[༢] ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན།
རྗེ་མངའ་བདག་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་ནི། ཡབ་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་ལྡེའུ་གཙུག་བརྟན་དང་བཙུན་མོ་གྱིམ་ཤིང་ཀོང་ཇོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ། རབ་མྱོས་ཞེས་པ་ལྕགས་རྟ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་༧༩༠པར་སྐུ་འཁྲུངས། ཐོག་མར་ལྷུམས་སུ་ཞུགས་ཚེ་ཡུམ་གྱི་རྨི་ལམ་དུ་རྒྱ་ནག་རི་བོ་རྩེ་ལྔ་ནས་འོད་ཉི་མ་ཤར་བ་ལྟ་བུའི་རྩེ་ལས་ཁྱེའུ་ཞིག་བྱུང་ནས་ཁོག་ཏུ་ཞུགས་པ་རྨིས། རྒྱལ་པོ་ལ་བཤད་པས་ཧ་ཤང་མངོན་ཤེས་མཁན་ཞིག་བཞུགས་པ་ལ་དྲི་བ་མཛད་ཚེ། དེས་ལེགས་པར་བརྟགས་ཏེ་སྲས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཇམ་དཔལ་གྱི་སྤྲུལ་པ་ཅིག་འཁྲུངས་པའི་ལྟས་ལགས་པས་རིམ་གྲོ་ཆེར་སྐྱེད་ཅིག་ཅེས་ཟེར་རོ། །དེ་ནས་ཟླ་བ་དགུ་ངོ་དང་བཅུ་ཚང་པ་སྐར་མ་རྒྱལ་གྱི་ཉིན་པར་སྐུ་བལྟམས་པའི་བཙས་སྟོན་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཛད་ནས་མྱུར་བར་མཚོ་ཆེན་པོའི་པདྨ་ལྟར་ལང་ཚོ་ཆེ་ནས་ཆེར་བསྐྱེད། མཚན་གསོལ་བའི་དགའ་སྟོན་གྱི་ཚེ་མིང་ཅི་གདགས་བཀའ་བགྲོས་པ་ལས། རྒྱལ་བུ་ཉིད་བཞེངས་ནས་གནམ་ལྷ་བབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོ། ས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་མངའ་བདག་མགོ་ནག་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་ལགས་སོ་ཞེས་གསུངས་པས། བོད་འབངས་ཐམས་ཅད་ཡ་མཚན་སྐྱེས་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་འདུན་ནོ། །དེ་ནས་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལ་ཡབ་དགུང་དུ་གཤེགས་ནས་རྒྱལ་སྲིད་ལ་མངའ་གསོལ་ཞིང་བཞུགས་པ་ལ། བློན་པོ་ཆེན་པོ་མ་ཞང་གྲོམ་པ་སྐྱེས་དབང་ཆེ་བས་ཆོས་དར་དུ་མ་གཏུབ་པར་ཐམས་ཅད་བོན་ལ་བཀོད་ནས་ཆབ་སྲིད་བཟུང་། མཁར་བྲག་དང་བྲག་དམར་མགྲིན་བཟང་བཤིག ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་རྒྱ་ཡུལ་དུ་སྐྱེལ་བའི་ཐབས་བྱས་ཀྱང་མ་ཐེག་པས་ས་འོག་ཏུ་སྦས་ཤིང་འཕྲུལ་སྣང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་བཤས་ར་བྱས། དུས་དེར་སྦས་གསལ་སྣང་མཁན་པོ་ཞི་བ་འཚོ་བལ་ཡུལ་དུ་བཞུགས་པ་མཇལ་དུ་ཕྱིན་ནས་སེམས་བསྐྱེད་ཞུས་ཏེ་བོད་ལ་འབྱོན་པར་གསོལ་བས། བོད་ངའི་གདུལ་ཞིང་ཡིན་ནའང་། བཙན་པོ་དང་ཁྱོད་མ་སྐྱེས་པས་ངས་འདི་ན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་དགུའི་བར་དུ་སྒུག་གིན་བསྡད་པ་ཡིན། ད་ཁྱེད་གཉིས་ཀྱང་ནར་སོན་པས་འོ་སྐོལ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་དུ་བསྟན་པ་འཛུགས་པའི་དུས་ལ་བབ། ཅེས་གསུངས། མི་རིང་བར་རྒྱལ་བུ་སྐུ་ནར་སོན་ནས་ཡབ་མེས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་ལ་གཟིགས་པས་ཆོས་མཛད་པར་དགོངས། དགེ་བ་བཅུའི་མདོ་དང་། རྡོར་གཅོད། སཱ་ལུ་ལྗང་པ་རྣམས་རྫ་ཁྲོད་ནས་བླངས་ཏེ་གཟིགས་པས་ལྟ་སྤྱོད་དག་ཅིང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བར་གོ། དེ་ནས་སྦ་གསལ་སྣང་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་མ་ཧཱ་བོ་དྷི་མཆོད་པ་བྱེད་དུ་ཕྱིན་ནས་རིམ་པར་བོད་དུ་ལོག །བཙན་པོ་ལ་མཁན་པོས་གསུང་རྣམས་གསོལ་བས། བཙན་པོའི་ཞལ་ནས། མ་ཞང་གིས་ཆད་པ་གཅོད་དོགས་ཡོད་པས་ཁྱོད་རང་མྱུར་དུ་སོང་།
ངས་ལྐོག་ཏུ་འགོས་རྒན་དང་གྲོས་བྱས་ནས་ཐབས་ཀྱིས་སྤྱན་འདྲེན་དུ་བཏང་གི་གསུངས། རྒྱལ་པོས་བློན་པོ་ཆེན་པོ་འགོས་ལ་བོད་ཐམས་ཅད་ཆོས་ལ་འགོད་པའི་ཐབས་དྲིས་པས། འགོས་ཀྱིས་མཆིད་ནས་དེ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་ཀྱང་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ཆག་ཆེ་བས་གླུད་དུ་བློན་པོ་གཉིས་ལོ་གསུམ་ཆད་པར་བཅུག་ན་ཕན་ཞེས་སྒྲོག་ཏུ་གཞུག་གིས། དེ་དུས་དེ་ལྟར་མཛད་པར་ཞུ་ཞེས་གླེང་ནས་མོ་རྩིས་པ་རྣམས་ལ་བརྔན་པ་བྱིན་ནས་སྒྲོག་ཏུ་བཅུག་པས་རྒྱལ་ཁམས་ཐམས་ཅད་དུ་བསྒྲགས་པའི་ཚེ། རྒྱལ་པོའི་བློན་འཁོར་བསགས་ནས་ང་ཡི་གླུད་དུ་འགྲོ་ནུས་པ་སུ་ཡོད་དྲིས་པས། འགོས་རྒན་པོ་ལངས་ཏེ་ང་གཅིག་འགྲོ་བར་ཞུ་ཟེར་བ་དང་། མ་ཞང་ཡང་འགྲན་པར་ལངས་ཏེ་ང་ཡང་འགྲོ་བ་ཞུ་ཟེར་རོ། །དེ་ནས་སྟོད་ལུང་བྲང་མདར་ལོ་གསུམ་གྱི་ཡོ་བྱད་དང་བཅས་བློན་པོ་ཆེན་པོ་གཉིས་གསོན་དུར་དུ་བཅུག འགོས་རྒན་ལྐོག་ནས་ཚུར་བཏོན། མ་ཞང་ཆད་པས་སྒོ་བཅད་དེ་སྲུང་མི་བཞག གཞན་ཡང་བློན་པོ་ཆོས་ལ་མི་དགའ་བ་རྣམས་ཕྱོགས་གཞན་དང་གཞན་དུ་བཏང་། དེ་ནས་འགོས་དང་རྒྱལ་པོ་བཀའ་བགྲོས་ཏེ་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་པའི་ཐབས་བྱས་ནས་བློན་འབངས་ལ་འདམ་ཀ་བཀུར་ཏེ་གྲོས་བྱས་པས་གཙུག་ལག་བྲེ་ཞབས་ཙམ་བཞེངས་པར་འཆམས་ཏེ། མཁན་པོ་ཞི་བ་འཚོ་གདན་འདྲེན་པར་བཏང་བས་མཁན་པོས་ཞལ་ནས་ཁྱེད་རྣམས་རེ་འཕྱིས། ངའི་ལོ་དགུ་བརྒྱ་བསྒུགས་པ་ལས་ད་བར་མ་བྱུང་། རྒྱལ་པོ་བཙས་པའི་ཚེ་ཡང་ང་ལ་སོ་མེད་པ་ལས་གཅིག་པོ་འདི་ཕྱིས་སྐྱེས་སོ། །
ཞེས་གསུངས་ཏེ། བོད་ཡུལ་དུ་བྱོན་པས་རྒྱལ་བློན་ཀུན་ཀྱིས་བསུ་བ་མཛད་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་རྩིགས་པའི་རྨང་འདིང་བ་ན་ལྷ་འདྲེ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩིགས་སུ་མ་སྟེར་བས། མཁན་པོའི་ཞལ་ནས། རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་ནས་རྒྱལ་པོ་དྷརྨ་པ་ལའི་མཆོད་གནས་སུ་ཨོ་རྒྱན་གྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཞེས་བྱ་བ་མཁས་ཤིང་གྲུབ་པ་བརྙེས་པ། མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞིག་བཞུགས་པ་དེ་སྤྱན་དྲངས་ནས་ས་འདུལ་མཛད་ན་གཙུག་ལག་ཁང་འབྱོངས་པར་ལུང་བསྟན་པ་ལྟར་མཛད་པས། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་བོད་དུ་ཕེབས་ཏེ་ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་དམ་ལ་བཏགས། ཧེ་རུ་ཀའི་གར་དང་རྡོ་རྗེའི་འགྲོས་ཀྱིས་ས་བཏུལ་བར་ཕྱི་བཞིན་རྨང་བཏིང་བས་ཕྱིའི་ལྕགས་རི་མུ་ཁྱུད་རྡོ་རྗེའི་འགྲོས་ཟུར་མང་རིས་སུ་བྱུང་ངོ་། །དེའི་ཚེ་ལས་དཔོན་ཆེན་པོ་བཞི་བསྐོས་ཏེ་རྒྱ་དཀར་ནག ཞང་ཞུང་སུམ་པ། ལྷོ་བལ་གར་ལོག ལི་མང་ཡུལ་ལ་སོགས་པའི་བཟོ་བོ་མཁས་པ་མང་པོས་ཉིན་པར་བཞེངས་ཤིང་།
མཚན་མོ་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་ཀྱིས་ལས་དཔོན་བྱས་ཏེ་མི་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཞེངས་པས་ཉིན་བརྩིགས་པ་བས་ནུབ་བརྩིགས་པས་མཐོ་ཞིང་། རི་མོ་དང་ཤིང་བཟོ་དང་། ལྡེར་བཟོ་ཡང་མཚན་མོའི་ལེགས་པ་བྱུང་། དེ་ལྟར་བསམ་ཡས་མི་འགྱུར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་པོ་གླིང་བཞི་གླིང་ཕྲན་བརྒྱད་ཉི་ཟླའི་གླིང་གཉིས་དང་ཇོ་མོ་གླིང་གསུམ་སོགས་ཕྱི་རྟེན་དང་། ནང་རྟེན་རྣམས་ལེགས་པར་གྲུབ་ནས་མཁན་པོ་བོ་དྷི་ས་ཏྭ་དང་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་གཉིས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་གནས་པ་མཛད་ཚེ་ཡ་མཚན་པའི་ལྟས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བྱུང་ཞིང་མི་ལོ་བཅུ་གསུམ་དུ་བཀྲ་ཤིས་པའི་དགའ་སྟོན་དང་ལྟད་མོའི་རིགས་མཐའ་དག་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་འབངས་ཐམས་ཅད་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་བར་གྱུར་ཏོ། །དེ་ནས་མཁན་སློབ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱུ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་། འབྲས་བུ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ཆོས་བཀའ་རྒྱ་ཆེ་བ་རྣམས་གནང་ཞིང་རྗེ་འབངས་ཐམས་ཅད་སྨིན་པར་མཛད། གཞན་ཡང་རྒྱ་གར་ནས་པཎྜི་ཏ་མང་པོ་སྤྱན་དྲངས་ཤིང་མཁན་སློབ་རྣམ་གཉིས་དང་བཅས་པས་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གྲངས་མང་བར་བསྒྱུར་ཅིང་གཏན་ལ་ཕབ་པར་མཛད་དོ། །ཁྱད་པར་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་ཉིད་ཀྱིས་འོད་གསལ་གསང་བ་སྙིང་ཐིག་གི་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་སློབ་དཔོན་རྣམ་གསུམ་ལས་བཀའ་ལུང་ཆིག་རྫོགས་སུ་གསན་པ་སྟེ། སློབ་དཔོན་བཱི་མ་ལ་ནས་བར་ཁང་གཡུ་ཞལ་ཅན་དུ་ཆོས་རྒྱལ་ཉིད་དང་། སྐ་བ་དཔལ་བརྩེགས། གཉགས་ཛྙཱ་ན། ཉང་བན་ཏིང་འཛིན། ལྷ་སྲས་མུ་ཏིག་བཙན་པོ་དང་ལྔས་འོད་གསལ་གསང་བ་སྙིང་ཐིག་གི་གདམས་ངག་བུམ་པ་གང་བྱོས་སུ་གསན་པ་དང་། དཔལ་གྱི་བསམ་ཡས་སུ་གུ་རུ་ནས་བརྒྱུད་པའི་གདམས་པ་ཡོངས་རྫོགས་གསན་ཞིང་དབང་དུས་སུ་མེ་ཏོག་དབུས་སུ་བབ་ཅིང་ཆེ་མཆོག་བདེ་གཤེགས་འདུས་པས་ཞལ་གཟིགས་ཏེ་རྟོགས་པ་མངོན་དུ་གྱུར། ལོ་ཆེན་བཻ་རོ་ནས་སེམས་སྡེ་སྔ་འགྱུར་ལྔ་དང་། ཀློང་སྡེ་རྡོ་རྗེ་ཟམ་པ་སོགས་ཟབ་ཆོས་མང་དུ་གསན། ཡང་བཱི་མ་དང་བཻ་རོ་ཐུན་མོང་ནས་སེམས་སྡེ་ཕྱི་འགྱུར་བཅུ་གསུམ་སོགས་གཙོ་བོར་མཛད་ནས་གསན། དེ་ལྟར་རྫོགས་ཆེན་གྱི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་ཟབ་ཆོས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་གསན་ཏེ་སྒྲུབ་པ་ཉམས་བཞེས་མཛད་པས་ཆོས་ཉིད་གཅེར་མཐོང་དུ་ངོ་འཕྲོད། དགོངས་པ་ཀློང་ཆེན་ཡངས་པའི་མཁའ་ལ་གཏན་སྲིད་ཟིན་ཏེ་རྩ་བའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་པོར་གྱུར། རིག་རྩལ་ཆོས་རབ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀློང་བརྡོལ་བས་བཀའ་ཡང་དག་པའི་ཚད་མ་སོགས་བསྟན་བཅོས་ཀྱང་མང་དུ་མཛད་པ་བཅས། མདོར་ན་རྗེ་བཙུན་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་མངའ་བདག་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཚུལ་དུ་བྱོན་པ་འདིའི་སྐུ་རིང་ལ་བོད་ཡུལ་མུན་པའི་གླིང་དུ་རྒྱལ་བསྟན་མདོ་སྔགས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཉི་མ་ཤར་བ་ལྟར་བྱུང་བ་དང་། མཐའ་ཡི་རྒྱལ་ཁམས་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་བསྡུས་ཏེ་སུམ་གཉིས་ས་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་ལ་བཀས་མངའ་དབང་བསྒྱུར། བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་ཀྱི་ཆབ་འབངས་ཐམས་ཅད་བདེ་སྐྱིད་རྫོགས་ལྡན་གྱི་དཔལ་ལ་བཀོད་པ་སོགས་ལེགས་མཛད་ཕྱོགས་བརྒྱར་སྤེལ། དེ་ལྟར་ཐུགས་བསྐྱེད་དང་བཀའ་དྲིན་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་མཛད་པ་ནམ་ཡང་ནུབ་པ་མེད་པ་ལྗོངས་འདིར་གསལ་བར་བྱས་ཏེ་མཐར་དགུང་གྲངས་ལྔ་བཅུ་སྐོར་ཞིང་འདིའི་གདུལ་བྱ་རེ་ཞིག་རྫོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ། །