ཡལ་འདབ་བརྒྱ་དང་གཅིག་ནས་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་པའི་བར།
༈ ཡལ་འདབ་བརྒྱ་དང་གཅིག་པ་ནི། འདུལ་བ་༼ཁ༽སྨན་གྱི་གཞི་ལས་འབྱུང་བ་དོན་མཐུན་བསྡུ་ན། སྔོན་བྱུང་བ་འདས་པའི་དུས་ན་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་རྒྱལ་པོ་ཚངས་བྱིན་གྱིས་རྒྱལ་སྲིད་བྱེད། དེའི་བློན་པོ་བྲམ་ཟེའི་བུ་ལྗང་གུ་ཞེས་རིག་པའི་གནས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན། དད་པ་བཟང་བ། དགེ་བའི་བསམ་པ་ཅན། རང་གཞན་ལ་ཕན་པར་ཞུགས་ཤིང་སྙིང་རྗེ་ཆེ་བ། ཕ་མ་ལ་སྲི་ཞུ་བྱེད་པ་ཡོད་པའི་ཕ་མ་རྒས་ནས་མིག་ལོང་བར་ཉེ་བ་ན། རྒྱལ་པོས་བུ་ལྗང་གུ་བློན་པོར་བསྐོས་ཀྱང་དེས་མ་འདོད་ནས་ཕ་མའི་རིམ་གྲོ་དང་བཅས་ནགས་ན་གནས་སོ། །དེས་ནང་པར་སྔ་བར་ལངས་ནས་ཕ་དང་མ་གཉིས་ལ་སོ་ཤིང་དང་ཆུ་གཙང་མས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད། །
དེའི་འོག་ཏུ ་ལྷ་ལ་མེའི་སྦྱིན་སྲེག་གི་མཆོད་སྦྱིན་བྱས་ནས་ཕྱིས་འབྲས་བུ་དང་། རྩ་བ་དང་། ཆུ་
བསིལ་བ་ནགས་ནས་བླངས་ཏེ་ཕ་མ་ལ་བསྙེན་བཀུར་ཏེ། ཟིན་པ་དང་རང་ཉིད་མཐའ་ཞིག་ཏུ་བསམ་གཏན་ལ་བརྩོན་པའི་རིམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཉིན་རེ་བཞིན་བྱེད་དོ། །ནམ་ཞིག་ལྗང་གུའི་རྨི་ལམ་དུ། སྦྲུལ་ནག་པོས་རང་གི་ལུས་རབ་ཏུ་ཟོས་པ་དང་། ཞགས་པ་ནག་པོས་བཅིངས་ཏེ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཁྲིད་པར་རྨིས་ནས་སད་པ་ན། བདག་ཕ་མ་དང་བྲལ་བ་མི་འགྱུར་རམ་སྙམ་དུ་སེམས་དངངས་ཏེ། ཕ་མའི་རྐང་པ་གཉིས་ལ་ཕྱག་བྱས་ནས་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་བཤད་ཅིང་བདེན་པས་གསོལ་བ་བཏབ་སྟེ་ཆུ་ལེན་དུ་སོང་ངོ་། །སྐབས་དེར་རྒྱལ་པོ་ཚངས་བྱིན་ནགས་དེ་ཉིད་དུ་རི་དྭགས་བཤོར་བའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་དང་། དེ་སྒྲ་གྲག་པར་ཕོག་པ་ཞིག་པས། རི་དྭགས་ཀྱི་སྒྲ་ལྟ་བུ་ཐོས་ནས་གཞུ་རྣ་དྲུང་དུ་བཀང་སྟེ་མདའ་འཕངས་པས་ལྗང་གུའི་སྙིང་གར་ཕོག །དེ་ས་ལ་འགྱེལ་ཀྱང་རང་ལས་ཕ་མ་ཁོ་ནའི་མྱ་ངན་བྱེད་ཅིང་སྨྲས་པ། མདའ་གཅིག་བསྣུན་པས་བདག་དང་ནི། །དབང་པོ་ཉམས་པར་གྱུར་པ་ཡི། །ཕ་དང་དེ་བཞིན་མ་དག་དང་། །བདག་ཅག་སྐྱེ་བོ་གསུམ་བསད་དོ། །དེ་རྒྱལ་པོས་ཐོས་ནས་དེར་འོངས་ཏེ། མདའ་གཅིག་གིས་སྐྱེ་བོ་གསུམ་ཅི་སྟེ་བསད་སྨྲས་པས། ལྗང་གུས་རང་གི་ཕ་མ་ལོང་བ་ལ་མགོན་མེད་ཚུལ་ངུ་ངག་གིས་ཞུས་པ་ན། རྒྱལ་པོ་ཡང་འཇིགས་སྐྲག་སྟེ། ངས་ཉེས་པ་བྱས་ཏེ་མ་ཤེས་ནས་མདའ་འཕངས་ཀྱིས་དམོད་པ་མི་བོར་བ་ཕ་མ་ལ་གསོལ་བའི་རིགས་སོ་ཟེར། དེར་ལྗང་གུས་རྒྱལ་པོ་དབུགས་ཕྱུང་སྟེ་དམོད་པ་མི་འདོར་བར་དམ་བཅས་ནས། རིལ་བ་ཆུས་བཀང་བ་རྒྱལ་པོ་ལ་བཀུར་ནས། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། བདག་གི་ཚིག་གིས་རྐང་
པར་ཕྱག་མཛོད་ལ། མཐར་ངེས་པར་འབྲལ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཀྱང་སློབས་ཤིག །བདག་གི་བླ་མ་གང་ན་བར། །རིལ་བ་འདི་ནི་སྣོམས་མཛོད་ཅིག །དེ་དག་གི་ནི་རྐང་བཀྲུ་བ། །ཐ་མ་འདི་ནི་ལགས་པར་འགྱུར། །ཅེས་སྨྲས་སོ། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་རང་གིས་རིལ་བ་ཁྱེར་ནས་དེར་སོང་བ་དང་ཕྱོགས་བཞིའི་མི་མ་ཡིན་ཀྱང་རབ་ཏུ་འཁྲུགས་སོ། །ལོང་བ་དེ་གཉིས་ན་རེ། ལྗང་གུ་མཚོ་ཡི་འགྲམ་དུ་རིང་ཞིག་ཐོགས་སོ། །མས་སྨྲས་པ། ད་ལྟར་ཁོ་མོའི་ལྗང་གུ་དེ། །པདྨ་ཨུཏྤལ་གང་བའི་མཚོ། །ངང་པ་སྒྲ་སྙན་འབྱིན་པ་ན། །རི་དྭགས་ལྷན་ཅིག་རྩེ་བར་བྱེད། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་དྲུང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་དེའི་རྡོག་སྒྲ་དྲང་སྲོང་དེ་དག་གིས་ཐོས་ནས་སྨྲས་པ། སྙིང་དུ་སྡུག་ཅིང་མཐོང་དགའ་བ། །ལྗང་གུ་ཅི་སྟེ་ནང་དུ་འཇུག །ཕ་མ་ཉམ་ཆུང་བཀྲེས་པ་ཡིས། །ཉམ་ཐག་པ་ལ་ཅི་ཞིག་གཙེ། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོས། བདག་ལྗང་གུ་མ་ལགས་ཏེ་ཚངས་བྱིན་ནོ་སྨྲས་པས། དེ་དག་ན་རེ། བྱོན་པ་ལེགས་སོ། །གདན་ལ་བཞུགས་དང་། ལྗང་གུས་ཆབ་དང་འབྲས་བུ་དག་ཁྱེར་ནས་འདིར་མཆིའོ། །ཞེས་དང་། དེའི་བསྔགས་པ་རྒྱ་ཆེར་བརྗོད་པས། རྒྱལ་པོ་འདར་བཞིན་དུ་མཆི་མ་ཟག་ཅིང་དྲང་སྲོང་གི་རྐང་པ་གཉིས་ལ་ཕྱག་བྱས་ཏེ། བུ་ལྗང་གུ་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་གཏམ་རྒྱས་པར་བཤད་ནས། རིལ་བ་ཆུས་བཀང་བ་འདི་དེས་བསྐུར་ཏེ་འདིས་ཁྱེད་དག་གི་རྐང་པའི་ཁྲུས་ཐ་མ་མཛོད་ཅིག་བྱས་པ་དང་། དེ་གཉིས་བརྒྱལ་ནས་སའི་སྟེང་དུ་འགྱེལ་ཏོ། །རྒྱལ་པོས་ཆུ་གཏོར་ནས་སོས་པ་དང་། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེ་གུམ་པས་བདག་ཅག་ཀྱང་འགུམ་པར་ངེས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན།
ཕྱོགས་དེར་བདག་ཅག་ཁྲིད་ཅིག་དང་བུ་དེ་ལ་རེག་པར་བགྱིའོ་ཟེར། དེ་ནས་རྒྱལ་པོས་ཁྱོ་ཤུག་གཉིས་ཁྲིད་དེ་ཕྱོགས་དེར་ཕྱིན་པ་དང་། ལྗང་གུ་སྲོག་གི་ལྷག་མ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ལུས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་བྱུགས་ནས་དེ་གཉིས་ཀྱིས་དམོད་བཙུག་པ། བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི་ཕ་མ་ལ། །བསྙེན་བཀུར་ལྷ་ལ་མེ་ཡིས་ནི། །སྦྱིན་སྲེག་བྱས་པའི་བདེན་པ་གང་། །དེས་ནི་དུག་ཀྱང་ཞི་བར་ཤོག །དེ་ནས་ལྷའི་དབང་པོའི་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་གནས་གཡོས་པར་གྱུར་པ་ན། ཅིའི་མཐུར་བརྟགས་པས་བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མདས་གནད་དུ་ཕོག་སྟེ། དུག་གི་ངད་པས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་མཐོང་སྟེ། གནས་ནས་བབས་ཤིང་བདུད་རྩིས་བཏབ་པས། ཕ་མའི་བདེན་ཚིག་དང་། ལྷའི་དབང་པོའི་མཐུ་དང་། བདུད་རྩིའི་ནུས་པས་རྨ་ཡང་རུབ། དུག་གི་ཤུགས་ཀྱང་ཞི་ནས་ལྗང་གུ་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལས་ཡོངས་སུ་ཐར་ཏེ་ཡུན་རིང་པོར་ཕ་མ་གཉིས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་སོ། །བྲམ་ཟེ་ལྗང་གུ་ནི་སངས་རྒྱས་ཏེ། ཕ་མ་གཉིས་ནི་ད་ལྟའི་འདིའོ་གསུངས། ༈ ཡལ་འདབ་བརྒྱ་དང་གཉིས་པ་ནི། འདུལ་བ་༼ཁ༽སྨན་གྱི་གཞིར་འབྱུང་བའི་དོན་མཐུན་འཆད་ན། སྔོན་ནགས་ཚང་ཚིང་ཞིག་ན་སེངྒེ་རལ་པ་ཅན་ཞིག་གནས་སོ། །ལམ་དེ་ནས་དོན་མཐུན་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་དོང་ནས། དེ་དག་གི་ཅ་ཅོའི་སྒྲས་དུས་བསྒུལ་བས་སྦྲུལ་ཆེན་པོ་ཞགས་
པ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་གློ་བུར་དུ་ལངས་ནས་དེས་དོན་མཐུན་ཚོང་དཔོན་དང་བཅས་པ་བསྐོར་བ་དང་། དེ་རྣམས་སྐྲག་ནས་སྒྲ་འབྱིན་ཅིང་ཞི་བ་དང་། ཆུ་ལྷ་དང་། ལུས་ངན་དང་། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པའི་ལྷ་རྣམས་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ན། སེངྒེས་སྒྲ་དེ་ལྟ་བུ་ཐོས་ནས་ཕྱོགས་དེར་ཕྱིན་པས་རྒྱུ་མཚན་མཐོང་ངོ་། །དེ་དང་ཉེ་བ་ཞིག་ན་གླང་པོའི་ཕྲུ་གུ་ཞིག་ཀྱང་རྒྱུ་ཞིག་འདུག་པ་དང་སེངྒེས་སྨྲས་པ། གྲོགས་པོ་སྦྲུལ་ཆེན་པོ་ཞགས་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བས་དོན་མཐུན་ལྔ་བརྒྱ་བསྐོར་ན་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་རང་གི་སྲོག་གཏོང་བར་བྱེད་པ་སྤྲོའམ། དེ་ན་རེ། ཇི་ལྟར་བྱ། སེངྒེས་སྨྲས་པ། བདག་གི་རྐང་པ་ཁྱོད་ཀྱི་མགོར་བཞག་ལ་ཐལ་མོས་སྦྲུལ་ཆེན་པོ་ལ་བསྣུན་དང་། བདག་གི་རྐང་པ་བརྟེན་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ནི་ཁྱོད་འཆི་བར་འགྱུར་རོ། །ཐལ་ལྕག་གིས་ནི་སྦྲུལ་ལོ། །སྦྲུལ་ཆེན་པོའི་ཁ་ཆུས་རེག་པས་ནི་བདག་ཀྱང་འཆི་བར་འགྱུར་རོ། །གླང་པོའི་ཕྲུ་གུས་ཀྱང་ཁས་བླངས་ནས་དེའི་སྟེང་དུ་སེངྒེའི་རྐང་པ་བཞག་སྟེ་ཐལ་མོས་སྦྲུལ་ཆེན་པོ་ལ་བསྣུན་པས། ཐལ་ལྕག་གིས་སྦྲུལ་དང་། སེངྒེའི་རྐང་པ་བརྟེན་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་གླང་པོ་ཆེའི་ཕྲུ་གུ་དང་། སྦྲུལ་ཆེན་པོའི་ཁ་ཆུས་སེངྒེ་སྟེ་འགྲོ་བ་གསུམ་ག་ཤིའོ། །ཚོང་པ་རྣམས་ཆས་པ་དང་ལྷ་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཁྱོད་ཀྱི་ཕྱིར་རང་གི་སྲོག་ཡོངས་སུ་བཏང་ནས་སྐྱབས་བྱས་ཀྱིས། རེ་ཞིག་དེའི་ལུས་ལ་མཆོད་པར་བྱོས་ལ་ཕྱིར་དེངས་ཤིག །དེ་ནས་དེ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་རུས་པ་བསྲེགས་ཏེ་རུས་པ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་སོ། །
༈ ཡལ་འདབ་བརྒྱ་དང་གསུམ་པ་ནས་བརྒྱ་དང་བདུན་པའི་བར་གོ་སླ་བས་མ་སྤྲོས་སོ། །༈ ཡལ་འདབ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་པ་ནི། ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་སུ་འབྱུང་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། ཇི་ལྟར་སྤྲིན་གྱི་གཞོན་པ་བཞིན། །དབང་ཕྱུག་རིམ་པས་ཡོངས་བཏང་སྟེ། །ཕ་མའི་སྲི་ཞུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །བདག་ཀྱང་ནགས་སུ་འགྲོ་བར་བྱ། །ཞེས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དེ་ཡིན་ཡང་བརྗོད་དོན་སྔར་དཔལ་གྱི་དུམ་བུར་བཀོད་པ་དེས་འཐུས་ལ། མཐར་རྒྱལ་པོ་སྤྲིན་གྱི་གཞོན་པ་དང་། བཙུན་མོ་གྲུབ་པའི་བདག་པོ་སྣ་ཚོགས་ནོར་གྱི་བུ་མོ་དང་བཅས་ཡབ་ཡུམ་འཁོར་བཅས། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་སྲིད་དང་ལྡན་པ་ཡང་། དགའ་བའི་ལྷས། གཞན་ཡང་། གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་འདི་ནི་མདུན་དུ་བྱུང་བར་གྱུར་པ་དང་། །སོ་བཞི་དག་གིས་མཚན་པའི་གཉིས་འཐུང་དཀར་པོ་འདི་དང་ནི། །སྔོ་བསངས་རྟ་མཆོག་མ་ལ་ཡ་ཅན་ཡང་སྟེ་འདི་དག་ནི། །ཁྱོད་ཀྱི་རིན་ཆེན་རྣམས་སོ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ལེགས་པར་ལྟོས། །ཞེས་བཤད་པ་དེའོ། །