གསུམ་པ་དབུ་མ་གཞན་སྟོང་ཆེན་པོ་བའམ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་རྗེས་འབྲང་གི་དབུ་མ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ།
གསུམ་པ་དབུ་མ་གཞན་སྟོང་ཆེན་པོ་བའམ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་རྗེས་འབྲང་གི་དབུ་མ་པའི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པ་ལ།
མཚན་ཉིད། སྒྲ་བཤད། འདོད་ཚུལ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གཤིས་ལ་གྲུབ་ཅིང་གཞན་དབང་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་གཤིས་ལ་མ་གྲུབ་པར་ཁས་ལེན་པའི་དབུ་མ་པ་དེ། གཞན་སྟོང་དབུ་མ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། བླང་དོར་རབ་གསལ་ལས། ཀུན་རྫོབ་ཆོས་རྣམས་བརྟགས་ན་མེད་པ་དང༌། །དོན་དམ་རང་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད། །མུ་བཞིའི་སྤྲོས་པ་ཀུན་ལས་རྣམ་གྲོལ་བ། །འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དོན་ལ་གནས་པར་བཞེད། །ཅེས་དང༌། ཇི་སྐད་དུ་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། ཡོད་མིན་མེད་མིན་དེ་བཞིན་མིན་གཞན་མིན། །སྐྱེ་དང་འཇིག་མེད་འཕྲི་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འཕེལ་བ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་དག་པའང་མེད། །རྣམ་པར་དག་འགྱུར་དེ་ནི་དོན་དམ་མཚན། །ཞེས་དང༌། མདོ་སྡེ་རྒྱན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་འགྲེལ་པར། གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་ནི་དམ་པ་སྟེ། །གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏོ། །ཀུན་བཏགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དག་གིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་བཏགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དག་གཅིག་པ་ཉིད་མེད་པས་དེ་བཞིན་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཁོ་ན་ལས་གཞན་པ་ཉིད་མེད་པས་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་འདུས་མ་བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་འཇིག་པ་ཡང་མེད་དོ། ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་དག་འགག་པ་དང་སྐྱེ་བ་ན་དེ་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་འགྲིབ་པར་ཡང་མི་འགྱུར་འཕེལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །གློ་བུར་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་མ་དག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དེ་ཀུན་བཏགས་དང་གཞན་དབང་གིས་བསྡུས་པའི་ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་པས་ཡོད་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་ཞིང༌། ཡོངས་གྲུབ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་མི་སྟོང་པས་མེད་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་ལ། དེ་དག་གཅིག་པ་ཉིད་མེད་པས་གཉིས་ཡིན་གྱི་མཐའ་དང་ཡང་བྲལ་བ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་མེད་པས་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བའོ། །ཞེས་པ་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ལ་སྣང་ཡང་མུ་བཞིའི་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བར་སྟོན་པ་བཀའ་ཐ་མ་དང་མཐུན་པའི་དབུ་མའོ། །
གཉིས་པ་སྒྲ་བཤད་ནི།
སྟོང་གཞི་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་རང་ངོས་ནས་མི་སྟོང་པ་གཞན་གཟུང་འཛིན་སོགས་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་གིས་གདོད་ནས་སྟོང་བ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་གྱི་ཆོས་རྣམས་ནི་དོན་དམ་པ་གཞན་གྱི་ངོ་བོས་སྟོང་བར་སྨྲ་བས་ན་དབུ་མ་གཞན་སྟོང་བའོ། །
གསུམ་པ་འདོད་ཚུལ་ལ།
གཞི་དང༌། ལམ་དང༌། འབྲས་བུའི་རྣམ་བཞག་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། གཞི་ཐུན་མོང་བ་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི་གཞི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་བདེན་པ་བཞི་སོགས་སྣང་གྲགས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐུན་མོང་གི་གཞི་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདག་དང་རྟག་པ་སོགས་སྒྲོ་འདོགས་པའི་གཞི་དང༌། བདག་མེད་དང་མི་རྟག་སོགས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཞི་ཡིན་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང་བདག་མེད་སོགས་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ནམ་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས་ན་གཞི་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་མངོན་པའི་མདོ་ལས། དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་ཁམས་དབང་རྣམས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་དག་ལ་གནས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཚུལ་བཞིན་མིན། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་ལ་གནས། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ནི། །སེམས་ཀྱི་དག་པ་ལ་རབ་གནས། །ཞེས་དང༌། བསྟན་བཅོས་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། གཞི་ཤེས་པ་ཡི་བྱེ་བྲག་རྣམས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་གི་རྣམ་བཞག་རྒྱས་པར་ས་སྡེ་དང་སྡོམ་རྣམ་གཉིས་དང༌། ས་བཟང་གི་མངོན་པ་ཀུན་བཏུས་ཀྱི་འགྲེལ་བ་སོགས་ལས་གསལ་བར་གསུངས་ཡོད་པས་དེར་ཤེས་པར་བྱའོ།། །།གཉིས་པ་གཞི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་དང༌། དོན་དམ་གྱི་གཞི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང་གཉིས། དང་པོ་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གཞི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ནི། ལང་གཤེགས་ལས། ཆོས་ལྔ་དག་དང་རང་བཞིན་དང༌། །རྣམ་པར་ཤེས 
་པ་བརྒྱད་ཉིད་དང༌། །བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་འདུས། །ཞེས་དང༌། གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་ལས། ཆོས་ལྔ་རང་བཞིན་གསུམ་དང་རྣམ་ཤེས་བརྒྱད། །ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མིན་པའི་ཆོས་སྐད་རྣམས། །འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་སྡེ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལྔ། རང་བཞིན་གསུམ། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད། བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་བཞག་བཤད་པ་དང་བཞི། དང་པོ་ནི། ཐེག་མཆོག་དབུ་མ་ལས། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལྔ་བསྟན་པ་ནི། །སྒྲ་དང་ཡིད་ཀྱི་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་གྱི། །བརྗོད་པའི་གནས་ཀྱི་སྤྱི་ནི་རྒྱུ་མཚན་ཏེ། །དེ་ལ་བླ་དྭགས་ཚིག་སྤྱི་མིང་དུ་བརྗོད། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཆོས་རྣམས་རྣམ་རྟོག་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་བརྗོད་པའི་ཡུལ་ལས་འདས། །འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །ཡང་དག་ཤེས་པ་མཉམ་བཞག་རྗེས་ཐོབ་གཉིས། །ཞེས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དང་ལྔ་བོ་ལ་ལང་གཤེགས་རྒྱན་སྡུག་སོགས་སུ་རྒྱས་པར་གསུངས་ལ། རྒྱུ་མཚན་ནི། སྒྲ་དང་ཡིད་ཀྱི་གཡོ་བའི་རྣམ་རྟོག་གི་བརྗོད་པའི་གནས་སམ་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་ནི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དཔེར་ན་མི་རྟག་པའོ་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་བཟུང་བྱ་བློ་ལ་ཤར་བའི་སྤྱི་དེ་ཡིན་ནོ། །མིང་གི་ངོ་བོ་ནི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརྟགས་པའི་བླ་དྭགས་དང་ཚིག་སྤྱི་སྣང་བའི་སྒྲ་སྤྱིའོ། །རྣམ་རྟོག་གི་ངོ་བོ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ངག་གི་བརྗོད་པ་དང་ཡིད་ཀྱི་རྟོག་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་ཡུལ་ཡིན་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ནི་མཉམ་བཞག་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་རྣམས་སོ། །རྒྱས་པར་ཐེག་མཆོག་དབུ་མའི་རྩ་འགྲེལ་སོགས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་རང་བཞིན་གསུམ་ནི། ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། བརྗོད་པ་སྒྲ་རྟོག་གིས་བཏགས་པའི་བཏགས་ཆ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་མིང་དང་བརྡས་བཞག་པའི་མཚན་ཉིད་ལས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པའི་རྫས་སུ་མ་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཀུན་བརྟགས་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེ་དགོངས་འགྲེལ་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ། ཞེས་པ་ནས། མིང་དང་བརྡས་རྣམ་པར་བཞག་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། ཞེས་དང༌། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། མིང་དང་དོན་དུ་སྣང་བ་དང༌། །དོན་དང་མིང་དུ་སྣང་བ་དང༌། །ཡང་དག་མིན་རྟོག་མཚན་ཉིད་ནི། །ཀུན་བརྟགས་པ་ཡི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་དང༌། སུམ་ཅུ་པ་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་གང་གིས། །དངོས་པོ་གང་གང་རྣམ་བརྟགས་པ། །དེ་ཉིད་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཡི། །ངོ་བོ་ཉིད་དེ་དེ་མེད་དོ། །ཞེས་དང༌། ཐེག་མཆོག་དབུ་མ་ལས། བརྗོད་པས་བརྟགས་པའི་བརྟགས་ཆ་ཀུན་བརྟགས་དང༌། །ཞེས་དང༌། ཉ་དབོན་པའི་བསྟན་པ་སྤྱི་འགྲེལ་གྱི་རྣམ་བཤད་ལས། ཡང་དག་མིན་པའི་རྣམ་རྟོག་གིས་གཟུང་བ་ཙམ་ཡིན་གྱི་དཔྱད་མི་བཟོད་ཅིང་རྫས་སུ་ཡང་མེད་པ་ནི་ཀུན་བརྟགས་ཏེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །ཀུན་བརྟགས་ལ་དབྱེ་ན། མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཆད་པའི་ཀུན་བརྟགས་དང༌། རྣམ་གྲངས་པའི་ཀུན་བརྟགས་དང༌། ལྟོས་པའི་ཀུན་བརྟགས་དང་གསུམ་ཡོད་དེ། ཐེག་མཆོག་དབུ་མ་ལས། ཀུན་བརྟགས་དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ཏེ། །མཚན་ཉིད་ཆད་དང་རྣམ་གྲངས་ལྟོས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་ངོ་བོ་ཀུན་བརྟགས་དང༌། ཁྱད་པར་ཀུན་བརྟགས་དང་གཉིས་ཡོད་དེ། ས་བཟང་གི་ཀུན་བཏུས་འགྲེལ་བ་ལས། ངོ་བོ་ཀུན་བརྟགས་དང་ཁྱད་པར་ཀུན་བརྟགས་གཉིས་སུའང་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། ཐེག་མཆོག་དབུ་མ་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཁྱད་པར་ཀུན་བརྟགས་གཉིས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དབང་གི་ངོ་བོ་ནི། རང་དབང་གིས་མི་སྐྱེ་བར་རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ལས་སྐྱེས་པའི་རྣམ་རིག་གི་བདག་ཉིད་རྫས་སུ་གྲུབ་པའི་འདུས་བྱས་གང་ཡིན་པའོ། ། དེ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ། ཀུན་བརྟགས་པའི་གནས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་གཞན་དབང་ཞེས་བྱ་སྟེ། དགོངས་འགྲེལ་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། ཞེས་དང༌། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། རྣམ་གསུམ་རྣམ་གསུམ་སྣང་བ་ཅན། །གཟུང་དང་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་དང༌། སུམ་ཅུ་པ་ལས། གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད། །རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཏེ་རྐྱེན་ལས་བྱུང༌། །ཞེས་དང༌། ཐེག་མཆོག་དབུ་མ་ལས། རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་རྣམ་རིག་གཞན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན། མ་དག་གཞན་དབང་དང༌། དག་པའི་གཞན་དབང་གཉིས་ཡོད་དེ། ཐེག་མཆོག་དབུ་མ་ལས། ཡང་ན་མ་དག་དག་པའི་འཇིག་རྟེན་གཉིས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་སོ་སོ་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེ་དགོངས་འགྲེལ་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་ཉིད། ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེར་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་ཅིང་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཁོ་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ཆོས་ལ་བདག་མ་མཆིས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། ཞེས་དང༌། ཐེག་མཆོག་དབུ་མ་ལས། གནས་ལུགས་གདོད་མར་གྲུབ་པ་ཡོངས་གྲུབ་བོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན། ཡུམ་རྒྱས་པ་སོགས་ལས་ཡོངས་གྲུབ་དགུར་གསུངས་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། ཆོས་གནས་པ་ཉིད་དང༌།ཆོས་སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་ཏེ་ཡོངས་གྲུབ་དགུར་གསུངས་སོ། །ཡང་ན་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཡོངས་གྲུབ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་འདུས་བྱས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་ཏེ། དབུས་མཐར། འགྱུར་མེད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྣམ་པ་གཉིས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་ཞིང་དབྱེ་བ་དངོས་མ་ཡིན་ནོ། །