དང་བོ། ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་རིག་གནས་ཁག་གཅིག
བཀའ་འགྱུར།
བཀའ་འགྱུར་ནི། བསྟན་པའི་བདག་པོ་སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་དཔེ་རྣམས་བོད་དུ་བསྒྱུར་བ་ལ་བཀའ་འགྱུར་ཟེར། སྔོན་རྒྱ་གར་དུ་སངས་རྒྱས་སྐུ་དངོས་སུ་བཞུགས་སྐབས། ཁོང་གི་གསུང་རབ་འགའ་ཞིག་ཡི་གེར་ཕབ་སྟེ། རྒྱལ་བློན་དང་ཁྱིམ་བདག་སོགས་ཀྱིས་མཚན་མོ་སྒྲོན་འོད་དུ་བལྟ་ཀློག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། བཀའ་བསྡུས་ཀྱི་ལྒིགས་བམ་མེད། སྟོན་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱི་ལོར་བཀའ་བསྡུ་དང་བོ་མཛད་ཅིང་། དེའི་རྗེས་ཀྱི་ལོ་ངོ་བརྒྱ་དང་བཅུ་སོང་རྗེས་བཀའ་བསྡུ་གཉིས་པ་དང་། ལོ་བཞི་བརྒྱ་སོང་མཚམས་བཀའ་བསྡུ་གསུམ་པ་དང་བཞི་བ་གནང་སྟེ། ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱི་གསུང་རབ་རྣམས་ལྒིགས་བམ་དུ་བཀོད། ཕྱིས་སུ་དེ་དག་གི་ནང་ནས་མང་ཙམ་ཞིག་མུ་སྟེགས་པའི་གཏོར་བཤིག་ལན་གསུམ་དུ་བཏང་སྟེ་བསྟན་པའི་གོད་ཆག་ཆེན་པོར་གྱུར། རང་ཅག་བོད་དུ་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙུན་གྱི་དུས་སུ། ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ན་བཞུགས་པའི་གསུང་རབ་ཕལ་མོ་ཆེ་སྤྱན་དྲངས་ཤིང་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བར་མ་ཟད། དཀར་ཆག་ཡང་རིམ་པ་བཞིན། འཕང་ཐང་མ་དང་། ལྡན་དཀར་མ། མཆིམས་ཕུ་མ་སོགས་མཛད། སྤྱི་ལོ ༡༣༡༢ ལོ་ནས་བཅོམ་ལྡན་རིག་རལ་དང་། དབུས་པ་བློ་གསལ་བྱང་ཆུབ་ཡེ་ཤེས་སོགས་ཀྱིས་བཀའ་བསྟན་འགྱུར་གྱི་མ་དཔེ། དབུས་
གཙང 
་དང་མངའ་རིས་སོགས་ལས་བསྡུ་སྒྲིག་གནང་སྟེ། ཞུས་དག་དང་། སྡེ་ཚན་དབྱེ་བ། གོ་རིམ་སྒྲིག་པ་སོགས་སྐུ་ངལ་ལ་མ་འཛེམ་པར། དཀར་ཆག་ཡང་རྒྱས་བསྡུས་གསུམ་མཛད་ནས། སྣར་ཐང་དགོན་པར་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་ནི། བོད་དུ་བཀའ་བསྟན་བྲིས་བཞེངས་མཛད་པའི་ཐོག་མའོ། །དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཚལ་བ་བཀའ་འགྱུར། ཞ་ལུ་བཀའ་འགྱུར། འཕྱོངས་རྒྱས་བཀའ་འགྱུར་ལྗགས་ཞུས་མ། ཡུང་ལོའི་བཀའ་འགྱུར། བཀའ་འགྱུར་རྒྱལ་རྩེ་ཐེམ་སྤང་མ། ཏཱ་མིང་བཀའ་འགྱུར། དེ་བཞིན། ལི་ཐང་། སྣར་ཐང་། སྡེ་དགེ པེ་ཅིན། ཅོ་ནེ། ར་རྒྱ། ལྷ་ཞོལ་བཀའ་འགྱུར། སོག་པོ་ཁུ་རེ་བཀའ་འགྱུར་སོགས་མང་ལ། བཀའ་འགྱུར་རྡོ་བརྐོས་ཀྱི་དབང་དུ་བཏང་ནའང་ཟི་ཁྲོན་གྱི་སེར་ཤུལ། མཚོ་སྔོན་གྱི་དགའ་བདེ་དང་རྩེ་ཁོག མགོ་ལོག་སོགས་སུ་རྡོ་བརྐོས་བཀའ་བསྟན་མང་བོ་ཡོད་དོ། །དུམ་གྲངས་ཀྱི་དབང་དུ་བཏང་ན། འདུལ་བ་པོད༡༣ ཤེར་ཕྱིན་པོད ༢༣ ཕལ་བོ་ཆེ་པོད ༤ དཀོན་བརྩེགས་པོད ༦ མདོ་མང་པོད ༣༢ རྒྱུད་འབུམ་པོད ༢༠ དུས་འཁོར་འགྲེལ་ཆེན་པོད ༢ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་པོད་བརྒྱ་དང་། ཆོས་ཚན་བརྒྱད་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རེ་བརྒྱད་ཡོད་དོ། །
བསྟན་འགྱུར།
སྟོན་པའི་གསུང་རབ་ཀྱི་དགོངས་འགྲེལ་ལ་བསྟན་བཅོས་ཟེར་ཞིང་། དེ་དག་གི་ནང་དུ་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་མཁས་པས་བརྩམས་པ་བོད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་བསྟན་འགྱུར་དང་། འོན་ཀྱང་། བསྟན་འགྱུར་མཇུག་ཏུ་བསྟན་པ་སྔ་དར་དུས་སུ་བྱོན་པའི་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཁག་གཅིག་གིས་བསྟན་བཅོས་ལས་མི་འཇོག་པ་ནི། བསྟན་འགྱུར་ཁྲོད་དུ་བོད་མིས་བརྩམས་པའི་བསྟན་བཅོས་རྫུན་མའི་སླད་སྐྱོན་མི་འདྲེས་པའི་ཆེད་དུ་བཀས་བཅད་མཛད་པ་ཡིན།
བོད་ཀྱི་བསྟན་འགྱུར་ཆ་ཚང་ཐོག་མར་བསྡུ་སྒྲིག་སྣར་ཐང་བཀའ་འགྱུར་དང་ཆབས་ཅིག་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱས་པ་ཡིན་ལ། ཁྱད་པར་དུ་སྤྱི་ལོ ༡༣༣༤ ལོར་ཞ་ལུ་སྐུ་ཞང་ཀུན་དགའ་དོན་འགྲུབ་ཀྱིས་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ཏེ། བུ་སྟོན་རིན་ཆེན་གྲུབ་ཞུས་ཆེན་པར་སྤྱན་དྲངས་ནས། བསྟན་འགྱུར་ཆ་ཚང་ཞིག་བཞེངས་པ་ཞ་ལུ་གསེར་ཁང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཏེ། ཁོང་གིས་བསྟན་འགྱུར་དཀར་ཆག་ཡིད་བཞིན་དབང་གི་རྒྱལ་བོའི་ཕྲེང་བ་མཛད་པ་དང་། དེའི་རྗེས་རིམ་བཞིན། རྒྱལ་དབང་ལྔ་བའི་དགོངས་རྫོགས་སུ་བསྟན་འགྱུར་གསེར་བྲིས་ཆ་ཚང་གནང་བར། དཀར་ཆག་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བའི་འབྲུག་ལོར་བརྩམས་པར་གསུངས་འདུག་ཀྱང་། དུས་ཚོད་མི་མཐུན་པའི་སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་གསང་རྒྱ་བརྟན་ཕྱིར་མཛད་པར་ངེས་སོ། །ཤིང་པར་གྱི་དབང་དུ་བཏང་ན། བོད་ཡིག་བསྟན་འགྱུར་ཤིང་པར་དུ་འཁོད་མྱོང་བའི་དཔེ་གཞི་བཞི་ཁོ་ན་ཡོད་པ་ལས།
༡ སྡེ་དགེ་བསྟན་འགྱུར་ནི། ༡༧༣༧ ལོར་སྡེ་དགེ་རྒྱལ་བོ་བསྟན་པ་ཚེ་རིང་གིས་སྦྱིན་བདག་བགྱིས་ཏེ། པར་བསྐྲུན་གྱི་དབུ་བརྩམས་ནས་ལྒིགས་བམ་བདུན་ཙམ་རྫོགས་མཚམས། ཆོས་རྒྱལ་དགོངས་པ་རྫོགས་ཀྱང་། དེའི་སྲས་སྡོམ་བརྩོན་རྒྱལ་བོའི་ཚུལ་འཛིན་བླ་མ་ཀུན་དགའ་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་འཕྲོ་བསྐྱངས་ཏེ་སྤྱི་ལོ ༡༧༤༤ ལོ་སྟེ། ལོ་བདུན་གྱི་རིང་ལ་བཙུན་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་རིན་ཆེན་གྱིས་ཞུས་དག་དང་བཅས་པ་ལེགས་པ་བྱུང་། བསྟན་འགྱུར་འདིའི་ཕྱི་མོ་ནི། འགྲོ་མགོན་ཆོས་འཕགས་ཀྱི་སློབ་མ་སྒ་ཨ་གཉན་དམ་པས་ཞ་ལུའི་དཔེ་ལྟར་བཞེངས་པའི་བསྟན་འགྱུར་ཞིག་དང་། སི་ཏུས་བཞེངས་པའི་བྲིས་མ། ཀརྨ་ན་རིམ་གྱི་ཐུགས་དམ་རྟེན་ཆོས་རྒྱལ་བསྟན་པ་ཚེ་རིང་ལ་གནང་བའི་བསྟན་འགྱུར། ཆོས་རྒྱལ་རང་ཉིད་ཀྱི་མཐིང་ཤོག་དངུལ་བྲིས་ཀྱི་བསྟན་འགྱུར་བཅས་དཔེ་བསྡུར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེ་རྣམས་ལས་སི་ཏུ་གཙོར་བཟུང་བྱས་ཡོད། བསྟན་འགྱུར་འདི་ལ་པོད་གྲངས ༢༡༢དང་། ཡིག་ལྡེབས ༦༤༥༡༢ ཡོད། ད་ལྟ་ཤིང་པར་ཡོངས་རྫོགས་སྐྱོན་སླད་མ་བྱུང་བར་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་ཆོས་མཛོད་ཆེན་མོར་བཞུགས་ཡོད།
༢ པེ་ཅིན་བསྟན་འགྱུར་ནི། སྤྱི་ལོ ༡༧༢༤ ལོ་རྒྱ་ནག་གོང་མ་གཡུང་ཊི་ཁྲི་ལོ་གཉིས་པར་པར་བསྐྲུན་གྱི་དབུ་ཚུགས་ཤིང་། ལྷ་སྐྱོང་ཁྲི་ལོ་གསུམ་པ་སྤྱི་ལོ ༡༧༣༨ ལ་མཇུག་གྲུབ་སྟེ། པེ་ཅིན་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། འདིའི་པར་གཞི་ནི། རྒྱལ་དབང་ལྔ་བའི་དགོངས་རྫོགས་སུ་གསང་རྒྱ་བསྡམས་ཏེ་བསྟན་འགྱུར་གསེར་བྲིས་གནང་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེར་མ་བཞུགས་པ་བུ་སྟོན་ནས་དེ་དུས་བར་གྱི་གསར་འགྱུར་དང་། མདོ་སྔགས་རིག་གནས་ཀྱི་དཔེ་རྙིང་ཁུངས་བཙུན་པ་སྔར་མ་ཆུད་པ་རྣམས་དང་བཅས་པའི་ཁྱོན་ཆོས་ཚན ༧༨༠ ཙམ་གསར་དུ་བསྣན་ཡོད། པར་ཤིང་འདི་ཁང་ཞིས་ཁྲི་ལོ་ཉེར་དྲུག་པར་སྤྱི་ལོ ༡༩༠༠ རྒྱལ་བརྒྱད་འབྲེལ་དམག་གིས་ཀྲུང་གོར་བཙན་འཛུལ་བྱེད་སྐབས་མེད་བརླག་ཏུ་བཏང་ཡང་། རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པས་ཚར་གཅིག་འཇར་པན་ཏུང་ཅིན་དུ་གདན་དྲངས་ནས། ཏ་གོས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། པར་མ་འདི་ལ་བསྐྱར་པར་བརྒྱབ་སྟེ། ད་ལྟ་པེ་ཅིན་དཔེ་མཛོད་ཁང་། མི་རིགས་རིག་གནས་ཕོ་བྲང་གི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ཀྲུང་གོའི་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས། ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་སོགས་སུའང་བཞུགས་ལ། འདི་དཀར་ཆག་དང་བཅས་དེབ་གྲངས་བརྒྱ་དང་ང་གཅིག་ཡོད་ལ། དེའི་དབུའི་དེབ་ཞེ་ལྔ་བཀའ་འགྱུར་དང་། ལྷག་མ་བསྟན་འགྱུར་ཡིན་པར་བཤད་དོ། །
༣ སྣར་ཐང་བསྟན་འགྱུར་ནི། སྤྱི་ལོ ༡༧༤༡ ལོར་དབུ་ཚུགས་ཏེ་མི་དབང་ཕོ་ལྷ་བ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་སྦྱིན་བདག་མཛད་དེ། ལོ་བདུན་རིང་ལ་མཇུག་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། འདི་པར་གཞི་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱམ་གྱིས་བཞེངས་པའི་བསྟན་འགྱུར་ཡིན། དཀར་ཆག་ཕུར་ལྕོག་ངག་དབང་བྱམས་པས་མཛད་ལ། བསྟན་འགྱུར་འདི་ལ་པོད་གྲངས ༢༢༥ དང་། ཡིག་ལྡེབས༧༦༨༨༣ ཡོད། སྔ་གཞུག་གི་རྒྱུ་སོང་བསྡོམས་པས་དངུལ་ཐུར་སྲང་བདུན་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ཆིག་བརྒྱ་རེ་གཉིས་དང་ཞོ་ལྔ་རི་བ་ལ། ཡུལ་ཐང་ལྟར་བརྩིས་པའི་འབྲུ་ཁལ་ས་ཡ་གཅིག་དང་བཞི་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་བདུན་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བཏང་བར་བཤད་དོ། །པར་གཞི་འདི་རིག་གསར་སྐབས་བརླག་ནས་ད་ལྟ་མཇལ་རྒྱུ་མེད་དོ། །
༤ ཅོ་ནེ་བསྟན་འགྱུར་ནི། ཅོ་ནེ་དཔོན་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུའི་བཙུན་མོ་རིན་ཆེན་དཔལ་འཛོམས་དང་། དེའི་སྲས་བསྟན་སྲུང་ཚེ་རིང་གཉིས་ཀྱིས་སྦྱིན་བདག་བགྱིས་ཏེ་མི་ངོ་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་རྩ་འཛུགས་བྱས་ནས། སྤྱི་ལོ ༡༧༥༣ ལོར་དབུ་ཚུགས་ཏེ། ༡༧༧༢ ལོ་སྟེ་བགྲང་བྱ་ཉི་ཤུ་ལ་ལེགས་གྲུབ་གནང་ཞིང་། ཕྱི་མོ་སྡེ་དགེ་བསྟན་འགྱུར་ཡིན། དཀར་ཆག་ཀུན་མཁྱེན་འཇིགས་མེད་དབང་བོས་མཛད་ལ། ཁྱོན་བསྡོམས་ལྒིགས་བམ ༢༠༨ དང་། ཡིག་ལྡེབ ༦༥༤༢༥ ཙམ་བཞུགས། སྔ་གཞུག་གི་རྒྱུ་སོང་ལ་དངུལ་སྲང་ཆིག་ཁྲི་སུམ་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་བདུན་དང་ཞོ་བདུན་སྐར་བདུན་སོང་བར་བཤད་ཅིང་། པར་གཞི་འདི་༡༩༢༨ ལོར་ཀ་ཆུའི་མཱ་ཀྲུང་དབྱིན་གྱིས་མེར་སྲེག་པར་བཤད།
གོང་གསལ་ཤིང་པར་འདི་བཞི་ཕྱི་མོ་གནང་སྟེ་ཟུར་བལྟའི་པར་མ་རྣམས་བསྡུར་ཏེ། ཀྲུང་གོ་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱི་བཀའ་བསྟན་དཔེ་སྡུར་ཁང་གིས། དཔེ་བསྡུར་བྱེད་སྟངས་དང་། མཚོན་རྟགས་རྒྱག་སྟངས། ཡི་གེ་སྒྲིག་སྟངས། མཛེས་ཆ་འགོད་སྟངས་སོགས་སྒྲིག་གཞི་ལྡན་ཞིང་འཐུས་ཚང་བའི་སྒོ་ནས་ལྕགས་པར་དུ་བསྐྲུན་པ། ད་ལྟ་བདག་ཅག་གི་སྤྱན་ལམ་དུ་ཉི་མ་བཞིན་ཤར་བ་འདི་ཉིད་དོ། །
བསྟན་འགྱུར་ལ་ཡོངས་གྲགས་པོད་གྲངས་ནི། བསྟོད་ཚོགས་པོད ༡ རྒྱུད་སྡེ་པོད ༧༨ ཤེར་ཕྱིན་པོད ༡༦ དབུ་མ་པོད ༡༧ མདོ་སྡེ་པོད ༡༠ སེམས་ཙམ་པོད ༡༦ མངོན་པ་པོད ༡༡ འདུལ་བ་པོད ༡༨ སྐྱེས་རབས་པོད ༢ དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་པོད ༢ སྤྲིངས་ཡིག་པོད ༢ ཚད་མ་པོད ༢༡ སྒྲ་རིག་པོད ༤ གསོ་རིག་པོད ༥ བཟོ་རིག་པོད ༡ སྣ་ཚོགས་པོད ༩ ཡོད་ལ། བསྟན་འགྱུར་ལ་ཁྱོན་བསྡོམས་པོད་ཉིས་བརྒྱ་བཅུ་གསུམ་དང་། ཆོས་ཚན་ལ་བུ་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་ལྟར་ན། ཉིས་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་སོ་བདུན་ཡོད་དོ། །
གཞུང་བཀའ་པོད་ལྔ།
གཞུང་ལུགས་བཀའ་པོད་ལྔ་འམ་པོ་ཏི་ལྔ་ནི། ཕར་ཕྱིན། དབུ་མ། རྣམ་འགྲེལ། འདུལ་བ། མཛོད་བཅས་ལ་ཟེར། དེ་ཡང་བཀའ་པོད་ལྔ་ནི། སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱི་སྡོམ་ཆེན་པོ་སྟེ། ཚད་མ་དང་། དབུ་མ། མཛོད་གསུམ་ནི་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་སྡོམ། ཕར་ཕྱིན་ནི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་སྡོམ། འདུལ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ཀའི་འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་སྡོམ་མོ། །བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་མགོ་ཚུགས་པ་ནས་བོད་ཀྱི་གྲྭ་ས་ཆེ་ཁག་ཀུན་དུ་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔར་སློབ་གཉེར་གཙོ་བོར་གནང་གི་ཡོད་པའང་། སྔོན་བྱོན་མཁས་པའི་གསུང་རྒྱུན་དུ། བསྟན་པའི་ལྕགས་རི་ཚད་མ། བསྟན་པའི་མཛེས་རྒྱན་མཛོད། བསྟན་པའི་གཞུང་ཤིང་ཕར་ཕྱིན། བསྟན་པའི་སྙིང་བོ་དབུ་མ། བསྟན་པའི་ནང་མཛོད་འདུལ་བ་ཟེར་བའང་དེ་ཡིན་ནོ། །པོད་ལྔའི་བཞེད་དགོངས་ལྟར་ཡིག་ཆ་གྲགས་ཆེ་བ་ནི། སྒོ་མང་གསར་རྙིང་། བློ་གླིང་། རྗེ་བཙུན་ཡིག་ཆ་བཅས་སོ། །འདིར་པོ་ཏི་ལྔ་རེ་རེ་བཞིན་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་བགྱིད་ན།
༡ ཕར་ཕྱིན། ཕར་ཕྱིན་གྱི་གཞུང་ནི་རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་མགོན་པོས་མཛད་པའི་བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་སྟེ། མངོན་རྟོགས་རྒྱན། མདོ་སྡེ་རྒྱན། རྒྱུད་བླ་མ། དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད། ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་དང་། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་ས་སྡེ་ལྔ། སའི་དངོས་གཞི། གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ། གཞི་བསྡུ་བ། རྣམ་གྲངས་བསྡུ་བ། རྣམ་པར་བཤད་པའི་སྒོ་བསྡུ་བ་སོགས་ཡིན། ཕར་ཕྱིན་གྱི་གཞུང་གི་བརྗོད་སྙིང་ནི། ཡུམ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་གྱི་བརྗོད་དོན་དུ་སྦས་པའི་དགོངས་པ་རྣམས་དངོས་བོ་བརྒྱད་དང་དོན་བདུན་ཅུར་བསྡུས་ནས་བརྗོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལ་བོད་ཀྱི་མཁས་པས་མཛད་པའི་འགྲེལ་བ་འགྲེལ་བཤད་ཡང་མང་ངོ་། །
༢ དབུ་མ། རྟག་ཆད་ཀྱི་མཐའ་གཉིས་བཀག་ནས་དེ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་དབུས་ཟབ་མོ་རྟེན་འབྱུང་གི་དོན་ཁས་ལེན་པས་དབུས་མ་ཞེས་ཟེར་ལ། དེ་བརྗོད་བདེའི་དབང་གིས་དབུ་མ་བ་གྲགས་སོ། །དབུ་མའི་ལུགས་འདི་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་ཆོས་སྐལ་དུ་ཀླུ་ཡུལ་ནས་ཤེར་ཕྱིན་འབུམ་པ་སོགས་སྤྱན་དྲངས་ཏེ། ཀླུ་སྒྲུབ་རང་གིས་རྩ་བ་ཤེས་རབ། རྩོད་བཟློག སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུ་བ། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་བ། ཞིབ་མོ་རྣམ་འཐག རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་སྟེ། དབུ་མ་རིགས་ཚོགས་དྲུག་གསར་དུ་བརྩམས་ནས། དབུ་མའི་སྲོལ་ཕྱེས་ཤིང་། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་དགག་བྱ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཆགས་སྒྲིབ། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཐོགས་སྒྲིབ། སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་དམན་སྒྲིབ་བཅས་ཡིན་ལ། རྗེས་འབྲང་ལ་ཚད་མར་གྱུར་བའི་སློབ་དཔོན་ཨརྱ་དེ་བ། སངས་རྒྱས་བསྐྱངས། ཞི་བ་ལྷ་སོགས་བྱུང་བའོ། །
༣ ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ། རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན་དཔལ་ལྡན་ཆོས་གྲགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཚད་མ་སྡེ་བདུན། ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ། རྣམ་ངེས། རིགས་ཐིགས། གཏན་ཚིགས་རིག་པ། འབྲེལ་བ་བརྟག་པ། རྒྱུད་གཞན་སྒྲུབ་པ། རྩོད་པའི་རིགས་པ་བཅས་མཆིས་པ་ལས། ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་ཡིན་ལ། བརྗོད་སྙིང་ནི། རིགས་པ་བརྒྱ་ཕྲག་གི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་བོ་ཚད་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་། དེས་བསྟན་པའི་ཆོས་ཚད་མའི་གསུང་རབ་ཡིན་པ་རྩལ་དུ་བཏོན་ནས་སྒྲུབ་ཡོད།
༤ འདུལ་བ། སྟོན་པ་ཐུགས་རྗེ་ཅན་གྱི་གསུངས་པའི་འདུལ་བ་ལུང་སྡེ་བཞི་སྟེ། ལུང་གཞི། ལུང་རྣམ་འབྱེད། ལུང་ཞུ་བ། ལུང་ཕྲན་ཚེགས་སོ། །དེ་ཡང་བཀའ་འགྱུར་ནང་དུ་དེ་བཞི་ལ་སྤྱི་ནས་པོད་གྲངས་བཅུ་གསུམ་ཡོད། འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་ནི་སེམས་རྒྱུད་འདུལ་བའི་ཆེད་དུ་ལུས་ངག་གི་ཉེས་སྤྱོད་འགོག་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ལྷག་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་བརྗོད་བྱའི་གཙོ་བོ་བྱས་ནས་སྟོན་པ་ཡིན། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་སློབ་མ་འདུལ་བ་རང་ལས་མཁས་པ་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱིས། འདུལ་བ་ལུང་སྡེ་བཞིའི་བརྗོད་སྙིང་བསྡུས་ཏེ་འདུལ་བ་མདོ་རྩ་མཛད། འདི་ལ་ལེའུ་ཉི་ཤུ་དང་བམ་པོ་དགུ་ཡོད། བོད་རྒྱལ་མུ་ཏིག་བཙན་པོའི་དུས་སུ་བོད་འགྱུར་གནང་ཞིང། དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་དུས་དཀྱིལ་དུ་དགེ་བཤེས་མཚོ་སྣ་བས་འདུལ་བ་མདོ་རྩའི་མཆན་འགྲེལ་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་སོགས་མཛད་དེ་དར་ཁྱབ་བྱུང་།
༥ མཛོད། ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ནི། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་ཐེག་དམན་གྱི་མངོན་པའི་གཞུང་གི་རྩ་བ་གནས་བརྒྱད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་མཛད་པའི་བྱེ་བྲག་བཤད་མཚོ་ཆེན་མོ་འདི་རིམ་པར་བརྒྱུད་དེ་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་གསན་ནས། མངོན་པ་སྡེ་བདུན་དང་བྱེ་བྲག་བཤད་མཚོ་ཆེན་མོ་སོགས་ཀྱི་བརྗོད་སྙིང་བསྡུས་ནས་ཐེག་པ་དམན་པའི་ལུགས་སུ་ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ། ཁམས་དང་། དབང་བོ། འཇིག་རྟེན། ལས་དང་ཕྲ་རྒྱས། ལམ་དང་གང་ཟག ཡེ་ཤེས། སྙོམས་འཇུག་སྟེ་བརྒྱད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས་འདི་མཛད་ཅིང་། ཁོང་གི་རང་འགྲེལ་དང་བཅས་པ་ཡོད་དོ། །
སྔགས་ཕྱོགས་རྒྱུད་སྡེ་བཞི།
ནང་བསྟན་ལས་གསུངས་པའི་གསང་སྔགས་ཟབ་མོའི་ཆོས་འདི་ལ། ནང་དོན་མཆོག་དམན་གྱི་རིམ་པ་དང་བསྟུན་ནས་རིགས་མི་འདྲ་བ་བཞིར་ཕྱེས་ཡོད་དེ། ༡ བྱ་རྒྱུད། ༢ སྤྱོད་རྒྱུད། ༣ རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད། ༤ རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་བཅས་ལ། རྒྱུད་སྡེ་ཆེན་པོ་བཞི་ཟེར། རྒྱུད་སྡེའི་བཞིའི་གོ་དོན་ལ་གྲུབ་མཐའ་ཁག་གིས་བཞེད་ལུགས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ཀྱང་། འདིར་ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི་དགོངས་པ་ལྟར་བཀོད་ན། ༡ བྱ་རྒྱུད་ནི། ཕྱིའི་ཀུན་སྤྱོད་ཁྲུས་དང་ གཙང ་སྦྲ་སོགས་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་སྒོ་ནས་སྔགས་ཀྱི་ལམ་བསྒོམ་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དང་། ༢ སྤྱོད་རྒྱུད་ནི། ཕྱི་ལུས་ངག་གི་བྱ་བ་དང་ནང་སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆ་མཉམ་པར་སྤྱོད་པའི་སྒོ་ནས་གསང་སྔགས་ཀྱི་ལམ་བསྒོམ་ཚུལ་གཙོ་བོར་བསྟན་པས་རྒྱུད་རྣམས་ཡིན། ༣ རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་ནི། ནང་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དང་བདེན་པ་གཉིས་དབྱེར་མེད་དུ་སྦྱོར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་ཚུལ་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་རྒྱུད་རྣམས་ཡིན། ༤ རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་རྒྱུད་ནི། གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་མེད་དུ་སྦྱོར་ཚུལ་གཙོ་བོར་སྟོན་ཅིང་། དེ་ལས་ལྷག་པའི་རྒྱུད་སྡེ་གཞན་མེད་པ་ཞིག་ལ་ཟེར། རྒྱས་པར་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་སྔགས་རིམ་ཆེན་མོ་དང་། ཀོང་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེའི་ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་རྩ་འགྲེལ་སོགས་ལ་གཟིགས་པར་བྱའོ། །
གསུང་འབུམ།
གསུང་འབུམ་ནི། ས་དགེ་ཀར་རྙིང་སོགས་ཀྱི་མཁས་པ་དག་གིས་སྐུ་ཚེ་གང་བོར་བརྩམས་གནང་མཛད་པའི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་སྒྲིག་ལ་ཟེར་ལ། བརྗོད་བྱ་ལ་མདོ་སྔགས་རིག་གནས་སྤྱི་དང་། བསྟོད་ཚོགས། འདོན་ཆོག་སྣ་ཚོགས་ཡོད། དུམ་གྲངས་མང་བ་ལ། དཔེར་ན། བོ་དོང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ལ་པོད་བརྒྱ་རྩ་དང་། ཉུང་བ་ལ་པོ་ཏི་གཅིག་ལས་མེད་པའང་ཡོད། དགེ་ལུགས་པར་མཚོན་ན། དགེ་ལུགས་པའི་གསུང་འབུམ་དཀར་ཆག་ལས། མཁས་དབང་ཉིས་བརྒྱ་ཉེར་གཉིས་ཀྱི་མཚན་བྱང་དང་། སོ་སོའི་ཕྱག་དཔེའི་དཀར་ཆག་ཀྱང་ཞིབ་རྒྱས་སུ་བཀོད་ཡོད།