ཚོགས་སྒྲུབ་བཤད་པ།
གསུམ་པ་འབྲས་བུ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་ལ། དབྱེ་བ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། རྟོགས་དཀའ་བྱེ་བྲག་དུ་བཤད་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ནི། འཇུག་པའི་འོག་ཏུ་གསུམ་པ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་འཆད་དེ། གོང་དུ་བཤད་པའི་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཐེག་ཆེན་ལ་འཇུག་པར་བྱས་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ལ་དངོས་སུ་ཕྱོགས་པར་བྱེད་པའི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་སྐྱེ་བས་སོ། །གཉིས་པ་རྩ་བ་ནི། ཤེས་པར་བྱ། ཇི་ལྟར་ན། ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པའི་རིམ་པ་ཡིན་པས་སོ། །གང་ཞིག་ན། བརྩེ་བ་ནས་སྙིང་པོའི་བར་རྣམས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་མདོ་ལས། བརྩེ་བ་ནས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་བར་བཅུ་ནི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་ལས་འཕྲོས་ནས་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་བགོས་པ་ཞེས་བརྗོད་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གོ་ཆ་བགོས་པ་ཞེས་བགྱི་བ་ལགས་ཞེས་པའི་ལན་དུ་གོ་ཆའི་སྒྲ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་སྒོ་ནས་སྟོན་ནོ། །ཐབས་མཁས་མན་ཆད་བདུན་ནི། འཇུག་སྒྲུབ་ལས་འཕྲོས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆེན་གྱི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་གང་ལགས། ཇི་ཙམ་གྱི་ན་བྱང་ཆེན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རིག་པར་བགྱིད་ལ། ཐེག་པ་དེས་གང་ནས་བྱང་ཆུབ་པ་ལགས། ཐེག་པ་དེ་དག་དུ་གནས་པར་འགྱུར་ལ། ཐེག་པ་དེས་གང་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལགས་ཞེས་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་སྦྱོར་བ་དང་། དེ་དག་ཕན་ཚུན་ཐ་མི་དད་པ་དང་། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་འདས་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ཤིན་ཏུ་ཡངས་པ་དང་། རྟོགས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་དྲི་བ་ལྔའི་ལན་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་སྟོན་པར་མཛད་དེ། དེ་ལ་ཐབས་མཁས་ནས་གཟུངས་ཀྱི་བར་ལྔ་ནི་དྲི་བ་དང་པོའི་ལན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ངོ་བོ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་གསུངས་ལ། སའི་ཚོགས་ནི་དྲི་བ་གཉིས་པའི་ལན་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་གསུངས་ཤིང་། གཉེན་པོའི་ཚོགས་ནི་དྲི་བ་ཐ་མ་གསུམ་གྱི་ལན་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་དྲི་བ་གསུམ་པའི་ལན་ནི། རབ་འབྱོར་གྱིས་གང་ཡང་འདི་སྐད་དུ་ཐེག་པ་དེ་གང་ནས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་སྨྲས་པ་ནི། དེ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁམས་གསུམ་ནས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གང་ན་བ་དེར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གཉེན་པོའི་ཚོགས་མདོར་བསྟན་པ་གསུངས་ཤིང་། དྲི་བ་བཞི་པའི་ལན་ནི། རབ་འབྱོར་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་ཐེག་པ་དེ་གང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་ནི། ཐེག་པ་དེ་གང་དུ་ཡང་གནས་པར་མི་འགྱུར་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་གནས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འོན་ཀྱང་ཐེག་པ་དེ་ནི་མི་གནས་པའི་ཚུལ་གྱི་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སོགས་སྒོམ་ལམ་གྱིས་གཟུང་རྟོག་དང་པོའི་གཉེན་པོའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་ཤིང་། དྲི་བ་ལྔ་པའི་ལན་ནི། རབ་འབྱོར་གང་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཐེག་པ་དེ་སུ་ཞིག་གིས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་ཐེག་པ་དེས་སུའང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་མེད་དོ་ཞེས་སྒོམ་ལམ་གྱི་གཟུང་རྟོག་གཉིས་པའི་གཉེན་པོའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་འགྲེལ་པ་ལ་ཚོགས་སུ་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན། ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་པའི་ཚུལ། གྲངས་ངེས་པ། སོ་སོའི་རང་བཞིན་བསྟན་ནས་གོ་རིམ་ངེས་པ་དང་བཞིའི་དང་པོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་ཅན། ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆེན་དངོས་སུ་འབྱིན་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུའི་ཚོགས་པ་ཡིན་པས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་། འདི་དག་གིས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའི་ངོ་བོས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་འབྲས་བུར་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་འདི་དག་གིས་བྱང་ཆེན་འབྲས་བུར་འཛིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ཡི་འདའ་བར་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་ནས་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་ཅིང་དོན་དམ་པ་ལ་བ རྟེན་ནས་བདེན་པར་མི་དམིགས་པས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུས་བསྡུས་པའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་དོན་མཐའ་དག་སྒྲུབ་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་དུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་བདུན་ནོ། །
གསུམ་པ་གྲངས་ངེས་ནི། འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཉིས་སུ་བསྡུ་སྟེ། གང་བགྲོད་པ་བྱང་སེམས་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་བགོས་པར་འཇོག་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་དང་། གང་གིས་བགྲོད་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་རང་བཞིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་དང་པོ་བཅུ་དང་། ཐ་མ་བདུན་ཏེ། དང་པོ་ཡང་བསམ་པ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། སྲིད་ཞིའི་མཐའ་ལས་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་དང་གསུམ་སྟེ། གཅིག་དང་། དྲུག་དང་། གསུམ་དང་གོ་རིམ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་ཡང་བགྲོད་བྱེད་ལམ་གྱི་རང་བཞིན། དེས་ཇི་ལྟར་བགྲོད་ཚུལ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་ཡང་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་རྒྱུ་ངོ་བོ་འབྲས་བུ་བཞིའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཐབས་མཁས་ལ་སོགས་པ་ལྔ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། གཅིག་དང་གཉིས་དང་། གཅིག་དང་གཅིག་གོ །གཉིས་པ་ནི། ས་དང་སྙིང་པོ་སྟེ། མཐོང་བ་དང་སྒོམ་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་ལམ་གྱི་རྟོགས་པ་ཕྱི་མ་དང་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱི་གཞི་བྱེད་པ་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བྱེད་ཀྱི་གཉེན་པོའི་སྒོ་ནས་རྣམ་མཁྱེན་དུ་བགྲོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་འདི་དག་ལས་མང་མི་དགོས་ཤིང་ཉུང་ན་མི་འདུས་པས་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་བཅུ་བདུན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། གཞན་དོན་དུ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལྡན་དུ་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བསམ་པས་གོ་གོས་པའི་གོ་ཆའི་སྒྲུབ་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་སེམས་ནི་སྦྱོར་བ་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་པས་གཞན་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །སྙིང་རྗེས་ཡིད་གདུང་པ་རྣམས་ནི་སྦྱིན་པས་བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་སྟེ་ཚེ་འདིའི་བདེ་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་བདེ་འགྲོའི་རྒྱུ་ལ་བཀོད་པས་མ་འོངས་པའི་བདེ་བ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་དང་། བཟོད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། བསམ་གཏན་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བ་ལ་བཀོད་པའི་སྒོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་དང་མ་འདྲེས་པ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའི་བདེ་བ་སྒྲུབ་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་མྱང་འདས་ལ་བཀོད་པས་གཏན་དུ་བའི་བདེ་བ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་པས་ན་ཕྱིན་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་མཚན་འཛིན་དང་འབྲེལ་བས་འཁོར་བར་འཆིང་བས། དེའི་ཕྱིར་བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་སུ་མི་དམིགས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སེམས་གཅིག་པའི་ཞི་གནས་དང་། ཞི་གནས་དང་ལྡན་པ་ལ་ལྷག་མཐོང་སྐྱེ་བས་སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པའི་ལྷག་མཐོང་དང་། ཐབས་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལྷུང་བར་འགྱུར་བས་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་དང་། ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་ལམ་གྱི་ཚོགས་དང་ལྡན་པ་ནི་རྣམ་མཁྱེན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གཞན་དོན་བྱེད་པའི་ཐབས་མཁས་དང་། ཐབས་མཁས་དང་ལྡན་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སློབ་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། ཤེས་རབ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ལ་བསོད་ནམས་འབྱུང་བས་བསོད་ནམས་དང་། ཚོགས་གཉིས་གོམས་པར་བྱས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ལམ་ལ་འབད་པས་མཐོང་བ་དང་སྒོམ་པ་ལ་དགོས་པའི་ལམ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཚིག་དང་དོན་བསྐལ་པ་མང་པོར་མི་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་བཏུགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཚིག་ལོབས་པའི་གཟུངས་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ། འདི་ལ་བཞི། དང་པོ་གཟུངས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་ཡིན་ལ། གསང་སྔགས་ནི་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུའི་མིང་གིས་བཏགས་པའོ། །གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ནི། ཨ་ར་པ་ཙ་ན་ལ་སོགས་པའི་ཡི་གེ་ལ་དམིགས་ནས་ཨ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་སྟེ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཡི་གེ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་བསྒོམས་པས་གོམས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ན་སྟོང་ཉིད་ལ་མི་སྐྲག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ནི་བཟོད་པའི་གཟུངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་དང་དོན་གོ་རིམ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡུན་རིང་དུ་འཛིན་པར་ནུས་པ་ནི་ཚིག་དང་དོན་གྱི་གཟུངས་སོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཞི་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་སྐྱོབ་པར་ནུས་པའི་གསང་སྔགས་བརྩོམ་པར་ནུས་པ་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས་སོ། །གསུམ་པ་ས་མཚམས་ནི། ཚིག་དང་དོན་གྱི་གཟུངས་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ནས་དང་། བཟོད་པའི་གཟུངས་སྦྱོར་ལམ་ནས་དང་། གསང་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས་མཐོང་ལམ་ནས་སོ། །བཞི་པ་སྒྲ་དོན་ནི། འཛིན་པར་བྱེད་པས་ན་གཟུངས་ཏེ་ཚིག་དང་དོན་འཛིན་པས་སམ། ལེགས་པའི་ལམ་ལས་མི་ཉམས་པར་འཛིན་པས་སོ། །གཟུངས་ཐོབ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྟོགས་པ་རྣམས་རྟོགས་པ་ཕྱི་མའི་རྟེན་བྱེད་པ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་གཞི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ས་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་གཉེན་པོའི་ཚོགས་སོ། །དེས་ན་འདི་དག་གི་གོ་རིམ་ནི་བཤད་པའི་རིམ་པའོ། །
གཉིས་པ་རྟོགས་དཀའ་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ། ཡེ་ཤེས་དང་། ས་དང་། གཉེན་པོའི་ཚོགས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ། ཡུལ་སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤུ་དང་། ཡུལ་ཅན་དེ་རྟོགས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ། སྟོང་གཞི་ངོས་གཟུང་དེ་ཇི་ལྟར་སྟོང་པའི་ཚུལ། ཞར་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་དཔྱད་པ་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤུ། འདིར་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་སྨྲས་པ། ནང་དང་ཞེས་སོ། །དེ་ལ་ནང་ནི་མིག་སོགས་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཏེ། བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་ནི་གཟུགས་སོགས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཏེ། སེམས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་ནི། དབང་པོའི་རྟེན་གྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་ཏེ། སེམས་ཀྱིས་ཟིན་པ་དང་དབང་པོས་མ་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོང་པའི་དངོས་པོ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞི་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་པའོ། །ཕྱོགས་བཅུ་ནི་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞི་སྟེ། དེ་རྣམས་ནི་ཕྱོགས་ཀྱི་ངོས་མ་ལུས་པ་ཁྱབ་པས་དབྱིབས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞི་སྟེ། སྐྱེས་བུའི་དགོས་པའི་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའོ། །འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཅིག་ཤོས། འདུ་བྱས་རྣམས་ནི་འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །རྟག་པ་དང་ཆད་པའི་མཐའ་གཉིས་ལས་འདས་ཤིང་དེ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུས་ནི་མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །ཐོག་མ་དང་བར་དང་ཐ་མ་མེད་པ་འཁོར་བ་ནི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །བྲལ་ཞིང་སྤངས་ལ་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་དོར་བ་ལས་བཟློག་པའི་དོར་བ་མེད་པ་ནི། དོར་བ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བས་མ་མཛད་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་ཏེ། རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་ལ་སོགས་པ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང་གཟུགས་སུ་རུང་བ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །འདས་མ་འོངས་སོགས་དུས་གསུམ་ནི་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་མི་དམིགས་པས་ན་མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་ལྡན་པ་སྟེ་ཚོགས་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །དེ་ལས་གཅིག་ཤོས་ངོ་བོ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞི་སྟེ། མདོར་བསྡུ་ན་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཕུང་པོ་ལྔར་འདུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོ་མེད་པ་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་མཐོང་གིས་མ་མཛད་པའི་རང་རང་གི་ངོ་བོ་སྟེ་དེ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞི་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱོན་ཡང་རུང་མ་བྱོན་ཡང་རུང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་གནས་སོ་ཞེས་པས་བྱེད་པ་པོ་གཞན་གྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཆོས་ཀྱི་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་བྱ་ལ། དེ་ནི་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཞིའོ། །རང་བཞིན་དང་རང་གི་ངོ་བོ་དང་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་གསུམ་གྱི་གཞི་གཅིག་ཡིན་ཡང་། དང་པོ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་བདེན་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་གཉེན་པོ་དང་། གཉིས་པ་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་འཕགས་པའི་ཤེས་མཐོང་གིས་གསར་དུ་བྱས་སམ་སྙམ་པའི་གཉེན་པོར་ཐ་མ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གཞན་གྱིས་ཀུན་བཏགས་པའི་བྱེད་པ་པོ་དགག་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་ནང་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཅན་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་དོན་དམ་པར་ཐེར་ཟུག་རྟག་པའམ་སྐད་ཅིག་དང་རྒྱུན་གྱི་མི་རྟག་པར་མ་གྲུབ་པ་དང་རང་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་ན་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་སྟོང་པ་ཉིད་ཉི་ཤུར་འདོད་དོ། །གསུམ་པ་ལ། འཐད་པའི་ཕྱོགས་དགོད། མི་འཐད་པའི་ཕྱོགས་དགག་པ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ་དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ནི་སྟོང་ཉིད་ཡན་གར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །གཞན་དག་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་སོ། །ཞེས་ཟེར་རོ། །ཕྱི་མ་འདི་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གང་དང་གང་ཤེས་པ་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ཏེ། དཔེར་ན། རྨི་ལམ་དུ་རྟ་གླང་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་བཞིན། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བ་རང་བཞིན་གྱི་གཏན་ཚིགས་སོ། །དམིགས་པ་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་ན། །དོན་མཐོང་རབ་ཏུ་གྲུབ་མ་ཡིན། །ཞེས་ཤེས་པ་མ་གྲུབ་ན་ཡུལ་མི་རྟོགས་པས་གཏན་ཚིགས་མ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ལ་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པས་འགལ་བ་མ་ཡིན་ལ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ལ་གཅིག་དང་དུ་བྲལ་ལ་སོགས་པའི་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་གནོད་པའི་ཕྱིར་མ་ངེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་དམིགས་པ་ཡིན་པ་དེ་ནི་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཟླ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་བཞིན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་འདི་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དགག་པ་བཀག་པ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་པས་སོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། ལྷས་སྦྱིན་གསོད་བྱེད་མཆོད་སྦྱིན་བསད་པས་ལྷས་སྦྱིན་སླར་མི་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་གང་གི་ཕྱིར་དངོས་པོར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་ལྷས་སྦྱིན་དང་འདྲ་བ་དེའི་གསོད་བྱེད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་མཆོད་སྦྱིན་དང་འདྲ་བ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསད་པས་སླར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་འགྲེལ་ཆེན་དུ་འགྱུར་ཅུང་ཟད་འཁྲུགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སྟོང་ཉིད་ཡན་གར་བ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ནི། ཡེ་ཤེས་དངོས་པོ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་དེ་ལྟ་ན་ཡང་དམིགས་པ་དག་པ་ཁྱད་པར་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་འདུས་བྱས་སུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་དང་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་དག་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་བཤད་ཀྱང་ཧ་ཅང་འགྲིག་པར་མ་མཐོང་བས་དཔྱད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་ངོ་བོ་དབྱེ་བ། ས་མཚམས་གསུམ་གྱི། དང་པོ་ནི། དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ནི། ལས་དང་པོ་པའི་ས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་ཤེས་རབ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ནས་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་གྱི་བྱེ་བྲག་གི་རྣམ་པ་ཉི་ཤུའོ། །གསུམ་པ་ནི། ནང་དང་ཕྱི་དང་གཉིས་ཀ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གསུམ་ནི་མོས་སྤྱོད་ཀྱི་ས་དང་། སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྦྱོར་ལམ་ལ་བཤད་པ་ལ། ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་མོས་སྤྱོད་ཚོགས་ལམ་དང་། སྦྱོར་ལམ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ལ་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ལ། འབྲེ་དང་ཨར་མོས་སྤྱོད་སྦྱོར་ལམ་སྤྱི་དང་། ཕྱི་མ་ཆོས་མཆོག་ལ་འཆད་དོ། །ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ནས་དོར་བ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་བདུན་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བར་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ས་དང་པོ་ནས་བདུན་པའི་བར་དང་། རང་བཞིན་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ནི། འཕེལ་འགྲིབ་མེད་པའི་དོན་དང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང་ཞི་དག་པ་ལ་དབང་བ་གཉིས་ཀྱི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ས་བརྒྱད་པ་དང་། རང་གི་མཚན་ཉིད་མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བའི་རྟེན་ཡིན་པས་ན་ས་དགུ་པ་དང་། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ལས་ལ་དབང་བའི་རྟེན་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ན་ས་བཅུ་པ་ལ་བཞག་གོ །དངོས་པོ་མེད་པ་དང་རང་གི་ངོ་བོ་དང་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་གསུམ་ནི་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་པའི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་པའི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། རང་བྱུང་གི་རྟེན་ཡིན་པའི་དོན་གྱིས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་ལས་བཤད་དོ། །
གཉིས་པ་ཚོགས་བྱེ་བྲག་དུ་བཤད་པ་ལ། སྤྱི་དང་། ཡན་ལག་གི་དོན་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ། སའི་ངོ་བོ། དབྱེ་བ། ཁྱད་ཆོས། འཕོ་ཚུལ། སྒྲ་དོན་དང་ལྔའི་དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་བསྔོོ་བ་དང་སྨོན་ལམ་ལ་སོགས་པ་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ནི་རྟོགས་པ་ཕྱི་མ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་རྟེན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ས་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་། རྣམ་སྨིན་གྱི་ལུས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་། ཡོན་ཏན་གྱི་གྲངས་དང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུའི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ནས་ས་བཅུ་པ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་གྱི་བར་རྣམ་པར་དབྱེ་བའོ། །གསུམ་པ་ལ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལུས་འཛིན་པའི་ཁྱད་པར་ནི། ས་བཅུ་པོ་ལ་རིམ་པ་བཞིན་དུ། འཛམ་བུ་གླིང་གི་རྒྱལ་པོ་དང་། འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་དང་། བརྒྱ་བྱིན་དང་། མཐབ་བྲལ་དང་། དགའ་ལྡན་དང་། འཕྲུལ་དགའ་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་དང་། སྟོང་གི་བདག་པོ་ཚངས་པ་དང་། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་བདག་པོ་ཚངས་པ་ཆེན་པོ་དང་། འོག་མིན་དུ་ལྷའི་བུ་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་རྣམས་སུ་རྣམ་སྨིན་འཛིན་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་གྲངས་ནི། དང་པོར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་སྤྲུལ་སྐུའི་སངས་རྒྱས་བརྒྱ་མཐོང་། དེ་དག་གིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་པ་ཤེས། ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྒྱ་ལ་འཇུག །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱ་གཡོ་ཞིང་། བརྒྱར་འགྲོ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱ་སྣང་བར་བྱེད། སེམས་ཅན་བརྒྱ་སྨིན། བསྐལ་པ་བརྒྱར་གནས། དེ་དག་གི་སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་ལ་འཇུག །ཆོས་ཀྱི་སྒོ་བརྒྱ་འབྱེད། ལུས་བརྒྱ་སྟོན། ལུས་རེ་རེ་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་འཁོར་བརྒྱ་ཕྲག་རེ་སྟོན་པ་སྟེ། ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་ཐོབ་བོ། །དེ་བཞིན་དུ་ས་གཉིས་པ་ལ་སྟོང་འགྱུར་དང་། ས་གསུམ་པ་ལ་འབུམ་འགྱུར་དང་། ས་བཞི་པ་ལ་ཕྲག་ཁྲིག་དང་། ལྔ་པ་ལ་ཕྲག་ཁྲིག་ཕྲག་སྟོང་དང་། དྲུག་པ་ལ་ཕྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་དང་། བདུན་པ་ལ་བྱེ་བ་ཕྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་དང་། བརྒྱད་པ་ལ་སྟོང་གསུམ་འབུམ་ཕྲག་བཅུའི་རྡུལ་རྙེད་དང་། དགུ་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གྲངས་མེད་འབུམ་ཕྲག་བཅུའི་རྡུལ་རྙེད་དང་། བཅུ་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རྡུལ་རྙེད་རྣམས་འཐོབ་བོ། །གསུམ་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཁྱད་པར་ནི། ས་བཅུ་པ་དེ་དག་ལ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུའི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཐོབ་བོ། །གཞན་ཡང་རྨི་ལམ་གྱི་རྟགས་དང་གཟུངས་དང་སྤངས་པའི་ཁྱད་པར་ལ་སོགས་པ་གསེར་འོད་དམ་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་རྣམས་ནི་འདོད་ན་དེ་ཉིད་དུ་ལྟ་བར་བྱའོ། །བཞི་པ་ནི། ས་གང་གིས་ཡོངས་སུ་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ཇི་སྲིད་མ་རྫོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་དུས་དེ་ཡིན་ལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་ས་གཞན་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ནི། སོ་སོའི་སྒྲ་དོན་འཆད་པར་འགྱུར་ལ། སྤྱིའི་སྒྲ་དོན་སའི་སྐད་དོད་བྷུ་མི་ཞེས་པ་ལ་ཡིག་གེ་བསྣན་པས་ངེས་ཚིག་གི་བཤད་ན། འབྱུང་པོ་དཔག་མེད་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པའམ། དཔག་ཏུ་མེད་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་འགྲོ་བས་ན་ཞེས་པར་འགྱུར་ཏེ། མདོ་རྒྱན་ལས། འབྱུང་པོ་དཔག་མེད་འཇིག་མེད་ཕྱིར། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེ་དག་ལ། །ཕྱི་ཕྱིར་གོང་དུ་འགྲོ་ལྡན་ཕྱིར། །དེ་དག་ཉིད་ནི་སར་འདོད་དོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ཡན་ལག་གི་དོན་ལ། སྤྱིའི་མཚམས་སྦྱར། སོ་སོའི་རང་བཞིན་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། སའི་ཚོགས་ལ་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་གསུངས་ཞེས་སྦྲེལ་ལོ། །དགོས་པ་ནི། ས་གང་གིས་སྐྱོན་ཟད་ཅིང་ཡོན་ཏན་རྫོགས་པའི་དོན་དུ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །