སྐབས་བཅོ་བརྒྱད་པས་དུས་བཞིའི་མཐར་ངེས་པ་བསྡུད་པའི་ཚུལ་བཤད་པ།
ད་ནི་སྐབས་བཅོ་བརྒྱད་པས་དུས་བཞིའི་མཐར་ངེས་པ་བསྡུད་པའི་ཚུལ་བཤད་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དུས་བཞི་མཐའ་རུ་སོགས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། བྱེད་པའི་སྟོང་རྩིས་དང་། གྲུབ་པའི་མཐའི་སྟོང་རྩིས་སོ། །དང་པོ་ནི། གཟའ་རྣམས་ཀྱི་རང་རང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལན་གཅིག་འཁོར་བའི་གྲངས་ནི་གཟའ་རང་རང་གི་ཞག་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། སྤེན་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལོ་སུམ་ཅུ། སྒྲ་གཅན་གྱི་ལོ་བཅོ་བརྒྱད། ཕུར་བུའི་ལོ་བཅུ་གཉིས། མིག་དམར་གྱི་ཟླ་བ་བཅོ་བརྒྱད། ཉི་ལྷག་སངས་གསུམ་གྱི་ཞག་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ། ཟླ་བའི་ཞག་སུམ་ཅུའོ། །དེ་དག་ཀྱང་རགས་རྩིས་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་ཟླ་བ་ལ་ཞག་གསུམ་ཙམ་གྱིས་མང་བ་དང་། མིག་དམར་ལ་ཟླ་བ་བཞི་དང་ཞག་ཉེར་བདུན་ཆད་པ་སོགས་སྔར་བཤད་པའི་གཟའ་རང་རང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཞག་གྲངས་རྣམས་ཟླ་བ་དང་ལོར་དྲིལ་བས་ཤེས་སོ། །དཀྱིལ་འཁོར་རགས་པ་དེའི་ཕྱེད་ནི་གཟའ་ཞག་ཕྱེད་ཡིན་པས། སྤེན་པའི་ལོ་བཅོ་ལྔ། སྒྲ་གཅན་གྱི་ལོ་དགུ། ཕུར་བུའི་ལོ་དྲུག །མིག་དམར་གྱི་ཟླ་བ་དགུ། ཉི་ལྷག་སངས་གསུམ་གྱི་ཟླ་བ་དྲུག་རེ། ཟླ་བའི་ཞག་བཅོ་ལྔའོ། །དེ་དག་བསྡོམས་པས་མི་ལོ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་ཟླ་བ་ཕྱེད་བཅས་གསུམ་ནི་གཟའ་རྣམས་ཀྱི་ཞག་ཕྱེད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱིས་བསྒྱུར་བས་ལོ་གོ་དྲུག་དང་ཟླ་བ་ཕྱེད་བཅས་བཅུའོ། །དེ་ལ་ལོ་གྲངས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་སོ་གཉིས་ཆ་བུ་ལོན་དུ་བླངས་པའི་ལོ་གསུམ་དང་ཕྱོགས་གསུམ་བསྣན་པས་ལོ་བརྒྱ་སྟེ། གཟའ་ཞག་ཕྱེད་དང་གཉིས་སོ། །དེ་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བས་གཟའི་ཞག་གསུམ། དེ་བཅུས་བསྒྱུར་བས་ཟླ་བ་གཅིག །དེ་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བས་ལོ་གཅིག །དེ་བརྒྱས་བསྒྱུར་བས་གཟའ་རྣམས་ཀྱི་བུ་ལོན་དང་བཅས་པའི་ལོ་བརྒྱའོ། །དེ་གནས་གཉིས་འོག་མར་བཅུས་ཕྱེ་བའི་ནོར་གྱིས་སྟེང་མར་ཕྲི་བ་ནི་བུ་ལོན་མེད་པའི་གཟའི་ལོ་བརྒྱ་སྟེ། མི་ལོ་ས་ཡ་གཉིས་ཆིག་འབུམ་དྲུག་ཁྲི་ཡོད་དོ། །དེ་ནི་དུས་བཞི་ཆེན་པོའི་ཕྱེད་ཡིན་ཞིང་གཙོ་བོའི་རྩ་གཡོན་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་རྒྱུ་བའི་ཡུན་ཚད་དོ། །འདིར་གཙོ་བོ་ཞེས་པ་ནི།
ཁམས་ལེར་སྲིད་རྩེའི་ལྷ་ལ་གཙོ་བོ་ཞེས་བཤད་པ་དང་མི་གཅིག་སྟེ། དེའི་དབུགས་རེ་ལ་ལོ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་རེ་ཡོད་ལ། འདིའི་དབུགས་རེ་ལ་ལོ་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ལས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འཕོ་ཆུང་གཅིག་གི་ཚད་བཞི་འབུམ་སུམ་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ལ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུས་བགོས་པས་དེ་ཉིད་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འདི་ནི་འཕོ་ཆེན་གཉིས་ལ་དུས་བཞི་རྫོགས་པར་བསྟན་པའི་ཆེད་དུ་ཕྱི་རོལ་དུ་དུས་བཞི་པོ་ལན་དྲུག་ལ་ཉིན་ཞག་ཏུ་བྱེད་པའི་གཙོ་བོ་ཡོད་དེ་ཞེས་དགོངས་ཏེ་བསྟན་པ་ཡིན་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ངེས་པར་བྱས་ནས་དུས་བཞིའི་ཚད་ནི། དུས་བཞི་ཆེན་པོའི་ཕྱེད་ལོ་མཁའ་མཁའ་ཐིག་སྟོང་རོ་གཟུགས་ལག་པ་ལ་ལྔས་བགོས་པས་གཙོ་བོའི་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་གི་གྲངས་དང་རྩོད་ལྡན་གྱི་ཚད་དོ། །དེ་གནས་བཞིར་བཞག་པའི་འོག་མ་རང་སོར་བཞག །དེ་སྟེང་མ་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྱུར། དེའི་སྟེང་མ་གསུམ་གྱིས་བསྒྱུར། དེའི་སྟེང་མ་བཞིས་བསྒྱུར་བས་སྟེང་ནས་མར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ས་ཡ་བདུན་འབུམ་སོགས་རྫོགས་ལྡན་དང་། ས་ཡ་གཅིག་སོགས་སུམ་ལྡན་དང་། འབུམ་ཚོ་བརྒྱད་དང་སོགས་ཀྱིས་གཉིས་ལྡན་དང་། བཞི་འབུམ་སུམ་ཁྲི་སོགས་ཀྱིས་རྩོད་ལྡན་གྱི་ཚད་དེ། དུས་བཞི་པོ་བསྡོམས་པས་ས་ཡ་ཕྲག་བཞི་དང་། སུམ་འབུམ་དང་། ཁྲི་ཕྲག་གཉིས་འོངས་ལ། དུས་དེའི་མཐར་ཉ་དང་བུ་མོ་མ་གཏོགས་པའི་ཁྱིམ་བཅུ་ན་གཟའ་དགུ་པོ་གང་ཡང་མེད་པས་ཁྱིམ་དེ་རྣམས་སྟོང་པར་སོང་ཞིང་། གཟའ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱུ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱང་སྟོང་པར་ཞུགས་ཏེ་གཟའ་ཐམས་ཅད་ནམ་གྲུའི་སྟེང་དུ་ཚོགས་པར་གསུངས་པ་ནི་མ་དག་པ་བྱེད་པ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་དགོས་པའི་དབང་གིས་གསུངས་པར་ཟད་དེ། བགོ་བྱའི་གཞི་དང་བགོད་བྱེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་ཚོད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ན། འདིར་ནི་དུས་བཞི་ཆེན་པོའི་ཚད་ཀྱི་ལོ་ཚོགས་ཇི་སྙེད་པ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུས་བསྒྱུར་བས། མཁའ་ཐིག་མཁའ་སྟོང་ནམ་མཁའ་མིག་དབང་འབྱུང་མདའ་གཟུགས་རྣམས་འོང་བ་ནི་བགོ་བྱའི་ལོ་ཚོགས་ཞག་གི་ཕུང་པོར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གཟའ་སོ་སོའི་དཀྱིལ་འཁོར་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུས་བསྒྱུར་ནས་ཞག་གི་ཕུང་པོར་བྱས་ལ་བགོས་པས་ན་ལྷག་མེད་དུ་གྱུར་
པ་ཙམ་ལ་སྟོང་འཇུག་ཏུ་གསུངས་པས་སོ། །གཉིས་པ་གྲུབ་པའི་མཐའི་སྟོང་རྩིས་བཤད་པ་ལ་བཞི་སྟེ། མཁས་པ་གཞན་གྱིས་འབད་པས་བཙལ་ཀྱང་མ་བརྙེད་པའི་ཚུལ། ཞལ་ལུང་མཁན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བརྙེད་པའི་ཚུལ། རྙེད་ཚུལ་རྣམས་རི་མོའི་ལམ་ནས་དྲངས་ཏེ་བཤད་ན་མཁོ་མོད་ཀྱང་། ཡི་གེས་འཇིགས་ཏེ་རྒྱས་པར་མ་བརྗོད་པའི་ཚུལ། སྟོང་འཇུག་གནས་པའི་ལོ་ཚོགས་ཙམ་ཞིག་འདིར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། རྣམ་དག་གྲུབ་མཐར་བསྟེན་པ་ཡི་སོགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི་གྲུབ་མཐའི་སྐར་རྩིས་སོགས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། ཨེ་མ་ངོ་མཚར་སོགས་སོ། །བཞི་པ་ལ་བཞི་སྟེ། དགོས་པ་བརྗོད་པས་མདོར་བསྟན་ཞིང་ཁས་བླང་བ། ལོ་ཚོགས་དངོས། ད་ལྟའི་ལོས་དུས་མཚམས་བཟུང་བ། མ་བརྗོད་པ་གཞན་དུ་ཁ་འཕང་བའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟ་ནའང་བྱེད་པ་ཡི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་གྱིས་མཁས་པ་མང་པོས་སྟོང་འཇུག་རྩི་ཚུལ་མ་རྟོགས་པ་དང་འགའ་ཞིག་གིས་ལོག་པར་རྟོག་པས་ཇི་སྙེད་ཅིག་སྨྲས་ཚུལ་བསྟན་ནས། དེས་ན་རིགས་པ་དང་བྲལ་བའི་འཁྱོག་བཤད་སྣ་ཚོགས་སྨྲས་པ་དེ་དག་རྒྱང་རིང་པོར་འདོར་བ་དང་། མཁས་པའི་དབང་པོ་རྒྱ་མཚོའི་མཚན་ཅན་གྱིས་སྲོལ་གཏོད་པའི་རིགས་པའི་ལམ་བཟང་པོ་ལ་ངེས་པ་བརྙེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གྲུབ་མཐའི་སྟོང་རྩིས་གནས་པའི་ལོ་ཚོགས་ཙམ་ཞིག་འདིར་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེས་ཁས་བླང་ངོ་། །གཉིས་པ་ལ་དགུ་སྟེ། ཉི་མ་དང་། ཆ་རིལ་དང་། གཟའ་ཚེས་དང་། སྒྲ་གཅན་དང་། མིག་དམར་དང་། ཕུར་བུ་དང་། སྤེན་པ་དང་། པ་སངས་དང་། ལྷག་པ་དག་པའི་ལོ་ཚོགས་སོ། །དང་པོ་ནི། བྱེད་པའི་ལོ་དང་བསྟུན་པ་ཡི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། རིལ་པོ་ཆ་ཤས་ངེས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། མཁའ་རི་མེ་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཞི་པ་ནི། འབྱུང་རི་མཚོ་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ལྔ་པ་ནི། མཁའ་བུག་ཡོན་ཏན་ཞེས་སོགས་སོ། །དྲུག་པ་ནི། ནམ་མཁའ་རྒྱ་མཚོ་ཞེས་སོགས་སོ། །བདུན་པ་ནི། ནམ་མཁའ་དུས་ཐིག་ཅེས་སོགས་སོ། །བརྒྱད་པ་ནི། ཐིག་ལེ་བུ་ག་ཞེས་སོགས་སོ། །དགུ་པ་ནི། ནམ་མཁའ་སྐར་མ་ཞེས་
བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །འདིར་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་རང་རང་གི་ལོ་མཚམས་སུ་དག་པ་དང་། དེ་དྲུག་ཅུ་སྐོར་གྱི་མཚམས་དང་སྒྲིག་པ་དང་། དེ་ཡང་སྔ་མ་སྔ་མ་རྣམས་དང་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྒྲིག་པའི་ལོ་ཚོགས་ཙམ་ཞིག་བཀོད་པ་ནི་གཞུང་ཉིད་ཀྱིས་ཆེས་གསལ་བས་འདིར་རྒྱས་པར་མ་བཀྲལ་ལོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟོང་རྩིས་གནས་པའི་ལོ་ཚོགས་འདི་ལས་འཁོར་ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་རིམ་པ་གཞན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས་ལོ་འདི་དག་གི་མཐར་སྟོང་པར་ཞུགས་པ་ནས་སླར་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་འཁོར་བ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་དུས་མཚམས་བཟུང་བ་ནི། སྟོང་འཇུག་དཀྱིལ་འཁོར་ཐོག་མ་ནས། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྔར་ངེས་པ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་ཞུགས་པ་གཅིག་ནས་ད་ལྟའི་ལྕགས་བྱ་ཡན་ལ་ལོ་ཇི་ཙམ་སོང་བའི་གྲངས་དང་། དེ་ཡིས་སྟོང་འཇུག་སོགས་ཀྱིས་ད་ནས་དུས་ཇི་ཙམ་ན་སྟོང་པར་འཇུག་བརྟག་པའི་དུས་མཚམས་ངེས་པ་བཟུང་བའོ། །བཞི་པ་མ་བརྗོད་པ་གཞན་དུ་ཁ་འཕང་བ་ནི། གཞུང་འདིར་ནི་ལོ་མཚམས་སུ་དག་ཚུལ་ཙམ་ཞིག་བཤད་ཀྱི། དེ་ལས་གཞན་ཡང་ཞག་མཚམས་སུ་དག་ཚུལ། ཟླ་མཚམས་སུ་དག་ཚུལ། སྟོང་འཇུག་གི་རྩིས་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཞག་གསུམ་གྱི་སྣ་མཉམ་པར་བྱེད་པའི་མན་ངག་སོགས་ཞིབ་པ་འདིར་མ་བརྗོད་པ་ནི། ཧ་ཅང་ཡང་ཡི་གེ་མང་གི་དོགས་པ་དང་། ཡི་གེ་ཉུང་ངུ་ཙམ་ཞིག་གིས་ནི་གང་དུའང་མི་ཕྱིན་པས་གཞུང་དུ་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པ་བཞིན་འགྲེལ་པས་ཀྱང་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་བའི་འབད་པ་མ་བྱས་ལ། གལ་ཏེ་ཤེས་པར་འདོད་ན་པད་དཀར་ཞལ་ལུང་དང་། དེའི་འཆད་ཐབས་གསལ་སྒྲོན་ལ་སོགས་པར་བལྟ་ཞིང་། རི་མོའི་ལམ་ནས་དྲངས་པའི་ལྷན་ཐབས་ཀྱི་ཡི་གེ་ཞིབ་མོ་ཞིག་སླར་ཟུར་དུ་འཆད་ལ་སྤྲོ་བའང་ཡིན་ནོ། །རྩིས་ཀྱི་མན་ངག་ཉིན་བྱེད་སྣང་བ་ལས། དུས་བཞིའི་མཐར་ངེས་པ་སྡུད་པའི་ཚུལ་བཤད་པའི་སྐབས་ཏེ་བཅོ་བརྒྱད་པའི་འགྲེལ་པའོ། །ཞེས་སྐབས་བསྡུས་སོ།། །།