སྒོ་གསུམ་གྱི་གནད་གཟིར་བ།
ལུས་ཀྱི་གནད་གཟིར་བ།
གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་བརྟེན་པའི་ཚུལ་ལ། སྒོ་གསུམ་གྱི་གནད་གཟིར་བ། གནད་བཞིས་མངོན་སུམ་རང་ཐོག་ཏུ་དབབ་པ། དབབ་པའི་དོན་ངོ་སྤྲོད་པའོ། །དང་པོ་སྒོ་གསུམ་གྱི་གནད་གཟིར་བའི་ཚུལ་ལ། ཐལ་འགྱུར་ལས། མངོན་སུམ་གནད་ནི་ལུས་ངག་སེམས། །སོ་སོའི་གནད་རྣམས་ལེགས་པར་བསྟུན། ཞེས་པ་ལྟར་སྒོ་གསུམ་གྱི་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལུས་ཀྱི་གནད་གཟིར་བ་ལ། གཟིར་དགོས་ཚུལ། གཟིར་བ་དངོས། མ་གཟིར་བའི་སྐྱོན། གཟིར་བའི་ཡོན་ཏན་ཏེ་བཞི་ལས། ལུས་ཀྱི་གནད་གཟིར་དགོས་པའི་ཚུལ་ནི། ཀློང་གསལ་ལས། རིག་པ་ལུས་ལ་གནས་གྱུར་ཀྱང་། །འཁྲུལ་འཁོར་དག་གི་མ་གཅུན་ན། །ཡེ་ཤེས་དབང་པོར་སྣང་མི་ནུས། ཞེས་རིག་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་ཡེ་ནས་རང་ལ་གནས་པ་ཉིད་དབང་པོས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བར་འདོད་པས་དང་པོར་ལུས་ངག་གི་གནད་གཟིར་དགོས་པར་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་གཟིར་བ་དངོས་ནི། ཐལ་འགྱུར་ལས། ལུས་ནི་སྐུ་གསུམ་འདུག་སྟངས་ལས། །རྒྱུན་དུ་འདའ་བར་མི་བྱའོ། །ཞེས་དང་། མུ་ཏིག་ཕྲེང་བ་ལས། ལུས་ཀྱི་གནད་ནི་རྣམ་གསུམ་ཏེ། །སེང་གེའི་ཚུལ་དང་གླང་ཆེན་ཚུལ། །དྲང་སྲོང་ལྟ་བུར་གནས་པར་བྱ། ཞེས་དང་། འདས་རྗེས་ལས། གླང་སེང་དྲང་སྲོང་འདུག་སྟངས་བཅའ། ཞེས་གསུངས་པས། ཆོས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་ནི། སྟན་ཐོག་ཏུ་སེང་གེ་ལྟར་ཁྱི་ཚུགས་མོར་འདུག་སྟེ། པུས་མོ་གཉིས་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་བཀྱེད་པའི་རྐང་མཐིལ་གཉིས་མདུན་དུ་སྤྲད་པས་གཡོ་བྱེད་ཀྱི་རླུང་གནོན། མཐེ་བོང་སྲིན་མཛུབ་ཀྱི་རྩ་བར་བཞག་སྟེང་སོར་མོ་རྣམས་བསྐུམ་པའི་ལག་མཐིལ་གཉིས་རྐང་མཐིལ་གྱི་དབུས་སམ་ནང་དུ་སར་བཙུགས་པས་འབྱུང་བ་ཆ་སྙོམས། ལུས་ཀྱི་ཆ་བསྲངས་རོ་སྟོད་གསེང་བྱས་པས་རླུང་བདེ་ལུགས་སུ་རྒྱུ། མགོ་རྩལ་མཇིང་པ་གཟེངས་བསྟོད་པ་ལ་བསྐུར་བས་རྣམ་རྟོག་འགག་སྟོབས་ཆེ། མིག་སྨིན་ཕྲག་གི་ནམ་མཁར་མི་འགུལ་བར་ཧད་པོར་བལྟས་པས་རྡོ་རྗེའི་སྤྱན་ཐོབ། བཞུགས་སྟངས་དང་གཟིགས་སྟངས་དེས་གནས་སྐབས་སུ་འཁྲུལ་བའི་འཇིགས་པ་ཀུན་དང་བྲལ། ནང་འབྱུང་རང་སར་ཟད། མཐར་ཐུག་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་རྟོགས་ནས་ཆོས་སྐུར་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ། །ལོངས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་ནི། གླང་པོ་ཆེའི་ཉལ་སྟངས་སུ་ལུས་ཁ་སྦུབ་ཏུ་འདུག་ཏེ་གྲུ་མོ་སར་བཙུགས་པས་ཕོ་མོའི་རླུང་མ་ནིང་དུ་སྙོམས། པུས་བྲང་སྦྱར་བས་ཁམས་དང་བདེ་དྲོད་རྒྱས། ལག་མཐིལ་གྱིས་ཨོལ་ཀོ་བརྟེན། སོར་མོ་འགྲམ་པ་ལ་སྦྱར་བས་རགས་པའི་རླུང་འགག རྐང་སོར་ཕྱིར་འཕུལ་ཏེ་བསྐུམ་ཞིང་སྒལ་པ་དྲང་པོར་མགོ་དགྱེ་ཙམ་བྱས་པས་བྱིང་རྒོད་ཆ་སྙོམས། མིག་ཐད་ཀའི་ནམ་མཁར་ཟུར་གྱིས་ཧྲིག་གེར་བལྟས་པས་པདྨའི་སྤྱན་ཐོབ། དེས་སྐབས་སུ་གཡོ་བྱེད་ཀྱི་རླུང་ཟིན་ཅིང་ལྷུན་གྲུབ་འོད་ལྔ་འཆར་བས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་སྤྱོད་དེ། མཐར་ལོངས་སྐུར་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ། །སྤྲུལ་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་ནི། ལུས་དྲང་སྲོང་ཙོག་པུར་འདུག་པས་རྩ་རླུང་ཆ་སྙོམས། ལོང་བུ་གཉིས་གཤིབ་སྟེ་རྐང་མཐིལ་ས་ལ་ཕབ་པས་ཆུའི་རྩལ་གནོན། རྒྱུ་ཞབས་ཡུད་ཙམ་འཐེན་ནས་སྒ ལ་བར་གཅར་བས་རྟོག་པ་རྒྱུན་གཅོད། པུས་བྲང་སྦྱར་བས་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་སུ་འཆར། ལག་གཉིས་ཀྱི་གྲུ་མོ་པུས་སྟེང་དུ་བཞག་ཏེ་མཁྲིག་མ་བསྣོལ་བའི་རྡོ་རྗེའི་ཁུ་ཚུར་གྱིས་ལྐོག་མ་བཏེགས་པས་ཚ་གྲང་ཆ་སྙོམས། ཡང་ན་གྲུ་མོ་མཁལ་ཁུང་ལ་འཁྱུད་དེ་རེག་པས་གྲང་བའི་ནད་སེལ། ཡང་ན་པུས་མོ་བསྐོར་ཏེ་དགབ་པས་ཚ་བའི་ནད་སེལ། རྒལ་ཚིག་དྲང་པོར་བསྲངས་པས་རླུང་སེམས་ཆོས་ཉིད་དུ་རྒྱུ། མིག་ཅུང་ཟད་ཕབ་ནས་བར་སྣང་ལ་ཟིམ་བུར་བལྟ་བས་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་ཐོབ། དེའི་སྐབས་སུ་ལུས་ལ་དྲོད་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བ་སྙོམས་ནས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་དབང་འབྱོར། མཐར་སྤྲུལ་སྐུར་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་འདུག་སྟངས་གང་ཡང་ཧ་ཅང་བསྡམས་ཤིང་བཙུམ་པ་མ་ཡིན་པར་ཆ་ཆ་ནས་ལྷོད་ཆགས་པ་ལ་གེགས་མི་འཇུག་པའི་གནད་ཡོད་དོ། །ད་དུང་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་དང་། མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེས་མཚོན་པ་དང་། ཡན་ལག་གི་འདུག་སྟངས་མང་དུ་གསུངས་ཀྱང་འདིར་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་གསུངས་པས་མ་སྤྲོས་སོ། །དེ་ལྟར་ལུས་ངག་གི་གནད་མ་གཟིར་བའི་སྐྱོན་ནི། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་གསུམ་ཡོངས་འདུས་དབྱེར་མེད་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོར་ཡེ་ནས་རང་ལ་གནས་ཀྱང་གནད་ཀྱིས་མ་གཟིར་ན་མངོན་སུམ་དུ་མི་སྣང་ཞིང་། གོང་སྨྲོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་མི་འབྱུང་སྟེ། ཀློང་གསལ་ལས། ལུས་ཀྱི་གནད་ནི་མ་གཟིར་ན། །འབྱུང་ཟད་རླུང་ནི་མི་ཟིན་ཅིང་། །དེ་བཞིན་ལུས་ལ་དྲོད་མི་སྐྱེ། །རིག་པ་མངོན་དུ་སྣང་མི་ནུས། ཞེས་གསུངས་སོ། །གཟིར་བའི་ཡོན་ཏན་ནི། འོད་གསལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ལམ་སྣང་མངོན་སུམ་མཐོང་བ་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་འབྱུང་ཞིང་། མཐར་ཐུག་སངས་རྒྱས་སྐུ་གསུམ་གྱི་དགོངས་ཀློང་དུ་གྲོལ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཆོས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་སེང་གེ་ཡིས། །འཁྲུལ་བའི་འཇིགས་པ་ཀུན་བྲལ་ནས། །རྡོ་རྗེའི་མིག་གིས་མཐོང་བར་འགྱུར། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་ནི། །གླང་ཆེན་ཉལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། །ཆོས་ཉིད་དོན་ལ་ལོངས་སྤྱོད་དེ། །པདྨའི་སྤྱན་གྱིས་མཐོང་བར་འགྱུར། །སྤྲུལ་པ་སྐུ་ཡི་བཞུགས་སྟངས་ནི། །དྲང་སྲོང་ཙོག་པུ་ལ་བརྟེན་ནས། །ཆོས་ཉིད་སྣང་བ་རང་སྤྲུལ་ནས། །ཆོས་ཀྱི་མིག་གིས་མཐོང་བར་འགྱུར། ཞེས་སོ། །
ངག་གི་གནད་གཟིར་བ།
གཉིས་པ་ངག་གི་གནད་གཟིར་བ་ལའང་། དགོས་པ། གཟིར་བ་དངོས། ཡོན་ཏན། སྐྱོན་རྣམས་ལས། ངག་གི་གནད་གཟིར་དགོས་པ་ནི། ཀློང་གསལ་ལས། དེ་ལྟར་ངག་གནད་མ་གཟིར་ན། བརྗོད་མེད་དོན་ནི་མི་རྟོགས་ཤིང་། །འཁྲུལ་བའི་གཏམ་གྱིས་དོན་ལ་སྒྲིབ། །ངག་གི་གནད་གཟིར་མཆོག་ཏུ་གཅེས། ཞེས་ངག་གི་གནད་སྨྲ་བཅད་ཀྱིས་མ་གཟིར་ན་དེར་བརྟེན་རྣམ་རྟོག་འཁྲུག་པ། རྩོད་པ། གྱལ་བ་སོགས་རྣམ་པ་བཞིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བས་བརྗོད་མེད་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པར་འདོད་པས་ངག་གི་གནད་གཟིར་དགོས་སོ། །ཇི་ལྟར་གཟིར་བ་དངོས་ནི་ཐལ་འགྱུར་རྩ་རྒྱུད་ལས། ངག་ནི་བསླབ་དང་གནས་པ་དང་། །ལ་བཟླ་བ་ཉིད་བསྟན་པར་བྱ། ཞེས་སྨྲ་བ་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་རིགས་ཅན་ཡིན་ན་ལུང་སྟོང་སོགས་ནས་གང་ལ་ཞེན་པའི་བརྗོད་པ་དེ་ཉིད་ཀུན་སློང་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སློང་ཞིང་ཁ་མི་དལ་བར་བརྗོད་པས་བརྗོད་སྙིང་མི་འདོད་པར་གྱུར་པ་ནའམ། མིན་ཡང་ཐོག་མར་སྨྲ་བ་ཡུན་ཇེ་ཐུང་ཇེ་ཐུང་ལ་བཏང་ནས་འཁྲུལ་བའི་གཏམ་བཅད་པ་ལ་རིམ་པར་བསླབ། དེ་ནས་ཁ་ཏོན་དང་བཟླས་བརྗོད་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལས་གཞན་མི་སྨྲ་བར་གནས། དེ་ནས་ལག་གི་བརྡ་ཙམ་ལས་བརྗོད་པ་ཀུན་བཅད་དེ་ལྐུག་པ་ལྟར་ཅི་ཡང་མི་སྨྲ་བར་ལ་བཟླའོ། །ཡང་རླུང་ཤིན་ཏུ་དལ་བ་དང་། ཡུད་ཙམ་རེར་ནང་དང་ཕྱིར་འཛིན་པ་ལ་ཡང་བསླབ་པས་རླུང་དལ་ཞིང་སྟོང་པར་འགྱུར་ཏེ། རྩ་རྒྱུད་ལས། རླུང་ནི་ཅི་ནས་དལ་བྱ་སྟེ། །རབ་ཏུ་འཕང་བ་ལས་འབྱུང་བ། །ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་འབྲེལ་ཆད་དེ། །ཁམས་གསུམ་དུ་ཡང་རྟོག་པ་མིན། །རླུང་རིག་དལ་བས་ཡེ་ཤེས་འགྲུབ། ཅེས་གསུངས་པས་སོ། །ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་ནི། དེས་གནས་སྐབས་སུ་འཁྲུལ་བའི་གཏམ་འགགས་པས་ཉོན་མོངས་མི་འཕེལ། བརྗོད་མེད་རིག་པའི་དོན་རྟོགས་ཤིང་ངག་གི་སྐྱོན་ཟད། མཐར་ཐུག་སྐུ་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་གསུང་གི་ཀློང་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་དུ་དེ་ལྟར་མ་བྱས་པས་བརྗོད་མེད་ཀྱི་དོན་ལ་སྒྲིབ་ཅིང་། ཡོན་ཏན་དེ་རྣམས་ལས་ལྡོག་པའི་སྐྱོན་འབྱུང་བར་ཤེས་དགོས་ཏེ། རྒྱུད་ཀློང་གསལ་ལས། དེ་ལྟར་ངག་གནད་སུས་གཟིར་བ། །ངག་གི་སྐྱོན་ཟད་མྱ་ངན་འདའ། ཞེས་དང་། ངག་གི་གནད་ཉིད་མ་གཟིར་ན། །ཡོན་ཏན་ཉིད་ལས་ལྡོག་སྐྱོན་འབྱུང་། ཞེས་སོ། །
སེམས་ཀྱི་གནད་གཟིར་བ།
གསུམ་པ་སེམས་ཀྱི་གནད་གཟིར་བ་ལའང་། དགོས་པ་ནི་རྒྱུད་ལས། སེམས་ཀྱི་གནད་ཉིད་མ་གཟིར་ན། །དབྱིངས་དང་རིག་པ་མི་མཐོང་བས། །མ་གཟིར་གཏད་པའི་འབེན་ཉིད་བཅའ། ཞེས་སེམས་ཀྱི་གནད་མ་གཟིར་ན་འཁྲུལ་རྟོག་དང་རྣམ་གཡེང་གིས་དབྱིངས་དང་རིག་པ་མི་མཐོང་བས་དེ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་དུ་རླུང་མིག་རིག་པ་ཆིག་དྲིལ་དུ་གཏད་སའི་འབེན་ཉིད་ནམ་མཁར་བྱ་དགོས་སོ། །ཇི་ལྟར་གཟིར་བ་དངོས་ནི། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། མིག་ནི་ནམ་མཁའི་མཐོངས་སུ་གཏད། ཅེས་དང་། རྩ་རྒྱུད་ལས། སེམས་ནི་དབྱིངས་ལ་གཏད་པས་འགྲུབ། ཅེས་དང་། རྒྱུད་ལས། སེམས་ཉིད་ཕྱི་ཡི་མཁའ་ལ་གཏད། །ནང་གི་སྒྲོན་མ་མངོན་སུམ་སྣང་། ཞེས་དང་། འདས་རྗེས་ལས། སེམས་ནི་སྨིན་ཕྲག་མཁའ་ལ་གཏད། །སྐུ་གསུམ་རིག་པ་འཆར་བར་འགྱུར། ཞེས་གསུངས་པས། རྐྱེན་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིའི་དབྱིངས་ལྟ་སྟངས་ཀྱིས་ཐད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་སྟོང་སང་ངེ་བ་ལ་རླུང་གིས་སྤུར་བའི་སེམས་རིག་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་དེ་ཉིད་མདུང་ཚུགས་སུ་གཏད་པས་གཡོ་བྱེད་ཀྱི་རླུང་རབ་ཏུ་དལ་བར་གྱུར་ནས་ནང་གི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའི་སྒྲོན་མའི་གདངས་རིག་པ་སྟོང་གསལ་འདུས་མ་བྱས་པ། གསལ་དངས་ཕྱེད་པར་ལྷག་གེ་འཆར་ཞིང་དབྱིངས་རིག་ཟུང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ཡང་ལུས་ཀྱི་བཞུགས་སྟངས་ལ་མི་བདེ་བ་མེད་པ་དང་། ངག་ལྐུག་པ་ལྟར་སྡོད་ཚུགས་ཤིང་། སེམས་གཏད་སའི་འབེན་ལ་རྟག་ཏུ་གནས་པ་བྱུང་ན་སྒོ་གསུམ་གྱིས་གནད་གཟིར་བ་འབྱོངས་པའི་རྟགས་སོ། །སྐྱོན་ཡོན་ནི། དེ་ལྟར་སེམས་དབང་མི་འགྱུར་བ་དབྱིངས་སུ་གཏད་ཅིང་གནད་གཟིར་བས་གནས་སྐབས་སུ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་། མཐར་ཐུག་སངས་རྒྱས་སྐུ་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྡོ་རྗེའི་དགོངས་ཀློང་དུ་ལྷག་མེད་མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་ལས། དེ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་གནད་གཟིར་བས། །སྐུ་གསུམ་རིག་པ་སྟོང་པར་འཆར། ཞེས་དང་། རང་རིག་དངོས་སུ་ཟིན་པ་དང་། །ཐ་མ་ལྷག་མེད་འགྲུབ་པར་འགྱུར། ཞེས་གསུངས་ཤིང་ཡང་དེ་ཉིད་ལས། སེམས་ཀྱི་གནད་འདི་མ་གཟིར་ན། །དབྱིངས་དང་རིག་པ་མི་མཐོང་བས། ཞེས་དང་། དེ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་གནད་མེད་ན། །རིག་པའི་དོན་ལས་ལྡོག་པར་འགྱུར། །ཞེས་གནད་དེ་ལས་གཞན་དུ་དབྱིངས་དང་རིག་པ་མི་མཐོང་ཞིང་། ཡུལ་འཁྲུལ་སྣང་མཐོང་བས་སླར་ལྡོག་པར་ཡང་གསུངས་སོ།།