སྦྱར་བའི་རྒྱན་གྱི་སྐོར་བཤད་པ།
སྦྱར་བའི་རྒྱན་གྱི་སྐོར་བཤད་པ།ཉེར་བཞི་པ་སྦྱར་བའི་རྒྱན་ལ་མཚན་ཉིད། གཅོད་མཚམས་ལ་བརྟེན་པའི་དབྱེ་བ། བཤད་ཟིན་དྲན་པའི་ཚུལ། སླར་ཡང་བདུན་དུ་དབྱེ་བ་དང་བཞི། དང་པོ་ནི། སྦྱར་བ་ནི་ཚིག་གི་གཟུགས་གཅིག་པ་དང་ལྡན་པ་ལས། སྒྲ་དོན་གང་རུང་མཚུངས་པའི་སྒོ་ནས་དངོས་པོ་ཕན་ཚུན་སྦྱར་གཞི་སྦྱར་ཆོས་དུ་མར་སྟོན་པའི་དོན་ཅན་ཉིད་དུ་འདོད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་མདོར་བསྟན། རྒྱས་བཤད་གཉིས། དང་པོ་ནི། དེ་ཡི་ཚིག་གཅོད་མཚམས་ཐ་དད་མིན་པའི་སྦྱར་བ་དང་། གཅོད་མཚམས་ཐ་དད་ཅིང་ཚིག་འདྲ་(༩༢ན)
བའི་སྦྱར་བ་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ། ཚིག་ཐ་དད་མིན་པའི་སྦྱར་བ་ནི། ཨུ་ད་ཡ་འཆར་བ་དང་དར་བ་ལ་འཇུག་པས། སྦྱར་གཞི་རྒྱལ་པོ་དང་ཟླ་བ་གཉིས་ལ། སྦྱར་ཆོས་རྒྱལ་སྲིད་དར་བ་ཟླ་བ་འཆར་བ་ལ་གནས་པས་མཛེས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་པོ་མིའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་། ཟླ་བ་ཉ་གང་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་ཆགས། རྒྱལ་པོ་འདི་མིའི་རྒྱལ་པོ་དང་། ཟླ་བ་གཉིས་སྐྱེས་རྒྱལ་པོ། མྲྀ་དུ་ཀ་རཿཞེས་པ། འཇམ་པའི་དཔྱ་དང་འཇམ་པའི་འོད་གཉིས་ཀ་ལ་འཇུག་པས། རྒྱལ་པོ་འཇམ་པའི་དཔྱ་ཁྲལ་ལེན་ཞིང་། ཟླ་བ་འཇམ་པའི་འོད་ཀྱིས་མི་གདུང་བ་སྟེ། སྦྱར་ཆོས་དྲུག་པོ་སྒྲ་ཚིག་གཅིག་ཅིང་གཅོད་མཚམས་ཐ་མི་དད་པས་སྦྱར་བའི་སྦྱར་གཞི་གཉིས་པོ་འདིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཡིད་ནི་རབ་ཏུ་འཕྲོག་པར་བྱེད་དོ། །དཔེར་ན། སྦྱར་གཞི་དབྱངས་ཅན་མ་དང་ཟླ་བའོ་མཛེས་ཤིང་ཡིད་འོང་ཤིན་ཏུ་དཀར་། །གདུང་བ་སེལ་ཞིང་བདེ་བ་སྐྱེད། །བདུད་རྩིའི་ཚོགས་རྣམས་ཅི་ཡང་སྤྲོ། །དགའ་བའི་ཟློས་གཅོད་མཚམས་གཅིག་གར་འཕེལ་བར་བྱེད། །ཅེས་པ་ལྟ་བུ། འདི་ལ་སྦྱར་ཆོས་གཉིས་ལས་གཅོད་མཚམས་གཅིག །མི་ཉུང་ཞིང་སྒྲ་དོན་གཅོད་མཚམས་གཅིག་ལ་ཁྱད་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ཐ་དད་གཅོད་མཚམས་གཅིག །ཚིག་འདྲའི་སྦྱར་བ་ནི། རྒྱ་དཔེར། དགག་པའི་ན྅་སྔོན་དུ་ཡོད་པ་མི་གནས་ཞེས་པའི་དོན་དང་། ཀྵ་ཏྲ་ནི་རྒྱལ་རིགས་དང་། ནཀྵ་ཏྲ་རྒྱུ་སྐར་ལ་འཇུག་པ་སོགས་(༩༢བ)
མཚམས་སྦྱོར་ཕྲལ་མ་ཕྲལ་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས། རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་ལམ་ཡང་དག་ལ་མི་གནས་ཤིང་། རྒྱལ་པོ་མི་དགེ་བའི་སྐྱོན་གྱི་འབྱུང་གནས་དང་སྡོངས་ནས་སྐྱོན་མང་པོ་དག་གིས་སྐྱེ་བོ་བདག་ཅག་དགའ་བ་མེད་པར་འདི་ལྟར་ཅིས་མ་མནར་ཏེ་མནར་རོ། །ཞེས་གཅོད་མཚམས་གཅིག་དང་། ཡང་རྒྱུ་སྐར་གྱི་ལམ་ནམ་མཁའ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པ་མཚན་མོའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་དང་སྡོངས་ནས་སྲོད་ལ་ཟླ་བ་འདི་ཡིས་ནི་སྲེད་ལྡན་བདག་ལ་འདི་ལྟར་དགའ་བ་མེད་པར་འདོད་པས་ཅིས་མ་མནར་ཏེ་མནར་རོ། །དེ་དུས་རྣམས་ཀུན་ལས་ཡོལ་མེད་རླབས། གཅོད་མཚམས། །ལེགས་པའི་ནོར་བུ་མང་འབྱུང་ཁུངས། །རྒྱ་མཚོའི་གཏིང་མཐའ་རྙེད་མིན་པའི། །གཅིག་གོ །འདི་བོད་གཏམ་འདི་ཚོང་པའི་ཁ་ལས་སྒྲོག་སྐད་ལ་མཚོན་ན། གང་ལ་ཡང་མ་སྦྱར་བའི་ཤོ་ལོ་ཀ་གཅིག་ཧྲིལ་བུ་དོན་གཉིས་ལ་འབྱར་འགྲོ་བ་ཞིག་དགོས་པས། དཔེར་ན། དུས་རྣམས་ཀུན་ལས་ཡོལ་མེད་ཅིང་། །ལེགས་པ་མང་དུ་འབྱུང་བའི་ཁུངས། །གཏིང་མཐའ་ནམ་ཡང་རྙེད་མིན་པའི། །གཏམ་འདི་སྐྱེ་བོའི་ཁ་ལས་སྒྲོག །ཅེས་པ་ལྟ་བུ། དཀའ་གནས་འདི་ལ་འཇམ་ཁ། རིན་སྤུངས། དཔལ་སྒང་དུས་ལས་ཡོལ་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆེ། པ་གསུམ་ཡང་ལེགས་པའི་ཡོན་ཏན་འབྱུང་བའི་ཁུངས་དཔེར་བརྗོད། མཁྱེན་པའི་གཏིང་མཐའ་རྙེད་མིན་པའི། །གཏམ་འདི་བློ་ལྡན་ཁ་ལས་སྒྲོག །འཁྲུལ་པའི་ལམ་དུ་འཕྱན་ཞིང་། །ཟུར་མཁར་བས་སྒྲའི་གྲོང་ཚིག་གི་དཔེར་བརྗོད་འདྲ་བ་ཞིག་མ་གཏོགས་མ་བྱུང་འདུག་པས། མཁས་པ་དེ་རྣམས་འཁྲུལ་ཕྱིན། འཁྲི་སྟག་འབྲུག་གསུམ་གྱི་འགྲེལ་པ་དང་དཔེར་བརྗོད་ཡོད་ཟེར་བ་ས་ཕྱོགས་དེ་ནས་ཙནྡན་འཁྲུངས་(༩༣ན)
དོགས་མ་དགོས་འདིར་ལེགས་པར་བཤད་པ་ནི་སློབ་དཔོན་མཁས་པ་ཆེན་པོ་མིང་དང་དོན་མཐུན་པའི་པཎྜི་ཏ་སྨོན་འགྲོ་བའི་དྲིན་ལས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། དཔེ་དང་། གཟུགས་ཅན་དང་། འགོག་པ་དང་ལྡོག་པ་ཅན་སོགས་ཀྱི་གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་སྦྱར་བ་རྣམས་གོང་དུ་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །བཞི་པ་ལ་དམ་བཅའ་བ། མདོར་བསྟན་རྒྱས་བཤད་དང་གསུམ། དང་པོ་ནི། སྔར་མ་བརྗོད་པ་གཞན་འགའ་ཞིག་ཀྱང་བསྟན་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། འགའ་ཞིག་བྱ་བ་ཐ་དད་མིན། །གཞན་པ་བྱ་བ་འགལ་མིན་ཡོད། །འགལ་བའི་ལས་ཅན་བདག་ཀྱང་གཞན། །སྦྱར་བ་ངེས་པ་ཅན་ཡང་ཡོད། །ངེས་པ་འགོག་པའི་གཟུགས་བརྗོད་དང་། །འགལ་མེད་འགལ་བ་ཅན་ཡང་སྟེ། །ཞེས་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡང་ནི་དཔེར་བརྗོད་དག་ལས་གསལ་བར་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་ལ་བདུན་ལས། དང་པོ་བྱ་བ་ཐ་དད་མིན་པའི་སྦྱར་བ་ནི་སྦྱར་གཞི་མཛེས་མའི་མིག་དང་། ཕོ་ཉ་མོ་ཡིན་ལ་སྦྱར་ཆོས་མིག་ཟུར་དང་གཏམ་གཉིས་ཀ་འཁྱོག་ཅིང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་རང་བཞིན་ཅན་དང་ཆགས་པའི་ཉམས་གསལ་བར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་གསུམ་པོ་སྟེ། མཛེས་མས་བསྐུལ་བ་ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་དང་མིག་ཟུར་དང་ཕོ་ཉ་གཉིས་ཀས་མཛའ་བོ་འགུགས་པས་བྱ་བ་ཐ་མི་དད་དོ། །དཔེར་ན། འདྲེན་བྱེད་ཡུལ་དུ་ལྷག་པར་མཛེས། །ཡང་ཡང་བལྟས་ཀྱང་ངོམས་པ་མེད། །དཀར་འཇམ་ལུས་ཕྲའི་ལག་པ་དང་། །ནུ་མ་ཡིས་ཀྱང་བདེ་བ་གཡོ། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ། གཉིས་པ་བྱ་བ་(༩༣བ)
འགལ་བ་མིན་པའི་སྦྱར་བ་ནི། སྦྱར་ཆོས་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཆགས་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དག་འཇམ་ཞིང་མྱོས་པའི་གདངས་སྙན་པ་ཅན་གསུམ་པོ་ཡིན་ལ། སྦྱར་གཞི་ནི། དཔེ་ཁུ་བྱུག་དཔེ་ཅན་དཀར་མིན་ནག་པའི་མིག་ཅན་གྱི་མཛེས་མ་སྟེ། དཔེའི་སྒྲ་ཐོས་བྱ་ནི་ཐོས་པར་གྱུར་པས། ཆགས་པ་འཕེལ་ནས་དཔེ་ཅན་འཁྱུད་བྱ་དག་ལ་འཁྱུད་པར་བྱེད་པ་བྱ་བ་མི་འགལ་བ། གཞན་ལ་མཚོན་ན། ཡིད་དུ་འོང་བ་སོགས་རྣམ་འགྱུར་དང་། རྒྱུད་མང་གཉིས་ཀ་ལ་སྦྱར་ནས་རྒྱུད་མང་གི་སྒྲ་བསྒྱུར་བྱ་བསྒྱུར་བས། གར་མཁན་གར་རྩེ་བྱ་རྩེ། ཞེས་པ་སྟེ། དཔེར་ན། ཡིད་ལ་ཀུན་དགའི་དཔལ་སྟེར་བའི། །དཀར་མཛེས་ལང་ཚོ་ངོམས་པ་ཅན། །ཟླ་འོད་ལུས་ལ་ཕོག་གྱུར་ཏེ། །སྨིན་ལེགས་མ་ལ་ཙུམྦ་ན། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ། གསུམ་པ་འགལ་བའི་ལས་ཅན་གྱི་སྦྱར་བ་ནི། ཚུ་མ་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་དང་། བུད་མེད་ཀྱི་མཚན་མ་གཉིས་ཀ་ལ་བྱེད་པས། སྔ་མ་ལ་ལྟོས་ནས་ཉི་མ་ནུབ་རི་དང་། ཕྱི་མ་ལ་ལྟོས་ནས་འདོད་པ་འཁྲིག་པ་ལ་སྦྱར་བ་སྦྱར་གཞི་དང་། སྦྱར་ཆོས་འཕེལ་བ་ཡིས་དམར་བ་ནི་ཐུན་མཚམས་ཀྱི་འོད་དང་། འདོད་པའི་རྣམ་པ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་གཉིས་ལ་སྦྱར་ནས། བྱ་བ་འགལ་བ་ཚ་ཟེར་ཅན་ནི་ནུབ་པར་གྱུར་ལ། ལུས་སྐྱེས་འདོད་པ་དག་ནི་རྣམ་པར་རྒྱས་སོ། །དཔེར་ན། །གནག་སྣུམ་མགོ་སྐྱེས་རྣམ་པར་གཡོ། །ཟླ་བས་བརྒྱན་ཅིང་མཁྱེན་པའི་དཔལ། །མགྲིན་སྔོན་དག་གིས་མཆོད་སྦྱིན་དང་། །ཚངས་པའི་སྲས་ཀྱིས་དགེ་ལ་སྦྱོར། །ཞེས་པ་(༩༤ན)
ལྟ་བུ། བཞི་པ་ལ་ངེས་པ་ཅན་གྱི་སྦྱར་བ་ནི། སྦྱར་གཞི་རྒྱལ་པོ་དེ་ལ་སྦྱར་ཆོས་ནི་སྟྲིཾ་ཤ་ནི་རལ་གྲི་ཉིད་དང་ཁྲོ་བ། འཁྱོག་པོ་ཉིད་ནི་གཞུ་དང་གཡོ་ཅན་གཉིས། མཱ་རྒ་ཎ་མདའ་དང་སློང་བ་པོ་གཉིས་ལ་འཇུག་པ་ལས། མི་བདག་འདི་ཡི་སྒྲ་དེ་རྣམས་གྲི། གཞུ་མདའ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གནས་པ་ཡིན་པས་ཅིག་ཤོས་ནི་མིན་པའི་ཕྱིར་ངེས་པ་ཅན་ནོ། །དཔེར་ན། རྒྱལ་ཁྱོད་དགྱེས་དགུར་སྤྱོད་འདི་ཡང་དག་པའི། །སྤྱོད་ཚུལ་ཡིན་གྱི་འདོད་པའི་དགའ་སྟོན་མིན། །ཐབས་མཁས་དུ་མས་བསྒྱུར་འདི་དགེ་བ་ལ། །ཡིན་གྱི་མི་དགེའི་ཕྱོགས་ལ་གཞོལ་ཕྱིར་མིན། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ། ལྔ་པ་ངེས་པ་འགོག་པའི་སྦྱར་བ་ནི། ཁྱད་གཞི་རྒྱལ་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ས་གཞི་བསྲུང་བ་ལ། སྦྱར་ཆོས་ས་འདིར་རྩུབ་པའི་ཚེར་མ་ནི་པདྨའི་ཡུ་བ་ཉིད་ལ་མཐོང་ངོ་། །ཞེས་གཞི་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་པའི་ངེས་པ་སྦྱར་ནས། འོན་ཀྱང་གཅིག་པུ་དེར་མ་ངེས་ཏེ། ཆགས་ཅན་འཁྲིགས་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་དགའ་མ་ལ་འཁྱུད་པར་གྱུར་པ་ན་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལའང་མཐོང་ངོ་། །ཞེས་པདྨའི་ཡུ་བ་ལ་བ་སྤུ་དང་། ལུས་ཀྱིས་བ་སྤུ་ལྡང་བ་གཉིས་པོ་དོན་སྦྱར་བ་ཡིན་ལ། ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་ཡུ་བའི་བ་སྤུ་ཁོ་ན་འགོག་པ་སྟེ། དཔེར་ན། ཀུན་དགའི་དཔལ་སྟེར་ཆུ་ཤེལ་དབང་། །དགའ་བྱེད་ཀུ་མུད་ཏ་ཉིད་ཙམ། །འོན་ཀྱང་བྲམ་ཟེ་མང་པོ་ཞིག །དགའ་བའི་རྣམ་པ་ཅི་ཡང་སྟོན། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ། དྲུག་པ་འགལ་མེད་ཀྱི་སྦྱར་བ་ནི། །ས་འཛིན་དཔེ་ཅན་རྒྱལ་པོ་དང་། དཔེ་རི་གཉིས་ཀ་ལ་འཇུག་པས་མི་འགལ་(༩༤བ)
བའི་སྦྱར་གཞི་ཡིན་ལ། སྦྱར་ཆོས་མི་འགལ་བ་ཀ་ཊ་ཀ་མང་བ་ནི། དཔེ་ལ་རི་ཕྲན་དཔེ་ཅན་ལ་རྒྱལ་ཕྲན་དཔེ་ཅན་མ་འགྱུར་ཞིང་དཔེ་འགྱུར་བ་ཞིག་དགོས་པས། གཟི་བརྗིད་ལྡན་པ་ནི་དཔེ་ཅན་སྔ་མ་དང་། དཔེ་ཉི་མ་ལ་མི་འགལ་བའི་ཁྱད་གཞི་ཁྱད་ཆོས་ངེས་པར་དར་བ་ནི་དཔེ་ཅན་ལ་རྒྱལ་སྲིད་དང་། དཔེ་ལ་འོད་ཟེར། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་བྱུང་བ་ནི་དཔེ་ཅན་སྔ་མ་དང་། དཔེ་ཚངས་པ། སྦྱར་ཆོས་རིག་བྱེད་ལ་མཁས་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཡོད་པ། སྦྱར་གཞི་རྗེ་བོ་དཔེ་ཅན་ལ་སྔ་མ་དང་། དཔེ་སྨིན་དྲུག་གི་བུ། སྦྱར་ཆོས་ནུས་པ་འཛིན་པ་དཔེ་ཅན་ལ་བརྟུལ་ཕོད་པའི་ནུས་པ་དང་། དཔེ་ལ་མདུང་ཐུང་འཛིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན། དཔེ་ཅན་གྱི་སྦྱར་གཞི་སངས་རྒྱས། ལྷ་ཡི་ལྷ་བརྒྱ་བྱིན་མཆོག་སྤྱན་སྟོང་ལྡན་སྦྱར་ཆོས། །ཀུན་ལས་དབང་ཕྱུག་རྣམ་རྒྱལ་ཕ་རོལ་འཇོམས། །གསུང་གི་དབང་ཕྱུག་དབྱངས་ཅན་མ་ཡིད་དུ་འོང་སྦྱར་ཆོས། །གཉིས་སྐྱེས་ཟླ་བ། རྒྱལ་པོས་བདུད་རྩི་སྟེར་སྦྱར་ཆོས། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ་སྦྱར་གཞི་སྦྱར་ཆོས་གཉིས་ཀ་མི་འགལ་བའོ། །བདུན་པ། འགལ་བ་ཅན་གྱི་སྦྱར་བ་ནི་དཔེ་དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་གཞི་དང་ཁྱད་ཆོས་སོགས་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་ལ། སྦྱར་ཆོས་འགལ་བ་ཞིག་དགོས་པས། རྒྱལ་པོ་དང་ཁྱབ་འཇུག་གཉིས་རང་གི་གོ་འཕང་དང་རྒྱལ་སྲིད་ལས་ཉམས་མེད་ཡིན་ཡང་། སྔ་མ་ནི་གླང་སོགས་མི་གསོད་པས་ཆོས་གཅོད་མིན་ལ་ཕྱི་མ་ནི་ཟློག་གོ །རྒྱལ་པོ་དང་ཟླ་བ་གཉིས་རྗེ་ཡིན་ཡང་། སྔ་མ་ནི་ནག་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཟད་མི་ཤེས་ལ། ཕྱི་མ་ནི་ཟློག་གོ །རྒྱལ་པོ་དང་དབང་ཕྱུག་གཉིས། (༩༥ན)
བདེ་བྱེད་ཡིན་ཡང་། སྔ་མ་ལ་ལག་འགྲོའི་རྒྱན་མེད་ལ། ཕྱི་མ་ནི་དེ་ལས་ཟློག་གོ །རྒྱལ་པོ་དང་ལྷ་ཉིད་ལྷ་ཡིན་ཡང་། སྔ་མ་ནི་རྣམ་སད་དེ་གཉིད་མེད་པ་མིན་ལ། ཕྱི་མ་ནི་དེ་ལས་ཟློག་གོ །དཔེར་ན། པི་ཝང་སྒྲོག་ཀྱང་གར་མཁན་མིན། །གཙུག་ཟླ་ཚེས་ཀྱང་མགྲིན་པ་དཀར། །ཟུར་མིག་གཡོ་ཡང་འདོད་པ་སྤངས། །ལང་ཚོ་དར་ཡང་འཇའ་ལུས་སྐུ། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ། །