མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

༄༅། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཡུམ་གཅིག་འཕགས་མ་ལབ་ཀྱི་སྒྲོན་མའི་

རྣམ་པར་ཐར་པ་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་

མཁའ་འགྲོ་བྱེ་བའི་གསང་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །

ལེའུ་དང་པོ་མ་ཅིག་གི་ལོ་རྒྱུས་བསྡུས་པ་ཅུང་ཟད་སྨོས་པ།

ལེའུ་དང་པོ། མ་ཅིག་གི་ལོ་རྒྱུས་བསྡུས་པ་ཅུང་ཟད་སྨོས་པ། བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་

འགྲོའ་ིཚོགས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མའི་ཞབས་ལ་གུས་བཏུད་

ནས། ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ནི། མ་ཅིག་གི་གསུང་བཞིན་ཡི་གེར་

དགོད་པར་བྱ།

དེ་ལ་དང་པོ་མ་ཅིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཟུར་ཙམ་ཞིག་བཤད་ན། དེ་ཡང་མ་ཅིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་

མཁའ་འགྲོ་མ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པའི་ཡུམ། ཐུགས་ཀྱི་རིགས་རྡོ་

རྗེ་ཌཱ་ཀི་མ་དེ་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་དགོངས་ནས། རྒྱ་གར་སེར་སྐྱའི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་

དབང་ཕྱུག་འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྲས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནས། གཞོན་ནུ་སྨོན་ལམ་གྲུབ་

ཅེས་བྱ་བའི་མཚན་གསོལ། ཡི་གེའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྲི་ཀློག་དང་། གཞན་རིག་

བྱེད་ཐམས་ཅད་བསླབ་ཆེར་མ་དགོས་པར་ཐོས་པ་དང་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཤེས་ནས། ལོ་

ལྔ་ཙམ་ནས་ཅི་ལ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་པར་མཁྱེན་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་

རྣམ་འཕྲུལ་ཞིག་ཡིན་པར་འདུག་ཟེར་རོ། །དེ་ནས་ལོ་བཅུ་ལོན་པ་ན། པཎྜི་ཏ་བིདྡྷ་བྷ་དྲ་

བའི་དྲུང་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས། མིང་ཡང་དོན་གྲུབ་བཟང་པོ་བཏགས་ཤིང་ལོ་གསུམ་བླ་མའི་

དྲུང་དུ་བསྡད་ནས། སྒྲ་ཚད་དང་། ཕར་ཕྱིན་དང་། འདུལ་བ་དང་། མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་

གངས་ཅན་སྐྱེས་མའི་དཔེ་ཚོགས་ལས། མ་ཅིག་ལབ་ཀྱི་སྒྲོན་མའི་གསུང་རྣམ་པོད་དང་པོ།

རྣམས་ལ་མཁས་པ་བླ་མ་བས་ལྷག་པར་བྱུང་ནས། བླ་མས་ཀྱང་རིགས་ལྡན་ཞིག་ཡིན་པར་

དགོངས་ནས། རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ལ་བསླབ་པས། རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ལ་ལྷག་པར་མཁས་པ་བྱུང་། དེ་

ནས་བླ་མའི་དྲུང་དུ་སྡེ་སྣོད་རྣམས་ལ་གསེ་གཤག་ལེགས་པར་བྱས་ཤིང་། རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ལ་

ཡང་དབྱེ་བསལ་མང་དུ་བྱས། ཁྱད་པར་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་པའི་རྟོགས་པ་རྣམས་བླ་མ་ལ་

ཕུལ་བས། བླ་མ་ཡང་ཤིན་ཏུ་མཉེས་ནས་དོན་གྲུབ་བཟང་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་བླ་མ་དེ་ངས་མི་ནུས་

པར་འདུག །ད་ཁྱོད་ཀྱི་བྱང་ཕྱོགས་ཟངས་གླིང་ན་གུ་རུ་རཏྣ་བྱ་བ། འཁོར་ལོ་བདེ་མཆོག་

གི་གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་སྤྲུལ་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་མངོན་སུམ་དུ་བཞེངས་པ། སྡེ་སྣོད་ཐམས་

ཅད་ལ་མཁས་ཤིང་། ཡོན་ཏན་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བཞུགས།

དེར་སོང་ལ་སྒྲོ་འདོགས་ལེགས་པར་ཆོད་ལ་གསང་སྔགས་བླ་ན་མེད་པ་ཉམས་སུ་ལོངས་

ལ་གྲུབ་པ་བརྙེས་པར་གྱིས་དང་། ཁྱོད་སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་ཞིག་འདུག་

གསུངས།

དེ་ནས་སོང་སྟེ་གུ་རུ་རཏྣའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས། དེ་སྣོད་ལྡན་དུ་གཟིགས་ནས། བདེ་

མཆོག་ལྷ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་སྤྲུལ་ཏེ། དབང་བཞི་

རྫོགས་པར་བསྐུར། མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་དུ་

བགྲོད་པ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པར་བྱུང་། ལོ་གསུམ་བླ་མའི་དྲུང་དུ་བསྡད། མདོ་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་

ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་པར་བྱས། ཁྱད་པར་བླ་མེད་ཀྱི་བསྐྱེད་རྫོགས་ལ་མཁས་

ཤིང་གྲུབ་པ་བརྙེས་པར་བྱས། དེ་ནས་བླ་མའི་ཞལ་ནས་ཁྱོད་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་བྱང་དུ་སོང་

དང་། མུ་སྟེགས་པ་འདུལ་དགོས་པ་ཡོད། ཁྱོད་མིན་པ་རྩོད་ནུས་པ་སུ་ཡང་མི་འདུག་

གསུངས་ནས། ལོ་བཅུ་དྲུག་དུས་སུ་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ཕྱིན་ནས་མུ་སྟེགས་པ་དང་བརྩད་པས་

མུ་སྟེགས་པ་ཕམ་ནས་འབུམ་ཚོ་གཅིག་ནང་བའི་སྡེ་ལ་བཙུད། རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ལོ་བཞི་

བསྡད། དེ་ནས་རྗེ་བཙུན་མ་སྒྲོལ་མས། བོད་དུ་འགྲོ་དོན་ལ་འགྲོ་དགོས་གསུངས་ནས།

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྒྲུབ་པ་མྱུར་དུ་གྱིས་ཤིག་གསུངས། དེ་ནས་གནས་འགྲིམ་ཞིག་བྱེད་དགོས་དགོངས་ནས།

བྱང་ངོས་སུ་བཞུད་པས། དུར་ཁྲོད་ཅིག་ཏུ་ཕྱིན་ནས་དེར་ཉལ་ཙམ་ན། དུར་ཁྲོད་ཀྱི་མཁའ་

འགྲོ་མ་རུས་པའི་རྒྱན་དང་གྲི་གུག་ཁ་ཊྭཱཾ་ཐོགས་པ་ཞིག་གིས། ཁྱོད་ངའི་དུར་ཁྲོད་འདི་མིན་

པ་ཉལ་ས་མེད་པ་ཨེ་ཡིན་ཟེར་ནས་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མ་ཟུང་མང་པོ་བསྟན། ཁོང་གིས་ཏིང་ངེ་

འཛིན་གྱིས་གཟིར་བས། མཁའ་འགྲོ་མ་དེས་སྲོག་སྙིང་ཕུལ་ཏེ་དམ་བཅའ་བྱས་སོ། །

དེའི་ཐོ་རངས་ནམ་མཁའ་ལ་བདག་མེད་མ་ལྷ་མོ་བཅོ་ལྔའི་ཞལ་གཟིགས་ནས།

རྣལ་འབྱོར་པ་ཁྱོད་པོ་ཏ་རིར་སོང་ལ་སྒྲུབ་པ་མྱུར་དུ་གྱིས་ལ་བོད་དུ་གཤེགས་ཤིག་

གསུངས་ནས་འཇའ་བཞིན་ཡལ་ནས་ཐལ། དེ་ནས་ཐུགས་དགོངས་ལ་ང་ལང་ཚོ་ཆུང་བས་

སྒྲུབ་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་བྱེད། སྒྲུབ་པ་གང་ལ་བྱས་ན་མཐར་ཕྱིན་པ་འོང་བསམ། བོད་

དམུ་རྒོད་འདུལ་བ་ཡང་དཀའ་བས། གང་གི་སྒོ་ནས་འདུལ་དགོས་པ་ཡང་ཆ་མེད་དམ་

སྙམ་ཙ། བོད་དུ་ནམ་ལངས་བན་བུན་དུས་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་མོའ་ིམ་ཧཱ་མ་ཡ་ལྷ་ལྔ་བྱོན་ནས་

རྣལ་འབྱོར་པ་ཁྱོད་པོ་ཏ་རིའི་བྲག་ཕུག་བྷ་དྲ་ལ་སོང་ལ་ཐུགས་སྒྲུབ་ནག་མོ་ལྷ་ལྔའི་སྒྲུབ་པ་

གྱིས་དང་། མྱུར་དུ་འགྲོ་བ་འདུལ་དགོས་པས་བརྩོན་འགྲུས་མྱུར་དུ་སྐྱེད་ཅིག་གསུངས་

ནས་འོད་དུ་ཡལ་ནས་ཐལ་ལོ། །ནམ་ལངས་ཙ་ན་དུར་ཁྲོད་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་དེས་ངས་

ཁྱེད་ཀྱི་ལམ་མཁན་བྱེད་དོ་ཟེར་ཏེ། མཁའ་འགྲོ་མ་དང་འགྲོགས་ནས་རྐང་མགྱོགས་ཀྱིས་

སོང་བས་ཐོགས་པ་མེད་པར་བྷ་དྲ་ཡི་ཕུག་པར་ཕྱིན་ནས། རྗེ་བཙུན་མ་ལྷ་ལྔ་བསྒྲུབས་

པས། ཞག་བཅུ་བཞི་ནས་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་བྱུང་། ཟླ་བ་གཅིག་ནས་ཐུགས་སྒྲུབ་ལྷ་

ལྔའི་ཞལ་གཟིགས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་གསང་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་དབང་བཞི་རྫོགས་པར་བསྐུར་

ནས། བོད་དུ་འགྲོ་བ་འདུལ་བ་ལ་སོགས་པ་ལུང་བསྟན་མང་དུ་མཛད། མཐར་འོད་དུ་ཞུ་

ནས་རང་གི་ཐུགས་ཀར་ཐིམ་པའི་ཚུལ་བསྟན། དེ་ནས་ཟླ་བ་གཅིག་ཙ། རྗེ་བཙུན་མ་སྒྲོལ་

མ་བྱོན་ནས་བོད་དུ་ལུང་བསྟན་ཅིང་རང་གི་སྙིང་ཀར་ཐིམ། དེ་ནས་ཡར་ངོའ་ིཚེས་གསུམ་

ལ་མགོན་པོ་འོད་དཔག་མེད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་དང་རྗེས་སུ་གནང་བ་དང་བྱིན་གྱིས་བརླབ་

པ་མང་པོ་མཛད། ཚེས་བརྒྱད་ལ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་དང་བྱིན་གྱིས་བརླབ་

པ་མཛད། ཚེས་བཅུ་ལ་པདྨ་བཛྲ་མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས་དང་བཅས་པ་བྱོན་ནས་ཆོས་ཀྱི་དྲི་

བ་མང་དུ་མཛད་པ་ལ་མ་ཤེས་པ་ཡང་མ་བྱུང་ཞིང་། རྟ་ཕག་གསང་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་

ཞལ་ཕྱེ་ནས་དབང་བསྐུར་ཅིང་ལུང་བསྟན་བོད་དུ་མཛད། མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་ཀྱིས་

མཆོད་པ་ཕུལ་ཞིང་བོད་དུ་འགྲོ་བར་གསོལ་བ་བཏབ་བོ། །ཚེས་བཅུ་ནས་བཅུ་བཞིའི་བར་

དུ་མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་དུ་མྱུར་དུ་འགྲོ་དགོས་པར་རིམ་བཞིན་བསྐུལ། ཚེས་

བཅོ་ལྔའི་ཐོ་རངས་སྔ་བ་ལ་མཁའ་འགྲོ་མ་མཐིང་ནག་རུས་པའི་རྒྱན་ཐོགས་པ་ཁ་ཊྭཱཾ་དང་

གྲི་གུག་འཕྱར་བ་ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞིག་གིས། དགོང་མོ་ཉི་ཤུའི་དུས་ཡིན་རྣལ་

འབྱོར་པ་བོད་དུ་འགྲོ་བའི་ཐུགས་སྐྱེད་ཅིག །ངས་ཁྱོད་བསད་ཀྱིས། རྣམ་ཤེས་ངའི་ཐུགས་

ཀར་མྱུར་བར་སྟིམས་ཤིག་གསུངས་ནས། གྲི་གུག་གདེངས་ནས་གསོད་པའི་ཚུལ་མཛད།

རྣམ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་མ་ལ་བསྟིམས། གདུང་མི་ཉམས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས།

མཁའ་འགྲོ་མས་ལམ་མཁན་བྱས་ཏེ་ཐོགས་པ་མེད་པར་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ལབ་ཕྱི་དབྱེ་བའི་ར་བ་

གངས་བར་དུ་ཕྱིན་ཏེ། ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་རྟ་ལོ་ཟླ་བ་ལྔ་བའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་ཞུགས་སོ། །

དེའི་ཡུལ་དང་ཡབ་ཡུམ་ནི། ཡུལ་ལབ་ཕྱི་དབྱེ་བའི་གངས་བར་ངམ་ཤོད་བྱ་བའི་

སྨད་དུ། གྲོང་ཁྱེར་མཚོ་མེར་བྱ་བའི་རྗེ་བོ། འབྲོག་མི་ཞེས་པ་ནི། དཔོན་པོའམ། གཙོ་

བོའམ། ཁས་རྒན་ནམ། ཆོས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཞེས་པ་ནི་ཡབ་ཡིན་ནོ། །ཡུམ་ནི་ཕྱུག་པོ་ཚང་གི་བུ་

མོ་འབུམ་ལྕམ་བྱ་བ་ཡིན། ཡབ་ཡུམ་འདི་གཉིས་རིགས་མཐོ་ཞིང་གཟུགས་ལེགས་ཤིང་

འབྱོར་བ་ཆེ་བ། ངང་ཚུལ་དལ་ཞིང་མི་སྡེ་དང་འཁོར་འབངས་ལ་ཤིན་ཏུ་བྱམས་པ། ཅི་བྱེད་

ཐམས་ཅད་ཆོས་དང་མཐུན་པར་སྤྱོད་ཅིང་། ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཆོས་ལ་གཏོང་ཞིང་དཀོན་

མཆོག་ལ་དད་ཅིང་ལྷག་པར་དགེ་འདུན་གྱི་ཞབས་ཏོག་ལ་རེམ་པ། རང་གིས་ཀྱང་ཆོས་སྨྲ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཞིང་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཆོས་ལ་བསྒྱུར་ཅིང་། གཞན་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སློབ་པའི་བྱང་

ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་བཟང་ཤོས་ཀྱི་ཇོ་བོ་དང་ཇོ་མོ་ཡིན་ཏེ། གྲོང་ཚོ་གྲོང་བ་ལྔ་བརྒྱ་

ཙམ་ལ་དབང་བསྒྱུར་རོ། །ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པའི་དུས་ཀྱང་། ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ནམ་

ཕྱེད་ཡོལ་བའི་དུས་སུ་མཁའ་འགྲོ་མ་དཀར་མོ་བཞིས་བུམ་པ་དཀར་པོ་བཞི་བཟུང་ནས་

བྱུང་བས། ལུས་མགོ་མཇུག་ཁྱབ་པར་བུམ་ཆུས་བཀྲུས་པས་དྭངས་སངས་ཀྱིས་ཐལ་བ་

རྨིས། མཁའ་འགྲོ་མ་དཀར་མོ་དང་། དམར་མོ་དང་། སེར་མོ་དང་། ལྗང་མོ་བདུན་བདུན་

རེས་མཆོད་པ་མང་པོས་མཆོད་ཅིང་། ཡུམ་མཆོད་དོ་ངེད་ཀྱི་མ་ལ་བཞུགས་པར་ཞུ་ཟེར་བ་

རྨིས། མཁའ་འགྲོ་མ་མཐིང་ནག་ཁྲོས་པའི་ཆ་བྱད་ཅན་རུས་པའི་རྒྱན་དང་གྲི་གུག་འཕྱར་

བ་ཞིག་ལ། མཁའ་འགྲོ་སྔོན་མོ་ནམ་མཁའི་མདོག་འདྲ་བ་གྲི་གུག་ཐོད་པ་བསྣམས་པ་

བཞིས་བསྐོར་བ་བྱུང་ནས། མཁའ་འགྲོ་མ་བཞི་སྔོན་རྒྱབ་དང་གཡས་གཡོན་དུ་བྱུང་ནས་

ལངས་ཏེ་འཇིགས་ཚུལ་སྟོན། མཁའ་འགྲོ་མ་མཐིང་ནག་དེས་ནམ་མཁའ་ནས་གྲི་གུག་དེ་

བྲང་གི་དཀྱིལ་དུ་གདེངས་ཏེ། ཁྱོད་ཀྱིས་མ་རིག་པའི་མུན་སྙིང་དེ་དྲངས་ནས་ངེད་ཀྱིས་ཟའོ་

ཟེར་ནས། བྲང་ཕྱེ་སྟེ་སྙིང་དྲངས་ནས་ཁྲག་དམར་ཙ་ར་ར་འཛག་ཅིང་མདུན་གྱི་མཁའ་འགྲོ་

མའི་ཐོད་པར་བཅུག་ཅིང་དེས་གཏུབ་ཅིང་ཀུན་གྱིས་གསོལ། གཙོ་མོའ་ིཕྱག་ཏུ་དུང་དཀར་

གཡས་སུ་འཁྱིལ་བ་ཞིག་བསྣམས་པ་འབུད་པས་འཛམ་གླིང་ཀུན་ཏུ་ཐོས་སམ་སྙམ་ཙམ་

གྲགས། དུང་གི་ལྟེ་བར་ཨ་དཀར་པོ་འོད་ལྔ་འབར་བ་ཞིག་སྣང་བའི་དུང་དེ་ཁྱོད་ཀྱི་སྙིང་གི་

ཚབ་ཏུ་གཏང་ཟེར་ནས། སྙིང་གི་མལ་དུ་སྦས། ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་འབར་བ་

ཞིག་སྤྱི་བོར་ཐིམ་སྙམ་པའི་སྣང་བ་བྱུང་། སྔོན་མོ་བཞིའི་འོད་ཀྱིས་ལུས་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་

པར་བྱས། སྔོན་མོ་བཞི་འོད་དུ་ཞུ་ནས་ནག་མོ་ལ་ཐིམ། ནག་མོ་ཡང་ནམ་མཁའ་འོད་ཀྱིས་

གང་བའི་གསེབ་ཏུ་ཐལ་སྙམ་པའི་སྣང་བ་བྱུང་། དེ་རྣམས་ལ་བྲེད་པ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མ་

བྱུང་ཞིང་། སྙིང་བཏོན་ཀྱང་ན་ཚ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་མེད་པས། ཉམས་དགའ་བ་དང་།

ལུས་སེམས་བདེ་བ་དང་། ཤེས་པ་གསལ་བ་དང་། སྔར་མི་འདྲ་བའི་བདེ་བ་མང་པོས་རྒྱས་

པ་རྨིས་པས། རྣལ་སད་ཀྱང་བདེ་བ་འདྲ་མོད། དེའི་ཕྱི་ཉིན་ཉི་མ་བདལ་ཙ། གྲོང་དུ་ཡོད་

པའི་བུད་མེད་ཨ་སྨད་བྱ་བ་ཞིག་བྱུང་ནས། ངས་དཔོན་ཚང་ལ་རྨི་ལམ་བཟང་པོ་བསྐྱལ་

འོང་གི་ཟེར། ཤོག་བྱས་པས་མཆོད་ཁང་ཆེན་མོར་ཕྱིན་ནས་ང་ལ་རྨི་ལམ་ངོ་ཆོག་པ་ཞིག་

ཡོད། ཁྱེད་དཔོན་ཚང་ལ་མི་རབས་མང་པོ་ལ་བསོད་ནམས་ཉམས་པ་མེད་ཅིང་། བསོད་

ནམས་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་ཞིག་འོངས་འདུག་ཟེར་བས། ཇོ་མོས་མདང་དེ་རང་ཡང་

ཐང་སྤྱི་དང་མི་འདྲ་བ་ཞིག་བྱུང་བས། ལུས་སེམས་དང་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟ་ཡང་དགའ་

ཞིང་བདེ་བ་ཞིག་ཡོད་པས། ཨ་སྨད་འདིས་ཅི་འདྲ་ཞིག་རྨིས་ཡོད་སྙམ་ནས། དཔོན་ཚང་

བྱོན་པས། མོ་ལ་ཀ་འབབ་བཟང་པོ་བྱིན་པས། ད་ཤོད་བྱས་པས་མདང་ཐོ་རངས་ཁའི་དུས་

སུ་རང་རེའི་མཁར་འདི་འདི་བས་སུམ་འགྱུར་གྱིས་མཐོ་ལ་གསེར་འཕྲུ་དེ་ཡང་སུམ་འགྱུར་

གྱི་མཐོ་བའི་རྩེ་མོར། གསེར་གྱི་རིམ་པ་གསུམ་འཁོར་བའི་ཕྱོགས་བཞིར་དངུལ་གྱི་མེ་ལོང་

ཟླ་བ་གདུགས་ཙམ་བཞི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པའི་འོད་ཀྱིས་ཡུལ་ཁམས་ཀུན་གསལ་བདོ།

ཕྱོགས་བཞིར་མཁའ་འགྲོ་མ་ཡིན་ཟེར་བའི་བུ་མོ་བཞིས་དུང་དཀར་བཞི་འབུད་པས། གླིང་

བཞིར་ཐོས་པ་ཙམ་དུ་གྲགས་བདོ། ཁང་བའི་ཟུར་བཞིར་བ་དན་དཀར་པོ་ཆེན་པོ་བཞི་རླུང་

གིས་ཕྱོགས་ཕྱོགས་སུ་གཡབ་བདོ། བ་དན་གྱི་མགུལ་དུ་མར་མེ་མང་པོ་བསྒྲིགས་པས་

བསྐོར་བ་རྣམས་ཆེར་འབར་ཞིང་ཐམས་ཅད་གསལ་བར་སྣང་། ནམ་མཁའ་ནས་འོད་མང་

པོ་མར་ལ་ཟུག་སྣང་། དེ་ནས་ང་ཡང་འདིའི་ཁང་གཉའ་ཡ་ཏ་དེར་སྣང་བསམ། བུ་མོ་དུང་

འབུད་པ་ཞིག་ལ། འདིར་ཅི་བྱེད་པ་ཡིན་དྲིས་པས། བུ་མོ་དེས་འདི་ཡུམ་བཞུགས་ས་ཡིན་

ཟེར་རོ། །མཆོད་ཁང་ནང་དུ་རོལ་ཆ་མང་པོ་དི་རི་རི་གྲགས་པ་དང་། འདི་ན་ཅི་བྱེད་པ་ཡིན།

ཡུམ་དེ་སུ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། ནང་དུ་འགྲོ་ས་རྙེད་དམ་སྙམ་ནས་འགྲོ་བའི་སྣང་བ་བྱུང་ཙ།

རྣལ་སད་ཟེར་རོ། །གཞན་ཡང་རྨི་ལམ་རྨིས་པ་བཟང་ཟེར་བ་མང་པོ་བྱུང་ངོ་། །ཁོང་རང་གི་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྲས་མོ་ལོ་བཅུ་དྲུག་ལོན་པའི་འབུམ་མེ་བྱ་བས། དེ་ནུབ་འོད་དཀར་པོ་ཞིག་ནམ་མཁའ་

ནས་མའི་སྟེང་དུ་ཟུག་པས། ཁྱིམ་ཐམས་ཅད་གསལ་བར་མཐོང་། ཡང་བུ་མོ་ལོ་བརྒྱད་པ་

ཙམ་ཞིག་གིས་རྡོ་རྗེ་ཞིག་བཟུང་ནས་བྱུང་བས་ཨ་ཅེ་བདེའམ་ཟེར། གང་ནས་འོངས་བྱས་ཙ།

པོ་ཏ་རི་ནས་འོངས་ཟེར། པོ་ཏ་རི་གར་ཡོད་བྱས་པས་རྒྱ་གར་ན་ཡོད་ཟེར། ཁྱོད་སུ་ཡིན་

བྱས་པས། ང་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ཤེས་སམ། སྒྲོལ་མ་ཡིན་ཟེར་ཏེ། བདེན་ནམ་མི་བདེན་སྙམ། དེ་

བསྙབས་ཏེ་གཟུང་ངོ་སྙམ་ཙ། མའི་པང་དུ་བྲོས་ནས་ཐལ་བ་རྨིས། དེ་ནས་གཉིད་སད་

ཟེར། དེ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ལྟས་མང་པོ་བྱུང་། ཡུམ་ཡང་ལོ་བཞི་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་ལ་

བྱོན་ཀྱང་གཉེར་མ་སོང་གཞོན་ཤ་རྒྱས་ཤིང་བཀྲག་མདངས་དང་ལྡན་པ་བྱུང་བས། མི་

ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཇོ་མོ་འབུམ་ལྕམ་འདི་ཆོས་ལ་དཀར་བས་ཆོས་བྱས་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས།

ད་ནི་ཕྱིར་གཞོན་ནས། དཔོན་མོ་འབུམ་མེ་ཡུམ་སྲས་གཉིས་ལ་ཁྱད་མི་འདུག་ཟེར་བ་བྱུང་།

ཡུམ་ཡང་ལུས་ཡང་ཞིང་སྣང་སེམས་བདེ་བས་རྨི་ལམ་དུ་དག་པའི་སྣང་བ་བསམ་གྱིས་མི་

ཁྱབ་པ་བྱུང་བ་དང་། མཚན་མོ་ཡང་མེ་རུ་གསལ་བ་བཞིན་ཡུལ་སྣང་ཐམས་ཅད་སྒྲིབ་མེད་

དུ་མཐོང་བ་དང་། གཞན་གྱི་ལེགས་ཉེས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྐབས་རེ་ཙམ་ལ་ཤེས་པ་ཡང་

བྱུང་བས། ཇོ་མོ་རྨི་ལམ་རྣོ་བར་འདུག་ཅེས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བཏགས་སོ། །

དེ་ནས་ལུག་ལོ་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ཡོས་བུ་ཟླ་བའི་ཉི་ཤུ་ལྔ་ནས་ཨ་བགྲངས་པ་དང་ཧ་

རི་ནི་ས་འདོན་པ་ཡུམ་གྱིས་ཚོར། ལུག་ལོ་ཟླ་བ་གསུམ་པའི་ཚེས་བཅུ་གསུམ་གྱི་ནངས་

པར། ཨ་མ་ཟེར་ནས་འབོད་དེ། ངའི་གོས་ནི། རས་གོས་དཀར་པོ་གསར་བ་སྤོས་དང་གུ་

གུལ་གྱི་བདུག་ཅིང་དྲི་བཟང་གིས་སྦགས་པ་ལ་བྱེད་དོ་ཟེར་བ་བྱུང་ནས། རས་དེ་བཞིན་དུ་

ཚགས་བྱས་སོ། །དེའི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཐོ་རངས་སྐྱ་རེངས་ཤར་ཙམ་ན་སྐུ་བལྟམས་པས། དྲི་

བཟང་དང་སྤོས་དུད་ཀྱིས་ཁྱིམ་གང་བ་དང་། འོད་ཀྱིས་གང་བ་དང་། རོལ་མོ་མང་པོ་ནམ་

མཁའ་ལ་གྲགས་པ་དང་། མེ་ཏོག་གི་ཆར་བབས་པ་དང་། ཡུལ་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དཔོན་

ཚང་གིས་ལྷ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་ཕུལ་བས། མེ་ཏོག་གི་ཆར་དང་། འཇའ་འོད་དང་། ནམ་

མཁའ་ལ་སྒྲ་སྙན་པ་མང་པོ་སྒྲོགས་ཟེར་ཞིང་ཕྱག་བྱེད་དོ། །དེ་ནས་སྐུ་བལྟམས་མ་ཐག་ཏུ་

འཇའ་འོད་ཀྱི་ནང་དུ་ཞབས་བརྐྱང་བསྐུམ་གྱིས་འདུག་སྟེ། ཨ་མ་ཁམས་བདེའམ་ཟེར་ཞིང་

ཨ་བགྲང་ངོ་། །ལྕེ་སྟེང་དུ་ཧྲཱིཿདམར་པོ་འོད་ཟེར་འབར་བ་ཞིག་འཁོར་བའི་ཚུལ་དུ་སྣང་།

དཔྲལ་བར་མིག་ཅིག་སྣང་བ་ལ་འོད་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་རྟའི་རྔ་འཇག་ཙམ་ལྔ་འཇའ་བཞིན་

གཤིབ་པ། སྤྱི་བོའ་ིགཙུག་ཏུ་འོད་དཀར་པོ་མཐེའུ་ཆུང་གི་རྩེ་ཙམ་ཞིག་ལ་ཨ་དཀར་པོ་ཞིག་

གིས་མཚན་པ་ཨ་དེ་ལ་ཟུག་ནས་སྣང་། དེ་ཨ་ཅེ་འབུམ་མེས་རས་ཀྱིས་ལྗིབ་སྟེ་པང་དུ་

བླངས་ནས་ཡུད་ཙམ་ཞིག་རེད་པ་དང་། ལྕེ་སྟེང་གི་ཧྲཱིཿདེ་ལྕེ་ལ་ནུབ་ནས་མི་མངོན་པར་

གྱུར། དེ་ནས་མར་དཀར་དང་། རྒྱལ་མོ་ཀ་ར་སྦྱར་ནས་བྱིན་པས་ཕྱིར་ཕྱུང་ནས་ཟ་མ་

འདོད་ནས། སྤྱན་གསུམ་ཁྲ་ཟིམ་མེ་ནམ་མཁའ་ལ་གཟིགས་ཏེ། དར་ཙམ་ཞིག་ནས་སྤྱི་

བོའ་ིའོད་མར་ནུབ། དཔྲལ་བའི་སྤྱན་གྱི་འོད་ལྔ་ཡང་སྤྱན་ལ་ཕར་ཐིམ་པ་དང་། དེ་ནས་

མགྲིན་པ་མར་ཅུང་ཟད་བཀུག་སྟེ། ཨ་ཅེ་འབུམ་མེའི་གདོང་ལ་ཧྲིག་གེ་གཟིགས་སོ། །དེ་

ནས་དར་ཅིག་ཙམ་རྐན་བརྡེབ་མར་བྱིན་པ་ལེགས་པར་ཟོས་ནས། ལྕེ་སོས་ཤད་ཀྱིས་བྱས་

ཤིང་ཡུམ་ལ་བལྟས་ཏེ་འཛུམ་པ་བྱས། དེ་ནས་ཨ་ཅེའི་པང་དུ་གཉིད་དུ་ཐལ། ཡུམ་ལ་མ་

གནོད་ཅིང་བདེ་བ་དང་དགའ་བ་རྒྱས་སོ། །ནངས་པར་ཁྲ་ས་ལེ་ཨ་ཅེ་ལ་བལྟས་པས།

འབུམ་མེས་མ་ལ་འབོད་དེ། ཨ་མ་བུ་མོ་འདིས་ང་ལ་བལྟས་ནས་མིག་གསུམ་དང་མཛེས་

པ་ལ་རང་རེ་ལ་ཨེ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད་དོ་ཟེར་ནས་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ་བྱས་སོ། །

དེ་ནས་ཡབ་འོངས་བདོ་ཟེར་བ་ཐོས་པས། འབུམ་མེས་བུ་མོ་དེ་སྦའོ་ཟེར་ནས་མོ་

རང་གི་རས་གོས་སུ་དྲིལ་ཏེ་སྒོ་སྐྱེས་ཀྱི་གྲིབ་ཏུ་བཞག་གོ། །ཡབ་མཆོད་ཁང་དུ་བྱོན་པ་དང་།

འབུམ་མེས། དཔོན་ཚང་ལགས། ཨ་མ་ལ་བུ་མོ་ངན་པ་མིག་གསུམ་ཡོད་པ་ཞིག་བཙས་ཏེ་

འབོར་རམ་བྱས་པས། ཡབ་ཀྱིས་གར་ཡོད་ཁྱེར་ལ་ཤོག་གསུངས་སོ། །དེ་ནས་འབུམ་མེས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བུ་མོ་བླངས་ཏེ་ཡབ་ཀྱི་རྩར་ཁྱེར་བས། ཡབ་ཀྱིས་ལེགས་པར་བརྟགས་ནས། བུ་མོ་འདིའི་

མིག་དབུས་མའི་དཀྱིལ་དུ་ཨ་དཀར་པོ་སྤུས་བྲིས་པ་ཙམ་ཅིག་འདུག་ཅིང་ཕྱག་གི་ཚིགས་

བར་མ་ཆད་པར་དྲ་བར་འབྲེལ་ཅིང་། སེན་མོ་རྣམས་ཅུང་ཟད་དམར་ལ་ཉ་ཕྱིས་ལྟར་འོད་

སྣ་ཚོགས་པ་འཇའ་འོད་ལྟར་གསལ་བ་ལ་ཨོྃ་ཨཱཿཧཱུཾ་གིས་མཚན་པའི་ཡི་གེ་གསུམ་འཆར་

བའོ། །མཁའ་འགྲོ་མའི་མཚན་རྟགས་ཐམས་ཅད་ཚང་བར་འདུག་པས། བུ་མོ་འདི་ལེགས་

པོར་ཉ་ར་གྱིས། འབུམ་མེ་ཁྱོད་ཀྱིས་བུ་མོ་འདི་སྒོར་མ་འཁྱེར་གྲོང་ཁྱེར་དུ་མ་རྒྱུག་ལ་བུ་མོ་

དེ་པང་ཞིག་ཟེར། དེ་ནས་ཉ་ར་ལེགས་པོར་བྱས་པས་སྐྱེད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ། ལོ་གསུམ་ལོན་

ནས་ཡིག་དྲུག་དང་། ཏཱ་རེ་དང་། ཧྲཱིཿདང་། ཨཱཿདང་། ག་ཏེ་དང་། ཧ་རི་ནི་ས་རྣམས་འདོན་

ཅིང་མཆོད་ཁང་གི་ལྷ་ལ་ཕྱག་བྱེད་པ་ལ་བརྩོན། ལོ་ལྔ་ནས་ཡུམ་གྱིས་ཡི་གེ་བསླབས་ཏེ།

བརྡ་བསྟན་པ་ཙམ་གྱིས་ཡི་གེ་ལ་མཁས་པར་བྱུང་ནས། ཁོང་རང་གི་མཆོད་གནས་ཇོ་མོ་

དམ་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ལ། ཡིག་ཆེན་ཐམས་ཅད་སློབ་ཞུས་པས། ལོ་བརྒྱད་ལོན་ཙ། ཤོག་

ཐོག་གི་ཡི་གེ་ལ་མཁས་ཤིང་། ཉིན་རེ་ལ་བརྒྱད་སྟོང་པ་ཚར་གཉིས་ཀློག་ཐོན་ནོ། །མཆོད་

གནས་ན་རེ། ཇོ་མོ་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་མོ་འདི་རང་རྒྱུད་པ་མ་ཡིན་བྱུང་། མཁའ་འགྲོ་མ་བཟང་མོ་

ཞིག་ཡིན་པར་འདུག །ངས་ནི་མོའ་ཤི ེས་རབ་ཀྱི་རྩེ་མི་ནོན་པར་སྣང་། འདིའི་ཤེས་རབ་ནི་

ནགས་ཆེན་པོ་ལ་མེ་མཆེད་པ་བཞིན་འབར་བདོ། ཤེས་རབ་སྒྲོན་མེ་ཞེས་མིང་ཐོགས་ཤིག་

ཟེར། ཡུམ་གྱིས་ཀྱང་སྔར་སྒྲོན་ཚེ་མ་མིང་བྱས་པས། དེ་ནས་མི་སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཇོ་མོ་

འབུམ་ལྕམ་ལ་བུ་མོ་མིག་གསུམ་དོད་པ་ཞིག་ཡོད་ཟེར་བ་ཐོས་པས། ཐམས་ཅད་གཟིགས་

མོ་ལ་འོངས་ཏེ། མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཡིད་ཆགས་ཤིང་སྨོན་ཅིང་སྙན་པ་སྒྲོགས་སོ། །ཡུལ་

མི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཨ་སྒྲོན་ཚེ་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་པར་ངེས་ཟེར་ཞིང་། ཀུན་

གྱིས་ཕྱག་དང་བྱིན་རླབས་ཞུས་སོ། །འབུམ་མེ་ཡང་དགེ་བཤེས་ཨ་སྟོན་བྱ་བ་ལ་སྐྲ་

སྤངས་ཏེ་བཙུན་མ་བྱས་པས། མིང་ཡང་སྟོན་མཚོ་རིན་ཆེན་འབུམ་བཏགས། མཁས་པས་

གྲྭ་ཐོག་ཆོད་པ་ཞིག་བྱུང་ངོ་། །

དེ་ནས་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོས་སྟོན་མོ་ཆེན་མོ་བཤམས་ནས། ཆོས་ཀྱི་ཟླ་བ་རྒྱལ་

མཚན་དང་། ཇོ་མོ་འབུམ་ལྕམ་གཉིས་ལ། བུ་མོ་ཆུང་བ་དེ་ཁྱེར་ལ་ཤོག་ཟེར་ནས་མངག་

བཞུད་པ་བཏང་བས། ཆོས་ཟླ་ཡབ་ཡུམ་དཔོན་གཡོག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་སྒྲོན་ཚེ་ཁྲིད་

ནས་འོངས་པས། མངའ་བདག་གི་དྲུང་དུ་ཕྱིན། མངའ་བདག་གིས་བུ་མོའ་ིསྙན་པ་ཐོས་

པས། དེའི་ཕྱིར་ཁོང་ཡུམ་སྲས་རྣམས་ལ་བསུ་བ་བཟང་བ་བྱས་ཤིང་། བུ་མོ་དེ་ཁྲིད་ལ་ཤོག་

གསུངས་ནས། མ་བུ་གཉིས་མངའ་བདག་གི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་པས། མ་ནི་ཅུང་ཟད་ཞུམ་པས་

མངའ་བདག་གི་ཞལ་བྱོན་པའི་ལན་མ་ཐོབས་ཤིང་སྐད་འདར་བ་དང་། སྒྲོན་ཚེ་ཞུ་བ་ཕུལ་ཏེ།

པཎྜི་ཏ་དང་དགེ་བཤེས་མང་པོ་བཞུགས་པ་དང་། དཔོན་སྐྱ་རྣམས་ཀྱིས་བུ་མོ་འདི་ངོ་དྲག་

པ་དང་། མིག་གསུམ་དང་འདི་ཅི་འདྲ་བ་ཡིན། མི་དྲང་པོ་ནི་མ་ཡིན་པར་ངེས་སོ་ཟེར་སྐད།

དེ་ནས་རྒྱལ་པོས་ཡི་གེ་འདྲ་ཤེས་སམ་གསུངས་པ་ལ། སྒྲོན་ཚེས་ཡི་གེ་ཤེས་ཟེར། དེ་ནས་

འཕགས་པ་སྡུད་པ་ཞིག་ལྟ་རུ་བཅུག་པར། སྐད་འགྱུར་གསུམ་གྱིས་ཀློག་པས། ཐམས་ཅད་

ཀྱིས་སྐད་འགྱུར་དང་ཡི་གེ་ལ་མཁས་འདུག་ཟེར། པཎྜི་ཏས་ཁྱོད་ཀྱིས་དོན་ཤེས་སམ་དྲིས་

པ་ལ། དོན་ཤེས་ཟེར་ནས་བཤད་པ་ལ། ཐམས་ཅད་ཡིད་ཆེས་ཏེ་རང་རྒྱུད་པ་ཞིག་མ་བྱུང་།

ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པར་ངེས་ཟེར་ཏེ། རྒྱལ་པོས་འདིར་ཤོག་དང་ངས་

བརྟག་པ་བྱེད་གསུངས་ནས་བརྟག་པ་མཛད། དཔྲལ་བའི་མིག་དེ་ལ་གཟིགས། གཞན་

ཡང་མཁའ་འགྲོའ་ིམཚན་རྟགས་ཀུན་ཚང་བར་གཟིགས་ནས་རྒྱལ་པོ་མཉེས་ཏེ། མིང་ཅི་

ཡིན་གསུངས་པས། རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་ཡང་ཟེར། སྒྲོན་ཚེ་ཡང་ཟེར། ཨ་སྒྲོན་ཡང་ཟེར་ཏེ།

དེ་ནས་རྒྱལ་པོས་སྒྲོན་མའི་མིང་དང་ལབ་ཕྱིར་སྐུ་འཁྲུངས་པས་ལབ་སྒྲོན་ཞེས་ཐོགས་དང་།

རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག་པ་ཡིན་གསུངས་ནས་པཎྜི་ཏ་དང་། དགེ་འདུན་པ་རྣམས་དང་། དཔོན་

འགོ་བ་རྣམས་དང་། ཁྲོམ་འབུམ་ཚོ་གསུམ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ལེགས་སོ་ཟེར་ནས། ཐམས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཅད་ལ་ལབ་སྒྲོན་དུ་གྲགས་སོ། །

དེ་ནས་ཁྲོམ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་ལབ་སྒྲོན་མ་ཟེར་ཞིང་ཀུན་གྱིས་བལྟས་པས།

ཐམས་ཅད་དད་ཅིང་དགའ་ནས་ཡིད་སྨོན་ནོ། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོས་ལབ་སྒྲོན་གྱི་སྔར་གྱི་ན་

བཟའ་རྣམས་བརྗེས་ཏེ། ན་བཟའ་གསར་པ་ཕྱིང་ལྷམ་དང་བཅས་པ་གསོལ་ཏེ། རྙིང་པ་

རྣམས་རྒྱལ་པོ་ཁོང་རང་གི་རྟེན་དུ་བཞུགས་སོ། །དེ་ནས་ཡབ་ཡུམ་དང་བཅས་པ་ལ་རྟ་

གསུམ་དང་། དེ་ལ་སོགས་པའི་སྣ་སྤོམ་སུམ་ཅུ་གནང་ནས། ཁྱེད་དཔོན་གཡོག་རྣམས་

ཀྱིས་བུ་མོ་ལབ་སྒྲོན་འདི་གང་ཐོད་ཐོད་དུ་མ་གཏང་། མི་སྡིག་ཅན་དང་འཕྲད་ན་གྲིབ་ཕོག་

པ་ཡོད་པས། ཉ་ར་ཐིངས་པོ་ཞིག་བྱེད་དགོས། རང་རེ་གངས་ཅན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་

ཐོགས་ནུས་པ་ཞིག་འདུག་གསུངས།

དེ་ནས་ངམ་ཤོད་མཚོ་མེར་གྱི་རྫོང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། ལོ་ལྔ་ལ་མཆོད་ཁང་དུ་མ་བུ་

གཉིས་ཀས་ལྡོག་བཤད་ནས་རྒྱས་འབྲིང་རྣམ་གསུམ་ལ་ཞལ་ཐོན་མཛད་བཞུགས་པས།

དགོང་ལོ་བཅུའི་དུས་སུ་ཉིན་གཅིག་པོ་ཏི་བཞི་ཚར། བཅུ་གསུམ་ལོན་ནས་བརྒྱད་ཚར། དེ་

ནས་ཡུམ་གྲོངས་ནས་བཅུ་གསུམ་ལོ་ལ་སྟོན་མཚོ་རིན་ཆེན་འབུམ་གྱིས་ཁྲིད་ནས་དགེ་

བཤེས་ཨ་སྟོན་ལ་མཇལ་དུ་ཕྱིན་པས། དགེ་བཤེས་ཀྱི་ཞལ་ནས། འབུམ་མེ་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་མོ་

འདི་ལ་མཁའ་འགྲོ་མའི་མཚན་རྟགས་ཀྱང་ཚང་འདུག །ཡི་གེ་གསུམ་པ་ཞིག་ལྟ་རུ་བཅུག་

གསུངས། དེ་ནས་བརྒྱད་སྟོང་པ་བཀླགས་པས་ནས་ཞོ་ཞིག་བཏགས་པ་དང་མཉམ་པོར་

ཚར་ཏེ། སྟོན་པས་ཨ་ལ་ལ། འདི་ལ་སྐད་འགྱུར་བཟང་པོ་མི་འདྲ་བ་བརྒྱད་ཡོད་དོ་ཟེར།

ཀློག་པའི་གྲྭ་ཐོག་ཆོད་པ་ཞིག་བྱུང་ངོ་། །ད་འདི་ལ་དོན་བཤད་པར་བྱའོ་གསུངས་ནས། ལོ་

གསུམ་སྟོན་པའི་དྲུང་དུ་ཨ་ཅེ་འབུམ་མེ་དང་སྟབས་སུ་བསྡད། སྟོན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་

ས་བཅུ་ལམ་ལྔའི་ཚུལ་དུ་འཆད་པས། དོན་བཤད་པ་ལ་སྟོན་པ་དཔོན་སློབ་དང་། གཞན་

དགེ་བཤེས་སུས་ཀྱང་གླགས་མ་རྙེད་དོ། །དེ་ནས་སྟོན་པའི་ཞལ་ནས། ངས་ཁྱོད་ཀྱི་སློབ་

དཔོན་མི་བསྟེན་པར་སྣང་བས། ད་གཡོན་རུ་གྲྭ་ཐང་དུ་གྲྭ་ཡི་རྡོ་ཕྲེང་བྱ་བ་ན། གྲྭ་བ་མངོན་

ཤེས་ཅན་བྱ་བ་མཁྱེན་པ་དང་ལྡན་ཞིང་། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པར་མཁྱེན་པའི་

སྟོན་པ་ཞིག་གིས་གྲྭ་བ་མང་པོ་སྐྱོང་བ་ཞིག་ཡོད་དོ། །དེར་བཞུད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་

གསུངས། དེ་ནས་ལོ་བཅུ་དྲུག་དུས་སུ་ཨ་ཅེ་དང་གཉིས་ཀ་གྲྭ་བའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས། གྲྭ་

བའི་ཞལ་ནས། འབུམ་མེ་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་མོ་ཡི་གེ་ལ་མཁས་པ་དེ་འདི་ཡིན་ནམ་གསུངས། འདི་

ཡིན་ཞུས་པས། འོ་ན་ངའི་མཆོད་གནས་གང་མཁས་ཚད་གྱིས་གསུངས་ནས། ཁོང་ལ་རྒྱ་

ཕར་ཕྱིན་དྲུག་འགྱུར་ཞེས་སྐད་འགྱུར་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་ཀློག་པས། གླེགས་བམ་བཞི་ཉིན་

གཅིག་ལ་ཚར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། ལབ་སྒྲོན་གཉིས་ལ་ཉིན་གཅིག་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཀློག་ཏུ་

བཅུག་པས། རྒྱ་དྲུག་འགྱུར་གྱིས་པོ་ཏི་བཞི་ཚར་ལབ་སྒྲོན་གྱིས་པོ་ཏི་བཅུ་གཉིས་པོ་ཐམས་

ཅད་སྐད་འགྱུར་བརྒྱད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཀླགས་པས་ཚར། དེ་ནས་གྲྭ་པའི་ཞལ་ནས། ཨ་ཇོ་མོ་

ཇོ་ཆུང་མ་འདིས་རྒྱ་དྲུག་འགྱུར་བས་སྐད་གཉིས་ཀྱིས་ལྷག་ཅིང་ལྕེ་བརླབ་ལ་རྗེས་ནི་ཉེ་བ་

ཡང་མི་རྙེད་པར་འདུག་པས། འདི་ཇོ་མོ་ཇོ་ཆུང་མ་ལ་ངའི་མཆོད་གནས་བྱེད་དོ་གསུངས།

དེ་ནས་འབུམ་མེ་ན་རེ། ཨ་སྒྲོན་རང་ཅག་གཉིས་སྒྲུབ་པ་བྱས་ནས་མཁའ་སྤྱོད་དུ་ཨེ་འགྲོ་

ཟེར་བ་ལ། ལབ་སྒྲོན་ན་རེ། ང་ནི་མི་འགྲོ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་གདགས་དགོས།

ཁྱོད་འགྲོ་རིངས་པར་འདོད་ན་སྒྲུབ་པ་མྱུར་དུ་གྱིས་ལ་མཁའ་སྤྱོད་དུ་ཁམས་བདེ་བར་

གཤེགས་དང་། ངས་ཀྱང་འགྲོ་དོན་རྫོགས་ནས་འོང་གི་དེ་དུས་འཕྲད་པར་བྱའོ་ཟེར། དེ་

ནས་སྟོན་མཚོ་རིན་ཆེན་འབུམ་གྱིས་སྒྲུབ་པ་ལོ་གསུམ་བྱས་ཏེ་མཁའ་སྤྱོད་དུ་ཕུང་པོ་ལྷག་

མ་མེད་པར་གཤེགས་སོ། །དེ་ནས་གྲྭ་པ་མངོན་ཤེས་ཅན་གྱིས། ལབ་སྒྲོན་སྣོད་ལྡན་དུ་

གཟིགས་ནས་མདོ་མང་དང་། འབུམ། ཉི་ཁྲི། བརྒྱད་སྟོང་པ་དང་། མདོ་ཕྲན་མང་པོའ་ི

བཀླག་ལུང་དང་། དེའི་དོན་གྱི་བཤད་པ་མང་པོ་མཛད་པས། འབུམ་གྱི་འགྲེལ་ཆེན། ཉི་

ཁྲིའི་འགྲེལ་ཆུང་ནས་ཡི་གེ་གཅིག་མ་ཡན་ཆད་ཀྱི་དོན་བཤད་པ་ལ་མཁས་ཤིང་རྟོགས་པ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཁྱད་པར་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ནས། བླ་མ་ལ་རྟོགས་པ་ཕུལ་བས། བླ་མ་ཤིན་ཏུ་མཉེས་ནས། ཇོ་མོ་

ཁྱོད་ཀྱིས་རྒྱས་འབྲིང་རྣམ་གསུམ་ཐུགས་སུ་ཆུད་ཅིང་། མདོ་སྡེ་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པར་

འདུག །ངས་ནི་དེ་ཙམ་བློ་ལ་ཆུད་པ་དཀའ་བར་འདུག་གསུངས་ནས། ལིང་བེར་དམར་

སྨུག་པདྨ་རིས་དབྱེར་བ་ལ་ཕྱི་བྱས། དཀར་པོ་ཞིག་ལ་ནང་བྱས་པའི་ཞྭ་མོ་ཞིག་ལ་པད་

འདབ་བཅུ་པའི་ཚུལ་དུ་བྱས་པ་ཞིག་ལ་གོས་ཆེན་ཁ་མ་ཉམས་པ་ལྔ་སྟེ་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་པའི་

རྒྱབ་ཏུ་ཁ་ལྔ། གཡས་གཡོན་དུ་ལྔ་ལྔ་སྟེ། བཅུ་བཏགས་ནས་དབུ་ལ་གསོལ། སྐུ་ལ་ཡང་ན་

བཟའ་ཕྱི་ནང་ཆ་ཚང་བ་དང་། ལྷམ་ཆུང་དང་བཅས་པ་གསོལ་ཏེ། སྟན་འབོལ་གསུམ་

བརྩེགས་པའི་སྟེང་དུ་གྲུམ་རྩེ་གསར་བ་ཞིག་བཏིངས་པའི་གདན་ལ་བཞུགས་པར་ཞུས་

ནས། བླ་མ་གྲྭ་པའི་ཞལ་ནས། ངའི་བླ་མཆོད་ལ་ལོ་བཞི་བཞུགས་པར་མཛོད་གསུངས་

ནས། མིག་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བཞུགས་ཤིང་། དར་ཞྭ་དེ་མནབས་པས་སྐེད་པ་ཡན་ཆད་དར་སྔོ་

དམར་གྱིས་ཁེབས་ནས་མཛེས་དཔུང་ངེ་འདུག་པས། བླ་མའི་ཞལ་ནས། དཔོན་མོ་ཆུང་

ཆུང་འདིས་གོན་ཙ་མཛེས་པར་འདུག་གསུངས་པས། མི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཇོ་མོ་ཞྭ་ཆུང་ཅན་

ཞེས་བཏགས་པས་ཐམས་ཅད་ལ་གྲགས་སོ། །དཔོན་མོ་ལབ་སྒྲོན་ནི་ཚུལ་ཚགས་དམ་ལ་

གཙང་སྦྲ་ཆེ་ཞིང་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་སྙན་ཞིིང་བཙུན་པས་བག་ཡོད་པའི་ངང་ཚུལ་དང་

ལྡན་ནས། དགེ་འདུན་གྱི་གྲལ་ལ་གནས་ཤིང་། ཡུལ་གྲོང་དུ་འགྲོ་མི་སྤྲོ་ཞིང་། དགོན་པ་རི་

ཁྲོད་དུ་འདུག་པ་ལ་སྤྲོ་བ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དང་། བླ་མ་དང་དགེ་འདུན་དང་གྲོགས་པོ་ལ་ཤིན་

ཏུ་གུས་ཤིང་དད་པས་གདུང་སེམས་བྱེད་དོ། །བླ་མའི་མཆོད་གནས་ལོ་བཞི་བྱེད་པར་དམ་

བཅས་སོ། །དགེ་འདུན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དཔོན་མོ་ཆུང་ཆུང་ལ་དད་ཅིང་ཡིད་སྨོན་པར་

བྱེད་ཅིང་སྙན་པ་སྒྲོགས་སོ། །དེའི་དུས་སུ་མི་ཀུན་ན་རེ་རྒྱལ་གྱི་ལྷ་ཁང་དུ་ཨ་ཙ་ར་ཞིག་

ཕྱིན་ནས། རྒྱ་གར་པོ་ཏ་རིའི་བྷ་དྲ་ཕུག་པར་སྒོམ་པའི་པཎྜི་ཏ་ཞིག་འདིར་བོད་དུ་སྐྱེས་ནས་

ལབ་སྒྲོན་དུ་གྲགས་པ་དེ། དེང་སང་གར་ཡོད་ཟེར་བའི་མངོན་ཤེས་མཁྱེན་པ་ཞིག་འདུག་

ཟེར་སྐད། དེའི་ནུབ་མོ་དཔོན་མོ་ཆུང་ཆུང་གི་རྨི་ལམ་དུ། མཁའ་འགྲོ་མ་དཀར་མོ་ཞིག་

གིས། རྒྱ་གར་ནས་ཨ་ཙ་ར་ནག་པོ་ཞིག་འདིར་བྱོན་ནས། སང་ཁྱེད་ལ་མཇལ་དུ་འོང་བར་

ཡོད་ཟེར། ཨ་ཙ་ར་དེ་སུ་ཡིན་བྱས་པས། དམ་པ་བྱ་བ་ཡིན་ཟེར། དེ་ནས་ཕྱིས་ཉི་མ་ཤར་ཙ།

རྨི་ལམ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ཀྱང་བདེན་ནམ་སྙམ་ནས། སྒོའ་ིཕྱི་རོལ་ཏུ་བྱོན་ཏེ། གྲྭ་ཡི་རྡོ་འཕྲང་

དུ་ཨ་ཙ་ར་དང་གཏུག་གིས་མཇལ་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱག་མ་བཞེས་ནས། དབུ་གཉིས་

གཏུགས་པ་མཛད་དེ། དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་དུ་འགྲོ་དོན་དུ་བྱོན་པ་ངོ་མཚར་ཆེ་ཞུས། དམ་

པའི་ཞལ་ནས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་ལབ་སྒྲོན་ཁྱོད་བོད་དུ་འགྲོ་དོན་ལ་བྱོན་པ་དེ་

བས་ཀྱང་ངོ་མཚར་ཆེ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་གསུངས། དེ་ནས་ལབ་སྒྲོན་གྱིས་ངས་འགྲོ་དོན་ཇི་

ལྟར་བགྱི་ཞུས་པས། དམ་པའི་ཞལ་ནས། བུ་མོ་ཁྱོད་མཚང་ཡུལ་ནས་ཐོན། མི་ཕོད་པ་

རྫིས། མི་ནུས་པ་བསྒྱུར། འཁྲི་བ་ཆོད། ཞེན་པ་ཐོངས། གཉན་ས་འགྲིམས། སེམས་ནམ་

མཁའ་ལྟར་ཤེས་པར་གྱིས་ལ། གཉན་ཁྲོད་སངས་རྒྱས་རིང་ལ་ཚོལ་དང་། ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་

པ་མཁའ་ལ་ཉི་མ་ཤར་བ་བཞིན་དུ་འོང་བ་ཡིན་གསུངས་ནས་ལུང་བསྟན་པར་མཛད། དམ་

པ་ཡང་བཞུད་དོ། །

ལབ་སྒྲོན་ཡང་ནང་དུ་བྱོན་ནས་ཀློག་འདོན་མཛད། དེའི་དུས་སུ་ཉིན་གཅིག་ཙམ།

སྐྱོ་ཟུར་པོ་ཆེ་ཤག་འབྱུང་གི་དཔོན་པོ་བསོད་ནམས་གྲགས་པ་ཞེས་པ། ཕྱི་སྡེ་སྣོད་གསུམ་ལ་

མཁས་པ། ནང་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ལ་མཁས་ཤིང་ནུས་པ་ཐོན་པ་གྲྭ་པ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་སྐྱོང་བ་

ཞིག་ཡོད་པ་དེས། འཇིག་རྟེན་པའི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། ཆོས་བཤད་ཉན་དང་འཁོར་

དང་གྲགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེས་ནས་གཅིག་པུར་ཕྱོགས་མེད་དུ་རི་ཁྲོད་ལ་འགྲིམ་

པར་མཛད་པའི་སྐྱོ་སྟོན་པ་བསོད་ནམས་བླ་མ་ཞེས་པ་དེ་བྱོན་ནས། དཔོན་མོ་ཆུང་ཆུང་ཁྱོད་

ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚིག་ལ་མཁས་པར་འདུག །དེའི་དོན་ཤེས་སམ་གསུངས། དོན་ངས་

ཤེས་བྱས་པས། འོ་ན་དོན་ཤོད་གསུངས། ས་བཅུ་ལམ་ལྔའི་ཚུལ་དུ་བཤད་པས་ལམ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བགྲོད་པའི་ཚུལ་དང་དོན་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་དང་། མཐར་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་

ཚུལ་རྣམས་ཞིབ་ཏུ་བཤད་པས། བླ་མའི་ཞལ་ནས། དོན་བཤད་པ་ལ་མཁས་པར་སྣང་སྟེ།

དོན་རང་རྒྱུད་ལ་མ་སྐྱེས་པར་འདུག་གསུངས། དོན་རང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་

ཞུས་པས། བླ་མའི་ཞལ་ནས། ད་ལྟར་ཁྱེད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེ་རྣམས་གོ་བ་ཟེར་བ་ཡིན་

ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལེགས་པར་ཤེས་པ་བྱ་བ་དེ་མ་ཡིན། ཆོས་ཐམས་

ཅད་ཀྱི་དོན་ཤེས་པ་དེ་རང་གི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ནས་འོང་ཙམ་ན། སྔར་གྱི་བློ་འཛིན་སྟངས་དེ་

དང་མི་འདྲ་བའི་བློ་གསར་པ་ཞིག་ཀྲོང་གིས་སྐྱེས་ནས་འོང་བ་ཡིན། དེ་ཡི་དུས་སུ་འཛིན་པ་

ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བློ་ཞིག་སྐྱེས་ནས། འཛིན་མེད་དུ་ཁྲོལ་ཏེ་བྱ་བྱེད་ཀྱི་བློ་ཐམས་ཅད་

དང་བྲལ་ཏེ། བྱར་མེད་ཤེས་རབ་ཆེན་པོའ་ིམེ་ཆེན་རྒྱས་ནས། བདག་འཛིན་མ་རིག་པའི་

མུན་པ་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས། དོན་གྱི་རྩ་བ་རང་སེམས་ལ་ག་དར་

ལེགས་པོར་ཆོད་ཅིག་གསུངས་ནས་བླ་མ་བྱོན་ནོ། །

དེ་ནས་ལབ་སྒྲོན་གྱིས་བླ་མས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ལ་ཞལ་འདོན་

མཛད་ཅིང་དོན་ལ་སེམས་པས། བདུད་ཀྱི་ལེའུའི་ནང་དུ་དོན་ཞིག་རྙེད་དེ། སྔར་དང་མི་

འདྲ་བའི་རྟོགས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ནས་བློའ་ིསྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་

ཞིང་བདག་འཛིན་གྱི་མདུད་པ་གྲོལ་ཏེ། བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་

ནས། བདག་འཛིན་གྱི་མུན་པ་བྱ་བའི་སྒྲ་ཡང་མི་གྲག་པར་ཐལ་ལོ། །དེ་ནས་བདག་འཛིན་

ཆོད་པའི་རྟགས་སུ། སྔར་གོས་བཟང་པོ་རྒྱན་དང་ཁ་དོག་བཀྲག་མདངས་དང་ལྡན་པ་མིན་

པ་མི་གོན་པ་ལ། ཕྱིས་སྤྲང་གོས་དུག་པོ་གང་རྩོག་གོན་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ནི། གོས་ཀྱི་སྲེད་པ་

ཆོད་པའི་རྟགས་སོ། །གྲོགས་མཁན་སློབ་བཙུན་པའི་གྲལ་མིན་པ་ལ་མི་འདུག་པ་ལ། ཕྱིས་

མཛ་ེསྤྲང་དང་ལྷན་དུ་འདུག་པ་བྱུང་བ་ན།ི གྲགོ ས་ཀྱ་ིསྲདེ ་པ་དང་བྲལ་བའ་ིརྟགས་ས།ོ །དགོན་

གནས་དང་རི་ཁྲོད་མིན་པ་ལ་མི་སྡོད་པ་ལ། ཕྱིས་མཛེ་ཁང་དང་ལམ་འཕྲང་ལ་སོགས་པ་

གང་དུ་ཡང་འདུག་པ་ཞིག་བྱུང་བ་དེ་གནས་ཀྱི་ཞེན་པ་ཆོད་པའི་རྟགས་སོ། །མི་ཆོས་ཀྱི་

ཡུལ་དབྱེ་བའི་ལབ་ཕྱི་གངས་བར་དང་། ལྷ་ཆོས་ཀྱི་ཡུལ་གཡོན་རུ་གྲྭ་ཐང་མིན་པ་གཞན་

གར་ཡང་མི་འགྲོ་བ་ལ། ཕྱིས་རྒྱལ་ཁམས་ཕྱོགས་མེད་དུ་འགྲོ་བར་བྱུང་བ་ནི། ཡུལ་གྱི་

ཕྱོགས་རིས་ཞིག་པའི་རྟགས་སོ། །དཀར་གསུམ་དང་མངར་གསུམ་དང་། ཟས་བཟང་ཤོས་

མིན་པ་མི་ཟ་བ་ལ། ཕྱིས་ཤ་ཆང་མ་གཏོགས་པའི་ཟས་ལ་བཟང་ངན་མེད་པར་མཛེ་སྤྲང་གི་

ལག་ཟས་ཀྱང་ཟ་བ་ཞིག་བྱུང་བ་ནི། ཟས་ལ་སྙེམས་པ་ཆོད་ཆེ་བའི་རྟགས་སོ། །སྔར་རང་

ཉིད་ལ་བསྟོད་བཀུར་བྱེད་པ་དང་། བདེ་བ་ལ་དགའ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ལ། ཕྱིས་རང་ཉིད་ལ་

གཤེ་འབར་དང་། སྒྲོ་སྐུར་འདེབས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བྱུང་ཡང་ཉམ་ང་དང་ཞུམ་པ་མེད་

པར། བདེ་སྡུག་ཉེ་རིང་ཆགས་སྡང་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་རོ་

སྙོམས་པས། མི་བདེ་བ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་པ་བློ་གཅིག་ཤར་ནས་བྱུང་ངོ་། །

དེ་ནས་དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་ལ་བྱོན་ཏེ། བླ་མའི་མཆོད་གནས་ཀྱི་ལོ་གྲངས་ཚང་ནས། བླ་

མ་ལ་དབང་ཞིག་ཞུ་བྱས་པས། བླ་མའི་ཞལ་ནས། དབང་བསྐུར་ངས་མི་ནུས། དབང་

བསོད་ནམས་བླ་མ་ལ་ཞུས་དང་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་འགྲིག་ཅིང་། དབང་ལ་བར་ཆད་མེད་

པར་དངོས་གྲུབ་འཐོབ་པ་ཡིན་གསུངས་ནས་ལུང་བསྟན་མཛད་ཅིང་། གཡག་གི་ཤ་བུབས་

གཅིག་དང་། ཤ་བཟང་པོ་བདུན་དང་། གོས་ཡུག་དམར་པོ་ཞིག་བསྐུར་ནས་བཏང་ངོ་། །དེ་

ནས་དཔོན་མོ་ཆུང་ཆུང་ཕ་མིང་ཨ་ཕའི་ཡུལ་དུ་བྱོན་ནས། མིང་པོ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་ལ་

དབང་ཡོན་ཞིག་བསྐུར་བྱས་པས། ནས་ཁལ་བཅུ་གསུམ་བསྐུར་ཏེ། ནས་དང་ཤ་བུབས་

གཅིག་དང་གོས་ཡུག་རྣམས་སྐྱོ་སྟོན་བསོད་ནམས་བླ་མའི་དྲུང་དུ་ཕུལ་ཏེ། ང་ལ་བླ་མ་གྲྭ་

པས་ལུང་བསྟན་ཏེ། ཁྱེད་ལ་དབང་ཞིག་ཞུ་ཞུས་པས། དགེ་བཤེས་ཀྱིས་སྣོད་ལྡན་དུ་

གཟིགས་ནས། དེ་བྱའི་གསུངས་ནས། དབྱེ་བའི་གངས་བར་ལྷ་ཁང་དུ་ཁོང་ཀློག་སྐྱ་ལྷ་

སྐྱབས། བྱ་ཁྲོམ་རྒྱལ། འཛིང་ལྷ་བཟོ། ཞང་སྟོན་འོད་འབར་དང་བཞི་སྔགས་པ་ཡིན་ཇོ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཆུང་མ་དང་ལྔ་ལ་དབང་བསྐུར་ཏེ། དེ་ཡང་དམ་པ་ནས་བརྒྱུད་པའི་མདོ་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་

དབང་སེམས་ལ་བསྐུར་བ་བྱའི་ཟབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དབང་བཞི་ངོ་སྤྲད། ནམ་

མཁའ་སྒོ་འབྱེད་བྱ་བ་ཤིན་ཏུ་བྱིན་རླབས་ཆེ་བའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་དབང་བསྐུར། དེ་ནས་

ཡང་དམ་པ་ནས་བརྒྱུད་པའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་མོའ་ིདབང་བསྐུར། སྐར་མ་རྫོགས་ཙ་ཡེ་ཤེས་

བབས་པས། ཇོ་མོའ་ིལུས་ཁྲུ་དོ་ས་ལ་མ་རེག་པར་ཞི་བའི་གར་སྟབས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་མཛད།

གསུང་སཾ་ཀྲི་ཏ་ལྷའི་སྐད་ཀྱིས་དབྱངས་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་མཛད། ཐུགས་ཆོས་ཉིད་ལ་

ཐོགས་པ་མེད་པ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཉམས་དང་ལྡན་པས། ཁང་པའི་གྱང་རྩིག་

ལ་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཕྱི་རོལ་ཏུ་བུད་ནས། ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར་ཏེ་ཤིང་སྡོང་པོ་གསེར་

གློག་བྱ་བའི་རྩ་བར་ཆུ་མིག་འོད་པོ་གནམ་འཁོལ་བྱ་བ་ལ་ཀླུ་རྒྱལ་དྲག་པོ་ཟླ་སྐྱོང་བྱ་བ་

གནས་པས་དེར་སུ་ཡང་ལྟ་མི་བཟོད་པ་དེ་རུ་བྱོན་ནས། ཀླུ་རྒྱལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་གཟིར་

བས། ཁོ་མ་བཟོད་ནས་གཞན་ཡང་ཡུལ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་བསྐུལ་བས། དམག་མང་རབ་

བསགས་ཏེ་ཆོ་འཕྲུལ་ཡ་མ་ཟུང་སྣ་ཚོགས་བསྟན་ཀྱང་། དཔོན་ཆུང་མས་ཕུང་པོ་འདྲེ་

རྣམས་ཀྱི་གཟན་དུ་བསྐྱུར་བས། འདྲེ་རྣམས་ཀྱིས་གླགས་མ་རྙེད་ནས། དམ་བཅས་སྲོག་

སྙིང་ཕུལ་ཏེ། ཀླུ་རྒྱལ་ཟླ་བ་སྐྱོང་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱིན་ཆད་སེམས་ཅན་གཞན་

ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་ཅིང་། དཔོན་ཆུང་མའི་བསྟན་པ་སྐྱོང་བར་དམ་བཅས་སོ། །

དེ་ནས་ནམ་གུང་ལ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་མོ་ལྷ་ལྔ་མཐོང་བའི་ལྷ་མོ་དང་བཅས་པ་ཞལ་

གཟིགས་ཏེ་དབང་བཞི་རྫོགས་པར་བསྐུར། དེའི་རྗེས་སུ་ཁྲོས་མ་ལྷ་ལྔའི་དབང་བཞི་

རྫོགས་པར་བསྐུར་ནས་སྣང་སྲིད་མི་དང་མི་མ་ཡིན་པ་དབང་དུ་སྡུད་ལ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་

ཆུབ་ལ་འགོད་པའི་ལས་ལ་མྱུར་དུ་བརྩོན་པར་གྱིས་ཤིག་གསུངས། དེའི་རྗེས་སུ་བདེ་

མཆོག་འཁོར་ལོའ་ིལྷ་ཚོགས་མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་དང་བཅས་པས་ལུང་བསྟན་དང་

རྗེས་སུ་གནང་བ་མང་པོ་མཛད་དོ། །དེའི་རྗེས་སུ་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལ་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་

ཀྱིས་བསྐོར་བ་བྱོན་ནས། ཕྱག་བརྐྱངས་ཏེ་མགྲིན་གཅིག་ཏུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བྱིན་རླབས་

མཛད་དེ། རྣལ་འབྱོར་མ་ཁྱོད་ཀྱིས་གཉན་ཁྲོད་ཕྱོགས་མེད་དུ་འགྲིམ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་

དོན་ལ་སེམས་བསྐྱེད་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྐྱེད་ཅིག་གསུངས། ནམ་ཐོ་རངས་ལ་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མ་

བྱོན་ནས་ཐུགས་བཅུད་མ་རིག་མུན་སེལ་རྒྱུད་ནས་དབང་བརྒྱ་མཛད་དེ། རྣལ་འབྱོར་མ་

ཁྱོད་དང་། སངས་རྒྱས་ཐོད་པའི་སྤྲུལ་པ་ཐོད་པ་བྷ་ཏྲ་ཡ་ཞེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་གཅིག་

བོད་དུ་བྱོན་པ་དང་། ཐབས་ཤེས་འགྲིག་པར་གྱིས་ལ་གཉན་ཁྲོད་དང་ཆུ་མིག་བརྒྱ་རྩ་

བརྒྱད་དུ་འགྲོ་དོན་གྱིས་དང་། ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་མཁའ་ལ་ཉི་མ་ཤར་བ་བཞིན་འོངས་ནས་

ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ནོན་པ་ཡིན་གསུངས་པ་ལ་སོགས་གཞན་ཡང་ལུང་བསྟན་མང་དུ་

མཛད་ནས་འཇའ་ཡལ་བ་བཞིན་དུ་ཡལ་སོང་ངོ་། །དེ་ནས་ནངས་པར་བཙལ་བས། སྡོང་

པོ་གསེར་གློག་གི་རྩར་རྙེད་དེ། ནང་དུ་བྱོན་ནས་གོས་རྐྱང་བ་དང་བླ་མའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས།

ཉོན་མོངས་མེད་ཅིང་གོས་མེད་གཅེར་བུ་ཡིས། །ཁྲེལ་མེད་ངོ་ཚ་བྲལ་བའི་ཕྱག་གཅིག་

འཚལ། །ངེས་པར་སྒྲིབ་པ་སེལ་མཛད་པའི། །བླ་མ་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཐོ་རིས་

འདྲེན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ངན་སོང་སྐྱོབ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་ནས་ཕྱག་

འཚལ་ལོ། །དེ་ནས་གྲོགས་རྣམས་ཀྱིས་དཔོན་ཆུང་མ་འདིས་མདང་དབང་གི་དངོས་གཞི་

མ་ཐུབ་ཟེར་སྐད། བླ་མའི་ཞལ་ནས། འདུས་བྱས་རྫས་ཀྱི་དབང་དེ་ཁྱེད་ཚོས་ཐོབ། ཆོས་

ཉིད་དོན་གྱི་དབང་དེ་ཇོ་ཆུང་འདིས་ཐོབ་གསུངས།

དེ་ནས་ནངས་པར་དབང་གི་དངོས་གཞིའི་དོན་དུ་གསོལ་བ་བཏབ་ནས་མཎྜལ་འབུལ་

བ་ལ། དཔོན་མོ་ཆུང་ཆུང་གིས་མཎྜལ་འདི་ལྟར་ཕུལ། ཕྱི་སྣང་བ་རྒྱན་གྱི་མཎྜལ་ལ། །ནང་

འབྱུང་བ་བཞི་ཡི་ཆག་ཆག་གདབ། །རིགས་དྲུག་སེམས་ཅན་ཚོམ་བུར་བཀོད། །ཟད་མེད་

རིན་ཆེན་གཏེར་དང་བཅས། །སྐྱབས་གནས་དམ་པ་དཀོན་མཆོག་དང་། །བླ་མ་ཡི་དམ་

མཁའ་འགྲོ་ལ། །ཕྱི་སྣང་བ་རྒྱན་གྱི་མཎྜལ་འབུལ། །བྱིན་གྱིས་རློབས་ལ་བཞེས་སུ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གསོལ། །ཞེས་དང་། གསང་དབང་ལ། ནང་ཕུང་པོ་ལུས་ཀྱི་མཎྜལ་ལ། །རང་བྱུང་ལྷན་

སྐྱེས་ཆག་ཆག་གདབ། །རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ཚོམ་བུར་བཀོད། །ཀུན་གཞི་རིན་ཆེན་

གཏེར་དང་བཅས། །སྐྱབས་གནས་དམ་པ་དཀོན་མཆོག་དང་། །བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་

ལ༑ ༑ནང་ཕུང་པོ་ལུས་ཀྱི་མཎྜལ་འབུལ། །བྱིན་གྱིས་རློབས་ལ་བཞེས་སུ་གསོལ། །ཞེས་

དང་། ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ལ། སེམས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་མཎྜལ་ལ། །སྣང་སྟོང་གཉིས་མེད་ཆག་

ཆག་གདབ། །དནོ ་དམ་སྣང་བའ་ིཚམོ ་བུར་བཀདོ ། །ར་ོམཉམ་བད་ེཆནེ ་ངང་དུ་འབུལ། །ཟུང་

འཇུག་རྟོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཞེས་དང་། ཚིག་དབང་ལ། གསང་བ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་

མཎྜལ་ལ། །རང་རིག་འོད་གསལ་ཆག་ཆག་གདབ། །འགག་མེད་མཉམ་ཉིད་ཚོམ་བུར་

བཀོད། །གསལ་སྟོང་བདེ་བའི་གཏེར་དང་བཅས། །སྐྱབས་གནས་དམ་པ་དཀོན་མཆོག་

དང་། །བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ལ། །གསང་བ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མཎྜལ་འབུལ། །བྱིན་གྱིས་

རློབས་ལ་བཞེས་སུ་གསོལ། །ཞེས་མཎྜལ་ཕུལ་ཞིང་། དབང་བཞི་རྫོགས་པར་བསྐུར་ནས།

བསླབ་བྱ་དང་བཅས་པ་ལེགས་པར་བཤད་པས། དཔོན་མོ་ཆུང་ཆུང་གིས་དེའི་དོན་ཐམས་

ཅད་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས། བླ་མ་ལ་ལྷག་པར་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཐོབ་བོ། །དེ་ནས་བླ་མ་ཞྭ་

དམར་བ་ལ་བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་གསན། སེམས་བསྐྱེད་སྐོར་རྣམས་དང་། སྒྲ་འགྱུར་ལ་

སོགས་པ་མང་དུ་ཞུས་ཤིང་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་བྱས་སོ། །བླ་མ་སྦས་སྟོན་པ་ལ་བཀའ་

རྫོགས་པ་ཆེན་པོའ་ིསྐོར་མང་དུ་གསན་ཅིང་། ཉམས་ལེན་དྲོད་ཚད་དང་བཅས་པ་ལ་རང་

དབང་ཐོབ་པར་བྱས། བླ་མ་ཡར་ཏིང་པ་ལ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་བརྡ་ཆོས་སྐོར་དང་། ནཱ་རོ་ཆོས་

དྲུག་གི་སྐོར་དང་། རྗེ་བཙུན་མའི་ཆོས་སྐོར་དང་། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའ་ིསྦྱོར་བ་ཡན་ལག་

དྲུག་གི་སྐོར་དང་། དོ་ཧ་སྐོར་གསུམ་དང་། ཀྲྀ་ཡའི་སྐོར་ཁ་ཡར་ཞུས་པ་རྣམས་ཡང་དག་

པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་མཛད།

དེ་ནས་གྲྭ་པའི་མདུན་དུ་བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་ལ་ག་དར་ལེགས་པར་བྱས་ཏེ། བླ་མས་

དབུས་སུ་འགྲོ་དགོས་པར་ལུང་བསྟན་ནས་མར་བྱོན་ནས་ལྷ་སར་ཕེབས་ཏེ། ཇོ་བོ་ལ་

མཆོད་པ་ཆེན་པོ་བགྱིས་པས་འཇའ་འོད་དང་རོལ་མོའ་ིསྒྲ་ནམ་མཁར་གྲགས་པ་དང་། མེ་

ཏོག་གི་ཆར་ཆེན་པོ་བབས་ཏེ་ངོ་མཚར་བའི་ལྟས་མང་པོ་བྱུང་བས། ཐམས་ཅད་དད་ཅིང་

ཆོས་ཞུས་སོ། །དེ་ནས་གྲྭ་ཐང་དུ་བྱོན་པ་དེར་བཞུགས་ཏེ། དམ་པ་སངས་རྒྱས་འཕན་ཡུལ་

ཉི་ཕུག་ཏུ་བཞུགས་པ་ལ་ཞིང་སྐྱོང་གི་མཁའ་འགྲོ་མ་གཅིག་གིས་ལབ་ཀྱི་སྒྲོན་མ་གྲྭ་ཐང་ན་

བཞུགས་ཟེར་བ་བྱུང་བས། དམ་པ་གྲྭ་ཐང་དུ་བྱོན་པ་དང་། ལབ་སྒྲོན་གནས་ལ་བསྐོར་བ་

མཛད་པ་འཕྲད་དེ། ལབ་སྒྲོན་གྱིས་དམ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་

གྲོལ་བར་བྱ་བའི་གདམས་པ་ཞིག་ཞུས་བྱས་པས། དམ་པ་རིན་པོ་ཆེའི་ཞལ་ནས། ལབ་

སྒྲནོ ་ལ་བསྔགས་པ་བརྗདོ ་པ། ཤསེ ་རབ་བཞ་ིདང་ལྡན་པ་ཡ།ི །ཡུམ་ཆནེ ་མཁའ་འགྲའོ ་ིསྤྲུལ་

བ་ཁྱོད། །རྣམ་ཐར་གསུམ་གྱི་སྒོ་ཕྱེ་ནས། །བདུད་ཀྱི་དཔུང་རྣམས་ཕམ་མཛད་མ། །ལབ་ཀྱི་

སྒྲོན་མ་ཁྱོད་ལ་ནི། །བདག་དང་ལྷར་བཅས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལ་ཡི་རང་

འབུལ། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐུགས་རྗེའི་རྩལ་གྱིས་ནི། །སྙིགས་མའི་སེམས་ཅན་སྨིན་གྲོལ་

མཛད་ལགས་ཀྱང་། །ཕྱི་རབས་དོན་དུ་ངས་ཀྱང་གདམས་ངག་སྟོན། །གསུངས་ནས། ཇོ་

མོ་མཁར་སྒོམ་དང་། ཇོ་མོ་ཆོས་མཚོ་དང་། ལབ་སྒྲོན་དང་གསུམ་ལ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་

བཀའ་མདོ་རྒྱུད་དོན་གྱི་མན་ངག་གི་སྒོ་ནས། ཆོས་དབང་སེམས་ལ་བསྐུར་བའི་ཏིང་ངེ་

འཛིན་གྱི་དབང་བཞི་ཟབ་པའི་དོན་གྱི་གདམས་པ་དྲོད་ཚད་ཞལ་ཤེས་ནམ་མཁའ་སྒོ་འབྱེད་

ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་འཕོ་བའི་གདམས་ངག་དང་བཅས་པ་ལྷག་ལུས་མེད་པར་གནང་། ཡང་ལབ་

སྒྲོན་གྱིས། ཞི་བྱེད་ཀྱི་སྐོར་དང་། གཅོད་གྲོལ་ཚོགས་དྲུག་གི་གདམས་པ་རྣམས་དང་། ཞི་

བྱེད་ཧཱུཾ་སྐོར་དང་། དམར་ཁྲིད་སྐོར་དང་། ཕཊ་སྐོར་གསུམ་དང་། ཨུཏྤལ་ལའི་བརྡ་ཆོས་

དང་། སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་མོ་དང་། ཇོ་མོ་ཕྱག་གཉིས་མ་དང་། བཀའ་རྒྱུད་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་

ཟབ་ལམ་མ་དང་། འཕོ་བ་གྲོང་འཇུག་གི་གདམས་པ་རླུང་སེམས་འདྲེན་པའི་གནད་ཀྱིས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ལྷག་པའི་ལམ་ཞུགས་མ་དང་། སྒྱུ་ལུས་རྨི་ལམ་དང་བར་དོའ་ིསྦྱོང་ཚུལ་ཅིག་ཅར་དུ་སྟོན་

པའི་རྡོ་རྗེའི་ཕྲ་ཐིག་གི་མན་ངག་དང་། འཁྲུལ་གཅོད་བཀའ་རྒྱ་མའི་མན་ངག་དང་། དུར་

ཁྲོད་ཆེན་པོའ་ིདམིགས་པ་བྱ་བ་གདན་ཐོག་གཅིག་ཏུ་གཅོད་པའི་གདམས་པ་བརྒྱད་དང་

བཅས་པ་ལྷག་ལུས་མེད་པར་ཞུས་ཤིང་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་བྱས་ནས་དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་

བསྟོད་པ་འདི་མཛད་དོ། །ཕ་ཀུན་ཤེས་ཀུན་རིག་དམ་པ་པོ། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་

ཅད་ཀྱི། །ཐུགས་ཀྱི་སྲས་མཆོག་འགྲོ་བའི་མགོན། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་

བསྟོད་པ་དང་། དབུས་ཕྱོགས་སུ་ལོ་གསུམ་བཞུགས། དེ་ནས་ལ་སྟོད་ངོས་སུ་ཡར་བྱོན་

ནས་ཡབ་ཡུལ་དུ་ཟླ་བ་དྲུག་བཞུགས་སོ། །

དེ་ནས་འདི་ཡང་དམ་པས་གྲྭ་ཐང་དུ་གསུངས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་ཆེན་

མོ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པའི་ཡུམ་མཆོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྲོལ་ཕུག་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་གསང་བ་བདེ་ཆེན་རིག་པའི་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་

བདག་མེད་གསང་ཆེན་མཁའ་འགྲོའ་ིགཙོ་མོ་ཆོས་དབྱིངས་འགྱུར་མེད་མཐིང་ནག་ཁྲོས་

པའི་སྐུར་སྟོན་མཁའ་འགྲོ་ཡོངས་ལ་དབང་བསྐུར། ཤེས་རབ་ཆེན་མོའ་ིགཙོ་མོ་མཆོག་ཏུ་

གྱུར་པ། རྡོ་རྗེ་བདུད་འདུལ་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་པ་དེ། མཁའ་སྤྱོད་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ་

ཞུགས་ཀྱང་། ལས་བསྡུས་པ་དང་། སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་རྒྱ་གར་སེར་སྐྱའི་གྲོང་དུ་འགྲོ་

བའི་དོན་ལ་དགོངས་ཏེ། རཱ་ཛ་ཤྲཱི་ཤྭ་ར་ཨརྱའི་སྲས་སུ་འཁྲུངས་ཏེ་སྨོན་ལམ་གྲུབ་ཏུ་མཚན་

ཐོགས་པ་དེ་བོད་དུ་གདུལ་བྱའི་སྐལ་བར་བབས་པའི་ལུང་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་

པ་ནི། དེ་ཡང་མདོ་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པའི་ལེའུ་ལས། སྙིགས་མ་རྩོད་པ་རྒྱས་པའི་དུས། །

བྱང་ཕྱོགས་ཁ་བ་ཅན་ལྗོངས་སུ། །རྒྱལ་བའི་ཡུམ་གྱི་སྤྲུལ་པ་ནི། །སྒྲོན་མའི་མཚན་ཅན་

འབྱུང་བར་འགྱུར། །ཞེས་དང་། ཡང་འཇམ་དཔལ་རྩ་བའི་རྒྱུད་རྒྱས་པ་ལས། ང་ཡི་བསྟན་

པའི་སྙིགས་མ་ལ། །ཁ་བ་ཅན་ཞེས་བྱང་ཕྱོགས་སུ། །ཤེས་རབ་ཡུམ་ཆེན་ཐུགས་སྤྲུལ་ནི། །

ལབ་ཀྱི་སྒྲོན་མ་བྱ་བ་འབྱུང་། །སྐྱེ་མེད་སྙིང་པོའ་ིདོན་སྟོན་ཅིང་། །གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་རི་

སུལ་དང་། །དུར་ཁྲོད་བས་མཐའ་ཁྱབ་པར་ཉུལ། །དེ་ཡི་ཆོས་ནི་རྒྱས་པར་འགྱུར། །ཞེས་

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པའི་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་དོན་གྲུབ་རིན་ཆེན་བྱ་བ་དེ། བོད་གདུལ་

བྱའི་སྐལ་བར་བབས་པ་དང་། ཁྱད་པར་མུ་སྟེགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་བཞི་བོད་དུ་སྐྱེ་བ་

བཞེས་ནས། བོད་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བར་བྱེད་དོགས་པ་དང་། མུ་སྟེགས་ཀྱི་མཁའ་

འགྲོ་མ་བཞི་འདུལ་བའི་དུས་ལ་བབ་པར་དགོངས་ནས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་བཞིར་

སྤྲུལ་ནས་བྱོན་ཏེ། དེ་ཡང་ལ་སྟོད་ཀྱི་མ་ཅིག་ཞ་མ་དང་གཅིག་སྟེ། དེས་ནི་ལམ་འབྲས་ཀྱི་

སྒོ་ནས་འདུལ་བ་ཡིན། འབྲིང་མཚམས་ཀྱི་ཞང་ལྕམ་བྲང་ཆུང་མ་དང་གཉིས་ཏེ། དེས་ནི་

རྫོགས་པ་ཆེན་པོའ་ིསྒོ་ནས་འདུལ་བ་ཡིན། སྣ་ནམ་གྱི་ཤེལ་བཟའ་སྒྲོན་ཚེ་མ་དང་གསུམ་སྟེ།

དེས་ནི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་བརྡ་ཆོས་བཞི་བསྲེས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདུལ་བ་ཡིན། ལབ་ལུང་བར་གྱི་

ལབ་སྒྲོན་ནི་ཀུན་གྱི་གཙོ་མོ་ཡིན་པ་དང་བཞི་སྟེ། དེས་ནི་བདུད་བཞི་གཅོད་པ། ཕུང་པོའ་ི

གཅེས་འཛིན་བཏང་ནས། ཤ་ཁྲག་གཟན་དུ་བོར་བའི་སྒོ་ནས་འདུལ་བ་ཡིན། གདུལ་རྒྱུའི་

མུ་སྟེགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་བཞི་ནི། སྤར་ཕུའི་སྤར་པ་དཀར་མོ། སྟོད་ལུང་གི་ཆད་མོ་

ནག་མོ། གཙང་གི་ཤེལ་མོ་རྒྱལ་ལྕམ། ལྷ་ལྡིང་གི་ཞང་མོ་ལྷ་ཁྲི་དང་བཞིར་འདུལ་བས།

ཕྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་བཟང་མོ་བཞིར་གྱུར་ནས། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་

རེ་རེ་བྱུང་ངོ་། །ཞེས་པ་ནི་དམ་པ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེས་གྲྭ་ཐང་དུ་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟ་

བུའི་ལབ་ཀྱི་སྒྲོན་མ་དེ་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་དུས་སུ་ཡུམ་འདས་ནས་མཁའ་སྤྱོད་དུ་

གཤེགས་ཏེ། དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་དུས་སུ་ཡབ་འདས་པ་རྒྱ་གར་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ། སེམས་

ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་བྱུང་ངོ་། །དགུང་ལོ་ཉི་ཤུའི་དུས་སུ་ཨ་ཅེ་སྟོན་མཚོ་ལྷག་མེད་དུ་

མཁའ་སྤྱོད་དུ་གཤེགས་ཏེ། ཡུམ་འབུམ་ལྕམ་དང་དེར་མཇལ་ལོ། །ཨ་བོ་ཆེ་བ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་

མཚན་ནི་སྡེ་སྣོད་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པའི་གྲྭ་ཐོག་ཆོད་ནས་གྲྭ་སྐྱོང་མཛད་དེ། གསང་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྔགས་ལ་གྲུབ་པ་བརྙེས་པས། དག་པའི་སྒྱུ་ལུས་ཀྱི་དྲོད་ཚད་ཐོབ་བོ། །ཆུང་བ་དཔལ་འོད་

ཁྲི་སྡེ་བྱ་བ་དེ། ཡབ་ཀྱི་མལ་དུ་སྡེ་སྐྱོང་ཞིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་ཞབས་ཏོག་ལ་

ལྷག་པར་ཡང་བརྩོན་པ་དང་། བསོད་ནམས་དར་རྒྱས་ཀྱི་སྟོབས་རྒྱས་པར་འདུག་གོ། །དེ་

ནས་ལབ་སྒྲོན་བླ་མ་གྲྭ་པའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ཏོ། །དེ་ནས་ལབ་སྒྲོན་གྱི་དང་པོའ་ིལོ་རྒྱུས་བསྡུས་

པ་ཅུང་ཟད་སྨོས་པ་རྣམ་ཐར་གྱི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའ།ོ ། །།

ལེའུ་གཉིས་པ་མ་ཅིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐ་མ།

ལེའུ་གཉིས་པ། མ་ཅིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐ་མ། དེ་མན་ཆད་གདུལ་བྱ་དང་འཕྲིན་ལས་

ཀྱི་མཛད་ཚུལ་ཟུར་ཙམ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནས་བླ་མ་གྲྭ་པའི་ཡོན་བདག་ལྷ་མོ་སྒྲོན་བྱ་

བའི་རབས་ཆད་བཟའ་བ་གཉིས་འབྱོར་བ་དང་ལྡན་པས། བླ་མ་ལ་ཞུ་བ་བྱས་ནས་ཁྱེད་ཀྱི་

མཆོད་གནས་དཔོན་མོ་དེ་ངེད་བཟའ་བའི་མཆོད་གནས་མཛད་པར་ཞུ་དང་། ངེད་ཀྱིས་

ཟོག་པོ་གང་ཡོད་རྣམས་ཁོང་ལ་འབུལ་བའི་གཏོང་སྒོ་བྱེད་པས་ཅིས་ཀྱང་ཞུ་བ་གནང་

དགོས་ཟེར་ཏེ། བླ་མས་དེ་བྱའི་གསུངས་ནས་ལབ་སྒྲོན་ལ་ཁྱེད་དབྱེ་ཆུང་གི་གྲོང་དུ་ལྷ་མོ་

སྒྲོན་གྱི་མཆོད་གནས་བྱེད་པ་ལ་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་བཞུགས་ལ་འབུམ་ཚར་སུམ་ཅུ་ཚར་བར་

མཛོད། ཁོང་བཟའ་བས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཁྱེད་ལ་འབུལ་བར་ཡོད་གསུངས། དེ་ནས་

ཇོ་ཆུང་མ་བསོད་ནམས་བླ་མ་ལ་མཇལ་དུ་སོང་བས། འབུམ་ཀློག་པ་ལ་འགྲོའམ་ཞུ་པས།

བླ་མས་སོང་ཞིག་སྔོན་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་པས་འགྲོ་དོན་འབྱུང་གི་གསུངས་པ་དང་། དེ་

ནས་བླ་མ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་བཀའ་གནང་བ་དང་། དབྱེ་ཆུང་དུ་འགྲོ་སྙམ་པའི་ནུབ་མོ་མཁའ་

འགྲོ་མ་དམར་མོ་དཔྲལ་བར་མིག་གཅིག་ཡོད་པ་ཞིག་བྱུང་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་ཐོད་པ་བྷ་དྲ་ཡ་

ཞེས་པ་དང་ཐབས་ཤེས་མཛོད་དང་འགྲོ་བའི་དོན་ཆེན་པོ་བྱུང་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་

ནོན་པ་ཡིན་ཟེར་ནས་ཡལ་ནས་ཐལ་ལོ། །ཐོ་རངས་དུས་སུ་མཁའ་འགྲོ་མ་མཐིང་ནག་

ཁྲོས་པའི་ཆ་བྱད་ཅན་ཞིག་གིས། སངས་རྒྱས་ཐོད་པའི་སྤྲུལ་པ་བྷ་དྲ་ཡ་ཞེས་བྱ་བ་དང་

ཐབས་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྒོ་ནས། གསང་སྔགས་ལམ་དུ་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་

དང་རིགས་རྒྱུད་ཀྱང་སྤེལ་དང་། བསྟན་པ་དར་རྒྱས་སུ་འགྱུར་ཞིང་། ས་བཅུའི་ཕ་རོལ་ཏུ་

ཕྱིན་ནོ་གསུངས་ནས། ནམ་མཁའ་ལ་ཡལ་སྙམ་ཙམ་མནལ་སངས་སོ། །དེ་ནས་ནངས་

པར་དབྱེ་ཆུང་དུ་སོང་། ནུབ་མོ་བཙུན་མ་གཅིག་གི་རྩར་ཉལ་ཏེ། ནམ་གྱི་གཞུང་ལ་བུད་

མེད་དཀར་མོ་བདུན་བྱུང་ནས་རྣལ་འབྱོར་མ་ཁྱོད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜི་ཏ་ཐོད་པ་བྷ་དྲ་

གཉིས་ལས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་མཐུན་པས་སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པར་ལས་ལ་སྤྱོད་ཅིག་ཅེས་

བདུན་གས་མགྲིན་གཅིག་ཏུ་ཟེར་སྐད། དེ་ནས་ཇོ་མོའ་ིཐུགས་དགོངས་ལ། ལུང་བསྟན་

འདི་རྣམས་ཇི་འདྲ་ཡིན། བདུད་ཀྱིས་བསླུས་པ་ཡིན་ནམ། བླ་མ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་མཁྱེན་པ་

ཡིན་ནམ་སྙམ་སྟེ། འདི་བདུན་ལ་དྲི་བ་ཞིག་བྱེད་དགོས་སྙམ་ཙ། མཁའ་འགྲོ་མ་བདུན་

ཡལ་ནས་ཐལ་ལོ། །དེ་ནས་ནམ་ཐོ་རངས་ཁ་ལ་དངོས་སུ་བུད་མེད་དཀར་མོ་གཅིག་གིས།

དྲེའུ་དཀར་པོ་ཞིག་ཞོན་པ་བྱུང་སྟེ། མ་ཅིག་གསང་ཆེན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་རྡོ་རྗེ་

བདུད་འདུལ་མ་ཆེན་མོ་ཁྱེད་བསུ་བ་ལ་འོང་གིས་བྱོན་ཟེར་རོ། །དེ་ནས་མ་ཅིག་གིས་ཁྱོད་

གང་ནས་འོངས་སུ་ཡིན་བྱས་པས། བུད་མེད་དཀར་མོ་དྲེའུ་ལས་བབས་ཏེ། ཕྱག་འཚལ་

ནས་འདི་སྐད་སྨྲས་སོ། །ང་ནི་དུང་སྐྱོང་མ་ཡིན། བླ་མ་ཐོད་པ་བྷ་དྲ་ཡའི་བཀའ་ཉན་ནས་

འདིར་འོངས་པ་ཡིན། ཁྱེད་ངེད་ཀྱི་རྗེ་མོ་གསང་ཆེན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུམ་ཆེན་ཡིན་ཟེར་རོ། །

དེ་ནས་ཡང་མ་ཅིག་གིས་གསུངས་པ། ཐོད་པ་བྷ་དྲ་ཡ་བྱ་བ་དེ་རིགས་རུས་གང་

ཡིན། ཡུལ་གར་ཡོད་བྱས་པས། བུད་མེད་དེ་ན་རེ། བླ་མ་བྷ་དྲ་ཡའི་ཡུལ་རྒྱ་གར་ཀོ་ས་

ཡིན། ཡབ་ཤཱཀྱ་ཡི་བཙད་རཏྣ་སིདྡྷི་བྱ་བ་ཡིན། ཡུམ་ནི་ས་ཏི་བྱ་བ་ཡིན། བླ་མ་ཁོང་རང་ནི་

སངས་རྒྱས་ཐོད་པའི་སྤྲུལ་པ་བྷ་དྲ་ཡ་བྱ་བ། ཕྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་མཁས་པ་དང་། ནང་རྒྱུད་སྡེ་ལ་

མཁས་ཤིང་། ཁྱད་པར་འཁོར་ལོ་བདེ་མཆོག་ལ་མངའ་བརྙེས་ཤིང་། གྲུབ་པ་ཐོབ་པའི་རྣལ་

འབྱོར་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ། ཡུམ་ཆེན་མོ་ཁྱེད་ལ་མཇལ་བའི་ཆེད་དུ་འདིར་བོད་དུ་བྱོན་ནས་

དབྱེ་ཆུང་དུ་བཞུགས་ནས་ཡོད། ཁྱེད་བསུ་བ་ལ་ང་བཏང་བ་ཡིན་ཟེར་ནས་དྲེའུ་ཞོན་ནས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འབྱོན་པར་ཞུ་ཟེར་ཏེ་ཐལ་ལོ། །དེ་ནས་ནངས་པར་སྔ་མོ་ནས་བྱོན་པས་ཉི་མ་ཕྱེད་ཙ་ན་

ཤེལ་གྲོང་དུ་སླེབས་ཏེ། སྟོན་པ་ཤེས་རབ་འབུམ་བྱ་བ་སྡེ་སྣོད་ལ་མཁས་པ་ཞིག་གིས། གྲྭ་

པ་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་ལ་ཕར་ཕྱིན་གྱི་བཤད་པ་བྱེད་པ་ཞིག་འདུག །དེར་མ་ཅིག་ཕྱིན་ནས་དགེ་

བཤེས་རྣམས་ཀྱིས། ཁྱོད་ཇོ་མོ་ཟླ་བ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྲས་མོ་ལབ་སྒྲོན་ཟེར་བའི་མིག་

གསུམ་ཡོད་པ་ཞིག་གྲགས་པ་དེ་ཡིན་ནམ་ཟེར་སྐད། ང་ཡིན་བྱས་པས། དེ་ལྟར་ན་ཁྱོད་

མཁའ་འགྲོ་མ་ཡིན་ཟེར་བར་གྲགས་ཤིང་། ཕར་ཕྱིན་ལ་མཁས་ཟེར་བས། ངེད་དང་ཆོས་

ཀྱི་རྩོད་པ་བྱེད་དོ་ཟེར་སྐད། རྩོད་པ་བྱའི་སྨྲས་པས། དགེ་བཤེས་གང་གྲགས་པ་བདུན་

དང་རྩོད་པ་བྱས་པས། དགེ་བཤེས་རྣམས་ཀྱིས་གླགས་མ་རྙེད་ནས། གྲྭ་པ་ཐམས་ཅད་

ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་མ་ཁྱོད་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིསྤྲུལ་བའམ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་དངོས་ཡིན་

ཟེར་བ་བདེན་པ་འདྲ་མོད། ད་ངེད་ཀྱི་བླ་མ་ལ་མཇལ་འགྲོའམ་ཟེར། འགྲོ་བྱས་པས་སོང་ཙ།

ད་རུང་མ་འབྱོར་ཟེར་ནས། འགྲོ་ས་མེད་དམ་སྙམ་ནས་དེར་བསྡད། གྲྭ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔས་

སྤོས་དུད་རོལ་མོ་མང་པོ་དང་བཅས་བསུ་བ་བྱས་ཏེ། བླ་མའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ཏེ། བླ་མ་འཇམ་

དབྱངས་དམར་པོར་མཐོང་ནས་ཕྱག་འཚལ་བས། ཕྱག་མ་བཞེས་ནས་མ་ཅིག་སྒྲོན་མ་བྱོན་

ལགས་སམ་གསུངས་ནས་ཁྲི་ཐོག་ཏུ་བཞེངས་པར་མཛད་དོ། །

དེ་ནས་མ་ཅིག་བླ་མའི་བཞུགས་ཁྲིའི་ཟུར་དུ་གདན་གསུམ་བརྩེགས་ཏེ་བཞུགས།

བླ་མས་མ་ཅིག་སྒྲོལ་མ་དཀར་མོ་རུ་གཟིགས། དེ་ནས་བླ་མ་དང་མ་ཅིག་ཆོས་ཀྱི་ག་དར་ཐོ་

ཙམ་བྱུང་བས། བླ་མ་ལབ་སྒྲོན་ལ་ཡི་རངས་ཏེ་དགའ་བ་སྟེར། ལབ་སྒྲོན་གྱིས་བླ་མ་ལ་

ཆོས་ཞུ་བྱས་པས། ཁྱེད་ཀྱིས་མ་དགོངས་པའི་ཆོས་ཅི་ཡང་མེད་དོ་གསུངས། ཡང་ལབ་སྒྲོན་

གྱིས་ཆོས་འབྲེལ་བྱེད་པས་གང་ཡང་རུང་གསུང་བས་ཆོག་ཞུས། དེ་ནས་བླ་མས་དེ་འདྲ་བྱ་

གསུངས་ནས། རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལུགས་འབྱུང་ལུགས་བཟློག་གི་ཚུལ་དུ་

ལེགས་པར་བཤད་པ་ཞག་བདུན་ཉིན་ཞག་བཅུ་བཞི་ལ་ལེགས་པར་ཉན་ཅིང་གཏན་ལ་

ཕབ་པར་བྱས་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཚུལ་དུ་མཁྱེན་ཅིང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་

རྟེན་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་པ་དང་། རྟེན་འབྲེལ་ལ་བརྟེན་ནས་གྲོལ་བའི་ཚུལ་མཛད། དེ་

ནས་དབྱེ་ཆུང་དུ་བྱོན་ནས་ལྷ་མོ་སྒྲོན་གྱི་ཁང་བའི་ཐོག་ཀར་ཕྱིན་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་མིག་རྩ་

དམར་བ་ཤ་མདོག་སྨུག་ལ་ཧུ་རེ་བ་གཅིག་གིས་འཁོར་ལོ་བདེ་མཆོག་གི་དབང་བླང་ཞིང་

འདུག་པ་དེས། ཡུམ་འོ་མ་བརྒྱལ་བར་བྱོན་ལགས་སམ་ཞུས་རྒྱ་སྐད་དུ་སྨྲས་སོ། །ལབ་

སྒྲོན་གྱིས་རྣལ་འབྱོར་པ་རྒྱ་གར་ནས་ཕྱིན་པས་དབུ་མ་རྨོངས་སམ་གསུངས་ནས། མིག་རྩེ་

གཅིག་ཏུ་ཆོས་ཁང་བྱས་ཏེ་འབུམ་ཀློག་པ་དང་། སྐབས་སྐབས་སུ་པཎྜི་ཏ་དང་ཆོས་ཀྱི་

བཤད་པ་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་དྲི་བ་བྱས། དེ་ནས་ཞག་བཅུ་བདུན་རེད་ནས།

ཚེས་བརྒྱད་ཀྱི་ནམ་སྲོད་ཡོལ་ཙམ་དུས་སུ་པཎྜི་ཏ་དང་ལབ་སྒྲོན་གཉིས་ཐབས་ཤེས་རབ་

ཀྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པས། འོད་ཀྱིས་ཁྱིམ་ཐམས་ཅད་གང་བས། ཡོན་བདག་མོས་མར་

མེས་ཁྱིམ་འབར་བ་མ་ཚོར་རམ་སྙམ་ནས། ཐོག་ཁང་དུ་བལྟར་འོངས་པས། འོད་ཁ་དོག་

སྣ་ལྔ་འཇའ་ལྟ་བུས་ཁྱིམ་གང་བའི་ནང་དུ་འོད་དཀར་དམར་ཟླ་བ་ཙམ་གཉིས་སྦྱར་ཏེ་

འབར་བདོ་བ་མཐོང་། གཞན་སུ་ཡང་མ་མཐོང་བས་བྲེད་དེ། ཐོག་ཁང་ཕྱི་དེར་འོངས་ནས་

བསྡད་ཙ་མནལ་དུ་སོང་། དེ་ནས་ཐོ་རངས་ཁར་མནལ་སངས་ཏེ་བལྟས་པས། ཆོ་ག་

མཁན་པོ་ཇོ་མོའ་ིརྩ་ནས་བྱུང་བས། ཡོན་བདག་མོ་ཡིད་མ་ཆེས་པ་དང་། འོག་ཁང་དུ་སོང་།

ནངས་པར་འཚོ་བ་ཁྱེར་ཏེ། མདང་ཆོ་ག་མཁན་པོས་ཁྱེད་གནག་གིས། ངས་ཁང་པ་ལ་མེ་

འབར་སྙམ་ནས་དེར་ཕྱིན་བྱས་པས། ཇོ་མོས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གསུངས་སོ། །

ལུང་བསྟན་ཕལ་ཆེར་བདུད་ཀྱིས་བསླུ་བ་ཡིན། །ཕོ་མོ་གཉིས་འགྲོགས་རྐྱེན་ངན་

བདུད་དང་འགྲོགས། །ཡོན་བདག་མོ་ཡང་ཁྲེལ་འདྲེས་དེད་ནས་འོངས། །འགྲོ་བའི་དོན་

ཡང་ཅི་ནུས་ཆ་མེད་དམ། །ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་ཐོད་པ་བྷ་དྲ་ཡ་ཞག་བདུན་ནས་གནས་

འགྲིམ་ལ་བྱོན། ཇོ་མོས་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་འབུམ་ཚར་སུམ་ཅུ་ཀློག། །ཡོན་བདག་ཕོ་མོས་ཆ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

རྐྱེན་མང་དུ་ཕུལ་ཞིང་། བླ་མ་གྲྭ་པའི་སར་བསྐྱལ་ལོ། །ཡོན་བདག་མོས་བྷ་དྲ་ཡ་དང་། ཇོ་

མོས་རྒྱུ་རྐྱེན་རྣམས་ཆོས་རོགས་དང་གཞན་སུ་ལ་ཡང་མ་བཟླས་ཤིང་གསང་། མོ་རང་གིས་

འདི་གཉིས་ཀ་རང་རྒྱུད་པ་མ་བྱུང་སྙམ་པའི་དད་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྐྱེས་པ་ལབ་སྒྲོན་

ལ་ཞུས་སོ། །དེ་ནས་ལབ་སྒྲོན་གྱིས་བླ་མ་གྲྭ་པ་ལ་ང་བྷ་དྲ་ཡ་བྱ་བའི་ཆོ་ག་མཁན་ཞིག་

གིས་གནག་གི་ཞུས་པས། བླ་མའི་ཞལ་ནས། དེ་འགྲོ་དོན་འབྱུང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་

པས་སེམས་ཞུམ་པ་མ་བྱེད་གསུངས། དེ་ནས་འབུལ་ནོར་ཁྱེར་ཏེ། བསོད་ནམས་བླ་མ་ལ་

མཇལ་དུ་སོང་བ་དང་། ང་དབྱེ་ཆུང་དུ་ཐོད་པ་བྷ་དྲ་ཡ་བྱ་བ་དང་འཕྲད་ནས་ང་གནག་གི་

ཞུས་པས། བླ་མའི་ཞལ་ནས། ཁྱོད་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་བཙུན་མ་ནི་མ་ཡིན་ཞིང་། བྷ་དྲ་ཡ་

ཡང་རིགས་ངན་མིན་པས་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར། རིགས་རྒྱུད་སྤེལ་ལ་བྷ་དྲ་ཡ་དང་ལྷན་དུ་སྡོད་

དང་། འགྲོ་དོན་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡུན་རིང་དུ་དར་རྒྱས་སུ་འབྱུང་བའི་ལས་དང་རྟེན་འབྲེལ་ཡང་

ཡོད་པ་དང་། མདང་ངའི་རྨི་ལམ་ཡང་བཟང་གསུངས། དེ་ནས་བླ་མ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ལུང་

བསྟན་མཛད་པ་དང་། ལུང་བསྟན་གཞན་ཡང་མང་པོ་བྱུང་བས། དེ་ནི་བྷ་དྲ་ཡ་དང་རྟེན་

འབྲེལ་འགྲིག་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་སྟེ། དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་དུས་བྷ་དྲ་ཡ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་

བསྡད་དེ་དབུས་སུ་མར་བྱོན་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ལ་སྲས་གཅིག་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ། ད་ལུང་བསྟན་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྲུབ་པས་བུ་འདི་ལ་གྲུབ་པ་བཏགས་སོ་གསུངས་ནས། མིང་གྲུབ་པ་

ཞེས་བཏགས་སོ། །

དེ་ནས་དབུས་གཙང་གཉིས་ཀྱི་མི་ཐམས་ཅད་འབར་ནས་མི་ཁ་ལ་བྱོལ་ལོ་གསུངས་

ནས་དྭགས་པོར་བྱོན་ཏེ། དེ་ནས་ཉིང་བོར་ལོ་གཅིག་བཞུགས། དེ་ནས་ཀོང་པོར་བྱོན་ཏེ།

ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་ལ་སྲས་གཅིག་སྐུ་འཁྲུངས། མིང་གྲུབ་ཆེན་ཞེས་བཏགས་སོ། །སྐོང་པོ་

སྐྱབས་ཡང་ཟེར། དེ་ནས་དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་ལ། ང་ལའི་བཀྲལ་དོལ་བྱ་བ་ན་ཚོགས་འཁོར་

ཆེན་པོ་བྱས་པས། མཁའ་འགྲོ་མ་མང་དུ་འདུས་པའི་ཚེ། སྲས་མོ་ཞིག་སྐུ་འཁྲུངས་པ་ལ།

གྲུབ་ཆུང་མ་ཡང་ཟེར། ད་ལྟར་མཁའ་འགྲོ་མ་འདུས་སར་སྐུ་འཁྲུངས་པས་ལ་འདུས་ཡང་

ཟེར་སྐད། དེ་ནས་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི་ལ་ཡར་བྱོན་ནས་འཕན་ཡུལ་གླང་ཐང་དུ་བཞུགས། སོ་

ལྔ་ལ་མཁའ་འགྲོའ་ིལུང་བསྟན་མང་པོ་བྱུང་བ་དང་། འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་བའི་ཚུལ་བསྟན་

ནས། བུ་རྦད་དེར་བཞག་ནས་ལ་སྟོད་དུ་བྱོན་ནས། བླ་མ་རྣམ་གཉིས་དང་མཇལ། བསོད་

ནམས་བླ་མ་ལ་ཕག་མོ་ཐུགས་སྒྲུབ་ལྷ་ལྔའི་དབང་བསྐུར་ཞུས་པས། དབང་གི་སྔོན་འགྲོ་

ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་འདི་ཕུལ་ལོ། །

རང་རགི ་ཡ་ེཤསེ ་སྟནོ ་མཛད་པའ།ི །བླ་མ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལ།ོ །དངསོ ་གྲུབ་ངསེ ་

པར་སྟེར་མཛད་པའི། །ཡི་དམ་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྤངས་རྟོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་

པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞི་གྱུར་འདོད་ཆགས་བྲལ་བའི་མཆོག །དམ་

ཆོས་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་ལ་ཕུལ་ན་དོན་ཆེ་བའི། །དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་ཕྱག་

འཚལ་ལོ། །བར་ཆད་ངེས་པར་སེལ་མཛད་པའི། །ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཇི་

སྲིད་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་བར། །ཁྱེད་རྣམས་ལ་ནི་གསོལ་བ་འདེབས། །ཁྱེད་རྣམས་ལ་ནི་

བདག་བསྐྱབ་བོ། །འདོད་ཡོན་ལྔ་པོ་མཆོད་པར་འབུལ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་སོ་སོར་

བཤགས། །འགྲོ་ཀུན་དགེ་ལ་རྗེས་ཡི་རངས། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སྐོར་དུ་གསོལ། །མྱ་ངན་

མི་འདའ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །དགེ་རྣམས་སེམས་ཅན་དོན་དུ་བསྔོ། །ཞེས་པ་ཡན་ལག་

བརྒྱད་པ་འདི་ལབ་སྒྲོན་གྱིས་མཛད་དེ་ཕུལ་བས། བླ་མ་ཡང་མཉེས་སོ། །དེ་ནས་དབང་

རྫོགས་པར་བསྐུར་ཏེ། བླ་མས་མཁའ་འགྲོ་མར་དངོས་སུ་མཐོང་། ལབ་སྒྲོན་ཡང་དེ་ཕྱིན་

ཆད་མཁའ་འགྲོའ་ིབསྐྱེད་རིམ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པའི་ཚུལ་མཛད། བླ་མས་གསང་སྔགས་

བླ་ན་མེད་པ་ཉམས་སུ་ལེན་ཅིང་འཆད་རྩོད་རྩོམ་ལ་དབང་བའི་ལུང་ཕོག །གསང་མཚན་

རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མར་བཏགས་སོ། །བླ་མ་གྲྭ་པ་ལ་རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་

བགྲོ་གླེང་ཕུལ་བས། བླ་མ་མཉེས་ཏེ། རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལུགས་འབྱུང་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ལུགས་ཟློག་གི་ཚུལ་དུ་བཤད་པ་དང་། ཉམས་སུ་བླངས་ཚུལ་དང་། གོ་དོན་དང་། གཏན་

ལ་ཕབ་ཚུལ་དང་བཅས་པ། དེང་སང་ཁྱེད་པས་དྲག་པ་འདི་སྐོར་ན་མེད་པས། རྟེན་འབྲེལ་

གྱི་གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་མོ་ཡིན་གསུངས། དེ་ནས་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆོ་ག་ཞུ་བྱས་པས། བླ་མའི་

ཞལ་ནས། ཁྱེད་ལ་སེམས་བསྐྱེད་འབོག་དགོས་པ་མེད། ཁྱེད་རང་རྩོད་པ་དང་བྲལ་བའི་

གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་མོ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པའི་ཡུམ་

ཆེན་མོ། མདོ་རྒྱུད་གཉིས་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པའི་བྱན་མ་ཆེན་མོ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་

ལ་བུ་བཞིན་བརྩེ་བའི་མ་མ་ཆེན་མོ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཏེར་མཛོད་དང་གྲོལ་ཕུག་ཆེན་

མོ་ཡིན་པས། ཁྱེད་རང་ལ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆོ་ག་མི་དགོས་ཤིང་། ང་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་དྲུང་དུ་ཟླ་

བའི་འོག་ཏུ་སྐར་མ་དང་འདྲ་སྟེ། འོན་ཀྱང་ང་ཁྱེད་ཀྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་རྣམ་པར་གྱུར་པས།

རྟེན་འབྲེལ་འགྲིགས་པའི་ཕྱིར་དུ་ཆོ་ག་བྱའི་གསུངས་ནས་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆོ་ག་

ཕོག། །དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་ཕོག་གོ། །དེའི་ཚེ་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པར་དངོས་

སུ་གཟིགས། དེའི་གཡས་སུ་འཇམ་དབྱངས་དང་། གཡོན་དུ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་།

མདུན་དུ་ཕྱག་རྡོར་དང་གཙོ་འཁོར་བཞི་དངོས་སུ་གཟིགས། ཕྱག་འཚལ་ཏེ་བསྟོད་པ་འདི་

མཛད་དོ། །འཛམ་བུའི་ཆུ་བོའ་ིགསེར་ལྟར་བརྗིད་པའི་སྐུ། །མགོན་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ལ་

ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གཞོན་ནུའི་མཛེས་ཚུལ་ཡོན་ཏན་ལྡན། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་

འཚལ་ལོ། །སྙིང་རྗེས་ངེས་པར་གང་བ་ཡི། །སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཐུ་

སྟོབས་ཆེན་པོས་གདུག་པ་འདུལ། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ།

བླ་མ་དང་སངས་རྒྱས་དབྱེར་མེད་པས་ལུང་འབོག་པའི་སྣང་བ་བྱུང་། སྤྱན་རས་གཟིགས་

ཀྱིས་ཕྱག་གཉིས་ཀྱིས་རིལ་བ་ཞིག་བསྣམས་པའི་ནང་ནས་འོད་དཀར་པོའ་ིརྒྱུན་བྱུང་བས་

ལུས་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པར་བྱས། འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས་ཕྱག་གཡས་པས་རལ་གྲི་སྔོན་པོ་

ནམ་མཁའི་མདོག་འདྲ་བ་འོད་ཟེར་ལྔ་འབར་ཞིག་གིས། སྙིང་གར་གདེངས་ཏེ་བསད་པའི་

ཚུལ་མཛད། ཕྱག་རྡོར་གྱིས་རྡོ་རྗེ་ནག་པོ་གཅིག་ལ་རྡོ་རྗེའི་ཚ་ཚ་འཕྲོ་བ་ཞིག་བསྣམས་ནས་

བགེགས་ཐམས་ཅད་བསྐྲད་པའི་ཚུལ་མཛད་དོ་སྙམ་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བ་བྱུང་ནས། བྱང་

ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བསྙེན་མ་བྱས་པའི་ཚུལ་མཛད་དོ། །དེ་ནས་བླ་མས་

མར་དབུས་སུ་རི་དམར་པོ་ཟངས་དམར་གྱི་མདོག་འདྲ་བར་གདུལ་བྱའི་འགྲོ་དོན་འབྱུང་

བར་ཡོད་གསུངས་ནས་ལུང་བསྟན་ཀྱང་། ད་རུང་ལ་སྟོད་དུ་དམ་པ་ལ་མཇལ་དུ་འགྲོ་དེ་

ནས་མར་དབུས་སུ་འགྲོ་ཞུས་པས། དེ་འདྲ་མཛོད་གསུངས། དེ་ནས་མ་ཅིག་དིང་རིར་

བྱོན་ཏེ། དམ་པས་མཁྱེན་ནས་བསུ་བ་བྱེད་དོ་གསུངས་ནས། དིང་རི་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་

བསུ་བ་བྱས། དམ་པ་དང་མཇལ་ནས་གདམས་པ་ཟབ་མོ་ཁྱབ་པར་ཅན་ཞིག་ཞུ་བྱས་པས།

དམ་པའི་ཞལ་ནས། གདམས་པ་སྔར་བཤད་པ་བས་ཟབ་པ་ཅི་ཡང་མི་བདོག་གི། འོན་

ཀྱང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་ཟབ་ལམ། མདོ་ལས་དྲངས་པའི་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལ་སྲས་ཕྱོགས་

བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་

སེམས་ཉེ་སྲས་བརྒྱད། ཉན་ཐོས་ཆེན་པོ་བརྒྱད། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་། ལྷའི་བུ་དང་།

བུ་མོ་དང་། མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་མང་པོའ་ིཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་བའི་ཕོ་བྲང་ཆེན་པོར་སྤྱན་

དྲངས་ཏེ་ཚོགས་དང་མཆོད་པ་ཕུལ་ཞིང་བྱིན་རླབས་དབང་གི་རྣལ་འབྱོར་བླངས་པས་བར་

ཆད་ངེས་པར་སེལ་ཞིང་། མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་འཐོབ་པར་ནུས་པ་ཞིག་ཡོད་གསུངས། དེ་

གནང་ཞུས་པས། དེ་བྱའི་གསུངས་ནས། དཀྱིལ་འཁོར་དང་མཆོད་པ་མང་པོ་བཤམས་

ནས་སྤོས་བསྲེག་རོལ་མོ་དང་བཅས་པས་སྤྱན་དྲངས་ཏེ། ཡུམ་ཆེན་མོ་འཁོར་བཅས་ཕོ་

བྲང་དབུས་སུ་བྱོན་པ་མ་ཅིག་གིས་དངོས་སུ་གཟིགས་ཤིང་དངོས་སུ་བྱིན་རླབས་དང་ལུང་

བསྟན་པ་མང་པོ་མཛད། དམ་པ་ཉིད་འཇམ་དཔལ་དམར་པོར་དངོས་སུ་རྟོགས་ནས་

མཆོད་པ་འདི་ཕུལ་ལོ། །

སྟོང་གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་གྱི། །གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །སྐུ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མཆོག་ཕྱག་རྒྱར་མཆོད་པར་འབུལ། །སྐུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །སྟོང་

གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་གྱི། །སྒྲ་རུ་གྲགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །གསུང་མཆོག་

ཕྱག་རྒྱར་མཆོད་པར་འབུལ། །གསུང་འགག་པ་མེད་པའི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །སྟོང་གསུམ་

རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་གྱི། །ཡིད་དུ་དྲན་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །ཐུགས་མཆོག་ཕྱག་རྒྱར་

མཆོད་པར་འབུལ། །ཐུགས་འཁྲུལ་བ་མེད་པའི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཅེས་མཆོད་པ་ཕུལ་

བས། དབང་རྣམས་རྫོགས་པར་གནང་། དེའི་སྒྲུབ་ཐབས་དང་བཅས་པ་མ་ལུས་པར་

ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་བྱས། ཡང་བཀའ་རྒྱུད་བླ་མའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་དབང་དང་གདམས་པ་

ཟབ་མོ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མན་ངག་དང་། ནང་རིག་པའི་དམར་ཁྲིད་དབུ་མའི་ལམ་དུ་

ཞུགས་པའི་དོན་ཁྱད་པར་ཅན་གཅིག་དང་། ལུས་འཁྲུལ་འཁོར་ལ་གནས་ཤིང་། རླུང་

སེམས་ལས་སུ་རུང་བར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་མན་ངག་མང་པོ་ཞུས་ཏེ། ཟླ་བ་གཅིག་དང་

ཞག་བདུན་གསུམ་བསྡད། བླ་མའི་གནས་ཀྱི་བསྟོད་པ་དང་། སྐུའི་བསྟོད་པ་མཛད། བླ་

མས་ཀྱང་གཉན་ཁྲོད་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་བཅད་དེ། ཟངས་རིར་གདུལ་བྱ་འབྱུང་བའི་ལུང་

བསྟན་མཛད། དེ་ནས་ཟངས་རིར་བྱོན་ཏེ། ཡར་ལྷ་དང་། ཐང་ལྷ་དང་། གངས་རི་ཡི་ཇོ་མོ་

རྗེ་ཆེན་དང་། དགེ་བསྙེན་ཁ་རི་པ་ལ་སོགས་པ་གངས་གཉན་པ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་བཅད་ཅིང་།

ལྷོ་མོན་ངོས་སུ་མར་བྱོན་ནས། དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་བདུན་ལ། ཟངས་རི་མཁར་དམར་དུ་

བྱོན་ནས། གཞི་བདག་ཟངས་རི་འཁྱིལ་བས་སེམས་བསྐྱེད་ཞུས་ནས། བསྟན་པ་བསྲུང་

བར་ཁས་བླངས་སོ། །ཇོ་མོ་ཆོས་མཚོ་བྱ་བ་ཞིག་སྣང་བས། ཞབས་ཏོག་བྱེད་ཟེར་ནས་

བསྡད་པས། ཆོས་མཚོ་དང་ཡང་ཡོན་བདག་མོ་དར་སྒྲོན་དང་། གནས་བརྟན་ཀམ་པ་

གྲགས་བྱ་བ་དང་གསུམ་ལ། མོ་བཀྲ་བས་ལོ་འདིའི་ནང་དུ་འཆི་ཟེར་བས། དབང་ཟབ་པ་

ཞིག་ཞུ་ཟེར་ནས། དབང་གི་ཆས་ཀ་བྱིན་ནས་མ་རྒྱུད་མཁའ་འགྲོ་གནས་འགྱུར་གྱི་དབང་

དང་ཚོགས་བརྒྱ་བྱས་པས། མོ་ངན་འགྱུར་ནས། མ་ལབ་སྒྲོན་བྱིན་རླབས་ཆེ་ཟེར་བ་ཐམས་

ཅད་དུ་གྲགས་སོ། །

དགུང་ལོ་བཞི་བཅུ་ནས་མོའ་ིཡོན་ཏན་དང་སྙན་པས་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་དུ་

འབྲུག་ལྟར་གྲགས་སོ། །སྐུ་བསོད་འདུལ་ཞིང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བྱུང་། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་

བཞིས་ཆོས་ཞུས་ཏེ་བསྟན་པ་སྐྱོང་བར་ཁས་བླངས། བསྟན་མ་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་བཀའ་ཉན་

པར་དམ་བཅས་སོ། །ཡར་ལྷ་དང་། ཐང་ལྷ་དང་། འོད་དེ་གུང་རྒྱལ་དང་། གངས་རིའི་ཇོ་

མོ་རྗེ་ཆེན་དང་། ཀླུ་རྒྱལ་ཟླ་བ་སྐྱོང་བྱེད་དང་། ལྔས་སེམས་བསྐྱེད་ཞུས་ཤིང་དགེ་བསྙེན་

གྱི་སྡོམ་པ་ཕོག་པས་ཕྱིན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་དམ་བཅས་སོ། །མ་

ཅིག་གི་རྒྱུད་འཛིན་སྐྱོང་བར་ཁས་བླངས་ཏེ། ཞག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གི་བར་དུ་སྐྱབས་འགྲོ་

དང་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསླབ་བྱ་མཉན་ནོ། །ཞིང་སྐྱོང་གི་མཁའ་འགྲོ་མ་བདུན་རྟག་པར་

འདུག་པ་ཕལ་ཆེར་གྱིས་མཐོང་ངོ་། །ཤོལ་པོ་ལོ་ཙཱ་པ་དཔོན་སློབ་བཅོ་བརྒྱད། བླ་མ་ཡར་

ཏིང་པ་དཔོན་སློབ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ། སྟོད་ལུང་བ་དཔོན་སློབ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་སྔ་ཕྱིར་བྱོན་ནས།

ཆོས་ལ་རྩོད་པ་མང་དུ་བྱས་པས། ཚིག་དོན་གང་ལ་ཡང་མ་ཅིག་མ་ཐུབ། བླ་མ་དཔོན་སློབ་

རྣམས་དད་པ་རྩོལ་མེད་སྐྱེས་ནས་ཆོས་ཞུས་ཤིང་། རྗེ་བཙུན་མ་སྒྲོལ་མ་དངོས་ཡིན་པར་

འདུག་ཟེར་ཞིང་། སྙན་པ་མཐའ་ཡས་པ་བསྒྲགས་པས། དགེ་བཤེས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དད་

ཅིང་། སྟོང་སྡེ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ཟེར་བ་དང་། གྲོལ་སྡེ་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་བྱ་བའི་སྡེ་

སྣོད་གསུམ་ལ་མཁས་པའི་སྟོན་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཆོས་ཞུས་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་འདུན་པ་

མང་རབ་ལ་ཆོས་བསྟན་ཅིང་གྲགས་པར་གྱུར་ཏེ། གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་ཕམ་ཏིང་པ་བྱོན་ནས་

ཆོས་ཀྱི་དྲི་བ་མང་དུ་མཛད་པ་ལ། མ་ཤེས་པ་ནི་མ་བྱུང་ཞིང་མ་ཅིག་གི་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་

པའི་རྟོགས་མྱོང་ཆོས་ཀྱི་རྟོགས་ཚུལ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྲོལ་བཏོད་ཚུལ་རྣམས་ཞུས་པས། བླ་

མ་ཤིན་ཏུ་མཉེས་ནས། ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་གྱི་སྤྲུལ་པ་ཁྱོད་བོད་དུ་བྱོན་ནས། གངས་ཅན་ཁྲོད་ཀྱི་

སེམས་ཅན་མི་དང་མི་མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་འགོད་པར་བྱེད་པ་ངོ་མཚར་ཆེ་ཞིང་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བདག་གིས་ཀྱང་ཕྱག་འཚལ་ལོ་མཆོད་པ་འབུལ་ཞིང་བསྟོད་པར་བྱ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་

ནས་མ་ཅིག་གིས་ཆོས་འབྲེལ་ཅིག་ཞུ་བྱས་པས། རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་པས་དེ་འདྲ་བྱའི་

གསུངས་ནས་མངོན་པའི་བཤད་པ་རྒྱས་པར་མཛད། ཡང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྙན་བརྒྱུད་དྲི་

མེད་མེ་ལོང་སྐོར་གསུམ་དང་བཅས་པ་ལྷག་ལུས་མེད་པར་གནང་ནས། མ་ཅིག་གིས་

ལེགས་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་བྱས། འཇིག་རྟེན་ཀུན་གྱི་མ་ལབ་སྒྲོན་ལ་ཆོས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་

པོ་གཅོད་བྱ་བའི་ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་དང་། བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་

ཅུས་མི་ཚིགས་པའི་གདམས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ཡོད་ཅིང་། འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་

ལ་འགོད་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་ཡོད་ཟེར་བའི་སྙན་པ་འཛམ་བུའི་གླིང་ཐམས་

ཅད་དུ་རླུང་ལྟར་གྲགས་སོ། །

དེ་ནས་དགུང་ལོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཅིག་ལ། འཆིང་ཕུག་གི་སྒྲུབ་གནས་ཕུག་བཟང་དུ་

བཞུགས་པའི་དུས་སུ། དཔྱིད་ཟླ་ཐ་ཆུང་གི་ཚེས་བརྒྱད་ཀྱི་ནུབ་མོ། རྗེ་བཙུན་མ་སྒྲོལ་མ་

མཁའ་འགྲོ་མ་མང་པོས་བསྐོར་ནས་བྱོན་ཏེ། གསང་སྔགས་ཨུ་དུམ་ཝ་རའི་རྒྱུད་ནས།

སངས་རྒྱས་རིགས་ལྔ་རེ་རེའི་སྒོ་ནས། དབང་བཞི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རེ་རེ་བསྐུར་བའི་

རིགས་ལྔ་ཀའི་སྦྱོར་ཡུམ་སྒྲོལ་མ་མཛད་ཅིང་། ལུང་བསྟན་འདི་གསུངས། དུག་ལྔ་ཞི་ཞིང་

ཀླུ་ལྔ་བཏུལ་ནས་ཡེ་ཤེས་ལྔ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་རིགས་ལྔའི་དབང་ཟབ་མོ་འདི་སེམས་ཅན་

ལ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཕྱིར་དུ་རྣལ་འབྱོར་མ་ཁྱོད་ལ་ཕོག་པས་ལས་དང་སྐལ་བར་ལྡན་པའི་

རྣལ་འབྱོར་མ་ཁྱོད་ཀྱིས་གསང་སྔགས་ཨུ་དུམ་ཝ་ར་ཐུགས་སུ་བཙུད། མ་རིག་མུན་སེལ་

ཉམས་སུ་ལེན་ལ་ནང་གི་ཟབ་ཆོས་གྱིས་ལ། གསང་སྔགས་ཀྱི་ཉིང་ཁུའི་ཆོས་འདི་གཉིས་

ཀྱི་བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་སྲོལ་དུ་ཞུགས་ལ་རིགས་རྒྱུད་ཆུང་སྲས་མིང་གསུམ་པོ་གྲོལ་བར་

གྱིས་ལ། རྒྱུད་པ་མུ་ཏིག་གི་ཕྲེང་བ་ལྟ་བུ་ནི་ད་ནས་བཟུང་སྟེ་རྒྱུད་པ་བཅུའི་ཐ་མར་གསང་

སྔགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་རྫོགས་པ་འོང་། རྣལ་འབྱོར་མ་ཁྱོད་གསང་

སྔགས་དང་། གཟུངས་སྔགས་དང་རིག་སྔགས་དང་གསུམ་གྱི་གཙོ་མོ་བདག་མོ་ཆེན་མོར་

མངའ་གསོལ་ནས། དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་གཙོ་མོར་བཞུགས་ཤིང་། གསང་བའི་མཁའ་འགྲོ་

མཐིང་ནག་རྡོ་རྗེའི་རིགས་ཀྱི་ཌཱ་ཀི་མ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་མོ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འདུལ་མ། མཁའ་འགྲོ་

མ་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ། ཁྱོད་ཀྱི་ཡབ་ཧེ་རུ་ཀ་

སྦས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁ་ཊྭཱཾ་ག་ལ་བརྟེན་ནས་གསང་བའི་བརྟུལ་ཞུགས་བསྐྱེད་ལ། སེམས་

ཅན་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་བཅུད་ནས་སྨིན་ཅིང་གྲོལ་བར་གྱིས་

གསུངས། དེ་ནས་མ་ཅིག་གིས་སངས་རྒྱས་རིགས་ལྔ་ལ་བསྟོད་པ་རེ་རེ་མཛད། སྒྲོལ་མ་ལ་

ཤོ་ལོ་ཀ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་མཛད་པའི་སྟེང་དུ་འདི་ཞུས་སོ། །

ཁྱེད་ཀྱིས་བདག་ལ་བརྩེ་བ་ཆེན་པོས་ཐུགས་བསྐྱེད་ནས། དབང་བསྐུར་དང་བྱིན་

གྱིས་བརླབས་པའི་ནུས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གནང་བས། ང་འདྲ་བའི་སྐྱེ་དམན་བླུན་

རྨོངས་ཉམ་ཆུང་ཡང་། ད་ནས་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་གྱིས། འགྲོ་བའི་དོན་ཀྱང་འབྱུང་བ་ཡིན་

ནམ་སྙམ་པའི་བློ་བསྐྱེད་ཙམ་ཡོད་མོད་ཀྱང་། ད་རུང་ཁྱེད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་གཟུང་དུ་གསོལ་

ཞུས་པས། སྒྲོལ་མའི་ཞལ་འཛུམ་པའི་རྣམ་པ་ཅན་མཛད་དེ། འཁོར་གྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་

རྣམས་ལ་དར་ཅིག་གཟིགས་པ་མཛད་ནས་འདི་གསུངས། རྣལ་འབྱོར་མ་ཁྱོད་སེམས་ཞུམ་

པར་མ་བྱེད་ཅིག ཁྱོད་ཀྱིས་སྔར་སྡེ་སྣོད་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱངས་པ་མཐའ་ཡས་པ་བྱས་པས།

དོན་ལ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཡིན་པས་ངས་ཁྱོད་ལ་ད་ལྟ་བརྡ་བསྟན་པའི་ཚུལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཅིང་།

ཁྱོད་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་ནོ། །ང་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་

མཁའ་འགྲོ་མ་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ་བྱ་བ་ཡིན། ཤེས་བྱའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་

གྲོལ་ཕུག་ཁྱེད་རང་ཉིད་ཡིན་པས། བློ་མ་ཞུམ་ལ་སེམས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྐྱེད་ཅིག་གསུངས།

ཡང་མ་ཅིག་ན་རེ། ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་སྤྲུལ་ཁྱེད་དང་དབྱེར་མེད་པ་ལ་ངའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་

ལྟར་མཆིས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྲོལ་ཕུག་ང་ལ་བྱུང་ལུགས་གང་ལྟར་ལགས། ཡུམ་ཆེན་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མོ་ད་ལྟར་བཞུགས་ཡུལ་གང་ལྟར་ལགས། ཞེས་སྒྲོལ་མ་ལ་ཞུས་སོ། །སྒྲོལ་མའི་ཞལ་ནས།

རྣལ་འབྱོར་མ་ཁྱོད་ཀྱིས་འདས་པ་དེ་རྣམས་ཐུགས་ལ་གསལ་མོད་ཀྱང་། ལེགས་པར་ཉོན་

དང་། ངས་བཤད་པའི་ཚུལ་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་ཡུམ་ཆེན་མོ་ཞེས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་

གནས་ལུགས་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་དང་བདག་མེད་པའི་ཤེས་རབ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་

རྣམ་པར་དག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྒྲིབ་གཡོག་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་

ཉིད་དེ་ལ། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པའི་ཡུམ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འོན་ཀྱང་སེམས་ཅན་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསོད་ནམས་གསོག་ཅིང་། མཆོད་པའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཡུམ་ཆེན་མོ་ཞེས་

བྱ་བ་དེ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་ང་ཉིད་ཀྱི་སྨོན་པའི་འདུན་པ་དྲག་པོས་

གསོལ་བ་བཏབ་པས་སྨོན་ལམ་དང་ཐུགས་རྗེའི་ཤུགས་ལས། ཆོས་ཉིད་སྟོང་པའི་འོད་

མདངས་ལས། འོད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་དམར་སེར་ཡུམ་ཡིག་གིས་མཚན་པ་འོད་དུ་ཞུ་བ་ལས།

ཡུམ་ཆེན་མོ་གསེར་གྱི་མདོག་ཅན་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་བཞི་མ་ཞབས་རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་དུ་

བཞུགས་པ། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་སྐུར་སྟོན་ཅིང་བཞེངས་པ་ལ། སྲས་

ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་མ་རྣམས་ཀྱིས་བསྐོར་ནས། འོག་མིན་

སྟུག་པོ་བཀོད་པའི་ཞིང་ཁམས་ཤིན་ཏུ་དག་ཅིང་ཆེར་དག་པའི་གནས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་

པའི་ཕོ་བྲང་དེར་ད་ལྟར་ཡང་བཞུགས་པའོ། །

དེ་དུས་སུ་ངའི་ཐུགས་ཀ་ནས། འོད་ཟེར་ལྗང་ནག་ཧཱུཾ་གི་རྣམ་པ་ཅན་ཞིག་སྤྲོས་ཏེ།

ཡུམ་གྱི་ཐུགས་ཀར་ཞུགས། ཐུགས་རྒྱུད་བསྐུལ། འོད་ཟེར་ཕྱིར་འཕྲོས། ཕྱོགས་བཅུའི་

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ནུས་པ་བསྡུས། ཡུམ་གྱི་ཐུགས་ཀར་

ཐིམ། དེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས་རྡོ་རྗེ་སྔོན་པོའ་ིརྣམ་པར་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས། མཁའ་

འགྲོ་མ་སྔོ་སངས་ནམ་མཁའི་མདོག་འདྲ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་བཞི་དང་ལྡན་པ། རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་

ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མར་མངའ་གསོལ་ལོ། །རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་

དང་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞིག་འགྱེད་ཅིང་། ངོ་བོ་ཐུགས་

ཀྱི་སྤྲུལ་བ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འདུལ་མ་མཐིང་ནག་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་སྤྱི་བོར་ཕག་ཞལ་

རལ་བའི་དབུས་སུ་ཐོན་པ། མཁའ་འགྲོ་མ་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་སྡུད་ཅིང་། སྲིད་པ་གསུམ་

ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དྲེགས་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་ལ་བཀོལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཆོས་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྲོལ་ཕུག་འབྱུང་བའི་མཁའ་འགྲོ་མ་ཡིན་ནོ། །རྡོ་རྗེ་བདུད་འདུལ་མ་དེ་ནི་

འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ། གང་ལ་གང་འདུལ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དུ། ཐ་མལ་

བའི་སྐྱེ་བ་མང་པོ་བཞེས་ནས། སྡེ་སྣོད་ཐམས་ཅད་ལ་བློ་སྦྱངས་ཤིང་། འགྲོ་བའི་དོན་

དཔག་ཏུ་མེད་པ་མཛད་པའི་མཐར་བོད་དུ་ལབ་སྒྲོན་མ་ཁྱོད་ཉིད་ཡིན་ནོ་གསུངས།

དེ་ནས་མ་ཅིག་ན་རེ། རྗེ་བཙུན་མ་ཆེན་མོ་ལགས་ཁྱེད་ཀྱིས་གསུངས་པ་དེ་རྣམས།

ད་ནི་ངའི་ཡིད་ལ་ཡང་ཤར་ནས་བྱུང་བ་ལགས། ཁྱེད་ཀྱིས་བདག་ལ་གནང་བའི་གསང་

སྔགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དར་ཆ་བྱེད་ཅིང་། འཆད་ན་འགྲོ་བའི་དོན་བྱུང་ནས་དར་

རྒྱས་སུ་འགྲོ་བ་ལགས་སམ་ཞུས་པས། རྗེ་བཙུན་མས་ངས་བཤད་པའི་གསང་སྔགས་བླ་ན་

མེད་པའི་ཟབ་གནད་རྣམས་ལ་སྤྱིའི་འཆད་ཆོས་བྱས་པས་མི་འོང་། སྦས་པའི་ཚུལ་གྱིས་

ཉམས་སུ་ལེན་ཅིང་། ཆིག་བརྒྱུད་དུ་བྱས་ནས་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་རེ་རེ་ཙམ་སྨིན་ཅིང་གྲོལ་

བར་བྱས་ལ་ཁྱད་པར་དུ་ཆོས་ཀྱི་དར་ཆ་རྣམས་ངས་བསྟན་པའི་ཕྱག་རྒྱ་བཞིའི་དོན་གྱི་

ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྙིང་པོ་དོན་གྱི་ལྟ་བ་གཉིས་དབྱེར་མེད་

གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ལ་འགྲོ་བའི་དོན་གྱིས་དང་། ཐུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་རྩོད་

ལྡན་གྱི་དུས་སུ་གངས་ཅན་ལྗོངས་ཀྱི་མི་དང་མི་མ་ཡིན་ཐམས་ཅད་ཁྱོད་ཀྱིས་འདུལ་བའི་

དུས་ལ་བབ་པས། རྣལ་འབྱོར་མ་ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བས། ཁྱོད་ཀྱིས་ཕྱིར་

མི་ལྡོག་པའི་ས་ནོན་པ་ཡིན་ནོ་གསུངས་ནས། ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་

སྤྲོས་ཏེ་སྟེང་འོག་ཕྱོགས་མཚམས་ཀུན་ཁྱབ་པར་བྱས། འོད་ཟེར་ཚུར་བསྡུས་ང་ཉིད་ཀྱི་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྙིང་གར་ཐིམ་པར་མཛད། དེ་ནས་སྒྲོལ་མ་འཁོར་བཅས་ནམ་མཁའ་འོད་ཀྱིས་གང་བ་ལ་

ཐིམ་ནས་ཐལ་ཙ་ནམ་ལངས་ཁ་སུན་ནེ་རེ་བ་འདུག །དེ་ནས་མ་ཅིག་ཟངས་རིར་བྱོན་པའི་

ལམ་དུ། མགོན་པོ་ནག་པོ་དར་ནག་གི་རལ་ཁ་གྱོན་པ་ཞིག་དང་། བྲག་ལྷ་མགོན་པོ་དང་

གཉིས་རང་རང་གི་འཁོར་དང་བཅས་པས་བསུ་བ་བྱས་ཏེ། མཁར་དམར་དུ་བྱོན། དེ་ནས་

དགུང་ལོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་དུས་སུ། ནུབ་གཅིག་གི་རྨི་ལམ་དུ་མ་ཅིག་མེ་ཏོག་གི་ཚལ་

ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། མེ་ཏོག་འདབ་མ་སྟོང་དང་ལྡན་པའི་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ། འོད་ཀྱི་

རང་བཞིན་ཅན་ཅིག་གི་སྟེང་དུ་སྐྱོ་སྟོན་བསོད་ནམས་བླ་མ་སྐུ་མདོག་དཀར་པོ་འཇའ་འོད་

ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་པའི་སྤྱི་བོར་དམ་པ་སངས་རྒྱས། དམ་པའི་སྤྱི་བོར་རྡོ་

རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ། དེའི་གཡས་སུ་འཇམ་དཔལ་དམར་པོ། གཡོན་དུ་ཨརྱ་དེ་བ། རྒྱབ་ཏུ་སུ་

ཀ་སིདྡྷི། མདུན་དུ་རྗེ་བཙུན་མ་སྒྲོལ་མ་དང་། དེ་རྣམས་ལོངས་སྐུའི་རྣམ་པ་ཅན་སྣང་ལ་

རང་བཞིན་མེད་པར་བཞུགས་ནས། བདག་ལ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཅིང་། སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་

དངོས་གྲུབ་སྩལ་ནས་ལུང་གི་རྗེས་སུ་གནང་བ་མང་པོ་མཛད། ང་ཡི་ཕྱོགས་བཞི་མཁའ་

འགྲོ་མ་དཀར་མོ་བཞིས་དུང་དཀར་བཞི་འབུད་པས། གླིང་བཞིར་ཐོས་པ་ཙམ་དུ་གྲག་གོ་

སྙམ་པ་བྱུང་ཙ་ན་མནལ་སངས་པར་འདུག །དེའི་ཕྱི་ཉིན་ཉི་མ་རྩེ་ཤར་བའི་དུས་སུ་སྲས་

ཆུང་བ་དང་། སྲས་མོ་གཉིས་ཡབ་ཀྱིས་བསྐྱལ་ཏེ་བྱུང་། དེ་ནས་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱིས་

རྟོགས་པའི་ཉམས་སྡུར་མཛད་ཅིང་སོ་སོར་སྨོན་ལམ་བཏབ་ནས་ཁམས་བཟང་གི་མགུར་

མ་རེ་རེ་མཛད་ནས། ཡབ་རྒྱ་གར་དུ་བྱོན། སྲས་གྲུབ་ཆེན་ལོ་བཅོ་ལྔ་ལོན་པ་དེས། ཡབ་ཀྱི་

ལུགས་ཀྱི་བདེ་མཆོག་དང་། མཚོ་སྐྱེས་དང་མི་འཁྲུགས་པའི་ཆོས་སྐོར་དང་། རྡོ་རྗེ་རྣམ་པར་

འཇོམས་པ་གསང་བའི་སྒྲུབ་ཐབས་དང་། རྟ་མགྲིན་ནག་པོའ་ིསྒྲུབ་ཐབས་རྣམས་ཤེས་སོ། །

སྲས་མོ་ལོ་བཅུ་ལོན་པ་དེས། རྗེ་བཙུན་མ་དམར་མོ་དང་། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཁ་སར་པ་ཎིའི་

སྒྲུབ་ཐབས་དང་། ཉི་ཁྲི་དང་། འབུམ་དང་། ཡིག་ཆེན་རྣམས་ཤེས། དེའི་ཚེ་གྲུབ་ཆེན་ལ་

ཞལ་གྱི་སྨྱོ་བརྒྱལ་གྱིས་ཟིན་པས་མ་ཅིག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བར་

བྱེད་པ། རིན་ཆེན་སྒྲོན་མེ་ཞེས་པའི་གདམས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་གནང་ནས། དུར་

ཁྲོད་གཅིག་ཏུ་ཞག་བདུན་ཉལ་བས། སྨྱོ་འབོག་གི་ནད་ཞི་ནས་རྟོགས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་

རྒྱུད་ལ་སྐྱེས། གདམས་པ་དེའི་སྐོར་ཐམས་ཅད་མ་ཅིག་གིས་གནང་ནས། སྲས་ཀྱི་ཐུགས་

སུ་ཆུད་པར་བྱས། དེ་ནས་དམ་པ་སངས་རྒྱས་ཟངས་རིར་སྤྱན་དྲངས་ཏེ། སྲས་རབ་ཏུ་བྱུང་

ནས། ཆོས་སྟོན་ཆེན་པོ་མཛད། དེ་ནས་མ་ཅིག་གིས་སྲས་ཀྱི་མིང་དེ་ངས་གདགས་

གསུངས་ཏེ། དམ་པས་དེ་ཅི་ལགས་གསུངས་པས། མ་ཅིག་གིས་ངས་གདགས་དགོས་

པའི་རྟེན་འབྲེལ་བྱུང་བས། ད་ཁོའ་ིཕ་དེ་ཐོད་པ་ཡིན། ཁོ་ལ་ཞལ་གྱིས་ཐེབ་པའི་ནད་

བསལ། དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་བླ་མ་ཁྱེད་ལྟ་བུ་དང་མཇལ་ནས་རབ་

ཏུ་བྱུང་བ་ཐོབ་པས། ཁོའ་ིབསམ་པ་ཐམས་ཅད་གྲུབ་ཡོད་པས། ད་ཁོ་ལ་ཐོད་སྨྱོན་བསམ་

གྲུབ་ཏུ་མིང་བཏགས་དང་། ངའི་ཆོས་རྒྱུད་འཛིན་པའང་ཁོ་ལ་འོང་བ་ཡོད་པ་དང་། ཁོ་སྣོད་

དང་ལྡན་པ་ཡིན། ངའི་རྨི་ལམ་དུ་ཌཱ་ཀི་མ་བཞིས་དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་བཞི་འབུད་པ་

གླིང་བཞིར་ཐོས་སྙམ་པ་ཙམ་བྱུང་བའི་ཕྱིའི་ཉིན་ཁོ་སླེབས་སོ་གསུངས་སོ། །

དེ་ནས་དམ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཐོད་སྨྱོན་བསམ་གྲུབ་ལ་ཐུགས་དམ་འཇམ་དཔལ་

གྱི་རྗེས་སུ་གནང་བ་མཛད་རྗེ་བཙུན་མ་ལྷ་ལྔ་དང་། སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་མོ་མ་ཧཱ་མ་ཡ་དང་། ལྷ་

ལྔའི་དབང་རྣམས་རྫོགས་པར་བསྐུར། བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ཟབ་ཆོས་དང་། གཞུང་གྲོལ་ཚོ་

དྲུག་གི་གདམས་པ་ལྷག་ལུས་མེད་པར་གནང་། མ་ཅིག་གི་བསྟན་པ་བཟུང་ནས་འགྲོ་བ་ལ་

ཕན་ཐོགས་པར་ལུང་བསྟན་མཛད། དམ་པ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་འབུལ་ནོམ་ཆེན་པོ་

བྱས་ཏེ། དམ་པ་ལ་སྟོད་དུ་བྱོན། དེ་ནས་ཐོད་སྨྱོན་བསམ་གྲུབ་དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་ལྷག་

པར་དད་ནས་ངའི་ཕ་ནི་དམ་པ་ཡིན་ཟེར་ཞིང་། ཉིན་ལན་གསུམ་མཚན་ལན་གསུམ་ལ་

དམ་པ་དང་མ་ཅིག་གཉིས་ལ་གསོལ་བ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བཏབ་པས། ཐམས་ཅད་ལ་ཕ་དམ་པ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཞེས་གྲགས་སོ། །སྲས་ཆེ་བ་གྲུབ་པ་ནི་ཨརྦ་མགོ་ཡག་བྱ་བའི་བཙན་དར་བ་གཅིག་གི་བུ་

མོ་ཆུང་མར་བླངས་ཏེ། ད་ལྟ་ཨརྦའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་ཅིང་ཆོས་ལ་མ་ཚུད་དོ། །དེ་ནས་མ་ཅིག་

གིས་ཐོད་སྨྱོན་སྐལ་ལྡན་དུ་གཟིགས་ནས། དང་པོ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྒོ་ནས། ཆོས་དབང་

སེམས་ལ་བསྐུར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་བཞི། ནམ་ནམ་མཁའ་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད།

འཕོ་བའི་གདམས་པ་ཞལ་ཤེས་དམར་ཁྲིད་དང་བཅས་པ་མ་ལུས་པར་གནང་། ཕྱོགས་

བཅུའི་སངས་རྒྱས་གནས་སུ་འགྱུར་བའི་སྐབས་སུ་དབང་བརྒྱ། མ་རྒྱུད་མཁའ་འགྲོ་གནས་

སུ་འགྱུར་བའི་དབང་བརྒྱ། གཏོར་མ་ལ་བརྟེན་པའི་དབང་བརྒྱ་དང་སུམ་བརྒྱ་རྫོགས་པར་

བསྐུར་ནས་སྨིན་པར་བྱས་ཤིང་། དེའི་བསྐྱེད་རིམ་ལ་བློ་སྦྱོང་དུ་བཅུག་པས་ཟླ་བ་བཞི་ནས་

བརྟན་པ་ཐོབ། དེ་ནས་རྫོགས་རིམ་ལ་སྦྱངས་པས། ཟླ་བ་གསུམ་ནས་དྲོད་ཚད་ཐོབ་སྟེ།

བསྐྱེད་རྫོགས་གཉིས་ལ་ནུས་པ་ཐོན། དེ་ནས་མ་ཅིག་གིས་ཆོས་ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་

གཅོད་ཀྱི་ཆོས་སྐོར་རྣམས་གནང་བས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཅོད་ལ་ནུས་པ་ཐོན་ཅིང་། ཐུགས་

སུ་ཆུད་པར་མཛད།

དེ་ནས་དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་ལ་བྱོན་པའི་དུས་སུ་མ་ཅིག་གིས་ད་ནི་སྒྲུབ་པ་ཞིག་བྱེད་

པའི་རྟེན་འབྲེལ་གཤམ་པོའ་ིགངས་ལ་ཡོད་གསུངས་ནས། ཐོད་སྨྱོན་བསམ་གྲུབ་གྲོགས་

གསུམ་དང་འགྲོགས་ནས་བཏང་བས། ཟླ་བ་གཅིག་རེད་པའི་ནངས་པར་ཐོ་རངས་ཁ་ལ་

མ་ཅིག་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་ནམ་མཁའ་ལ་གཤེགས་ཏེ། ཉི་མ་རྩེ་ཤར་ཙ་གཤམ་པོའ་ིགངས་ལ་

བྱོན་ནས། ཚོགས་འཁོར་ཆེན་པོ་བཤམས་ཏེ། ཉི་མ་དྲོས་ཙ་སྲས་སླེབས་སོ། །ཁྱོད་བཞི་

ཐང་མ་ཆད་དམ་བྱས་པས། ངེད་མ་ཆད་ལགས། མ་ཅིག་བྱོན་པས་ཐུགས་ལ་བཏགས་སོ་

ཟེར་སྐད། དེ་ནས་མ་ཅིག་གིས་སྲས་ལ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བྱིན་དབང་ཆེན་མོ་དང་། རིགས་

ལྔའི་དབང་མོ་ཆེ་དང་། ཕག་མོ་གསང་སྒྲུབ་ལྷ་ལྔའི་དབང་རྣམས་རྫོགས་པར་བསྐུར། སྙན་

བརྒྱུད་ཀྱི་ཁུངས་རྣམས་བཀྲོལ་ནས་གདམས་པ་རྣམས་མ་ལུས་པར་གནང་། ཞག་བདུན་

བཞུགས་ནས་གནས་དང་ཕུག་པ་ལ་བྱིན་ཕབ་ཅིང་། བྱིན་གྱིས་བརླབ་པར་མཛད། དཔའ་

བོ་དང་། དཔའ་མོ་དང་། མཁའ་འགྲོ་མ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འདུས། སྲས་ཀྱིས་མ་ཅིག་རྡོ་རྗེ་

ཕག་མོ་དངོས་ལ་ཞལ་གཟིགས། མེ་ཏོག་གི་ཆར་དང་། འཇའ་འོད་དང་། རོལ་མོའ་ིསྒྲ་ལ་

སོགས་པ་ངོ་མཚར་བའི་ལྟས་མང་དུ་བྱུང་། གཞི་བདག་གཤམ་པོ་ལ་བཀའ་བསྒོ་མཛད་དེ།

སྲས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་ལ་བར་ཆད་མི་བྱེད་པར་བསྒྲུབ་པའི་གྲོགས་བྱེད་པར་དམ་བཅས།

པདྨའི་རིགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་དྲི་མེད་མ་བྱ་བ་ལ། སྲས་ལ་འཚོ་བ་སྦྱོར་བའི་ཡོན་བདག་

གྱིས་གསུངས་ནས། བཀའ་གནང་སྟེ། མཁའ་འགྲོ་མས་ཡོན་བདག་བྱེད་པར་ཁས་

བླངས་སོ། །

དེ་ནས་སྲས་ལ་ལོ་བཅུ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་སྐྱོངས་ལ། ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་

ཐམས་ཅད་ལྷའི་ཕོ་བྲང་དུ་གྱུར་ཅིང་། དག་སྣང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ལ་བློ་སྦྱང་ཞིང་

བརྟན་པ་འཐོབ་པར་གྱིས་དང་། དེ་ཚེ་འཚོ་བ་སྦྱོར་བའི་ཡོན་བདག་འདིར་ཡོད་གསུངས་

ནས། སྲས་བྲག་ནང་དུ་བྱོན་ཏེ་རྩྭ་བཏིངས་པ་ལུས་རྣམ་སྣང་གི་ཆོས་བདུན་དང་ལྡན་པར་

བཞུགས་ནས། བྲག་ཕུག་གི་སྒོ་ལ་བྲག་གིས་བཅད་དེ་སུས་ཀྱང་མི་མཐོང་བར་བྱས་ནས། མ་

ཅིག་གི་མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས་དང་བཅས་ནམ་མཁའ་ལ་གཤེགས་ཏེ་ཟངས་རིར་བྱོན་ནོ། །དེ་

ནས་ཟླ་བ་གསུམ་རེད་ཙ་ཐོད་སྨྱོན་ལ་བཀྲེས་པའམ། སྐོམ་པ་འདྲ་བའི་སྣང་བ་ཞིག་བྱུང་

བས། མས་འཚོ་བ་སྦྱོར་བའི་ཡོན་བདག་ཅིག་ཡོད་གསུངས་པ་མི་སྣང་སྟེ། གནས་འདི་མ་

ཅིག་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་གནས་ཡིན་པས། དེར་ང་ཡང་མའི་བྱིན་རླབས་ལ་

འཇུག་པའི་གནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཟས་ལ་བརྟེན་པས་ཆོག་པས། ལྟོགས་ནས་འཆི་ནི་མི་

འོང་སྙམ་ཙ། དར་ཅིག་ཉི་མའི་སྲབ་མདའ་ཤར་བ་འདྲ་བ་ཞིག་བྱུང་བའི་རྒྱུད་ལ་བུད་མེད་

དམར་མོ་གཟི་བརྗིད་དང་ལྡན་པ་གཅིག་གིས་བདུད་རྩི་ཡིན་ཟེར་བས་ཞལ་ལུ་གང་བཟུང་

བ་ཞིག་བྱུང་ནས་སྒྲུབ་པ་པོ་འདི་གསོལ་ལ་སྒྲུབ་པ་མཐར་སྐྱོལ་ཅིག་གསུངས། བདུད་རྩི་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གསོལ་བས་རོ་མཆོག་བརྒྱ་དང་ལྡན་ཞིང་ལུས་སེམས་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ཆེན་པོས་རྒྱས་ཏེ།

འཇིག་རྟེན་གྱི་ཟས་ལ་སྲེད་པ་མི་སྐྱེ་བར་ཐལ་ལོ། །དེ་ནས་འདི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་

ཞིག་ཡིན་ནམ་སྙམ་ནས་སྒྲུབ་པའི་དྲོད་རྟགས་ཚད་ཅིག་བཤད་ན་སྙམ་ཙ། མཁའ་འགྲོ་མ་

དེས། ང་ལ་མ་ཅིག་གིས་ཁྱོད་ལ་འཚོ་བ་སྦྱོར་བ་དེ་ཡིན། ང་ཁྱོད་ཀྱི་སློབ་དཔོན་ནི་མ་ཡིན་

པས། སྒྲུབ་པའི་དྲོད་རྟགས་ང་ལ་མ་བཤད། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཏེར་དུ་སྦོས། ཁྱེད་ལ་ད་དུང་

ཁུ་འཕྲིག་སྣང་བས། ལྟ་རྟོག་སེམས་ལ་གྱིས། དམར་ཐག་རིག་པ་ལ་ཆོད། ལྟ་སྤྱོད་ཟུང་

འཇུག་ཏུ་དྲིལ། དུ་མ་རོ་གཅིག་ཏུ་སྲེས་ཟེར་ནས་མི་སྣང་བར་སྐད།

དེ་ནས་ཟླ་བ་གསུམ་གསུམ་ནས་འཚོ་བ་ཐེབ་རེ་བྱུང་། ལོ་ལྔ་ནས་མ་ཅིག་གིས་སྔར་

རྒྱུས་ཡོད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཞིག་བཏང་ནས། ཐོད་སྨྱོན་ཨེ་མཆིས་ལྟོས་གསུངས་ཏེ། རྣལ་

འབྱོར་པས་བྲག་ཕུག་གི་སྒོ་ནས་ཐོད་སྨྱོན་བྱས་པས། ཨ་ཨ་ཟེར་བ་གྲགས་སོ། །ཁྱོད་མ་

འཁྱགས་མ་ལྟོགས་སམ། མ་ཟུག་པ་མ་བྱུང་ངམ། ང་མས་ལྟ་རུ་བཏང་བ་ཡིན་བྱས་པས།

ཐོད་སྨྱོན་ན་རེ། ཁྱོད་འོ་མ་བརྒྱལ་ལགས་སམ། མ་སྐུ་ཁམས་བཟང་པོར་བཞུགས་པས་རེ་

དགའ་མོད། ངས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཟས་ཟ་བ། ད་ནི་ཟས་ཀྱི་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བས། ང་ཅི་

ལ་ལྟོགས། གཏུམ་མོ་གོས་སུ་གྱོན་པས་གོས་ཀྱི་སྲེད་པ་དང་། སྣང་བ་གྲོགས་སུ་ཤར་བས་

གྲོགས་ཀྱི་སྲེད་པ་དང་བྲལ། བལྟས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཞིང་ཁམས་མཐོང་བས།

ཡུལ་ཁམས་གཞན་གྱི་སྲེད་པ་དང་བྲལ་ནས་ཐལ་ལོ་ཟེར་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་ཕྱིར་ལོག་སྟེ་

མ་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཞུས་པས། མ་ཡང་མཉེས་ནས། ཁོ་ལ་དེ་ཙམ་གྱི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད་གསུངས།

མ་ཅིག་གི་གདུལ་བྱ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་སྟེ། མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་བླ་མ་

གདུགས་ཐོགས་པ་མན་ཆད་དགེ་བཤེས་གྲྭ་པ་དང་། མིའི་རྒྱལ་པོ་དཔོན་པོ་བློན་པོ་བཙུན་

མོ་ཧོར་འདྲ་བཙུན་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་ཕོ་མོ་དང་མཛེ་སྤྲང་ཡན་ཆད་དང་། བཟང་དགུའི་

གཏུགས་ས། ངན་དགུའི་བརྟེན་གནས་བྱེད་ཅིང་། དེ་ལྟ་བུའི་འཁོར་བཟང་ངན་ལྔ་སྟོང་

ཙམ་རྒྱུན་དུ་འཁོར་བ་ཡོད་ཅིང་། བལ་པོའ་ིཡུལ་ནས་མཇལ་བ་མང་པོ་འོངས་པས་སྐུ་

བསོད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྙན་པ་ཆེན་པོ་རྒྱ་གར་དུ་ཡང་གྲགས་སོ། །དེ་ནས་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་

དུ་པཎྜི་ཏ་རྣམས་འདུས་ནས། ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་འདི་ཡིན་པ་ལ། འདིར་མ་གྲགས་པའི་

ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཅོད་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྲོལ་བཏོད་ནས། བལ་བོ་ཕན་ཆོད་ཐམས་ཅད་ཆོས་

ལ་དབང་བསྒྱུར་ནས། བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞིའི་ནད་དང་། སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུའི་གདོན་གྱིས་མི་

ཚུགས་པའི་གཅོད་ཟེར་བའི་ཆོས་འཆད་པ་པོ་ཡུམ་གྱི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་ཟེར་བའི་བུད་མེད་མིག་

གསུམ་ཡོད་པ་གཅིག་གིས་བྱེད་དོ་ཟེར་བར་གྲགས་པ། ཡང་ན་ཡུམ་གྱི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ངེས།

ཡང་ན་བདུད་དང་རྒྱལ་བསེན་གྱི་སྤྲུལ་པ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་འདི་འདུལ་བ་ཡང་དཀའ་

ཞིང་། འདུལ་བའི་གཉེན་པོ་གང་དགོས་པ་ཡང་ཤེས་དཀའ་བས། བུད་མེད་དེས་བོད་

བསྣུབས་ནས། རྒྱ་གར་ཡང་བསྣུབས་པར་གདའ་བས། བུད་མེད་དེ་རྩད་གཅད་པ་ལ་འགྲོ་

ཐང་ཟེར་ནས་ཐམས་ཅད་གྲོས་མཐུན་ནས། སུ་ཐོད་ཐོད་སོང་བས་བུད་མེད་མཐུ་ཆེན་རྩར་

སླེབས་ན། ཕྱིར་ལོག་ཏུ་མི་སྟེར་བ་འོང་བས་ནུས་པ་ཆེ་ལ་མཁས་ཤིང་གྲུབ་པ་བརྙེས་པ་

འགྲོ་དགོས་ཟེར་ཏེ། དེ་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་རྣལ་འབྱོར་པ་གསུམ་ཁྲ་ཧོར་བས་གོང་སྲོང་འགྲིམ་

པ་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར་ཏེ་འོང་བས། ཕྱི་ཉིན་ཉི་མ་རྩེ་དྲོས་ཙ། མཁར་དམར་གྱི་བླ་

དབྱེར་ཕྱིན་པ། མའི་གསོལ་ཇ་བ་བསོད་ནམས་རྒྱན་གྱིས་མཐོང་ནས། རང་རེའི་བླ་དབྱེའི་

སྟེང་དུ་མི་ཤ་སྔོ་ལ་མིག་ཟབ་པ་ཧུར་ཧུར་བ་གསུམ་གྱིས་དར་ནག་པོའ་ིསྟོད་གཡོགས་བྱས་

པ་གསུམ་འདུག །རང་རེའི་ཡུལ་ཁམས་ཀྱི་མི་མ་རེད། བལ་བོ་པ་ཡིན་ནམ་མ་ཅིག་ལགས་

ཞུས་པས། མ་ཅིག་གིས་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་རྐང་མགྱོགས་པ་ཡིན། གདན་བཟང་པོ་ཤོམས་

གསུངས་ནས། གདན་སུམ་བརྩེགས་བཏིངས་ཏེ། ལག་བརྡ་གྱིས་ལ་ནང་དུ་གདན་དྲོངས་

གསུངས་ནས། ལག་བརྡ་བྱས་པས་ཨ་ཙ་ར་གསུམ་ནང་དུ་བྱོན་ནས་གདན་ལ་བཞུགས་

པ་ལ། མ་ཅིག་གིས་རྒྱ་སྐད་ཀྱིས་ཁམས་བཟང་བྱས་པས། ཨ་ཙ་རས་ཀྱང་དེའི་ལན་བྱས།

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དེ་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་མ་ཅིག་གིས་རྒྱ་སྐད་དུ་དྲིས་པས། དྲི་བ་རྣམས་ལ་ལན་

བཏབ་པ་དང་། ཁྱོད་ཀྱིས་རྒྱ་སྐད་ཤེས་པ་ཅི་ཡིན་ཟེར་ཏེ། མ་ཅིག་གིས་ང་རྒྱ་གར་དུ་ལན་

མང་པོ་སྐྱེས་པས་རྒྱ་སྐད་ཤེས་པ་ཡིན་བྱས་པས། ཨ་ཙ་རས་ཁྱོད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དྲན་པ་ཡིན་

ནམ་བྱས་པས། ངས་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ད་ལྟ་དང་གསུམ་དྲན་བྱས་པས། ཨ་ཙ་རས་ད་ལྟ་ཁྱོད་

ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ཤོད་ཟེར་བ་ལ། མ་ཅིག་གི་ཐུགས་དགོངས་ལ་ཨ་ཙ་ར་འདི་གསུམ་དང་རྒྱ་སྐད་

དུ་གཏམ་པས་ངའི་བུ་སློབ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་གོ། ལར་ཡང་རྒྱ་གར་བའི་རྩོད་པ་འདི་

གསུམ་ཕྱིན་པ་དང་། བོད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཚོར་བའི་སྐྱེ་བ་བཤད་པ་དང་། ཚིག་གི་ཐ་སྙད་

རྒྱ་བལ་པོ། བོད་གསུམ་ལ་རྩོད་པ་ཞིག་བྱེད་དགོངས་ནས། ཨ་ཙ་ར་གསུམ་ལ་བྲང་ཁང་ཕྱེ་

ནས་བཞག །མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ཚུན་ཆད་ལ་རྐང་མགྱོགས་པ་སོ་སོར་བཏང་ནས་

མ་ཅིག་ལ་རྒྱ་གར་ནས་རྩོད་པ་པ་ཕྱིན་ནས། ཆོས་ཀྱི་རྩོད་པ་བྱེད་པ་དང་། མ་ཅིག་གིས་སྐྱེ་

བ་བཤད་རྒྱུ་ཡིན་པས། དེར་འོང་མི་གང་ཡོད་ཀྱིས་ཟླ་བ་གཅིག་གི་ཆས་ཀ་དང་བཅས་ཤོག་

ཅིག་བསྒྲགས་པས། མི་ཕོ་མོ་འབུམ་ཚོ་ལྔ་དང་། ལྔ་བརྒྱ་དང་། བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་ཙམ་

འདུས། དེའི་ནང་དུ་རྒྱ་གར་ནས་བྱོན་པའི་ལོ་ཙཱ་བ་མཁས་པ་བཞི་འདུག་གོ། །

དེ་ནས་མ་ཅིག་གིས་ཚོགས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་བྱས་ཏེ། རྒྱུ་རྫས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་

གཏོང་སྒོ་བྱས། དགེ་བཤེས་དགེ་འདུན་པ་ཁྲི་ཚོ་བདུན་ཙམ་བཞུགས། དེ་ནས་ལོ་ཙཱ་བས་

བསྒྱུར་ཏེ། ཨ་ཙ་ར་གསུམ་དང་། མ་ཅིག་ཆོས་ཀྱི་བགྲོ་གླེང་ཆོས་གང་ལ་བྱས་ཀྱང་མ་ཅིག་

ལ་གླགས་མ་རྙེད་དེ། ཨ་ཙ་ར་གསུམ་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྒྱ་གར་ནས་དར་བ་ལ། བོད་

ལ་ཆོས་མེད་དོ་ཟེར་རོ། །མ་ཅིག་གིས་དེ་ཁྱེད་བདེན། རྒྱ་གར་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་

དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཡིན་པས། སངས་རྒྱས་གང་བྱུང་བའི་དུས་སུ་ཆོས་

གང་དར་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ཤོད་དང་གསུངས་པ་ལ། ཨ་ཙ་ར་གསུམ་གྱིས་

སངས་རྒྱས་གང་བྱུང་ནས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གང་བསྐོར་ནས་གདུལ་བྱ་སྐྱོང་བའི་ཚུལ་

ཐམས་ཅད་ངས་མི་ཤེས་པས། ཁྱོད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་གང་བྱུང་ནས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གང་

བསྐོར་བ་ཐམས་ཅད་ཤེས་ན་ཤོད་ཟེར་བ་ལ། ལོ་ཙཱ་བ་བཞི་ཀས་བསྒྱུར་མ་ལྕོགས་ལ། མ་

ཅིག་གིས་ཉི་མ་བདུན་ལ་གསུངས། དེ་ནས་ཨ་ཙ་ར་གསུམ་གྱིས། ད་ཁྱོད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དྲན་

ཟེར་བ་དང་། ཁྱོད་རང་གི་ཆོས་འདིའི་རྒྱུ་མཚན་རྣམས་ཀྱང་ཤོད་ཟེར་བས། མ་ཅིག་གི་

ཞལ་ནས། འོ་འདིར་འཚོགས་པའི་ཁྲོམ་པ་རྣམས་གསོན་དང་། རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ང་དང་

ངའི་ཆོས་ལུགས་རྣམས་ལ་ཡིད་མ་ཆེས་ནས། ཨ་ཙ་ར་གསུམ་བཏང་ནས། ངའི་ཉམས་

ལེན་པར་འོངས་པར་འདུག་པས། ང་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཡིན་ཚུལ་དང་། སྐྱེ་བ་དྲན་ན་ཤོད་ཟེར་

བས། ངའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་རྣམས་མ་བཤད་ན། རྒྱ་གར་བ་ཨ་ཀྱང་ཡང་ཆེ་སྟེ། ཁྱེད་ངའི་

གྲྭ་སློབ་དང་། འདིར་འཚོགས་པ་རྣམས་དང་། བོད་གངས་ཅན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ངའི་

གདམས་པ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པ་འོང་བ་དང་། སྐྱེ་བ་མ་བཤད་ན། ང་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པ་ཞིག་

འོང་བ་ཡིན་པས་ཐམས་ཅད་ཉོན་ཅིག་གསུངས་ནས། དང་པོ་ཐུབ་པ་ཆེན་པོའ་ིབཀའ་རྒྱས་

འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་གཟིགས་རྟོགས་མཛད་ནས། བཀའ་ཐོག་ཏུ་གྲོལ་བའི་

ཚུལ་གྱིས་བཀའ་ལ་བརྟེན་ནས་བཀའ་ཚོམ་ཆེན་མོ་བརྩམས་པས། བཀའ་ཚོམ་ཆེན་མོའ་ི

སྐོར་རྣམས་མ་ལུས་པར་བཤད།

དེ་ནས་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་པའི་མྱོང་ཆོས་ཐམས་ཅད་བཤད། དེ་ནས་བླ་མ་ལ་ཞུས་

པའི་ཆོས་རྣམས་བརྒྱུད་ཚུལ་དང་བཅས་པ་དང་། སྒྲོལ་མ་ལ་སོགས་པའི་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་

རྣམས་ཀྱིས་གནང་བའི་ཆོས་དང་ལུང་བསྟན་མཛད་ཚུལ་དེ་རྣམས་ཐོ་རེ་ཙམ་ཞིག་བཤད།

དེ་ནས་སྐྱེ་བ་ནི་རྗེ་བཙུན་མ་སྒྲོལ་མས་ཐུགས་བསྐྱེད་ནས། ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་ཀ་ནས་

སྤྲུལ་ནས། རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ་ནས་བཟུང་སྟེ། ད་ལྟ་ལབ་སྒྲོན་གྱི་བར་དུ་སྐྱེ་བ་

བརྒྱ་དང་བདུན་བཞེས་པའི་ཚུལ་རྣམས་དང་། སྐྱེ་བ་འདིའི་སྔོན་དུ་རྒྱ་གར་དུ་འཁྲུངས་པའི་

པཎྜི་ཏ་སྨོན་ལམ་གྲུབ་ཅེས་བྱ་བར་སྐྱེ་བ་བཞེས་པ། པོ་ཏ་རིའི་བྲག་ཕུག་བྷ་དྲ་ཞེས་པ་རྗེ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བཙུན་མ་སྒྲོལ་མས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་ཕུག་པར། ངའི་ལུས་དེ་ད་ལྟ་བཀྲག་མདངས་

མ་ཉམས་པ་གཞོན་ཤ་རྒྱས་པའི་ལང་ཚོ་དང་ལྡན་པ། ད་ལྟར་ཡང་ཡོད་པ་དེ་ཙན་དན་

དཀར་པོའ་ིམེ་སྦར་ན་དྲི་བཟང་གིས་ཡུལ་ཁམས་ཁྱབ་པ་དང་། རོལ་མོའ་ིསྒྲ་དང་། རིན་པོ་

ཆེའི་རྒྱུ་ལས་གྲུབ་པའི་གདུགས་ལ་སོགས་པའི་མཆོད་རྫས་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། མེ་ཏོག་ཁ་

དོག་སྣ་ཚོགས་པའི་ཆར་ཆེན་པོ་འབབ་ཅིང་། འཇའ་དང་འོད་ཀྱིས་གང་བ་ལ་སོགས་པའི་

ལྟས་དུ་མ་འབྱུང་ཞིང་། ཁྱད་པར་ངོ་མཚར་བའི་རྟེན་འདྲ་འོང་ངོ་། །མགོ་བོ་དུང་ཁང་དེ་ལ་

རྣམ་སྣང་གིས་གཙོ་བྱས་པའི་རིགས་ལྔ་ལ་སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ་ལ་སོགས་པའི་ལྷ་མོ་ལྔ་ཁ་

སྦྱོར་དུ་འཁྲིལ་ནས་བཞེངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འབུར་དུ་བཏོད་ནས་བྱོན། སྒལ་ཚིགས་རེ་རེ་

ལ་རྣམ་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན་རེ་རེ། སོ་རྣམས་ལ་དུང་གཡས་འཁྱིལ་རེ་རེ། མན་ཁ་ལ་ཨ་དཀར་

པོ་རེ་རེ་རང་ཆས་སུ་བྱོན། ཨན་ཅན་དང་པོ་ལ་ཡུམ་ཆེན་མོ། སྐེ་ཚིགས་རིགས་གསུམ་

མགོན་པོ། དཔལ་གཉསི ་ལ་སྒྲལོ ་མ་དཀར་ལྗང་། སྙངི ་ལ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ། བྲང་ག་ིདཀྱལི ་དུ་རྡ་ོ

རྗེ་འཆང་། དེ་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་དང་རུས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་རིང་བསྲེལ་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་པ་

གྲངས་ལས་འདས་པ་དང་། གདུང་ཤ་རིལ་རིལ་སྲན་ཆེན་ཙམ་མ་གྷ་དྷའི་བྲེ་གང་འབྱོན་པ་

ཡོད་པས། དེ་རྣམས་ལྷག་ཆད་མེད་པར་ཇི་ལྟར་བཤད་པ་བཞིན་མ་བྱུང་ན། ངས་བཤད་པ་

ཐམས་ཅད་རྫུན་པ་ཡིན་པས། ཁྱེད་པཎྜི་ཏ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ངའི་གདམས་པ་དེ་རྣམས་

ལེགས་པར་རྩད་གཅོད་མཛོད་དང་། རྟགས་ཤིག་སྟོན་པ་འོང་བ་ཡོད། ད་ངས་ཀྱང་འགྲོ་

དོན་ཕྱེད་ཙམ་རྫོགས། ལོ་ཡང་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཉིས་ལ་ཕྱིན། ལོ་དགུ་བཅུ་གོ་དགུ་ནས་ལན་

ཅིག་འོག་མིན་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་འཕོ་བའི་ཚུལ་སྟོན་ནོ་གསུངས། དེ་ནས་དེར་འཚོགས་པ་

ཐམས་ཅད་མ་ཅིག་དང་། མིའི་ཆོས་དང་། སྐྱེས་རབས་དང་གླེང་གཞིའི་རྒྱུས་གཏམ་ཐམས་

ཅད་ལ་ཡིད་ཆེས་ཤིང་ཐེ་ཚོམ་བསལ། སྒྲོ་འདོགས་ལེགས་པར་ཆོད་ཅིང་། དམ་པ་སངས་

རྒྱས་དེར་འབྱོན་པ་ལ་ཞུ་བ་བྱས་ནས། དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཁྱེད་བོད་གངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱི་

དོན་དུ་རྐང་མགྱོགས་པ་འདི་གསུམ་དང་སྟབས་གཅིག་ཏུ་རྒྱ་གར་དུ་བྱོན་འཚལ། མ་ཅིག་

གི་སྐྱེ་བ་སྔ་མའི་གདུང་སྦྱངས་ནས་རྟེན་ངོ་མཚར་བ་རྣམས་འབྱོན་གསུངས་པའི་རྟེན་ངོ་

མཚར་བ་ཞིག་འདིར་གདན་དྲོངས་ལ་ཐུགས་ལ་འདོགས་པར་ཞུས་པས། དེ་འདྲ་བྱའི་

གསུངས་ནས། དམ་པ་དང་རྐང་མགྱོགས་པ་གསུམ་རྒྱ་གར་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པར་བྱོན།

ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་སོ་སོར་ཞིག་གོ། །

དེ་ནས་དམ་པ་དང་རྐང་མགྱོགས་པས། རྒྱ་གར་བ་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་

བསྡུས་ནས། མ་ཅིག་གིས་གསུངས་པ་རྣམས་ལྷག་ལུས་མེད་པར་ཞུས། དེ་ནས་ཚོགས་པ་

རྣམས་ཀྱིས་འདིའི་གདམས་པ་རྣམས་རྩད་ལེགས་པར་གཅད་དགོས་པས། པོ་ཏ་རིར་ལྟད་

མོ་བྱེད་དགོས་ཟེར་བས། པཎྜི་ཏ་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་ཏ་རིར་བྱོན་པས། མ་ཅིག་གིས་

གསུངས་པ་བཞིན་གདུང་མ་ཉམས་པར་འདུག་པ་སྦྱངས་པས། མ་ཅིག་གིས་གསུངས་པའི་

རྟེན་རྣམས་བྱོན་པས་རྒྱ་གར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། མ་ཅིག་འདི་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིསྐྱེ་བ་ཡིན་

པར་ངེས་ཟེར་ཞིང་ཡིད་ཆེས་ནས། སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་ཅིང་མ་ཅིག་འདིར་གདན་དྲང་དགོས།

བོད་མཐའ་འཁོབ་ལ་སྣོད་མེད་པས། མ་ཅིག་སྐུ་ཡལ་དུ་འགྲོ་བར་གདའ་གཏམ་སྐད། དེ་

ནས་རྟེན་རྣམས་དད་པའི་རྟེན་དུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆ་བགོས། དབུའི་རིགས་ལྔའི་འཁྲིལ་སྦྱོར་

དེ་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་བཞུགས། ཐུགས་ཀྱི་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དེ་དམ་པས་བོད་ཡུལ་དུ་གདན་དྲངས་ཏེ།

དམ་པ་དང་རྐང་མགྱོགས་པ་གསུམ་དང་བཞི་སྟེ། ཟངས་རིར་མའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་ཕྱག་

འཚལ་ཏེ་པུས་མོ་བཙུགས་བསྐོར་བ་བྱས། མཆོད་པ་ཕུལ་ནས། རྐང་མགྱོགས་པ་གསུམ་

གྱིས། མ་ཅིག་ཁྱེད་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ངོ་མཚར་ཆེ། ཞལ་ནས་ཇི་ལྟར་

གསུངས་པ་རྣམས་ལ་ནོར་འཁྲུལ་དང་ལྷག་ཆད་ཚིག་གཅིག་ཀྱང་མེད་པར་སྣང་། ཐུགས་

ཀྱི་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དེ་འདིར་གདན་དྲངས་པ་ཡོད་ཞུས་ཤིང་། མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་

འཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་དམ་པས་བྱིན་རླབས་བྱས་ནས། ངས་ཐུགས་དམ་གྱི་རྟེན་བྱེད་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གསུངས་ནས་ལ་སྟོད་དུ་གདན་དྲངས་སོ། །རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱིས་མ་ཅིག་ལ་དད་པ་རྩོད་མེད་

དུ་ཆུད་ཅིང་། སྒྲོ་སྐུར་གཤེ་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྙེམས་ཐག་ཆོད་ནས། མ་

ཅིག་ལ་འདུད་པར་བྱུང་ནས་དམ་ཆོས་བདུད་ཀྱི་གཅོད་ཡུལ་རྒྱ་བོད་གཉིས་ལ་གྲགས་ཤིང་

དར་བར་བྱུང་།

དེ་ནས་རྒྱ་གར་བས་མ་ཅིག་གདན་དྲངས་ཤིང་རྒྱ་གར་དུ་འབྱོན་དགོས་ཞུས་པ་ལ།

མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། ང་རྒྱ་གར་ན་འགྲོ་བའི་དོན་ཆུང་། ངའི་གདུལ་བྱའི་སྐལ་བ་ལ་བོད་

འདུལ་དགོས་པའི་དུས་ད་ལྟར་གྱི་སྐབས་འདི་ཡིན་པས། རྒྱ་གར་དུ་ལུས་ཐོག་འདི་ལ་མི་

ཕྱིན་པར་ཡོད་པས། ཁྱེད་རྒྱ་གར་བ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་

གནས་ཡིན་པ་ལ། ཆོས་རྒྱ་གར་ནས་བོད་དུ་འོངས་ནས་དར་བར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་པས།

བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་གར་དུ་ད་སྔ་ཕན་ཆད་ལ་ཡོད་མ་མྱོང་བ་ཡིན་མོད་ཀྱང་། ང་སྐྱེ་བ་མང་པོ་ལ་

རྒྱ་གར་དུ་སྐྱེས་པས་ཁྱེད་རྒྱ་གར་བ་དང་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་མང་རབས་ཡོད། ད་ལྟ་ང་བོད་

དུ་སྐྱེས་པས་ཁྱེད་རྒྱ་གར་དུ་མ་གྲགས་པའི་དམ་ཆོས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཅོད་བྱ་བ་སྟོན་པ་

ཡིན་པས། སྤྲང་མོ་ངའི་ཆོས་ལུགས་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་སུ་གྲགས་པའི་གཅོད་ཡུལ་

འདི་ཁྱེད་རྒྱ་གར་བ་ལ་ཡང་གཟིགས་ཕུལ་ཞིག་བྱེད་དགོས་གསུངས་ནས། མ་ཅིག་གི་

ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་པའི་ཆོས་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་རྒྱ་གར་དུ་བསྐུར་བ་ལ། དེ་ཡང་མ་ཅིག་

གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱི་བཀའ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་ལ་གཟིགས་རྟོགས་

མཛད་པས། བདུད་ཀྱི་ལེའུའི་སྐབས་སུ་གཟིགས་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བར་

གང་ལ་ཆགས་ན་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་དང་། གཟུགས་ནི་

དཀར་པོ་སེར་པོ། དམར་པོ། སྔོན་པོ། ལྗང་ཁུ། ལེབ་རྒན་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་ལ་

སོགས་པ་དང་། གཟུགས་གང་ནས་ཀྱང་འོང་བ་མེད། གང་དུ་ཡང་འགྲོ་བ་མེད། གར་ཡང་

གནས་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་ནས།

ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལེགས་པར་

གཟིགས་ནས་གྲོལ་བའི་ཚུལ་མཛད་དེ། བདུད་བཞི་རང་སར་གཅོད་པའི་ཉམས་ཁྱད་པར་

ཅན་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་མྱོང་ཆོས་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པ་མ་ཅིག་གིས་མཛད་པའི་གཅོད་ཀྱི་བཀའ་

ཚོམ་ཆེན་མོ། ཡང་ཚོམ་ཆེན་མོ། ཉིང་ཚོམ་ལེའུ་ལག །གནད་ཐེམས། ཁོང་རྒོལ། གསང་

བ་བརྡ་ཆོས་ལ་བཟླ་སྐོར་གསུམ་གཞི་ལམ་དུ་སློང་བ། ཁྱད་པར་གྱི་གདམས་ངག་དང་བཅུ།

རྒྱ་གར་དུ་བསྐུར་བས། རྒྱ་གར་བ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ལ་ཡིད་ཆེས་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་

ཉམས་སུ་བླངས་ཏེ། བོད་ཆོས་རྒྱ་ལ་དར་བར་བྱས་སོ། །

དེ་ཡང་མ་ཅིག་གི་ཐུགས་ལས་འཁྲུངས་པའི་མྱོང་ཆོས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ནི། མ་ཅིག་རང་

ཉིད་ནས་བཟུང་སྟེ། སྲས་པོ་སྲས་མོ། རིགས་རྒྱུད་དང་ཆོས་རྒྱུད་འཛིན་པ་བརྒྱ་དང་བཅུ་

དྲུག་ལ་སོགས་པ་མན་ཆད་དུ་བརྒྱུད་པ་ཡང་ཡོད་ལ། མ་ཅིག་ཡན་ཆད་ལ་བརྒྱུད་པ་

མེད་དོ། །བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྱི་མན་དག་གི་རྒྱུད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ། འཇམ་

དཔལ་སྨྲ་བའི་སེངྒེ། ཀླུ་སྒྲུབ་སྲས་པོ། ཨཱརྱ་དེ་བ༑ བྲམ་ཟེ་ཨཱརྱ་དེ་བ། དམ་པ་རྒྱ་གར། སྐྱོ་

ཤཱཀྱ་སེངྒེ། བསོད་ནམས་བླ་མ་དང་ཁུ་དབོན་གཉིས། མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་མ་ལ་བརྒྱུད་པ་

ལ་ནི། ཐབས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ཟེར་རོ། །ཡུམ་ཆེན་མོ། སྒྲོལ་མ། སུ་ཀ་སུདྡྷི། བྲམ་ཟེ་ཨཱརྱ་

དེ་བ། དམ་པ་བསོད་ནམས་བླ་མ། མ་ཅིག་ནས་བརྒྱུད་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ཟེར།

ཡང་ཡུམ་ཆེན་མོ། ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ། སྒྲོལ་མ། སྨྲ་བའི་སེངྒེ། ཨཱརྱ་དེ་བ། བྲམ་ཟེ་ཨཱརྱ་དེ་བ་

གཉསི ་མན་ཆད་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་ལ་གཉསི ་མདེ ་ཟུང་འཇུག་ག་ིབརྒྱུད་པ་ཟརེ ་ཏ།ེ ད་ེགསུམ་ག་

ནི་བཀའ་བརྒྱུད་ཡིན་ནོ། །གསང་སྔགས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ནི། རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ། རྗེ་བཙུན་

སྒྲོལ་མ། སྒྲོལ་མས་མ་ཅིག་ལ་གནང་། མ་ཅིག་གིས་གསང་སྔགས་བཀའ་བརྒྱུད་གནས་འགྱུར་ཡང་

ཐིག་མེ་ལོང་ཨུ་དུམ་ཝ་ར་དང་། དུག་ལྔ་ཀླུ་འདུལ་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་གནས་འགྱུར་དང་། ཐུགས་

བཅུད་མ་རིག་མ་བརྒྱུད་མཁའ་འགྲོ་གནས་འགྱུར་གྱི་དབང་བརྒྱ་མུན་སེལ་དང་གསུམ་ལ། མ་རིག་མུན་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སེལ་ལ་བསྐྱེད་རིམ་རིན་པོ་ཆེའི་ལྗོན་ཤིང་དང་། རྫོགས་རིམ་རྡོ་རྗེའི་ཕྲ་ཐིག་ཡང་ཐིག་མེ་

ལོང་སྐོར་གསུམ་བརྩམས། དུག་ལྔ་ཀླུ་འདུལ་ལ་བསྐྱེད་རིམ་ཡེ་ཤེས་སྒྲོན་མེ་དང་། རྫོགས་

རིམ་གསལ་བྱེད་རིམ་གསུམ་ཟབ་ལམ་མཐར་ཕྱིན་བརྩམས། ཨུ་དུམ་ཝ་ར་ལ་བསྐྱེད་རིམ་

མུ་ཏིག་ཕྲེང་མཛེས་དང་། རྫོགས་རིམ་མཐའ་གཉིས་མུན་སེལ་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་བརྩམས།

གསང་བ་ལྷ་ལྔ་ལ། བསྐྱེད་རིམ་ནོར་བུའི་གཏེར་མཛོད་དང་། རྫོགས་རིམ་རིགས་ལྔ་

གསང་སྐོར་བརྩམས་པའི་བསྐྱེད་རྫོགས་གཉིས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ནི། ཐོད་སྨྱོན་བསམ་འགྲུབ།

གང་པ་རྨུག་སངས། གང་པ་ལྷུན་གྲུབ། སངས་རྒྱས་བསྟན་སྲུང་། མཉམ་མེད་རྡོ་རྗེ་

འཛིན་པ། གང་པ་རིན་པོ་ཆེ། བླ་མ་རྡོ་རྗེ། སྟོང་ཞིག་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན། བཀྲ་ཤིས་

རྒྱལ་མཚན་ནས་རིམ་པར་བརྒྱུད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་ཡན་ཆད་ལ་

བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་སྲོལ་མ་ཉམས་ཤིང་། ཚེ་སྒྲུབ་ཀྱི་སྐོར་ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་གི་སྦྱིན་སྲེག་དང་།

ལས་བཞི་མེ་མཆོད་དང་བཅས་པའི་སྔགས་ལུགས་དང་། བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྱི་མན་ངག་

གི་ལུགས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་བཞི་དང་། ཚོགས་ཀྱི་མཆོད་པ།

རིགས་ལྔའི་གཏོར་དབང་དང་བཅས་པ། ཕར་ཕྱིན་མདོ་ལུགས་དང་། མདོ་སྔགས་གཉིས་

གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བ་ཟུང་འཇུག་གི་དོན་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་གནས་འགྱུར་གྱི་དབང་ཙམ་

ལ་བརྟེན་པ་ལ་སོགས་པ་གཅོད་དང་བཅས་པ་མ་ཉམས་པར་ཡོད་ཅིང་། བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་

མཚན་མན་ཆད་ལ་ན།ི རྫགོ ས་རམི ་གྱ་ིསྲལོ ་ཆད་ནས། དབང་ཚགོ ས་ལ་བརྟནེ ་པ་ཙམ་ཉག་ག་ེ

བ་ལས་མ་བྱུང་བ་ཡནི ་ན།ོ །

ཡང་དབང་བརྒྱ་དང་ཚོགས་བརྒྱའི་བརྒྱུད་པ་ནི། ཐོད་སྨྱོན། གང་པ་རྨུག་སངས།

གྲུབ་ཆེན་པ། མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ། སྐྱེ་མེད་གནམ་མཚོ། མཉམ་མེད་ཆེན་པོ། རས་པ་

ཆེན་པོ། གཞོན་ནུ་བསོད་ནམས་རྡོ་རྗེ་ནས་བརྒྱུད་པ་ཡིན། མ་ཅིག་གི་ཐུགས་ལ་ཡོད་ཚད་

ཀྱི་ཆོས་མདོ་སྔགས་གཉིས་ཟུང་འཇུག་དང་གསུམ་གྱི་གདམས་པ་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་

ཐོད་སྨྱོན་གྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་བྱས། བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྱི་མན་ངག་ལས་བྱུང་བའི་ཕར་

ཕྱིན་སྐོར་གྱི་མན་ངག་ཟབ་པའི་དོན་གནད་ཀྱི་གདམས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང་བཅས་

པ་ཕར་ཕྱིན་གྱི་སྐོར་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་སྲས་རྒྱལ་བ་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་

བྱས། མདོ་སྔགས་ཟུང་འཇུག་གི་སྐོར་དང་ཐུགས་ལས་འཁྲུངས་པའི་མྱོང་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་

དང། མ་རྒྱུད་མཁའ་འགྲོའ་ིདབང་བཞིའི་ཟབ་ལམ་དང་། སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་མོ་དང་། བླ་མའི་

རྣལ་འབྱོར་ཟབ་ལམ་དང་། རིགས་གསུམ་མགོན་པོའ་ིསྒོ་ནས་དམིགས་པ་སྐོར་གསུམ་

དང་། ཁྱད་པར་དུ་སྤྱན་རས་གཟིགས་སྒོམ་པའི་མན་ངག་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱ་མདུད་མ་

དང་། རྡོ་རྗེའི་ཚིག་རྐང་དང་། དེ་རྣམས་ལྷག་ལུས་མེད་པར་སྲས་མོ་རྒྱན་བཞི་དང་། ཁུ་

བསྒོམ་ཆོས་ཀྱི་སེངྒེ་དང་ལྔས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་བྱས། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཁོག་ཕུག་པའི་

གདམས་པ་ཁ་ཐོར་བ་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་སྟོང་སྡེ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་དང་། གྲོལ་སྡེ་རྒྱལ་

བའི་འབྱུང་གནས་དང་། མ་ཅིག་གིས་བཀའ་ཕབ་པའི་གང་ཟག་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པའི་

སྟོང་དང་ཉིས་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུ་ར་གསུམ་སྨིན་ཅིང་གྲོལ་ནས་འགྲོ་བ་གཞན་ལ་ཡང་ཕན་

ཐོགས་ནུས་པ་བྱུང་། གཞན་ཡང་མཛེ་སྨིན་མ་བཞི་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་ལེགས་པར་

སོས་ཏེ། སྔར་གྱི་ཤ་ཚད་ལ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ནད་དང་གདོན་གྱིས་ཉེན་པ་གྲངས་ལས་

འདས་པ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་དང་། ཕྱི་མའི་ལམ་སྣ་ཟིན་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བྱུང་། དེ་

ནས་མ་ཅིག་དགུང་ལོ་དགུ་བཅུ་གོ་དགུ་ལ་སྐུ་བདེ་བར་གཤེགས། སྲས་གྲུབ་པ་བཞི་བཅུ་

རྩ་གཉིས་ལ་ཕྱིན་དུས་རྐྱེན་གྱིས་དེད་པས། མའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་པས་མ་ཅིག་གིས་འདུལ་བའི་

དུས་ལ་བབ་པར་དགོངས་ནས་གདམས་པ་བསྟན་ཏེ། དགེ་བསྙེན་བྱས་ནས་རྒྱལ་བ་དོན་

གྲུབ་ཏུ་མིང་བཏགས། ལྔ་བཅུ་ང་གཉིས་ལ་ཕྱིན་ནས་གྲུབ་པ་ཐོབ་སྟེ། ངག་གི་གླུ་མཛོད་

རྡོལ་བ་ལ་སོགས་པ་གྲུབ་པ་རྩལ་མང་པོ་སྟོན། རྒྱལ་བ་དོན་གྲུབ་ལ་སྲས་གཉིས་ཡོད་པའི་

ཆེ་བ་ཚང་དབང་རྒྱལ་བྱ་བ་ཁྱིམ་པ་ཡིན། ཆུང་བ་ཁམས་བུ་ཡ་ལེ་ཞེས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་། ཚང་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དབང་རྒྱལ་ལ་བུ་གསུམ་ཡོད་པའི་ཆེ་བ་དམ་པ་སྟོན་ཆུང་། ཆུང་བ་སྐྱེ་མེད་འོད་གསལ་

ཆེན་པོ། འབྲིང་བ་ཐོད་སྨྱོན་གསང་གྲུབ་ཏུ་གྲགས་པ་དེ། འཁྲུག་པ་བྱུང་བའི་སྐབས་ལ།

ལན་མ་ལན་རྩོད་པའི་དུས་སུ་སྲས་མོ་གཅིག་སྐུ་འཁྲུངས་པ་ལ། ལན་ཏོ་མ་ཞེས་མིང་དུ་

བཏགས་ཏེ། མ་ཅིག་གི་སྤྲུལ་བ་ཆ་གཅིག་ཡིན་པས། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཅོད་ཀྱི་བསྟན་པ་

དར་རྒྱས་སུ་བྱས་ནས་རྒྱུད་པ་ཡང་མང་པོ་འཕེལ་ལོ། །དེ་ཡན་ཆད་མ་ཅིག་གི་ལོ་རྒྱུས་སྔ་

མའི་ཐོའུ་ཙམ་དང་། ཕྱི་མའི་ཚིག་མགོ་སྨོས་པ་ཙམ་གྱིས་མདོར་བསྡུས་པ་འདི་ཡན་ཆད་ལོ་

རྒྱུས་ཀྱི་ཐ་མ་སྟེ་ལེའུ་གཉིས་པའོ།། །།

ལེའུ་གསུམ་པ་ཡུམ་སྲས་ཀྱི་ཞུས་ལན་གྱི་སྐོར།

ལེའུ་གསུམ་པ། ཡུམ་སྲས་ཀྱི་ཞུས་ལན། བོད་ཆོས་རྒྱ་ལ་དར་བར་བྱས་ཞེས་པ་

ལ་ནི། གཞུང་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་མ་ཅིག་གི་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་པའི་ཞེས་

པ་ནས། རྒྱུད་པ་ཡང་མང་པོ་འཕེལ་ལོ། །ཞེས་པའི་བར་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་བདག་

གིས་སྦྱར། བདག་ནི་མ་ཅིག་གི་གསང་སྔགས་ཀྱི་བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་རྫོགས་པའི་ཐ་

མ་ཡིན། ཁོ་བོའ་ིདབང་ཉག་གེ་བ་ཙམ་དང་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་དོན་མན་ཆད་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་

མཚན་པ་ལགས་སོ། །

དེ་ནས་དགུང་ལོ་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག་དུས་སུ། ཤ་ཐུད་ལ་སོགས་པའི་བཟའ་བ་ཁལ་ལྔ་

བཅུ་ང་གསུམ་བཀལ་ནས། སྲས་མོ་རྒྱན་ཆེན་དང་། བསོད་ནམས་རྒྱན་དང་། འབུམ་མཚོ་

རིན་ཆེན་རྒྱན་དང་། དཔལ་ལྡན་རྒྱན་དང་བཞིས་མགོ་བྱས་པའི་བཙུན་མ་དང་བུད་མེད་

བརྒྱ་དང་བཅུ་གསུམ། ཞྭ་དམར་བས་གཙོ་བྱས་ཁའི་གྲྭ་པ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ། མི་ནག་པ་ལྔ་

བཅུ་སྟེ་སུམ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་གངས་ཕུག་མོ་ཆེར་བརྫངས་པའི་ཞག་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔའི་ཉིན་

པར། མ་ཅིག་སེངྒེ་དཀར་མོ་ལ་བཅིབས་ཏེ་རིགས་བཞིའི་མཁའ་འགྲོ་ལ་སོགས་པ་མཁའ་

འགྲོ་མ་འབུམ་གྱིས་བསྐོར་ནས་ནམ་མཁའ་ལས་གཤེགས་ནས་ཨུ་རྒྱན་དུ་བྱོན་ནས་ཚོགས་

འཁོར་བསྐོར། ཞག་གསུམ་བཞུགས། ཨུ་རྒྱན་གྱི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས་

དང་བཅས་པར་ནོར་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གླིང་དུ་བྱོན་ནས་གསང་སྔགས་ཨུ་དུམ་ཝ་ར་

བཤད། དབང་གི་ཆོ་ག །ཚོགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསྐོར་ནས་ཉིན་ཞག་བཞི་བཅུ་ལ་

ལྷ་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་གྲོལ་བར་མཛད་ཅིང་ནོར་བུ་གླིང་གི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོའ་ི

ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་ནས་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་གནས་སུ་ཉིན་ཞག་རེ་རེ་བཞུགས་ནས་ཆོས་

བསྟན། དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞི་དམག་གི་དཔུང་དང་བཅས་པ་མར་བྱོན་ནས་གངས་

ཕུག་མོ་ཆེའི་གནས་སུ་བྱོན་པས། ཐོད་སྨྱོན་གྱིས་ནམ་མཁའ་ནས་མར་འབྱོན་པ་གཟིགས་

ནས་ལངས་ཏེ་ལྡང་བ་བྱས། མ་ཅིག་གིས་བྲག་ཕུག་གི་སྒོ་ཕྱེ་ནས། སྒྲུབ་པ་པོ་སྒྲུབ་པ་

མཐར་ཕྱིན་ནམ་གསུངས། ཐོད་སྨྱོན་ན་རེ། མ་ཅིག་ནམ་མཁའ་ནས་མར་བྱོན་པ་སྐུ་ཁམས་

བདེ་ལགས་སམ། ངས་ཀྱང་སྒྲུབ་པའི་དྲོད་རྟགས་བར་མ་ཙམ་ལ་ཕྱིན་ཡོད་གསུངས་ནས་

རྟོགས་པ་ཕུལ་བས་མ་ཅིག་ཀྱང་མཉེས་ནས། ང་ནམ་མཁའ་ནས་འོངས་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཕུག་

པའི་ནང་ནས་མཐོང་བ་ཡིན་ནམ། ཡིད་ལ་ཤར་བ་ཡིན་ནམ་གསུངས་པས། ཐོད་སྨྱོན་གྱིས་

ངའི་ཡུལ་སྣང་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་རྟོགས་ནས། ཡུལ་གྱི་སྒྲིབ་པ་མེད་པས།

ཁ་ཁལ་བ་རྣམས་ཀྱང་མིག་རྒྱང་ཞིག་ནས་མཐོང་། ཁྱེད་མ་ཅིག་ཀྱང་དཔའ་བོ་དཔའ་མོའ་ི

ཚོགས་དང་བཅས་ནས་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་གནས་ནས་འབྱོན་པ་མཐོང་བས། རྒྱན་ཆེན་

མ་ཕུག་པའི་སྒོར་ཕྱིན་པས། ཨ་མ་ལ་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་དང་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་

དཔུང་དང་བཅས་པ་སང་ཉི་རྩེ་དྲོས་ཙ་འབྱོན་པར་འདུག་བྱས་པའི་གཏམ་མང་པོ་བྱུང་

ལགས་ཟེར་རོ། །

དེ་ནས་མ་ཅིག་གིས་རྒྱུད་པ་རིན་ཆེན་སྤུངས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་བཞེངས་

ནས། ཐོད་སྨྱོན་དང་གང་པ་རྨུག་སངས་དང་། སྲས་མོ་རྒྱན་བཞི་དང་། ཁུ་སྒོམ་ཆོས་ཀྱི་སེངྒེ་

དང་བདུན་ལ་དབང་བཞི་རྫོགས་པར་བསྐུར། ཚོགས་འཁོར་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་མཛད། ཁྲོམ་

སུམ་སྟོང་ཙམ་འདུས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ལ་དག་པའི་ངེས་པ་ཅན་བྱུང་། སྲས་མོ་རྒྱན་བཞིས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མ་ཅིག་མཁའ་འགྲོ་བཅུ་འཁོར་དང་བཅས་པའི་སྐུ་མདོག་སྔོན་མོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་བཞི་

རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་པས་བརྒྱན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་མཐོང་། འཇའ་འོད་ཀྱིས་ནམ་

མཁའ་གང་། མེ་ཏོག་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའི་ཆར་འབབ་པ་དང་། རོལ་མོའ་ིསྒྲ་ནམ་མཁར་

གྲགས་པ་དང་། སྤྲིན་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་མི་འདྲ་བ་ལང་ངེ་ལིང་ངེ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་དྭངས་

པ་མང་པོ་བར་སྣང་དུ་མར་སྨད་དུ་འདུག་པ་ལ། སྦྲང་ཆར་ཕྲའུ་སི་ལི་ལི་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་

ཚ་བའི་གདུང་བ་སེལ་ཞིང་། ས་གཞི་ས་སོབ་ཐམས་ཅད་གཤེར་བ་མ་ཡིན་པའི་སྣུམ་པའི་

ཞག་ཆགས་ཤིང་། རླངས་པ་ཕྲའུ་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་བ་ཁྲ་མེ་རེ་རེ་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་སྨིག་རྒྱུ་

ལྟར་འཁྲིགས་པ་དེ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཕལ་ཆེ་བ་རྣམས་དེའི་ཡུལ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་

ཀྱིས་མཐོང་ནས་ཐམས་ཅད་ལ་དད་པ་རྩོལ་མེད་དུ་སྐྱེས། ཐོད་སྨྱོན་མགོ་ན་བས་ཅུང་ཟད་

མྱོས་ནས་མནལ་བ་ལྟར་ཅུང་ཙམ་ཞིག་ལ་དབང་པོ་མེད་པར་གྱུར་ཏོ། །

དེ་ནས་མནལ་སངས་པ་ལྟར་ནད་སོས་ཏེ་ཁམས་གསལ་ཞིང་དྭངས་པ་བྱུང་ནས་

བལྟས་པས། མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་མདུང་གང་གི་སར་སྤྲིན་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་ཕྱིང་བ་

ཙམ་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་འཐུག་ལིང་ངེ་བ་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་གཤིབ་པའི་འོད་ཀྱི་

སྦུ་གུ་ཁང་བའི་གུར་ཙམ་ཞིག་ཁྲུ་དོའ་ིསྟེང་དུ་སྣ་ཚོགས་པདྨ་འདབ་མ་བརྒྱད་པའི་ལྟེ་བར།

མ་ཅིག་སྐུ་མདོག་སྔོན་མོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་བཞི་ཞབས་གཉིས་གར་སྟབས་ཀྱི་བཞེངས་པ་

རྒྱན་དུ་མ་དང་ལྡན་པའི་སྟེང་དུ་མཁའ་འགྲོ་མཐིང་ནག། །ཤར་དུ་དཀར་མོ། ལྷོར་སེར་མོ།

ནུབ་ཏུ་དམར་མོ། བྱང་དུ་ལྗང་མོ། ཤར་ལྷོར་དཀར་སེར། ལྷོ་ནུབ་ཏུ་དམར་སེར། ནུབ་བྱང་

དུ་དམར་ལྗང་། བྱང་ཤར་དུ་དཀར་ལྗང་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་གྲི་

གུག་དང་ཐོད་པ་ཁ་ཊཱཾ་ཐོགས་ནས། བརྐྱངས་བསྐུམས་ཀྱིས་བཞེངས་པ་སྣང་ལ་རང་བཞིན་

མེད་པ་འོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་དང་། དེའི་སྟེང་གི་མདུང་གང་གི་སར་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལ་ཕྱོགས་

བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་དང་དེའི་སྟེང་མདུང་གང་གི་སར་རྡོ་རྗེ་འཆང་ལ་བརྒྱུད་

པའི་བླ་མས་བསྐོར་བ་དང་། རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་གཡོན་གྱི་ཐད་རིང་བ་ན་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ལ་དགྲ་

བཅོམ་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་དང་། དེའི་གཡོན་དུ་མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་ལ་བྱང་

ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པས་བསྐོར་བ་དང་། གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་རེ་རེ་ལ་

རང་གི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར་བ་རྣམས་ཀྱི་མཐར་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་བསྟན་པ་སྐྱོང་བའི་དམ་

ཅན་སྲུང་མ་དང་བཅས་པ་མཐའ་ཡས་པ་དང་། རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་གཡས་ཕྱོགས་སུ་འཁོར་ལོ་

བདེ་མཆོག་དང་། གཤིན་རྗེ་གཤེད་དམར་ལ་སོགས་པ་བླ་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་

མཐར་རང་རང་གི་རྒྱུད་སྐྱོང་བའི་དམ་ཅན་སྲུང་མ་རྣམས་དང་བཅས་མཐའ་ཡས་པ་དང་།

རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་མདུན་ཕྱོགས་སུ་ཁྲོས་མ་ནག་མོ་ལྷ་ལྔ། གསང་བ་ཆེན་མོ། སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་

མོ་ཞེས་པ་མ་ཧཱ་མ་ཡ་དང་། དེ་རྣམས་རང་རང་གི་འཁོར་མཁའ་འགྲོ་མ་འབུམ་སྡེ་དང་

བཅས་པ་དང་། རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་རྒྱབ་ཏུ་འོད་སྔོ་དམར་འཇའ་འོད་ལྟ་བུའི་འཁོར་ལོ་ལུ་གུ་

རྒྱུད་དུ་མང་པོ་འབྲེལ་བའི་འོད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་རེ་རེའི་ནང་དུ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གསེར་གྱི་

མདོག་ཅན་རེ་རེའི་དབུ་སྟེང་དུ་གསེར་གྱི་གདུགས་གསུམ་རེ་འཁོར་བ་དང་། མ་ཅིག་གི་

འོག་ཏུ་རྒྱལ་པོ་བཞི་རང་རང་གི་འཁོར་དང་བཅས་པ་དང་། དེའི་མཐར་ཕྱོགས་སྐྱོང་བཅུ་

རང་རང་གི་འཁོར་དང་བཅས་པ་སྤྲིན་གྱི་གསེབ་ཏུ་གསལ་བོར་མཐོང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་

ཀྱང་མ་ཅིག་རང་གི་རྣམ་པར་འཕྲུལ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པའམ། ཡང་ན་མ་ཅིག་གིས་ལྷ་

ཚོགས་འདི་རྣམས་སྤྱན་དྲངས་པ་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་

འདིར་ཡོད་པ་དེ་སྔར་མ་མཐོང་བ་ཨེ་ཡིན། མ་ཅིག་ཉིད་ལ་འདྲི་སྙམ་ཙ། སྲས་མོ་རྒྱན་

བཞིས་ཚོགས་བསྟབས་ཤིང་། གར་བྱེད་ཅིང་ལུས་ཁྲུ་གང་ས་ལ་མ་རེག་པར། དབྱངས་ཡན་

ལག་དྲུག་ཅུ་དང་ལྡན་པའི་གླུ་དང་བཅས་པས་མཆོད་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་

ལ་ཕུལ་ཞིང་ང་ལ་འདི་སྐད་སྨྲས། ཨེ་མ་རྗེ་བཙུན་ཟིལ་གནོན་ཁྱེད། །དཔའ་བོ་རྟ་མགྲིན་

སྤྲུལ་པ་སྟེ། །མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོའི་འཁོར་དང་བཅས། །གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བརླབས། །དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་ཚོགས་རྣམས་ཀུན། །ཚོགས་ལ་མངའ་བས་ཚོགས་ལ་རོལ། །

ཞེས་བཞི་གས་མགྲིན་གཅིག་ཏུ་སྨྲས་ཏེ། ངའི་སྟེང་གི་རྒྱབ་ཕྱོགས་ནས་འོད་ཆེན་པོ་གཅིག་

ཤར་ནས་མདུན་དུ་བྱུང་བས། ཡར་བལྟས་ཙ། ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་གཉིས། ལོ་ཧི་པ། མཚོ་

སྐྱེས་རྡོ་རྗེ། ཀུ་ཀུ་རི་པ། སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས། དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ། འཇམ་དཔལ་བཤེས་

གཉེན། བིིར་ཝ་པ། པདྨ་བཛྲ་ལ་སོགས་པ་གྲུབ་ཐོབ་མང་པོ་རུས་པའི་རྒྱན་དང་བཅས་པ་

ལྷ་ཚོགས་གང་མཐོང་བ་ཐམས་ཅད་སྤྲིན་འོད་འབར་བ་ལིང་ངེ་བ་རེ་རེའི་གསེབ་ཏུ་འདུག་

པ་ཐམས་ཅད་འོད་དུ་ཞུ་ནས་སྤྲིན་ལ་ཐིམ། སྤྲིན་རྣམས་ཀྱང་འོད་དུ་ཡལ་ནས་མི་སྣང་བར་

གྱུར་ཏོ། །དེ་ནས་ཞག་གསུམ་རེད་པའི་ཉིན་པར། སྔ་དྲོའ་ིདུས་སུ་མ་ཅིག་གིས་གཅོད་ཀྱི་

ངེས་དོན་ཚིག་གསལ་དང་། སྔགས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་རྡོ་རྗེའི་རྫོགས་

བརྒྱད་གསལ་སྒྲོན་བྱ་བ་གསུངས། ཁྲོམ་ཚོགས་རྣམས་ནི་བྱེར། ཆོས་ཉན་བརྒྱ་དང་ཉེར་

གཅིག་རེད་པ་ལ་ཞག་བདུན་བཤད། ཆོས་ཚར་བའི་ཉིན་པར་ཚོགས་འཁོར་ཆེན་པོ་

བཤམས་པའི་ཚོགས་གྲྭལ་དུ། ཐོད་སྨྱོན་གྱིས་མ་ཅིག་ལ་འདི་ཞུས། མ་ཅིག་ལགས། རང་

རེའི་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་ལུགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་མཐོང་བ་དང་། རྒྱན་བཞི་དང་ངས་

ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དངོས་ལ་མཐོང་བ་དང་། གཞན་ཡང་ཕ་རྒྱུད་མ་རྒྱུད་ལ་

སོགས་པའི་ལྷ་ཚོགས་དང་། དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྒྱལ་ཆེན་བསྟན་སྲུང་ཕྱོགས་སྐྱོང་ལ་

སོགས་པ་དང་། ལོ་ཧི་པ་ལ་སོགས་པ་གྲུབ་ཆེན་རྣམས་དང་། རྡོ་རྗེ་འཆང་ལ་སོགས་པའི་

བླ་མ་རྒྱུད་པ་རྣམས་དང་། དེ་ལ་སོགས་པའི་མཐོང་སྣང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་མཐོང་བ་དེ་

རྣམས་མ་ཅིག་ཉིད་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་ནམ། རང་ཉིད་ཀྱིས་ལྷ་ཚོགས་དེ་རྣམས་སྤྱན་དྲངས་པ་

ཡནི ་ནམ། ཡང་ན་སེམས་ཅན་ལས་དག་པ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་གང་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ།

ཞེས་ཞུས་པས། བུ་ཤེས་རབ་རིགས་ལྡན་ལས་འཕྲོ་ཅན། །ཉོན་དང་འདི་ལྟར་ཡིན་ནོ་ཡིད་

ལ་ཟུངས། །ཁྱོད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཞིང་ཁམས་མཐོང་བ་དེ། །ཉོན་མོངས་བྲལ་ཞིང་སྒྲིབ་པ་

དག་པའི་རྟགས། །ཉོན་མོངས་སྒྲིབ་པ་ལེགས་པར་དག་པ་ན། །སངས་རྒྱས་ཞིང་ཁམས་

གར་ཡང་མཐོང་བ་ཡིན། །དཔེར་ན་ཆུ་བོ་གང་དུ་གནས་པ་ན། །ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན་

འཆར་རོ་རིགས་ཀྱི་བུ། །ང་ཉིད་གང་དུ་གནས་ཀྱང་ལྷ་ཚོགས་འཁོར། །དྲི་ལྡན་པདྨའི་ཚལ་

རབ་རྒྱས་པ་ལ། །གཟིགས་ལྡན་བུང་བའི་ཚོགས་རྣམས་རང་བཞིན་འཁོར། །ང་ཉིད་ཡེ་

ཤེས་དབྱིངས་ཕྱུག་ལྷ་མོ་ཡིས། །འདོད་པར་སྤྲུལ་ནས་ལྷ་ཚོགས་ང་ལས་འབྱུང་། །ས་གཞི་

གཤེར་དང་དྲོད་ཀྱིས་བསྐུལ་བ་ན། །ལོ་ཏོག་རྩི་བཅུད་འཁྲུངས་དང་འདྲའོ་རིགས་ཀྱི་བུ། །

ང་ཕྱི་ལྟར་ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཡིན། །ནང་ལྟར་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མ་ཡིན། །གསང་བ་ལྟར་ན་རྡོ་རྗེ་

ཕག་མོ་ཡིན། །དབྱིངས་ལྟར་ན་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ཆེན་ཡིན། །ཐུབ་བསྟན་ཐོག་མར་གངྒཱའི་ལྷ་

མོ་ལ། །བར་དུ་མཁའ་འགྲོ་བདེ་བའི་དངོས་གྲུབ་ཡིན། །ཕྱིས་འབྱུང་བོད་དུ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་

རྒྱལ་ཡིན། །ད་ལྟ་ང་ཉིད་ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ། །ཞེས་གསུངས། ཡང་ཐོད་སྨྱོན་གྱིས་ཞུས་པ།

མ་ཅིག་ལགས། ཁྱེད་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པའི་

ཡུམ་དེ་ལ། སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་འདི་མ་ཡིན་པའི་ཡུལ་

ཕྱོགས་གཞན་རྣམས་སུ་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེས་ཞུས་པ་ལ། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་ཉོན་དང་།

ངའི་སྤྲུལ་པ་ནི་ཡུལ་གཞན་དུ་ཡང་ང་ཉིད་ཇི་ལྟ་བཞིན་དུ་ཡོད་དོ། །

དེ་ཡང་ཐུབ་པ་ཆེན་པོའ་ིབསྟན་པའི་སྙིགས་མ་ལ། འཛམ་བུའི་གླིང་བྱེ་བ་ཕྲག་

བརྒྱའི་བྱང་ཕྱོགས་སུ། བོད་ཁམས་ཡང་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་ཡོད་པ་གངས་རིའི་ལྗོངས་སུ་ཐུབ་

པ་ཉིད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའ་ིསྤྲུལ་པ་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཡང་བྱེ་

བ་ཕྲག་བརྒྱ་འཁྲུངས་ལ། ང་ཉིད་ཀྱང་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་བྱུང་ནས། གཟུགས་ཅན་དང་

གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལྷ་འདྲེས་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་དུ་

སེམས་ཅན་མ་རུངས་པའི་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་འདུལ་བའི་དུས་ལ་བབ་པའི་ཕྱིར། དམ་

ཆོས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་བདུད་ཀྱི་གཅོད་ཡུལ་བྱ་བ་བསྟན་ནས་འགྲོ་བ་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཀྱི་དོན་བྱེད་པ་ཡིན་ཅིང་། སྙིགས་མ་ལྔ་བདོ་བའི་དུས་སུ། ཐུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པ་

བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་མ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་གངས་ཅན་པ་ཐམས་ཅད་འདུལ་དགོས་པ་

ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ཞེས་གསུངས། ཡང་སྲས་ཀྱིས་ཡུམ་ལ་ཞུས་པ། མ་

ཅིག་ལགས། སྙིགས་མ་ལྔ་བྱ་བ་དེ་གང་ལ་ཟེར། ད་ལྟའི་དུས་ཡིན་ནམ། ད་རུང་རྗེས་སུ་

འབྱུང་ངམ། སྙིགས་མའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་མ་ཅིག་གི་ཆོས་ལུགས་གཅོད་མ་ཡིན་

པ་གཞན་གྱི་ཆོས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུལ་བའི་ཐབས་མེད་པ་ཡིན་ནམ། ཞེས་ཞུས་

པས། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་ཉོན་དང། སྙིགས་མ་ལྔ་བྱ་བ་ནི། ཐུབ་པ་ཆེན་པོའ་ིབསྟན་

པ་ལ་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་བ་བཅུ་ཡོད་པས། དེང་སང་ལྔ་བརྒྱ་བ་བདུན་པའི་ཐ་མ་ལ་ཐུག་པའི་དུས་

ཡིན་པ་ནི་ཐུབ་པ་ཆེན་པོའ་ིབསྟན་པའི་སྙིགས་མ་སྟེ་དང་པོའ།ོ །

སྙིགས་མ་འདིའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་སྲུན་ཅིང་བྱད་བཞིན་ངན་

ལ་མདོག་མི་སྡུག་ཅིང་། ལུས་ཆུང་ལ་དྲན་པ་རགས་ནས། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལས་སྤྱོད་ངན་པ་

ལ་མཁས་པ། ཁྲོ་གཏུམ་ཆེ་ཞིང་མི་དགེ་བའི་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་། དགེ་བའི་རིགས་ཁྱད་དུ་

བསད་ནས་ཕ་ལ་ཕར་མི་འཛིན། མ་ལ་མར་མི་འཛིན་པའི་སེམས་ཅན་གདུག་རྩུབ་ཅན་

རྣམས་ཀྱིས་གང་བ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྙིགས་མ་སྟེ་གཉིས་པའོ། །

སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་ཤིན་ཏུ་རགས་ཤིང་ཆེར་འབར་བས། གཏི་མུག་

གི་མུན་པས་གཡོགས་ཏེ། བླང་དོར་གྱི་རྨོངས་པས་ངན་སོང་གི་གཡང་སར་ལྷུང་ངོ་། །ཞེ་

སྡང་གི་མེ་དཔུང་ཆེན་པོས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་དགེ་བའི་ས་བོན་བསྲེགས་ནས་ཐལ་བར་གྱུར་ཏེ།

བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མྱུ་གུ་མི་འབྱུང་ཞིང་ཐར་བའི་ལམ་ཆད་དོ། །ཕྲག་དོག་གི་རླུང་དམར་གྱིས་

འཁོར་ཞིང་གཡེངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་འཕངས་ཏེ་ཐར་བར་དཀའོ། །ང་

རྒྱལ་གྱི་རི་བོ་ཆེན་པོའ་ིལྗིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་མནན་ནས་འཁྱོགས་པ་ནི་མི་རིགས་སོ། །འདོད་

ཆགས་ཀྱི་ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོར་ནུབ་ནས་ཐར་བའི་སྐམ་སར་ཕྱིན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་

པའི་སྙིགས་མ་སྟེ་གསུམ་པའོ། །

སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ད་ལྟར་ཚེ་ལོ་དྲུག་ཅུ་ནས་བཟུང་སྟེ་བཅུའི་བར་དུ་ཇེ་འགྲིབ་ཏུ་

འགྲོ་བས། ཚེ་ཐུང་སྟེ་དེ་བས་ཀྱང་བར་ཆད་ཀྱི་རྐྱེན་མང་བས། ནད་དང་། དུག་དང་། གདོན་

དང་། ཟས་གོས་མི་རྙེད་པ་དང་། གཅིག་གིས་གཅིག་ཕན་ཚུན་དུ་གསོད་པ་ལ་སོགས་པ་

དུས་མ་ཡིན་པར་གློ་བུར་དུ་འཆི་ཞིང་། ཚེ་ལ་བར་ཆད་བྱུང་ནས་ཚེ་ཐུང་བས་ཚེའི་སྙིགས་མ་

སྟེ་བཞི་པའོ། །

དུས་ད་ལྟ་ནས་བཟུང་སྟེ་ལྔ་བརྒྱ་པ་བཅུ་པ་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ། དུས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཁ་

ཆར་དྲག་པོ་འོང་ཞིང་གཤའ་ལོག་དང་། ཆུ་བོ་གཡོ་ཞིང་འཕྱུར་བ་དང་། རླུང་དམར་འཚུབ་

མས་རི་ལུང་བར་སྣང་གཡེང་ཞིང་། རི་བོ་དང་། ས་ཁྱོན་འགུལ་བར་བྱེད་པ་དང་། ཐན་

པའི་ཚ་གདུང་ཆེན་པོས་རྩི་ཤིང་ལོ་ཏོག་རྣམས་སྐེམ་པར་བྱེད་པ་དང་། སད་སེར་དང་། ཆོམ་

རྐུན་དང་། དམག་འཁྲུག་དང་། མཚོན་གྱི་བསྐལ་པ་དང་། མུ་གེའི་བསྐལ་པ་དང་། ནད་ཀྱི་

བསྐལ་པ་དར་བ་དེ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བའི་སྙིགས་མའམ། དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་སྟེ་ལྔ་པ་ཡིན་ལ།

སྙིགས་མ་ལྔ་ནི་ཇེ་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །ཀྱི་ཧུད་ཀྱི་ཧུད། སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་བྱ་བ་དེ་ལ་

ཟེར་བ་ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ། དུས་དེ་ལྟ་བུའི་ཚེ། དམ་པའི་ཆོས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་སྤྱོད་པའི་

གང་ཟག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ལ། ཆོས་ཇི་ཙམ་ཤེས་པ་དེ་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོར་འགྲོ་

དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཤེས་པ་བཞིན་ཉོན་མོངས་པའི་སྣོན་པ་བྱས་ནས། དུས་ལྟའི་གང་

ཟག་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་དང་དྲེགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་ནས། རང་རྒྱུད་མ་དུལ་བ་ཆུ་རྡོ་དང་འདྲ་

བའི་ཆོས་འཆད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཕན་ཐོགས་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མི་

འོང་ཞིང་། ལྷག་པར་རྩོད་པ་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་དམུ་རྒོད་དང་། ཆོས་ཀྱིས་གདུལ་

རྒྱུའི་གང་ཟག་ཤིན་ཏུ་དམུ་རྒོད་པ་དང་གཉིས་འཕྲད་པས། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དགོས་པ་སྟོར་

བ་ཡིན་པ་ནི། ཆོས་ཀྱི་སྐྱོན་མ་ཡིན་ཞིང་གང་ཟག་གི་སྐྱོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྙིགས་མ་ལ་ཐུག་པས། སེམས་ཅན་རྣམས་དམུ་རྒོད་དུ་གྱུར་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་

བསྟན་པའི་ཐ་མ་ལ་ཐུག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡང་དག་པ་རྣམས་ནུས་

པ་ཆུང་དུ་སོང་བ་ལྟར་བཀའ་ཡང་དག་པའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་སེམས་ཅན་

རྣམས་འདུལ་བར་དཀའ་བ་ཡིན་པ་ནི། མི་སྐྱེ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པའི་ཕོ་ཡ་མཚན་རྣམས་ཀྱང་

རྒས་ཤིང་རྒུད་ནས་སྟོབས་ཤོར་ཞིང་། ཉམ་ཆུང་དུ་གྱུར་པ་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་བས་ན་ངན་པ་གཞོན་ནུ་ལུས་པོ་དར་ལ་བབ་ན། བཟང་པོ་རྒས་པས་ཕྱོགས་རེས་

ལ་དར་ཅིག་དྲག་པ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཡང་དག་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་མ་བཏུལ་

བའི་སེམས་ཅན་རྣམས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་འདུལ་བའི་སྐབས་ཡོད་པ་

ཡིན་པས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་ཆོས་གསར་དུ་བརྩམས་པ་རྣམས་

ཀྱིས་ལྷག་པར་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་

སེམས་ཅན་རྣམས་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གི་གདུལ་བྱའི་སྐལ་བར་བབ་ཅིང་། རྣལ་

འབྱོར་མ་ངས་འགྲོ་བ་འདུལ་བའི་དུས་ཀྱང་ད་ལྟའི་དུས་འདི་ཡིན། ཁྱད་པར་དུ་དམ་ཆོས་

བདུད་ཀྱི་གཅོད་ཡུལ་གྱི་དུས་ལ་བབ་པས། གཅོད་ཟེར་བའི་མིང་བཏགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་

སེམས་ཅན་མ་རུང་པ་རྣམས་འདུལ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ། ཞེས་

གསུངས་པ་དང་། ཡང་ཐོད་སྨྱོན་གྱིས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས། རང་རེའི་ཆོས་ལུགས་

གཅོད་བྱ་བ་འདི། ཆོས་གཞན་ལས་ཟབ་ཅིང་ལྷག་པའི་དོན་ནི་ཇི་ལྟར་ལགས་ཞུས་པས།

མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་ཉོན་དང་། ངའི་ཆོས་འདི་གཞན་ལས་མཆོག་ཏུ་བསྟན་པ། ཆོས་

ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཅོད་བྱ་བ་འདི་ནི་ཆོས་གཞན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་ལྷག་ལ་ཤིན་ཏུ་

ཟབ་པའི་གནད་ཀྱིས་དོན་དུ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་བསྟན་ཆོས་གཞན་དང་མི་འདྲ་

བའི་མན་ངག་གི་གདམས་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉིང་ཁུ། ཐེག་པ་ཆོས་ཀྱི་ཡང་རྩེ། མདོ་

སྔགས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བའི་སྙིང་པོའ་ིམཆོག་ཏུ་གྱུར་པ། བདུད་བཞི་རང་སར་

གྲོལ་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཉིད། དུག་ལྔ་བཙན་ཐབས་སུ་སྤོང་བའི་ཐབས་མཆོག །བདག་

འཛིན་གྱི་རྩ་བ་ལྗོན་ཤིང་རྩད་ནས་གཅོད་པའི་རལ་གྲི། འཁོར་བའི་གཡུལ་ངོ་མངོན་སུམ་

དུ་བཟློག་པའི་དམག་དཔུང་། བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་འཇོམས་པའི་མཐུ་

སྟོབས། ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་སྦྱོང་བའི་སྨན་མཆོག །འབྲས་བུ་ཕྱི་དུས་ལ་མི་

འཇོག་པའི་ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་འཐོབ་པའི་གདམས་པ་གཞན་གྱི་ཆོས་

ལུགས་དང་མི་འདྲ་བའི་དམ་ཆོས་གཅོད་བྱ་བ་རྣལ་འབྱོར་མ་ངའི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན་ནོ། །

རིགས་ཀྱི་བུ། དེ་བས་ན་དུས་ད་ལྟར་གྱི་ཆོས་བྱེད་རྣམས་ཚེ་འདི་ལ་ཆགས་ཤིང་ཞེན་ནས།

བདག་འཛིན་བློས་མ་ཐོངས་པའི་གནད་ཀྱིས། རང་གི་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཆགས་ཤིང་། ཁ་

རྗེ་དབང་ཐང་དང་། གཉེན་འདུན་འབྲེལ་བ་རྣམས་ལ་གནོད་པ་བསྐྱལ་བའི་མི་དང་འབྱུང་

པོ་མི་མ་ཡིན་གང་ཡིན་པ་དེ་བཟློག་པའི་ཐབས་དྲག་སྔགས་དང་། རྫས་ཐུན་དང་། ནུས་

མཐུ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་། བདག་བསྲུང་བའི་ཐབས་འཁོར་ལོ་དང་། གུར་

ཁང་བསྒོམས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་དྲག་པོ་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་འཆད་

ཉན་བྱེད་པའི་སྟོན་པ་འགའ་ཞིག་ཀྱང་གྲྭ་པ་སྡུད་ཅིང་དགོན་གཞི་བཟུང་ནས། འཇིག་རྟེན་

རྙེད་བཀུར་དང་ཕུན་ཚོགས་བསྒྲུབ་ཅིང་། འདུ་ལོང་མང་པོ་བྱེད་པ་དེ་རྣམས་ནི། ཐེག་པ་

ཤིན་ཏུ་དམན་ལ་འཁོར་བ་ལས་རྟ་རྔ་གང་ཡང་མ་འཕགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དེ་

ལྟ་བུ་དང་། སྤྲང་མོ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ནི་གཏན་ནས་མི་མཚུངས་ཏེ། ཁོང་རྣམས་ཀྱིས་དྲག་

པའི་ལས་ཞེ་སྡང་ཆེན་པོའ་ིསྒོ་ནས་བསྐྲད་ཅིང་ཟློག་པར་བྱེད་པའི་བདུད་དེ་རྣམས་ནི། ངས་

བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཚུར་བཀུག་ནས་འཁོར་དུ་བསྐོར་བ་ཡིན། གཞན་གྱིས་

གཅེས་ཤིང་ཕངས་པའི་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་རྣམས། ངས་ཕངས་པ་མེད་པར་

ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་ཡར་དཀོན་མཆོག་པའི་རྫས་དང་། མར་རིགས་དྲུག་སེམས་ཅན།

སྒོས་ལན་ཆགས་པའི་བདག་པོ་བདག་མོ། ཁྱད་པར་ལུས་སྲོག་ལ་རྔམ་པའི་གདུག་པ་ཅན་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འཇིགས་སུ་རུང་བའི་འབྱུང་པོ་མི་དང་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་གཏོང་བའི་

རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱས་ནས་ཆགས་པ་མེད་པར་གཏོང་བ་ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ། ལར་

ཡང་འཇིག་རྟེན་འཁོར་བ་ལ་བློ་ལོག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། གཉེན་འབྲེལ་གྱི་འཁྲི་བ་

བཙན་ཐབས་སུ་གཅད་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། ཡུལ་སྣང་ཐམས་ཅད་ལ་སྲེད་པ་དང་ཞེན་པའི་

བློ་དེ་ངང་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་ཆོད་པའི་ཐབས་ལ་མི་མེད་ལུང་སྟོང་དུ་བདག་མེད་གཅིག་པུར་

བསྡད་ནས། ཕྱི་ཡུལ་སྣང་གི་བདག་འཛིན་ཆོད་པ་དེ། སྤྲང་མོ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན། ལར་

གཅེས་པར་འཛིན་པའི་ལུས་སྲོག་འདི། ལྟོས་མེད་འདྲེ་གཟན་དུ་བསྐྱུར་བ་ན། ལར་ལུས་

ཀྱི་བདག་འཛིན་ངང་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་ཆོད་པ་དེ། སྤྲང་མོ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན། དྲན་རིག་

སྐྱེ་མེད་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་སྦས་པའི་འགག་མེད་ཤུགས་འབྱུང་རང་གྲོལ་སྟོང་པའི་ངང་

ལ་གནས་པས་ན་ངར་འཛིན་ངང་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་ཆོད་ནས། བྱར་མེད་རིགས་པས་བཙན་

ས་ཟིན་པ་དེ། སྤྲང་མོ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན། ལར་ཡང་འགྲོ་དོན་གང་གི་ཆེ་ན། གཟུགས་

ཅན་བརྒྱ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་བས། གཟུགས་མེད་ལྷ་འདྲེ་གདུག་རྩུབ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་གཅིག་ལ་

ཕན་ཐོགས་ན་ཕན་ཡོན་ཆེ། མི་མ་ཡིན་སྟོབས་ཆེ་བ་གཅིག་གིས་གཟུགས་ཅན་དང་

གཟུགས་མེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་པ་ལ་གནོད་པ་བྱས་ནས། སེམས་ཅན་ཐམས་

ཅད་ཉམ་ཐག་པར་བྱེད་ཅིང་། ཁོ་རང་གདུག་སེམས་པ་དང་དུས་རྒྱུན་དུ་འགྲོགས་པས།

ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་མེད་པ་མྱོང་དགོས་པས། དེ་ཡང་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་

གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་། ཁོ་རང་ཡང་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྐྱོབ་པའི་ཕྱིར་

དུ་འདུལ་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། ད་ལྟར་གྱི་གང་ཟག་ཕལ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྐྲོད་པར་བྱེད་དེ།

ལན་ཅིག་བསྐྲད་ཀྱང་། ཕྱིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་སྐྱེལ་ངེས་པས། འབྱུང་པོ་

སྟོབས་ཅན་དེ་བསྐྲད་ན་ངས་ཀྱང་ཐུབ་སྟེ། བསྐྲད་པ་བས་ཀྱང་བཏུལ་ནས་བདེ་བ་ལ་

བཀོད་ན་ཤིན་ཏུ་ཕན་ཡོན་ཆེ་བར་མཐོང་བས། འདུལ་བའི་ཐབས་ཀྱང་ཐུན་ཁུང་དང་།

རྫས་ཐུན་དང་། དྲག་སྔགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདུལ་བ་མ་ཡིན་ཅིང་། བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེའི་

ལྕགས་ཀྱུས་བཟུང་ནས། ཤ་ཁྲག་དྲོན་མོ་གཅིག་པུའི་སྒོ་ནས་འདུལ་ཞིང་། བླ་ན་མེད་པའི་

བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་སྤྲང་མོ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་སྐྱེས་དམན་

བརྒྱ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་བས། སྐྱེས་པ་གཅིག་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་གལ་ཆེ། སྐྱེས་པ་བརྒྱ་ལ་

ཕན་ཐོགས་པ་བས། རབ་བྱུང་གཅིག་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་གལ་ཆེའོ། །

རྐྱེན་གྱིས་དེད་པ་བརྒྱ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་བས། རྐྱེན་མེད་ངེས་འབྱུང་གིས་བསྟན་

པའི་སྒོར་འཇུག་པ་གཅིག་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་གལ་ཆེ། བླུན་པོ་བརྒྱ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་བས།

ཤེས་རབ་ཅན་གཅིག་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་གལ་ཆེ། རང་ཉིད་གཅིག་པུའི་དོན་ལ་གཉེར་བ་

བརྒྱ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་བས། གཞན་ཕན་བསྒྲུབ་པའི་སྙིང་སྟོབས་ཅན་གཅིག་ལ་ཕན་

ཐོགས་པ་གལ་ཆེ། དུད་འགྲོ་བརྒྱ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་བས། སྨྲ་ཤེས་དོན་གོ་བ་གཅིག་ལ་

ཕན་ཐོགས་པ་གལ་ཆེ། དགེ་བསྙེན་བརྒྱ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་བས། དགེ་ཚུལ་གཅིག་ལ་ཕན་

ཐོགས་པ་གལ་ཆེ། དགེ་ཚུལ་བརྒྱ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་བས། དགེ་སློང་གཅིག་ལ་ཕན་ཐོགས་

པ་གལ་ཆེ། དེ་བས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་རྟོགས་པ་གཅིག་ལ་ཕན་

ཐོགས་པ་གལ་ཆེ། ཟང་ཟིང་གི་ཚོགས་བསགས་བརྒྱ་བསགས་པ་བས། རང་གི་ལུས་ཀྱིས་

ཚོགས་བསགས་གཅིག་གལ་ཆེ། ཡུལ་དགོན་དུ་གནས་ཤིང་ཁྱད་པར་གྱི་དགེ་སྦྱོར་བརྒྱ་

བྱས་པ་བས། གཉན་ཁྲོད་དུ་ཞག་བདུན་ལ་ལུས་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པ་གལ་ཆེ། རང་ལ་

སེམས་ཤིང་གདུང་བ་བརྒྱ་ལ་བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་བས། རང་ལ་ཁྲོ་ཞིང་གདུག་པ་སྟོན་པ་

གཅིག་ལ་བྱམས་པ་བསྒོམ་གལ་ཆེ། ཚེ་འདི་ལ་འབྲས་བུ་འདོད་པའི་ཕྱིར་དུ། མི་ཚེ་ལ་

དཀའ་བ་སྤྱད་པ་བས། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་ཚེ་

འདིའི་བྱ་བ་ལ་བློ་མི་འཇོག་པ་སྐད་ཅིག་དྲན་པ་གལ་ཆེ། ཕ་རོལ་གྱི་འདྲེ་གདོན་བརྒྱ་ཐུབ་

པ་བས། བདག་འཛིན་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཐུབ་པ་གལ་ཆེ། བདག་འཛིན་དང་བཅས་པའི་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དགེ་བ་ལོ་བརྒྱ་ལ་བསྒྲུབ་པ་བས། བདག་མེད་ཀྱི་གནས་ལུགས་དར་ཅིག་བསྒོམ་པ་གལ་ཆེ།

མཁས་འདོད་དང་གྲགས་འདོད་ཀྱི་བཤད་སྒྲུབ་དང་སློབ་གཉེར་ལོ་བརྒྱར་བྱས་པ་བས།

རང་ནམ་འཆི་སྙམ་པའི་རྟོག་པ་སྐད་ཅིག་ངོས་ཟིན་པ་གལ་ཆེ། མཁས་བཙུན་བཟང་གསུམ་

དང་ཁེ་གྲགས་འདོད་པའི་ཕྱིར་དུ་ཆོས་སྤྱོད་དང་དགེ་བ་ལོ་བརྒྱར་བསྒྲུབ་པ་བས། དམན་ས་

བཟུང་ཞིང་དགེ་བ་བྱེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་ལ་བསྔོ་བ་དར་ཅིག་དྲན་པ་གལ་ཆེ་བ་དེ་

རྣམས་ནི་སྤྲང་མོ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན། དེང་སང་ནད་དང་གདོན་གྱིས་བཏབ་པ་རྣམས་

ཀྱིས་ལུས་སྲོག་དང་བྲལ་དོགས་པའི་ཕྱིར་དུ་ཟས་ནོར་གྱི་གང་ངན་ཤོས་རྣམས་བཅད་ནས།

ཕྱི་རོལ་དམུས་ལོང་གི་གཏོང་མཁན་བྱ་བའི་བོན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་བཀུག་ནས། ནད་གདོན་

ཅན་ལ་ཕན་པར་བྱེད་དོ་ཟེར་ནས། ཉེས་མེད་ཀྱ་ིདུད་འགྲོའ་ིསྲགོ ་གཅོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་དུ་

མ་མྱངོ ་དུ་བཅལོ ་ནས་ཤ་ཁྲག་གསར་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཡས་སྟགས་མང་པོ་བསོགས་ནས།

བོན་པོས་བརྡ་སྤྲད་དེ། བགེགས་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་རྔན་པ་བྱིན་ནས། ལུས་སྲོག་གི་

གླུད་དུ་འཇལ་ལོ་ཟེར་ནས་ནད་མེད་ཉེས་མེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་བསད་ནས། དམུས་ལོང་

གིས་བརྡ་སྤྲད་ནས་ནད་གདོན་ཅན་གྱི་ནད་ཞི་ནས་རྐྱེན་བཟློག་ཅིང་བར་ཆད་སེལ་ཞིང་ཚེ་

རིང་བར་འདོད་པ་བླུན་པོའ་ིལོག་ལྟ་དང་། ལས་གོ་ལོག་དོན་མེད་ཀྱི་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་བས་ཟས་ནོར་གྱི་གང་བཟང་བ་རྣམས་ཀྱིས་དཀོན་མཆོག་མཆོད་ནས། ནད་

གདོན་ཞི་བའི་བྱིན་རླབས་ཞུས་ན། ནད་དང་བར་ཆད་སེལ་ཞིང་བསོད་ནམས་འཐོབ་པ་

ཡིན་ནོ། །ནད་ཀྱིས་ན་བ་ལ་སྨན་པ་མཁས་པ་བཀུག་ནས། ལས་མ་ལོག་པའི་སྨན་བཟང་

པོ་རྣམས་ནད་ཐོག་ཏུ་བཏང་ནས། ནད་འཚོ་བར་བྱེད་པ་འཇིག་རྟེན་པ་སྤྱིའི་ཡིན་ལུགས་

ཡིན་ལ་ལེགས་པར་འདུག་སྟེ། སྤྲང་མོ་ངས་ནི། འཆི་བའི་དུས་སུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕུན་

ཚོགས་དང་ལུས་སྲོག་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའ་ིརྒྱུ་རྫས་ལ་སྐྲའི་འཇག་མ་བརྒྱར་གཤགས་

པའི་ཆ་ཙམ་ཡང་ཁྱེར་ནས་འགྲོ་རྒྱུ་མ་རྙེད་པས། ཕྱི་ནང་གི་བདག་འཛིན་དང་བྲལ་བས།

ཁ་འཛིན་གཉེར་ཁ་བྱེད་རྒྱུ་ཅི་ཡང་མེད་པས། ལུས་སྲོག་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་གང་འདོད་པ་

རྣམས་ཀྱི་གཟན་དུ་བསྐྱུར་བ་ཡིན་པས། གཞན་ཟས་ནོར་ལ་སོགས་པ་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ཕལ་

བ་རྣམས་ལ་སྨོས་ཅི་དགོས། ནད་དང་གདོན་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གང་ལ་ཡང་བདག་མེད་

ཀྱི་ངང་ནས། ནང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་བཅོལ་བ་ཡིན་ཅིང་། ཕྱི་སྨན་

དཔྱད་བོན་གཏོ་ལ་སོགས་པ་དགོས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི། སྤྲང་མོ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན། ལར་

སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཁ་རྗེ་དབང་ཐང་དང་བཅས་པ་

གཞན་དོན་ལ་གཏོང་དགོས་པ་མི་གཏོང་བར། རང་ཉིད་ཞི་བདེ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཕྱིར་དུ་

ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའི་ཆོས་བྱེད་འདི་རྣམས་ཀྱིས། སྔར་སངས་རྒྱས་

ཤཱཀྱ་ཐུབ་པས་མགོ་དང་ཡན་ལག་དང་། ཉིང་ལག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་གང་འདོད་པ་

རྣམས་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་དངོས་སུ་གཏོང་བ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ད་ལྟར་གྱི་ཆོས་བྱེད་པ་

རྣམས་ཀྱིས་མ་ཚོར་བ་ཡིན་ནམ། ཚོར་ཀྱང་ད་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་དགོས་ཟེར་བའི་སངས་

རྒྱས་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་མཐོང་བ་ཡིན་ནམ། མིན་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་ལ་བློ་འདི་ཙམ་ཞེན་

ནས། ལོ་ཁྲི་ཚོའི་བར་གྱི་འདུག་ཆས་བྱེད་པར་མི་རིགས། ཡང་ན་བདུད་ཀྱིས་བསླུས་པ་

ཡིན་པས་རིག་པར་བྱའོ། །

ཆོས་སྨྲ་ཀུན། སྤྲང་མོ་ངའི་རྗེས་འབྲང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་བཞིན་མཛོད་དང་། དུཿཁ་

མེད་པ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན། ངས་ནི་འདི་ལྟར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་ཟུངས་དང་བུ་སློབ་

ཀུན། རང་གི་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཁ་རྗེ་དབང་ཐང་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་བཅས་པ་ལ་ལྟོས་པ་

མེད་པར་གཞན་དོན་དུ་གཏོང་ཞིང་། རང་དོན་གྱི་དྲི་མ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མི་བྱེད་པའི་

བློའ་ིགདེང་ཐོབ་པར་བྱས་ནས། བྱམས་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྩི་དང་མ་བྲལ་བར་

བྱེད་པ་དེ་ལ་ནི། དམ་ཆོས་གཅོད་ཟེར་བ་ཡིན། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཟེར་བ་ཡིན། བྱང་ཆུབ་

སེམས་དཔའི་ལམ་ཆེན་པོ་ཟེར་བ་ཡིན། གྲུབ་ཐོབ་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཟེར་བ་ཡིན།

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་གཤེགས་ཤུལ་ཟེར་བ་ཡིན་པས། ཆོས་འདི་ལྟ་བུས་འཁོར་བ་ལས་

གྲོལ་ནུས་པ་ཡིན་ལ། ཐེག་དམན་གྱི་ཆོས་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་དོན་གཉེར་ནས། སེམས་ཅན་

ཡལ་བར་འདོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་

ལ་དཀའ་སྟེ། དཔེར་ན་མུན་པ་ཆེན་པོ་ནི་ཟླ་བ་དང་སྐར་མའི་ཚོགས་རྣམས་དང་། མར་དང་

ཤིང་ལས་བསྣུན་པའི་མེ་དང་། དེ་རྣམས་རབ་ཏུ་གསལ་ཡང་། དེ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་

ངོ་བོ་གཅིག་པུ་ཙམ་མུན་པས་མི་གནོད་པ་ཙམ་མ་གཏོགས། མུན་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་

སེལ་བར་མི་ནུས་སོ། །རྟ་བདུན་རྒྱལ་པོ་མཁའ་ལ་འོང་ཙམ་ན། མུན་པ་ཐམས་ཅད་གཏིང་

ནས་སེལ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ངའི་ཆོས་ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཅོད་འདིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའ་ི

ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་ནས་འཁོར་བའི་མུན་སྨག་སེལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་

ཞེས་པའི་དོན་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་ནོ། །

དེ་ཡང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི། སྣོད་བཅུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་གཞི་

གདོད་མ་ནས་བདེན་པར་གྲུབ་པ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པས། རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་

པའི་གནས་ལུགས་དེ་ལ་ཆོས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟེར། དེ་ལྟ་བུའི་དོན་གོ་ཞིང་སྟོང་པ་ལ་བློ་

སྦྱངས་ཤིང་སྟོང་པ་དེ་ཉིད་ལམ་དུ་འཁྱེར་ཐུབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་བས། རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་

འཕྲུལ་འཁོར་ལ་ནུས་པ་ཐོན་པར་བྱས་ནས། རིགས་ལྡན་གྱི་ཤེས་རབ་མ་ལ་བརྟེན་ནས་

བདེ་བ་ཆེན་པོ་ལམ་དུ་ཁྱེར་ཅིང་། དགའ་བ་ཆེན་པོས་ལུས་སྟོབས་ཆེར་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ལ་

ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟེར། དེ་ལྟ་བུའི་རྣལ་འབྱོར་བས་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་སྦས་པའི་

ཚུལ་དུ་ཉམས་སུ་ལེན་ཅིང་། ཕྱིའི་རྫས་ཀྱི་དམ་ཚིག་དང་མ་བྲལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ་དམ་

ཚིག་གི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟེར། དེ་ལྟ་བུའི་བདེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའི་སྟོང་

པ་ཉིད་དུ་དྲོད་ཀྱི་རླངས་པ་དེ་ལ་བདེ་སྟོང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟེར། དེ་ལྟ་བུའི་རྣལ་འབྱོར་བ་དེ་

ལ་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མའམ་སྒྲིབ་གཡོགས་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས། སྣང་བ་ཐམས་

ཅད་བདེན་མེད་སྟོང་པ་སྒྱུ་མ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་ཤར་བ་ལ་གསལ་སྟོང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟེར་

བ་ཡིན་ཀྱང་། ད་ལྟ་ངས་ཀུན་འཆད་ཅིང་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དེ་ནི། ཕྱག་

ནི་ཡུལ་སྣང་ཐམས་ཅད་ཡིན། རྒྱ་ནི་ཡུལ་སྣང་དེ་རྣམས་གཞི་གདོད་མ་ནས། དོན་རང་

ངོས་ནས་བདེན་པར་གྲུབ་པ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པས་ན་སྟོང་པ་ཆེན་པོའ་ིསྣང་བ་དེ་

དང་། རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་པ་དབྱེར་མེད་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ལ་ཟེར་ཏེ། དེ་ཡང་

གོ་ཡུལ་ཕྱིའི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡིན། རྣལ་འབྱོར་བས་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀའི་བདག་མེད་རྟོགས་

པས། རླུང་སེམས་དབུ་མར་ཚུད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས། བདེ་གསལ་ཟངས་ཐལ་གྱི་ཉམས་ཁྱད་

པར་ཅན་གྱི་ངང་ལ་འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གསུམ་ས་ལེར་མཁྱེན་ཅིང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་

རབ་ཏུ་ཤེས་པའི་འོད་ཟེར་རྒྱས་ནས། འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ལ་

སོགས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་དུ་མའི་འོད་ཟེར་གྱིས་འགྲོ་བ་མང་པོ་འདུལ་ཞིང་། དེའི་དོན་

བྱེད་ནུས་པའི་སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟེར་བ་ཡིན་པས། དེ་ལྟ་བུའི་

རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའ་ིགཅོད་པ་ཟེར་པ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ལ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་

པོའ་ིགཅོད་ཟེར་བ་ཡིན་པས་གཞན་གྱི་ཆོས་ལུགས་དང་མི་འདྲ་བའི་ཟབ་གནད་དེ་ལྟར་

ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ། ཕལ་བ་འགའ་ཞིག་སེམས་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་གསལ་ཙམ་རིག་

ཙམ་པ་ཧྲིག་གེ་བོ་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པའི་མུན་པ་ཅན་དེ་ལ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟེར་ནས།

སེམས་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་མི་ཤེས་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི། རྨོངས་ཤིང་བླུན་པོའ་ིཆོས་

ལུགས་ཡིན་པས། དེ་ལ་བློ་གཏད་མེད་དོ་རིང་དུ་སྤོངས་གསུངས། དེ་ནས་མ་ཅིག་འཁོར་

དང་བཅས་པ་མར་བྱོན་ནས། ས་དཀར་ལོག་གི་ནོལ་ཐང་དུ་ཟླ་བ་གཅིག་བཞུགས་ནས་ཕ་

རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ཟླ་འོད་མུན་སེལ་མཛད། དེ་རྣམས་ཡུམ་

སྲས་ཀྱི་ཞུས་ལན་དག་སྣང་གི་ལེའུ་སྟེ་གསུམ་པའོ།། །།

ལེའུ་བཞི་པ་གང་པའི་ཞུས་ལན་གྱི་སྐོར།

ལེའུ་བཞི་པ། གང་པའི་ཞུས་ལན། དེ་ནས་ཆོས་ཀྱི་གཞུང་ཙམ་ལ་ཕྱིན་ནས། གང་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ལ་བར་ཆད་བདུད་ཅེས་བྱ་བར་གསུངས་པ་ལས། གང་པ་རྨུག་སངས་ཀྱིས་མ་ཅིག་ལགས།

བདུད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་ཅི་ལགས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་

ཉོན་དང་། བདུད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འདི་ལྟར་དུ་ཡིན་ནོ། །བདུད་ཅེས་པའི་གཟུགས་ཆེ་ཞིང་ཁ་

དོག་ནག་པོ་གང་གིས་མཐོང་ཡང་འཇིགས་ཤིང་ཡ་ང་བ་ཅན་ནི་དངོས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་

ནོ༑ ༑བདུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཐར་བ་བསྒྲུབ་པའི་བགེགས་སུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་བདུད་

ཡིན་ནོ། །

དེས་ན་བརྩེ་ཞིང་གདུང་བའི་གཉེན་འདུན་རྣམས་ཀྱང་ཐར་བའི་བདུད་དུ་འགྱུར་བ་

ཡོད་ལ། ཁྱད་པར་དུ་བདག་འཛིན་གྱི་བདུད་གཅོད་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་ཤིང་བརྩོན་

དགོས་པས། དེའི་ཞོར་ལ་བདག་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་བདུད་གསུམ་གཅོད་དགོས་པས་

བདུད་ལ་བཞི་སྟེ། མིང་དུ་བཏགས་ན། ཐོགས་བཅས་ཀྱི་བདུད། ཐོགས་མེད་ཀྱི་བདུད།

དགའ་བྲོད་ཀྱི་བདུད། སྙེམས་བྱེད་ཀྱི་བདུད་དང་བཞིའོ། །དེ་ཡང་ཐོགས་བཅས་ཀྱི་བདུད་

ཅེས་པ་ནི། མིག་གི་གཟུགས་མཐོང་སྟེ། གཟུགས་བཟང་པོ་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེ། གཟུགས་ངན་

པ་ལ་སྡང་སེམས་འཁྲུགས་ཀྱིས་སྐྱེ། དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་།

དེ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོའ་ིཡུལ་དུ་སྣང་བའི་སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་རྣམས་ཀྱིས་

བཟང་པོ་ལ་ཆགས་ཤིང་། ངན་པ་ལ་སྡང་སེམས་སྐྱེ་བས་ཆགས་སྡང་གཉིས་སུ་བཟུང་བའི་

བདུད་ཟེར་ཏེ། དབང་པོའ་ིཡུལ་དུ་དངོས་སུ་ཡོད་པ་ལ་ཆགས་ཤིང་སྡང་བས། དངོས་སུ་

དབང་པོ་ཐོགས་པས་རྐྱེན་བྱས་ནས། སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པས་འཁོར་བར་འཆིང་བའི་རྒྱུ་

བྱེད་པའི་ཕྱིར་བདུད་ཟེར་བ་ཡིན་པ་དང་། དངོས་སུ་ཡོད་པའི་ཡུལ་བཟང་ངན་ལ་ཐོགས་

པས་ཐོགས་བཅས་ཀྱི་བདུད་ཅེས་སོ། །བུ་དེ་བས་ན། བཟང་ངན་གང་ལ་ཡང་ཆགས་ཤིང་

ཞེན་པ་དེ་བདུད་ཡིན་པས། གང་ལ་ཡང་ཆགས་ཞེན་སྤང་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་གཟུགས་ནི་

གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཡིན་པས། བུ་གཟུགས་དེ་ཡང་རང་

བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། གཟུགས་ལ་ཆགས་པ་དང་སྡང་བ་མེད་པར་རང་བཞིན་

གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །གཟུགས་སྣང་བ་དེ་བདག་ཏུ་མི་བཏུབ་པ་དེ་ཡིན་ཏེ།

བདེན་པར་བཟུང་སྣང་ཙམ་སྟེ་སྣང་ཙམ་དེ་ལ་ཞེན་པ་དེ་སྤངས་པས་གཟུགས་ལས་གྲོལ་ལོ་

རིགས་ཀྱི་བུ། དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་རྣམས་ཀྱི་བཟང་ངན་ཡང་དེ་

བཞིན་ཡིན་ནོ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་དང་ཐོགས་བཅས་ཀྱི་བདུད་ཀྱི་ཡིན་ཚུལ་དང་། ཐོགས་

བཅས་ཀྱི་བདུད་ལས་གྲོལ་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ནོ་རིགས་པ་ཅན། བུ་ཉོན་དང་ཐོགས་མེད་ཀྱི་

བདུད་ནི་འདི་ལྟར་འབྱུང་བ་ཡིན་པས། མ་གཡེང་བར་ཡིད་ལ་ཟུངས་དང་། ཐོགས་མེད་ཀྱི་

བདུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། དབང་པོའ་ིཡུལ་དུ་དངོས་སུ་མི་སྣང་ཡང་། རང་གི་ཡིད་ལ་བཟང་ངན་

གྱི་རྟོག་པ་གང་སྐྱེས་པ་དེ་ལ་འདྲེ་ཞེས་པའི་འཇིགས་སྣང་བཟུང་བས་ཡ་ང་བ་དང་། ལྷ་ཞེས་

པའི་དག་སྣང་བཟུང་བས་བག་བྲོ་ཞིང་ཉམས་དགའ་བ་སྐྱེས་ཏེ། དེ་ལྟར་བཟང་ངན་གྱི་རྟོག་

པ་གཉིས་ཡིད་ལ་བཟུང་བས། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིད་ཉོན་མོངས་ཅན་དུ་གྱུར་ཅིང་། ཉོན་

མོངས་དེ་ལ་དངོས་སུ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་། དངོས་པོའ་ིཡུལ་དུ་གྲུབ་པ་མེད་ཀྱང་། དགེ་

བའི་ལས་འཆོར་བར་བྱེད་པའི་གནོད་པ་བྱེད་ངེས་པར་ནུས་པས་ན་བདུད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་

སྔ་དངོས་སུ་གྲུབ་པ་མེད་ཅིང་དངོས་སུ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། ཐོགས་མེད་ཀྱི་བདུད་

ཟེར་བ་ཡིན་པས། དེ་བས་ན་ལྷ་ཞེས་བྱ་བའི་བཟང་པོ་དང་། འདྲེ་ཞེས་བྱ་བའི་ངན་པ་ཉིད་

དང་། དེ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་གཉིས་སུ་འཛིན་པའི་སེམས་ཉིད་དེ་ལ་གཞི་

གདོད་མ་ནས་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པས་ན། གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་སྟོང་

པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱ་ལ། བྱུང་ཚོར་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ལ་འཆར་བ་རྣམས་ནི་འགོག་པར་

མི་བྱེད་ལ། བཟང་ངན་གྱི་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཅི་བྱུང་ཡང་འགོག་པར་མི་བྱེད། དེ་ལ་འདུ་

ཤེས་ཀྱང་འཇུག་པར་མི་བྱེད་ཅིང་། དྲན་རྟོག་ཅི་བྱུང་ཅི་ཤར་ཡང་། ཆེས་ཆེར་གང་ལ་ཡང་

ཡིད་ལ་བརྟེན་ཅིང་རྟོག་པས་གཟུང་བར་མི་བྱ་སྟེ། སེམས་ཉིད་ཀློང་ཆེན་པོའ་ིརང་བཞིན་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གསལ་བ་ལ་དྲན་རྟོག་ཅི་ཡང་འཆར་བ་ཡིན་པ་ནི། དཔེར་ན་རྒྱ་མཚོ་ལ་གཡོ་མཁན་མེད་

ཀྱང་རྦ་རླབས་ལ་སོགས་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་རྟོག་པ་བཟང་ངན་ཅི་ཡང་འཆར་

མོད་ཀྱང་། བཅའ་བཅོས་མི་བྱེད་རང་སར་བཞག་པ་ན་ཐོགས་མེད་བདུད་ནི་ཟིལ་གྱིས་

གནོན་པར་འགྱུར། ཡིད་ཀྱི་གཟུང་འཛིན་སྤངས་ནས་ལུས་སེམས་གཡོ་བ་མེད་པར་རང་

སར་ལྷོད་དེ་བཞག་པས་ཐོགས་མེད་ཀྱི་བདུད་རང་སར་གྲོལ་བ་ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ།

དགའ་བྲོད་ཀྱི་བདུད་བྱ་བ་ནི། རང་གི་ཡིད་ལ་ཆགས་ཤིང་དེ་ལ་དགའ་ཞིང་བྲོད་དེ་ཡིད་ཀྱི་

སྤྲོ་བ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་པ་ལ་ཟེར་ཏེ། དེའི་རྒྱུ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྙེད་བཀུར་སྙན་གྲགས་ཕུན་སུམ་

ཚོགས་པ་དང་། འཁོར་མང་པོ་འདུ་བ་དང་། ཡི་དམ་ལྷའི་ཞལ་མཐོང་བ་དང་། ངག་ནུས་

ཀྱིས་འདྲེ་གདོན་ཐུལ་ཞིང་ན་ཚ་ཟུག་རྔུ་ཞི་བར་བྱེད་པ་དང་། ཉམས་ཁྱད་པར་ཅན་རྒྱུད་ལ་

སྐྱེས་པ་དང་། རྨི་ལམ་རྣོ་ཞིང་མངོན་ཤེས་འཆར་བ་དང་། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་བདེ་བ་

དང་ནུས་པ་འབར་བ་དང་། ལྷ་འདྲེ་མི་གསུམ་རང་དབང་མེད་པར་འདུ་ཞིང་ཟས་ནོར་

ལོངས་སྤྱོད་ཕུལ་ནས་བཀུར་སྟི་ཞབས་ཏོག་དཔག་མེད་བྱུང་བ་དང་། དེ་རྣམས་ལ་དགའ་

ཞིང་བྲོད་ནས་དྲེགས་པ་ཆེན་པོ་དང་ང་རྒྱལ་ཆེན་པོ་ཐར་པའི་ལམ་གྱི་བར་ཆད་དུ་འགྱུར་

བས་བདུད་ཟེར་བ་དེ་ལ་དགའ་བྲོད་ཀྱི་བདུད་ཅེས་མིང་བཏགས་པ་ཡིན་པས། དེ་ན་ཡོན་

ཏན་ཅི་བྱུང་ཞིང་ཇི་ལྟར་ཤར་ན་ཡང་སྣང་སེམས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ངོར་ཡོན་ཏན་དེ་རྣམས་

ཡོན་ཏན་དུ་མི་བཟུང་ཞིང་། དགའ་ཞིང་བྲོད་པའི་བློ་དང་། བློའ་ིཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དེ་རྣམས་

ཀྱང་རྟག་པ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་དུ། དེ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་

རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང་རྨི་ལམ་དང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཉམས་སུ་བླངས་ན་ཡོན་ཏན་

ཐམས་ཅད་ལ་དགའ་བྲོད་ཀྱི་བདུད་ཆོད་ནས། རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་འགྲོ་དོན་འབྱུང་བ་

ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ། སྙེམས་བྱེད་ཀྱི་བདུད་ཅེས་པ་ནི། བདུད་གསུམ་གའི་རྩ་བ་སྙེམས་ལ་

ཐུག་པས། སྙེམས་བྱེད་ཀྱི་རྩ་བ་ཆོད་པ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་སྟེ། དེ་ཡང་སྙེམས་བྱེད་ཅེས་པ་ནི་

བདག་འཛིན་ལ་ཟེར་ཏེ། འཁོར་བར་འཁྱམས་པའི་རྒྱུ་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་བདག་

འཛིན་གྱིས་བྱས་ནས་ཐར་པ་འཐོབ་ཏུ་མི་སྟེར་བའི་བདུད་བྱས་པའི་ཕྱིར་སྙེམས་བྱེད་ཀྱི་

བདུད་ཟེར་བའམ། བདག་འཛིན་གྱི་བདུད་ཀྱང་ཟེར་བ་ཡིན་ཅིང་། བདག་མེད་པ་ལ་

བདག་ཏུ་བཟུང་བས་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་སོང་ནས་སེམས་ལ་བཟང་ངན་གང་ཤར་

ཐམས་ཅད་རྟོག་པས་བཟུང་ཞིང་བདེན་འཛིན་བྱས་པ་ལ་སྙེམས་བྱེད་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་

ཡང་ཡུལ་སྙེམས་བྱ་དང་ཡུལ་ཅན་སྙེམས་བྱེད་ཅེས་པའམ། ང་དང་ངར་འཛིན་པའི་ཕྱི་ནང་

གི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པར་གྲུབ་པ་མེད་པར་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རིགས་པར་

བྱས་པས། བདེན་འཛིན་གྱི་རྩ་བ་ཡུལ་ནས་ཐོན་ཏེ། བཟང་ངན་གྱི་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་

སེམས་མི་འཆོར་ཞིང་། ཡིད་བྱེད་དང་ཡིད་སྨོན་བྱེད་པའི་བློའ་ིསྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་

མཐའ་དང་བྲལ་ནས། བློ་བཏགས་པ་ཅན་མ་ཡིན་བུན་ནེ་བ། བར་འཛིན་ཞིག་པའི་བློ་

འབོལ་ལེ་བ་ཤིག་གེ་བ། ཉོན་མོངས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་གཡོ་མི་ནུས་པའི་སེང་ངེ་བ། ཕྱི་ནང་

གཉིས་ཀྱི་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་པ་ས་ལེ་བ། གང་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་པའི་རིག་

པ་ཧྲིག་གེ་བ་དེ་བདེན་འཛིན་གྱི་སྙེམས་པ་དང་བྲལ་ནས། བདེན་མེད་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་

དོན་དང་མཇལ་བ་ལ་ནི། སྙེམས་བྱའི་བདུད་ཆོད་པ་ཟེར་བ་ཡིན་པས། སྙེམས་བྱའི་བདུད་

ཆོད་ན་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བདུད་ཐམས་ཅད་ཆོད་པ་ཡིན་ནོ། །

དེས་ན་བདག་ཡོད་ཙ་ན་བདུད་ཀྱང་ཡོད། བདག་མེད་ཙ་ན་བདུད་ཀྱང་མེད་པས།

བདག་མེད་པ་ལ་གཅོད་བྱའི་ཡུལ་མེད་ཅིང་། འཇིགས་པ་མེད་ཅིང་ཡ་ང་བ་མེད་པས།

མཐའ་དང་བྲལ་བའི་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་དེ་ནི། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་བློ་གྲོས་རྒྱས་ནས།

བདུད་བཞི་ལས་གྲོལ་བ་དེ་ལ་འབྲས་བུ་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་དེ་ཡང་བདུད་བཞིའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་

ཚུལ་དང་། བདུད་བཞི་གཅོད་པས་རང་སར་གྲོལ་ནས་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་

ལུགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཉུང་ངུ་བཤད་པའི་ཚིག་དོན་འདི་ནི། བུ་ལས་འཕྲོ་ཅན་གྱི་གང་བ་དང་།

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གཞན་ཡང་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས། ཡིད་ལ་བཟུང་བས་བརྩོན་འགྲུས་མྱུར་པོ་ཡིས།

ད་དུང་དང་དུ་ལོངས་ལ་གཞན་ཕན་གྱི་སེམས་རྒྱ་སྐྱེད་ཅིག་ཨང་། ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་

གང་པས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས། དེ་ལྟ་བུའི་བདུད་བཞི་ནི་དུས་གཅིག་ལ་གཅོད་པ་ཡིན་

ནམ། རིམ་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དམ། བདུད་བཞི་ལ་སྔ་རྟིང་གི་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ་

ལགས་སོ་ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས་བུ་ཐོགས་བཅས་ཐོགས་མེད་

གཉིས་ནི་རྒྱུའི་དུས་ཀྱི་བདུད་ཡིན་ལ། སྙེམས་བྱེད་ནི་ལམ་གྱི་དུས་ཀྱི་བདུད་ཡིན་ཅིང་།

དགའ་བྲོད་ནི་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱི་བདུད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ས་མ་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་གི་

ཚོགས་ལམ་དང་། སྦྱོར་ལམ་མན་ལ་གནས་པ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་ཡིན་པས།

དེའི་དུས་སུ་རྟེན་ལུས་དབང་ཆེ་ཞིང་། བརྟེན་པ་སེམས་དབང་མི་ཆེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནད་

ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ནི་མི་འདོད་བཞིན་དུ་རང་དབང་མེད་པར་

འོང་ཞིང་། མངོན་ཤེས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་རྣམ་དག་ནི་མེད་པས། འབྱུང་བཞི་ལ་སོགས་པའི་

དངོས་པོ་མཚན་ཉིད་ཅན་ལ་དངོས་པོ་ཐོགས་པས་ན། ཚོགས་སྦྱོར་གཉིས་ཀྱི་དུས་སུ་

ཐོགས་བཅས་ཀྱི་བདུད་དངོས་སུ་གཅོད་པར་ནུས་པ་ནི་དཀའ་བས། དེའི་དུས་སུ་བློའ་ིསྟེང་

དུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །

ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་ན་བརྟེན་པ་སེམས་ལ་དབང་ཆེ་བས། མངོན་ཤེས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་

ལ་དབང་ཐོབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོགས་བཅས་ཀྱི་བདུད་འབྱུང་བ་བཞི་དང་། དུག་དང་།

མཚོན་དང་། གཡང་ས་དང་། དེ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའ་ིམཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ་དངོས་

སུ་གཅོད་པར་ནུས་སོ། །དེའི་དུས་སུ་ནི་ལུས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བདེན་

མེད་དུ་ཡོད་པས། དངོས་པོའ་ིམཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཀྱང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་

སར་མ་སླེབས་བར་དུ་དཀའ་བ་སྤྱད་དགོས་ཏེ། དཀའ་བ་ཅི་ཙམ་སྤྱད་ཀྱང་ལུས་སེམས་ལ་

སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྦྱོར་ལམ་མན་ཆད་དུ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་བདུད་ལ་

གཅོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་ལྷ་འདྲེའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང་། ན་ཚ་དང་དུཿཁ་ཆགས་སྡང་ཆོས་

བརྒྱད་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ཀྱི་བྱུང་ཚོར་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམས་ནི་ས་མ་ཐོབ་ཀྱང་གང་

ཟག་གཉེན་པོ་སྟོབས་ཆེ་བ་དང་ལྡན་ན་གཅོད་ནུས་ཤིང་། ནུས་པ་ཅན་དུ་གཅོད་ཀྱང་

དགོས་སོ། །དེ་ཡང་དང་པོ་གཅོད་ལ་འཇུག་པ་ནས་མ་རིག་པའི་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་

སྐྱེས་པའི་བདག་འཛིན་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ། རྣམ་རྟོག་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་

གཞི་མ། བློ་འཁྲུལ་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པའི་སྙེམས་བྱ་མ་རིག་མུན་པའི་

སེམས་དེ་ནི། རང་རིག་སྙེམས་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཅོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་དང་པོ་

ཆོས་ལ་འཇུག་དུས་ནས་བདག་འཛིན་མ་རིག་པའི་སེམས་ཀྱི་རྩ་བ་དེ་ཤེས་པར་བྱེད་དགོས་

པ་གལ་ཆེ་ལ། དང་པོ་ནས་མ་རིག་པ་སངས་ཏེ་ཆོད་པར་མི་འོང་སྟེ། བདག་མེད་ལ་རྒྱུན་དུ་

བློ་སྦྱངས་པས་བདག་འཛིན་གྱི་སྙེམས་རྩ་ཇེ་ཉམས་སུ་འགྲོ་ཞིང་བདག་མེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཇེ་

རྒྱས་སུ་འགྲོ་བས་ཚོགས་ལམ་ནས་སྦྱོར་ལམ་སོགས་ལམ་གྱི་རིམ་པར་བཀོད་པ་དང་།

སྙེམས་བྱའི་བདུད་ཆོད་ཅིང་ཡོན་ཏན་སྐྱེས་པ་དང་དུས་མཉམ་སྟེ། སྙེམས་བྱའི་བདུད་མ་

ཆོད་ན་ལམ་བགྲོད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། སྙེམས་བྱ་ལམ་གྱི་བདུད་ནི་དང་པོ་ཆོས་ལ་འཇུག་པ་

ནས་མཐོང་ལམ་གྱི་བར་དུ་ངེས་པ་ཅན་དུ་གཅོད་དགོས་ཏེ། མཐོང་ལམ་ན་ཡང་བདེན་

འཛིན་ཉོན་མོངས་པའི་རྩ་བ་མེད་ཀྱང་། ད་རུང་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར་དུ་བློ་སྦྱོང་

དགོས་སོ། །

སྙེམས་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། སྙེམས་བྱ་སྙེམས་བྱེད་གཉིས་མེད་དེ། དེ་ཡང་སྙེམས་བྱ་

མི་རྟག་པ་སྟེ་བདེན་འཛིན་གྱི་རྩ་བ་སྤང་བྱ་ཡིན་ལ། སྙེམས་བྱེད་མི་རྟག་པར་ཤེས་པར་བྱེད་

པ་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་སྤོང་བྱེད་ཡིན་པས་དེ་སྤང་མི་དགོས་ལ། སྤངས་ཀྱང་མི་སྤངས་

པས། སྙེམས་བྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཉམས་

ཁྱད་པར་ཅན་ཤར་ནས་འོང་བའི་སྣ་ལ་དགའ་བྲོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྐྱེས་ནས་འོང་བའི་སངས་རྒྱས་འཐོབ་ཏུ་མི་སྟེར་བས་ན་འབྲས་བུའི་བདུད་ཟེར་ཏེ། གོང་དུ་

བསྟན་པའི་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ལམ་དུ་འཁྱེར་བས་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བོགས་བཏོན་

པར་བྱས་ནས་འགྲོ་བའི་དོན་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས། དེ་ལྟ་བུའི་དགའ་བྲོད་སྐྱེ་བ་དེ་

སྤང་ཡང་མི་དགོས་ལ། སྤངས་ཀྱང་སྤང་མི་ཐུབ། དཔེར་ན། དྲོད་རླན་དང་འཕྲད་ན་ལོ་

ཏོག་སྐྱེ་བ་རྣམས་བཀག་པས་མ་ཐུབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྐྱེ་བ་རྣམས་

འགོག་མི་དགོས་ཤིང་། ཡོན་ཏན་ཅི་ཤར་ཅི་བྱུང་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ལམ་དུ་འཁྱེར་བར་བྱའོ། །

དེ་ཡང་ཐོགས་བཅས་དང་ཐོགས་མེད་གཉིས་སྤང་བྱ་ཡིན་ལ་། སྙེམས་བྱ་དང་སྙེམས་བྱེད་

དགའ་བྲོད་གཉིས་སྤོང་བྱེད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་འབྲས་བུ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དུས་སུ་སྤང་བྱ་

དང་སྤོང་བྱེད་གཉིས་ཀ་ལས་གྲོལ་དགོས་པ་ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ། ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་

གང་པས་མ་ཅིག་ལགས། བདུད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་གསུང་པ་དེ་བཞིན་ལགས་ཏེ། ལྷ་

འདྲེ་ཞེས་པ་དེ་བདུད་དེ་དག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་ནམ། དེ་མ་ཡིན་པའི་ལྷ་འདྲེ་ཟེར་བ་གཞན་

ཞིག་ཡོད་དམ་ལགས། ཞེས་ཞུས་སོ། །

ཡང་མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་ཉོན་དང་ལྷ་འདྲེ་ཟེར་བ་བདུད་དེ་དག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ།

དེ་བས་ཀྱང་ལྷ་འདྲེ་ཟེར་བ་གཞན་ཞིག་ཀྱང་ངེས་པ་ཅན་དུ་ཡོད་དོ། །དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་

པའི་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་དང་། ངོ་བོར་གནས་ཚུལ་གྱི་ལྷ་འདྲེ་དང་། མཐོང་སྣང་སྒྲོ་

བཏགས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་དང་། རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་དང་བསླུ་མེད་ལས་དབང་གི་ལྷ་

འདྲེ་དང་། མཐར་ཐུག་དོན་གྱི་ལྷ་འདྲེ་དང་དྲུག་སྟེ་དེ་རེ་རེ་ལ་ཡང་ལྷ་ཞེས་པ་དང་། འདྲེ་

ཞེས་པ་གཉིས་གཉིས་ཏེ། མཐར་ཐུག་ལྷ་དང་འདྲེ་ཞེས་པ་གཉིས་མེད་ལ། སྔ་མ་ལ་ནི་ལྷ་

ཡང་འདྲེ་ལ་འདྲེ་ཡང་ལྷ་སྟེ་ངེས་པ་མེད་དོ། །དེ་ཡང་དང་པོ་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་ཞེས་

པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་ཤིང་། བཏགས་པའི་ལྷ་ཞེས་པ་ནི་

འཇིག་རྟེན་པའི་སྣང་ཡུལ་དུ་གྲུབ་པའི་གཟུགས་བཟང་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་བློ་སྣང་དགའ་

ཞིང་དང་བ་འདྲེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ལྷ་ཟེར་ལ། གང་གི་བློ་ཡུལ་དུ་མི་སྡུག་ཅིང་ཡིད་དུ་

མི་འོང་བའི་ཡ་ང་བ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་སྲོག་ལ་འཚེ་བའི་རྐྱེན་བྱེད་པ་གང་

ཡིན་པ་དེ་ལ་འདྲེ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གང་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དེ་ལ་ལྷ་ཟེར་བ་དང་།

གང་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ལ་འདྲེ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ཀུན་གྱིས་བཟང་

ངན་དང་ཕན་གནོད་ཙམ་ལ་ལྷ་དང་འདྲེ་ཟེར་བ་ལ་ནི་རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་གཏམ་ཡིན་

པས། དོན་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་བཟང་པོས་ཀྱང་གནོད་པ་བྱེད་ལ། ངན་པས་

ཀྱང་ཕན་བཏགས་པ་ཡོད་པ་དང་། དང་པོར་ཕན་བཏགས་ཀྱང་ཕྱིས་གནོད་པ་སྐྱེལ་བ་ཡང་

མང་ལ། དང་པོར་གནོད་པ་བྱས་ཏེ་ཕྱིས་ཕན་བཏགས་པ་ཡང་ཡོད་པས་ངེས་པ་མེད་དེ།

བཟང་པོའ་ིཆགས་ཡུལ་ལྷ་རུ་བྱས་པས་ཀྱང་གནོད་པ་སྐྱེལ་ལ། ངན་པ་ཡིད་ལ་མི་འདོད་པ་

ལ་འདྲེ་བྱས་པས་ཀྱང་ཕན་བཏགས་པ་ཡོད་པས། ལྷ་ཞེས་པ་དང་འདྲེ་ཞེས་པ་གང་ལ་ཟེར་

བའི་ངེས་པ་མེད་པས། བཟང་ངན་དང་ཕན་གནོད་ཙམ་ལ་ལྷ་དང་འདྲེ་གཉིས་ཀྱི་རྟོག་པས་

བཟུང་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ཀུན་གྱིས་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཡིན་པས་དོན་ལ་གནས་ངེས་པ་མེད་དོ། །

དེ་ནས་གཅོད་ཡུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཟང་ངན་དང་ཕན་གནོད་ཙམ་ལ་ལྷ་དང་འདྲེར་འཛིན་

པ་ནི་གཏན་ནས་མི་འདོད་ལ། བཟང་ངན་ཕན་གནོད་ཙམ་ལ་ལྷ་འདྲེའི་མིང་ཡང་མི་

གདགས་ཤིང་། སྒྲ་ཡང་མི་བསྒྲག་པར་བདེན་མེད་དུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་ལམ་དུ་འཁྱེར་ཤེས་

པར་བྱའོ། །

གཉིས་པ་ངོ་བོའ་ིགནས་ཚུལ་གྱི་ལྷ་འདྲེ་ལ་གཉིས། འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ལྷ་དང་།

འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལྷ་དང་གཉིས། འདས་པའི་ལྷ་ལ་ཡང་འཁོར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་

དང་། འཁོར་བའི་གནས་གཉིས་ཀ་ལས་འདས་པ་དང་། འཁོར་བའི་གནས་ལས་མ་འདས་

པ་དང་གཉིས་ཏེ། དེ་ཡང་དང་པོ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་དང་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་།

ཡུམ་ཆེན་མོ་དང་། རྒྱལ་བ་འོད་དཔག་མེད་ལ་སོགས་པ་ནི་འོག་མིན་སྟུག་པོ་བཀོད་པའི་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གནས་སུ་རང་རང་གི་འཁོར་དང་བཅས་པ་བཞུགས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་གནས་དང་།

རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ཀ་ལས་འདས་པའི་ལྷ་ཡིན་ལ། མི་མཇེད་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདིར་

བཅོམ་ལྡན་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྱན་རས་

གཟིགས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་དང་། ལག་ན་རྡོ་རྗེ་དང་། འཇམ་དཔལ་

དབྱངས་དང་། དེ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་གནས་

ལས་མ་འདས་ཤིང་། འཁོར་བའི་ལས་དང་རྒྱུ་འབྲས་ལས་འདས་པའི་ལྷ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་

རྟེན་པའི་ལྷ་ནི་གཟུགས་མེད་དང་། གཟུགས་ཁམས་དང་། འདོད་པའི་ལྷ་དང་། དེ་རྣམས་

ནི་ངོ་བོ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ཟེར། དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་ངོ་བོའ་ིགནས་ཚུལ་གྱི་ལྷ་ཞེས་སོ། །འདྲེ་

ཞེས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་ན་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དྲེགས་པ་དང་། གདུག་

རྩུབ་དང་། ནུས་མཐུ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་སྟོན་ནུས་ཤིང་། གཟུགས་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་

མང་པོ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་གཤིན་རྗེ་དང་། བདུད་བཙན་སྡེ་བརྒྱད་ཟེར་བ་ལ་སོགས་

པའི་གནོད་སེམས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་འདྲེ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེའང་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་

ངོར་དུས་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྡེ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པའི་གནོད་སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་

དོན་གནས་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ན་ངོ་བོའ་ིགནས་ཚུལ་གྱི་འདྲེ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཕན་

གདགས་པ་ལ་ལྷ་ཟེར་ན་སྡེ་བརྒྱད་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཕན་གདགས་པས། འཇིག་རྟེན་པ་

ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ཟས་ནོར་དང་བསོད་ནམས་བསྐྱེད་ནུས་པས་ན། འདྲེ་སྡེ་བརྒྱད་སོགས་ཡང་

ལྷ་ཡིན་ནོ། །

གནོད་པ་བྱེད་པ་འདྲེ་ཡིན་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ཕལ་བ་རྣམས་མ་དགའ་ན་ཡང་

གནོད་པ་བྱེད་པས་ལྷ་དེ་དག་ཀྱང་འདྲེ་ཡིན་དགོས་སོ། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ལུགས་ཀྱི་

ཕན་གདགས་པ་ལ་ལྷ་བྱས་ནས། གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་འདྲེར་བྱེད་པ་དང་གནས་ཚུལ་

འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་ལྷ་ངེས་པ་ཅན་དུ་བྱེད་པ་དང་། གནས་ཚུལ་སྡེ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་

ལ་འདྲེ་ངེས་པ་ཅན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། གཅོད་ཡུལ་བའི་ལུགས་ཀྱིས་དེ་གོ་བཟློག་དགོས་

པ་ནི། དེ་ཡང་རང་ལ་བརྩེ་ཞིང་གདུང་བར་བྱེད་པའི་གཉེན་འདུན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ལ་རི་

ཁྲོད་དུ་འགྲོ་བ་མི་འཐད་དེ། ཟས་གོས་ཀྱིས་འཕོངས་པ་དང་། ན་ཚ་དུཿཁ་འོངས་ནས་

གྲོགས་དང་སེམས་བརྩེ་བ་མེད་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འོང་བས་ཁྱིམ་དུ་སྡོད་ཅིག་དང་ངེད་

རྣམས་ཀྱིས་མཐུན་རྐྱེན་བཟང་པོ་བྱེད་ཅིང་། ཁྱོད་ངེད་རྣམས་ཀྱིས་བློས་གཏོང་མི་ནུས་སོ་

ཟེར་ནས་ཐར་བའི་ལམ་གྱི་བདུད་བྱེད་ཅིང་དགེ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་འདྲེ་བྱེད་པས།

དེ་ལྟར་བརྩེ་ཞིང་ཕན་གདགས་པ་རྣམས་ནི་བདུད་དང་ལྷ་འདྲེ་རུ་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་།

བདག་ལ་སྡང་ཞིང་གནོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ནི། སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་ཞིང་སྔོན་གྱི་ལན་

ཆགས་འཁོར་བར་བསམས་ནས། དགའ་བར་བསྒོམ་ཞིང་དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་ལ་

བསྐུལ་བའི་ལྷ་ཡིན་ནོ་བསམ་པར་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་ཡང་ཆགས་པར་མི་བྱ་སྟེ།

ཆགས་པར་བྱས་ན་འཁོར་བར་འཁྱམས་པའི་འདྲེ་བྱེད་པས། འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་ཡང་རེ་

ལྟོས་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །

སྡེ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེའི་བློས་ངེས་པར་དུ་བཟུང་ནས། འཁོར་དུ་

བསྐོར་ཅིང་གཅེས་པར་བསྐྱང་བར་བྱ་སྟེ། ཁོ་ལ་བརྟེན་ནས་དགེ་བ་ལ་འཛུད་པར་བྱེད་

པའི་ལྷ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་བྱམས་པ་སྒོམ་ཞིང་། ལུས་

སྲོག་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་གནོད་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གཏོང་ཞིང་། སྙིང་རྗེའི་བློ་དང་མ་

བྲལ་བར་བྱེད་པ་དེ་གཅོད་ཡུལ་བའི་ལུགས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་ཀྱི་འདོད་ཚུལ་ཡིན་ལ། ངོ་

བོར་གནས་ཚུལ་གྱི་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མིང་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་པའམ།

དོན་གནས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ཡང་སྣང་ཙམ་ཉིད་ཡིན་ཞིང་བདེན་འཛིན་

མི་བྱེད་པས་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པའི་དོན་དམ་པ་ཤེས་པར་བྱའོ། །གསུམ་པ་མཐོང་

སྣང་སྒྲོ་བཏགས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་ས་བླ་བའི་སྨན་བཙུན་ཞེས་པ་སོགས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དཀར་ཕྱོགས་ལ་ཅུང་ཟད་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཕོ་མོ་ཕལ་བའི་ཤེས་རྒྱུད་གཡོས་ནས་

འཇིག་རྟེན་པ་ཀུན་གྱི་ལས་ལེགས་ཉེས་ཐམས་ཅད་སྒྲ་རུ་བཅོལ་བ་དང་། གཞན་ཡང་དུས་

ལ་བབ་པ་མ་ཡིན་པ་དགུན་སྒང་དུས་ལ། མེ་ཏོག་དང་ལོ་ཏོག་སྐྱེས་མ་ཐག་པ་ལ་སོགས་

པའི་རྫས་སྣ་ཚོགས་པ་མི་འདྲ་བའི་རྣམ་གྲངས་དུ་མ་མཐོང་བ་དང་། མི་མ་ཡིན་པ་ཕལ་ཆེར་

གྱིས་དངོས་སུ་གཟུགས་བསྟན་ནས། ལུང་བསྟན་དུ་མ་བྱེད་པ་དང་། གཞན་ཡང་འཇའ་

འོད་དང་། སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་མཐོང་བ་དེ་རྣམས་ལ་དངོས་གྲུབ་ཡིན། གཡང་ཡིན། ལྷ་

ཡིན། དཔལ་ཡིན་ཟེར་ནས་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་ལྷ་བྱེད་པ་ལ་མཐོང་སྣང་སྒྲོ་བཏགས་ཀྱི་ལྷ་ཟེར་

བ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དུས་མ་ཡིན་པ་དགུན་གྱི་དུས་སུ་སྦྲུལ་དང་སྦལ་བ་ལ་སོགས་པའི་

འཇིགས་སུ་རུང་བའི་གཟུགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་མཐོང་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་དབྱར་སྲམ་དང་

པིར་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྲོག་ཆགས་མང་པོ་ཟ་བ་དང་། ཉ་མོ་སྐམ་ལ་འཛིང་བ་མཐོང་བ་

དང་། གཞན་ཡང་མིག་གི་ཡུལ་དུ་མི་སྡུག་པའི་གཟུགས་སོགས་ལ་འཇིགས་ཤིང་ཡ་ང་བ་

ལ་སོགས་པའི་ཡིད་མི་བདེ་བར་བྱེད་པ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་མཐོང་བ་དེ་རྣམས་ལ་ནི་འདྲེ་

ཟེར་ནས་ཉེས་པ་འོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། འདྲེ་ཟེར་བ་སྒྲོ་བཏགས་པས་ན་མཐོང་སྣང་སྒྲོ་

བཏགས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། འདི་ནི་འཇིགས་རྟེན་པའི་ལུགས་ཀྱི་ལྷ་དང་འདྲེ་ལ་ངེས་

པར་དུ་བཟུང་བ་ཡིན་ཀྱང་། གཅོད་ཡུལ་བའི་ལུགས་ཀྱི་མཐོང་སྣང་དེ་ཙམ་ལ་ལྷ་དང་

འདྲེར་བྱེད་པ་མི་འདོད་ཅིང་། དོན་གནས་ལ་ཡང་མཐོང་སྣང་དེ་ཙམ་ལ་ལྷ་དང་འདྲེ་ཟེར་བ་

མ་ཡིན་ལ། མཐོང་སྣང་གི་ལྷ་དང་འདྲེ་ནི་འཇིག་རྟེན་སྒྲོ་བཏགས་རྐྱང་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་

གཅོད་ཡུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་བ་དང་འཛིན་པར་མི་བྱེད་ཅིང་བཏང་སྙོམས་ཆེན་པོ་ལ་

བཞག་པས། ཕན་གནོད་མི་ནུས་རང་སར་གྲོལ་བ་ཡིན་ནོ། །གཅོད་ཡུལ་པས། དེ་ལྟར་མ་

ཤེས་ཤིང་མཐོང་སྣང་ཙམ་ལ་ལྷ་འདྲེའི་རྟོག་པས་བཟུང་ན་ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་འགལ་ཞིང་

གཅོད་ཀྱི་དགོས་པ་དོར་བས་ན། དོན་ལ་ངེས་ཤེས་སྐྱེད་ལ་ཉམས་སུ་ལོངས་ཤིག་རིགས་

ཀྱི་བུ། ཞེས་གསུངས་སོ། །

བཞི་པ་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་ནི། རང་རིག་པའི་དག་སྣང་གི་ཆ་ལ་ཡེ་

ཤེས་ཆེན་པོ་ལྔ་འབྱུང་བ་ལ་ལྷ་ཟེར་བ་ཡིན་ལ། མ་རིག་པའི་བདག་འཛིན་ལས་ཉོན་མོངས་

པ་དུག་ལྔ་འབྱུང་བ་ལ་འདྲེ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཡེ་ཐོག་གདོད་མ་ནས་རང་རིག་པའི་ཡེ་

ཤེས། ཀ་དག་སྐྱེ་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་དང་། མ་རིག་པའི་བདག་འཛིན་ཉོན་མོངས་དེ་གཉིས་

ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་རིག་དང་མ་རིག་མཉམ་པར་སྦྱར་ནས་ཡོད་པ་ཡིན་པས། ལྷན་ཅིག་

སྐྱེས་སྦྱོར་གྱི་ལྷ་འདྲེ་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ལྟ་བུའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་དེ་འཇིག་རྟེན་པ་ཕལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་པས།

མི་དགེ་བའི་ལས་བསགས་ནས་འཁོར་བའི་རྒྱུ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་གསོག་ཅིང་། དེའི་ལས་

ཉོན་ལ་དུས་རྒྱུན་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་པས། དེས་ན་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་བདག་འཛིན་

ལས་བྱུང་བ་དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་འོད་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་གཉེན་པོའ་ི

བདག་མེད་མ་ཤེས་པས། དོན་སྤྱིའི་ལས་དང་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རྨོངས་ནས་ཕན་གནོད་

དང་བཟང་ངན་གྱི་སྣང་བ་ཡུལ་ཙམ་ལ་ལྷ་དང་འདྲེ་གཉིས་སུ་བཟུང་བ་དེ་མ་རིག་པ་ཡིན་ནོ། །

དེ་བས་ན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ལྷ་དང་། འདྲེ་གཉིས་འབྱེད་པར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའང་ལྷན་

སྐྱེས་རང་རིག་པའི་ཤེས་རབ་བཞི་དང་ལྡན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་འོད་ཟེར་འབར་བ་དེ་མ་རིག་

པ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ལ། རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པའི་མ་

རིག་པའམ། བདག་འཛིན་དེ་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཅོད་རྒྱུའི་ཡུལ་དེ་ཡིན་ཏེ།

འཇིག་རྟེན་པ་ཕལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་མི་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས། དགེ་མི་

དགེའི་ལས་ཐམས་ཅད་མ་ཕྱེད་ནས། འཆོལ་བར་སོང་བས་འཁོར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཡིན།

དེ་བས་ན་གཅོད་ཡུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་འབྱེད་པར་བྱས་ལ།

གཅོད་རྒྱུའི་བདག་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོར་གཅོད་མཁན་གྱི་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བདག་མེད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །

དེ་ཡང་དང་པོ་གཞི་གདོད་མ་ནས་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དང་མ་རིག་པ་བདག་

འཛིན་གྱི་དྲི་མ་གཉིས་དབྱེར་མེད་དུ་ཡོད་པས་ལྷན་སྐྱེས་ཟེར་ལ། དེ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གང་གིས་

ཀྱང་མ་བསྐྱེད་པས་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་ཅིང་། ཐོག་མར་འདི་ཙམ་ནས་བྱུང་བའི་སྨོས་སྒོ་མེད་

པས་རང་བཞིན་དུ་སྐྱེས་པས་ན་རང་བཞིན་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ཟེར་ཏེ། དེ་ཡང་མ་

བརྟགས་མ་དཔྱད་པའི་ཚེ་རིག་མ་རིག་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡོད་པས། སོ་སོར་མི་ཕྱེད་ཅིང་མ་རིག་

ཀྱང་། བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ན་དབྱེར་མེད་ཆུ་ཟླ་དང་འདྲ་སྟེ། ངོ་བོ་སོ་སོར་ཡོད་པས་སོ་

སོར་རིག་ཀྱང་སོ་སོར་ཕྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་བླ་མ་མཚན་ཉིད་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ལ་

རག་ལས་ཏེ། དེས་ནི་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེའི་མཚན་ཉིད་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །

ལྔ་པ་བསླུ་མེད་ལས་དབང་ལ་གཉིས་ཏེ། རང་བྱུང་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་དང་། འཇུག་

སྒོ་སོ་སོར་སྤྱོད་པའི་བྱེ་བྲག་གི་ལས་དང་གཉིས་སོ། །དང་པོ་སྤྱི་མཐུན་ནི་འབྱུང་བ་བཞི་

དང་། དབྱར་དགུན་སྟོན་དཔྱིད་དུས་བཞི་དང་། ཉིན་མཚན་གཉིས་དང་། སྐྱེ་འཆི་གཉིས་

དང་། ན་བ་དང་། ནད་མེད་བདེ་བ་གཉིས་དང་། ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པ་དང་། རྒས་ཤིང་

རྒུད་པ་དང་གཉིས་ཏེ། དེ་ཡང་འབྱུང་བ་བཞིའི་རླུང་ནི། རང་བྱུང་གཡོ་བ་ཆེན་པོའ་ིརང་

བཞིན་འཁྲུགས་པ་སྟེ་ཀུན་གྱི་གཞི་མར་གྱུར་པ་དང་། ཆུ་ནི་རླན་ཞིང་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་ཏེ།

ཐམས་ཅད་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །མེ་ནི་ཚ་རེག་གི་དྲོད་དང་ལྡན་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་སྨིན་

པར་བྱེད་དོ། །ས་ནི་སྲ་ཞིང་མཁྲེགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་གྱི་བརྟེན་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་བཞི་རང་བབ་ཏུ་གནས་ཤིང་རང་བབ་ཏུ་དལ་བར་སྤྱོད་པ་ནི་འདོད་ཡོན་

ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་ལྷ་ཞེས་བྱ། རབ་ཏུ་གཡོ་ཞིང་ཤིན་ཏུ་འཁྲུགས་པར་

གྱུར་པ་ནི་ཉེས་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པས་འདྲེ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དབྱར་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། དགུན་ནི་འདྲེ་

ཡིན་ནོ། །སྟོན་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། དཔྱིད་ནི་འདྲེ་ཡིན་ནོ། །ཉིན་མོ་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། མཚན་མོ་ནི་

འདྲེ་ཡིན། སྐྱེ་བ་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། འཆི་བ་ནི་འདྲེ་ཡིན། ལུས་སེམས་དལ་ཞིང་བདེ་བར་

གནས་པ་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། ནད་ཀྱིས་བཏབ་ནས་མི་བདེ་ཞིང་འཁྲུག་པ་ནི་འདྲེ་ཡིན། གཞོན་

ཞིང་ལས་དབང་གི་སྟོབས་རབ་ཏུ་རྒྱས་པ་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། རྒས་ཤིང་ལུས་དབང་རྒུད་པ་ནི་

འདྲེ་ཡིན་པར་བྱེད་པ་དེ་རྣམས་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་ཀུན་ལ་ངེས་པ་ཅན་དུ་འོང་ཞིང་བསླུ་བ་

མེད་པར་སྤྱིའི་ཐུན་མོང་གི་ལས་ལ་བྱུང་བས་ན། སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་ཟེར། དེའང་འབྱུང་བ་

བཞི་ནི་སེམས་ཅན་གྱིས་བསགས་པའི་ལས་ལ་བྱུང་བ་མེད་དེ། རང་བཞིན་གྱི་ལས་སམ།

རང་བྱུང་དུ་འབྱུང་བས་ན་རང་བྱུང་ཟེར་བ་ཤེས་པར་བྱའོ་བུ།

གཉིས་པ་འཇུག་སྒོའ་ིལྷ་ནི། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་བསྡུས་པའི་ལུས་བསྐྱེད་པའི་ཕ་མ་

དང་། སེམས་བསྐྱེད་ཅིང་ཐར་པའི་ལམ་སྟོན་པའི་བླ་མ་དམ་པ་དང་། མགོན་པོར་བྱེད་པ་

ལྷ་ལྔ་དང་། དེ་རྣམས་ནི་རང་རང་གི་ལས་བསགས་པའི་དབང་གིས་ལས་ལ་བསླུ་བ་མེད་

པར་རང་གི་ལྷ་བྱེད་པས་ན། བསླུ་མེད་ལས་དབང་གི་ལྷ་ཟེར་ཏེ། དེའང་ལས་ཀྱི་དབང་

གིས་ཕ་མ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བ་དང་། ལོངས་སྤྱོད་ཆུང་བ་དང་རིགས་མཐོ་བ་དང་། དམན་པ་

དང་། གཟུགས་བཟང་བ་དང་། ངན་པ་དང་། དགེ་བ་ལ་སྤྱོད་པ་དང་། མི་དགེ་བ་ལ་སྤྱོད་

པ་དང་། དེ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་འཇུག་པའི་སྒོ་འབྱེད་དགོས་པ་ཡིན་ཀྱང་། རྟག་པ་ཅན་ནི་མ་

ཡིན་ཅིང་ངེས་པ་མེད་པས། གནས་སྐབས་ཙམ་རེ་ལ་ཕན་གནོད་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་བྱེད་པ་

ཡང་བྱེ་བྲག་པ་ཡིན་ཏེ། ཕ་མ་དང་། སྤུན་ཟླ་དང་། དཔོན་སློབ་དང་། དེ་ལ་སོགས་པའི་

བརྩེ་ཞིང་གདུང་བ་རྣམས་ཀྱང་ཕན་ཚུན་དུ་རྩོད་ཅིང་འཁྲུགས་ནས་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་

གནོད་པའི་འདྲེ་བྱེད་པར་འོང་བ་དེ་ཡང་བརྩེ་ཞིང་གདུང་བའི་ལས་དེ་ཟད་ཅིང་། གནོད་

སེམས་ཀྱི་ལས་དེ་ལ་བཟུང་ནས་གནོད་སེམས་ཀྱི་ལས་ལ་སྤྱོད་པའང་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་

དུ་བརྩེ་ཞིང་གདུང་བ་རྣམས་ཚེ་འཕོས་པའི་འོག་ཏུ་ཡང་མི་མ་ཡིན་གདུག་པ་ཅན་དུ་གྱུར་

ནས། སྔར་གྱི་གཉེན་འདུན་སོགས་གདུང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའི་འདྲེ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཚེ་འཕོས་ནས་སྔར་རང་གིས་སྲོག་གཅོད་བྱས་པའི་དགྲ་བོ་ཡིན་

ཀྱང་ཕན་གདགས་པའི་ལྷ་བྱེད་པ་དང་། དེ་ལ་སོགས་པ་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་གནས་སུ་

ཚེ་འཕོས་རེས་བྱས་པས་ཕ་མ་དང་གཉེན་འབྲེལ་དུ་མ་གྱུར་པ་ནི་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་

ཅན་ལ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པས་ན། འདྲེ་ཞེས་པ་མེད་ཀྱང་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པའི་གནས་སྐབས་

ཙམ་རེ་ལ་ལྷ་དང་འདྲེ་ཟེར་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཕྱེས་ནས་གཉིས་སུ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་

རང་རང་གིས་ལས་བསགས་པ་ལས་བྱུང་བ་དེ་མ་ཤེས་ནས་རྐྱེན་ངན་སོགས་གང་བྱུང་ལ་

ངའི་སྒོས་གྱོང་ཡིན་ནོ་སྙམ་སྟེ་སེམས་ཉམ་ཐག་པར་བྱེད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕུན་

ཚོགས་དར་ཙམ་ཞིག་ལ་ངས་ཕོ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་སེམས་དྲེགས་པས་ཁེངས་པ་བྱེད་

པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱིས་ལས་རྒྱུ་འབྲས་མ་ཤེས་པས་རང་གིས་ལས་བསགས་པ་ལས་ཕན་

གནོད་བྱུང་བ་ལ་ལྷ་དང་འདྲེ་རུ་བཟུང་ནས་ཆགས་པ་དང་སྡང་བར་བྱས་པས་འཁོར་བར་

འཁྱམས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རང་གིས་བསགས་པའི་ལས་ལ་རང་གིས་སྤྱོད་པ་ལ་རང་གི་

དགའ་མ་ིདགའ་ིརྟགོ ་པས་བཟུང་བ་ད་ེའཇགི ་རྟནེ ་པའ་ིལགོ ་ལྟ་ཡནི ་པར་ཤསེ ་པར་བྱའ།ོ །

དེས་ན་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བདག་གི་ཕ་མར་མ་བྱས་པ་ནི་

གཅིག་ཀྱང་མེད་པས་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་ཤིང་། ཕ་མ་ཡིན་པར་

བློས་བཟུང་ནས་ཕ་མའི་དྲིན་དྲན་པར་བྱས་ནས་སྡང་སེམས་སྤངས་ཤིང་བྱམས་པ་དང་།

སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྐྱོང་བར་བྱེད་པ་དེ་གཅོད་ཡུལ་བའི་ལུགས་ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ།

དེ་ཡང་མི་མ་ཡིན་གདུག་པ་ཅན་མ་རུང་པ་རྣམས་ནི་སྲོག་དབུགས་ལ་རྔམ་ནས་སེམས་ཅན་

མང་པོ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་མི་མ་ཡིན་དེ་

ལ་ནི་འདྲེ་ཟེར་ཏེ། འདྲེ་དེས་ནི་རང་རེའི་ཕ་མ་བྱས་པ་ལ་གྲངས་ཀྱིས་མི་ཆོད་ཅིང་། ཁོ་ཚེ་

འཕོས་པས་རང་རེས་ངོ་མ་ཤེས་པས། ལས་ངན་བསགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རང་རེ་ལ་

གནོད་པ་བྱེད་པ་ཡིན་ཀྱང་། རང་རེས་ཁོ་ཕ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་ནས་ཁོ་སྡུག་བསྔལ་ལས་

བསྐྱབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ། བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་བསྐྱེད་ཅིང་རང་གི་ཤ་ཁྲག་དང་སྲོག་

དབུགས་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་ཁོ་ལ་བཏང་ནས་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་བཟུང་ནས། ཁོ་

གར་ཡང་མི་གཏོང་ཞིང་གདུལ་བར་བྱ་སྟེ་ཐར་བ་ལ་འགོད་དོ། །དེས་མ་བཏུལ་ན་ཞི་བ་

དྲག་པ་ོགཉིས་ཀྱིས་འདུལ་བར་བྱདེ ་ད།ོ །དསེ ་མ་ཐུལ་ན་དྲག་པོའ་ིསྒོ་ནས་འདུལ་དགསོ ་ས།ོ །

དེས་མ་བཏུལ་ན་དྲག་པོ་འབའ་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དྲག་པོའ་ིལས་ལ་སྦྱར་ཏེ།

ཤ་ཁྲག་གཏོང་བ་དང་བཅས་པས་འདུལ་བ་ན། ངེས་པར་འདུལ་བ་ཡིན་ཏེ། དམ་པའི་ཆོས་

ལ་འཛུད་པར་བྱེད་དགོས་སོ། །དེ་ཡང་རང་དོན་དུ་ཞེ་སྡང་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ནས། ཁོ་ལ་

གནོད་པའི་ཕྱིར་དུ་དྲག་པོ་བྱས་ནས། རང་གཞན་གཉིས་ཀ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་འགྲོ་བས་

ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་ཡང་འགལ་ལོ། །

དེས་ན་གཞན་གྱི་ཕྱིར་དུ་དྲག་པོ་འབའ་ཞིག་བྱས་ཀྱང་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་པ་ནི།

དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མགོན་པོ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཏུམ་ཞིང་དྲག་ལ་རྔམ་པའི་མདོག་ནག་ཅིང་ཁྲོ་

གཉེར་བསྡུས་ཤིང་མཆེ་བ་གཙིགས་པའི་འཇིགས་ཚུལ་བསྟན་ནས་སེམས་ཅན་གདུག་པ་

ཅན་རྣམས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་ཀྱང་། སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ལ།

སེམས་ཅན་དེ་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་ནས་ཐར་བའི་ལམ་ལ་འགོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་།

ཕ་མས་བུ་ཚ་བརྡུང་བ་ཡང་བུ་ཚའི་དོན་ཡིན་ཅིང་ཕ་མའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་

སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ལ། རང་འདོད་ཀྱི་དྲི་མས་མ་གོས་པར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ་བུ།

དེ་ལྟར་ལྷ་འདྲེ་ཞེས་པ་གཟུགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མི་འབྱེད་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཀྱང་

འབྱེད་པ་དཀའ་སྟེ། དེ་ཡང་གཟུགས་བཟང་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བས་སྤྱོད་ལམ་བཟང་པོ་བྱས་

ནས། གནོད་པའི་འདྲེ་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་ལ། གཟུགས་མི་སྡུག་ཅིང་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་

གནོད་སེམས་ཅན་གྱིས་ཕན་གདགས་པའི་ལྷ་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་པ་ནི། མི་མ་ཡིན་གནོད་

སེམས་དང་ལྡན་པའི་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱང་དགའ་ནས། བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་མཐུན་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

རྐྱེན་དང་གྲོགས་བྱེད་པས། འདྲེས་ལྷ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ལྷ་འདྲེ་ཟེར་ཞིང་། ལྷ་འདྲེའི་ངོ་བོ་སོ་

སོར་མ་ཡིན་གཅིག་ཏུ་ཤེས་པར་བྱ། འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་དེ་དག་ཚེ་འཕོས་པས་ངོ་བོར་

གནས་ཚུལ་གྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷར་སྐྱེས་པ་ཡོད་པས་ཀྱང་ལྷ་འདྲེ་ཟེར་ཏེ་ངོ་བོ་གཅིག་གོ །

དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་བཟང་བའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ཕལ་བ་མ་དགའ་ན་ཡང་གནོད་པའི་

འདྲེ་བྱེད་པས་ཀྱང་ལྷ་འདྲེ་དང་། ལྷ་དེ་དག་ཚེ་འཕོས་ཏེ་མི་མ་ཡིན་གདུག་པ་ཅན་དུ་གྱུར་

ནས། འདྲེ་བྱེད་པས་ན་ལྷ་འདྲེ་ཟེར་བ་དང་། སེམས་ཅན་མ་རུང་བ་ལ་ཕན་གདགས་པའི་

ཕྱིར་དུ་ཡེ་ཤེས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཁྲོས་པའི་གཟུགས་བསྟན་ནས། བྱ་ནག་དང་ཁྱི་ནག་ཅེ་སྤྱང་

ལ་སོགས་པའི་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཡོད་པ་དེ་རྣམས་མི་ཕལ་བས་མཐོང་དུ་རུང་ན་ཡེ་ཤེས་

པའི་ལྷ་དེ་དག་འདྲེ་རུ་བཟུང་ནས། ལྷ་འདྲེ་ཟེར་ཅིང་བྲེད་པར་བྱེད་དོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་

ཅད་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་འཇིགས་སུ་རུང་ཞིང་ཡ་ང་བར་བྱེད་

པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་། ཤིན་ཏུ་མཛེས་པའི་གཟུགས་བསྟན་ནས་མི་ཕལ་པ་རྣམས་དེ་ལ་

དགའ་ཞིང་ཆགས་པར་བྱེད་པས་ན། གནོད་པ་བསྐྱལ་ནས་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་ཀ་བྱེད་པ་ཡང་

ཡོད་དོ། །

དེ་ཡང་ཡེ་ཤེས་པའི་ལྷ་ཁྲོས་པའི་གཏུམ་པོ་བས་གཟུགས་མཛེས་པ་ནི། གདུག་པ་

ཅན་གྱི་འདྲེ་ལ་ཡང་གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་ལྷའི་གཟུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བསྟན་ནས་ཀྱང་

སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་གཟུགས་བཟང་བར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷ་ཇི་

ལྟར་ཁྲོས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་ཡིན་པས་ཀྱང་། དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས་བཟང་

ངན་དང་ཕན་གནོད་ཙམ་ལ་ལྷ་དང་འདྲེ་ཞེས་པ་གཉིས་སུ་བཟུང་བས་སེམས་ཉོན་མོངས་

པ་ཅན་དུ་གྱུར་པས། ལས་དགེ་སྡིག་གཉིས་ལས་འབྲས་བུ་བདེ་སྡུག་གཉིས་འབྱུང་བ་ལ་

ལྷས་ཕན་གདགས་པ་དང་། འདྲེས་གནོད་པ་བྱས་སོ་ཟེར་ནས་ལྷ་འདྲེའི་རྟོག་པས་བཟུང་

ཞིང་། ལས་བསགས་པ་ལས་ཕན་གནོད་བྱུང་བ་མ་ཤེས་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བདེན་འཛིན་བྱས་

ནས་ད་རུང་ཡང་དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པས་འཁོར་བའི་རྒྱུར་འགྲོ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་ལ་དཔག་པར་

དཀའ་བ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཤེས་པ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་

དང་། བཟང་ངན་གཉིས་དང་། ཕན་གནོད་གཉིས་དང་། བདེ་སྡུག་གཉིས་དང་། མཐོ་

དམན་གཉིས་དང་། ཆགས་སྡང་གཉིས་དང་། འཁོར་འདས་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་ལས་སྣ་

ཚོགས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དུ་མ་ཞིག་བརྗོད་དུ་མི་བཏུབ་པ་མཐའ་ཡས་པ་གཅིག་འབྱུང་

བ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རང་རང་གིས་ལས་དགེ་སྡིག་སྣ་ཚོགས་པ་བསགས་པ་ལས་

བྱུང་བ་ཤེས་པར་བྱེད་དགོས་ལ། གནོད་པ་དང་། མི་བདེ་བ་དང་། ཡིད་ལ་མི་འདོད་པ་

ཐམས་ཅད་མི་འབྱུང་བར་འདོད་ན། མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་སྤང་བར་བྱའོ། །བདེ་

ཞིང་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པ་དང་། བདེ་བ་ནས་བདེ་བར་འགྲོ་བར་འདོད་ན། དགེ་

བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ལ་བརྩོན་ནས་བསྒྲུབས་པར་བྱས་ན། ལས་ལ་བསླུ་བ་མེད་པའི་

དབང་གིས་བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོ་སོ་སོར་འགྲུབ་པས་ན་ངེས་པ་ཅན་དུ་ལས་གཙོ་ཆེ་སྟེ།

ལས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་མ་གཏོགས་པ་དེ་བས་གཞན་འཇུག་སྒོ་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་མེད་

པས་ན། ལས་དབང་ཆེ་ལ། ལས་མ་ཡིན་པའི་གཞན་རེ་ལྟོས་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་སྐྲའི་རྩེ་མོ་

བརྒྱར་གཤགས་པའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་ཡོད་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དུ། ལས་ཀྱིས་བསླུ་བ་མེད་

པས་ན། བསླུ་མེད་ལས་དབང་གི་ལྷ་འདྲེ་ཟེར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཐམས་ཅད་ལས་བསགས་པ་

ལས་བྱུང་བ་ནི་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་། དེའང་ལས་དང་བཅས་པ་ཡང་བདེན་པ་དང་རྟག་པ་

ཅན་དུ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པར་བྱས་ལ། རྟག་འཛིན་དང་བདེན་འཛིན་དང་བདེན་

ཞེན་སྤངས་ནས་ལུས་སྲོག་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་གཅིག་པུར་མི་མེད་ལུང་སྟོང་དུ་འགྲིམས་

ཤིང་འདྲེའི་གཟན་དུ་བསྐྱུར་ནས་གཞན་ཕན་བསྒྲུབ་ཅིང་བྱེད་ལས་ཐམས་ཅད་ཕཊཿཀྱིས་

གདབ་ཅིང་སྤྲོས་བྲལ་དུ་གཞག་པར་བྱའོ། །

དྲུག་པ་མཐར་ཐུག་དོན་གྱི་ལྷ་འདྲེ་ནི། འཁོར་བ་ལས་འདས་པའི་ཡང་དག་པར་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་མཐར་ཐུག་

ཡིན་ཏེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྐྱོབ་པར་ནུས་པས་ན་ལྷ་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་

འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོབ་པར་མི་ནུས་པས་མཐར་ཐུག་གི་

སྐྱབས་གནས་མ་ཡིན་ལ། གནས་སྐབས་ཙམ་རེ་ལ་བྱེ་བྲག་གི་ཕན་པ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ནུས་ཀྱང་

མཐར་ཕྱིན་པ་མ་ཡིན་པས་ན་མཐར་ཐུག་གི་ལྷར་མི་བྱེད་དོ། །མཐར་ཐུག་གི་འདྲེ་ནི་འཁོར་

བའི་གནས་ཡིན་ཏེ། ཁྱད་པར་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་གནས་ནི་སྡུག་བསྔལ་མུ་མཐའ་མེད་

ཅིང་གོ་སྐབས་མེད་པར་རྒྱུན་དུ་ལུས་སེམས་མནར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་བར་བྱེད་པའི་འདྲེ་ནི་

ངན་སོང་གསུམ་ཡིན་པས། དེ་ལྟ་བུའི་འཁོར་བ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ངན་སོང་གསུམ་པོའ་ི

འདྲེ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསྐྱབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་སྐྱབས་མཐར་ཐུག་ཡང་དག་

པའི་ལྷ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། །

དེ་ཡང་མི་མ་ཡིན་སྡེ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདག་ངན་སོང་

གསུམ་ལ་སྦྱོར་བར་མི་ནུས་པས་མཐར་ཐུག་དོན་གྱི་འདྲེ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་འཁོར་བ་

སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་འདྲེ་ལས་ཐར་དཀའ་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པས་

ན་མཐར་ཐུག་དོན་གྱི་འདྲེ་ཟེར་ཏེ། མཐར་ཐུག་དོན་གྱི་ལྷ་འདྲེ་ཟེར་བ་འདི་གཉིས་ཀྱི་དོན་

དེ་ལྟར་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཁྱད་པར་དུ་ལས་ལ་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་འབྱུང་བས་ན་ལས་ཀྱི་ལྷ་

དང་འདྲེ་གཉིས་ནི་ངེས་པ་ཅན་དུ་གཙོ་ཆེ་སྟེ། ལས་དཀར་པོ་དགེ་བ་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། ནག་པོ་

མི་དགེ་བ་ནི་འདྲེ་ཡིན་ཏེ། དགེ་སྡུག་གཉིས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་ནི་དོན་གནས་འགྱུར་བ་མེད་

པའི་ལྷ་འདྲེ་ཡིན་པས་ངེས་པ་ཅན་དུ་གཙོ་བོར་འཛིན་དགོས་པ་དང་། དགེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་

གང་ཟག་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ལྷ་ཡིན་ལ། མི་དགེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་གང་ཟག་གང་ཡིན་པ་དེ་

ནི་འདྲེ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ་བུ། དེ་ལྟར་ན་ལས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་དང་། མཐར་ཐུག་གི་ལྷ་འདྲེ་

གཉིས་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པ་སོ་སོར་མ་ཡིན་ཅིང་། ལྷ་དང་འདྲེ་གཉིས་ནི་སྤང་བྱ་དང་བླང་བྱ་

ཡིན་པས་ངེས་པ་ཅན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་མཐར་ཐུག་གི་ལྷ་དང་། ལས་ཀྱི་ལྷ་དང་།

དེ་གཉིས་ངེས་པ་ཅན་དུ་ཉམས་སུ་བླང་བྱའི་ལྷ་ཡིན་པས། ལྷ་འདི་གཉིས་ཉམས་སུ་མ་

བླངས་ན་ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་འགལ་བ་ཡིན་ནོ་བུ། མཐར་ཐུག་གི་འདྲེ་དང་། ལས་ཀྱི་

འདྲེ་འདི་གཉིས་ནི་ངེས་པ་ཅན་དུ་སྤང་དགོས་པའི་འདྲེ་ཡིན། འདྲེ་དེ་གཉིས་མ་སྤངས་ན་

ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་འགལ་བ་ཡིན་ནོ་བུ། དེ་ཡང་ལས་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་དང་མཐར་ཐུག་གི་ལྷ་

འདྲེ་དེ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་ལྷ་འདྲེ་གཞན་ཞིག་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ནི་ལྷ་དང་འདྲེ་ཞེས་

པ་གཉིས་ཀྱི་ངེས་པ་མེད་པས། ལྷ་འདྲེ་གཉིས་ལ་ཉེ་རིང་མེད་པར་བཏང་སྙོམས་ལ་བཞག་

ནས་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་པོ་གང་ལ་ཡང་ཕ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱོས་ལ། བྱམས་པ་དང་སྙིང་

རྗེའི་ལྕགས་ཀྱུས་བཟུང་ནས་ལུས་ཤ་ཁྲག་གི་སྦྱིན་པས་བསྐྱང་བར་བྱའོ། །

དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཐབས་ཀྱི་ངོ་བོར་ལྷ་འདྲེའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་བཤད་པ་དེ་བཞིན་

དུ་ཡོད་ཀྱང་། ཡོད་པ་དེའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཤེས་དགོས་ལ། ཤེས་པ་བཞིན་དུ་ཉམས་སུ་

ལེན་དགོས་པ་ཡིན་ཀྱང་། དེ་ཡང་ཡར་མཐོ་རིས་ཀྱི་གནས་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། མར་ངན་སོང་གི་

གནས་ནི་འདྲེ་ཡིན་ནོ། །ལས་དཀར་པོ་དགེ་བ་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། ནག་པོ་མི་དགེ་བ་ནི་འདྲེ་

ཡིན་ནོ། །བྱ་བ་དང་སྤྱོད་ལམ་མཛེས་ཤིང་ཞི་བ་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། བྱ་སྤྱོད་མི་མཛེས་ཤིང་རྩིང་

བ་ནི་འདྲེ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་དང་དགེ་བ་ཡིད་ལ་དྲན་ཚད་ནི་ལྷ་ཡིན་ལ། མི་དགེ་བའི་སྡིག་པ་

ཡིད་ལ་དྲན་ཚད་ནི་འདྲེ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་དང་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་མོས་ཤིང་འདུན་ཚད་ནི་ལྷ་

ཡིན་ལ། ནག་པོ་མི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་མོས་ཤིང་དྲན་ཚད་ནི་འདྲེ་ཡིན་ནོ། །མདོར་ན་ཀུན་

གཞི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་རང་རིག་པའི་ལྷ་ཡིན་ལ། མ་རིག་པའི་དུག་ལྔ་ཉོན་

མོངས་པ་རང་ཁ་མར་སྤྱོད་པ་དེ་ནི་འདྲེ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ཡང་ལྷ་དང་འདྲེ་གཉིས་ཞེས་པ་ནི་རྒྱུ་གཅིག་ཡིན་ལ། རིག་པ་དང་མ་རིག་པའི་

ཁྱད་པར་ཡིན་པས་ན། དོན་དམ་པར་ལྟ་བའི་སྟེང་དུ་གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་རྣམས་ལ་བདེན་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པར་གྲུབ་པ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པས། ཡང་དག་པ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་ལྷ་འདྲེ་

མེད་པས་ན། དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་དྲི་མས་ཀྱང་གོས་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་

རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་ལྟ་བ་ཤེས་པར་བྱའོ་བུ། དེ་ལྟར་ཤེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་

བས་དམ་ཆོས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའ་ིགཅོད་ཡུལ་བྱ་བ་དེ་ཡང་། ཕྱི་དང་ནང་དང་གསང་བ་དང་།

དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང་བཞིའི་ཁྱད་པར་ཤེས་ཤིང་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བྱེད་དགོས་པས། དེ་ལྟར་

གྱིས་ལ་ལྷ་འདྲེའི་འགྲོ་དོན་ནུས་པར་གྱིས་ཤིག་རིགས་ཀྱི་བུ། སེམས་བསྐྱེད་མ་ཆུང་རིགས་

ཀྱི་བུ། སྙིང་རྗེ་མ་ཆུང་རིགས་ཀྱི་བུ། བརྩོན་འགྲུས་མ་ཆུང་རིགས་ཀྱི་བུ། གཏོང་ཕོད་མ་ཆུང་

རིགས་ཀྱི་བུ། ཞེས་གསུངས་སོ། །

ཡང་གང་པས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་སྐྱེ་མེད་རྣམ་དག་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ལས། །སྐྱེས་

པའ་ིཆ་ོའཕྲུལ་སྤྲུལ་པའ་ིསྐུར་བསྟན་པ། །ཐ་མལ་ལུས་ལ་སངས་རྒྱས་དགངོ ས་པ་ཅན། །འགྲོ་

བའི་དོན་མཛད་མ་ཅིག་ཞབས་ལ་འདུད། །དམ་ཆོས་གཅོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི། །ཕྱི་དང་ནང་

དང་གསང་བའི་གཅོད། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་གཅོད་ཐབས་རྣམས། །ལེགས་པར་གསུངས་

འཚལ་བདག་གིས་ཉན། །ཞེས་ཞུས་སོ། །མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས་ཀྱང་། བུ་ཉོན་དང་ང་ཡི་

ཆོས་ལུགས་འདི། །ཕྱི་ནང་གསང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད། །རྣམ་པ་བཞི་རུ་ཤེས་པར་བྱེད་དགོས་

ཏེ༑ ༑དང་པོ་གཅོད་པའི་ཡུལ་བཞི་བསྟན། །ཕྱིའི་གཅོད་ཡུལ་གཉན་པའི་བྱེ་བྲག་ལ་ཕྱེད་པ་

ཡིན། །ཕྱི་ནང་གསང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱིས་འབྱེད་དོ། །ནང་གི་གཅོད་ཡུལ་ནད་དང་གདོན་

ལ་བྱེད། གསང་བའི་གཅོད་ཡུལ་རྣམ་རྟོག་འབྱུང་ཚོར་དག་ལ་བྱེད། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་གཅོད་

ཡུལ་དུག་གསུམ་དུག་ལྔར་བྱེད་དོ་རིགས་ཀྱི་བུ། ད་ནི་དབང་སྡུད་བྱ་བ་འདི་ལྟར་ཡིན། ཕྱི་

ལྷ་འདྲ་ེདབང་དུ་སྡུད་པ་ན།ི །ཆགས་མདེ ་ཞནེ ་པ་བྲལ་ན་ཡནི ། །ནང་ནད་གདནོ ་དབང་དུ་སྡུད་

པ་ན།ི །ཕན་གནདོ ་ཀྱ་ིབླ་ོདང་བྲལ་ན་ཡནི ། །གསང་བ་རྣམ་རྟགོ ་དབང་དུ་སྡུད་པ་ན།ི །བཟང་

ངན་དམིགས་གཏད་བྲལ་ན་ཡིན། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་སྡུད་པ་ནི། །སེམས་ཀྱི་

གཞི་རྩ་བྲལ་ན་ཡིན་ནོ་རིགས་ཀྱི་བུ། །ད་ནི་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་ཆོད་ཚད་བསྟན་པ་ནི། །ལྷ་

འདྲེའི་ཆོ་འཕྲུལ་འཇིགས་སྐྲག་ཅི་བྱུང་ཡང་། །ཡ་ང་མེད་ན་ཕྱི་ཡི་ཆོད་ཚད་ཡིན། །ན་ཚ་

སྡུག་བསྔལ་ཉོན་མོངས་ཅི་བྱུང་ཡང་། །ལས་སུ་ཤེས་ན་ནང་གི་ཆོད་ཚད་ཡིན། །རྣམ་རྟོག་

བཟང་ངན་འབྲིང་གསུམ་ཅི་བྱུང་ཡང་། །ཁུ་འཕྲིག་མེད་ན་གསང་བའི་ཆོད་ཚད་ཡིན། །ཕྱི་

ནང་འདོད་ཡོན་སྣ་ཚོགས་ཅི་བྱུང་ཡང་། །བདག་འཛིན་བྲལ་ན་དེ་ཉིད་ཆོད་ཚད་ཡིན། །ད་

ནི་ཚར་ཚད་རབ་འབྲིང་གསུམ་དུ་བསྟན། །ཆོ་འཕྲུལ་མི་འདྲ་སྣ་ཚོགས་ཅི་བྱུང་ཡང་། །ཞི་

ཞིང་འཇམ་པ་ཕྱིའི་ཚར་ཚད་ཡིན། །ལྷ་འདྲེ་དད་ཅིང་གུས་པ་ཅི་བྱུང་ཡང་། །དངོས་གྲུབ་

སྟེར་བ་ནང་གི་ཚར་ཚད་ཡིན། །ནད་གདོན་རྣམ་རྟོག་མཉམ་པོར་ཞི་ནས་ཀྱང་། །ལུས་

སེམས་བདེ་བ་གསང་བའི་ཚར་ཚད་ཡིན། །

བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་མི་རྟག་རྒྱུད་གདུངས་ནས། །ངེས་འབྱུང་དད་པས་ཆོས་ལ་འཇུག་

པ་དེ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་བློ་ཆུང་ཚར་ཚད་ཡིན། །འཇིགས་སྐྲག་ཡ་ང་ཇི་ལྟར་བྱུང་ན་ཡང་། །

ཉམ་ང་བྲལ་བ་ཕྱི་ཡི་ཚར་ཚད་ཡིན། །ནད་གདོན་ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་བྱུང་ཡང་། །མ་

བཅོས་ཞི་བ་ནང་གི་ཚར་ཚད་ཡིན། །དུག་ལྔ་ལ་སོགས་ཉོན་མོངས་ཅི་བྱུང་ཡང་། །རང་སར་

གྲོལ་བ་གསང་བའི་ཚར་ཚད་ཡིན། །ཕྱི་ནང་ལྷོང་ཚད་བློས་བཟུང་རྣམས། །འཛིན་བློའ་ི

བདག་དང་བྲལ་བ་སྟེ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བློ་འབྲིང་ཚར་ཚད་ཡིན། །ཆོ་འཕྲུལ་གདུག་པ་མ་རུང་

འཇིགས་ཆེན་རྣམས། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཕྱིའི་ཚར་ཚད་ཡིན། །ནད་དང་ཉོན་མོངས་

གདོན་སོགས་ཉེས་པ་ཅི་བྱུང་ཡང་། །སྙེམས་དང་བྲལ་བ་ནང་གི་ཚར་ཚད་ཡིན། །རྐྱེན་དང་

བར་ཆད་མི་མཐུན་ཅི་བྱུང་ཡང་། །གྲོགས་སུ་ཤར་བ་གསང་བའི་ཚར་ཚད་ཡིན། །བདག་

མེད་གནས་ལུགས་རང་བཞིན་སྟོང་བ་ཡིན། །ཆོས་ཉིད་དྲི་མེད་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེ། །དེ་ཁོ་

ན་ཉིད་ཡིན་བློ་རབ་ཚར་ཚད་ཡིན་ནོ་བུ། །ལར་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྟོགས་ཙམ་ན། །ཕྱི་

གཉན་ས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཡིན། །ཞེ་འདོད་གཅེས་འཛིན་བྲལ་བ་ན། །ནང་ནད་གདོན་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཡིན། །ཡིན་མིན་རྩིས་གདབ་བྲལ་བ་ན། །གསང་བ་རྣམ་རྟོག་ཟིལ་གྱིས་

གནོན་པ་ཡིན། །ཕྱོགས་རིས་བློ་དང་བྲལ་བ་ན། །འཁོར་བ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཡིན། །

དེ་ལྟར་ང་ཡི་ཆོས་ལུགས་ཟབ་གནད་འདི། །ཚིག་ཉུང་དོན་འདུས་ཉམས་ལེན་བདེ། །བུ་སྐལ་

བ་ལྡན་པའི་ལས་འཕྲོ་ཅན། །མ་བརྗེད་ཡིད་ལ་འཇོག་པར་གྱིས། །རྒན་མོ་ང་ལ་འདུན་པ་

དང་། །དམ་ཆོས་འདི་ལ་མོས་པ་ན། །བར་དོ་མི་མཐོང་ང་རང་གན། །ཞེས་གསུངས་ནས་

ཆོས་ཀྱི་རྟིང་བཤད་ཚར་བར་མཛད་ནས་ཚོགས་འཁོར་ཆེན་པོ་བྱས་པས། ཐམས་ཅད་ལ་

དག་སྣང་ཆེན་པོ་བྱུང་། མི་སྡེ་ཀུན་གྱི་འབུལ་ནོད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བྱུང་བ། ལྷ་སར་བསྐུར་

ནས་མཆོད་པ་འབུལ་དུ་བཅུག། །ཞྭ་དམར་བ་དཔོན་སློབ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ལྷ་སར་བྱོན། མ་

ཅིག་འཁོར་བཅས་ལྷོ་བྲག་ཏུ་བྱོན་ནས་ཟླ་བ་དགུ་བཞུགས། མདོ་སྔགས་ཟུང་འཇུག་གི་

རྣམ་པར་བཤད་པ། གསལ་བྱེད་མཐའ་ཡས་ཟིལ་གནོན་མཛད། ཟླ་འོད་མུན་སེལ་ལ་

བཏུས་ནས་ཟླ་ཟེར་མ་མཛད། རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱ་མདུད་ལ་བཤད་པ་རྒྱས་པར་མཛད། དམ་

ཚིག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ལ་རྒྱས་བཤད་མཛད། རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དང་། ནང་

རིག་པའི་དམར་ཁྲིད་ལ་སོགས་པ་མཛད་ནས་ཆོས་ཚན་མང་དུ་བཤད། ཞིག་པོ་ཧུར་ཐོན་

གྱིས་གྲོལ་ལམ་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་སློབ་མ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ལ་ཕན་ཐོགས་བྱུང་། དེ་ནས་མ་

ཅིག་འཁོར་བཅས་ཟངས་རིར་བཞུད། ཐོད་སྨྱོན་དང་གང་པ་དཔོན་སློབ་ལྔ་གངས་ཕུག་མོ་

ཆེར་བྱོན་ནས་བཞུགས་སོ། །གང་པའི་ཞུས་ལན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་པའོ།། །།

ལེའུ་ལྔ་པ་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་སྐོར།

ལེའུ་ལྔ་པ། ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་སྐོར། དེ་ནས་ཐོད་སྨྱོན་ཟླ་བ་གསུམ་སོང་བའི་

ནུབ་ཅིག་གི་རྨི་ལམ་དུ་བུད་མེད་ཁ་དོག་སྣ་ལྔའི་འོད་འཕྲོ་བ་ཞིག་གིས་རྣལ་འབྱོར་པ་ཁྱོད་

ཀྱིས་མ་ལབ་སྒྲོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཐམས་ཅད་ལ་མ་ཤེས་པ་མེད་པ་ཡོད་དམ་ཟེར་སྐད།

ཐོད་སྨྱོན་ན་རེ། མ་ཅིག་གི་ཆོས་ལུགས་གང་ལ་ཡང་ངས་མ་ཤེས་པ་མེད་བྱས་པས། བུད་མེད་

དེ་ན་རེ། རྣལ་འབྱོར་པ་ཁྱོད་མ་ལབ་སྒྲོན་མའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁོག་རྣམས་ཤེས་ཤིང་། ཁྱད་

པར་དུ་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་སྤྲོས་བྲལ་ལ་མཁས་པའི་གདེང་ཡོད་མོད་ཀྱང་ཆོས་ལུགས་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་མདོ་དོན། ཉམས་ལེན་གྱི་རྩ་བ་ཕུང་པོ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་དོན་ལ་ད་ལྟ་རྩ་བདར་

ཆོད་ཅིག་ཟངས་རིར་སོང་ཟེར་ནས་འོད་དུ་ཡལ་ནས་ཐལ་ལོ། །དེ་ནས་ཐོད་སྨྱོན་གྱིས་བུད་

མེད་འདི་མ་ཅིག་གི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ནམ། ད་རུང་ཕུང་པོའ་ིམཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པ་ལ་མ་ཤེས་པ་

གཅིག་འདུག་པ་དེ་མ་ཅིག་ལ་ཞུར་འགྲོ་དགོས་སྙམ་ནས། ཐོད་སྨྱོན་དཔོན་སློབ་རྣམས་

ཟངས་རིར་བྱོན་ཏེ། མ་ཅིག་གིས་ཕག་མོ་ལྷ་ལྔའི་དབང་མཛད་པ་དང་ཕྲད། ཐོད་སྨྱོན་གྱིས་

མ་ཅིག་ཕག་མོ་གཙོ་འཁོར་ལྔ་ལ་དངོས་སུ་མཐོང་། སྲས་མོ་རྒྱན་བཞིས་ཀྱང་མ་ཅིག་ཕག་

མོར་མཐོང་བའི་ཕྱོགས་བཞིར་འོད་དཀར་པོ་སེར་པོ་དམར་པོ་ལྗང་ཁུ་མེ་ལོང་ཙམ་བཞི་

རླུང་གིས་གཡབ་པ་ལྟར་རབ་ཏུ་འབར་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་མཐོང་། དེའི་ཕྱི་ཉིན་ཉི་མ་རྩེ་

ཤར་དུས་ལ། མ་ཅིག་གིས་ཐོད་སྨྱོན་ཁྱེད་དཔོན་སློབ་ཅི་ལ་འོངས་གསུངས། ཐོད་སྨྱོན་ན་རེ།

བུད་མེད་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་གིས་ལུས་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཞུ་བ་ལ་སོང་ཟེར་

ཏེ་འོངས་སོ་ཞུས། མ་ཅིག་ན་རེ། དེ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཞེས་པའི་ཞིང་སྐྱོང་གི་མཁའ་འགྲོ་

མ་ཡིན། དེ་འདིར་སླེབས་ནས་ཐོད་སྨྱོན་འོངས་ཟེར་བ་བྱུང་གསུངས།

དེ་ནས་ཐོད་སྨྱོན་དང་སྲས་མོས་སྔར་མ་ཅིག་ཕག་མོར་མཐོང་ཚུལ་རྣམས་ཞུས་ཏེ།

མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། ང་ཕྱི་ལྟར་ན་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ཆེན་ཡིན། །ནང་ལྟར་ན་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་

མ་ཡིན། །གསང་བ་ལྟར་ན་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ། །འཁོར་གྱི་མཁའ་འགྲོ་བཞི་པོ་ཡང་། །ཕྱི་ལྟར་

ན་འབྱུང་བ་བཞི་རུ་གསལ། །ནང་ལྟར་ན་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་བཞི། །གསང་བ་ལྟར་ན་ཡི་

གེ་རྣམ་པ་བཞི། །སངས་རྒྱས་མཁའ་འགྲོ་ཧ་ཡིག་དཀར། །རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་རི་ཡིག་

སེར། །པདྨ་མཁའ་འགྲོ་ནི་ཡིག་དམར། །ལས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་ས་ཡིག་ལྗང་། །ང་ཉིད་པཾ་

ཡིག་མཐིང་ག་སྟེ། །གཙོ་འཁོར་ལྔ་པོ་ཡི་གེ་ལྔ། །ས་ནི་སངས་རྒྱས་མཁའ་འགྲོ་མ། །ཆུ་ནི་

རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་མ། །མེ་ནི་པདྨ་མཁའ་འགྲོ་མ། །རླུང་ནི་ལས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ། །ནམ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མཁའ་དག་པ་ང་ཉིད་དེ། །གཙོ་འཁོར་ལྔ་པོ་འབྱུང་བ་ལྔ། །ང་ཉིད་གཙོ་འཁོར་ལྔ་པོ་ཡང་། །

ཕྱི་ལྟར་ན་སྐུ་ལྔའི་རང་བཞིན་ལ། །ནང་ལྟར་ན་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་ལྔ། །གསང་བ་ལྟར་ན་ཡེ་

ཤེས་ཆེན་པོ་ལྔ། །སངས་རྒྱས་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །

པདྨ་མཁའ་འགྲོ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ། །ལས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་སྐུ། །ང་ཉིད་

ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་

ཤེས་ལ། །རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཏེ། །པདྨ་མཁའ་འགྲོ་སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་

དང་། །ལས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་དང་། ང་ཉིད་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །དུག་ལྔ་དག་

པ་ཡེ་ཤེས་ལྔ། །ལྟ་བསྒོམ་སྤྱོད་འབྲས་དམ་ཚིག་ལྔ། །ང་ཉིད་ཕག་མོ་ལྟ་བ་སྟེ། །ང་སྒོམ་པ་རྡོ་

རྗེ་མཁའ་འགྲོ་མ། །སྤྱོད་པ་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་མ། །འབྲས་བུ་པདྨ་མཁའ་འགྲོ་མ། །དམ་

ཚིག་ལས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ། །ཐ་མལ་བུད་མེད་ལབ་སྒྲོན་ང་། །ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་གཙོ་

འཁོར་ལྔ། །རྣམ་ཤེས་ང་ཉིད་ཕག་མོ་ལ། །གཟུགས་ཕུང་སངས་རྒྱས་མཁའ་འགྲོ་མ། །

ཚོར་བ་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་མ། །འདུ་ཤེས་པདྨ་མཁའ་འགྲོ་མ། །འདུ་བྱེད་ལས་ཀྱི་

མཁའ་འགྲོ་མ། །བྱང་སེམས་བཅུད་ལྔ་ང་ཉིད་ཡིན། །ཤ་རུས་སངས་རྒྱས་མཁའ་འགྲོ་མ། །

དྲོད་ནི་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་མ། །ཁྲག་ནི་པདྨ་མཁའ་འགྲོ་མ། །དབུགས་ནི་ལས་ཀྱི་

མཁའ་འགྲོ་ཡིན། །དེ་ལྟར་ཐ་མལ་ལབ་སྒྲོན་ང་། །སངས་རྒྱས་ཡབ་ལྔ་ཡུམ་ལྔ་དང་། །

དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས། །བཞུགས་སམ་འདུས་པའི་ཕོ་བྲང་ནི། །ང་

ཉིད་ཡིན་ནོ་སྐལ་ལྡན་བུ། །རྟེན་བྱེད་ས་ཡི་ཕུང་པོ་ལ། །རྩི་བཅུད་འདོད་དགུ་འབྱུང་བ་

བཞིན། །ང་ཡི་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས། །ལྷ་དང་ལྷ་མོའ་ིརང་བཞིན་ཡིན་ནོ་བུ། །

དྲི་ལྡན་པདྨ་ཚལ་རབ་རྒྱས་པ་ལ། །སྒྲ་ལྡན་བུང་བའི་ཚོགས་རྣམས་རང་བཞིན་འདུ། །དེ་

བཞིན་ང་ཉིད་གང་དུ་གནས་པའི་སར། །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་སྤྲིན་བཞིན་འདུ་བ་ཡིན་

ནོ་བུ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཐོད་སྨྱོན་ན་རེ།

ཨེ་མ་ཧོ། མ་དག་ངོ་བོར་ཐ་མལ་བུད་མེད་ལ། །དག་སྣང་ངོ་བོར་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་

ཉིད། །སངས་རྒྱས་རགི ས་ལྔ་ཡུམ་ལྔ་དང་། །དཔའ་བ་ོདཔའ་མའོ ་ིམཁའ་འགྲའོ ་ིཚགོ ས། །བྱེ་

བ་དཔག་མེད་འཕྲོ་ཞིང་འདུ། །གང་འདུལ་ཐབས་མཁས་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས། །གྲངས་མེད་

འགྲོ་བ་འདྲེན་མཛད་མ། །གངས་ཅན་ཁྲོད་འདིར་སྙིགས་མའི་དུས། །བཀའ་དྲིན་ཆེ་བའི་

ཡུམ་ཆེན་ལ། །བདག་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྨོན་ལམ་ལས་དང་རྟེན་

འབྲེལ་གྱིས། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ཀྱི་སྲས་སུ་གྱུར། །ཐེག་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་ལ་ཞུགས། །དམ་

ཆོས་བདུད་ཀྱི་གཅོད་ཡུལ་འདི། །མ་ཅིག་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་བཞིན། །སྤར་ཟིན་བྱས་

པས་ཉམས་སུ་བླངས། །རྟགས་དང་དྲོད་ཚད་གཉིས་ཀ་ལ། །བརྟན་ཐོབ་བྱུང་བ་མ་ཡི་

དྲིན། །ཡང་ཡང་དྲན་པ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དྲིན་ལན་འཁོར་མཐའ་མེད་པའི་མ་ཅིག་

གིས། །དགོངས་པ་ཐུགས་ཀྱི་སྒོ་ཕྱེ་ནས། །གདམས་པ་གསུང་གི་ཟབ་ཆོས་རྣམས། །ལུས་

པ་མེད་པར་གནང་ལགས་ཀྱང་། །ད་རུང་བཀའ་དྲིན་ཞུ་བ་ལགས། །ཞིང་སྐྱོང་མཁའ་

འགྲོས་ལུང་བསྟན་པའི། །ལུས་མཆོད་སྦྱིན་ཇི་ལྟར་བྱེད་པའི་ཚུལ། །སྒྲིབ་མེད་གསལ་

བོར་གནང་བར་ཞུ། །བདག་དང་བདག་འདྲའི་འགྲོ་ཀུན་གྱིས། །ཡིད་གུས་ཤིང་བློ་བརྟན་

དང་བས་མཉན། །ཞེས་ཞུས་པས། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་དད་ལྡན་བརྩོན་འགྲུས་ཤེས་

རབ་ལྡན། རིགས་སད་ལས་ཀྱི་འཕྲོ་ལ་སྤྱོད་པའི་མཚུངས་མེད་ཆོས་ལ་ངོམས་པ་མེད་པའི་

སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཉོན་དང་། ལུས་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པ་སྔར་ཡང་བཤད་པ་དེ་ཡིན་ཀྱང་། ད་

རུང་ལུས་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པའི་རིམ་པ་དང་། ཁྱད་པར་དམིགས་པའི་རིམ་པ་དང་། དེའི་

བྱེད་ཚུལ་རྣམས་ཞིབ་པར་ངས་བཤད་དོ། །ཡིད་ལ་ཟུངས་དང་འདི་ལྟར་ཡིན་ནོ། །

དེ་ཡང་འཁོར་བ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་དགེ་དང་མི་དགེ་

འབྱེད་པར་བྱེད་ཅིང་། དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་འཇིག་སླ་དང་། དོན་ཡོད་དོན་མེད་ལ་

སོགས་པ་རྒྱུ་འབྲས་ལས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ལེགས་པར་ཤེས་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་ངའི་ཆོས་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ལུགས་བློ་ལ་ཆུད་ཅིང་ཐེག་ཆེན་གྱི་བློ་སྦྱངས་ནས་ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་གང་ཟག་

རིག་པ་དང་ལྡན་པས། རི་ཁྲོད་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་ལ། ཕུང་པོ་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པ་གལ་ཆེ་སྟེ།

དེ་ལྟ་བུའི་གང་ཟག་གི་ལུས་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་རིམ་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ལ་དོན་བདུན་ཏེ་

ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིས་ཀྱང་ཚང་བའོ། །

དེ་ཡང་ཐོག་མར་སེམས་བསྐྱེད་ནས་མགྲོན་སྡུད་པ་དང་གཅིག །སྐྱབས་ཡུལ་

བསྒོམ་ཞིང་ཚད་མེད་བཞི་ལ་བློ་སྦྱངས་ཤིང་ཚོགས་ཞིང་སྤྱན་དྲངས་པ་དང་གཉིས། ཡན་

ལག་བརྒྱད་པས་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་མཆོད་པ་འབུལ་བ་དང་གསུམ། ལུས་སེམས་ཕྲལ་ཞིང་

མཎྜལ་འབུལ་བ་དང་བཞི། གསོལ་བ་བཏབ་ཅིང་བྱིན་རླབས་ཕབ་པ་དང་ལྔ། ལུས་

མཆོད་པར་འབུལ་ཞིང་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་དང་དྲུག །བསྔོ་བ་སྨོན་ལམ་གྱིས་མཇུག་བསྡུ་བ་

དང་བདུན་ཏེ། དེ་ཡང་དང་པོ་གཉན་སའི་བྱེ་བྲག་ལེགས་པར་བརྟགས་ནས་དམིགས་པ་

གནོན་པར་བྱོས་ལ། སྟན་བདེ་བ་ལ་འདུག་སྟེ། སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོ་བརྒྱད་

དང་བཅས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་དགོས་པའི་གཙོ་

བོ་བརྒྱད་ནི། བདག་ལ་སྡང་བའི་དགྲ། གནོད་པའི་བགེགས། བར་ཆད་བྱེད་པའི་རྐྱེན།

ལས་གདོན། ལུས་གདོན། གཉན་སའི་གདོན་དང་དྲུག་རྩ་བའི་ཕ་མ་གཉིས་དང་བརྒྱད་

ཡིན་ཏེ། སྡང་བའི་དགྲ་ཞེས་པ་ནི། བདག་མ་ལན་པ་ལ་རྡུང་རྡེག་འཕྲོག་བཅོམ་གཤེ་

འབར་སྒྲོ་སྐུར་ངན་པ་སྣ་ཚོགས་བདག་ལ་བྱེད་པའི་གཟུགས་ཅན་གྱི་མི་དང་། བདག་ལ་

མཐོང་སྣང་དང་། མིག་ལམ་དུ་མི་འདྲ་བའི་ཆོ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་པ་བསྟན་ནས་བདག་

འཇིགས་ཤིང་ཡ་ང་ནས་བྲེད་ཅིང་དངངས་བ་དང་འདར་ཞིང་བ་སྤུ་གཡོ་བར་བྱེད་པའི་

གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་སྡང་བར་བྱེད་པའི་དགྲ་ཟེར་རོ། །

བདག་གི་ལུས་སེམས་ལ་ནད་དང་གདོན་གྱིས་ཉེན་པར་བྱས་ནས་བདག་སྡུག་བསྔལ་

བར་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའི་བགེགས་ཟེར་བའོ། །བདག་གི་

ལུས་སྲོག །ཁ་རྗེ། དབང་ཐང་། བསོད་ནམས་དང་། ཐར་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་

པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་ཡི་

གནོད་བྱེད་གསུམ་ཡིན་ནོ། །ལས་གདོན་ཞེས་པ་ནི། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མ་རིག་པའམ།

ངའོ་སྙམ་པའི་བདག་འཛིན་ནམ། མཉམ་པོར་འོང་བའི་བདུད་ཅེས་སམ། མིང་གང་ལྟར་

བཏགས་ཀྱང་ཐར་བ་འཐོབ་ཏུ་མི་སྟེར་ཞིང་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྩ་བ།

མི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་བློ་ཕྲའུ་ཤིན་ཏུ་རིག་དཀའ་བའི་འཕུང་བྱེད་ཕུགས་སུ་

ཉལ་ནས། ཚེ་རབས་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ལས་ངན་པ་འབའ་ཞིག་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་

མཁན་དེ་ལ་ལས་ཀྱི་གདོན་ཟེར་བ་ཡིན།

བདག་གི་བར་དོའ་ིརྣམ་ཤེས་དྲི་ཟ་ཞེས་པ་དེ་མའི་མངལ་དུ་ཞུགས་ནས། ལུས་འདི་

ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྲུབ་པའི་དུས་ནས་ནམ་ཞིག་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་ཅིང་ཤ་རུས་ལྤགས་

པ་རྣམས་སོ་སོར་མ་ཕྱེ་བའི་བར་དུ་ཤ་ཁྲག་ལས་གྲུབ་པའི་གདོས་བཅས་འདིའི་བདག་པོ་ང་

ཡིན་ཟེར་བའི་མི་མ་ཡིན་གདུག་པ་ཅན་ཞིག་ཡོད་དོ། །དེས་ལས་གདོན་གྱི་སྣ་ཁྲིད་ནས་

བདག་ལས་ངན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དེ་ལ་ནི་ལུས་གདོན་ཟེར་རོ། །བདག་གང་དུ་འདུག་

པའི་གཉན་པོ་དེ་ལ་གཉན་སའི་གདོན་ཟེར་ཏེ། ནང་གི་གདོན་བྱེད་གསུམ་ཟེར་བ་དང་། །

ཕྱི་ནང་གི་གདོན་དྲུག་གོ། །དེ་ལྟར་གདོན་དྲུག་དང་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་

ཅད་ལ་ཕ་མར་མ་གྱུར་པ་མེད་ཅིང་། ཕ་མ་ཡིན་ཨང་སྙམ་ནས་ཕ་མར་བསྒོམ་དགོས་སོ། །

ཁྱད་པར་དུ་ད་ལྟའི་ལུས་འདི་བསྐྱེད་པའི་ཕ་མ་གཉིས་ལ་རྩ་བའི་ཕ་མ་ཟེར་ཏེ་གཅེས་པར་

བཟུང་ནས། གདོན་དྲུག་དང་ཕ་མ་གཉིས་དང་བརྒྱད་ཀྱིས་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་ཁམས་གསུམ་

གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ་སྤྱིའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་ངན་སོང་གསུམ་

གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་སེམས་ཅན་རེ་རེའི་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་གང་དང་གང་གིས་

གདུང་བ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་ལས་གྲོལ་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དགོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་འཐོབ་པར་བྱ། དེའི་ཆེད་དུ་བདག་གིས་

ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའ་ིགཅོད་ཡུལ་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བྱེད་ཅིང་ཕུང་པོ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་རིམ་པ་ལ་

འཇུག་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས། རང་དོན་གྱི་དྲི་མ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་སྒོ་ནས་གཞན་

ཕན་གྱི་བློ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གྲུང་ངེ་བ་གཅིག་མ་སྐྱེས་ཀྱི་བར་དུ་བློ་སྦྱོང་ཞིང་ཡང་ཡང་

སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་དེ་མ་སྐྱེས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་ཡང་སྒོམ་པར་བྱེད་

པ་དང་། དེ་ནས་ངེས་པ་ཅན་དུ་གྲུང་ངེ་བ་སྐྱེད་པ་དང་། སེམས་བསྐྱེད་དེའི་རྩི་མ་ཡལ་བའི་

ངང་ལ་སྣང་ཞིང་སྲིད་ཚད་ཀྱི་འབྱུང་པོ་ཐམས་ཅད་བདག་གི་མདུན་དུ་བསྡུས་ནས། འཁོར་

བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བསྐྱབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ། ལྷ་ཡང་དག་པའི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་

ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱའོ་སྙམ་སྟེ། དེ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ཡང་

དག་དོན་གྱི་སྐྱབས་གནས་མཐར་ཐུག་ཡིན་པས། དེ་ལྟ་བུའི་ཡང་དག་དོན་གྱི་དཀོན་

མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་ན། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ངེས་པར་སྐྱོབ་པར་

ནུས་ལ། གཞན་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་རྫུ་འཕྲུལ་ནུས་པ་མཐུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་དག་ཡོད་

ཀྱང་། ལྷ་དེ་རྣམས་ཁོང་རང་ཡང་འཁོར་བ་ལས་མ་གྲོལ་བའི་སེམས་ཅན་ཡིན་པས་ན།

འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ལྷ་དེ་དག་གིས་གཞན་

སེམས་ཅན་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོབ་པར་མི་ནུས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཀྱང་། ལྷ་ཁོང་

རང་ཡང་འཁོར་བ་ལས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པའི་དེད་དཔོན་བདག་གིས་བྱེད་དགོས་པས་ན།

འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་རེ་ལྟོས་མི་བྱེད་དོ། །

དེ་བས་ན་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་མཐར་ཐུག་དོན་གྱི་སྐྱབས་

གནས་ཡིན་པས། དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱེད་ཅིང་། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཆེད་དུ་འབྱུང་

པོ་མི་མ་ཡིན་གདུག་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅན་བདག་གི་མདུན་དུ་བསྡུས་ནས། ལྷ་

དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱའོ་སྙམ་ནས། ཐོག་མར་ཕཊཿདྲག་པོ་གསུམ་

བརྗོད་ཅིང་། རྐང་གླིང་ཡན་ལག་གསུམ་བུས་ཏེ་ལྷ་འདྲེ་བསྡུ་བར་བྱའོ། །དེའང་རྐང་གླིང་

མ་ཉམས་པའི་སྒྲ་སྙན་ལ་གྲིམ་པའི་སྐད་ངར་དང་བཅས་པ་ལན་གསུམ་འབུད་དོ། །

རྐང་མ་ཉམས་པ་ནི་མགོ་མཇུག་གི་ཚིགས་སུ་མགོ་གཉིས་དང་བཅས་ཏེ། མདོག་

དཀར་པོ་རབ། སྨུག་པོ་འབྲིང་། ཁྲ་བོ་ཐ་མ། ཐལ་སྐྱ་ལ་སོགས་པ་ཕལ་བ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་

བས་མི་རུང་ངོ་། དབྱིབས་ནི་ཅུང་ཟད་གུག་པ་དང་རུས་པའི་གདོང་གྲིང་གྲིང་པོ་ནང་ངོས་སུ་

བྱིང་གིས་གུག་པ་དགོས་ལ། གཡས་གཡོན་དུ་འཁྱོག་པ་དང་། དུམ་བུར་འཁྱོག་པ་དང་།

ཐུམ་པོར་ཉག་པ་དང་། གས་པ་དང་སངས་པ་དང་། འཐུག་ལ་སིལ་མང་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་

གུག་པའི་སྒུར་སྒུར་བོ་དང་། མ་གུག་པའི་ཤད་ཤད་པོ་དང་། ཧ་ཅང་ཡང་སྦོམ་པ་དང་། སྐད་

གྲིམ་པའི་སྐད་ངར་མེད་ཅིང་སྐད་འདོར་འདོར་བོ་དང་། རྐང་མགོའ་ིསྣ་སོར་ཆུང་ཞིང་ལིས་

ལིས་པོ་དང་། རྐང་གི་དཀྱུས་སུ་གཤོང་མོ་མང་པོ་དོད་པ་དང་། ཕག་རྡོས་དང་། རྩུབ་ལོང་

ལོང་པོོ་དང་། ཟུར་མང་བ་དང་། ལེབ་ལེབ་པོོ་དང་། ལར་ཡང་མིག་ལམ་དུ་མི་སྡུག་ཅིང་

ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དེ་རྣམས་འཆང་དུ་མི་བཏུབ་བོ། །ལོ་བཅུ་དྲུག་ལོན་པ་ཡན་དང་། དྲུག་ཅུ་

ལོན་པ་མན་དང་། རང་གཤེད་རང་ལ་བབས་པ་དང་། དམེ་དང་། མུ་གེ་དང་། ནལ་མ་དང་།

རབས་ཆད་དང་། བཤན་པ་དང་། ལྟོགས་ཤི་དང་། དེ་བཞིན་གྱི་མཚན་ངན་གྱི་རྐང་འཆང་

དུ་མི་རུང་། རྐང་མགོ་མེད་པ་དང་། གས་པ་ཅན་དང་། མཛེ་བོའ་ིརྐང་དང་། ལྕགས་དང་།

ཟངས་དང་། ཤིང་དང་། རྭ་ཅོ་དང་། དེ་རྣམས་ནི་རྐང་ལ་གླན་ཅིང་འབུད་དུ་མི་རུང་ངོ་། །

རྐང་ཉམས་པ་ཡིན་པས་འཆང་བར་མི་བྱ། ཁྱད་པར་དུ་གཡག་གནག་གི་རྭ་ནི་མནན་པ་

བྱེད་པའི་སྣོད་ཡིན་ཅིང་། རྫས་ངན་མ་རུང་བ་ཡིན་པས་དེ་རྐང་ལ་སྤྲད་ནས་བུས་ན་ཐོས་པ་

པོ་གང་ཡིན་པ་དེས་སྒྲ་ལོག་པ་ཅན་དུ་ཐོས་ནས་ཡིད་མི་བདེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་སྐྱེ་

བར་བྱེད་པ་དང་། ལར་ཡང་སྒྲ་དེ་གང་དུ་སྒྲོགས་པའི་ཡུལ་ཕྱོགས་སུ་མི་དགེ་བ་སྣ་ཚོགས་

འབྱུང་བས་རྭ་ནག་སྤྲད་པའི་རྐང་དེ་ནི་གཏན་ནས་འཆང་བར་མི་བྱའོ། །མི་རྐང་གི་གླིང་བུ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འབུད་པའི་རྫས་ཡིན་ཀྱང་འཆང་དུ་མི་རུང་བའི་རྐང་དེ་རྣམས་ནི་ཕར་ལ་འགོག་པའི་རྫས་

དང་ཉེས་པ་སྣ་ཚོགས་བསྐྱེད་པའི་རྫས་མཚན་ངན་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱོས་ལ་བརྟག་པ་གལ་

ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །

འཆང་དུ་རུང་བ་ནི་སྐྱོན་དེ་རྣམས་མེད་ཅིང་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དགོས་ཏེ། དེ་ཡང་

སྐྱེས་བུ་ཞེ་སྡང་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་ཕ་རོལ་པོ་ལ་བརྔམས་པའི་ངར་དེ་ཞི་མ་ཁོམ་ཞིང་ཕ་

རོལ་ལ་བརྔམས་པའ་ིབླ་ོད་ེརྟགོ ་པ་གཞན་སྐྱ་ེམ་ཁམོ ་པར་མཚནོ ་གྱསི ་དྲལ་ཏ་ེགསད་པ་དང་། བུད་

མེད་མཚན་ལྡན་དང་། བཙུན་པ་དམ་ཚིག་མ་ཉམས་པ་དང་། སྐྱེ་བོ་རབ་ཏུ་དད་པ་དང་ལྡན་

པ་སྡིག་ལས་བྱོལ་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ཅན་སོགས་དང་། དེ་རྣམས་ལོ་

བཅུ་དྲུག་ལོན་ནས་དྲུག་ཅུ་མ་བརྒལ་བའི་བར་དང་། ཁྱད་པར་དར་ལ་བབ་པའི་དུས་སུ་བློ་

མ་ཉམས་པར་ཤི་བའི་རྐང་པ་གཡས་པ་ནི་དཔའ་བོའ་ིའབོད་རྫས་དང་། གཡོན་པ་ནི་

དཔའ་མོའ་ིའབོད་རྫས་ཡིན་ཏེ་འོག་ཏུ་མ་སོང་བ་གལ་ཆེའོ། །སྲབ་ལ་མཁྲེགས་ཤིང་དྭངས་

པའི་ཚིགས་མགོ་དང་པོའ་ིསེར་བ་རིལ་བོ་དང་། འོག་གི་འབུར་ཆུང་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་

གཅོད་དེ། ཚིགས་ཆུང་མ་ཉམས་པར་གླང་པོ་ཆེའི་སྣ་བུག་ལྟར་བྱའོ། །

ཚིགས་མགོ་འོག་མའི་རུས་འབུར་གཉིས་ཀྱི་གདོང་དུ་ཐེབ་ཆེན་ལྡན་པའི་མལ་

ཙམ་བྲུས་ལ་ཚིགས་མགོ་མ་ཉམས་པར་བྱས་ནས་བར་དུ་འབྲེལ་ཏེ་སེང་གེའི་སྣ་སོར་ལྟར་

བྱེད་དོ། །ཧྲིལ་པོར་རྒང་གི་ཐུར་མ་འདྲ་བ་བྱེད་དོ། །དཔའ་བོའ་ིའབོད་རྫས་ནི་ཁྱད་པར་དུ་

མཚོན་གྱིས་བསད་པའི་སྐྱེས་དར་མའི་རྐང་ཡིན། མཁའ་འགྲོའ་ིའབོད་རྫས་ནི་བུད་མེད་

མཚན་ལྡན་གྱི་རྐང་ཡིན། མི་ཕལ་པའི་འབོད་རྫས་ནི། འཆང་དུ་རུང་བ་གང་ཡང་ཡིན་པས།

དེ་ལྟར་འཆང་དུ་རུང་བའི་རྐང་གིས་སྒྲ་དང་པོ་གཏོང་བ་ལ། དམིགས་པའི་གོ་ཚུལ་འདི་ལྟར་

གཏོང་། ཀྱེེ་ཐམས་ཅད་ཉོན་ཅིག་ཅེས་པའི་སྒྲ་ཕྲ་ལ་གྲིམ་ཅིང་སྙན་པ་དེ་ཁམས་གསུམ་

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སང་ངེ་ཐོས་པས། ཐམས་ཅད་སོ་སོའ་ིལས་སྤྱོད་ལ་མི་ཁོམ་པ་

ཅི་ཡོད་ཀྱང་ལས་ཀྱི་འཕྲོ་བཅད་དེ། ཐམས་ཅད་ཀྲོང་ངེ་ཉན་ནས་འདིར་འོང་བའི་སྤྲོ་བློ་

བུན་གྱིས་སྐྱེས་པར་བསམ། དུང་གཉིས་པ་ནི། ཀྱེེ་ཐམས་ཅད་འདིར་འདུས་ཤིག །ཅེས་

པའི་སྒྲར་ཐོས་པར་བསམ་ལ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཟིང་སྟེ་རང་རང་ཕྱོགས་ནས་བྱུང་བར་

བསམ། དུང་གསུམ་པ་ནི། ཐམས་ཅད་འུར་གྱིས་འདུས་ནས་བདག་གི་མདུན་དུ་ཤིང་ཆེན་

པོ་ལ་མི་ཐམས་ཅད་འདུས་པ་བཞིན་དུ་འདུས་ནས། ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དད་ཅིང་འདུད་

པར་བྱེད་ཅིང་གུས་པ་ཕུལ་བར་བསམས་ནས་ཕཊཿགསུམ་གདབ་པ་ལ་ཡང་དམིགས་པ་

དུང་དང་མཚུངས་ལ། དེ་ལྟར་བསྡུས་པའི་མགྲོན་རྣམས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་

བསྐྱབ་པར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་སྐྱབས་

ཡུལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་བསྐྱེད་ཅིང་དམིགས་ཡུལ་གོང་ལྟར་

གསལ་གདབ་པར་བྱ་སྟེ་དང་པོའ།ོ །

གཉིས་པ་ནི། དེ་ཡང་ཕྱིའི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་། ནང་གི་དཀོན་མཆོག་

གསུམ་དང་། གསང་བ་དང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང་། ཉེ་བའི་དཀོན་མཆོག་དང་ལྔ་ལས། དང་

པོ་ནི། རང་གི་དཔྲལ་བའི་ཐད་དུ་ཕར་ལ་ཁྲུ་གང་ཙམ་གྱིས་མཐོ་བའི་སར། རང་བཞིན་

ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་གྲུ་བཞི་སྒོ་བཞི་རྒྱན་རྟ་བབས་དང་བཅས་པའི་དབུས་སུ་སེང་

གེ་བརྒྱད་ཀྱིས་བཏེགས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྟེང་དུ་སྣ་ཚོགས་པདྨ་

འདབ་མ་བཞི་བ་མུ་ཁྱུད་དང་བཅས་པའི་ལྟེ་བར་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཉ་གང་བ་ལྟ་བུའི་

སྟེང་དུ། ཡུམ་ཆེན་མོ། དེའི་དབུ་སྟེང་དུ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ། དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་སོ་སོའ་ིཞལ་ཕྱག

སྐུ་མདོག་རྣམས་རང་རང་ནས་བཤད་པ་བཞིན་བསྒོམ་པའི་ཟླ་གདན་གྱི་མུ་ཁྱུད་ལ་ཕྱོགས་

བཅུའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་། ཐུབ་པའི་དབུའི་སྟེང་གི་ཕྱོགས་བཞིར་ཡི་དམ་རྒྱུད་སྡེ་

བཞིའི་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་བཞུགས་པར་བསམ་པ་ནི། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག །མདུན་

གྱི་པད་མ་ལ་ང་ཉིད་མཁའ་འགྲོ་མཐིང་ག་ལ་རིགས་བཞིའི་མཁའ་འགྲོས་བསྐོར་བ་

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དང་། གཡས་ཀྱི་པདྨ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉེ་བའི་སྲས་བརྒྱད་དང་། གཞན་ཡང་བྱང་

ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་དར་དང་རིན་པོ་ཆེས་བརྒྱན་པ་རྣམས་བཞུགས་པ། གཡོན་

གྱི་པདྨ་ལ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་དབུ་བྲེགས་

ཞབས་རྗེན་ཆོས་གོས་གསུམ་དང་ལྡན་པ། འཁར་གསིལ་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་པ། དེ་

ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡུམ་ལ་འདུད་པའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་པ། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟེང་དུ་བཀའ་

བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་མ་རྣམས་པད་སྤུངས་ལྟར་བཞུགས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དགེ་འདུན་དཀོན་

མཆོག་རྒྱབ་ཀྱི་པདྨ་ལ་བཀའ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཡི་གེའི་ཚོགས་རྣམས་དང་།

ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་སྔགས་དང་བཅས་པ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དྲིལ་བའི་སྙིང་པོ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་

གཅོད་བདུད་བཞི་ལམ་ཁྱེར་གྱི་མན་ངག་གི་ཡི་གེའི་ཚོགས་དང་། གཞན་ཡང་བཀའ་ཡང་

དག་པའི་ཡི་གེའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་གླེགས་བམ་གྱི་རྣམ་པར་ཁྲིགས་སེ་ཡོད་

པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡི་གེའི་སྒྲ་རང་གྲགས་སུ་འུར་འུར་གྲགས་པ་ཆོས་དཀོན་

མཆོག་པདྨའི་མུ་ཁྱུད་གཡས་སུ་ཕོ་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་སྐྱོང་། གཡོན་དུ་མོ་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་སྐྱོང་།

དཔའ་བོ་རྒྱ་མཚོ། དཔའ་མོ་རྒྱ་མཚོ། དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་དང་བཅས་པས་བསྐོར་ནས་

བཞུགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཕྱིའི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཟེར་བ་ཐེག་པ་གསུམ་གའི་

ལུགས་སོ། །

རང་སེམས་ལྷར་བསྒོམ་པའི་ཡིད་དང་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་འབྲལ་བ་དེ་སངས་རྒྱས་

དཀོན་མཆོག །ངག་ཡི་དམ་ལྷའི་སྙིང་པོ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དང་། རླུང་འཇུག་གནས་གཏོང་

བ་གསུམ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཡི་གེ་གསུམ་དང་མི་འབྲལ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་རླུང་

ཚུར་འཇུག་པ་ཨོཾ་གྱི་རྣམ་པར་འཇུག་ལ། རླུང་གནས་པ་ཨའི་རྣམ་པར་གནས། རླུང་ཕྱིར་

གཏོང་བ་ཧཱུཾ་གི་རྣམ་པར་གཏོང་བ་དེ་ལ་རྒྱུན་དུ་སྐྱོང་ཞིང་ངག་བཟླས་ཀྱང་རྒྱུན་དུ་བཟླས་པ་

དེ་ལ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལུས་སྤྲུལ་པའི་དགེ་སྦྱོང་དུ་ངེས་པར་གནས་པ་དེ་དགེ་འདུན་

100

དཀོན་མཆོག་སྟེ། ནང་གི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མོ། །ཉོན་མོངས་པ་དུག་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་

ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་རང་སར་བསླངས་ནས་ཡེ་ཤེས་སུ་འཆར་ནས་འོང་བ་དེ་སངས་

རྒྱས་དཀོན་མཆོག །ཉོན་མོངས་པ་ཡེ་ཤེས་སུ་ཤར་བའི་བདེ་བ་དེ་རང་གིས་མྱངས་ནས་

ངག་རྡོ་རྗེའི་གླུ་མཛོད་རྡོལ་བ་དེ་ཆོས་དཀོན་མཆོག །དེའི་དགེ་བ་དུས་རྒྱུན་དུ་གནས་ཤིང་

གཞན་ལ་ཕན་པ་དེ་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། གསང་བའི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཟེར།

དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཉིད་དེ་རྐྱེན་གང་གིས་ཀྱང་གཡོ་

བར་མི་ནུས་པར་བརྟན་པ་དེ་གསལ་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ངར་དང་ལྡན་པ་དེ་སངས་རྒྱས་

དཀོན་མཆོག །གསལ་བའི་ངར་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆོས་

ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་དེ་ཆོས་དཀོན་མཆོག །དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་འབྱེད་

པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མ་རིག་པ་བསལ་ནས། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་

ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་ཁྲིད་པ་དེ་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དཀོན་

མཆོག་གསུམ་ཡིན་ནོ། །རང་གི་རྩ་བའི་བླ་མར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བྱས་ནས་བླ་མ་ལ་

སངས་རྒྱས་སུ་འཛིན་པའི་བླ་མ་དེ་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག །བླ་མ་དེའི་ཞལ་ནས་

གསུངས་པའི་དམ་ཆོས་དེ་ཆོས་དཀོན་མཆོག །ཆོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་སྣང་བ་མཛད་སྤྱོད་མཐུན་

པ་དེ་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། ཉེ་བའི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རང་ཉིད་

དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་གང་ལ་བློ་གཏད་རུང་ལ། འཁོར་དུ་བསྡུས་པ་གཞན་རྣམས་ནི་

ཕྱིའི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ལ་ངེས་པར་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་དགོས་པ་དང་། བདག་གཞན་

ཐམས་ཅད་ཕྱིའི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། །དེའང་གནོད་བྱེད་དྲུག་

དང་ཕ་མ་གཉིས་དང་བརྒྱད་ཀྱིས་གཙོ་བྱས་པ་དང་། འཁོར་དུ་བསྡུས་པ་དང་། ཁམས་

གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་འཇིགས་ནས། ལྷ་དཀོན་

མཆོག་གསུམ་པོ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བློ་རྩེ་གཅིག་པ་བདག་གཞན་

101

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པར་བསམས་ནས། སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་སྒོ་ནས་འདི་ལྟར་

སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ། བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ་མ་སྟོངས་བར་དུ་ལྷ་དཀོན་

མཆོག་གསུམ་པོ་ཁྱེད་རང་མིན་པ་རེ་ས་སྐྱབས་གནས་མེད་པས་ཁྱེད་རང་མཁྱེན་ནོ། །བདེ་

རུང་སྡུག་རུང་། མཐོར་གཏོང་རུང་། དམར་གཏོང་རུང་། རྐྱེན་དང་བར་ཆད། གནོད་བྱེད་

གདོན་བགེགས་གང་བྱུང་ཡང་། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ཁྱེད་རང་མཁྱེན་ནོ་བསམས་ནས།

ཤ་རུས་པའི་གཏིང་། ཁོག་པའི་སྙིང་གི་དཀྱིལ། རྐང་ལྷ་བའི་སྦུབས་ནས། ཡིད་སྤྲོ་བ་དང་

བཅས་པའི་སྒོ་ནས། འཁོར་དུ་བསྡུས་པའི་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་། བདག་གིས་གསོལ་

བ་ཇི་ལྟར་བཏབ་པ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དི་རི་རི་གསོལ་བ་གདབ་པར་བསམས་ནས།

གནོད་བྱེད་དྲུག་དང་ཕ་མས་གཙོ་བྱས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅན་དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་

སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར་དུ། བླ་མ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །

ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་

སུ་མཆིའོ། །མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བྱིན་གྱིས་བརླབ་པ་

རྒྱ་ཆེན་པོ་མཛད་དུ་གསོལ། ཞེས་པ་བརྒྱ་རྩ་གཅིག་གམ། ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་བྱོས་ལ། ཕཊཿཀྱི་

སྒྲས་གསོལ་འདེབས་ཞོག་ཅིག་ཅེས་པ་གསོལ་འདེབས་བཞག་གོ། །དེ་ནས་དཀོན་མཆོག་

གསུམ་གྱི་ཞལ་ནས་རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱེད་རང་རྣམས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་སྤོངས་ལ་དད་

གུས་རྒྱུན་མི་འཆད་དུ་གྱིས་དང་། སྐྱབས་མགོན་དང་དཔུང་གཉེན་ངེད་ཀྱིས་བྱེད་པ་ཡིན་

གསུངས་པར་བསམ། དེ་ནས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལས་འོད་ཟེར་སྣ་ཚོགས་བྱུང་ནས་བདག་

གཞན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་ཕོག་པས། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་

བསགས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་ཐམས་ཅད་དག་ལུས་ཤེལ་སྒོང་བཞིན་དུ་དྭངས་སངས་ཀྱིས་དག་

ནས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་སྐྱབས་འོག་ཏུ་ཚུད་ཨང་སྙམ་པ་བྱ། དེའི་ངང་ལ་སྐྱབས་ཡུལ་

གྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་མཁན་གྱིས་བདག་དང་དེར་འདུས་པའི་ལྷ་འདྲེ་

102

དང་། སྐྱབས་འགྲོའ་ིངོ་བོ་གསུམ་མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ངང་ལ་ལྷན་ནེ་བཞག་པ་

དེ་ལ། བསྐྱལ་བྱ་དང་སྐྱོབ་བྱེད་གཉིས་ཀ་དོན་དམ་པར་འགྲུབ་པ་མེད་པར་བློ་ཐག་ཆོད་པ།

ཡང་དག་དོན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ཟེར་ཏེ། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི། ཡང་དག་

དོན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་དང་། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྣམ་དག་ཡིན་པས། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་

མཚན་ཉིད་ནི་དེ་ལྟར་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་ཚད་མེད་པ་བཞི་ནི། བྱམས་པ་ཚད་མེད་

དང་། སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་དང་། དགའ་བ་ཚད་མེད་དང་། བཏང་སྙོམས་ཚད་མེད་དང་བཞི་སྟེ།

དང་པོ་བྱམས་པ་ནི། རང་ལ་གནོད་བྱེད་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདག་གི་

ཕ་མར་མ་གྱུར་པ་ནི་གཅིག་ཀྱང་མེད། དེའང་ལན་གྲངས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་མ་ཤ་

སྟག་ཏུ་བྱས་ནས་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་བསྐྱངས་པ་དང་།

སྡིག་སྡུག་གཏམ་ངན་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་ངན་གང་ལ་ཡང་ལྟོས་པ་མེད་པར་དཀའ་སྤྱད་དུ་

མས་བསྐྱངས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདག་གི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་མ་དེ་རྣམས་སྡུག་

བསྔལ་བར་མཐོང་ནས། མ་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བདག་གིས་བསལ་ཅིང་མ་དེ་

རྣམས་ལ་ཕན་གདགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ། བདག་གི་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་དགེ་བའི་རྩ་བ་

དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་མ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་བཏང་ནས་འཁོར་བ་མ་སྟོངས་བར་དུ་

སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱས་ནས། མ་རྒན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་བདེ་བའི་

རྒྱུ་དགེ་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པར་བྱ་སྙམ་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ངེས་པ་ཞིག་བྱེད་པ་

ལ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་ཟེར་ལ། དེ་ཡང་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོར་གང་

ཡང་གྲུབ་པ་མེད་ཀྱང་། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་མ་རྒན་སེམས་ཅན་འདི་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་

བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་ལ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་མ་འདི་རྣམས་

ལ་ཕན་ངེས་པར་གདགས་པར་བྱ།

དེ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་སྐྲའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པ་རྨི་ལམ་

103

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་མ་ཤེས་ནས། འཁྲུལ་སྣང་ལ་བདེན་པར་བཟུང་ནས་ལས་མི་དགེ་བ་

འགའ་ཞིག་བྱས་པའི་འབྲས་བུས་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་གླགས་མེད་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་མི་

འདི་རྣམས། བདག་འཛིན་མ་རིག་པ་དང་བྲལ་ནས་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་བསྟན་ནས་བྱང་

ཆུབ་ཀྱི་ལམ་ལ་དགོད་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ནི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་ཟེར། དེ་ལྟར་

བྱམས་པ་བསྒོམ་པའི་ཡུལ་མ་རྒན་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་། བྱམས་པ་སྒོམ་མཁན་གྱི་

བདག་དང་། བྱམས་པ་རང་གི་ངོ་བོ་དང་གསུམ་རང་ངོས་ནས་མ་གྲུབ་པར་རང་རང་གི་ངོ་

བོས་སྟོང་ལ། སྟོང་བའི་གཏིང་མ་འགགས་བྱམས་པའི་སེམས་གྲུང་ངེ་བ་ཕན་སེམས་ཀྱི་ངོ་

བོ་ལྷང་ངེ་བ། དེ་ཡང་སྤྲོས་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ནས་གཉིས་འཛིན་མེད་པའི་

ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་ལྟར་གནས་པ་ལ་རང་རིག་པའི་རྒྱན་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་བྱམས་པ་ཆེན་པོ་

ཟེར། དམིགས་པ་མེད་པའི་བྱམས་པ་ཡང་ཟེར། དེ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་བསྒོམས་ནས་རང་གི་

བློ་དང་འདྲེས་པར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་པས། དེ་ལ་བྱམས་པ་ཚད་མེད་པ་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ལྟར་བདག་ལ་དྲིན་ཆེ་བའི་མ་འདི་རྣམས་མི་བདེ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གདུང་སྟེ།

སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལ་གནས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་སྤྱོད་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བའི་

ཐབས་ལ་མི་མཁས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བའི་རྐྱེན་དང་མི་ལྡན་པས། བླ་མ་མཚན་ཉིད་

དང་ལྡན་པ་ལ་མི་བརྟེན་པར་ལོང་བ་སྣ་ཁྲིད་དང་བྲལ་བ་ལྟ་བུའི་མི་འདི་རྣམས་རང་གི་

ཤེས་པ་ལ་རང་དབང་མ་ཐོབ་པས། ཉོན་མོངས་པ་དྲག་པོའ་ིདབང་གིས་སྨྱོན་པ་ལྟ་བུར་

འདུག་པས། མི་དགེ་བ་སྣ་ཚོགས་སྤྱད་པའི་འབྲས་བུ་འཁོར་བ་སྤྱི་དང་། ཁྱད་པར་ངན་སོང་

གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་བཟོད་གླགས་མེད་པས་ཉམ་ཐག་ཅིང་དེ་ལ་རེ་ས་སྐྱབས་གནས་

ནི་གཅིག་ཀྱང་མེད་ཅིང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་སྐད་ཅིག་གི་གོ་སྐབས་ཙམ་ཡང་མེད་པས་ཆུ་བོའ་ི

རྒྱུན་བཞིན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་མ་འདི་རྣམས་སྙིང་རེ་རྗེ། སྙིང་རེ་རྗེ། སྙིང་རེ་རྗེ། སྙམ་ནས་

མཆི་མ་འཁྲུག་པ་ཙམ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་མ་འདི་

104

རྣམས་ཀུན་འབྱུང་དང་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་དུ་མཐོང་ནས་བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་བཟུང་།

ང་མེད་པ་ལ་ངར་བཟུང་། མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་བཟུང་། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་བཟུང་

ནས་ཚེ་འདིའི་འདོད་ཡོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྨི་ལམ་ཙམ་ཞིག་ལ་ཆགས་ཤིང་ཞེན་ནས།

སླར་ངན་འགྲོའ་ིལམ་དུ་ཞུགས་པའི་མ་འདི་རྣམས་སྙིང་རེ་རྗེ། སྙིང་རེ་རྗེ། སྙིང་རེ་རྗེ། འདི་

རྣམས་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བར་བྱའོ་སྙམ་པ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་

པའི་སྙིང་རྗེ་ཡིན་ནོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་མ་བྲལ་བའི་མ་འདི་རྣམས་ཀྱི་བློ་ངོ་ལ་གཅེས་

འཛིན་དམ་པོ་ཡོད་པས་མི་རྟག་པ་ནི་སྐད་ཅིག་ཀྱང་བློ་ལ་མ་ཤར་ནས། ཆོས་ཤིག་བྱེད་པར་

འདོད་ནའང་བདེན་འཛིན་འཁྲུལ་པའི་བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྟོག་པ་དང་བཅས་པས། ཆོས་

བྱས་པ་ལམ་དུ་མི་འགྲོ་ཞིང་ཉོན་མོངས་པའི་སྣོན་པ་བཏབ་ནས་ང་རྒྱལ་དང་དྲེགས་པ་སྐྱེ་

བས་སླར་ཡང་འཁོར་བའི་རྒྱུ་བླ་མ་མེད་པའི་མ་འདི་རྣམས་སྙིང་རེ་རྗེ། སྙིང་རེ་རྗེ། སྙིང་རེ་རྗེ།

དེ་ལྟར་བདེན་འཛིན་དང་མ་བྲལ་བའི་མ་འདི་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྩ་བ་བདེན་འཛིན་

དང་བྲལ་ནས་བདེན་མེད་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ལ་རང་རིག་པའི་ཤེས་རབ་བསྟན་ནས་ཆོས་

ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་འབྱེད་པར་བྱས་ནས། སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་དང་

བྲལ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་དགོད་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ནི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་

ཡིན་ནོ། །ད་ེཡང་སྙངི ་རྗ་ེསྐྱ་ེཡུལ་གྱ་ིསམེ ས་ཅན་དང་། སྐྱ་ེམཁན་གྱ་ིབདག་དང་། སྙིང་རྗེའི་ངོ་

བོ་གསུམ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པས་རང་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་

གཏིང་མ་འགག་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའ་ིསེམས་དུང་ངེ་བ་དེ་གཉིས་འཛིན་དང་བྲལ་བའི་

གཤིས་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པ་དེ་ལ་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེ་ཟེར། སྟོང་ཉིད་སྙིང་

རྗེའི་སྙིང་པོ་ཅན་ཟེར་ཏེ་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་པ་ཟེར་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །

དེ་ལྟ་བུའི་བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་རྒྱུད་ལ་མ་སྐྱེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་

ཅད་ལ་མ་དྲིན་ཅན་ཡིན་པར་མ་ཤེས་ནས། དགྲ་གཉེན་དུ་བཟུང་ནས་ལས་ངན་པའི་དབང་

105

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གིས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་མེད་མྱོང་བའི་མ་འདི་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བདག་

གིས་ཁུར། བདག་གི་བདེ་དགེ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅན་ལ་ལྡན་ན་རེ་དགའ་

ཨང་། མ་འདི་རྣམས་བདེ་བ་ལ་དགོད་པའི་ཕྱིར་དུ་འཁོར་བ་མ་སྟོང་གི་བར་དུ་མ་འདི་

རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་སྡིག་པ་དང་སྡིག་པའི་རྒྱུ་འབྲས་དང་

བཅས་པ་བདག་ལ་སྨིན་ནས་མ་འདི་རྣམས་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་ན་རེ་

དགའ་སྟེ། བདག་གིས་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཁ་རྗེ་དབང་ཐང་དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་རྩ་དང་

བཅས་པ་མ་འདི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་བཏང་ནས་རང་གི་ཞི་བདེ་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་བསྒྲུབ་པར་

ལུས་སྲོག་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱས་ནས་མ་འདི་རྣམས་བདེ་བ་དང་

བདེ་བའི་རྒྱུ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་དགའ་བ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དེའང་

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། སྒོས་སུ་གནོད་བྱེད་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བདག་

ལ་ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་རྐྱེན་དགྲ་བགེགས་གང་བྱུང་ཡང་སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པར་སེམས་ཅན་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བདག་ལ་སྨིན་ནས་བདག་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པ་

ཡང་རེ་དགའ། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དེ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་ནས་བདེ་བ་

ཁྱད་པར་ཅན་ལ་གནས་པར་གྱུར་པ་འདི། དེ་བས་ཀྱང་རེ་དགའ་སྙམ་པའི་བློ་ཐུན་མོང་མ་

ཡིན་པ་ཞིག་འབྱུང་བར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་དགའ་བདེ་ཕྱོགས་རིས་ཅན་དུ་མ་

ཤོར་བ་གལ་ཆེ་བ་དང་། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདེན་འཛིན་མེད་པའི་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་

ཤེས་པ་ལ་དགའ་བ་ཚད་མེད་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ལྟར་བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་དགའ་བ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་

གདགས་པའི་སེམས་བརྩེ་བ་ཆེན་པོས་སེམས་ཅན་ལ་ཆགས་པ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་སེམས་དེ་

ཕྱོགས་རིས་མེད་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་ཀྱང་། ཆགས་པའི་སེམས་བརྩེ་བ་ཅན་

རང་ཉིད་ཀྱང་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོས་སྟོང་བས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་

106

ལ་མ་ཆགས་མི་ཆགས་ཆགས་པ་མེད་པར་བྱས་ནས་སེམས་ལ་གང་ཤར་བ་དེ་བཞིན་དུ་

གང་གིས་གཡོ་བ་མེད་པ་དེ་ཉིད་སྟོང་པའི་རང་གཤིས་ཀྱི་སྟེང་དུ་བཞག་པ་ལ་ཕན་སེམས་

ཀྱི་སེམས་ཅན་ལ་ཆགས་པའི་བློ་དུང་ངེ་བ་དེ་ཞི་ནས་ཆོས་ཉིད་རང་གཤིས་སུ་འགྲོ་བ་

གཅིག་འོང་བ་ལ་བཏང་སྙོམས་ཟེར་བ་ཡིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་

སྡུག་བསྔལ་ལས་སྒྲོལ་བའི་ཁུར་ཆེན་པོ་བདག་གཅིག་པུ་ལ་བབས་སོ་སྙམ་པ་ནི་ལྷག་

བསམ་ཟེར་བ་ཡིན་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གདགས་པའི་

སེམས་དེ་སེམས་ཅན་ལ་ཆགས་པ་དང་། སྡང་བ་གཉིས་པོ་སྐྱེ་བོ་ཐ་མལ་པ་ལ་ཡང་ཡོད་

པས། དེའང་ཆགས་སེམས་དང་སྡང་བ་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་སེམས་ཅན་དང་། ཆགས་མཁན་

དང་སྡང་མཁན་གྱི་བདག་དང་ཆགས་སྡང་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་གསུམ། རང་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་

བརྟགས་ཏེ། ཆགས་ཡུལ་སེམས་ཅན་དེའི་ལུས་དང་སེམས་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་གསུམ་

རང་ངོས་ནས་བདེན་པར་གྲུབ་མ་གྲུབ་ལེགས་པར་དཔྱད་པས། བདེན་པར་གྲུབ་པ་མེད་

པའི་དོན་རྙེད་དེ་འོང་བས་ཆགས་ཡུལ་མེད་པས་ན་ཞེན་པའི་བློ་དང་བྲལ་བའི་བློ་བྲལ་ཆེན་

པོ་འཆར་བ་ཡིན། དེ་བཞིན་སྡང་བ་ལ་ཡང་ལུས་སེམས་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དུ་དཔྱད་པ་

གཏོང་། གང་ཟག་རང་གི་ལུས་སེམས་དང་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་བས་ད་

ལྟར་བཞིན་བློ་བྲལ་ཆེན་པོ་ཤར་བ་ཡིན་པས། ཆགས་སྡང་གཉིས་པོ་རང་སར་གྲོལ་ནས་

ཆོས་ཉིད་སྟོང་པ་ཆེན་པོའ་ིཀློང་དུ་རོ་མཉམ་པས་ན། ཆགས་སྡང་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་

བཏང་སྙོམས་ཆེན་པོ་ཟེར་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་དོན་རྣམས་ཤེས་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་ལ་

གནས་པར་བྱེད་པ་བཏང་སྙོམས་ཚད་མེད་པ་ཡིན་པ་དང་བཅས་པའི་ཚད་མེད་པ་བཞི་ལ་

བློ་ལེགས་པར་སྦྱོང་ཞིང་བློས་སྨོན་པ་དང་། བློ་ཞུགས་ནས་མཐར་བློ་འབྱོང་བར་བྱེད་

དགོས་པ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདག་གཞན་གྱི་སྡིག་པ་སྦྱོང་ཞིང་ཚོགས་

བསགས་པའི་ཡུལ་དམིགས་པ་ནི་འདི་ལྟར་སེམས་པར་གྱིས། ཁྱེད་རང་ཐ་མལ་བར་

107

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བསམ་པའི་སྤྱི་བོར་རླུང་འཇུག་པ་ཙམ་གྱི་སྟེང་དུ་སྣ་ཚོགས་པདྨ་དང་ཟླ་བའི་གདན་གྱི་སྟེང་

དུ་ང་ཉིད་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་ཆ་བྱད་ཅན། སྐུ་མདོག་དཀར་མོ་ཌ་མ་རུ་རྡོ་རྗེ་དང་དྲིལ་

བུ་འཛིན་པ་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས་བཞུགས་པའི་སྤྱི་བོར་ཨོཾ། མགྲིན་པར་ཨཿ ཐུགས་ཀར་ཧཱུཾ། ཧཱུཾ་

ལས་འོད་འཕྲོས་པས། སྔར་གྱི་ནམ་མཁའི་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་ཀར་ཕོག །ཡུམ་ཆེན་

མོའ་ིཐུགས་རྒྱུད་བསྐུལ། ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་ཟེར་ཕྱིར་འཕྲོས་པས། འཁོར་གྱི་ལྷ་རྣམས་

ཀྱི་ཐུགས་ཀར་ཕོག །ཐུགས་རྒྱུད་བསྐུལ། དེ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་ཟེར་ཚུར་འདུས།

ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་ཀར་འདུས་ཏེ་འོད་ཟེར་གྱིས་འོག་མིན་གྱི་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་རྒྱུད་

བསྐུལ་ནས་ཡུམ་ཆེན་མོ་ལ་སྲས་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བཅས་པས་བསྐོར་བ་སྤྱན་

དྲངས་ཏེ་ཐོགས་པ་མེད་པར་འུར་གྱིས་བྱོན་ནས། སྐྱབས་ཡུལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྟེང་གི་མདའ་

གང་ཙམ་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ་བཞུགས་པར་བསམས་ནས། ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ས་པཱ་རི་ཝཱ་ར་

བཛྲ་ས་མཱ་ཡ་ཛ་ཛཿ ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ས་པཱ་རི་ཝ་ར་ཨརྒྷ་པྲ་ཏཱིཙྪ་ཡེ་སྭཱཧཱ། པཏྱཾ། པུཥཱེ། དྷུ་པེ།

ཨ་ལོ་ཀེ། གནྡྷེ། ནེེ་ཝིདྱེ། ཤཔྟ་ཨཿ ཧཱུཾ་སྭཱ་ཧཱ། ཞེས་མཆོད་ལ། ཛཿཧཱུཾ་བཾ་ཧོཿ ཞེས་པས་དམ་

ཚིག་པ་ལ་བབས་ཏེ། དམ་ཚིག་པ་དང་འདྲེས་པར་བསམ་ལ། ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་ཀ་

ནས་འོད་ཟེར་འཕྲོས། འཁོར་གྱི་ལྷ་རྣམས་ལ་ཕོག །འཁོར་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་ཀ་ནས་

འོད་ཟེར་འཕྲོས། ཕྱོགས་བཅུ་ལ་སོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནུས་པ་བསྡུས་ནས་ཚུར་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་ཀར་འདུས་ཏེ་དེ་ལས་འོད་

ཟེར་ཁ་དོག་དཀར་དམར་མཐིང་གསུམ་ཡང་ཟེར། ཁ་དོག་དཀར་པོ་འོ་མའི་རྒྱུན་ལྟར་བྱུང་

བས་བདག་དང་འཁོར་དུ་བསྡུས་པའི་འབྱུང་པོ་རྣམས་དང་བཅས་པའི་སྤྱི་བོར་ཞུགས་པས་

འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བསགས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་མི་

དགེ་བའི་བག་ཆགས་རྒྱུ་འབྲས་དང་བཅས་པ་ལུས་ཀྱི་དྲི་མ་བཀྲུ་བ་བཞིན་ནག་ནུ་རུ་རུ་

མར་མགོ་ནས་རིམ་པ་བཞིན་རྐང་བའི་སེན་ཕྲག་དང་འོག་སྒོ་ནས་བུད་དེ་ས་རིམ་པ་དགུའི་

108

འོག་ཏུ་འཆི་བདག་གི་བདུད་དམ་ལས་ཀྱི་གཤིན་རྗེ་ཞེས་པའམ། ལན་ཆགས་ཀྱི་བདག་པོ་

མདོག་ནག་ལ་འཇིགས་པའི་གཟུགས་ཅན་ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་པའི་ཆ་བྱད་ཅན་ཁ་རབ་ཏུ་གདངས་

པའི་ནང་དུ་ནག་ནུར་གྱིས་སོང་བས་འཆི་བདག་ཚིམས་ནས་བདག་གི་ལན་ཆགས་བྱང་

བར་བསམ་ཞིང་རང་གཞན་གྱི་ལུས་ཤེལ་སྒོང་ལྟར་དག་ནས་དྭངས་སངས་ཀྱིས་སོང་བར་

བསམ། སྤྱི་བོའ་ིང་ཉིད་ནམ་མཁའི་ཡུམ་ཆེན་མོ་ཉིད་ལ་ཐིམ་པར་བསམ་ལ། རང་གཞན་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་ཐམས་ཅད་དག་ནས་ཐམས་ཅད་ལ་དད་པ་དུང་ངེ་བ་སྐྱེས་ཨང་

སྙམ་པའི་ངང་ལ་སེམས་གཡེང་བ་དང་བྲལ་བ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིམས་ནས་ཐམས་ཅད་

ལངས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་བར་བསམ་པའོ། །གསུམ་པ་འདི་ལྟར་བརྗོད་དོ། །

རང་རིག་ཡེ་ཤེས་སྟོན་མཛད་པའི། །བླ་མ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དངོས་གྲུབ་

ངེས་པར་སྟེར་མཛད་པའི། །ཡི་དམ་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྤངས་རྟོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་

པ་ཡི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞི་གྱུར་འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་ཡི། །དམ་

ཆོས་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་ལ་ཕུལ་ན་དོན་ཆེ་བ། །དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་ཕྱག་

འཚལ་ལོ། །བར་ཆད་ངེས་པར་སེལ་མཛད་པའི། །ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཇི་

སྲིད་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་བར། །ཁྱེད་རྣམས་ལ་ནི་གསོལ་བ་འདེབས། །ཁྱེད་རྣམས་ལ་ནི་བདག་

སྐྱབས་སོ། །འདོད་ཡོན་ལྔ་པོ་མཆོད་པར་འབུལ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་སོ་སོར་བཤགས། །འགྲོ་

ཀུན་དགེ་ལ་རྗེས་ཡི་རང་། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་དུ་གསོལ། །མྱ་ངན་མི་འདའ་

བཞུགས་པར་གསོལ། །དགེ་རྩ་སེམས་ཅན་དོན་དུ་བསྔོ་བར་བགྱི། །ཞེས་པ་ཡན་ལག་

བརྒྱད་པ་ཕུལ་ནས། ཕཊཿཀྱི་སྒྲ་བཏང་བས་ཐམས་ཅད་སྡོད་ཅིག་ཅེས་པའི་སྒྲར་ཐོས་པས་

ལངས་ནས་ཕྱག་འཚལ་བ་རྣམས་ཤིག་ཤིག་འདུག་པར་མོས་ལ། དེ་ཡང་ནམ་མཁའི་ལྷ་

ཚོགས་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཕུལ་ཏེ་དམིགས་སུ་མེད་པ་ཡང་དག་དོན་གྱི་མཆོད་པ་

ཤེས་དགོས་ཏེ། དེའང་རང་གི་དབང་པོའ་ིཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་དང་

109

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མཆོད་རྫས་སུ་གྱུར་ནས། དམིགས་སུ་མེད་པའི་ལྷ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་

མཆོད་རྫས་ཐོགས་ནས་མཆོད་པ་འབུལ་བར་བློས་སྤྲུལ་ཏེ་ནམ་མཁའ་གང་བར་བསམས་

ནས་འབུལ་བར་བྱ་སྟེ། དེའང་སྟོང་གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་མུ་མེད་པ་

བློས་འཆུན་ཚད་ཀྱི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ལྷ་མོ་སངས་རྒྱས་མཁའ་འགྲོར་བསམ།

སྒྲ་གྲགས་ཚད་ཐམས་ཅད་ལྷ་མོ་རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོར་བསམ། དྲི་ཐམས་ཅད་ལྷ་མོ་རིན་ཆེན་

མཁའ་འགྲོར་བསམ། རོ་ཐམས་ཅད་ལྷ་མོ་པདྨ་མཁའ་འགྲོར་བསམ། རེག་བྱ་ཐམས་ཅད་

ལྷ་མོ་ལས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོར་བསམ་སྟེ། དེ་ཡང་གཟུགས་སངས་རྒྱས་མཁའ་འགྲོ་ཞེས་པ་

ཡང་བློ་བྲལ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའ་ིདོན་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་

ཐམས་ཅད་རྟོག་མེད་བདེ་བ་ཆེན་པོའ་ིམཆོད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྒྲ་རྡོ་རྗེ་མཁའ་

འགྲོ་ཞེས་པ་ཡང་གསང་བའི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་ཟེར་ཏེ། དེའང་སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་ཀྱི་

ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་མེད་པར་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་མཆོད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་

པར་བྱའོ། །དྲི་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་ཞེས་པ་ཡང་སྣང་བ་ངེས་མེད་སྣ་ཚོགས་པ་ཤར་བ་ལ་

ཟེར་ཏེ། དེའང་གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་བ་ཆགས་ཞེན་མེད་པའི་མཆོད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་

པར་བྱའོ། །རོ་པདྨ་མཁའ་འགྲོ་ཞེས་པ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ལ་ཟེར་ཏེ་སྐྱོན་བྲལ་

མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་མཆོད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །རེག་བྱ་ལས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་ཞེས་པ་

ཡང་དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་རྩོལ་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་

བའི་རྩོལ་བྲལ་ཆེན་པོ་ལ་ཟེར་ཏེ། དེ་ཡང་སྣང་བ་ལ་ཤར་ཚད་ཐམས་ཅད་བྱར་མེད་རྟོག་མེད་

གཉིས་མེད་བརྗོད་མེད་རང་བྱུང་རང་གྲོལ་ཆེན་པོའ་ིམཆོད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

དེ་ལྟར་ཡུལ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོད་ཡུལ་མཆོད་མཁན་མཆོད་པ་དང་

བཅས་པ་རང་བཞིན་གྲུབ་པ་མེད་པའི་མཆོད་སྤྲིན་དུ་ཤེས་པར་བྱེད་དགོས། དེ་ཐམས་ཅད་

བསྡུས་ན་གསུམ་དུ་འདུས་པས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་སུ་ཤེས་དགོས་པ་ལ། ཡུལ་ལྔ་ཡང་གསུམ་

110

དུ་འདུས་པ་ཡིན་པས་དེའང་གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་དྲན་རྟོག་དང་གསུམ་ཡིན་ལ། གཟུགས་

ནི་སྐུ་ཡིན། སྒྲ་ནི་གསུང་ཡིན། དྲན་རྟོག་ཐུགས་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་གཟུགས་སུ་སྣང་ཚད་

ཐམས་ཅད་གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་མོ་མེ་ལོང་བསྣམས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་མོས་ནས་སྤྲོས་ཏེ།

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་གཟུགས་ལ་ཞེན་པའི་ཞེན་པ་སྦྱངས། གཟུགས་ཀྱི་བདེ་བ་དེས་བླ་

མ་དཀོན་མཆོག་མཆོད། བླ་མ་དཀོན་མཆོག་མཉེས་ནས་སྐུའི་དངོས་གྲུབ་སྣང་བས།

བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་དག་ནས་ལས་བདེ་བ་ཆེན་པོའ་ིཉམས་དང་ལྡན་

ཞིང་སྐུའི་བྱིན་རླབས་ལུས་ལ་ཞུགས་པར་བསམ་མོ། །

སྒྲ་གྲགས་ཚད་ཐམས་ཅད་སྒྲའི་ལྷ་མོ་པི་ཝང་བསྣམས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་མོས་

ནས་སྤྲོས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྒྲ་ལ་ཞེན་པའི་ཞེན་པ་སྦྱངས། སྒྲའི་སྙན་པས་བླ་མ་

དཀོན་མཆོག་མཆོད། བླ་མ་དཀོན་མཆོག་མཉེས་ནས་གསུང་གི་བྱིན་རླབས་ངག་ལ་ཞུགས་

པར་བསམ་མོ། །དྲན་རྟོག་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་ལྷ་མོ་ཆོས་འབྱུང་བསྣམས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་

པར་མོས་ནས་སྤྲོས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྦྱངས། རང་རིག་

པའི་ཡེ་ཤེས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ། བཞི་དང་ལྡན་པའི་བདེ་བ་ཆེན་པོས་བླ་མ་དཀོན་མཆོག་

མཆོད། བླ་མ་དཀོན་མཆོག་མཉེས་ནས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་གནང་བས།

བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་དག་ནས། སེམས་སྟོང་གསལ་བདེ་བ་

ཆེན་པོའ་ིཉམས་དང་ལྡན་ནས་ཐུགས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་སེམས་ལ་ཞུགས་པར་བསམ་མོ། །དེ་

ནས་མཐར་ལྷ་མོ་རྣམས་ཀྱང་རང་ལ་ཐིམ་པར་བསམས་ནས་བདེ་སྡུག་ཐམས་ཅད་ཆོས་

ཉིད་ཀྱི་ཀློང་དུ་མཉམ་པ་རང་བཞིན་གྲུབ་པ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་

ངང་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གསལ་གདབ་པར་བྱས་ལ། སྟོང་གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་

རྟེན་གྱི། །གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །སྐུ་མཆོག་ཕྱག་རྒྱར་མཆོད་པར་འབུལ། །

སྐུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །སྟོང་གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་གྱི། །སྒྲ་རུ་

111

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གྲགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །གསུང་མཆོག་ཕྱག་རྒྱར་མཆོད་པར་འབུལ། །གསུང་འགག་

པ་མེད་པའི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །སྟོང་གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་གྱི། །ཡིད་དུ་དྲན་པ་

ཐམས་ཅད་ཀུན། །ཐུགས་མཆོག་ཕྱག་རྒྱར་མཆོད་པར་འབུལ། །ཐུགས་འཁྲུལ་བ་མེད་

པའི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །སྟོང་གསུམ་རབ་འབྱམས་འཇིག་རྟེན་གྱི། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་

ཐམས་ཅད་ཀུན། །གཉིས་མེད་ཕྱག་རྒྱར་མཆོད་པར་འབུལ། །མཆོག་ཐུན་གཉིས་ཀྱི་

དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །བདེ་ན་བདེ་བ་ཚོགས་སུ་བསྔོ། །ཕན་བདེའི་ནམ་མཁའ་གང་བར་ཤོག །

སྡུག་ན་སྡུག་བསྔལ་བདག་གིས་ཁུར། །འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱ་མཚོ་བསྐམས་ནས་

ཀྱང་། །ཁམས་གསུམ་སམེ ས་ཅན་བད་ེདང་ལྡན་པར་ཤག།ོ །ཕཊཿ མཆདོ ་པ་འབུལ་མཁན་གྱ་ི

བདག །མཆདོ ་པའ་ིཡུལ། མཆདོ ་པའ་ིང་ོབ།ོ མཆདོ ་པའ་ིབྱདེ ་ལས་དང་བཅས་པ་རང་བཞནི ་

གྱིས་གྲུབ་པ་མདེ ་པའ་ིསྟངོ ་པ་ཉདི ་ཀྱ་ིངང་ལ་འཇགོ ་པར་བྱདེ ་པ་མཆདོ ་འབུལ་གྱ་ིད་ེཉདི ་ཡནི །

བཞི་པ་ལུས་སེམས་ཕྲལ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟེན་མེད་དུ་ཕྲལ་བ་དང་། རྟེན་ཅན་དུ་ཕྲལ་

བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ནམ་

མཁའི་དཀྱིལ་ལམ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་

པ་ཉིད་ལ་མངའ་བརྙེས་པས། ལུས་ཀྱང་སྟོང་པའི་གཟུགས་བརྙན་ནམ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་

མེད་པར་གོ་ཞིང་བདེན་མེད་དུ་རྟོགས་ནས། སེམས་ལུས་ལ་མི་ཆགས། ལུས་སེམས་ལ་མི་

ཆགས་པ་ནི། མ་ཆགས་མི་ཆགས་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པའི་དོན་ཡང་ལུས་

སེམས་ལ་སོགས་གང་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ལུས་

སེམས་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་དང་མི་ཆགས་པ་གཉིས་ཀའི་

བློ་དང་བྲལ་ན། བློ་བྲལ་ཆེན་པོའ་ིསྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། འཕོ་བྱ་འཕོ་བྱེད་མེད་པ་རྟེན་

མེད་དུ་ལུས་སེམས་ཕྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བའོ། །

གཉིས་པ་ནི་སེམས་རྫས་སམ། དངོས་པོ་ཅན་དུ་དམིགས་ཤིང་དྲན་པས་བཟུང་ཤེས་

112

བཞིན་གྱིས་སྦྱོར་རིག་པའི་ངར་གྱིས་ལམ་མ་ནོར་བའི་དབྱིངས་སུ་འདྲེན། རླུང་ཤུགས་ཅན་

གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཕུལ་ཏེ་སེམས་ཉིད་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་འཕངས་ནས། ལུས་སེམས་

དབྲལ་བར་བྱ་སྟེ། དེའང་རྣམ་ཤེས་ཐིག་ལེ་ལ་བརྟེན་ནས་དམིགས་བཅས་སུ་རྫས་ལ་གྲུབ་

པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤྱི་བོར་འཕོ་བར་བྱེད་པའི་ལུགས་འདི་ལྟར་ཡིན་པས་ཡིད་ལ་ཟུངས་དང་བུ།

ངས་ལེགས་པར་བཤད་དོ་ཉོན་ཅིག་ཨང་། འོ་ན་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་

དཀར་དམར་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་ལས། བྱ་ངང་པའི་ཚང་གསར་པའི་སྒོ་ང་དེ་ཙམ་དུ་

དཀར་ལ། འཚེར་བ། སྣུམ་ལ་འདྲིལ་བ། གསལ་ལ་དྭངས་པ། འོད་ཟེར་འབར་བའི་རྣམ་

པ་ཅན། ཆེ་ཆུང་མཐེའུ་ཆུང་གི་ཚིགས་མགོ་ཙམ། མི་མཉམ་པ་མེད་ཅིང་ཤིན་ཏུ་ཟླུམ་པའི་

རྣམ་པ་ཅན་གཅིག་ཏུ་དམིགས་དགོས། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་པོ་ཏ་རིའི་ལྷོ་ངོས་སུ་བྲག་སྔོན་

བཻཌཱུརྱའི་མདོག་ལྟར་རབ་ཏུ་སྔོ་བའི་དཀྱིལ་དུ་ཕུག་པ་བཟང་པོའ་ིདཔལ་ཞེས་བྱ་བ་

དབྱིབས་ཆོས་འབྱུང་ལྟར་འདུག་ཅིང་། དམར་བ་འཇའ་འོད་སྣ་ལྔའི་རི་མོ་འཆར་ཞིང་།

འཇའ་ཚོན་འཁྲིགས་པའི་ཕུག་པ་ཤིན་ཏུ་བཟང་བ། ཡོན་ཏན་དུ་མ་དང་ལྡན་པ། དཔའ་བོ་

དང་དཔའ་མོ་མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས་རྣམས་དུས་རྟག་ཏུ་འདུས་པའི་ཕུག་པ་དེར། སྔར་ང་

འདུག་པའི་དུས་སུ་ཙན་དན་གྱི་ཚལ་ཆེན་པོའ་ིགསེབ་ཏུ། བྱིའུ་ཆུང་ལྕོག་ཆུང་བྱ་བ་མདོག་

སྔོ་ལྗང་གཤོག་པ་གཉིས་དཀར་པོ་ཟླ་བའི་ཕྱེད་ལྟ་བུ་མཇུག་མའི་སྒྲོ་ལེབ་ལྔ་ཡོད་པ་ཁ་དོག་

སྣ་ལྔའི་རང་བཞིན་ཅན། རྐང་པ་ཉ་ཕྱིས་ཀྱི་མདོག་དང་མཚུངས་ལ། སེན་མོ་དང་མཆུ་ནི་

དཀར་པོ། མིག་དམར་ལ་མགྲིན་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་མགོ་བོ་རྨ་བྱའི་མདོངས་ཀྱི་ཁ་དོག་དང་

མཚུངས་པའི་སྤྱི་བོར་སྒྲོ་འཇག་མ་གསུམ་ཁ་དོག་དམར་པོ་ལ་འོད་སྣ་ཚོགས་འབར་བའི་

གཙུག་ཕུད་དང་ལྡན་པ་གཅིག་ཡོད་པ་དེས། འབུ་སྦྲང་སོགས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རིགས་མི་

གསོད་ཅིང་ས་ལ་རྐང་བ་མི་འཇོག་པར་མེ་ཏོག་དང་ལྗོན་ཤིང་གི་ཁ་ལ་རྟག་ཏུ་འདུག་ཅིང་།

ཏ་རེ་དང་ཏུཏྟཱ་རེ་ཞེས་པའི་སྐད་འགྱུར་ཤིན་ཏུ་སྙན་པ་དང་མི་འབྲལ་བར་བྱེད་པ་དང་། མེ་

113

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཏོག་བཟང་པོའ་ིཟེའུ་འབྲུ་དང་ག་བུར་ལ་སོགས་པའི་དྲི་ཤིན་ཏུ་བཟང་པོའ་ིསྨན་སྣ་ཚོགས་

པ་ལ་བཟའ་བ་བྱེད་ཅིང་། ག་བུར་གྱི་སྡོང་པོའ་ིརྩེ་མོ་མེ་ཏོག་གི་ཟེའུ་འབྲུའི་ནང་དུ་ཉལ་ས་

བྱས་ནས་ཆགས་པ་མཆུ་གཉིས་སྤྲད་པའི་དབུགས་ཀྱིས་ཚིམ་པར་བྱེད་པའི་བྱིའུ་ཆུང་ལ་སྒོ་

ང་གཉིས་ཁ་ནང་ནས་ཡར་བྱུང་སྟེ། ག་བུར་གྱི་ནང་དུ་བཞག་ནས་ཚང་དེ་རུ་བཅའ་བའི་བྱ་

ཕོ་མོ་གཉིས་ནི། རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་བྱ་ཡིན་པར་འདུག་ལ། ཁ་

ཅིག་ནི། སྒྲོལ་མའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པར་ཡང་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །གང་ཡིན་ཀྱང་ཕལ་པའི་བྱ་མ་

ཡིན་པར་ངེས་པས། བྱ་དེའི་རིལ་མ་ལོན་ན་ཁོང་དུ་བཏང་བས་ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་

བཞི་ཐམས་ཅད་འཇོམས་ཤིང་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །བདུག་པ་བྱས་ན་གདོན་སྟོང་ཕྲག་

བརྒྱད་ཅུས་མི་ཚུགས། ལུས་ལ་བྱུག་པ་བྱས་ན་ཤ་འབྲུམ་གྱི་རིགས་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་

བྱེད་དོ། །བྱ་དེའི་ཤ་ཟོས་ན་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་འཐོབ། སྒྲོ་དང་སྤུ་ཡིན་ཀྱང་ཐུན་མོང་གི་

དངོས་གྲུབ་འཐོབ། མཐོང་བ་དང་སྐད་ཐོས་པས་ཀྱང་ངན་སོང་གསུམ་ལས་ཐར་ནས་ལྷ་མི་

ལ་འགོད་པར་ནུས་སོ། །

བྱ་དེ་ཉིད་ཡོད་པའི་ཡུལ་ཕྱོགས་དང་། ནགས་རི་དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་འགྲོ་བ་སྲོག་དབུགས་

ཐོགས་ཚད་རྣམས་ལ། སྐྱེ་བ་གཅིག་གི་རིང་ལ་ངན་སོང་མི་འབྱུང་ངོ་། །བྱ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་

དཀོན་ལ་གྲངས་ཉུང་ཞིང་ལས་དང་སྐལ་བ་ལྡན་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་སུ་ཡིན་གྱིས་མཐོང་དུ་

མི་བཏུབ་པ་ཡིན་ནོ། །བྱ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་འབུ་སྦྲང་དང་བྱ་རིགས་གཞན་དང་ནགས་ལ་

གནས་པའི་སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་བྱས་ནས་ཐར་པའི་ལམ་ལ་འགོད་

པར་བྱེད་པར་ལས་དང་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན་ཅིང་། སྒོ་ང་གཉིས་ལ་བྱིའུ་གཤོག་རྩལ་

ནུས་པར་རེད་ནས། བྱ་ཕོ་མོ་གཉིས་ཚང་དང་བྱིའུ་གཉིས་དང་བཅས་ཡུལ་དེ་ལ་མ་ཆགས་

ཤིང་ཤར་ནུབ་བམ། ལྷོ་བྱང་ལྟ་བུ་སོ་སོར་སོང་ནས། དེ་ཕྱིན་ཆད་ཚང་སྤེལ་བར་མི་བྱེད་

པར་འཁོར་བའི་བྱ་བ་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེས་པའི་ཚུལ་སྟོན་པ་ཡིན། ཡང་བྱིའུ་གཉིས་ལ་ཚང་ཞིག་

114

ཆད་པའི་སྒོ་ང་གཉིས་ལ་བྱིའུ་གཉིས་རེད་པ་དང་། བྱ་ཕོ་མོ་གཉིས་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གཅིག་

པུར་སོ་སོར་བྱས་ནས་དེ་ཕྱིན་ཆད་ཚང་མི་འཛིན་པས། བྱ་ལྕོག་ཆུང་འདིའི་རིགས་རྒྱུད་

ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཚང་གསར་བ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །བྱ་འདི་སྒྲིབ་པ་ཅན་གྱིས་མི་མཐོང་ལ།

ལས་དང་སྐལ་བ་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་གཅིག་ཙམ་གྱིས་མཐོང་། བྱ་ལྕོག་ཆུང་གི་ཚད་ནི།

ད་ལྟར་རང་རེའི་ཡུལ་འདིར་ཡོད་པའི་བྱིལ་འཛིན་མ་ཞེས་བྱ་བའི་མདོག་སེར་སྐྱ་བ་སྨིན་མ་

དཀར་པོ་ཅན་འདི་ཙམ་ཡིན་ཀྱང་། མགྲིན་པ་དེ་བས་ཅུང་ཟད་རིང་བ་གཅིག་ཡིན། བྱ་ལྕོག་

ཆུང་གི་སྒོ་ངའི་སྒོང་ཤུན་ནི། དཀར་ལ་དམར་པོའ་ིཟེར་ཅུང་ཟད་ཆགས་ཤིང་སྣུམ་པའི་

མདངས་དང་ལྡན་པ། སྒྲིབ་གཡོགས་མེད་པར་ཤེལ་ལྟར་གསལ་བ། འོད་ཟེར་འབར་བས་

འདོམ་པ་གང་ཙམ་གྱི་མུན་པ་སེལ་ནུས་པའི་ཕྱིའི་ཤུན་པས་ཡེ་ཤེས་ལྔ་མཚོན་པའོ། །

ནང་གི་སྒོང་ཆུའི་ཕྱི་རིམ་དཀར་པོ། དེ་ནང་དུ་དམར་པོ། དེའི་ནང་དུ་སེར་པོ། དེའི་

ནང་དུ་ལྗང་གུ། དེའི་ནང་དུ་སྔོ་སྐྱ། དེའི་ནང་དུ་མཐིང་ག་ནམ་མཁའི་མདོག་གམ།

བཻཌཱུརྱའི་མདོག་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྔོ་བའི་མདངས་དང་ལྡན་པ་སྲན་ཆུང་ཙམ་གྱི་དཀྱིལ་དུ་རྡོ་རྗེ་

འཆང་ཡུངས་དཀར་གྱི་འབྲུ་ཙམ་གྱི་ཐིག་ལེ་འོད་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་འཕྲོ་བ་ཞིག་གིས་མཚོན་

པའི་སྒོང་ཆུའི་རིམ་པ་རྣམས་དབྱེར་མེད་གཅིག་ཏུ་གནས་ཀྱང་། ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུའི་མེ་ལོང་དང་

གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུར་མ་འདྲེས་ཤིང་སོ་སོར་གསལ་བོར་མངོན་པས་རིགས་ལྔ་དང་

རིགས་དྲུག་པའི་བདག་ཉིད་རིགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་རྡོ་རྗེ་འཆང་དང་བཅས་པ་མཚོན། ཁ་

དོག་དྲུག་གི་རིམ་པ་དྲུག་ལ་འོད་འབར་བའི་འོད་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་བ་རང་རང་གི་ཡུལ་

རྣམས་མཚོན་པ་དང་བཅས་པ་བྱ་ལྕོག་ཆུང་གི་སྒོ་ང་ལ་འཛོམས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་པས།

རང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་བྱ་ལྕོག་ཆུང་གི་སྒོ་ང་ལྟ་བུར་བསྒོམས་ན་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་

ཐོབ་པ་ཡིན་པ་ནི། ལྕོག་ཆུང་གི་སྒོ་ང་ལ་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔ་དང་། རིགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་

གཙོ་བོ་དང་དྲུག་ལ་རང་རང་གི་ཡུལ་དང་བཅས་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ང་དེ་

115

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དྲན་པ་ཙམ་གྱིས་བསོད་ནམས་འཐོབ་པས། རང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྒོ་ངར་དམིགས་ཏེ་

འཕོས་ན་བླ་ན་མེད་པའི་གོ་འཕང་འཐོབ་པ་ལ་དཀའ་ཚེགས་མེད་པས། ཚེ་གཅིག་ལུས་

གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་འཐོབ་པར་ནུས་པ་ཐེ་ཚོམ་མེད་དོ་རིགས་ཀྱི་བུ། དེའང་འཕོ་བའི་

དམིགས་པ་འདི་བཞིན་དགོས་པས་ཉོན་དང་བུ། རང་ཉིད་སྟན་བདེ་བ་ལ་འདུག་ཅིང་ལུས་

སེམས་མ་གཡོས་པར་ལྷུག་པར་བཞག་པའི་ངང་ལ་ལུས་རྣམ་སྣང་གི་ཆོས་བདུན་དང་ལྡན་

པར་བྱས་ལ་རླུང་ལན་གསུམ་ཕྱིར་འབུད་པས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བསགས་

པའི་སྡིག་སྒྲིབ་དང་ནང་གི་ལྗན་ལྗིན་དང་བཅས་པ་རླུང་གི་རྣམ་པས་ཕྱིར་བུད་ནས། ལུས་

སེམས་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་སྒྲིབ་པ་དག་ནས་གསལ་སིང་ངེ་སོང་བས་ལུས་ཀྱི་ནད་ཕྲུ་མ་

ཕུས་བཏབ་པ་བཞིན་དུ་སྤྱི་བོ་ནས་རྐང་མཐིལ་གྱི་བར་དུ་སྟོང་བར་བསམ་པའི་ནང་དུ།

སྤྱི་བོ། མགྲིན་པ། སྙིང་ག། །ལྟེ་བ་གསང་གནས་དང་ལྔ་ལ་རྩ་འཁོར་ལྔ་ཞྭ་སྐྱའི་འདབ་

གཉིས་ཁ་སྤྲད་ཅིང་ཞྭ་མགོ་གཉིས་ཁ་སིང་དུ་འཕྲད་པ་ལྟ་བུའི་གསང་བའི་ཞྭ་མགོ་གཉིས་

བརླའི་ནང་ནས་རྐང་མཐིལ་བར་དུ་ཟུག་པར་བསམ་པའོ། །

ཡང་ན་ཞྭའི་དོད་ལ་པད་མ་གཉིས་ཁ་སྤྲད་པའམ། ཡང་ན་གདུགས་གཉིས་ཁ་སྤྲད་

པར་བསམ་ལ། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་འཕོ་བ་དང་། ཅིག་ཅར་གྱིས་འཕོ་བ་དང་གཉིས་བྱེད་

པ་ལ། འདིར་དང་པོ་རིམ་གྱིས་འཕོ་བ་རིགས་དྲུག་གནས་འདྲེན་པ་བྱེད་པ་ནི། དེ་ལ་རང་

ཉིད་ལངས་པར་དམིགས་པའི་རྐང་པའི་ལོང་བུ་གཉིས་སྤྲད། ལག་པ་གཉིས་ཆོས་འབྱུང་གི་

ཕྱག་རྒྱ་སྤྱི་བོར་བྱས་པར་བསྒོམ་པའི་རྐང་པའི་རྒྱུ་ཞབས་གཉིས་ཀྱི་གཡས་སུ་ཐིག་ལེ་

དམར་པོ། གཡོན་དུ་ཐིག་ལེ་དཀར་པོ། བསྐལ་བཟང་གི་ནས་འབྲུ་ཙམ། བསྐལ་བཟང་གི་

སྲན་མ་ཙམ་གཅིག་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་བསམས་ནས་རླུང་གྱེན་དུ་འདྲེན་ཅིང་། ཕཊཿ

དྲག་པོ་གདབ་པས་ཡར་བོས་པའི་དམིགས་པ་བཏང་བས་ཡར་བྱུང་བར་གསང་གནས་སུ་

ཐིག་ལེ་དཀར་དམར་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་བྱ་མ་གསར་གྱི་སྒོ་ང་ཙམ་འོད་ཀྱི་རང་

116

བཞིན་ཅན། ལྟ་བས་མི་བཟོད་པ་ཉི་མའི་སྙིང་པོ་དང་མཚུངས་པ་གཅིག་འཕར་ཞིང་འགུལ་

ཁྱུག་ཁྱུག་བྱེད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པར་བསམ། ཕཊཿ ཀྱིས་བོས་པས་ལྟེ་བ། སྙིང་ག །མགྲིན་པ།

སྤྱི་བོ། དེ་ནས་ཚངས་བུག་ཏུ་བུད་དེ་ཁྲུ་གང་གི་ནམ་མཁར་ཡི་གེ་ཧ་ཡིག་མཐིང་ནག་འོད་

རབ་ཏུ་འབར་བ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པར་བསམ་པ་ནི། ལས་བྱེད་དམིགས་བཅས་འཕོ་བའི་

གདམས་པ་ཡིན། སྤྱི་བོར་ཐོན་ཏེ་ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་དང་རིག་པ་སོ་མ་དྲི་མ་མེད་པ་གཉིས་

དབྱེར་མེད་དུ་འཁྲུགས་ཀྱིས་འདྲེས་ནས་རིག་སྟོང་དབྱེར་མེད་ཁྱབ་བརྡལ་ཆེན་པོའ་ིངང་ལ་

མཉམ་པར་བཞག་ནས་དབུགས་འགྲོ་འོང་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བརྩི་བའི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གི་

བར་དུ་མཉམ་བཞག་པ་ལ་གནས་ཤིང་། དེ་ནས་འོག་ནས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཅིག་ཅར་གྱིས་

འཕོ་བ་བྱེད་པའམ། ཡང་འཕོས་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་བསྲེ་བ་དང་། མཉམ་བཞག་ལ་འཇོག་

པ་དང་། ཡང་འཕོ་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཉེར་གཅིག་བྱེད་པ་ལ་ཐུན་གཅིག་བྱེད་པའི་

ཉིན་ཉེར་གཅིག་དང་། མཚན་ཉེར་གཅིག་བྱས་ནས་མཐར་ཐུན་འཇོག་པའི་དུས་སུ་སྙིང་

གར་པདྨ་དམར་པོ་འདབ་མ་བརྒྱད་པ་གཅིག་ཏུ་བསམ་པའི་ལྟེ་བའི་སྟེང་དུ་རྣམ་ཤེས་ཡོད་

པར་བསམ་ལ་པདྨ་ཁ་ཟུམ་པར་དམིགས་ནས། གཉིད་ལོག་གམ་སྤྱོད་ལམ་ལ་འཇུག་པར་

བྱེད་པ་དམིགས་བཅས་འཕོ་བ་སྦྱངས་པའི་མན་ངག་གོ། །ཅིག་ཆར་གྱིས་འཕོ་བར་བྱེད་པ་

འདོད་པ་དང་། ཡང་འཆི་ཁར་ལས་ལ་སྦྱོར་བ་ནི། སྤྱི་བོར་ཁྲུ་གང་གི་སར་ང་ཉིད་ལོངས་

སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུར་བསྒོམ། ཁྱེད་རང་གི་སྙིང་པདྨ་དམར་པོ་འདབ་མ་བརྒྱད་པ། ཁ་གྱེན་

དུ་ཕྱེས་ནས་འདབ་མ་བརྒྱད་པའི་སྟེང་དུ་རྩ་དབུ་མ་ཕྱི་དཀར་ལ་ནང་དམར་བ་སྦ་ལྕག་ཙམ་

གཅིག་གི་ཡར་སྣེ་སྤྱི་བོའ་ིཚངས་བུག་ཏུ་ཐོན་ཏེ་ངའི་སྙིང་གར་ཟུག་པར་བསམས་ནས།

མར་སྣེས་པད་འདབ་ནོན་པའི་སྟེང་དུ་ནང་པདྨ་ལྟ་བུའི་སྟེང་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པར་

བསམས་ནས། འཆི་རྟགས་བྱུང་བ་དང་། རིག་པ་ཧུར་ཕྱུང་རིགས་པའི་ངར་བསྐྱེད་ལ་ཕཊཿ

སྒྲས་རྣམ་ཤེས་འོད་ཀྱི་སྦུ་གུའི་ནང་ནས་ངའི་སྙིང་གའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་བསྟིམ་པར་བྱ།

117

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པདྨ་དང་རྩ་ཡང་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་བསམ། དེ་ཡང་པདྨ་ནི་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའི་

བརྡ། ལྟེ་བ་མཐིང་གས་བྱམས་པ་དང་། འདབ་མ་དམར་པོས་སྙིང་རྗེ་དང་། ཟེའུ་འབྲུ་

དཀར་པོས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མཚོན། རྩ་ཕྱི་དཀར་བས་ཐབས། ནང་དམར་བས་ཤེས་

རབ་མཚོན་པའི་རྩ་ཡང་རྣམ་ཤེས་དང་དུས་མཉམ་དུ་ཡལ་ཅིང་། པདྨའི་མདངས་ཉམས་

པར་གྱུར་པ་ནི་དམིགས་བཅས་ཀྱི་འཕོ་བ་འཆི་ཁའི་མན་ངག་ཡིན་པ་དང་བཅས་པ་རྟེན་

ཅན་རྫས་ལ་དམིགས་ཏེ་ལུས་སེམས་ཕྲལ་བའི་གདམས་པ་ཡིན། རྫས་གྲུབ་ཀྱི་འཕོ་བ་

ཡང་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་ཤེས་རྫས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་དཀར་དམར་ལ་བརྟེན་ནས་རྫས་བྱའི་སྒོ་ང་ལ་

དམིགས་ནས་སྐྱེ་མེད་ནམ་མཁའ་ལ་འཕོ་བ་འདི་རྣལ་འབྱོར་མ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན་ནོ་

རིགས་ཀྱི་བུ། དེ་ཡང་གཤིན་པོའ་ིདོན་དུ་རྐང་མཐིལ་དུ་དམྱལ་བ། གསང་གནས་ཡི་

དྭགས། ལྟེ་བ་བྱོལ་སོང་། སྙིང་གར་མི། མགྲིན་པར་ལྷ་མ་ཡིན། ཀླད་པའི་དུང་ཁང་ལྷའི་

གནས་ཡིན་ཏེ། རྣམ་ཤེས་དུང་ཁང་ནས་སྤྱི་བོར་ཐོན་པ་ནམ་མཁའ་དང་འདྲེས་པར་

བསམས་ལ། རིགས་དྲུག་གི་གནས་ནས་ཐར་ཏེ། འཁོར་བ་ལས་བརྒལ་ནས་མྱ་ངན་ལས་

འདས་པ་ཐོབ་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་པ་ཡིན་པས། འདི་ནི་དམིགས་བཅས་རིགས་དྲུག་

གནས་འདྲེན་གྱི་འཕོ་བ་བྱ་བར་གྲགས་སོ། །ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་རིགས་ཀྱི་བུ། དེ་ལྟར་

ལུས་སེམས་ཕྲལ་ནས་ལུས་ལ་མཎྜལ་བསྐྱེད་ནས་བླ་མ་དང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ཡི་

དམ་ལྷ་དང་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་སྲུང་མ་དང་བཅས་པ་ལ་འབུལ་བར་བྱེད་

པའི་ཐབས་འདི་ལྟར་ཡིན་ནོ་ཉོན་དང་ངས་བཤད་དོ། །

རང་གི་སྤྱི་བོར་ཧ་ཡིག་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་མ་སེར་མོ་གཡོན་ན་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་

བུ་འཛིན་པའམ། མཐིང་ག་དེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས་མཁའ་འགྲོ་མ་སྔོན་མོ་ཞལ་གཅིག་

ཕྱག་གཉིས་གཡས་གྲི་གུག་དང་། གཡོན་ཁ་ཊྭཱཾ་ག་ཐོགས་པ་གཅིག་ལ་རང་འདྲ་བ་བཞིས་

བསྐོར་ཏེ་གཙོ་འཁོར་ལྔར་བསམ། གྲི་གུག་གིས་ལུས་རོ་གན་རྐྱལ་དུ་ཡོད་པའི་པགས་པ་

118

བཤུས་ཏེ་དམར་ཕྱལ་གྱིས་བཏང་ནས་ཕཊཿབྱས་པས་པགས་པ་དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་

གཞིར་བསམ། ཕཊཿ བྱས་པས་ཁྲག་སྤོས་ཆུའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་གྱུར་པས། ས་གཞི་ལ་

ཆག་ཆག་གདབ་པར་བསམ། ཕཊཿ བྱས་པས་སེན་མཛུབ་མཐའི་ལྕགས་རིར་བསམ།

ཕཊཿ བྱས་པས་ཡན་ལག་བཞི་གླིང་བཞིར་བསམ། ཕཊཿ ཉིང་ལག་བརྒྱད་གླིང་ཕྲན་

བརྒྱད་དུ་བསམ། ཕཊཿ དེའི་དབུས་སུ་ཁོག་ཟོམ་དེ་རི་བོ་མཆོག་རབ་ཏུ་བསམ། ཕཊཿ རི་

རབ་ཀྱི་སྟེང་དུ་མགོ་དེ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཁང་བཟང་དུ་བསམ། ཕཊཿ མིག་གཡས་པ་ཟླ་

བ་དང་། གཡོན་པ་ཉི་མ་ཡིན་པར་བསམ། ཕཊཿ སོ་རྣམས་རྒྱུ་སྐར་རྣམས་ཡིན་པར་

བསམ། ཕཊཿ གློ་བ་ཅང་ཤེས་ཀྱི་རྟ་མཆོག་ཏུ་བསམ། ཕཊཿ སྙིང་དེ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་

རིན་པོ་ཆེ་དགོས་འདོད་ཐམས་ཅད་ཆར་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་གཅིག་ཏུ་བསམ། ཕཊཿ རྒྱུ་མ་

དཀར་ནག་གསེར་གྱི་རི་བདུན་དང་རོལ་བའི་མཚོ་བདུན་དུ་བསམ། ཕཊཿ ནང་ཁྲོལ་

རྣམས་རྒྱལ་སྲིད་སྣ་བདུན་དུ་བསམ། ཕཊཿ རྩ་རྒྱུས་རྣམས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་རྫས་བརྒྱད་དུ་

བསམ། ཕཊཿ རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་འདོད་ཡོན་གྱི་ལྷ་མོར་བསམ། ཕཊཿ མཁྲིས་པ་

བཟང་པོའ་ིསྨན་མཆོག་ཏུ་བསམ། ཕཊཿ སྐྲ་དང་བ་སྤུ་ཐམས་ཅད་མ་རྨོས་པའི་ལོ་ཏོག་

གུར་ཀུམ་གྱི་སྤང་རི་ཙན་དན་གྱི་ནགས་ཚལ་དུ་བསམ། ཕཊཿ རྣ་བ་གདུགས་དང་རྒྱལ་

མཚན་དུ་བསམ། ཞེས་གསལ་གདབ་ལ། ལྷ་དང་མིའི་དཔལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་

མ་ཚང་བ་མེད་པ་འདི། བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས་ལ་འབུལ་བར་དམིགས་ནས།

པགས་པ་གསེར་གྱི་ས་གཞི་ལ། །སེན་མཛུབ་ལྕགས་རིས་བསྐོར་བའི་དབུས། །ཁོག་ཟོམ་

རི་རབ་ཁང་བཟང་ལ། །མིག་གཉིས་ཉི་མ་ཟླ་བས་བསྐོར། །སྡེར་བཞི་གླིང་བཞིར་བཅས་

པ་སོགས། །ལུས་མཎྜལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་འདི། །བླ་མ་དཀོན་མཆོག་ཡི་དམ་ལྷ། །

མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ལ་འབུལ། །བཞེས་ནས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཕཊཿ

ཅེས་པས་མཎྜལ་ཕུལ་བའི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ཐམས་ཅད་དམིགས་མེད་ཀྱི་ངང་ལ་བཞག་པ་

119

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མཎྜལ་ཕུལ་བའི་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

ལྔ་པ་གསོལ་བ་གདབ་པ་ནི། སྤྱི་གཙུག་པད་ཟླའི་གདན་སྟེང་ན། །རྩ་བརྒྱད་བླ་མ་

རྣམས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཆོས་ཉིད་དག་སྣང་གཞལ་ཡས་ན། །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་

རྣམས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །དམ་ཚིག་སྲུང་ཞིང་བསྟན་པ་སྐྱོང་མཛད་པ། །ཡེ་ཤེས་

ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྣམས་ལ་བྱིན་

གྱིས་རློབས། །བུ་སྐྱེ་མེད་དབྱིངས་སུ་ལམ་སྣ་དྲོངས། །མཆོག་དང་ཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་

སྩོལ། །རྐྱེན་བར་ཆད་ལམ་དུ་སློང་དུ་གསོལ། །ཕཊཿ ཅེས་པས་བླ་མ་ཡི་དམ་ཆོས་སྐྱོང་

དང་བཅས་པ་ལ་གསོལ་བ་ལེགས་པར་ཐོབས་ཨང་སྙམ་པའི་ངང་ལ་རིག་པ་ཧུར་གྱིས་

ཕྱུང་ནས། མདུན་གྱི་ནམ་མཁའི་སྐྱབས་ཡུལ་དུ་ང་ཉིད་བསྒོམ་པའི་ཐུགས་ཀ་ནས་མར་

མེ་གཅིག་ལས་གཉིས་ཆད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ང་ཉིད་རིགས་བཞིའི་མཁའ་འགྲོ་དང་བཅས་

པ་ལ་མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པས་བསྐོར་བ་དང་བཅས་པ་རང་ཉིད་འདུག་

པའི་གནས་སུ་འུར་གྱིས་བྱོན་ནས། ང་ཉིད་གཙོ་འཁོར་ལྔ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤྱི་བོ་ཁྲུ་གང་གི་

ནམ་མཁར་འདུག་ཅིང་འཁོར་གྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་དང་བཅས་པས་བྱིན་གྱིས་

བརླབས་པར་བསམས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་དབྱིངས་ལ་གཤེགས་བཞུད་མི་མངའ་ཡང་། །དོན་

འགག་མེད་ཤུགས་འབྱུང་ཐུགས་རྗེ་ཡིས། །རྫུ་འཕྲུལ་མྱུར་བར་འདིར་གཤེགས་ལ། །

བདག་ཅག་ཁྱེད་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་དང་། །མ་རིག་འཁྲུལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས། །མས་

ངེས་པར་ཐུགས་རྗེས་གཟུང་དུ་གསོལ། །དོན་ངེས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །མ་

ཆོས་དབྱིངས་ནམ་མཁའི་ཀློང་ཡངས་ནས། །མཁའ་འགྲོ་མང་པོའ་ིཚོགས་དང་བཅས། །

གཉན་ས་འདི་རུ་བྱིན་ཕོབས་ལ། །གཉན་ས་འདིར་འདུས་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ལ་ཐུགས་རྗེས་

ཟུངས། །ཁམས་གསུམ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །བདག་དང་མོས་པའི་

བུ་ལ་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །སྤྱི་གཙུག་རྒྱན་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །བཞུགས་ནས་བྱིན་

120

གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཕཊཿ ཅེས་པས་ང་ཉིད་མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས་དང་བཅས་པ་འུར་

གྱིས་བྱོན་ནས། ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཤེས་རྒྱུད་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པས། ཐམས་ཅད་ལ་དད་

སེམས་དུང་ངེ་བ་སྐྱེས་པར་བསམ་ལ། བྱིན་ཕབ་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

དྲུག་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། ལུས་འདོད་ཡོན་ལྔར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཤིང་། མཆོད་པའི་སྤྲིན་

ཕུང་དུ་དམིགས་ནས་བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་དང་བཅས་པ་ལ་མཆོད་པ་འབུལ་

བ་དང་གཅིག །ལན་ཆགས་ཀྱི་མགྲོན་ལ་ལན་ཆགས་འཇལ་བ་དང་གཉིས། རིགས་དྲུག་

ལ་སྦྱིན་པ་བཏང་བས་རིགས་དྲུག་གི་གནས་སྟོངས་བར་བྱེད་པ་དང་གསུམ། དཀར་ཕྱོགས་

སྐྱོང་བའི་གཞི་བདག་དང་ཀླུ་ལ་སོ་སོའ་ིའདོད་ཡོན་སྦྱིན་པ་དང་བཞི། ལྷ་འདྲེ་འཇིགས་སུ་

རུང་བའི་གདུག་པ་ཅན་ལ་ཤ་ཁྲག་རློན་པས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང་ལྔ། ལྔ་ཡི་དང་པོ་ནི།

ལུས་སེམས་ཕྲལ་བ་གོང་དུ་བཤད་པ་དང་འདྲ་བ་ཡིན། རྣམ་ཤེས་སྤྱི་བོར་ཐོན་པ་ཧ་ཡིག་

དམར་པོར་བསམ་པའམ། ཡང་ན་ངའི་ཐུགས་ཀར་ཕོངས་ལ་རང་བཞིན་གྱི་ཧ་ཡིག་དམར་

པོ་གཅིག་ལས་མཁའ་འགྲོ་མ་དམར་པོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་གཡས་གྲི་གུག་དང་

གཡོན་ཐོད་པ་བསྣམས་པ། རུས་པའི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་ཅིང་གཟི་བརྗིད་དང་ལྡན་པ།

ཞབས་གཉིས་གར་སྟབས་ཀྱིས་བཞེངས་པ་གཅིག་ཏུ་དཀྲོང་སྟེ་བསྐྱེད། ཕཊཿ བྱས་པའི་

ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་ཟེར་དམར་པོ་སྤྲོས་ཏེ། ངའི་ཐུགས་ཀར་ཕོག །ཐུགས་རྒྱུད་བསྐུལ།

འོད་ཟེར་ཕྱིར་འཕྲོས། འཁོར་གྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་ལ་ཕོག་པས་རང་དང་འདྲ་བ་འཕྲོས་

ཏེ་མཁའ་འགྲོ་མ་དམར་མོའ་ིའཁོར་དུ་གྱུར། ངའི་ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་ཟེར་དམར་སྨུག་

འཕྲོས་པས་མཁའ་འགྲོ་མ་དམར་མོའ་ིཐུགས་ཀར་ཐིམ་པས་སྔར་བས་ཀྱང་གཟི་བརྗིད་

ཆེར་འབར་ཞིང་ལས་བྱེད་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པས། ལས་བྱེད་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་དམར་མོ་

འཁོར་དང་བཅས་པས་གར་ཁྱུག་ཁྱུག་བྱེད་ཅིང་། གྲི་གུག་གདེངས་པས་རོའ་ིཔགས་པ་

བཤུས་ཏེ་མགོ་ཤར་དུ་བསྟན་ནས་གན་རྐྱལ་དུ་བཏིངས་པས་སྟོང་གསུམ་ཙམ་པའམ།

121

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མཐའི་ལྕགས་རི་གཅིག་གི་ནང་ཙམ་མམ། གླིང་བཞིའམ་གླིང་གཅིག་གམ། བོད་ཁམས་

སམ། གར་འདུག་པའི་ཡུལ་ཤེས་ཚད་དམ། དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་པའམ། མིག་རྒྱང་གང་བ་

ཡན་ཆད་བློས་གང་འཆུན་ཚོད་ཙམ་གྱི་གསེར་གྱི་ཁ་དོག་སྣ་ལྔའི་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་།

གསེར་གྱི་རང་བཞིན་དུ་ཤིན་ཏུ་དག་པའི་སྟེང་དུ་ལུས་ཀྱི་རླུང་ལས་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་

དབུས་སུ་ལུས་ཀྱི་རཀྟ་དམར་པོ་མེའི་རང་བཞིན་གྲུ་གསུམ་པའི་གྲྭ་གསུམ་དུ་ཨ་ཡིག་གིས་

མཚན་པ་ལ་མི་མགོའ་ིསྒྱེད་པུ་གསུམ་གྱི་སྟེང་དུ་ཨ་ལས་ཐོད་པ་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དཔྲལ་

བ་རང་ལ་བསྟན་པའི་ནང་དུ་ཤ་རུས་རྣམས་གསེ་གཏུབ་ཁྲག་དང་བཅས་པ་སྤུངས་པས་རི་

རབ་ཙམ་དུ་གྱུར་པའི་སྟེང་དུ་བྱང་སེམས་དཀར་པོ་ཟླ་བ་ལྟ་བུའི་སྟེང་དུ་ཧཱུཾ་ཡིག་དང་། འོག་

ཏུ་ཧ་ཡིག་གིས་མཚན་པར་བསམས་ནས། རང་ཉིད་ལས་བྱེད་ཀྱི་ཐུགས་ཀའི་ས་བོན་ལས་

འོད་ཟེར་འཕྲོས། ཨཾ་ལ་ཕོག་པས་རླུང་གཡོས། མེ་སྦར། ཐོད་པ་དྲོས། ཤ་ཁྲག་རྣམས་ཞུ་

ཞིང་ཁོལ། རང་གི་མགྲིན་པའི་ཨ་ལས་འོད་ཟེར་འཕྲོས། ཤ་ཁྲག་གི་ཕུང་པོ་ལ་ཕོག་པས་

དེའི་དངོས་པོ་སྦྱངས་ནས་འོད་དུ་ཞུ། སྤྱི་བོའ་ིཨོཾ་ལས་འོད་ཟེར་འཕྲོས། བྱང་སེམས་ཟླ་

བའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་ཕོག །བྱང་སེམས་ཞུ་ནས་ཧ་ཡིག་བརྒྱུད་ནས་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་བྱུང་

བས་ཐོད་པའི་ནང་དུ་ལྷུང་། ཧཱུཾ་ལས་འོད་ཟེར་ཕྱོགས་བཅུར་འཕྲོས་པས་ཕྱོགས་བཅུའི་

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་ཐམས་ཅད་རིགས་ལྔ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་རྣམ་པར་སྤྱན་དྲངས་ནས།

མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་བྱོན་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་མཚམས་ནས་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་

མར་བྱུང་བས་ཧཱུཾ་ཡིག་བྱང་སེམས་ཧ་ཡིག་དང་བཅས་པ་འོད་དུ་ཞུ་ནས་ཐོད་པའི་ནང་དུ་

ཐིམ་པས། དམ་ཚིག་པ་དང་ཡེ་ཤེས་པ་དབྱེར་མེད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ནས་ཁོལ་བའི་རླངས་

པ་འོད་ཟེར་ཁ་དོག་ལྔ་དང་ལྡན་པ་ནམ་མཁའི་ཁམས་གང་བར་གྱུར་པའི་སྣ་ལ། ལྷ་མོ་

གཟུགས་རྡོ་རྗེ་མ། སྒྲ་རྡོ་རྗེ་མ། དྲི་རྡོ་རྗེ་མ། རོ་རྡོ་རྗེ་མ། རེག་བྱ་རྡོ་རྗེ་མ་སྟེ། འདོད་ཡོན་གྱི་

ལྷ་མོ་ལྔ་དང་། ཆོས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་མ། ཡོན་ཆབ་མ། ཁྲུས་ཆབ་མ། མེ་ཏོག་མ། བདུག་སྤོས་མ།

122

མར་མེ་མ། དྲི་ཆབ་མ། ཞལ་ཟས་མ། རོལ་མོ་མ་སྟེ་མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་རྣམས་དང་བཅས་

པའི་ལྷ་མོ་རྣམས་ཀྱི་གཡས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀ་པཱ་ལ་བདུད་རྩིས་གང་བ་བསྣམས་ཤིང་།

གཡོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རྟགས་ཀྱི་མཆོད་རྫས་བསྣམས་ནས་གར་ཁྱུག་ཁྱུག་བྱེད་ཅིང་

མཆོད་པ་འབུལ་བ་དང་། འོད་ཟེར་དེ་ཉིད་ཀྱང་འཕན་དང་། གདུགས་དང་། རྒྱལ་མཚན་

དང་། བ་དན་དང་། བླ་རེ་དང་། འཕུར་མ་དང་། བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་དང་། རྒྱལ་སྲིད་

རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་། རོལ་མོའ་ིབྱེ་བྲག་སྣ་ཚོགས་པ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་

མཆོད་པའི་བྱེ་བྲག་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ཐམས་ཅད་སྤྲིན་ལྟར་

འཁྲིགས་པར་དམིགས་ནས། བླ་མ་བརྒྱུད་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང་། ཡི་དམ་དཀྱིལ་

འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རང་རྒྱལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཚོགས་དང་

བཅས་པ་རྣམས་ལ་ཕུལ་བས། མཉེས་ནས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་

དང་། ནོར་འཁྲུལ་ལ་སོགས་པའི་ལམ་ལས་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པ་དང་མ་ནོར་བའི་ལམ་མཆོག་

དམ་པ་སྟོན་པའི་སྟོན་པ་མཛད་པར་གསོལ་བ་བཏབ་ནས། ཕཊཿ བརྗོད་པར་བྱའོ། །

དེ་ནས་རང་གི་ཡི་དམ་དང་། རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་ལྷ་ཚོགས་དང་། དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་

མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས་དང་བཅས་པ་ལ་འདོད་ཡོན་ལྔའི་མཆོད་པ་ཕུལ་བས། ཐུགས་རྒྱུད་

མཉེས་ནས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་དང་། ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་དང་། མཆོག་གི་

དངོས་གྲུབ་སྩོལ་བ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་ལྷག་པའི་བླ་མེད་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ས་ལམ་མ་ནོར་བ་

བགྲོད་ནས་ལམ་རྫོགས་པར་མཛད་པའི་ལྷག་པའི་ལྷ་མཆོག་དམ་པ་མཛད་པར་གསོལ་བ་

གདབ་པའི་དམིགས་པ་དང་བཅས་ཕཊཿ བྱ། དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་མགོན་པོ་ལྕམ་དྲལ་ལ་

སོགས་པ་ནང་དང་ཕྱིའི་ཆོས་སྐྱོང་ཕོ་རྒྱུད་མོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ལ་ཕུལ་བས། ཐུགས་དམ་

བསྐངས་ནས་བདག་གི་འདོད་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པ་དང་། ས་ལམ་ལ་བདུད་ཀྱིས་

བར་ཆད་མི་བྱེད་པར་བྱིན་གྱིས་རླབས་པ་དང་། འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་པ། འཕྲིན་ལས་རྣམ་པ་

123

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བཞིའི་སྒོ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི་འཕྲིན་ལས་དང་། མཐུ་དཔུང་

མཛད་པར་གསོལ་བ་བཏབ་སྟེ་ཕཊཿ སྒྲ་དྲག་པོས་དམིགས་པ་གསལ་གདབ་པར་བྱེད་

ཅིང་། མཆོད་པ་མཆོད་རྫས་མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་འོད་ཟེར་སྤྲོ་བ་དང་བཅས་པའི་སེམས་རྒྱུད་

བཏང་ནས་ཕཊཿཀྱི་མཐའ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ནི། ལུས་འདོད་ཡོན་ལྔར་བསྐྱེད་ནས། བླ་མ་

སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ལ་སོགས་པ་དང་། ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་ནང་གི་

ཆོས་སྐྱོང་དང་བཅས་པ་མཉེས་པར་བྱེད་པ་ནི་ལུས་འདོད་ཡོན་ལྔར་འབུལ་བའི་དེ་ཉིད་

ཡིན་ནོ། །

ཡང་ཐོད་ཞལ་མ་དང་། བདུད་རྩི་བུམ་འགྱེད་མ་བྱེད་པར་སྤྲོ་ན། སྔར་ཁྱེད་རང་

རྣམས་ཀྱིས་ཡིད་ལ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱས་པས་ཆོག །གཉིས་པ་ཕཊཿབྱས་པས་མེ་རླུང་

གཡོ་བ་དང་ཐོད་པ་བདུད་རྩི་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལན་ཆགས་ཀྱི་མགྲོན་རྣམས་ཀྱི་

འདོད་ཡོན་དུ་བསྒྱུར་བའམ། ཡང་ན་མེ་རླུང་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པའི་ངང་ལས་རང་

གི་ལུས་རོའ་ིཚུལ་དུ་ཡོད་པར་བསམས་ནས། ལན་ཆགས་ཀྱི་མགྲོན་ནི་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་

སྣ་ཚོགས་པ་ལ་གླིང་བཞིའི་མི་རིགས་མ་ཚང་བ་མེད་པ། དབྱིབས་མི་ཕོ་མོ་གཟུགས་བཟང་

བ་ལྟ་བུ་གོས་དང་རྒྱན་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ། སོ་སོར་ལན་ཆགས་པ་གང་ཡོད་

པ་ལ་གདུང་བ་དྲག་པོ་སྐྱེ་ཞིང་བསྡད་ནས་ཆགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་རང་ལ་མོས་ཤིང་

འདུད་པ། སོ་སོར་འདོད་ཡོན་ཐོབ་པས་སྔར་བས་བཀྲག་མདངས་དང་ལྡན་ནས་ལན་

ཆགས་པའི་སེམས་དང་བྲལ་ཞིང་ཆོས་ལ་མོས་པའི་དད་པ་དུང་ངེ་བ་སྐྱེ་བར་བསམ་ལ།

རང་གི་ལུས་དང་། སྲོག་དང་། ལོངས་སྤྱོད་དང་། ཁ་རྗེ་དང་། དབང་ཐང་དང་། བཀྲག་

དང་། མདངས་དང་། དཔལ་དང་། འབྱོར་བ་དང་བཅས་པའི་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་

པའི་ཡུལ་མཁར་དང་། དྲེའུ་ལུག་དང་། རྟ་དང་། གླང་པོ་ཆེ་དང་། དར་དང་། ཟ་འོག་དང་།

རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་དང་། འབྲུ་རིགས་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། ཟངས་ཆས་དང་། གོས་སྣ་

124

ཚོགས་པ་དང་། ཤ་དང་། ཁྲག་དང་རུས་པ་དང་། པགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་ཀྱི་ཁྱད་

པར་བྱེ་བྲག་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཤ་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་ལས་རང་བཞིན་དུ་གྲུབ་པའི་འདོད་

ཡོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། སྐྲ་དང་བ་སྤུ་ལས་གྲུབ་པའི་མེ་ཏོག་དང་། ཤིང་སྣ་ཚོགས་པ་

དང་། དོན་སྣོད་ལྔ་ལས་འདོད་ཡོན་གྱི་འཇའ་ཚོན་སྣ་ཚོགས་པ་འཁྲིགས་པ་དང་། དབུགས་

དང་། རླུང་དང་། དྲོད་དང་རླངས་པ་ལས་འདོད་ཡོན་གྱི་ན་བུན་དང་སྤྲིན་ཆེན་པོ་འཁྲིགས་

པའི་བགེགས་རིགས་ལན་ཆགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་

བསམས་ནས། བདག་གིས་ཚེ་རབས་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཐ་མ་ད་ལྟ་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ་

བསད་བསད་པས་ཚེ་ཐུང་བའི་ལན་ཆགས་པ་དང་། བརྡུང་བརྡེག་བྱས་པས་ནད་མང་བའི་

ལན་ཆགས་པ། ཕྲོགས་བཅོམ་བྱས་པས་ནོར་གྱིས་དབུལ་བའི་ལན་ཆགས་པའི་བདག་པོ་

བདག་མོ་བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ། བྱིས་པའི་གདོན་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་ལ་སོགས་

པ་ལན་ཆགས་ཀྱི་མགྲོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་ཚིམས་ནས་བུ་ལོན་འཁོར། ལན་

ཆགས་བྱང་། ཤ་འཁོན་ཞི། འབྲེལ་ཐག་ཆོད་ནས་ལན་ཆགས་ཀྱི་མགྲོན་ཐམས་ཅད་བདེ་

བ་དང་ལྡན། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་ནས་མཐར་ཐུག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་འཐོབ་པར་

གྱུར་ཅིག །ཅེས་པ་དང་། ཕཊཿ བྱས་པས་མགྲོན་རྣམས་དང་གཏོར་མ་གཉིས་ཀ་ཡིད་ལ་

མི་བྱེད་པའི་ངང་ལ་དར་ཅིག་བཞག་པ་ལན་ཆགས་གཏོར་མའི་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ་བུ། གསུམ་

པ་ནི། རིན་པོ་ཆེའི་སྣོད་ཁ་དོག་དཀར་པོ་ཤེལ་ལྟར་གསལ་བ་ཕྱི་ནང་སྒྲིབ་མེད་ཟངས་ཐལ་

ཆེན་པོ་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ནང་དུ་རང་གི་ལུས་འོད་དུ་ཞུ་བའམ། ཡང་ན་ལན་ཆགས་

གཏོར་མའི་ལྷག་མ་དེ་ཉིད་འོད་དུ་ཞུ་བ་ལས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩི་དཀར་

ལ་དམར་བའི་མདངས་ཆགས་པ། རོ་མཆོག་བརྒྱ་དང་ལྡན་པ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་

སེལ་བར་ནུས་པའི་བཅུད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་མ་ཚང་བ་

མེད་པ། འཆི་བ་སོས་ཤིང་ན་བ་སློང་བར་གྱུར་པའི་སྨན་མཆོག་ལྟ་བུ། རེག་པ་ཙམ་གྱིས་

125

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་ནུས་པ་གཅིག་ཏུ་བསམ་ལ། རང་གི་ཐུགས་ཀ་ནས་ལྷ་མོ་

དཀར་མོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་ཀྱིས་ཐོད་པ་དཀར་པོ་རེ་རེ་ཐོགས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་

སྤྲོས་པས། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་དང་། དམྱལ་བ་མནར་མེད་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་སེམས་

ཅན་རེ་རེའི་མདུན་དུ་ལྷ་མོ་རེ་རེ་བྱོན་ནས་བདུད་རྩི་དྲངས་པས། ཁ་རེག་པ་ཙམ་གྱིས་རང་

རང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ནས་རིགས་དྲུག་གི་གནས་སྟོང་

སངས་ཀྱིས་སོང་བར་བསམ་ལ། ཕཊཿ ཀྱིས་གསལ་གདབ། དེ་ནས་ལྷ་མོ་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་

གསུང་ཐུགས་ལས་འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཕྲོས། རིགས་དྲུག་གི་གནས་སྟོང་པ་རྣམས་

ཁྱབ་པར་བསམ་པ་དང་། དམྱལ་བའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་བཻཌཱུརྱའི་མདོག་ལྟར་དག་ཅིང་རྡོ་

རྗེའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པར་བསམ། ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་པདྨ་རཱ་གའི་མདོག་ལྟར་དག་ཅིང་

པདྨའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར། བྱོལ་སོང་གི་གནས་ཤེལ་ལྟར་དག་ཅིང་དཀར་བ་འཁོར་ལོའ་ི

རང་བཞིན་དུ་གྱུར། མིའི་གནས་གསེར་ལྟར་དག་ཅིང་རིན་པོ་ཆེའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར། ལྷ་

མ་ཡིན་གྱི་གནས་མར་གད་ལྟར་དག་ཅིང་རྒྱ་གྲམ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར། ལྷའི་གནས་སྟོང་

གསལ་འོད་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་ིརང་བཞིན་དུ་གྱུར་བར་བསམས་ནས་ཕཊཿཀྱིས་གདབ་

པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་རིགས་དྲུག་སྤྱི་ཙམ་དུས་གཅིག་ལ་དམིགས་པས་མ་འཆུན་ན། ལྷ་

ཚོགས་རྣམས་དམྱལ་བའི་གནས་སུ་སྤྲོས་ཏེ་དམྱལ་བ་པ་རེ་རེའི་མདུན་དུ་ལྷ་ཚོགས་རེ་རེ་

བྱོན་ནས་བདུད་རྩི་དྲངས་པས་ཁ་རེག་པ་དང་། ལྷ་མོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོད་པ་ཐོགས་པ་

རྣམས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་དམྱལ་བའི་ལས་མཁན་དང་ལས་བཀོལ་ནས་མར་མནར་

གཅོད་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་

བའི་ཚ་གྲང་གཉིས་དང་། སྲེག་གཏུབ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྐད་ཅིག་གིས་

གྲོལ་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ། ལྕགས་བསྲེག་གི་ས་གཞི་ཡང་བེེཌཱུརྱ་རྡོ་རྗེའི་རང་

བཞིན་དུ་གྱུར་པར་བསམ། དེ་བཞིན་དུ་ཡི་དྭགས་ལ་སེར་སྣ་དང་བཀྲེས་སྐོམ་ཞི། བྱོལ་

126

སོང་ལ་གཏི་མུག་དང་བླུན་རྨོངས་གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞི། མི་ལ་འདོད་པ་

ལ་ཆགས་པ་དང་བཀྲེས་ཕོངས་ཞི། ལྷ་མ་ཡིན་ལ་ཕྲག་དོག་དང་འཐབ་རྩོད་ཞི། ལྷ་ལ་ང་

རྒྱལ་དང་ལྟུང་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བསམ་ལ་

ཕཊཿ ཀྱིས་གདབ། དེ་ཡང་རང་གི་ལུས་འདི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ལྟ་བུ་དགོས་

འདོད་ཐམས་ཅད་ཆར་བཞིན་དུ་འབེབས་པའི་གཏེར་ཆེན་པོའ་ིཁ་འབྱེད་པས་རིགས་དྲུག་

གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སོ་སོའ་ིསྡུག་བསྔལ་ཞི་ནས་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ལ་འགོད་པར་བྱེད་

པའི་གཏོར་མ་འདིས་མགྲོན་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚུར་བསྡུས་པའི་སྐབས་མེད་

ཅིང་འདུ་མི་ཐུབ་པས། རིགས་དྲུག་སོ་སོའ་ིགནས་སུ་ལྷ་མོ་སྤྲོས་ནས་ཕར་ལ་བདུད་རྩི་

འགྱེད་པ་ལ་རིགས་དྲུག་གནས་འབྱེད་ཟེར་ཏེ། རིགས་དྲུག་སོ་སོའ་ིསྡུག་བསྔལ་ལ་སེམས་

པས་རང་གི་རྒྱུད་ལ་འཆི་མ་འཁྲུགས་པ་ཙམ་གྱིས་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་ཅི་ཐུབ་བྱས་ནས་མཐར་ལྷ་མོ་

རྣམས་རང་ལ་བསྡུས། གཏོར་མ་གཏོར་སྣོད་མགྲོན་རིགས་དྲུག་གཏོར་མའི་བྱེད་ལས་ཀྱི་

སེམས་རྒྱུད་དང་བཅས་པ་མི་དམིགས་པའི་ངང་ལ་བཞག་ནས་ཕཊཿཀྱིས་དམིགས་པ་

རྣམས་གསལ་འདེབས་པར་བྱེད་པ་རིགས་དྲུག་གཏོར་མའི་དེ་ཉིད་ཡིན་པས་ཡིད་ལ་ཟུངས་

ཤིག་ཨང་། བཞི་པ་ནི། སྔོན་གྱི་ལྷག་མ་དེ་ལ་གཞི་བདག་གཏོར་མ་བྱེད་ཀྱང་རུང་། ཡང་ན་

རོ་གསར་པ་གཅིག་ཏུ་དམིགས་ནས་གཏོར་མར་བསྐྱེད་པའམ། ཡང་ན་ལུས་སེམས་ཕྲལ་ལ།

གཞི་བདག་གི་འདོད་པའི་ཡོ་བྱད་འདི་བཞིན་དུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་སྟེ་ཡིད་ལ་ཟུངས། ཀླད་པ་

གཞུང་བ་ཚིལ་བུ་གསུམ་དཀར་གསུམ་ཞེས་པ་ཞོ་དང་འོ་མ་མར་དང་གསུམ་དུ་བསྐྱེད་དེ་

ཕཊཿཀྱིས་གདབ་བོ། །ཁྲག་དང་། ཞག་དང་། ཆུ་སེར་དང་གསུམ་ལ་མངར་གསུམ་ཞེས་

པ་སྟེ། ཀ་ར། བུ་རམ། སྦྲང་རྩི་གསུམ་ཡིན། རྐང་སྦུབས་སུ་ཡོད་པའི་རྐང་མར་དང་བཅས་

པ་ཐམས་ཅད་ག་བུར་དང་། གུར་ཀུམ་ལ་སོགས་པ་སྨན་བཟང་པོ་སྣ་ཚོགས་སུ་བསམ།

པགས་པ་ཀླད་སྲི། མཆིན་དྲི་དང་གསུམ། དར་དང་ཟ་འོག་གི་གོས་སྦུ་གུ་ཅན་དང་། ཐུལ་

127

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བ་ལ་སོགས་པའི་གྱོན་དུ་བཏུབ་པའི་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་གྲངས་ལས་འདས་པར་བསམ།

སྙིང་ཡིན་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དགོས་འདོད་འབྱུང་བ་གཅིག་ཏུ་བསམ། མཁལ་མ་

གཉིས། གསེར། དངུལ། བཻཌཱུརྱ། ཤེལ། མུ་ཏིག་དམར་པོ། སྦུག་རྡོ་རྗེའི་སྙིང་པོ་བྱུ་རུ་ལ་

སོགས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་པར་བསམ། ཤ་ཐམས་ཅད་ནས་དང་། འབྲས་ལ་སོགས་

པའི་འབྲུ་རིགས་སྣ་ཚོགས་པ། སྒལ་ཚིགས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། ཤ་རྒོ། གཉན་གཙོད་ལ་སོགས་

པའི་རི་དྭགས་སྲིད་ཚད་ཐམས་ཅད་དུ་བསམ། ལྟག་ཚིགས་བདུན་གཅན་གཟན་སྟག་

གཟིག་ལ་སོགས་སུ་བསམ། རྩིབ་མ་བཅོ་བརྒྱད་མདའ་འཕང་དུ་བསམ། གློ་ཡུ། མིད་པ་

གཉིས་ནམ་མཁའ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ། སྲོག་རྩ་རྒྱང་བུ། རྒྱུ་མ་དཀར་ནག་བལ་ཚོན་སྣ་

ཚོགས། རྩ་དང་རུས་པ་རྣམས་དར་སྣ་ཚོགས་པ། ཁ་རླངས་པ་དུ་མ་དང་། སོ་ཁྲི་དཀར་དང་

སྟོང་ནག་ཅེས་པའི་གནག་ལུག་དང་། སེན་མོ་བྱ་རིགས་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། མཚེར་བ་བ་

དང་གླང་། གློ་བ་རྟ། མཆིན་པ་གླང་པོ་ཆེ་དང་། ཚིགས་ཆེན་བརྒྱད། རྐང་མགོ་ལག་མགོའ་ི

རུས་པ་བཞི་དང་བཅུ་གཉིས་སྐེ་སོགས་བཞི་དང་བཅུ་དྲུག །མན་མཁལ་བྲང་འཛུམ་གཉིས་

དང་བཅོ་བརྒྱད་ནི་ཁྲབ་ལ་སོགས་པའི་གོ་མཚོན་སྣ་ཚོགས། ཟངས་སྤྱད་དང་གསེར་དངུལ་

གྱི་བྲེ་དང་། དམ་བེ་སྡེར་སྤྱད་ལ་སོགས་དཀོར་ནོར་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། མགོ་བོ་དུང་ཕོར།

ཕོ་བ། ལོང་ག་དང་གསུམ། ཁང་ཁྱིམ་མཛོད་ཁང་དང་བང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་མཁར་

དང་། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། བྱང་སེམས་དཀར་

དམར་གཉིས་དྲི་ཆེན་དྲི་ཆུང་གཉིས་དང་བཞི། མཁྲིས་པ་དང་ལྔ། འཆི་མེད་བདུད་རྩི་ལྔ་སྟེ།

ཞོ་དང་འོ་མ་མར་དང་གསུམ། ཀ་ར་བུ་རམ་གཉིས་དང་ལྔའོ། །

སྐྲ་དང་བ་སྤུ་ཐམས་ཅད་ཤིང་གི་སྡོང་བོའ་ིཚལ་ཆེན་པོ་ཡལ་ག་དང་། འདབ་མ་དང་།

ལོ་མ་དང་། མེ་ཏོག་དང་། འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་ཤིང་སྣ་ཚོགས་པ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་

དང་བཅས་པ་རྣམས་གཞི་བདག་གི་འདོད་ཡོན་དུ་དམིགས་ལ། དེ་ནས་གཞི་བདག་རྣམས་

128

ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་། བཀུག་པའི་དང་པོ་གཞི་བདག་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་ཁ་དོག་སྐྱེ་མཆེད་

དང་བཅས་པ་ཡིད་ལ་ཟུངས་དང་འདི་ལྟར་ཡིན། སྤྱིར་གཞི་བདག་དང་ཀླུའི་མགྲོན་རྣམས་

ཞི་དུལ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་དུ་འབོད་དགོས་པ་ཡིན་པས། གཞི་བདག་རྣམས་ནི་ཤ་མདོག་

དཀར་པོ་ཁོ་ནར་དམིགས་དགོས་པ་ཡིན་ཀྱང་། ངེས་པ་མེད་པས་སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་

དང་། དམར་པོ་དང་། དཀར་ལ་དམར་བའི་མདངས་ཅན་དང་། སྔོ་ལ་དཀར་བའི་མདངས་

ཅན་དང་། དམར་ལ་སེར་བའི་མདངས་ཅན་ལ་སོགས་ཤ་མདོག་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་

ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི། མི་གཟུགས་ཤིན་ཏུ་བཟང་པོའ་ིདབྱིབས་བཞིན་ཡིན་ལ། ངོ་དཀྱུས་

ཁྲུ་དོ་ཙམ་ཡིན་ཀྱང་། མིག་དང་རྣ་བ་ནི་ལྷ་དང་ཅུང་ཟད་འདྲ་བས་ཤངས་རིང་ལ། སྨིན་མ་

དང་། རྫི་མ་དང་། ཨག་ཚོམ་རྣམས་ནི་རང་གི་ཤ་མདོག་དང་མཚུངས་ཤིང་། སྐྲ་ནི་ནག་པོ་

དང་། སྔོ་སྐྱ་དང་། ཁམ་ནག་དང་། དམར་སེར་དང་། སྔོན་པོ་དང་ལྔ་ཡིན་ལ་སྐྲ་འཇག་

ཞིབ་ལ་རིང་ཞིང་འཇམ་པའོ། །ཐོར་ཅོག་དང་། ཕྱེད་བཅིངས་དང་། ལྟག་མདུད་དང་། ཅོད་

པན་དང་། དཔྲལ་མདུད་དང་། ལྷབ་ལྷུབ་མར་འཕྱང་བ་རྣམས་སྐྲའི་དབྱིབས་ཡིན། མིག་

ནི་ཁྲ་སིང་ངེ་འདུག་ཅིང་། ཤངས་ཟོར་མཐོ་ལ་ཅུང་ཟད་གུག་ཅིང་འཛུམ་པའི་བག་དང་ལྡན་

པས་གསལ་ཞིང་དྭངས་སིང་ངེ་བ་ཡིན་ལ། མ་ནེ་འཁྱིལ་ཆེ་བའི་དཀྱིལ་དུ་སྤུ་ཕོན་གཅིག་

ཡོད་པ་དང་། སྤུ་མེད་པ་ཡང་ཡོད་ལ། ལྟག་ཞུ་དང་། རྦ་ཞུ་དང་། པན་ཞུ་དང་། ཅོག་ཞུ་

དང་། སོག་ཞུ་དང་། ཞྭ་ཐེབས་དང་། གདུགས་སྐོར་མ་དང་། ཞྭ་སྐྱ་དང་། འབོལ་རྩེ་ལོག་

དང་། དར་ཞུ་དང་། དར་ཐོད་ལ་སོགས་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཞྭའི་རྣམ་གྲངས་

ཡིན། དུང་དང་། ཤེལ་དང་། མུ་ཏིག་དང་། གསེར་དང་། ཟངས་དང་། ལྕགས་དང་། བྱུ་རུ་

དང་། གཡུ་དང་། མཆོང་དང་། མེ་ཏོག་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་ཕྲེང་བ་དང་། འཕྲུལ་གྱི་ཆགས་

ཤིང་དང་། ཞགས་པ་དང་། ཤང་ལང་དང་། དགྲ་སྟ་དང་། ཐོ་བ་དང་། ཟོར་བ་དང་།

མདུང་དང་། རལ་གྲི་དང་། དབྱུག་པ་དང་། རྩིས་ཀྱི་བྱང་བུ་དང་། དེ་རྣམས་ནི་ཕྱག་མཚན་

129

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ། །སྟག་དང་། གཟིག་དང་། དོམ་དང་། དྲེད་དང་། དབྱི་དང་།

གསའ་དང་། སྤྱང་ཀི་དང་། ཅེ་སྤྱང་དང་། གོང་མོ་དང་། ཝ་དང་། འཕར་བ་དང་། སེངྒེ་

དང་། དེ་ལ་སོགས་པའི་གཅན་གཟན་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། འབྲུག་དང་། ཁྱུང་དང་། རྒོད་

དང་། གླག་མོ་དང་། ཁྲུང་ཁྲུང་དང་། རྨ་བྱ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་རིགས་སྣ་ཚོགས་པ་དང་།

གཡག་དང་། ལུག་དང་། ར་དང་། བ་གླང་ལ་སོགས་སྒོ་ནོར་རྣམས་དང་། ཤ་རྐྱང་གཉན་

གཙོད་ལ་སོགས་པའི་རི་དྭགས་རྣམས་དང་། ཆུ་སྲིན། རེ་འབྱམས། མི་དབྱི། སྲམ་ལ་

སོགས་པའི་ཆུར་གནས་པ་རྣམས་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་པགས་པ་ལས་བྱས་པའི་ཐུལ་བ་དང་།

སླག་པ་དང་། སྟོད་ཀོར་དང་། སྨད་དཀྲིས་ལ་སོགས་པ་དང་། གོས་དར་དང་། ལྭ་ཕྲུག་

སྣམ་བུའི་རིགས་ཐམས་ཅད་དང་། རས་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། ཕྱིང་བུ་དང་། དེ་རྣམས་

ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཐུལ་སླག་སྟོད་ཀོར་སྨད་གཡོགས་དང་ཡུག་དཀྲིས་ལ་

སོགས་པ་གོས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་བྱས་པ་ནི་གོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནོ། །

རྟ་ནི་དཀར་པོ་རྔ་མ་དང་རྔོག་མ་དམར་པོ་རྐང་བཞི་ནག་ལ་རྨིག་བཞི་སྔོན་པོ་དང་།

དམར་པོ་རྔ་རྔོག་དཀར་ལ་རྐང་བཞི་སྔོ་ལ་རྨིག་བཞི་ལྗང་བ་དང་། སེར་པོ་རྔ་རྔོག་ནག་ལ་

རྐང་བཞི་དམར་ཞིང་རྨིག་བཞི་དཀར་བ་དང་། ནག་པོ་རྔ་རྔོག་སེར་ལ་རྐང་བཞི་ལྗང་བ་

རྨིག་བཞི་དམར་བ་དང་། སྔོན་པོ་རྔ་རྔོག་ལྗང་ལ་རྐང་བཞི་སེར་ཞིང་རྨིག་བཞི་ནག་པོ་དང་།

དཀར་པོ་ལ་ནག་པོའ་ཤི ོལ་རིས་དང་། དམར་པོ་ལ་སེར་པོ། སེར་པོ་ལ་སྔོན་པོ། ནག་པོ་

ལ་དཀར་པོ། སྔོན་པོ་ལ་དམར་པོའ་ཤི ོལ་རིས་རྐང་བཞི་མིན་པའི་མགོ་ལུས་ཀུན་ལ་ཁྲ་

ཆག་གེ་ཡོད་པ་དང་། དེ་འདྲ་བ་མ་ཡིན་པའི་མགོ་ལུས་དང་རྐང་བཞི་ཀུན་མདོག་གཅིག་

པའི་སྤུ་མདོག་མི་འདྲ་བ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའི་རྟ་རྣམས་ནི་རྣ་གཤོག་རིང་ཞིང་མགོ་འཕང་

མཐོ་ལ་སྣ་ཕོར་ཆེ་བ། རྐང་བཞིའི་ཚིགས་རིང་ཞིང་། རྔ་དཔུང་ཆེ་ལ་ཤ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་ཤིང་།

སྤུ་རྣམས་སྣུམ་ལ་བརྗིད་པའི་རྟ་རྣམས་དང་། རྔ་མོང་དང་། བོང་བུ་དང་། གཡག་རྒོད་དང་།

130

དེ་རྣམས་ནི་བཞོན་པའི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནོ། །གསེར། དངུལ། གཡུ། ཟངས། ལྕགས། ཤེལ།

མཆོང་། དུང་། རྡོ། བསེ། ཤིང་དང་། དེ་རྣམས་ལས་བྱས་པའི་སྒ་རྣམས་དང་། གོང་དུ་

བཤད་པའི་གོས་རྣམས་དང་ས་གདན་དང་གཟར་དང་། སྒ་རང་རང་གི་རྒྱུ་ལས་བྱས་པའི་

གློ་གོང་རྨེད་གསུམ་ལ་མུ་ཏིག་གི་ཆུན་པོ་དང་། སྟག་ཤར་དང་། དར་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཅོད་པན་

གྱིས་བརྒྱན་པ་ནི་སྒ་སྟན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནོ། །མོ་རིགས་རྣམས་ནི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་

ཕོ་རིགས་རྣམས་དང་འདྲ་ལ། གོང་དུ་བཤད་པའི་དུང་ནས་མེ་ཏོག་གི་བར་རྣམས་ཀྱིས་

མགོ་མགུལ་བརྒྱན་ཅིང་། སྐྲ་ལན་བུ་ཐུར་དུ་གྲོལ་བ་དང་། དུང་དང་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་

རྣམས་ལག་ན་ཐོགས་པ་དང་། ཡང་ལ་ལ་ནི་གསེར་དངུལ་གྱི་མེ་ལོང་དང་། མདའ་དར།

པི་ཝང་། གླིང་བུ། ཕྱེ་མར། བུམ་པ་དང་། དེ་ལ་སོགས་པའི་མཆོད་ཆ་སྣ་ཚོགས་པ་

རྣམས་བསྣམས་པ་དང་། སྟག་ཤར་གྱིས་གཡས་གཡོན་དང་རྒྱབ་ཏུ་བརྒྱན་པ་ཡིན་ཅིང་།

དྲེའུ་དང་། ཤ་བ་ཡུ་མོ་དང་། རྔ་མོང་དང་། ཕག་པ་དང་། མགྲི་མ་དང་། དྲེད་མོང་དང་། དེ་

རྣམས་ནི་བཞོན་པའི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནོ། །

ས་ཡངས་པ་ཅན་དུ་ན་བུན་འཁྲིགས་པ་ལྟར་དལ་བུས་ཅི་ལི་ལི་འོང་བར་རིགས་

པར་བྱའོ། །དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་རྣམས་ཀྱི་བཞོན་པ་ནི་བོང་བུ་དང་། གཡག་དང་། རི་

དྭགས་ཀྱི་དམའ་བ་རི་བོང་དང་། གཅན་གཟན་ངན་པ་བསྲེ་མོང་དང་། འདབ་ཆགས་ངན་

པ་ཕ་ཝང་དང་། ཆུར་གནས་ངན་པ་ལྕོང་མོ་ལ་སོགས་པའི་བཞོན་པ་དང་། རྐང་འགྲོས་

རྣམས་ནི་སྔོན་མ་བས་མདོག་ངན་ལ་ལུས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་ཆུང་ལ་རིགས་ནི་འདྲ་བ་ལས།

བཀྲུ་ཤིང་དང་། ཡོས་བལ་དང་། སླང་རྟེན་དང་། ཕྱག་མ་དང་། སྦུད་ཤན་དང་། ཐེ་གུ་དང་།

འབྲེང་བུ་རྣམས་བཟུང་ནས་རྒྱང་གྲགས་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཡིན་པ་དང་བཅས་

པའི་མགྲོན་རྣམས་འུར་གྱིས་ཕྱིན་ནས་སོ་སོར་འདོད་ཡོན་བསྔོས་པས་སོ་སོར་ཚིམས་ནས།

དགའ་མགུ་ཡི་རངས་དང་ལྡན་ཞིང་སྔར་བས་མདངས་གསལ་ཞིང་། ཞི་དུལ་དང་ལྡན་པ་

131

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དང་དད་སེམས་དུང་ངེ་བ་གཅིག་སྐྱེས་ཤིང་། གུས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཕྲིན་ལས་བཅོལ་

བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རིན་པོ་ཆེ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པར་བསམ་ཞིང་། འདོད་

ཡོན་བྱིན་པའི་ཚིག་འདི་བརྗོད་དོ། །བདག་ལུས་གདོས་བཅས་ཕུང་པོ་འདི། །དཀར་གསུམ་

མངར་གསུམ་སྨན་གྱི་ཚོགས། །དར་ཟབ་དང་ནི་རིན་པོ་ཆེ། །འབྲུ་སྣ་དང་ནི་འདོད་ཡོན་

སོགས། །བ་གླང་རྟ་དང་གླང་པོ་དང་། །དཀོར་ནོར་སྣ་ཚོགས་བང་མཛོད་དང་། །མེ་ཏོག་རྩི་

སྨན་ནགས་ཚལ་དང་། །གཞི་བདག་འདོད་པའི་ཡོད་བྱད་རྣམས། །འདོད་དགུའི་ལོངས་

སྤྱོད་བསམ་མི་ཁྱབ། །བདག་ལ་མེད་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད། །ཅི་འདོད་ཅི་དགོས་བདག་གིས་

སྦྱནི ། །གཞ་ིབདག་རྣམས་ལ་མཆདོ ་པ་འབུལ། །ལྷག་མ་མདེ ་པར་བཞསེ ་ནས་ཀྱང་། །དགའ་

མགུ་ཡི་རངས་ལྡན་གྱུར་ཅིག །གདུག་རྩུབ་བསམ་ངན་ཞི་ནས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་

དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག། །མཐར་ཐུག་སངས་རྒྱས་འཐོབ་པར་ཤོག། །ཕཊཿཅེས་པས་མགྲོན་དང་།

འདོད་ཡོན་གྱི་མཆོད་རྫས་དང་། དེ་ཡི་སེམས་རྒྱུད་དང་བཅས་པ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་ངང་

ལ་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ། །ཡང་ལས་ལ་བསྐུལ་བར་འདོད་ན། དང་པོ་ནས་ར་

མདའ་བཟློག་པའི་དོན་དུ་བཀུག་པས། མགྲོན་ཐམས་ཅད་ཁྲོས་པའི་གཟུགས་ཅན་འཛུམ་

བག་མེད་ཅིང་ཧུར་རེ་ཁྲོས་ཤིང་མིག་དམར་ཁྱུག་ཁྱུག་བྱེད་ཅིང་ཞེ་སྡང་གི་རང་བཞིན་ཅན་

དུ་བསམ། སྒའི་རྒྱུ་ལས་བྱས་པའི་ཁྲབ་དང་རྨོག་ལ། སྟག་གཟིག་གཉིས་དང་། དོམ་དྲེད་

གཉིས་དང་། དེ་བཞིའི་འཕྲོ་ལ་བྱ་རྒོད་དང་ཁྱུང་གི་གཤོག་པས་བརྒྱན་པ་ཅན་དང་། འཁོར་

གསུམ་སྐེད་ལ་བསྐོར་བའི་གཡོན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྩི་དང་གཞུ་མཆོག་བསྣོལ་བ་ཀུན་

ལ་འདྲ་མོད། གཡས་སུ་སག་སྟག་དང་། དོང་བཀྲ་དང་། བསེ་ལས་བྱས་པའི་དོང་བ་

བཏགས་པ་དང་། མདུང་རྣོ་ངར་དང་ལྡན་པ་ལ་བ་དན་དཀར་པོ་བཏགས་པ་ཀུན་གྱིས་

ལག་ཏུ་བཟུང་བ་འདྲ་ལ། མོ་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་ཞགས་པ་དང་། རྩིས་བྱང་། ཤང་ལང་།

དགྲ་སྟ། ཟོར་བ། ཐོ་བ་དེ་རྣམས་ལག་ཏུ་ཐོགས་ནས། སྟག་གཟིག་ལ་སོགས་པའི་གཅན་

132

གཟན་རྣམས་ལ་བཞོན་པ། བཞོན་པའི་ཆན་ཆོན་ཐམས་ཅད་སྦྲུལ་ལས་བྱས་པ་ཀུན་ལ་

འདྲ་ཞིང་། རླུང་དྲག་པོས་སེར་སྤྲིན་གཡོ་བ་བཞིན་ལང་ལོང་། ཚབ་ཚུབ། མེར་མེར་བྱེད་

ཅིང་འོང་བ་ལ་ཤ་ཁྲག་གསོལ་བས། སྔར་བས་ཀྱང་ཞེ་སྡང་དང་ཁྲོ་ལ་གཏུམ་པོར་གྱུར་པ་དེ།

གང་ལ་རྦད་པར་གྱུར་པ་དེ་བརླག་པའི་དམིགས་པ་བསྟན་ཀྱང་དགྲ་འཇོམས་བྱེད་ནག་

སྦྱོར་ཕུང་ཤིག་གི་དམིགས་པས་གཟིར་ལ། ལས་ངན་བསགས་པའི་དགྲ་བོ་གང་ཡིན་པ་དེ་

བསྒྲལ་ནས་རྣམ་ཤསེ ་ཆསོ ་ཀྱ་ིདབྱངི ས་སུ་འཕངས་ནས་སྨནོ ་ལམ་གྱ་ིརྒྱས་གདབ་པར་བྱའ།ོ །

རིགས་ཀྱི་བུ་མ་སྤེལ་སྙིང་གི་དཀྱིལ་དུ་སྦས། བསྟན་པ་སྤྱི་ལ་ཐུག་ན་ལས་ལ་བསྐུལ་

བར་རུང་། བདག་གི་དོན་བྱས་ན་ང་དང་འགལ་བས་དམ་ཚིག་ཉམས། ལས་ངན་པ་

བསགས་པས་ངན་འགྲོའ་ིགནས་སུ་ལྟུང་བས། ཤིན་ཏུ་སྦོས་ལ་བསྟན་པ་སྲུངས་ཤིག་བུ།

གཞི་བདག་གཏོར་མའི་མན་ངག་གསལ་བྱེད་རིན་ཆེན་སྒྲོན་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་ལ་

ཟུངས་ཤིག་བུ། བུ་ཉོན་དང་། ཀླུའི་འདོད་ཡོན་ལུས་ལ་བསྐྱེད་པ་ལ་ཡང་། རོ་གསར་བ་

གཅིག་ཏུ་བསམ་ལ། རོ་དེའི་ཤ་རུས་དང་པགས་པ་རྩ་རྒྱུས་དང་། ནང་ཁྲོལ་ཁྲག་དང་ཆུ་

སེར་སྐྲ་དང་བ་སྤུ། སོ་དང་སེན་མོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ་སོར་ཕྲལ་ཏེ། རང་ཉིད་ཀྱི་ཐུགས་

ཀ་ནས་འོད་ཟེར་འཕྲོས། ཤ་རུས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཕོག་པས། ཤ་ཐམས་ཅད་འཆི་བ་

མེད་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩི་དཀར་ལ་དམར་བའི་མདངས་ཅན་འོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་

བསགས་ལ་ཕཊཿཀྱིས་གསལ་གདབ་བོ། །རུས་པ་ཐམས་ཅད་སྨན་བཟང་པོའ་ིརང་བཞིན།

ཁྲག་ཐམས་ཅད་འོ་མའི་རང་བཞིན་ཏེ། མ་ཧེ་སྟོང་གི་འོ་མ་ལས་བསྡུས་པ་ལྟ་བུའི་བཅུད་

དང་ལྡན་པར་བསམ་པའི་འོ་མ་དང་། བཟང་པོའ་ིསྨན་དང་། འཆི་མེད་བདུད་རྩི་གསུམ་

གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་ལས་ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་མཚོ་དང་། རྫིང་བུ་དང་། ལྟེང་ཀ་

དང་། ནེའུ་གསིང་ལ་སོགས་པའི་ཆུའི་དབྱིབས་དུ་མར་གྱུར་པར་བསམ། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་མ་

དཀར་ནག་རོལ་བའི་མཚོ་བདུན་དུ་བསམ། པགས་པ་རིམ་པ་བདུན་གསེར་གྱི་རི་བདུན་

133

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དུ་བསམ། ཕོ་བ་དང་། ལོང་ག་དང་། ལྒང་བ་དང་གསུམ་ཁང་བཟང་དང་བང་མཛོད་

རྣམས་ཡིན་ལ། མཚོ་ལ་སོགས་པ་ཆུའི་དབྱིབས་སུ་ཕོ་བྲང་ཡོད་པར་བསམ། སྙིང་ཡིད་

བཞིན་གྱི་ནོར་བུ། མཁལ་མ་ནོར་བུ་ཟུར་བརྒྱད་པ་ནས་གསུམ་པའི་བར་རྣམས་དང་།

ཚིགས་རྡོག་དང་། མིག་བརྒྱད་པ་ནས། གཅིག་གི་བར་རྣམས་ཀྱང་དགོས་འདོད་བརྒྱུད་

ནས་སྣ་གཅིག་གི་བར་འབྱུང་བ་དང་། གཞན་ཡང་ནོར་བུ་སྣ་ཚོགས་པ་མཐའ་ཡས་པ་

བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་གྱུར་པར་བསམ། གློ་བ་ཆུ་རྟ་དང་། ལྒང་བ་དང་། མཆིན་མཚེར་

གཉིས་ཆུ་གླང་དང་། ཆུ་ལུག་ལ་སོགས་པ་ཆུ་ལ་གནས་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་བསམ། སྲོག་རྩ་ནི་

ཤིང་སཱ་ལ་ཞེས་པར་བསམ། དེ་ཡང་རྩ་བ་དང་། སྡོང་བོ་དང་། ཡལ་ག་དང་། ལོ་མ་དང་།

འདབ་མ་དང་། མེ་ཏོག་དང་། འབྲས་བུ་དང་། མགོ་ལྕོག་དང་། རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་

ཡོད་པར་བསམ་ལ། མདོག་ནི་དཀར་ལ་རེག་བྱ་འཇམ་ཞིང་དྲི་བཟང་པོའ་ིངད་དང་ལྡན་པ།

བསིལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཤིང་མཆོག་སཱ་ལའི་སྡོང་པོ་ཞེས་བྱ་

བ་དེ་ལ་དཔངས་སུ་དཔག་ཚད་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ཡོད་ལ། ཡལ་ག་ལ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་རྩ་

གཅིག་ཏུ་གྱུར་པར་བསམ། གློ་ཡུ། མིད་ཡུ། རྩ་ཕྲན་རྒྱུས་པ་རྣམས་ཤིང་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་

པ་ཟུང་དུ་འཁྲིགས་པ་ལ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ཟེར་ཏེ། ཀླུ་རྣམས་དགའ་ཞིང་བརྩེ་བ་དང་རོལ་

བར་བྱེད་པའི་གནས་སུ་བསམ། བྱང་སེམས་དཀར་དམར་གཉིས། དྲི་ཆེན་དྲི་ཆུང་མཁྲིས་

པ་དང་ལྔ་ནི། ཀླུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འདོད་པའི་སྨན་མཆོག་སྣ་ཚོགས་པ། སེན་མོ་ཐམས་ཅད་

ངང་བ་དང་། ཁྲུང་ཁྲུང་ལ་སོགས་པའི་བྱ་རིགས་སྐད་སྙན་པ་སྒྲོགས་ཤིང་ཆུ་ལ་གནས་པ་

ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་བསམ། དབང་པོ་ལྔ་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་

བསམ། སྐྲ་དང་བ་སྤུ་ཐམས་ཅད་ཀླུ་ཤིང་ལྗོན་པའི་ནགས་ཚལ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་

བསམ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལྟ་ན་ཤིན་ཏུ་ལེགས་ཤིང་གཟུགས་སྡུག་པ། ལྗོན་ཤིང་ལ་

སོགས་རླུང་གིས་བསྐྱོད་ན་སྒྲ་སྙན་པ་དང་། ཆུ་ལ་གནས་པའི་བྱ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཅན་

134

རྣམས་ཀྱང་སྐད་སྙན་པ་རབ་ཏུ་སྒྲོགས་པ་ཀླུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣ་བའི་དབང་པོ་བརྒྱུད་ནས་

ཡིད་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང་། འདོད་ཡོན་རྣམས་ལ་དྲི་བཟང་པོ་འབྱུང་བས། སྣའི་དབང་པོ་

བརྒྱུད་ནས་ཡིད་ཚིམ་པར་བྱེད་དོ། །སྨན་སྣ་ཚོགས་པ་ལྕེའི་དབང་པོས་རོ་མྱོང་བས་ཀྱང་

ཚིམ་པར་བྱེད་དོ། །

འདོད་ཡོན་རྣམས་ལ་ལུས་ཀྱི་རེག་པས་ཀྱང་འཇམ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་མ་

དང་ལྡན་པས་ཀྱང་ཡིད་ཚིམ་པར་བྱེད་པའི་འདོད་ཡོན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་བསམ་

ཞིང་། ཕཊཿཀྱིས་གསལ་གདབ་པར་བྱོས་ལ། དེ་ནས་ཀླུའི་མགྲོན་རྣམས་དམིགས་ཡུལ་དུ་

བྱེད་པ་ནི། ཀླུ་ཐམས་ཅད་ཞི་བའི་ཚུལ་དུ་བྱེད་པ་ལ། བྱིས་པ་ལོ་བརྒྱད་པའི་ན་ཚོད་ཙམ་དུ་

ཕྱིན་པ་ལ། ངོ་ཟླུམ་ལ་ཤ་རྒྱས་ཤིང་མདོག་ཤིན་ཏུ་དཀར་བ་ལ། མིག་སེར་བཀྲག་སིང་ངེ་བ་

ལ་དཀར་བའི་ཞད་ཅུང་ཟད་ཆགས་ཤིང་དབྱིབས་ནས་འབྲུ་ལྟར་འདུག་པ། རྣ་བ་དཀར་ལ་

དམར་བའི་མདངས་ཆགས་ཤིང་དམར་སིང་ངེ་འདུག་པ། སྐྲ་ཁམ་ཤེལ་ཐུར་དུ་སིལ་བུར་

འཕྱང་ཞིང་ཕྲ་ལེ་ཡོད་པ། སྨིན་མ་དང་རྫི་མ་སེར་པོ་རིང་ཆབས་སེ་འདུག་པ། ལུས་དཀར་

པོ་ཆུ་རིས་སྔོན་པོ་དོད་པ། ནོར་བུའི་རྒྱན་འོད་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་རབ་ཏུ་འབར་བས། ལྷུ་ཚིགས་

དང་། ཡན་ལག་དང་། མགུ་བ་དང་། རྣ་བ་རྣམས་བརྒྱན་ཅིང་ཐོད་དུ་བཅིངས་པ། སོ་སེན་

རྣམས་དཀར་ལ་སྔོ་བའི་འོད་ཆགས་པ་དང་། ཆུ་དར་སྔོན་པོའ་ིསྨད་ཤམ་བྱས་པ། ལག་ན་

རིན་པོ་ཆེ་དང་དུང་གི་ཕྲེང་བ་འདྲེན་ཅིང་། སྤྱི་བུན་སྔོན་པོ་ཅུང་ཟད་ཆགས་པའི་ནང་དུ་

མདུང་གང་ཙམ་གྱི་ས་ལ་མ་རེག་པར་འོངས་ནས། འདོད་ཡོན་རྣམས་ལ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་

གྱིས་ལོངས་སྤྱད་པས། སྔར་བས་ཀྱང་བཀྲག་དང་གཟི་བརྗིད་མདངས་དང་ལྡན་པ་དང་།

རྒྱན་རྣམས་ལས་ཀྱང་འོད་ཁྱད་པར་ཅན་འབར་བ་དང་། འཛུམ་པའི་མདངས་དང་ལྡན་

ཞིང་། བྱམས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་རང་ལ་འདུད་པར་བསམ་ལ། འདོད་ཡོན་སྦྱིན་

པའི་ཚིག་འདི་བརྗོད་དོ། །བདག་ལུས་གདོས་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི། །ཁྲག་ནི་འོ་མའི་རྒྱ་

135

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མཚོ་ལ། །རུས་པ་བཟང་དྲུག་གི་སྨན་དང་བཅས། །ཤ་འཆི་མེད་བདུད་རྩིས་སྟོང་གསུམ་

གང་། །མཚོ་དང་རྫིང་བུ་ལྟེང་ཀ་དང་། །ནེའུ་གསིང་དང་ནི་དཔག་བསམ་ཤིང་། །སྐྱེད་མོས་

ཚལ་དང་ཁང་བཟང་རི། །ཡིད་བཞིན་ནོར་དང་དྲི་བཟང་སྨན། །འདོད་ཡོན་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་

རོ་རེག །ཀླུ་ལ་མཁོ་བའི་ཡོ་བྱད་རྣམས། །བདག་ལ་མེད་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད། །ཅི་འདོད་ཅི་

མཁོ་བདག་གིས་སྦྱིན། །ཀླུ་རིགས་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་འབུལ། །ལྷག་མ་མེད་པར་བཞེས་

ནས་ཀྱང་། །དགའ་མགུ་ཡ་ིརང་ལྡན་གྱུར་ཅགི །གདུག་རྩུབ་བསམ་ངན་ཞ་ིནས་ཀྱང་། །བྱང་

ཆུབ་སེམས་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །མཐར་ཐུག་སངས་རྒྱས་འཐོབ་པར་ཤོག །ཕཊཿ ཅེས་

པས། གཏོར་མ་མགྲོན་དང་བཅས་པ་དམིགས་མེད་ཀྱི་ངང་ལ་བཞག་པར་བྱའོ། །ཡང་

ལས་ལ་བསྐུལ་ཞིང་ཕ་རོལ་ལ་རྦད་པར་འདོད་ན། དང་པོ་བཀུག་པའི་དུས་ནས་ཀླུ་ཐམས་

ཅད་ཁྲོས་པའི་རྣམ་པ་ཅན། སྦྲུལ་མགོ་དགུ་དགུ་དང་བདུན་བདུན་དང་ལྔ་ལྔའི་གདེངས་ཀ་

དང་ལྡན་ཞིང་སྦྲུལ་མཇུག་གཅིག་ཏུ་འཁྱིལ་བའི་སྦྲུལ་མཇུག་ལ་ན་བུན་ནག་པོ་ཁོལ་བ།

མིག་དམར་ཞིང་ཁྲག་གི་ཆར་བ་འབེབས་པ། ཁ་ནས་ཀླུ་ནད་སྣ་ཚོགས་པ་སྔོ་དམར་གྱི་རྣམ་

པ་འཕྱུར་བས་གང་ལ་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་ཁྱབ་པ། འོག་སྒོ་ནས་སྦལ་སྦྲུལ་སྡིག་པའི་ཕོ་

ཉ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཕྲོ་བ། རྐང་ཞབས་ནས་ནད་ཀྱི་རླུང་དམར་ལྡང་བ། སྙིང་གར་གདུག་

པའི་མུན་པ་ནག་པོ་འཐིབ་པ། ལག་ན་གློག་གི་ཞགས་པ་དང་། ནད་ཀྱི་གཡབ་མོ་རྡེབ་པ།

སྣ་ནས་སེར་སྤྲིན་ནག་པོ་ཁོལ་ཞིང་ཆད་ཅིང་འཕྱུར་བ། རྣ་བ་ནས་ཐོག་རྒོད་འཕྲོ་ཞིང་བ་

སྤུའི་བུ་ག་ཐམས་ཅད་ནས་ཐོག་སེར་གྱི་ཚ་ཚ་དམར་ཚུབ་ཚུབ་འཐོར་བ། གདེངས་ཀའི་

མཚམས་དང་སྨིན་ཕྲག་ནས་སེར་ཆེན་འཁྲོལ་བ། བུ་ག་ཐམས་ཅད་ནས་ཚག་སྒྲ་འུར་སྒྲ་

ཆོམ་སྒྲ་དིར་སྒྲ་དང་འབྲུག་སྒྲ་རྣམས་ནི་རི་བསྙིལ་བ། བྲག་འགས་པ་ཙམ་དུ་གྲགས་པ།

ཐམས་ཅད་ཀྱང་མདོག་ནག་ལ་སེན་མོ་སྔོན་པོའ་ིསེན་ཕྲག་རྣམས་ནས་སྦྲུལ་མགོའ་ི

གདེངས་ཀ་རབ་ཏུ་འབར་བ། ལུས་ལ་གཞུ་འདོམ་པ་བརྒྱ་ཡོད་པ། གདེངས་ཀ་ཐམས་ཅད་

136

ཀྱི་མཇུག་མ་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱང་གདོལ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་བསམ།

དེ་རྣམས་ལ་ཤ་ཁྲག་བྱིན་པས་སྔར་བས་ཞེ་སྡང་འབར་ཞིང་གདུག་རྩུབ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ། དེ་

རྣམས་མི་ལ་རྦད་ན་མ་མོ་དང་བསྡོང་དགོས། ནོར་ལ་རྦད་ན་རྒྱལ་པོ། ལོ་ཏོག་ལ་རྦད་ན་

བཙན། གཞན་ནད་ཀྱི་རིགས་དང་། གདོན་གྱི་རིགས་དང་། རྐྱེན་གང་ལ་རྦད་ཀྱང་སོ་སོར་

དམིགས་པས་འབྱེད་པར་བྱས་ལ། གང་ལ་ཡང་མ་ནོར་བ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་གལ་ཆེ་

བ་ཡིན་ནོ་བུ། རྗེས་འབྲང་རྣམས་ནི་ཞི་བ་ལ་ནོར་བུའི་རྒྱན་མེད་པ་དང་། དར་ཤམ་ཆུ་བལ་

ཡིན་པ་མ་གཏོགས་པ་དབྱིབས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་གཙོ་བོ་དང་འདྲ་སྟེ་དེ་བས་ལུས་

ཅུང་ཟད་ཆུང་ལ་མདོག་ངན་པ་དང་། ས་ལ་རྐང་པ་འཇོག་སྟེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་རྒྱང་གྲགས་

གཅིག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའོ། །ཁྲོས་པ་ལ་ལུས་འདོམ་པ་བཅུ་བ་ལ་གདེངས་ཀ་སྦྲུལ་མགོ་

གསུམ་པ་དང་། གཉིས་པ་དང་། གཅིག་པ་ཡིན་ལ། ཐོག་སེར་དང་སྒྲ་རྣམས་ནི་མེད་ལ།

ལག་ན་ཆུ་རླུང་གི་ཞགས་པ་ཐོགས་ཤིང་སེར་ཕྲན་དང་གློག་ཟེར་འཕྲོ་ཞིང་རླུང་ལ་ནུས་པ་

བྱས་ནས་གང་ལ་དམིགས་པས་ལྷག་མ་སྡུད་པར་བསམ། ཞི་བའི་དུས་སུ་གདོལ་བ་མེད་ལ།

རྦད་པའི་དུས་སུ་གདོལ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་དམིགས་དགོས་སོ། །ནོར་རྒྱས་སོགས་གཞན་

རྣམས་ཀྱང་ནད་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་ལ་རྦད་པའི་སྐབས་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། གདོལ་བ་ནི་

བསྟན་དགྲ་ཁོ་ན་ལ་རྦད་པར་བྱའོ། །

དེའང་ཀླུ་ལ་རིགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་བསྡུས་ན་བཞིར་འདུས་ཏེ། བཞི་

གང་ཞེ་ན། རྒྱལ་རིགས། རྗེ་བོའ་ིརིགས། བྲམ་ཟེའི་རིགས། གདོལ་པའི་རིགས་དང་

བཞིའོ། །དེ་ལ་ནོར་རྒྱས་དང་དུང་སྐྱོང་ཞེས་པ་ནི། རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་

སེར་པོ་ཡིན་ནོ། །དགའ་བོ་དང་། འཇོག་པོ་གཉིས་རྗེ་རིགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དམར་པོ་

ཡིན། པདྨ་དང་། ཆུ་ལྷ་གཉིས་ནི་བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་དཀར་པོ་ཡིན།

སྟོབས་རྒྱུ་དང་རིགས་ལྡན་གཉིས་ནི་གདོལ་བའི་རིགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་ནག་པོ་

137

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འགྱུར་མེད་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལས་ལ་བསྐུལ་བ་དང་། ཅུང་ཟད་མི་སྡུག་པ་སྟོན་པའི་ཚེ།

སེར་པོ། དམར་པོ། དཀར་པོ་སྟོན་པ་ཡིན་ལ། དུས་རྒྱུན་གྱི་དམར་སེར་གཉིས་ཀྱང་

དཀར་པོ་ཡིན་ཅིང་། སྨིན་མ་དང་རྫི་མ་དང་། བ་སྤུ་རྣམས་ནི་དམར་སེར་དང་དཀར་པོ་སྟེ་

ཤ་མདོག་དང་མཚུངས་ཀྱང་། བྲམ་ཟེ་ནི་ཁྲོས་པའི་ཚེ་ལྗང་ཁུ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་གདོལ་པ་ལ་

དཀར་འགྱེད་མི་བྱེད་དམར་འབྱེད་བྱེད་དོ། །རིགས་གསུམ་ལ་དམར་འགྱེད་མི་རུང་བ་

ཡིན་པ་དང་བཅས་པའི་ཀླུ་གཏོར་གྱི་མན་ངག་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་མ་བརྗེད་ཉམས་

སུ་ལོངས་ཤིག་ཨང་། ལས་ལ་བསྐུལ་བའི་ཚེ་རང་ཉིད་ཐོག་བདག་ཆེན་མོར་བསྒོམས་ནས་

ཀླུ་འགྱེད་དུག་ཐུན་ནག་པོ་འདིར་དམིགས་པས་བརླག་པར་བྱ་སྟེ། མ་སྤེལ་སྙིང་གི་དཀྱིལ་

དུ་སྦོས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་ཐུག་ན་མིན་པ་རང་དོན་དུ་བྱས་ན་ང་དང་འགལ་

ཞིང་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བར་ངེས་པས། ཐབས་ལ་མཁས་པར་གྱིས་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་

བསྟན་པ་བསྲུང་བ་དང་ངའི་ཆོས་ལུགས་སྐྱོང་བ་དང་དར་རྒྱས་སུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་མན་ངག་

གནད་རྣམས་སྙིང་གི་དཀྱིལ་དུ་སྦོས་ལ། ཐབས་མཁས་པའི་སྒོ་ནས་འགྲོ་བའི་དོན་ལ་

བརྩོན་པར་གྱིས་དང་ངའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ་བུ། དེ་ལྟར་ཞི་དྲག་གི་ཁྱད་པར་ཤེས་

པར་བྱེད་པ་ཀླུ་གཏོར་གྱི་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །

ལྔ་པ་ནི། ལྷ་འདྲེ་ཤ་ཁྲག་ལ་སྲེད་པའི་གདུག་པ་ཅན་འཇིགས་སུ་རུང་བ་རྣམས་ལ་

ལུས་ཤ་ཁྲག་རྗེན་པ་བྱིན་ནས་ལྷ་འདྲེ་བསྡུ་བའི་ལྷ་འདྲེ་དེ་དག་དབང་དུ་སྡུད་ཅིང་ཟིལ་གྱིས་

གནོན་ནུས་པའི་མཁའ་འགྲོ་མ་གཅིག་བསྐྱེད་དགོས་པ་ཡིན་པས། རང་ཉིད་ཐ་མར་དུ་

བསྒྱུར་ནས་ལུས་སེམས་ཕྲལ་ཏེ་རྣམ་ཤེས་ཧ་ཡིག་ལས་ཁྲོས་མ་མཐིང་ནག་འཇིགས་སུ་རུང་

བ་གཅིག་བསྐྱེད་པའམ། ཡང་ན་རང་ཉིད་ཐ་མར་དུ་བསྒྱུར་ནས་སྔར་གྱི་མཁའ་འགྲོ་མར་

ཡོད་པ་ལ། ནམ་མཁའི་མ་ཅིག་གི་ཐུགས་ཀ་ནས་ཧ་ཡིག་མཐིང་ནག་གཅིག་སྤྲོས་པས་

ཁྲོས་མར་གྱུར་པ་དེ་བདག་གིས་སྤྱན་དྲངས་ནས་བྱོན་པ་དེ་ལ་རང་ཉིད་འོད་དུ་ཞུ་ནས་ཁྲོས་

138

མའི་ཐུགས་ཀར་ཐིམ་ནས་གཉིས་སུ་མེད་པར་བསམ་ཞིང་། རོ་ཞིག་གསར་དུ་དམིགས་

པའམ། ཡང་ན་རང་ཉིད་སྐད་ཅིག་གི་ཁྲོས་མ་མཐིང་ནག་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས། གཡས་

མི་ལྤགས་ཀྱི་གཡང་གཞི་ཁྲག་དམར་ཙ་རེ་བ་བསྣམས་པ། གཡོན་མི་རྐང་གི་གླིང་བུ་འུ་རུ་

རུ་འབུད་པས་ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་སྡུད་པ། སྐུ་སྟོད་ལ་མི་ལྤགས་ཀྱི་

གཡང་གཞི་ཁྲག་འཛག་པ་མནབས་པ། སྐུ་སྨད་ལ་སྟག་ལྤགས་རློན་པས་དཀྲིས་ཤིང་།

སྦྲུལ་ནག་པོ་འགྱིང་བསྣོལ་གྱིས་སྐེ་རགས་བྱས་པ། ཞལ་གདངས་ནས་མཆེ་བ་རབ་ཏུ་

གཙིགས་ཤིང་ལྗགས་གློག་དམར་ལྟར་འཁྱུག་པ། སྐྲ་དང་སྨིན་མ་དམར་སེར་འབར་ཞིང་

གྱེན་དུ་འཁྱིལ་བ་ཞབས་གཉིས་བརྐྱངས་བསྐུམས་ཀྱིས་གར་ཁྱུག་ཁྱུག་བྱེད་ཅིང་མི་ལྤགས་

བརྡབས་པས། ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་འདར་ཞུམ་ཞུམ་བྱེད་པར་བསམ། འཁོར་གྱི་

མཁའ་འགྲོ་འབུམ་སྡེ་རྣམས་ཀྱིས་གཡས་གྲི་གུག་གཡོན་མི་ལྤགས་བསྣམས་པ། ཐམས་

ཅད་ཀྱང་ཁྲོས་པའི་ཆ་བྱད་ཅན་དུ་མ་རྣམས་ཀྱིས་རོ་དེ་གསེ་གཏུབ་བྱས་ནས་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་

ལ་སྦྱིན་པར་བསམ་ཞིང་རང་ཉིད་གཙོ་མོས་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ལ་ཚིག་གིས་བརྡ་སྤྲད་པར་

བསམ་པར་བྱའོ། །

རོ་དེ་ཡང་དབུགས་ཕྲལ་མ་ཐག་པ་དྲོད་མ་ཡལ་བ་གཞོན་ཞིང་ཤ་རྒྱས་པ། པགས་པ་

འཇམ་ཞིང་སྲབ་ལ། ཤ་བཀྲག་ལ་གསལ་ཞིང་མདངས་དང་ལྡན་པ། ཆེ་ཞིང་བརྗིད་ལ་ཚོ་

ཞིང་སྣུམ་པ། མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པར་

གྱུར་པ་གཅིག་ཏུ་བསམ། ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རོ་དེ་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཡིད་

ཚིམ་ཞིང་དབང་པོ་དེར་འཇུག་ཅིང་གདུག་སེམས་ཐམས་ཅད་ངང་གིས་ཞི་ནས་དགའ་ཞིང་

བྲོད་པའི་སེམས་དུང་ངེ་བ་སྐྱེས་པར་བསམ་པ་ནི། དཔེར་ན་མེ་ཏོག་གི་ཚལ་ལ་བུང་བ་

འདུས་པ་བཞིན་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་རང་དབང་མེད་པར་འུར་གྱིས་འདུས་བར་བསམས་ནས།

ཤ་ཁྲག་རྣམས་གཏོང་བའི་དུས་སུ་ཡང་། ཤ་ཁྲག་རྣམས་དྲོད་མ་ཡལ་བ། རླངས་པ་ཕ་ལ་ལ་

139

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བྱེད་པ་དང་། ཚིལ་དང་ཞག་ཀྱང་སྣུམ་གྱི་ལི་ལི་བྱེད་ཅིང་། ལན་ཚྭ་ལ་སོགས་པའི་རོ་

མཆོག་བརྒྱ་དང་ལྡན་པ། བཤུལ་དྲི་བཟང་པོའ་ིདྲི་ངད་པ་ནི་ག་བུར་ཙན་དན་ལ་སོགས་

པའི་དྲི་དང་འདྲ་བའི་དྲི་ཤིན་ཏུ་བཟང་པོས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དམ། རང་

ཉིད་ཀྱི་གནས་སྐོར་གྱི་ས་གཞི་བར་སྣང་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པར་བསམ་ལ། ཤ་ཁྲག་གཏོང་བ་

ལ་ཡང་། ཧབ་ཐོབ་གཅིག་དང་མགྲོན་ཐབས་གཅིག་དང་། ནག་འགྱེད་ལ་གཉིས་དང་

བཞིའི་སྒོ་ནས་ཤ་ཁྲག་གཏོང་དགོས་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་དམར་འགྱེད་ལ་དོན་རྣམ་པ་

བཞི་སྟེ། མགྲོན་ལྷ་འདྲེ་བྱེ་བྲག་པ་ལ་ལུས་ཀྱང་བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྔོ་བ་དང་གཅིག །མགྲོན་ལྷ་

འདྲེ་སྤྱི་ལ་ལུས་ཀྱང་སྤྱིར་བསྔོ་བ་དང་གཉིས། མགྲོན་ལྷ་འདྲེ་སྤྱི་ལ་ལུས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྔོ་བ་

དང་གསུམ། མགྲོན་ལྷ་འདྲེ་བྱེ་བྲག་པ་ལ་ལུས་སྤྱིར་བསྔོ་བ་དང་བཞི་ལས་གང་བྱེད་ཀྱང་།

མགྲོན་ལྷ་འདྲེ་ནི་འཇིགས་ཤིང་ཡ་ང་བའི་གདུག་པ་ཅན་ཁ་གདངས་ཤིང་མཆེ་བ་གཙིགས་

ནས་ཤ་ཁྲག་ལ་རྔམ་པའི་ཕོ་བདུད་དང་མོ་བདུད་ལ་རང་རང་གི་འཁོར་དཔག་ཏུ་མེད་པས་

སྐོར་བར་དམིགས་ནས། དོན་རྣམ་པ་བཞིའི་དང་པོ་ཤ་ཁྲག་གཏོང་བ་ལ་རང་ཉིད་གཙོ་མོས་

འཁོར་རྣམས་ལ་ཚིག་འདི་བརྗོད་ལ་འཁོར་རྣམས་ཀྱིས་ལས་བྱེད་པར་བསམ་ལ། ལས་

བྱེད་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་འབུམ་སྡེ་ཁྱོད་རྣམས་ཀྱིས། ཡ་བདུད་རྒྱལ་པོས་སྣ་དྲོངས་ལ། །མ་

བདུད་རྒྱལ་མོས་སྣ་ཁྲིད་ལ། །སྒྱུ་ལུས་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི། །ཁོག་སྟོད་ཡ་བདུད་རྒྱལ་

པོས་ཁྱེར་ཅིག །ཁོག་སྨད་མ་བདུད་རྒྱལ་མོས་ཁྱེར་ཅིག །རྐེད་པ་གདོལ་བ་ནག་པོས་ཁྱེར་

ཅིག །ནང་ཁྲོལ་ཐམས་ཅད་སྡེ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཁྱེར་ཅིག །དོན་སྣོད་རྣམས་རྒྱལ་པོ་དང་།

བསེན་མོ་དང་ཐེའུ་རང་གིས་ཁྱེར་ཅིག །ཕྱིའི་ཤ་གཟུགས་དྲུག་པོ་ཕྱིའི་ལྷ་འདྲེས་ཁྱེར་

ཅིག །བར་གྱི་ཤ་གསུམ་པོ་བར་གྱི་ལྷ་འདྲེས་ཁྱེར་ཅིག །ནང་གི་ཤ་གསུམ་པོ་ནང་གི་ལྷ་

འདྲེས་ཁྱེར་ཅིག །སྤྱིར་ཤ་ཐམས་ཅད་ས་བདག་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱེར་ཅིག །ཁྲག་རྣམས་གདོལ་

བ་རྣམས་ཀྱིས་འཐུངས་ཤིག །རྒྱུས་པ་རྣམས་གཉན་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱེར་ཅིག །ཚིགས་

140

རྣམས་ནི་བཙན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཁྱེར་ཅིག །བཀྲག་མདངས་ནི་རྒྱལ་འགོང་ཐམས་ཅད་

ཀྱིས་ཁྱེར་ཅིག །དྲོད་དང་དབུགས་དང་རླངས་པ་ནི་བསེན་མོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཁྱེར་ཅིག །རྩ་

དང་རུས་པ་རྣམས་ནི་གྲི་བོ་དང་གྲི་མོས་ཁྱེར་ཅིག །སྐྲ་དང་བ་སྤུ་སོ་དང་སེན་མོ་པགས་པ་

རྣམས་དམ་སྲི་དང་བསེ་རག་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱེར་ཅིག །དགོས་ཁྱད་པར་དུ་ཡང་བདག་ལ་

གནོད་པར་བྱེད་པའི་ལྷ་འདྲེ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཚིམ་པར་གྱུར་ཅིག །ཕཊཿཅེས་པས་ལྷ་འདྲེ་དང་

ཤ་ཁྲག་གཉིས་ཀ་མི་དམིགས་པའི་ངང་ལ་གཞག་པར་བྱའོ། །

གཉིས་པ་ནི་ལས་བྱེད་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ཀྱིས་ཤ་རུས་པགས་པ་སོ་སོར་ཕྲལ་ནས།

ཤ་རྣམས་ནང་ཁྲོལ་ཐམས་ཅད་དང་བཅས་པ། གསེ་གཏུབ་བྱས་པའི་ཕུང་པོ་རི་རབ་ཙམ་དུ་

བསམ། རུས་པའི་ཕུང་པོ་ཡང་རི་རབ་ཙམ་དུ་བསམ། ཁྲག་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་བསམ།

པགས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་གྲངས་ལས་འདས་པར་བསམ་ལ། རང་གིས་འདི་ལྟར་

བསམ་ཞིང་ངག་ཏུ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ། བདག་གིས་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ད་ལྟའི་

བར་དུ་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་བདག་ཏུ་བཟུང་ཞིང་གཅེས་པར་འཛིན་པས། དེ་སྔར་ཡང་

ཕུང་པོ་མང་རབ་ཅིག་དོན་མེད་དུ་ཆུད་ཟོས་སུ་སོང་། བདག་འཛིན་གྱི་འདྲེས་ཁྱེར་བས་

འཁོར་བར་ཡུན་རིང་དུ་འཁྱམས་ཤིང་ལུས་ངན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་གྲངས་མེད་པ་

བླངས་ནས་ལས་ངན་སྡིག་པ་སྣ་ཚོགས་པ་བྱས་པས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་

ཚོར་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་བས། ད་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱུ་བདག་འཛིན་ལུས་དང་བཅས་པ་

ལ་མི་ཆགས་མི་ཞེན་པར། སྤྱིར་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་ཤིན་ཏུ་

ཆགས་ཤིང་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་བདག་འཛིན་ཐོངས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བདག་གིས་ལུས་འདི་

གཏང་བར་བྱ། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་བདག་འཛིན་གཏོང་མི་ནུས་ནས་ལུས་སེམས་བྲལ་

དོགས་ནས་ཆགས་ཤིང་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་སེམས་མི་བྲལ་བར་བྱ་བའི་གླུད་དུ་བདག་གི་

ལུས་འདི་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ལ་གཏང་བར་བྱ། ཡང་སྒོས་སུ་ཕ་མ་གཉིས་དྲིན་ཆེ་བས་དྲིན་ལན་

141

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གྱི་ཕྱིར་དུ་བདག་གི་ལུས་འདི་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ལ་གཏོང་། སྔོན་ཆད་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་

ནས་ཐ་མ་ད་ལྟ་ཡན་ཆད་ལ་ཐུག་གི་བར་གྱི་ལན་ཆགས་པའི་བདག་པོ་བདག་མོ་རྣམས་ལ་

བདག་གི་ལུས་འདི་ལན་ཆགས་སུ་འཇལ་བར་བྱའོ། །སྙམ་ནས་ཕཊཿབྱས་པ་དང་། སྲིད་

པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་དང་། མནར་མེད་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་འདུས་པའི། ལྟོགས་པ་

རྣམས་ཀྱིས་ཤ་སྲེད་པ་ཟོ། སྐོམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲག་སྲེད་པ་འཐུངས། འཁྱག་པ་རྣམས་

ཀྱིས་པགས་པ་སྲེད་པ་གྱོན། རུས་པ་ལྷ་བ་རྐང་མར་དང་བཅས་པ་འཆོས་པས་ཚིམས་ནས་

ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ཀྱི་སྡང་སེམས་དང་གདུག་སེམས་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བསམ་ལ། ཕཊཿ

བྱས་པས་ལྷ་འདྲེ་དང་ཤ་ཁྲག་དང་དེའི་སེམས་རྒྱུད་དང་བཅས་པ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་

བཞག་གོ། །

གསུམ་པ་ནི་ལས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་བེམ་པོ་གསེ་གཏུབ་བྱས་པས་ཤ་རུས་ལྷུ་ཚིགས་

རྣམས་སོ་སོར་ཕྲལ་ཏེ། ཤའི་རི་བོ་ཆེན་པོ། ཁྲག་གི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ། རུས་པའི་གྲམ་ཐང་

ཆེན་པོ། ཞག་དང་ཚིལ་གྱི་ཁུ་རླངས་ཀྱི་སྤྲིན་ཆེན་པོ་གཡོ་བ་དང་། གཞན་ཡང་ཡན་ལག་

དང་། ཉིང་ལག་དང་། ལྷུ་ཚིགས་དང་བཅས་པ་མ་ཉམས་པར་ཡོད་པར་བསམ་ལ། ལྷ་འདྲེ་

སྤྱི་ལ་ལུས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་འདི་བརྗོད་ནས་བསྔོ་བ་ནི། ཕྱི་ཤ་གཟུགས་དྲུག་དང་། ནང་ཤ་བུ་དགུ་

དང་། ལྷུ་བཅུ་གཉིས་དང་། རྐང་ལག་གི་མགོ་བོ་བཞི་དང་། ལྷུ་ཆེན་པོ་དང་། ལྷུ་ཕྲན་དང་།

ཚིགས་རྣམས་དང་། རྩིབ་མ་དང་། སྒལ་ཚིགས་དང་། གཞུང་བ་དང་། མགོ་བོ་དང་། ཀླད་

པ་དང་། ཀླད་སྤྲིས་དང་། མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། གློ་སྙིང་དང་། ནང་

ཁྲོལ་དང་། དོན་སྣོད་དྲུག་དང་། ཞག་དང་། ཆུ་སེར་དང་། ཁྲག་དང་། རྐང་དང་། ལྷ་བ་

དང་། ཚིལ་དང་། རུས་པ་དང་། ཤ་དང་། པགས་པ་དང་། རྩ་ཆེན་དང་། རྩ་ཕྲན་དང་།

རྒྱུས་པ་དང་། ཁ་རྗེ་དང་། དབང་ཐང་དང་། བཀྲག་དང་། མདངས་དང་། ལུས་དང་། སྲོག་

དང་། ལོངས་སྤྱོད་དང་། སྐྲ་དང་། བ་སྤུ་དང་། སོ་དང་། སེན་མོ་དང་། དེ་རྣམས་སྣང་ཞིང་

142

སྲིད་པའི་ལྷ་འདྲེ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱིན་པས་ལྷག་མ་མ་ལུས་པར་ཁྱེར་ནས་སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་འདོད་པ་ཚིམ་པར་བསམས་ནས། ཕཊཿབྱས་པས་གང་ཡང་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་

པའི་ངང་ལ་གཞག་པར་བྱའོ། །

བཞི་པ་ནི། ལས་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་རང་ལུས་པགས་པ་ཤ་རུས་ནང་ཁྲོལ་དང་བཅས་

པ་གསེ་གཏུབ་བྱས་ནས་ཤ་ཁྲག་དང་བཅས་པ་འདྲེས་པའི་ཕུང་པོ་སྟོང་གསུམ་གང་བ་ཙམ་

དུ་བསམ། ལུས་དང་། སྲོག་དང་། དབུགས་དང་། བཀྲག་དང་། མདངས་དང་། ལོངས་

སྤྱོད་དང་། ཁ་རྗེ་དང་། དབང་ཐང་དང་། སྐྲ་དང་། བ་སྤུ་དང་། སོ་དང་། སེན་མོ་དང་

བཅས་པའི་ཕུང་པོ་འདི་ངོ་བོ་ནི་ཤ་ཁྲག་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་ནི་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ཀྱི་དགོས་འདོད་

ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་དཔལ་དུ་བསམས་ནས། ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་བོས་ནས་བྱེ་

བྲག་ཏུ་བསྔོ་བའི་ཚིག་འདི་བརྗོད་དོ། །ཕོ་བདུད་བྱེ་བ་དཔག་ཡས་དང་། མོ་བདུད་བྱེ་བ་

དུང་ཕྱུར་དང་། རྒྱལ་བསེན་སྡེ་བརྒྱད་ཐམས་ཅད་དང་། དམུ་བདུད་བཙན་གསུམ་ཀླུ་

གདོན་གཟའ་བདུད། གཤིན་རྗེ་མ་མོ། གནོད་སྦྱིན་གྲུལ་བུམ། གཉན་རིགས་ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་

པོ་བདུན། མ་བདུད་སྲིང་བཞི། ལན་ཆགས་བགེགས་རིགས་ནད་རིམས། ཡམས་བདག་

དང་གཏང་རིགས། ཐེའུ་དང་། གྲི་བོ་གཤིན་རྗེ། དྲི་ཟ་རྦད་འདྲེ། ཡི་དྭགས་འབྱུང་པོ། དམ་

སྲི་བསེ་རག །བྱད་མ་གནོད་བྱེད། ལས་གདོན་ལུས་གདོན། གནས་པོ་ཡུལ་བདག །དེ་

རྣམས་འཁོར་དང་བཅས་པ་དང་། གྲིབ་དང་ཆོ་འཕྲུལ་ངན་པ་གཏོང་བ་ཐམས་ཅད་དང་།

སྣང་སྲིད་གདུག་སེམས་འཆང་བ་ཐམས་ཅད་དང་། དེ་རྣམས་ལ་ལུས་ཤ་ཁྲག་ཕུང་པོ་འདི་

བྱིན་པས། མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་ཚིམ་པ་དང་། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་

སེམས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །ཕཊཿཅེས་པས་རྗེས་འབྲང་གི་ལྷག་མ་སྡུད་པ་དང་བཅས་

པ་ཚིམས་ནས་མགྲོན་ཤ་ཁྲག་དང་བཅས་པ་དམིགས་མེད་ཀྱི་ངང་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་

ཕུང་པོ་མཆོད་པར་འབུལ་ཞིང་སྦྱིན་པ་གཏོང་བའི་རིམ་པ་རེ་ཞིག་རྫོགས་པ་དེ་ག་ཡིན་ནོ་བུ།

143

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བཞི་པ་དེ་ལྟར་མཆོད་སྦྱིན་བྱས་པའི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་བསྔོ་བས་རྒྱས་གདབ་པར་བྱ་བ་ནི།

བདག་གི་ལུས་མཆོད་སྦྱིན་བྱས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། བདག་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་

ཀྱིས་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། གཞན་ཡང་དུས་གསུམ་དུ་

དགེ་བའི་རྩ་བ་ཇི་སྙེད་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་ནི། ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཁམས་

གསུམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་བསྔོ་བར་བགྱིའོ། །

དེ་ལྟར་བསྔོས་པའི་མཐུ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་སེམས་

ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་ལས་ངན་སྡིག་སྒྲིབ་ཐམས་ཅད་དག་ནས། ཕ་རོལ་ཏུ་

ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་མཐར་ཕྱིན་པར་གྱུར་ཅིག །སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཡུམ་གྱི་

དགོངས་པ་ལ་མངའ་བརྙེས་ནས། རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡབ་རིགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་

བདག་པོ་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་གོ་འཕང་འཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །དེ་ལྟ་བུའི་གོ་འཕང་མཆོག་ཐོབ་

པར་གྱུར་ནས་ཀྱང་འཕྲིན་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྒོ་ནས། འཁོར་བ་མ་སྟོང་གི་བར་

དུ་འགྲོ་བའི་དོན་རྒྱ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པ་དང་། གཅོད་ཡུལ་ཉམས་སུ་

ལེན་པའི་གང་ཟག་ལ། །རང་སེམས་བདུད་དུ་མི་ལྟ་བར། །སྙེམས་རྟོག་མ་ལུས་ཆོད་པར་

ཤོག །བཟང་པོའ་ིཡོན་ཏན་ཅི་བྱུང་ཡང་། །དེ་ལ་རློམ་སེམས་མེད་པར་ཤོག །ངན་པའི་

རྣམ་རྟོག་ཅི་བྱུང་ཡང་། །དེ་ལ་སྙེམས་བྱེད་མེད་པར་ཤོག །དམ་ཆོས་བདུད་ཀྱི་གཅོད་

ཡུལ་འདི། །མཁའ་ལ་ཉི་ཟླ་ཤར་བ་བཞིན། །ཕྱོགས་དུས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པར་ཤོག །ཅེས་

པའི་བསྔོ་བ་དང་། སྨོན་ལམ་མང་དུ་བརྗོད་ནས། རང་གི་ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་ཟེར་འཕྲོས།

ནམ་མཁའི་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་ཀར་ཕོག་ཡུམ་གྱི་ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་ཟེར་འཕྲོས། འཁོར་

རྣམས་ལ་ཕོག་པས། ཡེ་ཤེས་པ་རྣམས་རང་རང་གི་གནས་སུ་གཤེགས། དམ་ཚིག་པའི་

གཡས་ཀྱི་བྱང་སེམས་རྣམས་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རྒྱབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཐིམ། ཆོས་རྣམས་འོད་

དུ་ཞུ་ནས་གཡོན་གྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ཐིམ། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་

144

ལ་ཐིམ། ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་འདས་མ་འོངས་ད་ལྟ་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱལ་ལ་

ཐིམ། སངས་རྒྱས་གསུམ་ཡང་ཡུམ་ལ་ཐིམ། སྟེང་གི་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་དང་རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་

ལྷ་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡུམ་ལ་ཐིམ། ཡུམ་ཡང་མདུན་གྱི་ང་ཉིད་ལ་ཐིམ། འཁོར་གྱི་

མཁའ་འགྲོ་མ་བཞི་པོ་ཡང་ང་ཉིད་ལ་ཐིམ། ང་ཉིད་ཀྱང་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཐམས་

ཅད་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པ་ཁྱེད་རང་གི་སྤྱི་བོར་མདའ་གང་ཙམ་དུ་བྱོན་ནས་བཞུགས་པར་

བསམ་ལ། བདག་གཞན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གསོལ་བ་མང་དུ་གདབ་པར་བྱོས་

ལ་ཕཊཿབྱས་པས། རང་གི་ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་ཟེར་ང་ཉིད་ལ་ཕོག་པའི་འོད་ངང་པའི་སྒོ་ང་

ཙམ་དུ་འབར་བ། ཁྱེད་རང་གི་སྤྱི་བོར་ཐིམ་པས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྐུར་གྱུར་པར་

བསམ་ལ། རང་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡི་གེ་དྲུག་མ་མང་དུ་ཟློས་ལ། ཕཊཿ བྱས་པས་

མགྲོན་རྣམས་ཞི་དུལ་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་གནས་སུ་སོང་ཞིང་། རང་ཉིད་སྔར་གྱི་

ལས་བྱེད་མཁའ་འགྲོ་མ་དཀར་མོར་བསྒྱུར་ནས་སྤྱོད་ལམ་ལ་འཇུག་ཅིང་། སྟོང་ཉིད་ནམ་

མཁའི་དཀྱིལ་ལྟར་གཞག་པར་བྱའོ། །

དེ་ལྟར་ཕུང་པོ་གཟན་དུ་བསྐྱུར་བའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ལྷག་ལུས་མེད་པར་མདོར་

བསྡུས་པ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་ནས། བསྔོ་བ་དང་སྨོན་ལམ་གྱིས་མཐར་བསྡུས་པ་དང་བཅས་

པའི་ཚིག་དོན་རྣམས་མ་ནོར་མ་བརྗེད་པར་ཡིད་ལ་ཟུངས་ལ་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པའི་བུ་དང་

བུ་མོ་བཞིས་འགྲོ་དོན་མཐར་ཕྱིན་པར་གྱིས་ཤིག་དམ་ཚིག་ཅན་ཞེས་གསུངས་པ། ཕུང་པོ་

གཟན་བསྐྱུར་གྱི་ལེའུ་སྟེ་ལྔ་པའོ།། །།

ལེའུ་དྲུག་པ་རྒྱན་ཆེན་མའི་ཞུས་ལན་སྐོར།

ལེའུ་དྲུག་པ། རྒྱན་ཆེན་མས་ཞུས་ལན། སྲས་མོ་རྒྱན་ཆེན་མས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་

ལགས། ངེད་བཞི་སྐྱེ་བ་དམན་ལ་གོ་བ་ཆུང་བས། ལས་རྣམ་པར་འཕོ་བའི་སྐབས་ཀྱི་འཆི་

རྟགས་གསུངས་པ་ལ་ཇི་ལྟར་མཆིས་པ་ལགས་དང་། དམར་འགྱེད་ལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་པ་

ཁྱད་པར་བཞི་གསུངས་པའི་བྱེ་བྲག་སྐབས་སུ། ཕྱི་ཤ་དང་། ནང་ཤ་དང་། བར་ཤ་དང་།

145

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ནང་ཁྲོལ་དང་། ནང་སྣོད་དང་། ལྷུ་ཆེ་ཆུང་དང་། ཚིགས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོའ་ིརང་

བཞིན་དབྱེ་བ་ལ་རྩ་དང་རུས་པ་རྣམས་ཀྱི་གྲངས་ཅི་ཙམ་ཡོད་པ་དང་། ནང་ཆ་སྦུ་གུ་ལ་

སོགས་ཕྱི་ནང་རྣམས་ཀྱི་ངོས་བཟུང་དང་། ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་གྱི་ལྷ་འདྲེ་དང་། ཡ་བདུད་

མ་བདུད་ཅེས་པ་རྣམས་ངོས་བཟུང་ན་ཇི་ལྟར་བདོག་ལགས། བདག་ཅག་རྣམས་ཀྱིས་དེ་

རྣམས་ལ་བློ་འཇུག་མ་རྙེད་པས། ཡུམ་གྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཐུགས་ལ་འདོགས་

ཞེས་ཞུས་པས། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། རིགས་ལྡན་ཕོ་མོ་ལེགས་པར་ཉོན་དང་། ངས་

བཤད་དོ་གསུངས་ནས། དར་ཅིག་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་གཟིགས་ཤིང་། སྐུ་ལུས་ལ་འོད་

རབ་ཏུ་འབར་བ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་། ཁྲུ་གང་ནམ་མཁའ་ལ་བཞུགས་ཤིང་དགྱེས་པའི་

ཚུལ་གྱིས་གསུངས་པ། འཆི་རྟགས་ནི་སྔར་བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་རིམ་པ་བཤད་པའི་སྐབས་ཀྱི་

འཆི་ཚུལ་སྟོན་པ་དེ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་བུ་མོ་ཁྱོད་ཀྱི་དྲི་བ་དེ་འཆོལ་དུ་མི་བཏུབ་པས། ཅུང་

ཟད་བཤད་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྟེ་འདི་ལྟར་ཡིན་ནོ། །ནད་དྲག་པོས་ཐེབས་ནས་མཐར་

ཐུག་པའི་དུས་སུ། ལུས་ཟུངས་ཤོར་ཞིང་ལུས་ལ་དྲི་ངན་པ་བྲོ་བ་དང་། རྡུལ་ཕོག་ཅིང་

བཀྲག་མེད་པ་དང་། ཚུལ་སྨྲ་བྱེད་ཅིང་མིག་ཧྲིག་ཧྲིག་མཐོ་རུ་བལྟ་བ་དང་། ཡིད་བྲེད་ཅིང་

འགྲོ་འདོད་པའི་སྣང་བ་འོང་བ་དང་། ཁབ་བོར་བ་བཙལ་བ་ལྟ་བུའི་ལག་པས་ཉུག་ཉུག་

བྱེད་པ་དང་། སྐྲ་དང་བ་སྤུ་རྣམས་གྱེན་དུ་ལངས་ཤིང་སེན་མོའ་ིབཀྲག་ཤོར་བ་དང་། སྐོམ་

དད་ཆེ་ཞིང་དབུགས་ཐུང་བུད་བུད་བྱེད་པ་དང་། སྔར་ཤ་བཀྲག་མེད་པ་ཕྱིས་ཤ་བཀྲག་

གསལ་ཞིང་སྐྱ་ཧྲོང་ཧྲོང་དུ་སོང་བ་དང་། ཡན་ལག་བརྐྱངས་བསྐུམས་མང་ཞིང་ཡིད་མི་བདེ་

བ་ཟང་ཟིང་འོང་བ་དང་། མིག་གི་ལམ་དུ་གཟུགས་འདི་ཡིན་མེད་པའི་ཟ་བེ་ཟོ་བེ་མང་པོ་

རང་གི་ལུས་ལ་འབྱར་སྙམ་ནས་ལག་པས་བཏོག་པའི་ཚུལ་བྱེད་པ་དང་། ལན་རེ་གསལ་

བོར་མཐོང་བ་དང་། ལན་རེ་མི་མཐོང་ནས་ནག་ཚབ་ཚུབ་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། རྣ་བའི་ལམ་དུ་

ཆུ་ཐག་སྐད་འདྲ་བ་འུར་འུར་བ་དང་། ཝིང་ཝིང་བ་དང་། ཐིག་ཐིག་ཟེར་བ་ཕྲན་བུ་རྒྱུད་དུ་

146

གྲགས་པ་དང་། སྣའི་ལམ་དུ་ཡང་དྲི་འདི་ཡིན་བྱ་བ་མེད་པའི་སམ་མེ་སུམ་མེ་བྲོ་བ་དང་།

ལྕེ་ལ་ཡང་རོ་ཁ་བའི་ཤས་ཆེ་བའི་འདེགས་པ་མྱོང་བ་དང་། ལུས་ཇི་ལྟར་བྱས་ཀྱང་མི་བདེ་

གོང་ངེ་སོང་བ་དང་། ཡིད་བྲེལ་ཚུབ་ཚུབ་བྱེད་ཅིང་བྱིན་པ་གཉིས་དང་ལག་ངར་གཉིས་ཀྱི་

རྩ་དང་རྒྱུས་པའི་རྒྱུད་ནས་ཟུག་གཟེར་སྦྲུལ་རྒྱུག་པ་ལྟར་ཚུར་ཁོག་ཟོམ་ངོས་སུ་འོངས་ནས་

གཞོང་པའི་རྒྱུད་དུ་འགྲོ་བ་ལྟར་བྱེད་པ་དང་། སྐྲ་དང་བ་སྤུ་ལ་ཟིལ་པ་ཅུང་ཟད་ཆགས་པ་

དང་ཉལ་མལ་ཡང་ཡང་སྤོ་འདོད་པའི་སྣང་བ་འོང་བ་དང་། གཉེན་འབྲེལ་སོགས་གང་ལ་

ཡིད་སྲེད་པ་དེ་ལ་ལྷག་པར་ཡིད་ཆགས་པས་མིང་ནས་ཡང་ཡང་བརྗོད་པ་དང་། རེས་

དབང་པོ་འཁྲུགས་པས་རྨི་ལམ་གྱི་སྐབས་ལྟར་གཞན་ཞིག་ཡིད་ལམ་དུ་བྱུང་ནས། གཉེན་

འབྲེལ་སོགས་ངོ་མ་ཤེས་ནས་འཆོལ་གཏམ་བན་བུན་སྨྲ་བ་དང་། རེས་དབང་པོ་ཅུང་ཟད་

ཚུལ་གསར་འོང་བ་དེ་རྣམས་འཆི་རྟགས་དང་པོ་ཡིན་པ་ངོས་ཟིན་པ་བྱོས་ལ། དེའི་དུས་སུ་

རིག་པ་འཆལ་འཆོལ་དུ་འཁྲུལ་ན་རིག་པ་བསྒྲིམས་ཏེ་འཁྲུལ་དུ་མི་འཇུག་པའི་འདུན་པ་

དྲག་པོ་ཡང་ཡང་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །

དེ་དུས་གཉེན་འབྲེལ་དང་ཟས་ནོར་ལ་ཆགས་ན་ཐམས་ཅད་བདག་འདྲ་མི་རྟག་པ་

ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་པར་བླ་མ་དྲན་པར་བྱའོ། །དེ་དུས་སེམས་

ཞུམ་ན། ཞུམ་པ་མེད་པའི་རིག་པ་ཧུར་ཕྱུང་གི་གདེང་བསྐྱེད་ལ་ཡི་དམ་ལྷའི་ང་རྒྱལ་

བརྟན་པར་བྱའོ། །འཆི་འོ་སྙམ་ནས་བྲེད་ན་རིག་པ་འདི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ཅིང་

དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་གཟིགས་པར་མི་འགྱུར་བ། ངོ་བོ་མཚན་

མ་དང་བྲལ་བའི་རིག་པ་འདི་ལ་འཆི་རྒྱུ་མེད་པ་ལ། སྐྱེ་བ་བྱ་བ་མེད་པས་འགག་པ་ཡང་

མེད་ཅིང་། གནས་པ་ཡང་མེད་པས་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་བའི་གཤིས་ལུགས་ཡིན། འཆི་

བ་མེད་པས་སྐྲག་པར་བྱ་བ་ག་ལ་ཡོད་སྙམ་ནས་སྟོང་བ་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྣམ་དག་དྲན་པར་

བྱའོ། །དང་པོ་འཆི་རྟགས་རྣམས་བྱུང་བའི་རྗེས་སུ་འབྱུང་བ་ལྔ་ཐིམ་སྡུད་འོང་སྟེ། དེའང་

147

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འབྱུང་བ་ལྔ་འཁྲུགས་པའི་དུས་སུ་འབྱུང་བ་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཕྱིའི་རྟགས་དང་། ནང་གི་རྟགས་

དང་གཉིས་འོང་བ་ཡིན། དེའང་ཁ་དོག་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་པ་ལ་ས་ནི་སེར། ཆུ་ནི་དཀར། མེ་

ནི་དམར། རླུང་ནི་ལྗང་། ནམ་མཁའ་ནི་མཐིང་གའམ་ནག་པོ་སྟེ། དེའང་དང་པོ་ལུས་གྲུབ་

པའི་ཚེ། སས་རྟེན་བྱས། ཆུས་བསྡུས། རླུང་གིས་གཡོས། མེས་སྨིན། ནམ་མཁའ་གོ་འབྱེད་

དེ་ལུས་གྲུབ་བོ། །དེ་ཡང་སས་རྟེན་བྱས་པས་སྲ་ཞིང་འཐས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ཏེ། ལན་

གཅིག་ཞིག་སྟེ། ཆུའི་ནང་དུ་ཐིམ་པས་ས་དང་ཆུ་གཉིས་འདྲེས་ཏེ་འཁྲུགས་སོ། །དེ་བཞིན་

དུ་ཆུ་མེ་ལ་ཐིམ། མེ་རླུང་ལ་ཐིམ། རླུང་ནམ་མཁར་ཐིམ། ནམ་མཁའ་ནི་རིག་པ་དང་

འགྲོགས་ཏེ་ནམ་མཁའ་རིག་པའི་སྟོབས་ཞེས་སམ། ཤུགས་བསྐྱེད། ཐིག་ལེ་དྭངས་མ་མི་

ཤིགས་པའི་ཐིག་ལེ། འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཡུངས་དཀར་གྱི་འབྲུ་མ་ཆུང་ཤོས་ཙམ་དུ་

འདུག་པས། རིག་པའི་རྟེན་བྱས། སྲོག་རླུང་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བས། རིག་པའི་བཞོན་པ་བྱས། ཡེ་

ཤེས་མ་འགག་པའི་རྩལ་གྱིས་རིག་པའི་སྣ་དྲངས་ནས། དབུ་མ་འོད་ཀྱི་སྦུ་གུའི་ལམ་དུ་

ཞུགས་ཏེ། ཐར་པ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་ིགོ་འབྱེད་པའམ། སྐར་ཁུང་འབྱེད་པའི་ནང་དུ་བུད་

ནས་འོག་མིན་བདེ་བ་ཆེན་པོའ་ིགནས་སུ་སླེབ་པར་བྱེད་པ་ལ། ལས་སྦྱོར་འཕོ་བའི་མན་

ངག་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ཡང་དང་པོ་ས་ཆུ་ལ་ཐིམ་པའི་དུས་སུ་ཕྱི་རྟགས་སུ་ལུས་ཉམས་ཤོར་ནས་ལུས་མི་

ཁྱོགས་ཤིང་བརྗིད་ཆེན་པོས་གནོན་བཞིན་འོངས་ནས། ཡར་ལང་མི་ནུས་ཤིང་དྲི་ཆུ་མི་

སྡོམས་པ་དང་། ཚུལ་ཞིག་པ་འོང་། ནང་རྟགས་ནི་ཡིད་ལམ་དུ་དུ་བའི་རྒྱུན་ལྟར་སྔོ་ཀྱུར་

ཀྱུར་བྱེད་པ་དང་། རླངས་པ་ལྟར་སྔོ་ཕ་ལ་ལ་བྱེད་པ་དང་། ཚུལ་འཁོར་བ་ལྟ་བུ་རང་ཉིད་

གཡོགས་ནས་ཐལ་སྙམ་པ་འོང་བ་ཡིན་ནོ། །ཆུ་མེ་ལ་ཐིམ་པའི་དུས་སུ་ཕྱི་རྟགས་ལ་ཁ་སྣ་

སྐམ་དབུགས་ལ་མེ་དྲོད་ཚ་ངར་ངར་འོང་། མཆུ་གཉིས་མི་འཕྲོད་ལྕེ་བསྐམས་ནས་ལོག་

ལོག་པོར་སོང་ནས་སྨྲ་བ་དཀའ། གནས་ལྔར་དྲོད་ཚ་ལམ་པ་འོང་། ནང་རྟགས་ནི་ཡིད་

148

ལམ་དུ་སྨིག་རྒྱུ་འཁྲིགས་པ་ལྟ་བུར་མེར་མེར་བྱེད་པ་ཁྲིག་ཁྲིག་གཡོ་བ་ལྟ་བུའི་སྣང་བ་

གཡེང་བ་དང་། ཆར་རླུང་ཆེན་པོས་གཡོག་སྙམ་པ་དང་། ཆུ་ཆེན་པོ་གཡོ་སྙམ་པ་དང་། ཆུ་

བོ་ཆེན་པོས་ས་གཞི་གཡོས་པར་འདུག་སྙམ་པ་དང་། ཆུ་བོ་ཆེན་པོས་ས་གཞི་ཁེབས་པར་

འདུག་སྙམ་པ་འབྱུང་། མེ་རླུང་ལ་ཐིམ་པའི་དུས་སུ། ཕྱི་རྟགས་ལ་ལུས་ཀྱི་དྲོད་ཤོར་བ།

དབང་པོ་རྣམས་མི་གསལ་བ་འདྲ། གླལ་བ་མང་བ་དང་། དབུགས་འདྲེན་མི་ནུས་ནས་དལ་

བུས་ན་ར་ར་བྱེད་ཅིང་སྔམ་པ་རིང་པོ་རེ་རེ་འབྱུང་ངོ་། །ནང་རྟགས་ནི་མར་མེ་འབར་བ་འདྲ་

བ་དང་། མར་མེ་ཕར་ཁྱེར་ཚུར་ཁྱེར་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་དང་། མེ་ཆེར་གྱུར་ཏེ་རང་ཉིད་ཚིག་སྙམ་

པ་དང་། རི་ཀླུང་ཐམས་ཅད་ལ་མེ་འབར་བ་བྱུང་སྙམ་པ་འོང་བ་ཡིན་ནོ། །རླུང་ནམ་མཁའ་

ལ་ཐིམ་པའི་རྟགས་ལ། ཕྱི་རུ་ཁ་ལྕེ་དང་ལུས་ལ་སྨེ་བ་ནག་པོ་ནག་ཆ་ལ་ལ་འབྱུང་ཞིང་།

ལུས་ཀྱི་དྲོད་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་གོར་གོར་པོར་གྱུར་ཏེ། རླངས་པ་ཅུང་ཟད་ཐུ་ལུ་

ལུ་འོང་ཞིང་། གྲེ་བར་སག་སག་ཅེས་པ་ཅུང་ཟད་གྲག་གོ། །

ནང་རྟགས་ལ་འོད་ནམ་མཁའ་ལ་སྤྲིན་ཐག་ཆད་པ་ལྟ་བུ་གསལ་ལ་དྭངས་པ་ཞིག་

འོང་བའི་ངང་ལ། འོད་སྐར་དྲུག་པ་མདའ་ལྟ་བུ་སྐྱ་ཤར་ཤར་བྱེད་པ་དང་། ཁ་བ་བུ་ཡུག་ལྟ་

བུ་ཚབ་ཚུབ་བྱེད་ཅིང་། རླུང་ཆེན་པོས་གཡེང་སྙམ་ནས་དངངས་པའི་རྣམ་པ་ཧྲང་ཧྲང་ཧང་

ཧང་ཞེས་པའི་དངངས་པའི་དངངས་རིང་ཧར་ཧར་འོང་། དེ་དུས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་

འོངས་ཏེ། མིག་གི་དབང་པོ་ནུབ་པའི་ཚེ་འོད་ཟེར་མཚོན་ཆའི་རྩེ་མོ་འདྲ་བ་དང་། མེ་ལྕེ་

ཆད་པ་འདྲ་བ་དང་། རྔ་ཡབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདྲ་བ་དང་། སྤྲིན་ཆེན་པོ་གཡོ་བ་འདྲ་བ་དང་། དྲ་

བ་དང་ཉ་རྒྱ་འདྲ་བ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་གཟུགས་འཇིགས་སུ་རུང་བ་འདྲ་བ་དང་། ཆ་

ལང་རྡེབ་པ་འདྲ་བ་དང་། སྨིག་རྒྱུ་གཡོ་བ་ལྟར་མེར་མེར་བྱེད་པ་དང་། ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་སྣ་

ཚོགས་པ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་དང་། སྔར་མཐོང་མ་མྱོང་བའི་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པ་རྣམས་

འོང་ལ། དུས་དེ་དང་མཉམ་པོར་རྣ་བའི་དབང་པོ་ནུབ་པས་སྒྲ་འུར་འུར་ཟིང་ཟིང་པོ་གྲངས་

149

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ལས་འདས་པ་དུས་གཅིག་ལ་འོང་བའི་སྐད་ཅིག་གི་རྗེས་སུ་ཐིག་ཆོམ་ཟེར་བའི་སྒྲ་ནམ་

མཁའ་ཁོལ་རྡིབ་ཏུ་བྱུང་སྙམ་པ་འོང་། དེ་ནས་འབྲུག་སྟོང་དུས་གཅིག་ལ་སྐད་ངར་དྲག་པོ་

སྒྲོགས་པ་དང་མཚུངས་པ་ཞིག་འོངས་ནས་ཤིན་ཏུ་བྲེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ནས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཅི་

ཡང་མི་ཚོར་ནས་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་འགགས་པས། དེ་ཡུན་རིང་དུ་

སྔངས་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་འབྱུང་། དེ་ནས་འབྱུང་བ་ལྔ་ནང་དུ་འདུས་དེ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ནས་

འཁྲུགས་པས་འབྱུང་བ་བཞི་འཁྲུགས་པའི་རང་གཟུགས་ལ་གཤིན་རྗེ་ཁྲོས་པ་ལྟ་བུའི་

གཟུགས་མཐའ་ཡས་པ་དུ་མ་ཞིག་མཐོང་བའི་སྣང་བ་འོང་། འབྱུང་བ་ལྔ་འཁྲུགས་པའི་ནང་

དུ་རང་ཉིད་གཡེང་བས་ཤིན་ཏུ་བྲེད་པའི་སྣང་བ་འོང་། དེ་ནས་འབྱུང་བ་ལྔ་དང་ཐིག་ལེ་

དཀར་དམར་གཉིས་དང་བཅས་པ་འདྲེས་པའི་ནང་དུ་ཐུམ་ཀྱིས་བཏུམས་ཏེ། མར་མེ་རླུང་

གིས་གསད་པ་བཞིན་དུ་ནག་ཐོམ་གྱིས་དབང་པོ་མེད་པར་འགྲོ། དེ་ནས་དར་ཅིག་ཙམ་

འབྱུང་བའི་སྙིགས་མ་དང་། ཐིག་ལེའི་སྙིགས་མ་རྣམས་འོག་ཏུ་སྙིགས་ནས། འབྱུང་བ་དང་

ཐིག་ལེའི་དྭངས་མ་མི་ཤིགས་པ་ཞེས་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་དྭངས་མའི་ངར་དང་ལྡན་ཞིང་

གཡོ་བ་མེད་པའི་ནང་དུ། རིག་པ་གསལ་ཞིང་དྭངས་ལ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ལྟ་

བུའི་ས་ལེ་བ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ལྟ་བུའི་ལྷག་གེ་བ། རང་ངོ་

རང་གིས་ཤེས་ཤིང་རང་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པ་ཞིག་དར་ཅིག་ལ་འོང་གི། དེའི་ཚེ་དབུ་མ་

འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་སྦུ་གུའི་ནང་ནས་སྤྱི་གཙུག་ཚངས་པའི་བུ་ག་རྒྱ་མཐོངས་ཁ་ཕྱེས་པ་ལྟ་

བུའི་ནང་དུ་འབུད་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་དང་པོ་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། མཐར་

ལུས་སེམས་ཕྲལ་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་མ་ཐོབ་བར་དུ། བླ་མ་དང་། ཡི་དམ་ལྷ་དང་། ལྟ་བ་

རྣམ་དག་དང་གསུམ་ལ་ལྷག་པར་དུ་སྒྲིམ་དགོས་པ་གལ་ཆེ་བ་དང་བཅས་པའི་ལས་སྦྱང་

རྫས་གྲུབ་ཀྱི་འཕོ་བའི་མན་ངག་འདི་ཡིད་ལ་ཟུངས་ལ་གཞན་ལ་ཕན་པ་མཐའ་ཡས་པ་

སྒྲུབས་ཤིག་དང་རིགས་ལྡན་བུ་མོ་ཀུན་ཅེས་གསུངས། རིགས་སད་བུ་དང་བུ་མོ་རྣམས་

150

ལེགས་པར་ཉོན་དང་། ཕུང་པོའ་ིརབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པ་བཤད་ཀྱི་འདི་ལྟར་ཡིན་ནོ། །

ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་ཨང་། དེའང་རང་རེའི་ལུས་ཐུན་མོང་བའི་ལུགས་ཏེ་སྤྱི་ལ་བཤད་པ་

འདི་མ་རྒྱུད་ཁ་ཅིག་ལྟེ་བ་ནས་ཆགས་སོ། །འདི་སྒྲུབ་པའི་ཚེ་མའི་མངལ་དུ་ཕའི་ཐིག་ལེ་

དཀར་པོ་ཆུའི་བདག་ཉིད་ཅན་དང་། མའི་ཐིག་ལེ་དམར་པོ་མེའི་རྣམ་པ་ཅན་དང་། དེ་

གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་རང་གི་རྣམ་ཤེས་དྲི་ཟ་ཞེས་པ་དེ་སྲོག་རླུང་གི་རྟ་ལ་ཞོན་ནས་ལས་ཀྱི་

དབང་གིས་དེར་ཞུགས་པས་ཐམས་ཅད་འདྲེས་ཏེ་ཕྲ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ལ་ས་ཞེས་

ཟེར་ཏེ། དེ་ཡང་སས་རྟེན་བྱས། ཆུས་བསྡུས། མེས་སྨིན་པར་བྱས། རླུང་གིས་འཕེལ་བར་

བྱས། རྣམ་ཤེས་ལ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཟེར་བ་སྟེ་ནམ་མཁས་གོ་འབྱེད་པར་བྱས་པས་ལུས་

གྲུབ་སྟེ། དེ་ཡང་ལུས་དང་པོ་ལྟེ་བ་ནས་ཆགས་པས། ལྟེ་བའི་རྩ་ལ་ལུས་བརྟེན་པས་རིམ་

གྱིས་ལུས་གྲུབ་པའི་ཐོག་མར་རྩ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ཡང་དང་པོ་ལྟེ་བར་རྩ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་བཞི་ཆགས་ཏེ། ཕྱི་རིམ་དུ་རྩ་འདབ་མ་

དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི། དེའི་ནང་དུ་བཅུ་གཉིས། དེའི་ནང་དུ་བརྒྱད་དེ། ཁྲི་བརྩེགས་པ་ལྟ་བུར་

ཡོད་པ་ལ་སྤྲུལ་བའི་འཁོར་ལོ་ཟེར། སྙིང་ཁར་རྩ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕྱི་རུ་རྩ་

འདབ་མ་བརྒྱད། དེའི་ནང་དུ་བཞི་སྟེ། པད་མའི་འདབ་མ་ལྟར་འདུག་པ་ལ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་

ལོ་ཟེར་ཏེ། དེ་ལས་ཡར་གྱེས་པས་མགྲིན་པར་རྩ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕྱི་རུ་རྩ་

འདབ་མ་བཅུ་དྲུག །དེའི་ནང་དུ་བརྒྱད་དེ། བུམ་པའི་མགྲིན་པ་ལྟར་ཡོད་པ་ལ། ལོངས་

སྤྱོད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཟེར། དེ་ལས་ཡར་གྱེས་ཏེ། སྤྱི་བོར་རྩ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གསུམ་སྟེ། དེའི་

ནང་དུ་བརྒྱད། གདམས་ཐབས་སུ་ཡོད་པ་ལ་བདེ་བ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཟེར། དེ་ལས་

མར་གྱེས་པ་ལས་ནོར་བུའི་རྩ་བར་འདབ་མ་བཅུ་དྲུག །སྐེད་པར་འདབ་མ་བརྒྱད། རྩེ་

མོར་འདབ་མ་བཞི་སྟེ་ཆགས་པའི་རྩའོ། །དེ་ནས་ལྟེ་བ་ལས་རྩ་བཞི་གྱེས་པ། ཡན་ལག་

བཞིའོ། །དེ་ནས་ལྟེ་བ་ལས་མཆིན་པ་དང་། མཁལ་མ་གཉིས། སྙིང་དང་། གློ་བ་དང་།

151

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མཚེར་བ་དང་དྲུག་གི་རྩ་གྱེས་ཏེ། དེ་རྣམས་ལས་སོ་སོར་རྩ་གྱེས་པས་མཆིན་པ་ལས་མིག་

རྩ་བྱུང་། མཁལ་མ་གཉིས་ལས་རྣ་བ་གཉིས་། སྙིང་ལས་ལྕེ། གློ་བ་ལས་སྣ། མཚེར་བ་

ལས་མཆུ་རྩ་གྱེས་སོ། །དེ་ནས་ལྟེ་བ་ལས་རྩ་གྱེས་པ་ཕོ་བ་དང་། ལོང་ག་དང་། རྒྱུ་མ་དཀར་

ནག་དང་། མཁྲིས་པ་དང་། ལྒང་བ་དང་། རྨེན་ཡུ་དང་། སྣོད་རྣམས་བསྐྱེད་དོ། །ཡན་ལག་

བཞིའི་ལྷུ་ཆེན་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཚིགས་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་སུ་རྩ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གཉིས་ཏེ།

ཕྱི་ནང་བཅུ་གཉིས་རེ་མཉམ་པས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་དང་། ལྷུ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་རྩ་ལྔ་ལྔ་བརྐྱངས་

པ་དང་ཚིགས་ཕྲན་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་སུ་ཕྱི་ནང་དུ་རྩ་ལྔ་ལྔ་སྟེ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གཉིས་ཀྱི་

རྣམ་པ་དང་། རྐང་མཐིལ་ལག་མཐིལ་བཞི་ལ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་ཏུ་བཅུ་

གཉིས། ནང་དུ་དྲུག་སྟེ། ཚིགས་ཕྲན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་རྩ་གཉིས་གཉིས་བརྐྱང་པ་དང་། རྩ་

འཁོར་ལོ་བཞིའི་དབུས་སུ་དབུ་མ་ཞེས་པ་དེ་ཕྱི་དཀར་ལ་ནང་དམར་བ་སྨྱུག་མའི་མདའ་

སྦོམ་ཤོས་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པའི་མར་སྣེ་གསང་བའི་རྩ་འཁོར་གྱི་དབུས་སུ་ཟུག་ལ། ཡར་སྤྱི་

བོར་བུད་ནས་རྩ་ཁ་འབྱེད་པར་ཡོད་དོ། །དེའི་གཡས་སུ་རོ་མ་ཞེས་པ་དང་། གཡོན་དུ་རྐྱང་

མ་ཞེས་པ་དང་། གཉིས་ཁ་དོག་དང་། ཚད་དབུ་མ་དང་འདྲ་བའི་མར་སྣེ་གསང་བའི་རྩ་

འདབ་བརྒྱད་པ་དང་བཞི་བའི་བར་དུ་སོང་ནས་རྩའི་སྣེ་མོ་གཉིས་ཡར་དབུ་མའི་ནང་དུ་

བསྣུན་པ་ཡིན་ལ་དེ་ནས་དབུ་མ་ལ་འཁྲིལ་ཏེ་ཡར་སོང་བ་སྤྱི་བོའ་ིརྩ་འཁོར་གྱི་ནང་ནས་

དབུ་མ་ལ་ཚུར་ནུབ་པས་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཏོ། །རྩ་སྣེ་ཕྲ་བ་གཉིས་ཡན་ལག་གི་ཚུལ་དུ་ཕྱིར་

གུག་པ་མིག་གཉིས་ལ་ཟུག་གོ། །རྩ་གསུམ་གའི་མདོ་ནས་དབུ་མའི་ཡན་ལག་རྩ་ཕྲའུ་ཞིག་

ཕྱིར་གྱེས་པ། དཔྲལ་བའི་མཛོད་སྤུ་ལ་ཟུག་གོ། །རྩ་གསུམ་ག་ཡང་དྭངས་ཤིང་གསལ་ལ་

རླུང་གིས་བརྐྱང་བ་ཡིན་པའི་དབུ་མ་ལ་ཡང་ནང་དུ་རྩ་འཁོར་བཞིའི་རྣམ་པ་སྨྱུག་མའི་

ཚིགས་པ་ལྟ་བུ་ཡོད་པའི་དབུས་སུ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྩ་དབུ་མ་ཞེས་པ་དངུལ་ཆུའི་ཁ་དོག་ལྟ་

བུ་གསལ་ལ་དྭངས་པའི་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཕྱི་ནང་ཟངས་ཐལ་ཤེལ་

152

ལྟར་དུ་དག་པ། རྩ་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏའི་ཕྲ་ཤོས་ཙམ་པའམ། རྒྱ་ཁབ་ཕྲ་བ་ཙམ་མམ། དར་སྐུད་ཕྲ་

ཤོས་ཙམ་ངང་ཀྱུ་རེ་ཡོད་པའི་ནང་དུ་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་དང་འགྲོགས་ནས་གནས་པ་

ཡིན་ནོ། །གཡས་རོ་མའི་ནང་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྩ་དམར་ལ་དྭངས་པ་པདྨ་རཱ་གའི་མདོག་ལྟར་

རབ་ཏུ་དམར་བ་རྒང་གི་ཐུར་མ་ཕྲ་ཤོས་ཙམ་པའམ། རྒྱ་ཁབ་ཕྲ་ཤོས་ཙམ་དུ་ཡོད་པའི་ནང་

དུ་ཐིག་ལེ་དམར་པོ་རྒྱ་སྐག་གི་ཁུ་བ་ལྟར་རབ་ཏུ་དམར་ཞིང་དྭངས་པ། སྲན་ཆེན་གྱི་རྡོག་པ་

ཙམ་གྱིས་ཁྲིགས་སེ་གང་ནས་ཡོད་དོ། །གཡོན་རྐྱང་མའི་ནང་དུ་ཐབས་ཀྱི་རྩ་དུང་ལྟར་རབ་

ཏུ་དཀར་བ་སྦོམ་ཕྲ་གཡས་དང་འདྲ་བའི་ནང་དུ་ཐིག་ལེ་དཀར་པོ་དངུལ་ཆུ་ལྟ་བུའི་སྲན་

ཆེན་ཙམ་གྱིས་ཁྲིགས་སེ་གང་བ་འོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ལྟར་རྩ་གར་གནས་པ་ན། རླུང་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས། ཉི་མ་དང་འོད་ཟེར་གྱི་ཚུལ་

དུ་གནས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་མེད་ན་སེམས་མི་འབྱུང་། སེམས་མེད་ན་རླུང་མི་འབྱུང་། སེམས་

གཅིག་བྱུང་ན་ཡེ་ཤེས་གཅིག་གྲུབ་པས། དེ་བཞིན་དུ་དབྱེར་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ཡིན་པ་ལ།

རིག་པ་དང་། སེམས་དང་། རླུང་ལ་སོགས་པ་ཟེར་ཏེ་བརྟགས་ན་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པར་

དབྱེར་མེད་དུ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་བུད་མེད་ལ་གཡས་གཡོན་གཉིས་ཀྱི་རྩ་གཉིས་

དང་། ནོར་བུའི་རྩ་བའི་རྩ་འཁོར་ལོ་གསུམ་པོ་གོ་བཟློག་པ་དང་། ཕོ་མོའ་ིམཚན་མ་གཉིས་

མི་འདྲ་བ་མ་གཏོགས་གཞན་རྣམས་འདྲ་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཐབས་ཀྱི་རྩ་དཀར་ཆའི་མར་སྣེ་

ནས་སོར་གཉིས་ཀྱི་སར་རྩའི་ལག་ཅེས་པ་སྦུ་གུ་གཉིས་མར་ནོར་བུའི་རྩ་འཁོར་གྱི་དབུས་

སུ་ཁ་ཡར་ཅུང་ཟད་དྲིལ་ནས་ཡོད་པ་དང་། བུད་མེད་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྩ་ལ་དེའི་ནང་དུ་ཡོད་

པ་དང་གཉིས་ཕོ་མོ་གཉིས་ཀའི་གཡས་སུ་ཡོད་པ། དུས་ཀྱི་དྲོད་དང་ཕྲད་པ་ན་རྩ་ཁ་མར་

གྲོལ་བ་ཡིན་པ་དང་བཅས་པ་ལུས་དང་པོ་ལས་གྲུབ་པ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །སྒལ་

ཚིགས་ནས་བརྩེགས་ཏེ་གཞུང་རུས་དང་། སྐེ་ཚིགས་དང་། མགོ་དང་། ཡན་ལག་དང་

བཅས་པའི་རུས་པ་རྣམས་རྩ་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་གྲུབ་པས་རུས་པ་རྣམས་ཆུ་རུས་ཀྱིས་

153

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བསྒྲོགས་པའི་ཆུ་རུས་ལས་ཤ་ཐམས་ཅད་ཆགས་པའི་རྒྱབ་ཏུ་པགས་པ་རིམ་པ་བདུན་རིམ་

པ་བཞིན་ཆགས་པའི་རྒྱབ་ཏུ་བ་སྤུ་རྣམས་སྐྱེས་པ་དང་བཅས་པས་ལུས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་

པར་གྲུབ་སྟེ་མའི་མངལ་ནས་ཕྱིར་ཐོན་པའོ། །དེ་ཡང་རུས་པ་དང་། རྐང་མར་དང་། ལྷ་བ་

དང་། ཚིལ་བུ་དང་། ཆུ་རུས་དང་། གཞུང་བ་དང་། ཀླད་པ་དང་། བྱང་སེམས་དཀར་པོ་

དང་། དེ་རྣམས་ནི་ཕའི་ཐིག་ལེ་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། ཤ་དང་། ཁྲག་དང་། ཞག་དང་། ཆུ་

སེར་དང་། པགས་པ་རིམ་པ་བདུན་དང་། སྐྲ་དང་། བ་སྤུ་དང་། རཀྟ་དམར་པོ་དང་། དེ་

རྣམས་ནི་མའི་ཁུ་བ་དམར་པོ་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། རྩ་དང་ནང་ཁྲོལ་ལ་སོགས་པ་གཞན་

རྣམས་ནི་ཕ་མ་གཉིས་ཀའི་སྤྱི་མཐུན་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་རྫོགས་པར་

གྲུབ་པའི་ཚེ། རྩའི་གྲངས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། རྩ་ཆེན་སྟོང་ཚོ་བཞི་དང་། རྩ་ཕྲན་ཁྲི་ཚོ་བརྒྱད།

རྩ་ཡང་ཕྲན་འབུམ་ཚོ་གཉིས། རྩ་ཞིབ་བྱེ་བ་ལས་འདས་པ་བ་སྤུའི་གྲངས་དང་མཉམ་སྟེ།

བ་སྤུ་ཡང་བྱེ་བ་ལས་འདས་སོ། །

རུས་པ་ལ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང་། ཆུ་རུས་ཡང་རྒྱུས་པའི་

གྲངས་ལས་ལྔ་འགྱུར་གྱིས་མང་བ་ཡིན་ནོ། །རུས་པ་ལ་ཡང་། ཡན་ལག་གི་རྩེ་མོའ་ིམཛུབ་

མོ་ཉི་ཤུ་ལ་དུམ་བུ་བཞི་བཞི་སྟེ་བརྒྱད་ཅུ། རྐང་བའི་ལོང་བུ་གཉིས། ལག་པའི་ལག་འགག་

གཉིས་དང་བཞི་ལ། དུམ་བུ་ལྔ་སྟེ། ཉི་ཤུ་དང་བརྒྱ་ཐམ་པ། སྒལ་ཚིགས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་རེ་རེ་

ལ་ལྔ་ལྔ་སྟེ་དགུ་བཅུ་རྩ་དྲུག མ་ནེ་དུམ་བུ་བཞི་དང་བརྒྱ་ཐམ་པ། ཡན་ལག་གི་རྐང་ཆེན་

བརྒྱད། རྐང་ཕྲན་བཞི་དང་བཅུ་གཉིས། དཀྱིལ་གཉིས་ལ་བཞི་བཞི་སྟེ་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ། སོ་

སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་དང་ལྔ་བཅུ་ང་གཉིས། རྩིབ་མ་བཅོ་བརྒྱད་དང་བདུན་ཅུ། སྐེ་ཚིགས་བཞི།

ལྟག་འཁོར་དང་ལྔ་མཛུབ་ཆུང་གི་རུས་པ་དང་དྲུག་ལ་ལྔ་ལྔ་སྟེ་སུམ་ཅུ་དང་བརྒྱ་ཐམ་པ།

བྲང་མཛུབ་གཉིས་ལ་དུམ་བུ་བརྒྱད། གཡས་གཡོན་གྱི་རྩིབ་ཐུང་ལ་གསུམ་གསུམ་སྟེ་དྲུག་

དང་བཅུ་བཞི། སྒྲོག་རུས་ཕྱི་ནང་ལ་དུམ་བུ་དྲུག་དང་ཉི་ཤུ། རྐང་མགོ་ལག་མགོའ་ིརུས་པ་

154

བཞི་ལ་དུམ་བུ་གསུམ་གསུམ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་དང་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས། པུས་མོའ་ིཚིགས་

གཉིས་འཕང་ལོ་གཉིས་དང་བཞི། ཕྱི་རྟིང་གི་རུས་པ་གཉིས་དང་དྲུག །སོག་པ་གཉིས་དང་

བརྒྱད་རེ་རེ་ལ་གསུམ་གསུམ་སྟེ་ཉེར་བཞི་དང་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག །གསང་སྒོའ་ིརུས་པ་ལེབ་ལེབ་

པ་ོལ་དུམ་བུ་བཞ་ིདང་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པ་དང་། རུས་པ་སུམ་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུ་ཡནི ་ན།ོ །ལྷག་མ་ནི་

མགོ་དུམ་བུ་གཅིག་པ་ནས་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་བརྩི་བ་ནི་ལྷག་མའོ། །

དེ་ལ་ཤ་རུས་ཁྲག་དང་། རྩ་རྒྱུས་པགས་པའི་བར་དུ་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་ཐམས་

ཅད་དྭངས་སྙིགས་ཕྱེ་ཞིང་བསྐྱེད་པའི་མི་གཙང་བའི་རྫས་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་ལས་གྱུར་པའི་

གདོས་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་པ་ལུས་འདི་གྲུབ་པའི་ཕྱི་ཤ་གཟུགས་དྲུག་ཅེས་པ་ནི། རྐང་པ་

གཉིས། ལག་པ་གཉིས་དང་བཞི། བྲང་དང་ཁོག་ཟོམ་གཉིས་དང་དྲུག་ཡིན། མགོ་བོ་མན་

མཁལ་དང་བཅས་པ་དང་། རྐང་ཞག་མཚན་མ་དང་བཅས་པ། བྲང་ནུ་འབུར་དང་བཅས་

པ་ནི་བར་ཤ་ཡིན། མཆིན་དྲི་སྲོག་རྩ་དང་བཅས་པ། དལ་མོ་མཁལ་ཤ་དང་བཅས་པ། ནུ་

མ་བཤུལ་རྟིང་དང་བཅས་པ་ལ་ནང་ཤ་ཟེར། གློ་བ་དབུགས་ཀྱི་བུ། སྙིང་ནི་རྩའི་བུ། མཚེར་

བ་ནི་ཁྲག་གི་བུ། མཆིན་པ་ནི་ཤའི་བུ། མཁལ་མ་རྨེན་གྱི་བུ། ཕོ་བ་བཅུད་ཀྱི་བུ། ལོང་ག་

ཟས་ཀྱི་བུ། རྒྱུ་དཀར་ཚིལ་གྱི་བུ། རྒྱུ་ནག་ཆུ་སེར་གྱི་བུ་དང་དགུ་སྟེ་དེ་ལ་ནང་ཆ་བུ་དགུ་

ཟེར། དོན་སྣོད་ནི་སྐེམ་པ་ཞག་གི་སྣོད། མཁྲིས་པ་དྲིའི་སྣོད། ལྒང་བ་ཆུའི་སྣོད། ཕོ་བ་དྲོད་

ཀྱི་སྣོད། ལོང་ག་ཟས་ཀྱི་སྣོད། རྒྱུ་མ་བཤང་བའི་སྣོད་དེ་དོན་སྣོད་དྲུག་ཟེར། གློ་སྙིང་

མཆིན་མཚེར་མཁལ་མ་གཉིས་དང་དེ་རྣམས་ལ་ནང་ཁྲོལ་ཟེར། རྐང་པའི་བརླ་གཉིས་བྱིན་

པ་གཉིས་དང་བཞི། དཀྱིལ་གཉིས་དང་དྲུག །ལག་པའི་ངར་གཉིས་དཔུང་པ་གཉིས་དང་

བཞི། སོག་པ་གཉིས་དང་དྲུག་སྟེ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལྷུ་ཆེན་བཅུ་གཉིས་ཟེར། མཛུབ་མོ་དང་།

སྒལ་པའི་ཚིགས་པ་རྣམས་ལ་ལྷུ་ཕྲན་ཟེར། རྐང་པ་ལོང་བུའི་རུས་པ་གཉིས། ལག་འགག་

གི་རུས་པ་དང་། པུས་མོའ་ིརུས་པ་གཉིས། མཛུབ་ཆུང་གི་རུས་པ་དང་། ལྟག་པའི་འཁོར་

155

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

མའི་ཚིགས་བདུད་སྒོ་ཞེས་པ་དང་གཉིས་ཏེ། ཚིགས་ཆེན་བརྒྱད་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །པགས་

པ་ལ་ནང་དུ་ཤའི་རིམ་པ། དེའི་རྒྱབ་ཏུ་དར་ཤའི་རིམ་པ། དེ་ནས་ཆུ་རུས་ཀྱི་རིམ་པ། དེ་

ནས་རྩའི་རིམ་པ། དེ་ནས་ཚིལ་བུའི་རིམ་པ། དེ་ནས་སྐྱི་མོའ་ིརིམ་པ། དེ་ནས་པགས་པ་སྟེ།

རིམ་པ་བདུན་དང་བཅས་པ་ནི། ཕུང་པོའ་ིརབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པས་ཡིད་ལ་ཟུངས། ད་ནི་

ལུས་ཀྱི་ཆགས་ཚད་བཤད། ལུས་ཆེ་བའམ། འབྲིང་དང་། ཆུང་བ་གང་ལ་ཡང་། རང་རང་

འདོམ་པ་བརྐྱང་བ་གང་རེ་སྟེ། གྲུ་བཞི། མཐོ་དགུ། མཛུབ་བཅུ། གུང་མོ་བཅུ་གཉིས། ཁྱུད་

བཅུ་བཞི། ཆག་མ་བཅུ་དྲུག །ཚོན་ལྔ་བཅུ་རྩ་བཞི། སོར་བརྒྱ་དང་བརྒྱད། ནས་འབྲས་

ཉིས་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག་གི་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཕྱི་ལུས་པོ་དབྱིབས་ཀྱི་ཆགས་ཚད་ཡིན་ནོ་

ཡིད་ལ་འཇགས་པར་གྱིས། ད་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་རྫས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔའི་ཆགས་ཚད་སོ་སོར་བསྟན་

པ་ལས། ཀླད་པ་རང་གི་སྙེམ་པ་བརྒྱད་པ་གང་། ཁྲག་ནི་རང་གི་སྙེམ་པ་བཞི། ཆུ་སེར་ཁྱོར་

བ་དྲུག བད་ཀན་ཁྱོར་བ་ཡ་བ་གང་། རླུང་ལ་སྙེམ་པ་ཁ་སྦྱོར་གང་། མཁྲིས་པ་ལ་ཁ་མཁུར་

ཡ་བ་གང་། བྱང་སེམས་དཀར་དམར་གཉིས་ལ་ཁ་མཁུར་གཉིས་ཀ་བརྐྱང་བའི་གང་རེ་སྟེ།

དེ་ལས་འཕེལ་ནས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་གྱུར་ནས་འཛག་ཀྱང་ཟད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

དྲི་ཆེན་དྲི་ཆུང་ཡང་སྙེམ་པ་གང་སྟེ་ངེས་པ་མེད་པས་འཕེལ་འགྲིབ་ཆེ། སྣབས་དང་

ལུད་པ་གཉིས་ལ་ཚད་མེད་པས་རྒྱུན་གྱི་འཛག་པའི་ཆུ་ཡིན། ཁ་ཆུ། མིག་ཆུ། སྣ་ཆུ།

རྔུལ་ཆུ་ནི་རྐྱེན་གྱིས་བཙིར་བའི་ཆུ་བཞི་སྟེ། བཞི་པོ་འདི་ཡི་ཚད་ལ་ངེས་པ་མེད། གློ་ཡུ་

ལག་ངར་གང་། མིད་ཡུ་ཁྲུ་གང་། སྙིང་ནི་ལག་པ་གཡོན་པའི་མཛུབ་མོ་ལྔའི་མགོ་བསྡུས་

པའི་ཚོམ་ཚོམ་པོར་བྱས་པའི་མཛུབ་མོའ་ིརྩ་བ་ལག་མཐིལ་དང་མཚམས་ཀྱི་ཚིགས་འབུར་

བོ་མན་ཆད་ཀྱི་ཚད་དང་མཚུངས་ཤིང་ཟུར་གསུམ་པོ་རྣོ་ཞིང་རུས་པའི་རྟེན་དང་ལྡན་

པའོ། །གློ་བ་ནི། སྙེམ་པ་གཉིས་ཁ་སྦྱོར་ཏེ་མཁྲིག་མ་མན་ཆད་དང་། གློ་བ་གཡས་

གཡོན་རེ་རེ་མཉམ་ལ། རྣ་བ་དེའི་དྲུག་ཆ་དང་། བཅུར་བགོས་པའི་ཆ་དང་འདྲ་བ་ཡོད།

156

མཚེར་བ་ནི། རང་རང་གི་ལྕེའི་ཚད་བཞི་དང་མཉམ། མཆིན་པ་མཚེར་བ་བཞི་ལས་ཅུང་

ཟད་ལྷག །མཁལ་མ་རང་རང་གི་རྣ་བ་གཉིས་དང་མཉམ། རྒྱུ་ནག་ལ་རང་འདོམ་དགུ། རྒྱུ་

དཀར་ལ་འདོམ་དོ་དང་ཁྲུ་གང་། ལོང་ག་ལ་ཁྲུ་དོ་སོར་བཞི། སྦོམས་སུ་རང་གི་བྱིན་པའི་

ཚད་དང་མཉམ། ལྒང་བ་དང་སྙིང་གི་ཤུན་པ་མཉམ་སྟེ། ལྒང་བ་ངེས་མེད་གང་སྟོང་ཆེ།

མཚན་མ་ནི་སྐྱེས་པ་ལ་ཕྱིར་མཐོ་གང་འབུར་བ་ཙམ་ཞིག །ནང་ན་ཡང་དེ་ཙམ་ཞིག་ཡོད།

བུད་མེད་ལ་ནང་ནུབ་ལ་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་རང་མཐོ་གང་། ཤ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་ཚད་

ལ་སྤར་ཆང་ལྔ་བརྒྱ་དང་དགུ་ཡོད་དོ། །ཚིལ་བུ་ལ་ངེས་པ་མེད་དེ། འོན་ཀྱང་རྒྱས་པའི་

ཚད་ནི། སྙེམ་པ་བརྐྱང་པ་གཉིས་ཡོད། རྐང་མར་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་ཀླད་པའི་ཕྱེད་དང་

མཉམ་ཟེར་ཏེ། དེ་བས་ཅུང་ཟད་ཉུང་ངོ་། །རྩ་རྣམས་ཀུན་ལ་སྤར་བ་དོ། ཆུ་རྒྱུས་རྣམས་ལ་

སྤར་བ་ལྔ། རྒྱུས་པ་ཀུན་ལ་གྲུ་མོ་གང་། སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་སྨིན་མ་འདོམས་སྤུ་རྣམས་ལ་ངེས་

པ་མེད་དོ། །བ་སྤུ་སོར་ཕྲན་རྩེ་སོར་ཕྱེད་དང་མཉམ། པགས་པ་ལ་རང་རང་གི་སྤར་བ་

བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པ་དང་བཅས། ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་ལུས་ཀྱི་ཚད་ཡིན་པས་ཡིད་ལ་ཟུངས་

ཤིག །ད་ནི་ཕྱི་ནང་གི་ལྷ་འདྲེ་ཞེས་པའི་དབྱེ་བ་ལགས་ཀྱང་། མགྲོན་ལ་ཡང་ཕྱི་ནང་བར་

གསུམ་དུ་ཤེས་དགོས་ཏེ། དེ་ལ་བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ལ་ནང་གི་

མགྲོན་བྱེད། ལན་ཆགས་པ་དང་། རིགས་དྲུག་ཀླུ་གཞི་བདག་དང་བཅས་པ་ལ་བར་གྱི་

མགྲོན་བྱེད། ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་ལ་ཤ་ཁྲག་གཏོང་བ་ལ་ཕྱིའི་མགྲོན་བྱེད་པ་ཡིན།

ནང་གི་མགྲོན་ལ་གསུམ་སྟེ། བླ་མ་བརྒྱུད་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་རྩ་བའི་

བླ་མ་དང་། རྒྱལ་བ་སྲས་དང་སློབ་མར་བཅས་པ་ལ་ནང་གི་མགྲོན་བྱེད། རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་ལྷ་

ཚོགས་སམ། ཁྱད་པར་རང་གི་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་གང་ཡིན་པ་དང་། མ་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་མཁའ་

འགྲོའ་ིཚོགས་དང་བཅས་པ་ལ་བར་གྱི་མགྲོན་བྱེད། དཔལ་མགོན་ལྕམ་དྲལ་འཁོར་དང་

བཅས་པ་ལ་ཕྱིའི་མགྲོན་བྱེད་པ་དང་གསུམ་ནི། སྐྱབས་གནས་མཐར་ཐུག་གི་མགྲོན་

157

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གསུམ་ཡིན། བར་མ་ལ་ཡང་གསུམ་སྟེ། ལན་ཆགས་པ་རྣམས་ལ་ནང་གི་མགྲོན་བྱེད།

རིགས་དྲུག་སྤྱི་ལ་བར་གྱི་མགྲོན་བྱེད། གཞི་བདག་དང་ཀླུ་ལ་ཕྱིའི་མགྲོན་བྱེད་པ་སྦྱིན་

གནས་ཀྱི་མགྲོན་གསུམ་ཡིན། དེ་ཡང་སྐྱབས་པའི་གནས་དང་། སྦྱིན་པའི་གནས་དང་

གཉིས་ལ་ཕྱི་ནང་གི་མགྲོན་གསུམ་རེ་བྱས་པའི་དགོས་ཆེད་ནི་གང་ཟག་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་

བསྒྲུབ་པའི་ས་ལམ་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པར་འདུག་པས། དུས་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱོད་

རྣམས་ལ་བཤད་པས་ཤེས་པ་དེ་ཡིན། ཕྱིའི་ལྷ་འདྲེ་ལ་གསུམ་སྟེ། དེ་ཡང་གང་ཟག་གི་བློ་

ལ་རག་ལས་པས། གང་ཟག་ཐར་བ་ཁོ་ན་དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལས་གདོན་

ལ་བར་ཆད་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ཟེར་ཏེ། དེ་ལ་ལན་ཆགས་ཀྱི་བདག་པོ་བདག་མོ་རྣམས་ཀྱིས་

བསྐོར་བ་ལ་ནང་གི་ལྷ་འདྲེ་བྱེད། ལུས་གདོན་ལ་གནོད་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་ལ་བར་

གྱི་ལྷ་འདྲེ་བྱེད། རང་ཉིད་འདུག་པའི་གནས་སུ། དེ་ཞི་བ་མ་ཡིན་པའི་དྲག་པོ་ཡིན་པའམ་

ཡང་ན་ཡུལ་ཕྱོགས་དེ་རུ་གདོན་དྲག་པོ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཡོད་པའམ། ཡང་ན་ལོ་དེ་ལ་

ནད་ཡམས་ཆེན་པོ་གཏོང་བའི་བདག་པོ་གསུམ་ལས་གང་ཡིན་པ་གཟུགས་ཅན་མིའི་དགྲ་

དང་གཟུགས་མེད་ལྷ་འདྲེའི་དགྲ་ཟེར། སྡང་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་དེ་ལ་ཕྱིའི་ལྷ་འདྲེ་

བྱེད་པ་ཡིན་ལ། གང་ཟག་ནད་དང་གདོན་གྱིས་ཉེན་པ་ལ་དེའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། ལུས་

གདོན་འཁོར་བཅས་ལ་ནང་གི་ལྷ་འདྲེ་བྱེད། གནས་བདག་འཁོར་བཅས་ལ་བར་གྱི་ལྷ་

འདྲེ་བྱེད། ལས་གདོན་འཁོར་བཅས་ལ་ཕྱིའི་ལྷ་འདྲེ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

ཡང་གནས་བདག་འདུལ་བར་བྱེད་འདོད་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའམ། ཡང་ན་གནས་

བདག་ལ་ལས་བཅོལ་བར་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ན། གནས་བདག་འཁོར་བཅས་ལ་ནང་

གི་ལྷ་འདྲེ་བྱེད། ལུས་གདོན་འཁོར་དང་བཅས་པ་ལ་བར་གྱི་ལྷ་འདྲེ་བྱེད། ལས་གདོན་

འཁོར་བཅས་ལ་ཕྱིའི་ལྷ་འདྲེ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ནི་ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་གྱི་ལྷ་འདྲེའི་

དབྱེ་བ་ཡིན། ཡ་བདུད་ནི་ལྷ་འདྲེ་ཕོ་རིགས་ཞེས་ཕོ་བདུད་ལ་ཟེར། མོ་བདུད་ནི་ལྷ་འདྲེ་མོ་

158

རིགས་ཞེས་མོ་བདུད་དམ་མ་མོ་ལ་ཟེར་ཏེ། ཕོ་བདུད་མོ་བདུད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་སྔར་ཁྱེད་

ཚོས་ཤེས་པ་དེ་ཡིན་ནོ་རིགས་ལྡན་ལས་འཕྲོ་ཅན། ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་རྒྱན་ཆེན་མས་

ཞུས་པ། མ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་ཆེན་མོ་ལགས། ལུས་གྲུབ་པའི་ལས་ཐམས་ཅད་རླུང་

གིས་བྱེད་པ་ཡིན་ན་རླུང་ལ་གྲངས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་ཡོད་དམ། གྲངས་མེད་ནས་རླུང་གཅིག་

གིས་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ། ལུས་འདི་མི་གཙང་པའི་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་གང་ལ་ཟེར།

གདོས་བཅས་ཞེས་པ་དང་། ཕུང་པོ་ཞེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་ལགས། ཞེས་ཞུས་པས།

མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་མོ་ཉོན་དང་། རླུང་གི་མཚན་ཉིད་སྔར་བཞིན་དུ་སྔགས་ཀྱི་སྐབས་

སུ་བཤད་པ་དེ་ཡིན་མོད་ཀྱང་། ད་ལྟར་ཡང་ཅུང་ཟད་བཤད་དོ། །

ཉོན་དང་འདི་ལྟར་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་ཟུངས། རླུང་ནི་རྩའི་གྲངས་དང་མཉམ་པ་ཡིན་ཏེ།

དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་བསྡུས་ན། རླུང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ལ་འདུས། རབ་ཏུ་བསྡུས་ན་གསུམ་ལ་

འདུས་པ་ཡིན། ཤིན་ཏུ་བསྡུས་ན་གཉིས་ཏེ། དེ་ཡང་དང་པོ་རླུང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ལ་བཞི་སྟེ།

ཕྱིའི་རླུང་དང་། ནང་གི་རླུང་དང་། བར་གྱི་རླུང་དང་། གསང་བའི་རླུང་དང་བཞིའི་དང་པོ་ལ་

བརྒྱད། འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་གནས་པར་བྱེད་པ་སྙོམས་བྱེད་ཀྱི་རླུང་དང་གཅིག །འབྱུང་བ་

ལྔ་སོ་སོར་འགོག་པར་བྱེད་པ་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་རླུང་དང་གཉིས། འབྱུང་བ་ལྔའི་རང་བཞིན་

ཕྱེད་པར་བྱེད་པ་བཤིག་བྱེད་ཀྱི་རླུང་དང་གསུམ། གཡོ་ཞིང་འདེགས་པར་བྱེད་པའི་རླུང་

དང་བཞི། ཕུང་པོ་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་རླུང་དང་ལྔ། ཕུང་པོ་བརྟན་པར་བྱེད་པའི་རླུང་དང་

དྲུག །ལས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པའི་རླུང་དང་བདུན། ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་རླུང་དང་

བརྒྱད་དེ་ཕྱིའི་རླུང་བརྒྱད་ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་ཡང་བརྒྱད་དེ། གྱེན་དུ་རྒྱུ་བ་མགྲིན་པའི་

རླུང་དང་གཅིག །དྲན་པ་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པ་སྙིང་གི་རླུང་དང་གཉིས། དྭངས་སྙིགས་

འབྱེད་པ་ཕོ་བའི་རླུང་དང་གསུམ། ཐུར་དུ་རྒྱུ་བ་གསང་བའི་རླུང་དང་བཞི། བཀྲག་

མདངས་བསྐྱེད་པ་སྟོབས་ཀྱི་རླུང་དང་ལྔ། ལས་ལས་བྱུང་བའི་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་ཉོན་མོངས་

159

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཀྱི་རླུང་དང་དྲུག །ལས་ལས་བྱུང་བའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རླུང་དང་བདུན།

ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པ་ཆོས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་ིརླུང་དང་བརྒྱད་ལ་ནང་གི་རླུང་བརྒྱད་ཟེར།

གསུམ་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔའི་ལས་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་རླུང་དང་པོ་

རྒྱུ་བས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་བར་བྱེད་དོ། །གཉིས་པས་རྣ་བས་སྒྲ་ཐོས་པར་བྱེད།

གསུམ་པས་སྣས་དྲི་ཚོར་བར་བྱེད། བཞི་བས་ལྕེས་རོ་མྱོང་བར་བྱེད། ལྔ་བས་པགས་པས་

རེག་བྱ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་སྟེ་བར་གྱི་རླུང་ལྔའོ། །བཞི་བ་ནི་བདེ་སྡུག་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་

བདེ་བ་ཆེན་པོའ་ིཀློང་དུ་རོ་མཉམ་པའི་རང་བཞིན་གྲུབ་པ་མེད་པར་གཞི་གདོད་མ་ནས་

སྙོམས་པར་བྱེད་པའི་རླུང་ཞིག་གནས་པ་ལ་ཀུན་སྙོམས་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའ་ིརླུང་ཞེས་ཟེར་ཏེ།

གསང་བའི་རླུང་གཅིག་པ་ཡང་ཟེར་ཏེ། རླུང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པའོ། །

རབ་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི། ཕྱིར་རྒྱུ་བ་དང་ནང་དུ་འཇུག་པ་དང་། གནས་པ་དང་གསུམ་

ཡིན། དེ་ཡང་ཕྱིར་རྒྱུ་བ་སོར་དྲུག་གི་བར་དུ་རྒྱུ་བའོ། །ནང་དུ་རྒྱུ་བ་དང་། གནས་པ་ཡང་

འདྲའོ། །ཕྱིར་རྒྱུ་བ་ཧཱུཾ་དང་། ནང་དུ་རྒྱུ་བ་ཨོཾ་དང་། གནས་པ་ལ་ཨཱཿ དང་། སྐུ་གསུང་

ཐུགས་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ཡིན་ནོ། །ཤིན་ཏུ་བསྡུས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རླུང་དང་། ཡེ་

ཤེས་ཀྱི་རླུང་གཉིས་ཡིན་པ་ལ། ཉིན་གཅིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་ཁྲི་ཚོ་བཞི་དང་ཉིས་སྟོང་དང་།

ཉོན་མོངས་ཀྱི་རླུང་ཁྲི་ཚོ་བཞི་དང་ཉིས་སྟོང་སྟེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རླུང་ཉིན་

གཅིག་ན་བརྒྱད་ཁྲི་དང་བཞི་སྟོང་སྤེལ་མར་རྒྱུ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་མཚན་མོ་ཡང་བརྒྱད་ཁྲི་

དང་བཞི་སྟོང་སྤེལ་མར་རྒྱུ་བས་ཞག་གཅིག་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་བརྒྱད་ཁྲི་དང་བཞི་སྟོང་རྒྱུ་

ཡང་མི་ཚོར་ཞིང་རིག་པར་དཀའ་སྟེ། འཁོར་བ་ཐོག་མེད་དུས་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་སྦྱངས་

སྟོབས་ཆུང་བས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་ནི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རླུང་གི་གསེབ་ཏུ་མི་མངོན་པར་གྱུར་པ་

ཡིན་ལ། ཞག་གཅིག་ལ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རླུང་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་རྒྱུ་བས། རྣམ་ཤེས་ཉོན་

མོངས་ཀྱི་རླུང་གིས་གཡོ་བ་ལས། ཡིད་ཉོན་མོངས་འགྱུ་བྱེད་ཀྱི་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་པ་བྱུང་

160

ནས་འཁོར་བར་འཁྱམ་པའི་རྒྱུ་བྱེད། ཉོན་མོངས་ཀྱི་རླུང་གིས་མི་དགེ་བའི་ལས་བསགས་

པས་རིགས་དྲུག་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་རིག་པ་དེད་

ནས་ཐུར་སེལ་གྱི་རླུང་དང་རིག་པ་འགྲོགས་ནས་འོག་སྒོར་བུད་ན་དམྱལ་བར་སྐྱེའོ། །ཐུར་

སེལ་དང་འགྲོགས་ནས་གསང་བར་བུད་ན་ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེའོ། །དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པའི་

འཕོ་བའི་རླུང་དང་འགྲོགས་ནས་ལྟེ་བར་བུད་ན་དུད་འགྲོར་སྐྱེའོ། །སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་རླུང་

དང་འགྲོགས་ནས་ལྟག་པའི་བདུད་སྒོར་བུད་ན་ལྷ་མ་ཡིན་ལ་སྐྱེ་བ་དེ་རྣམས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་

རླུང་གིས་རྐྱེན་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །

ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་གིས་ལས་བྱས་ནས་སྟོབས་ཀྱི་རླུང་དང་འགྲོགས་ནས་ཁའམ་སྣ་བུག་

ཏུ་བུད་ན་ལྷ་དང་མི་རུ་སྐྱེའོ། །ཁྱད་པར་དུ་སྣ་བུག་གཡོན་པར་བུད་ན་འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་

དང་མི་ལུས་གཙང་མ་ཐོབ་པར་གསུངས། གྱེན་རྒྱུ་དང་འགྲོགས་ཏེ་མིག་ཏུ་བུད་ན་གཟུགས་

ཁམས་ཀྱི་ལྷར་སྐྱེ། བཏང་སྙོམས་ཆེན་པོའ་ིརླུང་དང་འགྲོགས་ཏེ་རྣ་བར་བུད་ན་གཟུགས་

མེད་དུ་སྐྱེའོ། །ཆོས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་དང་འགྲོགས་ཏེ་ཚངས་བུག་ཏུ་བུད་ན་གཙང་མའི་

རིགས་ཀྱི་ལྷའམ་ཁྱད་པར་འོག་མིན་གྱི་ལྷ་ལ་སྐྱེའོ། །བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའ་ིརླུང་དང་འགྲོགས་

ཏེ་མི་ཤིགས་པའི་ཐུག་ལེ་ལ་ཐིམ་ན་རིག་པ་སྙིང་གི་དབུས་སུ་སད་ནས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདེན་

པ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ཞིང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང་ཞིང་ཁམས་དང་བཅས་པ་དེ་

ཉིད་དུ་འཆར་ཏེ་སངས་རྒྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སྣ་བུག་གཉིས་སུ་རླུང་ལྔ་ལྔ་སྟེ་རེ་རེ་དུས་

གཅིག་ཏུ་རྒྱུ་བའི་གཡས་པ་ནི་ཐབས་དང་། གཡོན་པ་ནི་ཤེས་རབ་དང་། གཉིས་ཀ་ནས་

མཉམ་དུ་རླུང་རྒྱུ་བས་ཐབས་དང་། ཤེས་རབ་ཟུང་འཇུག་གི་རླུང་ཟེར་ཏེ་གཡས་པ་ནི་ཉོན་

མོངས་པའི་རླུང་ཤས་ཆེ་བས་སྐྱོན་དུ་གདའོ། །

གཡོན་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་ཁོ་ན་ཡིན་པས། ལས་ལ་འཇུག་ན་གཡས་སུ་རྒྱུ་དུས་

སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བས་རླུང་མི་བཟུང་། མཉམ་པོར་རྒྱུ་བའི་དུས་སུ་ཡིན་ནམ། ཁྱད་པར་དུ་རླུང་

161

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གཡོན་དུ་རྒྱུ་དུས་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་དང་པོ་རླུང་རོ་ལེགས་པར་འདོན་དགོས་པས།

དང་པོ་ཧ་བདུན་བགྲངས་ཏེ་ཁ་ནས་འདོན། དེ་ནས་ཧཱུཾ་བདུན་བགྲངས་ཏེ་སྣ་ནས་འདོན་ལ།

མཐར་ཕཊཿཀྱིས་བཅད་ནས་སྟེང་རླུང་མནན། འོག་རླུང་བསྡམས་ཏེ་གང་དུ་གཅུན་པའི་

རླུང་ཇེ་རིང་ཇེ་རིང་དུ་སོང་ནས་མཐར་དབུ་མར་ཚུད་པར་འོངས་ནས། ལུས་ལ་དྲོད་སྐྱེས་

ནས་གོས་མི་དགོས་པ་དང་། རླུང་མི་རྒྱུ་བས་ཉོན་མོངས་མི་སྐྱེ་བ་དང་། འགྲོ་མགྱོགས་པ་

དང་། སྣང་བ་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་དང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རྟོགས་ཤིང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་འཆར་བ་དང་།

མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང་། སྤྱན་ལྔ་དང་། འཕོ་བ་གྲོང་འཇུག་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་

མཐའ་ཡས་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེས་ནས་འོང་བ་ཡིན་པས། རླུང་རྩོལ་གྱི་བྱེ་བྲག་ཐམས་ཅད་

སྔར་བཤད་པ་བཞིན་དུ་བརྩོན་འགྲུས་སྐྱེད་ཅིག་དང་། དེ་ལྟ་བུའི་དུས་སུ་རིག་པ་ཆོས་ཉིད་

རང་ས་ཟིན་པས་རྐྱེན་གང་གིས་ཀྱང་གཡོ་བར་མི་ནུས་པར་གཉུག་མ་སྟོང་གསལ་ཆེན་པོའ་ི

ངང་ལ་གནས་པས་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་རིག་པ་དྭངས་པའི་ངར་དང་ལྡན་

པའི་སིང་ངེ་བ་དེ་ལ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་རང་དབང་ཐོབ་

པའི་ཚེ་ཉི་ཟླ་དང་མཉམ་པ་དང་། ཞིང་ཁམས་གང་དུ་འགྲོ་བ་ལ་དབང་བ་ལ་སོགས་པ་

དབང་ཐོབ་པ་མང་པོ་འབྱུང་བ་ལ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའ་ིའབྲས་བུ་ཟེར་

བ་ཡིན་ནོ། །

དེའང་རླུང་དབུ་མར་ཚུད་པ་ལ་རྟགས་དང་ཡོན་ཏན་དེ་འདྲ་བ་འོང་བས། རླུང་རྩོལ་

ལ་སྒྲིམ་པ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན་པ་དང་། འོན་ཀྱང་རླུང་རྩོལ་མ་བྱས་པའི་དུས་སུ་ཡང་རླུང་དབུ་

མར་རིག་ཙམ་རེ་ཚུད་པས། དེའི་རྟགས་ཀྱང་རིག་ཙམ་པ་རེ་ཕོ་མོ་གང་ལའང་འོང་སྟེ། རིག་

དཀའ་བ་ཡིན། དེ་གང་ཞེ་ན་ཕོ་མོ་གཉིས་འཕྲད་པའི་སྐབས་དང་། སྦྲིད་པ་དྲག་པོ་འོང་བ་

དང་། གླལ་བ་ཤུགས་ཆེན་པོ་འོང་དུས་དང་། དེ་གསུམ་ལ་དར་ཅིག་ལ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་

འགག་ནས་བརྒྱལ་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་འོང་བའི་ངང་ལ་སྨྲ་རྒྱུ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་

162

འོང་བ་དེ་མི་ཚོར་ཏེ། གློག་འགྱུ་བ་ཙམ་མམ། དེ་བས་ཀྱང་ཡུན་ཐུང་ལ་ཕྲ་བ་ཞིག་བྱུང་བ་དེ་

རླུང་དབུ་མར་ཚུད་པའི་རྟགས་ཡིན་པ་དང་། ལུས་སེམས་ཕྲལ་བའི་དུས་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་

བདེན་པ་ལྷག་གེ་བ་མཐོང་བ་ལྟ་བུ་ཡང་རླུང་དབུ་མར་ཞུགས་པའི་དོན་ཡིན་པས། དེའང་

ཕོ་མོ་གཉིས་འཕྲད་པ་དང་། གླལ་བ་དང་། སྦྲིད་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་བདེན་པ་མཐོང་བ་ལྟ་

བུ་དང་དེ་རྣམས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱི་མཐུན་ལས་ལ་འབྱུང་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་

གྱིས། ལར་ཡང་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ལ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཅིང་། སེམས་

ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱང་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས།

དེ་ཡང་ཁ་ཟས་རོ་དྲུག་གི་རྣམ་པ་ཅན་བཏུང་བ་དང་། བཅའ་བ་ཟོས་པ་སྲོག་རླུང་གིས་མར་

དེད་པས་ཕོ་བར་ཕྱིན་ཏེ། མེ་མཉམ་རླུང་གིས་བསྐོལ་བས་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པ་ལས་

སྙིགས་མ་ནི་ཟག་པ་དང་། དྭངས་མ་ནི་ཁྲག་ཏུ་འགྱུར། ཁྲག་གི་སྙིགས་མ་ནི་བད་ཀན་

དང་མཁྲིས་པའོ། །དྭངས་མ་ནི་ཤ་ཡིན་ནོ། །ཤའི་སྙིགས་མ་ནི་བུ་གའི་དྲི་མ་རྣམས་ཡིན་ལ།

དྭངས་མ་ནི་ཚིལ་བུ་ཡིན་ནོ། །ཚིལ་བུའི་དྭངས་མ་ནི་རུས་པ་དང་། སྙིགས་མ་ནི་རྔུལ་

ཆུའོ། །རུས་པའི་སྙིགས་མ་ནི་སོ་སེན་དང་། བ་སྤུ་རྣམས་ཡིན་ལ། དྭངས་མ་ནི་རྐང་མར་

ཡིན་ནོ། །རྐང་མར་གྱི་སྙིགས་མ་ནི་པགས་པ་དང་། དྭངས་མ་ནི་ཐིག་ལེ་ཡིན་ནོ། །ཐིག་

ལེའི་སྙིགས་མས་ལུས་ཀྱི་བཀྲག་མདངས་བསྐྱེད་ལ། དྭངས་མ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྩ་ལམ་

སྟོབས་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

སྟོབས་བསྐྱེད་པའི་ཐིག་ལེ་དྭངས་མ་དེ་ཡང་རླུང་གིས་རབ་ཏུ་ཕྱེས་པས། དྭངས་མའི་

དྭངས་མ། རབ་ཏུ་དྭངས་མ། དྭངས་མ་ཆེན་པོ། དྭངས་མ་ཆེན་པོའ་ིབཅུད་དུ་གྱུར་པ། རྐྱེན་

གང་གིས་ཀྱང་གཡོ་བར་མི་ནུས་པའི་དྭངས་མ། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་སྒྱུར་བར་

བྱེད་པའི་དྭངས་མ། ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་ིདྭངས་མ། མཆོག་ཆེན་པོའ་ིདྭངས་མ། འགྱུར་མེད་རྡོ་

རྗེ་ལྟ་བུ་སྟེ་རྡོ་རྗེའི་དྭངས་མ་ཞེས་པ་ནི་མཐར་ཕྱིན་པའི་ས་ཡིན་པ་དང་བཅུ་སྟེ། དེ་ཐམས་

163

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཅད་ཀྱང་རླུང་གི་ལས་ཕྱེད་དགོས་པ་ཡིན་པའི་མན་ངག་གི་གནད་ཐམས་ཅད་ཁྱེད་ཚོས་

སྔར་ནས་ཤེས་པ་བཞིན་ཡིན་པས་ཉམས་ལེན་ལ་བརྩོན་པར་གྱིས། ཐིག་ལེ་བཅུ་པོ་དེ་དག་

ནི་གང་ཟག་གང་གི་རླུང་གི་རྩོལ་བས་ཉམས་སུ་བླངས་པ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་གོང་ནས་

གོང་དུ་འཕེལ་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་ཕྱིན་པར་ནུས་པ་རྡོ་རྗེའི་དྭངས་མ་ཡིན་པའི་བར་

ལ་འཕེལ་བས་འཕེལ་བྱེད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཟེར་ཏེ། གང་ཟག་གི་རྩོལ་བས་བསྒྲུབས་ན་ཐིག་ལེ་

བཅུ་པོ་འཕེལ་ལ། མ་བསྒྲུབས་ན་ཐིག་ལེ་བཅུ་པོ་འཕེལ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ལར་ཡང་སེམས་

ཅན་ལ་སྤྱི་མཐུན་དུ་ཐིག་ལེ་འཕེལ་འགྲིབ་མེད་ཅིང་རང་བཞིན་དུས་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་

པའི་ཐིག་ལེ་བཞི་དང་གཉིས་དང་གཅིག་ཡིན་ཏེ། དེ་གང་ཞེ་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་

དཔྲལ་བར་ལུས་ཀྱི་ཐིག་ལེ། མགྲིན་པར་ངག་གི་ཐིག་ལེ། སྙིང་གར་སེམས་ཀྱི་ཐིག་ལེ།

ལྟེ་བར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་སྟེ་བཞིའོ། །སྤྱི་བོར་ཕ་ལས་ཐོབ་པའི་ཐིག་ལེ་དཀར་པོ་ཆུའི་

བདག་ཉིད་ཡིག་འབྲུའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་གནས་པ། གསང་གནས་སུ་མ་ལས་ཐོབ་པའི་ཐིག་

ལེ་དམར་པོ་མེའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིག་འབྲུའི་རྣམ་པ་རླུང་གི་གདན་ལ་གནས་པ་དང་

གཉིས་ཐིག་ལེ་གཉིས་པའོ། །མི་ཤིགས་པའི་ཐིག་ལེ་གཅིག་པའོ། །

དེ་ལྟར་རྩ་དང་རླུང་དང་ཐིག་ལེ་གསུམ་གྱིས་བྱེད་ལས་ཐམས་ཅད་ཁྱེད་ཚོས་ཤེས་པ་

བཞིན་ཡིན་པས་རྩ་ཐིག་རླུང་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཡོན་ཏན་སྐྱེ་བའི་ཐབས་ལ་བརྩོན་པར་

གྱིས་དང་གཞན་དོན་འབྱུང་ངོ་བུ་དང་བུ་མོ་ཀུན། རྩ་རླུང་དང་ཐིག་ལེའི་བསྡུས་དོན་ཅུང་

ཟད་བཤད་པའི་གསང་བའི་རྒྱ་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །མི་གཙང་བའི་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ལས་

ཕྱི་རུ་བརྒྱད། བར་དུ་བརྒྱད། ནང་དུ་བརྒྱད། གསང་བའི་བརྒྱད་དེ་བརྒྱད་ཚན་བཞིའི་དང་

པོ་ནི། སྐྲ་སེན་གཉིས། པགས་པ་ཚིལ་བུ་གཉིས། རྩ་རྒྱུས་གཉིས། ཤ་རུས་གཉིས་དང་

བརྒྱད་དེ། ཕྱིའི་རྫས་བརྒྱད་དོ། །རྐང་མར་ལྷ་བ་གཉིས། གཞུང་བ་ཀླད་པ་གཉིས། སྣབས་

ལུད་དྲི་མ་གཉིས། དྲི་ཆེ་དྲི་ཆུང་གཉིས་དང་བརྒྱད་དེ་བར་གྱི་རྫས་བརྒྱད་དོ། །མཁལ་མ་

164

དང་རྒྱུ་མ་གཉིས། བད་ཀན་དང་མཁྲིས་པ་གཉིས། མཆིན་པ་དང་མཚེར་བ་གཉིས། གློ་

སྙིང་གཉིས་དང་བརྒྱད་དེ་ནང་གི་རྫས་བརྒྱད་དོ། །ཁྲག་ཞག་ཆུ་སེར་དང་གསུམ། དྲོད་

དབུགས་རྔུལ་ཆུ་གསུམ། བྱང་སེམས་དཀར་དམར་གཉིས་དང་བརྒྱད་དེ་གསང་བའི་རྫས་

བརྒྱད་དང་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་རྫས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་པའི་

གོང་གོང་བོ་འདི་རྣམས་ལ་ཕུང་པོ་ཟེར་བ་དང་། དེའང་ལུས་འདི་རྣག་ཁྲག་གི་རྐྱལ་པ་རུས་

པའི་དུམ་བུ་བརྩེགས་ཤིང་ཆུ་རྒྱུས་ཀྱིས་བསྒྲོགས་ནས་རྩའི་དྲ་བས་དཀྲིས་ཤིང་པགས་པའི་

རྒྱས་གཏུམ་པའི་ཐུམ་པོ་ཅོག་ཅོག་པོ་འདི་ལ་ཕུང་པོ་ཟེར་བ་དང་། དེའང་རྫས་ཐམས་ཅད་

གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་ཕུང་པོ་ཡོར་ཡོར་པོ་འདི་ལ་ཕུང་པོ་ཟེར་བ་ཡིན་པ་ནི། ཕུང་པོ་འདི་ལ་

ཆགས་པ་དང་ཞེན་པའི་ཕྱིར་དུ་མི་གཙང་བའི་རྫས་ཀྱི་ཐུམ་པོར་བསྟན་པས། རྫས་ཀྱི་ཕུང་

པོ་འདི་གཅིག་དང་དུ་མར་ཕྲལ་ནས་དཔྱད་པས་དེ་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པ་དང་། ཞེན་པ་

མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་མི་གཙང་བའི་རྫས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་པ་དང་། དོན་གནས་ལ་ཡང་

མི་གཙང་བའི་རྫས་ཡིན་ལ། མི་གཙང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མཐར་དུར་ཁྲོད་དུ་བསྐྱུར་བས་

མི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིད་ལ་མི་འདོད་ནས། སྣ་སྒག་ཅིང་ཞེ་ལོག་པར་བྱེད་པའི་མི་གཙང་བའི་

རྫས་ཐམས་ཅད་ཚོགས་པ་ལ་ཕུང་པོ་ཟེར་བ་ཡིན། དེ་ཡང་དཔེར་ན་རི་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་

རྡུལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་པ་དང་འདྲ་སྟེ། གྲངས་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྲ་བ་རྣམས་གཅིག་ཏུ་

བརྩེགས་པའམ། འདུས་པ་ལ་ཕུང་པོ་ཟེར་བ་ཡིན་པ་དང་། ཆུ་ཕྲན་མང་པོ་འདུས་ནས་ཆེན་

པོ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་ལ་ཆུའི་ཕུང་པོ་ཟེར་བ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་རང་རེའི་ལུས་འདི་ཡང་

རྫས་རིགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་བརྩེགས་པ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་ལ་ཕུང་པོ་ཟེར་བ་ཡིན་པ་

ཤེས་པར་བྱའོ། །

དེ་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་།

རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྔ་ལ་ཡང་ཕུང་པོ་ཟེར་བ་ཡིན། ལས་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་གསོག་

165

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པའི་རྟེན་གནས་སམ། ལས་བཟང་ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་ཕུང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡང་

ཕུང་པོ་ཟེར་ལ། ལར་ཡང་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་གཉིས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་པས་ཀྱང་ཕུང་པོ་ཟེར་

བ་ཡིན་པ་དང་དེ་ལྟ་བུའི་ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་ཕུང་པོ་འདི་ལ་ཡན་ལག་བཞི་ཉིང་ལག་

བཞི་མིག་སོགས་དབང་པོའ་ིསྒོ་སྐྱེ་མཆེད་དང་བཅས་པ་ལ་གཟུགས་ཟེར་བ་ཡིན་ལ།

གཟུགས་དེ་ཡང་འདུས་བྱས་ཀྱི་རྫས་སུ་གྲུབ་པས། སྒྱུ་ལུས་མ་ཞིག་གི་བར་དུ། ས་ཆུ་མེ་

རླུང་འབྱུང་བ་དང་རི་བྲག་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐོགས་པས་ལུས་འདི་གདོས་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་

གདོས་བཅས་ཟེར་ཏེ། ལུས་འདི་དང་བྲལ་ན་གདོས་དང་བྲལ་བ་དང་འདྲ་བས་རིག་པ་ལ་

ལན་ཅིག་གང་ལ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞིག་འོང་བ་ཡིན་ཅིང་། དེས་ན་རིག་པ་ལས་

བཟང་ངན་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་འགྲོགས་ནས་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི་

ལུས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དུ་ལུས་པོ་ཟེར་ལ། དེ་ཡང་ཕུང་པོ་ཞེས་པ་དང་། ལུས་པོ་ཞེས་པ་

དང་། གཟུགས་ཞེས་པ་དང་། མིང་གང་ལྟར་འདོགས་ཀྱང་། འདུས་བྱས་ཀྱི་རྫས་དུ་མ་

ཞིག་འབྱུང་བ་བཞི་ལ་གཞི་བྱས་ནས། ལས་དང་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་དབང་གིས་འདུས་པའི་

དངོས་པོ་ཅན་དབྱིབས་ཅན། ཡོར་ཡོར་པོའ་ིལས་འབྲས་དང་རྣམ་ཤེས་གཉིས་ཀའི་རྟེན་དུ་

རུང་བ་འདི་ལ་གདོས་བཅས་ཟེར་ཏེ་རྣམ་ཤེས་ལས་དང་བཅས་པ་ལ་ཟེར་བས་གདོས་

བཅས་ཟེར། གདོས་བཅས་འདི་མི་རྟག་མི་བརྟན་ཏེ་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བས་ནམ་འཇིག་ཆ་མེད་

ཅིང་ལུས་པོ་འདི་ཡིན་པས་སྒྱུ་ལུས་ཟེར་བ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་རིགས་

ལྡན་ཀུན་ཞེས་གསུངས་སོ། །

ཡང་རྒྱན་ཆེན་མས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས་རླུང་གི་སྐབས་སུ་རླུང་རོ་ཁ་དང་སྣ་ནས་

འདོན་པ་ལ་ཧ་དང་ཧཱུཾ་དང་ཕཊཿདང་གསུམ་མིན་པའི་རླུང་འདོན་ན་མི་འཐད་དམ། ཡི་གེ་

འདི་གསུམ་མ་ཡིན་པའི་ཡི་གེ་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་རླུང་རོ་འདོན་ན་འོང་ངམ་ཇི་ལྟར་

ལགས། ཞེས་ཞུས་པས། མ་ཅིག་གིས་བུ་མོ་ཁྱོད་ཀྱི་ཤེས་རབ་རྣོ་བས་དེ་ལྟར་དྲི་ཤེས་པ་

166

ལེགས་སོ་ད་ཉོན་དང་ངས་བཤད་དོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཡིད་མ་ཡེངས་པར་གྱིས་དང་འདི་ལྟར་

ཡིན། རླུང་རོ་ཕྱིར་འདོན་པ་ཡི་གེ་ལ་མ་བརྟེན་ཀྱང་རུང་སྟེ། འོན་ཀྱང་ཁ་དང་སྣ་ནས་རླུང་

ཕྱིར་རྒྱུ་བའི་དུས་སུ་རླུང་དེ་ཉིད་ཧ་དང་ཧཱུཾ་གི་རྣམ་པར་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུ་བ་ཡིན་པ་དང་།

ཁྱད་པར་དུ་རླུང་རོ་འདོན་པའི་དུས་ལ་རླུང་དྲག་ཏུ་འབུད་པས་ཧ་དང་ཧཱུཾ་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་

ཅིང་། རླུང་དེ་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཧ་དང་ཧཱུཾ་གི་གཞན་ནས་བསྒྲུབ་དགོས་པ་མ་ཡིན་པས། རླུང་

དེ་ཉིད་ཧ་དང་ཧཱུཾ་གི་རང་བཞིན་ངེས་པ་ཅན་དུ་ཡིན་པས་ཤེས་དགོས་སོ། །

ཧ་དང་ཧཱུཾ་མ་ཡིན་པར་རང་བཞིན་དུ་རླུང་འདོན་ན་ཡང་རུང་སྟེ། རླུང་དེ་ཉིད་ཧ་དང་

ཧཱུཾ་ཡིན་པར་མ་ཤེས་ན་བསོད་ནམས་ཆུང་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན། རླུང་དེ་ཉིད་ཧ་དང་ཧཱུཾ་ཡིན་པར་

ཤེས་ཤིང་དམིགས་སུ་ཟིན་ན། རླུང་དེ་ཉིད་ཧ་དང་ཧཱུཾ་གི་རྣམ་པར་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཁྲིག་ཁྲིག་བུད་

ནས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་པ་ལ་ཕོག་པས་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་འཐོབ་

པའི་དགོས་པ་ཡོད་པས། དེ་ལྟར་ངེས་ཅན་དུ་ཤེས་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །ཧ་དང་ཧཱུཾ་མ་ཡིན་པར་

གཞན་ཡི་གེ་རླུང་འདོན་པའི་དགོས་པ་མ་མཐོང་བས། ངའི་ཆོས་ལུགས་ལ་མེད་དོ། །ཕཊཿ

ཀྱི་དགོས་པ་ནི་ཕཊཿའདི་དྲག་པོའ་ིཡི་གེ་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་པས། ཕཊཿཀྱི་སྒྲ་ཐོས་པ་ཙམ་

གྱིས། མི་མ་ཡིན་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གདུག་སེམས་ཀྱི་ངར་ཞི་ནས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་

ནུས་པའི་ཡི་གེ་ཡིན། ཕཊཿ འདི་དམིགས་པའི་བློས་མ་ཟིན་པར། རང་བཞིན་གྱི་ཕཊཿ

དྲག་པོ་བརྗོད་ན། འདྲེ་ཕྲན་ཕལ་པའི་སྙིང་འགས་པས་ཕཊཿ དྲག་པོ་དོན་མེད་དུ་གདབ་

པར་མི་བྱའོ། །ཕཊཿདྲག་པོ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་དུས་གཅིག་ལ་གདབ་ན། གདོན་གང་ཡིན་ཀྱང་

བརླག་པར་ནུས་པའི་ཕཊཿའདི་ནི། ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་མཚུངས་ཏེ། ཕ་ཞེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་

ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་ཡིན། ཊ་ཞེས་པ་ནི་ནང་གསང་སྔགས་བླ་ན་མེད་པའི་དོན་ཡིན་པ་དང་།

དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བ་ལ་ཕཊ་ཟེར། བརྗོད་པ་ཙམ་ལ་ཡང་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་

ཡོད་དེ། ཕཊ་བརྗོད་པ་ཙམ་གྱིས་ནང་བདག་འཛིན་གྱི་མགོ་བོ་འགེམ་པར་ནུས་པ་དང་།

167

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཕྱི་ནང་གི་གདོན་ཞི་བར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །ངའི་ཆོས་ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཅོད་བྱ་བ་

འདི་ཡང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། ནང་གསང་སྔགས་བླ་ན་མེད་པ་དང་གཉིས་ཀྱི་དོན་

ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ནས་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ལ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའ་ིགཅོད་ཟེར་བ་ཡིན།

ཡི་གེ་ཕཊ་ཅེས་པ་དང་མཚུངས་སོ། །

དེ་ཡང་ཕཊ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པ་ནི་འདི་ལྟར་ཡིན་ནོ་རིགས་ལྡན་མ། དྲག་

པོའ་ིཡི་གེ་འབྲུ་མ་གཉིས། །གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ནས་དྲག་པོར་བརྗོད། །ཕཊཿཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་

བྱུང་བ། །གོ་དོན་ཐ་དད་དམིགས་འདྲ་བས། །དམིགས་པ་ཀུན་གྱི་གསལ་གདབ་ཡིན། །

དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ཏེ། །མཆོད་སྦྱིན་ཕཊ་ནི་ལྷུག་པོར་བརྗོད། །བཀུག་སྐྲད་ཕཊ་

ནི་རིང་དུ་བརྗོད། །མཚམས་གཅོད་ཕཊ་ནི་ཐུང་ངུར་བརྗོད། །དེ་ཡང་ལྷུག་པ་ཕཊ་རྒྱང་

དང་སྦོམ་པོར་གདབ། །དཔེར་ན་འབྲོང་གཡག་རྔ་ཕུང་བཞིན། །འཇམ་མཉེན་སྤུངས་

པའི་ཕུང་པོ་ལྟར། །ཁོང་ཤུགས་དབུགས་དང་བཅས་པ་ནི། །ལྷུག་ཅིང་གཏོང་ལ་གཏོང་

བར་དམིགས། །ཕཊ་རིང་ཐ་མ་དྲག་ཏུ་བརྗོད། །དཔེར་ན་བསེ་རུ་གཅིག་པུ་བཞིན། །རྩ་

བ་སྦོམ་ཞིང་རྩེ་མོ་ཕྲ། །དབུགས་བཀང་གྲེ་བར་རིང་འདྲེན་པའི། །སྡུད་པ་དང་ནི་

གཤེགས་པར་དམིགས། །ཐུང་ངུར་ཕཊ་རྒྱང་ཕྲ་བུར་གདབ། །དཔེར་ན་སྐལ་བཟང་ནས་

འབྲུ་བཞིན། །མགོ་མཇུག་ཕྱི་ནང་མེད་པ་ལྟར། །ཁ་གང་མཆུ་རྩེས་དྲག་ཏུ་བཅད། །འགྱུ་

བའི་རྒྱུན་ནི་གཅོད་པར་དམིགས། །གར་དང་སྟོང་ཉིད་ནད་གདོན་གྱི། །དམིགས་པ་ཡི་གེ་ཧ་

ཡིས་གདབ། །གཏོང་ལེན་བསྡུས་དོན་བཀུག་སྐྲད་རྣམས། །ཕལ་ཆེར་ཡི་གེ་ཧཱུཾ་གིས་

གདབ། །ཕཊ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཧ་དང་ཧཱུཾ། །དམིགས་པ་ཀུན་གྱི་གསལ་བྱེད་ཡི་གེ་གསུམ། །དམ་

ཆོས་གཅོད་ཀྱི་སྲོག་འཛིན་ཡིན། །ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་རིག་ལྡན་ཀུན། །དམ་ཆོས་གཅོད་

ཀྱི་བརྡ་དོན་རྣམས། །གོ་བར་གྱིས་ཤིག་རིག་པ་ཅན། །མ་བརྗེད་བློ་ལ་འཇོག་པར་གྱིས། །

གཞན་དོན་སྒྲུབས་ཤིག་ཀྱེ་མ་ཧོ། །ཞེས་སོ། །ཧ་དང་ཧཱུཾ་དང་ཕཊ་དང་གསུམ་གྱི་དེ་ཉིད་

168

ཡིན་ནོ། །རྒྱན་ཆེན་མས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག་པའོ།། །།

ལེའུ་བདུན་པ་ཆོས་ཀྱི་སེངྒེའི་ཞུས་ལན་གྱི་སྐོར།

ལེའུ་བདུན་པ། ཆོས་ཀྱི་སེང་གེའི་ཞུས་ལན། བུ་རིགས་ལྡན་ངའི་རྗེས་སུ་འབྲང་

བ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་བཞིན་མཛོད་དང་། འཁོར་བའི་གནས་ནས་དཔག་པར་ནུས་པ་ཡིན་

ནོ༑ ༑འཆི་བ་མི་རྟག་གོ། །ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དང་། ལས་དགེ་སྡུག་

གཉིས་ལ་རྩ་བགྲང་བྱེད་པ་དང་། འཁོར་བ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་དང་ཁྱད་པར་ངན་སོང་གསུམ་

གྱི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བར་བྱེད་པ་དང་། དེ་གསུམ་པོ་ལ་དུས་རྒྱུན་དུ་སེམས་པར་བྱེད་པ་

དང་། གཉན་ཁྲོད་དུ་རྟག་ཏུ་འདུག་པ་དང་ལུས་ཀྱི་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པ་དང་གཅིག །ཚེ་

འདིའི་བྱ་ཐབས་ལ་བློ་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་འཇོག་པ་གསུམ་ལ་སྐད་ཅིག་ལེ་ལོ་མེད་པར་བྱེད་

པ་དང་གཉིས། བྱམས་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་གསུམ་ངའི་ཆོས་

ལུགས་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་ཡིན་པས་སེམས་གསུམ་པོ་དང་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མ་བྲལ་བར་བྱེད་པ་དང་

གསུམ། བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ཟབ་ལམ་མ་དང་། ནམ་མཁའ་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་འཕོ་བ་དང་། རྟེན་

མེད་སྟོང་བ་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྣམ་དག་དང་། རྟེན་ཅན་རྫས་གྲུབ་འཕོ་བའི་སྦྱོང་ཚུལ་ལས་སྦྱོར་

དང་གསུམ་ལ་ཉིན་ཞག་ཕྲུག་གཅིག་ལ་ཐུན་བརྒྱད་བྱེད་པ་ལ་རེ་རེ་བཞིན་ཐུན་གྲངས་ཉི་ཤུ་

ཉེར་གཅིག་རེ་མ་ཆག་པར་བྱེད་པ་དང་བཞི། ཡི་དམ་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའམ། ང་ཉིད་སྙིང་

གི་དཀྱིལ་དུ་བསྒོམ་པའམ། གསང་བ་ལྟར་དུ་བསྒོམ་པའམ། ཁྱད་པར་དུ་སྤྱན་རས་

གཟིགས་བསྒོམ་པའམ། གང་བསྒོམས་ཀྱང་སྙིང་པོ་བརྒྱ་དང་ཉེར་གཅིག་དང་། ཡི་གེ་དྲུག་

པ་བརྒྱ་དང་ཉེར་གཅིག་དང་། རླུང་འགྲོ་འོང་གནས་གསུམ་ཡི་གེ་གསུམ་གྱི་བཟླས་པ་དང་

གསུམ་ལས་ཐུན་བརྒྱད་དུ་མ་ཆག་པར་བྱེད་པ་དང་ལྔ། ཉིན་རེ་བཞིན་དུ་འཇམ་དཔལ་གྱི་

གཏོར་མ་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལུགས་ཀྱི་གཏོར་མ་དང་། གཏོར་མ་བརྒྱ་རྩ་ལྷག་མ་

དང་བཅས་པའི་གཏོར་མ་གསུམ་པོ་མ་ཆག་པར་བྱེད་པ་དང་དྲུག །ཟླ་བ་རེ་རེ་ལ་ཚེས་

གཅིག་དང་བཅུ་དང་ཉི་ཤུ་ལྔ་དང་། བཅོ་བརྒྱད་དང་བཞི། བཅུ་བཞི་དང་ཉེར་དགུ། གནམ་

169

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གང་། ཚེས་བརྒྱད། བཅོ་ལྔ་དང་གསུམ་སྟེ། བདུན་ལ་སྔ་བར་ལངས་ཏེ་ཕྱག་དང་སྐོར་བ་

བྱས་ནས་རྟེན་གསུམ་བཀྲམ་སྤོས་བསྲེག །ནས་བཟང་པོའ་ིཟན་དང་། ཤ་དག་པ་ཅན་

དང་ཆང་དང་། དཀར་གསུམ་ལ་སོགས་པ་བཟའ་བ་འབྱོར་ཚད་སྨན་དང་རིན་པོ་ཆེ་དང་།

དར་ཟབ་དང་། དེ་རྣམས་འབྱོར་ཚད་ལ་ཚོགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྒྱས་པ་རེ་དང་། མར་མེ་

བརྒྱ་རྩ་རེ་དང་། ཞི་བའི་མེ་མཆོད་བརྒྱ་རྩ་རེ་དང་གསུམ་ལ་མ་ཆག་པར་བྱེད་པའམ། དེ་

རྣམས་ལ་རབ་ཀྱིས་ཚར་བདུན་དང་། འབྲིང་གིས་གསུམ་རེ་དང་། ཐ་མས་ཀྱང་ཟླ་བ་

གཅིག་གི་ནང་དུ་ཚར་རེ་རེ་མ་ཆག་པ་ཅིས་ཀྱང་བྱེད་དགོས་པ་དང་ཐ་ན་ཡང་ཚོགས་འཁོར་

དང་། མར་མེ་དང་མེ་མཆོད་གསུམ་ལ་བདུན་བདུན་རེ་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་མ་ཆག་པར་བྱེད་པ་

དང་བདུན། ཉིན་རེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཀྱི་མཆོད་པ་ཚོགས་འཁོར་དང་བཅས་ཕྱག་བདུན་

བདུན་དང་། སྐོར་བ་བདུན་བདུན་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཆུ་གཏོར། ཚ་ཚ་དང་། ལྟུང་

བཤགས། ཟབ་མདོ། སྒྲོལ་མ་བདུན་བདུན་རེ་དང་གསུམ་མ་ཆག་པར་བྱེད་པ་དང་བརྒྱད།

ཤ་ཆེན་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་སྲོག་གཅོད་པའི་ཤ་དག་དང་། ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་བྱེད་

པའི་ཕྱི་རོལ་མུ་སྟེགས་པའི་རྫས་ལས་བྱུང་བའི་སྨྱོ་ཆུ་ནག་པོའ་ིཆང་དང་། དྲི་ཤིན་ཏུ་ངན་

པས་ཉིན་ཞག་བཅུའི་དགེ་སྦྱོར་གཏན་ནས་རླག་པར་བྱེད་པའི་སྒོག་དམར་ལ་སོགས་པའི་

སྒོག་པ་དང་གསུམ་གྱི་བཟའ་བ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང་དགུ། རྫས་ཐུན་དང་། དྲག་སྔགས་

དང་། དྲག་པོའ་ིཐེམ་ལ་ལེན་པ་དང་གསུམ་གྱིས་མི་མ་ཡིན་གདུག་པ་ཅན་སེམས་ཅན་

གཞན་ལ་གནོད་པ་སྐྱེལ་བར་བྱེད་པ་རྣམས་མི་བརྡུང་མི་སྐྲད་མི་གཟིར། བརྡུངས་ཤིང་སྐྲད་

ན་ང་དང་འགལ་ཞིང་གཅོད་ཀྱི་དགོས་པ་སྟོར་རོ། །

ངའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་

གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་འདུལ་བར་མ་བྱས་ན་ཡང་ང་དང་འགལ་བས། དེས་ན་འདྲེ་འདུལ་

བའི་ཐབས་ལ་རང་གི་ལུས་ཀྱི་གཅེས་འཛིན་བཏང་ནས་འདྲེ་ཁོ་ལ་ལུས་སྲོག་ལ་ལྟོས་པ་

170

མེད་པར་གཏོང་བའི་སྒོ་ནས་འདྲེ་འདུལ་བར་བྱེད་པ་དང་བཅུ་ནི་ངའི་དམ་བཅའ་ཡིན་པས།

དོན་བཅུ་པོ་འདི་ལ་ངེས་ཤེས་བསྐྱེད་ནས་སྲུང་དགོས་པ་གལ་ཆེའོ། །

གལ་ཏེ་མ་བསྲུངས་ན་ང་དང་འགལ་ཞིང་དམ་ཚིག་ཉམས་པས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་བའི་

རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཡནི ་པས། དམ་ཚགི ་བསྲུང་བ་ལ་བརྩནོ ་པར་གྱསི ་དང་བུ་སླབོ ་ཀུན། ལུས་སྲགོ ་

ལངོ ས་སྤྱདོ ་ཁ་རྗ་ེདབང་ཐང་ཀུན། །གཞན་དནོ ་སམེ ས་ཕྱརི ་ལྟསོ ་མདེ ་བཏང་གྱུར་ན། །ང་དང་

མི་འབྲལ་འགྲོགས་པ་ཡིན་ནོ་བུ་སློབ་ཀུན། །ལར་སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན། །བུ་བས་

གཅེས་པར་བརྩེ་བའི་སེམས། །རབ་ཏུ་གདུག་པས་འཁོར་དུ་འཁོར། །ལུས་ཤ་ཁྲག་དྲོན་མོས་

རྒྱུན་དུ་སྐྱོངས། །བྱམས་དང་སྙིང་རྗེའི་ལྕགས་ཀྱུ་ཡིས། །ནམ་ཡང་གཏོང་བར་མི་བྱེད་

འགྲོགས་པ་དང་། །ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་བྱང་སེམས་ཀྱིས། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་

ཡིས། །གྲོལ་ནས་བདེ་ལ་འགོད་པ་ན། །ཁྱེད་བུ་སློབ་གང་ཡིན་དེ་དག་ཀུན། །ང་དང་མི་

འབྲལ་འགྲོགས་པ་ཡིན། །ཀྱེ་མ་རིགས་ལྡན་བུ་སློབ་ཀུན། །ཞེས་གསུངས། དེའི་ཚེ་ཉི་མ་

ཕྱེད་ཅུང་ཟད་མ་རེད་པའི་དུས་སུ། རྣལ་འབྱོར་བ་ཧུ་རེ་བ་བློ་སྣ་ཐུང་བ་བུད་པ་ཞིག་གིས་ཁྱི་

ལྤགས་ཀྱི་ཐུལ་བ་ཁྲ་ཉི་ལེ་བ་ཞིག་གོན། མི་ལྤགས་ཀྱི་གཡང་གཞི་ཞིག་ཕྲག་ལ་ཁུར། དབྱི་

དཀར་གྱི་རྐྱལ་པ་གཅིག་རྒྱབ་ཏུ་ཁུར། གཙོད་ཀྱི་རྭ་ངར་མ་གཅིག་ལག་ཏུ་ཐོགས། རྐྱང་གི་

རྔོག་མ་གཅིག་ཐོད་དུ་བཅིངས། ཁམ་རག་ཤའི་ཕྲེང་བ་གཅིག་ལག་ན་བགྲང་ཞིང་འཇམ་

དཔལ་དམར་པོའ་ིསྙིང་པོ་གྱེར་གླུ་བྱེད་པ་ཞིག་བྱུང་བ་དེ་ཐོགས་པ་མེད་པར་མའི་དྲུང་དུ་

བྱུང་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཁམས་འདྲི་ཕུལ་ལོ། །མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས་ཁྱེད་བྱོན་པ་ལགས་

སམ། ཁ་བ་བབས་པས་འོ་བརྒྱལ་གཏད་དམ། ཕྱིང་ལྷམ་གཡང་ལ་ཤོར་རམ་གསུངས། མ་

ཅིག་གིས་མཁྱེན་པར་མཛད། ཁོ་ལྷག་པར་དད་དེ་ཡང་ཡང་ཕྱག་མང་དུ་འཚལ་ཞིང་། མཆི་

མ་འཁྲུག་ཅིང་འོ་དོད་འབོད་ཅིང་གསོལ་བ་ལན་མང་དུ་གདབ་པའི་ཚེ། མ་ཅིག་གི་ཞལ་

ནས་རྣལ་འབྱོར་པ་ཞིག་པོ་ཉི་མ་སེེངྒ་པ་བཞུགས་ཤིག་གང་ནས་བྱོན། ཁྱེད་ཀྱི་ཕ་ཡུལ་ཅི་

171

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཞེས་དྲིས་པས། རྣལ་འབྱོར་བ་བསྡད་དེ་མཆི་མ་ཕྱིས་ནས་ངའི་ཡུལ་ནི་ལ་སྟོད་ཀྱི་ཡང་སྟོད་

འཕན་དྲུག་ཅེས་པ་ནས་ཡིན། ང་རང་སེང་གེ་རྡོ་རྗེ་ཡང་ཟེར་ཏེ་ཉི་མ་སེང་གེ་ཟེར་བ་ཡང་

ཡིན་ཏེ་ང་ཆུང་ངུའི་དུས་ནས་འཇམ་དཔལ་ལ་ལྷ་སྐལ་བྱས་ཏེ་བསྙེན་བསྒྲུབ་དང་བསྒོམ་

བཟླས་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལ་བྱས་པས་ནུས་པ་བཟང་པོ་ཐོན་ནས་ཕྱིས་རླུང་སེམས་སྦྱང་བའི་

སྐབས་སུ་རྔོན་པས་བཅིང་བརྡུང་བྱས་པས། སེམས་གེགས་ཆེན་པོ་ལངས་པ་སུས་ཀྱང་

གེགས་སེལ་མ་ནུས་པས། མ་ཅིག་གི་སྙན་པ་ཐོས་པས་ཟླ་བ་བཞིའི་ལམ་ནས་འོངས་པའི་

ཟླ་བ་གཉིས་ལ་ཁ་བ་བབས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། བྲག་ལམ་གཅིག་ཏུ་ཐོན་ནས་ཕྱིང་ལྷམ་

ཕུད་པ་གཡང་དུ་ཤོར་ནས་རྐང་བའི་མཛུབ་མོ་རྣམས་ཕྱིད་ནས་ཕལ་ཆེར་ཆད། མ་རང་ཉིད་

ལ་དད་ནས་འོངས་པས་སེམས་ཟུག་ཐུ་མོ་མ་བྱུང་ཞིང་། འདིར་ཕྱིན་ནས་གནས་མཐོང་བ་

ཕ་གི་ནས་སེམས་ལ་དགའ་བདེ་དཔག་ཚད་མེད་པ་གཅིག་སྐྱེས་པས། ད་ལྟ་ལུས་སེམས་

ཁྱད་པར་དུ་བདེ་ཞིང་། སེམས་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་གསལ་སྟོང་ས་ལེ་བ།

ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་དང་དབྱེར་མེད་པའི་ངང་ལ་བདེ་འབོལ་ལེ་ཤིག་གེས་སེམས་སྔར་མལ་དུ་

ངེས་པར་གནས་པ་འདི་འདྲ་བ་གཅིག་སྔར་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་སྔར་ལོ་ལྔའི་བར་དུ་སེམས་

ཟུག་ཐུ་མོ་ཞིག་ལངས་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྨྱོན་པ་ཟེར་བར་གདའ། ད་ལྟ་སེམས་རྙེད་པ་

འདི་ཡིན་ནོ་ཟེར་རོ། །

ཡང་མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས་ཁྱེད་ང་ལ་མོས་པ་བྱས་ནས་ཉི་མ་གཅིག་ཚུར་སླེབས་ནས་

གད་ཕུག་སྐྱ་མོར་ཉལ་བའི་ནུབ་མོ་ནས་ངས་ཁྱེད་ཀྱི་གེགས་སེལ་བྱས་པ་ཡིན་གསུངས། དོ་

ནུབ་ཕྱི་ཁང་དུ་ཉོལ་དང་སང་ནངས་པར་ཁྱོད་ཀྱི་གྲོགས་པོ་གཉིས་འོང་བ་དང་། ཁྱེད་

གསུམ་ལ་དམིགས་པ་སྟབས་གཅིག་ཏུ་བསྟན་ཅིང་བསླབ་བྱ་ཡང་སློབ་གསུངས་ནས། རྣལ་

འབྱོར་པ་སེང་གེ་རྡོ་རྗེ་ཕྱི་ཁང་དུ་ཉལ། ཕྱི་ཉིན་ཉི་རྩེ་ཤར་མ་ཐག་ཏུ། རྣལ་འབྱོར་པ་བལ་

ཐུལ་སྐྱ་ཉི་ལེ་བ་གོན་པ། བལ་གྱི་དྲ་བ་རྒྱབ་ཏུ་ཁུར་ཅིང་མི་རྐང་གི་གླིང་བུ་སྐེད་ལ་འཇུག་

172

པ༑ སྙན་གྱི་རྭའི་སློང་ཕོར་ལག་ཏུ་ཐོགས་ཤིང་རྩའི་ཞྭ་མོ་མགོ་ལ་ཐོགས་པ། ལག་ན་བལ་

གྱི་ལི་ཁྲི་ཐོགས་པ་མིག་མཐོ་མཐོ་ལ་ལྟ་བ་གཅིག་དང་། ཡང་རེ་བ་ནག་པོའ་ིཐུལ་བ་ལ་རྔ་

མའི་ཤམ་བཏགས་པ་གོན་ཅིང་། མགོ་ལ་ཡང་རེ་བའི་ཞྭ་ལ་རྔ་མའི་ཤམ་བཏགས་པ་གཅིག་

གོན་པ་རས་ཀྱི་ཐུམ་སློང་རྒྱབ་ཏུ་ཁུར་ཅིང་། བ་མེན་རྭའི་སློང་ཕོར་ཐོགས་པ། ཨ་ག་རུ་ནག་

པོའ་ིཌཱ་མ་རུ་ལ་མཚན་ཤལ་བྱས་ཤིང་། ཤིར་ཤིང་ནག་པོའ་ིདབྱུག་པ་ལག་ཏུ་ཐོགས་པ་ཞིག་

དང་གཉིས་བླ་གཡས་ཐོག་ཏུ་འདུག་པ་རིན་ཆེན་རྒྱན་གྱིས་གཟིགས་སྐོར་དུ་བལྟས་པས་

མཐོང་ནས། མ་ཅིག་ལ་དེ་སྐད་ཞུས་སོ། །མའི་ཞལ་ནས། བལ་ཐུལ་གོན་པ་དེ་བྱང་སྟོད་ཀྱི་

ཕྱི་བྱང་རྨ་ཐང་ནས་ཡོང་བ་ཡིན། དེ་ཡང་མཁས་པ་འདུས་པ་ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་བྱ་བ་ཡིན།

བལ་བོ་ཡེ་ཤེས་སེང་གེ་བྱ་བ་ཡིན། ཟླ་བ་དྲུག་གི་ལམ་དུ་ཡོང་བ་ཡིན་ནོ། །རེ་ཐུལ་ཅན་དེ་

རྒྱལ་བ་རིན་ཆེན་བྱ་བ་ཕོ་སྨྱོན་སེང་གེ་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཀོང་པོ་ནས་ཡར་ཡོང་བ་

དང་ཁོང་གཉིས་མདང་གནས་མལ་དུ་འཕྲད་པ་ཡིན་ནོ་གསུངས། དེ་ནས་མ་ཅིག་ཆོས་

འཆད་པ་ལ་གློ་སྐད་དུ་བྱོན་ནས་ཆོས་ཞུ་མི་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིན་ནོ། །

རྣལ་འབྱོར་པ་གཉིས་ཀྱང་དེར་མཇལ་ཏེ་ཞུ་གནང་ཞིབ་ཏུ་མཛད། སེང་གེ་རྡོ་རྗེ་དང་

གསུམ་ལ། བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ཟབ་ལམ་མ་དང་ནམ་མཁའ་སྒོ་འབྱེད་རྫས་གྲུབ་འཕོ་བའི་

ལུང་མཛད་ནས། ད་ཁྱེད་གསུམ་ལ་དམིགས་པ་ཆོས་ཐུན་འདི་ཚར་ནས་སྟོན་གསུངས།

ཆོས་ཐུན་ཚར་ནས་དམིགས་པ་བསྟན་པས་སོ་སོའ་ིགེགས་བསལ་ཏེ་གྲུབ་པ་ཐོབ་པ་རྫུ་

འཕྲུལ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་གསུམ་བྱུང་ངོ་། །དེ་རིང་ནས་ཁྱེད་གསུམ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ལ་

འཇུག་དགོས་པ་ཡིན་པས་གོས་དང་ཆ་ལུགས་རེ་ཟུང་སྤང་དགོས་པ་ཡོད། ཁྱེད་སེང་གེ་རྡོ་

རྗེས་ཁྱི་ཐུལ་འདི་དང་མིའི་པགས་པ་དང་། གཙོད་རྭ་དང་གསུམ་དེ་སྤང་དགོས། ཁྱད་པར་

ཁྱི་ལྤགས་འདི་ཉེས་པ་མང་པོ་དང་ལྡན་པས་རྩར་ཉེ་རུ་ཡང་མི་བཏུབ་བོ། །མི་ལྤགས་འདི་

དགོས་པའི་དུས་གཅིག་ཡོད་དེ། གདམས་པ་མ་ཐོབ་སྙེམས་རྩ་མ་ཆོད་བར་དུ་སྦ་བར་གྱིས།

173

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གདམས་པ་ཐོབ་ཅིང་སྙེམས་རྩ་ཆོད་ན་ལྟོས་མེད་སྤྱོད་པ་བྱེད་པའི་རྫས་སུ་འཆང་དུ་བཏུབ་

ཀྱང་ཕ་རོལ་གཞན་གྱི་ཡིད་ལོག་པའི་དོན་དུ་གཞན་ལ་བསྟན་པར་མི་བྱ་གསང་སྟེ་

འཆང་ངོ་། །

གཙོད་རྭ་འདི་ནི་དྲག་པོའ་ིརྫས་ཤིག་ཡིན་པས་ཕ་རོལ་གང་ལ་ཡང་གནོད་པའི་ཕྱིར་

དུ་ནམ་ཡང་འཆང་བར་མི་བྱའོ། །རྐྱང་གི་རྔོག་མ་འདིས་གྲིབ་ཀྱང་བསྲུང་ལ། མིག་ལ་ཁ་

བས་གནོད་པ་ཡང་བསྲུང་ཞིང་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་ཡང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་འགལ་བ་ཉིད་

ཡིན་ཟེར་ཀྱང་ཉེས་པ་ཆུང་མོད་ཀྱང་། ཆོས་གྲྭར་གནས་ཚེ་ལན་ཅིག་བསྐུང་འཚལ། རྒྱལ་

བ་རིན་ཆེན་གྱི་རེ་ཐུལ་དང་ཞྭ་འདི་ནི་ཁྱེད་རང་ཡུལ་གྱི་ཆ་ལུགས་ཡིན་ཡང་། རེ་བ་འདི་ཕྱི་

བའི་བདུད་གོས་ཡིན་པས་ནང་པའི་བསྟན་པ་དང་འགལ་བས། རེ་བ་འདི་འོག་གདན་བཟོ་

རུ་ཆུག་ཅིག །ཤིར་ཤིང་གི་འཁར་བ་འདི་སྒྲིབ་ཤིང་ཡིན་པས་ལན་ཅིག་ཞོག །ཨ་ག་རུའི་ཌཱ་

མ་རུ་འདི་ནི་བོད་ན་དཀོན་པའི་མཆོད་ཆ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ལྷ་རྫས་

ཡིན་པས། ཁྱེད་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པས་ལོན་པས་ལེགས་པར་ཁྲོལ་ཅིག། །སློང་ཕོར་

བ་མེན་རྭའི་ཞལ་བུ་ཡང་ཟེར་བའི་བཅུད་ལྡན་འདི་ཤིན་ཏུ་ལེགས། འདི་ལ་ཡོན་ཏན་མང་

པོ་ཡོད་ཅིང་ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་ཡང་མཐུན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་གི་བལ་ཐུལ་ལེགས་

པར་འོང་། སྙན་གྱི་རྭ་ཅོ་འདི་འཆང་དུ་མི་རུང་བས་སྤོངས་ཤིག །ངའི་ཆོས་ལུགས་ལ་ཕ་

རོལ་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ཆས་གང་དང་གང་ཡིན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་

ངེས་པར་དུ་འགལ་བའི་ཆས་མ་རུང་པ་རྣམས་སྤང་བྱ་ཡིན་ནོ། །

སྤྲང་མོ་ང་རང་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཆ་ལུགས་ཡིན་པས་ཞྭ་གོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི།

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་མཐུན་པའི་ཁ་དོག་དམར་སེར་དུ་བསྒྱུར་ནའང་ལེགས་ལ་མ་

བསྒྱུར་ཀྱང་ཆོག་པས། བྱང་ལུག་གི་སྤང་ཕྱིང་དང་། ཕྱིང་བུ་དང་། སྣམ་བུ་དང་། རས་དང་

དེ་རྣམས་ཀྱི་ཐུལ་བ་གྱོན་ཅིང་ཕྱིང་ལྷམ་གྱིས་རྐང་བ་ལྗིབས་པ་དང་། སློང་ཕོར་བ་མེན་གྱི་

174

རྭ་ལ་བྱེད་པ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན། གཅན་གཟན་གྱི་པགས་པ་དང་། གོས་ལྷམ་ནག་པོ་

དང་ཁྱད་པར་ཁྱིའི་པགས་པ་སྤང་བྱ་ཡིན་པས། སེང་གེ་རྡོ་རྗེའི་ཁྱི་ལྤགས་དེ་གཙང་པོའ་ི

འགྲམ་དུ་ཁྱེར་ལ་བྱེ་མའི་རྡིབ་ཞབས་སུ་གནོན་པར་གྱིས་དང་། ཁྱི་ལྤགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་བྱེ་

མ་ཡིན་པས་དེས་ཐུབ་པ་ཡིན་ནོ། །སེང་གེ་རྡོ་རྗེ་དང་རྒྱལ་བ་རིན་ཆེན་གཉིས་ལ་ཕྱིང་ཐུལ་

རེ་གཏོད། ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་དང་སེང་གེ་རྡོ་རྗེ་ལ་བ་མེན་ཞལ་བུ་རེ་གཏོད། ཁོང་གསུམ་ག་

ལ་ཕྱིང་ལྷམ་རེ་གཏོད་གསུངས་ནས་དེ་ལྟར་བྱས་སོ། །དེ་ནས་ཁུ་སྒོམ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སེང་

གེས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས། གཅན་གཟན་གྱི་པགས་པ་ལ་ཉེས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་ཁྱད་

པར་ཁྱིའི་པགས་པ་ལ་ཉེས་པ་མང་པོ་ཡོད་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ལགས་སོ། །དེའི་ཉེས་པ་

གསུང་དུ་འཚལ། ཞེས་ཞུས་སོ། །དེ་ནས་མའི་ཞལ་ནས་བུ་ཉོན་དང་། སྤྱིར་གཅན་གཟན་

ཕལ་བའི་པགས་པ་ནི་རྫས་ངན་མ་རུང་བ་ཡིན་པས་འཆང་དུ་མི་བཏུབ། ཕལ་ཆེར་ནི་

འཇིག་རྟེན་པ་ཀུན་གྱི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང་། གཅན་གཟན་ཁྲོ་བོ་ཆེན་པོ་

རྣམས་ནི་བླ་མེད་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པའི་ལྷ་རྫས་ཁྱད་འཕགས་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། གཅན་གཟན་

གནོད་སེམས་དང་རྒྱུན་དུ་འགྲོགས་པས་དེའི་པགས་པ་གྱོན་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་

དང་ཡང་འགལ་ཆེ་ལ། འཇིག་རྟེན་པ་ཀུན་གྱི་མཐུན་སྣང་མི་འགྲུབ་ཅིང་། ཁྱད་པར་ངའི་

ཆོས་ལུགས་དང་ཤིན་ཏུ་འགལ་ཆེ་སྟེ། ངའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་བྱང་སེམས་ལ་བྱེད་པས།

ངའི་ཆོས་ལུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཅན་གཟན་གྱི་པགས་པ་གོན་ན། བདག་ཉིད་ལ་དྲེགས་

པ་ཅུང་ཟད་སྐྱེ་ལ་ཕ་རོལ་གཞན་གྱི་བློ་ལ་མི་འོང་བའི་ཕྱིར་དུ། བྱང་སེམས་ཀྱི་གེགས་སུ་

གྱུར་པས་ན། གཅན་གཟན་གྱི་པགས་པ་སྤང་བྱ་ཡིན་ཅིང་། བདག་འཛིན་དང་བྲལ་ཞིང་

བདག་དོན་གྱི་དྲི་མས་ཀྱང་རང་ཉིད་ལ་མ་གོས་ན། གཞན་དོན་ཁོ་ན་བློ་ཚིམ་པ་མེད་པ་

མཐར་ཕྱིན་པའི་ཡོན་ཏན་རྒྱས་པའི་དོན་ཆེན་པོ་གྲུབ་ཅིང་དོན་དེ་ལ་གྲུབ་པ་ཐོབ་ནས་

བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྣ་ཚོགས་པས། འགྲོ་བའི་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བྱེད་ནུས་པའི་

175

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གང་ཟག་གཅིག་གིས་གཅན་གཟན་གྱི་པགས་པ་གྱོན་ཡང་། གང་ཟག་དེ་ཉིད་ལ་སྐྱོན་དུ་མི་

འགྱུར་རུང་ཕ་རོལ་གཞན་གྱི་ཡིད་ལ་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར་དུ་སྤང་དགོས་ཤིང་། རྟེན་འབྲེལ་

བསྒྲིག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་འཆང་དགོས་ན་མ་གཏོགས། དེ་ལྟར་གང་ཟག་ནུས་ལྡན་མ་

ཡིན་པའི་ལས་དང་པོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཅན་གཟན་གྱི་པགས་པ་སྤང་དགོས་ཏེ། བྱང་

སེམས་འཆོར་བས་ཐར་བའི་གེགས་སུ་འགྱུར་ཞིང་། གཞན་ཡང་སྐྱོན་ཕལ་བ་མང་བས་

སྤང་བར་བྱའོ། །

ཁྱད་པར་ཁྱིའི་པགས་པ་ལ་སྐྱོན་ཆེ་བར་གདའ་སྟེ། ཉེས་པ་དགུ་དང་ལྡན་པས་ཤིན་

ཏུ་སྤང་དགོས་ཏེ། དེ་ཡང་ལས་ཀྱིས་མནར་བའི་ལུས་ངན་ཁྱིར་སྐྱེས་པས། ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་

ངན་པའི་དབང་གིས་ཡེ་ཤེས་པའི་ལྷ་མི་འཁོར་བའི་ཉེས་པ་དང་གཅིག །གྲིབ་ངན་པས་

དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་དཔལ་མགོན་རྣམས་མི་འཁོར་བའི་ཉེས་པ་དང་གཉིས། དྲི་ངན་པ་

དང་ལྡན་པས་གཙང་མའི་རིགས་ཀྱི་མགྲོན་མི་འཁོར་བའི་ཉེས་པ་དང་གསུམ། མི་གཙང་

བའི་རྫས་ངན་པ་ཡིན་པས་གང་དང་འཕྲད་པ་དེ་ནི་མནོལ་ཞིང་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་

སྟོབས་ཀྱིས། ས་བདག་དང་། གཞི་བདག་དང་། ཡུལ་བདག་དང་། གནས་བདག་དང་།

གྲོང་བདག་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འདོད་ཅིང་མཁའ་འགྲོ་ཁྲོས་འཁྲུགས་ནས་མི་དགའ་

ཞིང་གནོད་པ་བྱེད་པའི་ཉེས་པ་དང་བཞི། དུག་ངན་པའི་རླངས་པས་སྦྲང་བུ་དང་སྲིན་བུ་

ཕྲའུ་ཕལ་བ་འགའ་ཞིག་འཆི་བའི་ཉེས་པ་དང་ལྔ། ཤུལ་ངན་པའི་དྲི་མས་མི་ཡ་རབས་

རྣམས་ཀྱི་ཞེན་པ་ལོག་ཅིང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིད་ལ་མི་འདོད་པའི་ཉེས་པ་དང་དྲུག །གྲོང་

བའི་ཁྱི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་བའི་དྲི་ཚོར་བ་ཙམ་གྱིས་སྐྲག་ཅིང་སྔངས་ཡར་དུ་འགྲོ་བའི་

ཉེས་པ་དང་བདུན། ནང་པའི་བསྟན་པ་དང་འགལ་ཞིང་སྡེ་བ་གང་གི་ཡང་གྲྭར་མི་ཚུད་པའི་

ཉེས་པ་དང་བརྒྱད། ཁྱད་པར་དུ་ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་མི་མཐུན་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་

བསྒོམ་པའི་གེགས་སུ་འགྱུར་བའི་ཉེས་པ་དང་དགུ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཁྱི་ལྤགས་ནི་ངེས་པར་དུ་

176

སྤང་དགོས་སོ་བུ་སློབ་ཀུན། ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་

ལགས། གཅན་གཟན་སྤྱི་ཙམ་གྱི་པགས་པ་ལ་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་གཉིས་སུ་མཆིས་པ་དང་།

ཁྱད་པར་ཁྱིའི་པགས་པ་ལ་ཉེས་པ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པར་གསུང་པ་རྣམས་ཆའུ་ཙམ་གོ་བར་

ལགས་མོད་ཀྱང་། གཅན་གཟན་དང་ཁྱི་དང་དེ་རྣམས་གསོན་པོར་འཆི་བར་མ་གྱུར་

པའི་ཚེ། སྐྱོན་ཡོན་དང་ཉེས་པ་དེ་རྣམས་ཡོད་དམ། གསོན་པོར་ཉེས་པ་མེད་པར་གྱུར་ན།

ཤི་བའི་ཤུན་པས་ཉེས་པ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་ལྡན་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ལགས་པ་

དང་། ས་བདག་དང་། གཞི་བདག་དང་། ཡུལ་བདག་དང་། གནས་བདག་དང་། གྲོང་

བདག་དང་ཞེས་གསུངས་པའི་སོ་སོའ་ིདངོས་འཛིན་ཇི་ལྟར་བགྱི་བ་རྣམས་གསུང་བར་

འཚལ་ལགས་སོ། །ཞེས་ཞུས་སོ། །ཡང་མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་སློབ་ཀུན་ཉོན་དང་།

གཅན་གཟན་སྤྱི་དང་ཁྱི་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་མ་ཤི་བར་གསོན་པོར་གྱུར་པའི་ཚེ་ན། སྐྱོན་

ཡོན་གྱི་ནུས་པ་ཡོད་མོད་ཀྱང་། དེ་བས་ཀྱང་ཤི་བའི་རོ་ནི་སྐྱོན་ཡོན་ཆེ། དེ་བས་པགས་པས་

སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་གདའ་སྟེ། དཔེར་ན་ས་གཞི་ལས་

སྐྱེས་པའི་འབྲུ་ལ་སོགས་ལོ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། སྒོག་པའི་རིགས་དང་། མེ་ཏོག་གི་

རིགས་དང་། རྔད་ཀྱི་རིགས་དང་། སྨན་གྱི་རིགས་དང་། དུག་གི་རིགས་དང་། རྩྭའི་རིགས་

དང་། ཤིང་གི་རིགས་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ནི། ས་གཞི་དང་མ་

བྲལ་བར་ཡོད་ཀྱང་། སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་གཉིས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་མོད་ཀྱང་། དེ་

བས་ཀྱང་ས་གཞི་དང་བྲལ་ཏེ་རྩི་བཅུད་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ་སོར་

གང་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ན། རྩི་བཅུད་རྣམས་སྔར་བས་ནུས་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་པ་

དང་འདྲ་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཅན་གཟན་གསོན་པོ་བས་ཤི་བའི་པགས་པ་ནུས་པ་ཆེ་བ་ཡིན།

ཁྱད་པར་དུ་མི་རྟ་ཁྱི་གསུམ་གསོན་པོ་བས། ཤི་བའི་རོ་ནི་སྐྱོན་དུ་ཆེ་བ་སྟེ། ངེས་པ་ཅན་དུ་

ཁྱིའི་རོ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ལ། ཤིན་ཏུ་ནས་ཁྱིའི་པགས་པ་སྐྱོན་དུ་ཆེ་བ་ནི་ད་ལྟ་སྔོན་དུ་བཤད་

177

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པ་དེ་ཡིན་པས་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་བུ། བདག་འཛིན་འཁོར་བའི་རྩ་བ་རྩད་ནས་ཆོད་ཅིང་

བདག་མེད་སྟོང་ཉིད་ནམ་མཁའ་མཛོད་ལ་མངའ་བརྙེས་ནས། བདེ་སྡུག་ཐམས་ཅད་ཆོས་

ཉིད་ཀྱི་ཀློང་དུ་རོ་སྙོམས་ཤིང་། རྐྱེན་སྣང་དང་བར་ཆད་ཐམས་ཅད་དངོས་གྲུབ་དང་དཔལ་

དུ་ཤར་ནས་ཡོན་ཏན་གྱི་བོགས་འདོན་དུ་འགྲོ་ཞིང་། ལམ་གྱི་གྲོགས་སུ་བསྒྱུར་ནུས་པའི་

གང་ཟག་ཅིག་ཡིན་ན་ཁྱི་ལྤགས་ལ་སོགས་པའི་རྫས་ངན་པ་ཡང་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་

ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པའི་གང་ཟག་ལས་དང་པོ་པ་ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱི་ལྤགས་

ལ་སོགས་པའི་རྫས་མ་རུང་བ་རྣམས་འཆང་བར་མི་བྱེད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ད་ནི་ས་

བདག་ཅེས་སོགས་རྣམས་ལ་དོན་གཉིས་གཉིས་ཀྱིས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ། དེ་ཡང་དང་པོ་

ས་བདག་ལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས་ཏེ། སྤྱིར་ས་བདག་ཅེས་པ་ནི་ལྟོ་འཕྱེ་ལ་ཟེར་ཏེ། སའི་

ཁྱོན་ཐམས་ཅད་ནི་ལྟོ་འཕྱེ་ཁོའ་ིལུས་ཡིན་པར་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས། གཞན་སུ་ཞིག་ས་

དུམ་བུ་ཐེབ་ཅིག་ཙམ་གཅིག་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱང་། ཁོའ་ིལུས་ལ་གཅོད་པའི་འདུ་ཤེས་

བསྐྱེད་ནས། ས་གཞི་ཐམས་ཅད་ལྟོ་འཕྱེས་བདག་ཏུ་བཟུང་བར་ཤེས་པས། ས་གཞི་སྤྱིའི་

ས་བདག་ལྟོ་འཕྱེ་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཅིང་། ལྟོ་འཕྱེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་བྱེ་བྲག་པ་ནི། ས་ཕྱོགས་དེ་

བདག་ཏུ་བཟུང་བ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཕག་མགོ་དང་། ལག་པ་དང་། བྷ་དྲ་དང་། ཐེ་སེ་

དང་བཞི་ནི། བྱེ་བྲག་ཏུ་སའི་ཕྱོགས་རེ་བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་ས་བདག་ཡིན་ཅིང་། འཁོར་དུ་

མ་དང་བཅས་པ་དེ་རྣམས་ལ་ས་བདག་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །

གཞི་བདག་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་པའོ། །སྤྱིར་གཞི་བདག་ཅེས་པ་ནི།

སའི་ལྷ་མོ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། དེ་ཡང་སའི་ལྷ་མོ་ནི་ལྟོ་འཕྱེའི་ལུས་ས་ཁྱོན་དང་བཅས་པ་ལ་

དབང་བསྒྱུར་ཅིང་ས་གཞི་དང་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པར་བརྟན་པར་གནས་ཤིང་། སའི་རང་

བཞིན་ལས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ལྷ་མོ་ཡིན་པ་དང་། ཕག་མགོ་ལ་སོགས་པའི་ས་བདག་

རྣམས་དང་། གཞན་ས་གཞི་དང་རི་བྲག་ལ་གནས་པའི་འབྱུང་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་

178

བདག་མོ་ཡིན་པས་ན། ས་གཞི་སྤྱིའི་བདག་མོ་སའི་ལྷ་མོ་ཡིན་ནོ། །བྱེ་བྲག་པའི་གཞི་

བདག་ནི་སའི་ལྷ་མོའ་ིའཁོར་དུ་གཏོགས་པའི་སོ་སོར་བྱེ་བྲག་ཏུ་གནས་པའི་སྤྱི་ཙམ་ལ་

ཟེར་བ་ཡིན། ཡུལ་བདག་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་པའོ། །

སྤྱིར་ཡུལ་བདག་ཅེས་པ་ནི། རྒྱ་གར་དང་། རྒྱ་ནག་དང་། ཧོར་དང་། འཇང་དང་།

མོན་དང་། བལ་པོ་དང་། ལི་དང་། སྟག་གཟིག་དང་། ཞང་ཞུང་དང་། ཀློ་བ་དང་། མང་གེ་

དང་། བོད་དང་། དེ་རྣམས་སོ་སོར་མིང་གིས་བཏགས་པའི་རང་རང་ཡུལ་ཁྱོན་གྱི་སྤྱིའི་ཟོ་

དོར་གང་ཡིན་པ་ཡུལ་ཆེན་རེ་རེ་བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ཡུལ་བདག་

ཟེར་བ་ཡིན། ཡུལ་བདག་བྱེ་བྲག་པ་ནི། ཡུམ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ཚན་ཡང་མིང་གིས་སོ་

སོར་བཏགས་པའི་ཡུལ་ཆུ་ཁོལ་ཁོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོའ་ིཟོ་དོར་གྱི་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་པ་

དེ་ལ་བྱེ་བྲག་པའི་ཡུལ་བདག་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །གནས་བདག་ཅེས་པའི་གནས་ལ་གཉིས།

སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་པ་དང་། གནས་བདག་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་པའོ། །སྤྱིར་

གནས་ཞེས་པ་ནི། ས་གཞི་དང་། གངས་རི་དང་རི་བྲག་དང་ཆུ་བོ་དང་། ལྗོན་ཤིང་དང་དེ་

རྣམས་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་དང་། བཅུད་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་འཛོམས་ཤིང་ཡོན་

ཏན་དུ་མས་བརྒྱན་ཅིང་ནུས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སངས་

རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་

དང་། སྐུ་གསུང་ཐུགས་གང་གི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པའི་དཔའ་བོ་དང་མཁའ་འགྲོ་མ་ཐམས་

ཅད་དེར་འདུས་ནས་དུས་རྟག་ཏུ་གནས་པ་དང་། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀྱི་སྐུའམ། གསུང་

ངམ། ཐུགས་སམ། གང་གི་བྱིན་རླབས་གནས་པ་ནི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །

དེ་ལྟ་བུའི་ས་གཞི་དང་རི་བྲག་དང་། ཆུ་བོ་དང་ལྗོན་ཤིང་རྣམས་ནི་ཡུལ་ཕྱོགས་གང་

དུ་ཡོད་ཅིང་གྲངས་དང་བཅས་པ་ཡོད་ཀྱང་། སྐྱེས་པའི་རྩོལ་བས་སྦྱོར་བ་མ་ཡིན་པས་ན་

བདག་བཟུང་མེད་ལ། ས་གཞི་སོགས་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གནས་

179

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཡིན་པས་ན་སྤྱིའི་གནས་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །གནས་བྱེ་བྲག་པ་ནི། སྐྱེས་པའི་རྩོལ་བས་སྦྱོར་ཏེ།

སངས་རྒྱས་སྲས་དང་བཅས་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན། རྒྱུ་ནི་གང་ཡང་རུང་ལ།

འབུར་མ་དང་། ལུགས་མ་དང་། བརྐོས་མ་དང་། རི་མོར་བྲིས་པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱན་

ཁ་དོག་དང་བཅས་པ་དང་། མཆོད་པའི་བྱེ་བྲག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕོ་བྲང་བྱིན་

རླབས་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་གནས་བྱེ་བྲག་པ་ཟེར་བ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་སྤྱི་

དང་བྱེ་བྲག་པའི་གནས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་

བརླབས་ཤིང་། དཔའ་བོ་དང་མཁའ་འགྲོ་མ་འདུས་པའི་ཕོ་བྲང་བྱིན་རླབས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་དེ་

དག་རྣམས་ཀྱི་སྤྱིའི་བདག་པོ་ནི། བརྟན་མ་བཅུ་གཉིས་དང་། སྐྱོང་མ་རྣམས་ཡིན་ལ། དེ་

ཡང་བསྟན་སྐྱོང་རྣམས་ཀྱིས་གནས་བྱིན་རླབས་གང་ཆེ་བ་རྣམས་སྐོར་ཞིང་ཉུལ་ནས་གནས་

དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་ཏུ་བཟུང་ཞིང་། དམ་ཚིག་དང་ལྡན་ཞིང་ཆོས་སྙིང་ནས་སྒྲུབ་པ་

པོའ་ིགང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་གྲོགས་བྱེད་ཅིང་། དམ་ཚིག་ཉམས་པ་དང་ཆོས་མི་བསྒྲུབ་པ་

རྣམས་ཀྱི་དབུགས་ལེན་བྱས་ནས་ངན་འགྲོར་སྦྱོར་བར་ནུས་པའི་བསྟན་སྐྱོང་རྣམས་ལ་

གནས་བདག་ཟེར་བས་དེ་རྣམས་སྤྱིའི་གནས་བདག་ཡིན། བྱེ་བྲག་པའི་གནས་བདག་ལ་

ཡང་གནས་གང་ཡིན་པ། སོ་སོར་བདག་ཏུ་བཟུང་ནས་རྒྱུན་མར་གནས་པ་དང་། གནས་

སྐབས་སུ་གང་ཟག་གིས་བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་གནས་བདག་དང་གཉིས། དེ་ལ་རྒྱུན་མར་

གནས་པ་ནི་གནས་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་པ་རྣམས་གང་དང་གང་སོ་སོར་རེ་རེ་བཞིན་བདག་ཏུ་

བཟུང་ནས། གནས་དེ་ཉིད་དུ་རྒྱུན་མར་གནས་པའི་འབྱུང་པོའ་ིམིང་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་

གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བྱེ་བྲག་པའི་གནས་བདག་རྒྱུན་མར་གནས་པ་ཟེར། གང་ཟག་གི་གནས་

བདག་ནི་རང་རེའི་ཆོས་ལུགས་འཛིན་པའི་གང་ཟག་གཅོད་མཁན་གང་དག་རི་ཁྲོད་གང་དུ་

འདུག་པའི་གནས་དེ་ཉིད་ཀྱི་བདག་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ངའི་གནས་སོ། །ཟེར་ནས་གནས་

སྐབས་ཙམ་རེ་བདག་ཏུ་བཟུང་བས་ན། བྱེ་བྲག་པའི་གང་ཟག་གི་གནས་བདག་ཟེར་བ་

180

ཡིན་ནོ། །གྲོང་བདག་ལ་ཡང་། གཉུག་མར་གནས་པ་དང་། གློ་བུར་དུ་ལྷགས་པ་གཉིས།

གྲོང་ཞེས་པ་ནི་འགྲོ་བ་མི་དང་ཕྱུགས་དང་འབྱུང་པོ་རྣམས་འདུས་པའི་རྟེན་གནས་སམ། ཕོ་

བྲང་ངམ་ཁྱིམ་ཞེས་པ་མང་པོ་ཞིག་འབྲེལ་ཞིང་འགྲིག་པར་གྱུར་པ་ལ་ཟེར་ཏེ། གྲོང་ཁྱེར་

ཆེན་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་འབྱུང་པོ་མི་མ་ཡིན་པ་

གྲོང་ཁྱེར་ལ་རྒྱུན་མར་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་གྲོང་བདག་གཉུག་མར་གནས་པ་

ཟེར། གློ་བུར་བ་ནི་གྲོང་ཁྱེར་བདག་ཏུ་བཟུང་ཡང་། གནས་པར་མི་སེམས་ནས་ཡུལ་

ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཡུལ་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་གང་རྙེད་དུ་རྒྱུ་ཞིང་ཟླ་བ་ཡ་ཟུང་ངམ།

ཟླ་བ་གཅིག་གམ། ཞག་ཡ་ཟུང་རེའི་བར་ཙམ་གྲོང་ཁྱེར་ལ་གནས་ཤིང་ཡམས་ནད་དང་ལོ་

ནད་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་གཏོང་བར་བྱེད་པའི་འབྱུང་པོ་དུས་དང་རྣམ་པ་

ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བ་ཞིག་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ནི་གློ་བུར་དུ་ལྷགས་པའི་གྲོང་བདག་ཟེར་བ་

ཡིན་པས། དེ་རྣམས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དེ་ལྟར་དུ་ཤེས་པར་གྱིས་ལ་གཞན་ཕན་སེམས་དང་མ་བྲལ་

བའི་ངང་ནས་ལུས་ཀྱི་མཆོད་སྦྱིན་ལ་འབད་རྩོལ་དུ་མ་སྐྱོལ་ཅིག་བུ་སློབ་ཀུན། ཞེས་

གསུངས། ཡང་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེས་ཞེས་པ། མ་ཅིག་ལགས། སྤྱིར་གཅན་གཟན་དང་གཅན་

གཟན་གྱི་པགས་པའི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་དང་། ས་བདག་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་གསུངས་

པ་ངོ་མཚར་ཆེ་ལེགས་སོ། །

རང་རེའི་ཆོས་ལུགས་ལ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་རྩ་བ་རང་ལུས་ལ་བྱེད་པར་གསུངས་པས།

རང་ལུས་ལ་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པའི་ཚུལ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལགས་མོད་ཀྱང་། ད་དུང་

ལུས་ཀྱི་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པའི་ཚེ་རང་ལུས་འདོམ་གང་ལ་གསུངས་པ་ལས། དེ་བས་ཆེ་རུ་

བསྐྱེད་ན་ཅི་ཙམ་དུ་བཏུབ། འདོམ་པ་གང་ལས་ཆུང་རུང་ངམ། ཆུང་ངུ་བྱེད་པའི་སྐབས་

ཡོད་དམ། གྲངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དམ། གྲངས་མང་བའི་ཚད་གཅིག་ནས་དུ་མའི་བར་དུ་

དགོས་པ་དང་། ལས་བྱེད་པའི་མཁའ་འགྲོ་མ་འབུམ་སྡེ་གསུངས་པའི་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ལགས་

181

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པ་དང་། གཉེན་དམིགས་སྐོར་ནི་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་གསུངས་པ་ལས། དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་

ལས་རྒྱ་ཆེ་བར་དམིགས་ན་འོང་ངམ། དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་ལས་ཆུང་ངུ་དམིགས་ན་རུང་བ་

ལགས་སམ། དེ་རྣམས་ལ་ངེད་ཅག་གིས་ད་རུང་བློ་ལ་བྱ་རུང་བ་མ་རྙེད་པས་ལེགས་པ་

ཞིག་གསུངས་ན་ལེགས་སོ། །ཞེས་ཞུས་པས། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་སྐལ་བ་དང་ལྡན་

པ་རྣམས་ཉོན་དང་། ལུས་ཆེར་བསྐྱེད་པ་དང་གྲངས་ཀྱི་ཚད་ནི་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ལུས་

འདོམ་པ་གང་ལས་འདོམ་པ་ལྔ་བརྒྱའི་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཆེར་བསྐྱེད་དོ། །རོའ་ིགྲངས་ཀྱང་

འདོམ་པ་ལྔ་བརྒྱ་པའི་རོ་ལྔ་བརྒྱའི་གྲངས་དང་ལྡན་པར་དམིགས་སོ། །

དེ་ཡང་རོ་ལྔ་བརྒྱ་ལ་ལས་བྱེད་མཁའ་འགྲོ་མ་འབུམ་སྡེ་བསྐྱེད་པའི་ཚུལ་ནི། རོ་རེ་

རེ་ལས་མཁའ་འགྲོའ་ིགཙོ་མོ་བཅུ་བཅུ་རེར་བསྐྱེད་དེ། གཙོ་མོ་བཅུ་བཅུ་རེ་རེ་ལ་རང་དང་

འདྲ་བའི་མཁའ་འགྲོ་འཁོར་ཁྲི་ཕྲག་རེ་རེས་བསྐོར་བར་དམིགས་པས། རོ་ལྔ་བརྒྱ་བོ་རེ་རེ་

ལའང་མཁའ་འགྲོ་མ་འབུམ་སྡེ་རེ་རེར་གྱུར་པ་ཡིན་པས། མཁའ་འགྲོ་མ་འབུམ་སྡེ་ལ་ལྔ་

བརྒྱའི་གྲངས་དང་མཉམ་པ་ཡིན། དེ་ཡང་རོ་རེ་རེ་ལ་ཡང་ལས་བྱེད་མཁའ་འགྲོ་མ་འབུམ་

ཕྲག་རེ་རེས་བསྐོར་བ་བཞིན་ཚན་པ་རེ་རེ་བཞིན་གྱིས་མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་མཆོད་ཡུལ་གྱི་

མགྲོན་རྩ་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་མ་ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས། ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་བྱང་

སེམས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་མཁའ་འགྲོ་དཔལ་མགོན་སྲུང་མ་དང་བཅས་པ་རེ་རེ་དམིགས་

ཤིང་། ལས་བྱེད་འབུམ་སྡེའི་མཐའ་སྐོར་དུ་སྦྱིན་གནས་ཀྱི་མགྲོན་ལན་ཆགས་པ་དང་།

རིགས་དྲུག་དང་། གཞི་བདག་དང་ཀླུ་དང་། གདུག་པ་ཅན་དམར་འགྱེད་ཀྱི་མགྲོན་དང་།

དེ་རྣམས་ལ་ཡང་འབུམ་ཕྲག་རེ་རེའི་གྲངས་དང་བཅས་པ་དམིགས་ལ། མཆོད་སྦྱིན་རང་

རང་གི་གནས་སྐབས་ནས་བཤད་པ་བཞིན་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་ནི་ལུས་ཆེར་བསྐྱེད་པའི་

ཚད་དང་། གྲངས་ཀྱི་ཚད་དང་། ལས་བྱེད་འབུམ་སྡེ་དམིགས་པའི་ཚུལ་དང་། དེའི་མཆོད་

ཡུལ་དང་། སྦྱིན་གནས་ཀྱི་མགྲོན་བསྐྱེད་ཚུལ་དང་བཅས་པ་དེ་རྣམས་ནི་ངེས་པར་དུ་དོན་

182

གནས་ལ་དབབ་པའི་ཚད་ངེས་པ་ཅན་དུ་ཡིན་པས་མ་བརྗེད་པར་བྱ་དགོས་མོད་བུ་སློབ་

ཀུན། འོན་ཀྱང་དབང་པོ་ཡང་རབ་ཀྱིས་དེ་བས་ལྷག་པ་བསྐྱེད་ནུས་ན། རོ་རེ་རེ་ཡང་དཔག་

ཚད་ལྔ་བརྒྱའི་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཆེར་བསྐྱེད་པའི་རོས་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོ་ཐམས་

ཅད་གང་བར་དམིགས་ཏེ། རོ་རེ་རེ་བཞིན་ལས་བྱེད་འབུམ་སྡེ་དང་། མཆོད་སྦྱིན་མགྲོན་

བསྐྱེད་ཚུལ་རྣམས་སྔོན་དུ་བཤད་པ་དང་འདྲ་བ་དབང་པོ་རབ་ཀྱི་ལུགས་སོ། །

ཡང་དབང་པོ་རྟུལ་བོ་རྨོངས་པ་བློ་ཆུང་རྣམས་ཀྱིས་རོ་འདོམ་པ་ལྔ་བརྒྱ་བ་གཅིག་

ལས་ལས་བྱེད་མཁའ་འགྲོ་འབུམ་སྡེ་གཅིག་དང་། མཆོད་སྦྱིན་གྱི་མགྲོན་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་

བར་བསྐྱེད་པ་ནི་དབང་པོ་ཐ་མའི་ལུགས་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་རོ་ཆེ་ཆུང་དང་མང་ཉུང་གི་ཚད་

གང་དུ་དམིགས་ཀྱང་རོ་རུལ་བ་དང་། རློན་པ་དང་། བམ་པ་དང་། མདོག་ངན་པ་དང་།

བཀྲག་མེད་པ་དང་། རྡུལ་ཕོག་པ་དང་། སྐམ་ཞིང་རིད་པ་རྣམས་ནི་དམིགས་སུ་མི་རུང་ལ།

རོ་གཞོན་པ་ལང་ཚོ་བཀྲག་མདངས་དང་ལྡན་པ་སྔར་དམར་འགྱེད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་

ལྟར་དམིགས་པར་བྱའོ། །གཉེན་སྐོར་གྱི་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་བ་ཡིན་པར་ངེས་པ་ཅན་ཡིན་

མོད་ཀྱང་། དབང་པོ་རབ་འབྲིང་ཐ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་སྟོང་གསུམ་ཙམ་དམིགས་པས་

འཆུན་པའམ། གླིང་བཞི་རི་རབ་ལྕགས་རི་དང་བཅས་པའམ། གླིང་གཅིག་པའམ། རྒྱ་གར་

རྒྱ་ནག་བལ་བོ་བོད་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ཆེན་པོ་རེ་རེ་ཙམ་པའམ། ཡུལ་ཆེན་པོ་

རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སོ་སོར་དམིགས་པས་བཅད་པའི་ཡུལ་ཕྲན་རེ་རེ་བའམ། ཡུལ་ཕྲན་རེ་

རེའི་ནང་ཚན་ཡུལ་ཕྱོགས་རེ་རེ་བའམ། ལུང་བའི་ཁོག་པ་རེ་རེ་བའམ། ཡང་ན་མིག་རྒྱང་

གང་ངམ། ནམ་མཁའ་དང་ས་གཞི་གདུགས་ལྟར་ཡོད་པའི་བར་དང་། ཐ་ན་དཔག་ཚད་ལྔ་

བརྒྱའི་བར་ལ་རང་རང་གི་བློ་ལ་རན་པ་གང་ལྟར་བྱས་ཀྱང་མི་འཐད་པ་ཆེན་པོ་ཙམ་ནི་མེད་

ཅིང་། དེ་ལྟར་གཉེན་སྐོར་ཆེ་ཆུང་གི་རིམ་པ་རྣམས་གང་ཟག་རང་གི་ཡིད་ལ་རན་པ་ཙམ་

གྱིས་གཅོད་པར་བྱེད་པ་འཐད་མོད། འོན་ཀྱང་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་བ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་དགོས་

183

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པས་དེ་ལྟར་དུ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་བུ་སློབ་ཀུན། དེ་ལྟར་གཉེན་སྐོར་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་བ་

དང་། རོ་ཆེར་བསྐྱེད་པར་རང་རང་གི་འདོམ་པ་ལྔ་བརྒྱ་བ་དང་། གྲངས་ཀྱི་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་བ་

དང་། རོ་རེ་རེ་ལ་ལྷ་མོ་ཉིས་བརྒྱ་རེ་རེ་སྟེ། ལས་བྱེད་མཁའ་འགྲོ་འབུམ་སྡེ་གཅིག་དང་།

དེ་རེ་རེ་ལའང་མཆོད་ཡུལ་གྱི་ལྷ་དང་། སྦྱིན་གནས་ཀྱི་མགྲོན་ཚན་པ་རེ་རེ་སོ་སོར་བསྐྱེད་

པ་དང་། དེ་ལ་ཡིད་མ་གཡེངས་པར་དྲན་ཤེས་དང་འགྲོགས་པའི་དམིགས་པ་ཤིན་ཏུ་

གསལ་བར་བསྒྲིམས་ཏེ། ལུས་སེམས་རང་བཞིན་དུ་ལྷོད་ཅིང་ཞི་དུལ་དང་ལྡན་པས་རང་

བཞིན་གྲུབ་པ་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད་ལ་སྙིང་རྗེའི་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་ལྷག་བསམ་གྱི་རྩི་དང་མི་

འབྲལ་བར་བྱས་ནས། ཉིན་ཞག་ཕྲུག་གཅིག་ལ་ཐུན་བརྒྱད་དམ། དྲུག་ངེས་པར་དུ་དགོས་

ལ་ཐ་མ་ཡང་བཞིར་བྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དྲག་པོའ་ིགོ་ཆ་གྱོན་པས། ལྷོང་དང་། ཆོ་

འཕྲུལ་དང་ཚར་ཚད་དང་ཆོད་ཚད་དང་བཅས་པ་ལེགས་པར་འོང་བས་ངེས་པར་དེ་ལྟར་

ཤེས་པར་གྱིས་ལ་དང་དུ་ལོངས་ཤིག་གསུངས། ཡང་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེས། མ་ཅིག་ལགས།

ལུས་ཀྱི་ཚད་དང་། གྲངས་དང་། ལས་བྱེད་འབུམ་སྡེ་དང་། གཉེན་སྐོར་དང་མཆོད་སྦྱིན་

མགྲོན་དང་བཅས་པའི་བྱེད་ལས་རྣམས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་ལགས་

སོ༑ ༑ད་དུང་ཞུ་བ་ལགས་པས། ལྷོང་དང་ཆོ་འཕྲུལ་གསུངས་པ་གཅིག་གམ། གཉིས་ཡིན་

ན་དེའི་ས་མཚམས་གང་ལགས། ཚར་ཚད་དང་། ཆོད་ཚད་གསུངས་པ་ཡང་གཅིག་གམ།

གཉིས་སུ་ཡོད་པ་དེའི་ཚུལ་གང་ལྟར་ལགས་གསུང་དུ་གསོལ། ཞེས་ཞུས་པས། མ་ཅིག་གི་

ཞལ་ནས་བུ་ཉོན་དང་། ལྷོང་དང་ཆོ་འཕྲུལ་གཅིག་མ་ཡིན་གཉིས་ཡིན་ཅིང་། ཚར་ཚད་དང་

ཆོད་ཚད་ཀྱང་གཅིག་མ་ཡིན་གཉིས་ཡིན་པ་ནི། དང་པོ་ལྷོང་ཚད་དང་། དེ་ནས་ཆོ་འཕྲུལ།

དེ་ནས་ཚར་ཚད། དེ་ནས་ཆོད་ཚད་ཀྱི་རྟགས་འོང་བས་གོ་རིམ་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་སོགས་པ་

ལུགས་འབྱུང་ངེས་པ་ཅན་དུ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ཡང་དང་པོ་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་གཟན་དུ་བསྐྱུར་བ་དང་། གཉན་

184

ཁྲོད་བསྟེན་པ་དང་གཉིས་ཀྱི་ལོགས་སུ་འདུས་པ་ཉམས་སུ་ལེན་བྱའི་གནད་རྣམས་ཀུན་

རྫོབ་དང་དོན་དམ་གཉིས་ཟུང་འཇུག་གི་ཚུལ་གྱིས་མན་ངག་གི་སྐོར་རྣམས་ཁོང་དུ་ཆུད་

པར་བྱས་ཤིང་། གཉན་ཁྲོད་ཉམས་དགའ་བ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གནས་སམ། ཡང་ན་སའི་

དམིགས་སམ། གཉན་དམིགས་སམ། གནད་དམིགས་སམ། གང་དུ་འདུག་ཀྱང་ཞི་བ་དང་།

རྒྱས་པ་དང་། དབང་དང་། དྲག་པོ་དང་། ཤིན་ཏུ་དྲག་པོ་ལ་སོགས་པའི་དམིགས་པ་གང་

གི་སྒོར་འཇུག་ཀྱང་གཞན་ཕན་གྱི་བསམ་པ་རྩེ་གཅིག་པ་དང་། སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེ་

དབྱེར་མེད་པའི་ཀུན་སློང་གཞིར་བཞག་ནས། ཞི་བ་ལ་སོགས་པ་གང་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་

ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་གཟིར་བས། གཉན་ཁྲོད་དེ་ཉིད་དུ་གནས་པའི་འབྱུང་པོ་དེ་དག་གིས་

རྣལ་འབྱོར་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པའི་གཟི་བརྗིད་མ་བཟོད་ནས་འབྱུང་པོ་དེ་དག་འཁྲུགས་

ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཉམས་ལེན་ལ་བར་ཆོད་རྩོམ་པའི་ཕྱིར་དུ། འབྱུང་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རང་

རང་གི་སྐོར་གང་ཡོད་པ་དང་། གཞན་ཟླ་བོ་གཞན་དང་བཅས་པ་བསྐུལ་ཞིང་གཟེངས་ནས་

ཐམས་ཅད་སྡུད་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་རྣལ་འབྱོར་པའི་ལུས་སེམས་ཅུང་ཟད་མི་བདེ་བ་

སྣང་བ་བན་བུན་ཟང་ཟིང་ལྟར་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལ་དང་པོ་ལྷོང་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ནས་འབྱུང་པོ་དེ་དག་གིས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པས་ཐམས་ཅད་འདུས་ནས་རང་

རང་རྣམས་ལ་ནུས་སྟོབས་གང་ཡོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྤྲུལ་པ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་སྟོན་པ་དང་།

རྣལ་འབྱོར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བར་ཆད་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་གཏོང་བར་

བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་དངོས་སུའམ། ཉམས་སྣང་ངམ། གཟི་བྱིན་ནམ། རྨི་

ལམ་མམ་བཞིའི་སྒོ་ནས་ལྟས་མི་སྡུག་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འོང་བ་ལ་ནི་ཆོ་འཕྲུལ་ཟེར་བ་ཡིན་

ནོ༑ ༑དེ་ནས་འབྱུང་པོ་དེ་དག་གིས་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་བྱེ་བྲག་སྣ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཀྱང་། རྣལ་

འབྱོར་པ་ལ་གླགས་མ་རྙེད་ཅིང་། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་མ་བཟོད་པས་འབྱུང་པོ་དེ་དག་གི་

ནུས་པའི་དཔའ་བཀོང་ནས། རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་བབས་ཏེ། བཀའ་གཉན་གསུང་ལ་བསྟོད་

185

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཅིང་ཇི་ལྟར་འབོག་པ་བཞིན་བྱས་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱི་དངོས་གྲུབ་འདོད་ཡོན་ཕྲན་ཚེགས་

རྣམས་སྒྲུབ་ཅིང་བྲན་བཞིན་དུ་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཡོན་ཏན་སྐྱེས་པའི་སྔ་

ལྟས་ཀྱི་རྟགས་བཟང་པོ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཉམས་དགའ་བ་ཞིག་འབྱུང་ངོ་། །དེ་ལ་

ཚར་ཚད་ཟེར་བ་ཡིན། དེ་ནས་འབྱུང་པོ་དེ་དག་གི་དཔའ་ཆག་ཅིང་ངར་ཞི་ནས་གདུག་

སེམས་ཉམས་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པའི་བཀའ་ལ་ཉན་ཅིང་། དེ་ཕྱིན་ཆད་གཞན་ལ་གནོད་པ་མི་

བྱེད་པར་དམ་བཅས་ཤིང་། ཆོས་སྒྲུབ་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་གྲོགས་བྱེད་ཅིང་། ཐར་བའི་ལམ་ལ་

འཇུག་ཅིང་། དགེ་བའི་ལས་ལ་བརྩོན་པ་དང་། དཀར་ཕྱོགས་ངེས་པར་སྐྱོང་བའི་སྟོབས་

ཀྱིས་འབྱུང་པོ་དེ་དག་ཐར་ལམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ས་ཐོབ་པའི་རྟགས་རྣམས་ངེས་པར་རྣལ་

འབྱོར་པ་ལ་འོང་ཞིང་། དེའི་ཚེ་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ཉིད་ལ་ཡང་བཟང་ངན་གྱི་རྟོག་པ་ལ་

སོགས་པའི་སྙེམས་ཤོར་བའི་སེམས་ཀྱི་ཁུ་འཕྲིག་ཐམས་ཅད་རྩ་ནས་བཅད་ཅིང་། བདག་

མེད་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་ཆོས་ཉིད་བདེན་པའི་ལྟ་བ་རྣམ་དག་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་འོང་

བས་རང་དོན་འགྲུབ་ཅིང་། གཞན་གནས་བདག་འབྱུང་པོ་འཁོར་དང་བཅས་པ་གཙོ་བོར་

བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་དུ་མ་ཞིག་ཐར་བའི་གོ་འཕང་ལ་འགོད་པའི་ནུས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་

པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཆོད་ཚད་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ལྷོང་དང་ཆོ་འཕྲུལ་དང་

ཚར་ཚད་དང་། ཆོད་ཚད་བཞི་གོ་མ་ལོག་པར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་འོང་དགོས་པ་ངེས་པ་ཅན་

དུ་ཡིན་ཡང་། གང་ཟག་ནུས་པ་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་དང་། བརྩོན་འགྲུས་ཆེ་ཆུང་དང་།

དམིགས་པ་གཅུན་ཤེས་མི་ཤེས་དང་། དམིགས་པ་ཟིན་མི་ཟིན་དང་། དམིགས་པ་གསལ་

མི་གསལ་དང་། དམིགས་པ་དྲག་ཞན་དང་། གང་དང་གང་གི་དམིགས་པའི་རྣམ་པ་ཕྱེད་མི་

ཕྱེད་དང་། སྤྱིར་མན་ངག་གི་གཅུན་ཐབས་ཤེས་མི་ཤེས་དང་། གོ་མ་གོ་དང་། དམིགས་

པའི་ཞི་དྲག་གི་ཁྱད་པར་དང་། ནད་རྐྱེན་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་། སྒྲིབ་པ་ཆེ་ཆུང་དང་།

སྔོན་བསགས་སྦྱངས་པ་ཆེ་ཆུང་དང་། སྙིང་ཁམས་ཆེ་ཆུང་དང་། དབང་པོ་རབ་འབྲིང་ཐ་

186

མའི་ཁྱད་པར་ལ་སོགས་པ་མི་འདྲ་བའི་རིགས་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། གྲངས་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་

པའི་དོན་གྱིས། ལྷོང་སོགས་བཞི་པོ་གོ་རིམ་བཞིན་འོང་བ་ནི་དཀའ་ལ། ལྷོང་སོགས་བཞི་

པོ་མི་འཚམ་པར་འདི་འདྲ་འོང་བ་ཡོད་དེ། མ་ལྷོང་བར་ཆོ་འཕྲུལ་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད། ཚར་

ཚད་མ་བྱུང་བར་ཆོད་པ་འབྱུང་བ་ཡང་ཡོད། ཚར་ལྷོང་མི་འོང་བས་ཆོ་འཕྲུལ་དང་ཆོད་པ་

གཉིས་འོང་བ་ཡང་ཡོད། ཚར་ལྷོང་གཉིས་འོངས་ནས་ཆོ་འཕྲུལ་དང་ཆོད་ཚད་གཉིས་མི་

འོང་བ་ཡང་ཡོད། ལྷོང་དང་ཆོ་འཕྲུལ་གཉིས་པོ་མ་འོངས་ནས་ཚར་ཚད་དང་ཆོད་ཚད་

གཉིས་འོང་བ་ཡང་ཡོད། ཚར་ཚད་དང་ཆོད་ཚད་གཉིས་མ་འོངས་ནས། ལྷོང་ཚད་དང་ཆོ་

འཕྲུལ་གཉིས་ཁོ་ན་འོང་བ་ཡང་ཡོད། ཚར་ཆོད་མ་འོངས་ནས་ལྷོང་དང་ཆོ་འཕྲུལ་གཉིས་

འོང་བའི་དུས་ཀྱང་ཡོད། ལྷོང་སོགས་རེ་རེ་འོངས་ནས་གསུམ་པོ་མི་འོང་བའི་དུས་ཀྱང་

ཡོད། ལྷོང་སོགས་བཞི་ག་དུས་གཅིག་ལ་རྫོགས་པ་ཡང་ཡོད། ཞག་གཅིག་ནས་བཞི་ག་

རྫོགས་པ་དང་། ཞག་གསུམ་བར་དུ་དང་། ཞག་ལྔའི་བར་དང་། བདུན་དང་། བཅུ་བཞི་

དང་། ཉེར་གཅིག་དང་། ཟླ་བ་གཅིག་དང་། ཟླ་བ་གཉིས་ནས་ལོ་གཅིག་གི་བར་དང་། ལོ་

གཅིག་ནས་ལོ་དྲུག་ཅུའམ། མི་ཚེ་གཅིག་གི་བར་དུ་ལྷོང་ནས་ཆོད་པའི་བར་བཞི་པ་མི་

རྫོགས་པའི་རིགས་ཀྱང་ཡོད་པས། དེ་ལྟར་ཚར་ལྷོང་སོགས་བཞི་པོའ་ིགོ་རིམ་མི་འདྲ་བ་སྣ་

ཚོགས་པ་འོང་བ་ནི་གང་ཟག་གི་ཁྱད་པར་ཡིན་པ་དང་། གནས་བདག་ཞི་དྲག་གི་ཁྱད་པར་

ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་གང་ཟག་བློ་དུལ་ཞིང་ཐར་བ་དོན་དུ་གཉེར་ངོས་ནས་ཚེ་

འདི་བློས་གཏོང་ནུས་པ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ལ་ཁྱད་པར་དུ་དད་ཅིང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཁོང་

དུ་ཆུད་པར་བསམ་ལ། མན་ངག་ཐམས་ཅད་གཅུན་ཐབས་དང་གོ་རིམ་ལ་མཁས་པར་

བྱས་ནས། ལེགས་པོར་ཉམས་སུ་བླངས་ན་ལྷོང་སོགས་བཞི་པོ་གོ་རིམ་བཞིན་འོང་བར་

ངེས་སོ། །

དེ་ཡང་ཆོད་ཚད་ཅེས་པ་ནི་ཕྱིའི་ཡུལ་སྣང་ཐམས་ཅད་བདེན་པར་གྲུབ་པ་མེད་པར་

187

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཤེས་ཤིང་མི་རྟག་པ་མི་བརྟན་པར་གོ་ཞིང་བདེན་མེད་དུ་རྟོགས་ནས། ཡུལ་སྣང་གྲུབ་པ་

མེད་པར་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་བའི་གཟུགས་བརྙན་དུ་ཤར་ནས་འོང་བ་དེ་ཕྱི་ཡུལ་སྣང་གི་

ཆོད་ཚད་ཡིན་ནོ། །

ནང་བདག་འཛིན་གྱི་རྩ་བ་རྩད་ནས་ཆོད་ཅིང་བདག་མེད་གནས་ལུགས་སྟོང་པའི་

དོན་མངོན་དུ་གྱུར་ནས། རང་བཞིན་སྟོང་པའི་གཟུགས་བརྙན་དུ་ཤར་བའི་སྐྱེས་བུ་ཡིན་

པར་ཤེས་ཤིང་། བདེན་མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་དོན་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ནང་གི་ཆོད་ཚད་དང་དེ་

གཉིས་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡང་རང་བཞིན་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཞེས་དོན་དམ་པའི་

སྟེང་དུ་རོ་གཅིག་པ་དབྱེར་མེད་ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུར་ཤེས་ཤིང་། དེ་ལ་མངའ་བརྙེས་པ་ནི་ཕྱི་ནང་

དབྱེར་མེད་ཟུང་འཇུག་གི་ཆོད་ཚད་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་

ནུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས། ཕྱི་གཉན་སའི་ལྷ་འདྲེའི་གདུག་སེམས་ཞི་ནས་དུལ་བར་གྱུར་ཏེ།

རང་ཉིད་ཀྱི་འཁོར་དུ་གྱུར་ནས་ཐར་བའི་ལམ་ལ་འཛུད་ཅིང་། བླ་ན་མེད་པའི་གོ་འཕང་ལ་

བཀོད་ནས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ནི། སྙེམས་བྱ་ཡུལ་གཉན་སའི་ལྷ་

འདྲེ་ཆོད་པའི་ཚད་ཡིན། ནང་གང་ཟག་གི་སྙེམས་བྱེད་བཟང་རྟོགས་ངན་རྟོགས་ཡིད་བྱ་

ཡིད་བྱེད་ལ་སོགས་པ་བློས་བྱས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་རང་སར་ཆོད་ནས། སྤྲོས་བྲལ་བྱར་

མེད་བློ་འདས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ནས། མ་རིག་ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་དག་

ནས་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ལྔ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས་གདུལ་བྱར་གྱུར་པའི་འགྲོ་བ་

རྣམས་ཀྱི་རྨོངས་པའི་མུན་པ་བསལ་ནས་འགྲོ་བའི་དོན་མཐའ་ཡས་པ་འབྱུང་བར་

འགྱུར་རོ། །དེ་ཙམ་ན་བདུད་ཐམས་ཅད་དཔལ་དུ་ཤར། བར་ཆད་ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་གྱི་

བོགས་འདོན་དུ་འགྱུར། རྐྱེན་ངན་པ་ཐམས་ཅད་འདོད་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དངོས་

གྲུབ་ཀྱི་གྲོགས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་པ་ནི། རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་ན་རྡོ་མེད་པ་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་

དུ་གང་ཟག་དེ་དག་གི་སེམས་ལ་དྲན་ཚད་དང་། ངག་ནས་སྨྲས་ཚད་དང་། ལུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་

188

བྱ་བ་བྱས་ཚད་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ཁོ་ནའི་རྒྱུར་འགྱུར་ཞིང་། འགྲོ་བའི་

རེ་འདོད་སྐོང་བ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ལྟ་བུ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལ་ནང་གི་སྙེམས་བྱེད་

གང་ཟག་གི་ཆོད་ཚད་ཟེར། དེ་ཡང་སྙེམས་བྱ་གདུལ་རྒྱུའི་ལྷ་འདྲེ་ཞེས་པ་གཞི་གདོད་མ་

ནས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཁ་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་བ་དང་། སྙེམས་བྱེད་གང་ཟག་རང་ཉིད་ཀྱང་

གཞི་གདོད་མ་ནས་གྲུབ་པ་མེད་པ་གང་ཟག་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་དང་གཉིས་རང་བཞིན་གྱིས་

སྟོང་པ་ཞེས་དོན་དམ་བདེན་པའི་སྟེང་དུ་རོ་གཅིག་པས་དབྱེར་མེད་ལྷན་སྐྱེས་སུ་གནས་

ཀྱང་། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆ་ལྟར་སྣང་བ་ཙམ་དུ་མ་འདྲེས་པ་སོ་སོར་སྣང་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་

པ་མ་ཡིན་པས། གཅིག་དང་གཞན་ལའང་མ་ཡིན་ཞིང་། དེའི་དངོས་པོ་ཀུན་རང་བཞིན་

དབྱེར་མི་ཕྱེད་པ་མེ་ལོང་དང་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུར་ཤེས་ཤིང་། དེ་ལྟ་བུའི་དོན་ལ་རང་

དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ་ནི་ཟུང་འཇུག་གི་ཆོད་ཚད་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ལྟ་བུ་ཆོད་ཚད་ནི་གཅོད་མཁན་བརྒྱའི་ནང་ནས་གཅིག་ཙམ་ཡང་འབྱུང་བ་

དཀའ་ལ། གཅོད་མཁན་ཕལ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོད་ཚད་དེ་མི་འབྱུང་ཞིང་། དང་པོ་ལྷོང་

ཡང་ངོས་ཟིན་པ་དཀའ་བས་ན། ལེ་ལོ་དང་རྣམ་གཡེང་གི་དབང་དུ་མ་སོང་བར་དྲན་ཤེས་

ཀྱི་བློ་དང་འགྲོགས་ནས་ཉམས་ལེན་གྱི་གནད་གཅུན་ཐབས་ལ་བརྩོན་པ་གལ་ཆེའོ། །ཆོ་

འཕྲུལ་དང་ཚར་ཚད་ནི་གང་ཟག་རང་རང་གི་བློ་དང་མཐུན་པ་ཙམ་རེ་གཅོད་པར་ཁས་

ལེན་ཚད་ཐམས་ཅད་ལ་འོང་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང་། ཚར་ཚད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཁྱད་

པར་ཅན་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡང་དཀའ་བས། ཆོ་འཕྲུལ་ལའང་སོ་སོར་ཅིས་ཀྱང་ཕྱི་ནང་

གསང་བའི་ཁྱད་པར་རྣམས་སོ་སོར་རྫོགས་དགོས་པ་དང་། ཐུན་མོང་བ་སྤྱིའི་མཚན་མ་ལ་

ཡང་འབྱུང་བས། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མཚན་མ་ཡང་འབྱུང་། དེ་ལྟར་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་ཁྱད་

པར་རྣམས་ཀྱང་ཤེས་ཤིང་ངོས་ཟིན་དགོས་སོ། །ཚར་ཚད་ལའང་ཐུན་མོང་བ་དང་། ཐུན་

མོང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཚན་གྱི་ཁྱད་པར་དང་བཅས་པ་ཤེས་ཤིང་ངོས་ཟིན་པ་གལ་

189

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཆེའོ། །ལྷོང་དང་ཆོ་འཕྲུལ་ཚར་ཚད་ཆོད་ཚད་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་ལྟར་དུ་ཤེས་པར་

གྱིས་ལ་ཉམས་སུ་ལོངས་ཤིག་རིགས་ལྡན་བུ་སློབ་ཀུན་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་ཆོས་ཀྱི་

སེངྒེས་མ་ཅིག་ལགས། ཚར་ཚད་ལ་ཐུན་མོང་བ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ནང་ཚན་

དང་བཅས་པ་དང་། ཡོན་ཏན་སྐྱེ་བའི་སྔ་ལྟས་ཀྱི་རྟགས་བཟང་པོ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་

ཉམས་དགའ་བ་ཞིག་འབྱུང་གསུངས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་ལགས། ཞེས་ཞུས་

པས། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་ཉོན་དང་ཚར་ཚད་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་

ཀྱི་རེ་རེ་ལ་ཡང་ལྔ་ལྔ་སྟེ། དང་པོ་ཐུན་མོང་ལ། ལྷ་འདྲེ་དབང་དུ་འདུས་པའི་ཚར་ཚད་དང་།

ལྷ་འདྲེ་དམ་ལ་བཏགས་པའི་ཚར་ཚད་དང་། ལྷ་འདྲེ་དངོས་གྲུབ་སྟེར་བའི་ཚར་ཚད་དང་།

རང་གི་ལུས་ཀྱི་ནད་བུད་པའི་ཚར་ཚད་དང་། གདོན་བུད་པའི་ཚར་ཚད་དང་ལྔའོ། །དེ་ལ་

དང་པོ་ལྷ་འདྲེ་དབང་དུ་འདུས་པའི་ཚར་ཚད་ནི། ལྷ་འདྲེ་དབང་དུ་བསྡུས་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་

དབལ་ཐམས་ཅད་ཆག་ནས་རང་ལ་བབ་སྟེ་རང་ཉིད་ལ་དད་ཅིང་གུས་པ་དང་བཅས་པས་

ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། བཀུར་སྟི་རིམ་གྲོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཕུལ་བ་དང་། ཞི་དུལ་དང་ལྡན་

པས་བློ་མོས་པའི་སྒོ་ནས་ཆོས་ཉན་པ་དང་། བརྩེ་ཞིང་གདུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཅི་གསུང་

པའི་བཀའ་ལ་ཉན་པ་དང་། དགའ་སྤྲོ་དང་བཅས་པ་ཇི་ལྟར་བཅོལ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་

ཐོགས་པ་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་དང་། ཇི་སྲིད་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་

འཁོར་དུ་གྱུར་ནས་བྲན་བཞིན་དུ་ཉན་པར་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང་། རང་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་

རྒྱལ་པོར་གྱུར་ནས་མིའི་འགྲོ་བ་མང་པོ་ལ་ཆོས་འཆད་པ་དང་། རང་ཉིད་མི་ཡི་རྒྱལ་པོར་

གྱུར་ནས་མི་རྣམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་ནས་དབང་དུ་སྡུད་ཅིང་། འཇིག་རྟེན་ཀུན་གྱི་ཁ་ལོ་

བསྒྱུར་བ་དང་། གཞན་ཡང་ཆུ་བོ་རྒྱ་མཚོ་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་ནས་འཕྱུར་ཞིང་རྦ་རླབས་འཕྱོ་བ་

རྣམས་སླར་ལ་ཞི་ཞིང་དུལ་བའི་ཆུ་བོ་རྒྱ་མཚོ་དེ་དག་ལ་རང་ཉིད་འབོག་བརྒྱལ་བྱས་ཀྱང་

ཉམ་ང་བག་ཚ་མེད་པར་ཆུ་བོ་རྒྱ་མཚོ་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པ་དང་། མེ་རི་ཤིན་ཏུ་འབར་ཞིང་

190

འཁྱིལ་ནས་ཆད་པའི་སྒྲ་དང་བཅས་པ་སླར་ལ་ཞི་ནས་འཇམ་པར་གྱུར་པ་དེ་ལ་རང་ཉིད་

མཆོང་གྲབས་བྱས་ཀྱང་ཉམ་ང་མེད་པར་མེ་ལ་དབང་ཐོབ་པ་དང་། བྲག་རི་དང་ངམ་གྲོག་

ཆེན་པོའ་ིགཡང་ས་ལ་བསྐྱུར་ཀྱང་རང་ཉིད་ཉམ་ང་མེད་པ་སླར་ཡང་མཆོང་རྩལ་བྱེད་ཅིང་

གཡང་ས་དེ་དག་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པ་དང་། འཚུབ་མ་ཆེན་མོ་རབ་ཏུ་གཡོས་པས་ནམ་

མཁའ་བར་སྣང་ས་གཞི་ཐམས་ཅད་ཁེབས་པ་སླར་ལ་ཞི་ཞིང་དྭངས་ནས་ནམ་མཁའ་ས་

གཞི་བཀྲག་མདངས་དང་ལྡན་ཞིང་རབ་ཏུ་དྭངས་ཤིང་གསལ་བའི་ངར་དང་ལྡན་པའི་

སྟོབས་ཀྱིས། རང་ཉིད་ཉམས་དགའ་བ་ཤེས་པ་གསལ་ཞིང་རིག་པ་དྭངས་པའི་སྟོབས་རབ་

ཏུ་རྒྱས་པས། བ་དན་ཅན་ལ་དབང་ཐོབ་པ་དང་། གཞན་དང་རྩོད་པ་བྱས་པ་ལ་རང་ཉིད་

རྒྱལ་ཏེ་ཁོ་བོ་རང་ཉིད་ཀྱི་བསྟན་ལ་འཇུག་དང་། འཁྲུག་རྩོད་གཡུལ་ལས་རང་ཉིད་རྒྱལ་ཏེ་

ཕ་རོལ་རང་གི་འཁོར་དུ་གྱུར་པ་དང་། སེར་བ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་པ་བཟློག་པ་དང་།

ས་རྒོད་བཟློག་ཅིང་བཏུལ་བ་དང་། གཅན་གཟན་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་ཞོན་ནས་རྩལ་ཞིང་

གཡག་རྒོད་དང་གླང་པོའ་ིའཇིགས་པ་རྣམས་ལ་ཁལ་དུ་བཀལ་བ་རྣམས་དུལ་ཞིང་རྟ་རྒོད་

དང་བོང་དྲེལ་གསར་བ་རྣམས་འདུལ་བར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དུད་འགྲོའ་ིཚོགས་མཐའ་

ཡས་པ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་དང་། དེ་རྣམས་ཉམས་སྣང་ལ་ཤར་བའམ། ཁྱད་པར་རྨི་ལམ་

དུ་གསལ་པོོ་བྱུང་ན་ལྷ་འདྲེ་དབང་དུ་འདུས་པའི་ཚར་ཚད་ཡིན་ནོ། །

གཉིས་པ་དམ་ལ་ཐོགས་པ་ནི་རང་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་ཏེ། འགྲོ་བ་མང་པོ་

ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་འབོག་ནས་དེའི་ཁྲིམས་རྣམས་བསྲུང་བར་ཁས་ལེན་པའི་དམ་

བཅའ་བྱས་པ་དང་། དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་

གནོད་པ་སྤངས་ནས་ཕན་པ་བསྒྲུབ་ཅིང་དགེ་བའི་ལས་ཅི་ནུས་བྱེད་པར་དམ་བཅའ་བ་དང་།

རང་ཉིད་ཡི་དམ་ལྷའི་ངང་ནས་ཕྱི་དང་ནང་དང་གསང་བ་གང་རུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་

བཅུག་ནས་དབང་བསྐུར་ཅིང་དམ་ལ་བཞག་པས་དེ་ལ་གནས་ནས་རང་རང་རྣམས་ཀྱིས་

191

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སོ་སོའ་ིསྲོག་སྙིང་བླ་རྟགས་དང་བཅས་པ་རང་ཉིད་ལ་ཕུལ་ནས་ཇི་སྲིད་འཁོར་བ་མ་སྟོང་

གི་བར་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་འཁོར་དུ་འགྱུར་བར་དམ་བཅས་པ་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པའི་

འོད་ཟེར་གྱི་རྒྱ་ཐག་གིས་བཟུང་ནས་གར་ཡང་འགྲོ་དབང་མེད་པ་དང་། ཁང་པ་བཟང་པོར་

བཞུགས་སུ་བཅུག་ནས་ལོ་འདི་ཙམ་བསྒྲུབ་པ་ལ་རེམ་པར་གྱིས་བྱས་པའི་ལུང་འབོག་པ་

དང་། ཡང་ན་བྲག་གམ། རིའམ། ལྗོན་ཤིང་ངམ། ཆུ་གླིང་ལ་སོགས་པ་གནས་འདི་ཞེས་བྱ་

བར། ལོ་འདིའི་བར་དུ་བསྒྲུབ་པ་འདི་ལ་བརྩོན་པར་གྱིས་བྱས་པའི་ལུང་འབོག་ནས་དེའི་

བར་དུ་བསྒྲུབ་པ་ལ་བརྩོན་པར་དམ་བཅས་པ་དང། ཡང་ན་ལོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཆོས་ཀྱི་

དཔོན་པོ་རེ་རེ་བསྐོས་ནས་ལོ་འདིའམ། སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་སློབ་དཔོན་འདིའི་

ངག་ལ་ཉོན་ཅིག །གཞན་བྱ་བ་བྱེད་པ་དབང་མེད་དོ། །སློབ་དཔོན་གྱིས་ཅི་གསུངས་པ་

བཞིན་གྱིས་བྱས་པའི་དེ་བཞིན་བྱེད་པར་ཁས་བླངས་ཤིང་དམ་བཅས་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང་།

བསྒྲུབ་པ་བྱེད་པ་དུ་མ་ཞིག་གིས་དེ་བཞིན་དུ་དམ་བཅས་པ་དང་། ཡང་ན་རང་ཉིད་འཁོར་

ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་དུ་གྱུར་པ་དེས་འགྲོ་བ་མང་པོ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བའི་ཁྲིམས་སྲོལ་མང་

པོ་གསར་དུ་བཏོད་དེ། ཁྲིམས་ལ་སྦྱོར་བས་དེ་ལྟར་ཁྲིམས་བསྲུང་བར་ཁས་བླངས་ཤིང་

དམ་བཅས་པ་དང་། རང་ཉིད་མ་ཡིན་པ་གཞན་ཞིག་ཁྲིམས་ཀྱི་དཔོན་པོར་བསྐོས་པ་དེ་

རྣམས་ཀྱི་ངག་ལ་འགྲོ་བ་མང་པོ་ཞིག་དམ་བཅས་པ་དང་། གཞན་ཡང་དུད་འགྲོའ་ིརིགས་

གང་ཡང་རུང་བ་རྣམས་ར་བ་བཙན་པོར་བཙུད་ནས་གར་ཡང་འགྲོ་དབང་མེད་པ་དང་།

གདང་ལ་བཏགས་པའམ། ཐི་གུས་གཞན་དུ་བཏགས་ཏེ་འབྲོས་དབང་མེད་པ་དང་། འཚོ་

སྐྱོང་བའི་དཔོན་པོར་བསྐོས་ནས་དེ་དག་གི་འཚོ་སྐྱོང་བས་གཞན་གང་དུའང་འགྲོ་དབང་

མེད་པ་དང་། དེ་རྣམས་ཉམས་སྣང་ངམ། ཁྱད་པར་རྨི་ལམ་དུ་ངེས་པ་ཅན་དུ་བྱུང་ན་ལྷ་འདྲེ་

དམ་ལ་བཏགས་པའི་ཚར་ཚད་ཡིན་ནོ། །

གསུམ་པ་དངོས་གྲུབ་ནི། སྐྱེས་པ་བུད་མེད་གཟུགས་མཛེས་རྒྱན་ལྡན་མང་པོས་གླུ་

192

བྲོ་གར་ལ་སོགས་པའི་མཆོད་པ་སྣ་ཚོགས་པས་རང་ཉིད་ལ་མཆོད་པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱིས་

གཞན་ཡང་བུ་དང་བུ་མོ་ཆུང་མ་བྲན་ཁོལ་རྣམས་ཕངས་པ་མེད་པར་འབུལ་བ་དང་། ཡུལ་

མཁར་དང་རྟ་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དུད་འགྲོ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། གསེར་བྲེ་དང་། དངུལ་

བྲེ་ལ་སོགས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་ཐམས་ཅད་སྣོད་སྟོང་མ་ཡིན་པ་གཟུགས་དབྱིབས་ཤིན་

ཏུ་ལེགས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དག་དང་། ལྭ་ཕྲུག་གསར་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། དེ་

བཞིན་དུ་དར་ཟབ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། འབྲུ་རིགས་སྣ་ཚོགས་པ་དང་འབྲུ་ནག་མ་ཡིན་པ་

དང་། ལོ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་རྩི་ལོ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། ལྗོན་ཤིང་གསར་པ་ལོ་འདབ་རྒྱས་

ཤིང་བཅུད་དང་ལྡན་ཞིང་འབྲས་བུ་དང་། ཁ་དོག་ལྡན་པ་དང་། ཤིང་ཤིན་ཏུ་སྦོམ་ལ་དྲི་

བཟང་པོའ་ིངད་པ་དང་ལྡན་ཞིང་རུལ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཤིང་གི་རིགས་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། ཐང་

དང་ཆུ་ལས་སྐྱེས་པའི་མེ་ཏོག་གི་རིགས་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ། གཞན་ཡང་གོས་གསར་བ་

ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ། གདན་ཁྲི་རྐང་ཅན་མལ་སྟན་དང་བཅས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། གློ་

སྙིང་དང་ནང་ཁྲོལ་ལ་སོགས་པ་སྔར་ཕར་ལ་ཁྱེར་བ་ཚུར་ལ་གཏད་པ་དང་། དེ་རྣམས་རང་

ལ་གཞན་གྱིས་ཕུལ་བ་དང་། རང་གིས་དེ་རྣམས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཉམས་

དང་རྨི་ལམ་དུ་བྱུང་ན་དངོས་གྲུབ་སྟེར་བའི་ཚར་ཚད་ཡིན་ནོ། །

བཞི་པ་གདོན་བུད་པའི་ཚར་ཚད་ནི། རང་ངམ་དམིགས་བྱའི་ལུས་ལ། སྡོམ་སྡིག་

སྦལ་སྦྲུལ། ཉ་ལྕོང་། གྲོག་སྦུར་ཕྱེ་ལེབ། སྦྲང་མའི་རིགས་དང་། སྲིན་བུ་ཕྲ་བ་དང་། ཤིན་

ཏུ་སྦོམ་པའི་རིགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་བུད་པ་དང་། གཅན་གཟན་གཡུང་དག་ལ་སོགས་

པ་དུད་འགྲོའ་ིརིགས་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་དུ་གླང་སྤྲེལ། ཁྱི་དང་རྟ་དཀར། ནེ་ལེ་བྱ་ལེབ།

ཕག་དང་བོང་བུ། བྱི་བ་དཀར་ནག །མོ་རྩེ་རྣམས་དང་། འདབ་ཆགས་ཀྱི་རིགས་དང་།

བན་དེ། བོན་ཆེན། སྔགས་ཆས་ཅན་དང་། སྐྱེས་པ། བུད་མེད། བྱིས་པ་ལ་སོགས་པའི་

སྲོག་ཆགས་ལུས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཅན་ཡིད་དུ་འབྱུང་རུང་བ་རྣམས་ལུས་ལས་བུད་

193

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པ་དང་། གཞན་ཡང་རྐྱལ་རབ་ལ་སོགས་པ་སྣོད་སྟོང་གི་རིགས་དང་། རྫ་མ་ལ་སོགས་པ་

སྤྱད་ནག་གི་རིགས་དང་། བྲ་བོ་ནག་པོ་དང་། སྲན་མ་ནག་པོ་ལ་སོགས་པ་འབྲུ་ནག་གི་

རིགས་དང་། ཁྱི་ཕག་ལ་སོགས་པའི་སྤུ་བལ་ནག་པོ་དང་། ཁྱི་ལྤགས་ལ་སོགས་པ་པགས་

པ་ནག་པོ་དང་། རེ་བ་ལ་སོགས་པ་གོས་སྟན་ནག་པོ་དང་། སྣལ་མ་དང་ཐེ་གུ་ནག་པོ་དང་།

ཚྭའི་རིགས་དང་། སྐོག་པའི་རིགས་དང་། དུག་ནག་པོ་དང་། བྱ་རོག་གི་སྒྲོ་དང་། སྤུ་དང་།

གཡེར་མ་དྲོད་ཅན་དང་། ལྕགས་ལས་བྱས་པའི་འཇོར་སྟ་སྤྱད་དང་། གཞན་ཡང་རྫས་ངན་

པ་ལས་བྱས་པའི་དངོས་པོའ་ིགཟུགས་མི་སྡུག་པ་གང་གི་ཡང་ཡིད་ལ་མི་འདོད་པ་གང་

ཡིན་པ་དག་དང་། དེ་རྣམས་རང་གི་ལུས་ཀྱི་ནང་ནས་དབང་པོའ་ིསྒོའམ་རྐང་ལག་གི་སེན་

ཕྲག་གམ་གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་ནས་ཕྱིར་བུད་ནས་གཞན་དུ་སོང་བའམ། ཡང་ན་དེ་

རྣམས་རང་གི་ལུས་ལ་འབྱར་བ་ལུས་དང་བྲལ་ཏེ་གཞན་དུ་སོང་བ་རྣམས་ནི་ཉམས་སམ།

རྨི་ལམ་དུ་བྱུང་ན་གདོན་བུད་པའི་ཚར་ཚད་ཡིན་ནོ། །

ལྔ་པ་ནད་བུད་པའི་ཚར་ཚད་ནི། ཁྲག་དང་རྣག་དང་ཆུ་སེར་དང་། མི་གཙང་བ་

དངོས་སམ་དེའི་ཁུ་བ་དང་། ཟས་གང་ཟོས་པ་དེའི་རུལ་མ་རྣམས་མར་བཤལ་བའམ།

ཡར་སྐྱུག་པའམ་མེ་ལྕེའི་རྣམ་པ་ཁ་དོག་སྔོ་དམར་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། རླུང་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་

པ་དང་། འོད་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། ཆུ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། རླངས་པ་ཁ་དོག་སྣ་

ཚོགས་པ་དང་། ཁུ་བ་ལྟར་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། དེ་རྣམས་རང་གི་དབང་པོའ་ིསྒོའམ།

བ་སྤུའི་བུ་ག་ནས་ཕྱིར་ཐོན་པའམ། ནད་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་སོགས་ནད་གསར་པ་གློ་

བུར་བ་ཡོད་ན། ནད་མུག་གང་དུ་ཡོད་པའི་དེ་ཉིད་ནས་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཐོན་

པའམ། ཡང་ན་སེམས་ཅན་འཇིགས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནད་མིག་དེ་དག་ཟོས་ནས་མེད་

པར་བྱས་པ་དང་། དེ་གང་ཡིན་པའི་ཤུལ་དུ་རང་གི་ལུས་ཡང་བ་དང་། མདངས་གསལ་བ་

དང་། བདེ་བ་འདྲ་བ་བྱུང་སྙམ་པ་ནི་ཉམས་དང་རྨི་ལམ་གང་བྱུང་ཡང་ནད་བུད་པའི་ཚར་

194

ཚད་ཡིན་ནོ། །

གཉིས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་ལྔ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་དག་པའི་ཚར་ཚད་དང་། ལྷ་

རྟགས་འབྱུང་བའི་ཚར་ཚད་དང་། ཐར་ལམ་ཐོབ་པའི་ཚར་ཚད་དང་། ཁྱད་པར་མཆོག་གི་

དངོས་གྲུབ་ཀྱི་ཚར་ཚད་དང་། འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་ཚར་ཚད་དང་ལྔ་ལས་དང་པོ་སྒྲིབ་པ་

དག་པ་ནི། ཁྲུས་བྱས་ལུས་ཐམས་ཅད་བཀྲུས་ཤིང་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་དག་ནས་ལུས་དཀར་

སིང་ངེར་གྱུར་པ་དང་། ནང་ནས་མི་གཙང་བ་རྣམས་བཤལ་ནས་ཁོང་བའི་ནང་ཉའི་ལྟོ་བ་

ལྟར་གཙང་དྭངས་སིང་ངེ་སོང་བ་དང་། ནང་ཆ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་བསྐྱུག་ནས་ཁོང་བ་

རྐྱལ་བ་ལྟར་སྟོང་སིང་ངེ་འདུག་པ་དང་། བར་རྩའི་ནང་ནས་བུད་པའི་ཁུ་བ་ལྟར་ནག་ནུ་རེ་

བ་སེན་ཕྲག་དང་། བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་རྣམས་ནས་བྱུང་བའི་རྩ་ཐམས་ཅད་ཕྲུ་མ་ཕུས་བཏབ་པ་

བཞིན་དྭངས་སིང་ངེ་བར་གྱུར་པ་དང་། རང་གི་ཤ་རུས་རྣམས་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས་ཤ་རྣམས་

སེམས་ཅན་མང་པོས་ཟོས་ནས་ཏིལ་ཙམ་ཡང་མ་ལུས་པར། རུས་པ་རྣམས་དྲི་མ་མེད་ཅིང་།

དཀར་སིང་ངེ་བ་དུང་ལྟར་གྱུར་པ་དང་། ཡང་ཤ་རྣམས་བསྲེགས་པས་དུད་པ་དཀར་པོ་བྱུང་

ཞིང་། དྲི་བཟང་གི་ངད་པ་བྲོ་ཞིང་བསྲེགས་པའི་ཐལ་སོལ་མེད་པ་དང་། རུས་པ་བསྲེགས་

པས་ཐལ་བ་དཀར་པོ་དངུལ་གྱི་བྱེ་མ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་རླུང་གིས་ནམ་མཁར་སྟོར་བས་ཁ་

ཡུག་ལྟར་ནམ་མཁར་གང་བས་ས་གཞི་ཐམས་ཅད་མར་བབ་པས་ཁ་བ་བཞག་པ་ལྟར་རྡུལ་

མནན་ནས་ས་ཁྱོན་ཐམས་ཅད་དཀར་ལམ་མེར་གྱུར་པ་དང་། རྒྱ་མཚོ་དང་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་

རབ་ཏུ་དྭངས་པའི་ནང་དུ་རང་ཉིད་ཞུགས་ཏེ་བཀྲུས་པས་ལུས་ཀྱི་དྲི་མ་དག་ནས་དྭངས་

སིང་ངེ་སོང་བ་དང་། ཡང་ལུས་ལ་མི་གཙང་བ་འབྱར་བ་བཀྲུས་པ་དང་། དྲི་མ་ནག་པོ་སྣག་

ཚ་ལྟར་འབྱར་བ་བཀྲུས་པས་དག་ནས་ལུས་དཀར་པོར་གྱུར་པ་དང་། ཡང་གཞན་ཞིག་

གིས་བུམ་པ་དཀར་པོ་ཐོགས་ནས་ཆུ་རྒྱུན་དཀར་པོས་རང་གི་ལུས་ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་

བཀྲུས་པས་དྲི་མ་དག་ནས་ལུས་ཕྱི་ནང་ཤེལ་ལྟར་གསལ་བར་གྱུར་པ་དང་། རས་ལ་

195

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སོགས་པའི་གོས་དཀར་པོ་དྲི་མ་མེད་པ་གསར་བ་གྱོན་པས་རེག་བྱ་འཇམ་ཞིང་ཡང་བའི་

རྣམ་པ་དང་ལྡན་པ་ལུས་ཤིང་བལ་ལྟར་ཡང་བ་ནམ་མཁར་འཕུར་བ་དང་། ཆུ་བོ་དང་རི་

བྲག་ལ་མི་ཐོགས་པར་མཆོང་རྩལ་བྱེད་པ་དང་། ལུས་འོད་ཀྱི་ཕུང་པོར་རྟོགས་པ་དང་།

ལུས་མི་སྣང་བར་སྟོང་བར་རྟོགས་པ་དང་། ལུས་ལ་མེ་ཏོག་དཀར་པོ་མང་པོས་བརྒྱན་པ་

དང་། བ་སྤུའི་གསེབ་ནས་ཆུ་རྒྱུན་དཀར་པོ་དུང་ལྟར་འོད་ཧྲི་ལི་ལི་བྱུང་བ་དང་། སྐྲ་དང་ཁ་

སྤུ་སྨིན་མ་བ་སྤུ་སེན་མོ་རྣམས་དཀར་པོ་དུང་ལྟར་གྱུར་པ་ལས། འོད་ཟེར་དཀར་པོ་འབར་

བས་ལུས་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པ་དང་། སྟན་དང་རྒྱབ་ཡོལ་དཀར་པོ་ཟླ་བ་ལྟ་བུའི་གདན་ལ་

འདུག་པ་དང་། ཤེལ་གྱི་ཁང་པ་བརྩེགས་པའི་ནང་དུ་འདུག་པས་ཐམས་ཅད་སྒྲིབ་མེད་དུ་

མཐོང་ཞིང་རང་གི་ལུས་ལ་ཡང་འོད་ཅུང་ཟད་ཆགས་པ་དང་། ལུས་ཀྱི་རྩ་ཐམས་ཅད་

གསལ་བའི་ནང་ནས་རྩའི་ཡི་གེ་དཀར་པོ་རྣམས་དཀར་ས་ལེ་བར་གསལ་བ་དང་། བར་

སྣང་དང་། ནམ་མཁའ་དང་ས་གཞི་ལ་ཡི་གེའི་ཚོགས་དཀར་པོས་གང་བ་དང་། སངས་

རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་དང་ཞིང་ཁམས་རྣམས་དངོས་སམ་ཉམས་སྣང་ངམ་རྨི་ལམ་དུ་བྱུང་བ་

དང་། གཞན་རྣམས་ཉམས་དང་རྨི་ལམ་དུ་བྱུང་ན་སྒྲིབ་པ་དག་པའི་གོ་རིམ་གྱི་ཚར་ཚད་

ཡིན་ནོ། །

གཉིས་པ་ལྷ་རྟགས་ནི། རང་གི་ལུས་ལ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཐོགས་པ་དང་། མེ་ཏོག་

དང་མུ་ཏིག་གི་ཕྲེང་བས་བརྒྱན་པ་དང་། རུས་པའི་རྒྱན་དང་། རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་ཐོགས་ནས་

ནམ་མཁར་འཕུར་བ་དང་། གདུགས་དང་རྒྱལ་མཚན་བ་དན་ལ་སོགས་པ་མཆོད་རྫས་སྣ་

ཚོགས་པ་ཐོགས་པ་དང་། རལ་གྲི་མེ་འབར་བ་ཀླད་ལ་འཕྱར་བ་དང་། གྲི་གུག་ཐོད་ཁྲག་

འཛིན་པ་དང་། ཁ་ཊྭཱཾ་ག་ཐོགས་པ་དང་། དུང་འབུད་པ་དང་། རྔ་བོ་ཆེ་དང་། ཅང་ཏེའུ་ལ་

སོགས་པའི་རོལ་མོ་རྣམས་བརྡུངས་པས་ཤིན་ཏུ་གྲགས་པ་དང་། ཉི་ཟླའི་གདན་ལ་འདུག་

པ་དང་། ནམ་མཁའ་ལ་སྤྲིན་ཐག་ཆད་ཅིང་ཉི་ཟླ་རྒྱུ་སྐར་དུས་གཅིག་ལ་གསལ་ཞིང་ནམ་

196

མཁའ་འོད་ཁ་དོག་སྣ་ལྔས་གང་ནས་རོལ་མོའ་ིསྒྲ་རྣམས་ནམ་མཁར་གྲགས་ཤིང་རང་ཉིད་

ཉམས་དགའ། ཤེས་པ་གསལ་ཞིང་སེང་གེ་སྟག་དང་། གཡུ་འབྲུག་ཁྱུང་དང་། བྱ་རྒོད་ཞོན་

ནས་ནམ་མཁར་རྩལ་བ་དང་། བ་དན་དཀར་པོ་གནམ་དུ་འཕྱར་ཞིང་ཁ་ཊྭཱཾ་ཐོད་ཁྲག་

ཐོགས་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་མེ་རི་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་ལྔའི་དབུས་སུ་འཇའ་ཚོན་གུར་རིན་ཆེན་

ཕོ་བྲང་དབུས་སུ་སྣ་ཚོགས་པད་ཟླའི་གདན་ལ་རང་ཉིད་ལྷའི་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ལྷ་མོ་རྒྱན་

ལྡན་དཔག་མེད་ཀྱིས་མཆོད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཐོགས་ནས་རང་ཉིད་ལ་མཆོད་པ་དང་། དེ་

རྣམས་ཉམས་སྣང་རྨི་ལམ་གང་དུ་བྱུང་ཡང་ལྷ་རྟགས་བྱུང་བའི་ཚར་ཚད་ཡིན་ནོ། །

གསུམ་པ་ཐར་ལམ་ནི། དོང་དུ་ལྷུང་བ་ཐོན་ནས་སྟེང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་

བརྒལ་ནས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཉི་ཟླ་དགྲ་གཅན་གྱིས་འཛིན་པ་སོས་པ་དང་། བཙོན་

དུ་བསྡུས་པ་ཐར་པ་དང་། ཐག་པས་བཅིངས་པ་གྲོལ་བ་དང་། རྒྱ་ལས་ཐར་བ་དང་། མུན་

པའི་གླིང་ནས་གསལ་བར་ཕྱིན་པ་དང་། ནགས་ཚལ་འཐུག་པོ་ལས་ཐར་བ་དང་། གངས་

རིའི་མཐའ་ནས་འཛེག་པ་རྩེ་མོར་ཕྱིན་པ་དང་། འདམ་རྫབ་ནག་པོར་ནུབ་པ་ནས་ཐོན་པ་

དང་། མེའི་གོ་རར་ཚུད་པ་ཐར་བ་དང་། སྤྲིན་ནག་དང་ཁུ་རླངས་ཀྱི་ནང་དུ་ཐིམ་པ་ལས་

ཐར་བ་དང་། ཡུལ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གླིང་བསམ་འདས་ལས་ཐར་ནས་རི་རབ་ལྷུན་པོའ་ི

ཀློང་ན་ཟིན་པ་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་ཁང་བཟང་ལྔ་བརྩེགས་པའི་སྐས་རིམ་པ་ལྔ་ལ་འཛེག་

པས་ཁང་པའི་རྩེ་མོར་ཕྱིན་པ་དང་། ཉི་ཟླ་དང་འདུག་གནས་མཉམ་པས་ཉམས་དགའ་བ་

དང་། དེ་རྣམས་ཉམས་དང་རྨི་ལམ་དུ་བྱུང་ན་ཐར་ལམ་ཐོབ་པའི་ཚར་ཚད་ཡིན་ནོ། །

བཞི་པ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ནི། མི་རོ་བཀྲག་མདངས་དང་ལྡན་པ། ཡིད་དུ་འོང་

བའི་ཤ་གསར་པ་ཚིལ་བུ་དང་བཅས་པ་དྲི་མ་ཞིམ་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཤ་མ་ལུས་པར་ཟོས་

ཀྱང་ད་དུང་ཡང་ཚིམ་པ་མེད་པ་དང་། མགོ་བོ་སྐྲ་དང་བཅས་པའི་ཀླད་པ་དྲོན་མོ་ཁྲག་དང་

འདྲེས་པ་ཟོས་ཀྱང་ཚིམ་པ་མེད་པ་དང་། ཐོད་རློན་ཁྲག་གིས་བཀང་བ་དང་། ཐོད་སྐམ་

197

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བདུད་རྩི་དཀར་པོ་རོ་བརྒྱ་དང་ལྡན་པས་བཀང་བ་གཞན་གྱིས་བྱིན་ཏེ་མ་ལུས་པར་བཏུང་

བ་དང་། ལྷའི་བདུད་རྩི་ཡིན་ཟེར་ནས་རིན་པོ་ཆེའི་ཞལ་བུའམ་བུམ་པ་ནས་བྱིན་པ་བཏུང་

བ་དང་། དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་ཡིན་ཟེར་ནས་མཁའ་འགྲོའ་ིཚུལ་ཅན་གྱིས་བྱང་སེམས་དཀར་

དམར་དང་། དྲི་ཆེ་ཆུང་ཡིན་ཟེར་བ་བྱིན་ཏེ་རྟོག་པ་མེད་པར་ཟོས་པ་དང་། མི་རོ་མང་པོ་

བརྩེགས་པའི་སྟེང་དུ་ཉམ་ང་མེད་པར་འདུག་པ་དང་། རི་བོ་མཆོག་རབ་ཀྱི་རྩེར་ཕྱིན་ནས་

ཁམས་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་ས་ལེར་མཐོང་བ་དང་། བུད་མེད་གཅེར་བུ་

རུས་པའི་རྒྱན་དང་ལྡན་པ་མིག་དམར་པོར་ལྡོག་ནས་ཧུར་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱིས་ཐོད་པའི་

སྣོད་དུ་ཁུ་བ་རཀྟ་དམར་པོ་ཁོལ་ཞིང་ལྦུ་བ་འཕྱུར་བ་བྱིན་ཏེ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་བཏུངས་པས་

རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་འགག་སྟེ་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་རབ་ཏུ་རྒྱས་པས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་

མཁྱེན་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་མངོན་སུམ་མཐོང་བ་ལྟ་བུ་འབྱུང་བ་དང་། དེ་རྣམས་

ཉམས་སམ་རྨི་ལམ་དུ་བྱུང་བ་ནི་ཁྱད་པར་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཀྱི་ཚར་ཚད་ཡིན་ནོ། །

ལྔ་པ་འབྲས་བུ་ནི། དངོས་གྲུབ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཚར་ཚད་དགུ་ལེགས་པར་རྫོགས་པའི་

སྟོབས་ཀྱིས་ཐ་མལ་གྱི་རྟོག་པ་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་ཞེན་ཐམས་ཅད་ནུབ་པ་དང་། རྟོག་

མེད་སྣང་མེད་ཞེན་མེད་བྱར་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་རྒྱས་ཏེ། ནམ་མཁའ་དྭངས་པ་

ལ་ཉི་ཟླ་ཤར་བའི་དུས་སུ། སྐྱེས་བུ་མིག་དང་ལྡན་པས་བལྟས་པས་སྒྲིབ་གཡོགས་མེད་

པར་ཡུལ་ཀུན་གསལ་བོར་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་སྒྲིབ་པ་དག་ནས་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་

ཐོབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས། རང་གི་རྒྱུད་ལ་རྟོགས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་ནས་རྨི་ལམ་གསལ་

ཞིང་རྣོ་བ་དང་། མངོན་ཤེས་འཆར་བ་དང་། སངས་རྒྱས་སྲས་བཅས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ཁོར་

ཡུག་དང་བཅས་པ་ཉམས་སམ། རྨི་ལམ་དུ་བླ་མ་མཇལ་ཞིང་མཐོང་བ་དང་། སེང་གེའི་ཁྲི་

ལ་འདུག་ཅིང་ཆོས་འཆད་པ་དང་། མཆོད་རྟེན་གྱི་རྩེ་མོར་འདུག་ཅིང་འོད་ཟེར་འགྱེད་པ་

དང་། མེ་ཏོག་གི་བཀོད་པ་ཅན་གྱི་ཞིང་ཁམས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་། རང་གི་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་གང་

198

ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་གསང་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་བཅུག་ཅིང་དབང་བཞི་རྫོགས་པར་བསྐུར་

བ་ནི་ཉམས་སམ་རྨི་ལམ་དུ་གསལ་བོར་ཐོབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་

ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་བསྐྱེད་པས། ལྷ་འདྲེ་མི་གསུམ་ཟས་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས་དངོས་སུ་

དབང་དུ་སྡུད་ནུས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཉིན་མོ་མི་འདུས། མཚན་མོ་འདྲེ་འདུས། ཐོ་རངས་ལྷ་

འདུས། ནངས་ནུབ་ཏུ་ཟས་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་འདུས་པ་དང་། ནུས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་འདྲེ་

གདོན་ཐམས་ཅད་ཤུགས་ཀྱིས་ཐུལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ལྟས་མང་པོ་རང་བཞིན་

ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་འབྱུང་ཞིང་ཅི་བྱེད་ཀྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཆོས་དང་མཐུན་པར་སྤྱོད་པ་ནི། ཚར་

ཚད་དགུ་པ་རྫོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཅིང་། དེ་ལྟ་བུའི་ཡོན་རྣམས་ལ་བཅུ་པ་འབྲས་བུའི་

ཚར་ཚད་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ཡང་ཚར་ཚད་བཅུ་རང་རང་གི་སྐབས་ནས་བཤད་པ་བཞིན་གཞན་དང་མ་འདྲེས་

པ་གསལ་བོར་ཡིད་ཆེས་པ་ཞིག་ཉམས་ཁྱད་པར་ཅན་རྨི་ལམ་དུ་འབྱུང་བ་གལ་ཆེ་ཞིང་།

འབྲས་བུའི་ཚར་ཚད་ཡོན་ཏན་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་དངོས་སུ་འོང་དགོས་ཤིང་། དེ་ལྟར་ཚར་ཚད་

བཅུ་རྫོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་ཚར་ཚད་འབྱུང་བའི་སྔ་ལྟས་ཡིན་ནོ། །ཆོད་ཚད་ནི་སྔར་

བཤད་པ་བཞིན་ས་དང་པོ་འཐོབ་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །ཚར་ཚད་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལ་

དགའ་བ་རློམ་སེམས་སྐྱེ་བའི་ཉམས་ཤར་བས། ཆོད་ཚད་མཐོང་ལམ་མི་ཐོབ་པའི་བདུད་

བྱེད་པས་ན། ཚར་ཚད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཅི་འབྱུང་ཡང་རློམ་སེམས་ཀྱི་ཞེན་འཛིན་མི་བྱེད་པར་

བྱུང་ཚད་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་ཉམས་སུ་བླངས་ཤིང་བདེན་མེད་ངང་ལ་སྙེམས་རྩ་ཆོད་

པར་གྱིས་ཤིག་བུ། ལར་ཉོན་དང་འདིར་ཚོགས་བུ་སློབ་ཀུན། །སློང་དང་ཆོ་འཕྲུལ་ཚར་ཚད་

རྣམས། །རང་བློ་བཏགས་པ་ཙམ་མམ་ཡེ་ནས་མེད། །ཡེ་ནས་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ། །སྤོང་

ལེན་གང་བྱུང་དེ་ཉིད་བདུད་ཡིན་པས། །ཡུལ་ལ་མ་འབྲང་སྙེམས་ཀྱི་ཐག་པ་ཆོད། །བདག་

གི་བདུད་དུ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ཆེ། །བདག་ཏུ་ཤེས་ན་བདག་ཏུ་འཛིན་ལས་གྲོལ། །དེ་ཉིད་

199

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཤེས་ན་གང་དང་གང་གི་བདུད། །གཅད་བྱ་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་ནི་མིང་ཡང་མེད། །སྙེམས་བྱའི་

བདུད་དང་སྙེམས་བྱེད་ཉིད་ཀྱི་བདུད། །སྙེམས་བྱེད་ཤེས་ན་སྙེམས་ཀྱིས་ཟུག་མི་ཐུབ། །ང་

ཡི་བདུད་རྣམས་སྙེམས་སུ་ཐག་བཅད་ནས། །སྙེམས་ཙམ་སྣང་བ་སྨིག་རྒྱུའི་ཆུ་དང་

མཚུངས། །སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུས་བདག་དང་གཞན་མ་ཐུབ། །ཟླ་བ་གཉིས་སྣང་མིག་གི་སྐྱོན་

དང་བྲལ། །ནམ་མཁའ་མི་སྤངས་སྤྲིན་ཉིད་ནམ་མཁར་ཤར། །ཐམས་ཅད་རང་སྣང་རང་

གྲོལ་ཡིན་བཞིན་དུ། །རང་གིས་རང་ལ་བླང་དོར་ག་ལ་སྲིད། །སྲིད་ན་བླང་བྱ་གང་ཡིན་

དོར་བྱ་གང་། །དེས་ན་གཅེས་འཛིན་དེ་ཉིད་བདུད་ཡིན་པས། །གང་ལའང་གཅེས་པར་མ་

འཛིན་བུ་སློབ་ཀུན། །གཅེས་འཛིན་གྲོལ་ན་གཅད་བྱ་གཅོད་བྱེད་མེད། །ཐར་བའི་ལམ་

མཆགོ ་གང་ཡང་དངསོ ་གྲུབ་མཆགོ །སྤང་བྱའ་ིབདུད་ན་ིབསྒྲུབ་པའ་ིལྷ་དང་མཚུངས། །མཚུངས་

ཞེས་ཐ་སྙད་ཙམ་དེ་ཡེ་ནས་མེད། །གཅིག་ལ་བསྟན་དུ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། །རང་སྙེམས་

ཤེས་ནས་རང་སར་གྲོལ་གྱུར་ན། །རང་གི་རང་ལ་ངོ་བོ་བསམ་བརྗོད་བྲལ། །ཡུལ་དང་ཡུལ་

ཅན་གཉིས་འཛིན་རྩད་ནས་ཆོད། །སྟོང་ཉིད་བདག་མེད་སྤྲོས་དང་བྲལ་བ་ལ། །མཁའ་ལྟར་

དག་པ་ཆོས་ཉིད་ངང་ཉིད་ལས། །མ་བཅོས་ལྷུག་པར་ཞོག་དང་བུ་སློབ་ཀུན། །ཞེས་

གསུངས། ཆོས་ཀྱི་སེང་གེས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བདུན་པའོ།། །།

ལེའུ་བརྒྱད་པ་རྗེ་བཙུན་ཟིལ་གནོན་གྱི་ཞུས་ལན་གྱི་སྐོར།

ལེའུ་བརྒྱད་པ། རྗེ་བཙུན་ཟིལ་གནོན་གྱི་ཞུས་ལན། ཡང་རྗེ་བཙུན་ཟིལ་གནོན་གྱིས་

ཞུས་པ། ཀྱེ་ཀྱེ་མ་ཅིག་ལགས། ངེད་ལས་དང་པོ་པའི་གང་ཟག་བློ་ཆུང་བ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་

ཆོ་འཕྲུལ་སོ་སོའ་ིཕྱི་ནང་གསང་བའི་འབྱུང་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དང་། ཐུན་མོང་བ་དང་སྤྱིའི་

ཆོ་འཕྲུལ་ཚུལ་རྣམས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཐུགས་ལ་འདོགས་ཞུས་པ་དང་། མ་ཅིག་གི་

ཞལ་ནས། བུ་ཉོན་དང་། འཕགས་པའི་ས་མ་ཐོབ་པས་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་མི་ལྡན་

པས། གཞན་རྒྱུད་མཁྱེན་པའི་ནུས་པ་མེད་པ་དང་། དམིགས་པའི་ཡིད་ཀྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་

ལ་དབང་མ་ཐོབ་པས། ལྷ་འདྲེ་མངོན་སུམ་དུ་བཀུག་པའི་ནུས་པ་ནི་མེད་པའི་གང་ཟག་

200

ལས་དང་པོ་པ། གཉན་ཁྲོད་འགྲིམ་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས། རྨི་ལམ་གྱི་མཚན་མ་བརྟག་

པར་བྱ་སྟེ། དེའང་ལྷ་འདྲེ་སྤྱིའི་མཚན་མ་བརྟག་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་སྡེ་བརྒྱད་ཀྱི་མཚན་མ་

བྱེ་བྲག་ཏུ་བརྟག་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ལེགས་པར་བཤད་ཀྱིས་ཡིད་ལ་ཟུངས། དང་པོ་ཕོ་གདོན་

རྒྱལ་པོའ་ིཆོ་འཕྲུལ་བཤད། དེ་ཡང་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི། ནམ་ལངས་ནས་སྔ་དྲོ་ཉི་མ་ཕྱེད་

པར་དང་། ཉི་ཐལ་སྲོད་འཁོར་བར་ལ་ཆོ་འཕྲུལ་སྟོན་པ་ཉུང་། ཐོ་རངས་དུས་ལ་ཡང་མ་

ཡིན་ལ། ཉིན་གུང་ཕྱེད་དང་ཉི་ཐལ་བར་དུ་དང་། སྐར་མ་ཚང་ནས་ནམ་གུང་ཅུང་ཟད་ཡོལ་

བ་ཚུན་ལ། ཁྱད་པར་ཆོ་འཕྲུལ་གཏོང་བར་བཤད་པས་འདི་ལྟར་འབྱུང་། ལྷ་ཁང་ལོགས་

རིས་དང་། སྐུ་གཟུགས་ལུགས་མ་སོགས་ཀྱི་རྟེན་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། མཆོད་ཆ་དཀོར་ཆ་

མང་པོས་ལེགས་པར་བརྒྱན་པ་རྒྱ་ཕིབས་དང་། བྱ་འདབ་སྔོན་པོ་ཁྱུང་ཕོ་ཁྱུང་མོ་དང་།

གསེར་འཕྲུ་གསེར་བྱ་ཆུ་སྲིན་སེངྒེས་བརྒྱན་པ་དང་། མཆོད་རྟེན་སྐྱ་བོ་དང་། བྲིས་སྐུ་ཅན་

དང་། གསེར་ཁང་དང་། དངུལ་ཁང་། གཡུ་ཁང་། ཟངས་ཀྱི་ཁང་པ་དང་། མཆོང་གི་ཁང་

པ་དང་། ཤེལ་གྱི་ཁང་པ་དང་། བྱུ་རུའི་ཁང་པ་རྣམས་ནི་བྱ་འདབ་ཏོག་དང་བཅས་པའམ་

པདྨ་དང་མུ་ཏིག་གི་ཕྲེང་བས་བརྒྱན་པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་བང་རིམ་མང་པོ་ཡོད་

པ་དང་། བང་རིམ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་འཚམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡོད་པ་དང་། གདུགས་

ཡོད་པ་དང་། མེད་པ་དང་། བུམ་པ་ཡོད་པ་དང་། མེད་པའི་རང་བཞིན་བང་རིམ་ཁྲིག་ཁྲིག་

ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་དང་། ཁང་པ་རྣམས་ལ་ཡང་བྲིས་སྐུ་ཡོད་

པ་དང་། མེད་པ་དང་། མདངས་གསལ་བ་དང་། མི་གསལ་བ་དང་། བྱ་འདབ་གཅིག་པ་

དང་། གཉིས་གསུམ་བཞི་ལྔ་དྲུག་བདུན་བརྒྱད་དགུ་བཅུ་ལ་སོགས་པ་བརྩེགས་མ་དང་།

བྱ་འདབ་མེད་པ་ལ་གསེར་འཕྲུ་དང་ཁྱུང་ཕོ་དང་ཁྱུང་མོ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་ཡོད་པ་དང་།

བྱ་འདབ་ཡོད་པ་ལ་གསེར་འཕྲུ་སོགས་ཀྱི་རྒྱན་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་

ཡོད་ལ། ས་དང་། རྡོ་དང་། ཤིང་དང་། རྫ་ལས་བྱས་པའི་ཁང་པ་རྣམས་ལ། གསེར།

201

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

དངུལ། གཡུ། ཟངས། མཆོང་། ཤེལ། བྱུ་རུ་རྣམས་ཀྱི་བྱ་འདབ་དང་། འཕྲུ་དང་། བྱ་

འདབ་མེད་ཀྱང་འཕྲུ་དང་། སྒོ་བྱས་པ་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་ཁང་པ་རྣམས་ལ་ཡང་། ས་དང་།

རྡོ་དང་། ཤིང་དང་རྫའི་བྱ་འདབ་དང་། དེའི་འཕྲུ་དང་། བྱ་འདབ་མེད་ཀྱང་སྒོ་དང་འཕྲུ་

བྱས་པ་ལ་སོགས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡོད་པའི་ཁང་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་འབག་སྐུ་

དང་། བླུགས་སྐུ་དང་། བྲིས་སྐུ་ལ་སོགས་པ་ཁ་དོག་དང་རྣམ་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་

ཡོད་པ་དང་། ཁང་པ་དང་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱས་པའི་བྲེའམ། དམ་བེ་ལ་སོགས་པའི་

དཀོར་ཆ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། ཆ་ལང་དང་དུང་ལ་སོགས་པའི་མཆོད་ཆ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་།

འཕན་གདུགས་རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པའི་མཆོད་རྫས་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། དར་ཟབ་ཁ་

དོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། ཆོས་གོས་སྣམ་སྦྱར། ཞྭ་ཐེབ་པོ་ཏི་དང་། དེ་རྣམས་ཁང་པའི་ནང་

དུ་ཡོད་པ་དང་། བྱ་འདབ་དང་པད་འདབ་ཀྱི་གློ་སྐྱོར་རྒྱབ་ཏུ་ཡོད་པ་དང་། རང་བཞིན་གྱི་

ཐད་དུ་ཡོད་པའི་ཁང་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི་གསར་པ་དང་། ཅུང་ཟད་གོག་པ་དང་།

ཤིན་ཏུ་གོག་པ་དང་ཧྲུལ་པོ་རེད་པ་རྣམས་ནི། མང་པོ་ཁྲིག་ཁྲིག་པ་དང་རེ་རེ་དང་། ཟུང་རེ་

རེ་ཙམ་ཡོད་པའི་སར་ཕྱིན་ནས་ཁང་པ་ལ་འཛེག་པ་དང་། ནང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། བསྐོར་བ་

དང་། ཡིད་ཆགས་པའི་གཟིགས་མོ་བྱས་པ་དང་། ནང་ནས་ཕྱིར་བུད་ས་མ་རྙེད་པ་དང་།

སྟེང་དུ་ཕྱིན་ནས་མར་མ་ཐར་བ་དང་། མང་པོ་འགྲིམས་པས་གྲོང་ལས་མ་ཐར་བ་དང་།

མཆོད་ཆ་དཀོར་ཆ་སེར་ཆས་སྐུ་གཟུགས་མང་པོའ་ིདཀྱིལ་དུ་ཕྱིན་ནས་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་

དང་། རེ་རེ་བཞིན་ཁུར་བ་དང་། ཉར་ཚགས་བྱས་པ་དང་། ཡང་བཙུན་པ་ཆས་བཟང་མང་

པོས་ཐལ་འགྱུར་བྱེད་ཅིང་གྲུབ་མཐའ་རྩོད་པ་དང་། པཎ་ཆེན་ཆེན་པོའམ། མིའི་རྒྱལ་པོ་

ཡིན་ཟེར་བའི་སེར་ཆས་ཅན། ཞྭ་ཐེབ་དང་གསེར་གྱི་གདུགས་བསྐོར་བ་དང་། ཟ་འོག་གི་

ཐུལ་བ་དང་། ཕུ་ཐུང་མ་དང་། མཐིང་གོས་ལ་སོགས་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་མང་པོ་གྱོན་ནས་

གསེར་དངུལ་གྱི་ཁྲི་ལ་ཟ་འོག་སྣ་ཚོགས་པའི་གོས་སྟན་དང་། སྲིན་གཟར་དང་། བྲུང་ཡུག་

202

ལིང་ཚེ་མའི་གདན་ལ་བཞུགས་ཤིང་། དར་སྣ་ཚོགས་པའི་བླ་བྲེ་དང་། འཕུར་མ་ཕུབ་པ།

གསེར་དངུལ་དང་རིན་པོ་ཆེའི་དཀོར་ཆ་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། ཞལ་བུ་དང་སྡེར་ལ་སོགས་

པའི་དཀོར་ཆ་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། འབྲས་རྒུན་དང་ནས་ལ་སོགས་པའི་ཆང་མང་པོས་

ཟངས་གང་བ་མང་པོ་དང་། གསོལ་ཇ་བའི་བཙུན་ཤར་ཆས་བཟང་མང་པོ་དང་། བཙུན་

མ་ཆས་བཟང་པོ་རྒྱན་དང་ལྡན་པ་ནི། གཡུ་ཁྲིའི་སྟེང་དུ་ཟུར་འདུག་པ་དང་བཅས་པ་ནི།

གཙུག་ལག་ཁང་དུ་འདུག་པ་དང་། སེངྒེ་ལ་ཞོན་པའི་ཚོགས་དང་། རྟ་ཞོན་པའི་ཚོགས་

དང་། གླང་པོ་ཆེ་ཞོན་པའི་ཚོགས་དང་། ཤིང་རྟར་ཞོན་པའི་ཚོགས་དང་བཅས་པའི་སར་

རང་ཉིད་ཕྱིན་ནས་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། ཆོས་ཞུས་ནས་མོས་གུས་བྱས་པ་དང་། བསྐོར་བ་

བྱས་པ་དང་། ཁོའ་ིཟིལ་གྱིས་རང་ནོན་ནས་ཅུང་ཟད་འཇིགས་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་

སོགས་པ་མ་བྱས་ཀྱང་ཁོའ་ིགྲོགས་དན་བྱས་པའམ། ཆོས་ཀྱི་བགྲོ་གླེང་ལ་སོགས་པ་ལ་

བསྙད་ནས་ཁོ་མ་དད་མ་དུང་ཞིང་རྩོད་པ་རྣམས་ནི་ནང་གི་ལྷོང་རྟགས་ཡིན། གཏིང་ལྷོང་བ་

ཡིན་ནོ། །ཡང་རྒྱལ་པོའ་ིསྤྲུལ་བ་ཕྲན་ཚེགས་པ་ནི་འདི་འདྲ་འོང་། བུ་ཆུང་གཅེར་བུ་མང་པོ་

དང་། རས་གོས་ཅན་དང་། སླག་གུ་ཅན་དང་། སེར་ཆས་ཅན་དང་། རལ་བུ་ཅན་དང་། རྩེ་

བའི་ནང་དུ་འདུག་པ། མ་སྨིན་ཅིང་སྐྲ་མེད་པ་ཆུང་བ་ནས། ལོ་ལྔ་མན་གྱི་བྱིས་པ་རྣམས་རྩེ་

བ་དང་། པང་དུ་བླང་བ་དང་། རྒྱབ་ཏུ་ཁུར་བ་དང་། འགྲོ་རོགས་བྱས་པ་དང་། བུ་ཆུང་ལ་

རང་ཉིད་ཆགས་པ་དང་། སེངྒེ་དང་། གླང་པོ་ཆེ་དང་། སྤྲེའུ་དང་། ཝ་དང་། ཁྱི་དཀར་པོ་

དང་། ཁྲ་བོ་དང་། སྲེ་བོ་དང་། རྟ་དཀར་དང་། རྔ་མོང་དང་། བྱི་བ་དཀར་ནག་ཆེན་པོ་དང་།

ཅེ་སྤྱང་དང་། ངང་པ་དང་། ངུར་པ་དང་། ཁུག་རྟ་ཁྲ་མོ་དང་། སྲེ་མོང་སོགས་དང་། དེ་

རྣམས་ཀྱི་མང་པོའ་ིཁྱུར་གནས་པ་དང་། རེ་རེ་དང་། ཟུང་དུ་གནས་པ་རྣམས་ལ་རང་གིས་

ཉར་ཚགས་བྱས་པ་དང་། རང་ལ་ཚུར་རྒོལ་ནས་མ་འདུམ་པ་དང་། དེ་རྣམས་ལ་རང་ཡིད་

ཆགས་པ་འོང་བ་སོགས་ནི་ཕྱིའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །ཡང་གསང་བའི་རྟགས་ནི་ཆུ་བྲུབ་དམར་

203

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པོ་རབ་ཏུ་འཁྲུག་ཅིང་འཕྱུར་བ་དང་། ཆུ་དམར་དལ་མས་ས་ཁྱོན་ཐམས་ཅད་ཁེབས་ཤིང་

འགྲོ་བ་དང་། རི་ལུང་མང་པོ་དུས་གཅིག་ལ་ཤྭ་རྦུད་མང་པོ་འོང་ཞིང་། ཆུ་སྒྲ་འུར་འུར་ཆེན་

པོ་གྲགས་པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རང་ཉིད་བྱིང་བ་དང་། རང་བཞིན་གྱིས་བྲེད་ནས་

ཡ་ང་བ་དང་། ཆུ་རླབས་ཕོག་ལ་ཁད་པ་དང་། ཆུ་དེ་བརྒལ་དགོས་སྙམ་པའི་སྐྲག་སྔངས་

དང་། ཆུ་དེས་སེམས་ཅན་དང་ཤིང་རྡོ་ལ་སོགས་མང་པོ་ཁྱེར་བ་ལ་སྙིང་བརྩེ་ཤོར་བ་དང་།

རླུང་དམར་འཚུབ་མས་རི་ཀླུང་ཐམས་ཅད་གང་ནས་ས་ཆར་རྡོ་ཆར་གཡོ་བའི་ནང་དུ།

རང་ཉིད་གཡེང་བ་དང་། སྤྲིན་དམར་ནམ་མཁའ་གང་བ་རླུང་གིས་གཡོས་ནས་ལང་

ལོང་བྱས་ནས་རང་གི་སྣང་བ་མི་བདེ་བ་དང་། རི་ཀླུང་ལ་མེ་མཆེད་ཅིང་རང་ཡང་ཚིག་

ལ་ཁད་པ་དང་། ནམ་མཁའ་ལ་འོད་དཀར་པོ་སྦ་སྙུག་ཙམ་ཞིག་ལིང་ལིང་རང་ལ་འཁོར་

བ་དང་། རླུང་དམར་ཁམ་པ་དང་འོད་ཀྱི་ནང་དུ་རང་ཉིད་ཐིམ་པ་སོགས་ནི་གསང་བའི་ལྷོང་

རྟགས་ཏེ། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱལ་པོའ་ིཆོ་འཕྲུལ་ལྷོང་ཚད་དམ། རྒྱལ་པོའ་ིབླ་གནས་

ཞེས་པའམ། མཚན་མ་ཞེས་པ་ནི། རྒྱལ་པོའ་ིཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་རང་མཚན་སྟོན་པ་

དེ་རྣམས་ཡིད་ལ་འཇགས་པར་གྱིས་ལ་ཉམས་ལེན་ལ་གཅུན་པ་གལ་ཆེ་བ་མན་ངག་དམ་

པ་ཡིན། དེ་ཡང་ནང་གི་མཚན་མ་དང་། གསང་བའི་མཚན་མ་དང་ལྷོང་ཐུབ་པའི་གང་ཟག་

ནི་དཀའ་ལ། ཕྱིའི་མཚན་མ་ཕྲན་ཚེགས་རྣམས་ལྷོང་བར་ངེས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་གང་ཟག་

གང་ཡིན་པ་དེས་གཞན་གང་གི་མཚན་མ་དང་འདྲེས་པ་ངས་བཤད་པ་བཞིན་གཅིག་

ལེགས་པོར་ངོས་ཟིན་དགོས་སོ། །ངོས་མ་ཟིན་ན་རྒྱལ་པོ་གཅུན་པའི་ཐབས་ཐལ་བས།

ལེགས་པར་མ་ཡེངས་མ་ནོར་བར་བྱོས་ལ་ཁོ་གཟིར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གཅུན་ན། ནང་

དང་གསང་བ་གཉིས་ཀྱང་རིམ་གྱིས་ལྷོང་ནས་འོང་བས། ཕྱིའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཆུང་ཡང་གློད་པར་

མི་བྱ་བ་ནི། རྒྱལ་པོ་གཅུན་པའི་མན་ངག་ཡིན་ནོ། །

ད་ནི་མ་མོའ་ིམཚན་མ་བཤད་ཀྱིས་ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །དེ་ཡང་

204

ཕྱི་ནང་གསང་བ་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་ཕྱིའི་མཚན་མ་ནི་འདི་ལྟར་ཏེ། སྤྱང་ཀི་མང་པོ་ངུ་འབོད་

བྱེད་ཅིང་རང་ལ་རྒོལ་བ་དང་། རེ་རེ་དང་ནི་ཡ་ཟུང་གིས་རྒྱུག་འདུར་བྱེད་པ་དང་། རྩེད་མོ་

རྩེ་བ་དང་། རང་གར་འགྲོ་བའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་། སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དང་། དྲེད་མོང་

ཁམ་པས་ང་རོ་འདོན་ཞིང་འཇིགས་ཚུལ་སྟོན་པ་དང་། ཕག་ནག་མང་པོས་ངུར་སྒྲ་སྒྲོག་ཅིང་

མཆོང་བ་དང་། སྲེ་མོང་མང་པོ་རྩེད་མོ་ཁྲོལ་བ་དང་། ཁྱེའུ་ཐོད་ཐོད་པ་མང་པོ་ཉ་ར་བྱས་པ་

དང་། མོ་གོས་རྒྱན་ཅན་མང་པོ་ཉ་ར་བྱས་པ་དང་། སྣལ་མ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། བུད་

མེད་ཀྱི་འཕང་ཆ་དང་། ཐག་ཆས་རྣམས་ཉ་ར་བྱས་པ་དང་། བྱ་མོ་ནག་མོ་དང་། སྲེག་པ་

དང་། འཇོལ་མོ་རྣམས་འཕུར་ལྡིང་བྱེད་པ་དང་། ཚང་བཅའ་བ་རང་གིས་མཐོང་ནས་ཉ་ར་

བྱས་པ་དང་། བོང་བུ་མང་པོ་ངུ་འབོད་བྱེད་ཅིང་ཕུ་མདར་རྒྱུག་པ་དང་། ཤ་བ་ཡུ་མོ་མང་པོ་

འཚོགས་ནས་བྲོ་བརྡུངས་པ་དང་། བུད་མེད་མདོག་ངན་མི་སྡུག་པའི་གཟུགས་ཅན་སྣ་

ཚོགས་པ་ཁྲོ་ཞིང་སྨྲ་བ་མང་པོ་བྱེད་པ་དང་། རེས་འགའ་བུད་མེད་གཟུགས་མཛེས་རྒྱན་

ཅན་ཡིད་འོང་མཛའ་མོར་སྤྲུལ་ནས་ཆགས་པ་སྤྱོད་འདོད་བྱེད་པ་དང་། རེས་འགའ་མ་དང་

སྲིང་མོར་སྤྲུལ་ནས་བརྩེ་གདུང་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་ཕྱིའི་ལྷོང་རྟགས་ཡིན་ནོ། །

ནང་རྟགས་ནི། བུད་མེད་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་ཤིང་མི་སྡུག་ཅིང་ཡ་ང་བའི་གཟུགས་ཅན།

སྐྲ་གཟེངས་ཤིང་མཆེ་བ་གཙུགས་ཤིང་ཁ་ནས་སིད་སྒྲ་འདོན་པ་དང་གཅེར་བུར་རོ་ཐལ་

གྱིས་ལུས་བྱུག་ཅིང་། ཁྲག་གི་ཐིག་ལེ་དམར་ཆ་ལེ་བ་བཀྲ་བ། སྟག་ལྤགས་དང་། དྲེད་

ལྤགས་ཀྱིས་ཤམ་ཐབས་དཀྲིས་པ་དང་། མི་ལྤགས་ཀྱིས་སྐེད་ཆིངས་བྱས་པ་དང་། བྱིས་

པའི་གཡང་གཞི་ཕྲག་ལ་གཟར་ཞིང་། སྦྲུལ་ནག་པོས་ཡན་ལག་བཅིངས་པ། ལག་ན་ཁྲམ་

ཤིང་དང་། ནད་རྐྱལ་དང་། མཚོན་གྱི་གྲུ་གུ་སྔོ་དམར་དང་། རྒྱུ་མའི་ཞགས་པ་དང་། འོད་

ཀྱི་ཞགས་པ་ནག་པོ་དང་། མིའི་པགས་པ་དང་། སྲིན་བྱའི་ལག་པ་ཐོགས་ནས་འཇིགས་

ཚུལ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་པ་དང་། རེས་འགའ་སྤྱང་ཀིར་ཞོན་པ་དང་། སྟག་དང་། གཟིག་དང་།

205

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འཕར་བ་དང་། ཅེ་སྤྱང་། དྲེད་མོང་དང་། སྲེ་མོ་དང་། མོང་རྩེ་དང་། ཕག་རྒོད་དང་། བོང་

བུ་ལ་ཞོན་པ་དང་། དུག་སྦྲུལ་དང་། ཆུ་སྲིན་དང་། ངུར་བྱ་ཀང་ཀ་ནག་པོ་མཆུ་རིང་དང་།

རླུང་ནག་འཚུབ་མ་དང་། འོད་ནག་པོ་དང་། སྤྲིན་ནག་པོ་དང་། སྤྲིན་ནག་པོ་ལ་ཞོན་པ་

དང་། རེས་འགའ་བུད་མེད་གཟུགས་ཤིན་ཏུ་མཛེས་པ་འོད་ཆེན་པོ་འབར་ཞིང་སྙན་པའི་

དབྱངས་ལེགས་པ། གོས་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་འཇའི་རྣམ་པ་དང་མཚུངས་པ་གསེར་གཡུ་

གཟི་དངུལ་དང་བྱུ་རུ་དང་བཻཌཱུརྱ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་ནི་མེ་ཏོག་ལྟར་ཤིན་ཏུ་བཀྲ་བ། དུང་

དང་མུ་ཏིག་གི་ཆུན་པོ་དང་། ཕྲེང་བ་དང་། དོ་ཤལ་དང་། མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་པས་བརྒྱན་པ་

དང་། དར་ཟབ་སྣ་ཚོགས་པའི་གོས་དང་ཕུར་མ་བླུགས་པ་དང་། ལག་ན་མེ་ལོང་དང་། པི་

ཝང་དང་། གླིང་བུ་དང་། ཟངས་ཀྱི་པར་བུ་ཐོགས་པ་དང་། རེས་འགའ་ཤ་བ་ཡུ་མོ་དང་།

གླ་བ་དང་། རྒོ་བ་དང་། རྔ་མོང་དང་། དྲེའུ་སོགས་ལ་ཞོན་པ་དང་། རེས་འགའ་དུར་ཁྲོད་

ཀྱི་རོ་གསར་རྙིང་དང་། ཀེང་རུས་དང་། བྱ་གཅན་གཟན་གྱིས་གང་བར་འདུག་པ་དང་། ས་

གཞི་ཁྲག་གིས་སྦགས་ཤིང་། དམར་སིང་བའི་སར་འདུག་པ་དང་། མཐིང་གི་གུར་ནང་དུ་

འདུག་པ་དང་། འཇའ་འོད་ཀྱི་གུར་ནང་དུ་འདུག་པ་དང་། མི་ལྤགས་དང་། སྟག་ལྤགས་ཀྱི་

གུར་ནང་དུ་འདུག་པ་དང་། དར་དང་ཟ་འོག་གི་གུར་ནང་དུ་འདུག་པ་དང་། ལྗོན་ཤིང་མང་

པོ་འཁྲིགས་པའི་ཚལ་དུ་འདུག་པ་དང་། སྤྲིན་དང་ན་བུན་གྱི་ནང་དུ་འདུག་པ་དང་། དེ་

རྣམས་ཀྱིས་རེས་འགའ་ནི་རང་ལ་འཇིགས་ཚུལ་སྟོན་པ་དང་། ལ་ལས་རང་ལ་གུས་པའི་

ཚུལ་དང་། ལ་ལས་ནི་ཆགས་པའི་ཚུལ་དང་། ལ་ལས་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་གྲོགས་བྱེད་ཟེར་བ་དང་།

ལ་ལས་ན་ིཟས་དང་ནརོ ་སྟརེ ་བར་བྱདེ ་ཟརེ ་བ་ལ་སགོ ས་པའ་ིམཚན་མ་མ་ིའདྲ་བ་སྣ་ཚགོ ས་པ་

ཞགི ་སྟནོ ་པ་དང་། གཞན་ཡང་གཟུགས་མ་ིའདྲ་བ་དང་། བཞནོ ་པ་མ་ིའདྲ་བ་དང་། གོས་དང་

རྒྱན་མི་འདྲ་བ་དང་། ཕྱག་མཚན་མི་འདྲ་བ་དང་། འདུག་སའི་གནས་མི་འདྲ་བ་དང་། ཁ་

དོག་མི་འདྲ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟང་ངན་གྱིས་ལྟས་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་སྟོན་པ་འོང་བ་ནི་རང་

206

གི་རྨི་ལམ་ལ་གང་བྱུང་བ་དེ། ལེགས་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་གཟིར་བས་དེ་ཉིད་དུ་གྱུར་

ནས་འགྲོ་བ་ཡིན་པ་ནི། མོ་འདྲེའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡིན་པ་དང་། མ་འགྱུར་ནས་མལ་དུ་བསྡད་ན་

ལྷ་རྟགས་ཡིན་ཡང་སྲིད་པས། ཆོ་འཕྲུལ་གང་ཡིན་ཡང་ངོས་ཟིན་པར་བྱོས་ལ་ཏིང་ངེ་

འཛིན་གྱི་དམིགས་པས་ལེགས་པར་གཟིར་བར་བྱའོ། །དེ་རྣམས་ནི་ནང་རྟགས་ཡིན་པ་

དང་། གཏིང་ལྷོང་བ་ཡིན་ནོ། །

གསང་བའི་རྟགས་ནི། འཇའ་ཚོན་སྣ་ལྔས་རང་ཉིད་གཡོགས་པ་དང་། ནམ་མཁའ་

གང་བ་དང་། རླུང་འཚུབ་སྔོ་དམར་གྱིས་རང་ཉིད་གཡོགས་པ་དང་། བར་སྣང་གང་བ་དང་།

འཚུབ་མ་དམར་ནག་གིས་རང་ཉིད་གཡེང་ཞིང་རི་ལུང་ས་གཞི་ཐམས་ཅད་གང་བ་དང་།

ཤིང་ལོ་མང་པོ་ཕུབ་ཆེན་པོ་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་རླུང་གིས་ཁྱེར་བའི་ནང་དུ་རང་ཕྱིན་པ་དང་།

འོད་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་མེ་ལྕེ་ལྟར་འབར་བ་དང་། མཚོ་ལྟར་འཁྱིལ་བ་དང་། གློག་

ལྟར་འཁྱུག་པ་དང་། ཕྲེང་ལྟར་བྲེས་པ་དང་། གཞན་ཡང་གཡུ་ཆེན་པོ་མདོག་ཤིན་ཏུ་

བཟང་ལ་གསལ་ཞིང་འོད་འབར་བ་ལུག་གི་མཆིན་པ་དང་མཁལ་མའི་བར་གྱི་ཆེ་ཆུང་

གི་རིམ་པ་དང་། བྱུ་རུ་མདོག་བཟང་བ་ལུག་གི་མགོ་བོ་ཙམ་ནས་མིའི་ལག་མགོ་ཙམ་གྱི་

བར་དང་། གཟི་ནག་ཁྲ་ཁྲུ་གང་ཙམ་ནས་སྤར་འཆང་གང་ཡན་ཆད་དེ་རྣམས་ནི་ས་ལས་

གཏེར་དུ་རྙེད་པའམ། བང་མཛོད་དམ་སྒྲོམ་བུ་དང་། གདན་ལ་བཀོད་པ་དང་། རང་བཞིན་

རེ་རེ་དང་། ཡ་ཟུང་དང་ཕྲེང་བ་ལྟར་རྒྱུས་པ་སོགས་རང་གིས་ཉ་ར་བྱས་པ་དང་། མཐོང་བ་

རྣམས་ནི་གསང་བའི་ལྷོང་རྟགས་ཡིན་པ་དང་། གཞན་དང་མ་འདྲེས་མ་ནོར་བར་གྱིས་ཤིག་

ཨང་། ཤེས་རབ་རྣམ་དཔྱོད་དང་ལྡན་པའི་ལས་ཅན་ཁྱོད་ལེགས་པར་ཉོན་དང་། བདུད་ཀྱི་

ལྷོང་རྟགས་འདི་འདྲའོ། །མི་ནི་ཁ་དོག་ནག་པོ་སོལ་བས་བྱུག་པ་དང་འདྲ་བ་གཅེར་བུའམ།

ཡང་ན་གོས་ནག་པོ་གྱོན་པ་ལག་ན་རེ་བའི་བ་དན་འཕྱར་བ། རྟ་ནག་པོ་རྔ་མ་རྔོག་མ་

གཟེངས་ཤིང་རྣ་བ་ཤིན་ཏུ་རིང་བའི་ནང་དུ་དུ་བ་ལྟ་བུའི་རླངས་པ་སྔོ་ཕྱུ་རུ་རུ་འོང་བ་དང་།

207

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཁྱི་ནག་པོ་ཁ་གདངས་ཤིང་མཆེ་བ་གཙིགས་ནས་ལྕེ་དམར་ལྷབ་ལྷབ་བྱེད་པས་ང་རོ་འདོན་

པ་དང་། བྱ་ནག་གཤོག་པ་ཤིན་ཏུ་རིང་ཞིང་། མཆུ་དང་སྡེར་མོ་སྔོན་པོ་ཤིན་ཏུ་རིང་ཞིང་རྣོ་བ།

རྐན་སྒྲ་ཐག་ཐག་བརྡབ་ཅིང་། འཕུར་འཇོལ་བྱེད་པ་དང་། དོམ་ནག་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པ་ཁ་

གདངས་ནས་ང་རོ་ཆེན་པོ་བྱེད་ཅིང་སྔམ་པ་དང་། གཡག་ནག་རྭ་ལ་མེ་འབར་ཞིང་ངར་ཚོ་

ཆེན་པོ་བྱེད་ཅིང་རྔ་མ་རབ་ཏུ་འཚུབས་ནས་རྨིག་པས་ས་རྐོ་བ་དང་། ཡང་མི་ནག་པོ་

འཇིགས་སུ་རུང་བ་དང་། དར་ནག་གི་རལ་ག་གོན་ནས་སྟག་ལྤགས་ཀྱི་ཆ་ལུགས་བྱས་

ཤིང་། སྐྲ་གྱེན་དུ་གཟེངས་པ། ཁ་ནས་དབུགས་མེ་ལྕེ་ལྟར་དམར་ལྷབ་ལྷབ་བྱེད་པ་དང་།

ལག་ན་ཁྲམ་ཤིང་དང་རྩིས་ཀྱི་བྱང་བུ་དང་། མདུང་ནག་པོ་རྩེ་གསུམ་པ་དང་། རྩིས་ཀྱི་རྡེའུ་

དཀར་ནག་དང་། ཞགས་པ་ནག་པོ་ཐོགས་པ་དང་། མདའ་གཞུ་ལག་ཏུ་འགེངས་ཤིང་སྐེད་

དུ་ཐོགས་པ་དང་། རྟ་དང་གཡག་རྒོད་ལ་ཞོན་ནས་འཇིགས་ཚུལ་སྟོན་པ་དང་། ཡང་མི་ལ་

ལ་ནི་དོམ་གྱི་པགས་པས་སྟོད་གཡོག་བྱས་ཤིང་སྟག་གི་པགས་པས་སྨད་དཀྲིས་བྱས་པ་

དང་། ལ་ལ་ནི་མིའི་གཡང་གཞི་གོས་སུ་གྱོན་པ་དང་། ལ་ལ་ནི་གཅེར་བུ་མིའི་རྒྱུ་མའི་དོ་

ཤལ་བྱས་ཤིང་། མི་མགོ་རློན་པ་སྐྲ་དང་བཅས་པ་ལག་ཏུ་ཐོགས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་འདྲ་

བའི་རྣམ་འགྱུར་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་སྟོན་པ་རྣམས་ནི། འཇིགས་ཤིང་ཡ་ང་ལ་གདུག་པའི་

མུན་པ་ནག་པོ་འཁྲིགས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དང་། ཤ་ཁྲག་གི་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་ལ།

དུད་པ་ནག་པོའམ། སྤྲིན་ནག་གི་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཡིན་པ་ནི། མང་པོ་དང་རེ་རེ་དང་།

ཟུང་རེ་ཙམ་ཡང་སྟོན་པས་ངེས་པ་མེད་པ་དང་། གཞན་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་ནག་པོ་གྲངས་ལས་

འདས་པའི་གསེབ་ཏུ་རང་ཕྱིན་ནས་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་ནས་ཕྱིར་འོང་མ་རྙེད་པ་དང་། རི་

ནག་པོ་ཤིན་ཏུ་མཐོ་བ་སྤྲིན་ལ་ཐུག་པ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ངོས་སུ་ཕྱིན་ནས་སྟོད་སྨད་དང་། ཕན་ཚུན་

གར་སོང་ཡང་ཟད་མ་ཐུབ་པ་དེ་རྣམས་ནི་ནང་གི་བདུད་གཏིང་ནས་ལྷོང་བ་ཞེས་བྱ་བའམ།

ནང་གི་ལྷོང་རྟགས་ཀྱི་མཚན་མ་ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཡིན་པས་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་ཨང་། ཕྱི་

208

རྟགས་ནི། མི་ནག །ཁྱི་ནག །བྱ་ནག །རྟ་ནག །གཡག་ནག །དོམ་ནག །སྐྱུང་ཀ་ནག་པོ་

མཆུ་དང་སྡེར་མོ་དམར་པོ་ཅན་དང་། ཏོབ་ཏི་དང་། བྱ་རོག་དང་། དེ་རྣམས་ནི་ད་ལྟ་རང་

རེའི་འདི་ན་ཡོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཡིན་པས། དེ་རྣམས་ཀྱིས་རང་ལ་རྒོལ་ཚུལ་སྟོན་པ་དང་།

རང་གི་སྔོན་རྒྱབ་ཏུ་འབྲང་བ་དང་། རང་དེ་དག་གི་ནང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཞྭ་ནག་

གོས་ནག་གྱོན་པ་དང་། ཉ་ར་བྱས་པ་དང་། སྤྲ་ནག་པོ་དང་། ཁང་སྟོང་ནག་ཧང་ངེ་བའི་

ནང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལ་ཟམ་པ་ཕྲ་བ་ཡོད་པ་ལ་རང་ཉིད་སོང་ནས་མ་ཐར་

ཅིང་ལྟུང་ལ་ཁད་པ་དང་། བྲག་ནག་འཁྲིགས་པ་དང་། རྫ་རི་ནག་པོ་གཡག་ཁྱུ་འགྲོགས་པ་

དང་འདྲ་བ་དང་ཐང་ནག་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཕྱིན་པ་དང་། ལུང་པ་ནག་པོ་སིང་ངེ་བའི་ནང་དུ་

ཕྱིན་པ་དང་། དེ་རྣམས་ནི་ད་ལྟར་ཡོད་པའི་རང་ཁ་མ་འདི་འདྲ་བ་རྣམས་ཡིན་པ་ཡང་རྟག་

པ་ཅན་ནི་མ་ཡིན་ལ། མི་རྟག་ཅིང་རེ་རེ་ཡང་མི་འདྲ་བ་མང་པོར་འགྱུར་བ་ཡིན་པས། མང་

པོ་དང་རེ་རེ་དང་ཡ་ཟུང་ཙམ་དང་། གྲངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལའང་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་པ་

དང་བཅས་པ་རྣམས་ནི། ཕྱིའི་ལྷོང་རྟགས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་མང་པོ་དང་རེ་རེ་དང་། བན་ནེ་

བུན་ནེ་རབ་བེ་རིབ་བེ་མ་ཡིན་པ་ངེས་པ་ཅན་སིང་ངེ་བ་ཞིག་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །

གསང་བའི་རྟགས་ནི། འོད་ནག་པོའ་ིནང་དུ་རང་ཉིད་ཐིམ་པའམ། རང་གི་ཡན་

ལག་བཅིངས་པའི་རྣམ་པ་དང་། འདོམ་པ་ལྔ་དྲུག་གི་བར་མཐོང་བ་དང་། མུན་པ་ནག་པོའ་ི

གླིང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། འགྲོ་ས་མ་མཐོང་བ་དང་། རླུང་ནག་འཚུབ་མའི་ནང་དུ་རང་ཉིད་

གཡེངས་ནས་སྔངས་པ་དང་། འཁྱགས་ཤིང་གྲང་ཞུམ་ཆེན་པོས་འདར་བ་དང་། སྤྲིན་ནག་

པོ་དང་ན་བུན་ནག་པོ་གཡོ་ཞིང་འཕྱུར་བའི་ནང་དུ་ཐིམ་པ་དང་། སྤྲིན་དང་ན་བུན་བར་སྣང་

ན་འཁོལ་བ་རང་གི་སྟེང་དུ་འོང་ལ་ཁད་སྙམ་ནས་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། བདུད་ཀྱི་ཁྲམ་ཤིང་

ཡིན་ཟེར་བའི་ཤིར་ཤིང་ལས་བྱས་པ་བཞིན་གྱི་ནག་ལྷང་ངེ་བ་བརྒྱད་ཞོག་གི་རྣམ་པ་ཅན་བུ་

ག་མང་པོ་ཡོད་པ་རང་གི་ལུས་ཚད་གཉིས་ཙམ་གྱི་རིང་ཐུང་དང་ལྡན་པ་ཞིག་རང་གི་གཉའ་

209

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བར་འགེལ་དགོས་པ་དང་། ཡང་གྲུ་མོར་འཆང་དགོས་པས་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། དོར་དུ་

མི་ཕོད་སྙམ་པ་འོང་བ་རྣམས་ནི་གསང་བའི་ལྷོང་རྟགས་ཡིན་པས་མ་ནོར་བར་བྱེད་

དགོས་སོ། །

དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་ཁྲམ་ཐོག་བདུད་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡིན་ནོ་ཡིད་ལ་ཟུངས། ད་

ཡང་བཙན་ལྷོང་བའི་རྟགས་ལ་ཡང་གསུམ་སྟེ། ལེགས་པར་ཉོན་དང་ཕྱིའི་ལྷོང་རྟགས་འདི་

འདྲ་འོང་། མི་དམར་རྟ་དམར་སྐྱ་མི་དམར་པོ་མང་པོ་འཚོལ་བ་དང་། རང་བཞིན་འགྲོ་འདུག་

བྱེད་པ་དང་། རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང་། རང་གིས་ཁོའ་ིརོགས་དན་བྱེད་པ་དང་། གཞན་

ཡང་ཁྱི་དམར་པོ་རྔ་མ་དམར་པོས་བརྒྱན་པ་དང་། སྤྱང་ཀི་དང་། འཕར་བ་དང་། ཝ་དང་།

སྤྲེའུ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱིས་རང་ལ་རྒོལ་བ་དང་། རང་ལ་འཁོར་བ་དང་། བྱ་ཕོ་མཚལ་ལུ་

དང་། འུག་པ་དང་། ཁུ་བྱུག་འུག་ཆུང་རྣམས་རང་གིས་ཉར་ཚགས་བྱས་པ་དང་གོས་གསར་

པ་དམར་པོ་དང་། དར་ཟབ་དམར་པོ་དང་། བཙོད་སྐེགས་རྣམས་ཉ་ར་བྱས་པ་དང་།

གཞན་གྱིས་སྟེར་བ་དང་། རང་བཞིན་བདག་མེད་མང་པོ་མཐོང་བ་རྣམས་ནི་ཕྱིའི་ལྷོང་

རྟགས་ཡིན་ནོ། །ནང་གི་མཚན་མ་ནི། གཟུགས་དང་དབྱིབས་མིའི་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་

ཡིན་ཡང་། གདུག་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཆེན་པོའ་ིཟིལ་ཀྱིས་འཇིགས་ཤིང་ཡ་ང་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་

དང་། མདའ་གཞུ་དང་། མདུང་དང་། ཞགས་པ་དམར་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་ཆ་སྣ་

ཚོགས་པ་ཐོགས་ནས། དར་ཟབ་ཀྱི་གོས་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའམ། རེས་འགའ་སྟག་ལ་

སོགས་པའི་གཅན་གཟན་སྣ་ཚོགས་པའི་གོས་སམ། ར་ལུག་གི་པགས་པའམ། བེའུ་ཆུང་

གི་པགས་པ་དང་། ཆུ་སྲིན་དང་འབྲུག་གི་པགས་པ་ལ་སོགས་པ་གོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་

བ་དུ་མ་ཞིག་གོན་པ་དང་། ཤ་བ་རུ་རྩེ་དམར་ཟིང་ངེ་བ་བཞོན་པ་དང་། རྐྱང་དང་། རྟ་དང་།

སྟག་དང་། ཁ་ཤ་རྣམས་ཀྱི་གོང་རྨེད་སྦྲུལ་ལས་བྱས་པ། མིའི་པགས་པས་སྔ་ཤད་ཕྱི་ཤད་

བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞོན་པ་དང་། རྐང་སྐྱ་དང་། སྐྱ་རྐང་འདྲེས་པའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་

210

རྣམས་ལ་གློག་འོད་དམར་ཁྱུག་ཁྱུག་འཕྲོ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དང་། གཞན་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་

དམར་པོ་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་ཤིང་ཡ་ང་བའི་ནང་དུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ནི་ནང་གི་མཚན་མ་ཞེས་

པའམ། གཏིང་ལྷོང་བའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །

ཡང་གསང་བའི་ལྷོང་རྟགས་ནི། ཆུ་དམར་པོ་ཆེན་པོས་རི་ལུང་གང་བ་དང་། རི་ལུང་

ཐམས་ཅད་དམར་དུང་ངེ་ཡོད་པ་ལ། ལྷོ་བུར་དམར་པོ་འཁྲིགས་པ་དང་། སྤྲིན་དམར་པོ་

རླུང་གིས་གཡོ་བ་དང་། འོད་ཟེར་དམར་པོ་གློག་ཞགས་ལྟར་ནམ་མཁར་འགྱུ་བ་དང་། རླུང་

དམར་འཚུབ་མས་རི་ཀླུང་ཐམས་ཅད་གང་ནས་འུར་སྒྲ་ཆེན་པོ་གཡོ་བ་དང་། བྲག་དམར་

ཆེན་པོ་འབར་བའི་རྣམ་པ་ཅན་ཟིང་ངེ་ཡོད་པ་དང་། གོང་བུ་དམར་སིང་ངེ་བ་མང་པོ་

འཁྲིགས་པ་དང་། རི་དམར་ཟིང་ངེ་བ་དང་། རྫ་དམར་ཁྲོབས་སེ་བ་དང་། ས་རལ་དམར་

ལྷབ་བེ་དང་། མཚོ་དམར་ཏིང་ངེ་བ་དང་། མདའ་མཚལ་མ་མང་པོ་དང་། དེ་རྣམས་རང་

རང་ལ་འོད་དང་འཇིགས་པའི་ཟིལ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་རྩར་རང་ཕྱིན་པ་དང་། ནང་དུ་ཕྱིན་པ་

དང་། རྒྱང་ནས་མཐོང་བ་དང་། དེ་རྣམས་ལ་སེམས་ཆགས་པ་དང་། མཐོང་ནས་སྐྲག་པ་

དང་། མདའ་བསྡུས་པ་རྣམས་ནི་གསང་བའི་ལྷོང་ཚད་ཡིན་ནོ། །བློ་ལ་འཇགས་པར་གྱིས།

ཡང་འོག་གདོན་ལ་འདི་འདྲ་འོང་བ་ཡིན་གྱིས་ཉོན་དང་། སྡོམ་སྡིག་ནག་པོ་དང་། གྲོག་མ་

དང་། སྦུར་བ་དང་། སྲམ་དང་། ཉ་ཁྱུ་མི་འདྲ་བ་རྣམས་ནི་ཆར་དུ་བབས་པས་ས་ཁྱོན་གང་

བ་དང་། རང་གི་ལུས་ལ་འབྱར་བའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ཚད་ནི་ཁྱེའུ་མིག་འབྱེད་མ་ཐག་པ་ཙམ་

ཡིན་པ་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་གྲང་ལ་གཤེར་བའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པས། རང་གིས་མཐོང་བ་

ཙམ་གྱིས་ཡིད་མི་བདེ་ཞིང་རབ་ཏུ་སྐྲག་གོ། །

ཡང་སྦལ་པ་དང་། སྡིག་པ་དང་། ཉ་དང་། ལྕོང་མོ་དང་། སྦུར་ཆེན་དང་། ཆུ་སྲིན་

དང་། རྩང་ཕག་རྣམས་ནི་གླང་ཤད་ཀྱི་ཚད་ཙམ་གྱིས་ཁ་གདངས་ནས་ཟ་ཚུལ་སྟོན་པ་དང་།

སྐམ་དང་གཤེར་གང་དུའང་ཐམས་ཅད་འདུས་ནས་ཀི་ཤར་བྱེད་ཅིང་འཛིང་མོ་བྱེད་པ་དང་།

211

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

རེ་རེ་ཟུང་རེ་གང་གི་ལུས་ལ་ན་བུན་འཐུལ་ཞིང་ཟིལ་པ་ཅུང་ཟད་ཆགས་པ་དང་། རང་གིས་

མཐོང་བ་ཙམ་སེམས་འཁྲུག་ཅིང་ཡིད་མུག་ལ་ཤ་སྦྲིད་པ་འོང་བ་དང་། ཡང་སྦྲུལ་ནག་པོ།

དམར་པོ། སེར་པོ། ལྗང་ཁུ། ཁྲ་བོ། དཀར་པོ། དམར་ཁྲ། སེར་ཁྲ། སྔོ་ཁྲ་རྣམས་ནི་ཤིང་

ཆེན་པོ་ལ་ལོ་འདབ་རྒྱས་པ་བཞིན་ལ། རིང་ཐུང་གི་ཚད་ནི་གཞུ་འདོམ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་རེ་ཡོད་

པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱིས་མཁར་བརྩིགས་པ་དང་། ཆུ་དང་སྐམ་གང་ཡིན་ལ་གནས་ཏེ་

ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་གཤིབ་པ་དང་། རང་ཉིད་ཉལ་དུ་ཡོད་པའི་ལུས་ལ་དུག་རླངས་ཕ་ལ་ལ་

ཁོལ་ཞིང་། ཟེ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ལ། མེ་འབར་བའི་རྣམ་པ་དང་། ཁ་མིག་ནས་ནད་སྣ་

ཚོགས་པའི་རྣམ་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་འཕྱུར་ཞིང་ཟིལ་པ་ལྟར་ཟི་ལི་ལི་གཞུ་འདོམ་བརྒྱའི་

བར་ལ་འོང་བས། རང་གིས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཡ་ང་བ་དང་། བ་སྤུ་གཟེང་ཞིང་དབང་པོ་

སུན་ནས་ལུས་མྱོས་ཏེ་འགྲོ་བ་ཁོའ་ིགྲིབ་ཡིན་ནོ། །

ཡང་བུ་ཆུང་ལོ་བརྒྱད་པའི་ན་ཚོད་ཙམ་གྱི་ནུ་མ་མན་ཆད་སྦྲུལ་དུ་འདུག་ཅིང་། སྤྱི་

བོར་སྦྲུལ་མགོའ་ིགདེངས་ཀ་མང་པོ་འབར་བ་ལ་ནད་སྔོ་དམར་འཕྱུར་བ། སྦྲུལ་མཇུག་ལ་

དུག་རླངས་དང་ན་བུན་ཁོལ་བ། ལུས་སྟོད་ལ་ཡང་སྤྱི་བུན་ཐུལ་བ་རྣམས་ནི། ཆུ་གླིང་ཆེན་

པོ་མིག་གིས་མི་ནོན་པའི་ནང་དུ། རེས་ལུས་སྟོད་ཕུད་ཅིང་། རེས་སྦྲུལ་མཇུག་དང་བཅས་

པ་ཆུའི་སྟེང་དུ་ཐོན་ནས་འདུག་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་མང་པོ་མཐོང་བ་ནི་གཏིང་ལྷོང་

བའམ། ནང་གི་ལྷོང་རྟགས་ཡིན་ནོ། །ཕྱིའི་ལྷོང་རྟགས་ནི་སྡོམ་དང་སྡིག་པ། གྲོག་མ།

སྦུར་བ། ཉ་ཁྱུ་མ། སྦལ་སྦྲུལ། ཉ་ལྕོང་རྣམས་ནི་ད་ལྟ་དངོས་སུ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་རྨིས་

པ་དང་། གཞན་ཡང་མཛོ་དང་། བ་ལང་གི་ཚོགས་མང་པོ་འདུས་པ་དང་། དེ་དག་ཀྱང་

རེ་རེ་དང་ཟུང་རེ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་མཛོ་ཁམ་པ་དང་། གླང་སྟག་རིས་ཅན་དང་། དེ་

རྣམས་ཀྱིས་རང་ལ་བརྡུང་ཚུལ་སྟོན་པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱིས་རང་ལ་འདུད་པ་དང་། རང་

གིས་ཉ་ར་བྱས་པ་དང་། རང་གིས་ཉ་ར་བྱེད་དགོས་རེད་པ་དང་། དམེ་མཛེ་ལོང་གསུམ་ལ་

212

སོགས་པ་སྤྲང་པོ་མང་པོས་རང་ལ་ལྷོང་བ་དང་། ཉལ་ཉིལ་མང་པོའ་ིནང་དུ་རང་ཕྱིན་པ་

དང་། སྒར་འདེབས་པ་དང་། ལམ་དུ་འགྲོ་བ་དང་། རུ་སྒར་མང་པོར་སྡོད་པ་དང་། སྐྱེལ་དུ་

འཇུག་པ་དང་ཁལ་འགེལ་བ་དང་། ཁལ་འབོག་ཅིང་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་པ་དང་། དེ་རྣམས་

རང་དང་མ་འདུམ་ཞིང་རྩོད་པ་དང་། རང་དེའི་ནང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། རང་གིས་ཉར་ཚགས་

རོགས་དན་བྱས་པ་དང་། མི་ནོར་དང་། ཁྱི་རྟ་ལུག་གསུམ་གང་ཡང་མེད་པའི་སྒྲ་སྟོང་པ་

དང་ཟིལ་པ་ཆགས་པའི་རུ་སྒར་དང་། སྒྲ་རེ་རེ་དང་ཟུང་རེ་དང་དེ་ནི་ཕྱིའི་ལྷོང་རྟགས་ཡིན་

ནོ༑ ༑སྒྲ་སྟོང་ལ་ཟིལ་པ་མེད་ན་བདུད་ཀྱི་རྟགས་ཡིན་པར་བཤད་དོ། །

གསང་བ་ལ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་རླངས་པ་ཅུང་ཟད་འབྱུང་བ་དང་།

རྫིང་ཞེས་པ་ལྗོན་ཤིང་ལ་སོགས་པས་བསྐོར་བ་ཡང་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་མེ་རེ་རེ་འགུལ་བ་

དང་། ཆུ་མིག་མང་པོ་ཡང་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའི་མགོ་འཕྲད་པ་དང་། རྟིང་འཕྲད་ནས་

འཁྱིལ་བ་དང་། བསྣོལ་ནས་ཆལ་ཆིལ་དུ་ཡོད་པ་དང་། ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་ཡང་ཁ་དོག་སྣ་

ཚོགས་པ་ཆལ་ཆིལ་དུ་འཁྱིལ་བ་དང་། དུམ་བུ་དུམ་བུར་བསྐོར་བ་དང་། མཚོ་ལྟར་མེ་རེ་རེ་

བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཆུ་ཞེང་མིག་རྒྱང་ཙམ་པ་རེ་རྣམས་ལ་འོད་འབར་ཞིང་རླངས་པ་འཇའ་

ཚོན་ལྟར་འཁྲིགས་པའི་ནང་དུ་རང་ཕྱིན་ནས་ཆུ་ལ་བྱིང་བ་དང་། རེས་ན་བུན་དང་འོད་དུ་

ཐིམ་པ་དང་། རེས་བར་བར་དུ་ཕྱིན་ནས་ཕྱིར་འབུད་ས་མ་རྙེད་པ་དང་། རེས་རྒྱང་དུ་མཐོང་

བ་ལ་ཡིད་ཆགས་པའམ། མི་བདེ་བ་དང་། དབང་པོ་མྱོས་པ་འོང་། ཡང་རང་བཞིན་གྱི་ན་

བུན་སྤྲིན་དང་། རླངས་པ་རྣམས་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་གཏིབས་པ་ལ་ཟིལ་པ་བབས་པས་ས་

ཁྱོན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཤེར་ནས་ཟིལ་པ་ཕྲོམ་མེ་བའི་ནང་དུ། རང་ཕྱིན་ནས་གཤེར་བ་

དང་ན་བུན་གྱིས་གཡོགས་ནས་གར་ཡང་འགྲོ་ས་མ་མཐོང་བ་དང་། ཡང་འོད་ཁ་དོག་སྣ་

ཚོགས་པས་རང་གི་ཡན་ལག་བཅིངས་ནས་འགྲོ་མི་ཤེས་པ་དང་། ཡང་འཚུབ་མ་ལྟ་བུའི་

འོད་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའི་སྨིག་རྒྱུ་ལྟར་མེར་མེར་བྱེད་པའི་ས་གཞི་གང་བའི་ནང་དུ་རང་

213

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཉིད་བྱིང་བ་དེ་རྣམས་ནི་གསང་བའི་ལྷོང་རྟགས་ཡིན་ནོ། །ཡང་མཚོ་ལ་སོགས་པའི་ཆུ་

རྣམས་དང་། ན་བུན་སྤྲིན་དང་རླངས་པ་རྣམས་ཁ་དོག་དང་རླངས་པ་མེད་པ་དང་། ད་ལྟའི་

རང་ག་མ་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་ཕྱིའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །ལྷ་གདོན་གྱི་མཚན་མ་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་

ནས་བཤད་པ་ལ་གུས་པས་ཉོན་དང་འདི་འདྲ་འོང་བ་ཡིན་པས། ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །མི་

དཀར་པོ་དུང་ཕྱིས་པ་ལྟ་བུའི་སྨིན་མ་སྔོན་པོ་སྐྲ་དཀར་པོ་སྤྱི་བོར་ཐོར་ཚུགས་སུ་བཅིངས་པ།

དར་དཀར་པོ། དམར་པོ། སྔོན་པོ། སེར་པོ། ལྗང་གུ། ལེ་བརྒན་སོགས་ཁ་དོག་འདྲ་བའི་

གོས་སྣ་རེ་རེའམ། ཁ་དོག་ཟུང་རེ། འཁོར་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོད་གཡོག་གམ། སྨད་དཀྲིས་

སམ། ཐམས་ཅད་གྲུབ་པའི་རྣམ་པ་གྱོན་པ། ལག་ན་འཕྲུལ་གྱི་ཆགས་ཤིང་དང་། དུང་དང་

གླིང་བུ་ལ་སོགས་པ་ལྷ་ཆ་སྐད་མེད་པ་བསྣམས་པའམ། ཡང་ན་གཡབ་དར་དཀར་པོ་དང་།

མེ་ལོང་དང་དུང་གི་ཕྲེང་བ་བསྣམས་ནས། ས་ལ་མ་རེག་པ་ཙམ་དུ་འགྲོ་བ་མང་པོ་དང་། རེ་

རེ་དང་ཟུང་རེ་ཙམ་རང་གིས་མཐོང་ནས་དགའ་བ་དང་། སེམས་གཡེངས་ནས་ཁོའ་ིརྗེས་སུ་

འགྲོ་འདོད་པ་དང་། རང་གི་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་དད་པ་སྐྱེས་པ་དང་། རང་གི་

ལུས་ནམ་མཁར་གཡེང་བ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། །

ཡང་ལྷ་གཡག་དཀར་པོ་རྭ་དཀར་པོ་ལས་འོད་དཀར་པོ་འཕྲོ་ཞིང་རྔ་མ་འཚུབ་ཅིང་

རྭ་འདེབས་པ་དང་། རྟ་དཀར་པོ་རྔོག་མ་དང་རྔ་མ་སྔོན་པོ་གཟེང་བ་མང་པོའམ། རེ་རེ་བར་

སྣང་ལ་འོང་བ་དང་། ཡང་སྤྲིན་དཀར་པོ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བོ་དེ་ལ་མགོ་ན་ཁྲབ་ཅན་ལངས་པ་

ལྟར་མང་པོ་ནམ་མཁའ་ལས་ཡོང་བ་དང་། འོད་དཀར་པོ་ཨ་ལོང་བཞིན་མང་པོ་ནམ་

མཁར་ཡོད་པ་དང་། རི་བོའ་ིརྩེར་བྲག་དཀར་མདུང་གི་རྩེ་ལྟར་དང་ཟེང་ངེ་བ་ཡོད་པ་དང་།

ཡང་ས་ཡངས་པ་ཅན་དུ་གུར་དཀར་པོ་ཆེན་པོའ་ིསྟེང་དུ་གཅིག་གམ་མང་པོའམ། དཀར་

དམར་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའི་ཁྲ་ཆག་གེ་བ་མང་པོ་འཁྲིགས་པ་དང་། བྱ་དཀར་པོ་ཁྲུང་ཁྲུང་

དང་འདྲ་བ་ཆེན་པོ་ཐོར་ཅོག་ཅན་མང་པོ་གཤིབ་པ་དང་། ཡ་ཟུང་དང་རེ་རེ་རྣམས་འཕུར་

214

ལྡིང་བྱེད་པ་དང་། ནམ་མཁའ་ནས་ལུག་མང་པོ་ས་ལ་བབས་ནས་དཀར་ལེབ་ལེབ་དང་།

བྱ་རྒོད་ཐང་དཀར་རྣམས་བྲག་དཀར་ལ་རྩེ་བ་དང་། ཐང་དང་རི་ལ་བབས་པ་དང་། ནམ་

མཁར་ལྡིང་བ་དང་། དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལའང་མང་པོ་དང་། ཡ་ཟུང་ཙམ་དང་། རེ་རེ་

དང་། གང་ལའང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། དེ་རྣམས་རང་གིས་ཉ་ར་བྱས་པ་དང་། རེས་འགའ་

རང་དང་འཁོན་པ་དང་། རེས་འགའ་དེ་རྣམས་རང་ལ་ཚུར་འདུད་པ་དང་། དེ་རྣམས་ནི་

ལྷའི་གདོན་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡིན་པས་མ་བརྗེད་པར་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་སྐལ་པ་ཅན། ཡང་

སྟེང་གདོན་ར་ཧུ་ལ་ནི་འདི་འདྲ་ཡིན་ནོ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་ཨང་། སྦལ་པའི་ལུས་ལ་མིའི་

མགོ་བོ་ཅན། མཇུག་མ་སྦྲུལ་དུ་ཡོད་པ་ཡིན། དེའང་མགོ་བོ་གཅིག་ལ་ཁ་མིག་དགུ་ཡོད་

ཅིང་། སྐྲ་ནི་ཁ་མིག་རྣམས་ཀྱི་བར་བར་དུ་སྦྲུལ་བདུན་བདུན་གཅུས་པའི་ཆུན་པོ་ཕྲག་པར་

སླེབ་པ་དང་། རྣ་བ་ནི་ཁ་མིག་དགུ་ལ་རེ་རེ་སྟེ་ཅེ་སྤྱང་གི་རྣ་བ་དང་མཚུངས་པའི་རྣ་བ་དགུ་

དང་། གདོང་པ་དགུ་ལའང་མིག་རེ་རེ་སྟེ་མིག་དགུ་དང་། ཡན་ལག་གི་ལྷུ་རེ་རེ་དང་། ཁོག་

པའི་གནས་མིག་རྣམས་སུའང་མིག་རེ་རེ་དང་། སེན་མོ་རྣམས་ནི་བྱ་ཆེན་པོའ་ིསེན་མོ་དང་

འདྲ་ལ་སྤྱི་བོར་བྱ་ཆེན་པོའ་ིགཤོག་རིང་གི་མགོ་བོ་ནག་པོ་གནམ་ལྕགས་ཀྱི་མཆུ་སྡེར་ཅན།

ཁ་ནས་གློག་དམར་ཁྱུག་ཁྱུག་བྱེད་ཅིང་། མིག་ནས་མེ་སྟག་མགར་བའི་ཚ་ཚ་ལྟར་དམར་

ཕུང་ཕུང་འཕྲོ་བ་དང་། ལུས་ཐམས་ཅད་རྒྱ་ཤུག་གི་དུད་པའི་མདོག་ལྟར་གསལ་ཞིང་སྒྲིབ་

པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཕྱི་ནང་ཟངས་ཐལ་དུ་གསལ་བ་ལས་ཚ་ཚ་འཕྲོ་ཞིང་སྤྱིར་ན་བུན་

ལྟར་རླངས་པ་ཕ་ལ་ལ་བྱེད་ཅིང་། རླུང་གིས་གཡོ་བ་དང་། ལག་ན་གློག་གི་ཞགས་པ་དང་།

གནམ་ལྕགས་ཀྱི་ཐོང་བཤོལ་ལམ། ཡང་ན་མེ་ཐབ་གྲུ་གསུམ་པ་དང་། ནད་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་

རྐྱལ་པའམ། ཡང་ན་ཆུ་སྲིན་གྱི་ཞགས་པ་མེ་རབ་ཏུ་འབར་བ་དང་། དྲེགས་པ་གཅོད་པའི་

གནམ་ལྕགས་ཀྱི་མདའ་གཞུའམ། ཡང་ན་ཁྲོ་ཆུ་ཁོལ་མའི་ཕུར་པ་ཟུར་གསུམ་པ་དང་།

འོད་ཀྱི་ཞགས་པ་དམར་ནག་ཚ་ཚ་ཁོལ་བ་བསྣམས་ནས། འབྲུག་ཐོད་སྔོན་པོའ་ིགཉའ་

215

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བར་འཛེགས་ནས་འཇིགས་པའི་ཚུལ་དུ་འདུག་ཅིང་། གདུག་པའི་རླུང་ནག་ལ་གནས་སམ།

སྤྲིན་ཁམ་ནག་ལ་བསྟེན་ནམ། གློག་གམ། འོད་ཀྱི་འཁོར་ལོའ་ིརྟ་ཞོན་ནས་འཇིག་རྟེན་པ་

ཐམས་ཅད་ལ་གནོད་པ་སྐྱེལ་བའི་སྤྲུལ་པ་གྲངས་ལས་འདས་པ་འགྱེད་པ་དང་། རེས་

འགའ་ཅེ་སྤྱང་གི་གཟུགས་དང་འདྲ་བ་ལས་ཁ་ནས་དབུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཁྲོ་ཆུ་ཁོལ་མ་སྤྲིན་

ནག་ལྟར་ཕྱུ་རུ་རུ་བྱུང་བས། མགོའ་ིསྐེ་མཇིང་དང་བཅས་པ་གཡོག་ཅིང་མི་མངོན་པར་གྱུར་

པ་དང་། མཇུག་མ་ཆུ་སྲིན་གྱི་རྐན་ལྟར་གཉེར་མའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་ཚ་ཚ་འཕྲོ་བའི་མེ་

དཔུང་རབ་ཏུ་འབར་བ་གསལ་ཞིང་། ཚ་རེག་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་ཅན། ཤིན་ཏུ་གཡོ་བའི་

འུར་སྒྲ་དང་བཅས་པ་འབར་བའི་མེ་ལྕེས་སྤྱི་མིག་མན་ཆད་ཁེབས་པ། ལུས་ནི་དུད་པ་ལྟར་

སྔར་བཞིན་གསལ་བ་རླུང་གིས་གཡོས་པས་ན་བུན་ཁོལ་བའི་གདུག་པ་ཅན་ནམ། རེས་

འགའ་མིའི་གཟུགས་ལ་འོད་རབ་ཏུ་འབར་ཞིང་། དབང་པོའ་ིསྒོ་རྣམས་དང་། བ་སྤུའི་བུ་ག་

ཐམས་ཅད་ནས་འོད་སྔོ་དམར་སོགས་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་མདའི་ཤུགས་ལྟར་ཤ་ར་ར་རབ་ཏུ་

མང་པོ་འཕྲོ་བ་དང་རེས་འགའ་བན་དེ་དང་། བོན་པོ་དང་། སྔགས་པ་དང་། སྐྱེས་པ་དང་།

བུད་མེད་དང་། བཙུན་མ་དང་། བུ་ཆུང་དང་། གཞན་ཡང་འགྲོ་བའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་

དང་། མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཅི་འདྲ་བ་མཐོང་ན་ཡང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ལ་འོད་ཁ་དོག་

མང་པོ་འཕྲོ་བ་དང། མེ་ལྕེ་ལྷབ་ལྷབ་འབར་བ་དང་། མེ་སྟག་ཚ་ཚ་འཕྲོ་བ་དང་། ན་བུན་

ཅུང་ཟད་འཐུལ་ཞིང་རླུང་གིས་གཡོ་བ་དང་། ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་སྒྲིབ་མེད་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ནི་

དྲང་སྲོང་ཡིན་ལ། རང་གི་ལུས་ལ་ཡང་ཚ་ཚ་དང་། རང་བཞིན་དུ་ཚ་ལམ་ལམ་བྱེད་པ་དང་།

འདར་བ་དང་། ལྕེ་བསྐམས་ནས་གཏམ་མི་ཤེས་པ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཟང་ཟིང་འོང་བ་

དང་། དབང་པོ་མེད་པར་ནག་ཐོམ་ཐོམ་བྱེད་པ་དང་། ཡན་ལག་རེངས་པ་དང་། འཁུམ་པ་

དང་། པགས་པ་སྲ་ཐག་ཐག་བསྡུས་པ་དང་། ཀླད་དཀྱིལ་དུ་ཚ་དམ་དམ་བྱེད་པ་དང་།

ལུས་རང་བཞིན་ཚ་སྦྲིད་ཆིལ་ཆིལ་བྱེད་པ་དང་། ལུས་ཁོལ་ཞིང་མེ་དཔུང་བརྒྱབ་པ་ལྟར་ཚ་

216

ལོང་ལོང་བྱེད་པ་དང་། ཚ་དཀྱུས་གྲོག་མ་རྒྱུག་པ་ལྟར་བྱེད་པ་དང་། ཁོང་བའི་ནང་དུ་མེ་

འབར་བ་ལྟར་ཚ་འུ་རུ་རུ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་དྲང་སྲོང་གི་ལྟས་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ནམ་

མཁའ་མེས་གང་བ་དང་། ནམ་མཁའ་ནས་འོད་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་མདའ་ཙམ་ཆར་

བཞིན་དུ་འབབ་པ་དང་། འོད་ཕུབ་ཙམ་མང་པོ་འཁོར་བ་དང་། མེ་སྟག་སྐར་མ་ཙམ་མམ།

དེ་ལས་ཞིབ་པ་རླུང་གིས་སྤྱོད་ཅིང་། ཁྲ་ཚུབ་ཚུབ་བྱེད་པ་དང་། རང་བཞིན་གྱིས་འཕྲོ་བ་

དང་། ཉི་ཟླའི་ཟེར་གྱིས་རང་གཡོག་པ་དང་། ཟླ་བ་སྐར་མ་ས་ལ་ལྷུང་བ་དང་། བར་སྣང་དུ་

ཆལ་ཆོལ་དུ་བྱེད་པ་དང་། རི་ལུང་དང་། ས་གཞི་དང་། ཁང་ཁྱིམ་དང་། གང་དུ་ཡིན་ཡང་

དྲོད་དང་ཚད་པ་ཆེན་པོ་འཕྱོ་ནས་རང་འདུག་མི་བཟོད་པ་དང་། ཆུ་བོ་གང་དུ་སྣང་ཡང་ཁོལ་

ཞིང་འཕྱུར་ནས་ཆུའི་རླངས་པ་མེའི་རང་བཞིན་ཅན་ནམ་མཁར་མཆེད་ཅིང་གཡོས་པས་

རང་ཡང་ཚིག་ལ་ཁད་སྙམ་པ་སོགས་དེ་རྣམས་རབ་རིབ་མ་ཡིན་པའི་རྨི་ལམ་དུ་གསལ་པོ་

བྱུང་བ་རྣམས་ནི། དྲང་སྲོང་གཟའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡིན་ནོ། །

དེ་ཡང་གཤིན་རྗེའི་མཚན་མའི་ཕྱི་རྟགས་ལ་འདི་འདྲ་འོང་བ་ཡིན་ནོ། །ཡིད་མ་

གཡེང་ཉོན་དང་ངས་བཤད་དོ། །མི་རོ་བསྲེག་པ་དང་། བརྩེགས་པ་དང་། ཁལ་མ་མང་པོ་

ལ་བཀལ་ནས་དེད་པ་དང་། གཅལ་དུ་བཀྲམ་པའི་གསར་རྙིང་དང་། རྟ་རོ་མང་པོ་བསྲེག་

པ་དང་། གཅལ་དུ་བཀྲམ་པ་དང་། བཤའ་གཏུབ་བྱེད་པ་དང་། གཅན་གཟན་མང་པོས་ཟ་

བ་དང་། ཀེང་རུས་མང་པོ་མཐོང་བ་དང་། འབྲེལ་མ་དང་། ཡན་ལག་འཐོར་བ་དང་། ས་

གཞི་ཐམས་ཅད་མི་ལྤགས་རྟ་ལྤགས་ཀྱིས་གང་བ་དང་མགོ་བོ་གསར་རྙིང་མང་པོས་གང་

བ་དང་། བྲག་རི་དང་། རྫ་རི་དང་། རི་བོ་དང་། སྨུག་ལྗང་ངེ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་སུ་ཕྱིན་

ནས་བྲེད་ཅིང་འཇིགས་ཞུམ་ཞུམ་བྱས་ནས་ཡ་ང་ཆེན་པོ་སྐྱེས་པ་སོགས་ནི། ཕྱིའི་ལྷོང་

རྟགས་ཡིན་ནོ། །ནང་གི་ལྷོང་རྟགས་ནི་མིའི་ལུས་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའམ། དཀར་པོ།

དམར་པོ། སེར་པོ། ནག་པོ། སྨུག་པོ། སྔོན་པོ། ལྗང་གུ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་མི་ཙམ་པའམ། དེ་

217

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཉིས་འགྱུར་སུམ་འགྱུར་བཞི་འགྱུར་གྱི་ཆེ་བ་རྣམས་ནི། སྟག་གཟིག་དོམ་དྲེད་སེངྒེ་གླང་ལ་

སོགས་པ་དུད་འགྲོའ་ིམགོ་བརྙན་ཅན། འཇིགས་སུ་རུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ལག་ན་མཚོན་ཆ་

སྣ་ཚོགས་པ་ཐོགས་ནས་འཇིགས་པའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་སྒྲོགས་པ་མཆེ་བ་གཙིགས་ཤིང་རྐན་སྒྲ་

རྡེབ་ཅིང་མིའི་གློ་སྙིང་གསར་པ་ཟ་བ། ལུས་ལ་མི་ལྤགས་རྟ་ལྤགས་སམ། གཅན་གཟན་

ལྤགས་པ་རློན་པས་སྟོད་སྨད་རེ་རེ་དཀྲིས་པ། ཡང་ས་གཞི་ཐམས་ཅད་ལྕགས་ཞུན་ཐར་

ལེགས་པར་བྱས་པ་ལྟ་བུའི་སྟེང་དུ། ལྕགས་མཁར་གྲུ་བཞི་པ་རང་རེའི་མཁར་ཙམ་པའམ།

རྒྱ་དང་དཔངས་སུ་མིག་རྒྱང་གང་ཙམ་ཡོད་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་འཁྲིགས་པའམ། རེ་རེ་དང་

ཡ་ཟུང་ཙམ་ཡོད་སར་རང་ཕྱིན་ནས་འཇིགས་ཤིང་བྲེད་ཅིང་བ་སྤུ་གཟེང་ངེ་བ་འོང་བ་དང་།

མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་སྐྲག་པ་དེ་རྣམས་ནི་ནང་གི་རྟགས་ཞེས་པའམ་གཏིང་ལྷོང་བའོ། །

གསང་བ་ནི་ལྕགས་ལས་གྲུབ་པའི་སྟག་གཟིག་དང་། དོམ་དྲེད་ལ་སོགས་གཅན་

གཟན་འཇིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ང་རོ་ཆེན་པོ་འབྱིན་ཅིང་། མི་རོ་རྟ་རོ་རྣམས་ཟ་ཞིང་རྩོད་པ།

ཁྲ་གླག་ལ་སོགས་པའི་བྱ་གཅན་གཟན་ཆེན་པོ་རྣམས་ལྕགས་ལས་གྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་

གཤོག་པ་བརྡེབ་ཅིང་། འཕུར་འཛུལ་བྱེད་ཅིང་ཤ་ལ་རོལ་བ་དང་། ཆུ་གླང་དང་མ་ཧེའི་རྭ་

དང་རྨིག་པ་ལྕགས་ལས་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིགས་པའི་ངུར་སྒྲ་འབྱིན་པ་དང་། དགྲ་སྟ་

དང་། རལ་གྲི། དབྱུག་ཏོ། གསལ་ཤིང་། ཤང་ལང་། མདུང་། ལྕགས་ཀྱུ། འཁོར་ལོ་ལ་

སོགས་མཚོན་ཆ་རྣམས་ལས་མེ་འབར་ཞིང་ཚ་ཚ་རབ་ཏུ་འཕྲོ་བ་རྣམས་ནི། བར་སྣང་ལ་

གློག་ལྟར་འཚུབ་པ་དང་། ས་ལ་གཅལ་དུ་བཀྲམ་པ་དང་། རང་བཞིན་གཤིབས་ནས་ཡོད་

པ་ནི་གསང་བའི་ལྷོང་ཚད་ཡིན་པ་དང་བཅས་པ་ནི་མ་ནོར་བར་གལ་ཆེའོ། །གཞན་ཡང་སོ་

སོའ་ིམཚན་རྟགས་འདི་འདྲ་ཡོད་པས་ཡིད་བརྟན་པར་གྱིས་དང་། ཞང་བློན་དང་སྔགས་པ་

བཙུན་ཆས་བཟང་བ་དང་། ཚོང་དཔོན་ཆས་བཟང་བ་དང་། མི་མང་པོ་ཧོར་ནག་གི་ཆས་ལ་

ཞུགས་ནས་ཁལ་རྟ་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་བཀལ་ནས་འགྲོ་འདུག་བྱེད་པ་དང་། ཚོང་བ་

218

མང་པོས་བསེའི་གོ་ལག་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཐོགས་ནས་གླང་པོ་དང་། མཛོ་དྲེལ་མང་

པོར་ཁལ་བཀལ་ནས་དངོས་པོ་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་པ་དང་། སྔགས་པ་ཆས་ཤིན་ཏུ་བཟང་བ་

མང་པོས་གཏོར་མཆོད་དང་ལྷ་ཆ་མང་པོ་བཤམས་ནས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་ཤིང་རྔ་བརྡུང་ཁྲིག་

ཁྲིག་བྱེད་པ་དང་། མི་དཔོན་གྱི་བློན་པོ་ཡིན་ཟེར་བའི་མི་སྐྱ་ཆས་བཟང་མང་པོས་དངོས་པོ་

མང་པོ་ཉ་ར་བྱེད་ཅིང་བང་མཛོད་དུ་བརྩིགས་པ་རྣམས་དཔོན་ཆེན་མང་པོས་སྲུང་བར་བྱེད་

པ་དང་། ཡང་སྐྱེས་བུ་ཤིན་ཏུ་སྦོམ་ལ་ལྷུ་ཐུང་ཞིང་གསུས་ཁྱིམ་ཆེ་ཞིང་བྱིན་ཆེ་བ་རྣམས་ནི་

གསེར་དངུལ་ལ་སོགས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཁྲི་དུ་མའི་སྟེང་དུ་འདུག་པ་དང་།

ཡང་ལ་ལ་ནི་ཉི་ཟླ་དང་། འཇའ་ཚོན་དང་། འོད་ཀྱི་གདན་ལ་འདུག་པ་དང་། ལྗོན་ཤིང་ལ་

རྒྱབ་གཏད་པ་དང་། བྲག་རི་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ལ་རྒྱབ་གཏད་པ་དང་། མེ་ཏོག་གི་

སྡོང་པོའ་ིཚལ་ན་འདུག་པ་དང་། ཁང་བརྩེགས་ཤིན་ཏུ་བཟང་བའི་ནང་དུ་འདུག་པ་དང་།

སྤྲིན་གྱི་ནང་དུ་འདུག་པ་དང་། དེ་རྣམས་ལ་རང་ཡིད་ཆགས་པ་དང་། དེ་རྣམས་ལ་རོགས་

དན་བྱེད་པར་འདོད་པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱང་རང་ལ་ཚུར་འདུད་པ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་མགོ་

འཛིན་རང་གིས་བྱས་པ་དང་། རེས་འགའ་ཕར་ལ་གཡོག་བྱས་པ་དང་། རེས་འགའ་རང་

ལ་གནོད་པ་བསྐྱལ་བ་དང་། རེས་འགའ་དོན་བརྩད་ནས་མ་མཐུན་པ་དང་། རེས་འགའ་

ཁོང་རྣམས་ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་ནས་མཚོན་ཆ་སྣ་ཚོགས་པ་ཐོགས་ནས་རང་དང་འཁྲུགས་པ་དང་།

གཞན་ཡང་འཁྲུགས་པ་མི་འཚམ་པ་རང་གིས་བྱེད་དགོས་པ་བྱུང་བ་དང་། རེས་འགའ་རིན་

པོ་ཆེ་དང་། མེ་ཏོག་དང་། ཤིང་ཏོག་གི་ཆར་འབེབ་པར་བྱེད་པ་དང་། གཞན་ཡང་སེང་གེ་

དང་། གླང་པོ་ཆེ་དང་། རྟ་མཆོག་རྣམས་སྤྲིན་ལ་གནས་པ་དང་། བྱ་རྒོད་ཐང་ནག་མང་པོ་

འཁྲིགས་པ་དང་། ནེའུ་ལེའི་རྐྱལ་པ་དང་། རྒྱལ་མཚན་མང་པོ་འཁྲིགས་པ་དང་། ནོར་བུ་

མང་པོ་རྙེད་པ་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་མང་པོ་རྙེད་པ་དང་། དེ་རྣམས་རང་གིས་ཉ་ར་བྱས་

པ་དང་། ཡིད་དགའ་བ་དང་། དེ་རྣམས་གང་ཡིན་ཡང་མི་འདྲ་བའི་བཟང་ངན་གྱི་བྱེ་བྲག་

219

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་འདྲེན་ཞིང་འོང་བ་དེ་རྣམས་ལ་ནི་གཏེར་བདག་གནོད་སྦྱིན་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་

ཡིན་པས་ངེས་པར་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །

ཡང་བུ་ཆུང་ལོ་བཅུ་པ་མན་ཆད་རལ་པ་ཕྱེད་བཅིངས་བྱས་ཤིང་། ཤིང་སྐྱའི་མདའ་

གཞུ་ལག་ཏུ་ཐོགས་པ། ར་ལྤགས་ལུས་ལ་གྱོན་པ། སྣ་མཐོ་ལ་མིག་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པ། ཤ་

མདོག་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་རེ་རེ་ལ་མི་འདྲ་བ་དང་། ལུས་ལ་ན་བུན་ནམ། རླངས་པ་འཐུལ་ཞིང་

ཟིལ་པ་ཅུང་ཟད་ཆགས་པའི་ར་སྐྱེས་ལ་ཞོན་པ་མང་པོ་དང་། རེ་རེ་ཟུང་རེ་རེ་དང་། ཞོན་

པ་མེད་ཀྱང་ལག་ན་སྦྲུལ་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་ཐོགས་པ་དང་། ཤང་ལང་དང་། མདུང་དང་།

དགྲ་སྟ་དང་། ཐོ་བ་རྣམས་ལག་ན་ཐོགས་པ་དང་། རའི་གསོབ་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ནམ་གཡང་

གཞི་ཐོགས་པ་དང་། བ་དན་ཁྲ་བོ་སྔོ་སྐྱ་འཕྱར་བ་དང་། ལུས་ལ་དུང་གིས་བརྒྱན་པ་དང་།

དུང་གིས་ཐོར་ཚུགས་བཅིངས་པ་དང་། གསེར་གྱི་སྒོར་མོས་རྣ་ཆ་བྱས་པ་དང་། རྩྭ་ཀུ་ཤས་

འཕྲུ་བཙུགས་ཤིང་། རྩྭ་སྔོ་ལྗང་གིས་དབུ་བརྒྱན་པ་དང་། ནེའུ་ལེའི་སྒྲོས་བརྒྱན་པ་དང་།

སྙུག་མའི་ཤིང་གི་དབྱུག་པ་ཐོགས་པ་དང་། དུར་ཁྲོད་ཀྱི་རོ་རས་ལུས་ལ་དཀྲིས་པ་དང་། གླ་

བའི་པགས་པ་གྱོན་པ་དང་། སྨིན་མ་དང་། སྨ་ར་ཤིན་ཏུ་རིང་བ་རང་རང་གི་ཤ་མདོག་དང་

མཚུངས་པ་དང་། རེས་འགའ་བུ་མོ་ལོ་བཅུ་ལོན་པ་ཙམ་གྱི་སྐྲ་སིལ་ལེ་བ་དང་། གོས་ཁ་

དོག་མི་འདྲ་བ་གྱོན་པ་མང་པོས་ར་ཁྱུ་ཉ་ར་བྱེད་པ་དང་། རེས་འགའ་སྔགས་ཕྲན་ཆུང་ངུ་

རལ་བ་ཕྲ་ལེ་བ་དང་། རེས་འགའ་བོན་ཆེན་ཞྭ་རིང་ཅུག་གེ་བ་གྱོན་ཅིང་སྨ་ར་ཤིན་ཏུ་རིང་

བའི་རྒྱ་བོ་དང་། དེ་རྣམས་གང་ལ་ཡང་རའམ། རའི་པགས་པའམ། རྩྭ་ཀུ་ཤ་དང་། ནེའུ་

ལེའི་སྒྲོ་དང་། ཙད་བུ་སྔོ་ལྗང་དང་། དེ་ལྔ་གང་ཡིན་པ་དེ་མགོ་ལུས་དང་། ལག་ན་

ཐོགས་པ་སོགས་ནི་ཐེའུ་རང་གི་རྟགས་ཡིན་པས། རང་རྟགས་ཕྱག་མཚན་དེ་ལྔ་ཡོད་

དགོས་སོ། །

ཡང་ལག་ན་སྙུག་མའི་ཤིང་གི་དབྱུག་པ་ཐོགས་པའང་ཐེའུ་རང་གི་རྟགས་ཡིན་པས།

220

དེ་རྣམས་བྲག་ཕུག་དང་། ས་ཕུག་དང་། ས་རལ་མདོ་འདུས་དང་། ཐང་ཆེན་རྫ་རྡོ་ཁྲབ་

ཁྲོབ་ཡོད་པ་དང་། ན་བུན་སྤྲིན་ལ་གནས་པ་དང་། ནགས་ཚལ་དང་། བྲག་རི་དང་། གཡའ་

རི་ཆེན་པོ་དང་། ཁང་བུ་སྟེང་ཁང་མེད་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་། ཤིང་སྤན་སྤུན་དང་། དེ་རྣམས་

ལ་གནས་ནས་སྤྱོད་པ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་པ་དང་། རང་གིས་མཐོང་ནས་རང་དེ་རྣམས་ལ་

ཡིད་ཆགས་པ་དང་། ཁོའ་ིརོགས་དན་རང་གིས་བྱས་པ་དང་། རང་གི་རོགས་དན་ཁོས་

བྱས་པ་དང་། རེས་འགའ་རྩོད་པ་བྱས་པ་དང་། རེས་འགའ་ནོར་སྣ་ཚོགས་རང་ལ་སྟེར་བ་

དང་། རེས་འགའ་རྒྱན་གོས་དང་གཟུགས་དབྱིབས་ཤིན་ཏུ་བཟང་བ་སྟོན་པ་དང་། རེས་

འགའ་ཤིན་ཏུ་མི་སྡུག་པའི་གཟུགས་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་འདྲ་བའི་རྣམ་འགྱུར་སྣ་

ཚོགས་པ་ཞིག་འོང་བ་ཡིན་པ་དང་། རེས་འགའ་ཤོ་འགྱེད་པ་དང་། རྒྱན་འགྱེད་པ་དང་།

གཞན་ཡང་ར་མང་པོ་དང་། རེ་རེ་དང་ཟུང་རེ་ཙམ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་རའི་ཆོ་ལོའ་ིདོ་ཤལ་

དང་། དྲིལ་བུ་ཆུང་ངུ་དང་། རའི་གཡང་གཞི་མགོ་ལག་ཚང་མ་དང་། དེ་རྣམས་ཉ་ར་བྱེད་པ་

དང་། རང་བཞིན་གྱིས་མང་པོའ་ིནང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། གཞན་གྱིས་ཉ་ར་བྱེད་པ་དང་།

བདའ་འདེད་བྱེད་པ་མཐོང་བ་དང་། གཞན་ཡང་ནེའུ་ལེའི་གསོབ་དང་སྒྲོ་དང་། ཙད་བུ་

སྔོ་ལྗང་དང་། སྙུག་མའི་ཤིང་དང་། རྩྭ་ཀུ་ཤ་དང་། དེ་རྣམས་རང་གིས་ཉ་ར་བྱས་པ་དང་།

ས་ལ་གོར་གོར་སྐྱེས་པ་དང་། ས་ཕུག་བྲག་ཕུག་གད་ཕུག་རི་ལུང་ཐང་ཆེན་པོ་གང་དུ་

ཡིན་ཡང་དེ་རྣམས་ཟང་ཟིང་དུ་བཙུགས་པ་དང་། ཆལ་ཆལ་དུ་བཀྲམ་པ་དང་། ཕོན་རེ་

སྐྱེས་པ་དང་། དེ་རྣམས་གང་རྨིས་ཀྱང་འབྱུང་པོ་ཐེའུ་རང་གི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡིན་པར་ཤེས་

པར་བྱའོ། །

ཡང་འདི་འདྲ་འོང་གིས་མ་གཡེང་ཉོན་དང་ངས་བཤད་དོ། །བྱིས་པ་ཆུང་ངུ་གཟུགས་

ནི་དྲང་པོར་མེད་ཀྱང་ཁ་མིག་ཅུང་ཟད་དོད་ཅིང་། སྐད་ཟིང་ཟིང་ཅུང་ཟད་གྲག་ནུས་པ་མང་

པོ་དང་། རེ་རེ་དང་ཟུང་རེ་ཙམ་པ། ལུས་ཁྲུ་གང་ལས་ཅུང་ཟད་ཆུང་བ། མགོ་བོ་ཤུག་པའི་

221

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འབྲས་བུ་ཙམ་ཡོད་པ་རང་གི་ལུས་ལ་འབྱར་ཞིང་སྐད་ཙེ་རེ་རེ་འདོན་པ་དང་། རང་གི་རྗེས་

སུ་འབྲང་བ་དང་། ཆུ་ཆལ་ཆིལ་དང་། རྡོ་ཁྲབ་ཁྲོབ་ཀྱི་ནང་དང་། གཞན་ས་ཆ་གང་དུ་ཡང་

གད་པ་དང་ས་སྨན་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་རབ་རིབ་ཡོད་པ་དང་། བྲག་རབ་རིབ་དང་། སྤེན་མ་

ཤལ་ཤུལ་དུ་ཡོད་པ་དེ་རྣམས་སུ་འདུག་པ་དང་། ན་བུན་འཁྱིལ་བ་ཙམ་གྱི་ནང་དུ་འདུག་པ་

དང་། མེ་ལྷེམ་ལྷེམ་ཅུང་ཟད་མི་གསལ་བ་བོང་བུའི་རྣ་བ་ཙམ་འབར་བའི་རྩར་འདུག་པ་

དང་། ཡང་ན་བུད་མེད་ཤིན་ཏུ་མི་སྡུག་པ་སྐྲ་གྱེན་དུ་གཟེང་ཞིང་། ལུས་ཤིན་ཏུ་རིད་ཅིང་

ཐལ་བའི་མདོག་ཅན་སྔོ་སྐྱ་བ། གོས་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཧྲུལ་པོ་རེ་རེས་སྨད་

དཀྲིས་བྱས་པ། རྣ་བ་གཉིས་དང་། སྣའི་འོག་དང་། ལྐོག་མ་དང་བཞི་ལ་ཁ་བཞི་དོད་པ།

དེ་ཡང་ཉའི་ཁ་ལྟར་སོ་མེད་པ་ལྕེ་གཉིས་གཉིས་ཏེ་བརྒྱད་དམར་ལྷབ་ལྷབ་བྱེད་པ་ལ་ནད་

ཀྱི་ན་བུན་སྔོ་དམར་ཕ་ལ་ལ་འོང་བ། རྐང་པའི་ལོང་བུ་འདྲུད་ཅིང་འཐེང་འགྲོས་བྱེད་པ།

ལག་ན་རླུང་གི་ཞགས་པ་ནད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཐོགས་པ་མང་པོ་དང་། རེ་རེ་དང་ཡ་ཟུང་རེ།

རང་གིས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཡི་མུག་ཅིང་། སྣང་བ་མི་བདེ་བ་བན་བུན་འོང་བ་དང་།

གཞན་ཡང་བྲག་སྔོན་རབ་རིབ་ཆུང་ངུ་ཆུ་དང་འདྲེས་པ་དང་། དོང་ཁུང་ཆུ་དང་སྤེན་མ་

འདྲེས་པ་དང་། གད་སྐྱིབས་ལྷམ་ལྷམ་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། རྡོ་ཁྲབ་ཁྲོབ་དང་དེ་རྣམས་ལ་

མེ་དམར་ཟིང་ངེ་མར་མེ་ཙམ་འབར་བའམ། རླངས་པ་སྔོ་དམར་ཅུང་ཟད་འཐུལ་བ་དང་།

བྲ་མའི་ཚེར་མ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རང་ཕྱིན་པ་དང་། ཡང་རང་གི་གྲིབ་ནག་རང་གི་

རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་། གཞན་གྱི་གྲིབ་གཟུགས་མང་པོའ་ིནང་དུ་རང་ཕྱིན་པ་དང་། ཤིང་

ཚིག་པ་དམ་དུམ་དང་། སོལ་བའི་ཕུང་པོ་དང། རོ་བསྲེགས་པའི་ཤུལ་ས་ཡིན་ཟེར་བ་དང་།

དེ་རྣམས་སུ་རང་ཕྱིན་པ་རྨིས་ན་འདྲེ་མོ་འགག་འདྲེའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡིན་ནོ། །བྱེ་བྲག་གི་ཆོ་

འཕྲུལ་རྣམས་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་རིགས་ལྡན་ཀུན། ཐུན་མོང་པ་སྤྱིའི་ཆོ་འཕྲུལ་མི་འདྲ་བ་

སྣ་ཚོགས་པ་འདི་འདྲ་འོང་གི། རི་བསྙིལ་བ་དང་། མཚོ་ལུད་པ་དང་། བྲག་གཞིག་པ་དང་།

222

རྦབ་འགྲིལ་བ་དང་། ས་གཡོ་བ་དང་། གད་པ་རྡིབ་པ་དང་། ས་གཞི་འགུལ་མེར་མེར་བྱེད་

པ་དང་། རྡོ་དང་བོང་བ་རྩར་འཕེན་པ་དང་། གོས་ལ་འཐེན་འཐེན་བྱེད་པ་དང་། རྒྱབ་དང་

གློ་རྩིབ་ཏུ་ཁུ་ཚུར་བརྡེག་པ་དང་། རྣ་བར་གསང་གཏམ་བྱེད་པ་དང་། རྒྱང་རིང་པོ་ནས་མིང་

ནས་ལྷང་ལྷང་འབོད་པ་དང་། འདུག་མལ་ནས་གཞན་དུ་འཁྱེར་བ་དང་། དབྱངས་དང་

ཤུགས་གླུ་ལེན་པ་དང་། ཧ་ཧ་དང་གད་རྒྱངས་ལྷག་ལྷག་བྱེད་པ་དང་། ངུ་འབོད་ཀུ་ཅོ་ཆེན་

པོ་འདོན་ཅིང་མི་སྙན་པ་སྣ་ཚོགས་སྒྲོགས་ནས་ཁྱོད་འདིར་མ་འདུག་གཞན་དུ་སོང་ཞིག་མི་

འགྲོ་ན་མགོ་གཅད་སྙིང་དབྱུང་ཤ་ཟ་ཁྲག་འཐུང་རུས་པ་འཆའ་བ་དང་། གཟེར་ལྷོག་ལ་

སོགས་པ་ནད་སྣ་ཚོགས་བཏང་ནས་ཁྱོད་ད་ལྟ་ནས་འགུམས་པར་བྱེད་དོ། །

འདི་ནས་གཞན་དུ་འགྲོ་ན་ངས་ཁྱོད་ལ་ཕན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གདགས་སོ་ཟེར་བ་དང་།

ཐོག་དང་། སེར་བ་དྲག་པོ་དང་། འབྲུག་དང་། གློག་ཞགས་དང་། གཤའ་ལོག་ཆེན་པོ་དང་།

འུར་སྒྲ་དང་། ཚག་སྒྲ་དང་། ཆོམ་སྒྲ་དང་། ཐིག་ཆོམ་གྱི་སྒྲ་ཆེན་པོ་དུ་མ་ཞིག་འབྱུང་བ་དང་།

སྐར་མདའ་དང་། མེ་མདའ་དང་། མེ་སྟག་དང་། ཚ་ཚ་དམར་ཚུབ་ཚུབ། བྱེད་པ་དང་། སྤྲིན་

དང་ན་བུན་ཁུ་རླངས་དང་། འཚུབ་མ་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་ནང་དུ་ཐིམ་ཞིང་གཡེངས་ནས་

རབ་ཏུ་བརྡེབ་པ་དང་། ས་ཁྱོན་ཐམས་ཅད་ནག་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བར་གྱུར་

ནས་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང་། ནམ་མཁའ་མེས་གང་བ་དང་། ས་གཞི་ཆུས་གང་བ་དང་།

ལྗོན་ཤིང་ནགས་ཚལ་རྣམས་མཚོན་ཆར་མཐོང་བ་དང་། འཚུབ་མ་དམར་ནག་དང་ལྷོ་བུར་

སྔོ་དམར་གྱིས་རི་ལུང་གང་ཞིང་གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང་། མིག་གི་སྒོར་གཟུགས་མི་མཐོང་བ་

སྟོན་པ་དང་། སེང་གེ་དང་། སྟག་གཟིག་དོམ་དྲེད་དང་། གླང་པོ་ཆེ་དང་། བ་གླང་དང་

གཡག་རྒོད་དང་། སྤྲེའུ་དང་། ཕག་རྒོད་དང་། བོང་བུ་དང་། ཁྱི་དང་། སྤྱང་ཀི་དང་། ཅེ་

སྤྱང་དང་། ཆུ་སྲིན་དང་། རེ་འབྱམས་དང་། སྦལ་བ་དང་། སྡིག་པ་དང་། སྦུར་ལ་སོགས་

པའི་མགོ་བརྙན་ཅན་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཁ་གདངས་བ་མཆེ་བ་གཙིག་པ་ལྕེ་དམར་ལྷབ་

223

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ལྷབ་གཡུག་པ། ཁ་ནས་མེ་འབར་བ་སྣ་ནས་དུད་པ་འཐུལ་བ་མིག་ནས་མེ་སྟག་འཕྲོ་བ།

ལག་ན་སྦྲུལ་ཞགས་དང་མཚོན་ཆ་སྣ་ཚོགས་པ་ཐོགས་ནས་འཇིགས་ཚུལ་སྟོན་པ་དང་།

གཤིན་རྗེ་དང་། གནོད་སྦྱིན་དང་། སྲིན་པོ་དང་། ཤ་ཟ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་འཇིགས་པ་སྟོན་

པ་དང་། སྟག་དང་དོམ་དྲེད་ཅེ་སྤྱང་ལ་སོགས་གཅན་གཟན་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ང་

རོ་ཆེན་པོ་འབྱིན་ཅིང་ཁ་གདངས་ནས་ཟ་རུ་བྱུང་བ་དང་། ཆུ་སྲིན་གྱི་ཁ་གདངས་ནས་བཟུང་

བ་དང་། སྦྲུལ་གྱིས་ལུས་པོ་དཀྲིས་པ་དང་། སྡོམ་དང་སྡིག་པ་སྦལ་པ་ལུས་ལ་འབྱར་བ་

དང་། གླང་དང་གཡག་ནག་རྭ་ལ་མེ་འབར་བས་བརྡུང་བ་དང་། མི་ནག་འཇིགས་སུ་རུང་

བའི་ལག་ན་མཚོན་ཆ་མེ་འབར་བས་བསྣུན་པ་དང་། དགྲ་བོ་དང་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་དགྲར་

ལངས་ནས་མཚོན་ཆ་ཐོགས་ནས་བརྡེག་པ་དང་། བཅིངས་པ་དང་། གད་གཡང་ལ་བསྐྱུར་

བ་དང་། མནན་པ་དང་། མགོ་མཇུག་ལྡོག་ཅིང་གཞན་དུ་འཁྱེར་བ་དང་། སྡོམ་སྡིག་གྲོག་

སྦུར་རྣམས་ཆར་བཞིན་དུ་བབས་པ་དང་། སྦལ་སྦྲུལ་ཉ་ལྕོང་གིས་ས་གཞི་གང་བ་དང་། ཁྱི་

ནག་མང་པོས་རྨུག་ཅིང་སྤྲེའུ་མང་པོས་གར་བྱེད་པ་དང་། སྲིན་མོས་རལ་བ་བསིག་ཅིང་སོ་

སྒྲ་སྒྲིག་པ་དང་། གཞན་ཡང་མིག་ལམ་དུ་མི་སྡུག་པའི་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་ངོ་། །རྣ་

བའི་སྒོར་སྒྲ་སྣ་ཚོགས་འོང་སྟེ་ཀི་ཀི་བསྭོ་བསྭོ་ཞེས་པ་དང་། ཧ་ཧ་ཧོ་ཧོ་ཞེས་པ་དང་། སོད་

སོད་རྒྱོབ་རྒྱོབ་ཅེས་པ་དང་། འུར་འུར་བ་དང་། གུ་སིང་ཞེས་པ་དང་། ཟིང་ཟིང་ལ་སོགས་

པ་སྒྲ་མི་སྙན་པ་དུ་མ་ཞིག་འོངས་ནས་ཡིད་མི་བདེ་བ་བྱེད་དོ། །

སྣའི་སྒོ་ལ་ཡང་། བྱ་སྒོག་ལ་སོགས་སྒོག་དྲི་ངན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། རྭ་གཞོབ་

དང་། མིའི་ཤ་ཚིལ་གྱི་གསུར་དང་། སྔོ་གཞོབ་དང་། ཤིང་དུག་ངན་པ་དང་། ས་དུག་ངན་པ་

དང་། ཁྱིའི་དྲི་མ་དང་། ཆུ་སོའ་ིགསེབ་དྲི་ལྟར་དྲི་ངན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་བྲོ་ནས་དབང་པོ་མྱོས་

པར་བྱེད་དོ། །ལྕེ་ལ་རོ་ཁ་བ་ལ་སོགས་པའི་རོ་ངན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཟས་སྐོམ་གང་ཡིན་

ཡང་ཞེན་པ་ལོག་པར་བྱེད་དོ། །ལུས་ལ་རེག་བྱ་རྣམས་རྩུབ་ཅིང་རྩེད་པ་དང་། ཤ་རོ། ཤ་

224

འཕྲིག །ཤ་འགུལ་དང་། སྐམ་འཁོལ་དང་། སྐྲང་འབུར། གློ་ཤུ། བེལ་ལྡག་ཤུ་ཐོར། མེ་

དབལ། ཚ་ཟུག་རྣམས་ཀྱིས་ལུས་མི་བདེ་བར་བྱེད་དོ། །ཡིད་ལ་མི་འདོད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་

འབྱུང་སྟེ། སེམས་མི་བདེ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་འོང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། སོམ་ཉི་དང་། ཡིད་གཉིས་

དང་། ནེམ་ནུར་དུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་དང་། ཤེས་པ་འཕྱོ་བ་དང་། འགྲོ་སྙིང་འདོད་པ་དང་།

རང་བཞིན་གྱིས་སེམས་སྡུག་པ་དང་། མི་དགའ་ཞིང་ཚིག་པ་ཟ་བ་དང་། ཁམས་མི་བདེ་བ་

དང་། སེམས་སྐྱོ་བ་དང་། ཟླ་བོ་དང་འགྲོག་འདོད་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཆགས་སེམས་

ཀྱིས་གདུངས་ནས་ཉམས་ལེན་འཆོར་བ་དང་། བག་ཚ་བ་ཉམ་ང་འཇིགས་སྐྲག་སྐྱེས་ནས་

གཅོད་ཀྱིས་སུན་པར་བྱེད་པ་དང་། རྣམ་རྟོག་སྣ་ཚོགས་པ་སྐྱེས་ནས་ཡིད་ཉོན་མོངས་པར་

བྱེད་པ་དང་། སྙིང་རླུང་ལངས་ནས་ཁམས་འདུས་པར་བྱེད་དོ། །

གཞན་ཡང་ས་གས་པའི་བར་དུ་ལྟུང་བ་དང་། ཁང་པ་རྡིབ་པ་དང་། ངམ་གྲོག་དང་

གཡང་ས་ཆེན་པོར་འགྲིམ་པ་དང་། རི་བོ་རྡིབ་པ་དང་། ཆུ་བོ་གནམ་དུ་འཕྱུར་བ་དང་། ཉི་

ཟླ་གཉིས་བརྡེབ་པ་དང་། གནམ་ནས་ས་ལ་ལྷུང་བ་དང་། འཇིགས་སུ་རུང་བའི་གཟུགས་

ཅན་གྱིས་རང་གི་སྙིང་དྲངས་པ་དང་། གློ་བ་འདྲད་པ་དང་། རྒྱུ་མ་བསྣར་བ་དང་། དོན་སྙིང་

ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཕྱུང་བ་དང་། ལུས་དུམ་བུར་གཏུབ་པ་དང་། པགས་པ་བཤུས་པ་དང་།

ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་རྣམས་གཅོད་པ་དང་། གཟུགས་མི་སྡུག་པ་བསྟན་ནས་ཁྱོད་ཀྱི་

དབུགས་ལེན་ངས་བྱས་ནས་ཞག་འདི་ཙམ་ནས་ཁྱོད་ཤི་ནས་དམྱལ་བར་སྦྱོར་རོ། །ཁྱོད་ཀྱི་

བླ་མ་བརྒྱུད་པ་དང་། ཕ་མེས་ཡང་རབས་རྣམས་ཀྱི་སྲོག་ལེན་ང་ཡིན་ནོ་ཟེར་ནས་དགྲར་

ལང་བར་བྱེད་ཅིང་། འཇིགས་སྣང་སྣ་ཚོགས་པ་སྐྱེ་རུ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། །རེས་འགའ་མ་

སྲིང་མཛའ་མོ་དང་། བུད་མེད་མཛེས་མ་རྒྱན་ཅན་གྱིས་འཛུམ་མདངས་བསྟན་ནས་ཆགས་

ཚུལ་སྟོན་པ་དང་། རེས་འགའ་གཟུགས་མི་སྡུག་པས་ངུ་འབོད་དང་ཆོ་ངེ་འདེབས་པ་དང་།

རེས་འགའ་ཕ་སྤུན་ཟླ་བོ་གྲོགས་པོའ་ིཚུལ་གྱིས་ཕན་པའི་གྲོགས་བྱས་ནས་གདུང་བར་བྱེད་

225

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པ་དང་། རེས་འགའ་དགྲར་ལངས་ཏེ་སྡང་སེམས་སྐྱེ་བར་བྱེད་དོ། །རེས་འགའ་ལྷ་ཡི་དམ་

གྱི་རྣམ་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བའི་ལས་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་

སོགས་པའི་ལམ་སྒྲུབས་དང་། ཁྱད་པར་དུ་དཀར་ཕྱོགས་རྣམས་ལ་རྩོལ་བ་བསྐྱེད་མི་

དགོས། ད་ཁྱོད་ལམ་རྫོགས་ཟིན་པ་ཡིན་པས་ལམ་བསྒྲུབས་ནས་ཅི་ཞིག་བྱ། རྒྱུའི་སྦྱངས་

པ་སྔོན་དུ་སོང་ནས། ད་ནི་སྐྱེ་བ་འདིར་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་ཡིན་པས། བདུད་ཐམས་ཅད་

འདུལ་བའི་དུས་ལ་བབ་པས། འདྲེ་བདུད་ཐམས་ཅད་གདུལ་བར་བྱའོ། །ཟེར་ནས་འདྲེ་

བྲན་རྣམས་ཐུལ་ཞིང་གྲོང་ཆོག་མུ་སྣ་འདེད་པས་ལམ་ལོག་པར་སྦྱོར་བ་དང་། ད་ཁྱོད་

འདོད་ཡོན་སྤྱོད་པའི་དུས་ཡིན་པས། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་དགའ་བར་སྤྱོད་དང་།

ཉོན་མོངས་པ་སྤྱད་ཚད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གྲོལ་ལམ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཟེར་ནས།

ཉོན་མོངས་སྤྱོད་དུ་འཇུག་པའི་ལམ་ལོག་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་། ཁྱོད་སྐྱེ་བ་འདིའི་འོག་རོལ་ན་

ཞིང་ཁམས་འདི་ཞེས་བྱ་བར་མཚན་འདི་ཐོགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་པ་ཡིན་ནོ་ཟེར་ནས། ང་

རྒྱལ་རློམ་པ་དང་། དྲེགས་པས་ཁེངས་པར་བྱས་ནས། ལམ་ལོག་པ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་

བདུད་ལྷ་རུ་སྤྲུལ་ནས་འོང་བ་དང་། རེས་འགའ་རང་གི་བླ་མ་དང་ལྷའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུས་རང་

ཅག་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ནོར་ལམ་ལོག་པར་སོང་བས། ངེད་ཅག་གིས་སྡུག་བསྔལ་དུ་མ་ཞིག་

མྱོང་བར་གདའ་བས་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཆོས་འདི་དོར་ལ་འདི་མ་ཡིན་པ་གཞན་ཞིག་ལ་ཞུགས་

ཤིག་ཟེར་ནས། བླ་མ་དང་ཆོས་ལ་བློ་ལོག་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང་། ལྷ་ངེད་ཅག་གིས་

ཁྱོད་སྐྱོབ་པར་མི་ནུས་པས་གཞན་ཞིག་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་ཞིག་ཟེར་ནས་ལྷ་སྤང་དུ་བཅུག་

ནས་ལམ་ལོག་པ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་བདུད་བླ་མ་དང་ལྷ་ལ་སྤྲུལ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་

སེམས་འཕང་དམའ་བར་བྱེད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་སོམ་ཉི་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་དང་། བླ་མ་

དང་ལྷ་དང་ཆོས་ལ་ཡི་མུག་ཅིང་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །

གཞན་ཡང་ཡིད་ལུས་མི་བདེ་བར་བྱེད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་བྱུང་བ་དང་། ཐར་པ་དང་

226

བྱང་སེམས་ཀྱི་གེགས་གང་གིས་བྱེད་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་ལས་ཚེ་འདིའི་འདོད་པ་ལ་བློ་

སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བདུད་ཅེས་བྱ་བ་ཡིན། ཆོ་འཕྲུལ་བྱ་བ་ཡང་ཡིན་པས།

དེ་རྣམས་ཤེས་ཤིང་ངོས་ཟིན་པ་གལ་ཆེའོ། །

དེ་ཡང་དངོས་དང་རྨི་ལམ་ཉམས་གསུམ་གང་རུང་ལ་འོང་བའམ། ཡང་ན་ཉམས་སུ་

ཤར་ཏེ། ཉམས་ཞེས་པ་ནི། གཉིད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞིང་མ་གཉིད་པ་དང་དངོས་པོ་ཡང་མ་

ཡིན་ལ། ཚོགས་དྲུག་གི་སྣང་བ་གསལ་ཞིང་དྭངས་ལ་རིག་པ་ཤིན་ཏུ་གྲུང་བའི་ངང་ལ་ད་

ལྟར་གྱི་སྣང་ཡུལ་མཚན་ཉིད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནི་མ་ཡིན་པ་ཅུང་ཟད་འགྱུར་ཞིང་། གཞན་

ཞིག་མིག་ལམ་དུ་འཆར་བའི་ཚེ། ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་བྱེ་བྲག་གང་བྱུང་བ་དེ་ལ་ཉམས་སྣང་ཟེར་

བ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་ལྷ་འདྲེའི་གཟུགས་མ་མཐོང་ཡང་སྒྲ་མ་ཐོས་ཀྱང་ལྷ་འདྲེའི་ཟིལ་ཆེན་

པོས་རང་ཉིད་ནོན་ཏེ་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་ནས་ཉམ་ང་བ་དང་། བག་ཚ་བ་དང་། སྐྲ་དང་བ་

སྤུ་ལང་བ་དང་། འཇིགས་ཞུམ་ཞུམ་རྔུལ་ཅུམ་ཅུམ་བྱེད་པ་དང་། ལུས་སྦྲིད་པར་བྱེད་ཅིང་

པགས་པ་བསྡུས་ནས་དམ་ཐག་ཐག་བྱེད་པ་དང་། མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་ཡོད་སྙམ་ནས་གདོང་

དང་ལྟག་པ་ཚ་འུབ་འུབ་བྱེད་པ་དང་། ལུས་འདར་ཞིང་སྔངས་ནས་འཁུམ་པ་ལ་སོགས་

མཐོང་སྣང་མེད་པའི་འཇིགས་སྣང་འོང་བ་ལ་གཟི་བྱིན་ཆོ་འཕྲུལ་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་

ཆོ་འཕྲུལ་རྨི་ལམ་དུ་གསལ་བོར་འོང་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའང་གཟི་བྱིན་རྨི་ལམ་གཉིས་སུ་

འོང་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་ནོ་བུ། ཁྱད་པར་དུ་འདི་འདྲ་བ་འོང་བས་ཡིད་ལ་ཟུངས། བུད་མེད་སྐྱེས་

པ་མང་པོ་འོང་བ་དང་། སྟོན་མོ་རྩོད་དང་ཁྲལ་འདོད་ཟེར་བ་དང་། སྣོད་སྟོང་མང་པོ་ཁུར་

ནས་སྒོ་ཉལ་བྱེད་པ་དང་། སྤྲང་ལོང་མང་པོ་སྒོ་འདུག་བྱེད་པ་རྣམས་རྨིས་ན། ལན་ཆགས་

མ་བྱང་བའི་རྟགས་ཡིན་པས། ལན་ཆགས་མགྲོན་ལ་ལུས་སྦྱིན་བརྒྱ་རྩ་ནི་གྲངས་མེད་ཐུན་

བརྒྱད་ཞག་གཅིག་ཆག་མེད་གཏོང་། རྒྱན་དང་ཆོ་ལོ་འགྱེད་པ་དང་། ཁ་ཤགས་རྩོད་པ་

སོགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཕམ་པ་དང་། མི་གཙང་བའི་འདམ་ལ་ནུབ་པ་དང་། རང་གི་ལུས་ལ་

227

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འབྱར་བ་དང་། ལུས་ལྗིད་ཅིང་ལང་འདུག་ཉམས་ཤེད་ཆུང་བ་དང་། འགྲོ་ཉམས་མེད་ཅིང་

ལུས་ལ་ཤུ་འབྲུམ་མང་པོ་བྱུང་བ་དང་། ཡན་ལག་ཞ་བ་དང་དུམ་བུར་ཆད་ནས་འགྲོ་མི་ཤེས་

པ་དང་། རེ་བ་ནག་པོའ་ིསྟན་བཏིང་བ་དང་། གོས་སུ་གྱོན་པ་དང་། མིག་གིས་མི་མཐོང་

ནས་འགྲོ་ས་མ་རྙེད་པ་དང་། ཁུར་པོ་ཆེན་པོ་མི་ཐེག་པ་དང་། སྤྱད་ནག་སྣོད་སྟོང་མང་པོ་

ཁུར་བ་རྨིས་པ་དེ་རྣམས་ནི་སྒྲིབ་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་རྟགས་ཡིན་པས། དཀོན་མཆོག་གི་

དཀོར་ལ་ལྷག་པར་འཛེམ་ཞིང་མིའི་ནོར་ལ་ཧབ་འཐོབ་མི་བྱ་བར་སྒྲིབ་པ་སྦྱང་བའི་ཐབས་

ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །

ཉི་ཟླ་ཤར་བ་མཐར་ཕྱིན་ནས་ནུབ་པ་དང་། མུན་པ་ནག་པོས་རང་ཉིད་གཡོགས་པ་

དང་། ཞྭ་ནག་གོས་ནག་ལྷམ་ནག་གྱོན་ནས་ལག་ན་རེ་བའི་མདུང་དར་འཕྱར་ཞིང་གོང་

བུར་མདའ་ལྟོང་འདྲ་བ་སོང་བ་དང་། ཐལ་བའི་ཁུར་བོ་ཁུར་ཅིང་ལག་ཏུ་ཐལ་བའི་སྒྱེ་སྣོད་

ཐོགས་ནས་རི་ནག་པོའ་ིཟུར་ལ་བུད་ནས་སོང་བ་དང་། བོང་བུ་ནག་པོ་རྣ་མེད་ཡུ་མོ་ཞོན་

ནས་མུན་རུབ་ལ་ལུང་པ་མང་པོ་བརྒལ་བ་རྨིས་པ་ནི། ཚེ་དང་བསོད་ནམས་དབང་ཐང་

ཟད་ནས་ལོ་གསུམ་ཚུན་ལ་འཆི་བའི་རྟགས་ཡིན་པས། རང་ཡུལ་སྤངས་ནས་རྒྱང་རིང་

མིའི་ཡུལ་དུ་བུད་ནས་མི་མེད་ལུང་སྟོང་འགྲིམ་ཞིང་། ལུས་སྲོག་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་མི་

མིན་འདྲེའི་གཟན་དུ་སྐྱུར་ལ་སེམས་ཅན་སྤྱིའི་གླུད་དུ་གཏོང་བའི་དམིགས་པ་བྱའོ། །

ཞྭ་ནག་གོས་ནག་ལྷམ་ནག་སུམ་བརྩེགས་གྱོན་པ་ཤིན་ཏུ་ལྗིད་ནས་མི་ཐེག་པ་དང་།

མི་ཐེག་པའི་ཁུར་བོ་ཁུར་ནས་ལམ་འཕྲང་ངན་པ་ལ་ཐུར་དུ་སོང་བ་དང་། ལུས་ལ་ལྕགས་

གཟེར་མང་པོ་བཏབ་ནས་ལུས་ཉམས་པ་དང་། རྐང་པ་ལྕགས་ལ་བཅུག་ནས་དོང་ནང་དུ་

སྤྱི་བོ་ཐུར་ལ་བསྟན་ནས་སོང་བ་དང་། རི་བོའ་ིརྩེ་ནས་ཐུར་ལ་སོང་བ་དང་། གནམ་ནས་ས་

ལ་ལྷུང་བ་རྨིས་པ་ནི་ལས་ཀྱིས་མནར་བས་ངན་སོང་ལ་མར་འགྲོ་བའི་རྟགས་ཡིན་པས།

དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ངེས་པར་བློ་བཀལ་བར་བྱས་ནས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དགེ་བ་

228

ལ་བཀོད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དྲག་པོ་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་ཅིང་ལུས་མཆོད་སྦྱིན་སོགས་ལ་འབད་

ནས་ལེ་ལོ་དང་གཡེང་བ་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་བྱེད་པའི་ཤུགས་དྲག་པོ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དེ་

ལྟར་ཆོ་འཕྲུལ་བྱེ་བྲག་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་གང་ལ་ཡང་། མ་ནོར་ལེགས་པར་བརྟགས་

ནས་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས། རང་རང་གི་སྐབས་ནས་ཇི་ལྟར་བཤད་པ་དེ་བཞིན་དུ། མན་ངག་

གིས་གཅུན་པའི་ཐབས་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད། ཕལ་ཆེར་སྟོང་ཉིད་ལྟ་བས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་

པ་ཡིན། བཟང་པོའ་ིཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ལ་དགའ་སྤྲོ་ཆེན་པོ་སེམས་ཀྱི་འཁྲི་བ་ཆོད། ངན་

པའི་འཁྲུལ་སྣང་ཅི་བྱུང་ཡང་། སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྟོག་པ་ཆོད། སེམས་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་ནམ་

མཁའི་ཀློང་དུ་སྲེས་ཤིག་ཀྱེ་མ་ཧོ། བུ་མན་ངག་གཅུན་པའི་ཐབས་ལ་བརྩོན་བྱས་ན། །བླ་མ་

ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་དང་། །ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མས་བུ་བཞིན་འཚོ། །ཁྱད་པར་མ་རྒྱུད་མཁའ་

འགྲོས་བྱིན་རླབས་ནུས་པའི། །བག་དྲོ་ཉམས་དགའ་ཤེས་པ་གསལ། །བྱིན་རླབས་ནུས་

པའི་རྟགས་བྱུང་ནས། །སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ་བྲན་དུ་ཁོལ། །མི་མཐུན་རྐྱེན་རྣམས་དཔལ་དུ་

ཤར། །བར་ཆད་ཞི་ནས་ཚེ་དཔལ་བསོད་ནམས་བསྟན་པ་རྒྱས། །ཐུན་མོང་མཆོག་གི་

དངོས་གྲུབ་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་བརྙེས། །མཐར་ཐུག་སྐྱེ་མེད་ཡུམ་གྱི་གོ་འཕང་ལ། །ཐེ་ཚོམ་

མེད་དོ་རིགས་ཀྱི་བུ། །བུ་ལར་ལྔ་བརྒྱ་དུས་ཀྱི་ཐ་མའི་དུས་ལ་མི་མ་ཡིན་གདུག་པ་ཅན་

རྣམས་ཁ་འཕྱུར་བའི་དུས་ཡིན་པས། སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་ཡང་བདོ་བའི་དུས་ཡིན་གསུངས་ཏེ།

རྗེ་བཙུན་ཟིལ་གནོན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བརྒྱད་པའོ།། །།

ལེའུ་དགུ་པ་མ་འོངས་པའི་རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆུག་པར་ལུང་བསྟན་པ།

ལེའུ་དགུ་པ། མ་འོངས་པའི་རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆུག་པར་ལུང་བསྟན་པ། ཡང་བསོད་

ནམས་རྒྱན་གྱིས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས། སྙིགས་མ་ལྔ་བྱ་བ་དེ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་འདི་ཡིན་

ནམ། ད་རུང་དེ་བས་བདོ་བ་ཞིག་འོང་ལགས་སམ། ད་རུང་དེ་བས་སྙིགས་མ་ལྔ་བདོ་བ་

ཞིག་འོང་རྒྱུ་ཡོད་ན། དེའི་དུས་ཀྱི་མི་རྣམས་སྤྱོད་ལམ་ཇི་འདྲ་བ་བྱེད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་

བསྟན་པའི་འདུལ་ཁྲིམས་ལ་ད་ལྟ་བས་འཕེལ་འགྲིབ་འོང་ངམ། རང་རེའི་མ་ཅིག་གི་ཆོས་

229

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ལུགས་འདི་ད་ལྟ་བཞིན་ཡོང་ངམ། རྒྱལ་ཁྲིམས་དང་ཆོས་ཁྲིམས་གཉིས་ལ་དར་ནུབ་གང་

ལ་འོང་། མ་ཅིག་གིས་མཁྱེན་པས་བཤད་དུ་གསོལ་ཅེས་ཞུས་པས། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས།

ངས་མ་འོངས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པས་བཤད་ཀྱིས། ཁྱོད་བློ་གསལ་ཞིང་དྲན་པ་

ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པས་ལེགས་པར་ཉོན་དང་། སྙིགས་མ་ལྔ་ནི་ཇེ་བདོ་ཇེ་བདོ་ལ་འགྲོ་

བས། སང་ནམ་ཞིག་དུས་སུ་སྙིགས་མ་ལྔ་དང་རྩོད་པ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ཞིག་འོང་བའི་

དུས་གཅིག་འབྱུང་ངོ་། །དེའི་དུས་ཀྱི་མི་རྣམས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་རྩུབ་ཅིང་ཁྱད་པར་སྤྱོད་པ་ངན་

པར་འགྱུར་རོ། །

དེ་ལྟ་བུའི་དུས་སུ་རྒྱལ་ཁྲིམས་དང་ཆོས་ཁྲིམས་གཉིས་ཀ་ཉམས་པ་ཞིག་འོང་། རང་

རེའི་ཆོས་ལུགས་འདི་ཡང་བྱེད་པ་ནི་མང་སྟེ། ཚུལ་དང་མཐུན་པ་ད་ལྟ་བཞིན་བྱེད་པ་ནི་མི་

འོང་། ཆ་ལུགས་ངན་པ་ནི་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཆས་ལ་ཞུགས་ནས། དམ་ཆོས་འདི་

སྨན་དུག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་ལོག་པར་རྟོག་ཅིང་ལོག་པར་སྤྱོད་པ་མང་པོ་བྱུང་བས། ལས་མི་

དགེ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་གསོག་པར་བྱེད་དོ། །དུས་དེ་དང་མཚུངས་པའི་དུས་ལ། སངས་

རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་འདུལ་ཁྲིམས་ད་ལྟ་བས་ཅུང་ཟད་གསལ་བར་བྱེད་པའི་དགེ་སློང་

ཞིག་སྨག་ཏུ་གློག་འགྱུ་བ་ཙམ་ཞིག་འོང་སྟེ། འོན་ཀྱང་འབྱུང་པོའ་ིཁ་རླངས་ཤིན་ཏུ་འཕྱུར་

བའི་དུས་ཡིན་པས། མཐར་རྩོད་པ་རྒྱས་ནས་འདུལ་ཁྲིམས་བདེ་བར་མི་འོང་བ་ཡིན་ནོ་

གསུངས་སོ། །ཡང་བསོད་ནམས་རྒྱན་གྱིས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས་དེ་འདྲ་འབྱུང་བ་ལ་ད་

ལྟ་འདི་ནས་ལོ་ཅི་ཙམ་ཡོད། སྙིགས་མ་དེའི་དུས་སུ་རྒྱལ་ཁྲིམས་དང་ཆོས་ཁྲིམས་ཉམས་

པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་སྨག་ཏུ་གློག་འགྱུ་བ་ཙམ་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ། མ་ཅིག་

རང་གི་ཐུགས་རྗེ་ཡིན་ནམ་ཅི་འདྲ་ཡིན། རྒྱུ་ཅི་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན། དེའི་དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་

འབྱུང་བ་ལ་རྟགས་ཇི་འདྲ་བ་ཡོད་ལགས། ཞེས་ཞུས་པ་ལ། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས་བུ་མོ་

བཞིས་ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་དང་ངས་བཤད་དོ། །སྙིགས་མ་ལྔའི་དུས་ནི་ད་

230

ལྟ་ནས་བཟུང་སྟེ་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་དང་ཕྲག་ལྔ་འདས་པ་ན་དཀྱིལ་དུ་ཕྱིན་ནོ། །སྙིགས་མ་དེའི་

དུས་སུ་བསྟན་པ་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

བསྟན་པ་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་ད་ལྟ་རྒྱ་གར་གྱི་པོ་ཏ་རིའི་ཤར་ལྷོའ་ི

མཚམས་སུ་བཞུགས་ཤིང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་དཀའ་བ་མཛད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་

དཔའ་དེ་ནི་ཆེར་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ། ཁྱད་པར་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ། ཁྱད་པར་སྟོབས་

དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དེ། རེས་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ལ་ཆོས་ཞུ་བ། རེས་

མགོན་པོ་བྱམས་པ་ལ་ཆོས་ཞུ་བ། རེས་མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་ལ་ཆོས་ཞུ་བ། རེས་

མགོན་པོ་འཇམ་དཔལ་དང་། ཀུ་ཀུ་རི་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཞུ་བ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་

ཐུགས་བསྐྱེད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་པའི་ནག་པོ་ཕྱག་

དྲུག་པའི་མགོན་ཆེན་དེ་བྲན་བཞིན་དུ་ཉན་ནས་བསྟན་པ་སྲུང་བར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་

སེམས་དཔའ་སྙིགས་མ་དེའི་དུས་སུ་འདིར་བྱོན་ནས་དགེ་སློང་གི་ཆས་སུ་ཞུགས་ནས་

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་འོང་བ་ཐུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ལུང་

བསྟན་ཐོབ་པ་དང་། མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་དང་། བྱམས་པ་ལ་སོགས་ཀྱི་མངག་པ་ཡིན་

གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡང་དེ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །སྙིགས་མ་དེ་འབྱུང་བའི་རྟགས་འདི་འདྲ་འོང་། སྙིགས་མ་

དེའི་དུས་སུ་བདུད་སྡིག་ཏོ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་རྣམས་རྒྱལ་པོར་སྤྲུལ་ཅིང་། རྒྱལ་པོར་སྐྱེས་

ནས་ཉོན་མོངས་པ་དུག་ལྔ་མེ་ལྟར་འབར་ཞིང་ཆུ་ལྟར་འཁྲུག་ཅིང་རླུང་ལྟར་གཡོ་བར་བྱས་

ནས། ཁྱད་པར་དུ་ནོར་དང་བུད་མེད་ལ་ཤིན་ཏུ་ཆགས་ཤིང་། མ་རབས་འབངས་ཀྱི་བུད་

མེད་དང་རྒྱལ་པོ་བསྡོངས་ནས། ལྷ་ཀླུ་བསྟན་པ་སྲུང་བ་རྣམས་རྒྱལ་པོ་ཁོ་ལ་མ་དགའ་ནས་

དམོད་པ་བོར་བས་རྒྱལ་པོའ་ིབསོད་ནམས་ཉམས་པ་དང་། བུད་མེད་འབངས་མོའ་ིདབང་

དུ་རྒྱལ་པོ་སོང་ནས་རྒྱལ་པོའ་ིརྒྱལ་ཚུགས་ཤོར་ནས་འབངས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་རྟག་ཏུ་འགྲིམ་པ་

འོངས་ནས་རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆོལ་ལོ། །སྡིག་ལ་སྤྱོད་པ་དང་དམག་དང་འཁྲུག་རྩོད་ལ་དགའ་

231

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་ཆུང་ཞིང་ནོར་ལ་ཆགས་སེམས་ཆེ་ཞིང་མ་རབས་འབངས་ཀྱི་བུད་

མེད་ཀྱི་གཏོང་བ་བསྲུངས་ནས། རྒྱལ་ཁྲིམས་འཇིག་ནས། རྒྱལ་ཚུགས་གཏོང་བའི་རྒྱལ་པོ་

འབྱུང་། དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་ཆོ་རིགས་རྒྱུད་དང་ལྡན་པའི་བཙུན་མོ་རྣམས་ཀྱང་འཁོར་གྱི་མི་

ཐོང་བོ་ཞེས་འབངས་དང་བསྡོངས་པས་བཙུན་མོའ་ིབསོད་ནམས་དང་བཅུད་ཉམས་ནས་

བཙུན་མོའ་ིཁ་རྗེ་དང་དབང་ཐམས་ཅད་འབངས་ཀྱི་མི་ཐོང་བོའ་ིལག་ཏུ་སོང་ནས། ནང་གི་

རྒྱལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་འཆུག་ཅིང་། རྒྱལ་པོའ་ིམི་རིགས་འཆོལ་ནས་ཇེ་ངན་ལ་འགྲོ་བ་

ཡིན་ནོ། །

དེའི་དུས་སུ་ཁྲིམས་ཀྱི་བདག་པོ་བདག་མོའ་ིཁྲིམས་ཀྱི་གཉའ་ཤིང་ཞེས་པའམ།

དབང་པོ་ཞེས་པའི་བློ་དེ། འབངས་ཕོ་མོའ་ིལག་ཏུ་སོང་ནས་རྒྱལ་ཁྲིམས་འབངས་ཀྱི་ལག་

ཏུ་ཤོར་བ་ཡིན་པས། དེའི་དུས་སུ་བཀའ་ཡོ་དྲང་བསྲང་བར་བྱེད་པའི་དཔང་པོའ་ིཐིག་ཤིང་

དེ་ཧྲལ་གྱིས་ཆག་ནས། འབངས་སྡེ་འཁོར་ཐམས་ཅད་མགོ་མང་ཟིང་ངེ་སོང་བ་ནི། མུན་

ནག་ཙམ་ལ་བསེ་རག་འདྲེ་ཤིག་ལྡང་བ་ལྟར་ཟིང་ཤིག་སོང་བ་ནི། རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་

རྟགས་ཡིན་ནོ། །ཕྱི་ནང་གི་བློན་པོ་དང་བཀའ་གྲོས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་གྲོས་རླུང་གིས་པར་བུ་

སྲུབས་སུ་རལ་ནས་ནང་ཚིག་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་ལ་རླུང་ལྟར་གྲགས་འོངས་ནས་ནང་

ཚིག་དང་ཕྱི་ཚིག་འོ་མ་དང་ཁྲག་འདྲེས་པ་བཞིན་དུ་དྭངས་སྙིགས་འདྲེས་ནས་དབྱེ་བ་མེད་

པར་འཆོལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཁྲིམས་ར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཀྱི་འཇོག་མཚམས་ར་བ་རལ་ཏེ་

ཞིག་ནས་མི་སྡེའི་རྩེ་རར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་གཙོ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོའ་ིརྒྱ་ཐག་ཆད་ནས།

ཡུལ་མི་རྣམས་དང་སོ་སོར་བྲལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོས་བློན་པོའ་ིནོར་ལ་རློམ།

བློན་པོས་ཁྲིམས་ར་བའི་ནོར་ལ་རློམ། ཁྲིམས་ར་བ་ནི་གཙོ་བོའ་ིནོར་ལ་རློམ། གཙོ་བོས་

ཡུལ་མིའི་ནོར་ལ་རློམ་པ་བྱུང་ནས་ཁྲིམས་དང་ཁྲེལ་ཡོད་དང་ངོ་ཚ་ཤོར་བའི་དོན་གྱིས་ཡུལ་

གྱི་མི་སྡེས་གཙོ་བོའ་ིངག་ལ་མི་ཉན། གཙོ་བོས་ཁྲིམས་ར་བའི་ངག་ལ་མི་ཉན། ཁྲིམས་ར་

232

བས་གཙོ་བོའ་ིངག་ལ་མི་ཉན། བློན་པོས་རྒྱལ་པོའ་ིངག་ལ་མི་ཉན། རྒྱལ་པོ་བློན་པོ་བཙུན་

མོའ་ིདབང་དུ་སོང་། བཙུན་མོའ་ིདབང་འབངས་ཀྱི་མི་ཐོང་བོའ་ིལག་ཏུ་སོང་ནས། མཇུག་

མ་བཅད་ནས་མགོ་བོའ་ིརྒྱན་དུ་བྱས་པས། ཐམས་ཅད་ལམ་ལོག་ཅིང་འཆོལ་བར་སོང་

ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་འཆུགས་ནས་འགྲོ་བ་ལ་མི་དགེ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་

བ་ནི་སྙིགས་མ་འབྱུང་བའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །

དེའི་དུས་སུ་ནག་པོའ་ིཕྱོགས་ལ་དགའ་བའི་བདུད་ཐམས་ཅད་ཁ་འཕྱུར་བས། སྐྱེས་

པ་དང་བུད་མེད་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རྒྱུད་གཡོས་ནས་ཐམས་ཅད་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་མེ་དཔུང་

གིས་ཤིན་ཏུ་གདུང་བས་བག་ཡོད་པའི་ཚུལ་དང་བྲལ་ཞིང་ཁྲེལ་ཤོར་ནས་ངོ་ཚ་མེད་པར།

ཐམས་ཅད་འཆོལ་དུ་སོང་བ་ཡིན་པ་ནི། དགྲ་གཉེན་འཆོལ་བར་སོང་བ་དང་། བཟང་ངན་

འཆོལ་བར་སོང་བ་དང་། དགེ་སྡིག་འཆོལ་བར་སོང་བ་དང་། རྗེ་འབངས་དང་དཔོན་

གཡོག་འཆོལ་བ་དང་། ལས་དང་སྤྱོད་པའི་སྲོལ་འཆོལ་བ་དང་། བྱ་བ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་

འཆོལ་བ་དང་། གཏམ་དང་རྣ་གཞུང་ཐམས་ཅད་འཆོལ་བ་དང་། རྒྱན་དང་གོས་དང་

བཟའ་བ་འཆོལ་བ་དང་། ཟས་ནོར་གསོག་འཇོག་འཆོལ་བར་སོང་བའི་དོན་གྱིས་རྒྱལ་

པོའ་ིཁྲིམས་ཀྱི་ལས་ཀའི་ཆས་རྟགས་ནོར་ལ་བསྒྱུར་ནས་གསོག་འཇོག་བྱེད་པ་དང་། རྒྱལ་

སྲིད་འདབ་སྒོ་ཟས་དང་བརྗེས་ནས་འབངས་ཀྱི་ལག་ཏུ་གཏོང་། ཆེ་ཐབས་སྤངས་ནས་མ་

རབས་འབངས་ཀྱི་ལས་ལ་འཇུག །ཉམ་ཆུང་གནོད་སེམས་མེད་ལ་ལྷག་པར་ཡང་སྡང་

བར་བྱེད། ཁེ་གྲགས་གནོད་སེམས་ཅན་ལ་ངོ་དགའ་བྱེད། དྲིན་ཅན་མཐོང་ན་ཟུར་འགྲོས་

བྱེད། ཕ་མེས་རྒས་པོ་མཐོང་ན་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཐབས་ཀྱིས་

བྱོལ། མི་དགེ་ལས་ལ་དྲིན་དུ་གཟོ། རྫུན་མ་ཁ་གསག་ཅན་ལ་གཏམ་གྱིས་བསུ། ནོར་ཡོད་

དགྲ་བོ་ཡིན་ཀྱང་འཛུམ་མདངས་སྟོན། ནོར་མེད་གཉེན་དུ་གྱུར་ཀྱང་ངོ་ཕུག་ནག་ཅིང་ཧུར།

ཡོན་ཏན་ཅན་ལ་སྐུར་བ་བཏབ། ངན་འབྲེལ་ཅན་ལ་ཚིག་གིས་བཀུར། རྣ་གཞུང་སྔོན་གྱི་

233

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འབྲེལ་རྒྱུན་གཅད། སྔར་མེད་གསར་དུ་འགྲོག་ལ་དགའ། སྔར་སྲོལ་ལས་དང་ཁྲིམས་ཀྱི་

གཏམ་སྤངས་ནས། ཁྱི་དང་བུད་མེད་གཉིས་ཀྱི་གཏམ་ལ་བརྩོན། སྐྱེས་བུ་ཤེས་རབ་བློ་དང་

ལྡན་པ་མི་བརྟེན་ནས། སྐྱེས་པ་བུད་མེད་ལྕེའི་འགྱུར་འདོད་གཏམ་ཅན་ལ་ཉན། གཙུག་

ལག་རྟེན་དང་བྲིས་གློག་ཡ་རབས་ལས་སྤངས་ནས། ཁྱི་རྟ་རྒྱན་དང་དུད་འགྲོ་སྐྱོང་ལ་

བརྩོན། མཆོད་གནས་བརྟེན་སྐྱབས་སྤངས་ནས་ནི། རྐུན་པོ་རྫུན་མ་བརྟེན་སྐྱབས་བྱེད།

མཚུངས་མེད་བླ་མ་བརྟེན་སྐྱབས་མི་བྱེད་པར། སྡིག་ཅན་དཔའ་བོ་གཏུམ་པོ་བསྟོད་བཀུར་

བྱེད། ཐུབ་པའི་བསྟན་སྐྱོང་བཤེས་གཉེན་རྒྱ་མཚོ་མི་མཆོད་ནས། ཕྱི་རོལ་བོན་དང་ལོག་

ལྟའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་མཆོད་འབུལ་བྱེད། དཀོན་མཆོག་མཆོད་དང་དགེ་བའི་རྒྱུན་བཅད་

ནས། དུད་འགྲོའ་ིསྲོག་རྣམས་གཅོད་ཅིང་སྟོན་ཞིག་བྱེད་དོ་སྐད། ཁྲིམས་ཀྱི་སྲོལ་དང་སྡེ་

འཁོར་མི་སྐྱོང་ཞིང་། ལྷག་པར་རང་གི་འཁོར་འབངས་འཕོངས་པ་ཟས་དང་ནོར་གྱིས་མི་

བསྐྱང་ནས། ཕུང་ཤིག་རྐུན་པོ་དང་ཇག་པ་ཁྲམ་པའི་འདུས་གཞི་བཟུང་ནས། ཡུལ་གྱི་མི་སྡེ་

འཁོར་གྱི་གཏོར་ཤིང་བྱེད་ཅིང་། ལྷག་པར་འཁོར་འབངས་ཉམ་ཆུང་བ་རྣམས་ལ་སྡང་བར་

བྱེད་པའི་ཁྲིམས་བདག་ཡིན་ཟེར་བའི་བདུད་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་འབྱུང་ངོ་། །དེའི་དུས་སུ་ཕ་མགོ་

བུས་གཡོག་བུ་མགོ་ཕས་གཡོག །བུའི་ནོར་ཕས་འཕྲོག །ཕའི་ནོར་བུས་འཕྲོག་ཕ་བུ་ཕན་

ཚུན་དགྲ་རུ་ལང་། ཕ་བུ་མིང་སྲིང་གིས་ནོར་རྩོད་པས་ཕན་ཚུན་དགྲ་རུ་ལྡང་བ་འོང་། སྡུག་

བསྔལ་དུ་མས་བསྐྱངས་ཤིང་ཤ་ལས་ཆད་པའི་བུ་དང་བུ་མོ་ཡང་ཕྱི་རོལ་འབྲེལ་མེད་གཞན་

དང་འགྲོགས་ནས་དྲིན་ཆེན་གྱི་ཕ་མ་ལ་འཕྲོག་བཅོམ་འབར་ཤ་བྱེད། ཚིག་རྩུབ་རྡུང་རྡེག་

བྱེད་ཅིང་དགྲར་མཐོང་བ་འོང་། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་བསྡུས་པའི་བཟའ་ཚང་ཡང་སོ་སོར་

ཁྱོ་ཕོ་ཁྱོ་མོ་བསྙེག་ཅིང་ཕན་ཚུན་རྩོད་པ་འོང་། རྗེ་མོས་ཁོལ་བོ་ཁྱོ་བོར་བསྙེག་རྗེ་བོས་ཁོལ་

མོ་ཆུང་མར་བླངས་པ་དང་། ངོ་ཚ་བྲལ་བས་མིང་སྲིང་བཟའ་ཚང་སྡེབ་པ་འོང་། དེ་ལྟར་

ཐམས་ཅད་འཆུག་པས་མི་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་འཆོལ་བར་སོང་ནས། མི་རིགས་ཐམས་ཅད་

234

ངན་པར་གྱུར་ནས། སྤྱོད་པ་ངན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དུ་མ་ཞིག་འབྱུང་བ་ཡིན་པ་ནི། བཟང་ལན་

ངན་གྱིས་འཇལ། དྲིན་ཆེན་བདུད་དུ་མཐོང་། སྡིག་སྤྱོད་ཅན་མི་དགེ་བ་བྱེད་པའི་མི་གཏུམ་

པོ་ཡུལ་ཁམས་འཕུང་བར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱེད་ཅིང་སྨོན་ལམ་

འདེབས། ཞེ་སྡང་འཁྲུག་རྩོད་ཀྱི་ལས་ལ་འཇུག་ཅིང་། གོ་ཁྲབ་དང་མཚོན་ཆའི་ལས་ལ་

བརྩོན། དཔུང་ཆེན་པོས་དཔུང་ཆུང་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ། ནོར་ལ་རྟ་མགོ་མཐོ་བར་འོང་།

དབང་ཐམས་ཅད་བུད་མེད་ཀྱིས་འཛིན་པར་འོང་། ཁྲིམས་བདག་དཔུང་ཆེན་གྱིས་བྱེད་

པར་འོང་། གཙོ་བློན་ཐམས་ཅད་ཟོག་པོ་ཅན་གྱིས་བྱེད་པར་འོང་། གྲོས་ཕུག་ཐམས་ཅད་

ཁྲམ་པས་བྱེད་པར་འོང་། ཀུན་དང་འབྲེལ་བ་རྫུན་མ་ཆེ་བར་འོང་། མི་དགེ་བསྒྲུབ་ལ་སྨོན་

པར་འོང་། དགེ་བ་བསྒྲུབ་པ་ལ་འཕྱ་བཞད་བྱེད་པར་འོང་། ཤེས་རབ་ལྡན་པ་རྫུན་མར་

འོང་། བླུན་པོ་རྣམས་ནི་བདེན་པར་འོང་། ཡོན་ཏན་ཅན་ནི་སྐྱོན་དུ་འོང་། མི་མགོ་བསྐོར་ལ་

རྩིས་སུ་བྱེད། བཤེས་གཉེན་དམ་པ་ཐན་དུ་མཐོང་། ལོག་ཆོས་ཅན་ལ་ལྷ་རུ་ལྟ། དཀོན་

མཆོག་གསུམ་ལ་རྒྱབ་གཞུང་བསྟན། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་པང་དུ་བླངས། གཞན་ཕན་

སེམས་དང་ཚིག་འཇམ་གཏན་ནས་སྤངས། གནོད་པའི་སེམས་དང་ཚིག་རྩུབ་སྨྲ་ལ་བརྩོན་

པར་བྱེད། ཆེ་སེམས་འཛིན་དང་བློ་ཡང་བརྟན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་། ངན་དྲན་ཅན་དང་བློ་མེད་

པ་ནི་ས་སྟེང་ཁྱབ། གཉེན་འབྲེལ་ཤིན་ཏུ་མཐུན་ཀྱང་དགྲ་རུ་ལངས་པ་ནི་མང་བར་འོང་།

དགྲ་སྡང་རྩོད་པ་ཇི་ལྟར་ཆེ་གྱུར་ཀྱང་། །ཕྱི་ནང་གཉེན་དུ་བསྟན་པ་ཁོ་ན་འོང་། །ཟས་ནོར་

མཐོང་ན་ཕ་མ་ཡིན་ཀྱང་འཚོང་། །བུད་མེད་མཐོང་ན་རང་སྲོག་ཕངས་མེད་གཏོང་། །ཟ་མ་

མཐོང་ན་བཙན་དུག་ནག་པོ་ཡིན་ཀྱང་བཟའ། །འཕྲོག་རྒྱུ་མཐོང་ན་མཛེ་བོའ་ིནོར་ཀྱང་

འཕྲོག །གསོད་རྒྱུ་མཐོང་ན་ཕྱི་རོལ་ཁྱི་འཁྱམས་གསོད། །གཞོམ་རྒྱུ་མཐོང་ན་དཀོན་མཆོག་

གི་དཀོར་ཡང་གཞོམ། །ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཕའི་བུ་ནི་ཉུང་། །ལས་ཀྱིས་མ་བསྐོས་ཕ་མེད་

བུ་ཡིས་ས་སྟེང་གང་བ་འོང་། མི་གྲངས་ཅན་གྱིས་ཡུལ་བཟུང་ཞིང་། མི་གྲངས་ཉུང་རྣམས་

235

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ས་མཐར་སྤྱུག་པ་འོང་། ཁྲམ་སྡེས་ཡུལ་གྱི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བྱེད་ཅིང་། ཁྲིམས་བདག་རང་གི་

ཁྱིམ་དུ་རྨོ་བརྐོ་བྱེད་པ་འོང་། གཙོ་བློན་རྣམས་ཀྱང་སྐྱབས་མེད་ཉམ་ཆུང་བློ་གྲོས་བརྩོན་

པར་བྱེད་པ་འོང་། ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱི་རྟ་དང་གོ་མཚོན་གྱི་ལས་ལ་བརྩོན་པར་འོང་།

བུད་མེད་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲིམས་གཏམ་ཟུར་ཚིག་ལ་བརྩོན་པར་འོང་། བུ་ཚ་རྣམས་ཀྱི་ཤོ་དང་

མདའ་བསླབ་པ་དང་། དོམ་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད། བུ་མོ་རྣམས་ཀྱང་རྐང་རྐྱང་ཁྱོ་བོའ་ིལས་

ལ་བརྩོན་པར་བྱེད། མི་རིགས་བཟང་པོ་ནི་སྤེལ་ཡང་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བའོ། །མི་རིགས་ངན་པ་

ནི་མ་སྤེལ་ཀྱང་འཕེལ་ནས་ངན་སྣ་ཚོགས་པའི་ལས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་

ཁྱབ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པས་ཀྱང་ཕྱེ་བསལ་དཀའ་བའི་དུས་འོང་། ཁྱད་པར་མི་

དགེ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ལས་གང་དང་གང་ཡིན་འདི་དང་འདི་མིན་བྱ་བ་འབྱེད་དཀའི་ལས་

སྣ་ཚོགས་པ་འཇིག་རྟེན་ན་ད་ལྟ་ཡན་ཆད་དུ་སྔར་སྡིག་པ་ལ་ཡོད་པ་དང་གྲགས་མ་མྱོང་བ་

དུ་མ་ཞིག་བརྗོད་དུ་མི་རུང་བ་མང་པོ་ཞིག་འདྲེས་ནས་འོང་བ་ནི། དཔེར་ན་ནད་པ་ཐུ་མོ་ལ་

སྔར་ནད་མ་ཕོག་པའི་དུས་སུ་ཡོད་མ་མྱོང་ཡང་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་པ་ན་འབྱུང་བ་གོ་ལོག་

ནས། བུ་རམ་ཟོས་ཀྱང་རོ་ཤིན་ཏུ་ཁ་ལ། བལ་གྱི་ནང་དུ་ཉལ་ཡང་ཤིན་ཏུ་རྩུབ་ཅིང་། ཤིན་

ཏུ་བདེ་བའི་གནས་ཀྱང་མི་བདེ་ཁྲོབས་སེ་ཡོད་ལ། ཤིན་ཏུ་བྱམས་པའི་གཉེན་དང་སྨན་པ་

ལ་ཡང་ནད་ཚིག་ཟ་ཞིང་ཡིད་འཁྲུག་པ་ཞིག་འོང་ཞིང་། ལུས་ལ་ཡང་ནད་ཀྱི་དྲི་མ་ངན་པ་

འབྱུང་བ་དེ་ནི་ནད་འཁྲུག་པའི་རྟགས་ཡིན།

དེ་དང་དོན་འདྲ་བར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་ཐ་མ་ལ་དེ་ལྟར་བཤད་པ་རྣམས་

འབྱུང་བ་དེ་ནི། རྣ་བས་ཐོས་སམ་ཡིད་ལ་དྲན་པས་ཀྱང་ཡ་ང་བའི་ལས་སྤྱོད་པ་ངན་པ་ཁྲག་

དང་འོ་མ་འདྲེས་པའམ་བ་སྤུ་དང་། རྟ་སྤུ་འདྲེས་པའམ། ཁྱི་ར་ཕག་གསུམ་འདྲེས་པའམ།

ཁྱི་ནག་པས་སྐྱུག་པའི་སྐྱུག་པ་ཤིན་ཏུ་ངན་པ་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ་ཕྱེ་བསལ་མེད་པར་ཐམས་ཅད་

འཆོལ་བར་སོང་ནས། ལས་དང་བྱ་བ་བྱེད་པ་གང་དང་གང་བྱས་ཀྱང་རྩ་བ་བུད་མེད་ཁྲམ་

236

པ་ལ་ཐུག་ནས་བུད་མེད་ཁྲམ་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་ཐམས་ཅད་སོང་ཞིང་། བུད་མེད་དང་

ཁྲམ་པས་འཇིག་རྟེན་ན་དབང་བསྒྱུར་བ་འོང་། དེའི་དུས་སུ་ཆོས་པ་ཚུལ་དང་མཐུན་པས་

ཆོས་སྙིང་ནས་བྱེད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པས་ཉིན་མོའ་ིསྐར་མ་དང་འདྲ་སྟེ། འོན་ཀྱང་ཆོས་

སྙིང་ནས་བྱེད་པའི་བཤེས་གཉེན་དམ་པ་གཅིག་ཙམ་བྱོན་ཀྱང་། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་བག་

རྡུལ་གྱིས་མི་གོས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་ཟད་པ་རྣམས་ཀྱིས་དམ་པ་དེ་

ལ་མཆོད་པར་མི་བྱེད་ནས། ངན་ཚིག་སྨྲ་ཞིང་སྨད་པར་བྱེད་པ་འོང་། ཆོས་མིན་སྤྱོད་པའི་

ལོག་ལྟ་ཅན་ཞིག་མཐོང་ན་སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་ཟད་པ་རྣམས་ནི་སྦྲང་ནག་གཅིན་དྲི་

ལ་འཚོགས་པ་བཞིན་འདུས་ནས། མཆོད་ཅིང་སྙན་པ་སྒྲོག་པ་འོང་། སྐྱེ་བོ་ཕོ་མོ་ཆོས་སྐད་

ཆེན་པོ་སྨྲ་བར་བྱེད་པ་འོང་སྟེ། དེ་ནི་སྙིགས་མ་དེའི་དུས་སུ་དཀར་ཕྱོགས་སྐྱོང་བའི་སྲུང་མ་

ཐམས་ཅད་དབང་ཆུང་ཁ་ཞན་ལ། ནག་པོའ་ིབདུད་ཐམས་ཅད་དབང་ཆེ་ཞིང་ཁ་འཕྱུར་

བའི་སྟོབས་ཀྱིས། ཆོས་ལོག་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་ཟས་ནོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་འདུས་ཤིང་མི་

ནག་གིས་བཀུར་ཞིང་སྙན་པ་སྒྲོག་པ་ཡིན། དམ་པ་རྣམས་ལ་བདུད་ཀྱིས་བར་ཆད་

བརྩམས་ནས་ཟས་གོས་མི་སྙེད་པ་དང་། ནད་འཚེ་ཤིན་ཏུ་མང་བ་དང་། ཉམ་ཆུང་བར་

འགྱུར་བ་ཡིན། གཞན་ཡང་སྐྱེ་བོ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་ལ།

བདུད་ཀྱི་བར་ཆད་དང་། ཉེས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་དུ་བཅུག་ནས་སྐྱེ་བོ་དེའི་བློ་ལྡོག་པར་

བྱས་ནས་དཀོན་མཆོག་ལ་བདེན་པ་མེད་ཅེས་སྨྲ་བ་འོང་། གཙུག་ལག་ཁང་དང་སྡེ་གནས་

རྣམས་ལ་འཐབ་ར་བསྐོར་ནས་དགོན་པར་དམག་ར་བཟུང་བ་འོང་། མ་ཉེས་པའི་སེམས་

ཅན་བསད་ནས་ཤ་ཁྲག་གིས་དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་འོང་། རྫུན་མ་དང་ཁྲམ་པ་ནི་དགྲའི་

ཡུལ་དུ་ཕྱིན་ཀྱང་ཟས་སྟེར་ཅིང་མགོ་ཐོན་ལ། བདེན་སྤྱོད་ཅན་དང་ཉམ་ཆུང་ནི་རང་ཁྱིམ་དུ་

འདུག་ཀྱང་གཉེན་གྱིས་ཀྱང་ཆོམ་པོ་བྱེད་པ་འོང་། ཆོས་སྙིང་ནས་བསྒྲུབ་པའི་དམ་པ་དང་།

བདེན་སྤྱོད་ཅན་དང་ཉམ་ཆུང་གི་མགོ་ནི་དམའ་བའི་དུས་ཡིན། ནོར་མཐོང་ན་གཅན་

237

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གཟན་གཏུམ་པོའ་ིཚང་དུའང་མཆོང་། ཟས་མཐོང་ན་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་བྲང་ནི་ཡིན་ཀྱང་

འཇུག། །སྐོམ་མཐོང་ན་དུག་ཆུ་ཡང་འཐུང་། གོས་ལ་རེ་བ་ནག་པོ་གྱོན། མགོ་ལ་སྐྲ་འབོལ་

ནག་པོ་ཁུར། རྐང་ལ་བདུད་ཀྱི་གོས་ལྷམ་ནག་པོ་དཀྲིས། ལུས་ལ་མཚོན་ཆ་སྣ་ཚོགས་

ཐོགས། ལོངས་སྤྱོད་ཤ་དང་ཁྲག་ལ་བྱེད། ལས་སྤྱོད་མི་དགེའི་སྡིག་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་

བྱེད། ཟས་དང་ནོར་ཡོད་ན་དགྲ་བོ་དང་དུག་གི་སྡོང་པོ་ཡིན་ཀྱང་འཛེག་འཕྲད་བྱེད། ཟས་

ནོར་མེད་ན་ཕ་མ་དང་སྨན་གྱི་སྡོང་པོ་ཡིན་ཀྱང་། རིང་དུ་འདོར་ཞིང་སྤོང་བར་བྱེད། ཇི་ལྟར་

མཛའ་ཞིང་མཐུན་པ་ཡང་ཟས་ནོར་མེད་ན་རྒྱང་དུ་འདོར་བར་བྱེད། ཇི་ལྟར་སྡང་བའི་དགྲ་

བོ་ཡང་འབྱོར་བ་དང་ལྡན་ན་གསར་དུ་འགྲོག་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད། རི་དྭགས་ལ་ཁྱི་འགྱེད།

རི་ལ་མེ་འགྱེད། བྲག་བཤིག་ནས་ས་བདག་དང་འདྲེས་པར་བྱེད། རྐུན་སྡིག་རྫུན་གསུམ་

གྱི་ཁྲེས་ཁུར་བ་འགའ་ཞིག་གིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དཔང་པོར་བཙུགས་ནས་མནའ་

ཟ་བར་བྱེད་པ་འོང་། དེའི་དུས་ཀྱི་མི་རྣམས་ནི་ཤེས་རབ་ཆུང་། བློ་རྣོ། དྲན་པ་རག། །

རྩེད་མོ་མང་། བློ་གསལ་ཞིང་རིག་བྱེད་ཕལ་ཆེར་སློབ་མི་དགོས་པར་རང་བཞིན་གྱིས་ཤེས་

ཏེ་འོང་། ཚེ་ཐུང་། ལོངས་སྤྱོད་ཆུང་། ཉོན་མོངས་ཆེ། རྣམ་རྟོག་རག །འཛིན་པ་དམ། ཁ་

གསག་མཁས། རྣམ་འགྱུར་མང་། ལུས་རག །ཁ་མིག་ཤིན་ཏུ་སྒྲེ། བོངས་ཆུང་། ལས་སུ་

སྡིག་པ་ཁོ་ན་སྤྱོད། ཞག་གཅིག་འགྲོགས་ན་འདྲིས། ཟླ་གཅིག་འགྲོགས་ན་འདྲིས། ལོ་

གཅིག་འགྲོགས་ན་ཕན་ཚུན་དགྲ་རུ་ལང་། འཕྲད་སླ་བ་བཞིན་དུ་འདོར། གསར་དུ་འགྲོག་

པ་ལ་དགའ་ཞིང་མྱུར་དུ་འཁོན། མི་ཤེས་དགུ་ཤེས། མི་དྲན་དགུ་དྲན། མི་བསམ་དགུ་

བསམ། མི་བྱེད་དགུ་བྱེད། བཏང་སར་མི་འགྲོ། བཞག་སར་མི་སྡོད། མི་སྲིད་པའི་ལས་

དང་སྤྱོད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་བྱེད། མི་ཤེས་པའི་གཏམ་ངན་གྱིས་ཡུལ་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་

པར་བྱེད་ཅིང་། ཅི་ཉེ་བ་བཞིན་དུ་ཕན་ཚུན་དམེ་འཁྲུག་དང་སྡེ་འཁྲུག་རྣམས་བྱེད་ཅིང་།

མཚོན་གྱི་བསྐལ་པ་དར་བར་འོང་། རྟ་ལ་བསྟོད་བཀུར་བྱེད་ཅིང་། དམག་འཁྲུག་དང་ཇག་

238

རྒྱུག་དང་། མི་བདེ་ཞིང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་རྟ་རྨིག་གི་ཞབས་ནས་ལྡང་དགོས་

པས། རྟ་ལ་རྩིས་སུ་བྱས་ནས་ཐམས་ཅད་མི་བདེ་འུར་གྱིས་འོང་བ་ཡིན། དེའི་དུས་སུ་རྒྱལ་

པོ་བས་བློན་པོ་དབང་ཆེ། རྒན་པོ་བས་གཞོན་ནུ་དབང་ཆེ། ཕ་བས་བུ་དབང་ཆེ། སྐྱེས་པ་

བས་བུད་མེད་དབང་ཆེ། ཡུལ་ཐམས་ཅད་བུད་མེད་ཀྱི་གཡོ་ཆེ་ཞིང་བུད་མེད་མགོ་འཕང་

མཐོ་ནས། བན་དེ་དང་བུད་མེད་གཉིས་ཀྱིས་འཁྲུག་གཞི་བཟུང་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྱོད་རྩ་

དང་ཕུང་བའི་འདྲེ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་འབྱུང་ངོ་། །དེའི་དུས་སུ་རྒྱལ་ཁྲིམས་གསེར་གྱི་ཐག་པ་

ཆད་ནས། རྒྱལ་ཁྲིམས་རང་ཞིག་ཏུ་སོང་ཞིང་། འཇིག་རྟེན་ཀུན་ན་གྲོག་མའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་

རྡོ་ལེབ་བཀྱགས་པ་བཞིན་དུ་འུར་ཟིང་སོང་བ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆུགས་པའི་

རྟགས་ཡིན་པ་དང་། ལོག་ལྟའི་བདུད་ཀྱི་ཁ་འཕྱུར་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་ཐ་

མ་ལ་བབ་པ་དང་། སྙིགས་མ་བདོ་བ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་རྟགས་ནི་དེ་ལྟར་བཤད་པ་དེ་

རྣམས་ཡིན། རྒྱས་པར་བཤད་པའི་ཚོད་མ་མཆིས། །དེ་འདྲེའི་ལས་སྤྱོད་མཐོང་བས་ནི། །

སྤྲང་མོ་ང་ཡི་གློ་སྙིང་འདར། །ཡིད་སེམས་འཁྲུག་པའི་མཆི་མ་འབྱུང་། །སྣང་བ་གཡོ་ཞིང་

ཡ་རེ་ང་། །བ་སྤུ་གཟེངས་ཤིང་ལུས་ཀྱང་སྦྲིད། །དེ་བས་བཤད་པའི་ཡིད་སེམས་རྨོངས། །

ཅུང་ཟད་བཤད་པའི་ཚིག་ཐོ་རྣམས། །མ་བརྗེད་ཡིད་ལ་འཇགས་པར་གྱིས། །མ་བཤད་

སྙིང་གི་དཀྱིལ་དུ་སྦོས་ཤིག་ཨང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བསོད་ནམས་རྒྱན་གྱིས་ཞུས་པ་

ལས། མ་འོངས་པའི་རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆུག་པར་ལུང་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།

ལེའུ་བཅུ་པ་བསོད་ནམས་རྒྱན་དང་རྒྱན་ཆེན་མའི་ཞུས་ལན་གྱི་སྐོར།

ལེའུ་བཅུ་པ། བསོད་ནམས་རྒྱན་དང་རྒྱན་ཆེན་མའི་ཞུས་ལན། དེ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཡང་

བསོད་ནམས་རྒྱན་གྱིས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས། དེ་འདྲའི་རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་དུས་

སུ་ཆོས་ཁྲིམས་ལའང་ཅི་འདྲ་ཡོང་། ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་གམ་མི་འཆུག །ཆོས་ཀྱི་དར་ཆ་

གང་ལ་བྱས་པ་འོང་ལགས་སམ། ཞེས་ཞུས་སོ། །ཡང་མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། ཀྱེ་རིགས་

ལྡན་ཕོ་མོ་ཀུན་ཉོན་དང་། རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་དུས་སུ། ཆོས་ཁྲིམས་ཡང་ཉམས་པའི་

239

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

སྐབས་ཤིག་གི་དུས་སུ་ཆོས་ཁྲིམས་ལ་ད་ལྟ་བས་ཀྱང་གསལ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་

ཚུལ་བཞིན་སྐྱོང་བའི་དགེ་སློང་གཅིག་འབྱུང་སྟེ། བསྟན་པ་མར་འགྲིབ་ལ་བབ་པས་ཡུན་

རིང་པོར་མི་སྡོད། ནམ་མཁའི་འཇའ་བཞིན་དུ་ཡལ་བར་འགྱུར་བས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་

ཀྱི་བསྟན་པ་མ་ནུབ་ཀྱི་བར་དུ་བསྟན་པ་ལ་བྱ་བ་བྱེད་པར་ནུས་པ་ནི་མི་འབྱུང་ངོ་། །ཆོས་ཀྱི་

དར་ཆ་ནི་ཐོས་པའི་ཚིག་སྐམ་རྐྱང་པ་ལ་བྱས་ནས་རྩོད་པ་རྒྱས་ཏེ། འཁྲུག་པའི་གཞི་མར་

གྱུར་ཅིང་། རྟགས་ཙམ་འཛིན་པའི་དུས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

ཡང་བསོད་ནམས་རྒྱན་གྱིས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས། ཆོས་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་

དུས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་དགེ་སློང་དེ་གང་ལགས། བསྟན་པ་

གསལ་བ་དེ། དེ་ལྟ་བས་ལྷག་གམ། སྔོན་བྱུང་ངམ། འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་བསྟན་པ་དར་བར་

བྱེད་པའི་དགེ་སློང་དེ་མ་བྱུང་བར་དུ་བསྟན་པ་ལ་དར་ནུབ་འོང་ངམ། ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་

ཅིང་བསྟན་པ་ཉམས་པའི་རྟགས་ལ་ཇི་འདྲ་བ་འོང་ལགས། ཞེས་ཞུས་པས། ཡང་མ་ཅིག་

གི་ཞལ་ནས། སྦྱངས་བའི་ལས་སད་རིགས་ལྡན་བསོད་ནམས་རྒྱན། །པད་མའི་མདངས་

ཅན་ཆགས་བྲལ་ཞི་དུལ་ཅན། །ཡིད་འོང་ལྟ་སྡུག་སངས་རྒྱས་བསྟན་ལ་གུས། །དད་བརྩོན་

ཤེས་རབ་ལྡན་པའི་དྲི་བ་མཁས། །མ་གཡེང་གུས་པས་ཉོན་དང་བུ་སློབ་ཀུན། །གངས་

ཅན་ཁྲོད་འདིར་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་འདི། །དར་ནུབ་འབྱུང་ཚུལ་འདི་འདྲ་ཡིན་ནོ་

བཤད་ཀྱིས་ཉོན། །སྔོན་བྱུང་དུས་སུ་དམ་ཆོས་བོད་ཁམས་སྨག་རུམ་ལ། །དམུ་རྒྱུད་བོན་

གྱི་བསྟན་པ་དར་བའི་ཚེ། །སངས་རྒྱས་སྨན་བླའི་རྣམ་འཕྲུལ་རྒྱལ་པོ་ནི། །སྙན་བཙན་ཞེས་

པ་ཆོས་སྒྲ་སྒྲོག་པ་བྱུང་། །དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཡུན་རིང་དུས་གཅིག་ལ། །འཇིག་རྟེན་དབང་

ཕྱུག་དངོས་ཉིད་བོད་དུ་གདུལ་བྱའི་དོན། །མི་རུ་སྤྲུལ་པའ་ིམ་ིདབང་རྒྱལ་པ་ོན།ི །སྲངོ ་བཙན་

སྒམ་པོ་ཞེས་བྱའི་རིགས་ལྡན་བྱུང་། །དམ་ཆོས་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་དམུ་རྒྱུད་ཝ་ཚོགས་ཕམ་

པར་མཛད། །ཐུབ་བསྟན་སྲོལ་བཏོད་བོད་ཡུལ་མུན་པ་བསལ། །རྟེན་གསུམ་ཕོ་བྲང་

240

བཞེངས་སོགས་ལྷ་སྡེ་དཔག་མེད་བཙུགས། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཁྲིམས་ཀྱི་སྲོལ་རྣམས་

བཏོད། །བོད་ཁམས་འགྲོ་བ་བདེ་ལ་བཀོད་མཛད་ཕྱིར། །བསྟན་པ་ལྷག་པར་སྐྱོང་བའི་བོད་

རྗེའི་བཙུན་མོ་གཉིས། །རྒྱ་ནག་བལ་པོའ་ིམི་དབང་སྲས་མོ་ནི། །འཁོར་བའི་འཇིགས་

སྐྱོབ་སྒྲོལ་མའི་སྤྲུལ་པ་གཉིས། །སྨོན་ལམ་ལས་མཐུན་སྲོང་བཙན་ཆུང་མར་བླང་བའི་

དུས། །སངས་རྒྱས་དངོས་ཉིད་མཚུངས་འདྲའི་གཟུགས་སྐུའི་མཆོག །འཛམ་གླིང་འགྲོ་བའི་

གཙུག་གི་རྒྱན་གྱུར་པ། །ཇོ་བོ་ཤཱཀྱའི་གཙོ་བྱས་རྟེན་རྣམས་སྤྱན་དྲངས་ནས། །བོད་ཡུལ་

དབུས་བཞུགས་བསོད་ནམས་ཞིང་གྱུར་དང་། །རྒྱ་གར་མཁས་པའི་ལེགས་བཤད་བདུད་

རྩིའི་ཆུ་རྒྱུན་གྱིས། །གངས་རིའི་ལྗོངས་ཀྱི་འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་དྲི་མ་འཁྲུད་པ་རྣམས། །དུས་

དེར་འཛོམས་པས་ཐུབ་བསྟན་དར་རྒྱས་ལྷག་པར་བོད་དུ་བྱུང་། །དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཡུན་རིང་

བར་དུ་ནི། །སྣང་མཐའི་སྤྲུལ་པ་པད་འབྱུང་ལ་སོགས་ཏེ། །མཁས་གྲུབ་དུ་མའི་ཚོགས་

རྣམས་དཔག་མེད་དང་། །རྒྱལ་བའི་རྣམ་འཕྲུལ་བོད་དུ་འཛོམ་པའི་ཚེ། །བསྟན་པ་དར་རྒྱས་

ཡུན་རིང་བྱུང་བའི་མཐའ་སྐབས་ལ། །རྒྱ་ནག་མ་ཧཱ་ཡ་ནའི་སློབ་མ་ཞིག་གིས་ཆོས་ལོག་

སྟོན་པ། །ཤྲིཀ་མ་ལས་འདུལ་བྱས་སོ། །བདུད་སྤྲུལ་བོད་རྗེ་གླང་གི་མཚན་ཅན་གྱིས། །བསྟན་པ་

བདུན་ཅུ་ལོ་བར་བསྣུབས་པའི་རྟིང་། །བསྟན་པའི་མེ་རོ་རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ནས་ཡར་ལྡང་

བས། །བསྟན་པའི་འདུལ་ཁྲིམས་དར་རྒྱས་དབུས་སུ་འབྱུང་བ་དང་། །ང་ཉིད་བོད་ཡུལ་

ལབ་ཕྱིར་བྱུང་བར་གྱུར་པ་དང་། །རྟེན་འབྲེལ་འཛོམ་པའི་ད་ལྟ་བསྟན་པའི་དར་ཆ་འཛོམ་

པ་སྟེ། །འདི་ནས་ཕྱིས་འབྱུང་ཡུན་རིང་སྐབས་ཤིག་དུས། །བསྟན་པའི་བར་ཆད་མུན་སྐབས་

ཤིག་འོང་སྟེ། །སྔགས་ཆས་འཛིན་པའི་ཆོས་ལོག་དར་བར་འབྱུང་། །འགྲོ་བ་དཔག་མེད་

ལོག་ལམ་སྦྱོར་བའི་ཚེ། །དེ་ཡི་གཉེན་པོ་རྒྱ་གར་ཡུལ་གྱི་དབུས་ཉིད་དུ། །མཁས་པའི་གཙུག་

རྒྱན་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི། །སྒྲོལ་མས་བྱིན་རླབས་མར་མེ་མཚན་ཅན་ཉིད། །ཤཱཀྱའི་སྲོལ་

འཛིན་དགེ་སློང་བོད་དུ་བྱོན། །སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱི་ཉི་མ་མཁའ་ལ་ཤར། །ཆོས་ལོག་མུན་

241

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

པའི་དཔུང་རྣམས་བརླགས་ནས་ནི། །བསྟན་པ་གསལ་བྱེད་འདུལ་ཁྲིམས་སྡེ་རྣམས་

བཙུགས། །ཆོས་ཁྲིམས་དར་ཞིང་བསྟན་པ་ཡུན་རིང་རྒྱས་པའི་སྟེང་། །ཅུང་ཟད་ཉམས་པའི་

བར་སྐབས་བྱུང་བ་ན། །ས་དཀར་ལོགས་ཀྱི་ནོལ་ཐང་ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏ་ལོ་དེར་སྐྱ་མོ་དེ། །ཚངས་

པའི་རིགས་ཅན་ལྷ་ཡི་སྲས་ས་ཆེན་ཀུན་དགའ་སྙིང་པོ་ཀྱིས་བཟུང་། །ཞང་ཞུང་ཡུལ་རྣམས་ལྷ་

སྡེས་བཙུད་པ་འོང་། །རྟེན་གསུམ་ཕོ་བྲང་བསྟན་སྲུང་དེར་གནས་ཏེ། །འཇམ་དཔལ་རྣམ་

འཕྲུལ་ཟུང་བཞིས་འགྲོ་བ་འདྲེན། །ཁྱད་པར་ལྷག་པར་མི་གཡོའ་ིསྤྲུལ་པ་ནི། །དཔལ་གྱི་ས་སྐྱ་

པཎྜི་ཏ་ཚན་ཅན་མཚན་ལྡན་སྐྱེས་བུ་འབྱུང་། །མུ་སྟེགས་བཏུལ་ནས་ཤཱཀྱའི་བསྟན་པ་རྒྱལ་

བ་སྟེ། །བསྟན་བཅོས་ཉམས་པ་གསོས་དང་བསྟན་པའི་བ་དན་ནམ་མཁར་འཕྱར། །བསྟན་

པ་མི་ནུབ་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་འཛིན། །བསྟན་པའི་རྒྱལ་ཚབ་དམ་པ་དེ་འདྲ་འབྱུང་། །དེ་

ནས་འགའ་ཞིག་འདས་པའི་ཡུན་རིང་དུས། །སྙིགས་མ་རྩོད་པ་རྒྱས་པའི་དུས་འབྱུང་སྟེ། །

འདུལ་ཁྲིམས་འཆོལ་བའི་བསྟན་པ་ཉམས་གྱུར་ཅིང་། །ཆོས་ཁྲིམས་མི་གཙང་ཉོན་མོངས་

ཆགས་པའ་ིདབང་དུ་འགྱུར། །ལགོ ་སྤྱདོ ་དམ་ཉམས་དཔག་མདེ ་འབྱུང་བའ་ིདུས་ཉདི ་དུ། །བུ་

མོ་ཁྱོད་ཀྱིས་དྲིས་པའི་དགེ་སྦྱོང་དེ། །མ་འོང་བསྐལ་བཟང་སངས་རྒྱས་བདུན་པ་དེ། །ད་ལྟར་

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྟོབས་ལྡན་མཆོག །སྙིང་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་སྨོན་ལམ་དབང་གིས་

ནི༑ ༑སྙིགས་དུས་ལོག་པར་སྤྱོད་ཚེ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་བྱུང་། །དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་འཛིན་གྲགས་པའི་

མཚན་ཐོགས་ཏེ། །ལུང་རིགས་སེང་གེའི་ང་རོ་རབ་བསྒྲགས་པས། །ཁྲིམས་འཆལ་ལོག་

སྤྱོད་སྤབོ ས་པ་ཟལི ་གྱསི ་གནནོ ། །ཁྲམི ས་འཆལ་དཔག་མདེ ་ཡང་དག་ཁྲམི ས་ལ་སྦྱརོ ། །ཐུབ་

པ་ཉིད་ཀྱི་སྲོལ་ལུགས་ཇི་བཞིན་མཚུངས་པ་ཡིས། །འདུལ་ཁྲིམས་སྲོལ་བཏོད་སྟོན་པའི་ཆས་

རྟགས་འཛིན། །ཁྱད་པར་ལྷག་པའི་བསྟན་པ་གསལ་བྱེད་དགེ་སྦྱོང་མཆོག །མཐའ་ཡས་

རྒྱུད་སྡེའི་ཚོགས་ལ་མངའ་བརྙེས་པས། །རྒྱུད་སྡེ་རྒྱ་མཚོའི་དགོངས་པའི་བཅུད་ཕྱུང་ནས། །

དྲི་མེད་གསུང་གི་འོད་ཟེར་དཔག་མེད་ཀྱིས། །མཐས་ཡས་འགྲོ་བའི་རྨོངས་མུན་སེལ་

242

བར་བྱེད། །

བསླབ་གསུམ་སྡེ་སྣོད་གསུམ་སོགས་གཞུང་ལུགས་རྣམས། །ལྷག་པར་གསལ་བར་

བྱེད་ཅིང་དོན་རྣམས་མངོན་ཕྱུང་ནས། །གདུལ་བྱར་གྱུར་པའི་སྐལ་བ་ལྡན་རྣམས་ཚིམ་པར་

བྱེད། །སངས་རྒྱས་འཛམ་གླིང་དབུས་བྱོན་ཐོག་མར་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་དང་། །མཚུངས་

འདྲའི་དགེ་སློང་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བ་དེ་བྱུང་སྟེ། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་མི་སྡོད་ནམ་མཁའི་གློག་

ཙམ་མྱུར་དུ་ཡལ། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་ཕྱི་དྲོ་མར་བབ་དུས་ཡིན་པས། །ལོག་རྟོག་

བདུད་རྣམས་ཁ་འཕྱུར་རྩོད་པ་རྒྱས་པར་འབྱུང་། །དེ་དུས་རྒྱལ་ཁྲིམས་ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པ་

དང་། །སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་བདོ་བའི་དུས་ཡིན་པས། །ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་རྟགས་ཆོས་འཆད་

འདི་འདྲ་འབྱུང་། །གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་སྐད་སྟོན་པ་འགའ་ཞིག་འབྱུང་བ་ཡི། །ཡིག་ནག་ཀློག་པའི་

ཚིག་སྐམ་མང་འདྲེན་ཡང་། །ཐེག་ཆེན་ལྟ་བའི་ཁྱད་པར་མ་ཤེས་ནས། །བདག་འཛིན་འགོང་

པོ་མ་ཐུལ་འཕེལ་འགྱུར་བས། །ཚེ་འདིར་ཞེན་པའི་སྙན་གྲགས་འདོད་པའི་ཕྱིར། །འཁོར་

མང་བསྡུས་ནས་ཉན་བཤད་བྱེད་མོས་ཀྱང་། །འདོད་པ་ཁོང་དུ་བཅུག་པའི་ཁེངས་

སེམས་རབ་ཏུ་རྒྱས། །རང་བས་མཁས་པའི་བདེན་པའི་ཚིག་མདའ་དེ། །རང་གི་སྙིང་ལ་ཟུག་

པའི་མཚང་ཆེ་ཁོང་ཁྲོ་འབར། །མཁས་པའི་བདེན་ཚིག་བདེན་པར་མཐོང་ན་ཡང་། །རང་

མཚང་ཡིན་ཕྱིར་བདེན་པའི་ཚིག་ལ་སྨོད་བྱེད་ཅིང་། །གྲུབ་མཐའ་ལོག་པར་བཟུང་ནས་ཉོན་

མོངས་འཕེལ་བར་བྱེད། །རང་བས་ལྷག་པའི་བསོད་ནམས་བསགས་པ་གཞན། །ལྷུན་གྱིས་

གྲུབ་པའ་ིའཁརོ ་མང་ལངོ ས་སྤྱདོ ་འདུ་བ་མང་། །ལྷ་མནི ་ལྷ་ཡ་ིདཔལ་ལ་རྩདོ ་འདྲ་བའ།ི །ཕྲག་

དོག་དབང་གིས་གཞི་མེད་སྒྲོ་ངན་བསམ་པས་འདོགས། །སངས་རྒྱས་བསྟན་ལ་ཕྱོགས་

རིས་བགོ་བཤའ་བྱེད། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་བདག་འཛིན་ཐེ་གུས་བཏགས། །བདེར་

གཤེགས་སྐུ་ལ་ཕྱོགས་རིས་བླང་དོར་བྱས། །ནང་བའི་གྲུབ་མཐའ་བཟློགས་ནས་རྩོད་གཞི་

བཟུང་། །དགེ་སློང་འདུལ་བ་འཛིན་པས་དམག་དཔོན་བྱེད། །དགེ་ཚུལ་གོ་མཚོན་ཐོགས་

243

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ནས་འཐབ་ལ་བརྩོན། །གྲུབ་མཐའ་རྩོད་པའི་ཆོས་སྐད་ཆེན་པོ་འདོན། །འཁྲུག་རྩོད་གོང་

མའི་ཞབས་ཏོག་བྱེད་པར་འདོད། །ཕྱོགས་ཆ་སྡུག་ཞེན་དམ་ཚིག་བསྲུང་སྐད་སྨྲ། །ཚིག་

སྐམ་གྲངས་མང་འབྲེལ་བར་གྱུར་པ་ན། །བསྟན་པ་འཛིན་དང་བསྟན་པའི་སྲོག་ཤིང་ཡིན་

ཟེར་ནས། །རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཚིག་ལ་རབ་ཏུ་དགའ་གྱུར་ནས། །ཐོས་པ་མང་པོ་བྱས་པའི་

ཁེངས་སེམས་ཀྱིས། །ནང་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱང་རིང་དུ་སོང་། །དད་དང་མོས་གུས་ཞི་

དུལ་གསུམ་དང་བྲལ་ནས་ནི། །ཕྲག་དོག་འགྲན་སེམས་དག་གི་དབང་དུ་གྱུར། །བསྟན་པ་

གཅིག་པའི་མཁན་སློབ་གྲོགས་མཆེད་དང་། །ཁྱད་པར་བུད་མེད་ཟབ་ལམ་མཐུན་པ་རྡོ་

རྗེ་སྤུན་རྣམས་དང་། །གང་ཞིག་གང་གིས་སློབ་མར་གྱུར་པ་རྣམས། །མི་མཐུན་རྩོད་དང་

དགེ་འདུན་ནང་དམེ་བྱེད། །བསྟན་པའི་ནང་འགལ་དགོན་སྡེ་འཆོལ་བུར་འགྲོ། །བསྟན་

པ་ཉམས་པའི་མི་ནག་སྲིད་དུ་བཀོལ། །དམ་ཚིག་ཉམས་པས་མནའ་བའི་འབྲེལ་བཞག་

ནས། །གཏམ་མཐའ་ཟས་དང་ནོར་གྱིས་སྒྲོགས་པ་དང་། །མི་སྡེ་ཡུལ་ཁམས་ཀུན་གྱི་

དཀྲུག་ཤིང་བྱེད། །ཐམས་ཅད་མི་དགེ་འཁྲུག་པའི་ལས་ལ་སྦྱོར། །དེ་འདྲའི་སྟོན་པ་

འགའ་ཞིག་འབྱུང་བའི་དུས། །ཁ་ནས་གསུང་རབ་དྲི་མེད་སིལ་སིལ་སྨྲ། །སེམས་ལ་

འདོད་སྲེད་མེ་དཔུང་རབ་ཏུ་འབར། །ལུས་ལ་འདུལ་བའི་ཆས་རྟགས་མ་ལུས་འཛིན། །རེས་

འགའ་མི་ནག་དམག་དཔོན་བྱེད། །རེས་འགའ་བཙུན་པའི་ཚོགས་དཔོན་བྱེད། །རེས་འགའ་

དཔོན་སྐྱའི་དཔུང་གྲོགས་བྱེད། །རེས་འགའ་བཤད་ཉན་སློབ་དཔོན་བྱེད། །རེས་འགའ་

དགོན་སྡེའི་ཚོགས་དཔོན་བྱེད། །རེས་འགའ་ཕ་ཚན་འགོ་འདོན་བྱེད། །རེས་འགའ་ཚེ་འདས་

འདྲེན་སྟོན་བྱེད། །རེས་འགའ་ནད་པའི་སྔས་སྲུང་བྱེད། །རེས་འགའ་ཞལ་ལྕེའི་

བཅད་གྲལ་བྱེད། །རེས་འགའ་གྲོང་ཆོག་དམུ་སྣ་འདེད། །རེས་འགའ་རྨོ་རྐོའ་ིལས་

དཔོན་བྱེད། །རེས་འགའ་ཚོང་དཔོན་ཟང་ཟིང་གཉེར། །རེས་འགའ་བརྐུ་སློང་དཔོན་པོ་

བྱེད། །རེས་འགའ་ཟོག་ཆས་གསོག་འཇོག་བྱེད། །རེས་འགའ་ལུང་སྒྲོགས་སྒྲུབ་པ་བྱེད་

244

ལ་བརྩོན། །རེས་འགའ་བླ་མེད་སྔགས་ཆེན་ཐེག་པ་སྟེ། །མི་ནག་ཕོ་མོ་ཟས་དང་ནོར་

ལ་འཚོང་། །རྙེད་པ་འདོད་ཕྱིར་ཟས་ནོར་སྦྱིན་ལ་དགའ། །སྔགས་འདོན་གཏོར་མའི་

ལས་ལ་ཅུང་ཟད་བརྩོན། །མཐུ་ཆེན་དགྲ་བོ་གསོད་པར་སྙད་པ་དང་། །འདྲེ་གདོན་ཐུལ་

སྙམ་དྲེགས་པས་རབ་ཏུ་ཁེངས། །དེ་འདྲེའི་སྟོན་པ་འགའ་ཞིག་འབྱུང་བའི་དུས། །ཆོས་

ཁྲིམས་ཉམས་རྟགས་ཡིན་ནོ་རིགས་ལྡན་ཀུན། །དེ་དུས་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་

འདི་འདྲ་བྱེད། །

མཁན་སློབ་སྤྱན་སྔར་ཁས་བླངས་ནས། །བཅས་སོགས་སྡོམ་ཁྲིམས་བསྲུང་བར་

དམ་བཅས་ཤིང་། །རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆོས་རྟགས་འཛིན་པར་བྱེད་མོད་ཀྱང་། །ལུས་ལ་

བརྟགས་ན་རབ་བྱུང་གཟུགས། །སེམས་ལ་བརྟགས་ན་སྨྱོན་པ་ཉིད་དང་མཚུངས། །སྤྱོད་

ལམ་བརྟགས་ན་ཐ་མལ་མི་ནག་པ། །བྱ་བྱེད་བརྟགས་ན་ཨརྒཾ་ཉིད་དང་མཚུངས། །སེར་

གོས་འཛིན་པ་བཙུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་འགའ་ཞིག་གིས། །སྲོག་གཅོད་ལ་སོགས་ལུས་

ངག་ཡིད་གསུམ་མི་བཙུན་ཞིང་། །ཉེས་པའི་རྩ་བ་མྱོས་བྱེད་ཆང་ལ་བག་མེད་སྤྱོད། །ཆོས་

སྤྱོད་དགེ་བའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཚར་བཅད་ནས། །བསྟོད་བཀུར་སྙན་པ་གང་ཆེ་འགྲན། །ནོར་

ལུག་འཚོ་སྐྱོང་ལ་སོགས་འཇིག་རྟེན་དོན་གཉེར་དང་། །རྨོ་རྐོ་སོ་ནམ་ལ་སོགས་ཁུར་བཀལ་

ལས་སྤྱོད་དང་། །ཚོང་དང་བུན་སྐྱེད་བྲེ་སྲང་བསྐྱུར་ལ་བརྩོན། །མགུལ་དུ་དར་དང་མཛེས་

པའི་རྒྱན་ཆ་རྣམས། །ལུས་ལ་ཐོགས་ནས་གླུ་དང་གར་བྱེད་དང་། །རོལ་རྩེད་དཔག་མེད་

སྤྱོད་ལ་རབ་ཏུ་བརྩོན། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་རྒྱབ་ཕྱོགས་རིང་དུ་དོར། །ཟས་ནོར་ཟོག་

ལ་ཞེན་ཅིང་བློ་ཕུག་གཏད། །གཡོ་སྒྱུ་ཐབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་དམ་པ་བསླུ། །མཁན་སློབ་

ཆོས་གྲོགས་རྒྱང་ནས་རིང་དུ་སྤང་། །རི་ཁྲོད་དགོན་པར་དུས་ཤིག་འདུག་མི་ནུས། །ཡུལ་

བའི་གྲོང་དུ་ཁྱི་འཁྱམ་བཞིན་དུ་ཉུལ། །ཁྱིམ་པ་རྣམས་ལ་ཡིད་སྨོན་བྱེད་ཅིང་བརྩེ། །སྡེ་ཚན་

ཤ་ཉེའི་དཔུང་རོགས་བྱེད་ལ་རེམ། །དགེ་ལ་བརྩོན་པའི་ཆོས་གྲོགས་དོར་ནས་ནི། །ཁྲམ་པ་

245

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

རྣམས་ལ་འབྲེལ་ཚད་གཉེན་པོར་འཚོལ། །ཕ་མ་རྒན་རྒོན་སྲི་ཞུ་སྤངས་ནས་ནི། །བུད་མེད་

ཨ་སྲུའི་ཁོལ་བོ་བྱེད་ལ་གུས། །སེར་གོས་སྟེང་དུ་གོ་ཁྲབ་གྱོན། །རྣོ་མཚོན་ཐོགས་ནས་

དམག་སྣར་རྒྱུག །དཔའ་བོ་རྒོད་པའི་བཙུན་པ་སྐད་པོར་སྨྲ། །འཁྲུག་པ་མང་པོའ་ིགཞི་

མར་བཟུང་། །དམ་ཆོས་ཕྱིར་དུ་ཅུང་ཟད་བཟོད་མི་ནུས། །མི་དགེའི་ཕྱོགས་ལ་སྙིང་རུས་

སྡུག་བསྲན་ཆེ། །ཚེ་གཅིག་འཆི་སེམས་སྐད་ཅིག་མི་དྲན་རྟག་བཟུང་ནས། །ལུས་སྲོག་ལྟོས་

མེད་ཚེ་འདིའི་དོན་དུ་གཏོང་། །བསླབ་ཁྲིམས་བསྲུང་ལ་ཆེ་བར་ངེས། །བག་མེད་སྤྱོད་ལ་རྒྱུ་

བ་ཤིན་ཏུ་བཟང་། །དམ་པའི་ཆོས་ཕྱིར་བློ་ནི་འགྱུར་ལྡོག་མང་། །ཆགས་སྡང་ཕྱིར་ན་བློ་སྣ་

རབ་ཏུ་བརྟན། །དགེ་བཅུ་སྤྱོད་ལ་ལེ་ལོ་ཕྱི་བཤོལ་བྱེད། །ཆོས་མིན་ཕྱིར་ལ་བརྩོན་འགྲུས་

མྱུར་དུ་བརྩོན། །དགེ་འདུན་སྤྱི་ནོར་རློམ་པས་ཕྲོགས་ནས་ནི། །མི་ནག་ཕོ་མོ་གཞན་གསོས་

ནས། །སྙན་གྲགས་ཕྱིར་དུ་ཁེ་དང་འབྲེལ་འདོད་པས། །ཟས་ནོར་གཏོང་བའི་བློ་སྟོབས་

ཆེན་པོ་ཡོད། །སེར་གོས་མཆོད་ཆ་རྟེན་བཅས་སོགས། །ཟོག་ལ་བཙོངས་ནས་གསོག་

འཇོག་བྱེད། །བསླབ་པའི་བཅས་མཚམས་ཡལ་བར་བོར། །རྐུ་གླ་ལོག་འཚོའི་ནོར་ཟས་

བསྒྲུབ། །ཟས་གོས་གཉིས་ཀྱིས་རང་ལུས་མནར་བྱེད་ཅིང་། །ཕྱི་རོལ་འབྲེལ་མེད་བུད་མེད་

གསོ། །ཟླ་བོ་བྱས་ནས་ཉོན་མོངས་གླེང་གཞི་ལྷག་པར་སྨྲ། །ཡིད་ལ་དུག་ལྔ་རྒྱུན་དུ་

སེམས་པར་བྱེད། །ལུས་ལ་ཁྱིམ་པའི་གོས་ཀྱིས་དཀྲིས། །བུད་མེད་མཐོང་ན་འཁྲིག་

ཚིག་སྨྲ། །མཁས་བཙུན་མཐོང་ན་གཟུར་འགྲོས་བྱེད། །དམ་ཉམས་མཐོང་ན་དགའ་བ་

བྱེད། །མ་སྲིང་མཐོང་ན་ཁྲོ་ལ་འཁྲུག །མཛེས་མ་གཞན་དག་མཐོང་ན་འཛུམ་གྱིས་བསུ། །དེ་

ལྟ་བུ་ཡི་རབ་བྱུང་སྐད་པར་སྨྲ་བ་དེ། །ཉི་མའི་གུང་ལ་རབ་བྱུང་གཟུགས། །ཟླ་བའི་འོད་

ལ་མི་ནག་དེ་ཉིད་ཡིན། །དགོན་པར་གནས་ཚེ་རབ་བྱུང་གཟུགས། །ཡུལ་དུ་ཕྱིན་ཚེ་མི་

ནག་དེ་ཉིད་ཡིན། །ཆོས་སྤྱོད་གྲལ་ལ་གནས་ཚེ་རབ་བྱུང་གཟུགས། །གཞན་དུ་ཕྱིན་ཚེ་མི་

ནག་དེ་ཉིད་ཡིན། །དབེན་པའི་གནས་སུ་རབ་བྱུང་གཟུགས། །ཚོང་འདུས་ཕྱིན་ཚེ་མི་ནག་

246

དེ་ཉིད་ཡིན། །

གཞན་སྣང་ངོ་བོར་རབ་བྱུང་གཟུགས། །རང་སྣང་བརྟག་ཚེ་མི་ནག་དེ་ཉིད་ཡིན། །མི་

རྣམས་མགི ་སྔར་རབ་བྱུང་གཟུགས། །སངས་རྒྱས་བྱང་སམེ ས་སྤྱན་སྔར་མ་ིནག་ད་ེཉདི ་ཡནི ། །

མི་ནག་སྔོན་དུ་རབ་བྱུང་གཟུགས། །བཤེས་གཉེན་མདུན་དུ་མི་ནག་དེ་ཉིད་ཡིན། །གཟུགས་

ཅན་ངོ་བོར་རབ་བྱུང་གཟུགས། །གཟུགས་མེད་ངོ་བོར་དམ་ཉམས་ཉིད་དུ་མཐོང་། །གོས་ལ་

བརྟགས་ན་བསྟན་སྲུང་ཐམས་ཅད་དགའ། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་གནས་སར་ངེས། །ལུས་

ལ་བརྟགས་ན་བུད་མེད་དགའ། །གཞན་ཡང་ཉེས་པ་གསུམ་དང་ལྡན། །ངག་ལ་བརྟགས་

ན་ཅོལ་ཆུང་དགའ། །གཞན་ཡང་ཉེས་པ་བཞི་དང་ལྡན། །སེམས་ལ་བརྟགས་ན་འགོང་

པ་ོདགའ། །གཞན་ཡང་ཉསེ ་པ་གསུམ་དང་ལྡན། །ད་ེཡ་ིརྩ་བ་ཅ་ིལས་བྱུང་ངམ་སྙམ། །འདུལ་

སོགས་སྡེ་སྣོད་མ་མཐོང་དང་། །བརྩོན་འགྲུས་མེད་ཅིང་ལེ་ལོའ་ིདབང་གྱུར་པས། །སྡོམ་

ཁྲིམས་ངོས་འཛིན་མ་ཤེས་ནས། །བསླབ་གསུམ་ཡོན་ཏན་མར་འགྲིབ་པས། །སྡོམ་

གསུམ་ཉམས་པས་དུག་གསུམ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །དེ་འདྲའི་སེར་གཟུགས་ས་སྟེང་གང་

བའི་དུས། །དེར་སྐྱེས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དཔག་མེད་རྣམས། །སྐྱབས་མགོན་བྲལ་བས་སྐལ་

བ་དམན། །ཉོན་མོངས་འཕེལ་བས་མགོ་ནོན་དཀའ། །འབྲས་བུ་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་

བཟོད་གླགས་མེད། །དུས་མཐའི་སེམས་ཅན་ལས་ཀྱིས་མནར་བ་ལ། །བསྟན་དར་སྐྱབས་

སྲུང་ནུས་པ་དཀའ། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་རྩལ་རྡུགས། །བྱང་ཆུབ་

སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ཆབ་ཤོར། །རང་རྒྱལ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་འཆོར། །ཉན་ཐོས་

རྣམས་ཀྱང་སྐྲག་པ་སྐྱེ། །བསྟན་སྲུང་རྣམས་ཀྱི་ནུས་པ་ཉམས། །དཀར་ཕྱོགས་སྐྱོང་རྣམས་

མགོ་འཕང་དམའ། །ནག་ཕྱོགས་སྐྱོང་རྣམས་ཁ་འཕྱུར་ཅིང་། །བདུད་རྣམས་ཐམས་ཅད་

རབ་ཏུ་འཕེལ་འགྱུར་བས། །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་མི་དགེས་གང་བའི་ཚེ། །ཐུབ་པའི་

བསྟན་ལས་བཟློག་པའི་ཆོས། །གང་གིས་སྤྱོད་ལམ་ཆོས་མིན་བྱེད་རྣམས་ཀྱི། །བསྟན་པ་

247

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

བདུད་ཀྱི་སྲུང་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར། །དེ་ཚེ་ཐུབ་པའི་དགེ་སྦྱོང་འདུལ་ཁྲིམས་ཉམས། །དགེ་

སློང་ཐུབ་བསྟན་ངེས་པར་སྲུང་བ་ནི། །རྣམ་པར་དག་པ་གཅིག་ཙམ་ཡོད་གྱུར་ཀྱང་། །དེ་

ཡ་ིདག་ེདང་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་ལ། །བདུད་རྣམས་བར་ཆད་བྱདེ ་པར་དབང་ཆ་ེབས། །དགེ་

སྦྱོང་གཏེར་སྲུང་དེ་དག་ནི། །ཚེ་ཐུང་ལོངས་སྤྱོད་ཆུང་ལ་ནད་རྐྱེན་མང་། །ཤིན་ཏུ་ཉམ་

ཐག་རབ་ཏུ་མནར་བར་འགྱུར། །དེ་འདྲའི་དུས་ཤིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཚེ། །ཤཱཀྱའི་

བསྟན་པ་ཉམས་པའི་སྔ་ལྟས་ཡིན། །ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་འཆུག་རྟགས་དེ་འདྲ་འབྱུང་། །

ཀྱེ་ཧུད་དེ་ཉིད་དུས་དང་དེ་ཡི་ཚེ་ཉིད་དུ། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ཉི་མ་ནུབ་པའི་འོད་བཞིན་

ཉམས། །ལོག་སྤྱོད་བདུད་ནི་དབྱར་གྱི་སྤྲིན་རླངས་བཞིན་དུ་ལྡང་། །འདུལ་ཁྲིམས་རྣམ་

དག་དགུན་སྒང་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་དཀོན། །ཁྲིམས་འཆལ་སོས་ཀའི་འབུ་སྦྲང་བས་ཀྱང་

མང་། །དམ་ཆོས་སྙིང་ནས་བསྒྲུབ་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ནི། །ཉིན་མོའ་ིརྒྱུ་སྐར་བས་ཀྱང་

ཤིན་ཏུ་དཀོན། །དམ་ཆོས་བཙོངས་ནས་ཟང་ཟིང་གཉེར་བའི་གང་ཟག་ནི། །སྤྲིན་མེད་

མཚན་མོའ་ིསྐར་མ་བས་ཀྱང་མང་། །གཏོང་ལེན་ངེས་པར་ནུས་པའི་བྱང་སེམས་དམ་པ་

ནི༑ ༑མཐའ་འཁོབ་ཡུལ་གྱི་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་དཀོན། །རང་དོན་ཕྱིར་དུ་

གཞན་ཕན་སེམས་པར་འདོད་པའི་གང་ཟག་ནི། །མང་ཡུལ་ཀླུ་ཐང་གི་གྲམ་པ་བས་

ཀྱང་མང་། །བསྐྱེད་རྫོགས་སྲོལ་ཞུགས་སྨིན་གྲོལ་མཐར་ཕྱིན་སྔགས་པ་ནི། །ཨུ་དུམ་ཝ་

རའི་མེ་ཏོག་ཇི་བཞིན་དེ་བས་ཀྱང་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀོན། །གསང་སྔགས་འཚོལ་དང་ཚིག་ཐོས་

དམ་ཉམས་སྔགས་པ་ནི། །དབྱར་ཀའི་སྔོ་ལྡུམ་ཇི་བཞིན་དེ་བས་ཀྱང་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་། །མན་

ངག་སྲོལ་ཞུགས་རླུང་སེམས་དབང་ཐོབ་བདེན་མཐོང་སྒོམ་ཆེན་ནི། །རྣམ་རྒྱལ་ཨ་རུ་ར་ནི་

ཇི་བཞིན་དེ་བས་ཀྱང་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀོན། །མན་ངག་མེད་ཅིང་བརྩོན་འགྲུས་སྤང་དང་ཧར་བོ་

གཡངེ ་བའ་ིསྒམོ ་ཆནེ ་ན།ི །སྒྲག་ལུང་ག་ིརྔ་འབྲས་ཇ་ིབཞནི ་ད་ེབས་ཀྱང་ན་ིཤནི ་ཏུ་མང་། །དམ་

ཆོས་རྩ་བ་དོར་ནས་ཡལ་ག་ཕྲ་མོ་དེད་ནས་ཀྱང་། །འཁོར་བའི་རྩ་བ་འབྱིན་པར་ནུས་པ་

248

ཤིན་ཏུ་དཀོན། །དེ་འདྲའི་ཆོས་ལུགས་ཆལ་ཆོལ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བ་ནི། །ཆོས་ཁྲིམས་

འཆུག་པའི་འཆུག་རྟགས་ཡིན་ནོ་རིགས་ལྡན་ཀུན། །ལྷག་པར་ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པ་འདི་

འདྲ་འབྱུང་། །ཐུབ་པའི་བསྟན་ལ་གསལ་བྱེད་གང་ཟག་ནི། །འདི་འདྲ་འབྱུང་ལ་གཉིས་སུ་

གདའ་སྟེ་ཁྱད་པར་ཆེ། །ཤཱཀྱའི་བསྟན་པའི་ཆོས་རྟགས་མི་འཛིན་པར། །རལ་པའི་ཅོད་

པན་གོས་དཀར་མེ་ལོང་རྒྱན་ཕྲེང་ཐོགས་པ་འབྱུང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། གཅིག་ནི་བསྟན་པའི་

ཆས་རྟགས་དང་མི་མཐུན་ཀྱང་། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་འཇུག་པའི་

གང་ཟག་ཡིན་པས་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་འབྱུང་གསུངས།

གཅིག་ནི་བསླུ་བ་ཅན་ཡིན་པ་དང་ཆ་ལུགས་འདྲ་ཡང་གང་ཟག་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་

གཉིས་ཡོད་པས། ཁྱད་པར་ཆེ་བའི་དོན་དེ་ཡིན་ནོ་དཔལ་ལྡན་རྒྱན་ལ་གསུངས་སོ། །དཔལ་

ལྡན་རྒྱན་གྱིས་ཞུས་པའོ། །ཁྱིམ་པའི་ཆས་རྟགས་མ་སྤངས་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་པས་ཆོས་

བསྟན་ནས། །རལ་པའི་ཅོད་པན་རྒྱན་ཕྲེང་ཐོགས་དང་གླུ་གར་རོལ་མོ་བརྩོན། །ཆང་དང་

དུས་མིན་བཟའ་སོགས་འཁྲིག་ཚིག་ཆོས་སུ་སྨྲ། །བག་མེད་སྤྱོད་དང་ལོག་ཤེས་དབང་གིས་

མི་ནག་སྡུད་བྱེད་ཅིང་། །བླ་མེད་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ཉེ་ལམ་ཟབ་ཆོས་ངས་བསྟན་པའི། །འབད་

མདེ ་གྲལོ ་དང་བརྩནོ ་ཐབས་སངས་རྒྱས་འད་ིཡནི ་ན།ོ །ཞསེ ་པར་སྨྲས་ནས་བསདོ ་ནམས་ཟད་

པའི་སྐྱེ་བོ་འགའ་ཞིག་ནི། །བསླུས་ནས་ལོག་པའི་ལམ་ལ་སྦྱོར་བའི་གང་ཟག་དེས། །ཐུབ་

བསྟན་འཛིན་དང་བསྟན་པའི་ཁྲིམས་སྲོལ་མཐོང་བ་ལ། །དགྲར་འཛིན་ཡང་བྲེད་ཅིང་ཞུམ་

ཞིང་འཇུག་བྱེད་ཅིང་། །དེ་འདྲའི་ལོག་སྤྱོད་གང་ཟག་འགའ་ཞིག་འབྱུང་བ་ནི། །ཁྱད་པར་

ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་རྟགས་ཡིན་ནོ་རིགས་ལྡན་ཀུན། །དེ་བས་ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་རྟགས་

མང་དུ་འབྱུང་མོད་ཀྱང་། །རྒྱས་པར་བཤད་པས་ལང་བར་འགྱུར་བ་དཀའ་བ་ཡིན། །ཚིག་

ཉུང་དོན་འདུས་གོ་བདེ་འདི་ཡིད་ལ་ཟུངས་དང་བུ་སློབ་ཀུན། །ལར་བསྟན་པའི་ཕྱི་དྲོ་ཆོས་

ཁྲིམས་འཆུག་རྟགས་དེ་ལ་སེམས་པ་ན། །ལུས་ཤ་རུས་སོ་སོར་སྐྱེ་བའི་སྐྲག་སྔངས་རབ་

249

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཏུ་སྐྱེ། །ཡིད་སེམས་འཁྲུག་པས་གདོང་གི་མཆི་མ་ཁྲག་ཏུ་འབྱུང་མོད་ཀྱང་། །སྤྲང་མོ་

བདག་ལ་བྱ་བློ་ཅི་ཡང་མེད་དོ་ཀྱི་ཧུད་བུ་སློབ་ཀུན། །སོམས་དང་རེམ་ཞིག་དམ་ཆོས་སྙིང་

ནས་བསྒྲུབས་ཤིག་བུ་སློབ་ཀུན། །བུ་མོ་བསོད་ནམས་རྒྱན་གྱིས་དྲིས་པའི་ལན་བཏབ་པ་

དེ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས།

ཡང་བསོད་ནམས་རྒྱན་གྱིས་ཞུས་པ། ཀྱེ་མ་ཅིག་ལགས། རང་རེ་གངས་ཅན་པ་

འདི་ལ་ཐོག་མར་དམ་པའི་ཆོས་དར་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཕྱིས་ཆོས་ཁྲིམས་འཆུགས་པའི་

བར་གྱི་བསྟན་པ་གསལ་འགྲིབ་ལ། སྔོན་བྱུང་བ་དང་ཕྱིས་འབྱུང་བ་རྣམས་གསལ་བོར་

གསུངས་པ་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་ལགས་སོ། །ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་དུས་སུ་བསྟན་པ་གསལ་

བར་བྱེད་པའི་དགེ་སློང་གྲགས་པའི་མཚན་ཅན་དེ། སྔར་རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆུག་ཚུལ་གསུངས་

པའི་སྐབས་སུ་ཡང་བསྟན་པ་གསལ་བྱེད་དགེ་སློང་གཅིག་འབྱུང་གསུངས་པ་དེ་གྲགས་

པའི་མཚན་ཅན་འདིར་གསུངས་པ་དེ་ཡིན་ནམ། གྲགས་པའི་མཚན་ཅན་ལས་གཞན་ཞིག་

ཡིན་ནམ་ལགས་སམ། ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་དུས་སུ་རང་རེའི་ཆོས་ལུགས་འཛིན་པ་

ཡོད་དམ། ཡོད་ན་ད་ལྟ་བས་ཉམས་སམ། མི་ཉམས་པར་ཡོད་པར་ལགས་སམ། ཇི་ལྟར་

འོང་བ་རྣམས་གསུངས་བར་འཚལ། ཞེས་ཞུས་པས། མ་ཅིག་གིས་ཞལ་འཛུམ་པ་མཛད་

ནས་གསུངས་པ། བུ་མོ་དྲིས་པ་ལ་ཧ་ཅང་རེམ་ཞིང་། ཁྱད་པར་ཡང་སྙིགས་དུས་བསྟན་པ་

ལ་བྱ་བ་བྱེད་པར་ནུས་པའི་དགེ་སློང་དེའི་དྲིས་པ་ལ་ནན་ཏན་ཆེ་བར་གདའ་སྟེ། དེ་ལེགས་

སོ་དེ་བས་ན་བུ་མོ་ཁྱོད་ཀྱིས་དྲིས་པ་ལ་ནན་ཏན་ཆེ་བ་དེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་གུས་

པ་ཡིན་པས་ཉོན་དང་། རྒྱལ་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་གསལ་

བར་བྱེད་པའི་དགེ་སློང་གཅིག་འབྱུང་བྱས་པ་དེ། ད་ལྟ་བཤད་པའི་དགེ་སློང་གྲགས་པའི་

མཚན་ཐོགས་པ་འདི་ཡིན། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བསྟན་པ་ལ་འཆོལ་བ་མང་དུ་འབྱུང་བ་

རྣམས་ཚར་བཅད་ཅིང་། ཡང་དག་པའི་དོན་དང་བསྟན་པ་རྣམ་དག་གི་ཁྲིམས་སྲོལ་བཏོད་

250

པ་ནི། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཐུབ་པ་ཐོག་མར་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་དང་། སྙིགས་དུས་བོད་དུ་

དགེ་སློང་གྲགས་པའི་མཚན་ཅན་བྱུང་ནས་ཆོས་ཀྱི་སྲོལ་བཏོད་པ་ནི་མཚུངས་ཏེ། འོན་ཀྱང་

སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་མར་ཕྱི་དྲོ་དགོང་མོ་ལ་ཐུག་པས་བདུད་ཐམས་ཅད་ཁ་འཕྱུར་བའི་

སྟོབས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་དར་ཆ་མྱུར་དུ་ཡལ་ཏེ་སྨག་ཏུ་གློག་འགྱུ་བ་ཙམ་ལས་མི་འོང་སྟེ།

ཆད་པ་ནི་མ་ཡིན་ལ། བསྟན་པ་འདི་ལ་འཇིག་རྟེན་ན་གསེར་འབྱུང་བའི་དོད་ཙམ་ཞིག་གི་

རྒྱུན་ནི། ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་ཡོད་ཅིང་། ཆད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དགེ་

སློང་དེ་དག་དང་ཐུག་པའི་སེམས་ཅན་གང་དག་རྣམས་ནི་དམུ་རྒོད་བོད་དུ་བསྟན་པའི་

མཐར་སྐྱེས་ཀྱང་དོན་ཆེར་འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཐུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཞབས་ཀྱིས་མ་བཅགས་པའི་

བོད་སྨག་རུམ་དུ་སྙིགས་མར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་བསོད་ནམས་ཟད་པ་ཡིན་ཀྱང་།

དགེ་སློང་གྲགས་པའི་མཚན་ཐོགས་པ་འབྱུང་བ་དང་། གཞན་ཡང་དེ་བས་ཅུང་ཟད་སྔོན་

བྱུང་དུས་སུ། བྱམས་པའི་རྒྱལ་ཚབ་དམ་པ་དེ་ཉིད་བོད་དུ་འབྱུང་སྟེ། རྒྱལ་བའི་མཚན་

ཐོགས་པ་དང་། འདི་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས།

འདི་གཉིས་དང་ཁ་གང་དུ་ཐུག་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་སྙིགས་དུས་བོད་དུ་སྐྱེས་ཀྱང་

བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་རབ་ཏུ་གདའ་བས། འདི་གཉིས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ན་

ཕ་མཐའ་ཡས་པ་སྟེ་རྙེད་པ་ནི་དཀའ་སྟེ་འདུག་གོ། །

དེ་ཡང་དགེ་སློང་གྲགས་པའི་མཚན་ཅན་ནི། སྐྱེ་བ་དེ་ལས་མི་བཞེས་ལ། རྒྱལ་

བའི་མཚན་ཅན་ནི་སྐྱེ་བ་ཐོག་མ་ཡིན་པས། འདིའི་སྐྱེ་བ་ཕྱིས་འབྱུང་ནི་དུས་གསུམ་

མཁྱེན་པ་གསུམ་དང་ལྡན་ཟེར་བའི་མཚན་ཐོགས་པ་འབྱུང་ལ། དེ་ནས་ཀརྨ་པ་ཞྭ་ནག་པ་

བྱ་བ་འགའ་འབྱུང་། སྐྱེ་མཚན་གཅིག་པར་བརྒྱུད་དེ། སྐྱེ་བ་འགའ་བཟུང་བ་ལ་བོད་དུ་

བསོད་ནམས་བསགས་པའི་ཞིང་གི་མཆོག་ཏུ་འབྱུང་བ་ཡོད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་

གཉིས་ནས་བཟུང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་འཇིག་ནས་མཐར་སྡུད་པའི་བར་ལ། འདི་

251

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གཉིས་དང་མཚུངས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་མི་འབྱུང་ལ། སེམས་ཅན་ཡ་ཟུང་ལ་

ཕན་ཐོགས་པར་ནུས་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ནི་རེས་འགའ་འབྱུང་སྟེ། ཚིག་གི་འཇིགས་པས་

ལན་གཅིག་ཕ་མཐར་ཞོག །གང་གི་ཡོན་ཏན་ཆེ་བ་དང་། གང་ལ་ཡོན་ཏན་འབྱུང་བའི་གང་

ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཚིག་མགོ་སྨོས་པ་ཙམ་དེ་ལ་བུ་མོ་བསོད་ནམས་རྒྱན་གྱི་དད་རྟེན་

གྱིས། བུ་སློབ་ཀུན་གྱིས་མ་བརྗེད་པར་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་དང་། རང་རེའི་ཆོས་ལུགས་

བཤད་ཀྱིས་ལེགས་པར་ཉོན་དང་འདི་ལྟར་འོང་གིས། ང་ཡི་ཆོས་ལུགས་ལ་རང་དོན་

གཉེར་བྱ་ནི་སྐྲ་བརྒྱར་གཤགས་པའི་ཆ་ཙམ་ཡང་མེད་ཅིང་། དེ་ཉིད་ཀྱི་དྲི་མས་ཀྱང་གོས་

པར་གྱུར་པ་མེད་ལ། གཞན་དོན་དོན་དུ་གཉེར་བྱ་ལ་ཡང་ཕྱོགས་རིས་སྐྲ་བརྒྱར་གཤགས་

པའི་ཆ་ཙམ་ཡང་མ་མཆིས་ཏེ། འོན་ཀྱང་འབྱུང་པོ་གདུག་པ་ཅན་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་དྲག་

ཤུལ་གྱི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི། གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་མེད་གཉིས་ཀྱི་སེམས་

ཅན་མང་པོ་ཞིག་ལ་དུས་གཅིག་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པར་ནུས་པ་དང་། གདུག་པ་ཅན་ཁོ་རང་

ཡང་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ལས་ཐར་བར་དཀའ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པར་མཐོང་ནས་

མ་བཟོད་ནས། ཁྱད་པར་དོན་དུ་གཉེར་བྱའི་གཙོ་བོ་གདུག་པ་ཅན་གྱི་འབྱུང་པོ་སྟོབས་ཆེ་

བ་རྣམས་ཀྱིས་བྱས་ནས། བྱམས་སྙིང་རྗེས་བྱང་སེམས་གསུམ་གྱི་ཕོ་ཉ་བཏང་ནས་འབྱུང་

པོ་སྟོབས་ཆེ་བ་དེ་དག་བཀུག་ཅིང་། རང་གི་ལུས་སྲོག་ལོངས་སྤྱོད་ཁ་རྗེ་གང་ཡོད་ཀྱི་

དབང་ཐང་དང་བཅས་པ་འབྱུང་པོ་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་བཏང་ནས་ཁོ་ཚིམས་

པར་བྱས་ཤིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་དེ། སྤྲང་མོ་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཡིན་ཏེ།

དེའང་ང་ནས་བཟུང་སྟེ་བརྒྱུད་པ་བཞིའི་བར་དུ་ངའི་ཆོས་ལུགས་མི་ཉམས་པར་ཇི་ལྟ་བ་

བཞིན་དུ་ཡོད་ལ། དེ་ནས་ཅུང་ཟད་ཉམས་ཀྱང་བཞིའི་བར་དུ་ད་ལྟར་སྣང་ཙམ་ཞིག་ཡོད་

པས། བརྒྱུད་པ་བརྒྱད་པ་སྟེ། དེ་ནས་གཅིག་དང་དགུ་བ་ལ་ཐུག་པ་མན་ཆད་ལ་ནི་ངའི་

ཆོས་ལུགས་འདི་གོ་ལྡོག་ནས་རང་འདོད་སེམས་དང་འགྲོགས་པའི་གཅོད་མཁན་ཡིན་ཟེར་

252

བ་མང་པོ་འབྱུང་བ་ནི་སྔར་བཤད་པ་དག་དང་མཚུངས་ཏེ། ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་དུས་སུ་

ངའི་བསྟན་པ་བཤིག་བྱེད་ཆ་ལུགས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་བཅངས་ནས་ཁ་ནས་ཕཊ་སྒྲ་

འདོན་ཅིང་། འབྱུང་པོ་མི་མ་མིན་པ་ཨར་ལ་གཏད་པ་སོགས་སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་གནོད་

པར་བྱེད་པའི་ཕུག་གཞི་དུག་གི་སྡོང་པོ་འདྲ་བའི་གཅོད་མཁན་སྨྲ་བ་ཁོ་ན་འབྱུང་ངོ་། །ངའི་

ལུགས་ཀྱི་གསང་སྔགས་ཀྱི་བསྐྱེད་རྫོགས་ཟབ་ཆོས་འདི་ནི་སྒྲོལ་མས་ལུང་བསྟན་པ་

བཞིན་དུ། ཐོད་སྨྱོན་ཁྱོད་ནས་ཆིག་བརྒྱད་དུ་བྱེད་པའི་ཟུང་བཞི་སྟེ། བརྒྱད་པ་ནི་ནམ་

མཁའི་མཚན་ཅན་ཐོགས་པ་གཅིག་འབྱུང་བ་དེ་ནི་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་རྫོགས་པ་

ཡིན་པས། ནམ་མཁའི་མཚན་ཅན་མན་ཆད་དུ་གསང་སྔགས་བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་

མི་འབྱུང་ཞིང་། བསྐྱེད་རྫོགས་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་ཡལ་བ་ཡིན་ནོ། །བུ་ཐོད་སྨྱོན་དང་

གང་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་འདི་ཆིག་བརྒྱུད་ལས་མ་འཆོལ་བར་

སྲུངས་ལ། དབང་ཚོགས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་མང་པོ་ལ་ཕན་ཐོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་པས་དེ་

ལྟར་བྱེད་པ་དང་། སློབ་མ་སྣོད་དང་ལྡན་པ་གཅིག་ནས་གཉིས་སམ་གསུམ་ཙམ་རྒྱུད་

འཛིན་བརྟེན་དུ་རུང་བ་ཤེས་པ་བཞིན་ཡིན་ནོ། །

ད་ལྟའི་ཆོས་ལུགས་འདི་ནི་སྙིགས་མའི་དུས་སུ་སྤྱོད་པར་མི་འོང་ཤིན་ཏུ་འཆོལ་བར་

འགྱུར་ཏེ། མདོ་སྔགས་ཟུང་འཇུག་དང་། མདོ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལུགས་ཀྱིས་སོ་སོར་རང་

རང་གི་སྲོལ་རྣམས་འཆུག་ཅིང་ཕན་ཚུན་དུ་འདྲེས་ནས་མན་ངག་གི་དོན་འདོར་ཞིང་ཁྱིའི་

སྐྱུག་པ་བཞིན་ཉམས་སུ་ལེན་རྒྱུ་མི་རྙེད་པ་མུན་པའི་ནང་དུ་བོར་བ་ལ་ལག་མྱོང་བྱེད་པ་ལྟ་

བུའི་གཅོད་མཁན་ཤིན་ཏུ་བླུན་ཅིང་ཆེར་བླུན་པའི་ད་ལྟའི་ཆོས་ལུགས་འདི་ལོག་པར་ལྡོག་

ནས། མི་དགེ་བ་དཔག་མེད་བསྒྲུབ་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་དང་། ངའི་སྲོལ་ཐམས་ཅད་ལྡོག་

པར་བྱེད་པ་ནི། བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གསུམ་པོ་འདི་ངའི་ཆོས་ལུགས་

ཀྱི་སྲོག་ཤིང་ཡིན་པས་དེ་ལྡོག་ནས་གནོད་སེམས་དང་སྡང་སེམས་རྒྱུན་དུ་འགྲོག་པ་འོང་།

253

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འགྲོ་དོན་གདུལ་བྱའི་གཙོ་བོ་མི་མ་ཡིན་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་ཡིན་པ་དེ། ངས་གཅེས་པར་

བཟུང་ནས་འདུལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ལྡོག་ནས་བསྐྲད་ཅིང་གཟིར་ནས་ཨར་ལ་གཏད་པ་འོང་།

ད་ལྟ་མིའི་འདུ་འཛི་སྤངས་པའི་གནས་དབེན་པ་དུར་ཁྲོད་དང་ལུང་སྟོང་མི་མ་ཡིན་འདུས་

པའི་ཕོ་བྲང་གི་ས་ནི་དགེ་སྦྱོར་གྱི་བོགས་འདོན་པའི་གནས་ཡིན་པར་འདུག་པ་དེ་ལྡོག་ནས་

མིའི་འདུ་འཛི་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་བྱང་འབྲོག་ཏུ་སྒར་གྱི་གསེབ་དང་། ཡུལ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་

འདུས་མདོ་དང་། གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་གཉན་མིག་དང་གནད་མིག་དང་

དེ་རྣམས་སུ་འདུག་པ་འོང་། ད་ལྟ་བདག་འཛིན་བཏང་ནས་ལུས་སྲོག་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་

གཏོང་བ་དེ་ལྡོག་ནས་བདག་འཛིན་ཤིན་ཏུ་དམ་ཞིང་ལུས་སྲོག་ལ་གཅེས་སྤྲས་སུ་འཛིན་པ་

འོང་ད་ལྟ་བལ་ཐུལ་རས་ཐུལ་ཕྱིང་ལྷམ་གྱོན་པ་དེ་རྣམས་ལྡོག་ནས། གཅན་གཟན་གྱི་

པགས་པ་དང་། ཁྱད་པར་ཁྱི་ལྤགས་ཀྱི་ཐུལ་བ་དང་། ཀོ་ལྷམ་དང་རེ་བ་ནག་པོ་གྱོན་པ་

འོང་། ད་ལྟ་བ་མེན་འདི་བཅུད་དང་ལྡན་པའི་སློང་ཕོར་དང་། རྐང་གླིང་མ་ཉམས་པ་འབོད་

རྫས་སུ་འཆང་བ་དེ་ལྡོག་ནས། མི་མགོའ་ིསློང་ཕོར་དང་རྐང་གླིང་ལ་གཡག་ནག་གི་རྭ་སྤྲད་

དེ་འབུད་པ་འོང་བ་དང་། གཞན་ཡང་ཆས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། ལུས་ངག་ཡིད་

གསུམ་དང་བཅས་ནི་ཕ་རོལ་པོ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའི་གཅོད་མཁན་ཡིན་པར་འདོད་པ་

འགའ་ཞིག་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་ནི། ངའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དྲི་མ་ཡང་མེད་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་

ཆོས་ནི་རྣ་བས་ཀྱང་ཐོས་མ་མྱོང་བ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་ངའི་ཆོས་ལུགས་ལ་ཡི་གེ་ཕཊ་ཅེས་

པའི་སྒྲ་དེ་འདྲེས་ནས་ཀྱང་དུས་མ་ཡིན་པར་ཕཊ་སྒྲ་བཏབ་ན་འབྱུང་པོ་ཕལ་བ་ལ་གནོད་

པས་ཕཊ་སྒྲ་ཡང་སྐྱོན་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་པས། དེ་ལྟ་བུའི་ལས་ངན་འབའ་ཞིག་གསོག་

པའི་གཅོད་མཁན་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་ནི་ངའི་བསྟན་དགྲ་ཡིན་ནོ། །དེའི་དུས་

སུ་ད་ལྟ་ངའི་ཆོས་ལུགས་འཛིན་ནུས་པའི་གང་ཟག་ནི་ཉིན་གྱི་སྐར་མ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་བས་

ཀྱང་ནི་དཀོན་པར་གདའ། འོན་ཀྱང་བརྒྱ་ལ་གཅིག་ཙམ་བྱུང་ཡང་དགུན་སྒང་གི་ཉི་ཐུང་

254

དང་འདྲ་སྟེ་གང་ཡང་དྲོས་པར་མི་ནུས་སོ། །དེའི་དུས་སུ་དགེ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་ཟུང་རེ་

ཙམ་ཡོད་ཀྱང་། ཉམས་སུ་ལེན་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་སྲོལ་འཆུག་པས། ཉམས་ལེན་གྱིས་དབེན་

པས་དགེ་སེམས་ལ་ཇི་ལྟར་འབུངས་ཀྱང་འཁོར་བ་ལས་བརྒལ་བ་ནི་དཀའོ། །

དེ་ལྟར་ངའི་ཆོས་ལུགས་ལོག་པར་སྤྱོད་པ་དང་ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པ་དུས་མཉམ་པ་

ཡིན་པས་ཡིད་ལ་ཞོག་དང་རིགས་ལྡན་ཀུན། ཅེས་གསུངས་སོ། །བསོད་ནམས་རྒྱན་མས་

དེ་བས་ཞུ་བ་དཔོག་པར་མ་ཕོད་པས། རྒྱན་མཚན་མ་ལ་བསྐུལ་ཏེ། རྒྱན་མཚན་མས་

ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས། ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་དུས་སུ། རང་རེའི་བསྟན་འཛིན་རྣམས་

ཀྱིས་ད་ལྟའི་ཆོས་ལུགས་འདི་ལྡོག་ནས། ལོག་པར་སྤྱོད་པའི་གང་ཟག་སྡིག་སྤྱོད་ཅན་

རྣམས་འབྱུང་ངོ་གསུངས་པར་གོ་བ་ལགས་མོད་ཀྱང་། གཅོད་མཁན་སྡིག་སྤྱོད་ཅན་རྣམས་

ཀྱིས་ཁྱད་པར་དུ་ཆ་ལུགས་དང་སྤྱོད་ལམ་ཇི་འདྲ་བ་བྱེད་པ་དང་། སྤྱོད་ལམ་ལོག་པའི་

རྟགས་ངེས་པ་ཅན་དུ་ཇི་འདྲ་བ་འབྱུང་བ་རྣམས་ངེད་ཚོ་ལ་གསུངས་པ་ཐུགས་ལ་འདོགས་

ཞུས་ཏེ། ཡང་མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། དད་བརྩོན་ཤེས་རབ་ལྡན་པའི་བུ་སློབ་ཀུན། །ཡིད་

མ་གཡེང་རྩེ་གཅིག་གུས་པས་ཉོན་ཅིག་དང་། །ང་ཡི་ཆོས་ལུགས་ལོག་པར་འཛིན་ཚུལ་གྱ།ི །

སྨྲེ་སྔགས་ཅུང་ཟད་བཤད་དོ་འདི་ལྟར་འབྱུང་གི་ཨང་། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་མཐར་ནི་

ཐུག་ལ་ཁད། །ང་ཡི་བསྟན་པ་བཤིག་པའི་མཐར་སྡུད་ནི། །འཇིགས་པའི་ཆོས་ཅན་འགའ་

ཞིག་འབྱུང་བའི་སྟེང་། །ང་ཡི་བསྟན་པ་གསལ་བའི་དུས་ཤིག་འབྱུང་མོད་ཀྱང་། །བར་དུ་

ལོག་པར་སྤྱོད་པ་འདི་ལྟར་ཡིན། །ང་ནས་བཟུང་སྟེ་བརྒྱུད་པ་དགུ་པ་ནས། །དམ་ཆོས་སྤྱོད་

ཡུལ་ལོག་པར་སྤྱོད་པ་ཡི། །གང་ཟག་འདི་འདྲ་འབྱུང་ངོ་ཡིད་ལ་ཟུངས། །དགེ་སྦྱོང་ཆས་

ལ་རབ་བྱུང་གཟུགས། །ནང་ན་འདོད་སྲེད་མེ་དཔུང་འབར། །ཕྱི་ན་ངུར་སྨྲིག་རྒྱལ་

མཚན་གྱོན། །ལག་ན་མི་ཡི་མགོ་རྐང་ཐོགས། །གཅན་གཟན་ལྤགས་པ་ཐོད་དུ་བཅིངས། །

ཁ་ནས་ཕཊ་སྒྲ་ཀྱུར་ཀྱུར་འདོན། །གཅོད་མཁན་ཡིན་ཟེར་ཁས་ལེན་བྱེད། །དམིགས་

255

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ངན་རྫས་ཐུན་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས། །སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ་ཨར་ལ་གཏད། །སེམས་ཅན་ཡོངས་

ལ་གནོད་པ་སྐྱེལ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་རིང་དུ་འདོར། །ཐེའུ་རང་བསྒྲུབས་ཤིང་

མངོན་ཤེས་བཤད། །བེ་དཀར་རྒྱལ་པོས་ནུས་པ་བསྐྱེད། །སྲིའུ་གསོ་དང་འདྲེ་སྲིན་ཐུལ། །

ཕུང་ཁྲོལ་ཟས་ནོར་བག་རེ་འདུས། །མཐུ་ཆེན་ནུས་ལྡན་དྲེགས་པས་ཁེངས། །སྲིན་མོ་ནག་

མོའ་ིཆགས་སེམས་དཀྲུག །ཉོན་མོངས་འདོད་ཆགས་ཆུ་ལྟར་ཁོལ། །བཟོད་གླགས་མེད་

པར་ལུས་སེམས་གཡེང་། །ཟས་ནོར་ལུས་སྲོག་ལྟོས་མེད་བོར། །བུད་མེད་ཕྱིར་དུ་ལྷག་

པར་གཏོང་། །གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་རི་སུལ་དང་། །དུར་ཁྲོད་བས་མཐའ་མདོ་འདུས་དང་། །

ལྗོན་ཤིང་ཕུག་སྟོང་ཆུ་འདུས་དང་། །གཉན་མིག་ས་གནས་འབའ་ཞིག་ཏུ། །འདོད་སྲེད་བློ་

དང་འགྲོགས་ཤིང་ཉུལ། །ཐེག་ཆེན་དམ་ཆོས་བསྒྲུབ་པ་དང་། །ང་ཡི་རྗེས་འཇུག་ཁས་ལེན་

བྱེད་མོད་ཀྱང་། །ངས་ནི་སྙིང་རྗེའི་ལྕགས་ཀྱུས་བཟུང་། །འབྱུང་པོ་མི་དང་མི་མིན་རྣམས། །

བུ་བས་གཅེས་པར་སྐྱོང་བ་ཡིན། །གཅོད་མཁན་ཆེན་པོ་དེ་དག་གིས། །དྲག་དམིགས་རྫས་

ཐུན་ངན་སྔགས་དང་། །སྣ་ཚོགས་དུ་མའི་ཐབས་ཀྱིས་ནི། །འགྲོ་བ་དེ་དག་བསྐྲད་ཅིང་

གཟིར། །དེ་ལ་ཐེག་ཆེན་ཆོས་བསྒྲུབ་དང་། །ང་ཡི་རྗེས་འཇུག་ག་ལ་འོང་། །ཁ་ནས་

ཐེག་ཆེན་བྱམས་སེམས་སྨྲ། །ཡིད་ལ་སྡང་སེམས་ངན་སེམས་འཆང་། །དེ་འདྲའི་མི་

བླུན་བློ་དང་འགྲོག །ངུར་སྨྲིག་གོན་ནས་འདུལ་ཁྲིམས་འཆལ། །དུར་ཁྲོད་ཆས་འཛིན་

གྲུབ་ཐོབ་རྟགས། །དེ་འདྲའི་ཆ་ལུགས་མི་མཐུན་སྣ་ཚོགས་འཛིན། །རི་ལུང་མེད་པར་ཕཊ་

སྒྲས་བཀང་། །ང་ཡི་བསྟན་བཤིག་དེ་འདྲ་འབྱུང་། །དེ་ཡང་ཆ་ལུགས་བཟང་ཤོས་གདའ་བ་

ཨང་། །ཡང་གཅིག་ཆ་ལུགས་འདི་འདྲ་འབྱུང་། །དུག་ལྔའི་མཚོན་རྩེ་ནང་ནས་འཛིན། །རེ་

ནག་བདུད་གོས་རྒྱབ་ནས་གྱོན། །བསྟན་འཛིན་སེར་ཆས་བར་ནས་དཀྲི། །དམུ་ཞྭ་སྣ་རིང་

མགོ་ལ་གྱོན། །དུད་འགྲོའ་ིསྤུ་རྐྱང་ཐོད་དུ་བཅིངས། །དུར་ཁྲོད་ཆས་རྣམས་ལུས་ལ་

འཆང་། །པི་ཝང་གླིང་བུ་སྒྲ་སྙན་གྱིས། །བྱིས་པ་བུད་མེད་ཡིད་སེམས་འཕྲོག །སྨན་མོ་

256

གཟའ་འདྲེ་ཤུགས་ཀྱིས་འདུ། །ངག་ནས་འཕྱོར་མའི་གླུ་ཆུང་ལེན། །ཁ་ནས་ཕཊ་སྒྲ་ཤར་

ཤར་འདོན། །གཅོད་མཁན་ཡིན་ཟེར་ཁས་ལེན་བྱེད། །ཚེ་འདིར་འདོད་ཡོན་འཐོབ་

འདོད་ཕྱིར། །དུག་ཐུན་དྲག་དམིགས་ངན་སྔགས་ཀྱིས། །གཟུགས་མེད་ལྷ་འདྲེ་གཟིར་

ཅིང་བརྡུང་། །སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ལ་ཡ་བཟུང་ཞིང་། །དོར་བསྡོ་ཤེས་ཚད་རྒྱུད་ཀྱང་

དཀྲུགས། །ཐབ་གཞོབ་གསུར་ཆེན་རྫས་བསྲེགས་པས། །ལྷ་ཀླུ་དཀར་ཕྱོགས་སྐྱོང་རྣམས་

ཉམས་པ་ཡིས། །ཡུལ་དེར་མི་དགེ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་། །ནག་ཕྱོགས་བདུད་རྣམས་ཁ་

འཕྱུར་ནས། །གཅོད་མཁན་ཆེན་པོའ་ིསྡོངས་ཟླ་བྱེད། །གཅོད་མཁན་ནུས་པ་བདུད་

ཀྱིས་བསྐྱེད། །སྨན་བཟའ་འགབ་འདྲེས་སྣ་དྲངས་ནས། །ལོག་པའི་ལམ་ལ་འདི་བཞིན་

སྦྱོར། །བུད་མེད་བཤོར་དང་གྲོང་ཆོག་མུ་སྣ་འདེད། །སྲིའུ་གསོ་དང་མནན་པ་སྲིད་བཀོལ་

ནས། །ལོ་ནད་སད་སེར་བསྲུང་ཞིང་ཁ་ཆིངས་དང་། །མི་ཡི་དུར་གཅོད་ནོར་གྱི་གོད་

གནོན་དང་། །རོ་ཁུར་ཡས་ལེན་བག་མའི་སྣ་ལེན་བྱེད། །དེ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ངན་

དཔག་མེད་ནི། །མཐའ་ཡས་བསམ་འདས་བསྒྲུབ་བྱེད་པ། །བག་མེད་འདོད་སྲེད་ཆོག་

ཤེས་མེད་པ་ཡི། །ངོ་ཚ་ཤོར་བའི་གཅོད་མཁན་དེས། །དབྱར་གསུམ་བྱང་འབྲོག་སྒང་དུ་

འགྲ།ོ །སྟནོ ་གསུམ་ཡུལ་བའི་གྲོང་དུ་འདུར། །དགུན་གསུམ་གྲོང་རལ་ཕུག་སྟོང་འགྲིམ། །

དཔྱིད་གསུམ་དགོན་སྡེའི་དཀོར་ལ་སློང་། །ལུས་ཀྱི་ཆས་དང་ཆ་ལུགས་རྣམས། །མི་མཐུན་

ཆ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ནི། །མཐའ་གཅིག་ངེས་མེད་ཡང་ཡང་བསྒྱུར། །ཐེག་ཆེན་བྱམས་

སེམས་སྐད་ཅིག་དྲན་མ་མྱོང་། །མི་དགེ་སེམས་དང་བྲལ་མ་མྱོང་། །བདེན་འཛིན་བརྟན་

པོའ་ིསེམས་དང་རྒྱུན་དུ་འགྲོགས། །དེ་འདྲའི་གཅོད་མཁན་འབྱུང་བའི་དུས། །ང་ཡི་ཆོས་

ལུགས་ལོག་པར་སྤྱོད་པའི་རྟགས། །ངེས་པར་ཡིན་ནོ་ཡིད་ལ་ཟུངས་དང་རིགས་ལྡན་ཀུན། །

ལར་ལྔ་བརྒྱའི་དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་ལ། །བདུད་དང་འགོང་པོས་བསླུ་བ་ལས། །གོས་ངན་ཁྱི་ཡི་

ཐུལ་བ་གྱོན། །ཟས་ངན་མི་གཙང་སྣ་ཚོགས་བཟའ། །ལས་ངན་མི་དགེ་སྣ་ཚོགས་བསྒྲུབ། །

257

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ས་མཐའ་ཕཊ་ཀྱིས་བསྐོར་ཞིང་འགྲོ། །གཅོད་མཁན་ཡིན་ཟེར་ཁས་ལེན་བྱེད། །དེ་ནི་

བཤན་པ་ཉིད་དང་མཚུངས། །ང་ཡི་བསྟན་པའི་གཤེད་མར་གྱུར་པའི་བདུད། །དེ་འདྲ་

འབྱུང་ངོ་རིགས་ལྡན་བུ་སློབ་ཀུན། །ཡང་གཅིག་ཆ་ལུགས་འདི་འདྲ་འབྱུང་། །ཤིན་ཏུ་

སྟོབས་ལྡན་གཅོད་མཁན་ནི། །ཚུལ་ཁྲིམས་རྐང་པ་ཆག་པའི་ཞ་བོ་ཡིན། །བཤེས་གཉེན་

མིག་དང་བྲལ་བའི་ལོང་བ་ཡིན། །དམ་ཆོས་སྒྲ་དང་བྲལ་བའི་འོན་པ་ཡིན། །སྙིང་པོ་བཟླས་

བརྗོད་བྲལ་བའི་ལྐུགས་པ་འདྲ། །དེ་ལྟར་ཞ་ལོང་འོན་ལྐུགས་འཛོམ་འདྲ་བས། །གང་ཟག་

གཅོད་མཁན་ཡིན་ཟེར་དེས། །དམ་ཆོས་དགེ་བཅུ་རྒྱབ་ཏུ་བོར། །མི་དགེ་བཅུ་པོ་དང་དུ་

བླང་། །གཉིས་འཛིན་འཁྲུལ་བས་བསྐྱེད་གསོ ་ལུས་ལ་གྱནོ ། །གཟུང་འཛནི ་སྐདེ ་རགས་བརྟན་

པསོ ་དཀྲ།ི །སེར་སྣའི་མདུད་པས་དམ་དུ་བསྡམ། །ཞེ་སྡང་གི་ངར་རྣོན་ལག་ཏུ་ཐོགས། །ང་

རྒྱལ་གྱི་རྔ་གཤང་མཆན་དུ་དཔྱང་། །འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀོ་ལྷམ་རྐང་ལ་གྱོན། །ཕྲག་དོག་གི་མི་

རྐང་སྐེད་དུ་བཅིངས། །ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་ཁྱི་ལྤགས་རྒྱབ་ཏུ་གྱོན། །བླུན་རྨོངས་ཀྱི་དོམ་ལྤགས་

ཐོད་དུ་བཅིངས། །དུག་ལྔའི་དྲ་བ་མིག་མང་དེར། །ཉོན་མོངས་སློང་ཕོར་མི་ཐོད་འཇུག །

འདོད་སྲེད་ཞགས་པ་རྒྱབ་ཏུ་ཁུར། །མི་རོའ་ིཤུན་པ་ཡན་ལག་མགོ་བོ་དང་། །མགོ་

ལྤགས་སྐྲ་བཅས་ལུས་ལ་ཐོགས། །ཁ་ནས་སྨྱོན་ལབ་ཆལ་ཆོལ་འདོན། །ངག་ནས་ཕཊ་ཀྱི་

སྒྲ་སྐད་འདོན། །སེམས་ལ་ལོག་ལྟའི་མུན་པ་འཁྲིགས། །ཆས་ལ་བརྟགས་ན་སྲིན་པོའ་ི

ཆས། །ལུས་ལ་བརྟགས་ན་མི་ཡི་གཟུགས། །སྤྱོད་ལམ་བརྟགས་ན་མུ་སྟེགས་པ། །སེམས་

ལ་བརྟགས་ན་དུད་འགྲོ་ཉིད། །ལར་ཇི་ལྟར་བརྟགས་ན་ཅི་བྱེད་རྣམས། །སྨྱོན་པ་དངོས་

ཉིད་དག་དང་མཚུངས་པ་ཡིན། །དེ་འདྲའི་ཆོས་ལྡན་གཅོད་མཁན་དེས། །གཏི་མུག་བོང་

ནག་རྣ་རིང་ལ། །མ་རིག་འཁྲུལ་བའི་སྒ་སྟན་བསྟད། །བདག་འཛིན་བརྟན་པོའ་ིགོང་རྨེད་

བྱས། །གཅེས་འཛིན་གློ་ཆིངས་དམ་དུ་བསྡམ། །ཁེངས་རློམ་དྲེད་པོའ་ིམཐུར་སྲབ་སྐོན། །

ངར་འཛིན་བརྟན་པོའ་ིགཅོད་པས་ཞོན། །སྲིན་མོ་ནག་མོས་བོང་སྣ་ཁྲིད། །བེ་དཀར་

258

རྒྱལ་པོས་ལམ་མཁན་བྱས། །གཤིན་རྗེའི་ཚོགས་ཀྱིས་མདུན་ནས་བསུ། །བདུད་དམག་

རྣམས་ཀྱིས་རྒྱབ་ནས་སྐྱེལ། །བཙན་རྒོལ་རོལ་པ་གཡས་སུ་རྒྱུག །གཟའ་བདུད་མགོ་

དགུ་གཡོན་དུ་རྔམ། །དམུ་བདུད་རྒྱལ་པོས་སྟེང་ནས་སྐྱོར། །ཀླུ་བདུད་ནག་པོས་འོག་ནས་

འདེགས། །དེ་ལྟར་སྡེ་བརྒྱད་དཔུང་དང་བཅས། །ནག་ཕྱོགས་སྐྱོང་བའི་འཁོར་གྱིས་

བསྐོར། །མི་མིན་ཕལ་པ་འདར་ཞིང་སྔངས། །དེ་འདྲའི་སྡེ་བརྒྱད་འཁོར་དང་བཅས་རྣམས་

ཀྱིས། །སྙིགས་དུས་ང་ཡི་བསྟན་པ་བཤིག་བྱེད་པས། །གཅོད་མཁན་ཀུན་གྱིས་སྡང་

སེམས་བྱས་ནས་ནི། །འདྲེ་གདོན་ངེས་པར་ཐུལ་བ་ཁེངས་སེམས་ཀྱིས། །རབ་ཏུ་རྒྱས་

པའི་གཅོད་མཁན་ཆེན་པོ་སྟེ། །འཁོར་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ནི། །དམ་ཆོས་དགེ་

བཅུའི་ཕྱགས་མ་ཡིན། །མི་དགེ་ཟང་ཟིང་གི་བུད་ཤིང་ཡིན། །ཐར་པའི་སྲོག་གཅོད་བཤན་

པ་ཡིན། །ངན་སོང་སྒོ་ལྕགས་འབྱེད་པའི་ལྡེ་མིག་ཡིན། །བྱམས་སེམས་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་

འབྱུང་གནས་ཡིན། །བཤེས་གཉེན་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྨད་གནས་ཡིན། །མི་ནག་རྣམས་ཀྱི་

མཆོད་གནས་ཡིན། །བུད་མེད་འདུས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཡིན། །བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྩེ་རོགས་

ཡིན། །ཞལ་བུ་ཁྱི་ཡི་གཤེད་མ་ཡིན། །ཡུལ་པའི་གྲོང་དུ་རྒྱུན་གནས་ཡིན། །རི་ཁྲོད་དབེན་

གནས་སྤང་བྱ་ཡིན། །སྙིགས་དུས་ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པའི་དུས། །ང་ཡི་ཆོས་ལུགས་ངེས་

པར་ལྡོག་པ་ཡིན། །གཅོད་མཁན་དེ་འདྲ་འབྱུང་ངོ་བུ་སློབ་ཀུན། །ཡང་ནག་པོ་དགུ་ཕྲུག་

ཅེས་བྱ་བའི། །གཅོད་མཁན་བྱ་བ་འདི་འདྲ་འབྱུང་། །གཉན་ཁྲོད་གྲོང་ནག་རྟག་ཏུ་འགྲིམ། །

གྲོགས་པོ་ནག་མོ་རྣམས་དང་འགྲོགས། །ཉམས་ལེན་འདྲེ་ནག་བརྡུང་ལ་བྱེད། །བཟའ་

བ་ལོག་འཚོ་དཀོར་ནག་བཟའ། །དམིགས་པ་དུག་འབྱེད་ནག་པོ་གཏོང་། །ལུས་ལ་ཁྱི་

ནག་ལྤགས་པ་གྱོན། །མགོ་ལ་དོམ་ནག་ལྤགས་པ་བཞག །མི་རྐང་རྭ་ནག་ཁ་ཆེ་འབུད། །

ཕཊ་སྒྲ་དིར་དིར་ཁྱི་རྣམས་སྒྲོགས། །སུ་ཞིག་མཐོང་ན་མི་འཇིགས་སམ། །ཀུན་ཕུང་དུག་གི་

སྡོང་པོ་འདྲ་བ་ཡིས། །ང་ཡི་བསྟན་པའི་དགྲར་འགྱུར་བས། །དེ་འདྲའི་སྙིགས་དུས་ས་སྟེང་

259

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཁྱབ་པ་འོང་། །ཡང་གཅིག་ཆ་ལུགས་འདི་འདྲ་འབྱུང་། །གཅེས་འཛིན་དུག་ལྔའི་ཕུང་པོ་དེ། །

དུར་ཁྲོད་རོ་གོས་རྙིང་བས་དཀྲི། །མི་ཡི་རྒྱལ་མཚན་ཕྲག་ལ་གཟར། །རོ་གོས་ཤི་སྐྲས་ལུས་

ལ་བརྒྱན། །མི་ཡི་མགོ་རྐང་ལག་ཏུ་ཐོགས། །མགོ་ལ་ཞྭ་མེད་སྐྲ་ཡང་འཕྱང་། །རྐང་ལ་

ལྷམ་མེད་རྗེན་པར་འགྲོ། །གྲུབ་པ་ཐོབ་བོ་ཁ་སྐད་འདོན། །ལས་སུ་མི་དགེ་སྡིག་ལ་སྤྱོད་

པར་བྱེད། །ཟས་སུ་མི་གཙང་སྣ་ཚོགས་བཟའ། །རོ་སྙོམས་བྱེད་དོ་ཁས་ལེན་ཅིང་། །མི་ཤ་

ཟ་ཞིང་མཛེ་ཀླད་འཐུང་། །ནད་པའི་ཁྲག་རྣག་དྲི་ཆུ་འཐུང་། །ཕོ་གདོན་རྒྱལ་པོ་སྙིང་ལ་

ཞུགས། །འབྱུང་པོ་གདོན་ཕྲན་ཐུལ་བར་ངེས། །མོ་གདོན་ཐིག་ནག་རྩ་ལ་ཞུགས། །ཉོན་

མོངས་ཆགས་པས་ལུས་སེམས་གཡེང་། །བཟོད་གླགས་མེད་པར་ངོ་ཚ་བྲལ། །བུད་མེད་

མཐོང་ན་སྲོག་བསྡོས་བྱེད། །བག་མེད་གད་རྒྱང་ཆེན་པོ་སྒྲོག །རེས་འགའ་མུ་ཅོར་ཀུ་ཅོ་

འདོན། །རེས་འགའ་སྙེམས་ཀྱི་མགུར་ཆུང་ལེན། །རེས་འགའ་ཕཊ་ཀྱི་སྒྲ་སྐད་འདོན། །

རེས་འགའ་གར་བྱེད་བྲོ་ཡང་འཁྲབ། །རེས་འགའ་གོས་ཕུད་གཅེར་བུར་རྒྱུག །མུ་ཅོར་སྨྱོན་

པའ་ིལས་སྤྱདོ ་ཀྱསི ། །ལྷ་འདྲེ་འདུལ་བར་ཁས་ལེན་བྱེད། །ཐེག་ཆེན་དམ་ཆོས་མ་ཐོས་པ། །

འདོད་སྲེད་གནོད་སེམས་གཉིས་དང་རྒྱུན་དུ་འགྲོག །ཡུལ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་སྲང་མདོ་དང་། །

ཕྱི་འབྲོག་སྒར་གྱི་ལྷས་འདབས་སུ། །ཚེ་གཅིག་གཉན་ས་དེ་རུ་བརྟག །བཤེས་གཉེན་དམ་

པ་མཐོང་ན་ཐབས་ཀྱིས་བཤོལ། །བུད་མེད་མ་རབས་མཐོང་ན་འཛུམ་མདངས་སྟོན། །དེ་

འདྲའི་སྤྱོད་ལམ་བྱེད་པ་དེས། །ང་ཡི་དྲོད་རྟགས་ས་ལམ་ཐོབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན། །ཐེག་

ཆེན་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྟོན་ཟེར་ནས། །མི་ནག་ཕོ་མོ་ཅོལ་ཆུང་རྣམས། །བསླུས་ནས་ལོག་

པའི་ལམ་ལ་སྦྱོར། །བཟའ་བཏུང་མི་དགེ་ལོག་འཚོ་བརྟེན། །བློ་ཕུག་བསླུ་བྲིད་རྫུན་ལ་

གཏད། །གཅོད་མཁན་ཡིན་ཟེར་ཁས་ལེན་བྱེད། །ང་ཡི་བསྟན་བཤིག་དེ་འདྲ་འབྱུང་། །

ཡང་ང་ཡི་བསྟན་པ་བཤིག་བྱེད་ཀྱི། །གཅོད་མཁན་ཞེས་པའི་མཐར་སྡུད་ནི། །ཆ་ལུགས་

འདི་འདྲ་བྱེད་པ་ཡ་ཟུང་འབྱུང་། །མི་ཡི་ལུས་ལ་གཤིན་རྗེའི་སེམས། །དུར་ཁྲོད་རོ་ཡི་གླིང་

260

ན་གནས་བཅས་ཤིང་། །ཁྱི་རྟ་མི་ཡི་ཤ་ཟ་ཁྲག་ཀྱང་འཐུང་། །ལུས་ལ་མི་ཁྱིའི་པགས་པས་

དཀྲི། །གཅན་གཟན་འཇིགས་པའི་མགོ་ལྤགས་དེ། །གཞན་ལ་འཇིགས་འདོད་མགོ་ལ་

གྱོན། །མི་ཡི་མགོ་ལྤགས་སྐྲ་བཅས་ཏེ། །རྐང་ལ་གྱོན་ནས་འཇིགས་ཚུལ་སྟོན། །མི་ཡི་མགོ་

རྐང་ལྷུ་དུམ་ལུས་ལ་ཐོགས། །མི་སྙིང་ཕྲེང་བས་མགུལ་ལ་བརྒྱན། །རྟ་ལྤགས་སྟེང་ན་གུར་

དུ་འབུབས་བྱེད་ཅིང་། །རོ་གོས་སྣ་ཚོགས་འོག་ནས་གདན་དུ་གདིང་། །འཇིག་རྟེན་མི་ཡི་

ཟས་གོས་སྤང་། །མི་མེད་ས་མཐའ་རྟག་ཏུ་གནས། །རབ་བྱུང་ལ་སོགས་མི་ཡི་སྡེ། །

མཐོང་ན་གཟུར་ཞིང་གྲིབ་ཏུ་ཉལ། །བྱ་གཅན་ལ་སོགས་དུད་འགྲོའ་ིསྡེ། །མཐོང་ན་དགའ་

ཞིང་རྩེ་བར་བྱེད། །ཆས་ནི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་བཞིན། །ལུས་ནི་མི་ཡི་གཟུགས་སུ་གདའ། །

སེམས་ནི་སྲིན་པོའ་ིསེམས་ཡིན་ནོ། །སྤྱོད་ལམ་ཅེ་སྤྱང་དག་དང་མཚུངས། །གནོད་པའི་

སེམས་དང་རྒྱུན་དུ་འགྲོག །མི་རྟ་ཁྱི་གསུམ་ཤི་ལ་ཡིད་སྨོན་བྱེད། །ཤ་ཟ་ཁྲག་འཐུང་

པགས་པ་གྱོན་ལ་དགའ། །གཤིན་རྗེ་བཤན་པའི་ནུས་པ་བསྐྱེད། །དྲི་ཟ་གཤིན་རྗེའི་

འཁོར་གྱིས་བསྐོར། །འབྱུང་པོ་ཕལ་པ་ཤུགས་ཀྱིས་འདུས། །ཧ་སྒྲའི་གད་རྒྱང་ཆེན་པོ་སྒྲོག །

རེས་འགའ་གཅན་གཟན་ངར་སྐད་བྱེད། །རེས་འགའ་ཝ་མོ་ཟུག་སྟོང་བྱེད། །རེས་འགའ་

དམ་ཉམས་གླུ་ཆུང་ལེན། །རེས་འགའ་སྲིད་ལོང་གྱུར་གྱུར་བྱེད། །རེས་འགའ་ཕཊ་སྒྲ་ཤར་

ཤར་བྱེད། །རེས་འགའ་ཧཱུཾ་རིང་ལྷུང་ལྷུང་འདོན། །བརྒྱ་ལས་ལན་ཅིག་ཡུལ་དུ་རྒྱུག །མི་

རྣམས་འདུས་ནས་གཟིགས་མོ་བྱེད། །ཁྱི་རྣམས་འདུས་ནས་ཀུ་ཅོ་འདོན། །བུད་མེད་བྱིས་

པ་འཇིགས་པས་བྲེད། །འཇིག་རྟེན་མི་ཡི་ཟས་ནོར་སྲེད་ཆོད་ནས། །བྱ་བཏང་ཆེན་པོར་ཁ་

སྐད་འདོན། །ཆོས་བརྒྱད་མགོ་བོ་སྙོམས་པ་དང་། །གྲུབ་ཐོབ་ཆོས་རྟགས་འདི་ཡིན་ཟེར། །

ཐེག་ཆེན་དམ་ཆོས་བསྒྲུབ་པ་དང་། །ང་ཡི་རྗེས་སུ་ངེས་པར་འཇུག་པ་ཡི། །གཅོད་མཁན་

ཆེན་པོར་ཁས་ལེན་བྱེད། །ང་ཡི་བསྟན་པ་ཉམས་པའི་མཐར་སྡུད་ནི། །གཅོད་མཁན་དེ་

འདྲ་འབྱུང་ངོ་བུ་སློབ་ཀུན། །ཀྱི་ཧུད་དེ་ལྟར་བྱེད་དང་དེ་འདྲ་དང་། །དེ་ལྟར་གྱུར་པའི་

261

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

གཅོད་མཁན་དེ་རྣམས་ཀྱི། །སྤྱོད་ལམ་ཆ་ལུགས་བརྗོད་པས་ལང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། །དེ་

བས་བརྗོད་ན་སྙིང་འཁྲུག་ཁམས་འདུས་ཨང་། །ལས་ངན་མཐའ་ཡས་བསམ་འདས་སྒྲུབ་

བྱེད་པ། །ཆོས་ལོག་མངོན་གྱུར་གཅོད་མཁན་དེ་རྣམས་ཀྱིས། །ང་ཡི་ཆོས་ལུགས་ངེས་པར་

ལྡོག་ནས་ནི། །ཚེ་འདིར་འདོད་ཡོན་ཕྲ་མོ་འཐོབ་འདོད་ཕྱིར། །ཉོན་མོངས་ཁྲོ་འཁྲུག་དཔའ་

གཏུམ་ངར་བསྐྱེད་ནས། །རི་གཉན་བཅོམ་ཞིང་བྲག་གཉན་བཤིག །ཆུ་གཤན་དཀྲུག་ཅིང་

ཤིང་གཉན་གཅོད། །ས་གཉན་རྐོ་དང་རྡོ་གཉན་སློག །བསྟན་སྲུང་ལྷ་ཡི་ཕོ་བྲང་བཅོམ། །

གནས་ཆེན་རྣམས་ལ་དམིགས་ངན་རྒྱག །གནས་ཕྲན་རྣམས་ལ་གཏད་པར་བྱེད། །དེ་

འདྲའི་དམིགས་ངན་སྐད་ཅིག་གིས། །གཟུགས་མེད་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་རྣམས། །སྡུག་

བསྔལ་བཟོད་གླགས་མེད་པའི་ལས་ལ་སྦྱོར་བྱེད་ཅིང་། །རྟེན་གསུམ་གནད་སོང་ལ་སོགས་

མཚམས་མེད་ལས་རྣམས་དང་། །མ་ཉེས་རྔན་བགྲང་ལ་སོགས་ལས་ངན་སྣ་ཚོགས་ནི། །

འཇིགས་རུང་དཔག་མེད་རྒྱུན་དུ་སྒྲུབ་བྱེད་པས། །མཐུ་ཆེན་གཅོད་མཁན་དེ་དག་ནི། །ནང་

པའི་གྲྭར་མི་ཚུད་ཅིང་ཕྱི་རོལ་མུ་སྟེགས་པ་ཡིན། །དམུ་རྒྱུད་བོན་ལ་མི་བསྲེ་ཐ་མལ་མི་ནག་

ཡིན། །རིགས་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་མི་རིགས་ནང་ནས་ཡལ། །ཡི་དྭགས་གཤིན་རྗེའི་ཟླ་བོ་

གྲོགས་དང་འཕྲད། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་ནང་ནས་གཅོད་མཁན་དེ་འདྲ་དང་། །མི་

རིགས་ནང་ནས་འདབ་སྐྱེས་ཤང་ཤང་དང་། །འདབ་ཆགས་ནང་ནས་ལུས་ཅན་ཕ་ཝང་

དང་། །འདི་གསུམ་མཚུངས་ཏེ་རང་རང་རིགས་ལས་ཆད་ཅིང་སྡེ་གཞན་མེད། །ལར་འདི་

གསུམ་ལྟས་ངན་ཅན་གྱི་གཟུགས་ཡིན་པས། །གང་དང་འཕྲད་ལ་དེ་ནི་ཉེས་པའི་སྐྱོན་ལ་

སྦྱོར་བར་ནུས། །དེ་འདྲའི་གཅོད་མཁན་དེ་ཡི་ལས་ལ་སེམས་པ་ན། །སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་

གཤིན་རྗེ་ཁྲོ་རྔམ་གྱུར་པ་མང་། །མིག་ནས་ཁྲག་གི་མཆི་མ་རབ་ཏུ་འཁྲུག་ཅིང་འབྱུང་། །

ཀྱི་ཧུད་དེ་བས་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའི་ཚོད་མ་མཆིས། །སྙིགས་དུས་ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་

པའི་རྟགས་འབྱུང་དེ་ཡི་དུས། །ང་ཡི་ཆོས་ལུགས་རྟ་བདུན་རྒྱལ་པོ་མཁའ་ལ་འབྱུང་འདྲ་དེ། །

262

ལྡོག་ནུས་མུན་གླིང་སྨག་ནག་འཐིབ་པོར་སྒྱུར་བྱེད་པའི། །འདིར་བཤད་གཅོད་མཁན་དེ་

འདྲ་འབྱུང་ངོ་ཀྱི་ཧུད་བུ་སློབ་ཀུན། །བུ་མོ་རྒྱན་མཚན་མས་དྲིས་པའི་ལན་དེ་ལ་གྱིས་དང་མ་

བརྗེད་ཨང་། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

ཡང་རྒྱན་མཚན་མས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས། རང་རེའི་ཆོས་ལུགས་འདི་བརྒྱུད་པ་

དགུ་པ་ནས་ལོག་པར་སྤྱོད་ཅིང་ལོག་པར་སྤྱོད་པའི་གང་ཟག་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་གོང་

བཞིན་གསུངས་པ་མཐར་སྡུད་དང་བཅས་པའི་བྱུང་ཚུལ་རྣམས་ཅུང་ཟད་གོ་བ་ལགས་ཀྱང་།

ལོག་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་མཐར་སྡུད་འབྱུང་བའི་སྟེང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་

ཉམས་ལ་ཐུག་གི་བར་དེར། རང་རེའི་ཆོས་ལུགས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཞིག་འབྱུང་

གསུངས་པའི་ཆོས་ལུགས་གསལ་བར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་ཅི་ཞེས་པ་ཞིག་འབྱུང་། བསྟན་

པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་དེ་མ་ཅིག་གི་སྤྲུལ་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་ནམ། དེ་མ་

ཡིན་པ་གཞན་ཞིག་ཡིན་ནམ། ངེད་རྣམས་ལ་གསུང་བར་ཞུ་འཚལ་ཞེས་ཞུས་པས། མ་ཅིག་

གི་ཞལ་ནས། བུ་སློབ་ཀུན་ཉོན་དང་། རང་རེའི་ཆོས་ལུགས་ལོག་པར་སྤྱོད་པའི་གང་ཟག་

གི་མཐར་སྡུད་དུར་ཁྲོད་ཀྱི་ཤ་ཟ་ལྟ་བུའི་འཇིགས་པ་ཞིག་འབྱུང་བའི་སྟེང་དུ་མ་ལགས་ཏེ།

ང་བསྟན་པའི་མཐར་སྡུད་འབྱུང་བའི་དུས་དེ་ཉིད་དང་མཚུངས་པའི་དུས་ནས། བསྟན་པ་

གསལ་བར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་གཅིག་ཙམ་འབྱུང་སྟེ། སྨག་རུམ་དུ་གློག་འགྱུ་བ་ཙམ་ལས་

མི་ནུས་ཀྱང་། བསྟན་པ་ལོག་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་གནོད་པར་ནུས་སོ། །ཁྱད་པར་དུ་གང་

ཟག་བསོད་ནམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་གཅིག་འབྱུང་སྟེ། གང་ཟག་དེ་

དག་ནི་ངའི་ཆོས་ལུགས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡང་དག་ངའི་ཆོས་སྲོལ་ད་ལྟར་གྱི་ཆོས་ལུགས་

ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཁ་ཐུག་པས། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ལུགས་དང་ལོག་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་

སྲོལ་རྣམས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཕྱེ་ནས། ལོག་པའི་ཆོས་ལུགས་སྤང་ཞིང་། ཡང་

དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྲོལ་ལ་འཇུག་ཅིང་གཏེར་ཆོས་རྣམས་བཏོན་ནས་སྦས་པའི་ཚུལ་དུ་

263

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

འཆད་ཅིང་། ངའི་ཆོས་ལུགས་ད་ལྟ་དང་མཚུངས་པ་ཉམས་སུ་ལེན་ནུས་པའི་གང་ཟག་སེང་

གེའི་མཚན་ཐོགས་པ་གཅིག་འབྱུང་གི། གང་ཟག་དེ་ནི་ངའི་སྤྲུལ་པ་ནི་མ་ཡིན། ངའི་བྱིན་

རླབས་འཇུག་པའི་སྒོམ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེ་འདི་ཡིན་ནོ། །

དེ་ཡང་སྙིགས་དུས་ངའི་ཆོས་ལུགས་ལོག་པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་ཐུག་ལ་ཁད་ཤིན་ཏུ་

ལོག་སྤྱོད་རྒྱས་པའི་དུས་སུ། ཆོས་ཀྱི་སེང་གེ་འདིས་ངའི་བསྟན་པ་ལ་དགོངས་ཏེ་འོངས་

ནས་ངའི་ཆོས་ལུགས་གབ་པ་རྣམས་མངོན་དུ་ཕྱུང་ཞིང་། ངའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྲོལ་འཆུག་

ཅིང་སོ་སོའ་ིསྲོལ་རྣམས་ནང་འདྲེས་སུ་སོང་བ་ཁྲག་དང་འོ་མ་འདྲེས་པ་ལྟ་བུར་འདྲེས་ནས་

འབྱེད་དཀའ་བ་དང་། ལོག་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྷད་རྣམས་སོ་སོར་བསལ་ནས། ལོག་པ་

རྣམས་ཚར་གཅོད་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ལུགས་རྣམས་སོ་སོར་གཏོད་པར་བྱེད་པ་ནི།

དཔེར་ན་ནམ་གྱི་ཐོ་རངས་དང་པོའ་ིསྐྱ་རེངས་ཤར་བ་དང་མཚུངས་ཏེ། དེ་ནས་མུན་པ་ཇེ་

དྭངས་ཇེ་དྭངས་སུ་སོང་ནས་ནམ་ལངས་ཏེ་ཉི་མ་ཤར་བ་དེ་བཞིན་དུ་སྙིགས་དུས་ཆོས་ཀྱི་

སེང་གེས་ཡང་དག་པའི་ཆོས་སྲོལ་བཏོད་པ་ནས་ལོ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་སོང་ཙ་ན། ཆོས་ལོག་གི་

སྒྲ་ཡང་མི་གྲགས་ནས། ངའི་ཆོས་ལུགས་ད་ལྟ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པ་ནི་མཁའ་ལ་ཉི་མ་

ཤར་བ་བཞིན་མི་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་བདུན་བར་དུ་འབྱུང་བས། དེ་ལྟར་དུ་ཤེས་པར་

གྱིས་ལ་ཡིད་ལ་ཞོག་དང་རིགས་ལྡན་བུ་སློབ་ཀུན། ཞེས་གསུངས།

ཡང་རྒྱན་མཚན་མས་ཞུས་པ། མ་ཅིག་ལགས། སྙིགས་དུས་རང་རེའི་ཆོས་ལོག་

པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེ་འོངས་ནས་ཆོས་ལོག་ཚར་གཅོད་ཅིང་ཡང་དག་པའི་

ཆོས་ཀྱི་སྲོལ་བཏོད་ནས་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་དོན་བདུན་བར་དུ། རང་རེའི་བསྟན་པ་དར་

རྒྱས་འབྱུང་གསུངས་པ་དེ་ལྟར་ལགས་མོད། འོན་ཀྱང་མ་ཅིག་རང་གིས་གསུངས་པའི་ཆོས་

ལུགས་རྣམ་དག་ནི་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཅི་འདྲ་བ་མཆིས་པ་ལགས། ཞེས་

ཞུས་ཏེ། མ་ཅིག་གི་ཞལ་ནས། བུ་མོ་ཀུན་ཉོན་དང་། ངའི་ཆོས་ལུགས་འདི་དོན་ལ་གཞན་

264

དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་མེད་པས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ལས་བྱུང་བའི་མདོ་རྒྱུད་གཉིས་

དང་། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རྣམས་དག་མན་ངག་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་

ངས་མ་ལོན་པ་ཡང་མེད་ཅིང་། ང་དང་མི་མཐུན་པ་ཡང་ཆོས་ཕྱི་ནང་གི་དོན་ལ་མེད་དོ། །

ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཚིག་ལ་ཡོད་དོ། །

དེ་ཡང་སྔོན་བྱུང་གི་བཀའ་བསྟན་བཅོས་གང་གི་ཚིག་ལ་ངས་ལྟོས་པ་མེད་པས་ན།

ལུང་ཁུངས་སུ་སྨོས་པ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་དུ། ངས་བཤད་པའི་ཆོས་ལུགས་ལྷད་མ་ཞུགས་

པ་རྣམས་ལ། བཀའ་བསྟན་བཅོས་སྔོན་བྱུང་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་གི་ངོ་བོ་མེད་དོ། །སྔོན་གྱི་མདོ་

རྒྱུད་དང་བཀའ་བསྟན་བཅོས་གཉིས་ལས་བྱུང་བའི་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་ཡང་དག་པ་རྣམས་

ལ་དཔང་པོ་བྱས་ནས་ཚིག་དེ་དག་ཀྱང་ལུང་ཁུངས་སུ་དྲངས་ནས། ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་

མཐུན་པར་བྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་བྱུང་ཡང་། ངས་བཤད་པའི་ཆོས་ལུགས་དངོས་ནི་མ་

ཡིན་ཞིང་། ཕྱིས་འབྱུང་གི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་རྣམས་ལུང་དུ་དྲངས་

ནས་ངའི་ཆོས་ལུགས་དང་བསྟུན་ནས་བརྩམས་པའི་རྩོམ་ཆོས་ཡིན་ཀྱང་། ངའི་ཆོས་ལུགས་

རྣམ་དག་དང་མཐུན་ངེས་ན་ངའི་བསྟན་པ་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་ཡང་མང་པོ་འབྱུང་ངོ་། །དེ་

ལྟར་སྔོན་བྱུང་གི་བཀའ་བསྟན་བཅོས་གཉིས་ལས་བྱུང་བའི་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ལུང་གིས་

བསྒྲོན་པའི་གཅོད་ལུགས་གང་བྱུང་ཡང་། ངས་དངོས་སུ་བཤད་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་ལ། ངས་

དངོས་སུ་བཤད་པའི་ཆོས་ལུགས་ལ་ཡང་། སྔོན་གྱི་བཀའ་བསྟན་བཅོས་གང་གི་ཡང་ཚིག་

དངོས་ནི་གཅིག་ཀྱང་མེད་ལ། བཀའ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དོན་རྣམ་དག་དང་མི་མཐུན་པ་ནི་སྐྲ་

བརྒྱར་བཤགས་པའི་ཆ་ཙམ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ངས་དངོས་སུ་བཤད་པའི་ཆོས་ལུགས་

ལ་ལུང་ཚིག་གིས་བསྒྲོན་པ་མེད་པས། ངའི་ཆོས་ལུགས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་

དེ་ལྟ་བུ་ཤེས་པར་གྱིས་དང་བུ་དང་བུ་མོ་ཀུན་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་མ་འོངས་པར་

ཆོས་ཁྲིམས་འཆུག་པར་ལུང་བསྟན་པ་དང་། བསོད་ནམས་རྒྱན་དང་། རྒྱན་ཆེན་མ་གཉིས་

265

མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད།

ཀྱིས་ཞུས་པའི་ཡང་དག་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་པ་ནི་རྣམ་དག་གོ། །

མ་ཅིག་གི་རྣམ་ཐར་བཤད་པ་ཚིག་མགོ་སྨོས་པ་ཙམ་དང་། ཁྱད་པར་ལུས་མཆོད་

སྦྱིན་བྱེད་པའི་ཚུལ་དང་། མ་འོངས་པར་ལུང་བསྟན་པ་དང་བཅས་པ་མདོར་བསྡུས་པ་ཙམ་

གྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་འདི། ཕྱི་རབས་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་སླད་དུ་ལེའུ་བཅུའི་ཚུལ་དུ་བྱས་

ནས་གང་པ་བདག་གིས་ཡི་གེར་བཀོད་པའི་དགེ་བ་དེས། ཕ་མས་གཙོ་བྱས་སེམས་ཅན་

རྣམས། །ཉོན་མོངས་བདུད་ལས་རབ་རྒྱལ་ནས། །རྒྱལ་ཡུམ་གོ་འཕང་འདི་ཉིད་ལ། །བདེ་

བླག་ཉིད་དུ་འགོད་པར་ཤོག །

རྣམ་བཤད་ཆེན་མོའ་ིབརྒྱུད་པ་ནི། །མ་ཅིག་ལབ་ཀྱི་སྒྲོན་མ། སྲས་ཐོད་སྨྱོན་བསམ་

འགྲུབ། གང་པ་རྨུག་སངས། གང་པ་ལྷུན་གྲུབ། སངས་རྒྱས་བསྟན་སྲུང་། མཉམ་མེད་རྡོ་

རྗེ་འཛིན་པ། གང་པ་རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན། བླ་མ་རྡོ་རྗེ། སྔགས་ཞིག་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་

མཚན་རྣམས་སོ། །ཡང་ཕྱིས་སུ་བརྒྱུད་པ་ནི། བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན། ཤེས་རབ་འབུམ་པ།

དཀོན་མཆོག་དཔལ་བཟང་པ། ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན། མོན་གཅོད་བརྩོན་འགྲུས་སེང་གེ། དེ་

ནས་བདག་སངས་རྒྱས་དཔལ་ལའོ། །

ཕུང་པོ་གཟན་བསྐྱུར་གྱི་རྣམ་བཤད་ཆེན་མོ་གཅོད་ཀྱི་དོན་གསལ་ལེའུ་བཅུ་པ་མ་

ཅིག་གི་རྣམ་ཐར་རྒྱས་པའི་ལུང་བརྒྱུད་ནི། མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན། དམ་པ་ཀུན་དགའ། ཚ་བ་

དགོན་པ། རྒྱལ་བ་དེ་ནི། ཉི་མ་སེང་གེ། སྙེ་མོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ། རྒྱལ་སྲས་སྐུ་མཆེད།

རྒྱ་སྟོན་སྨོན་ལམ་ཤེས་རབ། དམ་ཆོས་ཀུན་མཁྱེན། བྱང་ཆུབ་བཟང་པོ། རྒྱ་སྟོན་རྡོ་རྗེ་

གདམས་པ། རྒྱ་མཚོ་སྐྱེར་བ། བདེ་ཆེན་ལྷུན་གྲུབ། ནམ་མཁའ་བཟང་པོ། འཇམ་དབྱངས་

དཔལ་འབྱོར་ལྷུན་གྲུབ། དཔལ་འབྱོར་ཕུན་ཚོགས། བཀྲ་ཤིས་བཟང་པོ། འཆི་མེད་བློ་

གྲོས་བསྟན་པ། སྐར་མ་སྨན་བླ། འཆི་མེད་གཞོན་ནུ་བློ་གྲོས། རྗེ་སྐལ་བཟང་རྣམ་གྲོལ།

མཁན་ཆེན་བློ་གསལ་རབ་རྒྱས། ཞི་བ་ལྷ་དགེ་ལེགས་རྒྱ་མཚོ། དཀའ་བཅུ་བྱམས་པ་བློ་

266

གྲོས། རྒྱ་ར་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། ལྷ་བཙུན་རིན་ཆེན་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་མཚན། རྒྱ་

གར་བ་བློ་བཟང་རབ་བརྟན། རྒྱུད་ཆེན་ངག་དབང་ཤེས་རབ། རྒྱུད་ཆེན་བསྟན་པའི་ཉི་མ།

དེས་བདག་བྱམས་པ་བསོད་ནམས་ལའོ། །ཆོས་སྐུ་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིདགོངས་པ་འདི་ལ་

བརྟེན་ནས་༧རྒྱལ་བསྟན་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ཡབ་རྗེ་རྒྱལ་བ་གཉིས་པའི་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་

ཚུལ་རིང་དུ་གནས་ཤིང་། དེ་འཛིན་དམ་པ་རྣམས་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཅིང་རྣམ་པར་དཀར་བའི་

འཕྲིན་ལས་ཡར་ཟླར་སོན་པར་གྱུར་ཅིག །

འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་མི་དགེ་བའི་རྒུད་པ་རིང་དུ་དོར་ནས་ཆོས་འབྱོར་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་

འཚོ་བར་གྱུར་ཅིག །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་སྒྲིབ་གཉིས་བྱང་

ནས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཆོས་སྐུ་ཡུམ་ཆེན་མོའ་ིགོ་འཕང་མངོན་དུ་བྱེད་པར་གྱུར་ཅིག །དགེ་བ་

འད་ིཡསི ་འགྲ་ོབ་ཀུན། །གཞནོ ་ནུ་ནརོ ་བཟང་ཇ་ིབཞནི ་དུ། །ཡནོ ་ཏན་རྒྱ་མཚ་ོལྟ་བུ་ཡ།ི །བླ་མ་

དམ་པ་མཉསེ ་བྱདེ ་ཤགོ །

ཨོཾ་སྭ་སྟི། ཆོས་སྲིད་འབྱོར་བའི་མཛོད་དང་དགེ་བཅུ་ལྡན། །དགའ་ལྡན་རབ་རྒྱས་

ཞེས་བྱའི་རྒྱུད་གྲྭ་ཆེར། །ཀུན་མཁྱེན་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པ་ཡབ་སྲས་ཀྱི། །ཐུགས་

རྗེས་ཆོས་སྦྱིན་འཛད་མེད་རྒྱུན་འདི་སྤེལ། །སརྦ་མངྒ་ལཾ། །དགེ་ལེགས་འཕེལ།། །།

267

མ་ཅིག་གི་རྣམ་ཐར་མཛད་པ་བཅོ་ལྔ་མ།

༄༅། །མ་ཅིག་གི་རྣམ་ཐར་མཛད་པ་བཅོ་ལྔ་མ་བཞུགས་སོ། །

ཌཱ་ཀི་མནྟྲིཿ ཡུམ་ཆེན་ཤེར་ཕྱིན་ཐུགས་མཚོ་ལས། །ཉེར་བསྐྲུན་མ་ཅིག་པཥྤེ་ཀ། །

མཚན་དཔེའི་ཟེའུ་འབྲུ་རབ་རྒྱས་པ། །བྱིན་རླབས་སྦྲང་རྩི་སྩོལ་དེར་བསྟོད། །ཁྱོད་སྔོན་

དགའ་ལྡན་ལྷ་ཡི་ཡུལ། །ནོར་བུ་ཕུན་ཚོགས་ཞེས་བྱའི་གྲོང་། །རང་བྱུང་ཤེལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་

དྲུང་། །ཌཱ་ཀིའི་གཙོ་མོ་གསེར་མདོག་མ། །མཁའ་ལ་སྤྱོད་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས། །ཨོ་རྒྱན་

གནས་ཉུལ་ཡུལ་ཆེན་གྱི། །མཁའ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་ཚོགས་དཔོན་མཛད། །སྤྲུལ་པའི་

མཛད་པ་དངོས་པོར་བསྟོད། །འཕགས་ཡུལ་སེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ། །གནས་ལྔ་རིག་པའི་

པཎྜི་ཏ། །སྨན་མོ་གྲུབ་ཏུ་མཚན་གྲགས་པ། །མུ་སྟེགས་རྒོལ་བ་འབུམ་སྡེའི་ཚོགས། །ཚར་

བཅད་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་སྤེལ། །དེ་ནས་པོ་ཏ་ལ་རུ་གཤེགས། །གཟུགས་སྐུའི་བསྡུ་བ་

མཛད་ནས་ནི། །ངོ་མཚར་རྟེན་བཞག་གང་དེར་བསྟོད། །གང་དེའི་རྣམ་པར་སྤྲུལ་པ་ནི། །

བོད་ཡུལ་གངས་རིའི་ཡུལ་ལྗོངས་འདིར། །བསམ་བཞིན་སྐྱེ་བ་ཡོངས་བཟུང་བ། །མཁར་

ཆེན་བཟའ་ཡི་མཚོ་རྒྱལ་ཞེས། །ཨོ་རྒྱན་ཐུགས་སུ་བྱོན་པའི་ཡུམ། །གངས་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་

སྒོ་འབྱེད་མ། །འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་དོན་མཛད་པའི། །མཁའ་འགྲོའ་ིདབང་མོ་དེ་ལ་བསྟོད། །

སྙིགས་མ་རྩོད་པ་རྒྱས་པའི་དུས། །བྱང་ཕྱོགས་ཁ་བ་ཅན་ལྗོངས་སུ། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་

ཕྱིན་མ་ཡི། །སྤྲུལ་པ་ལབས་སྒྲོན་ཞེས་བྱ་འབྱུང་། །ཞེས་གསུངས་ཡུལ་མིང་ལབས་ཞེས་

པར། །ཁྱེད་ཅེས་གྲགས་པའི་གདུང་རིགས་སུ། །སྐུ་བལྟམས་མཚན་ནི་སྒྲོན་མེར་གྲགས། །

མ་ཅིག་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་བསྟོད། །ཡབ་ཡུམ་བཀའ་ཡིས་དབང་མེད་དུ། །འཇིག་རྟེན་ཁྱིམ་

268

སོར་བཏང་བའི་ཚེ། །མཛེས་སྐུའི་ཁྲོམ་ཐོག་གཅོད་པའི་དུས། །རྒྱན་གོས་དང་བཅས་ཆུ་བོ་

བརྒལ། །སྨྱོ་རྫུ་བཏབ་ཅིང་དབྱེ་མང་གིས། །ལུས་བྱུག་མཛེ་མོའ་ིལུས་ཚུགས་བཟུང་། །མཐེ་

བོང་བཅད་སོགས་ཞེ་བཅད་མཛད། །འཇིག་རྟེན་འཆངི ་བ་སྤངས་དརེ ་བསྟདོ ། །གྲྭ་པ་མངནོ ་

ཤསེ ་ཅན་གྱ་ིདྲུང་། །བསྟོད་པ་མཛད་ནས་ཕར་ཕྱིན་བསླབ། །ཡུམ་དོན་མ་ལུས་ཐུགས་སུ་

ཆུད། །བླ་མ་སྐྱོ་ལ་དབང་བཞི་ཞུས། །ཡེ་ཤེས་ཕབ་ཏུ་མཁའ་ལ་གཤེགས། །སྐུ་ཡི་གར་ནི་

ཉེར་ལྔ་མཛད། །གསུང་ནི་སཾཀྲྀའ་ིསྐད་དུ་བསྒྱུར། །ཐུགས་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན། །

ངོ་མཚར་མཛད་པ་བསྟན་དེར་བསྟོད། །སྡོང་པོ་གསེར་ལག་ཅན་གྱི་དྲུང་། །རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་

མས་རྗེས་བཟུང་སྟེ། །ཆུ་མིག་བརྒྱ་རྩར་སྒྲུབ་པ་གྱིས། །ཕྱི་རབས་རྗེ་འཇུག་ལམ་འདི་ལ། །

བརྟེན་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས། །ངེས་པར་ཐོབ་ཅེས་ལུང་བསྟན་མཛད། །བདུད་

གཅོད་ཟབ་མོའ་ིམན་ངག་གནང་། །རྩོད་བྲལ་ཀུན་གྱིས་མཆོད་ལ་བསྟོད། །ལ་སྟོད་དིང་

རིར་བྱོན་པའི་མོད། །རྗེ་བཙུན་དམ་པ་སངས་རྒྱས་ལ། །ཏང་བུ་ལྔ་པའི་རྐས་ཕུལ་ཏེ། །

ཕྱག་འཚལ་མཛད་དེ་དམ་པས་ཀྱང་། །མི་མིན་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་མ། །རྣམ་ཐར་གསུམ་

གྱི་སྒོ་འབྱེད་མ། །བདུད་ཀྱི་དཔུང་རྣམས་འཇོམས་མཛད་མ། །ལབས་སྒྲོན་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་

འཚལ་ལོ། །ཞེས་བསྟོད་གུས་པས་ཕྱག་ལན་མཛད། །ཐུབ་དབང་ནས་བརྒྱུད་མདོ་སྤྱོད་

དང་། །འཇམ་དཔལ་ནས་བརྒྱུད་ཕ་རྒྱུད་དང་། །ཕག་མོ་ནས་བརྒྱུད་མ་རྒྱུད་དང་། །སྒྲོལ་

མ་ནས་བརྒྱུད་གཉིས་མེད་རྒྱུད། །གཅོད་བསྐོར་དབང་ཁྲིད་རྫོགས་པར་གནང་། །དམ་

ཆོས་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་ཀྱི། །མན་ངག་ཐུགས་བཅུད་གང་དེར་བསྟོད། །གྲུ་ཆར་གྱིས་

དབེན་རིའི་ལོངས་སྤྱོད། །བྲལ་ནས་ཕྱུག་ལས་བཅུད་བབས་རྒྱུན། །ཆད་པས་ཡིད་ལ་ཕྱུག་

བསྲུང་གིས། །བས་མཐའ་ཉུལ་ཚེ་བྲག་ཕུག་ན། །སྐུ་ལུས་གཅེར་བུ་རུས་རྒྱན་ཅན། །ཅང་

ཏེའུ་འཁྲོལ་ཞིང་རྐང་གླིང་འབུད། །ཁ་ཌཱམ་འཆང་བའི་མཁའ་འགྲོ་གཅིག །མཚན་ཉིད་

ལྡན་པའི་ཀ་པཱ་ལར། །རང་བྱུང་བདུད་རྩི་རོལ་བཞིན་དུ། །ཉམས་དབྱངས་འཐེན་པའི་

269

མ་ཅིག་གི་རྣམ་ཐར་མཛད་པ་བཅོ་ལྔ་མ།

དཔལ་ཡོན་མཐོང་། །རང་འདོད་དངོས་གྲུབ་ཞུས་པའི་མོད། །མཁའ་ལས་ཆར་བབས་རྩི་

ཐོག་རྒྱས། །དཀར་བཞོན་འཛད་མེད་དངོས་གྲུབ་ཐོབ། །དེ་ལ་གནས་གཞིའི་མཁན་སློབ་

ཚོགས། །མ་རུང་རྒོལ་བར་བརྩམ་པ་ན། །མ་ཅིག་སྐུ་གསུང་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །ཟིལ་འོག་

མནན་པས་མཁན་པོས་བཏུད། །ངེས་དོན་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་འབྲས་ཀྱི། །ཆོས་འཁོར་དང་པོ་

བསྐོར་དེ་བསྟོད། །ཟངས་རི་ཁང་དམར་དགོན་པ་རུ། །རིགས་བཞིའི་མཁའ་འགྲོ་བདུད་

གཅོད་ཀྱི། །རྒྱུད་ཆུང་སྙན་བརྒྱུད་ཟབ་མོ་བསྟན། །གཉན་ཁྲོད་བརྒྱ་རྩ་འགྲིམས་བཞིན་

སྤྱད། །གཟུགས་ཅན་མིའི་འགྲོ་དོན་ལས། །གཟུགས་མེད་ལྷ་འདྲེའི་འགྲོ་དོན་ཆེ། །མན་

ངག་གཞན་རྣམས་ཕྱི་དུས་འདེབས། །འདི་ནི་རྐྱེན་དང་བསྲེ་བའི་ཆོས། །དེ་ཕྱིར་ཆོས་འདི་

སྤྱོད་པ་རྣམས། །བདུད་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་ཞིང་། །འགལ་རྐྱེན་ལམ་དུ་ལོངས་པ་ཡིན། །

ཞེས་གསུང་ལུང་བསྟན་ཐོབ་དེར་བསྟོད། །དེ་ནས་གཉན་ཁྲོད་འགྲིམས་པའི་ཚེ། །མཛེ་ནད་

སྨྱོ་འབོད་འགོས་ནད་སོགས། །སྨན་པས་བོར་ཏེ་བྱར་མ་བཏུབ། །ཀུན་ཀྱང་དམིགས་པས་

གྲོལ་བར་མཛད། །ཨ་མའི་བདུད་གཅོད་ཟབ་མོའ་ིགཏམ། །འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་གྲགས་

པའི་ཚེ། །རྒྱ་གར་པཎ་གྲུབ་བཀའ་བགྲོས་ཏེ། །བོད་ན་དར་བའི་མཁའ་འགྲོའ་ིཆོས། །

བདུད་གཅོད་ཟབ་ཚུལ་གྲགས་པའི་ཕྱིར། །མཁས་པ་རྐང་མགྱོགས་གྲུབ་པ་འགའ། །ཕོ་

ཉར་བཏང་བ་ཉིན་གཅིག་གི། །རྐང་འགྲོས་བསྐྱོད་པས་བོད་དུ་སླེབས། །ཟངས་རིར་མ་

ཅིག་དང་མཇལ་ཚེ། །ལེགས་སྦྱར་སྐད་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་མཛད། །འདི་ལྟར་སྤོབས་པ་

ཐོགས་མེད་དུ། །འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་དྲིས་པའི་ལན། །ང་སྔོན་རྒྱ་གར་པཎ་ཆེན་དུ། །སྐྱེ་

བ་བླངས་པའི་བག་ཆགས་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་དེ་ལ་རྐང་མགྱོགས་པས། །ཡིད་ཆེས་

གཏན་ཚིག་ཅི་ཞེས་དྲིས། །དེ་ཡི་ལན་དུ་འདི་སྐད་གསུངས། །པོ་ཏ་ལ་ཡི་བྲག་ཕུག་ན། །

སྨོན་ལམ་གྲུབ་ཀྱི་སྐུ་གདུང་ལས། །འཁྲུངས་པའི་རིང་བསྲེལ་ཕུང་པོ་དང་། །དབུ་ལ་རྒྱལ་

བ་རིགས་ལྔའི་སྐུ། །ཐུགས་ལ་ཐུབ་དབང་རང་བྱོན་ཡོད། །རྒྱུ་མཚན་རྗེས་སུ་བལྟས་པས་

270

ཤེས། །ཞེས་གསུང་རྐང་མགྱོགས་གྲུབ་དེ་དག །དད་པས་སྤུ་ཟིང་བྱས་ནས་ནི། །གདུང་

བའི་དབྱངས་ཀྱིས་འདི་སྐད་གསོལ། །མ་སྐུ་ལུས་ཆུང་ལ་གཟི་མདངས་ཆེ། །སྐུ་ཤ་དཀར་

ལ་འོད་ཟེར་འཕྲོ། །འོད་ཟེར་གྱིས་མ་རིག་མུན་པ་སེལ། །མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་ལ་གསོལ་བ་

འདེབས། །ཞེས་བརྗོད་རྐྱང་ཕྱག་དགུ་ཕྲུག་བཙལ། །དེ་ནས་དབུས་གཙང་ཁམས་

གསུམ་ན། །སྐད་གཉིས་སྨྲ་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །དོན་རྟོགས་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་སོགས། །དྲང་

དོན་དང་ནི་ངེས་དོན་ལ། །སྤྱང་པོ་ཚད་ཐུབ་སྤྱན་དྲངས་ཏེ། །ཚོགས་པ་ལྔ་སྟོང་ཁྲི་གཉིས་

ཀྱི༑ ༑ལྷག་པའི་འབུམ་སྡེ་བཞི་ཡི་དབུས། །བོད་ཡུལ་སྟོན་མ་ལབ་སྒྲོན་དང་། །རྒྱ་གར་

སྟོན་པ་མཁས་པ་ཟུང་། །ཕན་ཚུན་ཆོས་ཀྱི་བགྲོ་བ་མཛད། །མ་ཡི་གསུང་ཀུན་དཔྱད་གསུམ་

གྱིས། །དག་པའི་ལུང་དུ་ངེས་རྙེད་ནས། །ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བར་གསོལ་བ་བཏབ། །

བྱིན་རླབས་ནམ་མཁའ་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི། །ཆོས་སྒོ་དབྱེ་ཚེ་ལས་ཅན་འགའ། །དེ་ཡི་མོད་ལ་

བདེན་པ་མཐོང་། །བཀའ་ཚོམས་ཡང་ཚོམས་ཞུས་ལན་དང་། །བརྡ་ཆོས་ལ་ཟླའི་སྐོར་ལ་

སོགས། །ཚེ་གཅིག་སངས་རྒྱས་སྟེར་བའི་ཆོས། །ཁྲིགས་ཆགས་ཁྲིགས་མེད་ཟབ་རྒྱས་ཀྱི། །

ཆོས་འཁོར་བར་པ་བསྐོར་དེར་བསྟོད། །རྐང་མགྱོགས་དངོས་གྲུབ་བརྙེས་དེ་དག །དགའ་

ཞིང་མགུ་སྟེ་ཡི་རང་གི །ཤིས་བརྗོད་རང་གནས་ཡུད་ཀྱིས་སོང་། །འཕགས་ཡུལ་པཎ་གྲུབ་

ཚོགས་རྣམས་ལ། །མ་ཅིག་རྟོགས་བརྗོད་ལེགས་པར་བསྙད། །དེར་འཚོགས་གུས་པས་བྱང་

ཕྱོགས་སུ། །ཐལ་སྦྱར་འདུད་ཅིང་མ་ཧཱ་ཌཱ་ཀི །ཕ་ལ་ཕ་ལ་སྭསྟི་ཞེས། །ཤིས་བརྗོད་དེ་ཚེ་ས་

གཡོས་ཤིང་། །མཁའ་ལ་མེ་ཏོག་ཆར་ཡང་བབས། །པོ་ཏ་ལ་ཡི་རྟེན་གསུམ་ཡང་། །ཀུན་

གྱིས་མངོན་གསལ་མཐོང་བ་ཡིས། །ཡིད་ཆེས་ཡུམ་ལས་ཤེར་ཕྱིན་ཆོས། །བྱང་ཕྱོགས་ནས་

ནི་བྱང་ཕྱོགས་སུ། །རྒྱས་འགྱུར་ཞེས་ནི་ལུང་བསྟན་དོན། །གཏན་ལ་ཕབ་དེར་གུས་པས་

བསྟོད། །ཁྱོད་ཀྱི་མཛད་པ་བསམ་མི་ཁྱབ། །སྤྲུལ་གཞི་སྐུ་ནི་གཅིག་ཉིད་ལ། །དུས་གསུམ་

སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཇི་སྙེད། །པུ་ལི་ར་མ་ལ་ཡ་དང་། །ཛ་ལནྡྷ་ར་ཨོ་ཌྱི། །ར་མི་ཤོ་ར་ལ་སོགས་

271

མ་ཅིག་གི་རྣམ་ཐར་མཛད་པ་བཅོ་ལྔ་མ།

པའི། །ཡུལ་ཆེན་རྣམས་སུ་རིག་འཛིན་གྱི། །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོའ་ིཚོགས་རྣམས་ལ། །ཟབ་

ལས་ཆེས་ཟབ་ཡང་ཟབ་མཆོག །སྙན་བརྒྱུད་བརྡ་བཞིའི་བརྒྱུད་པ་ཡི། །ཆོས་འཁོར་གསུམ་

པ་བསྐོར་བྱས་ཏེ། །སྐལ་ལྡན་སྨིན་གྲོལ་མཛད་དེར་བསྟོད། །ཡུམ་ཆེན་དེ་སྲས་ཕོ་བཞི་

དང་། །མོ་བཞི་རང་མཉམ་སྲས་བརྒྱད་དེ། །ཡབ་ཡུམ་བཅུ་བདུན་ལས་བརྒྱུད་པའི། །

གཅོད་ཀྱི་ཆོས་སྐོར་ཇི་སྙེད་པ། །རིག་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ལ། །བཀའ་བརྒྱུད་དང་ནི་ཉམས་

བརྒྱུད་གཉིས། །གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ལ། །བཀའ་མ་དང་ནི་གཏེར་མ་གཉིས། །གཞུང་

གི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ལ། །ཁྲིགས་ཆགས་དང་ནི་ཁྲིགས་མེད་གཉིས། །སྟོན་ཚུལ་སྒོ་ནས་དབྱེ་

བ་ལ། །ཕ་རྒྱུད་མ་རྒྱུད་གཉིས་མེད་རྒྱུད། །སྤྱོད་ཚུལ་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ལ། །ཕྱི་གཅོད་ཞི་

བའི་སྤྱོད་ཚུལ་དང་། །ནང་གཅོད་ཞི་དྲག་ཕྱེད་མའི་སྤྱོད། །གསང་སྤྱོད་དྲག་པོའ་ིགཅོད་ཚུལ་

གསུམ། །གཅོད་རིམ་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ལ། །ཀུན་འདར་གསང་སྟེ་སྤྱོད་པ་དང་། །ཀུན་

འདར་དངོས་སུ་སྤྱོད་པ་དང་། །རྒྱལ་བུ་གཞོན་ནུའི་སྤྱོད་པ་དང་། །ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་

སྤྱོད་པ་བཞི། །ལམ་ཁྱེར་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ལ། །སྤྲོས་བཅས་དང་ནི་སྤྲོས་མེད་དང་། །ཤིན་ཏུ་

སྤྲོས་མེད་སྤྱོད་ཚུལ་གསུམ། །གང་ལ་གང་འདུལ་ཕྲིན་ལས་ཀྱིས། །འགྲོ་བའི་ལམ་འདྲེན་

མཛད་དེར་བསྟོད། །དགུང་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་བཞེས་པའི་ཚེ། །ཟངས་རི་ཁང་དམར་དགོན་

པ་རུ། །ལས་ཅན་དག་པའི་སློབ་འཁོར་ལ། །སྐྱེ་ཤི་སྒྱུ་མར་ངོ་སྤྲད་ཕྱིར། །མ་ཅིག་སྐུ་ནི་གཟ་ི

མདངས་ལྡན། །ཕྱག་གཡས་ཅང་ཏེའུ་གཡོན་དྲིལ་བུ། །མཁའ་ལ་སྐྱོད་པའི་ཚུལ་དུ་འཁྲོལ། །

ཞབས་གཉིས་གར་བསྟབ་མཛད་དེ་བཞུགས། །མ་ཅིག་སྐུ་ཡི་ཤར་ཕྱོགས་ནས། །མཁའ་

འགྲོ་དཀར་མོ་འབུམ་སྡེ་ཡིས། །དར་ལམ་འཇའ་དཀར་ཚུལ་དུ་བརྐྱངས། །མངོན་དགའི་

ཞིང་དུ་སྤྱན་འདྲེན་ཟེར། །མ་ཅིག་སྐུ་ཡི་ལྷོ་ཕྱོགས་ནས། །མཁའ་འགྲོ་སེར་མོ་འབུམ་སྡེ་

ཡིས། །དར་ལམ་འཇའ་སེར་ཚུལ་དུ་བརྐྱངས། །རིན་ཆེན་གདལ་བར་སྤྱན་འདྲེན་ཟེར། །

མ་ཅིག་སྐུ་ཡི་ནུབ་ཕྱོགས་ནས། །མཁའ་འགྲོ་དམར་མོ་འབུམ་སྡེ་ཡིས། །དར་ལམ་འཇའ་

272

དམར་ཚུལ་དུ་བརྐྱངས། །བདེ་བ་ཅན་དུ་སྤྱན་འདྲེན་ཟེར། །མ་ཅིག་སྐུ་ཡི་བྱང་ཕྱོགས་ནས། །

མཁའ་འགྲོ་ལྗང་གུ་འབུམ་སྡེ་ཡིས། །དར་ལམ་ལྗང་གུའི་ཚུལ་དུ་བརྐྱངས། །ལས་རབ་

རྫོགས་པར་སྤྱན་འདྲེན་ཟེར། །མ་ཅིག་སྐུ་ཡི་དབུས་སྟེང་ནས། །མཁའ་འགྲོ་སྨུག་མ་ོའབུམ་

སྡེ་ཡིས། །དར་ལམ་འཇའ་སྔོན་ཚུལ་དུ་བརྐྱངས། །མཁའ་སྤྱོད་ཞིང་དུ་སྤྱན་འདྲེན་ཟེར། །

མ་ཤར་དུ་དགོངས་པ་བསྐྱོད་ཙམ་ན། །རྡོ་རྗེའི་མཁའ་འགྲོའ་ིལྷ་ཚོགས་རྣམས། །དགའ་

བའི་གླུ་ལེན་ཀྱུ་རུ་རུ། །ཕྱག་རྒྱ་གར་བྱེད་ཁྱུགས་སེ་ཁྱུག །ཞབས་གཉིས་བྲོ་བརྡུང་ཆེམས་

སེ་ཆེམ། །མ་ལྷོ་རུ་དགོངས་པ་བསྐྱོད་ཙམ་ན། །རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས། །

དགའ་བའི་གླུ་ལེན་ཀྱུ་རུ་རུ། །ཕྱག་རྒྱ་གར་བྱེད་ཁྱུགས་སེ་ཁྲུག །ཞབས་གཉིས་བྲོ་བརྡུང་

ཆེམས་སེ་ཆེམ། །མ་ནུབ་ཏུ་དགོངས་པ་བསྐྱོད་ཙམ་ན། །པདྨ་མཁའ་འགྲོའ་ིལྷ་ཚོགས་

རྣམས། །དགའ་བའི་གླུ་ལེན་ཀྱུ་རུ་རུ། ། ཕྱག་རྒྱ་གར་བྱེད་ཁྱུགས་སེ་ཁྱུག །ཞབས་གཉིས་བྲོ་

བརྡུང་ཆེམས་སེ་ཆེམ། །མ་བྱང་དུ་དགོངས་པ་བསྐྱོད་ཙམ་ན། །ལས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལྷ་

ཚོགས་རྣམས། །དགའ་བའི་གླུ་ལེན་ཀྱུ་རུ་རུ། །ཕྱག་རྒྱ་གར་བྱེད་ཁྱུགས་སེ་ཁྱུག །ཞབས་

གཉིས་བྲོ་བརྡུང་ཆེམས་སེ་ཆེམ། །མ་དབུས་སུ་དགོངས་པ་བསྐྱོད་ཙམ་ན། །སངས་རྒྱས་

རིགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་རྣམས། །དགའ་བའི་གླུ་ལེན་ཀྱུ་རུ་རུ། །ཕྱག་རྒྱ་གར་བྱེད་ཁྱུགས་

སེ་ཁྱུག །ཞབས་གཉིས་བྲོ་བརྡུང་ཆེམས་སེ་ཆེམ། །དེ་ཚེ་སྲས་ཀྱི་མཐུ་བོ་ནི། །དཔའ་བོ་

རྒྱལ་བ་དོན་གྲུབ་དང་། །གླང་ཅན་དུང་ཅན་པདྨ་ཅན། །རི་དྭགས་ཅན་དང་རི་མོ་ཅན། །

མཚན་ལྡན་བུ་མོ་གཞོན་ནུ་ལྔས། །མཁའ་འགྲོ་མཉེས་པའི་དམ་རྫས་བཤམས། །

ཡུམ་ཆེན་ཞིང་འདིར་གདན་བཞུགས་ཀྱི། །གསོལ་བ་བཏབ་ཅིང་དར་ལམ་བཅད། །སྐུ་

ཚེའི་རྒྱལ་མཚན་བརྟན་པ་དང་། །གསུང་གིས་འགྲོ་ལ་ཆོས་སྟོན་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་

བྱིན་རློབས་པའི། །ཞལ་བཞེས་བཟང་པོ་ལན་གསུམ་མཛད། །དེ་ཚེ་མཁའ་འགྲོ་སྡེ་ལྔ་

ཡིས། །འཆི་མེད་ཚེ་ཡི་དབང་བསྐུར་མཛད། །དེར་འདུས་སྐལ་བཟང་སློབ་ཚོགས་ལ། །ཚེ་

273

མ་ཅིག་གི་རྣམ་ཐར་མཛད་པ་བཅོ་ལྔ་མ།

ཡི་དངོས་གྲུབ་སྦྱིན་དེར་བསྟོད། །དགུང་ལོ་གོ་བརྒྱད་བཞེས་པའི་ཚེ། །གདུལ་བྱ་རབ་ཀྱི་

སྣང་ངོ་རུ། །མ་ཅིག་སྐུ་ལུས་མ་སྤངས་པར། །འཇའ་ཚོན་སྣ་ལྔའི་འོད་ལམ་ནས། །དཔའ་

བོ་མཁའ་འགྲོ་མདུན་བསུས་ཏེ། །ཨོ་རྒྱན་མཁའ་འགྲོའ་ིགླིང་དུ་གཤེགས། །ད་ལྟའི་དུས་

ཀྱང་ལས་ཅན་ལ། །དངོས་སུ་ཞལ་སྟོན་ཆོས་ཀྱང་སྟོན། །གདུལ་བྱ་འབྲིང་གི་སྣང་ངོ་རུ། །

སྐུ་ནི་འོད་ཀྱི་གོང་བུར་གྱུར། །དེ་ཡང་ཇེ་ཕྲ་ཇེ་ཕྲར་སོང་། །མཐར་ནི་ཟངས་རིའི་སྒྲུབ་ཁང་

གི༑ ༑གྱང་ལྡེམ་ངོས་ལ་ཡལ་བར་མཐོང་། །གདུལ་བྱ་དམན་པའི་སྣང་བ་ལ། །དུས་མཐའི་

མཛད་པ་སྟོན་པའི་ཚེ། །མ་ཡི་གསུང་གི་ཐ་མ་ལ། །མ་རྒན་ང་ཡི་ཆོས་འདི་ལ། །སྙེམས་

མེད་ཉལ་བའི་ཆོག་ལགས་ཏེ། །ཐག་ཆོད་མེད་པའི་ཆོས་པ་ཚོ། །བཀའ་ལ་དོན་ཆུང་བྱ་

བས་བྲེལ། །ཆོས་ཅན་སྤངས་པའི་ཕ་རོལ་ན། །ཆོས་ཉིད་འཚོལ་བ་སྙིང་རེ་རྗེ། །བཙལ་

བས་མ་རྙེད་ཉོན་རེ་མོངས། །རང་ངོ་ཤེས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །མ་ངའི་རྗེས་འཇུག་ཇི་སྙེད་པོ། །

བདུད་ཀུན་དབྱིངས་སུ་སྤྱད་པའི་ཕྱིར། །ལོག་པའི་ལམ་དུ་མི་འགྲོ་ཞིང་། །འཕོ་བས་

མཁའ་སྤྱོད་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཆོས་ལུགས་འདི་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམས། །བསགས་པ་རབ་

ཏུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །འཕོ་བ་ནམ་མཁའ་སྒོ་འབྱེད་ཉིད། །ཟབ་པའི་རྟགས་ཤིག་སྟོན་ནོ་

གསུངས། །ཞལ་རས་འཛུམ་མདངས་ཡལ་ལེ་བའི། །ངང་ནས་ཕཊ་གཅིག་གསུངས་པའི་

མོད། །དབུ་ཡི་གཙུག་ནས་ཐོད་པ་ནི། །འཕང་ལོ་ཙམ་ཞིག་སྒོར་རེ་འཕགས། །ཇ་ཁོག་

ཁོལ་མའི་ཁ་གཅོད་ཉིད། །བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་བརླངས་པ་ནི། །ཁ་དོག་ལྔ་ལྡན་བུན་གྱིས་

བྱུང་། །ནམ་མཁའ་འཇའ་དང་འོད་ཀྱིས་གང་། །ས་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་གཡོས། །ལྷ་ཡི་མེ་

ཏོག་ཆར་དུ་བབ། །སྐུ་གདུང་ཞུགས་ལ་ཕུལ་བའི་ཚེ། །གདུང་དང་རིང་བསྲེལ་མང་དུ་བྱོན། །

དེ་ཀུན་ཟངས་ཀྱི་གའུར་བཅུག །ནང་རྟེན་ཐུགས་ཀར་བཞུགས་གསོལ་ཏེ། །ཟངས་རི་ཁང་

དམར་རྟེན་གཙོ་ལ། ད་ལྟའི་དུས་ནའང་བཞུགས་པ་ལགས། །ཨོ་རྒྱན་ལུང་བསྟན་ཀུན་

གསལ་མེ་ལོང་ལས། །མཁའ་འགྲོ་སྡེ་བཞི་མཚོ་རྒྱལ་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ། །ལབ་ཀྱི་སྒྲོན་མ་

274

སྣང་ས་འོད་དེ་འབུམ། །སྐྱེས་དམན་ཚུལ་འཆང་འགྲོ་བའི་ལམ་སྣ་འདྲེན། །ཞེས་གསུང་

གང་ལ་སྐྱབས་ན་བསླུ་མེད་པ། །རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ཆེན་སྤྲུལ་པ་ལབ་སྒྲོན་གྱི། །རྣམ་ཐར་

མཛད་པ་བཅོ་ལྔར་ལེགས་བསྡུས་ནས། །སྒྲོ་བསྐུར་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་བརྗོད་པ་ཡི། །

བསྟོད་པ་འདི་ཉིད་གཤོངས་ཆེན་རི་ཁྲོད་པ། །མཁས་བཙུན་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་

བཟང་པོས། །སྦྱར་བའི་དགེ་ཚོགས་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོ། །བཀྲ་ཤིས། དགེའོ།། །།