དྲུག་པ། མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་སྐབས།
ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ།
ད་ནི་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་རྟོགས་པའི་ཆོས་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ན་མཐར་གྱིས་སྤྱོད་པ་དང༌། མཐར་གྱིས་སློབ་པ་དང༌། མཐར་གྱིས་ནན་ཏན་དུ་བགྱི་བར་འཚལ་ཞིང་ཞེས་ཞུས་པ་གསུངས་པ་ནི། མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་བར་རྟོགས་པ་ཉེ་བར་དགོངས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་སྨོས་སོ། །ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ། ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ནི་བསླབ་པ་སྨོས་སོ། །མཐོང་བའི་ལམ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཤེས་པའི་དོན་ནི་ནན་ཏན་དུ་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །མངོན་བར་རྟོགས་པའི་གོ་རིམས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གསུམ་ཆར་སྨོས་པ་ཡིན་ནོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་ཐོག་མར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་རྣམས་བརྩམས་ཏེ། གལ་ཏེ་བདག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་བར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱང་རུང་མ་རྒྱས་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་ངེས་པར་བཟུང་བ་ལ། སེམས་ཅན་དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ལ་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་དེ་ལས་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་འཇུག་ཅིང་མཐར་གྱིས་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་བརྩོན་པར་བསྟན་པས། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གོ་རིམས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཐབས་ཡིན་བར་བརྡར་བྱས་པའི་དངོས་པོའི་དངོས་པོ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་བར་རྟོགས་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་གསུམ་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། སྦྱིན་དང་ཤེས་རབ་བར་དག་དང༌། །སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་དྲན་དང་ཆོས། །དངོས་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། །མཐར་གྱིས་པ་ཡི་བྱ་བར་བཞེད། །ཅེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་
སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མངོན་བར་རྟོགས་པ་ནི། གང་དེ་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མངོན་བར་སྤྱོད་པའི་ཚེ། བདག་ཀྱང་སྦྱིན་པ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའི་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྦྱིན་པ་མཐར་གྱིས་སྤྱོད་པའི་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་ཤེས་པས་སོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་གང་བདག་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་མཐར་གྱིས་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་གང་བདག་ཀྱང་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བཟོད་པས་མཐར་གྱིས་སྤྱོད་པའི་ཤེས་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཤེས་རབ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་རེ་རེ་ཞིང་མཐར་གྱིས་པའི་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་རེ་རེས་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་བར་རྟོགས་པའོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་གི་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ།
སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མངོན་བར་རྟོགས་པ་ནི་གང་ཡང་དེ་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱ་བས། ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ལྷག་པར་མོས་ཤིང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སོགས་པར་བྱེད་པ་ལ་མི་བྱེད་པས། སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་རེ་རེ་ཞིང་རྒྱུའི་དྲུག་པའི་སྦྱོར་བ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང། དེ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས་དེ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས་དེ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས། དེ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་བསྟན་པའི་
སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་རྣམ་པ་ལྔས་དེ་བཤད་པ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དང་པོས་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །ལྷག་མ་བཞིས་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་བཞིས་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་བསླབས་ཤིང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཏེ། མཐོང་བའི་ལམ་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཐར་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམ་པར་རྟོགས་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་མ་བསྟན་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །སྐྱེས་བུ་ཟུང་བཞི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རབ་ཏུ་བསྒོམས་པས་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡིད་ལ་བྱ་བ་མེད་པ་ནི་དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། མ་རལ་བ་དང༌། མ་ཞིག་པ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་དང༌། སྐྱོན་མེད་པ་དང༌། མ་ཉམས་པ། མཐུ་དང་ལྡན་པ། མཁས་པས་བསྔགས་པ། ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །དེ་ལ་ཐེག་པ་གཞན་ལ་མི་རྟེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་མ་རལ་པའོ། །ཡང་སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་སྤངས་པས་རྣམ་པར་མ་ཞིག་པའོ། །སྐྱེ་བོ་ངན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་འདྲེས་པའོ། །དཀར་པོའི་ཆོས་ཀྱི་ཆ་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་འཕེལ་བ་ན་སྐྱོན་མེད་པའོ། །སྐྱེ་བར་སྨོན་ལམ་མི་འདེབས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་མ་ཉམས་པའོ། །ཇི་ལྟར་འགྲོ་བར་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་མཐུ་དང་ལྡན་པའོ། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྨད་པས་ན་མཁས་པས་བསྔགས་པའོ། །དབང་པོ་རྣམ་བསངས་པས་ན་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པའོ། །བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་གི་ཚོགས་རྒྱས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་བསྒྲུབ་
པའོ། །ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་བདག་ལ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་གཏོང་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང༌། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་དག་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་ལྷ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྟེ། མཐར་གྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པས་སོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ཡིན་ན། མདོ་སྡེ་གཞན་ལས་ལྷའི་རིས་གཉིས་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱས་ཏེ། དགའ་ལྡན་དང༌། གཙང་མའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་འདྲེས་པའི་གང་ཟག་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཤེས་པས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ།
ཆོས་རྣམས་ལ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཤེས་པས་མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་བར་རྟོགས་པ་ནི། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་རྣམས་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཚད་མེད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་དང༌། མངོན་བར་ཤེས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་སློབ་པ་ན་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མཐར་གྱིས་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པས་སོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མ་མཆིས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལགས་ན་ནི་གང་ཐམས་ཅད་མེད་པའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་ཆད་པར་སྨྲ་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་བོ་ཉིད་ལ་ཡོད་པའམ། མེད་པ་མི་དམིགས་པར་དེའི་ལན་གསུངས་པ་དང༌། རང་ཉིད་ལ་ནེ་མ་ནུར་མེད་ཀྱང་མ་འོངས་པའི་འགྲོ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་གནས་བརྟན་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཞུས་པ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལགས་ན་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་གྱི་སླད་དུ། བླ་ན་མེད་
པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཇུག་པ་མེད་པ་ཞེ་ན། དམིགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ལ་ཐོབ་པ་དང་མངོན་བར་ཞེ་ན། དམིགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ལ་ཐོབ་པ་དང་མངོན་བར་རྟོགས་པ་བཀག་པ་དང་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་འཁྲུགས་པ་མེད་པ་དང༌། དེ་ཐོབ་པ་དང་མངོན་བར་རྟོགས་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་གཞག་པ་མེད་པ་དང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མངོན་བར་འདོད་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་དང༌། མ་དམིགས་པ་ལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་བཀག་པ་དང༌། དེ་མི་དམིགས་པར་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་ཁྱད་པར་ཤེས་པས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་བར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དེ་ལྟར་བྱས་ན། མཐར་གྱིས་པ། རྣམ་གསུམ་རྣམ་བཅུ་ཞེས་བསྟན་པ་དེ་འཐད་བ་དང་བཅས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །མངོན་བར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་ལས། མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་བར་རྟོགས་པའི་རྣམ་པར་འགྲེལ་པའོ།། །།