ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་རྟོགས་དཀའ་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ།
ཐུན་མོང་གི་དབྱེ་བ་ཡེ་ཤེས་གསུམ།
དོན་གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་རྟོགས་དཀའ་བ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཐུན་མོང་གི་དབྱེ་བ་དང་། ཁྱད་པར་གྱི་གསང་ཆེན་ངེས་པའོ། །（༡）དང་པོ་ལའང་། ངོ་བོ། ངེས་ཚིག །དབྱེ་བ་གསུམ་ལས། ༡ ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ། འོད་གསལ་བའི་རིག་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཡེ་ཤེས་རྟོག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ངོ་བོ་རང་གསལ་སྙིང་པོའི་དོན། །ཞེས་དང་། ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་གནས་པ་ལས། །དེ་ཡིས་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པ་ཡིས། །འཁོར་འདས་གཉིས་ལ་མི་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །༢ ངེས་ཚིག་ནི། ཡེ་ནས་གནས་པའི་དོན་རྟོགས་ཤིང་ཤེས་པ་སྟེ། སྔ་མ་ལས། ངེས་ཚིག་ཡེ་ནས་གནས་པའི་དོན། །ད་ལྟ་ཤེས་པས་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཞེས་དང་། རང་ཤར་ལས། ཡེ་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །དེ༷་ན༷ས་{ཤེས༵་ན༵་}རྟོགས་པ་མངོན་དུ་གྱུར། །ཞེས་སོ། །༣ དབྱེ་བ། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། ཡེ་ཤེས་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། །གཞི་གནས་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། །མཚན་ཉིད་འཛིན་དང་ཡུལ་ཁྱབ་བོ། །ཞེས་པས་གསུམ་ལས། དང་པོ་གཞི་གནས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་གསུམ་ལས། ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་ནི། ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་ལས་འདས་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ངོ་བོ་ཀ་དག་ཡེ་ཤེས་ལ། །མ་རིག་པ་ཞེས་སྲིད་མིང་མེད། །གཅིག་དང་གཉིས་ཀྱི་གྲངས་མེད་པའོ། །བརྟགས་པས་ཡོད་མེད་གྲུབ་པ་མེད། །གང་དུ་མ་ཕྱེའི་ཆོས་ཉིད་ལས། །ཡེ་ཤེས་ཙམ་དུའང་གྲུབ་པ་མེད། །ཚིག་མེད་བརྗོད་པར་གྲུབ་པ་མེད། །
མཐའ་ལ་མི་གནས་རང་རིག་དག །བརྗོད༷་{གཟུང༵་}འཛིན་མིང་གི་མཐའ་ཟད་པའོ། །རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་གྱི་གྲངས་མེད་ལ། །གཉིས་སྣང་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་མེད། །མཚན་ཉིད་གང་དུའང་ཕྱེ་བ་མེད། །ཡུལ་རྐྱེན་རགས་པ་རང་ཟད་པའོ། །ཡེ་ནས་མེད་པས་དག་པས་དག །འཁྲུལ་རྟོག་འགགས་པས་ཅིར་མི་མཛད། །མ་སྐྱེས་པས་ན་འགག་སྟོང་ངོ་། །ཞེས་སོ། །རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། ཡེ་ནས་ཡོན་ཏན་རྫོགས་པས་རྩལ་དང་འཆར་གཞིར་གྲུབ་པ་འདོད་འབྱུང་གི་ནོར་བུ་ལྟ་བུར་སྣང་བཞིན་པའི་ངོ་བོ་དངོས་པོ་དང་མཚན་མས་སྟོང་པ་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ནི། །མི་སྐྱེ་མི་འགག་ཅིར་མི་དགོངས། །ཡུལ་དག་ངེས་པ་མེད་ཕྱིར་རོ། །རྩལ་དང་ཡོན་ཏན་འགགས་མེད་པས། །རོལ་པ་ཙམ་དུ་སྣང་བ་ལས། །སྣ་ཚོགས་རྫོགས་པའི་གཞི་མའོ། །མེད་ཕྱིར་སྣང་ལ་སྣང་ཕྱིར་སྟོང་། །སྣང་སྟོང་འཇུག་པའི་ཡན་ལག་ཅན། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་དག་ཡུལ་ལོ། །འདི་ལྟར་གཞི་ཞེས་མངོན་པར་གནས། །རང་བཞིན་ཙམ་དུ་གནས་པ་ལས། །ངོ་བོའི་ཆ་ནས་བརྟགས་པས་སྟོང་། །ཡན་ལག་སྤྲོས་ཕྱིར་མཁྱེན་པ་རྫོགས། །རང་གནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། །འདི་ལ་སྤང་བླང་གཉིས་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། རང་ངོར་མེད་ལ་འཆར་གཞིར་འཕྲོ་བའི་རྩ་བ་སྟེ། ཡང་སྔ་མ་ལས། ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་ཤེས་ལ། །མི་འཛད་སྣ་ཚོགས་འཆར་བའི་སྒོ། །འཛད་པ་ལྟར་སྣང་ངོ་བོར་རྫོགས། །ཆོས་སྐུ་སྟོང་པའི་རང་བཞིན་ལས། །ཡེ་ཤེས་མཁྱེན་པ་རྫོགས་པའི་ཆ། །ཤུགས་ཀྱིས་སེམས་
ཅན་རྣམས་ལ་འཆར། །འདི་མེད་འཁོར་འདས་སྡེ་ཆད་པས། །མཁྱེན་པས་རིག་ཅིང་གསལ་བའོ། །རང་རིག་གསལ་བའི་བདག་ཉིད་ལས། །རང་བཞིན་ཤུགས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཉིད། །མ་འགགས་འགག་པ་མེད་པའོ། །འབྱུང་བ་དག་པའི་ཆ་ལས་ནི། །ལས་སུ་མེད་པ་གཅིག་རྫོགས་པའི། །ཉི་མ་ལས་ནི་འོད་བཞིན་དུ། །རང་ཆས་སྒྲིབ་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། རྩ་བ་ལྔ་དང་དབྱེ་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔའི་བདག་ཉིད་དོ། །རྩ་བ་ལྔ་ནི། རང་ཤར་ལས། ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་རྟོག་མེད་དང་། །མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་འགག་མེད་གསལ། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་མ་འདྲེས་རྫོགས། །སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་གོང་བཞིན་རྟོགས། །བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་རྣམས་རྫོགས། །དེ་ལྟར་རྣམ་པ་ལྔར་འདོད་དོ། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་གི་དོན་སྦྱར་རྒྱས་པར་བཤད་ན། ཐལ་འགྱུར་ལས། དེ་ལས་མཚན་ཉིད་འཛིན་པ་ཡི། །ལོངས་སྐུའི་ཡེ་ཤེས་བཤད་པར་བྱ། །མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་གཟུགས་བརྙན་ལས། །དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་སྣང་ཆ་རྫོགས། །དཀར་པོ་དྲི་མ་དག་ཕྱིར་འོད། །རང་ཆས་སྣང་སྟེ་འཁོར་འདས་སྦྱོར། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གཟུགས་སྣང་བས། །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །གསལ་ཞིང་སྟོང་ལ་སྟོང་པས་གྲོལ། །གྲོལ་འཛིན་མཐའ་ཡི་རྟོག་པ་ཟད། །བཞག་མེད་གྲོལ་གཞི་རྫོགས་པའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། །མཉམ་རྒྱུ་གཉིས་ལས་མཉམ་རྐྱེན་གསུམ། །མཉམ་པའི་དུས་དང་ཚད་ཀྱིས་སོ། །འདི་ལ་གཉིས་མེད་རིས་དང་བྲལ། །མ་ཕྱེ་མི་འབྱེད་རང་གནས་གཉིས། །མཉམ་པ་
ཞེས་བྱ་ཆོས་ཉིད་ལ། །ཟུག་རྔུའི་སྤྲོས་པ་བྲལ་བའོ། །ཉིད་ཅེས་བཅོས་ཤིང་རྩོལ་སྒྲུབ་མེད། །རང་བཞིན་གནས་པ་ངོ་བོས་སྟོང་། །སེམས་ཉིད་རྟོག་པ་ཀུན་ཟད་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་གནས་པ་ལས། །དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པ་ཡིས། །འཁོར་འདས་གཉིས་ལ་མི་གནས་པའོ། །སོ་སོར་རྟོགས་པ་དབང་པོའི་རིགས། །གང་ལ་གང་སྣང་དེ་ཡིས་ཆོས། །རིམ་པ་སོ་སོར་གསལ་བའོ། །བརྟགས་པས་རང་སྣང་དག་ནས་ནི། །རིག་པ་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ཉིད། །སོ་སོ་ཞེས་བྱ་དེ༷་དག༷་ལ༷་{བྱེ༵་བྲ༵ག་ལ༵ས}། །གཉེན་པོའི་ཚུལ་དུ་བྱུང་བ་སྟེ། །རྟོགས་པ་ཞེས་ནི་མཚན་ཉིད་མཐོང་། །རང་སྣང་འཕེལ་དང་བཅས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཐོག་མར་བྱུང་བ་ལ། །ཤེས་པས་ཉོན་མོངས་སྐྱོན་དག་གོ །བྱ་བ་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ། །འབད་ཅིང་རྩོལ་བ་རང་འགགས་ནས། །ཆོས་ཀུན་རང་གཞག་རང་གྲོལ་ལོ། །རང་གྲོལ་རྫོགས་པའི་གཞི་སྣང་ལས། །ཆ་ཕྲ་རྡུལ་ཕྲན་དྲི་མེད་ཐོབ། །རྟོག་དཔྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་པ་སྟེ། །གང་གི་མ་ཕྱེའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །རང་བཞིན་རྫོགས་པས་སྣང་མཐའ་ཟད། །ཅིག་ཅར་རྟོགས་པར་བྱ་བའོ། །གྲུབ་པས་འདོད་པ་བྲལ་བ་ལ། །བསྐྱར་དང་ལྡོག་པ་མེད་པའོ། །ཡེ་ནི་གནས་པའི་དོན་ཉིད་ལ། །ཤེས་པས་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་ནི། །ཆོས་རྣམས་ཟད་པའི་སར་ཕྱིན་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་ཡངས་པ་ལ། །མཐའ་དང་དབུས་སུ་མ་དམིགས་པས། །གྲོལ་གཞིའི་ཆོས་ཉིད་དག་པའོ། །ཆོས་ནི་སྤྱོད་པར་བྱེད་པ་ལ། །འདས་དང་འཇིག་རྟེན་བྱ་བ་མེད། །རང་བཞིན་གསལ་ཞིང་དངས་པའོ། །དབྱིངས་ཀྱི་གོ་སྐབས་འབྱེད་པ་ལ། །རང་བྱུང་ཆེན་པོའི་གནས་པའོ། །
ཡེ་ནི་རྫོགས་པའི་བདག་ཉིད་ལ། །ཐོག་མ་ནས་ནི་བཅོས་པ་མེད། །ཤེས་པས་འཁོར་འདས་གཉིས་ལས་གྲོལ། །རང་སྣང་རྫོགས་པའི་དགོངས་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་ཐུགས་རྗེའི་ཆ་ལས་ཤེས་པས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། ཤེས་བྱས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུའང་གནས་སོ། །ཤེས་པས་བསྡུས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དགོངས་པ་རང་གསལ་མངོན་གྱུར་དུ་གནས་ལ། སེམས་ཅན་ལ་ཕྲ་བ་སྙིང་པོར་གནས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཤེས་པས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །དབྱེར་མེད་རང་བཞིན་མེད་པས་ཁྱབ། །དེ་དང་སངས་རྒྱས་རྣམ་དག་རྫོགས། །དྲི་མེད་རྡུལ་དང་བྲལ་བར་གནས། །སེམས་ཅན་རིགས་དྲུག་སྣང་ཆ་ལས། །སོ་སོའི་རྒྱུད་ལ་གནས་པ་སྟེ། །ཞེས་སོ། །ཤེས་བྱས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གཉིས་ལས། ཇི་སྙེད་པ་ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་ལ་ཅི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་མ་འདྲེས་པར་མཁྱེན་ལ། ཇི་ལྟ་བ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་མཁྱེན་པ་སྟེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཤེས་བྱས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་པར་བྱ། །དེ་ལ་ཤེས་བྱ་ཇི་སྙེད་བཤད། །འདིས་ནི་གདུལ་བྱའི་བསམ་པ་མཁྱེན། །གཞན་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ཡིས། །ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་ཤེས་པའོ། །ཇི་ཞེས་བྱ་བ་གནས་ལུགས་ལ། །སྙེད་པས་མ་ལུས་རྫོགས་པར་བྱས། །ཡེ་ནི་སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་ལ། །ཤེས་པས་ཁམས་གསུམ་དོང་ནས་འབྱིན། །སྤྲུལ་པ་སྐུ་ཡི་མཁྱེན་
པའི་ཆ། །རང་སྣང་ངོ་ལ་རྫོགས་པའོ། །ཇི་ལྟ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་བཤད། །སྣང་ཆས་བརྗོད་གཞི་བྲལ་བ་ལ། །རང་སྣང་དག་པའི་གཟུགས་བརྙན་གསལ། །དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་མཁྱེན་པ་ལ། །རང་དོན་རྟོགས་པས་འཁྲུལ་རྒྱུན་ཟད། །ཇི་ཞེས་བྱ་བ་གནས་ལུགས་ལ། །ལྟ་བ་ཡེངས་པ་མེད་པར་སྤྱོད། །མཁྱེན་པ་འགག་པ་མེད་ཕྱིར་རྫོགས། །ཡེ་ནི་ལམ་དུ་གྱུར་པ་ལ། །ཤེས་པ་ཚད་དུ་ཕྱིན་པའོ། །མ་བཅོས་རང་གྲོལ་ཆེན་པོ་ཡི། །གཞི་ལས་གཡོས་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔར་དབྱེ་བ་ནི། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སྙིང་གི་མེ་ལོང་ལས། ཀྱེ་ཧོ་གསང་བའི་བདག་པོ་ཉོན། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་ལྔ་པོ་ལ། །ལྔ་ལྔ་ཉི་ཤུ་ལྔར་ཤེས་བྱ། །དེ་ཡི་དབྱེ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། །དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་། དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། དབྱིངས་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་དང་། དབྱིངས་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྔའོ། །མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་དང་། །མེ་ལོང་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་དང་། །རྟོག་མེད་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་། །རྟོག་མེད་དངས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། །གསལ་ལ་འཛིན་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྔའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་། མཉམ་པ་ཉིད་མ་འགགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། མི་གཡོ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་། མི་འགག་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་། ཅི་ལའང་མི་གནས་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྔའོ། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། དོན་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། རྟོགས་པ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་། སྒྲ་
ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སེལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་། སྒྲ་དང་ཚིག་ལ་མི་གནས་པར་གོ་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྔའོ། །བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། བྱ་བ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། བྱ་བ་ལ་མི་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། བྱ་བ་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་། སྒྲོ་འདོགས་ཐམས་ཅད་ཆོད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྔའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་གི་དོན་བཤད་ནི། རིག་པ་རང་ཤར་གྱི་རྒྱུད་ལས། རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་གདལ་བའི་ཀློང་། །རྣམ་པར་དག་པའི་དབྱིངས་སུ་བཤད། །རྟོག་མེད་བསམ་པ་ཀུན་སྤངས་ཤིང་། །དབྱིངས་ཆེན་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་རིག༷་{རི༵ས་}མེད་ནི། །དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོར་འདོད། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་ཚིག་རྣམས་རྫོགས། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །གཉིས་མེད་དོན་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་དོན། །གཉིས་མེད་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོར་འདོད། །འགག་མེད་གསལ་དངས་ཆེན་པོའི་དོན། །མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དག་པ་གསལ་དྭངས་ངོ་བོ་ལ། །དག་པའི་སྣང་བ་དུས་གཅིག་རྫོགས། །མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཡིན། །རྣམ་རྟོག་ཡིད་མེད་སེམས་མེད་ལ། །ཆགས་པའི་འཛིན་པ་མ་ཞུགས་པས། །རྟོག་མེད་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །འོད་སྣང་མ་འགགས་གསལ་བ་ལ། །ཡིད་ཀྱི་རྟོག་པ་མ་འགྱུས་པས། །རྟོག་མེད་དྭངས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །གསལ་བྱ་གསལ་བྱེད་ཆོས་དང་བྲལ། །དེ་ལ་རྣམ་རྟོག་མ་འགྱུས་ན། །གསལ་བ་འཛིན་མེད་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །ཆོས་ཉིད་མཉམ་དང་མ་འདྲེས་པ། །མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །མ་འགགས་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་འཛིན། །མཉམ་ཉིད་མ་འགགས་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །
མི་གཡོ་བ་ནི་སྐུ་ཡི་རྒྱ། །རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པ་ནི། །མི་གཡོ་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །མི་འགག་གསལ་དྭངས་ཆེན་པོ་ལ། །ཡིད་ཀྱི་མི་རྟོགས་གསལ་བ་ནི། །མཉམ་ཉིད་མི་འགག་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །ཅི་ལའང་མི་གནས་ཡེ་ཤེས་ཀུན་གྱི་རྩེ། །མཚན་མའི་དངོས་པོ་རང་སར་གྲོལ་བ་ནི། །ཅི་ལའང་མི་གནས་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །བློ་ལ་སྣང་བའི་ཐེ་ཚོམ་ངོ་བོར་གྲོལ། །སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཡིན། །སྣ་ཚོགས་གཅིག་ཏུ་སྡུད་པ་སྟེ། །དེ་ལ་ཕྱེ་ནས་དོན་རྣམས་འབྱུང་། །དོན་རྣམས་འབྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །རྟོག་པའི་དོན་ལས་མི་འདའ་ཞིང་། །སྐད་ཅིག་གསུམ་ལ་གྲོལ་བྱེད་པས། །སྐད་ཅིག་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །སྒྲ་ཚིག་རིག་པའི་ངོ་བོར་འདས། །ཐ་སྙད་གཅིག་ལ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར། །སྒྲ་རྣམས་སེལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །སྒྲ་ཚིག་ཐམས་ཅད་ངང་ལ་རྫོགས། །རིག་པའི་ཀློང་དུ་ཚིག་རྣམས་འདས། །ཚིག་ལ་མི་གནས་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །རང་རིག་འཛིན་པའི་ཆོས་ལས་གྲོལ། །ཐ་སྙད་བཏགས་པའི་མིང་སྤངས་ཤིང་། །བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །ཐུགས་རྗེའི་འོད་ཟེར་ཕྱོགས་བཅུར་འཕྲོ། །སྤྲུལ་པས་འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་ཕྱིར། །བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །ཡེ་ཤེས་འགྱུར་མེད་ངང་ལ་བྱ་བ་བཏང་། །དངོས་པོ་མཚན་མའི་ཆོས་ལས་འདས་པ་ནི། །བྱ་བ་མི་གནས་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །རིག་པ་རྟོག་མེད་གསལ་བ་ལ། །ཤེས་པ་ངང་གིས་དལ་བ་ནི། །བྱ་བ་བཏང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །རིག་པའི་ཀློང་དུ་ཀུན་འདུས་པས། །སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །དེ་ལྟར་ཡེ་ཤེས་
དོན་སྦྱར་ནི། །གང་ཞིག་མྱ་ངན་འདས་འདོད་པས། །འདི་ལ་གནས་ན་གཉིས་མེད་འཐོབ། །སྐུ་གསུམ་ས་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག །ཡེ་ཤེས་མཚོན་དཔེ་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། ནང་གི་རང་གདངས་འོད་ལྔ་དང་དེ་ལས་ཁ་དོག་ལྔའི་སྣང་བ་ཕྱིར་འཆར་བ་ཡེ་ཤེས་བཞི་སྦྱོར་གྱི་སྣང་བ་ཡིན་ཏེ། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སྙིང་གི་མེ་ལོང་ལས། ཡེ་ཤེས་ལས་ཟེར་འབྱུང་སྟེ། ཉི་མ་ལྟ་བུའི་ཟེར་དང་། སྲིན་བུ་མེ་ཁྱེར་ལྟ་བུའི་ཟེར་དང་། མེ་མར་ལྟ་བུའི་ཟེར་དང་། སྣང་བ་ཟེར་དང་བཅས་པར་སྣང་ངོ་། །ཞེས་དང་། ཐལ་འགྱུར་ལས། རྟོག་བྲལ་ཆོས་ཉིད་རང་གདངས་ལས། །དམིགས་མེད་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་འབྱུང་། །དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་ཡེ་ཤེས་རྫོགས། །ཡང་དག་འདུས་པའི་ཡན་ལག་ཏུ། །ཡེ་ཤེས་གནད་ནི་མིག་ལས་འབྱུང་། །མིག་གི་གཟིགས་སྟངས་ཤེས་པ་ཡིས། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད། །ཁམས་གསུམ་པོ་ནི་ཟད་བྱའི་ཕྱིར། །མིག་གི་ཕུགས་ནས་འཕར་བའི་རྩ། །གྱེན་ལ་བཟློགས་པས་ཡེ་ཤེས་འབེབས། །གནད་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་གང་། །རིམ་ལྡན་ཆོས་ཉིད་ཇི་བཞིན་དུ། །རྟོག་པ་ཀུན་ལས་ངེས་གྲོལ་བས། །དབྱིངས་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །མིག་གི་གནད་ནི་སྟེང་དང་འོག ། མཁས་པས་རྩོལ་བའི་སྣ་གར༷་བྱུང༷་{གང༵་འགྱུར༵}། །ཀུན་འདུས་ཡེ་ཤེས་སྣང་བའོ། །ཡང་ནི་མིག་གི་ཡེ་ཤེས་ལས། །ཁ་དོག་ལྔ་ཡིས་རབ་ཕྱེ་བས། །དཀྱིལ་འཁོར་རྫོགས་པའི་གཟུགས་འདྲ་བ། །འདི་ལས་བྱུང་བའི་ཉམས་མྱོང་ནི། །གང་གིས་
བརྗོད་པར་མི་ནུས་པས། །ཨེ་མ་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་རྫོགས་པའི་སྣང་བ་འོ། །ཁྱབ་ཆེ་ཆ་ཕྲ་ཡེ་ཤེས་ལས། །མངོན་སུམ་པ་དང་ལམ་དུ་འོ། །ཞེས་སོ། །དེས་མཚོན་ནས་ཡུལ་སྣང་ལ་སྣང་ཐོག་ནས་རང་གྲོལ་བ་སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་། སྟོང་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། ཡུལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། ཐལ་འགྱུར་ལས། གཞན་ཡང་སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་བཤད། །ས་ཆུ་མེ་རླུང་ནམ་མཁའ་ལས། །ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་ངོ་མཚར་བས། །བཅོམ་ལྡན་མགོན་པོ་རིག་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །(གཉིས་པ་སྟོང་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི།) སྟོང་པ་ཉིད་ནི། དེ་ཉིད་ལས། བརྟགས་པས་མ་རྙེད་ཡེ་ཤེས་ནི། །ཁམས་གསུམ་གདར་ཤ་ཆོད་པ་ལས། །སྒོ་ལྔའི་ཞེན་ཡུལ་རྒྱུན་ཆད་པའོ། །ཟླ་དང་ནོར་བུ་མརྒད་འོད། །གང་གིས་འབྱིན་པར་འདོད་པ་ཡིས། །འཛིན་བྱུང་སྐུ་ཡི་སྣང་བ་བཟུང་། །ཡང་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཡི། །གནད་ཤེས་པ་ལས་ཡེ་ཤེས་ནི། །བྱ་བྲལ་ནམ་མཁའ་ཇི་བཞིན་དུ། །ཀུན་ཏུ་རྟོ༷ག་པ༷་བསྡོ༷་{རྟོག༵ས་པ༵ས་སྔོ༵་}དང་བྲལ། །ངོ་མཚར་རྨད་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ནི། །སྔོན་མེད་ཕྱིས་མེད་གདོད་ནས་མེད། །ད་ལྟ་རྣམ་རྟོག་ཡུལ་ལས་འདས། །མཐའ་བྲལ་སྟོང་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །ཚིག་འདས་བློ་བྲལ་ངོ་བོས་སྟོང་། །རང་བཞིན་གང་དུ་མ་ཕྱེ་བས། །ཐུགས་རྗེ་མཛད་པ་མི་སྣང་ངོ་། །ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་གསུམ་པ་ལས། །ཡིད་འབྱུང་ཤེས་རབ་འཁྲུལ་ཆར་བཟུང་། །འདི་ལ་རྣམ་པར་དམིགས་མཐའ་མེད། །མེད་པ་རྨད་བྱུང་རོལ་པ་ལས། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་འབྲས་བུ་རྙེད། །ཕྱི་དང་ནང་ཀུན་ཆོས་
ཀྱི་དབྱིངས། །འདི་ལ་གང་ཡང་མི་སྣང་ངོ་། །ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་ཡུལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། གཟུགས་སོགས་ཡུལ་ལྔ་རང་གྲོལ་དུ་སོང་ནས་སྣང་བ་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་གོང་འཕེལ་དུ་ཐོབ་པ་སྟེ། སྔ་མ་ལས། གཞན་ཡང་ཡུལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་བཤད། །གཟུགས་དང་སྒྲ་ཡི་བྱེ་བྲག་ལས། །བསླབ་བྱའི་ཉམས་ཀྱང་ལྔར་འགྱུར་རོ། །ཤེས་པའི་ཉམས་ཟད་སྣང་བ་སྟེ། །འཕེལ་སྟོན་ཟླ་བ་ཡར་ངོ་བཞིན། །སྣང་བ་རེ་ལ་ཉམས་རེ་འོང་། །གཞན་ཡང་ཡུལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་བཤད། །དྲོད་དང་ཚད་དང་རྟགས་ལས་ནི། །བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་རྟོག་མཐའ་ཟད། །བྱ་བ་མེད་པས་མཚན་ཉིད་སྟོང་། །བརྗོད་གཞི་འགགས་པས་མཐའ་མི་གནས། །ཟག་པ་ཟད་ཕྱིར་རྡོས་བཅས་མིན། །དྲན་པའི་ཁུང༷ས་{ཁོང༵་}འགགས་ངོ་བོ་གསལ། །གསལ་རིག་ཡུལ་གྱི་མཐའ་མི་རྟོག །སྒྲ་བྲལ་ཡང་དག་ཚིག་མེད་ཕྱིར། །ལྟོས་གཞི་ཐམས་ཅད་ཟད་པའོ། །ཞེས་སོ། །
ཁྱད་པར་གྱི་གསང་ཆེན་ངེས་པའི་གནས་ལ་བརྒྱད།
（༢）གཉིས་པ་ཁྱད་པར་གྱི་གསང་ཆེན་ངེས་པའི་གནས་ལ་བརྒྱད་དེ། ངོ་བོ། རྟེན། གནས། ཕོ་བྲང་། ལམ། སྣང་བ། བྱེད་ལས། འབྲས་བུའོ། །༡དང་པོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། སྔར་བཤད་པའི་གཞི་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དེ་ཉིད་ཡིན་ལ། དེས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དབྲི་བསྣན་དང་ཆེ་ཆུང་བཟང་ངན་མེད་པར་ཁྱབ་ཅིང་། ༢རྟེན་ནི། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བྱང་ཁོག་སྟོད་དོ། །༣གནས་ནི། སྙིང་རིན་ཆེན་ཟུར་བརྒྱད་པའི་དབུས་འོད་རྩའི་དངས་ལ་འོད་ལྔའི་དབུས་ཞི་བའི་སྐུ་ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་ལ་རིག་པ་གནས་སོ། །༤ཕོ་བྲང་ནི། འོད་ལྔ་
ཀུན་འདུས་ཀྱི་གཞལ་མེད་ཁང་ངོ་། །༥ལམ་ནི། རོ་རྐྱང་ཀུན་འདར་མ་ཤེལ་སྦུག་ཅན་བཞི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཡུལ་སྣང་བའི་ལམ་སྙིང་ནས་རྒྱང་ཞགས་སུ་འབྲེལ་བའི་རྩ་དར་དཀར་གྱི་སྣལ་མ་ལྟ་བུའོ། །༦སྣང་བ་ནི། སྒྲོན་མ་གཉིས་ཏེ། དབྱིངས་རྣམ་དག་གི་སྒྲོན་མའི་ངོ་བོ་ཡི་གེ་ན་རོ་ལྟ་བུ་སྣང་བ་མཐིང་ག་ནས་རྣམ་པར་འཆར་བས་ནམ་མཁའ་གང་བའོ། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མའི་ངོ་བོ་རྨ་བྱའི་མདོངས་ལྟ་བུ་སྣང་བ་རང་གསལ་ཟླུམ་པོ་མུ་ཁྱུད་ལྔའི་ར་བ་དང་བཅས་པའོ། །༧བྱེད་ལས་ནི། འཁོར་བ་མྱང་འདས་སུ་སྒྲོལ་ཞིང་རིག་པ་སྐུར་སྨིན་པས་ཆོས་ཉིད་གདོད་མའི་ས་ཟིན་པར་བྱེད་པའོ། །༨འབྲས་བུ་ནི། དབྱིངས་དང་འདུ་འབྲལ་མེད་པར་མཐར་ཕྱིན་ཏེ་འབྲས་བུ་ཆོས་སྐུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །འདིར་ཁ་ཅིག་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སྙིང་པོའི་ཡེ་ཤེས་རང་ཆས་སུ་གནས་ན་དངོས་སུ་བལྟར་རུང་དུ་མཐོང་བར་རིགས་སོ་སྙམ་ན་སྐུའི་སྣང་བ་འོད་དང་བཅས་པ་རྡོས་བཅས་ལུས་ཀྱིས་གཏུམ་ནས་ལྟ་བའི་ཡུལ་ན་མེད། འོན་ཀྱང་ད་ལྟ་དཔེ་ཉི་མ་ལྟར་ལུས་ཀྱི་སྤྲིན་རུམ་ན་གནས་པ་དོན་སྙིང་ནང་དུ་ངོ་སྤྲད་དེ། རྟགས་ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མ་བསྟན་པས་ཡིད་ཆེས་སོ། །གསུང་ལ་ངག་གིས་བསྒྲིབས། ཐུགས་ལ་སེམས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་ནས་མི་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། སྐྱེས་བུ་བརྩོན་འགྲུས་ཅན་གྱི་སྣང་བ་བཞི་ཚད་དུ་བསྒོམ་ལ་ད་ལྟ་བལྟར་ཡོད་ལ། བར་དོར་རང་སྣང་དག་པར་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་བཞིན་རེ་ཞིག་འཆར་རོ། །ད་ལྟ་ནི་ཁྱུང་སྒོང་རྒྱས་འཐུམས་པ་ལྟར་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱས་བསྒྲིབས་པ་ཡིན་ཏེ། སེངྒེ་རྩལ་རྫོགས་ཆེན་པོའི་རྒྱུད་ལས། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་
རང་ལུས་ལ། །ཡེ་ཤེས་དག་པའི་སྣང་བ་གནས། །རྒྱ་ཆེ་སྣང་བ་མི་ནུས་ཏེ། །དཔེར་ན་མངལ་དང་སྒོ་ངའི་རྒྱ། །མངོན་དུ་མི་འབྱུང་བསྒྲིབས་གྱུར་ཀྱང་། །རང་རྩལ་རྫོགས་ནས་འབྱུང་བ་བཞིན། །རྣམ་རྟོག་ལུས་འདི་བོར་མ་ཐག །རང་སྣང་ཡུལ་དང་འཕྲད་པར་འགྱུར། །ཡེ་ནས་གནས་པའི་རང་རིག་ཉིད། །ངོ་བོ་རྟོག་མེད་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཡེ་ཤེས་དག་པའི་སྣང་བ་དང་། །སངས་རྒྱས་བདེན་པ་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་ངོ་བོ་ནི། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་མེད་པ་སྟེ། །འདས་པའི་ཡུལ་དང་མ་འོངས་ཡུལ། །སྣང་བ་ཐད་ཀར་གཅོད་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་རང་སྣང་དེ། །མངོན་སུམ་ཡུལ་དུ་མེད་མོད་ཀྱང་། །རང་བྱུང་སྒྲོན་མ་བསྟན་དུ་ཡོད། །སྒྲོན་མ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། །སྣང་དང་མི་སྣང་མཐའ་ལས་འདས། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དེ་སྙིང་དབུས་འོད་རྩ་དག་པའི་གཞལ་ཡས་ན་ངོ་བོ་སྐུར་གནས་པས་འོད་ལྔའི་མཚན་དཔེ་རྫོགས། རང་བཞིན་འོད་དུ་གནས་པས་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་སྣང་བ་ཚད་མེད་ཐུགས་རྗེ་རིག་པར་གནས་པས་མཁྱེན་པ་ནང་ན་གསལ་བའོ། །དེའི་གདངས་དུང་ཁང་ན་འཕྲོས་པས་ཁྲོ་བོའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་རྫོགས་ཆེན་པོར་བཞུགས་ལ། འོད་དང་། ཟེར་དང་། ཐིག་ལེ་དང་། ཐིག་ཕྲན་དུ་སྣང་བའི་གདངས་སྙིང་གི་འོད་རྩ་ལས་གྱེས་པའི་རྩ་ཆེན་བཞི་ན་རང་བཞིན་གྱིས་གནས་ལ། མིག་ན་སྒྲོན་མ་བཞིའི་འཆར་ཚུལ་དུ་གནས་སོ། །དེའང་ཙིཏྟ་ན་སྐུ། རྩ་བཞི་ན་ཐིག་ལེ། དུང་ཁང་ན་འོད་ཟེར། མིག་སྟེ་བྷྲི་གུ་ཏ་ན་རྡོ་རྗེ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཀྱི་སྣང་བར་གནས་པ་ཉིད། སེངྒེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། ཨེ་མ་ཧོ་རིག་པའི་ཡེ་
ཤེས་ཉིད། །སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཚུལ་དུ་གནས། །དེ་ཡང་གནས་ལུགས་འདི་ལྟ་སྟེ། །ལ་ལ་དག་ན་སྐུ་རུ་གནས། །ལ་ལ་དག་ན་ཐིག་ལེ་སྟེ། །གཅིག་ལ་འོད་ཟེར་ཚུལ་དུ་གནས། །གཅིག་ནས་ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་འབྱུང་། །དེས་ནི་གནས་པའི་མདོ་ཉིད་བསྟན། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ནས་གནས་པའི་དོན། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་གནས་པ་དེ། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བཤད། །ཅེས་སོ། །དེ་ཡང་སྐུ་དང་། ལུ་གུ་རྒྱུད་དང་། དབྱིངས་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དོན་ནི། སྔ་མ་ལས། རིག་དང་མ་རིག་སྣང་བ་ཉིད། །བྱ་བྱེད་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་ལས་འདས། །ཡངས་པ་ཉིད་དང་སྐུ་ལྟར་འཕྲོ། །གསལ་བ་ཉིད་དང་འོད་ལྟར་འབྱུང་། །སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཟེར་ལྟར་འཕྲོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དང་སེམས་ཅན་གཉིས། །རིག་པ་སོ་སོ་མ་ཡིན་ཏེ། །སྣང་བ་སོ་སོ་ཉིད་དུ་བསྟན། །{སྣང་བ་སོ་སོར་མ་གསལ་ན། །སངས་རྒྱས་ས་ལ་དོན་གོ་མེད། །}སྐུ་ཡི་མཚན་ཉིད་འདི་ལྟ་སྟེ། །འགྱུར་བ་མེད་པར་གསལ་བ་དང་། །སྟོང་པ་དང་ནི་རྟོག་བྲལ་ལོ། །རིག་པའི་མཚན་ཉིད་འདི་ལྟ་སྟེ། །ཕྲ་བ་ཉིད་དང་འཕྲོ་བ་དང་། །ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་འགུལ་བ་འོ། །དབྱིངས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འདི་ལྟ་སྟེ། །ཡངས་དང་ལྷུན་སྟུག་སྟོང༷་{གཏིང༵་}མཐའ་ཡས། །གསལ་དང་དྲོ་དང་བསིལ་བ་དང་། །ཡང་ཞིང་གཡོ་བའི་བདག་ཉིད་འཛིན། །ཁྱབ་དང་མུ་ཁྱུད་ར་བ་འོ། །ཡེ་ཤེས་མཚན་ཉིད་འདི་ལྟ་སྟེ། །འབྱུང་དང་འཇུག་དང་རང་གསལ་དང་། །ཡེ་དང་ཤེས་དང་རྟོག་པ་འོ། །གསལ་དང་འཚེར་དང་འབྱམས་ཀླས་ཉིད། །སྣང་དང་མུན་དང་གོ་འབྱེད་དང་། །སྟོང་དང་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་
མཆོག །གསང་སྔགས་མཚན་ཉིད་དག་ཏུ་འདོད། །ཅེས་སོ། །དེ་ཡང་སྙིང་ན་སྐུ། དུང་ཁང་ན་ཡེ་ཤེས། བྷྲི་གུ་ཏ་ན་རིག་པ། རྩ་བཞི་ན་དབྱིངས་སྣང་གི་འོད་དང་ཐིག་ལེ་འཆར་བ་ཡིན་ནོ། །རྩ་བཞི་ནི། རང་ཤར་ལས། དཀར་འཇམ་སྟོང་པའི་རྩ་དག་དང་། །རིན༷་ཆེ༷ན་{ཐིག༵་ལེ༵་}འཕྲོ་བའི་རྩ་རྣམས་དང་། །རྣམ་པར་གྲོལ་བྱེད་རྩ་ཆེན་དང་། །ཤེལ་དཀར་རྒྱུ་བའི་རྩ་དག་ནས། །རྣམ་ཤེས་རླུང་ལ་ཞོན་ནས་ནི། །བྷྲི་གུ་ཏ་ཡི་སྒོ་ཆེན་ནས། །ལམ་བྱུང་སྟོང་པའི་ངང་དུ་ཐིམ། །འཐིམ་བྱེད་མེད་པར་ས་ལེར་གསལ། །ཚོམ་བུ་ལྔ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་རྫོགས། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་རང་གནས་སྙིང་གའི་རྩ་ཆེན་ན་གདངས་གསལ་བར་རང་འོད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་གདངས་ལ་བཞུགས་པ་ཡང་། རྩ་བཞི་ན་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་རང་གདངས་ལ་བརྟེན་ནས། ཙཀྵུའི་ནང་གི་སྒྲོན་མ་བཞི་ལས་ཇི་ལྟ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མ་དང་དབྱིངས་རྣམ་དག་གི་སྒྲོན་མར་སྨིན་ལ། ཇི་སྙེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱང་ཞགས་ཆུའི་སྒྲོན་མ་དང་ཤེས་རབ་རང་བྱུང་གི་སྒྲོན་མར་སྨིན་པར་ཡིན་ཏེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ལུས་ཀྱི་དུས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། །འབྱུང་བ་བཞི་ཡི་ཕུང་པོ་ཡི། །ཙིཏྟ་རིན་ཆེན་གཞལ་ཡས་ན། །ངོ་བོ་ཀ་ནས་དག་པའི་ཆ། །སྟོང་གསལ་འདུས་པ་སྐུ་ཡི་གདངས། །ཞལ་ཕྱག་རྫོགས་པ་བུམ་སྐུའི་ཚུལ། །ལྷུན་གྲུབ་འོད་ཀྱི་གོང་བུར་གནས། །ཐུགས་རྗེ་ཁ་དོག་སོ་སོར་གསལ། །རོ་མ་རྐྱང་མ་ཀུན་འདར་མ། །ཀ་ཏི་ཤེལ་གྱི་སྦུ་གུ་ཅན། །མེ་ལོང་མཉམ་ཉིད་སོ་སོར་རྟོགས། །བྱ་གྲུབ་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ནི། །ཐིག་ལེ་རྒྱུ་དང་མི་རྒྱུ་བ། །རང་
རྩལ་རྫོགས་པའི་རྟེན་དུ་གནས། །དངས་མ་འདུས་པའི་མིག་གཉིས་ནས། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ལས། །ཇི་ལྟ་མཁྱེན་པའི་ཐིག་ལེ་དང་། །དག་པ་དབྱིངས་ཀྱི་སྒྲོན་མར་སྨིན། །ཇི་སྙེད་པ་ནི་རྒྱང་ཞགས་དང་། །ཤེས་རབ་སྒྲོན་མར་སྨིན་པ་ཡིས། །འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལས་དང་ཡང་། །དབང་པོའི་བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟ་བར། །དེ་ལ་བསླབས་པས་ཤེས་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །གཞན་ཡང་རང་ཤར་ལས། ཀྱེ་གྲོགས་པོ་དག་ཉོན་ཅིག །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དཔེས་མཚོན་པར་བྱའོ། །དེའང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པ་ནི། རྟེན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནོ། །དཔེར་ན་ཁྲ་ཚང་ན་ཉལ་བ་ལྟ་བུའོ། །གནས་ནི་སྙིང་ག་ན་གནས་ཏེ་དཔེར་ན་བུམ༷་པ༷འི་སྐུ༷་{ནང༵་གི༵་མ༵ར་མེ༵་}ལྟ་བུའོ། །ལམ་ནི་རྩ་བཞི་ནས་འབྱུང་སྟེ་དཔེར་ན་མུ་ཏིག་གི་ཕྲེང་བ་རྒྱུས་པ་ལྟ་བུའོ། །འཁྱིལ་ནི་དུང་ཁང་དཀར་པོའི་ནང་ན་འཁྱིལ་ཏེ་དཔེར་ན་བུམ་ནང་གི་མར་མེ་བཏང་བ་ལྟ་བུའོ། །སྒོ་ནི་མིག་ནས་འབྱུང་སྟེ་དཔེར་ན་རྒྱ་སྐར་གྱི་ཉི་ཞུར་ལྟ་བུའོ། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མ་ནི་དཔེར་ན་རྨ་བྱའི་མདོངས་ལྟ་བུའོ། །དབྱིངས་རིག་པའི་སྒྲོན་མ་ནི་དཔེར་ན་ཡི་གེ་ན་རོ་ལྟ་བུའོ། །ཡུལ་ནི་ནམ་མཁའ་སྟོང་པའོ། །དུས་ནི་བར་དོའི་སྣང་བ་སྟེ་དཔེར་ན་མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྟ་བུའོ། །འགྲོ་ས་ནི་རིན་པོ་ཆེའི་ལ༷མ་{ལུས༵་}སྟེ་དཔེར་ན་ཁ་བྲག་གི་ལམ་ལྟ་བུའོ། །གྲོལ་ས་ནི་ཀ་དག་གི་སྣང་བ་སྟེ་དཔེར་ན་བུམ་པའི་སྐུ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་པ་དང་། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སྙིང་གི་མེ་ལོང་ལས། ཨ་ཧོ། ཀློང་ཆེན་པོ་རྣམས་ཉོན་ཅིག །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་{རང་ཆས་སུ་ཡོད་དོ། །དེ་ཡང་}ཏིལ་འབྲུ་ལ་མར་གྱིས་ཁྱབ་པ་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །དེ་ཡང་རྟེན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནོ། །གནས་ནི་སྙིང་གི་དཀྱིལ་ན་{གནས་ཏེ། དེ་ཡང་}ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་གའུ་ཁ་སྦྱོར་གྱི་དགོངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་བསེའི་གའུ་ཁ་སྦྱར་བ་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ནང་ན་འོད་ཁ་དོག་ལྔའི་དཀྱིལ་ན་ཞི་བའི་སྐུ་ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་འོད་ཁྱིམ་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་སོ། །དེ་ནི་རིག་པའི་གནས་སོ། །དཔེར་ན་བུམ་པའི་སྐུ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི། གནས་ཀླད་པ་དུང་ཁང་ན་གནས་སོ། །དེ་ཡང་ཁྲོ་བོའི་སྐུ་ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་ལ་སྤྱན་ཕུལ་ཐག་ཙམ་དུ་གནས་སོ། །དེ་ཡང་འོད་ཟེར་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་སོ། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་འོད་ནི་མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་ལྟར་གསལ་ལ་དངས་པའམ། དཔེར་ན་ཉའི་མིག་བཞིན་དུ་འོད་ཟེར་དུ་གནས་སོ། །དེ་ཡང་རིག་པའི་འབྲེལ་བ་ནི་སྙིང་གི་རྩེ་མོ་ནས་ཡར་རྩ་དར་དཀར་གྱི་སྣལ་མ་ཙམ་སྒལ་ཚིགས་འདབས་ན་ཡར་ཡོད་དེ། དེ་ནས་ལམ་དུ་བྱུང་ནས་མགོ་བོའི་ནང་དུ་འཇུག་གོ །རྩ་དེ་ཡང་རྩེ་ཆུང་{གི་གཡས་}གཡོན་ནས་ཐོན་ནས་ཀླད་པར་འབྲེལ་ལོ། །དེ་ཡང་རྣ་བའི་འདབས་གཡས་གཡོན་ནས་ཐོན་ནས་མིག་དང་འབྲེལ་ལོ། །དེ་ལས་མིག་ནམ་མཁའ་ལ་བཟློག་སྟེ་རྩ་གཅུན་ནས་བལྟས་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་སྣང་གིས་ནམ་མཁའ་གང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོ། །འདིར་འོད་རྩ་བསྟེམས་པས་འོད་སྣང་འཆར་བའི་གནད་ནི་དེ་ཡིན་ཏེ། ལྟ་སྟངས་གཟིགས་སྟངས་ལྡན་པ་ཡི། །རྩེ་ཆུང་གཡོན་འདབས་འོད་རྩ་བསྟེམ། །སྣང་བས་ནམ་མཁའ་གང་བར་འཆར། །ཡང་ཟབ་གདམས་པའི་
ཟབ་རྒྱའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་སྙིང་གི་དབུས་ཀྱི་འོད་རྩ་ཀ་ཏི་གསེར་གྱི་རྩ་ཆེན་ལས་གྱེས་པའི་ཡར་རྩེ་དར་དཀར་སྣལ་མ་ནི་སྙིང་རྩེ་ནས་སྒལ་ཚིགས་བརྒྱུད་དེ་རྣ་བ་ནས་ཡལ་ག་གསུམ་གྱི་གཉིས་མིག་གི་སྒོར་ཟུག །དབུ་མ་ཚངས་བུག་ལ་ཟུག་གོ ། ཕྲ་ལ་འཁྲིལ་ནི་འཁོར་ལོ་བཞིའི་དབུས་སོ་སོ་ལ་སྙིང་ནས་འབྲེལ་ལོ། །ཤེལ་སྦུག་ཅན་ནི་སྲོག་པ་རྩ་ན་འོད་གསལ་གྱི་རླུང་ལྔའི་གདངས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་སོ། །སྐུ་ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་ལ་སྤྱན་ཕུལ་ཐག་ཙམ་དུ་བཤད་པ་ནི་སྐད་རྙིང་སྟེ་འཚམས་པར་ཡོད་ཅེས་པའི་དོན་ཏོ། །སྐབས་འདིར་ཡེ་ཤེས་གང་ལ་འཆར་བའི་ལམ་བསྟན་པ་དང་། སྒོ་དངོས་ངོས་བཟུང་བ་སོགས་ཡིག་ཚོགས་ལ་འཇིགས་པས་མ་སྤྲོས་ཤིང་།