སེམས་ཉིད་བསྡུས་པའི་སྒྲོན་མ།
༈ དཔལ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༔ སེམས་ཉིད་བསྡུས་པའི་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་དོན་བཅུས་བསྟན་ཏེ༔ ༼ཀུན་གཞི་༽བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་བསྟན་པ་དང༔ ༼འདུ་ཤེས་མི་འཇུག་པ་༽བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཡུལ་བསྟན་པ་དང༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་༼མ་བཅོས་པ་༽ཚོགས་བརྒྱད་བསྟན་པ་དང༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བཞག་ཐབས་བསྟན་པ་དང༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྟན་པ་དང༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ་༼མངོན་ཤེས་ལྔ་༽བསྟན་པ་དང༔ ༼གཟུང་འཛིན་གཉིས་༽བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པ་དང༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་སྐྱོན་བསྟན་པ་དང༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གོལ་ས་༼རྟག་ཆད་གཉིས་༽བསྟན་པ་དང༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྐུ་ལྔ་བསྟན་པའོ༔ དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་བསྟན་པ་ནི༔ ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཀུན་གཞི་ཞེས་བྱའོ༔ ཆོས་ཀུན་གྱི་གཞིར་གྱུར་པས་ན་ཀུན་གཞི་ཞེས་བྱའོ༔ སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཆོས་སྐུ་ཁྱབ་པར་གནས་པ་ལ་ཀུན་གཞིར་(༨༥)མིང་བཏགས༔ རྣམ་རྟོག་༼ཡེ་ཤེས་འདྲེས་པ་ལ་༽མཚན་མ་༼ཆོས་སྐུ་དང་མ་འདྲེས་པ་༽ལ་ཡང་ཀུན་གཞིར་མིང་བཏགས༔ ཆོས་སྐུ་དང་རྣམ་རྟོག་༼ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་༽བག་ཆགས་འདྲེས་པ་ལ་ཀུན་གཞི་ཞེས་བྱའོ༔ དེ་ཡང་ཀུན་གཞི་ཀུན་གྱི་གཞི་ཡིན་ཏེ༔ རྣམ་པར་བྱང་བའི་གཞི་མ་ཡིན༔ ཅེས་གསུངས་སོ༔ ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་༼དང་ཐ་དད་པས་སོ་༽ཡོད་པའི་ས་ན་ཆོས་ཡོད་དེ༔ ཆོས་སྐུ་དྲི་མ་མེད་པའི་ས་ན་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་༼སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་གྱི་༽མིང་ཡང་མེད་དོ༔ རྣམ་དག་དེས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་༼མ་རིག་པ་སངས་པས་༽ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་གཞི་ལ་སངས་ཏེ་མིང་ཡང་མི་སྲིད་༼ཀུན་གཞིའི་བྱ་བ་༽དོ༔ དེ་བས་ན་ཀུན་གཞི་ནི་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའོ༔ ༼ཀུན་གཞིའི་༽ཆོས་སྐུ་ནི་བག་ཆགས་དང་བྲལ་བ་༼རྣམ་དག་དང་༽འོ༔ སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་བག་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ལ་སེམས་ཞེས་བྱའོ༔ དེ་ཉིད་ཆོས་སྐུ་སྟོང་པར་རིག་པ་ལ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ༔ དེ་ཡང་སྟོང་གསལ་ཆེན་པོར་ངེས་ཤེས་སྐྱེས་ཏེ༔ དེའི་ངང་ལ་གནས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ༔ བྱིང་རྒོད་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་དང་བྲལ་ནས་རྟོག་མེད་ལ་གནས་པ་ནི་ཆོས་སྐུ་༼རིག་པ་རྗེན་པ་༽ཞེས་བྱའོ༔ བྱང་ཆུབ་ལམ་པ་སེམས་ཀྱི་ཡུལ་བསྟན་པ་ནི༔ ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་འདི་ཉིད་ཡིན་ཏེ༔ ནམ་མཁའི་གཞི་བདག་མེད་པ་དང༔ ནམ་མཁའ་ནི་མཐའ་དང་དབུས་མེད་པ་དང༔ ནམ་མཁའ་༼ཡངས་པ་༽རྒྱ་ཆེ་བ་དང༔ ནམ་མཁའ་ལ་ཕྱོགས་དང་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སུ་མ་གྲུབ་པ་དང༔ ནམ་མཁའ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་འཁོར་འདས་སུ་མ་གྲུབ་པ་དང༔ ནམ་མཁའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཅིར་ཡང་སྣང་བ་བཞིན་ནོ༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ནམ་མཁའ་ལ་གཏད་ཅིང་བསྒོམས་པས་༼ནམ་མཁའ་དང་ཤེས་པ་འདྲེས་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་རྟོག་མེད་དུ་༽བདག་ཏུ་འཛིན་པ་མི་འཇུག༔ སེམས་ལ་སེམས་ཀྱིས་བལྟས་པའི་ཚེ༔ མཐའ་དབུས་སུ་མ་གྲུབ༔ རྒྱ་ཆེ་བར་འདུག༔ ཡངས་པར་འདུག༔ ཕྱོགས་རིས་དང་བྲལ་བར་འདུག༔ ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་(༨༦)སུ་མ་གྲུབ་པར་འདུག༔ འཁོར་འདས་གཉིས་སུ་མ་གྲུབ་པའི་སེམས་དེ་རང་གསལ་རྟོག་པ་མེད་པའོ༔ དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཉིད་ལས་འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཅིར་ཡང་འབྱུང་བས་ཡོན་ཏན་ནོ༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ནི༔ དེ་ལྟ་བུའི་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་མ་རྟོགས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་༼མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྣ་བའི་དང་། སྣའི་དང་། ལྕེའི་དང་། ལུས་ཀྱི་དང་། ཡིད་ཀྱི་དང་། ཀུན་གཞི་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྣམས་སོ། །༽བརྒྱད་བྱུང་བའོ༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བཞག་ཐབས་བསྟན་པ་ནི༔ དང་པོ་ལུས་ངག་དལ་བར་བརྟེན་ཏེ༔ སེམས་མ་བཅོས་པའི་ངང་དུ་ཅི་ལ་ཡང་འདུ་ཤེས་མ་ཞུགས་ཙམ་དུ་བསྒོམ་དུ་མེད་པར་བཞག་གོ༔ དེ་ཡང་ལུང་ལས༔ བརྗོད་པའི་ཐ་སྙད་ལས་འདས་བསྒོམ་དུ་མེད༔ བསྒོམས་པ་ཉིད་ནི་སྒོམ་པའི་རྟོག་པས་ཏེ༔ མ་བསམས་མི་སྒོམ་རང་རིག་ཉིད་ཀྱི་སྐུ༔ དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་དེ་བཞིན་གྱིན་འདར་བཞག༔ བཞག་ཏུ་འང་བཞག་པ་མེད་པས་ན༔ བཞག་པ་མེད་པའི་བཞག་སར་བཞག་ལ་བཞག༔ བཞག་པའི་དངོས་པོ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་ཐུགས༔ འདི་ཞེས་བྱ་བ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་མེད༔ ཅེས་གསུངས་པས༔ ཅིར་ཡང་མི་དམིགས་ཅིར་ཡང་མི་རྟོག་པའི་ངང་ལ་ཁོང་སློད་ལ་གྱིན་འདར་ཙམ་དུ་མ་ཡེངས་པར་བཞག་གོ༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི༔ ༼དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམས་ལ་༽མ་བཅོས་མ་བསླད་པ་མི་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ༔ དེ་ཡང་ལུང་ལས༔ མ་བཅོས་མ་བསླད་རྣམ་དག་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས༔ རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་ཐུགས་དང་ཡེ་ནས་མཉམ༔ རྒྱུ་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིན་ཕྱིར་བསྒྲུབ་ཏུ་མེད༔ འབྲས་བུ་གདོད་ནས་དག་པ་སངས་རྒྱས་ཡིན༔ ཞེས་དང༔ སེམས་མ་བཅོས་པ་དེ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་ནོ༔ ཞེས་གསུངས་སོ༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྩལ་བསྟན་པ་ནི༔ མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་ཡིན་ཏེ༔ ལྷའི་མིག་གི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༔ ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༔ ཕ་རོལ་༼དུག་རྩིར་བསྒྱུར་བ་དང་སྐོམ་ལས་གཤེར་(༨༧)གསེར་ལས་བྱེ་མ་བྱེ་མ་ལས་གསེར་མེའི་ཕུང་པོ་ཞེས་ལ་སོགས་པའོ། །༽གྱི་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༔ འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༔ ལྐོག་འབུག་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༔ དབང་པོ་རྣམ་དག་གི་གནས་༼ཞིང་ཁམས་བརྒྱད་སྤྲུལ་ཞི་ཁྲོ་གང་ལ་གང་འདུལ་དུ་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་སྔགས་ཀྱི་སྒྲ་ལྟ་བུར་ལྟ་བའི་ཆོས་སྟོན་པའི་ཡི་གེ་ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་སུ་མ་འདྲེས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་གང་ལ་གང་འདུལ་དུ་ཆོས་བསྟན་ནོ་༽ཡིན་ནོ༔ ཡང་ན་རྫུ་འཕྲུལ་དང་རྗེས་སུ་སྟོན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༔ ཆོས་སྟོན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༔ ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་འབྱུང་བ་ནི༔ སེམས་ཀྱི་རྩལ་ཡིན་ནོ༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ནི༔ ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་སྐུ་ལྔར་འབྱུང་སྟེ༔ དེ་ཡང་ཕུང་པོ་ལྔ་དང༔ ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་དང༔ འབྱུང་བ་ལྔ་དང༔ ཡུལ་ལྔ་དང༔ ཁ་དོག་ལྔ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྟོགས་པས༔ ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་༼ཐམས་ཅད་སྐྱེ་མེད་དུ་ཤེས་༽ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང༔ ༼ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ལས་༽མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་དང༔ མཉམ་པ་༼ཐམས་ཅད་གཉིས་མེད་དུ་ཤེས་པ་༽ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང༔ སོ་སོའི་རྟོག་པའི་༼ཆོས་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་༽ཡེ་ཤེས་དང༔ བྱ་བ་གྲུབ་པའི་༼དེ་ཉིད་རྩོལ་སྒྲུབ་དང་བྲལ་བར་ཤེས་པ་༽ཡེ་ཤེས་དང༔ རྒྱལ་བ་༼ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་༽རིགས་ལྔ་དང༔ ༼ཡེ་ཤེས་ལྔ་༽སྐུ་ལྔར་འཆར་བ་༼ཆོས་སྐུ་ལོངས་སྐུ་སྤྲུལ་སྐུ་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་༽ནི་སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ནོ༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱིས་མ་རྟོགས་པའི་སྐྱོན་ནི༔ གཟུང་འཛིན་གཉིས་ཡིན་ཏེ༔ ནང་འཛིན་༼པ་དང་ངར་འཛིན་༽པའི་སེམས་ཀྱིས་གང་ཟག་ལ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ནི༔ ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་འབྱུང་སྟེ་འཛིན་རྟོག་གོ༔ ཕྱི་བཟུང་བར་བྱ་བའི་ཡུལ་ལ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ནི༔ ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་འབྱུང་སྟེ་གཟུང་རྟོག་གོ༔ གཟུང་འཛིན་གཉིས་ཀྱིས་སྲིད་གསུམ་དུ་འཁྱམས་ཤིང་རིགས་དྲུག་ཏུ་འཁོར་རོ༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གོལ་ས་ནི༔ རྟག་ཆད་གཉིས་ཡིན་ཏེ༔ དེ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རང་རྒྱུད་དུ་མཐོང་ཞིང་རྟོག་པ་རང་སར་འཇོག་ན་༼རྟག་པར་འཛིན་པས་༽སོ་སོའི་(༨༨)སྐྱེ་བོར་ལྟུང༔ ༼ཉན་ཐོས་༽ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་དང༔ ༼རང་རྒྱལ་༽འགོག་པ་དང༔ ༼བྱང་ཆུབ་སེམས་༽སྤྱོད་པ་དང༔ བསྒྱུར་ན་༼གསང་སྔགས་པ་༽ཐེག་པ་དམན་པར་ལྟུང༔ ཉོན་མོངས་པ་མཚན་མའི་དངོས་པོ་དང༔ སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ཙམ་དུ་གསལ་བ་དང༔ སྟོང་པ་༼དེ་ལ་ཞེན་པ་༽དང་བདེ་བ་ཙམ་དུ་ཡོད་པར་འདོད་ན་རྟག་པར་ལྟུང༔ དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཅི་ཡང་མེད་པར་འདོད་ན་ཆད་པར་ལྟུང་ངོ་༔ བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི༔ དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤང་བླང་༼ཡོད་མེད་རྟག་ཆད་ལས་འདས་པར་༽མེད་ཅིང་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ལས་དུས་ཐམས་ཅད་དུ༔ བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་མ་ཡེངས་པར་ཉམས་སུ་བླངས་པས་སྐུ་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའོ༔ སེམས་ཉིད་བསྡུས་པའི་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བ༔ སློབ་དཔོན་བྱེ་མ་ལས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ༔ ལས་ཅན་ཅིག་དང་ཕྲད་པར་ཤོག༔ རྒྱ་རྒྱ་རྒྱ༔