ཚད་མའི་བསྟན་བཅོས་རིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ།
ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ།
རྒྱའི་སྐད་དུ། གཡེན་མིང་གཞཻའ་ཅིང་ལིའི་ལུན། བོད་སྐད་དུ། ཚད་མའི་བསྟན་བཅོས་རིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ། འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྒྲུབ་ནུས་པ་དང་སུན་འབྱིན་ནུས། །ལྟར་སྣང་བཅས་པས་གཞན་གོ་བྱེད། །མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག །ལྟར་སྣང་བཅས་པས་བདག་རིག་བྱེད། །འདིར་འདི་སྐད་ཅེས་པ་བསྟན་བཅོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་རྣམ་གཞག་ལ་སོགས་པ་ཚིག་རྣམས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། ཕྱོགས་དང༌། གཏན་ཚིགས་དང༌། དེ་རྣམས་དུ་མར་དབྱེ་ཡང་ཕྱིར་རྒོལ་རྣམས་འདྲིས་པའི་དོན་མ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་མངོན་པར་སྟོན་ཏོ། །འདིར་བསྒྲུབ་བྱའི་མཚན་
ཉིད་ནི་སྒྲུབ་པའི་ཆོས་ཅན་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། རང་གིས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བར་འདོད་པ་འདི་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་ཡིན་ནོ། དཔེར་ན་སྒྲ་མི་རྟག་པར་སྒྲུབ་པ་ལྟ་བུའོ། །གཏན་ཚིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཚུལ་གསུམ་ཚང་བའོ། །ཚུལ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ལྟོས་བཞི་ལ་ཡོད་པ་དང༌། མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པ་དང༌། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་མེད་པའོ། །མཐུན་ཕྱོགས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་གང་ཞེ་ན། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྤྱིས་མཐུན་པ་ནི་མཐུན་ཕྱོགས་སུ་བརྗོད་དོ། །དཔེར་ན་མི་རྟག་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པའང་མི་རྟག་པ་ཡིན་པས་མཐུན་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྤྱིས་དོན་མཐུན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དཔེར་ན་གང་རྟག་པ་ཡིན་པ་དེ་བྱས་པ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་དག་བྱས་པ་ཉིད་དམ་བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། ཕྱོགས་ཆོས་ཡིན་ལ་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པར་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པའི་གཏན་ཚིགས་ཡིན་ནོ། །དཔེ་ཡང་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ། དང་པོ་ཆོས་མཐུན་པའི་དཔེ་དང༌། གཉིས་པ་ཆོས་མི་མཐུན་པའི་དཔེའོ། །ཆོས་མཐུན་པའི་དཔེ་ནི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་གཏན་ཚིགས་སུ་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་བྱས་པ་དེ་མི་རྟག་པར་མཐོང་སྟེ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཆོས་མི་མཐུན་པའི་དཔེ་ནི་བསྒྲུབ་བྱའི་དོན་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་གཏན་ཚིགས་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བསྟན་པའོ། ། དཔེར་ན་གང་རྟག་པ་དེ་བྱས་པ་མ་ཡིན་པར་མཐོང་སྟེ་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །འདིར་ཐ་སྙད་དུ་མི་རྟག་པའི་སྒྲ་ནི་རྟག་པ་མ་ཡིན་པར་མཚོན་རུང་ཡིན་པ་དང༌། བྱས་པའི་སྒྲ་ནི་མ་བྱས་པ་མ་ཡིན་པར་མཚོན་རུང་ཡིན་ལ། མེད་པ་ཞེས་བརྗོད་པའི་སྒྲས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །འདི་སྐད་དུ་དུ་མར་བརྗོད་པ་དེ་དག་ཕྱིར་རྒོལ་རྣམས་གོ་བར་སྟོན་ལ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དཔེར་ན་སྒྲ་མི་རྟག་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་དམ་བཅའ་བའི་ཚིག་ཡིན་ནོ། །བྱས་པའི་ཕྱིར་ནི་གཏན་ཚིགས་ཡིན་ནོ། །གང་བྱས་པ་དེ་མི་རྟག་པར་མཐོང་སྟེ་
བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །མཐུན་ཕྱོགས་སུ་བརྗོད་ལ་ཡོད་པའི་རྗེས་འགྲོ་ཡིན་ནོ། །གང་རྟག་པ་དེ་བྱས་པ་མ་ཡིན་པར་མཐོང་སྟེ་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །ལྡོག་པར་བརྗོད་ལ་ཡ་གྱལ་གསུམ་པོ་ནི་ཞེས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡང་དག་གོ །བསྒྲུབ་པར་བྱ་བར་འདོད་ཀྱང་མངོན་སུམ་ལ་སོགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་བསྒྲུབ་བྱ་ལྟར་སྣང་ངོ༌། །མངོན་སུམ་གྱིས་བསལ་བ་དང༌། རྗེས་དཔག་གིས་བསལ་བ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པས་བསལ་བ་དང༌། གྲགས་པས་བསལ་བ་དང༌། རང་ཚིག་གིས་བསལ་བ་དང༌། བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་མ་གྲུབ་པ་དང༌། བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ཅན་མ་གྲུབ་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་གྲུབ་པ་དང༌། ཕན་ཚུན་གྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་མངོན་སུམ་གྱིས་བསལ་བ་ནི། དཔེར་ན་སྒྲ་མཉན་བྱ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །རྗེས་དཔག་གིས་བསལ་བ་ནི་དཔེར་ན་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྟག་པར་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །ཡིད་ཆེས་པས་བསལ་བ་ནི་དཔེར་ན་བྱེ་བྲག་པ་སྒྲ་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པ་ལྟ་བུའོ། །གྲགས་པས་བསལ་བ་ནི་དཔེར་ན་རི་བོང་ཅན་ཟླ་བ་མ་ཡིན་ཏེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའམ། གཞན་ཡང་མིའི་ཐོད་པ་ གཙང 
་བ་ཡིན་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཆ་ཤས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དུང་ཆོས་བཞིན་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །རང་ཚིག་གིས་བསལ་བ་ནི་དཔེར་ན་བདག་གི་མ་མོ་གཤམ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །ཆོས་མ་གྲུབ་པ་ནི་དཔེར་ན་སངས་རྒྱས་པ་རྣམ་གྲངས་ཅན་པ་ལ་སྒྲ་འཇིག་ཡོད་སྒྲུབ་པ་ལྟ་བུའོ། །ཆོས་ཅན་མ་གྲུབ་པ་ནི་དཔེར་ན་གྲངས་ཅན་པས་སངས་རྒྱས་པ་ལ་བདག་ནི་སེམས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་ཀ་མ་གྲུབ་པ་ནི་དཔེར་ན་བྱེ་བྲག་པས་སངས་རྒྱས་པ་ལས་བདག་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་འདུས་ཤིང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་སྦྱོར་བའི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །ཕན་ཚུན་གྲུབ་པ་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་ནི་མཉན་བྱ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །འདི་སྐད་དུ་དུ་མར་བརྗོད་པ་དག་ངོ་བོ་གསལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བསྒྲུབ་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། བསྒྲུབ་པར་ནུས་ཀྱང་འབྲས་བུ་མེད་པའི་ཕྱིར་བསྒྲུབ་བྱའི་སྐྱོན་ཡིན་པས་ལྟར་སྣང་ངོ༌། །བསྒྲུབ་བྱ་ལྟར་སྣང་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །ད་ནི་གཏན་ཚིགས་ལྟར་སྣང་བཤད་པར་བྱའོ། །
མ་གྲུབ་པ་དང༌། མ་ངེས་པ་དང༌། འགལ་བ་འདི་རྣམས་གཏན་ཚིགས་ལྟར་སྣང་ངོ༌། །མ་གྲུབ་པའང་བཞི་ཡོད་དེ། གཉིས་ཀ་ལ་མ་གྲུབ་པ་དང༌། གང་རུང་གཅིག་ལ་མ་གྲུབ་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ཟ་ནས་མ་གྲུབ་པ་དང༌། །གཞི་མ་གྲུབ་པའོ། །གཉིས་ཀ་ལ་མ་གྲུབ་པ་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་མི་རྟག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་མིང་གི་གཟུང་བྱ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་པ་ལྟ་བུའོ། །གང་རུང་གཅིག་ལ་མ་གྲུབ་པ་ནི་སྒྲ་མངོན་པར་གསལ་བར་འདོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ལ་ལྟོས་ནས་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །ཐེ་ཚོམ་ཟ་ནས་མ་གྲུབ་པ་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟ་པའི་རླངས་པ་ལ་སོགས་པ་སྐྱ་བོའི་རྫས་ཀྱི་རྟགས་མཐོང་བའི་ཚེ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་འདུས་པའི་མེ་ཡོད་ཅེས་སྒྲུབ་པ་ལྟ་བུའོ། །གཞི་མ་གྲུབ་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དངོས་པོར་ཡོད་དེ་ཡོན་ཏན་རྟེན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བརྗོད་ན། །ནམ་མཁའ་མེད་པར་འདོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ལ་ལྟོས་ནས་གཞི་མ་གྲུབ་པའོ། །མ་ངེས་པ་ལ་དྲུག་ཡོད་དེ། ཐུན་མོང་བ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་འཇུག་ལ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཁྱབ་པར་འཇུག་པ་དང༌། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་འཇུག་ལ་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཁྱབ་པར་འཇུག་པ་དང༌། གཉིས་ཀའི་ཕྱོགས་རེ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། འགལ་བ་ལ་མི་འཁྲུལ་བའོ། །ད་ནི་ཐུན་མོང་བ་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ་གཞལ་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟག་མི་རྟག་གི་ཕྱོགས་དག་ལ་ཐུན་མོང་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མ་ངེས་པའི་གཏན་ཚིགས་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་གཞལ་བྱ་ཉིད་ཡིན་པའི་རྟགས་ནི་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །སྒྲ་མི་རྟག་པ་ཉིད་དམ་གཞལ་བྱ་ཉིད་ཡིན་པའི་རྟགས་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་སྒྲ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་དོགས་པས་སོ། །ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་རྟག་སྟེ་མཉན་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཚེ་རྟག་མི་རྟག་ཕྱོགས་དག་ལ་རྟག་མི་རྟག་ལས་གཞན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཏན་ཚིགས་འདིས་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་འཇུག་ལ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཁྱབ་པར་འཇུག་པ་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་བྱུང་བ་ན་མི་ཡིན་ཏེ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདིར་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་མཐུན་ཕྱོགས་གློག་དང༌། ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པ་དེ་ཉིད་ནི་གློག་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོད་ལ་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་ལ་མེད་དོ། །བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་དེ་ནི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་གཏན་ཚིགས་ཁྱབ་པར་ཡོད་ལ་གློག་དང་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་མཐུན་ཆོས་བྱས་ན་མ་ངེས་པ་སྟེ། མི་རྟག་པ་ཉིད་ནི་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བ་ཉིད་དམ། མི་རྟག་པ་ནི་གློག་ལ་སོགས་པ་བཞིན་བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་དོགས་པས་སོ། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་འཇུག་ལ་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཁྱབ་པར་འཇུག་པ་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་བྱུང་བར་བསྒྲུབ་པ་ལ་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་ཏེ་བརྗོད་པའི་ཚེ་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བ་འདི་མཐུན་ཕྱོགས་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཁྱབ་པར་ཡོད་ལ་གློག་དང་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཡིན་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་གློག་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོད་ལ་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་མེད་པས་དེ་ཡང་སྔར་བཞིན་མ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་ཀའི་ཕྱོགས་རེ་ལ་འཇུག་པ་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་རྟག་སྟེ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདིར་རྟག་པར་སྒྲུབ་པ་ན་མཐུན་ཕྱོགས་ནམ་མཁའ་དང་རྡུལ་ཕྲན་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཏན་ཚིགས་ཐོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་ལ་འཇུག་ལ་རྡུལ་ཕྲན་ལ་མི་འཇུག་གོ །མི་མཐུན་ཕྱོགས་བུམ་པ་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ཏེ། བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོད་ལ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་དང་ནམ་མཁའ་ལ་དཔེ་མཐུན་པར་བྱས་པ་དེའང་མ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །འགལ་བ་ལ་མི་འཁྲུལ་བ་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ་བསྒྲུབ་བྱ་ནི་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དཔེར་ན་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན། སྒྲ་སྒྲུབ་པ་དེ་རྟག་སྟེ་མཉན་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་སྒྲ་ཉིད་བཞིན་ནོ། །དེ་གཉིས་ཀ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །འགལ་བ་ལ་བཞི་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང༌།
འགལ་བའི་གཏན་ཚིགས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་འགལ་བའི་གཏན་ཚིགས་དང༌། ཆོས་ཅན་རང་ལྡོག་དང་འགལ་བའི་གཏན་ཚིགས་དང༌། ཆོས་ཅན་གྱི་འཁྲུལ་པ་དང་འགལ་བའི་གཏན་ཚིགས་སོ། །འདིར་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་འགལ་བའི་གཏན་ཚིགས་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ་བྱས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡང་ན་བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བརྗོད་ན་གཏན་ཚིགས་འདི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་འགལ་བའི་གཏན་ཚིགས་ནི་དཔེར་ན་མིག་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། འདུས་ཤིང་བསགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་མལ་ཆ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ཞེས་བརྗོད་ན། གཏན་ཚིགས་འདིས་མིག་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་སྒྲུབ་པའམ། གཞན་དུ་ན་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་འགལ་བ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། མལ་ཆ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འདུས་ཤིང་བསགས་པ་ཡིན་ཏེ་གཞན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཅན་གྱི་ངོ་བོ་དང་འགལ་བའི་གཏན་ཚིགས་ནི་དཔེར་ན་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་རྫས་དང་ཡོན་ཏན་ལས་མ་ཡིན་ཏེ། རྫས་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ལས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་བྱེ་བྲག་བཞིན་ཞེས་བརྗོད་ན། གཏན་ཚིགས་འདི་རྫས་མ་ཡིན་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའམ། གཞན་དུ་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་གཉིས་ཀ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཅན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་འགལ་བའི་གཏན་ཚིགས་ནི་དཔེར་ན་སྔར་གྱི་གཏན་ཚིགས་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ཅན་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ཉིད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་དུ་ན་འདི་དང་འགལ་བའི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡོད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྫས་ལ་སོགས་པ་འགོག་བཞིན་དུ་གཉིས་ཀ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཏན་ཚིགས་ལྟར་སྣང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ད་ནི་དཔེ་ལྟར་སྣང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཆོས་མཐུན་པའི་དཔེ་ལྟར་སྣང་ལའང་ལྔ་ཡོད་དེ། སྒྲུབ་བྱེད་ཆོས་མ་གྲུབ་པ་དང༌། བསྒྲུབ་བྱ་ཆོས་མ་གྲུབ་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་མ་གྲུབ་པ་དང༌། མ་སྦྱར་བ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྦྱོར་བའོ། །ཆོས་མི་
མཐུན་པའི་དཔེ་ལྟར་སྣང་ལ་ཡང་ལྔ་ཡོད་དེ། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལྡོག་པ་མེད་པ་དང༌། སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ལྡོག་པ་མེད་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་ལྡོག་པ་མེད་པ་དང༌། ལྡོག་པ་མ་བསྟན་པ་དང༌། ལྡོག་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྦྱར་བའོ། །སྒྲུབ་བྱེད་ཆོས་མ་གྲུབ་པ་ནི་དཔེར་ན་སྒྲ་རྟག་སྟེ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། གང་ཐོགས་པ་མེད་པ་སྟེ་རྟག་པར་མཐོང་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་བཞིན་ཞེས་བརྗོད་ན། ཅིའི་ཕྱིར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་ཐོགས་པ་མེད་པ་མ་གྲུབ་པ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཐོགས་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་མ་གྲུབ་པ་ནི་དཔེར་ན་ཚོར་བ་བཞིན་ཞེས་བརྗོད་ན། སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཡོད་ཀྱང་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་རྟག་པ་ཉིད་མེད་དེ། ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་ཀ་མ་གྲུབ་པ་ནི་དེ་ལའང་གཉིས་ཡོད་དེ། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་བུམ་པ་བཞིན་ཞེས་བརྗོད་ན། ཡོད་པ་ལ་གཉིས་ཀ་མ་གྲུབ་པའོ། །གལ་ཏེ་ནམ་མཁའ་བཞིན་ཞེས་བརྗོད་ན། ནམ་མཁའ་མེད་པར་འདོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ལ་ལྟོས་ནས་མེད་པ་ལ་གཉིས་ཀ་མ་གྲུབ་པའོ། །མ་སྦྱར་བ་ནི་དོན་དེ་ལ་དཔེ་སྦྱོར་བ་གཏན་མེད་པས་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་དང་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་གཉིས་འབའ་ཞིག་ཁོ་ན་སྟོན་པ་སྟེ་དཔེར་ན་བུམ་པ་ལ་བྱས་པ་ཉིད་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྦྱར་བ་ནི་གང་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལས་མི་རྟག་པ་ཐམས་ཅད་བྱས་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པའོ། །དེ་རྣམས་ནི་མཐུན་དཔེ་ལྟར་སྣང་ངོ༌། །ཆོས་མི་མཐུན་པའི་དཔེ་ལྟར་སྣང་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ལྡོག་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། རེ་ཞིག་དཔེར་ན་མི་རྟག་པ་རྣམས་ནི་ཐོགས་བཅས་མཐོང་བ་མིན་ཏེ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བཞིན་ནོ། །རྡུལ་ཕྲ་རབ་ནི་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་རྟག་པ་ཉིད་མི་ལྡོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་མ་ཡིན་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྒྲུབ་བྱེད་དེའི་ཆོས་ནི་ཐོགས་པ་མེད་དོ། །དཔེར་ན་གཞན་གྱི་ལས་བཞིན་ཞེས་བསྒྲུབ་བྱ་ལྡོག་པ་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་མི་ལྡོག་པ་
སྟེ། ཕ་རོལ་གྱི་ལས་རྣམས་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་ཀ་ལྡོག་པ་མེད་པ་ནི་ཡོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ལ་ལྟོས་ནས་ནམ་མཁའ་བཞིན་ཞེས་བརྗོད་ན། ནམ་མཁའ་ནི་རྟག་པ་ཉིད་དང༌། ཐོགས་པ་མེད་པ་ཉིད་མི་ལྡོག་པ་སྟེ་ཞེས་ནམ་མཁའ་རྟག་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྡོག་པ་བསྟན་པ་ནི་དཔེར་ན་བུམ་པ་བཞིན་ཞེས་བརྗོད་ན། མི་རྟག་པ་མཐོང་བ་ཉིད་དང༌། ཐོགས་བཅས་སུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྡོག་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྦྱར་བ་ནི་ཐོགས་བཅས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་བྱ་དང༌། གཏན་ཚིགས་དང་དཔེར་བརྗོད་པ་རྣམས་ནི་ལྟར་སྣང་བ་ཡིན་ཏེ། སྒྲུབ་བྱེད་ཡང་དག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་རང་གིས་མངོན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མ་གཉིས་ཁོ་ནར་རིག་པར་བྱའོ། །འདིར་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ནི་རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་བ་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དོན་ལ་ཐ་སྙད་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་སོ་སོར་མངོན་གྱུར་མཐོང་བས་མངོན་སུམ་ཚད་མར་བརྗོད་དོ། །རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མ་ནི་རྟགས་རྣམས་ལ་ལྟོས་ནས་དོན་མཐོང་བ་ཡིན་ཏེ། གཏན་ཚིགས་ནི་ཚུལ་གསུམ་པའི་སྔར་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །དེ་དག་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་དོན་རྣམས་དཔོག་པ་ཡིན་ལ། ཡང་དག་པའི་ངེས་པའི་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མེ་ཡོད་ཤེས་པའམ་མི་རྟག་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མར་བརྗོད་དོ། །ཚད་མ་གཉིས་པོ་དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཚད་མའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་བྱེད་ནུས་པའི་དངོས་སུ་གཞལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་ཚད་མའང་ཡིན་ནོ། །རྟོག་པར་ཤེས་པའང་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ངོ༌། །ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྟོག་པ་སྐྱེས་པ་དེ་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་ཡིན་ཏེ། ཤེས་པ་དེ་ལ་དོན་རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་གཏན་ཚིགས་ལྟར་སྣང་སྔོན་དུ་སོང་བ་ལ་སོགས་པ་དེའི་རྗེས་སུ་དོན་ལྟ་བུར་སྣང་བའི་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་དེ་རྗེས་དཔག་ཚད་མའི་
ལྟར་སྣང་སྟེ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་དུ་གཏན་ཚིགས་ལྟར་སྣང་དུ་མ་རྟགས་སུ་བཟུང་ནས་དོན་ལྟ་བུར་སྣང་བ་དཔག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་དེ་རྣམས་རྗེས་དཔག་ཚད་མའི་ལྟར་སྣང་སྟེ། ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་གལ་ཏེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་པོའི་སྐྱོན་རྣམས་ཡང་དག་རྗོད་པར་བྱེད་པ་ནི་སུན་འབྱིན་ཡང་དག་པའོ། །སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག་མ་ཚང་བ་ཉིད་དང༌། བསྒྲུབ་བྱའི་སྐྱོན་ཉིད་དང༌། མ་གྲུབ་པའི་གཏན་ཚིགས་དང༌། མ་ངེས་པའི་གཏན་ཚིགས་དང༌། འགལ་བའི་གཏན་ཚིགས་དང༌། དཔེ་རྣམས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་གསལ་བར་བསྟན་ཏེ། ཕྱིར་རྒོལ་གྱི་འདྲི་བ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པས་སུན་འབྱིན་ཡང་དག་གོ །གལ་ཏེ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་སྐྱོན་རྣམས་གསལ་བར་མི་བརྗོད་པའམ། སྐྱོན་མ་ཡིན་པ་ནི་སུན་འབྱིན་ལྟར་སྣང་སྟེ། སྒྲུབ་བྱེད་ཡན་ལག་ཚང་བ་ལ་མ་ཚང་བར་བརྗོད་པ་ཉིད་དང༌། བསྒྲུབ་བྱ་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་སྐྱོན་ཅན་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། གཏན་ཚིགས་སྒྲུབ་པ་ལ་དཔེ་གྲུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། གཏན་ཚིགས་ངེས་པ་ལ་མ་ངེས་པར་བརྗོད་པ་དང༌། གཏན་ཚིགས་མ་འགལ་བ་ལ་འགལ་བར་བརྗོད་པ་དང༌། དཔེ་སྐྱོན་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་དཔེ་སྐྱོན་ཅན་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། འདི་ལྟར་ཐམས་ཅད་སུན་འབྱིན་ལྟར་སྣང་ངོ༌། །དེ་དག་གཞན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་ལ་སྐྱོན་རྣམས་གསལ་བར་བསྟན་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་ཉིད་དོ། །དོན་འདི་རེ་ཞིག་གཞག་གོ །ཚིག་དོན་ཅུང་ཟད་བཤད་པ་འདི། །ཐོག་མར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱོགས་ཙམ་ཡིན། །དེ་དག་ཚུལ་དང་ཚུལ་མིན་ཡང༌། །མཆོག་གི་གཞན་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །ཚད་མའི་བསྟན་བཅོས་རིག་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།། །།རྒྱ་གར་ལས་རྒྱའི་ལོ་ཙཱ་བ་ཐང་སཾ་ཙང་གིས་བསྒྱུར་ཅིང་སླད་ཀྱིས་རྒྱའི་དགེ་བཤེས་སིང་གྱང་ཇུས་དང༌། བོད་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་སྟོན་གཞོན་གྱིས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཞིང༌། ཕྱིས་གཞི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་སྡེ་པ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྒྱ་ནག་ཆེན་པོའི་ལྟའི་བཙུན་པ་ཆོས་ཀྱི་རིན་ཆེན་གྱིས། དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་རྒྱའི་དཔེ་དང་བོད་ཀྱི་དཔེ་གཉིས་པོ་ལེགས་པར་གཏུགས་ཤིང་བཅོས་ཏེ་དག་པར་བསྒྱུར་བའོ།། །།
རྒྱའི་དཔེ་ལ་རིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་སྣང༌། དེང་སང་བོད་རྣམས་རིགས་པའི་སྒོ་ཞེས་གྲགས་སོ། །