་འཇུག་པ་ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་ཆོས་ལྔ་དང་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ས་བཅུ་རྟོགས་པ་དང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་འཁོར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇུག་པ་དང་རྣལ་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལྡོག་པ་སྟེ། དབང་ཐོབ་པ་ན་ཉོན་མོངས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལྡོག་གོ །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་དྲུག་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དཔྱད་པ་དང་པོའོ།། །།དེ་ནས་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལ། བདག་མེད་པ་གཉིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། མིང་དང་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བདག་གི་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། དེ་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་གང་དག་གིས་མིང་དུ་བརྗོད་ཅིང་འདི་ནི་གླང་པོ་དང༌། རྟ་དང༌། ཤིང་རྟ་དང༌། རྐང་ཐང་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དེ་བཞིན་དུ་འདི་ནི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་
― DTG121_Page_0491 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཚན་མ་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་གང་གིས་མིང་དང༌། མཚན་མ་མེད་དམིགས་ཤིང་ཕན་ཚུན་གློ་བུར་དུ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་འཇུག་པ་རྟག་པ་མེད་པ་དང་ཆད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་ལྷུང་བར་མི་བྱེད་པས་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་མིང་དངོས་པོར་མི་བྱེད། མཚན་མ་དངོས་པོར་མི་བྱེད་དོ། །སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་སྐུར་པའི་མཐའ་གཉིས་སུ་ང་པར་ལྟ་བ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་མིང་དང་མཚན་མའི་དོན་མི་འཇུག་པར་ཤེས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་འདི་ཡིན་པར་བཤད་དོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ནི་སྣང་བ་མེད་པའི་རྟོགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་སྟེ། དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་ནས་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་ངན་སོང་གི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པས་གཡེངས་ཏེ། གང་གིས་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མིང་དུ་བརྗོད་པ་སྟེ། དེ་ནི་མིང་དུ་འཛིན་པའོ། །གཟུགས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་ནི་དེའི་འཁྲུལ་པའི་མཚན་མའོ། །གང་གིས་བུད་མེད་དང་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པ་མཛེས་པ་དང་མི་མཛེས་པའི་མཚན་མ་འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །དེ་ལྟར་འཁྲུལ་པའི་སེམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་རྣམ་པར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་གཞན་གྱི་དབང་ལ་ཡང་མིང་དང༌། མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཆོས་སུ་འབྱེད་པ་རྣམས་ནི་འཁོར་བ་ལ་ཡོད་དོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་གང་གི་ཚེ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ་བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རབ་ཏུ་
― DTG121_Page_0492 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དགའ་བ་ཐོབ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་འདི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བར་བཤད་པའོ། །དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་ནས་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་ངན་སོང་གི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་ལོག་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་རྟག་པ་དང༌། གཅིག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདག་གི་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པས་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཐར་པའི་རྒྱུ་མི་ཤེས་ཏེ་རྟག་པའི་བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་ཕྱིར། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་སྙེམས་པས་སྲེད་པའི་མེར་ཕྱེ་མ་ལེབ་བཞིན་དུ་ལྟུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བ་ལས་གསུངས་པ། གང་བ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། ཐལ་བ་དང༌། དྲི་མ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པར་ཐར་པ་ལ་ནོར་པར་ལྟ་བས་གཞན་དག་ཀྱང་ལོག་པའི་ཤེས་པ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་རང་བཞིན་གསུམ་པོ་ཆོས་ལྔའི་ནང་དུ་འདུས་སམ། འོན་ཏེ་རང་གི་མཚན་དུ་གྲུབ་པའམ། ཅི་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་རང་བཞིན་གསུམ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་དང༌། བདག་མེད་པ་གཉིས་ཀྱང་འདུས་སོ། །དེ་ལ་མིང་དང་མཚན་མ་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །གང་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་གནས་ཤིང་ཞུགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བསྒྲགས་པ་ཉི་མ་དང་འོད་ཟེར་ལྷན་ཅིག་བཞིན་དུ་དུས་གཅིག་ཏུ་བྱུང་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་ནི་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཞན་གྱི་དབང་ཞེས་བྱའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་མི་འཇིག་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མཚན་ནི་དབྱིབས་ཏེ། བུད་མེད་དང་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་སོ། །དེ་ལ་མིང་ནི་གདོས་པ་ཞེས་སམ་གོ་ཆ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་འདུས་པའི་གཞན་གྱི་དབང་
― DTG121_Page_0493 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྟེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བྱས་པ་ནི་སྔར་བཤད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཅིང༌། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཞེས་པར་རོ། །གསུམ་གྱི་ནང་དུ་གཏོགས་པའི་བརྟགས་པ་ནི་ཡུལ་མེད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་གསུངས་པ། བརྟགས་པ་ནི་ཡི་རང་བཞིན་གྱིས། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་ཏེ། །གཞན་དབང་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །མི་རྣམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྐྱེ། །གང་ཚེ་གཞན་དབང་རྣམ་རྟོག་གི །རྣམ་པར་སྤངས་ཏེ་དག་པ་ནི། །གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ། །མདོ་སྡེ་མདོ་སྡེར་ངས་བསྟན་ཏོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་མི་འཇིག་པ་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་པ་ན་མི་དམིགས་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིང་དང་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་གནས་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་གློ་བུར་གྱི་རྣམ་པར་དང་བྲལ་བ་མི་གཉིས་པ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་སོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་ནི་སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་པ་འབྲེལ་པའི་རྟག་པས་རྟག་པ་སྟེ། གསེར་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་མི་འཇིག་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། འཁོར་བའི་དུས་སུ། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་སྣང་བ། །ཀུན་གཞི་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་སྟེ། །རྣམ་བརྒྱད་རྣམ་དགུ་དེ་བཞིན་དུ། །རྒྱ་མཚོ་རླབས་རྣམས་བཞིན་དུའོ། །ཞེས་བྱ་བར་ལན་དུ་མར་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་པས་བདག་དང་བདག་གིར་ཆགས་པས་འཁོར་བར་འཇུག་གོ །བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པ་རྣམས་གཉིས་ཞི་བས་བདག་མེད་པ་གཉིས་སྐྱེའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། ས་རྣམ་
― DTG121_Page_0494 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པར་དབྱེ་བའི་མཚམས་སྦྱར་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྣང་བ་དང་ཅས་པ་དང་སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འབྱེད་པས་སའི་མཚམས་སྦྱོར་བར་བཤད་དོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོར་བསྡུས་པའི་ཚིགས་བཅད་ནི། ཆོས་ལྔ་དག་དང་རང་བཞིན་དང༌། །རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་པོ་ཉིད་དག་དང༌། །བདག་མེད་རྣམ་པ་གཉིས་པོར་ནི། །ཐེག་ཆེན་ཐམས་ཅད་འདུས་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལས་ཆོས་ལྔ་ནི་མདོ་སྡེ་བརྩམས་ནས་ལན་དུ་མར་བཤད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མཚན་མ་དང༌། གཟུགས་དང༌། དབྱིབས་སུ་བསྟན་པ་དེ་ལྟར་བཤད་པར་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། བསླད་པའི་མཐུས་མགོ་འཁོར་བ་དང་བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣང་བ་སྟེ། དེ་ལ་མིང་ནི་གདོས་པ་དང་གོ་ཆ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གིས་ཡི་གེ་དང༌། ཚིག་དང༌། བརྗོད་པའི་མཚན་ཉིད་རྗོད་ཅིང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོགས་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པའི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གང་གི་ཚེ་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོའི་མཚན་མ་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ། མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་བསླད་པ་དང་བྲལ་བ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་གསེར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་རྟག་པར་གནས་སོ། །རང་བཞིན་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཏེ། སྲིད་པ་དང་ཐར་པའི་གནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའོ། །རྣམ་གྲངས་སུ་ཀུན་གཞི་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་གཏོགས་བར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་པོ་ནི་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་དང་བདུན་ནོ། །བདག་མེད་པ་གཉིས་པ་གཉིས་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་གང་སྐད་ཅིག་པ་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་དང༌། འབབ་ཆུ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་བདག་དང་གང་ཟག་ལ་སོགས་པར་བརྟགས་པའི་རྟག་པ་མེད་དོ། །མ་
― DTG121_Page_0495 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ཏེ། རྟག་པ་ནི་རིམ་དང༌། ཅིག་ཅར་གྱི་དོན་བྱེད་པར་འགལ་བའི་ཕྱིར་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་དོ། །དེས་ན་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཅིའང་མེད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་མ་གཏོགས་པར་གསེར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་མ་གཞན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བས་རྟག་པར་དགོངས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བའི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་ཚུལ་དུ་གསུངས་པ་ནི། མིང་དང་མཚན་མ་ཀུན་རྟོག་པ། །རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ། །ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་དེ་བཞིན་ཉིད། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་སྟེ། གསུམ་གྱི་ནང་དུ་ལྔ་བསྡུ་བ་ནི་མིང་དང༌། མཚན་མ་དང༌། ཀུན་དུ་རྟོག་པ་རྣམས་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་དྲུག་པ་ལས་ཆོས་ལྔ་དཔྱད་པ་གཉིས་པའོ།། །།དེ་ནས་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གང་འདི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསྟན་པ་བརྗོད་པ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འདས་པ་དང༌། མ་བྱོན་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་དོ་ཞེས་གསུངས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ཅིར་དགོངས་ཤེ་ན། བྱེ་མའི་རྣམས་ལ་ནི་ཚད་ཡོད་ཀྱི། དུས་གསུམ་དུ་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལ་ཚད་མེད་དོ་ཞེས་དེ་ལྟ་བུར་གསོལ་བ་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། སྒྲ་ཇི་བཞིན་གྱི་དོན་དུ་གཟུང་བར་མི་བྱ་སྟེ་ཞེས་སོ། །སྐྱི་བུང་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་སླ་བའི་ཕྱིར་དཔེ་ཙམ་དུ་མང་པོ་གཞག་པར་གསུངས་སོ། །ཨུ་དུ་མ་ཝཱ་རའི་མེ་ཏོག་གི་དཔེས་ནི་རབ་ཏུ་དང་བ་རྣམས་ལ་ཐོབ་དཀའ་
― DTG121_Page_0496 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བར་གསུངས་སོ། །དེས་ན་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། དོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་བྱའི། ཡེ་གེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་མི་བྱ་ཞེས་སོ། །སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་དུ་མ་ལ་ཐབས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་དགོངས་པའི་དོན་ཐ་དད་པ་དུ་མར་འཇུག་གོ །དེའི་ཕྱིར་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དམ་པའི་ཆོས་ཇི་ལྟ་བུར་རིགས་པ་དེ་ལྟ་བུར་གཟུང་བར་བྱའོ། །གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མའི་ཆོས་དང་མཐུན་པར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྒྲའི་དོན་དུ་མ་སྟོན་པར་མཛད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་མང་བ་དང༌། དག་པ་དང༌། མི་ཟད་པ་དང༌། འཁྲུག་པ་མེད་པ་དང༌། གཙང་བ་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པའི་ཚིག་གི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་མའི་སྒྲ་རྣམས་འབྱུང་གི །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང༌། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེར་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་མི་འཇུག་གོ །སྣང་བ་མེད་རིང་གཉིས་སུ་མེད་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མའི་ཁྱད་པར་དུ་སྣང་བ་དཔེར་འཇོག་པར་མི་མཛད་དོ། །འོན་ཀྱང་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་བྱེ་མ་ལ་སོགས་པའི་དཔེ་རྣམས་གསུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་དགོངས་པ་ན་མེ་ལྟ་བུར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ཞེས་གཞག་གོ །གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་ནི་འབྱེད་པའི་ཐ་སྙད་ཡོད་ཀྱི་བརྗོད་དུ་མེད་པས་ན་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་རྣམས་ལ་ནི་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པས་གང་གཱའི་བྱེ་མ་དང་འདྲ་བར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་མཉམ་པས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་པའོ། །དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་དྲི་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་
― DTG121_Page_0497 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་བཤད་པ་ནི་ཆོས་མངོན་པ་ལས་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་སྟོབས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱི་བླང་བ་དང་དོར་བའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་སྟོབས་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མཛའ་བ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྐྱེ་པོ་རྣམས་ལ་བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཤིན་ཏུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་སའི་རྡུལ་རྣམས་མེའི་ཁམས་དང་འབྲེལ་ཡང་མི་ཚིག་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མི་འཇིག་གོ །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འོད་ཟེར་སྣང་བ་ཟད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཐའ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་སྤྲུལ་པ་སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཆད་པ་ཡིན་པས་ན་འཁོར་བར་འཇུག་པ་ཡང་མེད་ལྡོག་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་དང་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐུ་ལས་སྲིད་པར་འཇུག་པར་འགྱུར། བདག་མེད་པར་འགྱུར། བདག་མེད་པ་གཉིས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྲིད་པར་འཇུག་པ་ནི་ཆད་དོ། །འོ་ན་ལྡོག་པར་ཅིས་ན་མི་འགྱུར། ཐུགས་རྗེས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ནི་ལུས་མེད་དེ། །ལུས་དང་ལྡན་པ་ལ་འཇིག་པ་ཡོད་ཀྱི་ལུས་དང་མི་ལྡན་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆུད་པ་ལ་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་གི་དང་གི་སྨོན་ལམ་གྱི་བདེན་པ་མི་འདོར་རོ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་ལ་ཕན་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་བདེ་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཐོག་མར་ཡོངས་སུ་མཁྱེན་པའི་ཐུགས་རྗེ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྟོང་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་རྟགས་པ་དང༌། བདག་དང་བདེ་བ་དང༌། གཙང་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་དེ་དག་ལ་བདག་ཅག་གིས་
― DTG121_Page_0498 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་རབ་ཏུ་ཆུད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚེ་ན་གང་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྱུང་ངོ༌། །དག་པའི་དངོས་པོར་གྱུར་པ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་དང༌། འཇུངས་པ་དང༌། གཞན་ལ་གནོད་པ་དང༌། འདོད་ཆེན་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། གཡོ་དང༌། སྒྱུ་དང༌། ལེ་ལོའི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བའི་དམ་པ་རྣམས་ལ་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པ་མ་གཏོགས་པ་བྱ་བ་གཞན་ཅི་ཡོད། བདག་ཏུ་ཆགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་བདག་གི་དོན་དུ་ཡོད་ཀྱི། གང་ལ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་མེད་པ་དེ་ལ་གཞན་གྱི་དོན་ལེགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དུས་ཀུན་དུ་རྣམ་པར་གནས་སོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །གཞན་ལ་ཕན་པ་མཛད་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་དོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཇི་སྲིད་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་འདས་པ་དེ་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་བཞུགས་སོ། །ཆོས་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འབབ་པའི་རྒྱུན་དུམ་ཐུན་པར་འཇུག་པ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་ནོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པས་ཉོན་མོངས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་ཏེ། ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གང་གི་སེམས་སྣང་བའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་གནས་ང་ལེན་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུན་རྣམ་པར་ལོག་ཅིང་རང་གི་གནས་ཤིན་ཏུ་གྱུར་པའི་ཐར་པ་ཡིན་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འཇིག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། གཙང་བ་དང༌། བདེ་བའི་དངོས་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་ན་ཐར་པར་འགྱུར་ཏེ། ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རང་གི་གནས་ཤིན་ཏུ་རབ་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་ཐར་པ་ཡིན་གྱི། སེམས་
― DTG121_Page_0499 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཇིག་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཐར་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གསེར་གྱི་དྲི་མ་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་ན་ཐར་པའོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །འཁོར་བའི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐའ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཁྱད་པར་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཁྱད་པར་དང་བྲལ་བའོ། །དེར་ནི་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་འཇིག་པ་དང་སྐྱེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དོ། །སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་རྟག་པ་ཉིད་མྱོང་དུ་ཟིན་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་བསྟན་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ལན་གྲངས་མང་པོར་བཤད་པའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་དྲུག་པ་ལས་གང་གཱའི་བྱེ་མ་དང་འདྲ་བར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དཔྱད་པ་གསུམ་པའོ།། །། འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ་ལ་ཅི་དགོངས་ཤེ་ན། ཁ་ཅིག་ནི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་ཕྱིར་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་དེ། སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་དེ་དག་གསལ་བར་སྐད་ཅིག་པའོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སྐད་ཅིག་པར་ཡང་ཡིད་ཆེས་ན་གང་དག་ཡང་རི་ལ་སོགས་པ་གཟུང་བ་སྣང་བ་རྣམས་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་འདྲ་བའི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ཐ་དད་མེད་ན་ཇི་ལྟར་སྐད་ཅིག་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་སྐད་ཅིག་པ་དང་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་ཇི་ལྟར་འཇུག་ཅེས་དེ་སྐད་བསྟན་པ་ཀུན་གཞི་དང་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་དགོངས་ཏེ། དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ལས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་དང༌། འཇིག་རྟེན་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། ཟིན་པ་དང༌། མ་ཟིན་པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མདོར་ན་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སེམས་
― DTG121_Page_0500 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང༌། ཡིད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སེམས་དང་ཡིད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་རྒྱས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་སོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཟག་པ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་ན་ཟག་པ་མེད་པ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསལ་བར་བཤད་པའོ། །སེམས་དང། ཡིད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་བརྟས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོ་རིས་དང༌། ངན་སོང་གི་རྒྱུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བཅུ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་དང༌། གནོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ལ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐུས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་སོ། །རྨི་ལམ་བཟང་པོ་དང་རྨི་ལམ་ངན་པ་མཐོང་བ་ལྟ་བུར་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པར་སྨིན་པར་སྣང་བས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ཚོགས་སོ་སོར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་སྐད་ཅིག་མའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྒོས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་རྣམས་འབྱུང་ངོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྒོས་པས་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་ཕྱིར་མཚམས་སྦྱོར་བས་རྟག་པ་དང༌། ཆད་པ་དང་བྲལ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྟག་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པར་བརྟགས་པ་རྣམ་པར་གཅད་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པར་དགོངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སྟོན་པས་བརྟགས་པའི་ཚིག་གོ་ཞེས་འབྱུང་སྟེ། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སུས་ཀྱང་མ་བྱས་པས་ན་འདུས་མ་བྱས་པའོ། །སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དུ་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ཏེ་ལན་དུ་མར་བཤད་པའོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་ནི་
― DTG121_Page_0501 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྐད་ཅིག་པ་རྣམས་སོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་སྟེ། རང་གི་སེམས་སྣང་བ་མ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགག་པ་ན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁ་དོག་དང༌། ང་རོད་དང༌། དབྱིབས་སུ་ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་ནི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བའི་བག་ཆགས་འགག་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུའོ། །ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་མི་དམིགས་པ་དེ་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་གྱུར་ཏེ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་གཟུགས་མཛེས་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཟག་པ་མེད་ཅིང་རྟག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྒོས་པ་མི་འགྱུར་བར་གྲུབ་པས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་གོ །རྡོ་རྗེ་དང་གསེར་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་རྟག་པ་སྟེ། ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པས་བསྐལ་པར་བཞག་ཀྱང་ཟད་པ་མེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་གཙང་བའི་དངོས་པོ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་ཉོན་མོངས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་དང༌། སྟོང་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ཆོས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཐུགས་རྗེ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཆོས་སྟོན་པ་ཡང་འབྱུང་ངོ༌། །དེས་ན་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སྤང་གི །དགེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་སྟོན་པ་དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་མེད་དེ། སྒྲིབ་པ་ཟད་པས་འགྲོ་བ་ལ་ཕན་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་དགེ་བ་སུས་དགག །ཇི་ལྟར་མདོ་སྡེ་འདིར་གསུངས་པ། མཚན་ཉིད་དང་ནི་བྱ་བ་དང༌། །དངོས་པོར་མྱ་ངན་ང་མི་འདའ། །རྣམ་རྟོག་རྣམ་ཤེས་བཟློག་པ་ན། །ང་ནི་མྱ་ངན་འདས་པའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེར་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤོང་བར་དགོངས་པ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་གསོལ་པའི་ལན་དུ་ཆོས་སྟོན་པ་ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང༌། འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་དྲུག་པ་ལས་སྐད་ཅིག་མར་འཇིག་པ་དཔྱད་པ་བཞི་པའོ།། །།
― DTG121_Page_0502 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་གསོལ་པ། གང་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་ན་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ་ཞེས་པ་དེར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་སྟེ། བདག་དང་བདག་གིར་མངོན་པར་ཆགས་ཏེ། འབྲས་བུ་རེ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་བའི་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་དུ་མངོན་པར་ཆགས་ཏེ་འབྲས་བུ་རེ་བར་ཞུགས་པ་ན། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པའི་རང་གི་སེམས་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། མཛེས་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཞིགས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མི་མཐོང་ངོ༌། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་རང་གི་སེམས་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ལ་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱི་སྲ་བ་དང་གཤེར་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་དེ་ལྟར་མངོན་པར་ཆགས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ཕྱིའི་དོན་དུ་མངོན་པར་ཆགས་པ་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང༌། བདེ་བའི་ཕྱིར། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལས་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་དང༌། ཟང་ཟིང་དང་མི་འཇིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བར་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་རྟོགས་ཤིང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་མངོན་པར་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཡང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་
― DTG121_Page_0503 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བདག་མེད་པར་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྐད་ཅིག་འཇིག་ཅིང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མའི་མཐའ་སྟོང་པ་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོང་ཞིང་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་འབྲེལ་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པ་ལྷག་པའི་ཆོས་དང་བྲལ་བ་མི་གཉིས་པ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་ཞིང་བརྗོད་དུ་མེད་པར་གསུངས་པའོ། །སྐད་ཅིག་པ་དང་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པར་རྟག་ན་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས། ཇི་ལྟར་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་པར་འབྱུང་བ་དེ་ལྟར་འདིར་ཡང་དགོངས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་ཆོས་ཉིད་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དགོངས་པ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། སྟོང་པ་མི་རྟག་སྐད་ཅིག་པར། །འདུས་བྱས་ལ་ནི་བྱིས་པ་རྟོག །འབབ་ཆུ་མར་མེ་ས་བོན་དཔེས། །སྐད་ཅིག་པ་ཡི་དོན་དུ་རྟོག །ཅེས་པ་སྟེ། འབབ་ཆུ་དང་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ། རྨི་ལམ་དང༌། མིག་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དབང་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ནོར་བའི་རྣམ་པ་རྣམས་ནི་མེད་བས་ན་དེར་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པར་ཅི་ཞིག་རྣམ་པར་རྟོག་ཅེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །འོན་ཏེ་གཞན་གྱི་དབང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་ན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་གཞན་ལ་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་ཇི་ལྟར་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་ཞེས་དེ་སྐད་དུ་ཐུགས་དོགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་བཀའ་སྩལ་པ། བྱེད་པ་མེད་ཅིང་སྐད་ཅིག་པ། །དབེན་པ་མེད་པ་སྤངས་པ་དང༌། །ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི། །སྐད་ཅིག་དོན་དུ་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དོན་དམ་པར་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པར་གྲུབ་པ་སྟེ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེ་ལ་གནོད་པ་མེད་ཅིང་རང་བཞིན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ན་ཡོད་དོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་བྱེད་པ་མེད། བྱེད་པ་གང་གིས་ཀྱང་སུ་ཡང་མི་བྱེད་དེ། ནམ་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་པ་དེ་ནི་སྐད་ཅིག་པ་གཉིས་པོ་མེད་ན་སུ་ཞིག་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་
― DTG121_Page_0504 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མངོན་པར་འབྲེལ་པར་འགྱུར། ཇི་ལྟར་ལུང་སྟོན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་པོ་ནི་རང་དབང་ཅན་དང༌། བྱ་བ་འདོད་པའི་གཙོ་བོ་ནི་ལས་དང༌། སྒྲུབ་པའི་མཆོག་ནི་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་རྟོགས་པ་ནི་རྒྱུན་རྟག་པར་བརྟགས་ཏེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཤེས་པ་ལ་འདིས་བྱེད་དོ་ཞེས་ནི་རིགས་སོ། །གང་ཡང་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་པོ་གཉིས་ལས་དབེན་ཞིང་མི་གཉིས་པ་དེ་ནི་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་པོར་འབྱེད་པའི་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བས་ན་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་སྐད་ཅིག་པ་ལ་མེད་དོ། །བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་ཡང་མེད་དེ། ལན་དུ་མར་སྒྲུབ་པའོ། །དེས་ན་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་སྐད་ཅིག་པའི་དོན་ནོ་ཞེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ཏོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ནི། །བྱུང་བ་མེད་ཅེས་སེང་གེའི་སྒྲ། །དེ་ཉིད་སྒྲུབ་པར་མཛད་པས་ན། །སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པར་ནི། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ང་མི་འཆད། །དངོས་པོ་རྣམས་ནི་རྣམ་རྟོག་པ། །བར་ཆད་མེད་པར་འགྲོ་བར་གཡོ། །ཞེས་པ་སྟེ། སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པའི་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་གི་རིམ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་མི་འཆད་དོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། མི་རྟག་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྒྱུན་དུ་གནས་པ་ལ་འཆད་དོ་ཞེས་དགོངས་པའི་དོན་དུ་བརྟག་གོ །སེམས་ནི་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ཡི། །རྒྱུ་ནི་མ་རིག་དེ་ཡིན་ཏེ། །ཇི་སྲིད་གཟུགས་དག་མི་ཤེས་པ། །དེ་སྲིད་བར་དུ་དེ་གནས་ཅི། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིས་འདི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱེད་པ་པོར་འབྲེལ་ཏེ་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རིམ་གྲོ་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་གཡོ་བ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མ་རིག་པ་སྟེ། བྱེད་པ་པོར་རང་དབང་ཅན་གྱིས་གནས་པའི་ལས་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་པོར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུར་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བྱེད་པ་པོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བར་གདགས་སོ། །སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ནི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་མེད་པར་འགྱུར། བདག་ཏུ་ཆགས་པ་མེད་ན་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་དོན་དུ་ལས་མི་བྱེད་དོ། །སེམས་རྣམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་བསླད་པས་བདེ་བ་
― DTG121_Page_0505 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང། སྡུག་བསྔལ་དུ་འབྱེད་པས་དབྱེ་བ་ན་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་བོ། །དེར་གླེངས་པ། གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་ན་དུས་གཞན་དུ་དེ་ཉིད་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་པར་ཇི་ལྟར་ན་འགྱུར། དེ་ནི་འདྲ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་འཇུག་སྟེ། སྐྲ་དང་རྩྭ་ལ་སོགས་པ་བཅད་ནས་ཡང་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་གྱི་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་འདྲ་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པར་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་ཏེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མཚམས་སྦྱོར་གནས་སྟོན་པར་མཛད་པ། རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་སྙོམས་འཇུག་དང༌། །གསེར་དང་རྒྱལ་བའི་རིང་བསྲེལ་དང༌། །འོད་སྣང་གནས་ཀྱི་གཞལ་མེད་ཁང༌། །འཇིག་རྟེན་རྒྱུ་ཡིས་འཇིག་པ་མེད། །ཅེས་པ་སྟེ། རྒྱུས་བཏབ་པ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དུ་བསྐལ་པར་འཁོར་བར་ཡང་གནས་ཏེ། ཇི་ལྟར་གསེར་དང༌། བདེ་བར་གཤེགས་པའི་རིང་བསྲེལ་དང༌། རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། འོད་སྣང་བའི་གཞལ་མེད་ཁང་དང༌། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ལུས་ལ་སོགས་པ་བསྐལ་པའི་གནས་བསྟན་ནོ། །ཁ་ཅིག་ནི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་སྡོད་པ་མེད་པར་སྐད་ཅིག་པ་དེ་ཉིད་ལ་སེ་གོལ་གྱི་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་རྣམ་པར་འཇིག་གོ །གནས་པ་རྣམས་དང་ཐོབ་པའི་ཆོས། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །དགེ་སློང་ཉིད་དང་ཤེས་ཐོབ་རྣམས། །སྐད་ཅིག་མར་ནི་ཇི་ལྟར་མཐོང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རྒྱུན་རྟག་པས་རྟག་པ་ཉིད་དུ་དགོངས་པའོ། །གལ་ཏེ་དེ་དག་རྣམས་ཀྱང་སྐད་ཅིག་པ་གཅིག་ཏུ་གནས་སུ་ཟིན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཁོ་ན་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་དང་དགེ་སློང་ནི་དགེ་སློང་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནའི་གླགས་སུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འདྲི་བའི་སྐད་ཅིག་པ་གཞན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པར་འགྱུར་ན་ནི་དེས་ན་སྐད་ཅིག་པའི་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དགོངས་པས་སྐད་ཅིག་པ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ལ། མུ་སྟེགས་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལྟ་བུར་རྟག་པའི་དངོས་པོར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
― DTG121_Page_0506 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེ་མ་སྐྱེས་པས་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །སྒྱུ་མ་དྲི་ཟའི་གྲོང་ལ་སོགས། །གཟུགས་རྣམས་ཇི་ལྟར་སྐད་ཅིག་པ། །འབྱུང་བ་མ་ཡིན་གཟུགས་རྣམས་དང༌། །འབྱུང་བ་དེ་དག་གང་དུ་སོང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པས་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་རྣམས་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་སྒྱུ་མ་དང༌། རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་དབང་གི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་མ་སྐྱེས་པས་ན་དེར་སྐད་ཅིག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ནར་ཅི་ཡོད། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་མངོན་པར་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་དང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་ལས་ལྷག་པར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་བོ། །བཙུན་གཙོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣལ་འབྱོར་དམ་པ་ལ། རྣལ་འབྱོར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་མཆོག་ཆོས་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སའི་དབང་པོ་རྣམས་རྣལ་འབྱོར་དམ་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིན་ནོ། །གང་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་པར་སྒོམ་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པས་མཛེས་པ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་པའི་ངང་ཚུལ་དུ་བྱེད་དེ། ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་ནས་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིགས་ཏེ་མི་དམིགས་པ་དེ་ན། གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའོ། །གང་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ནི་མི་འཇུག་པར་བཟོད་པ་དེ་ནི་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཛིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་འཇུག་པ་ནི་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་གང་གིས་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོང་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྨད་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་ཅིང་རྣལ་འབྱོར་དང་མཐུན་པར་མཐོང་བས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྡོག་པའི་ཕྱིར། དེ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་པ་ནི་ནམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་སྦོམ་པོ་དང༌། ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་
― DTG121_Page_0507 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཞིགས་ཏེ། མི་དམིགས་པ་དེ་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །གང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཛིན་པར་མི་ལྟུང་བ་དེ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་རྣམ་པར་བཟློག་པའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་མངོན་པར་ཆགས་པར་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་ཏེ། བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ནམ་རང་གི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། བློ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་བར་དུ་རབ་ཏུ་ཕྱེན་མཐའ་གཉིས་སུ་མི་ལྟུང་ཞིང་གནས་རབ་ཏུ་གྱུར་པ་མངོན་དུ་འགྲོ་བ་མི་འཇིགས་པས་བདག་གི་འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་པ་སྟེ། ནམ་བློ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་དེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བས་སྦོམ་པོ་དང་ཕྲ་མོ་རྣམ་པར་གཞིག་ཅིང་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་མི་ལྟུང་ཞིང་མི་དམིགས་པ་དེ་ནི་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བའི་ཤེས་པའི་ལོག་པར་གྱུར་ཏེ། བསམ་པ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་མེད་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་མཚན་མ་མེད་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་དང༌། ཐབས་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌། སྟོབས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐོག་མར་བྱས་པ་ལས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། ས་བཅུའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་ས་བཅུར་འབྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་དབྱེ་བས་ཕྱེ་བ་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་འཇུག་གོ །དེ་ལྟར་ན་དེས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པར་གྱུར་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དཔྱད་པའོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་དྲུག་པ་ལས་ས་དང་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་དཔྱད་པ་ལྔ་པའོ།། །།དེ་ནས་ཡང་བཅོམ་ལྡན་
― DTG121_Page_0508 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ་ཞེས་པའོ། །ཅིའི་སླད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་བར་ལུང་བསྟན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་ཅི་དགོངས་ཤེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བས་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་གདོན་མི་ཟ་ཞེས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་ཀྱང་བསམ་པའི་དོན་ལ་གསུང་པར་འགྱུར་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འདོད་པ་བསལ་བའི་དོན་དུ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་སུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་བར་ལུང་བསྟན་ཏོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གང་གི་ནུབ་མོ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ནས་གང་གི་ནུབ་མོ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེའི་བར་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་མ་གསུངས་མ་བཤད་ཅེས་བྱ་བ་དེར་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་པ་ནི་ཇི་བཞིན་དུ་སྔོན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ངས་ཀྱང་ཆོས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཤད་ཀྱི། སྔར་མེད་པ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགོངས་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་རྟག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ལགས་ཏེ། མི་རྟོག་མི་དཔྱོད་པར་འཕྲུལ་པ་དག་ཀྱང་སྤྲུལ་ནས་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱ་བ་མཛད་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཐ་དད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བཤད། ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ཡང་ཁོར་མོར་རྟག་ཏུ་ཞམ་འབྲིང་དུ་འབྲང་ཐོག་མའི་མཐར་མི་འདོགས་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འདོགས། བདུད་དང་བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་དང། ལས་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམས་དང༌། བྲམ་ཟེའི་བུ་མོ་ཙཉྩ་དང༌། མཛེས་མ་ཀུན་དུ་རྒྱུ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་བཀྲུས་བཞིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དག་གདའ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནོངས་པ་དག་མ་སྤངས་པར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
― DTG121_Page_0509 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བར་བསྟན་པ་དེ་དག་ཕན་ཚུན་དུ་འགལ་བ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་སྤངས་པར་གསུངས་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མ་ལུས་པའི་དབྱིངས་ལ་ཡང་དགོངས་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་རྣམས་ཀྱང་རབ་ཏུ་སྤྲོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་འདི་དང༌། གཞན་དག་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་རྣམས་གང་དག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འདོད་པ་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་འདོད་པ་ལས་བཟློག་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་རབ་ཏུ་སྤྲོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤྲུལ་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དག་གིས་ལུང་བསྟན་གྱི། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་དགོངས་ནས་ཉན་ཐོས་ལུང་བསྟན་ཏོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་མེད་མོད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པར་བསྒོམས་པས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་འབྱུང་བའི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་སྟེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་རྟོགས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་གསུམ་དུ་ཡང་བྱེ་བྲག་མེད་དོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་ངོ༌། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དེ་ཡང་མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་བག་ཆགས་དང་བཅས་ཏེ་སྤངས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་མཛད་པ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་མཐོང་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཟློག་པའི་
― DTG121_Page_0510 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ཕྱིར་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་མཐོང་བ་ལ་བསྒོམ་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་བཟློག་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ངག་པར་འགྱུར་རོ། །སྔོན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ལུས་ལ་དགོངས་ཏེ་སྔོན་དང་ཕྱིས་མེད་པ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྔོན་བཤད་པའི་ཡི་གེ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མི་རྟོག་མི་དཔྱོད་པར་ཆོས་འཆད་དེ། མཁྱེན་བཞིན་དུ་མཛད་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉམས་པ་མེད་པ་དང༌། མི་རྟོག་མི་དཔྱོད་དོ་ཞེས་པ་སྟེ། དྲན་པ་ཉམས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་རྫོགས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྐུ་ལ་བཞུགས་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་དངོས་པོ་ཆོས་སྟོན་ཅིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ཐམས་ཅད་མཛད་དོ། །བསླད་པ་ལྟ་བ་དུ་མར་ལྟུང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པས་དཀྲུགས་པ་རྣམས་ལ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྩོད་པ་དང༌། ལན་གླན་པ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། བདུད་ཕམ་པར་བྱེད་ཅིང་ཐབས་དུ་མར་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ནི་སངས་རྒྱས་སུ་ལུང་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ངོ་བོ་ནི་དོན་དམ་པ་ཕའི་ཚུལ་ཉིད་སྟོན་ཏོ། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་གཟུང་བའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་ཀྱིས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་བསྟན་ནས་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པས་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དམ་པའི་ཚུལ་ལ་གཟུང་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་སྟོན་ཅིང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྣམ་པ་མང་པོ་མཛད་དོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་བདུད་ཀྱལ་ཀ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་གྱིས་ཆོས་ཀྱི་བར་ཆད་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་བཙུན་གཙོ་འཕགས་པ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ཆ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་སྐྱོ་བར་བྱེད་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུད་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་གསུངས་ཏེ། ཀྱེ་མའོ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་མི་རྟག་གོ་ཞེས་རྟོག་པར་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་མོས་པ་ཁ་ཅིག་ཡིད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་ནི་རྟག་པའི་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཆགས་པས་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པ་ཐོས་ཏེ། བདག་མེད་པས་སྐྲག་ཅིང་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པས་དོན་དམ་པའི་ཚུལ་ལ་མི་འཇུག་པ་དེ་དག་ལ་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་
― DTG121_Page_0511 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གཅིག་ཏུ་རྒྱུན་རྟག་པས་སྲིད་པ་དང༌། ཐར་པའི་གནས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་སྟོན་ཏོ། །སེམས་གཅིག་པོ་རྟོག་གོ་ཞེས་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བར་མངོན་པར་ཆགས་པ་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཆུད་པ་ཉིད་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་དགོངས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཁྱབ་པ་དང་རྟག་པ་སྟོན་ཏོ། །དེ་དེ་བཞིན་དུ་ཐབས་དུ་མས་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་དང༌། སྤྲུལ་པ་གཏོང་བར་གསུངས་ཀྱང་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོར་གྱུར་པ་སྟོན་ཏོ། །མོས་པ་ཐ་དད་པ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་གར་མཁན་གྱི་ཐབས་སྣ་ཚོགས་འདི་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྟེ། བྲོ་བ་དང༌། སྨན་ར་ས་ཡན་དང༌། མིག་རྩི་དང༌། གཏེར་མི་ཟད་པ་དང༌། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། ཕུག་དང་གཞལ་མེད་ཁང་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྣམ་པ་དུ་མ་སྦྱིན་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་རྣམས་སོ། །ལྷུང་བཟེད་བཀྲུས་བཞིན་དུ་སླར་ཇི་ལྟར་གཤེགས་ཤེ་ན། དེ་ནི་ཆོས་བཅུ་པ་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། བསོད་ནམས་ཆུང་ཞིང་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ཡི་ཆད་པ་བསྩལ་བའི་དོན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའོ། །དེ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་དང༌། ཆོ་འཕྲུལ་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མི་སྣང་བས་སྤང་བར་ནུས་ཀྱང་སྐུར་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་མཛད་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཆུང་ཞིང་སྐུར་པ་མང་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་མི་བདེ་བ་བསྩལ་བའི་དོན་དུ་ཙཉྩ་དང༌། མཛེས་མ་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་སྐུར་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་མཛད་དོ། །ལྷ་སྦྱིན་གྱིས་ཕ་བོང་ལས་ཡར་ཏེ་ཕོག་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་སུ་མཛད་པ་ནི་སེམས་ཅན་མང་པོས་སྨན་བྱིན་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དོན་དང༌། དེ་དུས་གཞན་དུ་སྐྱོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་བཅུ་པ་ལས་ལོག་པ་ལྷ་སྦྱིན་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐོབ་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆེ་བ་ཁོ་ནར་མི་དང་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྒྲོགས་པར་བྱེད་དོ། །གང་ཡང་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་མི་བདེན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་བོ། །དྲན་པ་མཉམ་པ་མེད་པ་
― DTG121_Page_0512 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དང། །མི་རྟོག་མི་དཔྱོད་པ་དང༌། བག་ཆགས་ཀྱི་ས་བཞི་སྤངས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བག་ཆགས་རྣམ་བཞི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་སྟེ། དེ་དག་ཏུ་བསྟན་པ་དང༌། མི་བདེན་པའི་བག་ཆགས་ནི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། ལུང་དུ་མི་སྟོན་པར་བརྩམས་སོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་བག་ཆགས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་རབ་ཏུ་གྱུར་པ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཉིད་མེ་ལོང་གི་ཡེ་ཤེས་སུ་འགྱུར་རོ། །འཕོ་བ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་ནི་འཁོར་བའི་འཕོ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་འགྲིབ་པའི་འཕོ་བ་སྟེ། དེ་དག་བྲལ་བ་ནི་འཕོ་བ་གཉིས་དང་བྲལ་བར་བརྟག་གོ །ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་བསྒོམ་པས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་བསྒོམ་པས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་ངོ༌། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་ངོ༌། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་བདུན་རྣམས་ནི་དགེ་བ་ཟག་པ་མེད་པའི་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བ་ནི་འཁོར་བ་མ་ཡིན་ཏེ། བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་པའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་འཁོར་ཞིང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་རྣམས་སྐད་ཅིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བས་ན་འཁོར་བར་མི་འཁོར་རོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་གནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་རྡོ་རྗེ་དང་གསེར་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་རྟག་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་སྟེ། དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པ་ན་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་དང་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། འཁོར་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
― DTG121_Page_0513 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
འཁོར་བར་འཁོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བདེན་བའི་རྒྱུ་སྟེ། བདེན་པ་ཤེས་པ་ལ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་གཡེངས་པའི་བློ་ཅན་ཐམས་ཅད་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་རྟག་པར་ཡོང་ཅེས་པ་རྟག་པའམ་ཆད་པར་སྨྲ་བར་ལྟུང་ཞིང་སྐད་ཅིག་མའི་རྒྱུན་དུ་རྟག་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མི་བྱེད་དོ། །སྐད་ཅིག་མའི་ཕྱོགས་ལ་གཡེངས་པས་བློ་རྟག་ཏུ་ཆད་པའམ་རྟག་ཏུ་ཆད་པ་མེད་པར་རྟོག་གོ །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་ཤེས་རབ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་ཏེ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་བསྡུ་བའི་དོན་དུ་བཤད་ནས་ཡན་ལག་གི་དོན་དུ་ཅུང་ཟད་ཅིག་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་གསུམ་ནི་སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐ་དད་པས་རྣམ་པར་འབྱེད་དོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་རྣམས་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ཏེ། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པའོ། །བདུད་ཀྱལ་ཀ་ཅན་གྱི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དེ་ཡོངས་སུ་སྲུང་བའི་དོན་དུ་དེ་ཞམ་འབྲིང་དུ་མི་འབྲང་ངོ༌། །སྤྲུལ་པ་རྣམས་ནི་ལས་ལས་སྐྱེས་པའི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཞན་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཞུགས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་གཅིག་པོར་གྱུར་ཏེ། རྣམ་པ་མང་པོར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་གཞན་པ་དང་གཞན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཐ་སྙད་མི་རུང་ངོ༌། །སྔོན་མེད་པ་དང༌། ཕྱིས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཡི་གེ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་སྔ་མས་བཤད་པ་བཞིན་དུ་ཐོག་མ་དད་ཐ་མར་དགེ་བ་འཆད་ཀྱི་ལྷག་པར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ལས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣམས་འབྱུང་བ་སྟེ། སྤྲུལ་པའི་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌།
― DTG121_Page_0514 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་སྤྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོན་གྱི། ངོ་བོ་ཉིད་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་དང་གཉིས་ཀ་ཡང་ངོ༌། །སྤྲུལ་པ་རྣམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ལྷུང་བཟེད་བཀྲུས་བཞིན་ལ་སོགས་པའི་ལན་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བདག་ཉིད་ཀྱིས། ཉོན་མོངས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་ནས་གསུངས་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་སྐྱོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་ལས་ཀྱི་རྒྱུད་བསྟན་པས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་བཤད་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བའི་ལེའུ་དྲུག་པ་ལས་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་འགལ་བ་མེད་པར་དཔྱད་པ་དྲུག་པ་སྟེ་ལེའུ་དྲུག་པ་རྫོགས་སྷོ།། །།དེའི་འོག་ཏུ་བསྡུ་བའི་ཚིགས་བཅད་འབྱུང་སྟེ། དེ་ནི་བདག་གིས་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གསོལ་བའི་འོག་ཏུ་བཤད་པ་སྟེ། སྐབས་འདིར་བྲི་བར་བྱའོ། །བསྟན་པའི་ངག་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་བསྲུང་བ་དང༌། སྙིང་རྗེ་བས་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཤ་བཟའ་བར་མི་བྱའོ། །མི་གཙང་བ་བསྐོས་པས་སྐྱུག་བྲོ་བའི་གནས་དང༌། ཕ་མའི་མི་གཙང་བ་ནུར་ནུར་པོ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། དྲི་མི་ཞི་མ་ཞིང་རྨ་ཡོད་པའི་ལུས་ཀྱི་ཤ་སྟེ། དེས་ན་ཐམས་ཅད་མི་གཙང་བས་ཤ་བཟའ་བར་མི་བྱའོ། །ཁ་ཅིག་གིས་ནི་གཙང་བ་དང་མི་གཙང་བར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། སྡེར་མོ་ལྔ་པ་ལྔ་བཟའ་བ། །རི་བོང་བྱི་ཏུར་སྦལ་དཀར་དང༌། །བསེ་དང་རུས་སྦལ་ལྔ་པ་སྟེ། །ཕ་ཡི་སྦྱིན་སྲེག་པ་སྔོ་བ་བཞིན། །ཞེས་དེ་བཟའོ། །གལ་ཏེ་སྲོག་ཆགས་བསད་ངོ་ཅོག་སྡིག་པར་གྱུར་ན་ནི་ཤ་བཟའ་ཅི་དགོས་དེ་ལ་མཆོག་སྦྱིན་པ་རྣམས་རྟོག་པ་ནི་མཆོད་སྦྱིན་དུ་བསད་པ་རྣམས་ནི་བུ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁྱུ་དང་བཅས་པར་ཡང་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེའོ། །ཡང་སྨྲས་པ། ལུག་དང་རི་དགས་བྱ་རྣམས་དང༌། །བསྟན་པ་བྱིན་འགྲོ་ཐམས་ཅད་ནི། །མཆོད་སྦྱིན་
― DTG121_Page_0515 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དོན་དུ་བསང་གྱུར་པ། །འགྲོ་བ་གཙོ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ནི་གལ་ཏེ་དོན་དམ་པ་ཉིད་རྩོམ་ན་ནི་དེ་དག་ལ་སྲོག་སྡུག་པ་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་དྲང་སྲོང་བྱས་ས་སྨྲས་པ། སེམས་ཅན་གཅིག་ལ་མི་འཇིགས་ཡོད། །སྦྱིན་པ་དེ་ནི་མཆོག་ཡིན་གྱི། །བྲམ་ཟེ་སྟོང་གི་གྲངས་རྣམས་ལ། །བ་སྟོང་གསེར་དང་བཅས་པ་ཡི། །གང་གིས་གསེར་གྱི་རི་བོ་དང༌། །རིན་ཆེན་བཀང་སྟེ་ས་སྦྱིན་དང༌། །དེ་དང་མཉམ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །ནེ་ཙོས་ཀྱང་སྨྲས་པ། གཟུགས་ཤིང་བཅད་དེ་ལུག་བསད་ནས། །ཁྲག་གི་རྫབ་ཏུ་བྱས་ནས་ནི། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མཐོ་རིས་འགྲོ། །དམྱལ་བར་ཅིས་ན་འགྲོ་བར་འགྱུར། །ཞེས་པའོ། །མཆོད་སྦྱིན་པ་རྣམས་རྟོག་པ་ནི་སྔགས་ཀྱིས་བསད་པ་ལ་སྡིག་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཏེ། འོན་མཚོན་གྱིས་བསད་པ་ལ་ཅིས་ན་སྡིག་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱིས་སྲོག་གཅོད་པ་སྤོང་བར་བྱའོ། །ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པས་ཇི་ལྟར་ན་བདག་གི་དོན་དུ་རུང༌། ཇི་ལྟར་དྲང་སྲོང་བྱ་སས་སྨྲས་པ། གང་གིས་གང་གི་ཤ་ཟ་བ། །དེ་དག་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལྟོས། །གཅིག་ནི་སྐད་ཅིག་འགྲངས་པར་འགྱུར། །གཅིག་ནི་གཏན་དུ་སྲོག་དང་བྲལ། །འཆིའོ་སྙམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་གང༌། །སྐྱེས་བུ་ལ་ནི་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །རྗེས་སུ་དཔག་པ་དེ་ཡིས་ནི། །གཞན་ཡང་བསྲུང་བར་རིག་པའོ། །ཀྵ་པ་ན་ཀ་རྣམས་ཀྱིས་གསོད་པ་ནི། དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་སྐད་ཅེས་པ་དེ་ནི་རུང་ངོ༌། །ཆོས་སེམས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དབང་པོ་རྣམས་ལས་འབྱུང་བའི་འོ་མ་དང༌། ཤ་བཟའ་བར་མི་བྱའོ། །དབང་པོ་ལས་མ་བྱུང་བའི་ཟན་དང༌། སྐོམ་ནི་བཟའ་བར་བྱའོ་ཞེས་བཙོག་པ་དང༌། གཙང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་བཙོག་པ་དང་གཙང་བར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཆུ་ཡང་བཏུང་བ་མི་རིགས་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཉ་དང་རུས་སྦལ་སེམས་ཅན་མང་པོ་དང༌། མི་རྨ་བཀྲུ་བ་དང༌། རྣག་དང་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་རུལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྙོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁར་སོན་པའི་ཟས་ཀྱང་ལྡད་པ་ན་མཆུ་སྒོའི་མཚམས་སུ་ཚུད་ཅིང་སོའི་དྲི་མ་པགས་པ་དང༌། མཆིལ་མས་དཀྲིས་པ་ན་ཁ་ཟས་ཀྱང་མི་བཟའོ། །ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཙོག་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཁ་ཅིག་གིས་སྨྲས་པ། ཟས་དང་དེ་བཞིན་
― DTG121_Page_0516 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
བཤང་བ་དང༌། །འཚོ་བ་དང་ནི་འཆིལ་མས་ཀྱང༌། །བཀྲུ་བ་ལུས་ལ་གནས་པས་ན། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་གཙང་རིག །ཅེས་སོ། །དགེ་སློང་སྐྱེ་བོ་གཞན་དག་འོ་མ་དང་ཤས་ཕོ་མཚན་རྒྱགས་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྦྱར་བར་བྱེད་པའི་ཁ་ཟས་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྤོང་ངོ་ཞེས་རྣམ་པར་རྟོག་ན་ལུས་མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་སྲན་མ་ཤ་དང༌། ཏིལ་དང༌། འབྲུ་མར་དང༌། ནས་རྗེན་གྱི་ཕྱེ་ལ་སོགས་པས་ཕོ་མཚན་ཆེར་རྒྱགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དེ་ལྟར་ན་བཙོག་པ་དང༌། གཙང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་སྙེམས་པ་ཡིན་པས་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྤང་པར་བྱའོ། །ཏིལ་དང༌། ལ་ཏུ་དང༌། ཚོད་མ་དང༌། འབྲུ་བ་དང༌། འབྲུ་རྒོད་ཟས་ནི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ཟློག་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་ཆོས་བསམ་པ་ཅན་རྣམས་བཙོག་པ་དང༌། གཙང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་སྙེམས་པའོ། །དེ་དག་གི་སོ་སོའི་གཙོ་བོ་ནི་འབྱུང་བའི་མཐར་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པར་ཀློག་གོ །བསྐྱེད་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་ནི་རྣམ་པར་གཟིགས། །སྤྱི་ཏོར་ཅན། ཐམས་ཅད་སྐྱོབ། ལོག་པར་དད་སེལ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་བསྐྱེད་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་ལ་དྲང་སྲོང་ཁ་ཅིག་བཞུགས་ནས་དེ་དག་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཕྲོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་བརྟག་གོ །ཀྵ་པ་ན་ཀ་དང༌། དབྱུ་གུ་ཅན་ལ་སོགས་པས་སྦྲང་རྩི་དང༌། ཤ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡིག་པའི་རྒྱུའོ་ཞེས་རྟོག་པར་བྱེད་ན། དེ་དག་གི་ཁ་ཟས་གཞན་འབྲས་ཆན་དང༌། སྲན་མ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཅིས་ནི་སྡིག་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་ཏེ། །དེ་བས་ན་སྲོག་བཅད་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཤིང་ཁ་ཟས་ཐམས་ཅད་ལ་རོའི་སྲེད་པ་ཡོངས་སུ་སྤང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། མཁས་པ་བློ་ཅན་མཛངས་རྣམས་ཀྱིས། །ཟས་གཙང་བཟང་པོ་ཅུང་ཟད་བཟའ། །རྣལ་འབྱོར་འགྲུབ་པ་བརྐམ་མེད་བཟའ། །སྤངས་པའི་ཟས་སུ་
― DTG121_Page_0517 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དེར་མི་འགྱུར། །ཞེས་པ་སྟེ། དེས་ན་འོ་མ་དང་ཤ་ལ་སོགས་པ་སྤངས་པ་འབའ་ཞིག་ལས་ཐར་པར་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤང་ན་ཐར་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་དག་ནི་ཤ་ཟ་བ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དེ། ཆང་ལ་མེད་ཅིང་འཁྲིག་ལའང་མེད། །དེ་ནི་འབྱུང་པོའི་འཇུག་པ་སྟེ། །བཟློག་པ་འབྲས་བུ་ཆེ་བའོ། །ཞེས་པ་ནི་བཟློག་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བ་ནི་འབྲས་བུ་ཆེ་བར་ཡང་རུང་ངོ༌། །འཇུག་པ་ནི་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལས་ཏེ། ཤ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དུ་སྲེད་པས་འཁྲུལ་པ་རྣམས་ལ་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་འབྲེལ་པར་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱེ་མ་ལེབ་མར་མེ་ལ་སོགས་པར་ལྷུང་བ་བཞིན་ནོ། །དེར་ཚད་མ་ནི་གང་དང་གང་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པར་འཇུག་པ་དེ་དང་དེ་ནི་བདག་ཏུ་ཆགས་ཤིང་བསླད་པ་ཐོག་མར་བྱས་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། མེ་ལ་ཕྱེ་མ་ལེབ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །འཁོར་བར་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་བླང་བ་དང༌། འཁྲུལ་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འཇུག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་དང༌། སེར་སྣ་དང༌། གཞན་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྲེད་པ་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་གོ །གལ་ཏེ་ལོག་པའི་ཤེས་པའི་བྱ་བ་མ་གཏོགས་པར་སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་འབྲལ་བར་འགྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དབེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་སུ་ཟིན་ཡང་ངམ་གྲོག་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་སྤོང་བཞིན་དེ་ཉིད་དུ་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་གནོད་པའི་ཚད་མའོ། །གཞན་དག་གིས་འབྲུ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྲོག་ཏུ་ཀུན་བརྟགས་པའི་སློང་བ་ལ་སྦྱིན་པ་ཡང་སྡིག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་ཆགས་པའི་ལོག་པའི་ཤེས་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་ངོ༌། །བདག་མེད་པ་ཤེས་པས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་གོ །དེར་བཙོག་པ་དང༌། གཙང་བ་དང༌། བཟའ་བ་དང༌། མི་ཟ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་དགོས་སོ། །ཆ་བྱད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། རྒྱན་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཐལ་བས་བསྐུས་པ་དང༌། དྲི་མ་འཆང་བ་དང༌། བ་གླང་དང༌། རི་དགས་ཀྱི་བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། ཁྲུས་དང༌། ཟན་མི་ཟ་བ་ལ་
― DTG121_Page_0518 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
སོགས་པ་སྦྱིན་སྲེག་ལ་སོགས་པ་ཡང་རུང་སྟེ། གང་གིས་འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱོ་བ་ཐར་བར་འགྱུར་བ་བདག་ཏུ་སྲེད་པ་ལས་མི་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་བ་པ་རྣམས། གསེར་ལ་སོགས་པ་རྐུ་བ་དང༌། །བ་ལང་ཤ་ཡང་ཟ་བ་དང༌། །བྲམ་ཟེ་སྟོང་ཡང་བསད་པས་ཀྱང༌། །ཡང་དག་རིག་ན་མི་གོས་སོ། །ཡོད་པ་རྣམས་ནི་བྱས་པ་དང༌། །རྒྱུ་དང་མི་རྒྱུ་འཇིག་རྟེན་བསད། །ཆང་འཐུང་ལ་སོགས་ཉེས་པ་ཡིས། །ཡང་དག་རིག་པ་ལ་མི་གོས། །ཞེས་སོ། །ཚངས་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །ཅི་ཕྱིར་ལུས་ནི་ལྟུང་བར་བྱེད། །ཡང་དག་ཤེས་ལས་དེ་དག་གྲོལ། །དེ་དག་ལ་ནི་གཟིར་གྱུར་མེད། །ཅེས་ཟེར་རོ། །དེ་སྟེ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྟོང་པ་བསྒོམ་པས་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་སྐྱོ་བ་ལ་གཉིས་དང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་དུ་གྱུར་ན་ནི་དེའི་ཚེ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་དང༌། སེར་སྣ་དང༌། གཞན་ལ་གནོད་པའི་དངོས་བོ་མེད་པས་ཇི་ལྟར་ན་རྐུ་བ་དང༌། ཆང་དང༌། གཞན་གྱི་བུང་མེད་ལ་སྨྲེལ་བར་འགྱུར། སྲོག་གཅོད་པའི་སྡིག་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་བྱེད། འདོད་ཆགས་ཀྱི་སྐྱོ་བ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ཡང་གདུང་བར་བྱེད། འོན་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡི་གེ་འབྲུ་དེ་བརྗོད་པས་ན་ནི་དེར་ཞུགས་པས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་མི་འགྱུར། བདག་ཏུ་ཆགས་པ་ལས་ནི་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་ན་ཆགས་པ་དང་མ་བྲལ་གྱི་བར་དུ་ཇི་ལྟར་ན་འགྲོལ། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་མཐར་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་སངས་རྒྱས་བློ་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ། །མཐའ་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཤ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གནང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་གང་གནང་བ་ཡང་མེད་ལ་བཀག་བ་ཡང་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། མཐའ་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཤ་དཀོན་པར་གསུངས་སོ། །སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ནི་དེ་ཡང་མདོ་སྡེ་འདིར་བཀག་པ་སྟེ། སྔགས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ནི་ཤ་ཟ་རྣམས་ཀྱིས་བར་ཆད་བྱེད་ཅིང་གནོད་པ་བྱེད་པས་ན་ཁྱད་པར་དུ་བཀག་གོ །རླུང་ལ་སོགས་པའི་ནད་ལ་ནི་བ་མར་དང༌། འབྲུ་མར་དང༌། ཏིལ་དང༌། ཏིལ་མར་དང༌། གྲོ་ལ་སོགས་པར་གྱུར་པ་ནི་གཉེན་པོའོ། །དེས་ན་བཙོག་པ་དང་གཙང་བའི་ཤ་སྙིང་རྗེ་ཅན་
― DTG121_Page_0519 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
གྱིས་མི་བཟའོ། །འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ལས་གནས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་ན་ཤ་ལ་སོགས་པའི་རོ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པར་འགྱུར། བཙུན་གཙོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་དར་ལས་གཡོགས་པ་ལྟ་བུར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཐའ་དག་སྣང་ངོ༌། །བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དེ། དེའི་དངོས་པོ་བས་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཉིད་དོ། །སྣང་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྣང་བ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་བཀྲེས་པ་ག་ལ་ཞིག་སྟེ། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལྟ་བུར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་དུ་འཚོ་བའི་དབང་པོ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་སོ། །མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རོ་བདུད་རྩིས་འཚོ་བ་དེ་དག་ལ་རྙིང་པ་མི་མཛེས་པའི་ཤ་ལ་སོགས་པའི་རོ་མྱང་བར་ག་ལས་ན་འགྱུར། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྒྱུད་རངས་པར་མཛད་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ཅན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་སེམས་རྒྱུ་སྤངས་པ་རྟག་པ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྟོན་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་དངོས་པོ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་དང༌། ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་བྱུང་བ་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་མང་དུ་འབྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཚོགས་ཁྱད་པར་ཅན་དང་དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་གསུང་ལ་མངའ་བ་ལ་སོགས་
― DTG121_Page_0520 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
པའི་ཡོན་ཏན་ཅན་དང༌། ཆོ་འཕྲུལ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་ཆུད་པའི་མུན་པ་ཆེན་པོ་མཐའ་དག་བཅོམ་སྟེ། རབ་ཏུ་སྣང་བར་བྱས་པ་དང༌། རབ་རིབ་དང་ལིང་ཏོག་བཅོམ་སྟེ་ཉི་མའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་སྣང་བར་མཛད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམས་ཏེ། མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་པོ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པར་ཞུགས་པའོ། །མཆོད་སྦྱིན་པ་ཁ་ཅིག་ནི་རང་བྱུང་རང་ཉིད་ཀྱིས་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་དོན་དུ་ལུགས་བྱས་སོ་ཞེས་རྟོག་པ་དེ་འདིར་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་དེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞིག་ན་ནི་རྩེད་མོའི་ཕྱིར་བྱ་སྟེ། གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ་ཅི་མཁོ། །འོན་ཏེ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཡིན་ན་ནི་ནང་གི་འདོད་པས་བསླད་དེ་རྣམ་པ་མང་པོར་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་དེའི་མི་ཤེས་པ་ཡང་སུས་བྱས། དེས་ན་ཅི་ཡང་སུས་ཀྱང་མི་བྱེད་དེ། གསེར་གྱི་འབྱུང་གནས་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཆུད་པ་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །ཇི་ལྟ་བུར་ཞེ་ན་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུན་གྱི་དབང་དང༌། མཉམ་པར་མི་འཇོག་པའི་མ་རིག་བ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་གློ་བུར་དུ་བྱུང་བའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་ན་དག་བའི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ། །བསམ་པ་དག་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་ཅིང་མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པར་ཐམས་ཅད་དུ་ཞུགས་པའོ། །དེ་དག་གིས་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རོའི་སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤོང་ན་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་པའི་ཤ་ཟ་བའི་རོ་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ཞིག་ཅི་སྨོས། ཁ་ཟས་ནི་སྨན་བཞིན་དུ་བཟའི་རྒྱགས་ཤིང་རློམ་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཡིན་ཏེ། མཁས་པ་རྣམས་ལ་གང་ནི་སྡིག་པ་མེད་པ་རྣམས་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ལུས་གསོ་བ་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱིར་རུང་ངོ༌། །ནན་ཏན་ཅན་རྣམས་ལ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྟེ། སློང་བའི་ཟས་སུ་གང་ལྟུང་ཞིང་ཁྱིམ་བདག་གིས་བྱིན་པ་ནི་འབྲས་ཆན་བཞིན་དུ་དེ་
― DTG121_Page_0521 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
དག་གི་ཟས་གཙོ་ཡིན་ཏེ། ཅི་འདིས་དབང་པོ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱས་ཏེ་ཟས་རྙེད་དམ། འོན་ཏེ་ཅི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་འབྱུང་ངམ་ཞེས་རྣམ་པར་མི་བརྟག་པར་བླངས་ལ་ནན་ཏན་པ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ་འགྲོའོ། །བརྒྱུད་པ་ལས་སྡིག་པར་འགྱུར་དུ་ཟིན་ན་ནི་འགྲོན་པ་ལ་ཡང་སྡིག་པར་འགྱུར་ཏེ། གལ་ཏེ་འགྲོན་པོ་ལམ་དུ་མི་འགྲོ་ན་ནི་མི་རྒོད་ལ་མ་བྱིན་པར་བླང་བར་ཇི་ལྟར་ན་འགྱུར། གལ་ཏེ་མ་བསྐྱེད་ན་ནི་ཇི་ལྟར་ན་གསོད་པར་འགྱུར། དེས་ན་ཕ་མ་ལ་ཡང་སྡིག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པས་གཞན་ལ་ཕན་པར་ཞུགས་ཏེ། སློང་བ་བསླངས་ན་ཐམས་ཅད་དུ་བསོད་ནམས་ཡོད་དེ། གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་བསོད་ནམས་སོ། །དེ་དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གཞན་ལ་གནོད་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཤ་ཟ་བ་དང་ཤ་ཟ་བར་བསྐུལ་པ་ལ་ནི་སྡིག་པར་གསུངས་སོ། །མཐའ་གསུམ་བཀག་པར་གྱུར་པ་ལས་སྡིག་པ་མི་བྱ་སྟེ། མཐའ་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་བདག་གིས་མ་བསད། གསོད་དུ་མ་བཅུག །ལྟོས་པ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་དེ་ལྟར་འབྲས་ཆན་ལྟ་བུར་སློང་བའི་ཟས་མ་བསླངས་པ་མ་བསམས་པར་བྱིན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པ་སྟེ། སྨན་ལྟ་བུར་ཤིས་པའི་ཟས་སོ། །སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དེ་ཡང་བཀག་པའོ། །སྔགས་མཁན་ལ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་སྟེ། སེམས་ཅན་མགུ་བར་བྱ་བ་དང༌། ལྷ་མངོན་པར་དང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རོ་མྱང་བར་ཆགས་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ན་མཐར་རོ། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སྐྱེ་བོ་ལ། །གདོན་ཟ་མེད་པར་བདར་བ་ཡིན། །གསེར་བཞིན་དུ་ནི་བཞག་པ་སྟེ། །མངོན་སུམ་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡི། །གཉིས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ་གྱིས་སུ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་གཉིས་མེད་འགྲུབ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་བློ་རྒྱས་པས། །རྩོད་པ་དུ་མར་རབ་ཕྱེ་སྟེ། །ཡང་དག་ཆོས་ནི་བཤད་པ་ནི། །བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་ཡི། །ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་བྱ་བས་ནི། །ལང་ཀར་གཤེགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཤེས་རབ་གང་ནི་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །རབ་ཏུ་རྣམ་པར་རྒྱས་པའི་ཡུལ། །གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་རབ་
― DTG121_Page_0522 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
རྒྱས་པ། །གཉིས་མེད་རིགས་པར་ཞུགས་པ་དེ། །ལང་ཀར་གསུངས་དང་དགོངས་ཚུལ་གྱིས། །བཤད་པ་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ནི། །ཕུང་པོར་གནས་པ་རྣམ་པར་འཇིག །མགོ་ཡུང་རབ་རིབ་མཚུངས་པར་ནོད། །དེ་ནི་ཞི་བ་རབ་བཞི་སྟེ། །སྦོམ་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆས་སྟོང་པ། །ནམ་མཁའ་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་སྟེ། །མ་སྐྱེས་པ་ཡང་རྟག་པ་མེད། །ཇི་འདྲ་དོན་ནི་འདྲ་བ་དག །གཞན་གྱི་དབང་ནི་སྨོན་ལམ་གྱིས། །ཇི་ལྟར་བྱ་ཞེས་སེམས་ཁོང་ཆུད། །ཀླུ་འཕགས་སོགས་པ་མཁས་པ་རྣམས། །ཚེ་རིང་བ་ཡང་རྙེད་པའི་རྣམས། །འགྲོ་བ་ལ་ནི་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཏེ། །རྩོད་པ་དུ་མར་བརྗོད་པ་ཡི། །བདག་དང་གཞན་གྱི་བློ་རྒྱས་པ། །དཔག་ཏུ་མེད་པར་བཤད་པའོ། །ཀུན་མཁྱེན་མཁྱེན་པས་རྟོགས་པ་དང༌། །བདེ་གཤེགས་དམ་པའི་སྲས་རྣམས་ཀྱི། །ཚུལ་ནི་ཡང་དག་བསམ་སྟོན་གྱི། །མདོ་སྡེ་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ནི། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཐུལ་གླང་གིས། །རབ་ཏུ་གློངས་པའི་རྒྱ་མཚོ་ཡི། །བར་ནས་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོ། །ལོག་པའི་སྨོན་ལམ་གཞན་དབང་གིས། །ངས་ནི་ཇི་ལྟར་བྱ་སྙམ་ནས། །གཞན་ལ་ཕན་པའི་སྙིང་རྗེ་དང༌། །བསོད་ནམས་འགས་ནི་ཕ་རོལ་དུ། །རབ་ཏུ་ཕྱིན་ཞིང་འགལ་བའོ། །ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་དེ་ལྟར་ནི། །སྙིང་རྗེ་དང་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱང༌། །རབ་ཏུ་ཡངས་པས་གཞན་ལ་ཕན། །འདིར་ནི་བདག་གིས་གང་བཤད་པ། །རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་གཙུག་ལག་དང༌། །ཚིག་ཚུལ་ཚངས་པར་སྨྲ་ལ་སོགས། །བདག་དང་གཞན་གྱི་བློ་རྒྱས་པའོ། །གྲུབ་མཐའི་ཁྱད་པར་མ་བཤད་དོ། །འདིར་བཤད་པ་ཡི་ཆོས་རྣམས་དབང༌། །གཞན་དུ་བཤད་པ་མེད་པ་སྟེ། །རྒྱལ་པོ་ལ་ཡང་བརྟེན་པ་མེད། །ཡེ་ཤེས་དཔལ་ནི་བཟང་པོ་ཞེས། །བྱ་བས་འདུས་པ་བརྒྱད་པ་ལས། །སྟོན་པའི་དོན་ནི་བྱས་པའོ། །གང་སྔོན་འཕགས་པ་ཀླུས་བོས་དང༌། །ལྷ་དང་ཕྱོགས་ཀླུ་ས་དབང་པོ། །མདོ་འདི་མཁས་པས་མ་བཤད་པ། །སྒྲ་མཁས་རིགས་པས་བསོད་ནམས་ནི། །དེར་གང་བདག་གི་ཐུབ་པ་མཁྱེན། །ལོག་པའི་རྟོག་པས་བསྟན་པ་དཀྲུགས་པ་ལ། །བདག་གཞན་སྨ་རྩོད་བདག་གིས་ཤེས་
― DTG121_Page_0523 ―
[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]
ནས་སུ། །གདོན་ཟ་མེད་པ་འདི་ནི་ཚུལ་ཅན་སྦྱར། །སྐྱེ་བོ་བསོད་ནམས་ང་ཡིས་ཀུན་མཁྱེན་ཤོག །ལོག་པའི་རྟོག་པ་ཆུད་བྱ་བར། །སྨོན་ལོག་ང་ཡིས་ཅི་དགོས་ཏེ། །དམ་ཆོས་གང་ནི་གདོན་མི་ཟ། །འདི་བྱས་ནུབ་པའི་དུས་ལའོ། །དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་མཛད་པ་འདིའི། །བརྩེ་བས་རྣམ་པར་བཤད་པ་བྱས། །བདག་གཞན་ལ་ཡང་རྨོངས་པ་ལ། །མང་དུ་ཐོས་པས་བཤད་པར་འགྱུར། །ཅུང་ཟད་ངན་དུ་སྤྱན་པ་ནི། །ཀུན་དུ་འཚོ་བས་མ་སྦྱངས་པ། །བདག་གི་དོན་དང་གཞན་དོན་དུ། །བསྟན་པའི་དོན་ལ་རྣམ་ལྟོས་ཏེ། །བདག་དང་གཞན་སྨྲ་དོན་མང་པོས། །ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་དགེ་སློང་གིས། །དམ་ཆོས་ངེས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ལྟར་སྒྲིབ་པ་ཟད་པར་འགྱུར། །རབ་རིབ་སྐྱེས་པ་བདག་ལ་ནི། །བྲི་བ་གསོལ་བ་བཏབ་དག་ལ། །བྱང་ཆུབ་བླ་མེད་དེ་ཐོབ་སྟེ། །ཐོག་མ་ཉིད་དུ་དེ་རྟོགས་བྱ། །ཞེས་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་བསྡུ་བའི་ཚིགས་བཅད་ནི་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གསོལ་བའི་འོག་ཏུ་བཤད་པ་འདིར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཤའི་དཔྱད་པའི་གོང་དུའམ་འོག་ཏུ་འབྲེལ་ཏེ། བློས་གྲོས་ཆེན་པོས་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་གསོལ་བ་བཏབ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཡང་གསོལ་བ་ཞེས་གནག་གིས་དེ་ལྟར་ཀློག་པས་ན་སྔ་མའི་ལེའུ་དེར་རྟོགས་པར་བརྟག་གོ །དེ་ལ་མཚོན་ནས་བརྗོད་པའི་གནས་མང་ཞིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་ལུང་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པ་བསྡུ་བའི་ཚིགས་བཅད་ཉིད་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །གང་དེ་དག་གིས་ཆོས་བཤད་ཕྱིར། །ཇི་ཞིག་ལས་ཀྱང་ཡུལ་འཁྲུལ་ཏེ། །སེམས་ཀྱིས་སྡིག་པ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །མཆོད་སྦྱིན་དུ་མས་ཞི་གནས་གྱུར། །སྡུག་བསྔལ་མི་མཛེས་ཚོགས་དང་རྨི་བཞིན་དུ། །སྟོང་པར་འཇིག་རྟེན་རྣམ་པར་ཤེས་ནས་ནི། །ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་ནི་རྣལ་འབྱོར་དུ། །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཤེས་རབ་སྙིང་རྗེར་གྱུར། །འཕགས་པ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་འགྲེལ་པ་སློ་དཔོན་ཡེ་ཤེས་དཔལ་བཟང་པོས་སྦྱར་བ་རྫོགས་སོ།། །།
| 
