བསྟན་འགྱུར།
སྟོན་པའི་གསུང་རབ་ཀྱི་དགོངས་འགྲེལ་ལ་བསྟན་བཅོས་ཟེར་ཞིང་། དེ་དག་གི་ནང་དུ་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་མཁས་པས་བརྩམས་པ་བོད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་བསྟན་འགྱུར་དང་། འོན་ཀྱང་། བསྟན་འགྱུར་མཇུག་ཏུ་བསྟན་པ་སྔ་དར་དུས་སུ་བྱོན་པའི་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཁག་གཅིག་གིས་བསྟན་བཅོས་ལས་མི་འཇོག་པ་ནི། བསྟན་འགྱུར་ཁྲོད་དུ་བོད་མིས་བརྩམས་པའི་བསྟན་བཅོས་རྫུན་མའི་སླད་སྐྱོན་མི་འདྲེས་པའི་ཆེད་དུ་བཀས་བཅད་མཛད་པ་ཡིན།
བོད་ཀྱི་བསྟན་འགྱུར་ཆ་ཚང་ཐོག་མར་བསྡུ་སྒྲིག་སྣར་ཐང་བཀའ་འགྱུར་དང་ཆབས་ཅིག་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱས་པ་ཡིན་ལ། ཁྱད་པར་དུ་སྤྱི་ལོ ༡༣༣༤ ལོར་ཞ་ལུ་སྐུ་ཞང་ཀུན་དགའ་དོན་འགྲུབ་ཀྱིས་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ཏེ། བུ་སྟོན་རིན་ཆེན་གྲུབ་ཞུས་ཆེན་པར་སྤྱན་དྲངས་ནས། བསྟན་འགྱུར་ཆ་ཚང་ཞིག་བཞེངས་པ་ཞ་ལུ་གསེར་ཁང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཏེ། ཁོང་གིས་བསྟན་འགྱུར་དཀར་ཆག་ཡིད་བཞིན་དབང་གི་རྒྱལ་བོའི་ཕྲེང་བ་མཛད་པ་དང་། དེའི་རྗེས་རིམ་བཞིན། རྒྱལ་དབང་ལྔ་བའི་དགོངས་རྫོགས་སུ་བསྟན་འགྱུར་གསེར་བྲིས་ཆ་ཚང་གནང་བར། དཀར་ཆག་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བའི་འབྲུག་ལོར་བརྩམས་པར་གསུངས་འདུག་ཀྱང་། དུས་ཚོད་མི་མཐུན་པའི་སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་གསང་རྒྱ་བརྟན་ཕྱིར་མཛད་པར་ངེས་སོ། །ཤིང་པར་གྱི་དབང་དུ་བཏང་ན། བོད་ཡིག་བསྟན་འགྱུར་ཤིང་པར་དུ་འཁོད་མྱོང་བའི་དཔེ་གཞི་བཞི་ཁོ་ན་ཡོད་པ་ལས།
༡ སྡེ་དགེ་བསྟན་འགྱུར་ནི། ༡༧༣༧ ལོར་སྡེ་དགེ་རྒྱལ་བོ་བསྟན་པ་ཚེ་རིང་གིས་སྦྱིན་བདག་བགྱིས་ཏེ། པར་བསྐྲུན་གྱི་དབུ་བརྩམས་ནས་ལྒིགས་བམ་བདུན་ཙམ་རྫོགས་མཚམས། ཆོས་རྒྱལ་དགོངས་པ་རྫོགས་ཀྱང་། དེའི་སྲས་སྡོམ་བརྩོན་རྒྱལ་བོའི་ཚུལ་འཛིན་བླ་མ་ཀུན་དགའ་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་འཕྲོ་བསྐྱངས་ཏེ་སྤྱི་ལོ ༡༧༤༤ ལོ་སྟེ། ལོ་བདུན་གྱི་རིང་ལ་བཙུན་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་རིན་ཆེན་གྱིས་ཞུས་དག་དང་བཅས་པ་ལེགས་པ་བྱུང་། བསྟན་འགྱུར་འདིའི་ཕྱི་མོ་ནི། འགྲོ་མགོན་ཆོས་འཕགས་ཀྱི་སློབ་མ་སྒ་ཨ་གཉན་དམ་པས་ཞ་ལུའི་དཔེ་ལྟར་བཞེངས་པའི་བསྟན་འགྱུར་ཞིག་དང་། སི་ཏུས་བཞེངས་པའི་བྲིས་མ། ཀརྨ་ན་རིམ་གྱི་ཐུགས་དམ་རྟེན་ཆོས་རྒྱལ་བསྟན་པ་ཚེ་རིང་ལ་གནང་བའི་བསྟན་འགྱུར། ཆོས་རྒྱལ་རང་ཉིད་ཀྱི་མཐིང་ཤོག་དངུལ་བྲིས་ཀྱི་བསྟན་འགྱུར་བཅས་དཔེ་བསྡུར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེ་རྣམས་ལས་སི་ཏུ་གཙོར་བཟུང་བྱས་ཡོད། བསྟན་འགྱུར་འདི་ལ་པོད་གྲངས ༢༡༢དང་། ཡིག་ལྡེབས ༦༤༥༡༢ ཡོད། ད་ལྟ་ཤིང་པར་ཡོངས་རྫོགས་སྐྱོན་སླད་མ་བྱུང་བར་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་ཆོས་མཛོད་ཆེན་མོར་བཞུགས་ཡོད།
༢ པེ་ཅིན་བསྟན་འགྱུར་ནི། སྤྱི་ལོ ༡༧༢༤ ལོ་རྒྱ་ནག་གོང་མ་གཡུང་ཊི་ཁྲི་ལོ་གཉིས་པར་པར་བསྐྲུན་གྱི་དབུ་ཚུགས་ཤིང་། ལྷ་སྐྱོང་ཁྲི་ལོ་གསུམ་པ་སྤྱི་ལོ ༡༧༣༨ ལ་མཇུག་གྲུབ་སྟེ། པེ་ཅིན་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། འདིའི་པར་གཞི་ནི། རྒྱལ་དབང་ལྔ་བའི་དགོངས་རྫོགས་སུ་གསང་རྒྱ་བསྡམས་ཏེ་བསྟན་འགྱུར་གསེར་བྲིས་གནང་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེར་མ་བཞུགས་པ་བུ་སྟོན་ནས་དེ་དུས་བར་གྱི་གསར་འགྱུར་དང་། མདོ་སྔགས་རིག་གནས་ཀྱི་དཔེ་རྙིང་ཁུངས་བཙུན་པ་སྔར་མ་ཆུད་པ་རྣམས་དང་བཅས་པའི་ཁྱོན་ཆོས་ཚན ༧༨༠ ཙམ་གསར་དུ་བསྣན་ཡོད། པར་ཤིང་འདི་ཁང་ཞིས་ཁྲི་ལོ་ཉེར་དྲུག་པར་སྤྱི་ལོ ༡༩༠༠ རྒྱལ་བརྒྱད་འབྲེལ་དམག་གིས་ཀྲུང་གོར་བཙན་འཛུལ་བྱེད་སྐབས་མེད་བརླག་ཏུ་བཏང་ཡང་། རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པས་ཚར་གཅིག་འཇར་པན་ཏུང་ཅིན་དུ་གདན་དྲངས་ནས། ཏ་གོས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། པར་མ་འདི་ལ་བསྐྱར་པར་བརྒྱབ་སྟེ། ད་ལྟ་པེ་ཅིན་དཔེ་མཛོད་ཁང་། མི་རིགས་རིག་གནས་ཕོ་བྲང་གི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ཀྲུང་གོའི་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས། ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་སོགས་སུའང་བཞུགས་ལ། འདི་དཀར་ཆག་དང་བཅས་དེབ་གྲངས་བརྒྱ་དང་ང་གཅིག་ཡོད་ལ། དེའི་དབུའི་དེབ་ཞེ་ལྔ་བཀའ་འགྱུར་དང་། ལྷག་མ་བསྟན་འགྱུར་ཡིན་པར་བཤད་དོ། །
༣ སྣར་ཐང་བསྟན་འགྱུར་ནི། སྤྱི་ལོ ༡༧༤༡ ལོར་དབུ་ཚུགས་ཏེ་མི་དབང་ཕོ་ལྷ་བ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་སྦྱིན་བདག་མཛད་དེ། ལོ་བདུན་རིང་ལ་མཇུག་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། འདི་པར་གཞི་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱམ་གྱིས་བཞེངས་པའི་བསྟན་འགྱུར་ཡིན། དཀར་ཆག་ཕུར་ལྕོག་ངག་དབང་བྱམས་པས་མཛད་ལ། བསྟན་འགྱུར་འདི་ལ་པོད་གྲངས ༢༢༥ དང་། ཡིག་ལྡེབས༧༦༨༨༣ ཡོད། སྔ་གཞུག་གི་རྒྱུ་སོང་བསྡོམས་པས་དངུལ་ཐུར་སྲང་བདུན་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ཆིག་བརྒྱ་རེ་གཉིས་དང་ཞོ་ལྔ་རི་བ་ལ། ཡུལ་ཐང་ལྟར་བརྩིས་པའི་འབྲུ་ཁལ་ས་ཡ་གཅིག་དང་བཞི་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་བདུན་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བཏང་བར་བཤད་དོ། །པར་གཞི་འདི་རིག་གསར་སྐབས་བརླག་ནས་ད་ལྟ་མཇལ་རྒྱུ་མེད་དོ། །
༤ ཅོ་ནེ་བསྟན་འགྱུར་ནི། ཅོ་ནེ་དཔོན་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུའི་བཙུན་མོ་རིན་ཆེན་དཔལ་འཛོམས་དང་། དེའི་སྲས་བསྟན་སྲུང་ཚེ་རིང་གཉིས་ཀྱིས་སྦྱིན་བདག་བགྱིས་ཏེ་མི་ངོ་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་རྩ་འཛུགས་བྱས་ནས། སྤྱི་ལོ ༡༧༥༣ ལོར་དབུ་ཚུགས་ཏེ། ༡༧༧༢ ལོ་སྟེ་བགྲང་བྱ་ཉི་ཤུ་ལ་ལེགས་གྲུབ་གནང་ཞིང་། ཕྱི་མོ་སྡེ་དགེ་བསྟན་འགྱུར་ཡིན། དཀར་ཆག་ཀུན་མཁྱེན་འཇིགས་མེད་དབང་བོས་མཛད་ལ། ཁྱོན་བསྡོམས་ལྒིགས་བམ ༢༠༨ དང་། ཡིག་ལྡེབ ༦༥༤༢༥ ཙམ་བཞུགས། སྔ་གཞུག་གི་རྒྱུ་སོང་ལ་དངུལ་སྲང་ཆིག་ཁྲི་སུམ་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་བདུན་དང་ཞོ་བདུན་སྐར་བདུན་སོང་བར་བཤད་ཅིང་། པར་གཞི་འདི་༡༩༢༨ ལོར་ཀ་ཆུའི་མཱ་ཀྲུང་དབྱིན་གྱིས་མེར་སྲེག་པར་བཤད།
གོང་གསལ་ཤིང་པར་འདི་བཞི་ཕྱི་མོ་གནང་སྟེ་ཟུར་བལྟའི་པར་མ་རྣམས་བསྡུར་ཏེ། ཀྲུང་གོ་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱི་བཀའ་བསྟན་དཔེ་སྡུར་ཁང་གིས། དཔེ་བསྡུར་བྱེད་སྟངས་དང་། མཚོན་རྟགས་རྒྱག་སྟངས། ཡི་གེ་སྒྲིག་སྟངས། མཛེས་ཆ་འགོད་སྟངས་སོགས་སྒྲིག་གཞི་ལྡན་ཞིང་འཐུས་ཚང་བའི་སྒོ་ནས་ལྕགས་པར་དུ་བསྐྲུན་པ། ད་ལྟ་བདག་ཅག་གི་སྤྱན་ལམ་དུ་ཉི་མ་བཞིན་ཤར་བ་འདི་ཉིད་དོ། །
བསྟན་འགྱུར་ལ་ཡོངས་གྲགས་པོད་གྲངས་ནི། བསྟོད་ཚོགས་པོད ༡ རྒྱུད་སྡེ་པོད ༧༨ ཤེར་ཕྱིན་པོད ༡༦ དབུ་མ་པོད ༡༧ མདོ་སྡེ་པོད ༡༠ སེམས་ཙམ་པོད ༡༦ མངོན་པ་པོད ༡༡ འདུལ་བ་པོད ༡༨ སྐྱེས་རབས་པོད ༢ དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་པོད ༢ སྤྲིངས་ཡིག་པོད ༢ ཚད་མ་པོད ༢༡ སྒྲ་རིག་པོད ༤ གསོ་རིག་པོད ༥ བཟོ་རིག་པོད ༡ སྣ་ཚོགས་པོད ༩ ཡོད་ལ། བསྟན་འགྱུར་ལ་ཁྱོན་བསྡོམས་པོད་ཉིས་བརྒྱ་བཅུ་གསུམ་དང་། ཆོས་ཚན་ལ་བུ་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་ལྟར་ན། ཉིས་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་སོ་བདུན་ཡོད་དོ། །