དངོས་བརྒྱད་སོ་སོའི་རང་བཞིན་བཤད་པ།
གཉིས་པ་ལ་དངོས་བརྒྱད་སོ་སོའི་རང་བཞིན། གྲངས་དང་གོ་རིམ་ངེས་པ་གཉིས་ཀྱིས། དང་པོ་ལ་བརྒྱད་ཀྱི་དང་པོ་རྣམ་མཁྱེན་ལ་མཚན་ཉིད་དང་མཚོན་བྱ། མཚན་གཞིའི་དབྱེ་བ། ས་མཚམས་དང་བཞིའི་དང་པོ་ནི། བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་མ་ལུས་པ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཡེ་ཤེས། གཉིས་པ་ནི། རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ཅེས་སོགས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པ་དང་། ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གཉིས། དང་པོ་ནི། དྲི་བྲལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། མདོ་ལས། རབ་འབྱོར་ཆོས་གཅིག་གིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཞི་བའི་རྣམ་པས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ལ་ཡང་ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང་། རྒྱུ་འབྲས་གཙོ་བོའི་དོན་མཁྱེན་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ུའབྲས་ངོ་བོའི་རྣམ་པ་མ་ལུས་པ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། མདོ་ལས། རྣམ་པ་གང་དག་དང་། རྟགས་གང་དག་དང་། མཚན་མ་གང་དག་གིས་ཆོས་རྣམས་བརྗོད་པར་འགྱུར་བའི་རྣམ་པ་དེ་དག་དང་། རྟགས་དེ་དག་དང་། མཚན་མ་དེ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཐུགས་སུ་ཆུད་དེ་ཞེས་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །
གཉིས་པ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཆོས་བཅུ་མ་ལུས་པ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའོ། །བཞི་པ་ནི། མཚན་ཉིད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཁོ་ནར་ཡོད་ལ་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་སློབ་ལམ་ན་ཡང་ཡོད་དེ། ཇི་ལྟ་བ་ས་དང་པོ་ནས་དང་། ཇི་སྙེད་པ་ས་བརྒྱད་པ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་ལམ་ཤེས་པ་ལའང་བཞིའི་དང་པོ་མཚན་ཉིད་ནི། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ། གཉིས་པ་མཚོན་བྱ་ནི། ལམ་ཤེས་ཉིད་ཅེས་པའོ། །གསུམ་པ་དབྱེ་བ་ནི། ཐེག་གསུམ་གིས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ལམ་ཤེས་དང་། ལམ་གསུམ་སྐྱེ་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་ལམ་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ། དོན་དམ་པར་མ་དམིགས་ཤིང་། ཀུན་རྫོབ་དུ་ལམ་གསུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཉམས་སུ་མྱོང་ནས་རིགས་ཅན་གསུམ་གྱི་དོན་བྱེད་ཅིང་རྫོགས་སྨིན་མ་སྦྱངས་པར་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པ་གསུམ་དུ་ཡོད་ལ། དང་པོ་གཉིས་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་ཤེས་མཐོང་གིས་བལྟས་པས་འདའ་བར་བྱ་བའི་མངོན་རྟོགས་ཡིན། ཕྱི་མ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའོ། །ལམ་ཤེས་གཉིས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་རྒྱུད་ལ་མངའ་བ་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཡེ་ཤེས་དང་། ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་པར་གནས་པའོ། །བཞི་པ་ས་མཚམས་ནི། ས་དང་པོ་ཡན་ཆད་དུའོ། །གསུམ་པ་གཞི་ཤེས་ལའང་བཞིའི་དང་པོ་མཚན་ཉིད་ནི། གཞི་བདག་མེད་པར་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པའོ། །གཉིས་པ་མཚོན་བྱ་ནི། དེས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཅེས་སོ། །གསུམ་པ་དབྱེ་ན། གཞི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདེན་བཞི་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་རྣམ་པ་ཅན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། གཟུགས་སོགས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ནོ། །དང་པོ་ཉན་རང་གི་མངོན་རྟོགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་སོ། །དང་པོ་ལའང་མི་རྟག་སོགས་ཆོས་ཀྱི་མཚན་འཛིན་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་དང་། མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཟིན་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམ་བཞིན། ཉན་རང་ལམ་རང་རྒྱུད་པ་དང་བྱང་སེམས་ལ་ཡོན་ཏན་ཡར་ལྡན་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཏེ། དང་པོ་ནི། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི་གཉེན་པོ་གཞི་ཤེས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་སོ། །དང་པོ་ནི་ཉན་རང་ཁོ་ནའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་ལ། གཉིས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་ལ་ཡང་ཡོན་ཏན་ཡར་ལྡན་དུ་ཡོད་ཅིང་ལམ་ཤེས་དང་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་རིགས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ན། ཉན་རང་གི་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་རིགས་སུ་རྣམ་པར་བཞག་གོ །གཞི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གཞི་ཤེས་ནི། གཉེན་པོ་གཞི་ཤེས་ཞེས་བྱ་ལ། ལམ་ཤེས་དང་རྣམ་མཁྱེན་དང་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་དུ་གནས་སོ། །བཞི་པ་ས་མཚམས་ནི། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་ཉན་རང་གི་མཐོང་ལམ་ནས་ཡོད་ལ། གཉེན་པོ་གཞི་ཤེས་ས་དང་པོ་ནས་སོ། །བཞི་པ་རྣམ་ཀུན་ལ་བཞིའི་དང་པོ་མཚན་ཉིད་ནི། དབང་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་མཁྱེན་གསུམ་བསྡུས་ནས་བསྒོམས་པའི་རྣལ་འབྱོར། གཉིས་པ་མཚོན་བྱ་ནི། རྣམ་ཀུན་མངོན་རྫོགས་རྟོགས་པ་ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་དབྱེ་བ་ལ་ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱིས་སྦྱོར་བ་བཞི་བསྒོམ་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་གནས་པ་བཀག་པ་དང་། རྣལ་འབྱོར་བཀག་པ་གཉིས། ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྣམ་ཀུན་ཙམ་པོ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གཉིས་སོ། །བཞི་པ་ས་མཚམས་ནི། རྣམ་ཀུན་ཙམ་པོ་ནི་ལས་དང་པོ་པའི་ས་ནས་ས་བཅུའི་བར་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་ས་བརྒྱད་པ་ནས་སོ། །ལྔ་པ་རྩེ་མོ་ལ་བཞིའི་དང་པོ་མཚན་ཉིད། བསྡུས་སྒོམ་རབ་ཏུ་གྱུར་པའི་རྣལ་འབྱོར། གཉིས་པ་མཚོན་བྱ་ནི། རྩེ་མོར་ཡིན་དང་ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་དབྱེ་བ་ནི། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་སྦྱོང་མཐོང་སྒོམ་གསུམ་བར་ཆད་མེད་པའི་རྩེ་མོ་དང་བཞི། ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྩེ་མོ་ཁྱད་པར་ཅན་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཡིན་པ་གཉིས། བཞི་པ་ས་མཚམས་ནི་ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཡིན་པ་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ནས་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་ས་དགུ་པ་ནས་སོ། །དྲུག་པ་མཐར་གྱིས་པ་ལ་བཞིིའི་དང་པོ་མཚན་ཉིད་ནི། བརྟན་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ། སོ་སོ་བ་དང་བསྡུས་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་དོན་རྣམས་གོ་རིམ་དུ་བཀླགས་ནས་སྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར། གཉིས་པ་མཚོན་བྱ་ནི། མཐར་གྱིས་པ་ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་དབྱེ་བ་ནི། ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་བཅུ་གསུམ། ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་ཅན་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཡིན་པ་གཉིས། བཞི་པ་ས་མཚམས་ནི། ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཡིན་པ་སྦྱོར་ལམ་ནས་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་ས་བཅུ་པའི་དཀྱིལ་སྨད་ནས་སོ། །བདུན་པ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་བཞིའི་དང་པོ་མཚན་ཉིད་ནི། བློའི་ནུས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་སྒོམ་པ། གཉིས་པ་མཚོན་བྱ་ནི། སྐད་ཅིག་གཅིག་མངོན་རྫོགས་བྱང་ཆུབ་ཅེས་སོ། །གསུམ་པ་དབྱེ་བ་ནི། སྦྱོར་བ་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་བཞིའོ། །བཞི་པ་ས་མཚམས་ནི། ས་བཅུ་རྒྱུན་མཐའ་ནའོ། །བརྒྱད་པ་ཆོས་སྐུ་ལ་བཞིའི་དང་པོ་མཚན་ཉིད་ནི། མཁྱེན་གསུམ་གྱི་ཆོས་སྨིན་ཅིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། གཉིས་པ་མཚོན་བྱ་ནི། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་སོ། །ཆོས་ནི་ཟག་མེད་རྣམ་པར་དཀར་བའི་ཆོས་སོ། །སྐུ་ནི་བསགས་པ་དུ་མ་ཚོགས་པའོ། །གསུམ་པ་དབྱེ་བ་ནི། སྐུ་གསུམ་ཕྲིན་ལས་དང་བཅས་པ་བཞིའམ། ཡང་ན་སྐུ་བཞི་ཕྲིན་ལས་དང་བཅས་པའོ། །བཞི་པ་ས་མཚམས་ནི། སྐུ་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཁོ་ན་དང་། ཕྲིན་ལས་ལས་དང་པོ་པའི་ས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་རོ། །
གཉིས་པ་གྲངས་ངེས་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་ལུས་ལ་དངོས་པོ་བརྒྱད་དུ་ངེས་ཤེ་ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་གཅིག་འཚང་རྒྱ་བའི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བརྒྱད་དུ་ངེས་ཏེ། འདི་ལྟར། ཤེས་བྱ་ཡུལ་དང་། ཉམས་ལེན་སྦྱོར་བ་དང་། ཐོབ་བྱ་འབྲས་བུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གསུམ་དང་བཞི་དང་གཅིག་རྣམས་སོ། །ཅིིའི་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་སོགས་གསུམ་དགོས་ཞེ་ན། ཐོག་མར་ཤེས་བྱའི་ཡུལ་གཏན་ལ་མ་ཕེབས་ན། སྦྱོར་བ་ཉམས་སུ་ལེན་མི་ཤེས་ཏེ། སོ་ནམ་བྱ་ཐབས་མ་ཤེས་ན། དེ་ལག་ཏུ་བླང་མི་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་འོག་དུ་སྦྱོར་བ་ཉམས་སུ་མ་བླངས་པར་འབྲས་བུ་མི་ཐོབ་སྟེ། སོ་ནམ་མ་བྱས་པར་ལོ་ཐོག་མི་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། །ཐོབ་བྱའི་འབྲས་བུ་མེད་ན། སྦྱོར་བ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་དོན་མེད་དེ། ལོ་ཐོག་སད་སེར་གྱིས་མ་རུངས་པར་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཆ་རྐྱེན་ལ། ཡུལ་སོགས་གསུམ་དུ་ངེས་སོ། །ཐོས་བསམ་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཏན་ལ་དབབ་བྱའི་ཡུལ་ལ་གསུམ་ཅི་དགོས་སྙམ་ན། ཐོབ་བྱའི་འབྲས་བུ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམ་མཁྱེན་མ་བསྟན་པར་ཡང་དེའི་རྒྱུ་ལ་ནན་ཏན་གྱིས་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་མཁྱེན་བསྟན། དེ་ཤེས་ཀྱང་། དེའི་རྒྱུ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་མི་ཤེས་ན། དེ་ཉམས་སུ་བླང་མི་ནུས་པས། དེའི་ཕྱིར་ལམ་ཤེས་བསྟན་ལ། གཞི་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་མེད་པར་ཡང་ལམ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་མེད་པས། དེའི་ཕྱིར་གཞི་ཤེས་པ་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་སྦྱོང་བ་ལ་བཞི་དགོས་སྙམ་ན། དབང་དུ་བྱེད་པ་རྒྱུ་འབྲས་དང་། བརྟན་པ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དབང་བྱས་ནས་ཏེ། འདི་ལྟར་དབང་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མེད་གསུམ་ལ་བློ་གཏད་ནས་འབད་རྩོལ་གྱིས་གོམས་པར་བྱེད་པ་རྣམ་ཀུན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་མེད་ན་རྟོགས་པ་ལྷུན་གྲུབ་གྱི་རྩེ་མོའི་རྣལ་འབྱོར་མི་འབྱུང་ལ། དེ་མེད་པར་ཡང་ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་རྟོག་གི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བར་མི་ནུས་སོ། །དེ་ལ་ས་བརྒྱད་པ་མན་ཆད་ཀྱི་རྣམ་ཀུན་ཙམ་པོ་དང་། རྩེ་མོ་ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི། ཉོན་སྒྲིབ་དང་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རགས་པ་སྤོང་བྱེད་ཡིན་ལ། ས་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་རྣམ་ཀུན་ཁྱད་པར་ཅན་དང་། རྩེ་མོ་ཁྱད་པར་ཅན་ནི། རྣམ་རྟོག་གི་བག་ལ་ཉལ་ཕྲ་མོ་འཇོམས་བྱེད་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན། དབང་དུ་བྱེད་པ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྣམ་ཀུན་དང་རྩེ་མོ་ནི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་། བློའི་ནུས་པ་མཐར་ཐུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་སྔར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བཤར་འདེབས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་གོ་རིམ་མ་ཆོལ་བར་ཡང་དང་ཡང་དུ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་མཐར་གྱིས་པའི་རྣལ་འབྱོར་མེད་ན། ཆོས་གཅིག་མངོན་དུ་བྱས་པ་ན་དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀུན་མངོན་དུ་བྱེད་པར་ནུས་པ་སྐད་ཅིག་མའི་རྣལ་འབྱོར་མི་འབྱུང་ལ། དེ་མེད་པར་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཡེ་ཤེས་མི་འབྱུང་ངོ་། །དེའི་ཕྱིར་བརྟན་པ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་རང་བཞིན་མཐར་གྱིས་པ་དང་། སྐད་ཅིག་མ་ནི་ཡོན་ཏན་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དོ། །
གཉིས་པ་གོ་རིམ་ངེས་པ་ནི། ཤེས་བྱའི་ཡུལ་མཁྱེན་པ་གསུམ་ཐོས་བསམ་གྱིས་གཏན་ལ་མ་ཕེབས་པར་སྦྱོར་བ་ཉམས་སུ་བླང་བར་མི་ནུས་པས་དང་པོར་མཁྱེན་པ་གསུམ་བསྟན་ལ། དེ་ལ་ཡང་འབྲས་བུ་བསྟན་པས་དེ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་བྱང་སེམས་དེའི་རྒྱུ་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་ལ་འཇུག་པས་དང་པོར་རྣམ་མཁྱེན་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཡང་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་ཤེས་པ་མེད་པར་མ་ཡིན་པས། དེའི་རྗེས་ལ་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་བརྗོད་དོ། །དེ་ཡང་གཞི་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་མེད་པར་མ་ཡིན་པས། དེའི་རྗེས་ལ་གཞི་ཤེས་པ་ཉིད་བརྗོད་དོ། །མཁྱེན་གསུམ་ཐོས་བསམ་གྱིས་གཏན་ལ་ཕེབས་ཀྱང་སྦྱོར་བ་ཉམས་སུ་མ་བླངས་ན་མངོན་དུ་བྱེད་པར་མི་ནུས་པས་དེའི་འོག་དུ་སྦྱོར་བ་བཞི་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་དབང་དུ་བྱེད་པ་རྒྱུ་འབྲས་དང་པོར་བསྟན་ལ། ཡོན་ཏན་མངོན་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་རྗེས་ལ་བརྟན་པ་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་སྦྱོར་བ་མཐར་ཕྱིན་པ་ན། ཆོས་ཀྱི་སྐུར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་ཕྱིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་མཁྱེན་པ་གསུམ་ནི་བཤད་པའི་གོ་རིམ་དང་། སྦྱོར་བཞི་ཆོས་སྐུ་དང་བཅས་པ་ནི་དོན་གྱི་གོ་རིམ་མོ། །
གཉིས་པ་ལུས་ཅུང་ཟད་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་མཁྱེན་གསུམ་དང་། སྦྱོར་བཞི་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཅུང་ཟད་རྒྱས་པར་བཤད་པ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ་གསུམ་གྱི་རྣམ་མཁྱེན་ལ་བཞི་ཆོས་བཅུའི་རང་བཞིན། དེས་རྣམ་མཁྱེན་བསྟན་ཚུལ། གྲངས་དང་། གོ་རིམ་ངེས་པའོ། །དང་པོ་ལ་ཡང་། བསམ་པ་དང་སྦྱོར་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེའི་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་འཐོབ་པར་འདོད་པས་དང་པོར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྣམ་པ་གཉིས་བསྐྱེད་ནས། གདམས་ངག་སོགས་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ལ། གཞན་གྱི་སྒྲ་དང་། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་། དེའི་འབྲས་བུ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་དེ་དང་དེས་འཕགས་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཡོན་ཏན་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པ་དང་། ཐོབ་པ་མི་ཉམས་ཤིང་འཕེལ་བའི་དོན་དུ་སྒྲུབ་པ་སོགས་ཡུལ་བཅུ་ལ་འདོམས་པའི་གདམས་ངག་དང་། གཉིས་པ་ནི། གདམས་ངག་གི་དོན་ཐོས་བསམ་གྱིས་གཏན་ལ་ཕབས་ཏེ། རྩེ་གཅིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་གོམས་པར་བྱས་པ་ལས་བདེན་པ་བཞི་རྟོགས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ངེས་པར་འབྱེད་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་ལམ་གྱིས་ཡན་ལག་སྟེ། རྒྱུར་གྱུར་པ་དྲོ་བ་དང་རྩེ་མོ་དང་བཟོད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཅེས་བྱ་བ་རྣམ་པ་བཞི་དང་། གསུམ་པ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རང་བཞིན་གྱིས་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་བཞིས་ངེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་གང་གི་ཡིན་པའི་རྟེན་གང་ལ་དམིགས་པའི་ཡུལ། གང་གི་དོན་དུ་ཡིན་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ། སྒྲུབ་པ་རང་གི་ངོ་བོ་རྣམས་སོ། །དང་པོ་ནི། སྒྲུབ་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་གཉིས་ཡིན། དགེ་བ་ལ་སོགས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཆོས་བཅུ་གསུམ་གྱི་དམིགས་པ་དག་དང་། གསུམ་པ་ནི། གང་གི་དོན་དུ་བྱང་སེམས་སྒྲུབ་པ་ལ་འཇུག་པ་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དང་། བཞི་པ་ནི། ཕྱིན་དྲུག་གི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱིས་མི་མཚུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཕར་ཕྱིན་རེ་རེའི་ནང་དུ་ཕྱིན་དྲུག་ཚང་བར་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བསམས་པས་གོ་བགོས་པ་གོ་ཆ་དང་། གོ་བགོས་པ་ལྟར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་མ་ལུས་པ་སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་རྣམ་པར་མནོན་པ་འཇུག་པའི་བྱ་བ་དང་། ཞུགས་པའི་ཕྱིན་དྲུག་གི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ། ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་དཔུང་སོགས་པར་བྱེད་པ་ཚོགས་དང་། དཔུང་གི་ཚོགས་བསགས་པས་མ་རྒྱལ་བ་བདུད་བཞིའི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པ་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒྲུབ་པ་རྣམས་སོ། །
གཉིས་པ་ནི། ཆོས་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཡུལ་གྱིས་ཡུལ་མཚོན་པའི་སྒོ་ནས་ཐུབ་པའི་རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཆོས་བཅུ་པོ་དེས་ནི། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྣམ་མཁྱེན་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་མ་ལུས་པ་བསྡུས་པ་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་རྣམ་པ་དུ་མར་ཐབས་མང་པོ། །ཡུན་རིང་དུས་སུ་གོམས་པ་ལས། །དེ་ལ་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་དག། རབ་དུ་གསལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར། །ཞེས་པའི་ཚུལ་གྱིས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པས་ནི། གཞན་ལ་དེ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པར་ནུས་པ་ཡིན་ལ། གང་ཞིག་རྣམ་མཁྱེན་ཐོབ་པའི་ཐབས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་ཐ་སྙད་བྱའོ། །གསུམ་པ་ནི། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྣམ་མཁྱེན་ཐོབ་པའི་ཐབས་ལ་ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་ལས་མང་མི་དགོས་ཤིང་ཉུང་ན་མི་འདུས་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་ཙམ་དུ་གྲངས་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། ཉི་སྣང་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་འདི་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམ་གྱི་ཚུལ་འདི་ནི་རིགས་པ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ནི་གདམས་ངག་ཚོལ་བའི་ཕྱིར་དང་། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་གདམས་ངག་ལ་གནས་པ་ལ་ནི། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་དང་། དེ་ནས་སྒྲུབ་པའི་ཆོས་གང་ལ་བརྟེན་པ་དང་། གང་ལ་དམིགས་པ་དང་། ཆེད་དུ་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དང་། སྒྲུབ་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་སྟེ། རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །
གཉིས་པ་ལམ་ཤེས་ལ་གཉིས། ལམ་ཤེས་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་བཅུ་གཅིག་གི་རང་བཞིན་དང་། དེས་ལམ་ཤེས་ཇི་ལྟར་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་བཅུ་གཅིག་པོ་འདི་དག་གཉིས་སུ་བསྡུ་སྟེ། ལམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་། དེའི་ངོ་བོའོ། །དང་པོ་ལ་ཡང་འགལ་རྐྱེན་གེགས་དང་བྲལ་བ་དང་། མཐུན་རྐྱེན་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚང་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། རྐྱེན་གཞན་ཚང་བ་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གེགས་ནི་གཉིས་ཏེ། རང་ཕྱོགས་སུ་རློམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང་། དམན་པར་སེམས་པའི་ཞུམ་པའོ། །རང་ཕྱོགས་སུ་རློམ་པ་ནི། གོང་དུ་ཁྱད་པར་ཚོལ་བར་མེད་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་སྐྱེ་ལ། རང་ཉིད་དམན་པར་སེམས་པ་ལའང་ཁྱད་པར་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སྤོབས་པ་མི་སྐྱེ་བས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་སྐྱེ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། ཞུམ་བཅས་རྩོལ་བ་དོར་བ་ལ། །ཕོངས་ལས་ཐར་པ་ཡོད་དམ་ཅི། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །གེགས་དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་འོད་ཀྱིས་འདོད་གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འོད་མོག་མོག་པོར་བྱེད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཀྱིས་སེལ་ཏེ། རང་གི་ལུས་ཀྱི་འོད་ཀྱིས་ང་རྒྱལ་བའི་འདོད་གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འོད་བསྐལ་བ་དུ་མར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསྒྲུབས་པ་ལས་བྱུང་བས་མཐུ་ཆེ་བ་དང་། རང་གི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་ལས་སྐྱེས་པས་དེ་བས་ཆེས་དམན་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང། མིའི་ནང་དུ་བདག་ཅག་ལྟ་བུས་བྱང་ཆུབ་ཅི་ལྟར་ཐོབ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས། སེམས་ཞུམ་པ་ཁ་ཅིག་གིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་འོད་ཀྱིས་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་འོད་ཟིལ་གྱིས་མནོན་པར་མཐོང་བ་ན་མིར་གྱུར་པ་ལས་ཀྱང་འདི་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཚོགས་ཐོབ་སྙམ་དུ་བྱང་ཆུབ་༼ཐོབ་༽འདོད་ཀྱི་སྤོབས་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་ལྷ་རྣམས་རུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །ཅེས་གསུངས་པ་ནི། ལམ་ཤེས་གསུང་པའི་གདུལ་བྱའི་གཙོ་བོ་ལྷ་རྣམས་ཡིན་པས། གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་ཡང་། ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྐྱེན་དང་། ཉེ་བར་ལེན་པའི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། ཡུལ་ངེས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་དུ་སེམས་བསྐྱེད་༼པ་༽ཁོ་ནའི་རྒྱུད་ལ་ལམ་ཤེས་སྐྱེ་བར་སྟོན་པའོ། །དེ་ཡང་འདི་ལྟར། བྱང་ཆུབ་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི། སྐལ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རིགས་ཅན་གསུམ་གྱི་གདུལ་བྱའི་དོན་བྱེད་པར་འདོད་པས་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་ལ་སློབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཁྱབ་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཀྱིས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་སྟོན་པའོ། །སེམས་བསྐྱེད་དང་རིགས་ཙམ་གྱི་ལམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚང་བར་མི་རིགས་ཏེ། གདམས་ངག་དང་དེའི་དོན་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དག་ཀྱང་དགོས་པས་སོ་ཞེ་ན། བདེན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་། དེ་དག་ཀྱང་དོན་གྱིས་འཕངས་པ་ཡིན་ཏེ། རིགས་ལ་གནས་ཤིང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི། གདོན་མི་ཟ་བར་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པའི་ཐབས་གདམས་ངག་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཕྱིར་དང་། གདམས་ངག་ཐོབ་པ་ཡང་དེའི་དོན་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། གདམས་ངག་ནོད་པ་ཡང་དེའི་དོན་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཆེད་ཡིན་པས་སོ། །
གཉིས་པ་ལམ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡང་གཉིས་ཏེེ། ཐབས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་། ལམ་གསུམ་མི་དམིགས་པར་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །དང་པོ་ནི། ཉོན་མོངས་མི་སྤོང་བའི་རང་བཞིན་དང་། གཞན་དོན་བྱེད་པའི་ལས་གཉིས་ཀྱིས་སྟོན་ཏེ། དེ་གཉིས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་སེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་གཉིས་ཏེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིག་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་མི་དགའ་བའོ། །དེ་དག་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཆོས་གཉིས་ཀྱིས་སེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡུལ་ངེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་ནི་འདིར་སོགས་ཀྱི་སྒྲས་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ལ་ཡང་། གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་ཡན་ལག་ཤེས་པར་བྱ་བའི་མངོན་རྟོགས་དང་། རང་སྨིན་གྲོལ་བྱེད་པའི་ཡན་ལག་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་རྟོགས་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་ལམ་གཉིས་ཀྱི། དེ་དག་ཀྱང་སློབ་མ་བསེ་རུའི་ལམ་གང་དང་ཞེས་པས་སྟོན་ཏེ། ཉན་ཐོས་རྣམས་ནི་གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་ན། སློབ་མ་ཞེས་བྱ་ལ་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རང་རྒྱལ་རྣམས་ནི། བསེ་རུའི་རྭ་ལྟར་གྲོགས་མེད་པར་གནས་པས་ན་བསེ་རུ་ཞེས་བཤད་དོ། །
གཉིས་པ་ལ་ཡང་། ཕྱོགས་གཅིག་སྤོང་བའི་དང་། མཐའ་དག་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། ཚེ་འདི་དང་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པ་ཕན་ཡོན་ཆེན་པོ་ཅན་གྱི་མཐོང་བའི་ལམ་མོ། །གཉིས་པ་ལ་བྱེད་པ་དང་། བྱེད་པ་ཅན་གྱི་སྒོམ་ལམ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། ཀུན་ནས་ཞི་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་དང་། གཉིས་པ་ལ་རྗེས་ཐོབ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་རང་བཞིན་ཟག་བཅས་སྒོམ་ལམ་དང་། མཉམ་གཞག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ཟག་མེད་སྒོམ་ལམ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ནི། བསོད་ནམས་མ་སྐྱེས་པ་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མོས་པ་ལམ་བྱེད་དང་། དེའི་ཕན་ཡོན་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། མོས་པ་དང་། ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་སྒོམ་པའི་བྱང་སེམས་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ཆུང་ངུ་དང་། འབྲིང་དང་། ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བསྟོད་པ་དང་། བཀུར་བ་དང་། བསྔགས་པའོ། །གཉིས་པ་བསོད་ནམས་སྐྱེད་བྱེད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་བསྔོ་བ་ཡིད་བྱེད་ནི། བསྔོ་དང་ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་བསོད་ནམས་གོང་ནས་གོང་དུ་སྤེལ་བར་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་ཡིད་རང་བ་ནི། རྗེས་སུ་ཡིད་རང་ཡིད་བྱེད་པ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བྱེད་ཀྱི་དངོས་གཉེན་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དང་། སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་རྣམ་གྲོལ་གྱི་ལམ་གཉིས་སམ། ཡང་ན་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། སྒྲུབ་དང་ཤིན་ཏུ་དག་པ་ཞེས་དང་། བྱ་བ་དེ་ནི་སྒོམ་པའི་ལམ་ཞེས་སོ། །འདི་དག་སོ་སོའི་རང་བཞིན་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི། རང་རང་གི་ཐད་དུ་འཆད་པས་འདིར་མ་སྤྲོས་སོ། །གཉིས་པ་དེས་ལམ་བསྟན་ཚུལ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁས་རྣམས་ཀྱི། །ལམ་ཤེས་ཉིད་ནི་དེ་འདྲར་བཤད ། །ཅེས་སོ། །སྐབས་འདིའི་ཆོས་བཅུ་གཅིག་དང་། སྐབས་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་ཆོས་བཅུ་ཀ་ཡང་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྒྱུ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་འདྲ་ན་འདིར་བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་ཞེས་དང་། དེར་ཐུབ་པའི་རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པ་ཞེས་བཤད་པ་ཅི་ཞེ་ན། སེམས་བསྐྱེད་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་བཅུ་པོ་དེ་ཉིད་སྐབས་དང་པོར་ཡུལ་གྱིས་ཡུལ་མཚོན་པའི་ཕྱིར་དུ། རྣམ་མཁྱེན་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་ལྡོག་པ་ནས་བསྟན་པས་ཐུབ་པའི་ཞེས་སྨོས་ལ། འདིར་རྣམ་མཁྱེན་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རྒྱུ་ཡི་ལྡོག་པ་ནས་བསྟན་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁས་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །འདིར་བྱང་སེམས་ཀྱིས་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་རྣམས་ཐོས་བསམ་གྱིས་གཞན་རིག་གི་ཚུལ་དུ་ཤེས་པར་བྱའམ། འོན་ཏེ་སྒོམ་བྱུང་གི་རང་རིག་པའི་ཚུལ་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་དག་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གཞི་ཤེས་མཚན་ཉིད་པ་མེད་པར་འདོད་པ་དག་གི་ལྟར་ན། ཉན་རང་གི་ལམ་ཐོས་བསམ་གྱིས་གཞན་རིག་གི་ཚུལ་དུ་ཤེས་པར་ཁས་བླངས་དགོས་ཏེ། ཉན་རང་གི་ལམ་ལ་གཞི་ཤེས་མཚན་ཉིད་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཐོས་བསམ་གྱི་ཤེས་པ་ནི་རྟོག་བཅས་ཡིན་པས་ཡུལ་མི་གསལ་ཞིང་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར། བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་དེ་གཞན་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཆད་མི་ནུས་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། ཐབས་བྱུང་དེ་རྒྱུ་ལྐོག་གྱུར་པ། །དེ་འཆད་པ་ནི་བཀའ་བ་ཡིན། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །ཅི་སྟེ་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཆད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ན། བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཆོས་སྟོན་པ་བྱིས་པ་དང་ཚུལ་མཚུངས་པས་གཞན་གྱི་ཁམས་དང་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འཛིན་མི་ནུས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་དུ། རྟོག་གེས་བརྟེན་ཅིང་མ་ངེས་ལ། །མ་ཁྱབ་ཀུན་རྫོབ་སྐྱེ་བ་ཅན། །བྱིས་པ་ལ་ནི་བརྟེན་པར་འདོད་ཅེས། གཏན་ཚིགས་ལ་བརྟེན་པའི་རྟོག་གེ་ནི་བྱིས་པའི་ཚུལ་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །དེ་བས་ན། ལམ་གསུམ་ཀ་སྒོམ་བྱུང་གིས་རང་རིག་པའི་ཚུལ་དུ་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་ཤེས་པ་དང་། མཐོང་བས་བལྟས་ནས་འདའ་བར་འདོད་པའི་ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་ཤེས་པ་སྨོས་པས་རྗེས་སུ་དཔག་པས་ཤེས་པ་བསལ་ལ། མཐོང་བ་སྨོས་པས་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པ་བསལ་ཞེས་བཤད་པ་དང་། ལམ་ཤེས་ཀྱི་མདོར་ཡང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དང་། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞིང་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་ཉན་རང་གི་ལམ་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་ན་ཐབས་དང་བྲལ་བའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱས་པས་ཉན་རང་གི་སར་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། བདེན་བཞི་མི་བདག་ལ་སོགས་བཅུ་དྲུག་དུ་རྟོགས་པའི་མངོན་རྟོགས་དེ་ཉིད་ཉན་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཐབས་དང་བྲལ་ཞིང་མཚན་འཛིན་དང་། རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་སྐྱེ་བས་མྱང་འདས་སུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་ཅིང་བྱང་སེམས་ལམ་གྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སུ་འགྱུར་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་ཟིན་པས་མྱང་འདས་སུ་ཁྲིད་བྱེད་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། བྱང་སེམས་ལམ་གྱི་སྤང་བྱ་ཡང་མ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་བདེན་བཞི་མི་རྟག་ལ་སོགས་བཅུ་དྲུག་ཏུ་རྟོགས་པའི་ལྡོག་པ་ནས་ཉན་རང་གི་༼མངོན་༽རྟོགས་སུ་འཇོག་སྟེ། སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོ་དང་། འབྲས་བུ་མྱང་འདས་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་རིགས་ཡིན་པས་སོ། །
གསུམ་པ་གཞི་ཤེས་ལ། ཆོས་དགུའི་རང་བཞིན་དང་། དེས་གཞི་ཤེས་བསྟན་ཚུལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་དྲུག །གཞི་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉེ་རིང་གི་རྒྱུ་མཚན་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་། གཉེན་པོའི་དབྱེ་བ། གཞི་ཤེས་སྒོམ་པའི་སྦྱོར་བ། སྦྱོར་བ་དེའི་མཉམ་ཉིད་རྟོགས་པའི་འབྲས་བུ་མཐོང་ལམ་རྣམས་སོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་པའི་ཤེར་ཕྱིན་ནི་སྲིད་པ་འཁོར་བའི་མཐའ་ལ་མི་གནས་ཏེ། དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཁོར་བའི་སྐྱོན་མཐོང་བས་སོ། །ཞི་བ་མྱང་འདས་ཀྱི་མཐའ་ལ་ཡང་མི་གནས་ཏེ། སྙིང་རྗེས་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པས་སོ། །དེ་ལས་ཟློག་པ་ཉན་རང་རྣམས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་ནི། སྲིད་ཞི་གང་རུང་གི་མཐའ་ལ་གནས་པར་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། བཤད་མ་ཐག་པའི་རྒྱུ་མཚན་འགོད་པ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཉན་རང་གི་གཞི་ཤེས་སྲིད་ཞི་ལ་གནས་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་ཀྱི་རང་བཞིན་འབྲས་ཡུམ་ལ་རིང་བ་ཡིན་ཏེ། བདེན་གཉིས་རྟོགས་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་མ་ཡིན་པ་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་སེམས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་སྲིད་ཞི་ལ་མི་གནས་ཞེ་ན། བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་ནི་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་ཡུམ་ལ་རིང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། བདེན་གཉིས་རྟོགས་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གང་ལ་ཡང་མཚན་མར་མི་འཛིན་པས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། ཉན་རང་རྣམས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་པ་ནི་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱི་ཐབས་ཤེས་དང་བྲལ་བར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤང་བྱ་ཡིན་པས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཡིན་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱི་ནི་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་ཟིན་པས་བླང་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་དག་ཡིན་ནོ། །འདིར་ཉན་རང་གི་ལམ་མཚན་འཛིན་གཞི་ཤེས་སུ་བསྟན་པ་ལ། དེང་སང་གཞན་དག་མཚན་འཛིན་གྱི་ངོ་བོར་འདོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ཉན་རང་དག་གིས་མཉམ་གཞག་དུ་ཡང་མི་རྟག་པ་སོགས་ཀྱི་མཚན་མར་འཛིན་ན་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་བདེན་པའི་རྣམ་པ་མངོན་སུམ་དུ་མ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་དང་རྗེས་འབྲེལ་བ། །དོན་གསལ་སྣང་བ་ཅན་མ་ཡིན། །ཅེས་པ་ལྟར་། རྟོག་པ་ལ་ཡུལ་གསལ་བར་སྣང་བ་མི་སྲིད་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡང་སྤང་མི་ནུས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན། ཉན་རང་གི་མཉམ་གཞག་དུ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བས་མཚན་མར་འཛིན་པ་མེད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་མི་རྟག་པ་སོགས་ཆོས་སུ་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར་མི་བྱེད་དེ། སྔར་ཐོས་བསམ་གྱི་དུས་སུ་ཆོས་རང་བཞིན་མེད་པ་གཏན་ལ་མ་ཕབས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྒོམ་པས་འདྲིས་པར་མ་བྱས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་འཛིན་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མཚན་འཛིན་གྱིས་བཅིངས་པའི་ཕྱིར་མཚན་འཛིན་གཞི་ཤེས་ཞེས་བྱའི་མཚན་འཛིན་གྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བྱང་སེམས་ཀྱིས་སྤོང་ཞེས་པའང་མཚན་འཛིན་གྱི་ཆ་དེར་སོང་བ་ཡིན་གྱི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་མི་རྟག་སོགས་སུ་རྟོག་པའི་ལྡོག་ཆ་ནི་མི་སྤོང་སྟེ། དེ་ནི་ཡོན་ཏན་ཡར་ལྡན་དུ་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡང་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ནི། དེ་ལྟར་བྱང་སེམས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་མཚན་འཛིན་དང་བྲལ་བ་དང་། ཉན་རང་གི་མཚན་འཛིན་དང་འབྲེལ་བར་སྐྱེ་བ་ཡང་། བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་གཞིའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཁྱད་པར་རྣམས་ལ་ཞེན་སྤྱོད་བཀག་ནས་སྦྱོར་བ་བསྒོམ་པར་བྱེད་པ། ཉན་རང་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལས་བཟློག་ཏེ། གཞི་ངོ་བོ་དང་མི་རྟག་པ་སོགས་ཁྱད་པར་རྣམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་སྒོ་ནས་སྦྱོར་བ་བསྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ལྔ་པ་ནི། བྱང་སེམས་སྦྱོར་བ་དེའི་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་། མཚན་མ་དང་། སྤྲོས་པ་དང་། རྟོག་པ་ལ་རློམ་པ་བཀག་པ་དང་། ཉན་རང་གི་སྦྱོར་བའི་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་དེ་ལས་བཟློག་སྟེ། གཟུགས་སོགས་ལ་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དུ་རློམ་པའོ། །དྲུག་པ་ནི། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་མཐོང་བའི་ལམ་ཞེས་པ་ལ། པཎྜི་ཏ་ཁ་ཅིག་སོགས་ལ་བསྡུ་བྱ་མེད་པས། ཨ་ཏིའི་སྒྲ་མཆོག་ལ་འཇུག་པས་ཉན་ཐོས་མཐོང་བ་མཆོག་གི་ལམ་ཞེས་སྟོན་ནས་མཐོང་ལམ་རྟོགས་པ་ཆོས་དྲུག་གི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཟེར་རོ། །འདིར་མདོར་བསྟན་གྱིས་ཟིན་པའི་མཐོང་ལམ་དེ་གང་། ཤུགས་འཕངས་ཉན་ཐོས་ཀྱིའམ། འོན་ཏེ་དངོས་བསྟན་བྱང་སེམས་ཀྱི་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། ཡན་ལག་རྒྱས་བཤད་དུ་ཡང་། དེ་ཉིད་དངོས་སུ་བསྟན་པར་རིགས་ཏེ། ལུས་དང་ཡན་ལག་མཐུན་དགོས་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། ཉན་ཐོས་ཞེས་སྨོས་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། འདི་ལ་སྔ་མ་དག་གིས་དཔྱད་པ་མ་བྱས་ཀྱང་། ཤུགས་འཕངས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་བཟུང་བར་སེམས་མོད། དེ་ལ་ནི། གོང་དུ་བཤད་མ་ཐག་པའི་ཉེས་པ་བཟློག་མི་ནུས་ཤིང་། དངོས་བསྟན་དོར་ནས་ཤུགས་འཕངས་འཛིན་པ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་འདིར་སྒྲོ་འདོགས་ཟུང་བཅུ་དྲུག་གི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་དངོས་བསྟན་གྱི་མཐོང་ལམ་ཉིད་འདིར་བཟུང་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ཉན་ཐོས་དང་སོགས་པས་བྱང་སེམས་ཀྱི་ཡང་མཐོང་ལམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བྱང་སེམས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་དངོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་འཕེན་བྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན། དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་བཟློག་སྟེ། བསྟན་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར། འདིར་ཉན་ཐོས་ཞེས་པའི་སྒྲ་སྦྱར་བ་ཡིན་ཏེ། འདིར་གཟུགས་རྟག་མ་ཡིན་མི་རྟག་མིན་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ལམ་དེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་དུ་བསྟན་པ་ན། དེས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་དངོས་མ་ཡིན་པར་རྟོགས་སླ་བས་བཟློག་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པར་དོན་གྱིས་གོ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་གཞི་ཤེས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བྱང་སེམས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་དངོས་སུ་བསྟན་པས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལྡོག་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པར་རྟོགས་པ་ན། སྦྱོར་བ་དང་། མཉམ་ཉིད་དང་། ཤེས་པས་སྲིད་ལ་མི་གནས་ཞེས་སོགས་གང་དུ་བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་དངོས་སུ་བསྟན་ཅིང་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་མ་བསྟན་པ་དེར་ཡང་བཟློག་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པ་ཤེས་པས། དེའི་ཕྱིར་འགྲེལ་པར། ཀུན་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྐབས་སུ་བཟློག་སྟེ། བསྟན་ཅེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན། ཀུན་ཤེས་པའི་སྐབས་སུ་བཟློག་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་བསྟན་པའི་ཤེས་བྱེད་མེད་པས། དེ་སྐད་གསུང་བ་མི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན། སྐབས་འདིའི་ཉན་ཐོས་ཞེས་པའི་ཚིག་ནི་དོན་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཡང་སྔོན་ཆད་སྒྲ་ཙམ་ཟློས་པར་ཟད་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པ་མ་བྱུང་ངོ་། །གཉིས་པ་ནི། འདི་འདྲ་ཀུན་ཤེས་ཉིད་དུ་འདོད། །ཅེས་སོ། །འདི་ལ་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཞབས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས། སྔ་རབས་པ་ཀུན་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་གཙོ་བོར་བསྟན་ལ། གཉེན་པོ་གཞི་ཤེས་ཕལ་པའི་ཚུལ་དུ་བསྟན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྐབས་འདིར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ནི་ཕལ་ཆེར་ཤུགས་ལ་བསྟན་ལ། བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོ་ཤུགས་ལ་སྟོན་པ་ཡང་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་པོ་གང་གི་ཡང་ལུགས་ལ་མི་སྣང་ཞིང་། སྨྲ་བ་པོ་མི་མཁས་པར་ཡང་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཉིད་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོ་ཡིན་ན། མདོ་ལས་བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་དངོས་སུ་བསྟན་ཡང་བསྟན་བཅོས་སུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དངོས་སུ་བསྟན་པར་རིགས་ཏེ། དཔེར་ན། སྐབས་ལྔ་པའི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་རྣམས་མདོ་ལས། གཉེན་པོ་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་ཤུགས་སུ་འཕངས་པ་ན། བསྟན་བཅོས་སུ་ཤུགས་འཕངས་རྟོགས་པ་ཉིད་དངོས་སུ་བསྟན་པ་ལྟ་བུའོ། །དེས་ན། གཞི་ལེགས་པར་མ་ཤེས་པར་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་མེད་པས། དེའི་ཕྱིར་ལམ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་སྐབས་འདིར་གཉེན་པོ་གཞི་ཤེས་ཉིད་གཙོ་བོར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ཡིན་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ནི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཤུགས་ལ་བསྟན་པ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །
ག །ཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ལ་གཉིས། དབང་དུ་བྱ་བ་རྒྱུ་འབྲས་དང་། བརྟན་པ་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ་ཡང་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ། རྣམ་ཀུན་ལ་ཆོས་བཅུ་གཅིག་པོ་སོ་སོའི་རང་བཞིན་དེས་རྣམ་ཀུན་བསྟན་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། རྣམ་ཀུན་ཙམ་པོ་དང་། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་སྒོམ་རིམ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ་བསྒོམ་བྱ། སྒོམ་ཚུལ། སྒོམ་པའི་མངོན་༼སྔོན་༽དུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་གསུམ་གྱི། དང་པོ་གཉིས་ནི་གོང་རིམ་བཞིན་དུ། རྣམ་པ་སྦྱོར་བ་བཅས་རྣམས་དང་ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་བླང་བྱ་དོར་བྱ་ཤེས་བྱ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པར་བྱ་བ་བཞི་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ཡོན་ཏན་སྐྱོན་གཉིས་མཚན་ཉིད་བཅས། །ཐར་དང་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་རྟེན་གྱི་གང་ཟག །གང་ཟག་དེའི་སྒོམ་རིམ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་གཉིས་ནི། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དང་། སློབ་མ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས་ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་ཆོས་སྐུའི་རྒྱུ་སྲིད་ཞི་མཉམ་ཉིད། གཟུགས་སྐུའི་རྒྱུ་ཞིང་དག་པ། ཕྲིན་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ཐབས་མཁས་དང་གསུམ་སྟེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ། སྲིད་དང་ཞི་བས་མཉམ་ཉིད་དང་། །ཞིང་དག་བླ་ན་མེད་པ་ནི། །ཞེས་དང་། འདི་ནི་ཐབས་མཁས་བཅས་པ་ཡིན་ཅེས་པ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཆོས་བཅུ་གཅིག་པོ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་པ་རྣམ་པ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་པོ་ཀུན་རྟོགས་པས་ན་རྣམ་ཀུན་མངོན་རྫོགས་རྟོགས་པ་སྟེ་ཞེས་སོ། །
གཉིས་པ་རྟོག་པ་ལྷུན་གྲུབ་རྩེ་མོའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་རང་བཞིན། དེས་རྩེ་མོ་བསྟན་ཚུལ་དང་པོ་ལ་བཞིའི་དང་པོ་སྦྱོར་ལམ་རྩེ་མོ་ནི། རྩེ་མོའི་རྣལ་འབྱོར་སྔར་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པ་མཚོན་བྱེད་རྩེ་མོ། དེའི་རྟགས་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པ་དྲོད། སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་བསོད་ནམས་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་བཅུ་དྲུག་གིས་བསྟན་པ་རྩེ་མོ་དང་། མཁྱེན་གསུམ་གྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མི་གཏོང་བའི་ཐབས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བརྟན་པའི་བཟོད་པ་དང་། སྟོང་གསུམ་སྲང་ལ་གཞལ་བའི་བསོད་ནམས་བས་ཆེས་མང་བའི་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་སེམས་ཀུན་ཏུ་གནས་པའི་ཆོས་མཆོག་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་མཐོང་ལམ་རྩེ་མོ་ནི། མཐོང་ཞེས་བྱ་བའི་ལམ། གཟུང་འཛིན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་ཡི་གཉེན་པོ་རྣམ་བཞི་དང་བཅས་པ་དང་། གསུམ་པ་སྒོམ་ལམ་རྩེ་མོ་ནི། སྒོམ་ཞེས་བྱ་བའི་ལམ་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཡི་གཉེན་པོ་རྣམ་པ་བཞི་དང་བཅས་པ་དང་། བཞི་པ་བར་ཆད་མེད་རྩེ་ལ་དངོས་དང་། སྤང་བྱ་ལོག་སྒྲུབ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་ལ་སྒྲུབ་པ་གཞན་གྱི་བར་ཆད་མེད་པ་ས་བཅུ་རྒྱུན་མཐའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། གཉིས་པ་ནི། བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་འབྲས་བུ་རྣམ་མཁྱེན་དང་བཅས་པའི་དམིགས་རྣམ་ལ། བདེན་གཉིས་འགལ་བར་བརྩད་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། ཆོས་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་གིས་རྩེ་མོའི་མངོན་རྟོགས་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་བསྟན་ཏོ། །
གཉིས་པ་བརྟན་པ་རྒྱུ་འབྲས་ལ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི་གོ་རིམ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་མཐར་གྱིས་པ་ནི་བསམ་པ་ཕུན་ཚོགས་རྗེས་དྲན་དྲུག །སྦྱོར་བ་ཕུན་ཚོགས་ཕར་ཕྱིན་དྲུག །དེ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་བྱེད་དངོས་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་དང་། ཆོས་བཅུ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས། སོ་སོ་དང་བསྡུས་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་དོན་རྣམས་གོ་རིམ་དུ་བཀླགས་ནས་བསྒོམ་པས་ན། མཐར་གྱིས་པ། རྣམ་གསུམ་རྣམ་བཅུ་ཞེས་སོ། །
གཉིས་པ་བློའི་ནུས་པ་མཐར་ཐུག་པ་སྐད་ཅིག་མའི་སྦྱོར་བ་ནི། མཐར་གྱིས་པ་ཤིན་ཏུ་བསྒོམ་པར་བྱས་པའི་མཐུས་གོམས་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ན། སྦྱིན་པ་ལྟ་བུ་ཟག་མེད་ཀྱི་ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ན། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཆོས་ཀུན་འབད་རྩོལ་མེད་པར་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བ་ནི། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ཡང་རྒྱུན་མཐའི་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཉིད་ལ་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། མཚན་ཉིད་མེད་པ་དང་། གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ལའོ། །ས་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་དུ་ཐོབ་པའི་ཟག་མེད་རྣམས་ནི། ཟག་མེད་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབད་རྩོལ་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་གི་ངང་གིས་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་ཡིན་པས་སོ། །མ་དག་ས་མདུན་དུ་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ནི་ཟག་མེད་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབད་རྩོལ་གྱིས་བསྒྲུབ་པས་སོ། །དེ་གཉིས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ལྡོག་པ་ནས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཅིག་མར་བཞག་ལ། ཆོས་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་དུ་སྒྱུ་མ་ལྟར་རང་བཞིན་མེད་པ་དང་། དོན་དམ་པར་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སུ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་མཚན་ཉིད་མེད་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་མར་བཞག་གོ །འདིར་སྐད་ཅིག་མ་གང་ཡིན་དུས་མཐའི་འམ། འོན་ཏེ་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན་ཧ་ཅང་ཡུན་ཐུང་བའི་ཕྱིར་དེ་ཙམ་ལ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་དུ་སྒོམ་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་མངོན་དུ་བྱེད་མི་ནུས་སོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། མཐར་གྱིས་པ་དང་ཁྱད་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་ཀྱང་སྔར་ཐོབ་ཟིན་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་གོ་རིམ་བཞིན་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང་། དེའི་རང་གི་བྱ་བ་མ་རྫོགས་ཀྱི་བར་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པས་སོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་མཐར་གྱིས་པའི་བསྒོམ་ཚུལ་ལ་རག་ལས་ཏེ། གལ་ཏེ་མཐར་གྱིས་པ་བསྒོམ་པའི་ཚེ། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ནས་སྒོམ་ལམ་རྩེ་མོའི་བར་སྔར་ཐོབ་ཟིན་གྱི་མངོན་རྟོགས་རྣམས། སྔར་ཇི་ལྟར་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་རིམ་པས་ཡིད་ལ་བཀླགས་ནས་བསྒོམ་ན་ནི་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་ཏེ། དུས་མཐའི་སྐད་ཅིག་ལ་སྔར་ཐོབ་ཟིན་ཡོན་ཏན་གྱི་རྫས་རྣམས་མངོན་དུ་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་མཐར་གྱིས་པ་དང་ཁྱད་མེད་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། མཐར་གྱིས་པས་འབད་རྩོལ་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་དང་། འདི་འབད་མེད་དུ་རང་གི་ངང་གིས་མངོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་གཞུང་གོམས་པས་འདོན་པ་དང་། འབད་པས་འདོན་པའི་ཁྱད་པར་བཞིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་མཐར་གྱིས་པའི་སྒོམ་ཚུལ། སྦྱིན་སོགས་རེ་རེ་ཡང་དཀར་ཆོས་གཞན་དང་འབྲེལ་བར་བྱས་ཤིང་གོ་རིམ་དུ་སྒོམ་པ་ཡིན་ན། གོམས་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ན་སྦྱིན་པ་ལྟ་བུའི་ཆོས་གཅིག་ཀྱང་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་སོགས་སྔར་ཐོབ་ཟིན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་བས་ཆོས་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཡང་ཡོན་ཏན་གཞན་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདུ་བས་དེའི་ཕྱིར་ཆོས་གཅིག་མངོན་དུ་བྱས་པ་ན་ཡང་ཀུན་མངོན་དུ་བྱས་པར་འགྱུར་བས་དུས་མཐའི་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པ་ལ་གནོད་པ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཇི་ལྟར་སྐྱེས་བུ་ཟོ་ཆུན་རྒྱུད། །བདོག་ཐབས་གཅིག་གིས་བསྐྱོད་པ་ན། །ཞེས་པའི་དཔེ་དང་ཡང་ལེགས་པར་འགྲིག་པར་འགྱུར་རོ། །མཐར་གྱིས་པ་བསྒོམ་ཚུལ་དང་། སྐད་ཅིག་མ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ་འདི་ལ་བཤད་པ་བྱེད་པ་གཞན་དག་བྲག་ཆ་དང་ཆོས་མཚུངས་སོ། །
གསུམ་པ་ཆོས་སྐུ་ནི། འཕགས་པ་སོགས་སྐུ་གསུམ་དུ་འདོད་པ་དག་གིས་ལྟར་ན། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་དབྱེ་གཞི། དབྱེ་གྲངས་རྣམ་པ་བཞིར་ནི་ཡང་དག་བརྗོད། །དབྱེ་བའི་ངོ་བོ་ཟག་མེད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གདོད་མ་ནས་མ་བཅོས་པའི་རང་བཞིན་ངོ་བོ་ཉིད་དང་། མཐར་ཕྱིན་པའི་བྱང་སེམས་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཁོ་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ལ་རྫོགས་པར་ལོངས་སྤྱོད་པས་ན་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སྐུ་བཞི་ནི་མ་དག་པ་དང་དག་པའི་ཞིང་རྣམས་སུ་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་མ་སྟོངས་ཀྱི་བར་དུ་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དང་། མཛད་པ་ཕྲིན་ལས་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །སློབ་དཔོན་ལྟར་ན། ཆོས་སྐུ་མཛད་པ་དང་བཅས་པ་གཅིག་དུ་བྱས་ནས་རྣམ་པ་བཞིར་ནི་ཡང་དག་བརྗོད་ཅེས་སོ། །སོ་སོའི་ངོ་བོ་རྒལ་ལན་དང་བཅས་རྒྱས་པ་འོག་ཏུ་འཆད་པས་འདིར་མ་སྤྲོས་སོ། །