གསུམ་པ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་བཤད་པ།
གསུམ་པ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་བཤད་པ་ལ།
ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཉོན་ཡིད་བཤད་པ་དང༌། འཇུག་ཤེས་བཤད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། སུམ་ཅུ་པ་ལས། དེ་ལ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ནི། །རྣམ་སྨིན་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ། །དེ་ནི་ལེན་པ་དག་ཏུ་གནས། །རྣམ་པར་རིག་པ་མི་རིག་པ། །རྟག་ཏུ་རེག་དང་ཡིད་བྱེད་པ། །རིག་དང་འདུ་ཤེས་སེམས་པར་ལྡན། །དེ་ལ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཏེ། །དེ་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན། །རེག་ལ་སོགས་པའང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ནི་རྒྱུན་འབབ་ཆུ་བོ་བཞིན། །དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ན་དེ་བཟློག་གོ །ཞེས་པ་ལྟར་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། རྣམ་སྨིན་དང་ས་བོན་ཅི་རིགས་པ་བགོ་བའི་བརྟེན་གཞིར་གྱུར་བའི་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་རིག་པ་དེའོ། །ངོ་བོ་གསལ་ཞིང་རིག་པ་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་མི་གསལ་བ། འཁོར་ཀུན་འགྲོ་ལྔ་ཁོ་ན་དང་བཅས་པ། ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཁོ་ནའོ། །ལྡོག་དུས་ཐེག་དམན་དགྲ་བཅོམ་ལྷག་མེད་དང༌། ཐེག་ཆེན་ས་དང་པོ་ཐོབ་དུས་སུ་མཚན་ཉིད་ལྡོག་གོ །གསུམ་པ་ཉོན་ཡིད་ནི། དེ་ལ་གནས་ཏེ་རབ་བྱུང་ཞིང༌། །དེ་ལ་དམིགས་པས་ཡིད་ཅེས་བྱ། །རྣམ་ཤེས་ངར་སེམས་བདག་ཉིད་ཅན། །བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི། །ཉོན་མོངས་བཞི་དང་རྟག་ཏུ་འགྲོགས། །བདག་ཏུ་ལྟ་དང་བདག་ཏུ་རྨོངས། །བདག་རྒྱལ་བདག་ཏུ་ཆགས་པ་སྟེ། །གང་དུ་སྐྱེས་པ་དེའོ་གཞན། །རེག་སོགས་ཀྱང་དེ་དགྲ་བཅོམ་མེད། །འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་ན་མེད། །འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་ལམ་ན་མེད། །ཅེས་པ་ལྟར་ཉོན་ཡིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ལ་དམིགས་ནས་བདག་ཏུ་རློམ་པའི་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་གཙོ་སེམས་དེའོ། །འཁོར་ཉོན་མོངས་པ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ང་རྒྱལ་བ་དང༌། བདག་ཏུ་ཆགས་པ་དང་བཞིའོ། །ཁམས་གང་དུ་སྐྱེས་པ་དེའི་སས་བསྡུས་ལ། འཁོར་ཡང་དེས་བསྡུས་སོ། །ལྡོག་དུས་འགོག་སྙོམས་པ་དང་འདས་ལམ་མཉམ་བཞག་ཏུ་གནས་སྐབས་ལྡོག་ལ། དམན་པའི་དགྲ་བཅོམ་དང་ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་ཐོབ་ཚེ་མཚན་ཉིད་ལྡོག་གོ །གསུམ་པ་འཇུག་ཤེས་དྲུག་ནི། གསུམ་པ་ཡུལ་རྣམ་དྲུག་པོ་ལ། །དམིགས་པ་གང་ཡིན་དེ་དག་སྟེ། །མི་དགེ་དགེ་དང་གཉིས་མིན་པའོ། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་བྱེ་བྲག་ངེས། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་དགེ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་ཉེ་ཉོན་མོངས། །ཚོར་བ་གསུམ་དང་དེ་མཚུངས་ལྡན། །ཞེས་པ་ལྟར་རང་གི་བདག་རྐྱེན་མིག་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་རང་ཡུལ་དུ་གྱུར་བའི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ངོ་བོ་མཐོང་བའི་གཙོ་སེམས་དེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད། གཞན་ལྔ་ལ་རིགས་འདྲ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་དྲུག་ལ་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་གསུམ་ཡོད་ལ། ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་གསུམ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡོད་དོ། །འདིར་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་མདོར་བསྡུས་པ་ཙམ་བརྗོད་པའོ། །རྒྱས་པར་ས་བཟང་གི་མངོན་པ་ཀུན་བཏུས་ཀྱི་འགྲེལ་བ་སོགས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །བཞི་བ་བདག་མེད་གཉིས་བཤད་པ་ལ། དགག་བྱ་ངོས་བཟུང་བའི་སྒོ་ནས་དེ་མེད་པར་གཏན་ལ་བབས་པ་ནི། རང་ལུགས་ལ་སྤྱིར་གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་གྲུབ་པའི་ཚད་མེད་ཀྱང་བརྟག་པ་མཐའ་བཟུང་གྀས་བཞག་ན་གང་ཟག་གི་བདག་ནི་རྟག་གཅིག་རང་དབང་ཅན་དུ་གྲུབ་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་གྲུབ་ན་བདག་འཛིན་གྱི་ཇི་ལྟར་འཛིན་པ་ལྟར་གྲུབ་དགོས་ལ། དེས་ནི་རྟག་གཅིག་རང་དབང་ཅན་དུ་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བདག་འཛིན་གྱིས་ཕུང་པོ་ལ་དམིགས་ནས་ངའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའི་འཛིན་ཚུལ་ལ་སྔོན་གྱི་ང་དེ་ད་ལྟའི་ང་སོགས་ཡིན་སྙམ་པ་དེ་ལ་རྟག་པར་འཛིན་པ་དང༌། ང་སྙམ་པ་ཤར་དུས་དངོས་པོ་གང་ལ་ཡང་མ་འདྲེས་པའི་ཁོ་རང་གི་ངོ་བོ་ཚུགས་ཐུབ་གཅིག་ཡོད་པའི་ཁུངས་སུ་སྣང་བ་དེ་གཅིག་པུ་འཛིན་པ་ཡིན་ལ། ལོངས་སྤྱོད་དང་རྫས་འཁོར་སོགས་ལ་རང་ཉིད་བདག་པོའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་རང་དབང་ཅན་དུ་འཛིན་ཚུལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྗེ་སྒྲོལ་མགོན་གྱི་སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་མན་ངག་བདུད་རྩིའི་ཉིང་ཁུ་ལས། དེ་ལ་ངའམ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་ན་ཏ་དེ་བདག་ཡིན་མོད། དེ་འདྲ་དངོས་པོ་ལ་ཡེ་མ་གྲུབ་པས་གང་ཟག་གི་བདག་དེ་འདྲ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་སྟོན་རྒྱུ་མེད། འོན་ཀྱང་མེད་པ་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་བདག་འཛིན་གྱི་འཛིན་སྟངས་རློམ་ཚུལ་དང་བསྟུན་ན་རྟག་པ་གཅིག་པུ་རང་དབང་ཅན་དུ་འཛིན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ན་ནང་ངས་འདི་བྱས། ང་ད་གཟོད་འདི་བྱེད་སྙམ་པ། ན་ནང་གི་ང་དེ་ད་ལྟའི་ང་འདི་ཡིན། འདི་ད་བཟོད་ཡང་འགྲོ་སྙམ་པ་དེ་རྟག་པར་འཛིན་པ་ཟེར། ང་སྙམ་པ་ཤར་དུས་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་གཞན་སུ་དང་ཡང་མ་འདྲེས་པའི་ཁོ་རང་གི་ངོ་བོ་ཚུགས་ཐུབ་ཅིག་ཡོད་པའི་ཁུངས་སུ་སྣང་བ་དེ་གཅིག་པུར་འཛིན་པ་ཡིན། ཇི་ལྟར་རིགས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དམ། རྫས་སམ་འཁོར་ལ་རང་ཉིད་བདག་པོའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་རང་དབང་ཅན་དུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། ཞེས་དང༌། ཐེག་མཆོག་དབུ་མའི་ཟིན་བྲིས་ལས། གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དེའི་ངོ་བོ་ནི། ཕུང་པོ་ལ་དམིགས་ནས་ངའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པ་ཡིན་ཞིང༌། ཁྱད་པར་རྟག་པ་ཡིན་པ། གཅིག་པུ་ཡིན་པ། རང་དབང་ཅན་ཡིན་པར་འཛིན་ཅིང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་བདག་ནི་མེད་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱིས་འཛིན་ཚུལ་དང་བསྟུན་ནས་བརྟག་པ་མཐའ་བཟུང་གིས་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། ཕུང་སོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་བདེན་དངོས་ཚུགས་ཐུབ་ཀྱི་ངོ་བོར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དེ། ཆོས་ཀྱི་བདག་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཐེག་མཆོག་དབུ་མའི་ཟིན་བྲིས་ལས། དགག་བྱ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་དངོས་བཟུང་བ། ཞེས་པ་ནས། འདུས་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཚུགས་ཐུབ་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡོད་ན། ངོ་བོར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དེ། ཆོས་ཀྱི་བདག་ཅེས་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་ན་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་ཀུན་གནས་ལུགས་སུ་གྲུབ་པ་དེ་བཞག་ཆོག་གོ །གོང་དུ་བཞག་པའི་རྟག་གཅིག་རང་དབང་ཅན་དུ་གྲུབ་པའི་བདག་གིས་སྟོང་བའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ནི་ཉན་རང་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཡིན་ལ། གནས་ཚུལ་ལམ་གཤིས་ལུགས་ལ་ང་བདག་ཏུ་གྲུབ་པ་ནི་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཀྱི་དགག་བྱ་དང༌། གནས་ལུགས་ལ་ང་བདག་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ནི་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཡིན་ལ། དེ་ཐེག་ཆེན་གྱི་བསྒོམ་བྱ་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཀྱི་ནང་དུ་འདུ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤེས་རབ་སྙིང་པོའི་ཚིག་འགྲེལ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ལས། གང་ཟག་བདག་མེད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་མི་སྒོམ་པ་ལྟར་གསུངས་པ་ནི། དགག་གཞི་ཕུང་པོ་ཡོད་པར་བྱས་ནས་དེའི་སྟེང་དུ་ང་བདག་མེད་པར་སྒོམ་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་སྒོམ་ཚུལ་དེ་འདྲ་མི་བྱེད་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། སྤྲོས་བྲལ་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ནི་རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་བསྒོམ་བྱ་ཁོ་ནའོ། །གནས་ཚུལ་ལ་ང་བདག་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ནི། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཡིན་ལ། གནས་ཚུལ་ལ་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་གང་ཡང་ཡོད་མ་མྱོང་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཡིན་པས། སྔ་མ་ཕྱི་མའི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྒོམས་པས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་སྒོམ་པར་ཤུགས་ལ་འགྲུབ་བོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་གཙོ་བོ་ནི་དོན་དམ་གྱི་གཞི་ཡིན་ནོ། །