ལེའུ་བཅུ་བཞི་པའི་རྣམ་བཤད།
བཅུ་བཞི་པ་ཕྲད་པ་བརྟག་པ་ལ། དགག་པ་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་དང་། བཀག་པའི་མཇུག་བསྡུ་བ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་ཕྲད་པ་དགག་པ་དངོས། ཞར་ལ་དོན་གཞན་དགག་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ། དམ་བཅའ་བརྗོད་པ་དང་། སྒྲུབ་བྱེད་བཤད་པ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི། འདིར་སྨྲས་པ། དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་དེ། དེ་དག་གི་ཕྲད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་མེད་པ་དེ་ལ་ནི་ཕྲད་པ་མེད་དེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང་བུ་མོ་བཞིན། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་སོགས་ཕྲད་པ་བསྟན་པ་ལགས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། མིག་སོགས་སོ་སོའམ་འདུས་པ་དག་ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་མེད་པར་བསྟན་པ་ནི། མིག་གིས་མིག་ལ་མི་ལྟ་བ་དང་། ཡིད་ཀྱིས་ཡིད་ལ་མི་ལྟ་སྟེ་རང་ཉིད་ལ་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རང་ལ་མི་ལྟ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་ལ་ཇི་ལྟར་ལྟ་བར་བྱེད་དེ་མི་བྱེད་པ་ཁོ་ནའོ། །གལ་ཏེ་མིག་དེ་ལ་ལྟ་བའི་མཐུ་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ནི། གཉིད་ལོག་པ་དང་མྱོས་པ་དང་ཤི་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་དག་དང་། མུན་ཁུང་དང་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་མི་མཐོང་ན་ནི་དེ་ལ་ལྟ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ཚད་མར་རྣམ་པར་བཞག་གོ །གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན། དམུས་ལོང་གིས་ཀྱང་གཟུགས་མཐོང་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་མིག་གིས་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཀུན་ཀྱང་འདོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་མཐོང་བའང་གཟུགས་དང་ནམ་མཁའ་དང་སྣང་བ་དང་། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཚོགས་པ་ལ་རག་ལུས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕྲད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། གྲངས་ཅན་དག་ཡིད་མ་གཏོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་དག་གི་ཡུལ་དང་ཕྲད་ནས་འཛིན་པར་འདོད་ཅིང་། ཆོས་མངོན་པ་བ་བདག་ན་རེ། མིག་དང་། རྣ་བ་དང་ཡིད་ནི་ཡུལ་མ་ཕྲད་པ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་མིག་དང་རྣ་བ་ནི་ཐག་རིང་པོས་བསྐལ་བའི་གཟུགས་དང་སྒྲ་ཡང་འཛིན་ལ་ཡིད་ཀྱང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ཐག་རིང་བ་དང་ཉེ་བའི་དོན་རྣམས་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ཡུལ་ཕྲད་པ་ཁོ་ན་འཛིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དག་གི་འདོད་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། ཇི་སྐད་དུ། དབུ་མ་སྙིང་པོར། སྣ་སོགས་ཡུལ་ཕྲད་འཛིན་མི་འདོད། །ཕྱི་དོན་མངོན་སུམ་འཛིན་ཕྱིར་དང་། །འདས་དང་མ་འོངས་མི་འཛིན་ཕྱིར། །དཔེར་ན་མིག་གི་དབང་པོ་བཞིན། །མིག་རྣ་ཡིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་། །ཡུལ་དང་མ་ཕྲད་འཛིན་པ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །བལྟ་བྱ་ལྟ་བ་ལྟ་བ་པོ། །གསུམ་པོ་དེ་དག་གཉིས་གཉིས་དང་། །ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནི་ཕན་ཚུན་དུ། །ཕྲད་པར་འགྱུར་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །བལྟ་བྱ་གཟུགས་དང་ལྟ་བ་མིག་དང་ལྟ་བ་པོ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་མིག་དང་གཟུགས་སམ། མིག་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའམ། རྣམ་ཤེས་དང་གཟུགས་ལྟ་བུ་གཉིས་གཉིས་དང་ཕན་ཚུན་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཕན་ཚུན་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་འདོད་ཆགས་ཆགས་པ་དང་། །ཆགས་པར་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་པ། །ལྷག་མ་རྣམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི། །ལྷག་མའང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་སོ། །ཇི་ལྟར་བལྟ་བྱ་ལྟ་བ་ལྟ་བ་པོ་རྣམས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཕྲད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། དེ་བཞིན་དུ་འདོད་ཆགས་དང་ཆགས་པ་དང་། ཆགས་པ་བྱ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་མ་ཞེ་སྡང་དང་། སྡང་བ་དང་། སྡང་བར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ལྷག་མ་ཉན་པ་དང་། ཉན་པ་པོ་དང་། མཉན་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་གཉིས་གཉིས་དང་ཐམས་ཅད་དེ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་འདི་དག་ལ་ཕྲད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གཞན་དང་གཞན་དུ་ཕྲད་གྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་བལྟ་བྱ་ལ་སོགས་ལ། །གཞན་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཕྱིར་ཕྲད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །འདི་ན་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་ལྟ་བུ་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཕྲད་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་གལ་ཏེ་ལྟ་བར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཕན་ཚུན་གཞན་ཉིད་ཡོད་ན། དེའི་ཚེ་ཆུ་དང་འོ་མ་གཉིས་བཞིན་དུ་ཕན་ཚུན་ཕྲད་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་གང་གི་ཕྱིར་བལྟ་བྱ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་གཞན་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ཕྲད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
གཉིས་པ་ལ་ཐ་སྙད་པའི་གཞན་ལ་ཕྲད་པ་དགག ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་གཞན་དགག་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་དམ་བཅའ་འགོད་པ་ནི། བལྟ་བྱ་ལ་སོགས་འབའ་ཞིག་ལ། །གཞན་ཉིད་མེད་པར་མ་ཟད་ཀྱི། །གང་ཡང་གང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཞན་པ་ཉིད་དུ་མི་འཐད་དོ། །བལྟ་བྱ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གནས་པ་རྣམས་འབའ་ཞིག་ལ་གཞན་ཉིད་མེད་པར་མ་ཟད་ཀྱི་བུམ་པ་དང་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡང་ཟླ་བོ་གང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གཞན་པ་ཉིད་མི་འཐད་དོ། །སྒྲུབ་བྱེད་བཤད་པ་ནི། གཞན་ནི་གཞན་ལ་བརྟེན་ཏེ་གཞན། །གཞན་མེད་པར་གཞན་གཞན་མི་འགྱུར། །གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་མི་འཐད། །སྣམ་བུ་ལས་གཞན་པའི་བུམ་པ་ནི་གཞན་སྣམ་བུ་ལ་བརྟེན་ཏེ་དེ་ལས་གཞན་དུ་བརྗོད་པ་དེའི་ཚེ། གཞན་སྣམ་བུ་མེད་པར་སྣམ་བུ་ལས་གཞན་པའི་བུམ་པ་ནི་སྣམ་བུ་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སྣམ་བུ་ལས་གཞན་པའི་བུམ་པ་ནི་སྣམ་བུ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་ལྟོས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། གང་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་དུ་མི་འཐད་དེ། ས་བོན་དང་མྱུ་གུའམ་རིང་པོ་དང་ཐུང་ངུ་བཞིན་ནོ། །
གལ་ཏེ་སྣམ་བུ་བུམ་པ་ལས་གཞན་ཡིན་ལ། ཐ་དད་པར་གྱུར་པའི་སྣམ་བུ་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་བུམ་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་ན་ཉེས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། གལ་ཏེ་གཞན་ནི་གཞན་ལས་གཞན། །དེ་ཚེ་གཞན་མེད་པར་གཞན་འགྱུར། །གཞན་མེད་པར་ནི་གཞན་འགྱུར་བ། །ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་མེད། །གལ་ཏེ་སྣམ་བུ་ལས་གཞན་པའི་བུམ་པ་ནི་གཞན་སྣམ་བུ་ལས་གཞན་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་གཞན་སྣམ་བུ་མེད་པར་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པའི་བུམ་པ་གྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བ་ལང་མེད་པར་ཡང་རྟ་ཡོད་པ་བཞིན་ནོ། །གཞན་སྣམ་བུ་མེད་པར་ནི་སྣམ་བུ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་བུམ་པ་ཡོད་པ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར་བུམ་པ་སྣམ་བུ་ལས་གཞན་ཞེས་པ་ཐ་སྙད་ཙམ་ཡིན་གྱི་ཡང་དག་པར་གཞན་དུ་མེད་དོ། །
གཉིས་པ་ནི། འདིར་བྱེ་བྲག་པ་ན་རེ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་གཞན་དངོས་པོ་གཞན་ལ་ལྟོས་ནས་གཞན་གྱི་བློ་འབྱུང་ན་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་ན། ཁོ་བོ་ཅག་དེ་སྐད་མི་སྨྲ་སྟེ། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། གཞན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་སྤྱི་ཡང་ཡིན་ལ་ཁྱད་པར་ཡང་ཡིན་པ་ཞིག་ཡོད་ལ། དེ་གང་ལ་འདུ་བ་དེ་ལ་དངོས་པོ་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པར་གཞན་ཞེས་བརྗོད་དོ་ཞེ་ན། གཞན་ཉིད་དེ་གཞན་ནམ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ལ་རྟོག་གྲང་། གཞན་ཉིད་གཞན་ལ་ཡོད་མ་ཡིན། །གཞན་མ་ཡིན་ལའང་ཡོད་མ་ཡིན། །གཞན་ཉིད་དེ་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་ཉིད་རྟོག་པ་ནི་གཞན་དུ་བརྗོད་པ་གྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་ན། གཞན་དུ་བརྗོད་པ་རྙེད་པའི་དངོས་པོ་གཞན་ལ་གཞན་ཉིད་རྟོག་པ་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་གཞན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་མ་ཡིན་པ་ནི་གཅིག་ཡིན་ལ་དེ་ལ་ནི་གཞན་ཉིད་དང་འགལ་བའི་གཅིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་ཉིད་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་གཞན་ནི་རེ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ཉིད་མེད་པར་གཞན་ཡོད་པར་འོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གཞན་ཉིད་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། གཞན་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། །གཞན་ནམ་དེ་ཉིད་ཡོད་མ་ཡིན། །གང་གི་ཚེ་སྔར་གཞན་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པ་དེའི་ཚེ། གཞན་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་དེས་མཚོན་པའི་གཞན་ནམ་གཞན་ལ་ལྟོས་པའི་དེ་ཉིད་དེ་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་བཀག་པའི་མཇུག་བསྡུ་བ་ནི། གལ་ཏེ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། རེག་པ་ནི་གསུམ་འདུས་ཤིང་ཚོགས་པའོ་ཞེས་པས་དེ་དག་ལ་ཕྲད་པ་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ལ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཕྲད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་ཟིན་མོད། རིགས་པ་གཞན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ནི་དེ་དང་ཕྲད་པ་མེད། །གཞན་དང་གཞན་ཡང་ཕྲད་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། གལ་ཏེ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་དག་ཕྲད་པ་ཡིན་ན་དེ་དག་གཅིག་ཉིད་དམ་གཞན་ཉིད་དུ་བརྟག་གྲང་། གཅིག་ཡིན་ན། དེ་ནི་དེ་དང་ཕྲད་པ་མེད་དེ། ཆུ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པའི་འོ་མ་གཅིག་པུ་ལ་ནི་ཆུ་དང་ཕྲད་པ་ཞེས་མི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་དད་པ་ཡིན་ན་ཡང་གཞན་དང་གཞན་ཡང་ཕྲད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཆུ་ལས་ཐ་དད་དུ་གནས་པའི་འོ་མ་ལ་ནི་ཆུ་དང་ཕྲད་པ་ཞེས་མི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་ཉིད་ཡིན་ན་ཕྲད་པ་མི་འཐད་དེ། མིག་གཅིག་པུ་ལ་ཡང་ཕྲད་པ་ཡོད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཏེ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ན། དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཕྲད་པ་མི་འཐད་དེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལས་སོ་སོར་གྱུར་པའི་མིག་གཅིག་པུ་ལ་ཡང་ཕྲད་པ་ཡོད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཕྲད་པ་མེད་པས་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་གྲུབ་བོ། །གལ་ཏེ་ཕྲད་པ་མེད་ཀྱང་ཕྲད་བཞིན་པ་དང་ཕྲད་པ་དང་ཕྲད་པ་པོ་ཡོད་དེ། དེ་དག་མ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྲད་པ་མེད་པར་ཡང་དེ་དག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཕྲད་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། ཕྲད་བཞིན་པ་དང་ཕྲད་པ་དང་། །ཕྲད་པ་པོ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །གང་གི་ཚེ་ཕྲད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པ་དེའི་ཚེ་ད་ལྟར་བ་ཕྲད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ལས་སུ་གྱུར་པ་ཕྲད་བཞིན་པ་དང་ཕྲད་པའི་བྱ་བ་བརྗོད་པ་ཅན་ཕྲད་པ་དང་བྱེད་པ་པོ་བྱ་བ་རྫོགས་པ་ལ་རང་དབང་དུ་གནས་པ་ཕྲད་པ་པོ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། མིག་ནི་ཐམས་ཅད་ལྡན་ན་མཐོང་འགྱུར་ཏེ། །མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པའང་། །མཚན་མོ་གཟུགས་དང་ནམ་མཁའ་དང་སྣང་བ་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྐྱེན་རྣམས་མེད་ན་མཐོང་མི་འགྱུར། །དེའི་ཕྱིར་ལྡན་དང་བྲལ་བ་རྣམ་རྟོག་ཡིན། །མིག་ནི་རྐྱེན་སྣང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་འོང་དང་། །ཡིད་དུ་མི་འོང་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་མཐོང་བས། །དེ་ལྟར་རྐྱེན་དང་ལྡན་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་མཐོང་བ་ན། །དེ་ཕྱིར་མིག་གིས་ནམ་ཡང་མཐོང་བ་མེད། །ཅེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དབུ་མ་རྩ་བའི་ཤེས་རབ་ལས་ཕྲད་པ་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་བཅུ་བཞི་པའི་འགྲེལ་པའོ།། །།