གསུམ་པ་དོན་གཉིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་མངོན་ཤེས་དྲུག་བཤད་པ།

གསུམ་པ་དོན་གཉིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་མངོན་ཤེས་དྲུག་བཤད་པ་ལ།

སྤྱི་དོན་དང་མཐའ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། མངོན་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ། ངོ་བོ། འབྲས་བུ་བཤད་པ་དང་གསུམ། དང་པོ་རྒྱུ་ལ། རྟེན་ནི། ཀུན་བཏུས་ལས། ཕྱི་རོལ་པའམ་ཉན་ཐོས་སམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའམ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་རུང་སྟེ་དག་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་ཚད་མེད་པ་རྣམས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པོ། །ཚད་མེད་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བར་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། མཛོད་ལས། ལྔ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་དག་ན། །ཞེས་དང༌། བསམ་གཏན་དག་གིས་ལམ་རྣམས་སླ། །ས་གཞན་དག་གི་དཀའ་བ་ཡིན། །ཞེས་པ་ལྟར་མངོན་ཤེས་ཀྱི་བདག་རྐྱེན་གྱི་རྟེན་ལ་བསམ་གཏན་ས་དྲུག་ཡོད་ལ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་གསུངས་ཟིན་ལྟར་ན་རྟེན་ནི་བཞི་བའི་དངོས་གཞི་དག་པ། ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས་ཟིན་པ། མངོན་ཤེས་གང་དང་གང་རྒྱུ་གང་དང་གང་གིས་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་མདོ་སྡེ་ལས་བཤད་པ་ལྟར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞིག་སྟཻ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བསམ་གཏན་བཞི་བ་ཤིན་ཏུ་དག་ཐོབ་ནས། །མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང༌། །ཇི་ལྟར་རྣམ་གནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས། །མཐུ་གྲུབ་པ་ཡི་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སོ་སོའི་རྒྱུ་ནི། ཉ་ཊཱིཀ་ཏུ་ཀླུ་རྒྱལ་རྒྱ་མཚོས་ཞུས་པའི་མདོ་བཀོད་པ་ལས། ཀླུའི་བདག་པོ་གཞན་ཡང་མར་མེ་བྱིན་པས་ནི་ལྷའི་མིག་གི་སིལ་སྙན་དང་ཕེག་རྡོབ་པ་དང་གླུ་དབྱངས་སྙན་པ་བྱིན་པས་ནི་ལྷའི་རྣ་བའི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་བྱིན་པས་ནི་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པའི། གཞན་དགེ་བའི་ཆོས་དྲན་པར་བྱེད་ཅིང་བསྐུལ་བས་ནི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི། གཞན་གྱི་འགྱོད་པ་བསལ་བས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི། ཆོས་བྱིན་པས་ནི་ཟག་པ་ཟད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོ། །

གཉིས་པ་ངོ་བོ་ལ།

མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས། དང་པོ་ནི། མངོན་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། རང་གི་བདག་རྐྱེན་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་ཤེས་མེད་པའི་ཐ་མལ་པ་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་ཅི་རིགས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་རིག་པ། ཐེག་ཆེན་གྱི་མངོན་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། རང་གི་བདག་རྐྱཻན་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་ཤེས་མེད་པའི་ཐ་མལ་པ་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་ཅི་རིགས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིག་པ་དེ་ཡིན་ཏེ། ཉ་ཊཱིཀ་ལས། མཚན་ཉིད་ནི། རང་གི་བདག་རྐྱེན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་ཤེས་མེད་པའི་སྐྱེ་བོ་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་རིག་པ་ཞེས་པ་སྤྱིའོ། །བྱེ་བྲག་ཐེག་ཆེན་གྱི་དེའི་མཚན་ཉིད། རང་གི་བདག་རྐྱེན་བསམ་གཏན་བཞི་བ་ཤིན་ཏུ་དག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྔར་བཤད་དེ་འདྲའི་ཡུལ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་བློ། ཞེས་དང༌། རྒྱན་ལས། བསམ་གཏན་བཞི་བ་ཤིན་ཏུ་དག་ཐོབ་ནས། །མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང༌། །ཇི་ལྟར་རྣམ་གནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས། །མཐུ་གྲུབ་པ་ཡི་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །

གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ནི།

རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མངོན་ཤེས་དང༌། ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་ཤེས་དང༌།གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མངོན་ཤེས་དང༌། ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྟེ་དྲུག་གོ །ཐེག་ཆེན་གྱི་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་རིམ་བཞིན། ཉ་ཊཱིཀ་ལས། བྱེ་བྲག་ཏུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་དྲུག་པོའི་རིམ་བཞིན། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྣམ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་ཡང་དག་པར་འབྱོར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤེས་རབ་དང་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ། སྒྲ་སྣ་ཚོགས་ཉན་པ། སེམས་ཅན་གཞན་དག་གི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ། སྔོན་གྱི་མཐའི་སྤྱོད་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མཐོང་བ། ཟག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པ་ཞེས་ཀུན་བཏུས་སོ། །ཞེས་དང༌། རྒྱན་གྱི་ས་འགྲེལ་ལས། མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བའམ་ངོ་བོའི་དོན་ནི། སྐྱེ་དང་ངག་སེམས་དགེ་དང་མི་དགེས་བསྐྱེད། །དེ་ཡི་གནས་དང་ངེས་འབྱུང་མངོན་སུམ་གང༌། །ཤེས་པ་ཀུན་འགྲོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བཅས་ལ། །ཐོགས་མེད་བརྟན་པ་ཐོབ་པའི་མཐུ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སེམས་ཅན་རྣམས་གང་ནས་འཆི་འཕོ་བ་དང་གང་དུ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པ་ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་དང༌། གདུལ་བྱ་ཉེ་རིང་མེད་པའི་ངག་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་ཐོས་པ་ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་ཤེས་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཆགས་སོགས་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པའི་{གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པའི་}མངོན་ཤེས་དང༌། སྔོན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་འདི་ལྟ་བུ་བྱས་པས་ད་ལྟ་འབྲས་བུ་འདི་ལྟ་བུ་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པ་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མངོན་ཤེས་དང༌། གདུལ་བྱ་གང་ན་ཡོད་པ་དེའི་གནས་སུ་རྣམ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་པས་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ལ་སོགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མངོན་ཤེས་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཚུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པ་གང༌། ཟག་པ་ཟད་པའི་མངོན་ཤེས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཤེས་པ་གང་ཞིག་ཡུལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དང༌། དུས་འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་བ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་ཞིང་དོན་དྲུག་པོ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་དོན་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་མངོན་པར་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའོ། །ས་མཚམས་ནི། མངོན་ཤེས་དང་པོ་ལྔ་ཕྱི་རོལ་བ་ལ་ཡོད་ལ། ཟག་ཟད་མངོན་ཤེས་གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་གྲོལ་བའི་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཡོད་དེ། ཉ་ཊཱིཀ་ལས། ཐ་དད་ནི། ཅི་རིགས་པ་སྟེ། དང་པོ་ལྔ་ཕྱི་རོལ་བ་ལའང་ཡོད་དེ། ཞེས་པ་ནས། དྲུག་པ་མཚན་ཉིད་པ་ཉན་རང་ལ་མེད་པར་འཆད་མོད་ཀྱི་གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་གྲོལ་ལ་ཡོད་དེ། ཉོན་སྒྲིབ་ལ་ཟག་པར་འདིར་བཤད་ཀྱི་ཤེས་སྒྲིབ་ལ་མིན་ནོ། །ཞེས་པ་ནས། དྲུག་པའི་ངོ་བོ་རྫོགས་པ་ཙམ་ས་བརྒྱད་པ་ནས་ཡོད་དེ། དག་ལྡན་དུ། ཇི་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པ་བྱང་པ་ལ་ཡོད་ཅེ་ན། བྱང་པ་ས་བརྒྱད་པ་ལ་ནི་དེ་གཉིས་ཀ་ཐོབ་པ་ཡིན་ལ། ཞེས་གསུངས་སོ། །ཞིབ་ཆ་ཅུང་ཟད་རེ་དགོས་སོ། །གྲངས་ངེས་ལ། ཉ་ཊཱིཀ་ལས། གྲངས་ངེས་ནི་ཀུན་བཏུས་སུ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་དང༌། རྗེས་སུ་ཐོས་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། འོང་བ་དང༌། འགྲོ་བ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཡང་ངོ་ཞེས་པས་ལུས་ཀྱི་ལས་མི་དགེ་བས་དག་པས་གདུལ་བྱའི་གནས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ། ངག་དག་པས་ཅི་སྨྲས་པའི་ཚིག་ཐོས་ཤིང་ཤེས་པ། ཡིད་དག་པས་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་མཐུན་པར་འཇུག་པ་སྟེ་དང་པོ་གསུམ་དུ་ངེས་སོ། །ཚེ་རབས་བརྒྱུད་དེ་འོང་བ་ཤེས་པ་རྟག་ལྟའི་གཉེན་པོ། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བར་འགྲོ་བ་ཤེས་པ་ཆད་ལྟའི་གཉེན་པོ། ཁམས་གསུམ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་མཐར་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོ་སྟེ་ཕྱི་མ་གསུམ་དུ་ངེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

གསུམ་པ་འབྲས་བུ་ནི།

མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་ས་འགྲེལ་ལས། གང་གིས་འཕགས་དང་ལྷ་དང་ཚངས་པ་ཡིས། །གནས་པ་དཔེ་མེད་རྒྱ་ཆེས་རྟག་ཏུ་གནས། །ཕྱོགས་སུ་དེ་སོང་སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་དག །ཡང་དག་མཆོད་བྱེད་རྣམ་པར་དག་པ་བསྐྱེད། །ཅེས་མངོན་པར་ཤེས་པ་གང་གིས་རང་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ་འཕགས་པའི་གནས་པ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་དང་བདེན་པ་བཞི་དང་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་དང་ལྷའི་གནས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་དང༌། ཚངས་པའི་གནས་པ་ཚད་མེད་པ་བཞི་པོ་རྣམས་ལ་གཞན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པས་དཔེ་མེད་ཅིང་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བས་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་གནས་ཤིང༌། གཞན་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་སུ་མངོན་ཤེས་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་སོང་ནས། ཡུལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་གདུལ་བྱའི་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག་ལ་དམིགས་ཏེ་རིམ་པ་ལྟར་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པའི་མཆོད་པ་བླ་ན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གང་ལ་གང་འདུལ་གྱི་ཆོས་བསྟན་ནས་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་ཤེས་དང་ཉན་རང་གི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་བདག་དང་མཚུངས་པ་དང་བདག་ལས་དམའ་བ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་སོགས་ཤེས་པ་ཙམ་ཡིན་ཏེ། འབུམ་གྱི་གནོད་འཇོམས་ལས། འཇིག་རྟེན་པ་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ནི་བདག་དང་མཚུངས་པ་དང་བདག་ལས་དམའ་བ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ཀྱང་དག་ས་བའི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་རང་གི་གོང་མའི་མཐུ་སོགས་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། འབུམ་གྱི་གནོད་འཇོམས་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པས་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སོགས་པ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་མཐུ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་དེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །