བསྡུས་དོན།
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨ་བྷི་ས་མ་ཡཱ་ལངྐཱ་ར་བྲྀཏྟི་པིནྟྲཱ་རྠ། བོད་སྐད་དུ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པའི་བསྡུས་དོན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན། །རང་བཞིན་མེད་ཅིང་རྟོག་ལས་འདས། །དཔག་བསམ་ཤིང་བཞིན་འབྲས་བཟང་ནི། །སྩོལ་མཛད་རྒྱལ་ཡུམ་དགའ་མ་རྒྱལ། །ཤེས་རབ་མི་གསལ་བསྟན་བཅོས་ཀུན། །ཕྱི་རོལ་གྱུར་བདག་གང་ན་ཞིག །ཟབ་མོའི་དོན་སྟོན་དཔལ་ལྡན་ནི། །བཟང་པོའི་འགྲེལ་པའང་གང་ན་སྟེ། །དེ་ལྟའང་དག་པའི་དགེ་བཤེས་ཀྱིས། །རྗེས་གཟུང་ཕྱིར་ཚིག་དང་ནི། །གདང་དག་ལ་ནི་ལྟོས་མེད་པར། །དེ་ཡི་བསྡུས་དོན་བདག་གིས་བྱ། །སློབ་དཔོན་དཔལ་སེང་གེ་བཟང་པོ་འདིའི་ཞལ་སྔ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རུལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཡུལ་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། དེའི་ལྡོག་པ་དག་ཕོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་གཟིགས་ནས། རང་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དེ་ཁོ་ནའི་ཉེ་བར་བསྙད་པ་ཐུགས་སུ་ཆུད་དེ། གཞན་ལ་ཡང་དེ་རྟོགས་པར་བྱ་བར་བཞེད་པས། དང་པོར་རེ་ཞིག་རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱི་འབྲེལ་པ་དང༌། བརྗོད་བྱ་དང༌། དེའི་དགོས་པ་རྣམས་གསུངས་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱམས་པས་མཛད་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ནི་གཞུང་འདིའི་བརྗོད་བྱ་ཡིན་ཏེ། བཤད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་རྒྱས་པ་དང༌། འབྲིང་དང༌། མདོར་བསྡུས་པའི་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱན་ཉིད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཕམ་པའི་དགོངས་པ་ལས་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་འདིའི་དགོངས་པ་ཡིན་ཏེ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཡང་དགོས་པ་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་བསྒོམ་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་
པ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་གཞན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། སྐྱེས་བུའི་དོན་མཐའ་དག་དེའི་ཚེ་ཉིད་གྲུབ་པས་ན་དགོས་པ་གཞན་ཚོལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་བསྟན་བཅོས་དང་དགོས་པ་དག་གམ། དགོས་པ་དང་དགོས་པའི་དགོས་པ་དག་གི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོའི་འབྲེལ་པ་ནི་ཤུགས་ཀྱིས་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །དགོས་པའི་དགོས་པ་ཡང་ཕྱག་བྱེད་པའི་ཡུལ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ན་ལོགས་ཤིག་ཏུ་མ་བརྗོད་དེ། ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཉེ་བར་བཟུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྨོངས་པ་བཟློག་པ་ནི་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་ཟིན་ལ། མ་བྱས་སོ་ཞེ་ན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་བྱེད་སྙམ་པའི་དོགས་པ་བསལ་བའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ནི། འགྲོ་བའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་བཤད་པ་དང༌། ཊཱི་ཀ་མཛད་པའི་འཕགས་པ་དང༌། སློབ་དཔོན་དག་གིས་ནི་དངོས་པོ་དང༌། ལམ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་ཡིན་ཡང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་སྦྱར་བ་ལ་མ་ལྟོས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཤེས་བྱ་ནང་གི་ཚུལ་ཅན་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ན་རྨོངས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བཟློག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འགྲེལ་པ་དང་རྣམ་འགྲེལ་མཛད་པའི་འཕགས་པ་དང་སློབ་དཔོན་དག་གི་ཡང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་སྦྱར་བ་ཡིན་ཡང༌། ཀུན་གྱི་རྒྱན་དུ་མ་གྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། མ་ཚང་པའི་ཕྱིར་ན་དོགས་པ་མ་བཟློག་པ་ཁོ་ནའོ། །ཁི་བོ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱམས་པས་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སློབ་དཔོན་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་བཟང་པོའི་བཀའ་དྲིན་ལས། གཞི་དང་ལམ་དང་རྣམ་པ་མཐའ་དག་བསྡུས་པས། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་སྦྱར་བ་དང་ཀུན་གྱི་རྒྱན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། དོགས་པ་མཐའ་དག་རྣམ་པར་གཅོད་པས་དབུ་མ་དང་སྦྱར་བའི་ཕྱིར་ན་རྨོངས་པ་བཟློག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་སློབ་དཔོན་སེང་གེ་བཟང་པོ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ཕྱོགས་ཏེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོན་པ་ན། པོ་ཏི་དུ་མ་དག་ན་འདོན་པ་དུ་མ་དང་འཆད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བཤད་པ་ན་ཡང་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་མཐོང་བས་སྐྱོ་བ་སྐྱེས་ཏེ། མཐའ་གཅིག་ཏུ་གནས་པ་ན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་བཅོམ་ལྡན་
འདས་བྱམས་པས། དེའི་སྐྱོ་བ་བསལ་བའི་ཕྱིར། མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་བཅས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡང་བཤད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་རྗེས་སུ་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྨོངས་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར། ཁོ་བོའི་འདི་ཀུན་གྱི་རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་གྱི་རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཡན་ལག་དང༌། དེའི་རང་བཞིན་དང༌། དེ་བསྡུས་པ་བཤད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའི་སྒོ་ནས་ཀུན་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཐེག་པ་གསུམ་ལ་གང་ཟག་རྣམ་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་འཇུག་པ་བཤད་པ་ནི། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཡན་ལག་གོ །ཀུན་མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་དོན་བརྒྱད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གསུམ་དང་སྦྱར་བ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །རྒོལ་བ་དང་ལན་དག་གིས་གཞི་དང༌། ལམ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པར་བསྟན་པས་ཡུམ་རྣམ་པ་གསུམ་ཀ་ཡང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་སྦྱར་བ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བསྡུ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན། འཕགས་པ་བྱམས་པ་བདག་ཉིད་དམ་པ་རྣམས་དང་སྤྱོད་པ་མཐུན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཀུན་གྱི་རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་རྟོགས་པར་བྱའོ། །ཕྱག་འཚལ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་དོན་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ཉིད་བསྟན་བཅོས་སུ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། སྐྱེ་བོ་བློ་གྲོས་དམན་པ་དག །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྩོད་པ་སྨྲས་སོ། །བསམ་པ་ནི་གལ་ཏེ་ཀུན་མཁྱེན་གསུམ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་འདོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་མ་བྱས་པ་དང་མཚུངས་ཏེ། དེ་ནི་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་རྣམ་པ་གསུམ་ཀར་ཡང་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དེས་དོན་བརྒྱད་སྟོན་པ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་འབྲས་བུ་མེད་དེ་ཀུན་མཁྱེན་གསུམ་ལས་ལྷག་པའི་དོན་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཀར་ཡང་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །འདི་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཡན་ལག་བསྟན་པ་ལན་འདེབས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མདོའི་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང༌། དེའི་ཡན་ལག་ཆོས་སྤྱོད་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་ཐོས་པ་དང་བསམས་
པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པས་བདེ་བླག་ཏུ་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དགོས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོའི་དབྱེ་བར་གྱུར་པའི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་པས་མངོན་དུ་བྱས་པ་ནི་དགོས་པའི་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཡི་གེ་འདྲི་མཆོད་སྦྱིན་པ་དང༌། །ཉན་དང་ཀློག་དང་འཛིན་པ་དང༌། །འཆང་དང་ཁ་དོན་བྱེད་པ་དང༌། །དེ་སེམས་པ་དང་བསྒོམ་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་ཡིན་པར་འཆད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། དེ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཡན་ལག་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལས་ཐ་དད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་བསམ་པ་ཡིན་ཏེ་གལ་ཏེ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་དོན་སྣང་བར་མཛད་པ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པའི་ཕྱིར་རྟོགས་པར་དཀའ་བས་ན། ཁོ་བོ་ཅག་གིས་གསལ་བར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །མདོར་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པར་བསྟན་པས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ན། དེ་ལྟར་འབྲེལ་པ་ལ་སོགས་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་མངོན་པར་ཏེ་ཀུན་ཏུ་འདིས་སམ་འདི་རྟོགས་པ་སྟེ། ཤེས་སོ་ཞེས་བྱེད་པ་དང་ལས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་སོགས་པ་བདུན་ནི་ལམ་ཡིན་ལ། བརྒྱད་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་བཞིའི་མཚན་ཉིད་ནི་འབྲས་བུའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པས། རྣམ་པ་གང་གིས་ལམ་གང་དག་ཏུ་གང་ཞིག་དམིགས་པར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་དེ་དག་དང༌། ལམ་དེ་དག་དང༌། དངོས་པོ་དེ་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས། ཐ་དད་པའི་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ན། ཀུན་མཁྱེན་པ་གསུམ་ནི་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་དུ་བྱས་པའི་རྣམ་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་མཚུངས་པར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་ན་གནས་སྐབས་ཀྱི་དབྱེ་བས་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་བཞིའོ། །སྦྱོར་བ་ཡང་བྱ་བའི་རང་བཞིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་རྫོགས་པ་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་དབང་གིས་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་བཞི་འགྲུབ་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་མངོན་པར་
རྟོགས་པ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་ཏེ་རང་དང་གཞན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་འདི་དག་ཙམ་གྱིས་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་དང་འབྲས་བུའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དེའི་རང་བཞིན་ཡང་མདོར་བསྡུས་པ་དང༌། རྒྱས་པ་དང༌། དེ་རྣམ་པར་བཤད་པས་གསལ་བ་དེས་ན་དེ་རིམ་གྱིས་བརྗོད་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ་སོར་ཡུལ་དུ་བྱས་ཀྱང༌། སོ་སོར་སྒོམ་པར་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ན། བསྡོམས་པ་ཁོ་ནས་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། མངོན་པར་རྟོགས་པ་མཐའ་དག་ཀུན་མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་མདོར་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པར་བསྟན་ནས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མཐའ་དག་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །