ཁྱད་པར་གྱི་མན་ངག་སྡེ།
ཁྱད་པར་གྱི་མན་ངག་སྡེ་ལ་དབྱེ་ན། ཁ་འཐོར་དང་། ཁ་གཏམ་དང་། རྒྱུད་རང་གཞུང་དུ་བསྟན་པ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཁ་འཐོར་གྱི་ངོ་བོ་ནི། བློ་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་དབྱེ་བསལ་གཞན་ལྟོས་མེད་པར་སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་འཆར་བའོ། །དབྱེ་ན། བཞག་པ་ལམ་གྱི་མཐའ་གཅོད་པའི་མན་ངག་དང་། གྲོལ་བ་སྟོབས་དག་པ་ལམ་མངོན་འགྱུར་གྱི་མན་ངག་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ཁ་གཏམ་གྱི་ཚུལ་དུ་གསུངས་པའི་ངོ་བོ། བློ་བྲལ་མ་འཁྲུལ་པ། རང་བཞིན། རྣམ་རྟོག་གི་ཁུངས་རྡིབ་པ། མཚན་ཉིད། ངོས་བཟུང་དང་བྲལ་བའོ། །དབྱེ་ན། གླེང་བ་ཡེངས་ལ་བོར་བའི་ཁ་གཏམ་དང་། ཁར་ཕོག་དུས་མེད་པའི་ཁ་གཏམ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་རྒྱུད་རང་གཞུང་དུ་བསྟན་པའི་ངོ་བོ། བཀའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱུང་བར་གྱུར་པ། རང་བཞིན། འཁོར་འདས་དང་བྲལ་བས་སྤང་བླང་བྱ་རྩོལ་མེད། ཆོས་ཉིད་སྒྲ་དང་ཚིག་ཏུ་མི་གནས་པས་སྟོང་ཉིད་ལ་རྩོད་པས་མི་རེག་པའོ། །
དབྱེ་ན། ལྟ་བ་སྒང་དྲིལ་བ་དང་། གཏར་ག་གེགས་སེལ་བ་དང་། གབ་པ་མངོན་དུ་བྱུང་བ་དང་། བཤད་པ་རང་གསལ་གྱི་ཚུལ་དང་བཞིའོ། །འདི་དག་ལའང་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་གསུམ་གྱི་གནད་གབ་པ་དང་། མངོན་དུ་ཕྱུང་བ་དང་། དྲོད་ཚད་དང་། ཡུལ་ཤེས་གནད་ལ་བོར་ནས་རིག་པ་ཐེར་ལ་འབྱིན་པའི་གནད། འཁྲུལ་པ་གཞི་ལ་བཟློག་པ། ཐིག་ལེ་གནད་ལ་དབབ་པ་སོགས་ཟབ་པ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ནང་གསེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་། མདོར་བསྡུ་ན། ལུས་དང་འདྲ་བ་ཕྱི་སྐོར། མིག་དང་འདྲ་བ་ནང་སྐོར། སྙིང་དང་འདྲ་བ་གསང་སྐོར། ཐམས་ཅད་རྫོགས་པ་དང་འདྲ་བ་ཡང་གསང་བླ་ན་མེད་པའི་སྐོར་ཏེ་བཞིའོ། །དང་པོ་ཕྱི་སྐོར་གྱི་ངོ་བོ་ལ། ཉོན་མོངས་མ་གྲུབ་པས་དུག་ལྔ་ལམ་དུ་ཁྱེར། རང་བཞིན་ལ། རྩོལ་སྒྲུབ་མེད་པས་ཅིར་སྣང་ཆོས་ཉིད་དུ་ཤར། མཚན་ཉིད་ལ། ཕྱོགས་ཆ་མེད་པས་སྟོང་ཉིད་གང་དུའང་ཕྱེ་བ་མེད་པའོ། །ནང་སྐོར་གྱི་ངོ་བོ། གཟུགས་ཅན་ལས་འདས་པས་མཚན་མ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད། རང་བཞིན། འགྲོ་འོང་མེད་པས་རྟག་པ་རྒྱུན་གནས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི། འཁོར་འདས་གཉིས་ཀ་ལ་ཟུག་པས་རྩ་བ་ལྟ་བུ། རང་ངོ་ཐ་དད་དུ་འདྲིལ་བས་སྡོང་པོ་ལྟ་བུ། རྩལ་སྣང་ཅིར་ཡང་རྒྱས་པས་ཡལ་ག །གསལ་ཆ་མི་འགག་པས་མེ་ཏོག །སྣ་ཚོགས་གཅིག་ཏུ་སྨིན་པས་འབྲས་བུ་ལྟ་བུའོ། །གསང་སྐོར་གྱི་ངོ་བོ། ངོ་སྤྲད་པ་དང་རྟོགས་པ་དུས་མཉམ་པས་ཤེས་རབ་གསུམ་ལ་མ་ལྟོས། རང་བཞིན། དབུགས་ཆད་པ་དང་གྲོལ་བ་དང་དུས་མཉམ་
པས་གོམས་སྟོབས་ལ་མ་ལྟོས། མཚན་ཉིད་ནི། སངས་རྒྱས་པ་དང་ཐུགས་རྗེ་འབྱུང་བ་དུས་མཉམ་པས་རྒྱུ་ཚོགས་གཉིས་ལ་མི་ལྟོས་པའོ། །ཡང་གསང་བླ་ན་མེད་པ་ནི། ངོ་བོ། ཤེས་བྱ་མ་ཡིན་པས་ཤེས་བྱེད་ལ་མི་ལྟོས། རང་བཞིན། མངོན་སུམ་མཐོང་བས་ཆོས་ཉིད་ཡིད་དཔྱོད་དུ་མི་གནས། མཚན་ཉིད། སྣང་བ་བཞིས་འབྲས་བུ་ཕྱི་དུས་ལ་རེ་བ་མི་འཆའ་བར་ཚེ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་གདོད་མའི་གཞི་དབྱིངས་སུ་སྦྱོར་བ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་ལ་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་རྒྱུད་ཁྲི་ཕྲག་གཉིས། ལེའུ་སྟོང་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་ལྔ། ཤོ་ལོ་ཀ་འབུམ་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི། གནད་སྟོང་ཕྲག་ལྔ། འཕྱོང་ཆེན་པོ་བརྒྱད། གཟེར་བུ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ། གགས་སྟོང་ཕྲག་དགུ་བརྒྱ། ཤན་འབྱེད་ཁྲི་ཕྲག་བདུན། ལ་བཟླ་བ་འབུམ་ཕྲག་ཕྱེད་དང་གཉིས་སོགས་བརྗོད་བྱ་དང་། རྗོད་བྱེད་ནམ་མཁའི་མཐའ་དང་མཉམ་པར་བཀའ་སྩལ། མན་ངག་གི་སྡེ་གསུམ་ཀའང་ཀློང་གསུམ་དུ་འདུ་སྟེ། རོལ་པ་འགག་པ་མེད་པའི་ཀློང་། བློ་ལ་མ་གྲོལ་བ་མེད་པའི་ཀློང་། ངོ་བོ་ལ་བཟང་ངན་མེད་པའི་ཀློང་གསུམ་མོ། །མན་ངག་གི་སྙིང་པོའང་། གནད་བཀྲོལ་བ་དང་། འགག་བསྡམ་པ་དང་། ངོ་སྤྲད་པ་དང་། མངོན་སུམ་རང་གནད་ལ་དབབ་པ་དང་བཞིའོ། །དེ་ལྟར་བསྟན་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོར་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་མན་ངག་སྡེ་པའི་ལུགས་འདིས་སོ་སོའི་རང་གི་རིག་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཉམས་སུ་མྱང་བྱའི་
ཡུལ་ཡིན་ལ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སེམས་ལས་འདས་པའི་ཚུལ་ནི། སེངྒེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་བག་ཆགས་དངོས་མ་ཡིན། །ཡེ་ཤེས་བག་ཆགས་ཀུན་དང་བྲལ་གྱུར་ཀྱང་། །སེམས་ཀྱིས་སྣ་ཚོགས་བག་ཆགས་སྡུད་པར་བྱེད། །སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མ་ཕྱེ་ན། །སྣང་བ་ཡུལ་གྱི་རྩ་བ་མི་ཆོད་པས། །རྐྱེན་བྲལ་ཆོས་ཉིད་དག་ཀྱང་རྟོགས་པར་དཀའ། །ཞེས་དང་། རྣམ་རྟོག་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་བྲལ། །རང་རིག་འོད་གསལ་འཛིན་པ་མེད། །ཅེས་སོ། །མདོར་ན་སྣང་གྲག་བསམ་ཡུལ་དུ་གནས་སོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་ཀྱིས་སྣང་བ་སྟེ། འཁོར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་སེམས་ཏེ། འཕགས་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་(བརྒྱད་སྟོང་པ་)ལས་ཀྱང་། སེམས་ལ་སེམས་མ་མཆིས་ཏེ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་འོད་གསལ་བའོ། །ཞེས་འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་སེམས་བྱུང་ལས་འདས་པའི་སེམས་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་གསུངས་པའང་སྔ་མ་དང་དོན་གཅིག་གོ། གཞན་ཡང་འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡང་བྲལ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་ཀྱང་མི་འདོར་བ་སྟེ། འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་ཀྱི་གསང་བ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་། སེམས་མེད་པས་ན་ཆོས་ཀྱང་མེད། །དེ་ལྟར་ལུས་དང་ཁམས་ཀྱང་མེད། །དེ་ལྟར་གཉིས་མེད་ལམ་གྱིས་ནི། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་རབ་ཏུ་བཤད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཀྱང་། སེམས་ལས་འདས་པའི་
རིག་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ལ།དེ་ལྟ་བུའི་རིག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རང་ངོ་ལ་འཁོར་བའི་ཆོས་གང་གིས་ཀྱང་མ་གོས་པས་སྲིད་པའི་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་ཟད་པས་ཡེ་གྲོལ། གཉེན་པོ་གང་གིས་ཀྱང་མ་བཅོས་པར་གང་ཤར་ཐམས་ཅད་སྦྲུལ་མདུད་རང་ཞིག་པ་བཞིན་འགྲོལ་བྱེད་གཞན་ལ་མ་ལྟོས་པས་རང་གྲོལ། ཚོགས་བརྒྱད་ཀྱི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་ཐོག་བབ་ཆེན་པོར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲོལ་བས་གཅེར་གྲོལ། དུས་གསུམ་དང་ཤེས་བྱ་གང་དུའང་མི་གནས་པས་མཐའ་གྲོལ་ཏེ། དེ་ལྟར་གྲོལ་ལུགས་ཆེན་པོ་བཞིའི་ངང་དུ་གནས་པ་རང་གི་རིག་པ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ལམ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་སུ་ངེས་པར་བྱས་ནས།