ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་གྱི་སྣང་བ།
གཉིས་པ་སྣང་བཞིའི་ས་མཚམས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་པ་ལ། སྣང་བཞིའི་འཆར་སྒོ་སོ་སོར་ངོས་བཟུང་བ། མཐའ་རྟེན་བཞིའི་གོམས་ཚུལ་བཤད་པ། འབྲས་བུའི་གྲོལ་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་མངོན་སུམ། གོང་འཕེལ། ཚད་ཕེབས། ཟད་པའི་སྣང་བ་བཞི་ལས། དང་པོ་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་གྱི་སྣང་བ་ནི། དེ་ལྟར་ཉིན་མོ་ཆོས་སྐུའི་རྟེན་ཉི་མ་དང་མན་ཤེལ་ལ་བསླབ་པས་འོད་གསལ་གྱི་སྣང་བ་འཆར་སླ་ཞིང་། མཚན་མོ་ལོངས་སྐུའི་རྟེན་ཟླ་བ་དང་ཆུ་ཤེལ་ལ་བསླབ་པས་མིག་གི་ཚ་བ་འཕེལ་བའི་གེགས་སྒྲོལ་ཞིང་ཚ་གྲང་སྙོམ་པར་བྱེད། ནང་ནུབ་ཏུ་སྤྲུལ་སྐུའི་རྟེན་མར་མེ་ལ་བསླབ་པས་ལམ་དུ་འཁྱེར་བདེ་བས། དེ་དག་དངོས་ལ་མ་རེག་ཙམ་དུ་བལྟ་བ་ལ་ཐོག་མར་གོམས་སུ་བཅུག་ནས། གོང་ལྟར་སྒོ་གསུམ་གྱི་འཁྲུལ་འཁོར་དང་གནད་བཞིས་གཅུན་པས། སྙིང་ཁའི་རིག་པ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་རང་མདངས་དབྱིངས་ཀྱི་སྣང་བ་འཇའ་ཚོན་རིས་དང་པོར་མཐོང་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ་ཐིག་ལེ་འོད་ཟླུམ་ཐིག་ཕྲན་བཅས་གསལ་འགྲིབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་འཆར་ལ། དེ་ཡང་སྤྱིར་འོག མཐིང་ཤས་ཆེ་བ་དབུས། དཀར་ན་གཡས། ལྗང་ན་གཡོན། སེར་ན་གྱེན། དམར་ན་ཐུར་དུ་ཁྲིད་ཅིང་། ལྔ་ལྡན་མཉམ་པར་ཤར་ན་རང་སོར་བཞག ཐིག་ལེ་སྣང་བ་མ་མཐོང་ན་རང་སོར་མཉམ་པར་འཇོག་ཅིང་ལྟ་བ་གནད་དོ། །དེའི་ཚེ་རྒྱངས་ཞགས་ཆུའི་སྒྲོན་མའི་ལམ་ནས། མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་དབྱིངས་སྣང་རྣམ་དག་གི་སྒྲོན་མ་འཇའ་གུར་རམ། རྨ་བྱའི་མདོངས་འདྲ་བའི་ནང་དུ། ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མ་འོད་ཟླུམ་སྦ་སྐོར་ལྟ་བུ་ཐིག་ཕྲན་ཅན་ཤར་བའི་དབུས་ཀྱི་གོ་མཚམས་སུ། ཀ་དག་གི་རིག་པ་སྟོང་གསལ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་གདངས། ལྷག་མཐོང་གི་རིག་པ་རྡོ་རྗེ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཀྱི་ཕྲེང་བ་དང་བཅས་པ། ཤེས་ཉམས་འགྲིབ་པ་དང་སྣང་ཉམས་འཆར་ཞིང་འཕེལ་བའི་ཆས་མཐོང་བ་དང་། གོམས་པ་དང་། བརྟན་པའི་རྟགས་ཚད་ཅན་དེ་ཉིད། གཞི་རང་བྱུང་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་ཀློང་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཟེར་མདངས་སྐུ་དང་ཚོམ་བུར་གསལ་བ་ཐམས་ཅད་ཐུགས་རྗེ་རང་སྣང་གི་ཡེ་ཤེས་ཕྱིར་མ་འཕྲོས་པར་ནང་གསལ་དུ་བཞུགས་པས་སམ། ཐམས་ཅད་ལ་ཡེ་ནས་སྐུ་གསུམ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་གནད་ཀྱིས་དངོས་པོ་དང་བདག་ཉིད་གཅིག་པ། དེ་ལས་དེ་བྱུང་གི་ཚུལ་གྱིས། དེའི་རང་མདངས་ལས་རིག་པ་རང་བྱུང་གི་སྒྲོན་མ་ཉིད་བྱད་དང་གཟུགས་བརྙན་ནམ། ཉི་མ་དང་འོད་ཟེར་བཞིན་མ་འདྲེས་པར་སྣང་བ་ཡིན་ལ། རིག་པ་དེ་རྩ་ཡི་གནད་ལ་བརྟེན་ནས་གྲོལ་བའི་རྟགས་སུ་ཕྲ་ཞིང་འཁྱོག་པའི་བྲེང་ཡོད་ལ། ཐིག་ལེ་ལ་བརྟེན་ནས་གྲོལ་བའི་རྟགས་སུ་འཁྱོགས་མཚམས་ལ་ཐིག་ལེ་ཕྲ་མོ་ཟུང་འབྲེལ་ཡོད་ཅིང་། རླུང་གི་གནད་ལ་བརྟེན་ནས་གྲོལ་བའི་རྟགས་སུ་འགྲོ་འོང་ཅན་དུ་ཡོད་པ་དེ་ཡན་དུ་མི་འཇུག་པར་དབྱིངས་དང་ཐིག་ལེའི་ར་བར་འཛུད་ཅིང་མ་ཡེངས་པར་བལྟས་ཏེ་གསལ་སྟོང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྷག་གེ་སྐྱེས་པའི་ངང་ལ་བཞག་པས་ཤེས་པ་གསལ་ལ་དངས་བ་དམིགས་བསམ་བརྗོད་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞིག་རང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནི་ཀ་དག་ལྷུན་གྲུབ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཤེས་རབ་རང་བྱུང་གི་སྒྲོ ན་མ་འཆར་བའོ། །དེ་ལ་གོམས་སུ་བཅུག་སྟེ་སྒོ་གསུམ་རང་བབས་སུ་དལ་བས་རྩལ་བདེ་གསལ་མི་རྟོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་འཆར་ཞིང་། གདངས་ཙིཏྟ་རིན་པོ་ཆེའི་སྦུབས་འོད་ལྔ་འདུས་པའི་ཕོ་བྲང་ན་ཡེ་ནས་འདུ་འབྲལ་མེད་པར་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ། གདོད་མའི་མགོན་པོ་འོད་མི་འགྱུར་བ། ངོ་བོ་སྟོང་ཉིད་ཀ་ནས་དག་ཅིང་རང་བཞིན་སྐུ་དང་འོད་དུ་གསལ་བ། ཐུགས་རྗེ་རིག་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ནང་གསལ་དུ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ཅིང་དུས་གསུམ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པར་བཞུགས་པའི་གདངས་ལས་ངོ་བོའི་རྟགས་སུ་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས། རང་བཞིན་གྱི་རྟགས་སུ་འོད་ཁྱིམ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟགས་སུ་ཐིག་ལེ། སྐུའི་རྟགས་སུ་ལུ་གུ་རྒྱུད། ཐུགས་རྗེའི་རྟགས་རང་གསལ་ཆེན་པོ། ཡིད་དཔྱོད་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་དང་ཚིག་ལས་འདས་ཤིང་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱི་བློ་ཡིས་རི་མོར་བྲིས་པ་མ་ཡིན་པ། ཆོས་ཉིད་སྐུ་གསུམ་གྱི་དགོངས་པ་མཉམ་ཉིད་གཞི་རྫོགས་ཆེན་པོའི་ཀློང་ནས། དབང་པོའི་ཡུལ་ལ་མངོན་སུམ་གསལ་བར་སྣང་བ་འདི་ཉིད་ནི། གདོད་མའི་གཞི་ལ་ད་ལྟའི་སྣང་སེམས་གྲོལ་བྱེད་དེ། རིག་པ་དབྱིངས་ཀྱི་ར་བར་ཚུད་ནས་སྒྲོན་མ་རྣམས་རྩོལ་བ་མེད་པར་ཇེ་གསལ་ཇེ་བརྟན་དུ་འགྲོ་ཞིང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སུམ་ཆ་ལ་དབང་ཐོབ་པས་དབྱིངས་གྲུ་གང་ཙམ་དང་། ཐིག་ལེ་ཟླུམ་འཕྲིག་སུམ་འབྲེལ་དང་། རྡོ་རྗེ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཕྲ་ལ་འགུལ་བར་མཐོང་བ་ཚུན་ཆད་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་གྱི་སྣང་བ་ཡིན་ཏེ། རྩ་རྒྱུད་ལས། ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་སྣང་བ་ནི། །དབང་པོའི་སྒོ་ལས་ངེས་ཐོན་ཏེ། །སྤྲིན་མེད་པ་ཡི་མཁའ་ལ་གསལ། ཞེས་དང་། རྒྱུད་ལས། རྐྱེན་བྲལ་མཁའ་ལ་བླ་མ་ཡིས། །གཟིགས་སྟངས་གཅུན་ཞིང་ངོ་སྤྲོད་པས། །དབང་པོའི་སྒོ་ལ་སྒྲོན་མ་ནི། །འཇའ་འམ་རྨ་བྱའི་མདོངས་ལྟ་བུ། །ཐིག་ལེ་ལུག་རྒྱུད་འབྲེལ་བ་ལ། །འགུལ་འཕྲིག་འགྱུ་བའི་རྣམ་པར་འབྱུང་། ཞེས་དང་། རང་ཤར་ལས། ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལྡན་འོད་ཀྱི་སྐུ། །ལུ་གུ་རྒྱུད་ལ་རབ་ཏུ་གསལ། །དེ་ཡང་འོང་དང་འགྲོ་བ་དང་། །འགུལ་བ་དང་ནི་འཕྲིག་པའོ། །ཞེས་དང་རྒྱུད་ལས། དེ་ལྟར་གསལ་བའི་དབྱིངས་རིག་ནི། །ཉི་མའི་འོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་གནས། ཞེས་དང་། དེ་ཡི་ངོ་བོ་ཀ་དག་ལ། །རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཉིད་དུ་སྟེ། །ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་ཉིད། །ཙིཏྟ་དག་ནས་རྩ་ལ་ཤར། །ངོ་བོ་མངོན་སུམ་སྒོ་ལ་འཆར། །རིག་པ་མངོན་སུམ་ཞེས་སུ་བརྗོད། །ཡིད་དཔྱོད་རྣམས་དང་བྲལ་བའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་སྒྲོན་མ་རྣམ་བཀོད་ལས། །ཉམས་ལེན་ཚད་ནི་རྣམ་གསུམ་ཏེ། །མཐོང་བའི་ཚད་དང་གོམས་པའི་ཚད། །བརྟན་པའི་ཚད་དང་གསུམ་ཏུ་གནས། །མཐོང་བའི་ཚད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། །མི་འགྱུར་མཐིང་ག་དབྱིངས་ཀྱི་ཚད། །ཟླུམ་འཕྲིག་གསལ་བ་སྒྲོན་མའི་ཚད། །ཕྲ་བ་འགུལ་བ་རིག་པའི་ཚད། །མཐོང་བའི་དུས་སུ་ཤེས་པར་བྱ། །གོམས་པའི་ཚད་ནི་རྣམ་གསུམ་ཏེ། །མཐིང་ག་ལས་མཆེད་ཁ་དོག་ལྔ། །གྲུ་གང་ཙམ་དུ་སྣང་བ་ནི། །དང་པོར་གོམས་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང་། སྒྲོན་མ་དང་རིག་པ་ཡང་། རྒྱུད་ལས། ཟླུམ་འཕྲིག་ལས་ནི་ཟ་འོག་རིས། །རང་གི་སྣ་རྩེ་ལ་ཤར་ན། །དང་པོ་གོམས་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང་། རིག་པ་འདབ་ཆགས་ལྡིང་བ་ཙམ། །དང་པོ་གོམས་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་མངོན་སུམ་གྱི་གནད་མ་མཐོང་ན་ཤེས་ཉམས་ཡིད་དཔྱོད་ཀྱི་ལྟ་བར་གོལ་བས་སྡིག་གིས་གོས་ཤིང་འཁོར་བར་ལྡོག་ཉེན་ཡོད་པ་དང་། ཕྱིའི་དབྱིངས་སྣང་གི་རྟགས་དང་པོ་ཙམ་མཐོང་བས་མ་ཡིན་པར་ནང་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་རྡུལ་དང་བྲལ་བས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་མཐོང་བའི་གནད་ཀྱིས་ཡིད་དཔྱོད་ཀྱི་ལྟ་ངན་དང་བྲལ་ཞིང་སྡིག་ལྟུང་ཟད་པས། འདི་དུས་སུ་བར་ཆད་ཀྱང་སླར་འཁོར་བར་མི་ལྡོག་ཅིང་རང་བཞིན་སྤྲུལ་པའི་ཞིང་དུ་དབུགས་འབྱིན་པར་ཡང་། རྒྱུད་ལས། མངོན་སུམ་རིག་པ་མ་མཐོང་ན། །ཡིད་དཔྱོད་མུན་པའི་མཐའ་འཁོར་ནས། །འཁོར་བ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་འཁོར། ཞེས་དང་། རིག་པ་མངོན་སུམ་མཐོང་བ་ནི། །བདེན་པ་མཐོང་བའི་གནད་ཀྱིས་སུ། །ཁམས་གསུམ་ལྡོག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང་། འདས་རྗེས་ལས། མངོན་སུམ་གནད་འདི་སུས་མཐོང་བ། །ཁམས་གསུམ་ལྡོག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །