གཉིས་པ་འབྲས་བུའི་ས་བཤད་པ།
གཉིས་པ་འབྲས་བུའི་ས་བཤད་པ་ལ། དང་པོར་སངས་རྒྱས་པའི་ཚུལ། སྐུ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་བཞག སྤྲུལ་པའི་སྐུ་བསྟན་པ། ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲུབ་པ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང་བཞུགསཔའི་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཤད་པ་དང་ལྔ།
དང་པོར་སངས་རྒྱས་པའི་ཚུལ།
དང་པོ་ལ། དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། རྩོད་པ་སྤང་བ་དངགཉིས། དང་པོ་ནི། རྩ་བར། གང་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་དྲི་མ་མེད་ལ་ཟླ་སྣང་གསལ་བར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར། །སྔོན་ཚེ་སྟོབས་བཅུ་བསྐྱེད་པའི་ས་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་སླར་ཡང་འབད་གྱུར་ཅིང༌། །འོག་མིན་དུ་ནི་གང་གི་དོན་དུ་འབད་གྱུར་གོ་འཕང་མཆོག་ཞི་བ། །ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་མཐར་ཐུག་མཚུངས་པ་མེད་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་བརྙེས། །ཞེས་རྒྱུ་མཚན་ག༷ང་གི་ཕྱི༷ར་ན་དཔེར་ན་ན༷མ་མཁ༷འ་དྲི༷་མ་མེ༷ད་པ་ལ༷་ཟླ༷་ཟེར་གྱི་འོད་ཀྱི་སྣ༷ང་བས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་གཟུགས་གས༷ལ་བ༷ར་གྱུ༷ར་པ༷འི་ཕྱི༷ར་ན་དེ་བཞིན་དུ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྔོ༷ན་ཚེ༷་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་སྟོ༷བས་བཅུ༷་དངོས་སུ་སྐྱེ༷ད་པར་བྱེད་པ༷འི་ས༷་བཅུ་པ་ཐོབ་པའི་ཚེ་ལ༷། རང་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བརྙེས་ནུས་པར་མཁྱེན་ནས་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས་སླ༷ར་ཡ༷ང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ས་བཅུ་པ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་གྱི་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པ་ལ་འབ༷ད་པར་གྱུ༷ར་པའི་འབྲས་བུ་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ཐོབ་ཅི༷ང་བསལ་བར་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཅན། སྔོན་སློབ་ལམ་དུ་འོ༷ག་མི༷ན་དུ༷་ནི༷་སྟེ་འོག་མིན་གྱི་གནས་སུ་འབྲས་བུ་ག༷ང་གི༷་སྟེ་འབྲས་བུ་གང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོ༷ན་དུ༷་འབ༷ད་རྩོལ་མཛད་པར་གྱུ༷ར་པའི་གོ༷་འཕ༷ང་མཆོ༷ག་ཞི༷་བ༷། ས་ལམ་གྱི་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་མ་ལུས་མཐ༷འ་ད༷ག་གི་མཐ༷ར་ཐུ༷ག་པ་མཚུ༷ངས་པ༷་མེ༷ད་པ་ཡི་བླ་ན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ༷་ནི་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས་བརྙེ༷ས་པ་ཡིན་ནོ། ། ཚིགས་རྐང་གཉིས་པ་འདི་པ་ཚབ་འགྱུར་ལ། སྔོན་ཚེ་སྟོབས་བཅུ་སོགས་ལ། ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། སླར་ཡང་སྟོབས་བཅུ་བསྐྱེད་པའི་སྟོན་གྱི་ས་དེར་འབད་པ་མཛད་གྱུར་པ། །ཞེས་འབྱུང་བས་འགྱུར་ཅུང་མི་འདྲའོ། །རྩ་བར། ཇི་ལྟར་སྣོད་ཀྱི་དབྱེ་བས་མཁའ་ལ་དབྱེ་བ་མེད་དེ་ལྟར། །དངོས་བྱས་དབྱེ་བ་འགའ་ཡང་དེ་ཉིད་ལ་མེད་དེ་ཡི་ཕྱིར། །རོ་མཉམ་ཉིད་དུ་ཡང་དག་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་མཛད་གྱུར་ན། །མཁྱེན་བཟང་ཁྱོད་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་གིས་ནི་ཤེས་བྱ་ཐུགས་སུ་ཆུད། །ཅེས་ཇི༷་ལྟ༷ར་ཏེ་དཔེར་ན་བུམ་པ་དང་མཁར་གཞོང་ལ་སོགས་པའི་སྣོ༷ད་ཀྱི༷་དབྱེ༷་བ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང༌། སྣོད་ཀྱི་དབྱེ་བ་མི་འདྲ་བ༷ས་སྣོད་རྣམས་ཀྱི་ནང་གི་ནམ་མཁ༷འ་ལ༷་ནི། ཐོགས་རེག་བཀག་ཙམ་དུ་གཅིག་པ་ལས་མི་འདྲ་བའི་དབྱེ༷་བ༷་མེ༷ད་པ་དེ༷་ལྟ༷ར་དུ། སྟོང་གཞི་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི། དངོས་པོ་སྟེ་རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་མི་འདྲ་བར་བྱས་པའི་དབྱེ་བ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང༌། དངོ༷ས་པོས་བྱ༷ས་པ་སྟེ་རྒྱུ་མི་འདྲ་བར་བསྐྱེད་པའི་མི་འདྲ་དབྱེ༷་བ༷་འག༷འ་ཡ༷ང་དེ་དག་གི་ཆོས་ཉིད་དེ༷་ཁོ་ན་ཉི༷ད་ལ༷་ནི། མེ༷ད་དེ༷་ཡི༷་ཕྱི༷ར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉི༷ད་ནི་རོ་མཉམ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་རོ༷་མཉ༷མ་པ་ཉི༷ད་དུ༷་སྟེ་རོ་མཉམ་དེ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་མཁྱེན་པའི་སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ཡ༷ང་ད༷ག་པར་ཐུ༷གས་སུ༷་ཆུ༷ད་པ༷ར་མཛ༷ད་པར་གྱུ༷ར་པ་ཡིན་པས་ན༷། མཁྱེ༷ན་པ་བཟ༷ང་པོ་ཅན་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས་སྐ༷ད་ཅི༷ག་གཅིག་གི༷ས་ནི༷་ཤེ༷ས་བྱ༷་མ་ལུས་པ་ཐམསཅད་ཐུ༷གས་སུ༷་ཆུ༷ད་པའི་ཡེ་ཤེས་བརྙེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་རྩོད་པ་སྤང་པ་ལ་གཉིས།
ཕྱོགས་སྔ་མ་འགོད་པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པ་དངགཉིས། དང་པོ་ནི། རྩ་བར། གང་ཚེ་ཞི་བ་དེ་ཉིད་ཡིན་ན་དེ་ལ་བློ་གྲོས་འཇུག་མི་འགྱུར། །བློམ་ཞུགས་པར་ཤེས་བྱའི་ཡུལ་ཅན་ངེས་པར་རིགས་པའང་མ་ཡིན་ལ། །ཀུན་ནས་ཤེས་མེད་པནི་ཤེས་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་འགལ་བར་འགྱུར། །མཁྱེན་པོ་མེད་པར་ཁྱེད་ཀྱིས་གཞན་ལ་འདིལྟའོ་ཞེས་སུ་ཞིག་སྟོན། །ཞེས་ཁོ་ན་རེ། ཁྱེད་དབུ་མ་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་འཇོག་པ་ག༷ང་གི་ཚེ༷་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཞི༷་བ༷་དེ་དེ༷་ཁོ་ན་ཉི༷ད་ཡི༷ན་པར་འཇོག་ན༷་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ༷་ལ༷་བློ༷་གྲོ༷ས་ཏེ་ཤེས་རབ་འཇུ༷ག་པར་མི༷་འགྱུ༷ར་བར་འགྱུར། ཡུལ་ཅན་གྱི་བློ་དེ་ལ་ཡུལ་དེའི་རྣམ་པ་མ་ཤར་ན་བློ་དེ་ཡུལ་དེ་ལ་མི་འཇུག་པར་འགྱུར་ལ། ཡུལ་ཅན་གྱི་བློ༷་དེ་ཡུལ་དེ་ལ་མ༷་ཞུ༷གས་པ༷ར་ནི་ཤེ༷ས་བྱ༷འི་ཡུ༷ལ་ཅ༷ན་དེ་རང་འཛིན་པའི་བློ་དེས་ངེ༷ས་པའམ་རྟོགས་པ༷ར་རི༷གས་པ༷འ༷ང་མ༷་ཡི༷ན་ལ༷། བློས་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བློས་ཤེས་སོ་ཞེས་ཇི་ལྟར་འཇོག་རིགས་ཏེ་མི་རིགས་པར་ཐལ། ཡུལགང་ཡིན་ཀྱང་ཡུལ་དེ་རང་འཛིན་པའི་བློས་ཀུ༷ན་ན༷ས་ཤེ༷ས་པ་སྟེ་ཤེས་རྒྱུ་མེ༷ད་པ༷་དེ་ནི༷། བློས་ཤེ༷སཔའམ་རྟོགས་པ་ནི་ཡིན་པ༷ར་ཇི༷་ལྟ༷ར་འགྱུ༷ར་ཏེ༷་མི་འགྱུར་ཏེ། བློས་ཤེས་རྒྱུ་མེད་པ་དེ་བློས་ཤེས་པཡིན་པ་ནི་འག༷ལ་བ༷ར་འགྱུ༷ར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་གཉིས་སྣང་ནུབནས་རྟག་ཏུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཀུན་སློང་དང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པའི་ཀུན་སློང་གི་རྟོག་པ་མེད་ལ། དེ་མེད་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པའི་གང་ཟག་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་མེད་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཁྱེ༷ན་པ་པོ༷་སྟེ་སྟོན་པ་པོ་མེ༷ད་པ༷ར་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས་གདུལ་བྱ་གཞ༷ན་ལ༷་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་འདི༷་ལྟ༷་བུ༷འོ༷་ཞི༷ས་སུ༷་ཞི༷ག་གིས་སྟོ༷ན་པར་བྱེད་དེ་སྟོན་པ་པོ་མེད་ལ། དེ་མེད་ན་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་ངག་ལས་གདུལ་བྱས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་དགོས་པ་ཡིན་གྱི། དེ་ལས་གཞན་དུ་རྟོགསཚུལ་མེད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་མཁན་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན།
གཉིས་པ་ལུགས་དེ་དགག་པ་ལ་གཉིས།
དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་འཐད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བ་དང༌། མཁྱེན་པ་པོ་མི་འཐད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བ་དང་གཉིས། དང་པོ་ནི། རྩ་བར། གང་ཚེ་སྐྱེ་མེད་དེ་ཉིད་ཡིན་ཞིང་བློ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་བ། །དེ་ཚེ་དེ་རྣམ་བསྟེན་ལས་དེ་ཡིས་དེ་ཉིད་རྟོགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། །ཇི་ལྟར་སེམས་ནི་གང་གི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ཡིས་ཡུལ། །དེ་ཡོངས་ཤེས་པ་དེ་བཞིན་ཐ་སྙད་ཉེ་བར་བརྟེན་ནས་རིག་པ་ཡིན། །ཞེས་ཁྱོད་ཀྱི་རྩོད་པ་དེའི་སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཙམ་ཡིན་ཀྱང་ཐ་སྙད་དུ་བློས་ཤེས་པར་བྱར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ག༷ང་གི་ཚེ༷་ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ༷༷་བ་མེ༷ད་པ་ནི་ཡུལ་དེ༷་ཁོ་ན་ཉི༷ད་ཡི༷ན་ཞི༷ང་དེའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་བློ༷༷་ཡ༷ང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ༷་བ༷་ད༷ང་བྲ༷ལ་བ༷་སྟེ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དེའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་སྐྱེས་ནས་དེ་གཉིས་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་དུ་སོང་བ་དེ༷་ཡི་ཚེ༷། ཡུལ་དེ༷་ཡི་རྣ༷མ་པ་བསྟེ༷ན་པསྟེ་རྣམ་པ་འཛིན་པ་ཉིད་ལ༷ས་སྟེ་དེ་བཟུང་བ་ན། ཡུལ་ཅན་གྱི་བློ་དེ༷་ཡི༷ས་དེ༷་ཁོ་ན་ཉི༷ད་རྟོ༷གས་པ༷ལྟ༷་བུ༷་སྟེ༷། ཡང་ཡིན་ཏེ་ཡིན་པར་འཇོག་པའཽ། །འདིར། དེ་ཚེ་དེ་རྣམས་བསྟེན་ལས་དེ་ཡིས་དེ་ཉིདརྟོགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཞེས་པ་ལ་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། དེ་ཚེ་དེའི་དེ་ཉིད་རྟོགས་པ་དེའི་རྣམ་པ་འཛིན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཞེས་པ་ལྟར་ལྟ་བུ་མེད་པ་དག་པར་གསུངས་པ་ཡོད་དོ། །ཇི༷་ལྟ༷ར་དེ་དཔེརན་སེ༷མས་ནི༷་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ག༷ང་གི༷་རྣ༷མ་པ༷་ཅ༷ན་དུ༷་སྐྱེ་བར་འགྱུ༷ར་བ༷་ན། སེམས་ཅན་དེཡི༷ས་ཡུ༷ལ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ༷་ཡོ༷ངས་ཤེ༷ས་སོ་ཞེས་འཇིག་རྟེན་ན་བརྗོད་པ༷་དེ༷་བཞི༷ན་དུ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་དེ་ཡུལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཅི་འདྲ་བ་དེ་འདྲ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བ་ན། ཐ༷་སྙ༷ད་ཙམ་དུ་ཉེ༷་བ༷ར་བརྟེ༷ན་ན༷ས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རི༷ག་པ་སྟེརྟོགས་པ༷་ཡི༷ན་པར་འཇོག་པ་བཞིན་ནོ། །
གཉིས་པ་མཁྱེན་པ་པོ་མི་འཐད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ།
དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། དེའི་འཐད་པ་དངོས་བསྟན་པ་དང་གཉིས། དང་པོ་ནི། རྩ་བར། དེ་ཡི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །ཟིན་དང་སྤྲུལ་པ་མཁའ་གཞན་ལས་དེའི་མཐུས། །སྒྲ་གང་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཉིད་སྟོན་འབྱུང་བ། །དེ་ལས་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ཀྱང་དེ་ཉིད་རིག །ཅེས་ཆོས་སྐུ་དེ་བཞིན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པའིསངས་རྒྱས་དེ༷་ཡི༷་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ནི། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལོ༷ངསསྤྱོ༷ད་རྫོ༷གས་པའི་སྐུ༷། བསོ༷ད་ན༷མས་ཀྱི༷ས་ཟི༷ན་པ་སྟེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མས་མངོན་པར་བསྐྲུན་པ་ཡིན་པས་ན། བསོད་ནམས་བརྒྱས་བསྐྱེད་པའི་ལོངས་སྐུ་ལས་ཆོས་ཉིད་སྟོན་པའི་སྒྲ་འབྱུང་བ་དང༌། སྤྲུ༷ལ་པ༷་དང༌། ནམ་མཁ༷འ་དང༌། གཞ༷ན་རྩ་དང་ཤིང་དང་རྩིག་པ་དངབྲག་ལ་སོགས་པ་སེམས་མེད་པ་ལ༷ས་ཀྱང་ལོངས་སྐུ་དེའི༷་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་མཐུ༷ས་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པའི་སྒྲ༷་ག༷ང་ཞིག་འབྱུང་བ་དེ་ལས་ཀྱང་ཆོ༷ས་རྣམས་ཀྱི༷་དེ༷་ཁོ་ན་ཉི༷ད་སྟོ༷ན་པའི་སྒྲ་འབྱུ༷ང་བ༷་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་ཆོས་སྟོན་པའི་སྒྲ་དེ༷་ལ༷ས་འཇི༷ག་རྟེ༷ན་གྱི་གདུལ་བྱ་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་རྣམསཀྱི༷ས་ཀྱ༷ང་དེ༷་ཁོ་ན་ཉི༷ད་རི༷ག་པ་སྟེ་རྟོགས་པར་འགྱུར་བས་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་མཁན་མེད་པའིསྐྱོན་མེད་དོ། །
གཉིས་པ་དེའི་འཐད་པ་དངོས་བསྟན་པ་ནི།
རྩ་བར། ཇི་ལྟར་རྫ་མཁན་སྟོབས་ཆེན་ལྡན་པས་འདིར། །ཡུན་རིང་འབད་པས་ཆེས་བསྐོར་འཁོར་ལོ་ནི། །དེ་རྩོལ་ད་ལྟ་སྐྱེས་པ་མེད་བཞིན་དུའང༌། །འཁོར་ཞིང་བུམ་པ་ལ་སོགས་རྒྱུར་མཐོང་ལྟར། །དེ་བཞིན་ད་ལྟ་སྐྱེས་རྩོལ་མེད་བཞིན་དུ། །ཆོས་ཀྱི་བདག་ཅན་སྐུ་ཉིད་ལ་བཞུགས་དེའི། །འཇུག་པ་སྐྱེ་བོའི་དགེ་དང་སྨོན་ལམ་གྱི། །ཁྱད་པར་གྱིས་འཕངས་ལས་ཆེས་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཅེས་སངས་རྒྱས་རྣམས་དུས་རྟག་ཏུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་རོ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ཡིན་པས་ཆོས་སྟོན་འདོད་ཀྱི་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་ཆོས་སྟོན་པ་འཐད་དེ། ཇི༷་ལྟ༷ར་ཏེ་དཔེར་ན་རྫ༷་མཁ༷ན་སྟོ༷བས་ཆེ༷ན་པོ་དང་ལྡ༷ན་པ༷ས་འཇིག་རྟེན་འདི༷ར། ཡུ༷ན་རི༷ང་བོར་འབ༷ད་པ༷ས་ཆེ༷ས་སམ་འབད་པ་ཆེན་པོས་བསྐོ༷ར་བའི་འཁོ༷ར་ལོ༷་ནི༷། རྫ་མཁན་དེ༷་ཡི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་འབད་རྩོ༷ལ་དེ་ད༷་ལྟ༷་ལ་སྐྱེ༷ས་པ༷་སྟེ་ད་ལྟ་འབད་རྩོལ་མེ༷ད་བཞི༷ན་དུ༷འ༷ང༌། འཁོར་ལོ་དེ་འཁོ༷ར་ཞི༷ང་བུ༷མ་པ༷་ལ༷་སོ༷གས་པའི་རྒྱུ༷ར་མཐོ༷ང་བ་ཇི་ལྟ༷ར་དེ༷་བཞི༷ན་དུ་ད༷་ལྟ༷་ལ་སྐྱེ༷ས་བུའི་རྩོལ༷་བ་མེད༷་བཞི༷ན་དུ༷་ཆོ༷ས་སྐུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི༷་བད༷ག་ཉིད་ཅ༷ན་གྱི་སྐུ༷་ཉི༷ད་ལ༷་ཐུགས་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་པ་ལྟར་དབྱེར་མེད་རོ་གཅིག་ཏུ་ཞུ༷གས་པའི་སངས་རྒྱས་དེ༷འི་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྲིན་ལས་འཇུ༷ག་པ༷་ནི། གདུལ་བྱའི་སྐྱེ༷་བོ༷འི་སངས་རྒྱས་ལས་ཆོས་ཐོས་པར་འགྱུར་བྱེད་ཀྱི་དགེ༷་བའི་ལས་ཡོངས་སུ་བསགས་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ད༷ང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་སྔོན་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཐུགས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་གཡོ་བ་མེད་བཞིན་དུ། དུས་ལས་མི་འདའ་བར་གདུལ་བྱ་ལ་ཆོས་སྟོན་པའི་སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་སྨོ༷ན་ལ༷མ་གྱི༷་ཁྱ༷ད་པ༷ར་ཅན་གྱི༷ས་འཕ༷ངས་པའམ་སྨོན་ལམ་ཁྱད་པར་ཅན་དེའི་ཤུགས་ལ༷ས་རྟོག་པ་མེད་པར་ཆོས་སྟོན་པ་འབྱུང་བ་ཡིན་པས་ན། རྟོག་པ་མེད་པར་ཆོས་སྟོན་པ་འདི་ནི་ཆེ༷ས་ཤིན་ཏུ་བས༷མ་གྱིས་མི༷་ཁྱ༷བ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་སོགས་ཤོ་ལོ་ཀ་གཉིས་ཀྱིས་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱསཚུལ་བསྟན་ནས། གང་ཚེ་ཞི་བ་སོགས་ཀྱིས་ཆོས་སྐུ་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་གཟིགསཚུལ་ལ་རྩོད་པ་དང་ལན་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་སྐུ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་བཞག
གཉིས་པ་སྐུ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་བཞག་ལ་གཉིས།
སྐུའི་རྣམ་བཞག་དང༌། སྟོབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་བཞག་པ་དང་གཉིས། དང་པོ་ལ། ཆོས་སྐུ་དང༌། ལོངས་སྐུ་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པའི་སྐུ་བཤད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། རྩ་བར། ཤེས་བྱའི་བུད་ཤིང་སྐམ་པོ་མ་ལུས་པ། །བསྲེགས་པས་ཞི་སྟེ་རྒྱལ་རྣམས་ཆོས་སྐུ་སྟེ། །དེའི་ཚེ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད། །སེམས་འགག་པ་དེ་སྐུ་ཡིས་མངོན་སུམ་མཛད། །ཅེས་བདེན་སྣང་གི་ཤེ༷ས་བྱ༷འི་བུ༷ད་ཤི༷ང་སྐ༷མ་པོ༷་མ༷་ལུ༷ས་པ༷་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེས་བསྲེ༷ག་པ༷ས་དྲི་མ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བའི་མཐར་ཐུག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྣམ་རྟོག་ཞི༷་སྟེ་རྒྱ༷ལ་བ་རྣ༷མས་ཀྱི་ཆོ༷ས་ཀྱི་སྐུ༷་ཡིན་པ་སྟེ༷། དྲི་མ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་གང་གིས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ལོངས་སྐུས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་འདི་ཐོབ་པ་དེ༷འི་ཚེ༷་སྐྱེ༷་བ༷་མེ༷ད་ཅི༷ང་འག༷ག་པ༷་མེ༷ད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་ལ། དེའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་པ་བཞིན་དབྱེར་མེད་པར་ཞུགས་པས་སེ༷མས་དང་སེམས་བྱུང་གི་རྣམ་རྟོག་ཐམས་ཅད་འག༷ག་པ༷་དེ༷་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ༷་ཡི༷ས་མངོ༷ན་སུ༷མ་མཛ༷ད་པ་སྟེ་མངོན་སུམ་དུ་ཐོབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས། སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་ཆོས་ཉིད་ལྟ། །འདྲེན་པ་རྣམས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །ཆོས་ཉིད་ཤེས་བྱའང་མ་ཡིན་ཏེ། །དེ་ནི་ཤེས་པར་ནུས་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སྐབས་འདིར་རང་འགྲེལ་ལས། དེ་ལྟ་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དེའི་ཡུལ་ཅན་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་མི་འཇུག་པས་སྐུ་ཁོ་ནས་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་གོ། །ཞེས་སྐུ་ཁོ་ནས། ཞེས་པའི་དོན་ལ་དཔྱདཔར་ཞུའོ། །
གཉིས་པ་ལོངས་སྐུ་བཤད་པ་ནི།
རྩ་བར། ཞི་སྐུ་དཔག་བསམ་ཤིང་ལྟར་གསལ་གྱུརཅིང༌། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཇི་བཞིན་རྣམ་མི་རྟོག །འགྲོ་གྲོལ་བར་དུ་འཇིག་རྟེན་འབྱོར་སླདརྟག །འདི་ནི་སྤྲོས་དང་བྲལ་ལ་སྣང་བར་འགྱུར། །ཞེས་སྐུ་གང་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་སྐུམངོན་དུ་མཛད་མཁན་གྱི་ལོངས་སྐུ་ནི་སེམས་སེམས་བྱུང་གི་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བའི་སྐུ་ཡིན་ཀྱང་ཞི༷་བའི་སྐུ༷་དེས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པའི་ནུས་པ་དཔ༷ག་བས༷མ་གྱི་ཤི༷ང་ལྟ༷ར་གས༷ལ་བར་གྱུ༷ར་པ་གང་འདུལ་གྱི་ཆོས་སྟོན་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པར་གསལ་བར་རྟོགས་པ་ཡིན་ཞིང༷༌། ཡི༷ད་བཞི༷ན་གྱི་ནོ༷ར་བུ༷་ལས་རྣམ་རྟོག་མེད་བཞིན་དུ་ལོངས་སྤྱོད་འབྱུང་བ་ཇི་བཞི༷ན་རྣ༷མ་པར་མི༷་རྟོ༷ག་པར་གདུལ་བྱའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདྲའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་འདི་ནི་ཡུན་རིང་བོའི་བར་དུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། འགྲོ༷་བ་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་གྲོ༷ལ་བའི་བ༷ར་དུ༷་འཇི༷ག་རྟེ༷ན་ཏེ་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བའི་འབྱོ༷ར་བ་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པའི་སླ༷ད་དུ་རྟ༷ག་པར་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལོངས་སྐུ་དེ་གདུལ་བྱ་ལ་ལ་སྣང་མི་སྣང་གི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། ལོངས་སྐུ་འདི༷་ནི༷་གཉིས་སྣང་གི་སྤྲོ༷ས་པ་ད༷ང་བྲ༷ལ་བའི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཐོབ་པའི་བྱང་འཕགས་ཁོ་ན་ལ༷་སྣ༷ང་བ༷ར་འགྱུ༷ར་བ་ཡིན་ཏེ། རང་འགྲེལ་ལས། བསོད་ནམས་བརྒྱའི་མཚན་གྱིས་བརྒྱན་པའི་སྐུ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་རང་གི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལས་ཤེས་རབ་དྲི་མ་མེད་པའི་མེ་ལོང་ཐོབ་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་སྣང་གི་སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གསུམ་པ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་སྐུ་བཤད་པ་ལ།
སྐུ་དང་བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་གཅིག་ཏུ་རང་གི་སྤྱོད་པ་ཀུན་སྟོན་ཚུལ་དང༌། གནས་དེར་གཞན་གྱི་སྤྱོད་པ་ཀུན་སྟོན་ཚུལ་དང༌། བཞེད་པ་མངའ་བསྒྱུར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཤད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། རྩ་བར། ཐུབ་དབང་དུས་གཅིག་ཁོ་ནར་དེའི་རྒྱུ་མཐུན། །གཟུགས་སྐུ་གཅིག་ལ་རང་གི་སྐྱེ་གནས་སྐབས། །སྔར་འགགས་གསལ་དང་མ་འཆོལ་བྱུང་ཚུལ་ནི། །མ་ལུས་ཀྱིས་བཀྲ་མཐའ་དག་སྟོན་པར་མཛད། །ཅེས་ཐུ༷བ་པའི་དབ༷ང་པོས་དུ༷ས་གཅི༷ག་ཁོ༷་ན༷ར་ཆོས་ལོངས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་དེ༷འི་རྒྱུ༷་མཐུ༷ན་པའི་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡོན་ཏན་གྱི་གཟུ༷གས་ཀྱི་སྐུ༷་གཅི༷ག་ལ༷། ར༷ང་གི༷་སྔོན་གྱི་སྐྱེ༷་བའི་གན༷ས་སྐ༷བས་སྔ༷ར་ཚེ་རབས་ཐོག་མེད་ནས་ད་ལྟ་ཡན་ཆད་ལ་འག༷ག་ཟིན་པའི་བར་གྱི་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་རབས་ཀྱི་ཕྲེང་བ་མཐའ་དག་གས༷ལ་བ་ད༷ང་མ༷་འཆོ༷ལ་བར་བྱུ༷ང་བའི་ཚུ༷ལ་རྣམས་ནི༷་མ༷་ལུ༷ས་པ་རྣམས་ཀྱི༷ས་བཀྲ༷་བའམ་བྱུང་ཚུལ་མ་ལུས་པ་རབ་ཏུ་གྲངས་མང་བ་མཐ༷འ་ད༷ག་སྟོ༷ན་པ༷ར་མཛ༷ད་དོ། །རྩ་བར། སངས་རྒྱས་ཞིང་ཅི་འདྲ་དེར་ཐུབ་དབང་དང༌། །དེ་དག་སྐུ་སྤྱོད་མཐུ་སྟོབས་ཅི་འདྲ་དང༌། །ཉན་ཐོས་དགེ་འདུན་ཇི་སྙེད་ཇི་ལྟ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རྣམས་དེར་གཟུགས་ཅི་འདྲ་དང༌། །ཅི་འདྲའི་ཆོས་དང་དེ་བདག་ཅི་འདྲ་དང༌། །ཆོས་ཐོས་སྤྱོད་པ་གང་ལ་སྤྱད་པ་དང༌། །སྦྱིན་གང་ཇི་ཙམ་དེ་དག་ལ་ཕུལ་བ། །དེ་ནི་མ་ལུས་སྐུ་གཅིག་ལ་སྟོན་མཛད། །ཅེས་དེ་ཡང་སྔོན་གྱིས་བྱུང་ཚུལ་མཐའ་དག་སྐུ་གཅིག་གིས་སྟོན་ཚུལ་དེ་རེ་ཞིག་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་སྤྱོད་ཚུལ་སྟོན་པ་ལ་སྦྱར་ནས། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནི་སྔོན་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་མཛད་པ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་བྱ་བའི་ཡུལ་གྱིས་སང༷ས་རྒྱ༷ས་ཐམས་ཅད་བཞུགས་པའི་ཞིང་བཻ་ཌཱུརྱའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་སོགས་པའི་ཞི༷ང་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་བཅུད་ཀྱི་རིགས་ཅི༷་འདྲ༷་བ་དེར༷་ཐུ༷བ་པའི་དབ༷ང་པོ་རྣམས་སྐུ་བལྟམས་པ་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤངས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ད༷ང༌། སངས་རྒྱས་དེ༷་ད༷ག་གི་སྐུ༷་ཇི་འདྲ་བ་ཡིན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་དེའི་མཛད་སྤྱོ༷ད་ཀྱི་མཐུ༷་དང་སྟོ༷བས་ཇི༷་འདྲ༷་བ་ད༷ང༌། སངས་རྒྱས་དེ་དག་གི་འཁོར་ཉན༷་ཐོ༷ས་རྣམས་ཀྱི་དགེ༷་འདུ༷ན་ཇི༷་སྙེ༷ད་ཡོད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་ནན་ཏན་གང་ཞིག་བྱས་པས་དགེ་འདུན་དུ་གྱུར་པ་ཇི༷་ལྟ༷་བ་སྟེ་ཇི་འདྲ་ཡིན་པ་ད༷ང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེར་བྱ༷ང་ཆུ༷བ་སེ༷མས་དཔའ་རྣ༷མས་དེ༷ར་སྐུ་གཟུ༷གས་མཚན་དཔེས་སྤྲས་པ་སོགས་དང༌། ཆོས་གོས་དང་ཟས་དང་གནས་ཁང་ལ་སོགས་པ་ཉེར་སྤྱོད་ཇི༷་འདྲ༷་བ་ད༷ང་ལྡན་པ་དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཇི༷་འདྲ༷འི་ཆོ༷ས་བསྟན་པ་ད༷ང༌། ཞིང་དེ༷་ལ་བད༷ག་ཉིད་དམ་རང་ཉིད་བྲམ་ཟེའི་ལ་སོགས་པའིརིགས་གང་ཡིན་དང༌། ཁྱིམ་པ་དང་རབ་བྱུང་སོགས་ཇི༷་འདྲ༷་ཡིན་པ་ད༷ང༌། རང་གི་སངས་རྒྱས་དེལས་ཆོ༷ས་ཐོ༷ས་ནས་བསླབ་པ་ཁས་བླངས་ཏེ། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོ༷ད་པ༷་ཆེ་ཆུང་ག༷ང་ལ༷་སྤྱ༷ད་པ༷་ད༷ང༌།
སྦྱི༷ན་པ་ག༷ང་དང་གང་ཡིན་པ་དེ་དུས་ཅི༷་ཙ༷མ་དུ་ཞིང་དེར་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱངསེམས་དང་ཉན་ཐོས་དེ༷་ད༷ག་ལ༷་བདག་གིས་ནབ་བཟའ་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལ་སོགས་པའིཕུ༷ལ་བ༷་དང༌། དེ༷་དག་ནི༷་སྔར་ཚེ་རབས་རྣམས་སུ་དེ་འདྲ་བ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་མ༷་ལུ༷ས་པ་ཐམས་ཅད་སྐུ༷་གཅི༷ག་གི་ངོས་ལ༷་སྟོ༷ན་པར་མཛ༷ད་པ་ཡིན་ནོ། །རྩ་བར། དེ་བཞིན་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟོད་བརྩོན་ཏིང་འཛིན་དང༌། །ཤེས་རབ་སྤྱོད་ཚེ་སྔར་གྱི་གནས་སྐབས་གང༌། །མ་ཚང་མེད་དེ་དག ཅེས་དེ༷་བཞི༷ན་དུ་ཚུ༷ལ་ཁྲི༷མས་དང་བཟོ༷ད་པ་དང༌། བརྩོ༷ན་འགྲུས་དང༌། ཏི༷ང་ངེ་འཛི༷ན་ད༷ང༌། ཤེ༷ས་ར༷བ་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་རྣམས་ལ་སྤྱོ༷ད་ཚེ༷་གོང་གི་སྦྱིན་པའི་སྐབས་ལྟར་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོགས་བདག་གིས་ཇི་འདྲ་བ་སྒོམ་པ་དང༌། ཆོས་སྟོན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཇི་འདྲ་བ་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་བ་སྔ༷ར་གྱི༷་གན༷ས་སྐ༷བས་ག༷ང་ཡིན་པ་མཐའ་དག་མ༷་ཚ༷ང་བ་མེ༷ད་པ་དེ༷་ད༷ག་ཐམས་ཅད་སྐུ་གཅིག་གིས་སྟོན་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྩ་བར། ཉིད་སྤྱོད་པ་ཀུན། སྐུ་ཡི་བ་སྤུའི་ཁུང་བུའང་གསལ་བར་སྟོན། །ཞེས་སྐུ་གཅིག་ཉི༷ད་ལ་སྔོན་གྱི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཆར་སྟོན་པར་མ་ཟད། སྔར་བཤད་པའི་སྔོན་གྱི་སྤྱོ༷ད་པ༷་མ་ལུས་པ་ཀུ༷ན་སྐུ༷་ཡི༷་བ༷་སྤུ༷འི་ཁོ༷ང་བུ༷་གཅིག་ཏུུ་འ༷ང་གས༷ལབ༷ར་སྟོ༷ན་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་གནས་དེར་གཞན་གྱི་སྤྱོད་པ་ཀུན་སྟོན་ཚུལ་ནི།
རྩ་བར། སངས་རྒྱསགང་དག་འདས་དང་འབྱུང་འགྱུར་གང༌། །
གང་དག་ད་ལྟར་ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་པར། །
གདངས་མཐོན་ཆོས་སྟོན་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བཟུང་བའི། །
འགྲོ་དབུགས་འབྱིན་ཞིང་འཇིག་རྟེན་བཞུགས་པ་དང༌། །
དང་པོའི་ཐུགས་བཟུང་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར། །
དེ་དག་སྤྱོད་ཀུན་དངོས་རྣམས་མིག་འཕྲུལ་གྱི། །
རང་བཞིན་མཁྱེན་ནས་བདག་བཞིན་བ་སྤུ་ཡི། །
ཁུང་བུར་དུས་གཅིག་ལ་ནི་གསལ་བར་སྟོན། །
ཞེས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཟག་གཞན་གྱི་སྤྱོད་ཚུལ་མ་ལུས་པ་ཀུན་བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་རེ་རེར་སྟོན་ནུས་པ་ཡིན་ཏེ། སང༷ས་རྒྱ༷ས་ག༷ང་ད༷ག་སྔར་འད༷ས་པ་ད༷ང༌། སངས་རྒྱས་གང་དག་མ་འོངས་པ་ན་འབྱུ༷ང་བར་འགྱུ༷ར་པ་ག༷ང་ཡིན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ག༷ང་ད༷ག་ད༷་ལྟ༷ར་ན༷མ་མཁ༷འི་མཐ༷ར་ཐུ༷ག་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་པ༷ར་གསུང་གི་གད༷ངས་མཐོ༷ན་པོའི་སྒོ་ནས་ཆོ༷ས་སྟོ༷ན་པ་སྟེ་ཆོས་བསྟན་ནས། སྡུ༷ག་བསྔ༷ལ་གྱི༷ས་བཟུ༷ང་བ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བ༷འི་འགྲོ༷་བ་རྣམས་དབུ༷གས་འབྱི༷ན་ཞི༷ང་འཇི༷ག་རྟེ༷ན་ན་བཞུ༷གས་པ༷་ཐམས་ཅད་ད༷ང༌། དེ་འདྲའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ད༷ང་པོ༷འི་ཐུ༷གས་བསྐྱེད་པ་ནས་བཟུ༷ང་བྱ༷ང་ཆུ༷བ་སྙི༷ང་པོ༷འི་བ༷ར་གྱི་དུས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་བ་དེ༷་ད༷ག་གི་སྤྱོ༷ད་པ་མ་ལུས་པ་ཀུ༷ན། དངོ༷ས་པོ་རྣ༷མས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་མི༷ག་འཕྲུ༷ལ་གྱི༷་ར༷ང་བཞི༷ན་དང་བདེན་པར་མེད་པ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པར་མཁྱེ༷ན་ན༷ས་སྔར་བཤད་པའི་བད༷ག་གི་སྤྱོད་ཚུལ་སྟོན་པ་བཞི༷ན་དུ་བ༷་སྤུ༷་ཡི༷་ཁོ༷ང་བུ༷ར་དུ༷ས་གཅི༷ག་ལ༷་ནི༷་གས༷ལ་བ༷ར་སྟོ༷ན་ནུས་པའོ། །རྩ་བར། དེ་བཞིན་དུས་གསུམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །རང་རྒྱལ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་མ་ལུས་ཀྱི། །སྤྱོད་དང་དེ་ལྷག་སྐྱེ་བོའི་གནས་སྐབས་ནི། །ཐམས་ཅད་བ་སྤུའི་ཁུང་བུར་གཅིག་ཚེ་སྟོན། །ཞེས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་རང་དང་དུས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་བའི་སྔོན་གྱི་སྤྱོད་པ་ཀུན་བ་སྤུའི་ཁུང་བུར་སྟོན་པ་དེ༷་བཞི༷ན་དུ། དུ༷ས་གསུ༷མ་གྱི་བྱ༷ང་ཆུ༷བ་སེ༷མས་དཔ༷འ་ད༷ང༌། དུས་གསུམ་གྱི་ར༷ང་རྒྱ༷ལ་འཕ༷གས་པ༷་དང༌། ཉ༷ན་ཐོ༷ས་མ༷་ལུ༷ས་པ་རྣམས་ཀྱི༷་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱོ༷ད་པ་མཐའ་དག་ད༷ང༌། དེ༷་དག་གི་ལྷ༷ག་མ་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་གི་སོ་སོ་སྐྱེ༷་བོ༷འི་གན༷ས་སྐ༷བས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ནི༷་མ་ལུས་པ་ཐ༷མས་ཅ༷ད་བ༷སྤུ༷འི་ཁུ༷ང་བུ༷ར་དུས་གཅི༷ག་གི་ཚེ༷་སྟོ༷ན་ནུས་པ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའོ། །
གསུམ་པ་བཞེད་པ་ལ་མངའ་དབང་བསྒྱུར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཤད་པ་ནི།
རྩ་བར། དག་པ་འདི་ནི་བཞེད་པར་འཇུག་པ་ཡིས། །རྡུལ་གཅིག་ཡུལ་ལ་མཁའ་གཏུགས་འཇིག་རྟེན་དང༌། །འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་ཕྱོགས་ཁྱབ་རྡུལ་སྟོན་མོད། །རྡུལ་རགས་མི་འགྱུར་འཇིག་རྟེན་ཕྲ་མི་འགྱུར། །ཞེས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་ཐུགས་ལ་གང་བཞེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མངའ་བསྒྱུར་བའམ་དབང་བསྒྱུར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དྲི་མ་མ་ལུས་པ་ད༷ག་པ༷འི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་འདི༷་ནི༷། རྟོག་པ་མེད་པར་ཐུགས་ལ་བཞེ༷ད་པ༷ར་འཇུ༷ག་པ༷་དེ་ཡི༷ས་རྡུ༷ལ་ཕྲ་རབ་གཅི༷ག་གི་ཡུ༷ལ་གྱི་ཁྱོན་ལ༷། ནམ་མཁ༷འ་ཡི་མཐས་གཏུ༷གས་པའི་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཇི༷ག་རྟེ༷ན་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པར་ནུས་པ་ད༷ང༌། འཇི༷ག་རྟེ༷ན་གྱི་ཁམས་མཐ༷འ་ཡ༷ས་པ་མ་ལུས་པའི་ཕྱོ༷གས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱ༷བ་པར་རྡུ༷ལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་གིས་སྟོ༷ན་པར་མཛད་པ་ཡིན་མོ༷ད་ཀྱང༌། དེ་ཚེ་རྡུ༷ལ་གཅིག་པོ་སྟེ་ར༷གས་པ་ཆེ་བར་ཡང་མི༷་འགྱུ༷ར་ལ། འཇི༷ག་རྟེ༷ན་ཁམས་དེ་ཕྲ༷་བ་སྟེ་ཆུང་བར་ཡང་མི༷་འགྱུ༷ར་བའོ། །རྩ་བར། རྣམ་རྟོག་མི་མངའ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྲིད་མཐའི་བར། །སྐད་ཅིག་དེ་རེ་རེ་ལ་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས། །ཇི་སྙེད་སྟོན་པ་དེ་སྙེད་འཛམ་བུའི་གླིང༌། །མ་ལུས་རྡུལ་གང་དེ་སྙེད་ལ་གྲངས་མེད། །ཅེས་གོང་བཞིན་དུ་རྣ༷མ་པར་རྟོ༷ག་པ་མི༷་མང༷འ་བ་སངས་རྒྱས་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས་སྲི༷ད་པ་འཁོར་བའི་མཐ༷འི་བ༷ར་དུ་སེམས་ཅན་འདུལ་བའི་སྤྱོད་པ་མཐའ་ཡས་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་དུ་སྟོན་པར་མཛད་པ་ལས། དེའི་ནང་གི་སྐ༷ད་ཅི༷ག་མ་དེ༷་རེ༷་རེ༷་ལ༷་སྤྱོ༷ད་པ་སྣ༷་ཚོ༷གས་པ་ཇི༷་སྙེ༷ད་སྟོ༷ན་པ༷་དེ༷་སྙེ༷ད་ཀྱི་གྲངས་ནི། འཛ༷མ་བུ༷འི་གླི༷ང་མ༷་ལུ༷ས་པ་ནི་རྡུ༷ལ་ཕྲརབ་ཀྱི་གྲངས་ག༷ང་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ༷་སྙེ༷ད་ཀྱི་གྲངས་ལ༷་གྲ༷ངས་དེ་སྙེད་མེ༷ད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་སྟོབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་བཞག་ལ།
སྟོབས་བཅུ་མདོར་བསྟན་པ་དང༌། དེ་རྣམས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཀུན་བརྗོད་མི་ནུས་པའི་ཚུལ་དང༌། ཡོན་ཏན་གཉིས་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་དང་བཞི། དང་པོ་ནི། རྩ་བར། གནས་དང་གནས་མིན་མཁྱེན་སྟོབས་དང༌། །དེ་བཞིན་ལས་རྣམ་སྨིན་བློ་དང༌། །མོས་པ་སྣ་ཚོགས་ཐུགས་ཆུད་དང༌། །སྣ་ཚོགས་ཁམས་ནི་མཁྱེན་སྟོབས་དང༌། །དེ་བཞིན་དབང་མཆོག་མཆོག་མ་ཡིན། །མཁྱེན་དང་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་དང༌། །བསམ་གཏན་རྣམ་ཐར་ཏིང་འཛིན་དང༌། །སྙོམས་པར་འཇུག་སོགས་མཁྱེན་སྟོབས་དང༌། །སྔོན་གནས་དྲན་པ་མཁྱེན་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བློ་དང༌། །ཟག་རྣམས་ཟད་པ་མཁྱེན་སྟོབས་ཏེ། །སྟོབས་ནི་བཅུ་པོ་འདི་དག་གོ། །ཞེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྟོབས་ལ་དབྱེ་ན་བཅུ་ཡོད་དེ། གན༷ས་ད༷ང་གན༷ས་མི༷ན་མཁྱེ༷ན་པའི་སྟོ༷བས་ད༷ང༌། དེ༷་བཞི༷ན་དུ་ལ༷ས་ཀྱི་རྣ༷མ་པར་སྨི༷ན་པ་མཁྱེན་པའི་བློ༷་སྟེ་སྟོབས་ད༷ང༌། མོ༷ས་པ༷་སྣ༷་ཚོ༷གས་པ་ཐུ༷གས་སུ་ཆུ༷ད་པའི་སྟོབས་ད༷ང༌། སྣ༷་ཚོ༷གས་པའི་ཁ༷མས་ནི༷་མཁྱེ༷ན་པའི་སྟོ༷བས་ད༷ང༌། དེ༷་བཞི༷ན་དུ་དབ༷ང་པོ་མཆོ༷ག་དང་མཆོ༷ག་མ༷་ཡི༷ན་པ་མཁྱེ༷ན་པའི་སྟོབས་ད༷ང༌། ཐ༷མས་ཅ༷ད་དུ༷་འགྲོ༷་བའི་ལམ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ད༷ང༌། བས༷མ་གཏ༷ན་དང་རྣ༷མ་པར་ཐ༷ར་བ་དང་ཏི༷ང་ངེ་འཛི༷ན་ད༷ང༌། སྙོ༷མས་པ༷ར་འཇུ༷ག་པ་སོ༷གས་མཁྱེན་པའི་བློ༷་སྟེ་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་ད༷ང༌། སྔོ༷ན་གྱི་གན༷ས་རྗེས་སུ་དྲ༷ན་པ༷་མཁྱེ༷ན་པ༷འི་སྟོབས་ད༷ང༌། དེ༷་བཞི༷ན་དུ་འཆི༷་འཕོ༷དང་སྐྱེ༷་བ་དང་གནས་པ་མཁྱེན་པའི་བློ༷་སྟེ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ད༷ང༌། ཟ༷ག་པ་རྣ༷མས་ཟ༷ད་པ༷མཁྱེ༷ན་པའི་སྟོ༷བས་ཏེ༷་སྟོ༷བས་ནི༷་བཅུ༷་པོ༷་འདི༷་ད༷ག་ཡིན་པར་ཡིན་པར་བཞག་གོ༷། །
གཉིས་པ་དེ་རྣམས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ།
གནས་དང་གནས་མིན་མཁྱེན་པ་སོགས་ཀྱི་སྟོབས་ལྔ་བཤད་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པ་སོགས་ཀྱི་སྟོབས་ལྔ་བཤད་པ་དང་གཉིས། དང་པོ་ནི། ༡ རྩ་བར། རྒྱུ་གང་ཞིག་ལས་གང་ཞིག་ངེས་པར་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་ནི་དེ་ཡི་གནས་སུ་དེ་མཁྱེན་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས། །བཤད་པ་ལས་བཟློག་གནས་མིན་ཤེས་བྱ་མཐའ་ཡས་པ། །མཁྱེན་པ་ཐོགས་པ་སྤངས་པ་དེ་ནི་སྟོབས་སུ་བཤད། །ཅེས་ས་བོན་དང་སློབ་ལམ་དང་རྣམ་མཁྱེན་ལྟ་བུའི་རྒྱུ༷་ག༷ང་ཞི༷ག་ལ༷ས། མྱུ་གུ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་ལྟ་བུའི་འབྲས་བུ་ག༷ང་ཞི༷ག་ངེ༷ས་པ༷ར་སྐྱེ༷་བར་འགྱུ༷ར་བ༷་ཡི༷རྒྱུ་དེ༷་ནི༷། འབྲས་བུ་དེ༷་ཡི༷་གན༷ས་སུ༷་སྟེ་འབྲས་བུ་དེའི་གནས་ཡིན་པར་དེ༷་ལྟར་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེ༷ན་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣ༷མས་ཀྱི༷ས་གསུ༷ངས་ཏེ། དཔེར་ན་མི་དགེ་བའི་ལས་ནི་རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་མི་འོང་པ་འབྱུང་བའི་གནས་དང༌། ལམ་མངོན་རྟོགས་ནི་མྱང་འདས་སོགས་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་གནས་དང༌། རྣམ་མཁྱེན་ནི་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་བྱུང་བའི་གནས་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལྟར་བཤ༷ད་པ༷་ལ༷ས་བཟློ༷ག་པ་རྒྱུ་གང་ཞིག་ལས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་དེ་ནི། འབྲས་བུ་དེའི་གནས་མ་ཡིན་པར་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་པ། དཔེར་ན་དགེ་བ་ནི་རྣམ་སྨིན་ཡིད་མི་འོང་བའི་གནས་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཐོང་ལམ་ཐོབ་པ་ནི་ལས་དབང་གིས་སྲིད་པ་བརྒྱད་པ་འབྱུང་བའི་གནས་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདག་ལྟ་ནི་མྱང་འདས་ཐོབ་པའི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་གོ་སྐབས་མེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་འདྲ་བའི་གནས་དང་གན༷ས་མི༷ན་པའི་ཤེ༷ས་བྱ༷་མཐ༷འ་ཡ༷ས་པ༷་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་མཁྱེ༷ན་པ༷་ལ་ཐོ༷གས་པ༷་སྤ༷ངས་པ་སྟེ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་དེ༷་ནི༷་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པར་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་སུ༷་སྟེ་སྟོབས་ཡིན་པར་མདོ་ལས་བཤ༷ད་དོ། །
འཕགས་པ་གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས།
རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་བླ་ན་མེད་པས་གནས་པ་ལ་ཡང་གནས་སུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ལ་གནས་ནི་གང་གནས་མ་ཡིན་པ་ནི་གང་ཞེ་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང་གོ་སྐབས་མེད་དེ། གང་ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ངག་གིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འདོད་པ་དང་སྡུག་པ་དང་དགའ་བ་དང་ཡིད་དུ་འོང་བར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་གནས་མེད་དོ། །འདི་ནི་གནས་ཡིན་ཞིང་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་སྟེ། གང་ལུས་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ངག་གིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འདོད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བར་འགྱུར་བ་འདི་ན་གནས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་སོ། ། ༢ ད་ནི་ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བཤད་པ་ལ། རྩ་བར། འདོད་དང་མི་འདོད་དེ་ལས་བཟློག་དང་ཟད་དངོས་ཀྱི། །ལས་དང་དེ་ཡི་རྣམ་སྨིན་ཤིན་ཏུ་སྣ་ཚོགས་ལའང༌། །མཁྱེན་པ་ནུས་མཐུ་ཐོགས་མེད་སོ་སོར་འཇུག་འགྱུར་བ། །དུས་གསུམ་ཤེས་བྱ་ཁྱབ་མཛད་དེ་ནི་སྟོབས་སུ་འདོད། །ཅེས་འདོ༷ད་པ་སྟེ་དགེ་བའི་ལས་ད༷ང༌། མི༷་འདོ༷ད་པ་སྟེ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཏེ་མ་འདྲེས་པའི་ལས་གཉིས་དང༌། དེ༷་གཉིས་ལ༷ས་བཟློ༷ག་པ་འདྲེས་མའི་ལས་ད༷ང༌། མཐོང་ལམ་མཉམ་བཞག་གི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་སེམས་པ་ལྟ་བུ་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་ངན་པ་ཐམས་ཅད་ཟ༷ད་པར་བྱེད་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་དངོ༷ས་ཀྱི༷་ལས་དང༌།
ལས༷་མཐའ་ཡས་པ་དེ་དང༷་དེ༷་ཡི༷་འབྲས་བུ་རྣ༷མ་སྨི༷ན་ཤི༷ན་ཏུ༷་མི་འདྲ་བ་སྣ༷་ཚོ༷གས་པ་བསམ་ལས་འདས་པ་རྣམས་ལ༷འ༷ང༌། མཁྱེ༷ན་པ༷་ནུ༷ས་མཐུ༷་ཐོ༷གས་པ་མེ༷ད་པར་སོ༷་སོ༷ར་འཇུ༷ག་པར་འགྱུ༷ར་བ༷་ཅན་དུ༷ས་གསུ༷མ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ལས་མཐའ་དག་དང་དེ་དག་གི་འབྲས་བུའི་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པའི་ཤེ༷ས་བྱ༷་མ་ལུས་པ་ལ་ཁྱ༷བ་པར་མཛ༷ད་པའི་མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་དེ༷་ནི༷་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་སུ༷་འདོ༷ད་དོ། །མདོ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ལས་རྣམས་དང་ལས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་རྣམས་གནས་དང་རྒྱུ་དང༌། དངོས་པོ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་མཁས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལ་འདས་པའི་ལས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་གང་དག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་མི་དགེ་བ་དང་བྲལ་བ་གང་མ་འོངས་པའི་དུས་ན། དགེ་བའི་རྒྱུ་འབྱིན་པ་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ལས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་གང་མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དགེ་བ་དང་བྲལ་བ་གང་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་འབྱིན་པ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། ། ༣ ད་ནི་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ལ། རྩ་བར། འདོད་ཆགས་སོགས་ཀྱི་འབྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་འདོད་པ་ནི། །ཤིན་ཏུ་སྣ་ཚོགས་དམན་འབྲིང་གང་ཡང་ཁྱད་འཕགས་འདོད། །དེ་ལས་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་གཡོགས་མོས་ལའང་མཁྱེན་པ་ནི། །དུས་གསུམ་འགྲོ་བ་མ་ལུས་ཁྱབ་པ་སྟོབས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་དཔེར་ན་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ས་བོན་ཤས་ཆེ་བའི་རྒྱུ་ལས་འཁོར་བ་ལ་མོས་ཤིང་འདོད་པ་དང་གཟུགས་མཛེས་པ་ལ་འདོད་པའམ་མོས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་ས་བོན་ལས་གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལ་མོས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ལམ་གྱི་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་ས་བོན་གྱི་རྒྱུ་ལས་ཉན་ཐོས་ཐེག་པ་ལ་མོས་པ་ལ་སོགས་ལྟ་བུ་འདོ༷ད་ཆ༷གས་དང་དེས་མཚོན་ནས་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང༌། སོ༷གས་ཀྱི༷ས་བསྡུས་པ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འབྱུ༷ང་བ༷འི་ས་བོན་གྱི་སྟོ༷བས་ཀྱི༷ས་བསྐྱེད་པའི་མོས་པའམ་འདོ༷ད་པ༷་ནི༷། སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་བཞིན་དུ་ཤི༷ན་ཏུ༷་མི་འདྲ་བ་སྣ༷་ཚོ༷གས་པའི་མོས་པ་དམ༷ན་པ་དང་འབྲི༷ང་དང༌། མོས་པ་ག༷ང་ཡ༷ང་ཁྱ༷ད་པར་དུ་འཕ༷གས་པའི་འདོ༷ད་པའམ་མོས་པ་མཐའ་ཡས་པ་དེ་དག་དང༌། དེ་དག་ཀྱང་དཔེར་ན་ཉན་ཐོས་ཐེག་པ་ལ་མོས་པའི་ས་བོན་ལ་རང་ལས་གཞན་པའི་ཉན་ཐོས་ལམ་སྒོམ་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་གསོས་བཏབ་པ་ལྟ་བུ། མོས་པ་དེ༷་ལ༷ས་གཞ༷ན་པའི་དགེ་སྡིག་གི་ཆོས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་རྣ༷མས་ཀྱི༷ས་སྔར་གྱི་མོས་པའི་ས་བོན་དེ་གཡོ༷གས་པ་སྟེ་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་ལས་སྐྱེས་པའི་མོ༷ས་པའི་རིགས་དུས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་མཐའ་ཡས་པ་ལ༷འ༷ང༌། མཁྱེ༷ན་པ༷་ནི༷་དུ༷ས་གསུ༷མ་དུ་འགྲོ༷་བ༷་སྟེ་མཁྱེན་པ་དུས་གསུམ་གྱི་མོས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་མོས་པའི་ཤེས་བྱ་མ༷་ལུ༷ས་པ་ལ་ཁྱ༷བ་པ༷་ཡི་མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་ནི་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་ཞེ༷ས་བྱ་༷བའོ། །མདོ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་དང༌། གང་ཟག་གཞན་རྣམས་ཀྱི་མོས་པ་དུ་མ་དང༌། མོས་པ་སྣ་ཚོགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། །༤ ད་ནི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ལ། རྩ་བར། སངས་རྒྱས་ཁམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དབྱེ་ལ་མཁས་རྣམས་ཀྱིས། །མིག་སོགས་དག་གི་རང་བཞིན་གང་དེ་ཁམས་སུ་གསུངས། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མཁྱེན་པ་མཐའ་ཡས་ཤིང༌། །རྣམ་ཀུན་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་འཇུག་སྟོབས་སུ་འདོད། །ཅེས་སང༷ས་རྒྱ༷ས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རིགས་སམ་ཁ༷མས་མཐའ་དག་རྣམས་ཀྱི༷ས་རྣ༷མ་པ༷ར་དབྱེ༷་བ་ལ༷་མཁ༷ས་པ་རྣ༷མས་ཀྱི༷ས། མི༷ག་གི་ཁམས་དང༌། སོ༷གས་པས་བསྡུས་པ་རྣ་བ་ནས་ཡིད་ཀྱི་བར་དྲུག་དང༌། གཟུགས་ནས་ཆོས་ཀྱི་བར་དྲུག་དང༌། མིག་གི་རྣམ་ཤེས་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བར་དྲུག་སྟེ་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། གཞན་ཡང་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་པོ་དེ་ད༷ག་གི༷་ར༷ང་བཞི༷ན་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ག༷ང་ཡིན་པ་དེ༷་ཁ༷མས་སུ༷་གསུ༷ངས་ལ། རྫོ༷གས་པ༷འི་སང༷ས་རྒྱ༷ས་རྣ༷མས་ཀྱི༷་མཁྱེ༷ན་པ༷་མཐ༷འ་ཡ༷ས་ཤི༷ང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རབ་དབྱེ་རྣ༷མ་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཀུ༷ན་ཁ༷མས་ཀྱི༷་ལྡོག་པའི་ཁྱ༷ད་པ༷ར་ལ༷་འཇུ༷ག་པ་ནི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་སུ༷་འདོ༷ད་དོ། །མདོ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་མིག་གི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཆར་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་གསུམ་གསུམ་དང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ས་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་ཀྱང་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། ། ༥ ད་ནི་དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ལ། རྩ་བར། ཀུན་ཏུ་རྟོག་སོགས་ཆེས་རྣོ་ཉིད་ནི་མཆོག་བཞེད་ལ། །འབྲིང་གནས་སྐབས་དང་རྟུལ་ཉིད་མཆོག་མིན་པར་བཤད་དང༌། །མིག་ལ་སོགས་དང་ཕན་ཚུན་སྒྲུབ་ནུས་ཆུབ་པ་ལ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཆགས་མེད་སྟོབས་སུ་གསུངས། །ཞེས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཀུན་རྟོག་ནི་ཆགས་སོགས་བསྐྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པས་ན་དབང་པོ་སྟེ། དེ་འདྲའི་ཀུ༷ན་ཏུ༷་རྟོ༷ག་པ་དང༌། སོ༷གས་པའི་དད་བརྩོན་དྲན་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤེས་རབ་རྣམས་ཆེ༷ས་རྣོ༷་བ་ཉི༷ད་ནི༷་དབང་པོ་མཆོག༷་ཡིན་པར་བཞེ༷ད་ལ༷། དད་སོགས་དབང་འབྲི༷ང་གི་གན༷ས་སྐ༷བས་ད༷ང༌། དད་སོགས་རྟུ༷ལ་བ་ཉི༷ད་དང་གཉིས་ནི་དབང་པོ་མཆོ༷ག་མི༷ན་པ༷ར་བཤ༷ད་ད༷ང༌། མི༷ག་ལ༷་སོ༷གས་པ་ནས་ཀུན་ཤེས་ད༷ང་ལྡན་པའི་བར་གྱི་དབང་པོ་ཉེར་གཉིས་བཟུང་དགོས་པར་རང་འགྲེལ་ལས་བཤད་པ་དང༌། དེ་ལྟར་མིག་དབང་གིས་ཡིད་དབང་བསྐྱེད་པ་དང་དད་པས་དྲན་པ་བསྐྱེད་པ་དང་དྲན་པས་དད་པ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ༷ན་ཚུ༷ན་འབྲས་བུ་བསྒྲུ༷བ་པའམ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནུ༷ས་པའི་ངོ་བོ་མ་ལུས་པ་རྣམས་ཐུགས་སུ་ཆུ༷བ་པའམ་ཆུད་པ༷་ལ༷། རྣ༷མ་པ༷་ཐ༷མས་ཅ༷ད་དུ་མཁྱེ༷ན་པ༷་ཆ༷གས་ཐོགས་མེ༷ད་པར་འཇུག་པའི་མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་ནི་དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མིན་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་སུ༷་གསུ༷ངས་ཏེ། མདོ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་དང༌། གང་ཟག་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོའི་རིམ་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་གཞན་དག་དང༌། གང་ཟག་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོའི་རིམ་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤེ་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སེམས་ཅན་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་རྣམས་ཀྱང་སེམས་ཅན་དབང་པོ་རྟུལ་པོར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་འབྲིང་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དབང་པོ་རྣོན་པོ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། །
གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པ་སོགས་ཀྱི་སྟོབས་ལྔ་བཤད་པ་ནི།
༦ དེ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ལ། རྩ་བར། ལམ་འགའ་རྒྱལ་བ་ཉིད་དང་འགའ་ཞིག་རང་རྒྱལ་གྱི། །བྱང་ཆུབ་དང་ནི་ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་ཡི་དྭགས་དང༌། །དུད་འགྲོ་ལྷ་མི་རྣམས་དང་དམྱལ་ལ་སོགས་འགྲོ་བ། །དེ་ལ་མཁྱེན་པ་ཆགས་མེད་མཐའ་ཡས་སྟོབས་སུ་འདོད། །ཅེས་ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ་ལྟ་བུ་ལ༷མ་འག༷འ་ཞིག་རྒྱ༷ལ་བ༷་ཡི་གོ་འཕང་ཉི༷ད་དུ་འགྲོ་བ་ད༷ང༌། རང་རྒྱལ་གྱི་ཚོགས་ལམ་ལྟ་བུ་ལམ་འག༷འ་ཞི༷ག་ར༷ང་རྒྱ༷ལ་གྱི༷་བྱ༷ང་ཆུ༷བ་ཏུ་འགྲོ་བ་ད༷ང་ནི༷། ཉན་ཐོས་ཚོགས་ལམ་ལྟ་བུ་ལམ་འགའ་ཞིག་ཉ༷ན་ཐོ༷ས་བྱ༷ང་ཆུ༷བ་ཏུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཡི་དྭགས་སུ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་ལྟ་བུ་ལམ་འགའ་ཞིག་ཡི༷་དྭ༷གས་སུ་འགྲོ་བའི་ལམ་ད༷ང༌། དེ་བཞིན་དུ་དུ༷ད་འགྲོ༷་དང༌། ལྷ༷་དང་མི༷་རྣ༷མས་ད༷ང༌། དམྱ༷ལ་བ་རྣམས་སུ་འགྲོ་བའི་ལམ་དང༌། ལ༷་སོ༷གས་པའི་ཡང་དག་པར་ངེས་པའི་ལམ་དང༌། ལོག་པར་ངེས་པའི་ལམ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལམ་དང༌། ལོག་པའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ༷་བ༷་ཡི་ལམ་མཐའ་ཡས་པ་དེ༷་རྣམས་ལ༷་མཁྱེ༷ན་པ༷་ཆ༷གས་ཐོགས་མེ༷ད་པའི་མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་ནི། མཐ༷འ་ཡ༷ས་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་སུ༷་འདོ༷ད་དོ། །མདོ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཤེས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤེ་ན། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །མ་ངེས་པ་དང་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཀྱང་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ངེས་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་འདི་ལྟར་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། ། ༧ ད་ནི་བསམ་གཏན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་སོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ལ། རྩ་བར། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་རྣལ་འབྱོར་བྱེ་བྲག་ལ་ཐ་དད། །བསམ་གཏན་རྣམ་ཐར་བརྒྱད་གང་ཞི་གནས་གང་དག་དང༌། །སྙོམས་འཇུག་ཁྱད་པར་གང་དག་གཅིག་དང་བརྒྱད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་མཁྱེན་པ་ཐོགས་མེད་འདི་ནི་སྟོབས་སུ་བཤད། །ཅེས་ནམ་མཁས་ཁྱབ་པའི་འཇིག༷་རྟེ༷ན་གྱི་ཁམས་མཐ༷འ་ཡ༷ས་པ་ན་བཞུགས་པའི་རྣ༷ལ་འབྱོ༷ར་བའི་བྱེ༷་བྲ༷ག་གམ་རྣལ་འབྱོར་བའི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་བ་མཐའ་ཡས་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ལ༷་ཐ༷་ད༷ད་པ་མཐའ་ཡས་པའི་བས༷མ་གཏ༷ན་བཞི་དང༌། རྣ༷མ་པར་ཐ༷ར་བ་བརྒྱ༷ད་དང་ག༷ང་ཞི༷་གན༷ས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ག༷ང་ད༷ག་ད༷ང༌། སྙོ༷མས་འཇུ༷ག་གི་ཁྱ༷ད་པ༷ར་ག༷ང་ད༷ག་འགོག་སྙོམས་གཅི༷ག་ད༷ང་བསམ་གཟུགས་བརྒྱ༷ད་དུ་གྱུ༷ར་པ༷་སྟེ་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་སྟེ། དེ༷་དག་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་ལ༷་མཁྱེ༷ན་པ༷་ཐོ༷གས་པ་མེ༷ད་པའི་མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་འདི༷་ནི༷། བསམ་གཏན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་སོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་སུ༷་བཤ༷ད་དོ། །མདོ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསམ་གཏན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ལྡང་བ་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། །༨ ད་ནི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ལ། རྩ་བར། ཇི་སྲིད་གཏི་མུག་དེ་སྲིད་སྲིད་གནས་འདས་བདག་དང༌། །སེམས་ཅན་གཞན་རེ་རེ་ཡི་སྲིད་པ་སེམས་ཅན་ནི། །ཇི་སྙེད་དེ་སྙེད་མཐའ་ཡས་གཞིར་བཅས་ཡུལ་ཕྱོགས་དང༌། །༼རྣམ་པ་དང་བཅས་མཁྱེན་པ་གང་ཡིན་སྟོབས་སུ་བཤད། །༽བཅས་རྣམས་ལ་བློ་གང་དང་གང་ཡིན་སྟོབས་སུ་བཤད། །ཅེས་བདག་རྒྱུད་ལ་དུས་ཇི༷་སྲི༷ད་ཀྱི་བར་དུ་གཏི༷་མུ༷ག་ཡོད་པ་དེ༷་སྲི༷ད་ཀྱི་བར་དུ་ཐོག་མེད་ནས་སྲི༷ད་པ་འཁོར་བར་གན༷ས་པའི་ཚེ་ནས། སྔར་འད༷ས་པའི་དུས་རྣམས་སུ་བད༷ག་གི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་དང་དེའི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་སོགས་ཐོག་མེད་ཀྱི་བར་གྱི་སྔར་གྱི་སྐྱེ་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་ད༷ང༌། དེ་བཞིན་དུ་མཁའ་ཁྱབ་ཀྱི་སེ༷མས་ཅ༷ན་གཞ༷ན་མ་ལུས་པ་དེ་དག་རེ༷་རེ༷་ཡི༷་སྔོན་གྱི་སྲི༷ད་པ༷་ཡི་སེ༷མས་ཅ༷ན་གྱི་གྲངས་ནི༷་ཇི༷་སྙེ༷ད་ཡོད་པ་དེ༷་སྙེ༷ད་ཀྱི་སེམས་ཅན་མཐ༷འ་ཡ༷ས་པ་ཐམས་ཅད་རང་རང་གི་སྔོན་བསགས་པའི་གཞི༷ར་བཅ༷ས་པ་དང༌། དེ་འདྲའི་རང་དང་གཞན་གྱི་སྐྱེ་བ་སྔ་མའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་ཅི་འདྲ་བའི་རྣམ་པ་དང༌། ཡུལ་འདི་འདྲ་བ་ནས་ཡུལ་འདི་འདྲ་བ་ཞིག་དུ་སྐྱེ་བའི་ཡུ༷ལ་ཕྱོ༷གས་ད༷ང་བཅ༷ས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་རང་གཞན་གྱི་སྔ་མའི་སྐྱེ་བའི་གྲངས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཡུལ་ཕྱོགས་དང་བཅས་པ་དེ་རྣ༷མས་ལ༷་མཁྱེན་པའི་བློ༷་ཐོགས་པ་མེད་པ་ག༷ང་ད༷ང་ག༷ང་ཡི༷ན་པ་དེ་ནི། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་སུ༷་བཤ༷ད་དེ། མདོ་ལས། དེ་སེམས་ཅན་དེའི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་ནོ། །སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ཇི་ལྟ་བུ་དང༌། རྒྱུ་གང་གིས་སེམས་ཅན་གང་ཀུན་ཏུ་བྱུང་བ་དེའི་སྔོན་གྱི་རྒྱུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ་ཤེས་ནས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་འདས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། ། ༩ ད་ནི་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ལ། རྩ་བར། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རེ་རེའི་འཆི་འཕོ་དང༌། །སྐྱེ་གང་འཇིག་རྟེན་ལ་གནས་ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་དང༌། །བཀྲ་མང་དེ་ལ་མཁྱེན་པ་དུས་དེར་འཇུག་པ་ཡིས། །མ་ཆགས་རྣམ་ཀུན་ཡོངས་དག་མཐའ་ཡས་སྟོབས་སུ་འདོད། །ཅེས་མཁའ་ཁྱབ་ཀྱི་སེ༷མས་ཅ༷ན་མ་ལུས་པ་རྣ༷མས་ཀྱི༷་སེ༷མས་ཅ༷ན་རེ༷་རེ༷འི་ད་ལྟའི་འཆི༷་འཕོ༷་ད༷ང༌། དེའི་ཕྱི་མའི་སྐྱེ་བ་དང༌། དེ་ཡང་འཆི་འཕོ་བ་དང་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་མཐའ་ཡས་པ་དང༌། དེ་འདྲའི་སྐྱེ༷་བ་ག༷ང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་འཇི༷ག་རྟེ༷ན་གྱི་ཁམས་གང་ལ༷་གན༷ས་ན༷མ་མཁ༷འི་མཐ༷ར་ཐུ༷ག་པ་དང༌། སྣ་ཚོགས་པའི་ལས་མི་འདྲ་བའི་བཟོ་བོས་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའི་བཀྲ༷་བར་བཟོས་པ་ཤིན་ཏུ་མ༷ང་པོ་དེ༷་དག་ལ༷། མཁྱེ༷ན་པ༷་སྐྱེ་འཆི་ནམ་བྱེད་པའི་དུ༷ས་དེ༷ར་འཇུ༷ག་པ༷་ཡི༷་སྒོ་ནས། མ༷་ཆ༷གས་པའམ་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བ་སྐྱེ་འཆིའི་རྣ༷མ་པ་ཀུ༷ན་ཏུ་ཡོ༷ངས་སུ་ད༷ག་པས་ན་ཡུལ་མཐ༷འ་ཡ༷ས་པ་མཁྱེན་པ་ནི། འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོ༷བས་སུ༷་འདོ༷ད་དོ། །མདོ་ལས། དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལྷའི་མིག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། མིག་དེས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་ཀླས་པ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་པ། ཚད་མེད་གྲངས་མེད་པ་བགྲང་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་དག་ན་ཞིང་དུ་སྣང་བ་གང་ལ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་འཇིག་པ་དང་འཆགས་པ་དེ་དག་མཐོང་ངོ༌། །གང་ལ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་སྣང་བ་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་དང་བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོ་དང་ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། ། ༡༠ ད་ནི་ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ལ། རྩ་བར། རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་མྱུར་དུ་རྒྱལ་རྣམས་ཀྱི། །ཉོན་མོངས་དང་ནི་བག་ཆགས་དང་བཅས་འཇིག་འགྱུར་དང༌། །སློབ་མ་ལ་སོགས་ཉོན་མོངས་བློ་ཡིས་འགོག་པ་ཡང༌། །དེ་ལ་མཁྱེན་པ་ཆགས་མེད་མཐའ་ཡས་སྟོབས་སུ་འདོད། །ཅེས་རྣ༷མ་པ་ཀུ༷ན་མཁྱེ༷ན་པ༷འི་སྟོ༷བས་བཅུའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི༷ས་མྱུ༷ར་དུ༷་སྐད་ཅིག་ལ། རྒྱ༷ལ་བ་རྣ༷མས་ཀྱི༷་ཆགས་སོགས་ཉོ༷ན་མོ༷ངས་པ་ད༷ག་ནི༷་བ༷ག་ཆ༷གས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ད༷ང་བཅ༷ས་པ་འཇི༷ག་འགྱུ༷ར་སྟེ་བཅོམ་པར་བྱས་པའི་སྤངས་པ་ད༷ང༌། སློ༷བ་མ༷་ཉན་ཐོས་དང༌། ལ༷་སོ༷གས་པས་རང་རྒྱལ་རྣམས་ཀྱི་ཉོ༷ན་མོ༷ངས་པ་རྣམས་བློ༷་སྟེ་ཟག་མེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་དེ་ཡི༷ས་འགོ༷ག་པ༷་སྟེ་སྤངས་པའི་སྤངས་པ་རྣམས་ག༷ང་ཡིན་པ་དེ༷་དག་ལ༷། མཁྱེ༷ན་པ༷་ཆ༷གས་པ་སྟེ་ཐོགས་པ་མེ༷ད་པའི་མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་ནི། མཐ༷འ་ཡ༷ས་པའི་ཟག་པ་ཟད་པའི་སྟོ༷བས་སུ༷་འདོ༷ད་དོ། །མདོ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པས་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ནི་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་བསྟེན། བྱ་བ་ནི་བྱས་ཏེ་འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པ་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རང་གི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་དེ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཟག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་དྲི་མ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འོད་གསལ་བ་བག་ཆགས་ཀྱིམཚམས་སྤྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཡང་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པའོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། །
གསུམ་པ་ཡོན་ཏན་ཀུན་བརྗོད་མི་ནུས་པའི་ཚུལ་ནི།
རྩ་བར། ནམ་མཁའ་མེད་པས་འདབ་ཆགས་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་གྱི། །འདིར་ནི་རང་མཐུ་ཟད་པས་ལྡོག་པར་འགྱུར་དེ་བཞིན། །སློབ་མ་དང་བཅས་སངས་རྒྱས་སྲས་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་མཁའ་ལྟར་མཐའ་ཡས་མ་བརྗོད་ལྡོག་པར་འགྱུར། །ཞེས་དཔེར་ན་གཤོག་པའི་ཤུགས་སྟོབས་ཀྱིས་བྱ་གཞན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ནམ་མཁའ་ལྡིང་མཁའ་ལ་འཕུར་བ་ན། འཕུར་བའི་ཡུལ་ན༷མ་མཁ༷འ་མེ༷ད་པ་སྟེ་ནམ་མཁའ་ཟད་པ༷ས་འད༷བ་ཆ༷གས་ཀྱི་དབང་པོ་མཁའ་ལྡིང་དེ་ལྡོ༷ག་པ༷ར་མི༷་འགྱུ༷ར་གྱི༷། འཕུར་བའི་དུས་འདི༷ར་ནི༷་འཕུར་འཕུར་བས་ནམ་ཞིག་ནི་ར༷ང་གི་མཐུ༷་སྟོབས་ཟ༷ད་པ༷ས་ལྡོ༷ག་པ༷ར་འགྱུ༷ར་བ་དཔེ་དེ༷་བཞི༷ན་དུ་སློ༷བ་མ༷་ཉན་ཐོས་དང༌། དེ་ད༷ང་བཅ༷ས་པའི་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། སང༷ས་རྒྱ༷ས་ཀྱི་སྲ༷ས་ས་ཆེན་པོ་ལ་བཞུགས་པ་རྣ༷མས་ཀྱིས་ཀྱང༌། སང༷ས་རྒྱ༷ས་ཀྱི༷་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་ཟད་པའི་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པ་ནམ་མཁ༷འ་ལྟ༷ར་མཐ༷འ་ཡ༷ས་པ་དག་རྫོགས་པར་མ༷་བརྗོ༷ད་པ་སྟེ་བརྗོད་མ་ནུས་པར་ལྡོ༷ག་པ༷ར་འགྱུ༷ར་བ་ཡིན་ནོ། །རྩ་བར། དེའི་ཕྱིར་བདག་འདྲས་ཁྱོད་ཡོན་འདི་དག་ཅི། །ཤེས་པ་དང་ནི་བརྗོད་པར་ནུས་འགྱུར་རམ། །འོན་ཀྱང་དེ་དག་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། །བཤད་ཕྱིར་དོགས་སྤངས་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་སྨྲས། །ཞེས་ཉན་ཐོས་སོགས་མ་ཟད་སངས་རྒྱས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པའི་བར་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དེ་བརྗོད་པར་མཛད་ཀྱང་ཡོན་ཏན་རྣམས་བརྗོད་པས་མཐའ་ཟིན་པ་མི་སྲིད་པ་དེ༷འི་ཕྱི༷ར་ན་འགྲེལ་བ་མཛད་པ་པོ་ཟླ་བ་བད༷ག་འདྲ༷ས་ནི་སངས་རྒྱས་ཁྱོ༷ད་ཀྱི་ཡོ༷ན་ཏན་འདི༷་ད༷ག་ནི། ཅི༷་ཤེ༷ས་པ༷་ད༷ང་ནི༷་བརྗོ༷ད་པ༷ར་ནུ༷ས་པར་འགྱུ༷ར་ར༷མ་སྟེ་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་བདག་ལ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ཤས་ཙམ་ཡང་ཤེས་ནུས་པ་མེད་མོད། འོ༷ན་ཀྱ༷ང་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གོང་དུ་བཤད་པ་དེ༷་ད༷ག་ནི་འཕ༷གས་པ༷་ཀླུ༷་སྒྲུ༷བ་ཞབས་ཀྱི༷ས་བཤ༷ད་པའི་ཕྱི༷ར་ན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་གིས་དོ༷གས་པ་སྤ༷ངས་པ་སྟེ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་ཡོན་ཏན་ཅུ༷ང་ཟ༷དཙ༷མ་ཞི༷ག་སྨྲ༷ས་པ་ཡིན་ནོ། །
བཞི་པ་ཡོན་ཏན་དེ་གཉིས་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པ་ནི།
མདོར་བསྡུ་ན་བསྟན་བཅོས་འདི་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཟབ་པ་སྟེ་ཆོས་ཉིད་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཉེ་བར་བསྟན་ཏོ། །རྩ་བར། ཟབ་མོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། །ཡོན་ཏན་གཞན་རྣམས་རྒྱ་ཆེ་བའོ། །ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེའི་ཚུལ་ཤེས་པས། །ཡོན་ཏན་འདི་དག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་མདོར་ན་བསྟན་བཅོས་འདི་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཡོན་ཏན་ལ་ཟབ་པའི་ཡོན་ཏན་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་དང་གཉིས་བཤད་པའི་ནང་གི་ཟ༷བ་མོ༷་ཡི་ཡོན་ཏན་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་སྟོ༷ང་པ༷་ཉི༷ད་ཆོས་སྐུ་ཡི༷ན་ཏེ༷། དེ་ལས་གཞན་པ་ས་བཅུ་གཅིག་གི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པའི་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་གཞན་རྣ༷མས་ནི་རྒྱ༷་ཆེ༷་བ༷འི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ནོ། །དེ་འདྲ་བའི་ཟ༷བ་པ་ད༷ང་རྒྱ༷་ཆེ༷་བའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚུ༷ལ་ལེགས་པར་ཤེ༷ས་པའི་གང་ཟག་གིས་ནི། ཡོན་ཏན་དེ་གཉིས་ཤེས་ནས་བསྒོམས་པ༷ས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་གཉིས་པོ་མཐའ་དག་པ་འདི༷་ད༷ག་འཐོ༷བ་པ༷ར་འགྱུ༷ར་བཡིན་ནོ། །
གསུམ་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་བསྟན་པ།
གསུམ་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་བསྟན་པ་ནི།
རྩ་བར། སླར་ཡང་མི་གཡོའི་སྐུ་མངའ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྲིདགསུམ་བྱོན་ནས་སྤྲུལ་རྣམས་ཀྱིས། །
གཤེགས་པ་དང་ནི་བལྟམས་དང་བྱང་ཆུབ་ཞི་བའི་འཁོརལོའང་སྟོན་པར་མཛད། །
དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་གཡོ་བག་སྤྱོད་ཅན་རེ་བའི་ཞགས་པ་ནི། །
མང་པོས་བཅིངས་པ་མ་ལུས་ཐུགས་རྗེས་མྱ་ངན་འདས་པར་བཀྲི་བར་མཛད། །
ཅེས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མངའ་སྟེ། རང་གི་ཐུགས་དང་དབྱེར་མེད་རོ་གཅིག་ཏུ་སོང་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་བརྙེས་ཟིན་ཀྱང༌། སླ༷ར་ཡ༷ང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ལ་མི༷་གཡོ༷འི་སྐུ༷་སྟེ་མཉམ་བཞག་ལས་མི་གཡོ་བར་སྐུ་གཅིག་པུ་དེ་ཡང་གཡོ་བ་མི་དགོས་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་སུ་ཅིག་ཆར་བྱོན་ནུས་པའི་སྐུ་མང༷འ་བ་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་དག་གི་ས་འོག་ས་སྟེང་ས་བླའི་སྲི༷ད་པ་གསུ༷མ་དུ་བྱོ༷ན་ན༷ས་སྤྲུ༷ལ་པའི་སྐུ་མཐའ་ཡས་པ་རྣ༷མས་ཀྱི༷ས། དགའ་ལྡན་ནས་མི་ཡུལ་དུ་གཤེ༷གས་པ༷་ད༷ང་ནི༷། སྐུ་བལྟ༷མས་པ་ད༷ང༌། གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་བྱ༷ང་ཆུ༷བ་མྱང་འདས་ཞི༷་བ༷འི་གྲོང་དུ་བགྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་འཁོ༷ར་ལོ༷འ༷ང་སྟོ༷ན་པ༷ར་མཛ༷ད་ཅིང༌། དེ༷་ལྟ༷ར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས་འཇི༷ག་རྟེ༷ན་གཡོ༷་བ༷ག་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་སྤྱོ༷ད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཅ༷ན། རེ༷་བའི་བཞག་པའམསྲེད་པ༷འི་ཞ༷གས་པ༷་ནི༷་རབ་ཏུ་དམ་པོ་མ༷ང་པོ༷ས་བཅི༷ངས་པ༷་མ༷་ལུ༷ས་པ་རྣམས། གྲགས་པ་དང་ལན་སོགས་ལ་མི་ལྟོས་པར་ཐུ༷གས་རྗེ༷ས་མྱ༷་ང༷ན་ལས་འད༷ས་པ༷ར་དཀྲི༷་བ༷ར་རམ་འགོད་པརམཛ༷ད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཡོ་བག་སྤྱོད་ཅན་སྤྱོད་ཅེས་པ་ལ་འགྱུར་སྣ་ཚོགས་ཡོད་དོ། །
བཞི་པ་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ།
བཞི་པ་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ་ནི།
རྩ་བར། གང་ཕྱིར་འདི་ནི་དེ་ཉིད་ཤེས་ལས་དྲི་མ་མཐའ་དག་སེལ་བ་ནི། །
ལྷུར་བྱེད་གཞན་མེད་ཆོས་རྣམས་དེ་ཉིད་རྣམ་འགྱུར་དབྱེ་བའང་བསྟེན་མིན་ཞིང༌། །
དེ་ཉིད་ཡུལ་ཅན་བློ་གྲོས་འདི་ཡང་ཐ་དད་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པ། །
དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་འགྲོ་ལ་ཐེག་པ་མི་མཉམ་དབྱེར་མེད་བསྟན། །
ཞེས་རྒྱུ་མཚན་ག༷ང་གི་ཕྱི༷ར་ན་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་གང་ཟག་གིས་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་སྐབས་འདི༷་ནི༷་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ༷་ཁོ་ན་ཉི༷ད་ཤེ༷ས་པ་སྟེ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ལ༷ས། གཞན་པའི་སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་དྲི༷་མ༷་མཐ༷འ་ད༷ག་སེ༷ལ་བ༷ར་བྱེད་པ་ལ་ནི༷། ལྷུ༷ར་བྱེ༷ད་པ་སྟེ་གཙོར་བོར་གྱུར་པའི་ལམ་གཞ༷ན་མེ༷ད་པར་བསྟན་ལ། ཐེག་པ་གསུམ་གས་རང་རང་གི་སྤང་བྱ་སྤོང་བའི་ཐབས་སུ་ངེས་པར་སྒོམ་དགོས་པའི་ཆོ༷ས་རྣ༷མས་ཀྱི་དེ༷་ཁོ་ན་ཉི༷ད་ཀྱང་མི་འདྲ་བའི་རྣ༷མ་འགྱུ༷ར་གྱི་དབྱེ༷་བ༷་བསྟེ༷ན་པ་སྟེ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་ངོ་བོ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མི༷ན་ཞི༷ང་ཐེག་པ་གསུམ་གས་བསྒོམ་བྱའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ༷་ཁོ་ན་ཉི༷ད་ནི་ཆོས་རྣམས་བདེན་གྲུབ་བཀག་པ་ཙམ་དེ་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན་པས་ན། ཉན་རང་བྱང་སེམས་གསུམ་གའི་རྒྱུད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཡུ༷ལ་ཅ༷ན་གྱི་བློ༷་གྲོ༷ས་སམ་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཡེ་ཤེས་གསུམ་པོ་འདི༷་ཡ༷ང་འཛིན་སྟངས་མི་འདྲ་བའི་ཐ༷་ད༷ད་པར་འགྱུ༷ར་བ༷་ཡང་མ༷་ཡི༷ན་པ༷་དེ༷་ཡི༷་ཕྱི༷ར་ན༷་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས་གདུལ་བྱའི་འགྲོ༷་བ་ཉན་རང་སོགས་ཐམས་ཅད་ལ༷་ཐེ༷ག་པ༷་གཞན་དང་མི༷་མཉ༷མ་པའི་དབྱེ༷ར་མེ༷ད་པ་སྟེ་རྟོགས་པའི་རིགས་གཅིག་པའི་ཐེག་པ་གཅིག་བསྟ༷ན་པ་ཡིན་ནོ། །ཐོག་མ་ནས་གདུལ་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཇུག་པར་མི་མཛད་པར་ཐེག་པ་གསུམ་བསྟན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞེ་ན། བསྟན་པ་འདི་དགོངས་པ་ཅན་ཉིད་དུ་བཤད་པ། རྩ་བར། གང་ཕྱིར་འགྲོ་ལ་ཉེས་པ་སྐྱེད་བྱེད་སྙིགས་མ་འདི་དག་ཡོད་གྱུར་པ། །དེ་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་སངས་རྒྱས་སྤྱོད་ཡུལ་གཏིང་ཟབ་ལ་འཇུག་མི་འགྱུར་ཞིང༌། །བདེ་གཤེགས་གང་ཕྱིར་ཁྱོད་ལ་མཁྱེན་རབ་ཐུགས་རྗེའི་ཐབས་དང་ལྷན་ཅིག་པ། །མངའ་དང་གང་ཕྱིར་བདག་གིས་སེམས་ཅན་དགྲོལ་ཞེས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཞལ་བཞེས་ཏེ། །ཞེས་ག༷ང་གི་ཕྱི༷ར་འགྲོ༷་བ་རྣམས་ལ༷་ཉེ༷ས་པ༷་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེན་པོ་སྐྱེ༷ད་བྱེ༷ད་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་སྙི༷གས་མ༷་ལྔ་པོ་འདི༷་ད༷ག་ཡོ༷ད་པར་གྱུ༷ར་པ༷་ཡི་སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་དོན་གཉེར་གྱི་བསམ་པ་རྒྱུད་ལ་མི་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་དེ༷་ཡི་ཕྱི༷ར་ན། འཇི༷ག་རྟེ༷ན་དེ་གདུལ་བྱ་ཁ་ཅིག་ས༷ངས་རྒྱ༷ས་ཀྱིས་སྤྱོ༷ད་ཡུ༷ལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གཏི༷ང་ཟ༷བ་པ་ལ༷་དོན་གཉེར་བསྐྱེད་དེ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུ༷ག་པར་མི༷་འགྱུ༷ར་བས་ན། དེ་དག་ལ་རེ་ཞིག་ཐེག་ཆེན་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཞི༷ང༌། བདེ༷་བར་གཤེ༷གས་པ་ག༷ང་ཕྱི༷ར་ཁྱོ༷ད་ལ༷་གདུལ་བྱ་འདུལ་བའི་ཐབས་མཁྱེན་པའི་མཁྱེ༷ན་ར༷བ་དང༌། གདུལ་བྱའི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བའི་ཐུ༷གས་རྗེ༷འི་ཐ༷བས་ད༷ང༌། གཉིས་ཀ་ལྷ༷ན་ཅི༷ག་པ༷་མང༷འ་བ་ད༷ང༌། ག༷ང་གི་ཕྱི༷ར་སྔོན་བྱང་སེམས་ཀྱི་དུས་སུ་བད༷ག་གི༷ས་སེ༷མས་ཅ༷ན་ཐམས་ཅད་དགྲོ༷ལ་བར་བྱའོ་ཞེ༷ས་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས་ཞ༷ལ་གྱིས་བཞེ༷ས་པ་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་དགོས་པ་དེ༷་ཡིན་ནོ། །རྩ་བར། དེ་ཕྱིར་མཁས་པས་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་གླིང་དུ་ཆས་པའི་སྐྱེ་ཚོགས་ཀྱི། །ངལ་བ་ཉེར་སེལ་གྲོང་ཁྱེར་ཡིད་འོང་བར་དུ་རྣམ་པར་བཀོད་པ་ལྟར། །
ཁྱོད་ཀྱིས་ཐེག་པ་འདི་ནི་སློབ་མ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཚུལ་ལ་ཡིད། །སྦྱར་བར་མཛད་ཅིང་རྣམ་པར་དབེན་ལ་བློ་སྦྱངས་རྣམས་ལ་ལོགས་སུ་གསུངས། །ཞེས་རྒྱུ་མཚན་དེ༷་ཡི་ཕྱི༷ར་འགྲོ་བ་རྣམས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཇུག་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པའི་རྐྱེན་མང་པོ་འདི་དག་ཡོད་ཅིང་འཇིག་རྟེན་རྣམས་ཀྱང་གདོན་མི་ཟ་བར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་འགོད་པར་བྱ་དགོས་པ་ནི། དཔེར་ན་དེད་དཔོན་ཐབས་ལ་མཁ༷ས་པ༷ས་རྒྱ་མཚོའི་ནང་ནས་རི༷ན་པོ༷་ཆེ༷་ཡི་གླི༷ང་དུ༷་ཆ༷ས་པ༷འི་སྟེ་འགྲོ་བའི་ཚེ། འགྲོ་མཁན་གྱི་སྐྱེ༷་བོའི་ཚོ༷གས་རྣམས་ཀྱི༷་ཡུན་རིང་པོར་བགྲོད་པའི་ང༷ལ་བ༷་ཉེ༷ར་སེ༷ལ་བའི་ཕྱིར་དུ་རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་དུ་གྲོ༷ང་ཁྱེ༷ར་ཡི༷ད་དུ་འོ༷ང་བ་རྒྱ་མཚོའི་རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་དུ་མ་སླེབས་པའི་བ༷ར་དུ༷་རྣ༷མ་པ༷ར་བཀོ༷ད་པ་སྟེ་རྣམ་པར་སྤྲུལ་པ་ལྟ༷ར་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷ས་ཐེ༷ག་པ༷་ཆེན་པོ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་ཉན་རང་གི་ཐེག་པ་འདི༷་ནི༷། སློ༷བ་མ༷་ཉན་ཐོས་དང༌། དེས་མཚོན་པའི་རང་རྒྱལ་གྱི་རིགས་ཅན་རྣམས་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཉེ༷་བ༷ར་ཞི༷་བ༷འི་ཚུ༷ལ་ལམ་ཐར་བའི་བདེ་བ་ལ༷་ཡི༷ད་སྦྱོ༷ར་བར་མཛད་པ་ཡིན་པར་གྱུར་ཅི༷ང༌། དེས་ན་ཉན་རང་གི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་ལམ་སྒོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སེམས་རྒྱུད་འཁོར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣ༷མ་པ༷ར་དབེ༷ན་པ་ལའང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བློ༷་སྦྱ༷ངས་ཟིན་པ་རྣ༷མས་ལ༷། ལོ༷གས་སུ༷་སྟེ་ཕྱིས་ནསཐེག་པ་ཆེན་པོ་གསུ༷ངས་པ་ཡིན་པའོ། །
ལྔ་པ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང་བཞུགས་པའི་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཤད་པ།
ལྔ་པ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང་བཞུགས་པའི་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཤད་པ་ལ།
མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་དུས་དང༌། བཞུགས་པའི་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཤད་པ་དང་གཉིས།
དང་པོ་ནི། རྩབར། བདེ་བར་གཤེགས་པ་མ་ལུས་ཕྱོགས་ཞིང་སངས་རྒྱས་ཡུལ་དག་ན། །ཕྲ་རབ་རྡུལ་གྱི་རྡུལརྣམས་བདོག་པར་གྱུར་པ་ཇི་སྙེད་པ། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་རབ་དམ་པར་གཤེགས་པའི་བསྐལ་བ་དེ་སྙེད་དེ། །འོན་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱི་གསང་བ་འདི་ནི་བསྙད་བགྱི་མ་ལགས་སོ། །ཞེས་བདེ༷་བ༷ར་གཤེ༷གས་པ༷་ཁྱོད་ཀྱིས་མ༷་ལུ༷ས་པའི་ཕྱོ༷གས་བཅུའི་ཞི༷ང་སང༷ས་རྒྱ༷ས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུ༷ལ་དུ་གྱུར་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཞིང་དེ་ད༷ག་ན༷། རྡུལ་ཕྲ༷་ར༷བ་ཀྱི་རྡུ༷ལ་གྱི༷་རྡུ༷ལ་གྲངས་རྣ༷མས་བདོ༷ག་པ་སྟེ་ཡོད་པ༷ར་གྱུ༷ར་པ༷་ཇི༷་སྙེ༷ད་པ་༷ཡི་གྲངས་དེ་ཙམ། བྱ༷ང་ཆུ༷བ་ཀྱི་མཆོ༷ག་ར༷བ་ད༷མ་པ༷ར་གཤེ༷གས་པ༷འི་ཚུལ་བསྟན་པའི་བསྐ༷ལ་པ༷འང་དེ༷་སྙེ༷ད་ཀྱི་གྲངས་དེ༷་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ༷ན་ཀྱ༷ང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཁྱོ༷ད་ཀྱི༷་གས༷ང་བ༷་འདི༷་ནི༷་གདུལ་བྱ་ཁ་ཅིག་ལ་བཤ༷ད་པར་བགྱི༷་བ་མ༷་ལ༷གས་ཏེ་བཤད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་འགྲེལ་ལས། འདི་ནི་སྔོན་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷག་པར་མོས་པར་བྱ་བར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་ན་བསྙད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འགའ་ཞིག་ཏུ་དེ་ལ་ལྷག་པར་མོས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ལབསོད་ནམས་གཞལ་དུ་མེད་པ་བསགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ༷། །
གཉིས་པ་བཞུགས་པའི་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཤད་པ་ནི།
རྩ་བར། རྒྱལ་བ་ཇི་སྲིད་འཇིག་རྟེནམཐའ་དག་མཆོག་ཏུ་རབ་ཞི་བར། །འགྲོ་བ་མིན་ཞིང་ནམ་མཁའ་རྣམ་འཇིག་འགྱུར་མིན་དེ་སྲིད་དུ། །ཤེས་རབ་ཡུམ་གྱིས་བསྐྱེད་པ་དེ་ལ་ཐུགས་བརྩེ་མ་མ་ཡིས། །ཚུལ་ལུགས་བྱེད་པས་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྱུར་བ་ག་ལ་མངའ། །ཞེས་དུས་གསུམ་གྱི་རྒྱ༷ལ་བ༷་རྣམས་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་སྐུ་ཚེའི་ཚད་ནི་དུས་ཇི༷་སྲི༷ད་དུ་འཇི༷ག་རྟེ༷ན་ཏེ་གདུལ་བྱ་མཐ༷འ་ད༷ག་གོ་འཕང་མཆོ༷ག་ཏུ༷་ར༷བ་ཏུ༷་ཞི༷་བ༷ར་འགྲོ༷་བ༷་མི༷ན་པ་སྟེ་གོ་འཕང་མཆོག་ཏུ་ཞི་བ་སངས་རྒྱས་སུ་མ་གྱུར་པ་ཡིན་ཞི༷ང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ན༷མ་མཁ༷འ་རྣ༷མ་པར་འཇི༷ག་པར་འགྱུ༷ར་བ་མི༷ན་པ་སྟེ་ནམ་མཁའ་མ་ཞིག་གི་བར་དེ༷་སྲི༷ད་དུ༷་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ནི་ལམ་ཤེ༷ས་ར༷བ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཡུ༷མ་གྱི༷ས་ནམ་མཁའ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་བཞུགས་པའི་སྐུ་ཅན་དུ་བསྐྱེ༷ད་པ༷་དེ༷་ལ་གཞན་དོན་ཁུར་དུ་ཁྱེར་བའི་ཐུ༷གས་བརྩེ༷་བའི་མ༷་མ༷་ཡི༷ས་ཡང་ཡང་བསྐྱང་པའི་དབང་གིས་འཁོར་བ་མ་སྟོང་བར་དུ་བཞུགས་པའི་ཚུ༷ལ་ལུ༷གས་འདི་བྱེ༷ད་པ་ཡིན་པ༷ས་ན། དེ་འདྲ་བའི་སངས་རྒྱས་ཁྱོད་ལ་ར༷བ་ཏུ༷་ཞི༷་བ༷ར་འགྱུ༷ར་བ༷་ག༷་ལ༷་མང༷འ་སྟེ་མི་མངའ་བའོ། །གང་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་མུ་མཐའ་མེད་པར་འདི་དག་གསོ་བར་བྱེད་པ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཅེ་ན། རྩ་བར། གཏི་མུག་སྐྱོན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ཁ་ཟས་དུག་བཅས་ཟ་བ་ཡི། །སྐྱེ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ནང་མི་དེ་ལ་ཁྱོད་བརྩེ་ཇི་ལྟ་བ། །དེ་ལྟར་དུག་ཟོས་ཉེན་པའི་བུ་ལ་མ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་མིན། །དེས་ན་མགོན་པོ་མཆོག་ཏུ་རབ་ཞིར་གཤེགས་པར་འགྱུར་མ་ལགས། །ཞེས་འདོད་ཡོན་ལ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་གཏི༷་མུ༷ག་གི་སྐྱོ༷ན་གྱི༷ས། འཇི༷ག་རྟེ༷ན་པ་རྣམས་འདོད་ཡོན་ལྔའི་ཁ༷་ཟ༷ས་དུག་དང་བཅ༷ས་པ་ཡང་ཡང་ཟ༷་བ༷་པོ་ཡི༷་སྐྱེ༷་བོ༷། སངས་རྒྱས་ཉི༷ད་ཀྱི༷་ན༷ང་མི༷་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་བདག་གིར་མཛད་པ་དེ༷་རྣམས་ལ༷། སངས་རྒྱས་ཁྱོ༷ད་བརྩེ༷་བ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བ་ཇི༷་ལྟ༷ར་བ༷། དེ༷་ལྟ༷ར་དུ་ནི་དུ༷ག་ཟོ༷ས་ནས་ནད་ཀྱིས་ཉེ༷ན་པ༷འི་བུ༷་གཅིག་པུ་ལ༷་མ༷་ཡི༷ས་སྡུ༷ག་བསྔ༷ལ་གྱི་ཡིད་སྐྱོ་བ་མི༷ན་པ་དེ༷ས་ན༷་མགོ༷ན་པོ༷་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་མཆོ༷ག་ཏུ༷་ར༷བ་ཏུ་ཞི༷ར་གཤེ༷གས་པ༷ར་འགྱུ༷ར་བ་མ༷་ལ༷གས་པ་ཡིན་ནོ། ། རྩ་བར། གང་གི་ཕྱིར་ན་མི་མཁས་དངོས་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་ཞེན་པའི་བློ་ཅན་གྱིས། །སྐྱེ་དང་འཇིག་གནས་སྐབས་དང་སྡུག་དང་མི་སྡུག་བྲལ་ཕྲད་ཀྱིས་བསྐྱེད་སྡུག་བསྔལ་དང༌། །སྡིག་ཅན་འགྲོ་བ་ཐོབ་པ་དེ་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཐུགས་བརྩེའི་ཡུལ་དུ་རབ་དོང་བས། །བཅོམ་ལྡན་ཐུགས་རྗེས་ཁྱོད་ཐུགས་ཞི་ལས་བཟློག་པས་ཁྱོད་ལ་མྱ་ངན་འདའ་མི་མངའ། །ཞེས་ག༷ང་གི༷་ཕྱི༷ར་ན༷་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་མི༷་མཁ༷ས་པའི་གང་ཟག་ཁ་ཅིག་གིས་དངོ༷ས་པོ་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པ་ད༷ང༌། ཁ་ཅིག་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དངོ༷ས་པོ༷་ཐམས་ཅད་མེ༷ད་པ༷ར་ཞེ༷ན་པ༷འི་བློ༷་ཅ༷ན་གཉིས་ཀྱི་ནང་གི་སྔ་མ་ལས་འབྲས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཏེ་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱི༷ས་ནི། སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་ཏེ་སྐྱེ༷་བའི་སྡུག་བསྔལ་ད༷ང༌། འཇི༷ག་པའི་གན༷ས་སྐ༷བས་ཏེ་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ད༷ང་ཡུལ་སྡུ༷ག་པ་དང༷་མི༷་སྡུ༷ག་པ་རིམ་བཞིན་བྲ༷ལ་བ་དང་འཕྲ༷ད་པ་གཉིས་ཀྱི༷ས་བསྐྱེ༷ད་པའི་སྡུ༷ག་བསྔ༷ལ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ད༷ང༌། ཕྱི་མ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པར་ལྟ་བའི་བློ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྡི༷ག་ཏོ་ཅ༷ན་གྱི་འགྲོ༷་བ༷་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ངན་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་འཐོ༷བ་པ༷་དེ༷་ཡི་ཕྱི༷ར་དང༌། དེ་འདྲའི་འཇི༷ག་རྟེ༷ན་གྱི་སྐྱེ་བོ་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་ཐུབ་པ་ཁྱོད་ཀྱི་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཐུ༷གས་བརྩེ༷འི་ཡུ༷ལ་དུ༷་ར༷བ་ཏུ་དོ༷ང་བ་སྟེ་ཐུགས་བརྩེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་བ༷ས་ན། དེ་འདྲའི་སེམས་ཅན་མ་ལུས་པ་ལ་བཅོ༷མ་ལྡ༷ན་འདས་ཀྱིས་དུས་རྒྱུན་དུ་གཟིགས་པའི་ཐུ༷གས་རྗེ༷ས། ཁྱོ༷ད་ཀྱི་ཐུ༷གས་ནི་ཞི༷་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པར་གཞོལ་བ་ལ༷ས་ཟློ༷ག་པར་བྱེད་པ་ཡིནཔ༷ས་ཁྱོ༷ད་ལ༷་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པར་མྱ༷་ང༷ན་ལས་འད༷ས་པ་མི༷་མང༷འ་བར་འགྲོ་བའི་དོན་སྒྲུབཔ་ལ་རྟག་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་བཞུགས་པའོ། །