སྤྱི་དོན་དང་པོ་རང་བཞིན་གཞི་ཡི་གནས་ཚུལ། གཞི་ངོ་བོའི་གནས་ལུགས།
༈ དེ་དག་གིས་གནས་སྐབས་བརྒལ་ལན་སྐྱོན་སེལ་གྱི་རིམ་པ་རེ་ཞིག་ཚང་བས་ད་ནི་གང་དུ་མ་ཚང་བའི་གནད་དོན་འབྲི་བ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པར་བྱ་སྟེ། ༡ དེ་ལ་རང་བཞིན་གཞི་ཡི་གནས་ཚུལ། ༢ མ་རིག་པ་སེམས་ཅན་གྱི་འཁྲུལ་ཚུལ། ༣ འཁྲུལ་དུས་དགོངས་པའི་གནས་ཚུལ། ༤ གདམས་པ་ཉམས་ལེན་གྱིས་མཚོན་ཚུལ།
༥ ཆོས་གཞན་ངེས་པའི་རྣམ་གྲངས། ༦ བར་དོ་གནད་ཀྱི་གདམས་ཚུལ། ༧ མཐར་ཕྱིན་གནད་ཀྱི་འབྲས་བུའི་གྲུབ་ཚུལ་ཏེ་རྡོ་རྗེའི་གནས་བདུན་རིམ་པར་འཆད་པ་ལས། (1) སྤྱི་དོན་དང་པོ་གནས་ཚུལ་ལ། ༡ གཞི་ངོ་བོའི་གནས་ལུགས། ༢ གཞི་སྣང་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་རང་བཞིན། ༣ འཆར་ཚུལ་ཐུགས་རྗེའི་རོལ་པ་བསྟན་པ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལའང་དྲུག་ལས། ༡ གཞི་ཡི་ངོ་བོ་ནི། འཁོར་འདས་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་ལ། གང་གིའང་འཆར་གཞིར་གྱུར་པ། འགག་མེད་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས། སྒྲིབ་མེད་ཟང་ཐལ་ཆེན་པོ་ཀུན་གཞི་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། བཤད་རྒྱུད་ཐིག་ལེ་ཀུན་གསལ་ཆེན་མོ་ལས། འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་དེ་ལས་སྣང་བས་གཞིའོ། །ངོ་བོ་གསལ་ལ་མི་འགག་ཟང་ཐལ་ཏེ་སྒྲིབ་པ་མེད་པས་ཀུན་གཞི་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོ། །༢ ངེས་ཚིག་ཀྱང་དེ་ཉིད་ལས། ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ན་གཞི་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་སོ། །༣ མཚན་ཉིད་ནི། གཞི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་དགོངས་པ་འདུ་འབྲལ་མེད་པ་སྟེ། བཤད་རྒྱུད་ལས། མཚན་ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་ལྔའོ། །ཞེས་སོ། །
༤ དབྱེ་ན། ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་མོ། །ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཆོས་སྐུ་དྲི་མེད་ཟང་ཐལ། རང་བཞིན་གསལ་བ་ལོངས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ་གཏིང་གསལ། ཐུགས་རྗེ་རིག་པས་སྐུ་གཉིས་འགག་མེད་སྤྲུལ་སྐུར་བཞུགས་པའོ། །ངོ་བོ་སྟོང་པས་དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་མ་གྲུབ་པ། རང་བཞིན་གསལ་བས་གཞི་སྣང་འཆར་ཚུལ་མ་འགགས། ཐུགས་རྗེ་རིག་པས་ཕྱག་རྒྱ་མ་བསྐྱེད་པའི་སྐུ་ལྔ་རང་གསལ་ལས་ཕྱིར་གསལ་དུ་འཆར་བ་གདུལ་བྱ་ལ་སྣང་ནུས་སོ། །ངོ་བོ་ཆོས་སྐུར་གནས་པས་གཟུགས་སྐུ་གཉིས་ཀྱི་རྟེན་བྱེད། རང་བཞིན་གསུང་དུ་ཡོད་པས་འོད་གསལ་གྱི་ཀློང་ན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་སྒྲ་རང་སྣང་། ཐུགས་རྗེ་ཐུགས་སུ་མཁྱེན་པས་ཡེ་ཤེས་གསུམ་གྱི་མཁྱེན་པ་མ་འགགས་པའོ། །གཞི་གནས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་གི་རིག་པ་ལ་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ལྡན་དུ་མཁྱེན་ནས་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་མ་འགགས་གསལ་བའི་དགོངས་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་མཁྱེན། ཡུལ་སྣང་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་མ་འདྲེས་ཡོངས་སུ་མཁྱེན་ནོ། །གང་གིས་གཞིར་བྱུང་ན། ངོ་བོ་རང་མལ་གྱི་དུས་ན་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཞིར་བྱུང་། མ་འགགས་འཆར་ཚུལ་གྱི་དུས་ན་ཡེ་དོན་གྱི་ཀུན་གཞིར་བྱུང་སྟེ་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་རིག་པ་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་བརྟེན་གཞིར་གྱུར་པ་ལས་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་གསལ་ལས། འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའོ། །ཞེས་སོ། །རང་བཞིན་ནི་རང་མལ་གྱི་དུས་ན། ཡེ་ཤེས་ལྔའི་འཆར་གཞི་ལྷུན་གྲུབ་གཞི་སྣང་དུ་བྱུང་ལ། མ་འགགས་འཆར་ཚུལ་གྱི་དུས་ན་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཀུན་གཞིར་བྱུང་སྟེ།
ལས་དང་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་དུག་ལྔ་ལ་དུག་ལྔ་ཐུག་པ་དེ། ཡེ་ཤེས་ལྔའི་རྩལ་མ་འགགས་པ་ལ་ཐུག་པ་དེ་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་ཐུག་ལ། དེ་ལྷུན་གྲུབ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐུགས་རྗེ་རང་མལ་གྱི་དུས་ན་རིག་པའི་གདངས་ལ་གཟུགས་སྐུའི་འཆར་གཞི་བྱེད་ལ། མ་འགགས་འཆར་ཚུལ་གྱི་དུས་ན་སྦྱོར་བ་དོན་གྱི་ཀུན་གཞི་དབྱེར་མེད་ཐུགས་རྗེའི་རང་རྩལ་དེས་རང་ངོ་ཤེས་ན་ཡེཤེས་དབྱིངས་སུ་སྦྱོར་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ། མ་ཤེས་ན་སེམས་ཅན་འཁྲུལ་སྣང་ལ་སྦྱོར་བས་འཁོར་བའི་བདེ་སྡུག་ལ་སྤྱོད་པ་ཚོགས་བརྒྱད་སེམས་ཀྱི་གཞིར་བྱུང་བའོ། །ཀུན་གསལ་ལས། དབྱེ་བ་ནི་གསུམ་སྟེ། ཡེ་ཡོད་ཀྱི་ཀུན་གཞི་༼ནི་ཡང་དག་པའི་ཀུན་གཞིའོ།།༽བག་ཆགས་༼སྣ་ཚོགས་༽བསོགས་པའི་ཀུན་གཞི་༼ནི་བག་ཆགས་དང་འདྲེས་པའི་ཤེས་པ་ཚོགས་པ་དང་།༽སྦྱོར་བ་༼གནས་ལུགས་༽དོན་གྱི་ཀུན་གཞིའོ། །༼ནི་འདུག་ཚུལ་བརྒྱད་ཀྱི་དཔེའོ། །༽ཞེས་སོ། །༥ མཚོན་དཔེ་ལ། ངོ་བོ་སྟོང་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ། རང་བཞིན་གསལ་བ་ཉི་མ་ལྟ་བུ། ཐུགས་རྗེ་འཆར་གཞི་ཡོད་པ་ནང་གསལ་ཤེལ་སྒོང་ལྟ་བུ། རང་ཤར་རོལ་པར་མ་འགགས་པ་སྤྲིན་ཆར་ལྟ་བུ། སྐུ་གསུམ་གཞི་གནས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཉི་མ་ལྟ་བུ་སྟེ་ཐམས་ཅད་ནང་དབྱིངས་གཏིང་གསལ་དུ་གནས་པ་ཤེལ་གྱི་ནང་འོད་ལྟ་བུ་འཆར་གཞིར་ཡོད། དོན་ལ་མ་ཤར། འཆར་སྒོ་མ་འགགས། རང་མལ་ཀ་དག་ཆེན་པོའི་དཔེ་ཕྱོགས་རེ་བས་མཚོན་ཏེ། བཤད་རྒྱུད་ལས། ཆོས་སྐུ་ལ་ཡེ་ཤེས་ནང་གསལ་དུ་གནས་པ་ནི་ཤེལ་དང་། དེའི་ནང་གི་འོད་ལྔར་གསལ་བ་བཞིན་ནོ། །གཞི་ལ་སྐུ་གསུམ་རྫོགས་པ་ནི་ཉི་མའི་སྙིང་པོ་ལ་འོད་ཟེར་མི་འགག་
པ་བཞིན་ནོ། །ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་གྱི་དཔེ་ནི་རྨ་བྱའི་སྒོ་ངའམ། ཉི་མའམ་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་ཆར་བཞིན་ནོ། །ཡང་ན་མན་ཤེལ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །རྨ་བྱའི་སྒོ་ང་ནི་ངོ་བོ་ཀ་དག་ལ་ཡེ་ཤེས་གཞན་གཉིས་གཏིང་གསལ་དང་། འཆར་ཚུལ་རོལ་པར་ཡོད་པའི་དཔེའོ། །ཉི་མ་ནི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་དཔེའོ། །ནམ་མཁའ་སྤྲིན་ཆར་ནི་ཐུགས་རྗེ་རིག་སྟོང་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ལས། རྩལ་སྤྲིན་ལྟར་རོལ་པ་ཆར་བ་ལྟ་བུའི་དཔེའོ། །ཤེལ་ནི་དེ་ཐམས་ཅད་རོལ་པ་གཅིག་ཏུ་འདུ་འབྲལ་མེད་པའི་དཔེའོ། །གཞན་ཤེལ་ནི། ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ལས། ངོ་བོ་སྟོང་པས་དངོས་པོ་དང་མཚན་མ་སེལ་བ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ལས། རིག་པ་ཕྱང་ཆད་ཀྱང་མ་ཡིན་པས། རིགས་མཐུན་དང་རིགས་མི་མཐུན་ཐམས་ཅད་སེལ་ལོ། །རང་བཞིན་ལ་གསལ་བས་ཆད་པ་ཕྱང་ཆད་སེལ་བ་ལྷུན་གྲུབ་འོད་གསལ་ཁ་དོག་ལྔར་བསྟན་ལ། དངོས་སུ་རང་མལ་དུ་འཇའ་ཚོན་ལྟ་བུའི་རིགས་ཅན་ཀྱང་མ་ཡིན་པས་ལྷུན་གྲུབ་གཏིང་གསལ་གྱི་ཆ་ལ་རིགས་མཐུན་དང་རིགས་མི་མཐུན་ཐམས་ཅད་སེལ་ལོ། །ཐུགས་རྗེ་ལ་འཆར་བ་གོ་མ་འགགས་པས། གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་དང་ཡུལ་སྣང་མི་རིགས་པ་སེལ་བས་མེ་ལོང་དངས་པའི་དཀྱིལ་ལྟ་བུ་ལ་ཕྱི་གསལ་ཡུལ་ཕྱིར་ཤོར་བ། ཚོགས་བརྒྱད་སེམས་སུ་སྣང་བ་ལས་ཀྱང་ལོག་པས། རིག་པའི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ལས་རིགས་མཐུན་མིན་ཀུན་སེལ་བ། །ཀ་དག་དེ། ཀུན་གསལ་ལས། ༦ གཞན་སེལ་ནི། རིག་པར་འདུག་པས་བེམ་
པོ་སེལ། །སྟོང་པར་འདུག་པས་དངོས་པོ་སེལ། །གཉིས་མེད་ཡིན་པས་གཉིས་སྣང་སེལ། །རང་བྱུང་ཡིན་པས་རྒྱུ་རྐྱེན་སེལ། །ལྷུན་གྲུབ་ཡིན་པས་རེ་དོགས་སེལ། །དག་པ་ཡིན་པས་དྲི་མ་སེལ། །མེད་པའི་ཡོད་པས་ཆད་མཐའ་སེལ། །ཡོད་པའི་མེད་པས་རྟག་ཆད་སེལ། །ཀྱེ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པས་ལེགས་པར་ཟུངས་ཤིག །ཡང་དག་པའི་དོན་གྱི་གཞིའི་ཕྱི་མོ་ནི་རང་དང་རིགས་མཐུན་པ་ལས་ཀྱང་ལོག་སྟེ། རིག་པ་༼ཙམ་དུ་༽མཐུན་པའི་ཚོགས་༼བརྒྱད་ལས་༽གྲོལ་༼བའོ་༽ལོ། །དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་གྲོལ་ན་འཕེལ་འགྲིབ་མེད་པས་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་གྲོལ། ངར་འཛིན་མེད་པས་ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་ལས་གྲོལ། གཟུང་འཛིན་མེད་པས་ཡིད་ལས་གྲོལ། སྐྱེ་འགག་མེད་པས་སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་ལས་གྲོལ་ཞིང་ལོག་པའོ། །ཀྱེ་གསང་བའི་བདག་པོ་སྟོང་པ་རིགས་མཐུན་པ་ལས་ཀྱང་ལོག་སྟེ། རང་བཞིན་དག་པའི་ནམ་མཁའ་ཁ་དོག་དང་བཅས་པ། དབྱིབས་དང་བཅས་པ་བག་རྡུལ་དང་བཅས་པ་འདི་མ་ཡིན་ནོ། །ཀྱེ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ། རིགས་མི་མཐུན་པ་ལས་ཀྱང་ལོག་སྟེ། རིག་པ་དང་རིགས་མི་མཐུན་པ་བེམ་པོ་མེད་དོ། །སྟོང་པ་དང་རིགས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱི་ནང་གི་འབྱུང་བ་བཞི་ལས་༼གྲུབ་ཅིང་༽བསྐྱེད་པའི་དངོས་པོ་མེད་༼པའོ་༽དོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དོན་ཆེན་པོ་དེས་ནི་གཉིས་ཀ་ལས་ཀྱང་ལོག་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་འཛིན་པ་དང་ཡང་བྲལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །