དོན་དང་པོ། འཁོར་འདས་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པའི་སྔོན་རོལ་ན་གཞི་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་བསྟན་པ།
གདོད་མ་གཤིས་ཀྱི་བཞུགས་ཚུལ།
དོན་གསུམ་པ་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་གསུམ་གྱི་གདམས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། དང་པོར་གཞིའི་གནས་ལུགས་བསྟན་པ་དང་གཅིག །བར་དུ་ལམ་གྱི་འཁྱེར་ཚུལ་བསྟན་པ་དང་གཉིས། ཐ་མར་འབྲས་བུའི་གྲོལ་ཚུལ་བསྟན་པ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ་ལྔ་སྟེ། འཁོར་འདས་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པའི་སྔོན་རོལ་ན་གཞི་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་བསྟན་པ་དང་། དེ་ལས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་(༣༥)འཆར་ལུགས་བསྟན་པ་དང་། དེ་ཉིད་རིག་པས་ཐོག་མའི་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་གཞི་ཐོག་ཏུ་ཇི་ལྟར་གྲོལ་བའི་ཚུལ་དང་། མ་རིག་པས་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་འཁོར་བར་ཇི་ལྟར་འཁྱམས་ཚུལ་བསྟན་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལ་གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་ཇི་ལྟར་བཞུགས་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གདོད་མ་གཤིས་ཀྱི་བཞུགས་ཚུལ། འཁོར་འདས་འཆར་གཞི་བྱེད་ཚུལ། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤངས་ཚུལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ་མདོར་བསྟན། རྒྱས་པར་བཤད། དོན་བསྡུ་བའོ། །
དང་པོ་ནི་སྒྲོན་མ་འབར་བ་ལས། ཐོག་མའི་ཀ་དག་ཆེན་པོ་ལས། །རང་བཞིན་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་བུ། །སུས་ཀྱང་མ་བྱས་རང་གསལ་བར། །དེ་ཉིད་ནས་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །ཞེས་པ་དང་། སྙིང་གི་མེ་ལོང་ལས། གཞིའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་དུ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་ཡང་ངོ་བོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གསལ་བར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །ཐུགས་རྗེའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །ཅེས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་རྣམ་པ་མ་འདྲེས་པ་ཇི་ལྟར་བཞུགས་ཤེ་ན། རིག་པ་རང་ཤར་ལས། དེ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱ་མ་ཆད་པའི་ཡེ་ཤེས། ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སངས་རྒྱས། སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད། མཐའ་དང་བྲལ་བའི་རིག་པ། དག་པ་ཆེན་པོའི་སྣང་བ། ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའི་ལྟ་བ། ཡངས་པ། གསལ་བ། མི་འགྱུར་བ། ཡེ་ཤེས་མི་འགགས་པ། མི་འཁྲུལ་པའི་ཆོས་ཉིད། ཕྱི་རྒྱ་མ་རལ་པ། ནང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་ལྔ་མ་འགགས་པ། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོར་བཞུགས་སོ། །ཞེས་པས་ཡེ་ཐོག་གཞིའི་དུས་ན་ཤེས་བྱ་རྣམ་པར་དག་པ། ཡུལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོང་ལ་གོ་འབྱེད་པ་ནམ་མཁའ་དྭངས་པའི་དཀྱིལ་ལྟ་བུ། གསལ་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་མེ་ལོང་དག་པའི་ངོས་ལྟ་བུ། དྭངས་ལ་མི་གཡོ་བ་རྒྱ་མཚོ་དྭངས་པའི་གཏིང་ལྟ་བུ། དེའི་སྙིང་པོར་གཞི་འཛིན་པའི་རིག་པ་སྐུ་གསུམ་དུ་གནས་པ། སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་གང་དུའང་མ་གྲུབ་ལ། གང་ལྟར་ཡང་འཆར་བའི་གཞི་མ་འགགས་པ། ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་དུ་གནས་ཏེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཡེ་ཤེས་རང་ངོར་གནས་པ་ལས། །གསུམ་གྱི་ཚུལ་དུ་དབྱེར་མེད་དོ། །ཞེས་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་རྣམ་དག་རང་གི་ངོ་བོ་ལ། །ངོ་བོ་རང་(༣༦)བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་དང་ལྡན། །ཞེས་སོ། །དེ་གསུམ་ཡང་ནང་གསལ་དུ་ཡོད་ལ། ཕྱི་གསལ་དུ་མེད་པ་ཤེལ་དང་བུམ་ནང་གི་མར་མེ་ལྟ་བུ། གསལ་སྟོང་དབྱེར་མེད་ལ་རིག་པའི་སྙིང་པོས་བརྒྱན་པ་རྨ་བྱའི་སྒོ་ང་ལྟ་བུ། ངོ་བོ་ཆོས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེའི་སྦུབས་ན་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ནང་གསལ་གྱི་ཚུལ་གྱིས་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོམ་བུར་གནས་པའི་ནང་ན། ཐུགས་རྗེ་རིག་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་བཞུགས་པ་གཡུ་སྒོང་འབར་བ་ལྟ་བུའི་དཔེས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེའང་ཆོས་སྐུའི་ངང་ལས་ལོངས་སྐུ། ལོངས་སྐུའི་ངང་ལས་སྤྲུལ་སྐུ་རིག་པར་གནས་པ་ལ་སྐུ་གསུམ་འདུ་འབྲལ་མེད་པ་ལྷུན་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེའི་གནས་ལུགས་ཞེས་བྱ་བའོ། །དཔེ་ངོ་བོ་གདོད་ནས་སྟོང་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་རང་མདངས་མཐིང་ག་ནམ་མཁའ་རྣམ་པར་དག་པ་ལྟ་བུ་ལ། རང་བཞིན་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོམ་བུ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ཉི་ཟླ་གཟའ་སྐར་ཤར་བ་ལྟ་བུ་ལས། ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཁྱབ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཕྱོགས་བཅུར་འཕྲོ་བའི་འོད་ཟེར་གྱི་ཚུལ་དང་འདྲ་བར་ཤེས་པར་བྱ། མདོར་ན་ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་ཀློང་ན་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཟེར་མདངས་སྐུ་དང་ཚོམ་བུར་གསལ་བ་ཐམས་ཅད། ཐུགས་རྗེ་རང་སྣང་གི་ཡེ་ཤེས་ཕྱིར་མ་འཕྲོས་པར་ནང་གསལ་དུ་བཞུགས་ཏེ། ཀློང་གསལ་ལས། ངོ་བོ་ཀ་དག་ཡེ་ཤེས་ནི། །མ་རིག་རྟོག་པ་ཀུན་དང་བྲལ། །རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ནི། །སྟོང་གསལ་རང་མདངས་ཉིད་དུ་གནས། །ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་ཤེས་ནི། །འགགས་མེད་སྣང་སྟོང་ཉིད་དུ་གནས། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་བསྡུ་ན་ཡེ་ཤེས་གསུམ་ལས་གཞན་དུ་མེད་དེ། ཉི་ཟླ་ཁ་སྦྱོར་ལས། གཞི་གནས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་ཡེ་ཤེས། རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་། ཐུགས་རྗེ་རང་སྣང་གི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །
གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ལས། དེ་ཡང་གདོད་མའི་གཞི་ངོ་བོའི་ངོས་ནས་གཞལ་ན། སྟོང་པ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་ནམ་མཁའ་རྣམ་པར་དག་པ་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་མེད་པ་མ་ཡིན། སྣང་བ་མ་ཡིན། མི་སྣང་བ་མ་ཡིན། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན། འཁོར་བ་མ་ཡིན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མ་ཡིན། དགེ་བ་མ་ཡིན། སྡིག་པ་མ་ཡིན། བྱས་པ་མ་ཡིན། མ་བྱས་པ་མ་ཡིན། སྣང་བ་མ་ཡིན། སྟོང་པ་མ་ཡིན། དངོས་པོ་མ་ཡིན། (༣༧)དངོས་པོ་མེད་པ་མ་ཡིན། འདུས་བྱས་མ་ཡིན། འདུས་མ་བྱས་མ་ཡིན། ཁ་དོག་མེད། དབྱིབས་མེད། ངོ་བོ་མེད། ངོས་བཟུང་མེད། བརྗོད་བྱའི་དོན་མ་གྲུབ། རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཚིག་མ་གྲུབ། མཚོན་པའི་ཡུལ་མ་གྲུབ། གནས་པའི་གཞི་མ་གྲུབ། གདོད་མའི་ངང་མ་གྲུབ། བྱུང་བའི་ས་མེད་པས། སྔར་འདས་པ་མེད་དོ། །འགྲོ་འོང་གི་ཡུལ་མེད་པས། ཕྱིས་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །བརྟེན་པའི་གནས་མེད་པས་ད་ལྟར་དམིགས་སུ་མེད་དོ། །ལས་མེད་དོ། །བག་ཆགས་མེད་དོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་དོ། །རིག་པ་མེད་དོ། །མ་རིག་པ་མེད་དོ། །སེམས་མེད་དོ། །ཤེས་རབ་མེད་དོ། །སྣང་བ་དང་། མི་སྣང་བ་དང་། ཡོད་པ་དང་། མེད་པ་དང་། ཡིན་པ་དང་། མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་ཚིག་དང་། དོན་དང་མིང་དང་། ཡི་གེའི་རྣམ་པ་གང་གིས་ཀྱང་མཚོན་ཞིང་བསྟན་དུ་མེད་པ། བློའི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་སྟེ། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། ཐོག་མ་ཉིད་ཀྱི་ཀ་དག་ལ། །འཁྲུལ་ཞེས་ཙམ་དུ་བརྗོད་དུ་མེད། །དེ་བཞིན་མ་འཁྲུལ་པ་ཡང་ཅི། །དེ་ཕྱིར་འཁྲུལ་པ་གདོད་ནས་དག །ཅེས་པ་དང་། ཐལ་འགྱུར་ལས། ངོ་བོ་ཀ་དག་ཡེ་ཤེས་ལ། །མ་རིག་པ་ཞེས་སྲིད་མེད་པས། །གཅིག་དང་གཉིས་ཞེས་གྲངས་མེད་དོ། །གང་དུ་མ་ཕྱེ་ཆིག་ཆོད་ལ། །ཡེ་ཤེས་ཙམ་དུ་གྲུབ་པ་མེད། །རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ཞེས། །མི་སྐྱེ་མི་འགག་ཅིར་མི་དགོངས། །ཡུལ་དག་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །རྩལ་དང་ཡོན་ཏན་འགགས་མེད་པས། །རོལ་པ་ཙམ་དུ་སྣང་བ་ལས། །སྣ་ཚོགས་བརྗོད་པའི་གཞི་མའོ། །ཞེས་པ་དང་། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྟ་བ་ལ་སྤྱད་པའི་ཡུལ་མེད་དོ། །སྔར་འདས་པ་མེད་དོ། །ཕྱིས་འབྱུང་བ་མེད་དོ། །ད་ལྟར་གནས་པ་གང་ཡང་མེད་དོ། །ལས་མེད་དོ། །བག་ཆགས་མེད་དོ། །མ་རིག་པ་མེད་དོ། །སེམས་མེད་དོ། །ཤེས་རབ་མེད་དོ། །འཁོར་བ་མེད་དོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད་དོ། །རིག་པ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་སུ་སྣང་བ་གང་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ཐམས་ཅད་འཛིན་པ་མེད་པ་ལས་བྱུང་ངོ་། །ཞེས་པ་དང་། རིག་པ་རང་ཤར་ལས། རྟག་ཆད་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ལས་འདས། །མཐའ་བཞིའི་དྲི་མ་རང་སངས་ཉིད། །ཅེས་སོ། །འོ་ན་གདོད་མའི་ཀ་དག་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱང་ཆད་ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་ཁོ་ན་དང་འདྲའམ་ཞེ་ན། སྟོང་ལ་གོ་འབྱེད་པས་ནམ་མཁའ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་དཔེར་བྱས་ཀྱི། སྣང་བ་དང་རིག་པ་གང་ཡང་མེད་པའི་ངོས་ནས་དཔེ་བཞག་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཐལ་(༣༨)འགྱུར་ལས། སྟོང་གསལ་རིག་ཅིང་འགྱུར་བ་མེད། །ཅེས་པ་དང་། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། ཨེ་མ་ཧོ། ང་ལ་སྟོང་པ་དང་སྣང་བ་མ་སྤངས་པར་རྫོགས་སོ། །ཞེས་པ་དང་། ཀློང་གསལ་ལས། སྟོང་དང་གསལ་དང་མི་འགགས་ཕྱིར། །རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། ང་མེད་པའི་སྔོན་རོལ་ན་གཞིའི་གནས་ལུགས་འདི་ལྟར་གནས་ཏེ། གཞི་ཀ་དག་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་དུ་གནས་སོ། །ངོ་བོ་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་མ་འགགས་པར་གསལ་བ་གཞོན་ནུ་བུམ་པའི་སྐུའི་གནས་ལུགས་ཞེས་བྱའོ། །རང་བཞིན་འོད་ལྔའི་སྣང་བ་མ་འགགས་པའོ། །ཐུགས་རྗེའི་སྣང་བ་ནི་དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་མེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་དག་ནི་ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་གནས་ལུགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱ་གར་ཡང་མ་ཆད། ཕྱོགས་གང་དུ་ཡང་མ་ལྷུང་བའོ། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཐོག་མའི་ཀ་དག་དེ་ཡང་། ངོ་བོ་སྟོང་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ། རང་བཞིན་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ལོངས་སྐུ། ཐུགས་རྗེ་རང་སྣང་གི་ཡེ་ཤེས་སྤྲུལ་སྐུ། གསལ་སྟོང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོན་ཀའི་ནམ་མཁའ་རྣམ་པར་དག་པ་ལྟ་བུའོ། །
གཉིས་པ་རང་བཞིན་རྒྱས་པར་བཤད་ན། དེ་ཡང་གདོད་མའི་གཞི་དེ་རང་བཞིན་གྱི་ངོས་ནས་གཞལ་ན་གསལ་ལ་སྒྲིབ་གཡོག་དང་བྲལ་བ། མེ་ལོང་གཡའ་དག་པའི་ངོས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ནམ། བུམ་ནང་གི་མར་མེའམ། ཆུ་ནང་གི་ཟླ་བ་ལྟར། གང་དུའང་འཆར་བའི་གཞི་མ་འགགས་པར། ཕྱི་རྒྱ་མ་རལ་པར་རྟོག་མེད་དག་པའི་ཆོས་སྐུའི་ནང་ན་འོད་གསལ་བར་སྣང་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ། རྟག་ཆད་གང་གི་ཡང་མཐར་མ་ལྷུང་བ། སྔོན་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། དཀར་པོ་དང་། ལྗང་གུ་ལ་སོགས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་ལྔའི་ཀློང་ན་རིགས་ལྔའི་ཚོམ་བུ་མ་འགགས་པར་ངང་གིས་འོད་གསལ་བ། ཡངས་པ། གསལ་བ། མི་འགྱུར་བ་འཁྲུལ་མ་མྱོང་བའི་སྣང་བ། གྲོལ་མ་མྱོང་བའི་ཡེ་ཤེས། རང་སྣང་དག་པའི་ཆོས་ཉིད། ཡེ་ནས་གསལ་སྟོང་དུ་ལམ་མེ་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། རང་ཤར་ལས། རྒྱ་མ་ཆད་པའི་ཡེ་ཤེས། ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སངས་རྒྱས། སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད། དག་པ་ཆེན་པོའི་སྣང་བ། ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའི་ལྟ་བ། ཡངས་པ། གསལ་བ། མི་འགྱུར་བ། ཡེ་ཤེས་མི་འགགས་པ། མི་འཁྲུལ་པའི་ཆོས་ཉིད། ཕྱི་རྒྱ་མ་རལ་པ། ནང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་ལྔ་མ་འགགས་པ། སྐུ་དང་(༣༩)ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོར་བཞུགས་སོ། །ཞེས་པ་དང་། ཀློང་གསལ་ལས། འགགས་མེད་རྩལ་ནི་ཅིར་ཡང་འཆར། །སྟོང་གསལ་རིག་ཅིང་འགྱུར་བ་མེད། །ཅེས་པ་དང་། རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ནི། །སྟོང་གསལ་རང་མདངས་ཉིད་དུ་གནས། །ཞེས་སོ། །འོ་ན་དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་སྣང་བ་དེ་རྟག་པ་ཐེར་ཟུག་དངོས་པོ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། སྔ་མ་ལས། སྟོང་གསལ་རང་མདངས་མི་འགགས་ཕྱིར། །རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ནི། །རྟག་ཆད་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ལས་འདས། །ཞེས་པ་དང་། རང་གྲོལ་ལས། མཐའ་བཞིའི་དྲི་མ་རང་སངས་ཉིད། །ཅེས་པས། སྣང་བ་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་པས་རྟག་པའི་མཐར་མ་ལྷུང་བ་ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་ཆད་པའི་མཐར་མ་ལྷུང་བ་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ། སྣང་བ་དང་སྟོང་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ནམ་མཁའི་འཇའ་ཚོན་ལྟ་བུ། སྣང་སྟོང་ལ་སོགས་པའི་སྤྲོས་པ་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པས་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་ལྟ་བུར་ཡེ་གདོད་མ་ནས་ནང་གསལ་ཆེན་པོར་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཐོག་མའི་ལྷུན་གྲུབ་དེ་ཡང་གསལ་བའི་ངོ་བོ་ཡེ་ནས་སྟོང་པ་ཆོས་སྐུ། གསལ་བའི་རང་བཞིན་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་ལོངས་སྐུ། གསལ་བའི་ངོས་ནས་རིག་པ་མ་འགགས་པར་འཆར་བ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། གསལ་སྟོང་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཉི་ཟླའི་དཀྱིལ་འཁོར་འོད་གསལ་བ་ལྟ་བུར་བཞུགས་སོ། །
གསུམ་པ་ཐུགས་རྗེ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། དེ་ཡང་གདོད་མའི་གཞི་དེ་ཐུགས་རྗེའི་ངོས་ནས་གཞལ་ན། ངོ་བོ་སྟོན་ཀའི་ནམ་མཁའ་དག་པ་ལྟ་བུ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངང་ན་རང་བཞིན་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསལ་བ་མེ་ལོང་དག་པའི་ངོས་ལྟ་བུ་གཞི་གནས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནང་གསལ་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མཚན་ཉིད་ལྔ་ལྡན་དུ་བཞུགས་པ་ནི། ནང་གསལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཡང་། ངོ་བོ་སྟོང་ལ་འགྱུར་བ་མེད་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས། རང་བཞིན་གསལ་ལ་འཆར་གཞི་མི་འགགས་པས་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས། རང་སྣང་གི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཙམ་ལ་ཡང་གཉིས་བཅས་ཀྱི་འཛིན་པ་དབྱིངས་སུ་ནུབ་པས་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས། ཤེས་བྱ་གང་ལ་ཡང་མ་འདྲེས་པར་མཁྱེན་ཆ་ནང་དུ་གསལ་བས་སོ་སོར་རྟོགས་(༤༠)པའི་ཡེ་ཤེས། དོན་གཉིས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞི་མར་ཡེ་གདོད་མ་ནས་བཞུགས་པས་བྱ་བ་ནན་ཏན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོར་བཞུགས་སོ། །དེའི་ངང་ནས་ཕྱིར་གསལ་གྱི་རིག་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འཆར་གཞི་མི་འགག་པས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལ་རང་བཞིན་ཤུགས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་འབྱུང་བའི་གཞི་བྱེད་པ་ནི་འཁོར་འདས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཉེ་བར་མཚོན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཡེ་ཤེས་འདི་འཆར་གཞིའི་ཚུལ་དུ་ནང་ན་གདོད་མའི་གཞི་ལ་མེད་ན། གཞི་ཐོག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མི་འབྱུང་ལ། ཕྱི་གསལ་རགས་པ་ལྟར་ཡོད་ན་གཞོན་ནུ་བུམ་པའི་སྐུ་ཕྱི་རྒྱ་མ་རལ་པའི་མཚན་ཉིད་ནང་ཡེ་ཤེས་རིན་པོ་ཆེའི་གནས་ལུགས་ཕྱི་དང་ནང་མེད་པས་ཀུན་ཏུ་ཡང་ནང་དུ་གྱུར་པའི་ངོ་བོ་དང་འགལ་བས་ན། ནང་གསལ་གྱི་རིག་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་བདག་ཉིད་ཕྱིར་མ་འཕྲོས་ལ། འཕྲོ་བའི་གཞིར་མི་འགགས་པས་མཁྱེན་པ་གཉིས་འབྱུང་བའི་ཕྱི་མོར་གནས་པའོ། །དེའང་མཁྱེན་པ་གཉིས་སུ་འཕྲོ་ཚུལ་ནི། ནང་གསལ་གྱི་ངང་ལས་ཕྱིར་གསལ་དུ་ཡེ་ཤེས་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་ལ་འཇུག་པ་ན། ཡུལ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ཡང་དེ་གདོད་མ་ནས་གཞིའི་ངོ་བོ་ལས་མ་གཡོས་པར་སྟོང་པ་ཆེན་པོར་གཟིགས་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། དོན་དམ་དཔེ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཉིད་མཁྱེན་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པའི་ཆོས་སྟོན་ནོ། །ཡུལ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་དེའི་རང་བཞིན་དག་པ་དང་མ་དག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅན་མ་འདྲེས་པར་སྣང་བ་ཆེན་པོར་གཟིགས་པ་ནི་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཅན་མཁྱེན་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལ་འཁྲུལ་པ་དང་མ་འཁྲུལ་པ་དང་འཁྲུལ་པ་བཟློག་པའི་ཐབས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཐེག་པ་ཐ་དད་པ་རྣམས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་གཞི་གདོད་མའི་ཡེ་ཤེས་ཐུགས་རྗེའི་འཆར་གཞི་ནང་གསལ་དུ་གནས་པ་དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་འདི་གཉིས་འཆར་གཞིར་ཡོད་ལ། རང་བཞིན་དུ་ནང་གསལ་མཉམ་པ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་གང་དུ་ཡང་སྣང་བ་དང་གྲུབ་པ་མེད་དེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་ཤེས་ལས། །མི་མཛད་སྣ་ཚོགས་འཆར་བའི་སྒོ། །མཛད་པ་ལྟར་སྣང་ངོ་བོར་རྫོགས། །ཆོས་སྐུ་སྟོང་པའི་རང་བཞིན་ལས། །ཡེ་ཤེས་མཁྱེན་པ་(༤༡)རྫོགས་པའི་ཆ། །ཤུགས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་འཆར། །འདི་མེད་འཁོར་འདས་ལྟེ་ཆད་པས། །མཁྱེན་པས་རིག་ཅིང་གསལ་བའོ། །ཞེས་སོ། །འོ་ན་གཞིའི་དུས་ཀྱི་ནང་གསལ་གྱི་རིག་པ་དེ་རིག་ཙམ་ལས་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པ་རྟོག་པ་ལྟ་བུར་ཡོད་དམ། རྟག་པ་ཐེར་ཟུག་ཏུ་ཡོད་དམ། མེད་པ་ཕྱང་ཆད་དུ་ཡོད་དམ། དེ་ལས་གཞན་དུ་ཡོད་སྙམ་ན། ཀློང་གསལ་ལས། ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་ཤེས་ནི། །འགགས་མེད་སྣང་སྟོང་ཉིད་དུ་སྣང་། །ཞེས་པས། རང་བཞིན་དུ་རིག་པ་འོད་ཀྱི་ཁང་པ་ན། འོད་མཐའ་མེད་པའི་ཡུལ་ཅན་རྨ་བྱའི་སྒོ་ང་ལྟ་བུའི་ནང་ན་རིག་པ་གསལ་སྟོང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རིག་ཆར་གནས་ལ། རྟོག་ཆར་མ་འཕྲོས་པ་ནམ་མཁའ་རྣམ་པར་དག་པའི་དཀྱིལ་ལམ། འོད་གསལ་གྱི་ངང་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་དུས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ངོ་བོ་སྟོང་ལ་རང་བཞིན་གསལ་ཞིང་ཐུགས་རྗེ་འཆར་གཞི་མི་འགགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བཞུགས་ཏེ། ཐོག་མཐའ་བཅད་པ་ལས་ཐོག་མའི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་གྱི་དཔེ་རྨ་བྱའི་སྒོ་ང་ལྟར་གནས་སོ། །ཞེས་པ་དང་། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཡེ་ཤེས་རང་ངོར་གནས་པ་ལ། །གསུམ་གྱི་ཚུལ་དུ་དབྱེར་མེད་དོ། །ཞེས་པ་དང་། དེ་ཉིད་མདངས་ཀྱི་གོ་ནས་ཕྱེ་ན་དོན་གསལ་མེ་ལོང་ལས་སྟོང་པའི་རིག་པ་གསལ་བར་གནས་སོ། །གསལ་བའི་རིག་པ་སྐུ་རུ་གནས་སོ། །སྐུའི་རིག་པ་སྣང་སྟོང་དུ་གནས་སོ། །ཡང་གཞིའི་རིག་པ་ཀ་དག་ཆེན་པོ་ཡིན། ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་རིག་པ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡིན། ཐུགས་རྗེའི་རིག་པ་མ་འགགས་ལུ་གུ་རྒྱུད་དོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཐོག་མའི་ཐུགས་རྗེ་ནང་གསལ་གྱི་རིག་པ་དེ་ཡང་། ངོ་བོ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྤྲིན་མེད་པའི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ཆོས་སྐུ། རང་བཞིན་མེ་ལོང་གཡའ་དག་པ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ངང་ལས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་འཆར་གཞི་མ་འགགས་པར་འོད་གསལ་བ་ལོངས་སྐུ། ཐུགས་རྗེ་ནང་གསལ་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་རིག་པའི་རྒྱལ་པོར་བཞུགས་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རིག་སྟོང་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཆོས་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ལྟ་བུར་བཞུགས་སོ། །
གསུམ་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཐུགས་ཀྱི་མེ་ལོང་ལས། ཆོས་སྐུའི་ཡེ་ཤེས་བསམ་འདས་(༤༢)བརྗོད་མེད་དང་། །ལོངས་སྐུའི་ཡེ་ཤེས་ཁ་དོག་མ་འདྲེས་གསལ། །སྤྲུལ་སྐུའི་ཡེ་ཤེས་ཅིར་ཡང་བསྒྱུར་དུ་བཏུབ། །ཅེས་པ་དང་། ནོར་བུ་ཕྲ་བཀོད་ལས། ངོ་བོ་དུས་གསུམ་འགྱུར་བ་མེད། །རང་བཞིན་རྟག་ཏུ་འགགས་པ་མེད། །ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ལ་རབ་སྣང་ཞིང་། །ཞེས་པ་དང་། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། གནས་ལུགས་རྣམ་པ་མང་བཤད་ཀྱང་། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པས། མདོར་བསྡུ་ན་གདོད་མའི་གཞི་སྟོང་ལ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཀློང་ན། གསལ་ལ་ངོས་གཟུང་མེད་པའི་འོད་ལྔ་ཐུགས་རྗེ་རིག་པའི་སྙིང་པོར་དུས་གསུམ་འདུ་འབྲལ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས། འཁོར་འདས་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པའི་སྔོན་རོལ་ན། གདོད་མའི་མགོན་པོ་འོད་མི་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བར་རིག་པ་འོད་ཀྱི་ཁང་པ་ཅན། ཚོན་ལྔའི་དྲུ་བུ་བསྡོགས་པ་ལྟར་ནང་གསལ་དུ་བཞུགས་ཏེ། བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་གསེར་གྱི་ཡི་གེ་ཅན་ལས། མ་བྱུང་མ་སྐྱེས་སྔོན་རོལ་ན། །ཐོག་མའི་མགོན་པོ་འོད་མི་འགྱུར། །རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་སངས་རྒྱས་ཏེ། །ཀུན་གྱི་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོར་གནས། །ནམ་མཁའ་རྒྱ་མཚོ་རིན་ཆེན་བཞིན། །ཆད་པ་མ་(༤༢)ཡིན་འོད་གསལ་སྐུ། །རྟག་པ་མ་ཡིན་དངོས་པོ་མེད། །མཁའ་དང་འཇའ་ཚོན་ཚུལ་དུ་གནས། །ཀུན་གྱི་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོ་སྟེ། །ཀུན་གྱི་དངོས་གཞིར་གྱུར་པ་ལ། །རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་ཀུན་དང་བྲལ། །དབྱེར་མེད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་གནས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
འཁོར་འདས་འཆར་གཞི་བྱེད་ཚུལ།
གཉིས་པ་འཁོར་འདས་ཀྱི་འཆར་གཞི་བྱེད་ཚུལ་ནི། གདོད་མའི་གཞི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་འཁྲུལ་མ་འཁྲུལ་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པ་དེས་འཁོར་འདས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཚུལ་ལ། དཔེ་དོན་གཉིས་ལས་དཔེ་མེ་ལོང་གཡའ་དག་པ་དང་འདྲ་སྟེ། མེ་ལོང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་ཀྱི་གཟུགས་གང་དུ་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་ཀྱང་། གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྣམ་པ་དཀར་ནག་གང་ཡང་འཆར་བའི་གཞི་བྱེད་པ་ལྟར་གདོད་མའི་གནས་ལུགས་སྟོང་གསལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པ་མེ་ལོང་ལྟ་བུ་ལ། དེ་ཉིད་རིག་པ་དང་མ་རིག་པའི་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་སོ་སོར་ཤར་བས། འཁོར་འདས་གཉིས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ཐ་དད་དུ་སྣང་ཡང་། སྣང་དུས་དེ་ཉིད་ན་གདོད་མའི་གཞི་མེ་ལོང་ལྟ་བུ་དེ་བཟང་ངན་གང་དུ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་དེ། དཔེར་ན་(༤༣)གཟུགས་བརྙན་དཀར་ནག་གང་ཤར་ཡང་མེ་ལོང་ལ་བཟང་ངན་མེད་པ་བཞིན་དུ་འཁོར་འདས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ཅི་ཤར་ཡང་གདོད་མའི་ངོ་བོ་ལ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྔོན་དེ་ཕྱིས་དེ་བཞིན། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད། །ཅེས་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་གསང་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་ལས། ཡིན་ཚུལ་ངེས་པ་མེད་པ་ལ། །སྣང་ཚུལ་ཅན་གྱི་ཅི་ཡང་སྣང་། །ཞེས་སོ། །འོ་ན་འཁོར་འདས་སུ་སྣང་བ་དེས་གཞི་ལ་ཕན་གནོད་མེད་པས་འཁྲུལ་པ་དག་པར་བྱ་མི་དགོས་སམ་ཞེ་ན། ངོ་བོ་ལ་ཕན་གནོད་མེད་ཀྱང་། རྣམ་པ་ལ་ཕན་གནོད་དུ་སྣང་བ་རྨི་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ལྟ་བུར་ཤར་བས། འཁོར་བའི་འཁྲུལ་སྣང་མེད་བཞིན་སྣང་བས་འགྲོ་བ་དྲུག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྣང་བ་མེད་བཞིན་སྣང་བའི་རང་བཞིན་གྱིས་སྦྱངས་ཏེ། དེ་ཡང་གདོད་མའི་གཞི་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་དགོས་པ་ནི་འཁྲུལ་སྣང་བཟང་ངན་ཡིན་པའི་གནད་ཀྱིས་སོ། །གཉིས་ཀ་མེད་བཞིན་སྣང་བའི་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་པར་མདོ་ལས། རབ་འབྱོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་ཆེས་ལྷག་པའི་ཆོས་ཤིག་ཡོད་ན་དེ་ཡང་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ། ཞེས་ངས་བསྟན་ཏོ། །རབ་འབྱོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བས་ན་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་གདོད་མའི་གཞི་ནི་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོ། །དེ་ལས་མཆེད་པ་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སྣང་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལས་ཆེས་ལྷག་པའི་ཆོས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་ལས་ལོངས་སྤྲུལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་སྦྱོང་བགྲོད་ཀྱིས་ཐོབ་པར་སྣང་བའི་སྐུ་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་འཁོར་བའི་སྒོ་ལྟར་ཤར་བ་དང་། རགས་པར་འཁྲུལ་པའི་འགྲོ་དྲུག་གི་སྣང་བ་ནི་སྲིད་པའི་འཁོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་འདིར་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཐེག་པས་བལྟས་ན་མེ་ལོང་གི་རང་བཞིན་ལྟར་གདོད་མའི་གཞི་ནང་གསལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་གསུམ་འདུ་འབྲལ་མེད་པའི་དགོངས་པ་མ་རྟོགས་པ། མེ་ལོང་གི་གཟུགས་བརྙན་དཀར་ནག་ཤར་བ་ལྟར་འཁོར་འདས་བདེ་སྡུག་གི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་མེད་སྣང་འཁྲུལ་པའི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་བས། (༤༤)འཁོར་འདས་གཉིས་ཀ་གདོད་མའི་གཞི་ཐོག་ཏུ་མཉམ་དུ་གྲོལ་དགོས་པར་འདོད་དོ། །ཅིས་མངོན་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་འོ་ཞེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནས་བཤད་མོད། དེའི་དོན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བཟང་སྣང་མེད་སྣང་འཁྲུལ་པ་དེ་ཡང་གདོད་མར་ཐིམ་པའི་གནས་ལུགས་ལ་ཟེར་རོ། །ཡང་བར་དོའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་སུ་སྣང་བ་རང་སྣང་དུ་ཤེས་པས་གྲོལ་དུས་ནའང་ཤེལ་གྱི་ཕྱི་འོད་ནང་གསལ་དུ་ཐིམ་པ་ལྟར། གདོད་མའི་གཞི་ལ་བཙན་ས་ཟིན་པར་བཤད་པས་ཀྱང་ཤེས་སོ། །མདོར་ན་གདོད་མའི་གཞི་དེ་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་ལ། གང་གི་འང་འཆར་གཞི་བྱེད་པ་མེ་ལོང་དང་འདྲ་བའོ། །
གཉིས་པ་དོན་ལ་གཉིས་ལས། མ་དག་པའི་གཞི་བྱེད་ལུགས་ནི། གདོད་མའི་གཞི་ནང་གསལ་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ལས། ངོ་བོ་རིས་མེད་སྟོང་པའི་རང་མདངས་ཀྱི་ཕྱིར་ཡུལ་ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་ཀུན་གྱི་གོ་སྐབས་འབྱེད་པའི་ཡུལ་གྱི་འཁྲུལ་གཞི་བྱེད་ལ། ངོ་བོ་རིག་སྟོང་ཕྲ་མོས་ནང་དུ་ཀུན་གཞིའི་ཡུལ་ཚོགས་བརྒྱད་ཀུན་གྱི་རྟེན་བྱེད་པའི་འཁྲུལ་ཡུལ་བྱེད་དོ། །རང་བཞིན་གསལ་མདངས་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལས་འོད་གཉིས་སྣང་བའི་རང་བཞིན་གྱི་འོད་ཀྱི་ནང་དུ་ལུས་ཀྱི་འཁྲུལ་གཞི་ཁ་དོག་དང་མཚན་མ་རིས་ཅན་དུ་བྱེད་ལ། དེ་ལས་སྣང་བ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་འོད་ཀྱིས་ཕྱིར་འབྱུང་བ་བཞི་སོ་སོར་སྣང་བའི་ཡུལ་བྱེད་དོ། །ཐུགས་རྗེས་རིག་རྩལ་མ་འགགས་པར་སྣང་བས། ཕྲ་རགས་གཉིས་ལས། ཀུན་གཞི་ལས་གཡོས་ཚོགས་བདུན་དུ་མ་ཤར་བའི་བར་གྱི་ཤེས་པ་ཡུལ་གང་ལ་འཕྲོས་པའི་སྐད་ཅིག་ལྔ་ལ་སོགས་ཀྱིས་ཤེས་པ་མེ་ལོང་གི་ངོས་ལྟ་བུ་འཆར་གཞིར་ཡོད་པའི་རིག་ཙམ་མ་འགགས་པར་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་གི་རྐྱེན་བྱེད་དུ་གྲུབ་ཅིང་། ཤར་ཡུལ་དངོས་སུ་མ་གྲུབ་པས་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་མི་འཛིན་པས་གཉིད་དུ་འགྲོ་ཁའི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་སྣང་ཡུལ་དུ་ཡོད་ཀྱང་འཛིན་ཡུལ་དུ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྲ་བའི་རྟེན་དུ་འཁྲུལ་ལ། དེ་ལས་སྐད་ཅིག་གཉིས་པར་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལུང་མ་བསྟན་དང་། གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱའི་ཡུལ་བདུན་པོ་ལ་དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་རྣམ་པར་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་རགས་པ་ཚོགས་བདུན་གྱི་རྟེན་དུ་འཁྲུལ་པས། འཁོར་བའི་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་སུ་ཀུན་གཞི་ལ་སོགས་པར་བྱེད་དོ། །འདི་(༤༥)ལྟར་ད་ལྟ་ཉིན་དུས་ཤེས་པ་འཕྲོ་བ་ན་ཡང་ཀུན་གཞི་ལས་མཆེད་དེ། ཡུལ་དང་མཐུན་པའི་ཚོགས་སུ་འཆར་ལ་མཚན་དུས་གཉིད་ལ་འགྲོ་བ་ནའང་། ཀུན་གཞི་ལ་ཐིམ་ནས་ཀུན་གཞི་གདོད་མའི་དབྱིངས་སུ་དར་ཅིག་ཐིམ་པར་འདོད་དེ། དེ་ཡང་ཕྱོགས་རེའི་དཔེར་མཚོན་ན། སྐྱེས་བུ་གཅིག་ངལ་བསོ་བ་ལྟ་བུའི་ཚེ་ཤེས་པ་དར་ཅིག་གང་དུ་ཡང་མི་རྟོག་པར་ལུང་མ་བསྟན་དུ་གནས་པ་ཀུན་གཞི། དེ་ལས་དར་ཅིག་སྣང་ཡུལ་མ་འགགས་པར་ལམ་མེ་གསལ་ཡང་། དེར་འཛིན་མ་ཞུགས་པས་གསལ་ལ་རྟོག་མེད་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ། དེ་ལ་སྒྲ་ལྷང་ངེ་བ་ལྟ་བུ་ལ་ཡིད་རྩེར་བྱུང་ནས་སྙན་མི་སྙན་དུ་རྟོག་པ་དེ་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྒོ་གཞན་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཡང་མཚན་མོ་ཉལ་དུས། གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོག་པའི་ཚོགས་བདུན་རགས་པ་སྟེ། གཉིད་དུ་འགྲོ་བའི་ཤེས་པ་གསལ་ལ་རྟོག་མེད་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་སུ་ཐིམ་ནས། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་དེ་ཡང་རིམ་གྱིས་རྟོག་མེད་གཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ཀུན་གཞིར་ཐིམ་ནས། དེ་ཡང་སྐྱེ་མེད་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་སྐུར་ཐིམ་སྟེ་དར་ཅིག་གནས་སོ། །དེ་ཉིད་ཟིན་པ་ལ་མི་རྟོག་པ་གཞིའི་འོད་གསལ་ཟིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ནས་དེ་ཉིད་ལས་མ་གཡོས་ན་གཉིད་འོད་གསལ་དུ་འཆར་ལ། གཡོས་ན་ཆོས་སྐུ་ལས་ཀུན་གཞིར་མཆེད། ཀུན་གཞི་ལས་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལ་རྨི་ལམ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣང་ངོ་། །དེ་ལས་སད་དུས་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལས་ཚོགས་བདུན་གྱི་རྣམ་པར་འཆར་ཏེ། ཉིན་དུས་དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་ཡུལ་ལ་སྤྱོད་པའོ། །
གཉིས་པ་དག་པའི་གཞི་བྱེད་ལུགས་ནི། གདོད་མའི་གཞི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་གསལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་དེས་ཆོས་སྐུའི་གཞི་བྱེད་དོ། །རང་བཞིན་འོད་གསལ་སྣང་སྟོང་ཆེན་པོ་དེས་ལོངས་སྐུའི་གཞི་བྱེད་དོ། །ཐུགས་རྗེ་མ་འགགས་རིག་པ་དང་བཅས་པ་དེས་སྤྲུལ་སྐུའི་གཞི་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་འཁོར་འདས་གང་དུ་སྣང་ཞིང་གསལ་བའི་དུས་ནའང་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ལས་མ་འདས་ཏེ། སྐུའི་རྒྱུད་ཟ་འོག་བེར་ཁྱིམ་གྱི་ལེའུ་ལས། རྟོགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་པའི་དུས་ནའང་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ལས་མ་འདས་སོ། །འཁྲུལ་ཏེ་འཁོར་བར་འཁྱམས་པའི་དུས་(༤༦)ནའང་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ལས་མ་འདས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤངས་ཚུལ།
གསུམ་པ་དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤངས་པ་ལ་གསུམ་ལས། སྣང་མི་སྣང་ལ་བརྟགས་ནས་མི་འཐད་པ་སྤང་། གཅིག་ཐ་དད་ལ་བརྟགས་ནས་མི་འཐད་པ་སྤང་། འཁྲུལ་མ་འཁྲུལ་ལ་བརྟགས་ནས་མི་འཐད་པ་སྤང་བའོ། །
དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་ནི་གདོད་མའི་གཞི་དེ་སྣང་བ་ཡིན་ནམ་མི་སྣང་བ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན་རགས་པའི་སྣང་བ་ལྟར་འཁྲུལ་པ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་ཞིང་། གཉིས་པ་ལྟར་ན་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་སུ་སྣང་བ་ཡང་མེད་པར་ཐལ་ལོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལན་ནི། ཕྱིར་གསལ་དུ་སྣང་བ་གང་ཡང་མེད་ཅིང་ངོ་བོ་ཀ་ནས་དག་པས་རགས་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་མེད། ནང་གསལ་དུ་སྐུ་གསུམ་འདུ་འབྲལ་མེད་པས་ཡེ་ཤེས་སུ་སྣང་བ་མེད་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་གཉིས་པོ་གང་ཡང་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ལའང་གཉིས་ལས་རྩོད་པ་ནི། འོ་ན་གདོད་མའི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་པོ་དེ་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་ནམ་ཐ་དད་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ལྟར་རང་བཞིན་དང་ཐུགས་རྗེ་ཡང་སྟོང་པ་ཁ་དོག་དང་རིག་པ་མེད་པར་ཐལ། དེ་གསུམ་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལྟར་ན་དེ་གསུམ་འདུ་འབྲལ་མེད་པར་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་གསུམ་ངོ་བོ་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལན་ནི། ངོ་བོའི་ངོས་ནས་གཅིག་ཐ་དད་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པས་རྩོད་པའི་གཞི་མ་གྲུབ། རང་བཞིན་གྱི་ངོས་ནས་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པས་གཅིག་པའི་སྐྱོན་དང་། ཐ་དད་པའི་སྐྱོན་སོ་སོར་ཐ་དད་པ་མེད་ཅིང་ཐུགས་རྗེའི་ངོས་ནས་ནང་གསལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བས་གཅིག་དང་ཐ་དད་ཀྱི་འཛིན་པ་ལས་འདས་ཏེ་ངོ་བོ་གཅིག་ཐ་དད་ཀྱི་རྟོག་པའི་རི་མོ་གདགས་སུ་མེད་དོ། །
གསུམ་པ་ལའང་གཉིས་ལས། རྩོད་པ་ནི། གདོད་མའི་གཞི་དེ་ལ་འཁྲུལ་པ་ཡོད་དམ་མེད། ཡོད་ན་གདོད་མའི་གཞི་དེ་ཡང་དག་པའི་གནས་ལུགས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན། ཅིའི་ཕྱིར་འཁྲུལ་པ་ཡོད། མེད་ན་འཁྲུལ་པ་རྒྱུ་མེད་པར་ཐལ། འཁྲུལ་པའི་བྱུང་ས་ལ་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་མེད་དེ། དེ་ལས་གཞན་པ་འཁྲུལ་རྒྱུ་མེད་པར་བཏགས་པ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལན་ནི། གཞི་ལ་འཁྲུལ་པ་གྲུབ་པ་མེད་པས། འཁྲུལ་རྒྱུ་ཡོད་མ་མྱོང་ལ། འཆར་གཞི་མ་འགགས་པས་མེ་ལོང་དང་འདྲའོ། །ཞེས་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འོ་ན་འཁྲུལ་གཞི་མེད་པ་ལ་འཁྲུལ་(༤༧)པ་མི་འཐད་དོ་ཞེ་ན། གཉིད་རྟོག་མེད་ལ་རྨི་ལམ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་མ་གྲུབ་བཞིན་དུ་སྣང་བ་དང་། བད་ཀན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་དུང་དཀར་པོ་ལ་སེར་པོའི་གཞི་མེད་ཀྱང་སེར་པོར་སྣང་བའི་འཆར་གཞི་བྱེད་པ་མི་འགལ་བ་བཞིན་ནོ། །ཡང་གདོད་མའི་ཐུགས་རྗེ་ནང་གསལ་གྱི་རིག་པ་ཕྲ་མོ་དེ་ཀུན་གཞིའམ། ཀུན་གཞིའི་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་ཐལ། གཞི་གནས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཀུན་གྱི་འཆར་གཞི་བྱེད་པའི་ཕྲ་མོར་གནས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ་གདོད་མའི་གཞི་དེ་འཁོར་འདས་གང་དུ་ཡང་མ་ཆད་པའི་རིག་པ་ཡིན་ལ། སྒྲིབ་པའི་རྟེན་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཀུན་གཞི་ནི་མ་རིག་པའི་ཤེས་པ་ལུང་མ་བསྟན་ལས་སྣ་ཚོགས་པའི་རྟེན་བྱེད་པས་ས་གཞིའམ། ཟ་འོག་གི་འདིང་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་གདོད་མའི་གཞི་གཅིག་པོ་དེས་འཁོར་འདས་རིགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཀྱི་སྐྱེ་རྟེན་མི་བྱེད་པར་ཐལ། རྒྱུ་ངོ་བོ་གཅིག་ཉིད་ལས། འབྲས་བུ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལན་ནི། ལྷ་སྦྱིན་གཅིག་ཉིད་གཉེན་དང་དགྲའི་ངོ་བོ་སོ་སོ་ལ་བདེ་སྡུག་གི་བྱེད་པ་ཐ་དད་པ་དེ་ཡང་མི་འཐད་པར་ཐལ། ཤེས་པའི་སྣང་ཡུལ་གཅིག་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཤེལ་སྒོང་གཅིག་ཉིད་མཚན་མོ་ཟླ་བ་ཤར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཆུ་འབྱུང་ལ། ཉི་མ་ཤར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་མེ་འབྱུང་བ་བཞིན། གཞི་དེ་ཉིད་རིག་མ་རིག་གི་རྐྱེན་གྱིས་འཁོར་འདས་གཉིས་ཀྱི་འཆར་གཞི་བྱེད་པ་འཐད་དེ། གདོད་མའི་གཞི་དེ་ལ་འཁོར་འདས་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པར། རང་བྱུང་བདེ་བ་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ལས། ད་ཡང་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཉོན། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་གཞི་ལ་མེད། །འཁྲུལ་དང་རྟོག་པ་མེད་པའི་དུས། །མཚོན་ཚིག་བརྗོད་པའི་ཡུལ་མེད་པས། །ཞེས་སོ། །འཁོར་འདས་གཉིས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཡིན་པར། ཡེ་ཤེས་ནམ་མཁའ་མཉམ་རྒྱུད་ལས། ད་ཡང་འདུས་པའི་འཁོར་རྣམས་ཉོན། །རང་བྱུང་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ནི། །འདུ་འབྲལ་མེད་ཕྱིར་འཁོར་འདས་གཞི། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་ནི། །ཡེ་ནས་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ཅེས་པ་དང་། གཅིག་ཤེས་ཀུན་གྲོལ་གྱི་རྒྱུད་ལས། སྟོང་གསལ་ཏི་ལ་ཉག་གཅིག་འདི། །འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་ཡིན། །ཞེས་པ་དང་། ཀློང་གསལ་ལས། ཆོས་རྣམས་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀུན། །རྩ་བ་ཐིག་ལེ་གཅིག་ལས་(༤༨)གྱེས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་དེ་ཀ་དག་ཡིན་ནམ་ལྷུན་གྲུབ་ཡིན་ཞེ་ན། ངོ་བོ་ཀ་ནས་དག་པ་ལ། ཡོན་ཏན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྲོན་མ་རྣམ་བཀོད་ལས། ཀ་དག་ལྷུན་གྲུབ་དོན་ལ་གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག །ཅེས་སོ། །མདོར་ན་གདོད་མའི་གཞི་དེ་ངོ་བོ་ཡེ་ནས་སྟོང་པས་དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་མ་གྲུབ། ཀུན་གྱི་གོ་འབྱེད་པས་སྟོང་པ། ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པའི་བདག་ཉིད་དུ་གནས། རང་བཞིན་འོད་དུ་གསལ་བས་ཕྲ་རགས་ཀྱི་འབྱུང་བ་ལས་འདས། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་གསལ་བ། འཚེར་བ། ལྷུན་སྡུག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་རྫོགས། ཐུགས་རྗེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས་ཀུན་གཞི་ཚོགས་བརྒྱད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པས་མཁྱེན་པ་བརྩེ་བ། མཛད་པའི་ཕྲིན་ལས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་ངོ་བོ་སྟོང་པས་རྟག་པའི་མཐར་མ་ལྷུང་། རང་བཞིན་གསལ་བས་ཆད་པའི་མཐར་མ་ལྷུང་། ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པས་སྐུ་གསུམ་འདུ་འབྲལ་མེད་པའོ། །འོ་ན་གཞི་དེ་ལྟ་བུ་ལ་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཆར་གཞི་བྱེད་པ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། ས་གཞི་གཅིག་པོ་འདི་ལས་རྩི་ཤིང་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བའི་འཆར་གཞི་བྱེད་པ་ཅི་ཡིན། མེ་ལོང་གཅིག་པོ་འདི་ལས་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་པའི་འཆར་གཞི་བྱེད་པ་ཅི་ཡིན་ཞེས་དྲིའོ། །དེ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་དང་འཆར་བའི་གཞིར་དང་པོ་ནས་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། འདིར་ཡང་གདོད་མའི་གཞི་དེ། རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཆེན་པོར་ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་བོ་ཞེས་ལེགས་པར་ལན་ཐེབས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་དེ་ཀུན་གྱི་ཐོག་མར་གང་གིས་ཤེས་ན། ཀློང་གསལ་ལས། འཁོར་དང་འདས་པའི་ཐོག་མར་ནི། །རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་འདི་ལྟ་བུ། །སུས་ཀྱང་མ་བྱས་རང་བྱུང་ངོ་། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་གི་གདོད་མའི་གཞི་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །