སྤྱི་དོན་གསུམ་པ་འཁྲུལ་དུས་དགོངས་པའི་གནས་ཚུལ།བསྐལ་པ་ཐ་མའི་ཆོས་སྤྱིར་བསྟན།
༈ སྤྱི་དོན་གསུམ་པ་འཁྲུལ་དུས་དགོངས་པའི་གནས་ཚུལ་བསྟན་པ་ལ་ལྔ་སྟེ།༡ བསྐལ་པ་ཐ་མའི་ཆོས་སྤྱིར་བསྟན། ༢ འབྱུང་བའི་ཆོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད། ༣ སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དགོངས་པ་བསྟན། ༤ སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བརྗོད། ༥ ངེས་དོན་མཐུན་པའི་རྣམ་གྲངས་དགོད་པའོ། །〈༡〉དང་པོ་ལ་བཅུ་གསུམ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལྔ། དབང་པོ་ལྔ། རྟེན་ལྔ། ཤེས་པ་ལྔ། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད། འགྲོ་བ་དྲུག །སྐྱེ་བ་བཞི། ལམ་ལྔ། གནས་དྲུག །ཉོན་མོངས་པ་དྲུག །རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོགས་བརྒྱད་དོ། །སྔ་མ་གཉིས་གོ་སླ། གསུམ་པ་རྟེན་ལྔ་ནི། མིག་གི་དབང་རྟེན་ཟར་མའི་མེ་ཏོག་ལྟ་བུ། རྣ་བའི་དབང་རྟེན་
གྲོ་ག་གཅུས་ལྟ་བུ། སྣའི་དབང་རྟེན་ཟངས་མའི་སྦུ་གུ་གཤིབ་པ་ལྟ་བུ། ལྕེའི་དབང་རྟེན་ཟླ་བ་ཕྱེད་པ་ལྟ་བུ། ལུས་ཀྱི་དབང་རྟེན་རེག་འཇམ་པགས་པ་ལྟ་བུ་དང་ལྔ་ནི་ཡུལ་ལྔ་མཐོང་བའི་རྟེན་དབང་ཤེས་ཡུལ་ལ་འཆར་བའི་སྒོ་བྱེད་པས་སྒོ་ལྔའོ། །བཞི་པ་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྣམ་ཤེས་ཏེ། དེ་དང་འདྲ་བར་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྣམ་ཤེས་ཏེ། ལྔ་པ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ནི། གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་ཆོས་མིག་རྣ་བ་སྣ་ལྕེ་ལུས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ཡུལ་དྲུག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཤེས་པ་དྲུག་འཆར་ཞིང་མཆེད་པ་དང་། སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་སྐྱེ་ཞིང་མཆེད་དོ། །དྲུག་པ་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ནི། ཡུལ་དྲུག །དབང་པོ་དྲུག །དབང་ཤེས་དྲུག་སྤེལ་བ་སྟེ་མིག་དང་གཟུགས་དང་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཞེས་མཚོན་ཏེ་མང་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བས་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། །བདུན་པ་འགྲོ་བ་དྲུག་ནི། བདེ་འགྲོ་གསུམ་ངན་འགྲོ་གསུམ་སྟེ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཕོ་ཞིང་འགྲོ་བའི་སེམས་ཅན་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད། བརྒྱད་པ་སྐྱེ་གནས་བཞི། སྒོང་སྐྱེས་སོགས་ཏེ་ཤེས་པའི་རྟེན་ལུས་ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་སྐྱེ་བར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དགུ་པ་ལམ་ལྔ་ནི། དམྱལ་བ་གདུང་བའི་ལམ། ཡི་དྭགས་འགོག་པའི་ལམ། བྱོལ་སོང་མུན་པའི་ལམ། མི་འདམ་པའི་ལམ། ལྷ་ཡངས་པའི་ལམ་མོ། །རང་རང་གི་ས་དེས་ད་ལྟ་དང་ཕྱིས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ཏུ་བགྲོད་ཅིང་ཕྱིན་པར་བྱེད་པས་ལམ་རིགས་
མི་འདྲ་བ་ལྔ་ཡོད་པའོ། །ལྷ་མིན་ནི་འདོད་ལྷར་བསྡུས་པ་ཏེ། གཞུང་ཁ་གཅིག་ལས་སྟོད་རིགས་ལྷ་དང་སྨད་རིགས་དུད་འགྲོར་བསྡུས་པ་ཡང་བཤད་དོ། །བཅུ་པ་གནས་དྲུག་ནི། དམྱལ་བ་བཟོད་ལྡན་གྱི་གནས། ཡི་དྭགས་ཡིད་ཀྱི་གནས། བྱོལ་སོང་སྙོམས་ལྡན་གྱི་གནས། མི་འདོད་ལྡན་གྱི་གནས། ལྷ་མིན་རྩོད་ལྡན་གྱི་གནས། ལྷ་དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་སོ། །ས་དེར་བརྟེན་པས་ན་གནས་ཞེས་བྱའོ། །བཅུ་གཅིག་པ་ཉོན་མོངས་པ་དྲུག་ནི། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་ང་རྒྱལ་ཁོང་ཁྲོ་མ་རིག་པ་རྣམས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྦྱོར་བས་ཐ་མའི་སེམས་སུ་བྱེད་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བཅུ་གཉིས་པ་རྟེན་འབྲེལ་ནི། མ་རིག་པ། འདུ་བྱེད། རྣམ་པར་ཤེས་པ། མིང་དང་ གཟུགས། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག །རེག་པ། ཚོར་བ། སྲེད་པ། ལེན་པ། སྲིད་པ། སྐྱེ་བ། རྒ་ཤིའོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་རྒྱུ་རྐྱེན་འབྲེལ་ཆགས་སུ་འབྱུང་བས། འཁོར་བ་ལུགས་འཇུག་ཏུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་ཅེས་གྲགས་སོ། །བཅུ་གསུམ་པ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ནི། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས། ཡིད་ཤེས། ཉོན་ཡིད། སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་དང་བརྒྱད་དོ། །གཞན་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སེམས་ཡིན་པས་རྣམ་ཤེས་ཞེས་བཏགས་སོ། །བརྒྱད་ནི་ནང་ཚན་མི་འདྲ་བའི་བྱེ་བྲག་གོ །ཡང་ཚོར་བ། འདུ་ཤེས། རེག་པ། ཡིད་ལ་བྱེད་པ། སེམས་དཔའ་སྟེ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ལྔ། འདུན་པ། མོས་པ། དྲན་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན། ཤེས་རབ་སྟེ་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་པ་ལྔ། དད་པ། བག་ཡོད། བརྩོན་འགྲུས། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ། བཏང་
སྙོམས། ངོ་ཚ་ཤེས་པ། ཁྲེལ་ཡོད་པ། དུག་གསུམ་མེད་པ། རྣམ་པར་མི་འཚེ་བ་སྟེ་དགེ་བ་བཅུ་གཅིག །འདོད་ཆགས། ཁོང་ཁྲོ། ང་རྒྱལ། མ་རིག་པ། འཇིག་ཚོགས་ལ་བལྟ་བ། ཐེ་ཚོམ་སྟེ་རྩ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དྲུག །ཕྲག་དོག །སེར་སྣ། གཡོ། སྒྱུ། རྒྱགས་པ། རྨུགས་པ། རྒོད་པ། མ་དད་པ། ལེ་ལོ། གཡེང་བ། བག་མེད་པ། བརྗེད་ངེས་པ། ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ། འཚེ་བ། ངོ་ཚ་མེད་པ། ཁྲེལ་མེད་པ། ཁྲོ་བ། འཁོན་འཛིན། འཆབ་པ། འཚིག་པ་སྟེ་ཉི་ཤུ་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་། གཉིད། འགྱོད། རྟོག་པ། དཔྱོད་པ་སྟེ་གཞན་འགྱུར་བཞིའོ། །དེ་རྣམས་བསྡོམས་པས་སེམས་བྱུང་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་ནི་སེམས་ཀྱི་ཀུན་འགྲོར་ལྡན་པས་དེའི་ཁུངས་སུ་བསྡུས་ཏེ། མདོར་ན་ཁམས་གསུམ་སྣོད་བཅུད་དུ་སྣང་བ་འཁྲུལ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྐལ་པ་ཐ་མར་བརྗོད་དེ། ཀུན་གསལ་ལས། ཀྱེ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཉོན་ཅིག །ངས་བསྟན་རྒྱུད་ལུང་ཐམས་ཅད་དུ། །བསྐལ་པ་ཐ་མའི་ཚིག་བརྗོད་པ། །ཚོགས་བརྒྱད་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་ནོ། །དེ་ཡང་འགྱུ་བྱེད་ཀྱི་དབུགས་ཡོད་པས་རྟོག་བྱེད་ཀྱི་སེམས་ཡོད་པར་བཤད་དོ། །ཕུང་པོ་ཞེས་མང་པོར་འདུས་པའི་དོན་ནོ། །ཁམས་ཞེས་པ་མཚན་མའི་ཆོས་ཉིད་ཅན་དུ་བཤད་དོ། །མཚན་མར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བཤད་དོ། །སོ་སོ་ཡང་དག་པའི་སྒོ་གསལ་ཞིང་རང་རང་གི་ཡུལ་ལ་དབང་བའི་ཕྱིར་དབང་པོར་བཤད་དོ། །ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །འབྱུང་བ་རྐྱང་པ་འདུས་པའི་སྒྲ་དང་། འབྱུང་བ་བརྩེགས་མའི་སྒྲ་དང་། དེ་གཉིས་འབྲེལ་བ་ལས་བྱུང་བའི་སྒྲ་ཞེས་བཤད་དོ། །སྣའི་
ཡུལ་དུ་གྱུར་པས་དྲི་ཞེས་བཤད་དོ། །ལྕེའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པས་རོ་ཞེས་བཤད་དོ། །ལུས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པས་རེག་ཅེས་བཤད་དོ། །དུ་མར་མྱོང་བའི་ཕྱིར་ཚོར་བ་ཞེས་བཤད་དོ། །ཡུལ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་བཤད་དོ། །ཐམས་ཅད་ནས་བྱེད་པ་དང་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་དུ་བཤད་དོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པས་དམིགས་པ་སྟེ། །རིག་པ་དག་ནི་དཔྱོད་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཀུན་ནས་འབྱེད་ཕྱིར་དང་། །རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་འདུ་བྱེད་ཡིན། །རྣམ་པར་རིག་པའི་ཕྱིར་རྣམ་ཤེས་སུ་བཤད་དོ། །གློ་བུར་དུ་སྨིན་པའི་ཕྱིར་བརླན་ལས་སྐྱེ་བར་བཤད་དོ། །རྫོགས་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་བརྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བར་བཤད་དོ། །རིམ་པར་སྨིན་པའི་ཕྱིར་མངལ་ལས་སྐྱེ་བར་བཤད་དོ། །འགྱུར་ཏེ་སྨིན་པའི་ཕྱིར་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བར་བཤད་དོ། །ཞེས་སོགས་ནས། དེ་དག་ནི་རྒྱུ་དྲུག་གོ །དེ་ལས་ངོ་བོ་དྲུག་དང་འབྲས་བུ་དྲུག་ཏུ་སྨིན་པའོ། །ཀྱེ་གསང་བའི་བདག་པོ་དེ་རྣམས་འགྲོ་དྲུག་ལ་ད་ལྟ་ལྡན་པའི་ཆོས་ཏེ་རྒྱུད་གར་བྱུང་ཡང་བསྐལ་པ་ཐ་མའི་ཆོས་སུ་འདིར་བཤད་པ་ལྟར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །ཅེས་གསུངས་སོ། །འཁོར་བའི་ཆོས་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བརྟེན། དེ་སེམས་ལ་བརྟེན། དེའི་རྩ་བ་རིག་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ལ་བརྟེན་པས་དཔྱད་ན་རྟེན་དང་གནས་མེད་པ་སྒྱུ་མ་དང་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་རང་བཞིན་མེད་ལ་རིག་པ་འགྱུར་བ་མེད་པ་སྟེ། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཉེས་པ་གློ་བུར་དང་ལྡན་དང་། །ཡོན་ཏན་རང་བཞིན་ཉིད་ལྡན་ཕྱིར། །ཇི་ལྟར་སྔར་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཆོས་
ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ཀུན་སོང་བ། །ཕྲ་ཕྱིར་ཉེ་བར་གོས་པ་མེད། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །གནས་འདིས་ཉེ་བར་གོས་པ་མེད། །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དུ། །ནམ་མཁའ་ལ་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག །དེ་བཞིན་འདུས་མ་བྱས་དབྱིངས་ལ། །དབང་པོ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་མེ་རྣམས་ཀྱིས། །སྔོན་ཆད་ནམ་ཡང་འཚིག་པ་མེད། །དེ་བཞིན་འདི་ནི་འཆི་བ་དང་། །ན་དང་རྒ་བའི་མེས་མི་ཚིག །ས་ནི་ཆུ་ལ་ཆུ་རླུང་ལ། །རླུང་ནི་མཁའ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །མཁའ་ནི་རླུང་དང་ཆུ་དག་དང་། །ས་ཡི་ཁམས་ལ་གནས་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་ཁམས་དབང་རྣམས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་དག་ལ་གནས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཚུལ་བཞིན་མིན། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྟག་ཏུ་གནས། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ནི། །སེམས་ཀྱི་དག་པ་ལ་རབ་གནས། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཆོས་རྣམས་ནི། །ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གནས་པ་མེད། །ས་དང་འདྲ་བར་ཕུང་པོ་དང་། །སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ཤེས་པར་བྱ། །ཆུ་ཁམས་དང་འདྲར་ལུས་ཅན་གྱི། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ནི། །རླུང་གི་ཁམས་དང་འདྲ་བར་ལྟར། །རང་བཞིན་ནམ་མཁའི་ཁམས་བཞིན་དུ། །དེ་བཞིན་ཅན་མིན་གནས་པ་མེད། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ནི། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་གནས་ཏེ། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ཀྱིས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་རབ་ཏུ་ཕྱེད། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཆུ་ལས་ནི། །ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་འབྱུང་། །དེ་འཇིག་པ་དང་ཆགས་པ་ལྟར། །སྐྱེ་དང་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། །
སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནམ་མཁའ་ཡི། །ཁམས་ལྟར་རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་དེ། །ཚོགས་པ་མེད་ཅིང་སྐྱེ་བ་མེད། །འཇིག་དང་གནས་པའང་ཡོད་མ་ཡིན། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་འགྱུར་མེད་དེ། །ཡང་དག་མིན་རྟོག་ལས་བྱུང་འདོད་ཆགས་སོགས། །གློ་བུར་དྲི་མས་དེ་ཉོན་མོངས་མི་འགྱུར། །ཞེས་པ་དང་། ཡང་དག་མཐའ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་དབེན་པ་དེ། །ཉོན་མོངས་ལས་དང་རྣམ་སྨིན་དོན། །སྤྲིན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་བརྗོད། །ཉོན་མོངས་སྤྲིན་འདྲ་བྱ་བ་ཡིན། །ལས་ནི་རྨི་ལམ་ལོངས་སྤྱོད་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན། །ཕུང་པོ་སྒྱུ་མ་སྤྲུལ་པ་བཞིན། །ཞེས་སོ། །