འཕགས་པ་སཱ་ལུ་ལྗང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ།
ཀླུ་སྒྲུབ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱཪྻ་ཤཱ་ལི་སྟ་མཱ་ཀ་མ་ཧའ་ཡའ་ན་སཱུ་ཏྲ་ཊཱི་ཀཱ། བོད་སྐད་དུ། འཕགས་པ་སཱ་ལུ་ལྗང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ། འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་ལ། ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཡོན་ཏན་ནི་སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་པ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་ལ་སོགས་ཏེ། ཡོན་ཏན་དོན་དུ་གཉེན་བའི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱིས་འདྲིས་པར་བྱ་བ་དང། བསྟེན་པར་བྱ་བ་དང༌། གོམས་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྒོམ་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་དུ་བྱ་བ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་ནི་ཡོན་ཏན་མང་པོ་ཡིན། མཐའ་ཡ་པ་དང་། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་པས་ཞེས་ཚིག་བསྡུ་སྟེ། ཡོན་ཏན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཉིད་ནི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་དང༌། རྟོག་གེ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་དང་སེམས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཤིང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་བ་དེ་རྣམས་དང་ལྡན་པའོ། །གང་ཞིག་ཅེ་ན། སྨྲས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐུགས་རྗེའི་བདག །ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཡང་དག་པར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སངས་རྒྱས་པས་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་སོ། །ཡང་ན་པདྨ་ཁ་ཕྱེ་བ་བཞིན་དུ་བློ་རྒྱས་པས་སངས་རྒྱས་སམ། སངས་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་ན་སངས་རྒྱས་ཏེ། འགྲོ་བ་མི་ཤེས་པའི་གཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ལོག་པའི་ནང་ན། སྐྱེས་བུ་གཉིད་སངས་པ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤར་བ་བརྙེས་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་སྐྱེ་བོ་མི་མཁས་པ་རྟོགས་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཏེ། ཇི་ལྟར་བདག་ཉིད་གཞན་ལ་རག་ལས་པར་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལོག་པའི་ལམ་དུ་འཁྱམས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ། འཁོར་བ་འབྲོག་དགོན་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་ལ་སོགས་པར་གཅེས་པ། ལྟ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ནགས་ཚང་ཚིང་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་སྦྲུལ་གདུག་པའི་འཇིགས་པས་གང་བར་ཕན་ཚུན་ཡོངས་སུ་འཁྱམས་པ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡང་དག་པའི་ལམ་དུ་བཙུད་དེ། ཐར་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་བླ་ན་མེད་པར་འཇུག་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའི་ཕྱིར་ཐུགས་རྗེའོ། །གང་ལ་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་དེ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་དོ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ལ། ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་པས་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་དེ། དེ་བས་ན་སངས་རྒྱས་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་དེ་ལའོ། །རབ་བཏུད་སཱ་ལུ་ལྗང་པ་ཡི། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རབ་བཏུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་མཆོད་ནས་ཏེ། འདུད་པ་དང༌། གུས་པ་དང༌། གཞོལ་བས་ཕྱག་འཚལ་ཏེའོ། །ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་ཞེས་མདོའི་བཤད་སྦྱར་བསྟན་བཅོས། །ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་བཤད་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །དེ་ལ། ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསམ་མི་ཁྱབ། །ཅེས་བྱ་བ་འདིས་ནི་རང་གི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་འདིས་ནི། གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བརྗོད་དོ། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ནི་རྟོགས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཅེས་བྱ་བ་འདིས་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཡོང་ཏན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི། ཡོན་ཏན་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ལྟར་བུ་ལ་བཅུད་དེའོ། །ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། གང་ཞིག་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི་སློབ་དཔོན་གྱིས་དཔེ་མཁྱུད་དང་བྲལ་བས་གཞན་དག་ལ་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏེ། འདིས་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་རང་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ལ་བཏུད་དེའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་འདོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཚིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདོད་པ་དང་བཅས་པས་ཅི་ཞིག་འདོད་ཅེས་དྲིས་པ་དང༌། སྨྲས་པ། བཤད་པར་བྱའོ། །གང་ཞིག་བཤད། སྨྲས་པ། སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ་དང་སྦྱར་བའི་བསྟན་བཅོས་ཚིགས་ལེའུར་བྱས་པའོ། །བསྟན་བཅོས་བརླམས་པ་ལ་ཐོག་མར། འབྲེལ་བ་དང༌། དགོས་པ་དང༌། བརྗོད་པ་དང༌། བརྗོད་པར་བྱ་བ་བཞི་ངེས་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ། །དེ་འདི་ལ་མེད་པས་འདིའི་རྩོམ་པ་ནི་མི་རིགས་པ་ཡིན་ཏེ། འབྲེལ་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་སྨྱོན་པའི་ཚིགས་བཞིན་ནོ་ཞེའོ། །བརྩམ་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་སོ། །བསྟན་བཅོས་ཞེས་བྱ་བ་ཆོས་ཅན་ནོ། །ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་སྤྱི་ནི་ཕྱོགས་སོ། །བྲེལ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཏམ་ཚིགས་སོ། །གོ་བར་བྱེད་པས་ན་གཏམ་ཚིགས་ཏེ། གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་དོན་ནི་གོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་འབྲེལ་པ་ལ་སོགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བརྩམས་པར་མི་བྱའོ། །སྨྱོན་པའི་ཚིག་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ནི་དཔེའོ། །དེ་སྐད་དུ་བརྒལ་བ་ལ་སྨྲས་པ། འབྲེལ་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་གང་སྨྲས་པའི་གཏན་ཚིགས་དེ་མ་གྲུབ་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ་འདི་ལ་འབྲེལ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ་དང་སྦྱར་བའི་བསྟན་བཅོས་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་བཤད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་འདི་ལ་འབྲེལ་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དེ། སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དག་ལ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་དང་འབྲེལ་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་དོན་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །འབྲེལ་པ་ཡོད་པ་དང་དགོས་པ་ཡང་མེད་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་བཤད་པ། འདིར་ནི་དགོས་པ་ནི། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་ནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པས་འདི་ལ་དགོས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བས་ན་དགོས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་གསོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བསྟན་བཅོས་བཞིན་དུ་བརྩམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །གང་དང་གང་དོན་དང་བཅས་པ་དེ་དང་དེ་ནི་བརྩམ་པར་བྱ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་གསོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བསྟན་བཅོས་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་དཔེ་མ་གྲུབ་པར་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །འདིའི་བརྗོད་པས་སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་དཔེས་ནང་དང་ཕྱིའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མཚུངས་པ་ཉེ་བར་སྦྱར་བས་འདི་བརྗོད་པས་སཱ་ལུ་ལྗང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་པ་ཉིད་དེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་དོན་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་རྐྱེན་དང་བཅས་པ་སོ་སོར་གོ་རིམས་བཞིན་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད་པས་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྒྱུ་མེད་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲལ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པའི་ཆོས་སྐུ་ཐོབ་པས་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་པ་ཉིད་དེ་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་དོན་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བས་ན་གསོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བསྟན་བཅོས་བཞིན་དུ་བསྟན་བཅོས་འདི་འབྲེལ་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བརྩམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ། །བརྩམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་སོ། །བསྟན་བཅོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཅན་ནོ། །ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་སྤྱི་ནི་ཕྱོགས་སོ། །འདི་ན་ཆོས་ཡོད་པས་ཆོས་ཅན་ཏེ་གདུགས་ཅན་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བར་བྱེད་པ་དོན་མེད་དེ། དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བྱ་རོག་གི་སོ་བརྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་བསྟན་བཅོས་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཏན་ཚིགས་འདི་ནི་དོན་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་བསྟན་པར་སྨྲས་པ། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་སྟོན་པ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་སོ། །གལ་ཏེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བསྟན་བཅོས་དང༌། དེ་ལ་གུས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་ཉན་པ་གུས་པ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཉན་པ་དང་སེམས་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་དག་ལ་གུས་པར་འགྱུར་གྱི། གུས་པ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་མ་ཡིན་པས་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་དོན་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་ན་དམ་པའི་སྤྱོད་པའི་སྲོལ་བསྟན་པའི་དོན་དུ་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལས་སྟོན་པ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་དོ། །འདི་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཏེ། ནམ་ཞིག་འགའ་ཞིག་དགོས་པ་རྩོམ་པ་ལ་འཇུག་ན་དང་པོར་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། དགོས་པ་ཁྱད་པར་དག་ལ་ཞུགས་པ་ན་འདོད་པའི་དོན་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་འགྲུབ་པས་དེའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་བྱེད་པ་འདི་ཡང་དམ་པའི་སྤྱོད་པའི་སྲོལ་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ན་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་རང་གི་སྟོན་པ་ལ་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱག་འཚལ་བ་བྱས་ནས། བསྟན་བཅོས་བཤད་པར་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པས་འདི་ལ་དགོས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དོ། །སྨྲས་པ། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་སྟོན་པ་ལ། །ཕྱག་འཚལ་བྱེད་པ་འབྲས་མེད་མིན། །སྟོན་པ་དང་ནི་བསྟན་བཅོས་ལ། །གུས་བསྐྱེད་རྒྱུ་ཕྱིར་གཞན་དུ་མིན། །དེ་ནས་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པས་སྟོན་པ་ལ་མཆོད་པ་བྱ་བ་རྣམ་པར་གནས་པ་ཉིད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཐོག་མར་ཕྱག་འཚལ་བར་བྱེད་པར་དགོས་པ་མེད་དོ་ཞེས་གང་སྨྲས། གཏན་ཚིགས་དེ་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་སྨྲས་པ། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བར་བྱེད་པ་ནི། གསོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བསྟན་བཅོས་བཞིན་དུ་དགོས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དོ། །བྱ་རོག་གི་སོ་བརྟག་པ་ལྟ་བུ་མིན་ནོ། །རང་གི་སྟོན་པ་ལ་ཕྱག་བྱས་ཏེ། སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ་དང་སྦྱར་བའི་བསྟན་བཅོས་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཤད་པར་བྱའོ་ཞེས་སྨྲས་ན། དེ་ཡང་གང་ཞིག་ཅེ་ན། ཐུབ་པ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་སྟེ། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བྱ་རྒོད་ཅེས་པའི་རི་བོ་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་བོ་ལའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་མདོ་ལས། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །སུ་ལས་ཐོས་ཤེས་ན། དེའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་སོ། །དུས་གཅིག་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་གཅིག་ནའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཅོམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་སོ། །ཅི་ཞིག་བཅོམ་པ་དང་ལྡན་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། བདུད་བཞིའོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་དང༌། ལྷའི་བུ་དང༌། འཆི་བདག་གི་བདུད་ཅེས་གྲགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་བཅོམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གཉེན་པོ་ཡེ་ཤེས་བརྙེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་གྱིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་བསྒོམ་པའི་རིམ་གྱིས། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་སྒོམ་པ་རྣམ་པར་བསྒོམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕུང་པོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་མེད་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཁམས་གསུམ་པ་འདི་ཡང་སེམས་ཙམ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་བྱ་བར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བའི་སྒོ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་མོ། །རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བ་དང༌། བདག་དང་བཅས་པར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་བླ་ན་མེད་པ་དང་ལྡན་ནས་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བརྙེས་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་དང་འཆི་བདག་གི་བདུད་ལས་རྒྱལ་ལོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་དང༌། སྨིག་རྒྱུ་དང༌། དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང༌། སྤྲུལ་པ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། བྲག་ཅ་དང༌། མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་དང༌། རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་ཤིན་ཏུ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བག་ཆགས་ཀྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཡང་དག་པར་ཆད་ནས་བྱམས་པ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པའི་མདའ་འཕངས་པས་ཆུ་སྲིན་གྱི་རྒྱལ་མཚན་ཅན་སྡེ་དང་བཅས་པ་ལ་བསྣུན་པའི་ཕྱིར་ལྷའི་བུའི་བདུད་ཕམ་པར་མཛད་དེ། དེ་ལྟར་བདུད་བཞི་བཅོམ་པས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་སོ། །ཡང་སྨྲས་པ། བདུད་བཞིའི་དགྲ་ནི་བཅོམ་ཕྱིར་དང༌། །སྲིད་པ་གསུམ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། །བྱུང་འགྱུར་འབྱུང་བ་འབྱུང་མཁྱེན་ཅིང༌། །སྲིད་པར་གནས་འདི་བཅོམ་ལྡན་འདས། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་བུ་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ལ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། གྲོང་ཁྱེར་དེ་ནི་སྔོན་རྩྭ་མཆོག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཞེས་གྲགས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ལ་མི་མ་ཡིན་པ་འཁྲུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དང་ཡང་མེ་བཏང་བ་དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོས་རྟོགས་ནས་བཀའ་བཏགས་པ། ཤེས་ལྡན་གྲོང་ཁྱེར་བ་དག །དེང་ཕྱིན་ཆད་གང་གི་ཁྱིམ་དུ་སྔར་མེ་ཤོར་བ་དེས་བསིལ་བའི་ཚལ་གྱི་དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོར་སོང་ལ་ཁྱིམ་བརྩིགས་ཏེ་འདུག་ཤིག་ཅེས་བསྒོ་བ་དང༌། དེ་ནས་ཡང་ལས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་དང་པོར་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དུ་མེ་ཤོར་རོ། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོས་བློན་པོ་རྣམས་ལ་བོས་ཏེ་བསྒོ་བ། ཤེས་ལྡན་བློན་པོ་དག་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །འདི་ལྟར་ང་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཁྲིམས་སུ་བཅས་པ་ལས་ང་ཉིད་འདའ་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ང་ལ་མ་ལེགས་ཤིང་ཚུལ་མ་ཡིན་པས་ཤེས་ལྡན་བློན་པོ་དག་དེང་ལ་བསིལ་བའི་ཚལ་གྱི་དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་བརྩིགས་ཤིག་དང་དེར་སོང་ནས་འདུག་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོའི་ཚིག་ཙམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་དུ་བྱས་སོ། །དེ་ལ་ཐོག་མར་ནི་རྒྱལ་པོས་དེར་ཕྱིན་ཏེ་གནས་བཏབ། དེ་ནས་ནི་གཞན་དག་གིས་བཏབ་པས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཅེས་མིང་ཆགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོའི་ཤར་ལྷོའི་མཚམས་ན། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་རི་ཡོད་དེ། རི་གང་གི་སྤྱི་བོ་བྱ་རྒོད་ཀྱི་མགོ་འདྲ་བ་དེ་ལ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་བདུད་སྡིག་ཅན་གྱིས་བྱ་རྒོད་ཀྱི་ཤ་ཚུགས་སུ་མངོན་པར་སྤྲུལ་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་དབྲོག་པར་བྱ་བར་བརྩམས་པ་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་མ་ནུས་ནས་དེ་ཉིད་དུ་བོར་ཏེ་ཆོས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གོས་དེ་དེང་སང་དུ་ཡང་རྡོར་གྱུར་ནས་བཞི་རིམ་བྱས་ཏེ་ཆོས་གོས་ལྟ་བུར་འདུག་གོ །དེ་ཉེ་བར་མཚོན་པའི་རི་ནི་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཐུབ་པ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་དེ་ལ་བཞུགས་སོ། །ཅི་གཅིག་པུ་ཉིད་དམ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ཏེ། དགེ་སློང་མང་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཚོགས་དང་ཡང་དག་ཐབས་ཅིག་བཞུགས། །དགེ་སློང་མང་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་སློང་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའི་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་དང་ངོ༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཚོགས་དང་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དང་ཐབས་ཅིག་ཏུའོ། །བཞུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཞེངས་པ་དང༌། འཆགས་པ་དང༌། བཞུགས་པ་དང༌། གཟིམས་པ་ལ་སོགས་པ་སྤྱོད་ལམ་རྣམ་པ་བཞིས་བཞུགས་པའོ། །དེ་སུ་ཞིག་ཅེ་ན་ཐུབ་པའོ། །ཐུབ་པ་ནི། སྐུ་དང༌། གསུང་དང༌། ཐུགས་ཐུབ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་མི་འཇུག་པས་ཐུབ་པའོ།། ཅི་ལ་མི་འཇུག་ཅེ་ན། དེའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། སྐུ་དང༌། གསུང་དང༌། ཐུགས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མི་འཇུག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་སྟོན་ཏོ། །འདི་ལ་ཐུབ་པ་ཡོད་པས་ཐུབ་པ་སྟེ། ལྡན་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབྱུག་པ་ཅན་བཞིན་ནོ། །ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་གནས་དང༌། དུས་དང༌། ཞབས་འབྲིང་པ་བསྟན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་དང༌། ཆོས་མཐུན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ནི་འདི་ཡིན་པར་གྲགས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་དང༌། ཁྱིམ་བདག་རྣམས་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་འདུག་པའི་གནས་གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་ལ་སོགས་པ་གང་དུ་འདུག་ནས་བྱེད་པའི་གནས་དེ་ངེས་པར་རྗོད་པར་བྱེད་དོ། གནས་གང་དུ་ཞེ་ན། ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ནའོ། །དབང་ཉིད་རབ་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བློན་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་གོ །དུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔ་དྲོ་དང་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སོ། །གང་དག་ལ་ཞེ་ན། བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ཕྱིར་གནས་དང༌། དུས་དང་ཞབས་འབྲིང་བ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་དེ། གང་དུ་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནའོ། །དུས་གཅིག་ན་ནི་སྔ་དྲོའི་དུས་སོ། །གང་དག་དང་ཐབས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཅིག་ཅེ་ན། དགེ་སློང་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའི་དགེ་སློང་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་ངོ༌། །གང་དག་ལ་ཞེ་ན། དགེ་སློང་རྣམས་ལའོ། །ཅི་ཞིག་གསུངས་ཤེན། སཱ་ལུ་ལྗང་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མདོའོ། །ཡང་སྨྲས་པ། གང་དུ་གང་དག་ཐབས་ཅིག་དང༌། །དུས་གང་གང་ཕྱིར་གང་ལ་བསྟན། །དེ་དག་ཉིད་ནི་བསྟན་བྱས་ནས། །ཐ་མར་ཀུན་དགའ་བ་ཡི་སྒྲ། །སཱ་ལུ་ལྗང་པ་ལ་གཟིགས་ནས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སཱ་ལུ་ལྗང་པ་ལ་གཟིགས་ནས་ནི་གཟིགས་ཏེའོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་ཀྱི་འདི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་གཞན་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་པའོ། །ཡང་སྨྲས་པ། ས་བོན་ལ་སོགས་མ་གཏོགས་པར། །གཞན་གྱི་རྒྱུ་ཞེས་མི་བྱ་སྟེ། །དབང་ཕྱུག་སོགས་དང་རྒྱུ་མེད་པ། །མངོན་སུམ་ལ་སོགས་འགལ་ཕྱིར་རོ། །ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་ཀྱི། དབང་ཕྱུག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། རྒྱུ་དུས་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དག་གིས་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ནམ་མཁའི་ཨུཏྤ་ལ་བཞིན་ནོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་སྐྱེས་དེ་བཞིན་དུ། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་རིམ་འབྱུང་བ། །གང་གི་རྟེན་འབྲེལ་ཞེས་མཐོང་བ། །ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་གིས་བསྐྱེད་པའི་ཆོས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དགེ་སློང་ངམ། དགེ་སློང་མའམ། གཞན་ཡང་གང་ལ་ལས་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་མེད་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བར་མཐོང་བ་དེས། ཆོས་དང་སངས་རྒྱས་མཐོང་ངོ་ཞེས། །དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འདི་གསུངས་ནས། །འདྲེན་པ་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས། །འཕགས་པའི་ཆོས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང༌། འབྲས་བུའི་ཆོས་རྟོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཕུང་པོ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པར་བརྗོད་པ་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་ངོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པ་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དགེ་སློང་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས་འདི་ཡོངས་སུ་དྲིས་སོ། །འདི་གསུངས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཤཱ་རིའི་བུས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མདོ་གང་ཐོས་པ་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་གསུངས་ནས་ཏེ། བཀའ་སྩལ་ནས་སོ། །འདྲེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་འདྲེན་པའི་ཕྱིར་འདྲེན་པའོ། །ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས་བཞུགས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དགེ་སློང་ཤཱ་རིའི་བུས་ཐོས་ནས། །ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགེ་སློང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་ངོ༌། །ཤཱ་རིའི་བུས་ཐོས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་ཐོས་ནས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་ལས། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བྱམས་པ་ག་ལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏོ། །བྱམས་པའི་དྲུང་དུ་སོང་ནས་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ཉིད་པར་རྟག་ཏུ་གནས་པ་སྟེ། དེར་ཕྱིན་ཅིང་སོང་ནས་སོ། །གཉིས་ཀ་ཡང་རྡོ་ལེབ་ལ་འཁོད་དེ།། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བྱམས་པ་དེང་འདིར་དེ་བཞིན་གཤེགས། །འདི་གསུངས་དོན་རྣམས་མ་ཕྱེ་བར། །ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་གྱུར་ནས། །དེའི་དོན་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །བྱམས་པ་དེང་འདིར་ཞེས་བྱ་བ་བརྗོད་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་དཔེས་བསྟན་པས་གང་གསུངས་པ་བྱམས་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པས་བཀའ་སྩལ་པའི་མདོ་དེའི་དོན་ཅི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་དོན་རྣམ་པར་མ་ཕྱེ་ལ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡུལ་གྱི་དོན་རྣམས་ཀྱང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་གང༌། ཆོས་ནི་གང༌། སངས་རྒྱས་ནི་གང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་འདྲིའོ། །འདི་ཉིད་མདོ་བྱེད་པས། མདོ་དང་སྦྱར་བ་སྨྲས་ལ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་དང་ཆོས་གང་ཡིན། །སངས་རྒྱས་ཀྱང་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། །ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མཐོང་ན་ཆོས་མཐོང་ངོ༌། །ཆོས་མཐོང་ནས་སངས་རྒྱས་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་རྟེན་འབྲེལ་མཐོང་ན་ནི། །ཆོས་དང་སངས་རྒྱས་མཐོང་བ་ཡིན། །བདག་གི་ཐེ་ཚོམ་འདི་སྨྲོས་ཞེས། །ཤཱ་རིའི་བུ་ཡིས་མ་ཕམ་སྨྲས།།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གནས་བརྟན་ཤཱ་རིའི་བུས་ཐེ་ཚོམ་དེ་སྐྱེས་པས་དེའི་ཕྱིར་མ་ཕམ་པ་ལ་སྨྲས་སོ། །མ་ཕམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པའོ། །བྱམས་པ་ཁྱད་པར་ཇི་ལྟ་བུ་ཅན་ཞིག་ཅེ་ན། བྱམས་པ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམ་པའི་བདག །བྱམས་པས་གཏན་ལ་དབབ་པ་སྨྲས། །བྱམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པས་ཤིན་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་བྱམས་པ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམ་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །གཏན་ལ་དབབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངེས་པའོ། །སྨྲས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྗོད་པའོ། །གང་ལ་སྨྲས་ཤེན། ཤཱ་རིའི་བུ་ལའོ། །ཅི་ཞིག་སྨྲས་ཤེ་ན། འདི་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །དགེ་སློང་དག་སུས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི། རྒ་ཤིའི་རྐྱེན་གྱིས་མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས། རྐྱེན་དང་བཅས་པ་ལ་བྱའི། རྒྱུ་མེད་པ་དང༌། རྐྱེན་མེད་པ་ལ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་འདི་རྣམས་འབྱུང་བའི་གོ་རིམས་ནི་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ། མཚན་ཉིད་ནི་གང༌། ལས་ནི་ཅི། གང་ཞིག་ནི་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། རྒྱུ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། རྐྱེན་དང་འབྲེལ་བའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དེ་ཡང་ཕྱི་ནང་གི་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སྨྲས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ། ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་ནས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་བར་ཏེ། ས་བོན་ཡོད་ན་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་དང་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ས་བོན་མེད་ན་མྱུ་གུ་མི་སྐྱེ་བ་ནས། འབྲས་བུ་མི་སྐྱེ་བའི་བར་རོ། །ས་བོན་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་མྱུ་གུ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །མྱུ་གུ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ནི་ས་བོན་གྱིས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པ་ནས། མེ་ཏོག་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ་འབྲས་བུ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མངོན་པར་མི་སེམས་སོ། །འབྲས་བུ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གི་མྱུ་གུ་མེ་ཏོག་གིས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པའི་བར་རོ། །འོན་ཀྱང་ས་བོན་ཡོད་ན་མྱུ་གུ་ནས་འབྲས་བུའི་བར་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཕྱིའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པར་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཁམས་དྲུག་འདུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཁམས་དྲུག་པོ་དག་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་ས་ལ་སོགས་པ་དང༌། དུས་རྣམས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ས་བོན་ས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན་པར་བྱེད་ནས་རྒྱུའི་རྐྱེན་དུ་འདོད་ཅེ་ན། ས་ལ་སོགས་པ་ནི་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རླན་པ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། འབུ་བ་དང༌། མི་སྒྲིབ་པ་དང༌། འགྱུར་བའི་བྱ་བ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བྱེད་དོ། །དེ་དག་མེད་ན་མི་འགྱུར་གྱི། ནམ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ན། ཐམས་ཅད་འདུས་པ་དེ་ལས་དེར་འགྱུར་རོ། །ས་ལ་སོགས་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་གིས་ས་བོན་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །ས་བོན་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ལ་ནི་རྐྱེན་འདི་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བས་ཕན་བཏགས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །འོན་ཀྱང་སལ་སོགས་པ་ཡོད་ན་ས་བོན་ལ་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། མེད་ན་མི་འགྱུར། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་མཛད་པས་གསུངས་པ། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་མ་རིག་སོགས། །འཆི་བ་ལ་ཐུག་གོ་རིམས་བཞིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གང་དག་ལ་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འཆི་ལ་ཐུག་པ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འཆི་བ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་སྡུག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོགས་སོ། །འབའ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བའོ། །འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའོ། །ཆོས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང༌། །འབྲས་བུ་མྱ་ངན་འདས་པའོ། །ཞེས་སྨྲས་ཏེ། ཆོས་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་སོ། །ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། །ལོག་པའི་ངག་དང༌། ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ལོག་པའི་འཚོ་བ་དང༌། ལོག་པའི་རྩོལ་བ་དང༌། ལོག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ལོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །དེ་ལ་ལོག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོག་པའི་ལྟ་བ་སྟེ། ལྟ་བ་ལྔའོ། །འཇིག་ཚོགས་དང༌། མཐའ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལོག་པ་ཞེས་བྱ་པའོ། །འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལོག་པར་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་ལ་སོགས་པ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་ལྟ་བ་ངན་པའི་ཕྱིར་ལོག་པའི་ལམ་སྤྱད་པས་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱུ་དང༌། ལས་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། སྒྲོ་འདོགས་པའི་རྣམ་པར་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་ལོག་པར་ལྟ་བ་དག་ཅེས་བྱ་བའོ། །དེ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །ཚུལ་བཞིན་ལ་གནས་པའི་ཡང་དག་པའི་ཐོས་པ་དང༌། བསམ་པ་ལ་སོགས་པའི་དད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས་རྒྱུ་དང༌། འབྲས་བུ་དང། བདེན་པ་དང༌། དཀོན་མཆོག་དང༌། ལས་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་ལྟ་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་ལས་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ལོག་པའི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟོག་པ་ལོག་པའོ། །རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཡུལ་དང༌། དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐ་ཚིག་གོ །སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུལ་དྲུག་པོ་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སོགས་པའོ། །ལོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བ་དང༌། བདག་གི་རྣམ་པ་ལ་སོགས་པར་དམིགས་པས་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པའོ། །ཡང་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའོ། །རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱ་བ་དང༌། སེམས་པ་སྟེ། འདི་དང་འདི་བྱའོ་ཞེས་ཐོག་མར་སེམས་ལ་བཞག་ནས་ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དགེ་བ་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པའི་ངོ་བོ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱའོ། །ལོག་པའི་ངག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ངག་ངན་པ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་བསླུ་བའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པའི་ངག་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལོག་པའི་ངག་གོ །འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་བདག་ལ་བསྟོད་པ་དང༌། གཞན་ལ་སྨོད་པའི་ངོ་བོར་ཞུགས་པ་དང༌། ངག་གི་ཉེས་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང་འདྲེས་པ་དང༌། ཡང་དག་པ་དང༌། བདེན་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱལ་པོ་དང༌། ཆོམ་རྐུན་དང༌། བུད་མེད་དང༌། ཁྱིམ་པ་དང༌། སྐྱེ་བོའི་གཏམ་གྱི་ངོ་བོ་དང༌། གསོག་དང་དོན་མེད་པ་མང་པོ་ནི་འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྨད་པའི་ཕྱིར་ལོག་པའི་ངག་ཅེས་བྱའོ། །དེ་དག་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་བདག་དང་གཞན་ལ་མི་སླུ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ངག་གི་ཉེས་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བདེན་པ་དང་ཡང་དག་པ་དང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་བདེན་པ་བཞིའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བྱེད་པ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྡུད་པ། ཕན་པ་དང་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་ལ་བསྟོད་པ་དང༌། གཞན་ལ་སྨོད་པ་སྤང་བ། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་མི་སླུ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ངག་ཅེས་བྱའོ། །ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལས་བྱེད་པའོ། །ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང༌། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་ས་བོན་འདེབས་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མི་བཟད་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་རང་བཞིན་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཚ་སྒོ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་དང་འདྲེས་པའི་ཞིང་ངན་པ་ལ་ས་བོན་ངན་པ་བཏབ་པ་བཞིན། མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་སྨད་པར་བྱ་བའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ནི་ལོག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ཞེས་བྱའོ། །ལས་ལ་དགའ་བ་དང༌། གཉིད་ལ་དགའ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་ལ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནི་ལོག་པའི་ལས་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་ལ་རེག་པ་ལམ་ཡིན་པ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པའི་རྟེན་གྱི་ངོ་བོའོ། །དེ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ལས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ལུས་དན། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་ས་བོན་འདེབས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཞིང་གཤིན་པ་དང་འདྲ་བའི་ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་ཞིང་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །ལོག་པའི་འཚོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འཚོ་བ་སྟེ། ངན་གཡོ་དང༌། ཁ་གསག་དང༌། ཐོབ་པས་འཇལ་བ་དང༌། གཞོགས་སློང་གིས་འཇུག་ཅིང་མི་ཕོངས་པའི་ལུས་དང༌། ངག་གི་ལ་སོགས་པའི་ཉེ་བར་འཚོ་བས་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་སྟོན་པ་དང༌། འཕོང་དང༌། རྟ་དང༌། སྙན་ངག་དང༌། གསོ་བའི་དཔྱད་དང༌། གྲངས་དང༌། ཁྱིམ་པའི་དཔྱད་དང༌། གཞོན་ནུའི་དཔྱད་དང༌། རྒྱ་མཚོ་མཚན་གྱི་དཔྱད་དང༌། ལྟས་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་སླུ་བའི་ངོ་བོར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེས་ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་སྒྲུབ་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པས་གནས་པར་བྱེད་པ་ནི་ལོག་པའི་འཚོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་ནི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་དག་པ་ནི་རིག་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་ལུས་དང༌། ངག་དང་ཡིད་འཇུག་པས་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པ་སྟེ། ཚུལ་དེས་ཀུན་ཏུ་འཚོ་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་དང་གཞན་མི་སླུ་བའི་ངོ་བོའི་རྣམ་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པས་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་ནི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ །ལོག་པའི་རྩོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྩོལ་བ་ནི་རྩོལ་བའོ། །ལོག་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་སྟེ། ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་སྤྱོད་པ་མི་བདེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་དང་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང༌། གཡུལ་ལ་སོགས་པ་ཤོམ་པ་དང༌། ཕོ་ཉ་ལ་སོགས་པར་འགྲོ་བ་དང༌། སྤྱོད་པ་དང༌། དབྲལ་བ་དང༌། འཇོག་པ་དང༌། འདེགས་པ་དང༌། སེལ་བ་དང༌། མི་སེལ་བ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ཚུལ་གྱིས་སྐྱེད་པ་དང༌། ཞིང་དང༌། རིག་པ་དང༌། ཚོང་དང༌། རྒྱལ་སྲིད་ལ་སོགས་པ་བདག་དང་ཕ་རོལ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའི་ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་འཇུག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་རྩོམ་པ་དང་བྱ་བ་དང༌། བརྩོན་པ་ནི་ལོག་པའི་རྩོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དང་མི་མཐུན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་རྩོལ་བའོ། །ཡང་དག་པར་རྩོལ་བ་ནི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། གང་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་གཅིག་ཏུ་དགེ་བ་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པར་ཞུགས་པ་དག་གིས་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་རྩོལ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་རྩོལ་བ་སྟེ་དེ་ནི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཉིད་དུ་བརྗོད་དོ། །ལོག་པའི་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨད་པར་བྱ་བ་དྲན་པ་སྟེ། ལོག་པའི་དྲན་པའོ། །དྲན་པ་ནི་དྲན་པའོ། །འདི་ནི་ལོག་པ་ཡང་ཡིན་ལ། དྲན་པ་ཡང་ཡིན་པས་ལོག་པའི་དྲན་པའོ། །དུས་གསུམ་གྱི་ཡུལ་ལ་སྔོན་དགོད་པ་དང༌། དགའ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་པ་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་དང༌། དེ་ལ་ཡང་ལྷག་པར་ཆགས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་ལྡང་བའི་ཕྱིར་བདག་དང་གཞན་གནོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་ལོག་པའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ལོག་པའི་དྲན་པའོ། །དེ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་ནི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཉིད་དུ་བརྗོད་དོ། །ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། གཏོང་བ་དང༌། ལྷ་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་སྟེ། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཉིད་དུ་བརྗོད་དོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བྱ་བ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། ཀུན་ནས་མཉམ་པར་འཇོག་ཅིང་འཛིན་པའི་ཕྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །འདི་ནི་ལོག་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་ཡིན་པས་ལོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ལོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྟེ་དབང་ཕྱུག་དང་རང་བཞིན་དང༌། དུས་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། ནང་གི་བདག་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་དེ་དག་ལ་དམིགས་བ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་སེམས་འཕྲོ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཡང་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དག་ལ་རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བ་དང༌། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་ནས། དེ་དག་ལ་དམིགས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་སེམས་འཕྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཆགས་པ་དང་བཅས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་སེམས་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དང་འགལ་བར་སེམས་གནས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་བདག་དང་བདག་གི་སྟོང་པ་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པའི་རྣམ་པ་ལ་སོགས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་སེམས་གནས་པ་སྟེ། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དང༌། དམིགས་པ་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ནི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཉིད་དུ་བརྗོད་དོ། །དེ་ལྟར་གང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མཐོང་བ་དེས་ཆོས་མཐོང་ངོ༌། །ཡང་སྨྲས་པ། ལྟ་སོགས་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཀྱི་སྟེགས། །རྒྱུ་ནི་བཅུ་གཉིས་སྔོན་འགྲོ་བ། །གང་མཐོང་རྣམ་དག་བདག་ཉིད་དེས། །ཆོས་ཀྱི་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་འགྱུར། །འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུའོ། །དེ་ཐོབ་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པ་ས་བོན་བག་ཆགས་ཀྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་གནས་གྱུར་པ་དང་ལྡན་པ། ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ནོར་བུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་གཞལ་དུ་མེད་པས་བརྒྱན་པ། རང་གི་གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་མཛད་པའི་བདག་ཉིད་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་པར་ལྡན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ནགས་ཚང་ཚིང་གི་རྩ་བ་རྣམ་པར་བསྲེགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་འབྲས་བུ་མི་སློབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་འབྲས་བུའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ།། །།སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ། བམ་པོ་གཉིས་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བརྗོད་པ། རྒ་བ་མེད་པ། འཆི་བ་མེད་པ། གདུང་བ་མེད་པ། བརྟན་པ། ཞི་བ། རྟག་པ། མི་འཕྲོགས་པ། མི་ཟད་པའི་བདག་ཉིད་ཐོག་མ་དང༌། བར་དང༌། ཐ་མ་དང་བྲལ་བ། གཉིས་མེད་པའི་ཁམས་གསུམ་དང་བྲལ་བ། ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་པོའི་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་པ་དང་འདྲ་བར་ཡོན་ཏན་ནོར་བུའི་འོད་ཟེར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་འགྲོ་བའི་དོན་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མཛད་པ། ཞི་བ་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་སྐུར་གྱུར་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བཞེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་ཐུགས་ཆུད་ཕྱིར། །ཆོས་སྐྱེས་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་སྟེ། །དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་བདག་ཉིད་ཆོས་ཀུན་གྱི་ཆོས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་ཐུགས་སུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆུད་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དག་ལས་སྐྱེས་པས་ན་ཆོས་སྐྱེས་ཏེ། ཆོས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་འཕགས་མཐོང་བས། །གང་གིས་མཐོང་བ་དེས་མཐོང་ངོ༌། །དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཞེས་དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་བུའོ། །འཕགས་མཐོང་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིག་གིས་ཏེ། འཕགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའོ། །མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིག་གིས་སོ། །གང་གིས་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སུས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཆོས་ལ་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེས་ཆོས་སྐྱེས་ཏེ། ཆོས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པས་སངས་རྒྱས་མཐོང་ངོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འདིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བུར་གསུངས་ཤེ་ན། སུས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གང་ཞིག་སྲོག་ལ་སོགས་བྲལ་བ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འདི་རྟག་ཏུ་སྲོག་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། སྲོག་དང་བྲལ་བར་རོ་མཐོང་བ་ནི་རིག་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དག་གིས་སྤྱོད་པ་དང༌། འཇལ་བ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། ཉེ་བར་རྟོག་པའོ། །རྟག་ཏུ་སྲོག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲོག་མེད་པའོ། །ཀུན་ཏུ་འཚོ་བ་གཅེར་བུ་པ་དག་འདི་ལྟར་རྟོག་སྟེ། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་སྲོག་དང་བཅས་ཤིང་དབང་པོ་དང་ལྡན་ནོ། །དབང་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་བས་ན་ས་གསུམ་པོ་འདི་ཐམས་ཅད་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་གང་ངོ་ཞེའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ནི་སྲོག་ཆགས་ཟ་སྟེ། སྲོག་ཆགས་གང་དག་སྲོག་ཆགས་མི་ཟ་བའི་སྲོག་ཆགས་དེ་དག་ནི་ཐར་པ་ཐོབ་བོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་བས་ན་དེ་དགག་པའི་ཕྱིར་སྲོག་མེད་པ་དང༌། སྲོག་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སྲོག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲོག་མེད་པ་སྟེ། སྲོག་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུ་ནི་ས་བོན་ལ་སོགས་པའོ། །རྐྱེན་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་རྟོག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རྩྭ་དང་ཤིང་དང་རྩིག་པ་དང་ཆོས་འདྲ་བ་གཡོ་བ་མེད་པ་བྱ་བ་མེད་པའོ། །དེ་བས་ན་སྲོག་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་སྲོག་མེད་པའོ། །ཕན་ཚུན་རྒྱུ་རྐྱེན་འབྲེལ་པ་ལས་སྐྱེ་ཞིང་གཅིག་ལ་གཅིག་ཀྱང་སེམས་པ་མེད་ལ། བྱ་བ་དང་ལས་ཀྱང་སྣང་སྟེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱུན་འདི་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཀུན་ཏུ་འཚོ་བ་གཅེར་བུ་པ་དག་ཤིང་རྣམས་ནི་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། གཡོ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཉལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བཅད་ན་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཐ་སྙད་འདོགས་པ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་ཉི་མ་དང་ཟླ་བའི་རེག་པའི་དབང་གིས་ཞུམ་པ་དང༌། རྒྱས་པར་རྗེས་སུ་དཔག་གི །དེ་དག་ལ་ཉལ་བ་དང་ལྡང་བ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད། རླུང་གིས་བསྐྱོད་པའི་དབང་གིས་ཤིང་གི་ཡལ་ག་ལ་སོགས་པ་འགུལ་བར་རྗེས་སུ་དཔག་པས་དེ་དག་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ག་ལ་དམིགས་ཏེ། དོན་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །བཅད་ན་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་དོན་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་དེ་དག་ཡང་སེམས་དང་བཅས་པ་ཞིག་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་གཅོད་པའི་གནས་སྐབས་ན་གང་གིས་ན་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་ལ། མི་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པའམ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་ལ་སོགས་པའམ། དེ་ནས་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཅུང་ཟད་མི་བྱེད། བཅད་ན་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་སེམས་དང་བཅས་པར་ཁས་ལེན་ན་གང་དག་བཅད་ན་མི་སྐྱེ་བས་དེ་དག་བཟློག་པའི་ཕྱིར་སེམས་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །སེམས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ལ་སོགས་པ་བཅད་ན་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སེམས་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་དེའི་ཕྱིར་དེའི་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་དོན་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་སྲོག་མེད་པ་དང༌། སྲོག་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་རྣམ་པར་གནས་སོ། །ཇི་ལྟ་བུ་ཉིད་དང༌། མ་ནོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་མ་ནོར་བའོ། །མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མ་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེད་པ་པོ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དང་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པའི་འདུ་བྱེད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དམིགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་པར་བྱ་བ་དང་དམིགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་ཞི་བའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཅིག་ཏུ་ཞི་བའི་རང་བཞིན་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། རྟོག་པའི་དྲ་བ་ཐམས་ཅད་དྲལ་བ། རྟག་ཏུ་གནས་པ། མི་འཇིགས་པ། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །གང་གིས་ཚུལ་འདི་འདྲ་བར་ཆོས་ལ་ཡང་མཐོང་བ་སྟེ། ཉེར་ཞི་ལ་ཐུག་བཅས་པར་ནི། །ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཉེར་ཞི་ལ་ཐུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཐ་མར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ཞི་བ་ལ་ཐུག་པའོ། །གང་གིས་ཆོས་ལ་ཡང་ཚུལ་འདི་འདྲ་བར་བརྟག་པ་དང༌། སྲོག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་ནི། རྟེན་འབྲེལ་ཆོས་དང་སངས་རྒྱས་དག །དྲི་མ་མེད་པའི་བློས་མཐོང་བ་སྟེ། དེས་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་སངས་རྒྱས་མཐོང་ངོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །དེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གིས་མཐོང་བའོ། །འཕགས་པའི་ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དག་སྡིག་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཕ་རོལ་དུ་རིང་བ་དེ་དག་ནི་འཕགས་པའོ། །དེ་དག་གི་ཆོས་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་ཏེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་རྟོགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བླ་ན་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིའི་གོང་ན་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡང་མེད་དེ། དེ་བས་ན་དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་སྐུ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ། མཆིག་བུ་བཞིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་སུས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མཐོང་བ་དེས་ཆོས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་བྱེད་པ་མི་སློབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མཐོང་ངོ༌། །སུས་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཆོས་དེ། དེ་ལྟ་བུ་རང་གི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མངོན་པར་རྟོགས་པས་ཆོས་ལས་སྐྱེས་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ། ཆོས་གཟིགས་པ། སངས་རྒྱས་མཐོང་ངོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རྟེན་འབྲེལ་ཞེས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། རྒྱུ་བཅས་ལ་སོགས་ཚིགས་དང་ལྡན། །རྒྱུ་དང་བཅས་རྐྱེན་དང་བཅས་པ་ལ་བྱའི། རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་པ་ལ་མ་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་མདོར་བཀའ་སྩལ་པ། རྐྱེན་འདི་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། སངས་རྒྱས་བྱུང་རུང་མ་བྱུང་རུང༌། །ཆོས་ཉིད་འདི་ནི་གནས་པ་ཡིན། །གང་གི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་གིས་རྒྱུན་མི་འཆད་ཅིང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཇུག་གི །འདི་ལ་རྒྱུ་མེད་པའམ། མི་མཐུན་པའི་རྒྱུའམ། འཇུག་པར་བྱེད་པའམ། ལྡོག་པར་བྱེད་པ་འགའ་ཡང་མེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང༌། ཆོས་ཉིད་དང༌། ཆོས་གནས་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ངེས་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཡེ་འདུག་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་རྐྱེན་དང་བྲལ་བའི་རྒྱུ་གཅིག་པུ་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་ཞིང་གནས་པའོ། །གལ་ཏེ་རྐྱེན་ཀྱང་རྒྱུ་ལ་མི་ལྟོས་པར་འགའ་ཞིག་སྐྱེད་ནུས་པར་གྱུར་ན་ནི་གནས་པ་དང་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དེ་བརྗོད་པའི་རིགས་ན་འདི་དག་སྐྱེ་བ་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ཡང་རྒྱུ་མེད་པར་མ་ཡིན། རྐྱེན་མེད་པར་མ་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང༌། ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་གནས་པ་ཉིད་འདི་ནི་ཡེ་ནས་འཇུག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྐྱེན་འདི་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུའོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མདོར་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཆོས་ཉིད་ནི་འདིར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཆོས་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆུད་མི་ཟ་བའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཆོས་ངེས་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྐྱེན་ཉིད་འདི་པའི་གོ་རིམས་ངེས་པ་སྟེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རིམ་པ་བཞིན་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མཐུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་མེད་པར་རྐྱེན་རྣམས་མི་འཇུག་ལ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྐྱེན་རྣམས་མེད་པར་ཡང་རྒྱུ་འཇུག་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕན་ཚུན་ཚོགས་ན་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སླུ་བར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེན་པ་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེན་པ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ནོར་བ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ་བཞི་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་པས་རྒྱུ་རྐྱེན་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་གོ་རིམས་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །གཉིས་གང་ཞེ་ན། གསུངས་པ། རྒྱུ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་དེ་ཡང་ཕྱི་དང་ནང་གི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་བཞིར་ཁས་བླང་དགོས་པས། ཕྱི་དང་དེ་བཞིན་ནང་གི་ནི། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །དེ་ལྟར་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་བྱེ་བྲག་གིས་ཐ་དད་པའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཕྱི་རོལ་རྒྱུ་ནི་ས་བོན་སོགས། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་གང་ཞེ་ན། ཞེས་བརྗོད་ནས་འདི་ལྟ་སྟེ། ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ། མྱུ་གུ་ལས་འདབ་མ། འདབ་མ་ལས་སྡོང་བུ། སྡོང་བུ་ལས་སྦུ་གུ། སྦུ་གུ་ལས་སྙིང་པོ། །སྙིང་པོ་ལས་མེ་ཏོག །མེ་ཏོག་ལས་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །རྐྱེན་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བསྟན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། རྣམ་པ་དྲུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་གོ །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། ས་བོན་མྱུ་གུ་སྡོང་བུ་སོགས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་འཇུག་པར་བརྗོད། །ས་བོན་ཡོད་ན་མྱུ་གུ་དང་སྡོང་བུ་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་འབྱུང་གི་ས་བོན་མེད་ན་མྱུ་གུ་དང་སྡོང་བུ་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་ལ་ཐུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །དེ་ལས་ས་བོན་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ནི་ས་བོན་ལ་སོགས་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་སོ། །མེ་ཏོག་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་འབྲས་བུ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པའི་བར་དུ་སྟེ། འབྲས་བུ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ནི་མེ་ཏོག་གིས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་མོད། འོན་ཀྱང་ས་བོན་ཡོད་ན་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ནས་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི། མེད་ན་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྐྱེན་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། །དུས་ལ་ཐུག་པ་གོ་རིམས་བཞིན། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པ་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པ་རྣམ་པ་དུར་བལྟ་བར་བྱ་ཞེ་ན་གསུངས་པ། ཁམས་དྲུག་འདུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲུག་པོ་གང་དག་ཅེ་ན། ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། དུས་རྣམས་གོ་རིམས་བཞིན་འདུས་པ་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་རྐྱེན་ཉིད་དུ་གོ་རིམས་བཞིན་ཏེ། གོ་རིམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་འདི་རྣམས་ལས་གང་གི་ལས་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། རྟེན་དང་རླན་དང་སྨིན་པ་དང༌། །འབྲུ་འཕེལ་དང་ནི་གོ་འབྱེད་དང༌། །འགྱུར་བ་དག་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱིས། །བྱ་བ་ཇི་བཞིན་འཇུག་པའོ། །དེ་ལ་སའི་ཁམས་ནི་ས་བོན་རྟེན་པའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་བོན་མྱུ་གུ་བསྐྱེད་པར་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་རྟེན་པས་སྲ་བ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཆུའི་ཁམས་ནི་རླན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཉན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །མེའི་ཁམས་ནི་སྨིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པའི་གནས་སྐབས་ཉེ་བར་བསྐྱེད་པ་ན། ཕན་ཚུན་རེག་པས་དྲོ་བ་ཉིད་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །རླུང་གི་ཁམས་ནི་འབུ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་གི་གནས་སྐབས་ནས་བྱུང་སྟེ། ཕྱི་རོལ་དུ་ཁྱེར་པའི་ཕྱིར། རླུང་གི་ཁམས་ནི་ས་བོན་འབུ་བར་བྱེད་འཕེལ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ས་བོན་དང༌། མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་སྒྲིབ་པའི་བྱ་བ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་གེགས་མི་བྱེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཐུན་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་སྒྲིབ་པའི་བྱ་བ་བྱེད་ཅེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱའོ། །དུས་ནི་ས་བོན་འགྱུར་བའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་ཀྱང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བསྒྲུབས་པས་དུས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་ན་ས་བོན་འགྱུར་བའི་བྱ་བ་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱང་མ་ཚང་བ་མེད་ན་འབྱུང་གི །མ་ཚང་ན་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་པ་མེད་ན་ནི། །ས་བོན་ཡོད་ཀྱང་མྱུག་སོགས་མེད། །ས་བོན་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་ན། །རྐྱེན་རྣམས་ཡོད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གསུངས་པ། ཐམས་ཅད་འདུས་ལ་ས་བོན་འགགས་པ་ན་དེ་ལས་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་དང་དེ་བཞིན་རྐྱེན་རྣམས་ནི། །ངར་འཛིན་ལ་སོགས་བྲལ་བ་སྟེ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ནི་ཚོགས་པ་ལས། །ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཆུད་ཟ་མེད། །དེ་ལ་སའི་ཁམས་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་སྡུག་པའི་བྱ་བ་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། དུས་རྣམས་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ་མི་སེམས་ཏེ། ངར་འཛིན་པ་དང༌། ང་ཡིར་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལས་ཀྱི་འབྲས་བུར་གདགས་པ་ཆུད་ཟ་བ་ཡང་མེད་དེ། ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །མྱུ་གུ་དེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་བོན་གྱི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་དེ་སྐྱེས་པ་ན། བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། །གཉིས་དང་བྱེད་པོ་དུས་ལས་མིན། །དེ་བཞིན་དབང་ཕྱུག་སོགས་བྱས་མིན། །རང་བཞིན་ལས་མིན་རྒྱུ་མེད་མིན། །ཞེས་སྨོས་སོ། །བདག་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་མེད་པར་བདག་ཉིད་ལས་སྐྱེ་བའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་འདི་ལྟར་རྟོག་ཅེས་གྲག་སྟེ། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད། །འདི་ནི་དུས་རྟག་གནས་པ་སྟེ། །འདི་ལ་འགའ་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད། །འགའ་ཡང་འགག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རྨ་བྱའི་འདབ་མ་བཀྲ་བ་དང༌། །པདྨ་ལ་སོགས་རབ་དམར་དང༌། །ཚེར་མ་རྣོ་ལ་སོགས་པ་གང༌། །སུ་ཞིག་གིས་ནི་སྔོན་བྱས་སྨྲོས། །དེ་བས་ན་དེའི་གཞུང་ལུགས་དགག་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། དངོས་པོ་རྣམས་རང་ལས་སྐྱེ་བར་རུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔ་ཉིད་ནས་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པར་ཁས་ལེན་ན་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཉིད་ཁས་བླངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དངོས་པོ་རྣམས་རང་གི་ངོ་བོ་ལས་སྐྱེ་བར་རུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །གང་གི་ལྟར་ན་དངོས་པོ་རྣམས་རྟག་ཏུ་གནས་པ་དེའི་ལྟར་ན་སྐྱེ་བ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། ལས་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ཡང་མི་རུང་བ་ཞིག་ན། སྐྱེ་བ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། ལས་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ཡང་མངོན་སུམ་དུ་སྣང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་ཉེས་པ་འདིར་ཐལ་བར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་བདག་ལས་མིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དངོས་པོ་རྣམས་རང་ལས་སྐྱེ་ན་རྟག་ཏུ་སྐྱེ་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་གང་དུ་ཡང་ནམ་ཡང་སྐྱེ་བའམ་འགག་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མངོན་སུམ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བར་ནི་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་རེ་ཞིག་དངོས་པོ་རྣམས་རང་གི་ངོ་བོ་ལས་མ་སྐྱེའོ། །གཞན་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ལས་སོ། །གཞན་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་པར་བྱེད་པའི་བདག་ཡོད་དོ་ཞེས་གྲག་སྟེ། ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ལ། བདག་ནི་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུར་ཡོད་དེ། དེ་ཡོད་ན་འགྲོ་བ་དང༌། འོད་པ་དང༌། གཡོ་བ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། སེལ་བ་དང༌། རློམ་སེམས་དང༌། བྱ་བ་དང། ལས་དང༌། དེ་ཉིད་དང་གཞན་ཉིད་དུ་ཡང་འཇུག་གོ །མིག་ལ་སོགས་པ་ནི་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ཏེ། གཞན་གྱི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མལ་ཆ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཞན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་བདག་གི་ཡིན་པར་བརྗོད་དོ། །མིག་ལ་སོགས་པ་ནི་དེའི་ཡོན་ཏན་ཡིན་པས་དེའི་དོན་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཏེ། དཔེར་ན་མལ་ཆ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དུ་ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་ལ་གཞན་གྱི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །གཞན་གྱི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་གཏན་ཚིགས་འདི་ནི་མལ་ཆའི་དཔེ་དང་མི་སྦྱོར་ཏེ། འདུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་ནི་འདུས་པ་མ་ཡིན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་ན་བདག་འདུས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་བདག་ལུས་མེད་པ་ལ་མལ་ཆ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་འདུས་པའི་རང་གི་ངོ་བོས་ཕན་འདོགས་པར་རུང༌། དེ་བས་ན་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་དོན་མ་གྲུབ་པ་དེ། འདུས་པ་མ་ཡིན་པ་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་མལ་ཆའི་དབྱེ་བས་མལ་ཆའི་དཔེ་འདུས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་གཞན་གྱི་དོན་ཁོ་ན་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་ནོ། །བདག་འདུས་པ་ཡིན་པས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བ་ཐོབ་པ་ལ་ང་དང་ངའི་ཞེས་རློམ་པའི་རྣམ་པ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཁོ་ན་ལ་བདག་ཅེས་བྱའི། འདི་ལ་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་རུས་སྦལ་གྱི་སྤུའི་རང་བཞིན་དང་འདྲ་བ་རིགས་པ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་འགའ་ཡང་མད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་ནི་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་རུང་བ་མ་ཡིན་པ་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་རྣམས་བདག་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར། གཞན་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན། འོ་ན་དངོས་པོ་རྣམ་པ་གཉིས་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན་དེའི་ཕྱིར་དེའི་གཞུང་ལུགས་དགག་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། གཉིས་དང་བྱེད་པོ་དུས་ལས་མིན། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་གཞན་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དག་ནི་བདག་དང་གཞན་འབྲེལ་པ་ལས། དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བར་རྟོགས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གཉིས་ཉིད་དུ་བརྗོད་པ་དེ་ལྟ་ནའང༌། བདག་ལས་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་ལས་མིན་པའི་ཕྱིར་གཉིས་ལས་མིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་གཏོགས་པ་བདག་དང་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་གཉིས་ཕྲད་ཀྱང་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པར་མི་འདོད་ན་འོ་ན་བྱེད་པོ་གཞན་དབང་གིས་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་ཟེར་ཏེ་མུ་སྟེགས་བྱེད་གཞན་དག་བྱེད་པ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཐོག་མའི་བྱེད་པ་པོ་རྟག་པ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་ཁྱབ་པའི་བདག་འགའ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེས་ཕྱི་དང་ནང་འདི་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་ཅིང་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་རྟོགས་སོ། །དེ་བས་ན་དེའི་གཞུང་ལུགས་དགག་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ཉིད་ནི་བྱེད་པ་པོ་ལ་རིག་ལས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་འབྲེལ་པ་ལས་དངོས་པོ་རྣམས་འཇུག་པར་སྣང་ངོ༌། །བྱེད་པ་པོ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་རག་མ་ལས་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ཉིད་དུ་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱེད་པ་པོ་འགྱུར་བ་མེད་པ། བྱེད་པ་མེད་པ་ནམ་མཁའི་བདག་ཉིད་ལ་ནི་བྱ་བ་དང༌། ལས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་ཏེ། འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་རིམ་པར་འབྱུང་བར་སྣང་ངོ༌། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གང་གི་ལྟར་ན་བྱེད་པ་པོ་ལ་རག་ལས་ཏེ་འཇུག་པ་དེའི་ལྟར་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ཉིད་རྟག་ཏུ་ཉེ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱེད་པ་པོ་རྟག་པའི་ཕྱིར་ཅིག་ཅར་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་འགའ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རྟག་པའི་ཕྱིར་གང་ལའང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་སྐྱེ་བའམ། འཇིག་པར་མི་བྱེད་དོ། །དངོས་པོ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་ཏེ་འཇུག་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་བྱེད་པ་པོ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་འདྲ་བའི་རིམ་པ་འབྱུང་བ་དམིགས་ཀྱི། སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནམ་མཁའི་ཨུཏྤ་ལ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འཇིག་པ་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་འགྱུར་བ་མེད་པ་ལས་ཕན་ཚུན་རག་ལས་ཏེ། འཇུག་པར་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ངེས་པ་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རྟག་པའི་དངོས་པོ་ལས་སྐྱེས་པ། །མི་རྟག་རུང་བ་མ་ཡིན་ཉིད། །རྒྱུ་ལས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། །ཡང་ན་འདྲ་བ་ཁོ་ནར་བྱེད། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཐ་དད་ན། །མི་འགྱུར་བར་ནི་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །རྒྱུ་ལ་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེ་མི་འདྲ་བའི་ཕྱོགས་ཉམས་སོ། །བྱ་བ་དང་མི་ལྡན་པ་མོ་གཤམ་གྱི་བུའི་བདག་ཉིད་རྣམས་ལ་ནི་འགའ་ཡང་བྱ་བ་དང་ལས་ངེས་པར་རུང་བ་མ་ཡིན་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་བསླུ་བས་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་པོ་ལ་རག་ལས་པ་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་འདུས་པ་ཡོད་ན་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་དག་རུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་འདི་ལ་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཁས་བླང་བར་བྱ་སྟེ། དངོས་རྣམས་སྐྱེ་དང་གནས་པ་ཡི། །རྒྱུ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཡིན་རིག་བྱ། །གཞན་དག་དེ་ལྟར་ལོག་རྟོགས་ཤིང༌། །ཇི་ལྟར་མ་ཡིན་དེ་ལྟར་བརྗོད། །གཞན་དག་ནི་སེམས་ཅན་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་དག་ནི་དབང་ཕྱུག་གིས་བྱས་ཤིང་འཇིག་པར་རྟོགས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་དེའི་སེམས་ཀྱི་དབང་གིས་ལུས་དང༌། ས་གསུམ་དང༌། བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གྲག་གོ །གཞན་དག་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་གྱིས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། ཡི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དགས་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་དང༌། རིམས་དང༌། དུག་དང༌། ནད་དང༌། བུད་མེད་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། མ་ནིང་དང༌། གཟུགས་བཟང་བ་དང༌། གཟུགས་མི་སྡུག་པ་དང༌། ཆོམ་རྐུན་པ་དང༌། གཡོན་ཅན་དང༌། རྐུན་མ་དང༌། བྱི་པོ་བྱེད་པ་དང༌། སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཆང་འཐུང་བ་དང༌། རྒྱལ་པོ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། མཐའ་འཁོབ་དང༌། རི་ཁྲོད་པ་དང༌། གཡུང་པོ་དང༌། སྙིང་རྗེ་མེད་པ་དང༌། གཏུམ་པོ་དང༌། ཚིག་རྩུབ་པོ་སྨྲ་བ་དང༌། བྲམ་ཟེ་གསོད་པ་དང༌། ཕ་མ་གསོད་པ་དང༌། བ་ལང་གསོད་པ་དང༌། གཤེད་མ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་དང༌། སྲིན་པོ་དང༌། མཁའ་འགྲོ་མ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཞན་གསོད་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མཐོ་རིས་དང༌། བྱང་གྲོལ་དེ་ཐམས་ཅད་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་གྱིས་ཕྱུང་ངོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དབང་ཕྱུག་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་ཤེས་རབ་ཤིན་ཏུ་གཞོན་པ་ཉིད་དང༌། སོང་བའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱིས་རིགས་པའི་ཁྱད་པར་དང་བྲལ་བ་དེ་ལ་གུས་ཤིང་གཞོལ་བས་སྔ་ཕྱི་འགལ་བ་བྱིས་པ་གཞོན་ནུ་གདོལ་བ་བཞིན་དུ་དོན་ཇི་ལྟ་བ་ཉིད་མ་ཡིན་པ། མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་བ། སྦྱིན་པ་དང༌། དུལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྡོམ་པ་དང༌། འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་དང༌། ལེགས་པར་བྱས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱས་པའི་ལས་དང༌། བགྲོད་པར་བྱ་བ་དང༌། བགྲོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བཟའ་བ་དང༌། མི་བཟའ་བ་དང༌། མཐོ་རིས་དང༌། བྱང་གྲོལ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་དང་འགལ་བ། རིགས་པ་དང༌། ལུང་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་བ། ཚིག་ཙམ་ཕྱོགས་སུ་བྱས་ནས་རང་གི་མི་ཤེས་པའི་ལིང་ཏོག་གིས་མིག་བསྒྲིབས་པས་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕྱུགས་སུ་གྱུར་བ་རྣམས་ནི་ཕྱུགས་པས་ཀྱང་ཆེས་ཕྱུགས་ཏེ། མི་མངོན་པ་མོ་གཤམ་གྱི་བུའི་རང་བཞིན་ཕྱུགས་བདག་ལ་བརྟེན་ཏེ། འགྲོ་བ་སྐྱེ་ཞིང་གནས་པ་དང༌། །འཇིག་པའི་རྒྱུ་ནི་དབང་ཕྱུག་ན། །དེ་ཡི་སྐྱེ་ཞིང་གནས་པ་དང༌། །འཇིག་པའི་རྒྱུ་ཡང་བརྗོད་དགོས་སོ། །སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཉིད་དུ་ཁས་ལེན་ན་ནི་རྟག་པར་སྨྲ་བ་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་སྨྲ་བ་བཏང་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཁོ་ནར་གྲུབ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་འགྱུར་རོ། །འདོད་པ་ཙམ་གྱིས་སྐྱེས་ན་ནི། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་དོན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་སྐྱེ་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ངན་པ་དང༌། ཞེ་འགྲས་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། བྱས་པ་མི་གཟོ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྱིན་པ་ནི་དགོས་པ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་དོན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེའི་འབྱིན་པའི་ངལ་བ་འབྲས་བུ་མེད་དོ། །དགོས་པ་མེད་པ་ལ་ནི་རྟོག་པ་སྔོན་དུ་གཏོང་བ་རྣམས་འཇུག་པ་མེད་དེ། དགོས་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་དགོས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ལོག་ན་རྟོག་པ་སྔོན་དུ་གཏོང་བ་རྣམས་ཀྱི་འཇུག་པ་དེ་ཡང་ལྡོག་པས་མ་གྲུབ་པའི་དོན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ནི་ཚང་བ་ན། །རིམ་གྱིས་སྐྱེ་དང་འཇིག་པ་དང༌། །མངོན་སུམ་དུ་ནི་སྣང་བ་སྟེ། །མ་ཚང་ན་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད། །སེམས་ཅན་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་ཞིང་གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ནི་རིམ་པ་ཁོ་ནས་དམིགས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་རྒྱུ་མ་ཡིན་ནོ། །དངོས་པོ་འགའ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པར་མི་རུང་སྟེ། མངོན་སུམ་དང་འགལ་བ་དེའི་ཕྱིར་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་དོན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །མངོན་སུམ་ལས་བརླིང་བའི་ཚད་མ་གཞན་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་གྲགས་སོ། །གཅིག་པུ་དོན་བྱེད་ཡོད་མིན་ཞིང༌། །བརྩེ་དང་རབ་གདུང་མེད་པ་ལ། །ཡོན་ཏན་ཟབ་མོ་ཉིད་དང་ནི། །ལྟ་སྤྱོད་སེམས་པ་སོགས་མི་རིགས། །གཅིག་པུ་བྱ་བ་དང་ལྡན་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཟབ་མོ་ཉིད་དམ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པའི་སེམས་པ་ཉིད་མི་རུང་བས་དེ་ནི་མི་མཐུན་ནོ། །རྒྱུ་ནི་ཀུན་ན་ཡོད་མིན་ན། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་རྐྱེན་ཉིད་ཡིན། །རྒྱུ་མིན་ཉིད་ནི་བྱེད་མེད་ཕྱིར། །ཇི་ལྟར་དབང་ཕྱུག་ཆེ་དབང་བྱེད། །དངོས་རྣམས་བྱེད་པོ་དབང་ཕྱུག་ཆེ། །དེ་ཡང་བྱེད་པོར་མི་འདོད་ན། །ཕ་མེད་པར་ནི་བུ་འབྱུང་བ། །དེ་ནི་འདོད་དང་མཐོང་བ་མེད། །རིགས་པ་སྨྲ་རྣམས་རྒྱུ་དང་ནི། །རྒྱུ་མཐུན་འདྲ་བ་ཉིད་དུ་འདོད། །རྟག་ལས་འབྲས་བུ་རྟག་རིགས་ཏེ། །མི་རྟག་ལས་ཀྱང་མི་རྟག་ཉིད། །སཱ་ལུའི་ས་བོན་ལས་འབྲས་བུ། །ལས་ཀྱི་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་མཐོང༌། །དེ་བཞིན་དབང་ཕྱུག་ཆེ་རྟག་ནི། །དངོས་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམས་ནི་རྟག་ཏུ་འབྱུང༌། །ཇི་ལྟར་མེ་ཡིས་ཐམས་ཅད་སྲེག །དེ་བཞིན་གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་འདོད། །མེ་ཡི་རྒྱུ་ནི་མེ་གཞན་ལ། །དབང་ཕྱུག་ལ་ནི་རྒྱུ་ཡོད་མིན། །རིམ་གྱིས་འཇུག་པས་མེ་རྒྱུན་ལས། །ཐམས་ཅད་སྲེག་པ་ཡང་འདོད་ན། །དབང་ཕྱུག་ལ་ནི་འགྱུར་མེད་པས། །མེ་དང་འདྲ་བར་རུང་མ་ཡིན། །དེ་ལྟར་ན་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་དུ་ཁས་ལེན་པ་ལ་ཉེས་པ་མང་དུ་ཡོད་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དབང་ཕྱུག་གིས་བྱས་པར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་དུས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བར་འདོད་དོ། །དེ་དག་ནི་འདི་སྐད་སྨྲས་ཏེ། དངོས་རྣམས་སྐྱེ་ཞིང་གནས་པ་ནི། །དུས་ཀྱིས་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །དངོས་རྣམས་སྐྱེ་དང་གནས་པ་ཡང༌། །དུས་ཀྱིས་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་ཉིད། །དེ་ལ་འདི་སྐད་བརྗོད་དེ། འདི་ལ་དུས་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་ཡིན། རྟག་པའམ། མི་རྟག་པའམ། ཕོའམ། མོའམ། མ་ནིང་གི་རང་བཞིན་ནམ། ལྷའམ། ཤ་ཟའམ། ལུས་ཅན་ནམ། ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པའམ། བྱ་བ་དང་བཅས་པའམ། བྱ་བ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཞིག །གལ་ཏེ་དེ་རྟག་བྱ་བ་ལས། །དེ་ལ་རག་ལས་རུང་མ་ཡིན། །ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་དེ་ཡང༌། །འགལ་བའི་ཕྱིར་ནི་མི་འདོད་དོ། །མི་རྟག་ཉིད་ན་དུས་མིན་གྱི། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ནི་འབྲེལ་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་དང༌། །མ་ནིང་སོགས་ཡིན་ཅི་སྨྲ་འགལ། །ལུས་ཅན་ལུས་མེད་བྱ་བ་སོགས། །ཡིན་ན་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་ཉིད། །རྟག་པ་ཉིད་ན་མི་འགྱུར་ཕྱིར། །བྱ་དང་ལས་ནི་འགལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལྟར་ན་དུས་སུ་སྨྲ་བ་རྣམས་དུས་ཀྱི་དབང་གིས་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པར་ཁས་ལེན་པ་ཡང་རུང་བ་མ་ཡིན་པས་དེ་ཡང་བཟང་པོ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །ཉི་མ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། སྐར་མ་དང༌། དུས་ཚིགས་དང༌། ལོ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་སོང་བ་དང༌། འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ངོ་བོའི་ཕྱིར་དུས་ཞེས་བྱ་བས་དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ནི། དུས་ཀྱིས་བ་སྒྱུར་བར་མི་རུང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་རང་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་དག་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་ལས་འབྱུང་བར་འདོད་དེ། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཁོ་ནར་ཟད་ཀྱི། དངོས་པོ་འགའི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའམ། འཇིག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དེ། སྲ་བ་དང༌། གཤེར་བ་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། ཡང་བ་ཉིད་དང༌། འཇམ་པ་དང༌། རྣོ་བའི་རང་བཞིན་ཉིད་དང༌། མངར་བ་དང༌། སྐྱུར་བ་དང༌། ལན་ཚྭ་དང༌། ཁ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་དབྱེ་བ་ཉིད་དེ། ལྔ་མི་དུད་འགྲོ་ལ་སོགས་དང༌། །རྒྱལ་པོ་བྲམ་ཟེ་རིགས་ངན་སོགས། །ལེགས་པར་བྱས་དང་ཉེས་བྱས་དང༌། །བདེ་སྡུག་རྟག་ཏུ་གནས་པ་ཉིད། །དེ་ལྟར་རང་བཞིན་ཡིད་གཉིས་ཀྱིས། སེམས་འཁྲུལ་པ་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རང་བཞིན་ལ་ནི་འགྱུར་མཐོང་བས། །མངོན་སུམ་ལ་སོགས་འགལ་ཕྱིར་རོ། །གང་ལ་འགྱུར་བ་ཡོད་པ་དེ། །འགྱུར་བ་མེད་པ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །གསལ་བ་དུ་མ་ཐ་དད་ལ། །སྐྱེ་བ་དང་ནི་འཇིག་པ་སྣང༌། །སྐྱེ་དང་འཇིག་དང་འབྲེལ་ན་ནི། །མི་འགྱུར་བར་ནི་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །རང་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། །སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་དོན་མེད་ན། །རིགས་དང་རྒྱལ་པོ་ཞིང་སོགས་ལ། །དེ་དག་གི་ཡང་འབྲས་བུ་སྣང༌། །རང་བཞིན་འགྱུར་ན་ནི། རྟག་པར་སྨྲས་པ་ཉམས་པར་འགྱུར། །དེ་ལྟ་བས་ན་རྒྱུ་རྐྱེན་དུ། །སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་འདི་རིགས། །དེ་ལྟར་ན་རང་བཞིན་དུ་སྨྲ་བ་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་ཉིད་པས་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ནི་རང་བཞིན་ལས་འབྱུང་བར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འོ་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཏེ། གཞན་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་པ་ཁོ་ནར་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པར་རྟོག་གོ །རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བར་ཁས་ལེན་ན་རྒྱུ་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བྱས་པ་ཆུད་ཟ་བ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང་ཕྲད་པ་དང་ཐུག་པ་མེད་པར་ཡང་འགྱུར་ལ། ལེགས་པར་བྱས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཕ་དང༌། བུ་དང༌། བྲམ་ཟེ་དང༌། རྒྱལ་རིགས་དང༌། རྗེའུ་རིགས་དང༌། དམངས་རིགས་དང། ཁྱི་ཤ་ཅན་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཙང་བ་དང་མི་གཙང་བ་དང༌། བགྲོད་པར་བྱ་བ་དང༌། བགྲོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བཟའ་བ་དང༌། མི་བཟའ་བ་དང༌། ལྷ་དང༌། ཤ་ཟ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་དང༌། དུལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྡོམ་པ་དང༌། བཟླས་བརྗོད་དང༌།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དཀའ་ཐུབ་དང༌། སྨྱུང་བ་དང༌། ངེས་པ་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་ཤེས་པ་དང༌། མི་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་བྱེ་བྲག་ངེས་པར་རྣམ་པར་གཞག་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་ཉེས་པ་དེར་ཐལ་བར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་མ་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ། །གང་གཞན་གཙོ་བོ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྒྱུ་མེད་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུར་སྨྲ་བས་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འདི་ཉིད་ཀྱིས་དགག་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར། བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། །གཉིས་དང་བྱེད་པོ་དུས་ཀྱིས་མིན། །དེ་བཞིན་དབང་ཕྱུག་སོགས་བྱས་མིན། །རང་བཞིན་ལས་མིན་རྒྱུ་མེད་མིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་འཇུག་པ་ཡང༌། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཅན་སྣང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་སྤྲོས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་བོན་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་འབབ་པ་བཞིན་རྗེས་སུ་འཇུག་པས། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་འཇུག་པ་ཡང༌། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཅན་སྣང༌། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་ལས། འོན་ཀྱང༌། ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། དུས་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་འདུས་ནས་ས་བོན་འགགས་པ་ན་མྱུ་གུ་མངོན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འོན་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བདག་དང༌། གཞན་དང༌། གཉིས་ཀ་དང༌། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ས་བོན་དང་ས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་ཉིད་ལས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱུ་ལྔ་དག་གིས་ཕྱི་རོལ་གྱི། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བཞེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། རྒྱུ་ལྔ་དག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་ལྔ་པོ་དག་གིས་སོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་བོན་ལ་སོགས་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་རོ། །རྟག་པར་མ་ཡིན་ཆད་པར་མིན། །འཕོ་བར་མ་ཡིན་རྒྱུ་ཆུང་ལས། །འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འགྲུབ་པ་དང༌། །འདྲ་བའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཕྱིར་ཡང༌། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རྟག་པར་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་ས་བོན་ཡང་གཞན་ཉིད་ལ་མྱུ་གུ་ཡང་གཞན་ཉིད་དེ། མྱུ་གུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་ས་བོན་མ་ཡིན་ལ། ས་བོན་ཉིད་ཀྱང་མྱུ་གུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མ་ཡིན་ལ། ས་བོན་མ་འགགས་ན་ཡང་མྱུ་གུ་མི་འབྱུང་ལ། འགགས་ན་ཡང་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་ས་བོན་ཡང་འགགས་ལ། མྱུ་གུ་ཡང་སྐྱེ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྟག་པར་མ་ཡིན་ནོ། །ཆད་པར་མིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་བོན་སྔར་འགགས་པ་ལས་ཀྱང་མྱུ་གུ་མི་སྐྱེ་ལ། མ་འགགས་པ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་ས་བོན་ཡང་འགགས་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་མྱུ་གུ་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་ཆད་པར་མ་ཡིན་ནོ། །འཕོ་བར་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་མི་འདྲ་བ་ཁོ་ན་སྟེ། དེའི་འཕོ་བར་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་ཆུང་དུ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་བོན་ཆུང་དུ་བཏབ་པ་ལས་སོ། །འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འགྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་ཆུང་དུ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་མང་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་སྟེ། ཆུང་དུ་ལས་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་པས་དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཆུང་དུ་ལས་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་འབྱུང་ངོ༌། །འདྲ་བར་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཕྱིར་ཡང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་བོན་ཇི་ལྟ་བུ་བཏབ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཁོ་ནའི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་དང་འདྲ་བའི་རྒྱུད་དུ་སྟེ། འདྲ་བར་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ས་བོན་མྱུ་གུ་ཐ་དད་ཕྱིར། །ས་བོན་རྟག་པ་ཉིད་མ་ཡིན། །ཆད་པར་མི་འགྱུར་གང་གི་ཕྱིར། །ས་བོན་ཡོད་ན་མྱུ་གུ་སྟེ། །ས་བོན་འདྲ་བ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར། །དེ་དང་མི་འདྲ་ཡང་མི་འདོད། །མྱུ་གུ་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ། །མྱུ་གུ་འཕོ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །ས་བོན་ཆུང་རབ་ཅིག་ཡོད་ན། །ས་བོན་ཉིད་ལས་འབྱུང་འགྱུར་ཏེ། །དེ་བས་རྒྱུ་ནི་ཆུང་དུ་ལས། །འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་ཕྱིར་རོ། །ས་བོན་སཱ་ལུ་སོགས་བཏབ་ལ། །འབྲས་བུ་ཁྲེ་རྒོད་ལ་སོགས་མིན། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། མྱུ་གུ་ས་བོན་ལྟར་མི་འདོད། །རྒྱུ་མེད་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བའང་མེད། །འགག་དང་སྐྱེ་བ་མགོ་མཉམ་སྟེ། །སྲང་མདའི་མགོ་མཇུག་མཐོ་དམན་བཞིན། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཀུན་བརྟགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་བསགས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་ནང་གི་འང་རྒྱུ་དང་ནི། །རྐྱེན་གྱི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བཞེད། །དེ་བཞིན་ནང་གི་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམ་པ་གཉིས་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་ཐ་དད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྟོགས་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །བཞེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་བཞེད་པ་དང་དགོངས་པ་དང༌། མངོན་དུ་བཞེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལ་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་པ་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདིའི་རྒྱུ་དང་པོ་མ་རིག་པ། །ཐ་མ་འཆི་ཡིན་གོ་རིམས་བཞིན། །དེ་ལ་ཐོག་མར་མ་རིག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་པོར་མ་རིག་པའོ། །ཐ་མར་འཆི་བའི་ཡན་ལག་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཐ་མ་འཆི་བའོ། །དེ་དག་གི་བར་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དབུས་སུ་འདོད་དེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་ལས། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཉོན་མོངས་ལས། །སྐྱེ་བཅས་བདག་ཉིད་ཆ་གསུམ་ནི། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། །བྱེད་པ་ལ་སོགས་རྣམ་པར་སྤངས། །ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལས་དང་སྐྱེ་བ་གཞན་དབང་གི་བདག་ཉིད་འདི་ཡང་ཆ་གསུམ་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་ལས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བའི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཡན་ལག་གསུམ་སྟེ། མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པ་རྣམས་སོ། །ལས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཡན་ལག་གཉིས་ཏེ། འདུ་བྱེད་དང་སྲིད་པ་དག་གོ །སྐྱེ་བ་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་ཡན་ལག་ལྷག་མ་བདུན་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། མིང་དང་གཟུགས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་ཤི་རྣམས་སོ། །ཡང་ཞེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་བསྡུ་བར་བྱ་བར་བལྟ་སྟེ། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། འདོད་པས་ཕོངས་པ་ལ་སོགས་པ་བསྡུའོ། །དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པ་འདི་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་བྲལ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ།། །།སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་མདོའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ། བམ་པོ་གསུམ་པ། གལ་ཏེ་དང་པོ་མ་རིག་མེད། །ཐ་མ་འཆི་བ་འབྱུང་མི་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གལ་ཏེ་དང་པོ་མ་རིག་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་མེད་པར་གྱུར་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་རྒ་བ་དང་འཆི་བའི་བར་དུ་མེད་པར་གྱུར་ན་མྱ་ངན་ལ་སོགས་པར་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ལས་གཞན་བདག་དང་ནི། །བདག་གི་ཞེས་པ་གང་ནའང་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི། དེ་ལ་མ་རིག་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པ་ནས་རྒ་ཤིའི་བར་དུ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་མྱ་ངན་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་ནི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པ་ནས་རྒ་ཤི་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ཅག་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པའི་བར་དུའོ། །དང་པོ་མ་རིག་བྱུང་ན་ནི། །ཐ་མ་ཤི་བ་འང་སྣང་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་ཡོད་པ་ལས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་ཅིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་ན་རྒ་ཤི་ཡོད་པ་ལས་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་ལ་སོགས་པའི་པར་མངོན་པར་འགྲུབ་ཅིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འདི་ནི་ནང་གི་རྒྱུ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ན་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་པར་བལྟའོ། །ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྐྱེན་དང་འགྲེལ་པར་ཇི་ལྟར་བ་ལྟ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། འདི་ཡི་རྐྱེན་ནི་རྣམ་པ་དྲུག །འདིའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནང་གིའོ། །རྐྱེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོགས་པའོ། །རྣམ་པ་དྲུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་གོ །ཐ་མ་རྣམ་ཤེས་ཐོག་མ་ས། །ནང་གི་རྐྱེན་དུ་འདོད་པ་ཡིན། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐ་མར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཕྱིར་ཐ་མ་རྣམ་ཤེས་སོ། །ཐོག་མ་ནི་ས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་ལས། ཁམས་དྲུག་འདུས་པ་སྟེ། ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པར་བལྟའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །སྲ་དང་རྗེས་སུ་སྡུད་པ་དང༌། །སྨིན་དང་དབུགས་འཕེལ་གོ་འབྱེད་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལ་ནང་གི་སའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། གང་ལུས་དང་འབྲེལ་པ་སྲ་བ་དང༌། རྩུབ་པ་དང༌། ཧྲུད་ཧྲུད་པོ་དང༌། མཁྲང་པར་གྱུར་པ་དང༌། སྐྲ་དང༌། སྤུ་དང༌། སེན་མོ་དང༌། སོ་དང༌། རྡུལ་དང༌། དྲི་མ་དང༌། པགས་པ་དང༌། ཤ་དང༌། ཆུ་རྒྱུས་དང༌། རུས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་ལུས་འདི་ལ་གང་ཅུང་ཟད་ཅི་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་སའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །རྗེས་སུ་སྡུད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུད་པ་དང་འབྲེལ་པ་དང༌། མཉེན་པ་དང༌། འཁྱུད་པ་དང༌། གོང་བུར་བྱེད་པ་དང༌། གཤེར་བ་ཉིད་དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ། མཆི་མ་དང༌། རྡུལ་དང༌། མཆིལ་མ་དང༌། སྣབས་དང༌། ཞག་དང༌། རྐང་དང༌། ཁུ་ཆུ་དང༌། གཅིན་དང༌། ཕྱི་ས་དང༌། ཁྲག་དང༌། ཆུ་སེར་དང༌། ཀླད་པ་དང༌། ཕོ་བ་དང༌། ལོང་ཀ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ལུས་འདི་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་གཤེར་བའི་རང་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་ཆུའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། སྨིན་པ་དང༌། ཚོས་པ་དང༌། སྨིན་འགྱུར་དང༌། དྲོ་བ་དང༌། མེ་དང༌། གདུང་བ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། ལྷམ་པ་དང༌། གང་ལུས་འདིའི་ནང་ན་ཟོས་པ་དང༌། འཐུངས་པ་དང༌། འཆོས་པ་རྣམས་ལེགས་པར་བདེ་བར་འཇུག་པར་བྱེད་པ་གཞན་ཡང་གང་ཅུང་ཟད་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་མེའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །དབུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རླུང་གི་ཁམས་ཏེ། དབུགས་ནི་དབུགས་འབྱུང་བ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། ཚིག་དང༌། སྨྲ་བ་དང༌། འགྲོ་བ་དང༌། འོང་བ་དང༌། ཞུམ་པ་དང་འཕེལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལུས་ནི་རྒྱས་པ་དང༌། སྐྱེད་པ་དང༌། གཡོ་བ་དང༌། འགུལ་བ་དང༌། ལྡེག་པ་དང༌། རྒྱས་པར་གྱུར་པ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། ཆམ་པ་དང༌། ལུད་པ་དང༌། སྐྱིགས་བུ་དང༌། སྦྲིད་པ་དང༌། སྟོད་ཀྱི་རླུང་དང༌། སྨད་ཀྱི་རླུང་དང་གཞན་ཡང་ལུས་འདིའི་ནང་ན་གང་ཅུང་ཟད་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རླུང་གི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །གོ་འབྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པས་གོ་འབྱེད་པའོ། །སྒྲིབ་པ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པའོ། །སྦུ་གུ་དང༌། སྦུབས་དང༌། གསེང་དང༌། བུ་ག་སྟེ། ཁའི་བུ་ག་དང༌། རྣ་བའི་བུ་ག་དང༌། སྣའི་བུ་ག་དང༌། མིག་གི་བུ་ག་ལ་སོགས་པ་ལུས་ཀྱི་ནང་གི་སྦུབས་འདི་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་པ། །རྣམ་ཤེས་ལྔ་དང་ལྡན་པ་དང༌། །དེ་ན་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིད་ཀྱང༌། །འདི་རྣམས་ནང་གི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མིང་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་ནང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་བའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་ཤེས་ལྔ་དང་ལྡན་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔའི་ཚོགས་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིད་ཀྱང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཡིད་དེ། དེ་དག་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་མདུང་ཁྱིམ་གྱི་ཚུལ་དུ་མེད་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མིང་ཞེས་བྱ་བ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་པོ་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ཕ་མའི་ཁུ་ཆུ་དང༌། ཁྲག་ལས་བྱུང་བ་སྲིད་པ་བར་མའི་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་དང་པོར་མིང་དང་གཟུགས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་ངོ་བོ་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་བཞིའི་བདག་ཉིད་དེ། བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ང་རྒྱལ་བ་དང༌། བདག་ལ་ལྟ་བ་དང༌། བདག་ལ་ཆགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་པོ་འདི་རྣམས་དང་ལྡན་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་ཅེས་བྱ་བ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ལ་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །ཁམས་རྣམས་འདུས་པར་གྱུར་པ་ལས། །ལུས་ནི་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། བཤད་མ་ཐག་པའི་ཁམས་དྲུག་གོ །འདུས་པར་གྱུར་པ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ལས་སོ། །ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྱུང་བོ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་འདུས་པའི་གོང་བུའོ། །སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ན་འབྱུང་བར་རོ། །འདོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་སྟེ། འདི་ལ་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་མེད་དོ་སྙམ་དུ་བསམས་པའོ། །དེ་དག་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས། །རྣམ་རྟོག་སྐྱེ་བ་མེད་པར་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཅག་གིས་འདི་དག་བསྐྱེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དོ་སྙམ་པ་དང༌། དེ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཅག་བསྐྱེད་དོ་སྙམ་དུ་དེ་རྣམས་གཅིག་ལ་གཅིག་རྟོག་པ་མི་སྐྱེའོ། །དེ་དག་ཡོད་ན་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །དེ་དག་མེད་ན་འབྱུང་བ་མེད། །རྐྱེན་རྣམས་མེད་ན་ལུས་སྐྱེ་བར་མི་རུང་གི །གང་གི་ཚེ་ནང་གི་རྐྱེན་ས་ལ་སོགས་པ། མ་ཚང་བ་མེད་པ་དེའི་ཚེ་འདུས་པ་ལས་ལུས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། མ་ཚང་ན་ལུས་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་རྣམས་བདག་སོགས་མི་ལྡན་པ། །གཞན་ཡང་སུའི་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སའི་ཁམས་ནི་བདག་མ་ཡིན་ཏེ། ང་དང་ངའི་སྙམ་བའི་རློམ་སེམས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྲོག་མ་ཡིན་པ་ནི་གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བ་བོ་མ་ཡིན་པ་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་དང༌། སྐྱེད་པ་པོ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེད་ལས་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི། ཤེད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེད་བུ་མ་ཡིན་པ་ནི་ནང་ན་འདུག་པའི་ཤེད་བུ་ལྟ་བུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བུད་མེད་མ་ཡིན། སྐྱེས་པ་མ་ཡིན། མ་ནིང་མ་ཡིན་པ་ནི་ནང་གི་བུད་མེད་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། མ་ནིང་གི་བདག་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ང་དང་བདག་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བདག་དང་བདག་གིར་རློམ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་སུའི་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པའི་བྱེད་པ་པོ་དང༌། བྱ་བ་དང་ལས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། སེམས་ཅན་མ་ཡིན། སྲོག་མ་ཡིན། སྐྱེ་བ་པོ་མ་ཡིན། ཤེད་ལས་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན། བུད་མེད་མ་ཡིན། སྐྱེས་པ་མ་ཡིན། མ་ནིང་མ་ཡིན། ང་མ་ཡིན། བདག་མ་ཡིན་ཏེ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་སུའི་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གང་གཅིག་རིལ་སོགས་འདུ་ཤེས་པ། །དེ་ནི་མ་རིག་སྲིད་གསུམ་སྒྲིབ། །དེ་ལ་མ་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྲིད་གསུམ་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྲིད་པ་གསུམ་ནི་སྲིད་གསུམ་སྟེ། །འདོད་པའི་སྲིད་པ་དང། གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་སེམས་ཅན་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གཞག་གོ །ཡང་ཁམས་དང༌། འགྲོ་བ་དང༌། སྐྱེ་གནས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་ནི་རིག་པ་གསུམ་དུ་གཞག་གོ །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེ་ལ་འདོད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ཁམས་གནས་རིས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བ་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རིལ་པོ་གཅིག་པར་རྟོག་ཅིང་འདུ་ཤེས་པས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་མ་རིག་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་ལ་གནས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ནི་ཚ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་དང༌། གྲང་བའི་རང་བཞིན་གྱི་དམྱལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་དེ། ཡང་སོས་དང༌། ཐིག་ནག་དང༌། བསྡུས་འཇོམ་དང༌། ངུ་འབོད་དང༌། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང༌། མནར་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཚ་བའི་དམྱལ་བ་བརྒྱད་དང༌། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ་དང༌། ཀྱི་ཧུད་ཟེར་བ་དང༌། སོ་ཐམ་ཐམ་པ་དང། ཆུ་བུར་ཅན་དང༌། ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་དང༌། པདྨ་ལྟར་གས་པ་དང༌། པདྨ་ཆེན་པོ་ལྟར་གས་པ་དང༌། ཨུཏྤལ་ལྟར་གྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲང་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གྲང་བའི་དམྱལ་བ་བརྒྱད་དང༌། ཉི་ཚེ་བ་དང༌། ཉེ་འཁོར་བ་དང༌། ཡི་དགས་རྣམས་ཀྱི་གནས་དང༌། དུད་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི་གནས་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཀྱི་གནས་དང༌། གླིང་བཞི་དང༌། བར་གྱི་གླིང་བརྒྱད་དོ། །དེ་ལ་ཡི་དགས་རྣམས་ཀྱི་གནས་ནི་མྱ་ངམ་དང༌། འབྲོག་དགོན་པ་ནའོ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་གྱེས་པ་ནི་གྲོང་དང༌། གྲོང་ཁྱེར་དང༌། གྲོང་རྡལ་དང༌། དུར་གྲོད་དང༌། རི་དང༌། འབྲོག་དང༌། རི་འོར་དང༌། གླིང་དང༌། ཆུ་ཀླུང་དང༌། རླུང་དང༌། མཚོ་དང༌། ལྟེང་ཀ་དང༌། རྫིང་དང༌། ཁྲོན་པ་དང༌། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང༌། གནས་དང༌། ལྷ་ཁང་དང༌། མ་མོའི་ཁྱིམ་དང༌། ཀླུའི་གནས་དང༌། མྱ་ངམ་དང༌། མཚེའུ་དང༌། ཤིང་དང༌། ཁང་སྟོང་དང༌། ལམ་པོ་ཆེ་དང༌། ཀླུང་གི་དྲུང་དང༌། དགོན་པའི་གནས་དང༌། གཡང་ས་དང༌། ཟམ་པ་དང༌། གཟིངས་ཀྱི་གནས་དང༌། སྲང་དང༌། ལམ་པོ་ཆེ་དང༌། ཚོང་ཁང་དང༌། བཞི་མདོ་དང༌། སུམ་མདོ་དང༌། མུ་སྟེགས་བསོད་ནམས་བྱེད་པའི་གནས་དང༌། ཆུ་འདུས་ལ་སོགས་པར་གནས་བཅས་ཏེ། རང་གི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་གང་མི་ཤེས་པ་འདི་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དུད་འགྲོའི་གནས་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ནང་ནའོ། །སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་བཞི་སྟེ། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་དུད་འགྲོའི་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམ་པར་རིག་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྒོས་པའི་རྒྱུད་ཅན་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་དུ་གྱེས་པ་ནི་བོང་བུ་དང༌། ཕག་པ་དང༌། སྤྲེའུ་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། རྔ་མོ་དང༌། རྟ་དང༌། རི་དགས་དང༌། མ་ཧེ་དང༌། བ་ལང་དང༌། བ་མེན་དང༌། འབྲི་དང༌། ཁྱི་དང། ཝ་དང༌། ནེའུ་ལེ་དང༌། བྱི་བ་དང༌། སེང་གེ་དང༌། སྟག་དང༌། དྲེད་དང༌། དོམ་དང༌། སྦྱང་ཀི་དང༌། བྱི་ལ་དང༌། ཉ་དང༌། རུས་སྦལ་དང༌། ཆུ་སྲིན་དང༌། ཆུ་སྲིན་བྱིས་པ་གསོད་དང༌། སྦྲུལ་དང༌། གྲོག་སྦུར་དང༌། སྡོམ་དང༌། བྱེ་མ་ལེབ་དང༌། སྲེག་པ་དང༌། གྲོག་མ་དང༌། སྲིན་བུ་དང༌། གྲོག་མཁར་དང༌། སྐྱིན་གོར་དང༌། ཤིག་དང༌། འབུ་དང༌། ཆུ་ན་གནས་པ་དང༌། ནེ་ཙོ་དང༌། རི་སྐེགས་དང༌། ཁུ་བྱུག་དང༌། རྨ་བྱ་དང༌། ངང་པ་དང༌། ཁྲུང་ཁྲུང་དང༌། ཆུ་སྐྱར་དང༌། ཁྭ་དང༌། བྱ་རྒོད་དང༌། འུག་པ་དང༌། ཤང་ཤང་ཏེའུ་དང༌། འདབ་བཟངས་ལ་སོགས་པ་གནས་མ་ངེས་པའི་འགྲོ་བས་རང་གི་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་གཞན་གྱི་དབང་གིས་རྣམ་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ལ་གནས་བཅས་པ་གང་མི་ཤེས་པ་འདི་ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཀྱི་གནས་བཞི་ནི་རི་རབ་ཀྱི་བང་རིམ་བཞིའི་ནང་ནའོ། །དེ་ནས་གཞན་དུ་གྱེས་པས་གནས་བཅས་པ། རི་དང༌། འབྲོག་དང༌། ཚལ་དང༌། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང༌། ཀླུང་དང༌། གྲོང་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ལས་ཀྱི་དབང་ལས་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བ་རྣམ་པར་རྟག་པ་ལས་བྱུང་བའི་གནས་གཞན་དག་གང་མི་ཤེས་པ་འདི་ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རང་གི་ལས་ཀྱི་དབང་དང་མཐུན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ནི། མཚོ་ཆེན་པོ་མ་དྲོས་པ་ནས་དཔག་ཚད་ཉི་ཁྲིའི་འོག་ན་སྣོད་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་པའི་རང་བཞིན་རྩ་བར་གྱུར་པའི་གནས་གཞན་མངོན་པར་གྲུབ་བོ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྣོད་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའི་རི་དང་འབྲོག་དང༌། མྱ་ངམ་དང། རི་སུལ་དང༌། གཡང་ས་དང༌། ཆུ་འགྲམ་ལ་སོགས་པའི་གནས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་གང་མི་ཤེས་པ་འདི་ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །གླིང་བཞི་ནི་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་དང༌། ལྷོའི་འཛམ་བུའི་གླིང་དང༌། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་དང༌། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་ནོ། །བར་གྱི་གླིང་བརྒྱད་ཅེས་བྱ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཀྱི་འཁོར་ལུས་དང༌། ལུས་འཕགས་དང༌། ལྷོའི་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་འཁོར་གཡོ་ལྡན་དང༌། ལམ་མཆོག་འགྲོ་དང༌། ནུབ་ཀྱི་བ་གླང་སྤྱོད་ཀྱི་འཁོར་རྔ་ཡབ་དང༌། རྔ་ཡབ་གཞན་དང༌། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་འཁོར་སྒྲ་མི་སྙན་དང༌། སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ཟླའོ། །གླིང་དང་ཉེ་བའི་གླིང་དེ་དག་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ནི་རྣམ་པ་མང་པོར་ཐ་དད་དེ། རང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྣང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་སྤྲོས་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྒོས་པ་དེ་ལྟ་དུ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷ་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་གྱི་སྣོད་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བའི་བྱེ་བྲག་ཐུན་མོང་དང་ཐུང་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་མ་ལུས་པ་ལ་གོང་བུར་འཛིན་པའི་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་རྣམས་གང་མི་ཤེས་པ་འདི་ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ལྷའི་རིས་དྲུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་ཆེན་རིས་བཞི་དང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དང༌། འཐབ་བྲལ་དང༌། དགའ་ལྡན་དང༌། འཕྲུལ་དགའ་དང༌། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་དོ། །གཞན་ཡང་གང་རིག་སྔགས་འཆང་གྲུབ་པ་དང༌། དྲང་སྲོང་དང༌། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང༌། དྲི་ཟ་དང༌། མིའམ་ཅི་དང༌། ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོ་དང༌། ཀླུ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་དང༌། རྒྱུ་སྐར་དང༌། གཟའ་དང༌། སྐར་མ་དང༌། །ཟླ་བ་དང༌། ཉི་མ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ལ་གཞལ་མེད་ཁང་དང་བཅས་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་རང་གི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་རྣམ་པར་རིག་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་རྣམས་དང༌། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། མངལ་ནས་སྐྱེས་པ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་དུད་འགྲོའི་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྒོས་པའི་རྒྱུད་ཅན་བོང་བུ་དང༌། ཕག་དང༌། སྤྲེའུ་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། རྔ་མོ་དང༌། རྟ་དང༌། རི་དགས་དང༌། མ་ཧེ་དང༌། བ་ལང་དང། བ་མེན་དང༌། འབྲི་དང༌། ཁྱི་དང༌། ཝ་དང༌། ནེའུ་ལེ་དང༌། བྱི་བ་དང༌། སེང་གེ་དང༌། སྟག་དང༌། དྲེད་དང༌། དོམ་དང༌། སྤྱང་ཀི་དང༌། བྱི་ལ་དང༌། ཉ་དང༌། རུས་སྦལ་དང༌། ཆུ་སྲིན་དང༌། ཆུ་སྲིན་བྱིས་པ་གསོད་དང༌། སྦྲུལ་དང༌། གྲོག་སྦུར་དང༌། སྡོམ་དང༌། ཕྱེ་མ་ལེབ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང། སྡིག་པ་དང༌། གྲོག་མོ་དང༌། སྲིན་བུ་དང༌། གྲོག་མཁར་དང༌། སྐྱིན་གོར་དང༌། ཤིག་དང༌། འབུ་དང༌། ཆུ་ན་གནས་པ་དང༌། ནེ་ཙོ་དང༌། རི་སྐེགས་དང༌། ཁུ་བྱུག་དང༌། རྨ་བྱ་དང༌། ངང་པ་དང༌། ཁྲུང་ཁྲུང་དང༌། ཆུ་སྐྱར་དང༌། ཁྭ་དང༌། བྱ་རྒོད་དང༌། འུག་པ་དང༌། ཤང་ཤང་ཏེའུ་དང༌། འདབ་བཟངས་ལ་སོགས་པ་གནས་མ་ངེས་པའི་འགྲོ་བས་རང་གི་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་གཞན་གྱི་དབང་གིས་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ལ་གནས་བཅས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འགྲོ་བ་སྐྱེ་གནས་ཐ་དད་པ་དུ་མའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཐ་དད་པའི་སེམས་ཅན་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཞེས་གྲགས་པ་ཐུན་མོང་དང། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བྱེ་བྲག་ལ་སོགས་པ་རིལ་པོར་འཛིན་པ་ལས་བྱུང་བ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་འདོད་པའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་སྨྲས་བ། ཁམས་འགྲོ་སྐྱེ་གནས་བྱེ་བྲག་གིས། །འདོད་སྲིད་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་དྲུག །ལྷ་དྲུག་མི་ནི་བཅུ་གཉིས་དང༌། །དམྱལ་བ་བཅུ་དྲུག་དུད་འགྲོ་དང༌། །ཡི་དགས་ལྷ་མ་ཡིན་དུ་བཅས། །དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་ལས་བྱུང་བ་གང་མི་ཤེས་པ། ཡོངས་སུ་མི་ཆོད་པ། བསྒྲིབས་པ་མི་གསལ་བ། ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ། ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པ་མུན་པ་མུན་ནག་དང༌། སྔོན་གྱི་མཐའ་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐའ་དང༌། དབུས་དང༌། རྒྱུ་དང༌། ལས་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། བདེན་པ་དང༌། དཀོན་མཆོག་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་མ་རིག་པ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་ལས། ཁམས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ཉིད་ལ་གང་གཅིག་པུར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། རིལ་པོར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། སྲོག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། སྐྱེས་བུར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། གང་ཟག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ཤེད་ལས་སྐྱེས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ཤེད་བུར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ང་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བདག་གི་ཞེས་བྱ་བར་འདུ་ཤེས་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་སའི་ཁམས་ནི་རྫས་བརྒྱད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཅིག་པུར་འདུ་ཤེས་པ་མི་རུང་ངོ༌། །རྡུལ་ཕྲ་མོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམས་ནི་ཕན་ཚུན་བསགས་པའི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རིལ་པོར་འཛིན་པར་མི་རུང་ངོ༌། །རྒྱུ་རྐྱེན་འབྲེལ་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པར་མི་རུང་ངོ༌། །ཡུན་རིང་དུ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་ཐེར་ཟུག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ། །སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པའི་ཕྱིར་བརྟན་པར་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ། །འདུ་བྱེད་དང་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ། །མི་གཙང་བའི་རྫས་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་འདུས་པའི་ཕྱིར་གཙང་བར་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ། །འབྱུང་བ་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་རྫས་དུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ། །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ། །བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྲོག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ། །ཡང་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་གང་ཟག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ། །ང་དང་ང་ཡིར་རློམ་སེམས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཤེད་ལས་སྐྱེས་དང༌། ཤེད་བུར་འདུ་ཤེས་པ་མེད་དོ། །ང་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཤེད་ལས་སྐྱེས་ལ་སོགས་པར་འདུ་ཤེས་པ་མི་རིགས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཁམས་དྲུག་པོ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་དེ་དག་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིག་པ་མ་ཡིན་པས་མ་རིག་པའོ། །རིག་པ་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མེད་པ་ནི་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །མ་རིག་པ་རིག་པ་ལས་གཞན་དུ་རིག་པ་གཞན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་མེད་པ་དགག་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། འགལ་བ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་པ་ནི་མ་རིག་པ་མ་ཡིན་པ། རིག་པའི་ཆོས་དང་འགལ་བ་ལ་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་དེའི་གོང་ཡན་ཆད་གནས་བཅུ་བདུན་གྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སོ། །དེ་འབྱུང་བ་ནི་སེམས་ཅན་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ངོ་བོ་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བྱེ་བྲག་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་ངོ། །གནས་དག་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་བསྒོམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་ལྡན་པས་ཚངས་རིས་ལ་སོགས་པ་བཅུ་གཉིས་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་པ་སྤེལ་མར་བསྒོམ་པ་དང་ལྡན་པས། གནས་གཙང་མའི་གནས་ལྔའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཚངས་རིས་དང༌། ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་དང༌། ཚངས་པ་ཆེན་པོའོ།།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཉིས་པ་ནི་འོད་ཆུང་དང༌། ཚད་མེད་འོད་དང༌། འོད་གསལ་ལོ། །གསུམ་པ་ནི་དགེ་ཆུང་དང༌། ཚད་མེད་དགེ་དང༌། དགེ་རྒྱས་སོ། །བཞི་པ་ནི་སྤྲིན་མེད་དང༌། བསོད་ནམས་སྐྱེས་དང༌། འབྲས་བུ་ཆེའོ། །གནས་གཙང་མའི་ནི་མི་ཆེ་བ་དང༌། མི་གདུང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་མཐོང་དང༌། གྱ་ནོམ་སྣང་དང༌། འོག་མིན་ནོ། །བསམ་གཏན་བཞིའི་ས་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། མི་ལྕོགས་པ་མེད་པའི་ས་འདི་དག་གང་མི་ཤེས་པ་དང༌། མ་མཐོང་བ་དང༌། མངོན་པར་མ་རྟོགས་པ་འདི་ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཡང་མིང་ཙམ་གྱི་འདུ་ཤེས་སྣང་བའི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རིག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞི་པོ་ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་ཤེས་དང་ཅི་ཡང་མེད་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མི་ན་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་གང་མི་ཤེས་པ་དང༌། མངོན་པར་མ་རྟོགས་པ་དང༌། མ་མཐོང་བ་འདི་ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། བསམ་གཏན་བཞི་དང་མི་ལྕོགས་མེད། །ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་རྣམས་དང༌། །གཟུགས་མེད་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡི། །འདུ་ཤེས་ཐ་དད་བཞི་རྣམས་དང༌། །རྣམ་དག་རྣམས་ཀྱི་ས་བཞི་དང༌། །ས་བཅུ་བསྟན་པའི་བདག་ཉིད་རྣམས། །དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་གནས། །དེ་ནི་ཁམས་གསུམ་མ་གཏོགས་པ། །རང་སེམས་རྣལ་འབྱོར་རྣལ་འབྱོར་དབང༌། །རྣམ་པར་དག་པ་འབྱུང་བའི་ས། །ཡེ་ཤེས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་གཟུགས། །དབང་དང་སོ་སོར་རིག་པ་ཅན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་གང་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མི་ཤེས་པ་དང༌། མ་མཐོང་བ་དང༌། མངོན་པར་མ་རྟོགས་པ་དང༌། ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་པ་དེ་ཡང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མ་རིག་པའི་མུན་པའི་རབ་རིབ་ཀྱི་ལིང་ཐོག་གི་ས་མིག་བསྒྲིབས་པའི་ཕྱིར། ཡུལ་རྣམས་ལ་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་སྣང་བ་ཉིད་ཀྱིས་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། གཙང་བ་ལ་སོགས་པར་ཕྱིན་ཅི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལོག་པས་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་པའི་ལས་ཀྱང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །འདོད་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། ཞེ་སྡང་ལས་སྐྱེས་པའི་ལས་ཀྱང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་ལམ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དང་མ་དག་པ་ལ་དག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། གྲོལ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་གྲོལ་བར་འདུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་གཏི་མུག་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །དེ་གཉིས་ལས་བཟློག་པ་ཉིད་ཀྱིས་མི་གཡོ་བའི་ལས་ཀྱང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །རྐྱེན་དེ་དང༌། གཞི་དེས་མ་རིག་པར་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། ཕྲག་དོག་དང༌། སེར་སྣའི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ལས་མི་དགེ་བ་བདག་དང་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཆེད་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། མྱོས་པའི་རྒྱུ་ཆང་འཐུང་པ་གཞན་དུ་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །ངག་གི་བརྫུན་དང༌། ཕྲ་མ་དང༌། ཚིག་རྩུབ་པོ་དང༌། དོན་མེད་པར་སྨྲས་པ་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །ཡིད་ཀྱི་ལས་བརྣབ་སེམས་དང༌། གནོད་སེམས་དང། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་རྒྱུས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། ཡི་དགས་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ལྷ་དང༌། མི་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མི་ཤེས་པའི་ཡུལ་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་མངོན་དུ་བྱེད། །ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེ་ལ་མི་ཤེས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་ལྷག་པར་བསྒོམ་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པའི་ངོ་བོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་ལས་འདུ་བྱེད་དངོས་པོ་ནི། །རྣམ་པར་རིག་པའི་རྣམ་ཤེས་འབྱུང༌། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདུ་བྱེད་ལ་བརྟེན་ནས་སོ། །དངོས་པོ་ནི་རྣམ་པར་རིག་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་པས་རྣམ་པར་རིག་པ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་འཇོག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རྣམ་ཤེས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ནི། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ཕུང་པོ་བཞི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་ཤེས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ཕུང་པོ་བཞི། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་སྟེ། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམས་སོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་བསགས་པའི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། རྟག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་དག་ཡིན་ནོ། །ཕུང་པོ་ཉིད་ནི་རྫས་དུ་མའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ནི་ཁམས་བཞི་པོ་ཕ་མའི་ཁུ་ཆུ་དང༌། ཁྲག་ལས་བྱུང་བ་ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་ཏེ། དེ་དག་བསྡུས་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །མིང་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །དབང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། གང་སྔོན་དབང་པོ་ལ་སྲེད་པ་དང་བཅས་པའི་བག་ཆགས་མིང་དང་གཟུགས་ལ་བཞག་པའི་མིང་དང་གཟུགས་དེས་རྐྱེན་བྱས་ནས་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་དྲུག་མངོན་པར་འགྲུབ་པས་དབང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱའོ། །དབང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་སྒོ་དྲུག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བ་འཛིན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་རྣམས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡུལ་དང་དབང་པོ་རྣམ་པར་ཤེས། །འདུས་པ་ལས་ནི་རེག་པ་འབྱུང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དབང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་རྐྱེན་དུ་བྱས་ནས་ཡུལ་ལ་དབང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདུས་པའི་ཕྱིར་རེག་པ་སྟེ། དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དག་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་རེག་པ་ལྟ་བུར་བར་མ་ཆོད་ཉིད་དུ་འཇུག་སྟེ། འདི་ལ་རེག་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ། །བསགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ནི་ཚོགས་བསགས་པ་ཡུལ་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་དུ་འོང་བས་རེག་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་གྱི་རེག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཆོས་གསུམ་འདུས་པ་ནི་རེག་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དམིགས་པ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྐྱེ་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རེག་པའི་རོ་མྱང་བ་ལ་འཆུམས་པ་ལ། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་སྐྱེའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། རེག་བྱུང་ཚོར་བར་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །ཚོར་བ་ནི་རེག་པས་བསྐྱེད་པ་སྟེ། རེག་པའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལ་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེས་ཚོར་བར་བྱེད་པས་ན་ཚོར་བ་སྟེ། ཚོར་བ་ནི་མྱོང་བའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བའི་བྱེ་བྲག་ལ་ཚོར་བར་སྣང་བའི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཡུལ་དང༌། དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསུམ་ཚན་དྲུག་གི་བྱེ་བྲག་གིས་ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་སྐྱེ་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རེག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ནི་ཚོར་བའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་ཅུང་ཟད་ལ་ཆགས་ཤིང་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བདག་ཉིད་ནི་ཚོར་བའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྲེད་པ་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་ཚོར་ལས་སྲེད་པ་འབྱུང༌། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་ཏེ། ཆགས་པ་དང༌། ལྷག་པར་ཞེན་པ་དང༌། མངོན་པར་འདོད་པ་དང༌། ཞེན་པ་དང༌། མི་འབྲལ་བར་འདོད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། སྡུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ཡང་དབང་པོ་དང༌། ཡུལ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་སྲེད་པའི་ཚོགས་དྲུག་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། སྲེད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་སྲེད་པའི་ཚོགས་དྲུག་སྐྱེ་བས་བདེ་བར་གཤེགས་པས་ཚོར་བ་ལ་ཞེན་པ་ནི་སྲིད་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ལྷག་པར་ཞེན་པའི་སྲེད་པ་འཕེལ་པ་ནི་ལེན་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། སྲེད་འཕེལ་ཉེ་བར་ལེན་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །སྲེད་པ་ནི་ཆགས་པས་ཀུན་ནས་འཁྱུད་པ་འབྲལ་བར་མི་འདོད་པའི་རྒྱུའོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལེན་པ་སྟེ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པའོ། །ཉེ་བར་ལྔ་པའི་ལེན་པ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའོ། །རང་གི་ལས་ཇི་ལྟར་བླངས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ལམ་བརྒྱགས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་གིས་ལེན་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡང་སྲིད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ལེན་པ་ལས་ནི་སྲིད་པ་འབྱུང༌། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །རང་གི་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཇི་ལྟ་བ་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཡང་སྲིད་པ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་ཡང་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རང་གི་ལས་ནི་བག་ཆགས་ཇི་ལྟ་བའི་དབང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། མི་གཡོ་བའི་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་ན་ལས་ཀྱི་སྲིད་པ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །སྲིད་ལས་ཕུང་འབྱུང་སྐྱེ་བ་སྟེ། །ལས་ཀྱི་སྲིད་པའི་རྒྱུ་དེ་ལས་ཕུང་པོ་འབྱུང་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཕུང་པོ་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་སྐྱེ་བ་སྟེ། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཐོབ་པ་ཡང་བསྡུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་ལ་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྫས་དུ་མ་བསགས་པའི་ཕྱིར་སྤུངས་པའི་དོན་ནི་ཕུང་པོའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇོམས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་སྲིན་པོས་ཟ་བར་བྱེད། འཇོམས་པར་བྱེད། འཇིག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་མངོན་པར་གྲུབ་ན་སྐྱེ་བའི་རྒྱུས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་ཉིད་འགྲུབ་བོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་སྐྱེ་ལས་རྒ་བའོ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་རྒ་བ་ནི་རྙིངས་པ་ཉིད་དེ། ཉམ་ཆུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྤྱི་ཅེར་བ་དང༌། མགོ་སྐྱ་བ་དང༌། གཉེར་མས་གང་བ་དང༌། སྒུར་བ་དང༌། སྒུ་བ་དང༌། ཀྱོར་ཀྱོར་པོ་དང༌། སྒྲ་ངར་ངར་པོ་ཉིད་དང༌། འཁར་བ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་མི་གསལ་བ་དང༌། དབང་པོ་ཉམས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་རང་གི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་བསྐྱེད་པའི་རྙིངས་པ་ནི་རྒ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་རྒ་བས་རྒས་པར་གྱུར་པའི་ཕུང་པོ་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་འཆི་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་རྒ་བའི་ཕུང་མེད་པ། །དེ་ནི་འཆི་བ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་ལ་རྒ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤིག་ཤིག་པོར་གྱུར་པ་རྒ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་འཆི་བ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལ་འཆི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། འཆི་བ་དང༌། ཤི་བ་དང༌། དུས་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཕ་རོལ་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། འཕོ་བ་དང༌། འགྲོ་བ་དང༌། ཕུང་པོ་གྱེས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་འཇིག་པ་དང༌། ཚེ་ཟད་པ་དང༌། སྲོག་གི་དབང་པོ་འགགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་བསྡུས་པ་ནི་རྒ་ཤིའོ། །འཆི་བར་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ། ཕུང་པོ་འཇིག་པ་འཆི་བ་སྟེ། གནས་སྐབས་ཐ་མ་ཉལ་བའི་ཐ་མ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཕོ་བ། དྲོད་ཡལ་བ། ཚེ་དང་བྲལ་བ། རིས་མཐུན་པ་འདོར་བ། སྲིད་པར་འཕོ་བའོ། །གང་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐ་མའི་གནས་སྐབས་ན་གནད་འཆད་པ་ལ་སོགས་པས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་རྣམ་པ་དུ་མར་བླ་བ་དང༌། བླང་བ་དང༌། ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྙིངས་པ་དང༌། ཞེན་པ་དང༌། འགག་འགག་པོ་དང༌། གདོང་མདོག་ངན་པ་དང༌། མགོན་མེད་པ་དང༌། རང་གི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའི་གཤིན་རྗེའི་མི་དེ་དག་གིས་ཕན་ཚུན་ཁྲིད་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། སྲོག་གི་ལྷག་མ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལུས་པ་ལས་དབུགས་བརྩེགས་པ་འབྱུང་བ་དང༌། མི་དགའ་བ་དང༌། འགུལ་བ་དང༌། རྐན་ཡོངས་སུ་བསྐམས་པ་དང༌། སྣ་ཞོམ་པ་དང༌། རྡུལ་དང༌། བརླན་དང༌། དྲི་མ་དང༌། རང་གི་གཅིན་དང༌། ཕྱི་ས་དང༌། ཁ་ཆུ་ལུས་ལ་ཆགས་ཤིང་གོས་པ་དང༌། གྲོགས་མེད་པར་མུན་ནག་ཆེན་པོ་དང༌། གཡང་ས་དང༌། རི་དང༌། བོག་རི་དང༌། ནགས་ཚལ་ཐིབས་པོ་དང༌། ཁང་སྟོང་དང༌། ཁྱིམ་དང༌། །ཞལ་མེད་ཁང་དང༌། སྟེང་ཁྱམས་དང༌། ཁང་པ་བརྩེགས་པ་དང༌། མེ་འོབས་དང༌། མཚོ་ཆེན་པོ་དང༌། སོག་མའི་ཕུང་པོར་འགྲོ་བ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕུང་པོ་གཞན་ལེན་པ་ནི་འཆི་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྨོངས་པ་འཆི་ལས་མྱ་ངན་ཏེ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲིད་པ་དང་བཅས་པའི་ནང་གི་གདུང་བ་ནི་མྱ་ངན་ཏོ། །ནང་གི་གདུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཡོངས་སུ་གདུང་བའོ། །མྱ་ངན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ཏེ། ད་ནི་བདག་དགའ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། སྡུག་པའི་དངོས་པོ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་མི་དགའ་ཞིང་གདུངས་པས་ན་མྱ་ངན་ཞེས་བྱའོ། །ལས་ཇི་ལྟར་འཕགས་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རིག་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ནི་དགའ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། མི་དགའ་བའི་རྣམ་པས་བསྐྱེད་པ་གནད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཆད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སེམས་བློང་བར་གྱུར་པའི་མྱ་ངན་ལས་གཞན་དུ་བསླངས་པ་ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་ཅི་གང་གིས། ཇི་ལྟར། གང་དུ་སྐྱབས་སུ་གཤེགས་ཤིང་གཟིགས། །འདིར་འགྲོའོ། །བདག་ནི་སོང་ངོ༌། །བླངས་སོ། །བརྒྱབ་བོ། །ཤིའོ། །ཟོས་སོ། ཞིག་གོ །རབ་ཏུ་ཞིག་གོ །ཀྱི་ཧུད་མ་གཅིག །ཀྱི་ཧུད་ཕ་གཅིག །ཕུ་ནུ་པོ། ཆེ་ཞེ། བུ། བུ་མོ། ཆུང་མ་ཞེས་རྣམ་པ་མང་པོར་བླ་བ་ཕྱིན་ཀྱི་ལོག་གི་ཚིག་སྒྲོགས་པས་བསྐྱེད་པའི་རྡོལ་པའི་གདུང་བ་ནི་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། མྱ་ངན་ལས་ནི་བརྗོད་པ་གང༌། །དེ་ནི་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་ཞེས་བྱ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་ལས་བྱུང་བ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་ཡི། །སིམ་པ་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བརྗོད། །ལུས་ཀྱི་བདེ་བའི་བགེགས་པའོ། །སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་ལས་བྱུང་བ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་ལས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྔའི་ཚོགས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱའི་རྗེས་སུ་དྲན་པས་ཉེ་བར་བསྐྱེད་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔའི་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་གནོད་པར་བྱེད་པ། སིམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ། ལུས་ཀྱི་བདེ་བའི་གེགས་བྱེད་པའི་བདག་ཉིད། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རིག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ནི། །ཡིད་ལ་ཉེ་བར་གནོད་བྱེད་པ། །དེ་ཡིད་མི་བདེར་ཞེས་བྱ་སྟེ། །གང་གཞན་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་རྒྱུ། །ཡིད་ཀྱིས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་དྲན་ནས་སྔོན་རྒོད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། རྩེས་པ་དང༌། ཆས་པ་དང༌། འཕྱར་གཡེང་བྱས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བས། །གང་གཞན་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་རྒྱུ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། གང་གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ནི་ཉོན་མོངས་ཞེས་ཀྱང་བྱ། འཁྲུག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། དེ་ལ་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་འདི་དག་ཉིད་ཀྱི་མིང་དོན་དང་མཐུན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །མུན་མངོན་མིང་དང་གཟུགས་དང་ནི། །སྐྱེ་མཆེད་རེག་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྐོམ་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །དེ་ལ་མུན་པའི་ཕྱིར་མ་རིག་པའོ། །མངོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ། །གཞོལ་བའི་ཕྱིར་མིང་ངོ༌། །གཟུགས་ཀྱི་ཕྱིར་གཟུགས་སོ། །སྐྱེ་མཆེད་རེག་མྱོང་སྐོམ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐོམ་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །རེག་པའི་ཕྱིར་རེག་པའོ། །མྱོང་བའི་ཕྱིར་ཚོར་བའོ། །སྐོམ་པའི་ཕྱིར་སྲེད་པའོ། །སྲེད་ལས་ཉེ་དང་ཡང་འབྱུང་དང༌། །སྨིན་དང་འཇིག་དང་མྱ་ངན་ཕྱིར། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕྱིར་ལེན་པའོ། །ཡང་སྲིད་པ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པའོ། །འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བའོ། །སྨིན་པའི་ཕྱིར་རྒ་བའོ། །འཇིག་པའི་ཕྱིར་འཆི་བའོ། །མྱ་ངན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ཏོ། །ཚིག་སོགས་ལུས་ལ་གནོད་པ་དང༌། །སེམས་ཡིད་མི་བདེ་ཕྱིར་དང་ནི། །ཉོན་མོངས་ཕྱིར་ན་མིང་དོན་མཐུན། །གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟན་པ་ཡིན། །ཚིག་གིས་སྨྲེ་བའི་ཕྱིར་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའོ། །ལུས་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སེམས་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པའོ། །ཡང་དེ་ཁོ་ན་མ་ཤེས་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཡང་བརྟགས་པའི་དོན་རབ་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ་སྟེ། ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཡོངས་མ་ཤེས། །མ་རིག་ལ་སོགས་གོ་རིམས་བཞིན། །སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ། །སྐྱེ་བ་དག་ཏུ་ཡང་དག་བརྗོད། །དེ་ཁོ་ན་ཡོངས་མི་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རྟོགས་པ་དང་ལོག་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུས་མི་ཤེས་པ་ནི་མ་རིག་པའོ། །མ་རིག་པ་ཡོད་ན་འདུ་བྱེད་སྣ་ཚོགས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་སྟེ། བསོད་ནམས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང༌། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པར་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དང༌། མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའོ། །དེ་ལ་བསོད་ནམས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་བསོད་ནམས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །མིང་དང་གཟུགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམ་པར་འཕེལ་བས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་བྱ་བ་བྱེད་པ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བྱའོ། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་ལས་རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་འབྱུང་སྟེ། དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟ་བུར་རེག་པ་འབྱུང་བ་དེ་ལྟ་བུར་ཚོར་བ་འབྱུང་སྟེ། དེ་ནི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཚོར་བའི་བྱེ་བྲག་དེ་དག་མྱོང་བ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། ལྷག་པར་ཞེན་ནས་འདུག་པ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །མྱོང་བ་དང་ལྷག་པར་ཞེན་པ་ལས་བདག་སྡུག་པའི་ངོ་བོ་དང༌། བདེ་བའི་ངོ་བོ་དང་བྲལ་བར་མ་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་གང་གི་ཕྱིར་ཞིང་སྨོན་པ་འདི་ནི་སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སྨོན་ཅིང་ཡང་སྲིད་པ་བསྐྱེད་པའི་ལས་ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་སློང་བ་དེ་ནི་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལས་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེས་ནས་མངོན་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་འཕེལ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཞེས་བྱའོ། །ཡན་ལག་སྔ་མ་སྔ་མ་རྣམས་ནི་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཉིད་ཡིན་པས་དེ་དག་ནི་ཕྱི་མ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྐྱེན་ཁོ་ན་སྟེ། དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་ནི་རྒྱུ་གཞན་དང་གཞན་ལས་བྱུང་བའོ། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་གསུམ་འཇུག་པ། །འདི་ནི་རྟག་ཆད་ཐོགས་མེད་སྐྱེ། །ཆུ་བོའི་རྒྱུན་བཞིན་འཇུག་པ་ཡིས། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཅན་འཇུག། མི་རྟག་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྒྱུན་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདུས་བྱས་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུ་བྱེད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་པ་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ནི་རྐྱེན་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཟད་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ནི་བསགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འགོག་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ཞུགས་པ་ནི་དུས་ཀྱི་མཚམས་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཀླུང་གི་རྒྱུན་བཞིན་དུ་རྒྱུན་འབྱུང་བས་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་འཇུག་པའོ།། །།འཕགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ། རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ། བམ་པོ་བཞི་པ་སྟེ་ཐ་མའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་འདི་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་བཞིན་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྗེས་སུ་འཇུག་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་རྒྱུ་ནི་སྡུད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཡན་ལག་བཞི་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་བཞི་གང་ཞེ་ན་ཞེས་གསུངས་སོ། །མ་རིག་སྲེད་ལས་རྣམ་པར་ཤེས། །དེ་དག་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བཤད། །མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །རྒྱུ་ལས་རྣམ་ཤེས་ས་བོན་ཏེ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ས་བོན་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་བྱེད་དོ། །ལས་ནི་ཞིང་དུ་གསུངས་པ་ཡིན། །ལས་ནི་ཞིང་གི་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་བྱེད་དོ། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་ཤེས། །ས་བོན་ཉིད་དུ་ཉེར་གནས་ལ། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དག་ནི་ས་བོན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ། ལས་ནི་ས་བོན་རྣམ་ཤེས་ཀྱི། །ཞིང་གི་བྱ་བ་ཡང་བྱེད་དོ། །སྲེད་པས་རྣམ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བའི། །ས་བོན་དེ་མ་ཐག་རླན་བྱེད། །མ་རིག་ས་བོན་རྣམ་པར་ཤེས། །བརླན་པས་བསྟེན་པ་འདེབས་པར་བྱེད། །ལས་དང་སྲེད་དང་མ་རིག་པ། །ཞིང་དང་བརླན་དང་འདེབས་བྱེད་རྣམས། །རྣམ་པར་ཤེས་ལ་འདི་བྱ་དང༌། །རྣམ་ཤེས་བདག་འདིས་སྙམ་པ་མེད། །དེ་ལ་ལས་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ། །མི་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལས་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ། །བདག་གིས་ས་བོན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཞིང་གི་བྱ་བ་ཡང་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པ་ཉིད་དོ། །སྲེད་པ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདི་ལྟར་སྲེད་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་ས་བོན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརླན་པའི་བྱ་བ་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །མ་རིག་པ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མ་རིག་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་ས་བོན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གདབ་བོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ནི་རྐྱེན་འདི་དག་གིས་བསྐྱེད་དོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་ཏེ། འོན་ཀྱང་ས་བོན་རྣམ་པར་ཤེས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་གནས་པ་ནི། །ས་བོན་རྣམ་ཤེས་ཞེས་བརྗོད་པ། །མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རིག་ལུད་ཀྱིས་བྲན་པ་དང༌། །སྲེད་པའི་ཆུ་ཡིས་བསྟེན་ན་ནི། །མ་རིག་ལུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལུད་དང་འདྲ་བས་ལུད་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལུད་ཀྱིས་བྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུད་ཀྱིས་བཀབ་པའོ། །སྲེད་པའི་ཆུ་ཡིས་བསྟེན་ན་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲེད་པ་ཉིད་ཆུའོ། །བསྟེན་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརླན་ནའོ། །རྒྱུ་ལས་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་ནི། །མྱུ་གུ་སྐྱེ་བའང་སྣང་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པ་སྐྱེ་བ་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་མྱུ་གུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་མྱུ་གུ་དང་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། རང་གཞན་གཉིས་ཀ་ལ་སོགས་པས། མིང་གཟུགས་འདི་དག་འབྱུང་མིན་གྱི། །མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་མྱུ་གུ་འདི་དག་ནི་རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་ལ་སོགས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཕ་དང་མ་ནི་ཕྲད་པ་དང༌། །དུས་རྣམས་མི་འགལ་ཉིད་ལས་སོ། །ཕ་དང་མ་ནི་ཕྲད་པ་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕ་དང་མ་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པར་གྱུར་པ་དང༌། འདུས་པ་དང༌། མ་རུངས་པར་གྱུར་པ་སྟེ། བུ་འཆགས་པར་ནུས་པ་དང༌། དུས་དང་ལྡན་པའོ། །ཉི་མ་གསུམ་འདས་ཏེ་ཁྲག་ངན་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་ནི། བུད་མེད་རྣམས་ཀྱི་དུས་སུ་བརྗོད་དེ། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་པ་དང་ཡང་ཕྲད། ཁུ་བ་དང་ཁྲག་དང་ཡང་ལྡན། དྲི་ཟ་བདག་ཉིད་ཀྱང་སེམས་ཀྱང་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། ཕ་དང་མའི་བྱ་བ་ལ་མོས་ན་མངལ་དུ་སྐྱེ་བའི་རིམ་གྱིས་ནུར་ནུར་པོ་དང༌། མེར་མེར་པོ་དང༌། ནར་ནར་པོ་དང༌། གོར་གོར་བོ་དང༌། རྐང་ལག་འགྱུར་བའི་གནས་སྐབས་ལས་འདས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ན། བྱིས་པ་དང༌། གཞོན་ནུ་དང༌། བར་མ་དང༌། དར་ལ་བབ་པ་དང༌། རྒན་པོ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་བཅུར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡང་སྨྲས་པ། མྱོང་བ་ཅུང་ཟད་འབྲེལ་པ་ནི། །ས་བོན་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བརྗོད། །མ་ཡི་མངལ་དུ་རིམ་བཞིན་འཕེལ། །མིང་གཟུགས་མྱུ་གུ་སྐྱེད་པར་བྱེད། །འོན་ཀྱང་ཕ་དེ་དང་མ་ཕྲད་པ་དང༌། ཟླ་མཚན་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྐྱེན་གཞན་ཡང་ཆོགས་པ་ན་མའི་མངལ་དུ་མྱོང་བ་དང་ལྡན་པའི་ས་བོན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་མྱུ་གུ་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །རྐྱེན་རྣམས་མ་ཚང་མེད་པ་དང༌། །རྒྱུ་རྣམས་འགལ་བ་མ་ཡིན་ལས། །སྒྱུ་མ་བདག་མེད་འཛིན་མེད་པར། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་ཡོད་པ་ཡིན།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདག་པོ་མེད་པའི་ཆོས་བདག་གི་མེད་པ་དང༌། འཛིན་པ་མེད་པ་དང༌། སྒྱུ་མའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་ཚང་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་སོ། །བདག་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་མོད་ཀྱི། དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཕས་བསྐྱེད་པ་གང་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པའོ། །ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བའོ། །འཛིན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྱུ་མའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་ནི་མེད་པ་ཡིན་ཡང་ཐ་སྙད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དམིགས་པར་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་འདུས་པ་མ་གཏོགས་པར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་སྐྱེ་བའམ་འཇིག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཡང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དཔེར། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང༌། །རྒྱུ་ལྔ་པོ་ཡིས་འབྱུང་བ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་ལྔས་འབྱུང་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། མིག་དང་གཟུགས་དང་དེ་བཞིན་སྣང༌། །ནམ་མཁའ་དེ་བསྐྱེད་ཡིད་ལ་བྱེད། །ཅེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མིག་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། གཟུགས་དང༌། སྣང་བ་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། དེ་བསྐྱེད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་མིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་བལྟ་བར་བྱ་བ་ལ་མིག་གི་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མིག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟླ་བ་དང༌། སྐར་མ་དང༌། མེ་དང༌། སྨན་དང༌། ནོར་བུའི་འོད་རྣམས་ཏེ་མངོན་པར་བྱ་བ་ལ་སྣང་བ་ཡང་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་བའོ། །ནམ་མཁའ་ཡང་མི་སྒྲིབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་མ་ཚང་བར་མ་གྱུར་པའོ། །དེ་བསྐྱེད་པ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་བསམ་པའི་བྱ་བ་ལ་མཚང་བར་མ་གྱུར་པའོ། །ལྔ་པོ་མ་ཚང་མེད་པ་ལས། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང༌། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་དེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་མེད་ན་ཡང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་གྱི་ཡོད་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་བདག་གིས་དེ་སྐྱེད་ཅེས། །རྣམ་རྟོག་སྐྱེ་མེད་ཇི་ལྟ་བར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལ་མིག་གི་དབང་པོ་ནི་འདི་སྙམ་དུ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །གཟུགས་ཀྱང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པའི་བྱ་བ་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །སྣང་བ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མངོན་པའི་བྱ་བ་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །ནམ་མཁའ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མི་བསྒྲིབ་པའི་བྱ་བ་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །དེ་སྐྱེད་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བསམ་པའི་བྱ་བ་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བདག་ནི་རྐྱེན་འདི་དག་གིས་བསྐྱེད་དོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་ཏེ། འོན་ཀྱང་རྐྱེན་འདི་དག་ཡོད་པ་ལས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་གྱི་མེད་ན་མི་འགྱུར་བ་ལྟར། རྣ་བའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་ཀུན། །སྐྱེ་བའི་རིམ་པ་འདི་ཉིད་ཡིན། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རྒྱུ་ལྔས་སྐྱེ་བའི་རིམ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ནི་ཚོགས་པ་ལས། །བྱེད་པོ་ལ་སོགས་བྲལ་བ་དང༌། །ང་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ་ལས། །སྐྱེ་བ་ཡང་ནི་སྔ་མ་བཞིན། །དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་བའི། །རྒྱུ་ཅན་ཀུན་ཏུ་ཤེས་པར་བྱ། །དེ་ལྟར་ཏེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་རིམ་པ་བཤད་མ་ཐག་པའི་རིམ་པ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པ་རྟོགས་པར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་ཕ་རོལ་དུ། །འགྲོ་བའི་ཆོས་འགའ་གང་ནའང་མེད། །འོན་ཀྱང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་ལས། །ལས་ཀྱི་འབྲས་བུར་མངོན་པ་ཡིན། །དེ་ལ་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིག་དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་དང༌། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་སོ། །འདི་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལམ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ནས་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཆོས་འགའ་ཡང་མི་འཕོ་བའོ། །གལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏེ་དེ་ལྟར་ན་རྟག་པར་སྨྲ་བའམ། རྒྱུ་མེད་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུར་སྨྲ་བར་འགྱུར་དུ་འོང་ངོ་ཞེ་ན། བཀའ་སྩལ་པ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་ཚད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུར་མངོན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་འཕོ་བ་ཡང་མེད་ལ་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡང་ཆུད་མི་ཟ་བར་མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པའི་ལུང་ལས་རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་དཔེ་འདི་དག་གིས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་མེ་ལོང་རབ་ཕྱིས་ལ། །བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་དམིགས་པ་བཞིན། །མེ་ལོང་ནང་དུ་གཟུགས་བརྙན་ཡང༌། །འཕོས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཉིད། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གསུངས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། རབ་ཏུ་ཕྱིས་པའི་མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་ཡང་བཞིན་མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ནང་དུ་མ་འཕོས་མོད་ཀྱི། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་བཞིན་དུ་མངོན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འགའ་ཡང་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་པ་ཡང་མེད་ལ། ཕ་རོལ་ཏུ་སྐྱེས་པ་ཡང་མེད་མོད་ཀྱི། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུར་མངོན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་དག་ཕན་ཚུན་རྟོག་མེད་ཅིང༌། །བྱེད་པ་པོ་དང་ལམ་རྣམས་སྤངས། །དེ་བཞིན་སྐྱེ་བ་སྣང་བ་ནི། །སྔོན་འཕེལ་བྱ་བའི་རིམ་པ་ལས། །དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི། བཞིན་དང་མེ་ལོང་དོ། །ཕན་ཚུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་གོ །རྟོག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་རྣམས་སྤངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་ལ་བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་མེད་དོ། །ཆད་པར་མི་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། །དེ་བཞིན་སྐྱེ་བ་སྣང་བ་ནི། །ཞེས་སྨོས་སོ། །ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་མེད་པའི་བྱ་བ་དང་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། སྔོན་འཕེལ་བྱ་བའི་རིམ་ལས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཟླ་བ་རིང་གནས་པ། །ཆུ་སྣོད་ཆུང་དུའི་ནང་དུ་ནི། །སྣང་སྟེ་འཕོས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །བྱ་བ་དང་ནི་ལས་ཀྱང་ཡོད། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནི་དཔག་ཚད་བཞི་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ན་གནས་ཏེ། འོན་ཀྱང་སྣོད་ཆུང་དུ་ཆུས་གང་བར་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་གཟུགས་བརྙན་སྣང་ཡང་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནི་གནས་དེ་ན་མ་འཕོས་ཏེ། འོན་ཀྱང་སྣོད་ཆུང་དུ་ཆུས་གང་བའི་ནང་དུ་སྣང་སྟེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན་མངོན་པ་ཡང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་ནས་སུ་ཡང་ཤི་འཕོས་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་མོད་ཀྱི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུར་མངོན་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཡང་དཔེར་ན་མེ་ནི་རྒྱུ་མ་ཚང་ན་མི་འབར་གྱི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལས་འབར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདག་པོ་མེད་པའི་ཆོས་འཛིན་པ་མེད་པ་ཕན་ཚུན་གྱི་རྐྱེན་ཅན་སྒྱུ་མའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བའི་གནས་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བ་མའི་མངལ་དེ་དང་དེར་ས་བོན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་མྱུ་གུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པོ། །ཕྱི་ཡི་ལས་དང་བྱ་བ་རྒྱུ། །དེ་ནི་བརྟགས་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ཕྱིའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་བྱ་བ་དང༌། ལས་སུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་བརྟགས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཞན་དབང་ནང་གི་སྟེ། །རྣམ་ཤེས་ལྔ་པོ་འབྱུང་བའོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་དབང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་ནང་གི་སྟེ། དབང་པོ་ལྔ་དང༌། ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བརྟག་བྱ་མིན་ཕྱིར་དོན་དམ་ནི། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། །གང་བརྟག་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བའི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ། ཆུའི་ཁམས་དང༌། གསེར་དང༌། ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་ཡོངས་སུ་དག་པ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ངོ་བོ་ཡོངས་སུ་དག་པ། ཟླ་བ་ཤར་བ་ལྟ་བུར་ཡོན་ཏན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ། གཞལ་དུ་མེད་པའི་འོད་ཟེར་སྣང་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་འཕོས་པ་མེད་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མཛད་པ། ཐོག་མ་དང་དབུས་དང་ཐ་མ་དང་བྲལ་བ། ཁམས་གསུམ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ། དྲི་མ་དང་བྲལ་བ། དྲི་མ་མེད་པ། དྲི་མ་སྤངས་པའི་ངོ་བོ། །སོ་སོ་རང་གིས་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་བདག་ཉིད་ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ། སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ། གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པ། གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། བླ་ན་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་ལྡན་སྐྱེ་བ། །ནམ་ཡང་རྣམ་གཉིས་ཤེས་པར་བྱ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པས་དབེན། །གསོག་གསོབ་སྟོང་སོགས་སྙིང་པོ་མེད། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ལ་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱུ་ལྔར་བལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །གང་ཞེ་ན། གསུངས་པ། རྟག་པར་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ཐ་མ་འཆི་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱང་གཞན་ལ། སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་གཞན་ཏེ། ཐ་མ་འཆི་བའི་ཕུང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པ་རྣམས་མ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། འཇིག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་དུ་འོང་བས་ཐ་མ་འཆི་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱང་འགགས་ལ། སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱང་འབྱུང་བས་དེའི་ཕྱིར་རྟག་པར་མ་ཡིན་ནོ། །ཐ་མ་འཆི་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས་སྔོན་འགགས་པ་ལས་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགགས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པ་ལས་མ་ཡིན་པ། སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བའི་ཆ་ལ་བརྟེན་པས་ན་སྐྱེ་བའི་ཆ་ལ་གཏོགས་པ་སྟེ། ཕུང་པོ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའོ། །ཐ་མ་འཆི་བ་མ་འགགས་པ་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཕུང་པོ་དག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་མི་རུང་བས་བཀའ་སྩལ་པ། ཐ་མ་འཆི་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱང་འགགས་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་སྲང་མདའི་མཐོན་དམན་བཞིན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཆད་པར་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་གྱི་རིས་མི་འདྲ་བ་ནས་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་སྐྱེ་བར་སྐྱེ་བ་གཞན་མངོན་པར་འགྲུབ་པས་དེའི་ཕྱིར་འཕོ་བར་མ་ཡིན་ནོ། །ལས་ཆུང་དུ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་ཆེན་པོའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཆུང་དུ་ལས་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་མངོན་པར་འགྲུབ་བོ། །ཇི་ལྟར་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་བསགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་བས་དེའི་ཕྱིར་དེ་དང་འདྲ་བའི་རྒྱུད་དུའོ། །གང་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འདི་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་སྲོག་མེད་པ་དང༌། ཇི་ལྟ་བུ་ཉིད་དང༌། མ་ནོར་བ་ཉིད་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་བྱུང་བ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་བ་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། མི་འཕྲོགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཞི་བ་མ་ཡིན་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རང་བཞིན་དང༌། མེད་པ་དང༌། གསོག་དང༌། གསོབ་དང༌། སྙིང་པོ་མེད་པ་དང༌། ནད་དང༌། འབྲས་དང༌། སྡིག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གང་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འདི་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ལའོ། །ཡང་དག་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའིའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བར་རོ། །རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རོ། །སྲོག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲོག་དང་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་སྲོག་མེད་པའོ། །མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མ་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདུས་མ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དམིགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་པར་བྱ་བ་དང་དམིགས་པར་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞི་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །འཇིགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་འཇིགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་འཕྲོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་གཞན་དབང་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་ཏུ་རྣམ་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་ཞི་བ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་ཏུ་ཞི་བའི་བགྲོད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལས་གུད་ན་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གྲོལ་བའི་བདག་ལྕགས་ཐུར་ལྟ་བུ་གཅིག་པུར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ནང་ན་འདུས་པའི་ངོ་བོ་བདག་གི་རྫས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྙིང་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕྲོ་བའི་བདག་ཉེད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ནད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཕུང་པོ་ལས་གུད་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལས་མ་གཏོགས་པ་གནོད་བར་བྱེད་པ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྡིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གུད་ན་གནོད་པའི་ངོ་བོ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གུད་ན་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུ་བྱེད་དང་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གུང་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལས་གུད་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལས་མ་གཏོགས་པ་བདག་གི་རྫས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པས་དབེན། །གསོབ་གསོག་སྟོང་སོགས་སྙིང་པོ་མེད། །དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཐོང་གང༌། །ཅི་ཅིར་ཅི་ལྟར་གང་དུ་ཅིས། །སྙམ་པའི་རྟོག་སྨྲ་སོགས་སྤངས་པ། །ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཞི་བ་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྐུ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་ནི། །སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་མི་རྟོག་གོ །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཅི་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བར་འགྱུར་རམ་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་འདི་ལ་མི་སྐྱེའོ། །མ་རྨོངས་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་མི་འདི་ལྟ་བུར་འགྱུར་རམ་སྙམ་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བདག་ལྷའམ། ཤ་ཟའམ། བདེ་བར་གནས་པའམ། སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་པ་ཅིར་འགྱུར་རམ་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །བདག་བདེ་འགྲོའམ། ངན་འགྲོའམ། ཡུན་རིང་བའམ། ཡུན་ཐུང་བ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་ངོ། །མ་འོངས་པའི་མཐའ་ལ་མི་རྟོག་སྟེ། ཅི་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ་སྙམ་པ་དང༌། འོན་ཏེ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་ཡང་འདི་ལ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པ་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ལྷའམ། ཤ་ཟའམ། མི་ཅིར་འགྱུར་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་ཡང་འདི་ལ་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་དོ། །བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་བའམ། གཟུགས་བཟང་བའམ། གཟུགས་ངན་པ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་ཡང་འདི་ལ་མེད་དོ། །ནང་ལ་ཡང་མི་རྟོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནང་ལ་རྨོངས་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། འདི་ཅི་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གམ་བདག་མེད་སྙམ་པའོ། །འདི་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ཅི་གཟུགས་ཅན་ནམ། འོན་ཏེ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཞིག་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་ཡང་འདི་ལ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་བྱས་པའམ། ཉེས་པར་བྱས་པའི་ལས་བྱས་པ་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་ཡང་འདི་ལ་མི་སྐྱེའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ཅན་འདི་ལྷའི་འགྲོ་བའམ། མིའི་འགྲོ་བ་གང་ནས་འོངས་ཏེ་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ལྷ་རྣམས་སམ་མི་རྣམས་སམ། དམྱལ་བའམ། ཡི་དགས་དང༌། དུད་འགྲོ་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་ཡང་འདི་ལ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །འཇིག་རྟེན་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེ་དག་གི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཐ་དད་པ་གང་དག་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་བའི་གནས་སོ། །ཐ་དད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོ་བའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལས་མ་གཏོགས་པར་བདག་མེད་དེ། མ་དཔྱད་པར་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་བྱ་བའི་ངོ་བོར་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཟག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཡང་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་གང་ཟག་ཅེས་བྱ་བ་ཕུང་པོ་ལས་མ་གཏོགས་པ་གང་འཇིག་རྟེན་འདི་སྤངས་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དུ་འགྲོ་བའམ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་སྤངས་ནས་འཇིག་རྟེན་འདིར་འོངས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་འཛིན་པ་དང༌། ངན་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འཛིན་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དགེ་མཚན་དང་བཀྲ་ཤིས་སུ་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དགེ་མཚན་ནི་འཇིག་རྟེན་བཟོའི་གནས་དང༌། རིག་པའི་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་གང་དག་ཡིན་པ་དགའ་སྟོན་དང༌། བག་མ་གཏོང་བ་དང༌། བག་མ་ལེན་པ་དང༌། འཐབ་མོ་དང༌། གཡུལ་དང༌། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་དང༌། རྒྱ་མཚོ་དང༌། རི་དང༌། ཚལ་དང༌། འཕགས་པའི་གཞན་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་འགྲོ་བ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། འཕོ་བ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། གནས་པའི་རྗེས་སུ་དགའ་བ་རྩེ་བའི་བདེ་བ་མྱོང་བའི་གར་དང༌། གླུ་དང༌། ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། རྒྱུག་པ་དང༌། མཆོང་བ་དང༌། ཚར་དང༌། སྐྱེས་པ་དང༌། བུད་མེད་དང༌། ཁྱེའུ་དང༌། བུ་མོར་འགྱེད་པའི་གཏམ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། ལྡེའུ་བརྗོད་པ་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། རྟ་ལ་སོགས་པ་འཐབ་པ་དང༌། རྩྭ་དཱུར་བ་དང༌། ཞོ་དང༌། གིའུ་ཝང་དང༌། ཞིང་གཤོལ་དང༌། ཐོ་བ་དང༌། མེ་ཏོག་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། བུམ་པ་དང༌། དུང་དང༌། ཉ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བྲམ་ཟེ་དང༌། ཁྱུ་མཆོག་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ཉི་མ་དང༌། གཟའ་དང༌། སྐར་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང། རྒྱུ་སྐར་དང༌། །ཡུད་ཙམ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་ལྟས་མཁན་ལ་སོགས་པ་བདག་ཉིད་དང་དག་པ་ཚོལ་བ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ་དུ་མའི་འཕྱང་ཐག་ལ་འཇུ་ཞིང་ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་ལམ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། མ་དག་པ་ལ་དག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། མ་གྲོལ་བ་ལ་གྲོལ་བར་འདུ་ཤེས་པས་འགྲོ་བ་དྲུག་གི་འཁོར་ལོར་ཞུགས་པའི་བློ་གྲོས་ཅན་འགྲོ་བ་དང་འགྲོ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་འཁོར་བ་ཁོ་ནའི་རྗེས་སུ་འབྲང་གི །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་དག་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཐོང་བ་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པ་བཞི་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རྩ་བ་ནས་བཅད་དེ། དེ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཅིང་སྤངས་པ་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས་རྩ་བ་ནས་བཅད་དེ། ཤིང་ཏ་ལའི་མགོ་བཞིན་མི་སྣང་བའི་རང་བཞིན་དུ་ཕྱིས་མི་སྐྱེ་མི་འགག་པའི་ཆོས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་འདི་ནས་འཆི་འཕོ་པ། །འགའ་མེད་འགྲོ་བར་སྐྱེས་པའང་སྣང༌། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དཔེ་བརྗོད་པ། །ཇི་ལྟར་བུད་ཤིང་དང་འབྲེལ་བ། །མེ་ཡི་རྒྱུན་ནི་འཇུག་འགྱུར་གྱི། །རྒྱུ་ནི་མ་ཚང་གྱུར་པ་ལས། །མེ་ཡི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་མིན། །དེ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཟླ་བའི་གཟུགས་ཐག་རིང་པོ་ན་གནས་ནས་ཀྱང་ཆུའི་སྣོད་ཆུང་ངུ་འམ། ཆུ་དང་ཏིལ་མར་གྱི་སྣོད་ཆེན་པོ་དང༌། དུ་མ་དག་ཏུ་ཡང་སྣང་བ་ཟླ་བའི་གཟུགས་འཕོས་པའམ། དུ་མ་ཉིད་ཀྱང་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཆུའི་སྣོད་དུ་མ་དག་ཏུ་སྣང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་ནས་འགའ་ཡང་ཤི་འཕོས་པ་ཡང་མེད། སོང་བ་ཡང་མེད། འོང་བ་ཡང་མེད། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཤི་འཕོས་པ་དང༌། སོང་བ་དང༌། འོང་བ་དང་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་སྣོད་དང་འདྲ་བ་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་འགྲོ་བའི་གནས་གཞན་རྣམ་པ་དུ་མ་ཐ་དད་པས་སེམས་ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། མི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ཇི་ལྟར་འཕངས་པ་དེར་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་འབྱུང་སྟེ། བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རིམ་པ་རྟོགས་པར་བྱའོ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་དཔེ་བརྗོད། ཇི་ལྟར་བུད་ཤིང་དང་འབྲེལ་ན། །མེ་ཡི་རྒྱུན་ནི་འཇུག་འགྱུར་གྱི། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་བསྒོས་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་མེའི་རྒྱུན་དང་འདྲ་བའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བུད་ཤིང་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བརྟག་སྟེ། ཇི་ལྟར་མེ་བུད་ཤིང་རྒྱུར་བྱས་ནས་འབར་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ལ། བུད་ཤིང་མེད་ན་རྒྱུན་འཆད་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་བུད་ཤིང་བཅད་དེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པའི་ས་བོན་གྱི་རྒྱུན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་དང་ཕྲད་པས་བསྲེགས་ན་རྒྱུ་འགག་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་དག་ཡོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་སོ། །འཇིག་རྟེན་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་འཇིག་ཅིང་འཇིག་ཅིང་འགྲོ་བའི་དོན་ཏེ། འཇིག་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པས་ཞིག་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་བ་དང་མཐོང་བ་སྟེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བསྟན་བཅོས་ཉན་པ་དང༌། སེམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ནི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཐ་དད་པ་ནི་སོ་སོ་བའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་གཟུགས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བ་དག་ལ་བདག་ཉིད་དུ་ཡང་དག་ལྟ་བའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འཇིག་ཚོགས་དང༌། མཐའ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བརྟུལ་ཞུགས་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཤེས་རབ་ངན་པ་མ་རིག་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དང༌། མ་རིག་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། ལྟ་བ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྱེ་བྲག་གི་ཐ་དད་པ་མ་གཏོགས་ནས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པ་ལ་བག་ཆགས་སུ་གནས་པ་དེའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྣང་བ་གསོས་པ་རྣམས་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ལ་བསྟན་ཏེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་གོམས་པའི་རིམ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་མཐོང་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང། ཁྱད་པར་དང༌། བར་ཆད་མེད་པས་སྤངས་པ་མངོན་དུ་བྱས་པ་དང༌། གང་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང༌། ལམ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དྲན་བ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆོས་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། གཟུངས་དང༌། དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། ས་དང༌། དབང་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྒོ་དང༌། བཟོད་པ་བསྒོམ་པ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བས། མོས་པས་སྤྱོད་པ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་ཤིང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ལས་དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་པ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་དང༌། སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། དཔེ་བྱད་དང༌། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་ལས་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ། ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཞི་བ་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྐུ། །ཐོག་མ་དབུས་དང་མཐའ་བྲལ་བ། །རྟོགས་ནས་སངས་རྒྱས་གོ་འཕང་ཐོབ། །ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གཟུགས་སུ་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་རྫས་དུ་མའི་བདག་ཉིད་འབྱུང་བ་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་སྤྱི་བཅུ་གཅིག་བདག་ཉིད་བདག་གི་རྫས་རྣམ་པ་ལྔར་སྒྲོ་འདོགས་པས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་མིག་དང༌། རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཟུགས་དང༌། སྒྲ་ལ་སོགས་པ་དང༌། འདོད་པ་དང༌། གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། དབང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་པའི་ཡུལ་གྱི་བདག་ཉིད་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། གཉིས་ཀའི་རྣམ་པར་མྱོང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣང་བ་སྟེ། ཡུལ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དབྱེ་བས་ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་གོ །ཁམས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྱེ་བྲག་གི་དབྱེ་བས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་མཐའ་ཡས་ཏེ། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡིད་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་རྫས་རྣམ་པ་དྲུག་ཉིད་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པའི་བག་ཆགས་དང་འབྲེལ་བས་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་ལ་སོགས་པ་ཁམས་གསུམ་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་རྫས་སུ་མ་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཚོར་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །འདུ་ཤེས་ནི་ཕྲ་བ་དང༌། རགས་པ་དང༌། ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ལ་སོགས་པ་མཚན་མར་འཛིན་པ་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་སྔོན་དགོད་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། རྩེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ཞིང་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མའི་ཁྱད་པར་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་དེ། ཡུལ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དབྱེ་བས་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དྲུག་གོ །འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་གི་དབྱེ་བས་ནི་རབ་འབྱམ་མཐའ་ཡས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་བདག་ཉིད་ནི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །འདུ་བྱེད་ནི་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གདགས་པ་དང༌། འདུས་བྱས་དང། འདུས་མ་བྱས་སུ་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །སྔོན་འཕངས་པའི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པ་ལས་ཡོད་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་དབྱེ་བས་ནི་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་གི་རབ་འབྱམ་མཐའ་ཡས་དང་ལྡན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྫས་དུ་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསྡུས་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། ཡུལ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པའི་བག་ཆགས་དང་འབྲེལ་པའི་ཕྱིར་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་གི་དབྱེ་བས་རབ་འབྱམ་མཐའ་ཡས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། འདུས་བྱས་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དབྱེ་བས་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་འབྲེལ་པས་བསྡུས་ཏེ། ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པའི་ས་བོན་དང་འབྲེལ་པ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་དུ་རྟོག་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་པ་ཁམས་གསུམ་པར་སློང་བའི་སེམས་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་ནི་འཁོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །འོན་ཀྱང་དེ་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་གསོག་གསོབ་སྙིང་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བར་རིག་ནས་བདེན་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་ལུགས་དང་མཐུན་པར་འདུག་པས་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་བྱུང་ནས་མ་རིག་པའི་མུན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་ཏེ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་དོན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ལས་ཞི་བ་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་རྟོགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་གོ་རིམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། གྲོལ་བ་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། ཁྱད་པར་དང༌། བར་ཆད་མེད་པའི་ཤེས་པས་སྡུག་བསྔལ་དེ་མངོན་པར་རྟོགས་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་བའི་བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་སྟེ། གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་ནས་ཁམས་གསུམ་པར་སྣང་བ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཙམ་པ་འདི་ལ་སྒྱུ་མ་དང༌། སྨིག་རྒྱུ་དང༌། དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང༌། མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ་དང༌། བྲག་ཅ་དང༌། ཆུ་ཟླ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་བསྒོམས་ན། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པ་དང་བྲལ་ནས་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་ཞུགས་ཏེ། རང་གི་སེམས་ཉིད་གཟོད་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་སྟོང་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཞུགས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྙིང་རྗེའི་རྩ་བ་ཅན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་དང༌། བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་ནས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུའི་རྒྱུ་དག་གིས་ས་བཅུའི་རྟེན་ཅན་ཡེ་ཤེས་བཅུའི་དམིགས་པ་དབང་བཅུའི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡོན་ཏན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་མཐའ་ཡས་པའི་འབྱུང་གནས་ཞི་བ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་རྟོགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ལ་ཀུན་འབྱུང་དང༌། རྒྱུ་དང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང༌། རྐྱེན་དུ་བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། ཁྱད་པར་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལུགས་དང་མཐུན་པ་དང༌། ལུགས་དང་མི་མཐུན་པའི་རྣམ་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་ནས་ཞི་བ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་འཇུག་གོ །འགོག་པའི་བདེན་ང་ལ་ཡང་འགོག་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། ཁྱད་པར་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་རིམ་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པའི་བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པས་བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་བསྒོམས་པ་ལས་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་ཏེ་ཞི་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་འཐོབ་བོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་བྲལ་བ་ལས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ཡང་ལམ་དང༌། རིག་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱིན་པར་ཡང་དག་པར་མཐོང་ན་འདི་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པ་དང༌། སྤོང་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་དང་མཐུན་པར་ ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས ་པ་ལ་ཡོད་པའི་བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་ནས། གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་མཉམ་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་ལས་སྐུ་གསུམ་གྱི་རྟེན་ཞི་བ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡོན་ཏན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་གཞལ་དུ་མེད་པའི་ཚོགས་ཅན་ཐོག་མ་དང༌། བར་དང༌། ཐ་མ་དང་བྲལ་བ་དོན་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་མཛད་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདག་ཉིད་བླ་ན་མེད་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་བོ། །ཡང་སྨྲས་པ། གང་གིས་དེ་ལྟར་དེ་ཉིད་བཟོད། །དེ་ནི་ལུང་བསྟན་ཐེ་ཚོམ་མེད། །གང་གིས་དེ་ལྟར་བཤད་མ་ཐག་པའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་དེ་ཉིད་བཟོད་ཅིང་འདོད་པ་དེ་ནི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་བསྟན་པ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱ་ཞིང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་ལས། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གང་ལ་ལ་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་འདི་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལུང་སྟོན་ཏོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་སྐད་བྱམས་བདག་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ་དང༌། །དེ་སྐད་དུ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ལ་དྲིས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པས་ཀྱང༌། སཱ་ལུ་ལྗང་པ་དཔེར་མཛད་པའི་མདོ་འདི་རྒྱ་ཆེར་རྣམ་པར་ཕྱེ་ནས་བཤད་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པས་བཤད་པ། སཱ་ལུ་ལྗང་པ་དཔེར་མཛད་པ། །དེ་ནི་ཤཱ་རིའི་བུས་ཐོས་ནས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སཱ་ལུ་ལྗང་པ་དཔར་མཛད་པའོ། །སྙིང་པོ་བླངས་ཏེ་ལྷ་ཚོགས་ཀྱིས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྙིང་པོ་བླངས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཆོས་ཀྱི་དོན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སྙིང་པོ་བཟུང་བའོ། །ལྷ་ཚོགས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལྷ་དང༌། ཀླུ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་དང༌། དྲི་ཟ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་ཏེའོ། །མངོན་བསྟོད་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཁྱོད་ཀྱིས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཡིན་གྱི། གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངེས་པར་བཟུང་ཞིང་ངེས་པར་བསྐྱེད་ནས་སོ། །ལངས་ཏེ་སོང་ནས་དགའ་སེམས་ཀྱིས། །དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཤད་པ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་ལས། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པས་བཤད་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བྱམས་པས་དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་དེ་སྐད་ཅེས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྨྲས་པའོ། །ཡི་རངས་པ་ནི་ཤཱ་རིའི་བུས་དེ་ཐོས་ནས་ཡིད་དགའ་སྟེ། སེམས་མགུ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སོང་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་མདོ་སྡེ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་བཞིན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ་སྡེ་ཡི། །རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་རབ་བཟང་པོ། །དམན་བློས་རབ་ཏུ་རྟོགས་བྱའི་ཕྱིར། །བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་ཁོ་ནར་བྱས། །སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།། །།རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་དྷརྨ་ཤྲཱི་པྲ་བྷཱ་དང༌། ལོ་ཙཱ་བ་བནྡེ་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་དང༌། ཛྙཱ་ན་ཀུ་མཱ་རས་བསྒྱུར། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བནྡེ་དཔལ་བརྩེགས་ཀྱིས་ཞུས་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པ།།