ཡེ་ཤེས་བསྡུས་པའི་སྒྲོན་མ།
༈ བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡེ་ཤེས་རང་དག་ཉིད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༔ ཡེ་ཤེས་བསྡུས་པའི་སྒྲོན་མ་འདི་ལ་དོན་བཅུ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏེ༔ དང་པོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་གསུམ་ནི༔ སྣང་བས་མ་ཕྲོགས༔ ཤེས་པས་མ་བསྒྱུར༔ དངོས་པོའི་མཐའ་ཟད་པ་དང་གསུམ་མོ༔ ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་གསུམ་ནི༔ རང་བྱུང་དུ་གནས་པ༔ མི་འགྱུར་བ༔ ཡེ་གདངས་དང་བཅས་པའོ༔ ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུམ་ནི༔ གསལ་བ༔ མ་འདྲེས་པ༔ ཡེ་ནས་སྟོང་ཞིང་རྫོགས་པའོ༔ ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་གསུམ་ནི༔ བསམ་པ་ཟད་པ༔ གསལ་ལ་མི་རྟོག་པ༔ བློའི་མཐའ་ཟད་པའོ༔ ཡེ་ཤེས་ངོས་༼རང་གསལ་འཛིན་མེད་༽བཟུང་བ་ལ་གསུམ་སྟེ༔ སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་ངོས་བཟུང་ནས་ནད་བྱང་སྟེ་བདེ་བ་ཐོབ་པ་ལྟ་བུའོ༔ ཡེ་ཤེས་(༡༡༠)དེ་ལ་༼འདས་པའི་རྗེས་མ་བཅད་མ་འོངས་པའི་སྔོན་མ་བསུ་ད་ལྟར་བར་འཛིན་པ་མེད་དོ་༽ལམ་དུ་འཁྱེར་བ་ནི༔ ཡེ་ཤེས་སྤྱི་བླུགས་ཀྱི་མཁའ་ལ་ཉི་མ་ཤར་བ་ལྟ་བུར་ལམ་དུ་འཁྱེར༔ ཡེ་ཤེས་གནས་པའི་གདམས་ངག་རུས་སྦལ་འཁར་གཞོང་དུ་བཅུག་པ་ལྟ་བུར་ལམ་དུ་འཁྱེར་རོ༔ ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ནི༔ སྒོ་ལྔ་ལ་འཆར་ཏེ༔ མིག་འཛིན་མེད་དེ་སྣང་སྟོང༔ རྣ་བས་ཐོས་པས་གྲགས་སྟོང༔ སྣས་ཚོར་བས་དྲི་སྟོང༔ ལྕེས་མྱོང་བས་བདེ་སྟོང༔ ལུས་འཛིན་མེད་རེག་སྟོང༔ ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ༔ ཐིམ་པ་ལ་མི་རྨུགས་པ༔ གསལ་བ་ལ་མ་ཡེངས་པ༔ སྟོང་པ་ལ་ཕྱང་མ་ཆད་པ༔ གནས་པ་ལ་ཟང་ཐལ་བ༔ དངོས་པོ་ལ་བདག་ཏུ་མ་བཟུང་བའོ༔ ཡང་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ནི༔ ཡེ་ཤེས་ལྔར་རྟོགས་པས་ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་ཡེ་ཤེས་སུ་གསལ་བའོ༔ ཡེ་ཤེས་གནས་པའི་སའམ་ལམ་ལྔ་ནི༔ རང་གི་སྙིང་གི་དཀྱིལ་ན་ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་པོ་རང་གིས་རང་གསལ་བར་གནས་པའོ༔ རྩ་རོ་མ་ན་ཐིག་ལེའི་དྭངས་མ་ཉུང་འབྲུ་ཙམ་གནས༔ རྐྱང་མ་ན་རླུང་གི་དངས་མ་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་གནས༔ ཀུན་དྷར་ན་འོད་ཀྱི་དངས་མ་སྲན་མ་ཙམ་གནས༔ ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏི་ན་ཤེས་པའི་དངས་མ་རྟ་རྔའི་སུམ་ཆ་ཙམ་གནས་སོ༔ ཡེ་ཤེས་འཆར་བའི་སྒོ་བཞི་ནི༔ མིག་གཡས་༼ཡེ་ཤེས་གསལ་བར་བྱེད་༽པ་ནས་ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མ་དང་བཅས་ཏེ་འཆར༔ མིག་གཡོན་པ་ནས་ཤེས་རབ་རང་བྱུང་གི་སྒྲོན་མ་༼ཡེ་ཤེས་སྐྱེད་བྱེད་༽འཆར༔ རྣ་བ་གཡས་ནས་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའི་སྒྲོན་མ་འཆར༔ རྣ་བ་གཡོན་པ་ནས་རྒྱང་ཞག་ཆུའི་སྒྲོན་མ་འཆར་ཏེ༔ སྒོ་ལྔའི་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པའོ༔ ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ༔ གཞི་གནས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང༔ མཚན་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ༔ གཞི་གནས་ལ་གསུམ་སྟེ༔ ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་དང༔ རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང༔ ཐུགས་རྗེས་༼རིག་པ་ཀུན་ལ་ཤར་བས་༽ཀུན་གྲོལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སོ༔ དེ་ལ་རིག་པ་ཉིད་འཁྲུལ་མ་མྱོང་བས༔ ངོ་བོ་ཡེ་ནས་ཀ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་སུ་བཞུགས་པས༔ འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་(༡༡༡)མེད་པ༼འི་གནད་༽དང༔ རིག་པ་ལ་རང་བཞིན་དེས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པས༔ རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་བཞུགས་པས་གནད་ཤེས་པ་རྣམས་སངས་མི་རྒྱ་མི་སྲིད་པ་དང༔ རིག་པ་དེ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར་བས༔ ཐུགས་རྗེས་ཀུན་གྲོལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་བཞུགས་པས༔ འབད་རྩོལ་བྱ་མི་དགོས་པར་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བའོ༔ མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ལྔ་སྟེ༔ ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངང་ལས་གསལ་ལ་མ་འགགས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སོ༔ ངོ་བོ་ཀ་དག་ཏུ་དེ་ལ་འཁོར་འདས་གཟུགས་བརྙན་གསལ་བ་གནས་པ་ནི༔ མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སོ༔ རང་གི་གཞི་ལས་མ་གཡོས་ཤིང༔ ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པར་ཤེས་པས་ན༔ མཉམ་༼དེ་ཉིད་མཉམ་པ་རིས་མེད་དུ་ཁྱབ་པས་ན་༽པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སོ༔ ཆགས་པ་མེད་པར་གསལ་བ་ནི༔ ཡེ་ཤེས་ལྔ་པོ་དེ་ཐ་མི་དད་པར་ཆོས་ཉིད་དུ་འདུས་པས་སོ་སོར་རྟོག་པའི་༼དེ་སྣང་ཚུལ་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཤར་བས་༽ཡེ་ཤེས་སོ༔ ༼ལུང་ལས་ཡེ་ཤེས་མེད་ན་ཡོན་ཏན་འཕེལ་མེད་བྱང་ཆུབ་མེད། །རྒྱ་མཚོ་འདྲ་བའི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀུན་མེད་པར་འགྱུར། །༽རྩོལ་སྒྲུབ་ཀྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི༔ བྱ་བ་ནན་ཏན་གྱི་ཡེ་ཤེས་སོ༔ ངེས་ཚིག་ནི་༼ཡེ་ཤེས་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་བཞུགས་པས་ཏེ་༽ཡེ་ནས་འཛིན་པའི་སངས་རྒྱས་རྒྱུ་ཡིས་མ་སྐྱེད༔ རྐྱེན་གྱིས་མ་ཤིགས༔ འགྲོ་འོང་མེད་པ་ཞེས་སོ༔ དུས་ཐམས་ཅད་དུ་རྟག་པར་ཡེ་ནས་བཞུགས་ཏེ༔ ཕྱོགས་དང་སྔ་ཕྱི་ལས་མི་ལྟོས་པའོ༔ ཞེས་པ་ནི༔ དེ་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་དོན་ཇི་ལྟ་བར་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ༔ རྟོག་པ་མངོན་གྱུར་གྱི་སངས་རྒྱས་དང་ཅོག་བཞག་ཏུ་གཞན་དུ་ཤེས་པ་ལ་རྟོག་པའི་གཟེར་ཐེབས་པས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་ནོན་པའོ༔ ཡེ་ཤེས་བློ་འདས་ཆེན་པོར་ངོ་སྤྲད་ཅིང་ལ་བཟླ་བ་ནི༔ ལམ་ལས་མ་བསྒྲོད་པའི་འབྲས་བུ་༼གཞི་ཐོག་ཏུ་གྲོལ་བས་ལྷུན་གྲུབ་ཀ་དག་ཏུ་རྟོགས་པས་༽རང་སྣང་འཁྲུལ་པ་ལས་མ་བསྒྱུར་བའི་ཤེས་རབ༔ ༼ཡེ་ནས་རང་ལ་གནས་པས་༽ལུང་ལས་མ་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས༔ ༼བྱེད་མཁན་མེད་པས་༽རྒྱུད་ལ་མ་བརྟེན་པའི་རྟོགས་པ༔ ༼སངས་རྒྱས་རྒྱུ་ལས་མ་(༡༡༢)བསྐྱེད་༽སེམས་ལས་མ་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས༔ ༼བུ་ཐོག་མ་གྲོལ་བས་༽ཆོས་ལས་མ་བྱུང་བའི་དད་པ༔ ༼མ་ཐོག་ཏུ་བུ་གྲོལ་བས་༽བསྒོམས་པ་ལས་མ་བྱུང་བའི་ཉམས་མྱོང༔ བལྟས་པས་༼ལྟ་བྱེད་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་༽མ་མཐོང་བའི་ལྟ་བ༔ ༼རང་གི་འདུག་ཚུལ་གྱི་དོན་༽བླ་མ་ལས་མ་བྱུང་བའི་གདམས་ངག༔ ༼ང་བདག་ཏུ་བཟུང་བས་སེམས་ཅན་རང་ཐོག་ཏུ་གྲོལ་བས་༽ལྟ་སྤྱོད་ཡ་མ་བྲལ་བས་ཡེ་ཤེས་རང་སོ་ན་གསལ༔ ༼སེམས་མ་བཅིངས་པས་ཡ་མ་བྲལ་བས་༽སྒོམ་ཉམས་ཡེངས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་སྣང༔ གཉིས་འཛིན་ཡ་བྲལ་བས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོར་རང་ཤར་བའོ༔ ཡེ་ཤེས་བསྡུས་པའི་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བ༔ སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་བྱེ་མ་ལ་མུ་ཏྲས་མཛད་པ་༼ཟངས་ཡིག་ཅན་༽རྫོགས་སོ༔ རྒྱ་རྒྱ་རྒྱ༔ ལས་ཅན་ཅིག་དང་འཕྲད་པར་ཤོག༔