གསུམ་པ་མཐོང་ལམ་བཤད་པ།

གསུམ་པ་མཐོང་ལམ་བཤད་པ་ལ།

མཚན་ཉིད་སྤངས་རྟོགས་ཡོན་ཏན་དབྱེ་བ་བྱེད་ལས་ངེས་ཚིག་ངོ་བོ་བཤད་པ་དང་བདུན། དང་པོ་མཚན་ཉིད་ནི། ཆོས་མཆོག་རྫོགས་ནས་སྒོམ་ལམ་མ་སྐྱེས་པར་གྱི་དགེ་བ་གང་ཞིག་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ།ཡང་ན་ཆོས་མཆོག་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་གསར་དུ་མཐོང་བའི་སྐབས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་བའོ། །ས་མཚམས་ནི་ཐེག་པ་རང་ལམ་གྱི་སྦྱོར་ལམ་རྫོགས་ནས་སྒོམ་ལམ་མ་སྐྱེས་ཀྱི་བར་དུ་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་སྤངས་རྟོགས་ནི། ཐེག་པ་རང་རང་གི་མཐོང་སྤང་ས་བོན་རྩ་བ་ནས་སྤངས་ཏེ། ཐེག་པ་རང་ལམ་གྱི་སྒོམ་བྱའི་གཙོ་བོའི་བདག་མེད་ཀྱི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ཞིང་ཆོས་ཅན་ཇི་སྙེད་པའི་དོན་ཡང་ཅི་རིགས་པར་གསར་དུ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའོ། །གསུམ་པ་ཡོན་ཏན་ནི། སྔར་གྱི་སྤངས་རྟོགས་དེ་དག་དང༌། ཐེག་ཆེན་ལ་ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་ནུས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པའོ། ། བཞི་བ་དབྱེ་བ་ནི། གང་ཟག་གིས་ཕྱེ་ན་ཞུགས་གནས་གཉིས་དང༌། ཐེག་པས་ཕྱེ་ན་མཐོང་ལམ་གསུམ་དང༌། ངོ་བོས་ཕྱེ་ན་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་ཡོད། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བས། མཛོད་ལས། བཟོད་དང་ཤེས་པ་གོ་རིམ་བཞིན། །བར་ཆད་མེད་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ། །དེ་ལས་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ནི། །མ་མཐོང་མཐོང་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ། །ཞེས་པ་ལྟར་བཟོད་པ་བརྒྱད་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང༌། ཤེས་པ་བརྒྱད་རྣམ་གྲོལ་ལམ་དང༌། སྐད་ཅིག་དང་བོ་བཅོ་ལྔ་ནི་མཐོང་ལམ་དང༌། བཅུ་དྲུག་པ་ལམ་རྗེས་ཤེས་ནི་སྒོམ་ལམ་འདོད་ལ། །ཡང་དེ་ལ་དབྱེ་ན་མཐོང་ལམ་རབ་ཆད་མེད་ལམ་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ་གཉིས་དང་དེ་མ་ཡིན་པའི་མཐོང་ལམ་དང་གསུམ་ཡོད། མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད། རང་གི་ངོས་སྐལ་གྱི་མཐོང་སྤང་གི་དངོས་གཉེན་དུ་གྱུར་བའི་བདག་མེད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན། ཆོས་བཟོད་བཞི་ཡོད། མཐོང་ལམ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད། རང་དངོས་སུ་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་བར་ཆད་མེད་ཀྱི་ངོས་སྐལ་ཀྱི་མཐོང་སྤང་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་དེའོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན་ཆོས་ཤེས་བཞི་ཡོད། དེ་གཉིས་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་མཐོང་ལམ་ནི་རྗེས་བཟོད་བཞི་དང་རྗེས་ཤེས་བཞིའོ། །མཐོང་ལམ་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་ཉ་ཊཱིཀ་ཡིད་ཀྱི་མུན་སེལ་ལས་ཡོད་པར་གསུངས་ཏེ། དེ་ལས། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ། མཐོང་ལམ་ལ་རྗེས་ཐོབ་མེད་པར་འདོད་ཀྱང༌། ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བའམ་ཆེན་པོ་ལྟར་ན་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་ཡོད་པར་བཤད་དེ་གཞུང་དུ་སྟོན་ནོ། །ཞེས་སོ། །འོན་ཀྱང་ས་བཟང་གི་མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་རྣམ་བཤད་སོགས་ན་སྒོམ་ལམ་ལ་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་གསལ་བར་བཤད་ཀྱང་མཐོང་ལམ་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་ཚིག་ཉམས་དུ་མ་སྣང་བས་དཔྱད་པར་བྱའོ། །མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ནི། མཐོང་ལམ་བདེན་པ་མངོན་རྟོགས་སོགས་དོན་གཅིག་གོ ། ལྔ་བ་བྱེད་ལས་ནི། སྒོམ་ལམ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དྲུག་པ་ངེས་ཚིག་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྔར་མ་མཐོང་བ་མཐོང་ཞིང་འཕགས་པའི་སར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པས་ན་མཐོང་ལམ་ཞེས་པའོ། །བདུན་པ་ངོ་བོ་ནི། མཐོང་བའི་ལམ་གང་ཞེ་ན། མདོར་བསྡུ་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་འཇུག་ཐོགས་སུ་མི་དམིགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་བཅས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བདག་རྐྱེན་ཆོས་མཆོག་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་བར་ཆད་མེད་པར་ངོ་བོ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་ཀ་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པའི་ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པའོ། །དེ་ལ་རིག་པ་དྲུག་བཅུ་པའི་འགྲེལ་བར། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་དེ་ཁོ་ན་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་སྟེ། ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ན་ལ་ཆར་ཕྱེ་ནས་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་ཏུ་བཞག་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་བསྟན་པས་གདུལ་བྱ་ལ་ཕན་གདགས་པའི་ཆེད་དུའོ། །ཞེས་པ་དང༌། བརྒྱད་སྟོང་འགྲེལ་པར། འབྲས་བུ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་དང༌། བདེན་པ་སོ་སོ་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་བའི་སྒོ་ནས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་གོ །ཞེས་པ་དང༌། ཐུབ་པ་དགོངས་རྒྱན་དུ། སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་མཐོང་ལམ་མཚན་ཉིད་པ་དང༌། གཞན་རྣམས་ནི་བཏགས་པའོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའང་གསུང་མོད་ཀྱི། འདིར་ཡང་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་རབ་ཏུ་དབྱེ་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་ལ་ཡང་སྦྱར་ཏེ་གསུངས་པ་ལྟར། བདེན་པ་སོ་སོ་ལ་དམིགས་ནས་རང་རང་གི་མཐོང་སྤང་གི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ཀྱང་རྣམ་གྲོལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ལྟར་སྐད་ཅིག་དང་པོ་གཉིས་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུར་རྟོགས་པ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་རང་རིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཛིན་པའི་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། བདེན་པ་རེ་རེ་ལ་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་བཞིའི་དབྱེ་བས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་སྟན་ཐོག་གཅིག་ཏུ་མཉམ་གཞག་གི་རྒྱུན་ཅིག་ལ་རིམ་པ་བཞིན་པར་མ་ཆད་བར་སྐྱེ་སྟེ། གཟུངས་དབང་གི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། གང་བརྒྱད་པ་འབྲས་བུ་མ་ཐོབ་པར་ལྡང་བ་འདི་ནི་གནས་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་དང་ལྷན་ཅིག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་སྒོམ་པའོ། ། མཐོང་ལམ་ཐོབ་ཚུལ་ནི་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་རྗེས་དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཕགས་པ་དེས་ནི་ཡེ་ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་མེད་ཅིང་འཇིག་རྟེན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་བདེན་པ་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ། ཉན་རང་ལ་སོགས་པ་ལས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཐེག་པ་བླ་ན་མེད་པ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དུ་འཛིན་པ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་ཐོབ་པ་སྟེ། མདོ་ལས་ཀྱང༌། ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྡུལ་མེད་ཅིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་སྐྱེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །ས་དང་པོར་མཐོང་ལམ་ཐོབ་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་བསྐལ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་སྤང་མ་ལུས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་བའོ། །རྒྱལ་བའི་སྲས་རྣམས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བར་འདོད་པའི་དགའ་བ་ཚད་མེད་པ་དང་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་འདོད་པའི་བྱམས་པ་ཚད་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དག་སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་སྦྱོར་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་དོན་གྱི་དཀའ་སྤྱད་དང་ལོག་སྒྲུབ་ཀྱིས་མི་སྐྱོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྲིད་པ་དག་ན་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །ལམ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་ལ་ལམ་གྱི་སྤང་བྱ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཤེས་དགོས་པས་འདིར་སྤང་བྱའི་གྲངས་ཙམ་བརྗོད་ན་ས་བཟང་གི་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་གྱི་རྣམ་བཤད་ཐེག་ཆེན་རབ་གསལ་སྣང་བ་ལས། སྤྱིར་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གེགས་སམ་བར་དུ་གཅོད་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ཞིང༌། ངོ་བོས་ཕྱེ་ན་དབུས་མཐའ་ལས། ཉོན་མོངས་པ་ཡི་སྒྲིབ་པ་དང༌། །ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དག་ཏུ་བསྟན། །དེར་ནི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དེ། །དེ་ཟད་ནས་ནི་གྲོལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཐར་པ་ཐོབ་པའི་གེགས་སུ་གྱུར་པ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཞེས་པ་ནས། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མི་ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ཤེས་པའི་གེགས་སུ་གྱུར་པ་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་མི་ཤེས་པ་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ཁྱད་པར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་གཉེན་པོ་རིམ་གྱིས་ཕྱེ་ན་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་ཆ་རྣམས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཆ་རྣམས་སྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། འདོད་པའི་ཁམས་ན་བདེན་པ་བཞི་ལ་ཉོན་མོངས་པ་བཅུའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་མཐར་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་ཐེ་ཚོམ་སྟེ་བཞིས་དངོས་སུ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མཆོག་འཛིན་གཉིས་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་ང་རྒྱལ་དང་ཁོང་ཁྲོ་སྟེ་ལྔས་ལོག་ཞུགས་ལ་སོགས་པར་རྟོགས་པ་དང༌། མ་རིག་པས་གཉིས་ཀ་ལ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་སྟེ་བཞི་བཅུ་དང༌། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ན་ཁོང་ཁྲོ་མེད་པས་བདེན་པ་བཞི་ལ་ཉོན་མོངས་དགུས་ལོག་པར་ཞུགས་པ་སོ་དྲུག་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་ལས་བཏུས་པར། དེ་དག་མདོར་བསྡུ་ན་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་གཉིས་ནི་མཐོང་བས་ནི་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་རྣམས་སོ། །སྒོམ་སྤང་ནི་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་བརྒྱུད་དེ་འོངས་པའི་ལྷན་སྐྱེས་ཐ་ན་བྱ་དང་རི་དྭགས་ལ་སོགས་པ་ལའང་ཡོད་པ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་ན་ཉོན་མོངས་པ་དྲུག་གིས་ཡུལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་དང༌། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ཁོང་ཁྲོ་མ་གཏོགས་པ་ལྔ་ལྔས་ལོག་པར་ཞུགས་པས་བཅུ་དྲུག་སྟེ། དེ་དག་མདོར་བསྡུ་ན་བཅུ་དྲུག་ནི་སྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིས་སོ། །ཞེས་དང༌། ཉ་ཊཱིཀ་ཡིད་ཀྱི་མུན་སེལ་ལས། ཁོང་ཁྲོ་མ་གཏོགས་པ་ལྔ་པོ་དེ་ལ་ཁམས་གསུམ་ས་དགུར་རེ་རེ་ལའང་ཆུང་འབྲིང་ཆེ་དགུ་དགུ་ཡོད་ཅིང་འདོད་པའི་ཁོང་ཁྲོ་དགུ་དང་བཅས་པས་བཞི་བརྒྱ་བཅུ་བཞིར་ཡོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །ཤེས་སྒྲིབ་ལ་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་བཞིའམ་སོ་དྲུག་ལ་མཐོང་སྤང་དང་སྒོམ་སྤང་གཉིས་རེ་ཡོད་ལ། །ཕྱི་མ་ལ་སྐོར་དགུ་སོགས་ཡོད་དོ། །སྤང་བྱ་ཀུན་བརྟགས་མཐོང་སྤང་དང་སྤང་བྱ་ལྷན་སྐྱེས་སྒོམ་སྤང་ཡིན་ཏེ། ས་བཟང་གི་མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་རྣམ་བཤད་ལས། མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཞོར་ལ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་བརྟགས་རྣམས་ཀྱང་སྤོང་མོད་ཀྱི། སྤང་བྱའི་གཙོ་བོ་ཉེས་སྤྱོད་ཆེན་པོའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ་ཀུན་བརྟགས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཏེ་ཡང་དག་པར་ཟད་པར་བྱས་ནས་སྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་སྒྲིབ་ལྷན་སྐྱེས་རྣམས་ཀྱང་སྤོང་མོད་ཀྱི། གཙོ་ཆེར་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལྷན་སྐྱེས་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ཟིན་ཏེ་སྒོམ་པ་ལ་ནི་རབ་ཏུ་སྦྱོར་རོ། ། མདོར་ན་ས་དང་པོའི་སྟོད་ཀྱི་ཆ་ལ་མཐོང་སྤང་སྤངས་ཏེ་མཐོང་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཐོབ་ནས། སྨད་ཀྱི་ཆ་ནས་ས་བཅུ་པའི་བར་ལ་སྒོམ་ལམ་གྱིས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་གཙོ་བོར་སྤོང་ཞིང་གཞན་དོན་དུ་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་ནུས་ལྡན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཕྲ་མོ་ཆེད་དུ་གཉེར་ནས་མི་སྤོང་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཡང་དེས་ཉོན་མོངས་པའི་ཉེས་པ་མི་སྐྱེད་ལ། དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་ན་ཤེས་སྒྲིབ་ལྷག་མ་དང་ཅིག་ཅར་སྤོང་སྟེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །