གསོ་བ་རིག་པ།
བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་གདོད་མ་ནས་ནད་རིགས་ལ་འཐབ་རྩོད་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་ནས། རང་བྱུང་སྐྱེ་དངོས་དང་། རྩི་ཤིང་། གཏེར་རྫས། སྲོག་ཆགས་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ནད་གསོ་བའི་ཆོས་ཉིད་བྱུང་བར་མ་ཟད། དུག་ཀྱང་སྨན་དུ་བསྒྱུར་བའི་རིག་པ་རྟོགས་ནས། ཆང་ལ་བརྟེན་ནས་རྨ་བཅོས་པ། བྱུགས་སྲེག་གཏར་གསུམ་དང་། ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ། རྨ་གསར་ལ་མར་བཞུས་ནས་བཏང་བས་རྩ་ཁ་སྡོམ་པ་སོགས་ནད་བཅོས་ཀྱི་ནུས་པ་ཚད་ཇེ་མཐོར་སོན། རྒྱལ་བོ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་དུས་སུ་བོན་ཤེས་པ་ཅན་མི་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ནང་གསེས་ཕན་ཤེས་སྨན་དཔྱད་བྱ་བ་བྱུང་བ་དང་། གཞན་ཡང་། ཏུང་ཧོང་གཏེར་ཡིག་ལས་ཐོན་པའི་གནའ་རབས་སྨན་དཔྱད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་གི་ནང་། དཔྱད་གཞི་འདི་ནི་ཞང་ཞུང་གི་དཔྱད་ཕུག་པ་དང་སྦྱར་ཏེ་བགྱིད་པ་ལགས་སོ་ཞེས་སོགས་ལ་གཞིགས་ན། བོད་ཡུལ་དུ་ཐོག་མར་དར་བ་ནི་བོན་གྱི་གསོ་རིག་གོ ། ཚུལ་འདི་ལ་དགོངས་ནས། གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོའི་རྣམ་ཐར་ལས། དང་བོ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཆགས། །བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་བདེ་ཕྱིར་དུ། །དང་བོ་གསོ་བ་རིག་པ་བྱོན། །དེ་ནས་གསོ་བྱེད་འབུམ་པ་བྱོན། །དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་བྱོན། །དེ་ནས་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་འབྱུང་། །དེ་ནས་མཁས་པ་སོ་སོའི་ལུགས། །ཞེས་སོ། །
ལྷ་ཐོ་ཐོ་རིའི་སྐུ་དུས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་སྨན་པ་བི་བྱི་དང་བི་མ་ལྷ་བོད་དུ་ཕེབས་དུས། རྒྱལ་བོས་གསོ་རིག་དར་སྤེལ་གྱི་ཆེད་དུ། བི་བྱི་ལ་ལྷ་ལྕམ་ཡིད་ཀྱི་རོལ་ཆ་ཕུལ་བས། སྲས་སུ་སྨན་པ་དུང་གི་ཐོར་ཅོག་ཅན་འཁྲུངས་ཏེ། ཡབ་ཀྱིས་སྲས་ལ་སྨན་དཔྱད་ལག་ལེན་དང་བཅས་པ་གནང་ནས། ཕྱིས་སུ་སྨན་པ་དུང་གི་ཐོར་ཅོག་ཅན་རྒྱལ་བོའི་བླ་སྨན་ལ་བཞུགས་ཏེ་གསོ་རིག་དར་སྤེལ་བཏང་། སྲོང་བཙན་གྱི་དུས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་སྨན་གཞུང་སྐོར་གཅིག་བོད་དུ་བསྒྱུར་བ་དེ་ལ་སྨན་དཔྱད་ཆེན་མོ་ཞེས་ཟེར་ལ། གཞན་ཡང་རྒྱ་ཡི་སྨན་པ་ཧན་ཝེན་ཧེ་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་སྨན་པ་བྷ་ར་དྷྭ་ཛ། སྟག་གཟིག་གི་སྨན་པ་ག་ལེ་ནོས་བཅས་བོད་དུ་སྤྱན་དྲངས་ནས་ཁོང་ཚོས་སྤྱི་མཐུན་གྱིས་བརྩམས་པའི་སྨན་གཞུང་དེ་ལ་མི་འཇིགས་པའི་མཚོན་ཆ་ཟེར། ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྟན་གྱི་དུས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་སྨན་དཔྱད་སོ་མ་ར་ཛ་བོད་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་།
ཁྱད་པར་དུ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙུན་གྱི་དུས་སུ་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་གཡུ་ཐོག་རྙིང་མ་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ་བྱོན་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་མང་བོའི་གསོ་རིག་གི་ཉིང་བཅུད་བསྡུས་ཤིང་། དམངས་ཁྲོད་ཉམས་མྱོང་གིས་ཟུར་བརྒྱན་ཏེ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་སོགས་བསྟན་བཅོས་མང་བོ་མཛད་པར་མ་ཟད། དགོན་པ་ལྟ་ན་སྡུག་ཕྱག་འདེབས་མཛད་ཅིང་། སྨན་སློབ་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་ཆ་ཚང་བཙུགས་ཏེ། སློབ་མའི་ཡོན་ཚད་ལྟར་འབུམ་རམས་པ་དང་། དཀའ་བཅུ་བ། བསྡུས་ར་བ་བཅས་རིམ་པ་བཞིར་ཕྱེས་ནས་མིང་བཏགས་གནང། དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་དུས་མགོར་ལོ་ཙཱ་བ་རིན་ཆེན་བཟང་བོས་སྨན་དཔྱད་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང་འགྲེལ་བ་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་དར་སྤེལ་བཏང་བས། སྟོད་ལུགས་ཀྱི་སྨན་པ་མཁས་པ་མི་དགུ་སོགས་བྱུང་བས་སྟོད་ལུགས་སུ་གྲགས། དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་གཡུ་ཐོག་གསར་མ་ཡོན་ཏན་མགོན་པོས་རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་བ་བརྩམས་ཏེ་སྔར་ལས་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་བཏང་བ་དང་། དེ་རྗེས་གསོ་རིག་གི་ལག་ལེན་ཁྲོད་བྱང་ཟུར﹙བྱང་བ་བདག་པོ་རྣམ་རྒྱལ་གྲགས་བཟང༡༣༩༤ - ༡༤༧༥དང་། ཟུར་མཁར་མཉམ་ཉིད་རྡོ་རྗེ ༡༤༣༩ - ༡༤༧༥﹚གཉིས་སུ་གྱེས་ཏེ། གསོ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་། དེ་ལས་གཞན། སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་བཻ་སྔོན་དང་རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་བ་དང་། མན་ངག་ལྷན་ཐབས། ཟིན་ཏིག་སོགས་ཉམས་མྱོང་ཚད་མ་དང་སྦྱར་ནས་བརྩམས་གནང་མཛད་དེ། གསོ་རིག་གི་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་བ་དང་། ༡༨༤༠ ལོར་སྡེ་དགེ་དེའུ་དམར་དགེ་བཤེས་བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་ཤེལ་གོང་ཕྲེང་སོགས་བརྩམས་ཏེ། ཁོང་གིས་དོན་དངོས་ལ་བརྟག་དཔྱད་དང་། ལག་ལེན་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་སྨན་རྫས་སྣ་ཁ་ཉིས་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ཙམ་འཚོལ་སྡུད་དང་། སྨན་རིགས་སོ་སོའི་ངོ་བོ་དང་ནུས་པ་སོགས་གསལ་རྗེན་དུ་བཀོད་དེ་དར་སྤེལ་བཏང་བ་སོགས་ཀྱིས་སྐུ་དྲིན་གྱིས། ད་ལྟ་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ཞེས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་ཀུན་ཏུ་ས་ཁྱབ་རྡོ་ཁྱབ་ཏུ་སོང་བ་འདི། འཛམ་གླིང་གི་སྤྱི་ནོར་དང་། རང་ཅག་གི་ཁྱད་ནོར་དུ་གྱུར་བ་ལགས་སོ། །