དང་པོ་གཞི།
ཚུལ་དེ་འཆད་པ་ལ་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་ལས། དང་པོ་གཞི་ནི། དེ་ཡང་འཁོར་འདས་གང་དུའང་མ་གྲུབ་ཅིང་ཕྱོགས་དང་རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་རང་ངོ་ལ་
བདེ་སྡུག་ཡིན་མིན་ཡོད་མེད་རྟག་ཆད་བདག་གཞན་ལ་སོགས་པའི་མིང་འདོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་གང་གིས་ཀྱང་མ་གོས་ཤིང་མ་བསླད་པས་སྒྲོ་སྐུར་གྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བ། ངོ་བོ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་གནད་ཀྱིས། རྣམ་པའམ་མཚན་ཉིད་ཅིར་ཡང་འཆར་བའི་གཞིར་རུང་ལ། གང་ལྟར་ཤར་ཡང་དོན་ལ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ་སྟེ། སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་གྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཉིད་དུ་ཡེ་ནས་ཡིན་པ་དེ་ལ་གཞི་དངོས་པོ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་། སྦྱོར་བ་དོན་གྱི་ཀུན་གཞི་སོགས་མིང་འདོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་བྱས་པ་སྟེ། གནས་ལུགས་དེས་ཏིལ་ལ་མར་གྱིས་ཁྱབ་པ་ལྟར་འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་ཅིང་སྲོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ལམ་སྒོམ་པས་གྲོལ་བའང་དེའི་གནད་ཀྱིས་ཏེ། སྒྱུ་འཕྲུལ་ལས། གཞི་རྩ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ནི། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །སེམས་ཉིད་དེའི་རང་བཞིན་ལ་འཁོར་བ་དང་འདས་པ་གང་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིང་གཉིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ཡིན་ལ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ། དེ་ཉིད་མངོན་སུམ་རང་ངོ་འཕྲོད་པས་རྟོགས་པ་ལ་དག་པ་སངས་རྒྱས་དང་། དེའི་ལྡོག་ཆར་མ་དག་པ་སེམས་ཅན་དུ་བཏགས་པ་སྟེ། དེ་ལས་སེམས་ཅན་འཁྲུལ་གྲོལ་གྱི་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བྱུང་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་དེ་རྟོགས་མ་རྟོགས་གང་དུའང་དཔྱད་མ་ཞུགས་པར་འཁོར་འདས་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་མ་བཅད་པས་རང་བབ་ཏུ་གནས་པ་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ལ་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ཀུན་གཞི་སྟེ་སྤྱི་གཞིར་ཡང་འདོད་
པ་ཡོད་དེ། ཇི་སྐད་དུ་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། ཀུན་གཞི་ཀུན་གྱི་གཞི་ཡིན་ཏེ། །འཁོར་དང་མྱ་ངན་འདས་པའི་གཞི། །ཞེས་བཤད་ལ། ལུང་འདིའི་དོན་གོང་དུ་སྨོས་པའི་ལུང་མ་བསྟན་དེ་ལ་དཔྱོད་འཛིན་གྱི་བློས་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུན་མ་སྤེལ་བས་འཁོར་བའི་བག་ཆགས་མ་བསོགས་པར་སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་རང་ངོ་རང་གིས་རིག་ཅིང་ཤེས་པས་རང་སར་གདོད་མའི་གཞིར་གྲོལ་བ་ལ་དགོངས་ནས་འདས་པའི་གཞིར་གསུངས་པ་སྟེ། དགོངས་པ་ཟང་ཐལ་ལས། ཀུན་གྱི་གཞི་ནི་འདུས་མ་བྱས། །རང་བྱུང་ཀློང་ཡངས་བརྗོད་དུ་མེད། །འཁོར་འདས་གཉིས་ཀའི་མིང་མེད་དོ། །དེ་ཉིད་རིག་ན་སངས་རྒྱས་ཏེ། །ཞེས་གསུངས། གཞན་དུ་དེ་ལྟ་བུའི་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ཆ་མ་རིག་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་དུ་གནས་པ་དང་། ཀུན་གཞི་ཡང་དག་པའི་གནས་སྐབས་སུ་གནས་འགྱུར་དགོས་པས་རྣམ་གྲོལ་གྱི་གཞིར་མི་འཐད་དེ། རྗེ་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེས། མངོན་པར་རྫོགས་པ་སངས་རྒྱས་པ་ན་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་སུ་གནས་འགྱུར་བ་དེས་མྱང་འདས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་འཇོག་རུང་དང་ལེན་ནུས་ཀྱི་དགོས་པ་མེད་དེ་སྤངས་པར་བྱས་ཟིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་དང་། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བདག་ཉིད་དུ་གྲུབ་ཕྱིན་ཆད་འཁོར་བའི་རྣམ་སྨིན་དང་ས་བོན་དུ་གྱུར་ཟིན་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུང་བ་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའང་དོན་འདིར་དགོངས་སོ། །ཀུན་གཞི་དེ་ཉིད་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཕྱང་ཆད་མ་ཡིན་པར། རང་གསལ་གྱི་ཤེས་པ་འགག་མེད་འཆར་རུང་དུ་ཡོད་པ་དེ་ལ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཞེས་
བྱ་སྟེ། མེ་ལོང་དང་དེའི་དངས་ཆ་བཞིན་ནོ། །ཀུན་གཞི་ལུང་མ་བསྟན་དེའི་གཏི་མུག་གི་ཆ་ལས་རང་ངོ་རང་གིས་མ་རིག་ཅིང་གནས་ལུགས་མ་རྟོགས་པར་རང་གིས་རང་ཉིད་བསྒྲིབས་པ་ལྟ་བུ་དེ་ལ་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མ་རིག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་། འཁྲུལ་རྟོག་མཐའ་དག་འབྱུང་ཕྱིར་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཀུན་གཞི་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་འཁྲུལ་གཞིར་ཡང་འདོད་དེ། དགོངས་པ་ཟང་ཐལ་གྱི་སྨོན་ལམ་དུ། གཞི་ལ་རིག་པ་མ་ཤར་བས། །ཅི་ཡང་དྲན་མེད་ཐོམ་མེ་བ། །དེ་ཀ་མ་རིག་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། མ་རིག་པ་འདིའི་འཁོར་གྱི་ཚུལ་དུ་ཆགས་པ་བར་མ་དང་བརྗེད་ངེས་པ་ལ་སོགས་གཏི་མུག་གི་རྟོག་པ་བདུན་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་ལྟ་བུའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་མ་རིག་པ་དེ་ལ་ང་དང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཤར། བདག་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་དུ་འཛིན་པ་བྱུང་ཞིང་། རང་སྣང་ལ་རང་སྣང་ཡིན་པར་ངོ་མ་ཤེས་པས་ཕྱིའི་ཡུལ་དུ་བཟུང་སྟེ། གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་ངོ་མ་ཤེས་པས་འཁྲུལ་པའི་མགོ་རྩོམ་པ་དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་བཏགས་པའི་མ་རིག་པ་ཟེར། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱང་ཟེར་ཏེ། ཡུལ་སེམས་ཐ་དད་དུ་འཁྲུལ་པའི་སེམས་ཡིན་ལ། འདིའི་འཁོར་དུ་ཆགས་པ་དང་ཞེན་པ་ལ་སོགས་འདོད་ཆགས་ལས་གྱུར་པའི་རྟོག་པ་བཞི་བཅུ་པོ་རྣམས་ཡོད་དོ། །དེ་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་དེའི་རྩལ་ལས་བག་ཆགས་འཁྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཤར་ཞིང་རྒྱས་པ་དང་། དེའི་གྲོགས་སུ་ལས་རླུང་ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་དང་ཀུན་གཞི་
མ་རིག་པའི་རྒྱུ་སོགས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་གི་མཐུ་བརྟས་པའི་དབང་གིས་ལུས་སྣང་སེམས་གསུམ་ཚང་བར་གྲུབ་ཅིང་སྒོ་ལྔའི་དབང་ཤེས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དང་ཚོགས་དྲུག་སྣང་རྟོག་ཤར་བ་དེ་ལ་གཞན་དབང་ཞེས་ཀྱང་བྱ། རྩ་བའི་རླུང་ཆེན་ལྔ་དང་ཡན་ལག་གི་རླུང་ཕྲན་ལྔ་སོགས་ཀྱིས་རྣམ་རྟོག་གི་ཞེན་པ་བྱས་ཤིང་། རང་སྣང་འཁྲུལ་འཛིན་གོམས་པའི་མཐུ་ལས་གྲུབ་པའི་སྣོད་བཅུད་དུ་སྣང་བས་གཞི་རྟེན་དང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མཐའ་དག་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་ཀྱང་ཟེར། དབང་པོ་སྒོ་ལྔ་སོ་སོར་རྒྱུ་ཞིང་ཞེན་ཆགས་སོགས་ཀྱི་བྱེད་པོ་ཡིན་ཕྱིར་སྒོ་ལྔའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་ཟེར་ལ། འདིའི་འཁོར་དུ་ཆགས་བྲལ་བར་མ་སོགས་ཞེ་སྡང་ལས་གྱུར་པའི་རྟོག་ཚོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ཀྱང་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་ན་རྩ་བ་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཀུན་གཞི་དང་། ཡན་ལག་རང་བཞིན་བརྒྱད་ཅུའི་རྣམ་རྟོག་རྣམས་རིམ་གྱིས་མཆེད་པས་འཁྲུལ་པ་ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་གྱུར་ཅིང་འཁོར་བ་མཐའ་མེད་པར་འཁྱམས་པ་འདི་ནི་མ་རྟོགས་སེམས་ཅན་གྱི་འཁྲུལ་ཚུལ་ཡིན་ལ། ཀུན་གཞི་དེ་ནི་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་བསོག་པའི་གཞི་བྱེད་པ་ས་བོན་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་པའི་མཐུས། ནང་གི་ལུས་རྡོས་བཅས་རགས་པ་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་དངས་སྙིགས་སྣ་ཚོགས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་དང་། ཕྱི་རོལ་དུ་འཁོར་འདས་ཁམས་གསུམ་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་གྱི་ཚུལ་དུ་སྣང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་སེམས་འཁྲུལ་པས་བཏགས་པའི་ངོར་སྒྱུ་མ་ལྟར་སྣང་བ་སྟེ། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། འདི་ལྟར་ལུས་དང་ལོངས་
སྤྱོད་དང་། །བདེ་སྡུག་ཉིད་དུ་སྣང་བ་ནི། །སེམས་ཀྱིས་སྤྲུལ་ཞིང་སེམས་ཀྱིས་བྱས། །སེམས་ལས་གཞན་དུ་ཅུང་ཟད་མེད། །དཔེར་ན་རྨི་ལམ་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །