ལེའུ་ཉེར་བཞི་བ། བཟའ་བཏུང་གི་སྐོར།

དང་བོ། བཟའ་བའི་སྐོར།

རྩམ་པ།

༡ རྩམ་པའི་བྱུང་རིམ། རང་ཅག་གི་ཁ་དཔེར། བོད་མི་རྩམ་གཟན། རྒྱ་མི་འབུ་གཟན། ཞེས་པ་ལྟར། རྩམ་པ་འདི་བོད་མིའི་ཟས་རིགས་ལས་ཁ་ཟས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་དམངས་ཁྲོད་རིག་གནས་ཀྱི་ཚབ་མཚོན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་འང་གྱུར་འདུག་སྟེ། དཔེར་ན། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་དྲོད་མ་ཡལ་བ་ལ། བོད་ཀྱི་མར་དྲི་དང་རྩམ་དྲི་མ་ཡལ་བ་ཟེར་རོ། །རྩམ་པའི་རྒྱུ་ནས་ཀྱི་བྱུང་རིམ་ནི། བསང་ཡིག་དང་ལྷ་སྒྲུང་སོགས་ལས། སྔོན་གྱི་བསྐལ་བ་དང་བོ་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཟས་མེད་པས། །སྲིད་པའི་ལྷ་འདྲེ་དབང་ཆེ་བས། །རྒྱལ་བོ་སྤྲེའུ་འོད་དཀར་དེས། །ཧ་རིས་སྤྲེའུ་ལུང་བསྟན་པ། །རྒྱལ་བོའི་སྐུ་ཡི་རིམ་གྲོ་ལ། །འབྲུ་བདུན་མེད་དུ་མི་རུང་བས། །སློབ་དཔོན་དགའ་རབ་རྡོ་རྗེ་ཡིས། །འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་སྤྱན་སྔར་ཞུས། །མཁྱེན་རབ་བདག་པོས་དབང་བསྐུར་བས། །མཁའ་ལྡིང་རྒྱལ་བོའི་མགུལ་བ་ན། །དཀར་མོའི་འབྲུ་བདུན་བླངས་པ་དེ། །དཔྱིད་ཀྱི་དུས་ནི་ཟླ་གསུམ་ལ། །རྒྱལ་བོའི་སྤྲེའུ་ཞིང་ལ་བཏབ། །འབྲུག་གི་སྒྲ་སྐད་དབྱར་དགུན་ཕྱེ། །གློག་གི་ཡང་ལྕེ་མཚམས་སུ་སྤྲད། །དབྱར་ཟླ་གསུམ་གྱི་བར་ནས་འཁྲུངས། །སྟོན་ཟླ་གསུམ་གྱི་བར་ནས་སྨིན། །ཨ་རཱ་ཛམ་ལྷའི་ཕྱག་ཏུ་ཕུལ། །དེ་ནས་དགུན་གྱི་ཟླ་གསུམ་ལ། །འཛམ་བུ་གླིང་དུ་ཁྱབ་པར་སྤྲོས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གསོས་སུ་གྱུར། །མི་རྣམས་ཀུན་གྱི་ཚེ་སྲོག་འཛིན། །གཙང་མའི་ཚུལ་དུ་བྲེ་ལ་འཇལ། །སློབ་དཔོན་དགའ་རབ་རྡོ་རྗེ་ཡིས། །འབྲུ་དེ་རྒྱལ་བོའི་ཕྱག་ཏུ་ཕུལ། །ཞེས་གསུངས་ལ།

བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མང་བོར་འདི་བྲག་སྲིན་མོ་དང་སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནས་སྤྲེའུ་ཕྲུག་བྱུང་འཕེལ་གྱིས་ཤིང་ཏོག་ཟད་དེ། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས། རི་རབ་ཀྱི་ཁོང་གསེང་ནས་གྲོ་ནས་སྲན་གསུམ་དང་། བྲ་བོ་དང་སོ་བ་ས་ལ་གཏོར་ཏེ་སྐྱེས་ལ། རིམ་གྱིས་ནས་རྒྱུ་བྱས་ཏེ་རྩམ་པ་བྱུང་བར་བཤད། གཞན་ཡང་། བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ། གཤིན་རབ་མི་བོ་ཆེས་དམར་མཆོད་རྒྱུན་བཅད་དེ་འབྲུ་དཀར་གྱི་གཏོར་མ་དང་། ཤེ་ཚུ་སྟེ་ཁྲག་སྐྱེམས་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་འབྲུ་ཆང་གི་འཐུས་པར་བྱས་ནས་མདོས་ཆོག་གི་སྲོལ་གཏོད་པར་གཞིགས་ན། ནས་ལས་སྣོན་བྱས་ཏེ་ཆང་དང་རྩམ་པ་ཡོད་པར་གྲུབ་ལ། ཐང་ཡིག་ལས་ཀྱང་། སྤུར་རྒྱལ་གྱི་དུས་སུ། ལོ་ཏོག་བྲ་བོ་སྲན་མ་འདེབས། སྒོ་ཕྱུགས་གཡག་རྟ་ཁྱི་ལུག་ཕག་རྣམས་འཚོ། ཡང་ན། བག་ཕྱེ་ལས་སྐྱོ་ར་བྱས་ཏེ་འོ་མ་སོགས་བཏུང་ཞིང་། རྟིང་སོར་དེ་ཡང་ཟ་ཞེས་འཁོད་པ་ལྟར་ན། བོད་རིགས་ཀྱི་རྩམ་པ་དང་གྲོ་ཞིབ་ཟ་བའི་གོམས་གཤིས་ལ་ལོ་རྒྱུས་རིང་། རྩམ་པ་ལ་ཡང་རང་རང་གི་བྲོ་བ་ཕུད་སྟངས་ལ་གཞིགས་ཏེ། ཞིབ་ཆེན། བར་ཞིབ། རྩིང་ཧྲུལ་སོགས་ཞིབ་རྩིང་གི་ཁྱད་པར་མང་ཞིང་། འབྲུ་སྨར་གྱིས་བཏགས་པའི་ཞིབ་ཆེན་གྱི་སྤགས་ནི་བྲོ་བ་ཞིམ་ལ་དྲི་ཡང་ཞིམ་པོ་འཐུལ་བར་བྱེད། ཡང་རྩིང་ཧྲུལ་ནི་ཞོགས་པ་ཇ་ལྟར་བལྡག་པ་དང་། མར་སྤགས་ཟ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་བཟང་། སྲན་ཞིབ་ནི། རྩམ་འགམ་རྒྱག་སྐབས་བཟང་ལ། འབལ་སྲན་ནི་ནས་དང་སྲན་མ་མཉམ་བསྲེས་ཀྱི་རྩམ་པ་ཡིན་སྟབས། འབལ་སྲན་གྱི་སྤགས་ནི་རོ་མངར་བ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན།

༢ རྩམ་པ་གྲུབ་སྟངས། རྩམ་པ་ལ་ཡུག་རྩམ﹙ཡུག་གོ་བརྔོས་ཏེ་འཐག་པའི་རྩམ་པ། འདི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་གྲོན་ཆུང་བྱུང་སྐབས་ཟོས་མྱོང་ཞེས་རྒན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ལས་ཐོས། ﹚དང་། གྲོ་རྩམ། ནས་རྩམ། སྲན་རྩམ་སོགས་རིགས་མང་ཡང་། མཆོག་གྱུར་ནི་ནས་དང་སྲན་མ་འདྲེས་མའི་རྩམ་པ་ཡིན། རྩམ་པའི་རྒྱུ་བཟང་ཤོས་ནས་དང་སྲན་མ་ནི། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྨི ༢༥༠༠ ལྷག་ཟིན་སར་སྐྱེས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དྲུས་བརྒྱབ་སྟེ་ཕྱེ་མར་འཐག་པའི་ནས་དང་། སྲན་ལྤགས་ཕྱིད་ནས་འཐག་པའི་ནས་རྩམ་མོ། །བརྔོ་ཚུལ་ལ། སོ་སོས་ཐབས་འཕྲུལ་ལ་བསྟུན་དེ་མང་ཡང་། གཙོ་ཆེ་བ་ནི་ས་བརྔོས་དང་། རྡོ་བརྔོས། དམར་བརྔོས་སོགས་ཡིན། དམར་བརྔོས་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། ཐོག་མར་ནས་གཙང་མར་བཀྲུས་རྗེས། ཡུན་ཙམ་བསྐམས་ཏེ། སླ་ངའི་ནང་དུ་ཕྱེ་མ་འོས་འཚམས་ཤིག་བླུགས་ནས་བརྔོས་པ་དེ་ཡིན། ཡོས་བརྔོ་ཚེ་ལྷ་ས་གཞིས་རྩེ་རྫོང་དུ་ཡོས་བརྔོ་གླུ་ཡང་ལེན་སྲོལ་ཡོད་དེ། ཨབ་ཟ་ལེགས་པོའི་དཀྱིལ་ལ། །ནག་པོའི་ཨོ་རོག་མ་གཏོང་། །ནག་པོའི་ཨོ་རོག་བྱུང་ན། །གནས་ཚང་ཨ་མས་ལབ་ཡོང་། །བསྐྱར་བསྐོར་དཔོན་པོའི་བཀའ་རེད། །ཡང་བསྐོར་བསྐྱོན་པ་མ་གནང་། །སྲོད་ལ་སྲོད་གླང་འགྱུར་ཞོག །སྲོད་གླང་དམར་བོ་འགྱུར་ཤོག །ཡོས་གཞོང་འགྱོང་དགོས་ཡོད་དོ། །གྲུ་བཞི་འགྱོང་དགོས་ཡོད་དོ། །ཡོས་དེ་ལེགས་པོའི་དཀྱིལ་ལ། །ནག་པོ་ཨོ་རོག་མ་གཏོང་། །ནག་པོ་ཨོ་རོག་བཏང་ན། །ཆུང་བདག་རོགས་མོས་ལབ་ཡོང་། །ཆུང་བདག་རོགས་མོ་མ་འགྱུར། །རོགས་མོས་སེམས་པ་མ་འགྱུར། །གལ་སྲིད་འགྱུར་བ་བྱུང་ན། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་འགྱུར་ཤོག །ཨབ་ཟ་ལེགས་པོའི་དཀྱིལ་ལ། །ནག་ཆུང་ཨོ་རོག་མ་གཏོང་། །ནག་ཆུང་ཨོ་རོག་བྱུང་ན། །ཨ་མས་བཀའ་བཀྱོན་གནང་ཡོང་། །ཡོས་ལ་ནག་བཙོག་མ་གཏོང་། །ཨོ་རྒྱན་པདྨའི་ཚོགས་ཡོས། །ཞེས་སོ། །

༣ འཐག་ཚུལ། རྡོ་ཆས་གསར་རྙིང་གི་དུས་རབས་སུ་རྡོ་གཞོང་ནང་དབུར་རྡོས་ཕྱེ་མར་བཏུལ་བ་དང་། དེ་ནས་རྡོ་ཡི་ལག་བསྐོར་འདི་སྤྱོད་སྒོ་མང་བ་ཡིན་ཏེ། དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ལྡེའུ་ཚུན་ཆད་ནའང་། མཛོ་མོ་སྔོན་མོ་རྭ་ཡས་མ། རྩིད་པ་དཀར་བོ་འཇོལ་ལོ་ལོ། །ཞེས་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ལ། རིམ་གྱིས་ཆུ་འཐག་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་རབས་གསལ་མེར། རྒྱ་བཟའ་བོད་དུ་ཕེབས་སྐབས། ལྡན་མ་བྲག་ལ་ལྷ་བརྐོས་པ་དང་། ཕུང་བོ་རི་ལ་ལམ་བཅོས་པ། རི་དྭགས་བཟུང་ནས་འོ་མ་འཇོ་བ། ཁམས་ཀྱི་པདྨ་གཤོངས་སུ་ཤྭ་བ་བཟུང་སྟེ་ཞིང་རྨོ་བ་དང་། རང་འཐག་ཆུ་འཁོར་འཛུགས་པ་སོགས་བྱས་པར་གསུངས་ཡོད་པ་ལྟར། ཆུ་འཐག་ནི། རྡོ་གོར་གོར﹙མཆིག་དང་མཆིག་གུ﹚ཆ་གཉིས་ལ་བུ་ག་ཅན། ཐུར་ཆུ་འབབ་ཤེད་ཀྱིས་བསྐོར་ལ། ནས་ཁུང་ནས་རྡོ་བར་བརྒྱུད་ཕྱེ་མར་འཐག་སྟེ་མཆིག་མཐའ་ནས་དཀར་ལམ་མེ་རྩམ་པ་འབབ་པ་དེ་ཡིན་ལ། དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ལྡེའུ་ལའང་། བྲག་ཐོག་ལུ་གུ་རྩེ་རྩེ། བྲག་ཞབས་ཁ་བ་འབབ་འབབ། ཟེར་རོ། །ཡང་ཆོ་ག་ཁག་ཏུ། རང་འཐག་ལ་སྲུང་བའི་ལྷ་ཡང་ཡོད་པར་འདོད་དེ། ཀརྨ་ཆགས་མེད་ཀྱིས། རང་འཐག་རུས་སྦལ་རྒྱ་བོ་འདི། །རུས་སྦལ་ཁ་འཐམ་མ་བྱུང་ཞིག །འཚོ་བ་གཡོན་སྐོར་བྱེད་དུས་སུ། །ལྟས་ངན་ཁྲག་ཏུ་མ་འབེབས་ཤིག །ལོངས་སྤྱོད་ཕྱེ་རྒྱུན་མ་ཆད་ཅིག །ས་བདག་ཀླུ་གཉན་མགོན་གཡང་དང་། །ཕྭ་ལྷ་གཡང་ལྷ་བཟའ་བཏུང་ལྷ། །རང་འཐག་འདི་ལ་སྲུང་དུ་གསོལ། །ཞེས་གསུངས་ཡོད་དོ། །

རང་འཐག་ཆུ་འཁོར་གྱི་རྩམ་པ་འཐག་སྟངས་ནི། རྡོ་གོར་གོར་ཆ་གཉིས་བུ་ག་ཅན། །ཆུ་གཙང་བོས་བསྐོར་ཏེ་འུར་འུར་འཁོར། །ནས་ཁུང་བུ་ནང་ནས་རྡོ་བར་བརྒྱུད། །ཁངས་དཀར་བོ་འདྲ་ཞིག་མཐའ་ལ་འབབ། །དཀར་ལམ་ལམ་ཕྱེ་རེ་བབས་པ་དེ། །ཕྲ་ཞིབ་མོའི་ཚགས་མས་འབྲུ་ཤུན་བཀར། །མངར་འཇམ་པོའི་ཟས་འདིར་ནུས་བཅུད་ཆེ། །ཟེར་བས་ཤེས་སོ། །

རིམ་གྱིས་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་ཏེ། གློག་འཐག་སོགས་བྱུང་བ་ཡིན། འོ་ན་སྔ་མ་སྔ་མའི་སྦྲང་དཀར་རྩམ་པའི་ནུས་བཅུད་དང་བྲོ་བ་སོགས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མས་དོ་ཟླ་མེད་དོ། །ནག་ཆུ་རྫོང་དུ་རྩམ་པ་མཆིག་ལ་འཐག་ཚེ། རྩམ་པ་འཐག་གླུ་ཡང་ལེན་སྲོལ་ཡོད་དེ། ནས་དཀར་མོའི་ཕ་ཡུལ་ལྷོ་ན་རེད། །མཆིག་གི་ཕ་ཡུལ་དགའ་ལྡན་རེད། །ང་བུ་མོའི་གནས་ཡུལ་བྱང་ཐང་རེད། །ངེད་གསུམ་པོ་མཉམ་དུ་འཛོམས་ལེ་དེ། །ཚེ་སྔོན་མའི་བསགས་སྦྱངས་ལས་ཀྱིས་རེད། །ད་མཐུན་མཐུན་བྱོས་ཤོག་ཨ་མཐུན་རོགས། །ཁྱོད་ཡང་ཡང་བྱེད་ཤོག་རྡོ་མཆིག་ཨ། །ཁྱོད་ཧྲག་ཧྲག་མ་བྱེད་དཀར་མོ་ནས། །ངས་མགྱོགས་མགྱོགས་བྱེད་འོང་ཨ་མཐུན་རོགས། །ལས་དེ་གསུམ་འགྲིག་ན་རྟེན་འབྲེལ་ཆེ། །ཚེ་ལུས་ཕུང་གསོ་བའི་དགེ་བ་ཡོད། །མི་ངོ་བསྟོད་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད། །ངེད་སྤུན་གསུམ་ལས་ལྷག་ཅི་ཡང་མེད། །ཅེས་སོ། །

༤ རྩམ་བཟོས་ཟས་རིགས། ༡ རྩམ་པ། བོད་ཀྱི་རྩམ་བཟོས་ཟས་རིགས་ལ་ཧ་ཅང་མང་ཡང་། མར་ཆུར་སྲན་གསུམ་སྤྲུས་ཏེ་བཟའ་བའི་རྩམ་པ་དེ་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཞིང་ཟས་མཆོག་ཅིག་ཡིན། ཁ་དཔེ་ཡང་། མར་རྩམ་པས་བྲོ་བ་མ་ཕུད་ན། །སྐོམ་མི་འཐུང་ཇ་ལོ་ནག་ཁུ་ཡིན། ཟེར་ལ། དེ་ཡང་དེ་དག་གི་གྲུབ་སྟངས་ཐད། རྩམ་པའི་བྱུང་བ་བརྗོད་ཟིན་ལ། རྩམ་པ་བཟའ་ཐབས་ནི། གོང་གསལ་མར་དང་ཕྱུར་བ། རྩམ་པ་གསུམ་ཆུ་ཁོལ་ལ་སྤྲུས་ཏེ་བཟའ་བ་དང་། དེ་བཞིན་གཡིས་རྩམ། ཞག་རྩམ། ཚིལ་རྩམ། ཡུག་རྩམ། ཀ་ར་བསྲེས་པའི་ཀར་རྩམ། ཞོ་དང་དར་བ་སོགས་བསྲེས་པའི་སྐྱུར་རྩམ། མར་ཕྱུར་མེད་པའི་སྐྱ་རྩམ་སོགས་ཡོད་ལ། རེ་རེ་ལ་བྲོ་བ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ནུས་ལྡན། ༢ ཐུད། ཨ་མདོའི་སྐད་དུ་ཞུན་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་གྲོ་ཞུན། ཕྱུར་ཞུན་སོགས་ཡོད། གྲོ་ཞུན་ནི་གྲོ་མ་ཞིབ་མོར་བཏགས་པའི་ཕྱེ་ལ་ཀ་ར་དང་། བུ་རམ། ཞུན་མར། ཙོ་རིལ། རྒུན་འབྲུམ་སོགས་སྦྱར་ཏེ་སྐྱོ་མ་བྱས་ནས་བསྒར་བའོ། །དེ་ནི་ལུས་སྟོབས་ཉམས་པ་ལ་ཧ་ཅང་ཕན། ཕྱུར་ཞུན་ནི། ཕྱུར་བ་ཞིབ་མོ་བྱས་ཏེ་སྦངས་ནས་སྙི་མོར་གྱུར་ཚེ་མར་ཁུ་བླུགས་ནས་དཀྲུགས་ཏེ་བསྒར་བའོ། །མངར་ཞིང་སྤྲི་དཀར་གྱི་རིགས་མང་བས། ལུས་ཁམས་ལ་ཕན་པའོ། །ཨ་མདོ་སོགས་སུ་ལོ་སར་དང་དུས་སྟོན་གྱི་སྐབས་སུ་སྡེར་ཁ་བསྒྲིགས་པ་དང་། ལེགས་སྐྱེས་སུ་ཕུལ་སྲོལ་ཡོད། ༣ སྐྱོ་མ། རྩམ་སྐྱ་དང་ཕྱུར་བ་བསྲེས་ཏེ། སྟེང་དུ་མར་འཕངས་ནས་དཀར་ཡོལ་ནང་དུ་ཇ་བླུགས་ཏེ་དཀྲུགས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཡུལ་ལ་ལར་སྐྱོ་མ་བཏུང་སྟེ། རྩམ་ཕྱུར་ལུས་པའི་སྟེང་སླར་ཡང་མར་འཕངས་ཏེ་རྩམ་པ་ཟ་བའང་ཡོད། ༤ ཟན་འཁུར། རྩམ་པའི་ནང་དུ་སྐྱ་མར་བསྲེས་ཏེ་ལག་པས་འཕུར་འཕུར་བྱས་ནས་རྩམ་མར་གཉིས་འདྲེས་སུ་བཅུག་སྟེ་ཟ་བ་ཞིག་གོ །༥ ཟན་ཆང་། རྩམ་པ་ལ་ཆང་རྩི་བཏབ་ནས་བསྙལ་རྗེས། དབྱིབས་ནར་མོ་སོགས་བཟོས་པ་སྟེ། བྲོ་བ་མངར་སྐྱུར་ཅན་ཞིག་ལགས་ལ། བཀྲེས་སྐོམ་གཉིས་ཀ་ལ་ཕན། དབུས་གཙང་ཕྱོགས་སུ་དར་ཁྱབ་ཆེའོ། །༦ མར་ཟན། རྩམ་པའི་བག་ལེབ་བར་ལ། མར་དང་བུ་རམ་སོགས་བླུགས་ཏེ། ཁ་སྤྲོད་བྱས་ནས་བསྐམས་རྗེས། ལམ་རྒྱགས་སོགས་བྱེད་པའི་སྟབས་བདེའི་ཁ་ཟས་ཞིག་སྟེ། དབུས་གཙང་ཕྱོགས་སུ་དར་ཆེའོ། །༧ ཕྱེ་མར། མར་དང་རྩམ་པའི་ནང་དུ་ཇ་བླུགས་ནས་བརྫི་བའི་ཟས་རིགས་ཤིག་སྟེ། སྐབས་འགར་ཀ་ར་འདེབས་པའང་ཡོད། ༨ བརྫིས་རྩམ། མར་ཁུ་བཞུས་ཏེ་ནང་དུ་རྩམ་པ་བཏབ་ནས་སྤྲུགས་རྗེས། ཇའི་ནང་དུ་དཀྲུགས་པའི་གཤེར་ཁུའི་རིགས་ཅན་ནོ། །༩ རྩམ་ཐུག འདི་ནི་གཙང་ཁུལ་གྱི་ས་ཆར་བསྐོལ་བ་ཡིན་ལ། སྔོ་ཚོད་བཙོས་མའི་ནང་དུ་རྩམ་པ་དང་ཚྭ་སོགས་བཏབ་ནས་འཐུང་བ་ཡིན། ༡༠ རྩམ་སྐྱུར་ཐུག་པ། རྩམ་པ་དང་ལུག་ཚིལ། སྐྱུར་བོ་བཅས་མཉམ་དུ་གདུས་པ་དང་། ཛཱ་ཏི་སོགས་རླུང་ནད་ལ་ཕན་པའི་སྨན་བཏབ་སྟེ། ཡང་ཡང་འཕྱར་ཞིང་། འོ་ཇ་ལས་ཅུང་གར་བ་ཞིག ཐོ་རངས་སྐབས་སུ་རྒན་རྒོན་རླུང་ཤས་ཅན་གྱིས་བཏུང་ན་ཕོ་བར་འཇུ་ཞིང་། འབྱུང་ཁམས་དྭངས་ལ། གཉིད་ཁུག་པ་སོགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ལྡན། ༡༡ རྩམ་ཐང་། མར་གསར་རམ་ལུག་ཚིལ་གསར་བས་བརྔོས་པའི་རྩམ་པ་ཉུང་ཙམ་དང་། གོ་ཏོག ཛཱ་ཏི། བཅའ་ལྒ་སོགས་ཤ་རོ་གཙང་མར་བཙགས་པའི་འོ་ཇ་གསར་བསྐོལ་ནང་དུ་བཏབ་སྟེ། བསྲུབས་ཞོར་དུ་ཡང་ཡང་འཕྱར་བའི་རྩམ་ཁུ་དྭངས་མོ་ཞིག ༡༢ དར་རྩམ། དར་བའི་ནང་བརྫིས་པའི་རྩམ་པའོ། །༡༣ ཞོ་རྩམ། ཞོ་ལ་བརྫིས་པའི་རྩམ་པ། ༡༤ རྩམ་འབོལ། ནས་དང་ཟར་མ། སྲན་མ་སོགས་འབྲུ་སྣ་མི་འདྲ་བ་འགའ་བརྔོས་ཏེ་བསྲེས་ནས་བཏགས་པའི་ནང་། སིལ་སྐམ་དང་ཚྭ་གཡེར་སོགས་བསྲེས་ནས་བཏུང་བ་ཞིག་གོ །༡༥ གྲོ་མའི་རྩམ་པ། གྲོ་མ་བཙས་ཏེ་མར་ཕྱུར་རྩམ་པ་ཀ་ར་བཅས་བསྲེས་ཏེ་བརྫིས་པ་ཞིག་གོ །༡༦ རྩམ་གྲོ་བཏུམས། གྲོད་པུ་བཤུར་བའི་ཁུག་ལ་རྩམ་པ་དང་། འཛིམ་བུ་བཏུམས་པར་ཚྭ་གཡེར་སོགས་བཏབ་སྟེ། ཆིག་དྲིལ་བྱས་ནས་སྐུད་པས་བསྡམས་ནས་བཙོས་པ་ཞིག ༡༧ སྟར་ཐུད། སྟར་ཀ་དང་ཆང་འབྲས་གཉིས་བསྲེས་ཏེ། ཞིབ་མོར་འཐག་པའི་ནང་། རྩམ་པ་ཉུང་ཙམ་དང་། ཙོ་རི་ཀ་ར་སོགས་བསྲེས་ནས་བཟོས་པ་ཞིག ༡༨ ཡོས་རྩམ། ཡོས་ཁྲའི་ནང་ལ་མར་འཕངས་ཏེ་བརྫིས་པ་ཞིག་གོ །༡༩ ཚྭ་རྐོང་། རྩམ་པ་ཅུང་ཟད་སྙི་མོ་བརྫིས་ཏེ། ཙོང་སྒོག་དང་། དམར་ཁ་ཚ་བསྒྲུངས་ནས། རྩམ་པའི་ཚ་རྐོང་ནས་བཅུས་ཏེ་ཟ་བ་ཞིག ༢༠ དར་རྩམ་མར་བརྫིས་མ་ནི། དར་བའི་ནང་རྩམ་པ་བཏབ་སྟེ་བརྫིས་རྗེས་ནང་དུ་མར་བཅུག་སྟེ། རྫི་བོ་སོགས་ཀྱིས་ཉིན་རྒྱུན་ཟ་བ་ཞིག་གོ །

༥ རྩམ་པ་དང་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་བར་ཀྱི་འབྲེལ་བ། རྩམ་པས་ཡི་དམ་ཆོས་སྲུང་དང་། ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་རྣམས་ལ་གསོལ་མཆོད་ཕུལ་བའི་སྐབས་སུ། ལྷ་སྲུང་སོགས་ཀྱི་གཏོར་རྫས་ལ། དབྱིབས་གཟུགས་མི་འདྲ་བའི་བཅའ་སྟངས། མཚོན་དོན། ཕན་ཡོན་སོགས་གཏོར་མའི་རྣམ་བཤད་རྣམས་སུ་ཞིབ་ཏུ་ལྟོས་དང་། རྩམ་པ་དང་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་དེ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་མཐོང་ཐུབ་པ་དང་། རིག་གནས་འདི་ལ་རྒྱབ་ཁབ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་ཁྱད་མཚར་དུ་འཛིན་ཏེ། རྒྱ་གར་རྒྱལ་བོ་ཨག་བྷར་གྱིས། རྒྱ་གར་བ་ཞིག་ལ་བོད་དུ་ངོ་མཚར་བའི་ལྟད་མོ་ཅི་མཐོང་དྲིས་པས། བླ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཟན་དང་མར་ལས་བྱས་པའི་གཏོར་མ་བྱ་བ་ངོ་མཚར་ཅན་ཞིག་མཐོང་ཚུལ་དེབ་དཀར་ལས་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །གཞན་ཡང་། གདབ་ལས་སྐབས་སུ་ཟན་གཏོར་སྣ་ཚོགས་དགྲ་བགེགས་འདུལ་བྱེད་དང་། དམ་ཉམས་དགྲ་བོ་ཉ་བུག་སོགས་ཀྱི་གཟུགས་དང་། མདོས་གླུད་ཀྱི་ཚེ་ཟན་གྱི་སྲོག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གཟུགས་དང་། ངར་མི་ཏིང་ལོ་སོགས་དང་། ལན་ཆགས་བུ་ལོན་ལ་གཏོར་མགྲོན་དུ་རིལ་བུ། ཆངས་བུ་སོགས་འབུལ་བ་དང་། ལོ་སར་དང་གསོལ་སྟོན་གྱི་མཛད་སྒོར། གྲོ་སོ་ཕྱེ་མར། གསོལ་མཆོད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བསང་རྩམ་དང་། བཀྲ་ཤིས་པའི་ཚབ་མཚོན་རྩམ་རྩེད་བྱེད་པ་སོགས། རྩམ་པས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཐད་ལ་གོ་གནས་གལ་ཆེན་ཞིག་བཟུང་ཡོད།

༦ རྩམ་པའི་དགེ་མཚན། བོད་རྩམ་ནི། བཟོ་བདེ་དང་སྤྱོད་བདེ། ཉར་བདེ་དང་འཁྱེར་བདེ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པས། ཁ་དཔེར་ཡང་། ཟས་གཅིག་ཐུབ་སྦྲང་དཀར་རྩམ་པ། གོས་གཅིག་ཐུབ་ཕྱིང་དཀར་ཆུ་ལྭ། ཞེས་དང་། དམངས་གཞས་ལས་ཀྱང་། ཟས་གཅིག་གིས་རྒྱལ་ཁམས་སྐྱོང་ནི་བོ། །དཔེ་བཞག་ན་སྦྲང་དཀར་རྩམ་པ་རེད། །ཟེར་བར་མ་ཟད། ལྟོགས་ཁྱག་ཆེ་ལ་རོ་བཅུད་ལྡན་པ་ཡིན། ཁྱད་པར་དུ། གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞི་ལས། རྩམ་པ་གྲང་མོ་སྟོབས་བསྐྱེད་ལྕི་བ་ཡིན། །བཙོས་ཟན་ཡང་ལ་འཇམ་པས་འཇུ་བ་སླ། །ཁོངས་བོ་ཐམས་ཅད་ཕོ་བའི་མེ་དྲོད་འཛོམས། །ཨ་སྦྱར་འཇུ་སླ་སྟོབས་འཕྲོག་ཉེས་ཀུན་སེལ། །ཟན་ཆང་རླུང་སེལ་ཁོང་བའི་དྲོད་ལ་ཕན། །ཞེས་དང་། གཞན་ཡང་། ནད་བརྒྱ་སྨན་གཅིག་རྩམ་པ་ཡིན། བཤད་པ་ལྟར། ནད་རིགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་འགྲོ་བ་མང་སྟེ། གག་ལྷོག་གཟེར་གསུམ་དང་། གཉན་དང་རླུང་ནད། སྙིང་དང་དྲེག་ནད། གྲུམ་བུ་དང་ཆུ་སྐྲངས་སོགས་ཀྱི་གཉེན་པོར་འགྲོ་བ་གསོ་རིག་ལས་འབྱུང་བ་དང་། དམངས་ཁྲོད་དུ་འང་། རྩམ་སྐྱ་བརྫིས་ཏེ་ཟོས་ན་ཆམ་ནད་ལ་ཕན་པ་དང་། ལུས་སྟེང་དུ་རྩམ་སྐྱ་བྱུགས་ན། བ་སྤུའི་ཁུང་སྒོ་བཅད་དེ་དྲོད་ནང་དུ་བསྐྱིས་ན་རླུང་ནད་འཇོམས་པ་སོགས་ཕན་ནུས་རྒྱ་ཆེར་ལྡན་ནོ། །

མར།

༡ མར་གྱི་བྱུང་བ་དང་རྣམ་གྲངས། མར་ནི་འོ་མ་བསྲུབས་པའི་སྙིང་བོ་སྟེ། སྐྱ་མར་དང་འབྲི་མར་སོགས་མང་ཡང་། འབྲི་མར་སེར་བོ་ནི་དྲི་ཞིམ་ལ་རོ་བཅུད་ལྡན། དེ་ནི་འབྲི་དང་མཛོ་མོ་སོགས་ལས་འོ་མ་བཞོས་ནས། དེ་བསྲུབས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །ཞེས་དཔེ་དོན་སྦྱར་བ་དང་། ཁ་དཔེར་ཡང་། བརྒྱ་བཤད་ཚིག་གི་རྩ་བ། །སྟོང་དཀྲུགས་འོ་མའི་མར་ལོ། །ཞེས་བཤད་པ་ལས་མར་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་རྟོགས་ཐུབ། མར་ནི་རང་ཅག་གི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་ཁ་ཟས་དང་། ཡང་ན། མར་གྱིས་སྨན་ལས་བྱེད་པའི་གོམས་གཤིས་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། རྒྱུད་བཞིའི་གསོ་རིག་མ་དར་གོང་ནས། རྨ་གསར་ལ་མར་ཁུ་བཏང་ནས་རྩ་ཁ་སྡོམ་པ། སྦྲང་མའི་འཇིབ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་ཀློ་དང་བོད་དུ་མི་ཆགས་པ་ནས་ཡོད་པར་གསོ་རིག་སྨན་གྱི་ཁོག་འབུགས་སུ་གསུངས་སོ། །མར་གྱི་ཁ་དོག་གི་ཆ་ནས་ཡང་། ར་མར་རམ་དགུན་དཔྱིད་ཀྱི་བ་དང་འབྲིའི་མར་དཀར། བསྲུབས་མ་ཐག་པ་ལས་བཏོན་པའི་མར་སྐྱ་རྫི། དབྱར་སྟོན་གྱི་དུས་སུ་སྨན་སྣ་དང་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ཟོས་པར་བརྟེན། འབྲི་མར་སེར་བོ་སོགས་ཡོད་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་འབྲི་མར་ནི་མདོག་མཛེས་ལ་རོ་བཅུད་ལྡན། ལྷག་པར་དུ་འབྲི་ཡར་མའི་འོ་མ་དཀྲོགས་པའི་མར་ནི་བཅུད་ཆེ་ལ་ལུས་ཁམས་ལ་ཧ་ཅང་ཕན་ནོ། །

༢ མར་དང་འབྲེལ་བའི་ཟས་རིགས། ༡ མར་གོར། མར་ཁུ་ལ་བཙོས་པའི་འཁུར་བ། ༢ མར་ཆང་། ནས་ཆང་བཟང་བོའི་ནང་དུ་བུ་རམ་དང་། སྦྲང་རྩི། མར་ཞུན། གོ་སྙོད། པི་པི་ལིང་ཞིབ་བུར་བཏགས་པ་བཅས། སྣོད་ནང་དུ་སྦྱར་ནས་འཇམ་ཙམ་བསྲེས་ལ། ཞག་གསུམ་དྲོ་སར་མནན་ནས་ལངས་པའི་ཆང་སྟེ། བཏུང་ན་གྲང་རླུང་སོགས་སེལ་བ་ཞིག་གོ །༣ མར་ཞོག ཤུན་པ་བཤུས་པའི་ཞོག་ཁོག་ཏུ་ཚྭ་ཙོང་སོགས་བསྲེས་ཏེ་མར་ཁུའི་ནང་བརྔོས་པ་དེའོ། །༤ མར་ཐུད། མར་བསྲེས་པའི་ཐུད་དེ། མར་ནི་ཐུད་ཀྱི་རོ་བཅུད་འདོན་པའི་གཙོ་བོ་ཡིན། ཁ་དཔེར་ཡང་། ཐུད་ཞིམ་པ་མར་གྱི་དྲིན། སྔགས་ཟབ་པ་མདོ་ཡི་དྲིན། ཞེས་དང་། ཐུད་ཞིམ་ཞིམ་ཞོ་ཡི་བཅུད﹙སྐབས་འདིར་ཞོ་ནི་འོ་མ་སྟེ་བྱིས་པས་འོ་མ་འཐུང་པའི་ཆ་ནས་ཞོ་འཐུང་ཟེར་བ་ལྟ་བུས་མཚོན﹚ཡིན། །ངོ་དམར་དམར་མར་གྱི་དྲིན་ཡིན། །ཞེས་ཟེར་རོ། །༤ གཞན་ཡང་། མར་ཇ། མར་བརྔོས་ཤ་མོ་དང་སྒོ་ང་། མར་ཉོག མར་རྩམ། མར་ཚོད་སོགས་མང་ངོ་། །༥ མར་གྱི་ཕན་ནུས་ནི། དེ་ལ་མར་གསར་བསིལ་ཞིང་རོ་ཙ་བ། །མདོག་སྟོབས་སྐྱེད་ཅིང་མཁྲིས་ཚད་སེལ་བར་བྱ། །མར་རྙིང་སྨྱོ་དང་བརྗེད་བྱེད་བརྒྱལ་རྨ་འཚོ། །ཞུན་མར་བློ་རྣོ་དྲན་གསལ་དྲོད་སྟོབས་བསྐྱེད། །ཚེ་འཕེལ་སྣུམ་པའི་མཆོག་སྟེ་ལས་སྟོང་བྱེད། །ཕྲུམ་གསར་སྤྲི་དང་ཕྱུར་བ་ལ་སོགས་པ། །དང་ག་ལེན་ཞིང་རྟུག་སྐེམ་བད་ཀན་སེལ། །ཟོ་མར་བད་རླུང་སེལ་ཞིང་མེ་དྲོད་སྐྱེད། །འབྲི་དང་ལུག་སྨན་དེ་བཞིན་གྲང་རླུང་སེལ། །མཛོ་མར་ར་མར་བསིལ་བས་རླུང་ཚད་སེལ། །ཞེས་སོ། །

ཕྱུར་བ།

༡ ཕྱུར་བའི་བྱུང་བ་དང་རྣམ་གྲངས། ཕྱུར་བ་ལ། མངར་ཕྱུར། སྔོ་ཕྱུར། སྐྱུར་ཕྱུར། སྐྱ་ཕྱུར་སོགས་ཡོད། མངར་ཕྱུར་ནི་སྤྲི་མར་དང་བཅས་པའི་བསྐོལ་ནས་བླངས་པ་དང་། སྔོ་ཕྱུར་ནི་དར་བ་བསྐོལ་ཏེ་བླངས་པ་དང་། སྐྱུར་ཕྱུར་ནི། དར་བ་ཡུན་རིང་བསྐོལ་ནས་བླངས་པ་དང་། སྐྱ་ཕྱུར་ནི། ཕྱུར་ཁུ་དང་སྔོ་ཁུ་ཡུན་རིང་བསྐོལ་ཏེ་བཏོན་པ་ཡིན་ལ། སྔ་མ་སྔ་མ་མཆོག་ལ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཞན་པའོ། །

༢ ཕྱུར་བ་དང་འབྲེལ་བའི་ཟས་རིགས། ༡ ཕྱུར་བ་དཔལ་འཛོམས། སུར་པན་གང་བུ་དང་། བསོད་ནམས་དཔལ་འཛོམས། ཚྭ་བཅས་སྒོག་དྭངས་སུ་བསྒྲུངས་བར་ཕྱུར་བ་བསྲེས་ནས་སྤགས་དང་མཉམ་དུ་བཟའ་བ་ཞིག་སྟེ། དབུས་གཙང་དུ་དར་སོ་ཆེའོ། །༢ ཕྱུར་བ་ཤ་བརྔོས། ཕྱུར་བ་དང་སུར་པན། ཕོ་བ་རིས། འུ་སུ། སྲན་ཁུ། སྐམ་ཤ་སྣུམ་གང་རུང་དུ་བརྔོས་པ་ཞིག ༣ ཕྱུར་ཐུད། ཕྱུར་བའི་ནང་ཆུ་ཅུང་ཙམ་བླུགས་ནས། མར་འཇམ་རྡོག་ཙམ་རྡོག་ཙམ་བཟོས་པར་བུ་རམ་སོགས་བསྲེས་ཏེ། བརྫིས་ནས་དབྱིབས་སྣ་ཚོགས་སུ་བཟོ་བ་ཞིག་སྟེ། ཁམས་ཕྱོགས་སུ་དར་སོ་ཆེའོ། །༤ ཕྱུར་རིལ། ཆུ་གྲང་མོའི་ནང་ཕྱུར་རིལ་དང་། གྲོ་ཕྱེ། སུར་པན། ཚྭ་མར་བསྲེས་ཏེ་ཡང་ཡང་དཀྲུགས་ནས་བསྐོལ་བ་ཞིག་གོ །༥ ཕྱུར་ཐུག ཕྱུར་བ་རགས་མོའི་ནང་དུ་ཕྱེ་ལེབ་བརྔོས་མ་དང་། ཟར་མ་བརྔོས་ཏེ་ཞིབ་ཏུ་བརྡུངས་ནས་མར་སོགས་བསྲེས་ནས་བསྐོལ་བ་ཞིག་སྟེ། འདི་བསྙུང་གནས་མཇུག་ཏུ་ཐོ་རངས་དུས་སུ་འཐུང་བས་ན་ཐོ་ཐུག་ཡང་ཟེར། ༦ ཕྱུར་རྩམ། མར་ཕྱུར་རྩམ་གསུམ་བསྲེས་ཏེ་བརྫིས་པའི་རྩམ་པའོ། །

གོང་གསལ་འདི་དག་ནི་གདོད་མ་ནས་བོད་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་འབྲེལ་མེད་དུ་གནས་ཤིང་། ད་ལྟ་ཡང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་གྱི་བཟའ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་བརྩི་བས། ངལ་བ་ལ་མ་འཛེམས་པར་བྲིས་པ་ཡིན། ཤའི་ཁ་ཟས་ནི་འདིར་འབྲི་བའི་ངལ་བ་མ་བྱས་པས། གཞན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །

གྲོ་མ།

༡ གྲོ་མའི་དགེ་མཚན། གྲོ་མའི་ཁ་ཟས་ནི་མིས་རྩོལ་བ་ལ་མ་བརྟེན་པར། རང་བྱུང་གིས་སྐྱེས་པའི་ཁ་ཟས་མཆོག་གྱུར་ཞིག་སྟེ། དེ་ནི་བོད་ཟས་ཀྱི་ཚབ་མཚོན་ལྟ་བུ་ཞིག་དང་། ཡང་ན། རྒྱལ་ཁམས་བསྐོར་བའི་ཕོ་རྒོད་ཚོ་རང་གི་ཕ་ས་ཕ་ཡུལ་མི་བརྗེད་པའི་སྐྱེས་སུ་བསྐུར་བའམ། སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་རྣམས་འཁྲུངས་དུས་སུ། ཟས་ཀྱི་ཐོག་མ་གྲོ་མ་འདི་བཞེས་སྲོལ་ཡོད་པ་ལོ་རྒྱུས་སོགས་སུ་གསལ། ཁྱད་པར་དུ་བཅུད་ལྡན་བྲོ་བ་ལྡན་པའི་ཁ་ཟས་ཤིག་ཡིན་པས། དམངས་ཁྲོད་དུ་ཟུར་ཟའི་ཚུལ་དུ། བླ་མ་གྲོ་མ་མི་བཞེས་པ། ཕོ་སྐྱེས་དར་བ་མི་འཐུང་བ། ཞེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པར་མ་ཟད། དུས་སྟོན་གྱི་མཛད་སྒོ་ཁག་ལ་ཡང་ཟས་ཀྱི་དང་བོ་གྲོ་མ་འདྲེན་པ་ཡིན། གཞན་ས་བཅུད་དང་། ས་ཆུ་མ་འཕྲོད་པས་ཟོས་ན་འབྱུང་ཁམས་བདེ་བ་དང་། ཚ་འཁྲུ་སོགས་ལ་ཕན་པ་ཡིན་ནོ། །

༢ གྲོ་མ་གསལ་བཤད། གྲོ་མ་ནི། ལོ་མང་སྐྱེས་པའི་ས་ཉལ་རྩ་ལྡུམ་ཞིག་སྟེ། གཞུང་རྟ་ཕྲ་ལ་མདོག་དམར་ནག་ཡིན། རྩ་བ་ཕྲ་མོའི་སྣེ་ལ་རྡོག་པོ་འཇོང་འཇོང་ངམ། རིང་མོ། རིལ་བུ་སོགས་སུ་ཐོགས་ལ། ཟ་ཆོག་པར་མ་ཟད་སྨན་ཡང་བྱེད་ཆོག ས་ཅུང་མཐོ་བའི་རོང་མ་འབྲོག་གམ་འབྲོག་ཕྱོགས་སུ་སྐྱེས་ལ། མདོག་དམར་ལ་གྲོ་ལོ་ས་སྟེང་དང་གྲོ་མ་ས་འོག་ཏུ་ཡོད་པ་སྟེ། ཁ་དཔེ་ཡང་། གྲོ་མ་གཏིང་ན་མེད་ན། །གྲོ་ལོ་ཁ་ལ་མི་ཐོན། །ཞེས་དང་། ཟས་ཞིམ་པོ་གྲོ་མ་དམར་ཆུང་རེད། །ཆགས་བཞག་ན་ས་ཞབས་ལྡུམ་བུ་རེད། །ཅེས་ཟེར་རོ། །གྲོ་མ་ས་འོག་ལས་ཐོན་དུས་སྒང་བུ་ཆེ་ལ། དེ་ཉི་མར་ལྡེས་ཚེ་ཇེ་ཆུང་ཇེ་ཆུང་དུ་བྲི་འགྲོ་བས། ཁ་དཔེར་ཡང་། གྲོ་རློན་གཅིག་གིས་མ་བུ་ཁ་ཁར་གཏོང་། ཟེར་བའང་དེ་ཡིན་ནོ། །

༣ གྲོ་མ་དང་འབྲེལ་བའི་ཁ་ཟས། ༡ གྲོ་ཐུག གྲོ་མ་དང་བག་ལེབ་སྲབ་མོ་བརྔོས་ཏེ་དུམ་བུར་གཏུབས་པ་ཕྱུར་བ་དང་། ཟར་མ་བརྔོས་ཏེ་བརྡུང་བ་བཅས་བསྲེས་ཏེ་གྲུབ་པའོ། །༢ གྲོ་རྩམ། གྲོ་མ་བཙོས་མ་དང་། མར་ཕྱུར། རྩམ་པ། ཀ་ར་བཅས་མཉམ་དུ་བརྫིས་པའོ། །༣ གྲོ་འབྲས། གྲོ་མ་དང་འབྲས། མར་ཁུ་དང་ཀ་ར་བཅས་ཀྱི་གྲུབ་པའོ། །༤ གྲོ་ཞུན། གྲོ་མ་བརྔོས་ཏེ་འཐག་པའི་ཕྱེ་མ་དང་། མར་ཀ་ར་སོགས་ཀྱིས་གྲུབ་པའོ། །

འཁུར་བ་འམ་གོ་རེ།

༡ འཁུར་བའི་དབྱེ་བ་དང་བཙོ་ཚུལ། བོད་མིའི་འཁུར་བ་ལ་རིགས་ཧ་ཅང་མང་། གོ་རེ་ཆེ་བ་ལ་གྲོ་ཕྱེ་རྒྱ་མ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་གི་བཟོས་པའི་གོར་མོ་ཆེ་དང་། ཆུང་བ་ལ་ལག་མཐིལ་ཙམ་ཡང་ཡོད། གོ་རེ་འདི་ལ་སྣུམ་འཁུར་དང་སྐྱ་འཁུར་རིགས་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཆོག སྲེག་པའམ་བཙོད་ཚུལ་སོ་སོའི་ལག་ལེན་ལས་ཤེས་པར་བྱས་ལ། གོ་རེ་འདི་བོད་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་རོང་ཕྱོགས་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཟས་རིགས་ཤིག་ཡིན་པས། ཀུན་གྱིས་དེ་ལ་བརྩི་མཐོང་ཆེ་བར་མ་ཟད། དམངས་ཁྲོད་དུ་དེ་ལ་གོར་བཤད་ཀྱང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། འདི་ཆུ་མའི་ཞིང་གཞིར་འདེབས་དུས་ཡག་གི ། རྒྱ་ཟོར་ཝེར་མའི་འབྲེག་དུས་ཡག་གི ། ལོ་ཡག་མཁལ་མ་འགེལ་དུས་ཡག་གི ། གཡུལ་ཁ་གོར་མོའི་ནང་ནས་རྡུང་དུས་ཡག་གི ། རྡོ་རྫི་རྒན་པོས་གོར་གོར་བྱེད་གི ། སྐྱོན་ཅིག་ཟེར་ནས་སྐྱོན་དུས་ན། །གསོམ་པ་ཁེམ་གྱིས་ངུར་རྒྱངས་བྱེད་གི། བདེན་པ་ཐམས་ཅད་སྔུན་ན་བབས་གཟིག །རྫུན་པ་ཐམས་ཅད་གཞུག་ལ་བབས་གཟིག །བདེན་རྫུན་བར་ནས་གྲོ་ཞིག་བླངས་གཟིག །གདན་དཀར་གྲུ་བཞིའི་ཐོག་ལ་བརྡལ་དུས་ཡག་གི ། འཛམ་གླིང་ཉི་མ་བསྐམ་དུས་ཡག་གི ། འཁྱབ་གཞིའུ་གོར་མོའི་ཁ་ལ་བསྐྱི་དུས་ཡག་གི ། རྒྱལ་བོའི་རྡོ་རང་ཁ་ལ་འཐག་གི་འཁྱེར་གཟིག །ཕྱེ་བབས་གཟིག་བབས་གཟིག་ཟེར་དུས་ན། །དགུན་གསུམ་ཁངས་སྐྱ་འབབ་འདྲ་ཡིན། །གཡོས་གཟིག་གཡོས་གཟིག་ཟེར་དུས་ན། །མང་བོ་བུ་གཅེས་བསྙལ་འདྲ་ཡིན་ནོ། །ལངས་གཟིག་ལངས་གཟིག་ཟེར་དུས་ན། །རྒྱ་མཁས་པའི་ཏེན་ལ་ལངས་འདྲ་ཡིན་ནོ། །བཙོས་གཟིག་བཙོས་གཟིག་ཟེར་དུས་ན། །ཤིང་ནགས་ཚལ་ལ་བཏབ་འདྲ་ཡིན་ནོ། །ཚོས་གཟིག་ཚོས་གཟིག་ཟེར་དུས་ན། །ངའི་ལག་པ་གཡོན་མའི་ནང་ཤོད་ན། །མཛུབ་གུ་གསེར་ཐུར་གྱི་རྩེ་མོ་ན། །ཙན་དན་དམར་བོའི་སྡེར་མ་ཡག་གི ། གོ་རེ་བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་ཆེན་ཡག་གི ། ཁ་མིག་མེད་ལ་དགོད་ལ་ཁད། །སྡེར་མོ་མེད་ལ་འཕུར་ལ་ཁད། །ཇ་ཚྭ་རེད་གོ་རེ་ཚིལ་རེད། །རྩམ་པ་སྦང་རེད། མར་མེ་ཏོག་རེད། །ཅེས་སོ། །

༢ འཁུར་བའི་རྣམ་གྲངས། ༡ ཐལ་གོར། ཨོང་བའམ་མེ་ཐལ་ནང་དུ་བསྲེགས་པ་ཞིག ༢ སྐྱ་གོར། བོང་བ་མེ་ནུར་གྱི་ནང་ཚོས་ཐག་ཆོད་པར་བྱས་ནས། གོར་ཚིག་རྣམས་འདྲད་པ་ཞིག གོ་རེ་འདི་ནི་བྲོ་བ་ཞིམ་ཞིང་། བླ་དཔོན་རྣམས་ལ་འབུལ་སྲོལ་ཡོད། ༣ སྐྱ་སྲབ། གྲོ་ཕྱེ་སྲབ་མོར་བརྡལ་ཏེ་སླ་ངའི་ནང་བརྔོས་པ་ཞིག སྐྱ་སྲབ་འདི་འོ་མའི་ནང་དུ་བསྐོལ་བ་དང་། ཡང་ན། མར་ཕྱུར་དང་གྲོ་མ་བཅས་འཕངས་ནས། བསྙུང་གནས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཐོ་ཐུག་བསྐོལ་བའང་ཡོད། ༤ སྤྲི་གོར། བ་འབྲི་སོགས་ཀྱི་སྤྲི་གསར་གྲོ་ཕྱེ་བསྲེས་ཏེ་བསྲེགས་པ་ཞིག ༥ ཁ་རྟེའུ། གཉེན་སྟོན་སྐབས་སུ་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་ཆེད་སྟེར་བའི་ཟུར་གསུམ་ཉིས་མཐུད་ལྟ་བུའི་དབྱིབས་ཅན་ཞིག ༦ ཀ་ར་གོ་རེ། ཕྱེ་དང་ཀ་ར་སོགས་བསྲེས་ནས་བཟོས་པ། ༧ སྒོང་འཁུར། གྲོ་ཕྱེ་ནང་ལ་སྒོ་ང་བསྲེས་ནས་བཙོས་པ། ༨ མངར་གོར། གྲོ་ཕྱེའི་ནང་མངར་ཆ་དང་། སྒོ་ང་འོ་མ་སོགས་བསྲེས་ཏེ། ཆུང་ཞིང་སྲབ་བུར་སྲེག་ནས་བཟོས་པ། ༩ གོ་རེ་སྣ་གཅུ། ཟོག་གི་སྣ་གཅུའི་དབྱིབས་ཅན་དུ་བསྲེགས་པས་འདི་ལ་གོ་རེ་སྣ་གཅུ་ཟེར་ལ། བྱིས་པ་བཙས་ཏེ་བདུན་སྟོན་དང་ཟླ་སྟོན་ལ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ལེགས་སྐྱེས་སུ་འཁྱེར་བ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་གཡུལ་དུ་ཞུགས་སྐབས་ཕོ་རྒོད་ཚོས་ལམ་རྒྱགས་སུ། འཁུར་བའི་དཀྱིལ་དུ་ཐ་གུ་དྲངས་ཏེ་འགྲོ་བའི་དཔེ་ཡོད་པ་གཞི་བཞག་ནས། ཁྱིམ་དེར་བུ་ཞིག་བཙས་ན་སྣ་གཅུ་འཁྱེར་བ་ཡང་དེ་ཡིན་པར་བཤད་པ་བདེན་ཞད་ཡོད་དོ། །༡༠ གོ་རེ་འབའ་སྡུག གྲོ་ཕྱེ་བརྡལ་བའི་ཁུག་ལ་ཟར་མ་བརྡུངས་མ་བླུགས་པའི་གོ་རེ། སྣུམ་བཙོས་དང་སྲེག་བཙོས་གཉིས་ཀ་ཡོད། ༡༡ གོ་རེ་སོ་ལུག གྲོ་སོ་ལུག་བཏགས་ཏེ་གོ་རེ་སྲེག་པ། ༡༢ ནས་ཕྱེ་གོ་རེ། ནས་བཏགས་ཏེ་བཟོས་པའི་གོ་རེ། མདོག་ངན་ཡང་བྲོ་བ་ཧ་ཅང་ཞིམ། ༡༣ གོ་རེ་རླངས་བཙོས། ཁོན་ནང་དུ་རླངས་ཁ་ནས་ཚོས་པའི་གོ་རེ། རེབ་གོང་ས་ཁུལ་དུ་འདི་ལ་ཁོན་ཐོག་ཟེར། ༡༤ གཞན་སྣུམ་འཁུར་གྱི་རིགས་ལ། གོ་རེ་དམར་བོ། སོག་སོག་སོགས་སྣ་ཁ་མང་ཞིང་། དེ་རེ་རེ་བཅའ་སྟངས་དང་། མཚོན་བྱེད། བཀོལ་སྟངས། དུས་ཚིགས་ལའང་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །

ཉོག

༡ ཉོག་བཟོ་ཚུལ། ཉོག་འདི་ཡང་བོད་དུ་གདོད་མའི་དུས་ནས་དམངས་ཁྲོད་དུ་དར་འཕེལ་ཆེ་བའི་ཟས་རིགས་ཤིག་སྟེ། དེ་ཡང་བྲོ་བ་ཆེ་ལ་མངར་བཅུད་ལྡན། ཉོག་གཡོ་སྟངས་སྤྱི་ནི། ཐབ་ཏུ་མེ་ཚད་རན་པར་བཏང་སྟེ། ཆུ་ཁོལ་ནང་དུ་སྲན་ཕྱེ་འདེབས་ཞོར་དང་དཀྲུགས་ཞོར་བྱས་ནས་གཡོ་དགོས། གཡོ་བསྐོལ་བྱས་རྗེས་དཀར་ཡོལ་དུ་ཁོལ་མ་ཟ་བའམ། ཡང་ན། སྡེར་མའི་ནང་སྐགས་སུ་བཅུག་ནས་སྟེང་དུ་སྒོག་ ཆུ་བླུགས་ཏེ་ཟ་དགོས། ཁ་དཔེ་ཡང་། ཤ་ཁོལ་མ་བཟང ་། ཁོལ་མ་མིས་མི་སྟེར། ཉོག་འཁྱག་པ་བཟང་། འཁྱག་དབང་རང་གིས་མི་སྟེར། ཟེར་ལ། འདིར་ཉོག་དང་འབྲེལ་བའི་ཟས་རིགས་འགའ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ན།

༢ ཉོག་ཟས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས། ༡ དཀར་ཉོག ཕྱེ་ཁུ་ནུར་བོའི་ནང་ཤ་ཚིལ་བཏགས་མ་དང་། ཚྭ་གཡེར་ཙོང་གསུམ་སོགས་བསྲེས་ནས་ཡང་ཡང་དཀྲུགས་རྗེས་དཀར་ཡོལ་དུ་བླུགས་ཏེ། རླངས་བཙོས་བྱས་པའོ། །༢ ཕྱེ་ཉོག ཆུ་ཁོལ་ནང་ཕྱེ་མར་ཕྱུར་གསུམ་དང་། ཚྭ་བཏབ་ནས་གཡོས་སྦྱོར་བྱས་པ་ཞིག་སྟེ། བྲོ་བཅུད་ལྡན་ལ། རྒྱུ་ཚད་ཁོག་པ་བཤལ་བར་ཕན། ༣ སྲན་ཉོག ཆུ་ཁོལ་ནང་དུ་སྲན་ཕྱེ་ལ་མར་འཕངས་ནས་གཡོས་སྦྱོར་བྱས་པ། ༤ འོ་ཉོག འོ་མའི་ནང་གྲོ་ཕྱེ་དང་མར་འཕངས་ནས་གཡོས་པ་ཞིག ༥ ཞོག་ཁོག ཞོག་ཁོག་དང་མར་སྤྲས་པའི་ཉོག ༦ བྲ་ཕྱེའི་ཉོག བྲ་བོ་བཏགས་ཕྱེ་ལ་མར་བསྲེས་ཏེ་གཡོས་སྦྱོར་བྱས་པ། ༧ དར་ཉོག དར་བ་ལ་སྲན་ཕྱེ་དང་གྲོ་ཕྱེ་བཏབ་ནས་གཡོས་སྦྱོར་བྱས་པ། རོ་སྐྱུར་བ་ཞིག ༨ ཉོག་ཐུག ཉོག་གཡོས་སྦྱོར་བྱས་ཏེ། གཞོང་བའི་ནང་དུ་བླུགས་རྗེས་གྲིས་ཆུང་ངུར་གཙབས་ཏེ་དཀར་ཡོལ་དུ་བླུགས་ནས། ཚྭ་སྒོག་གཡེར་གསུམ་སོགས་ཀྱིས་བྲོ་བ་བསྐྱེད་དེ་ཟ་བ་ཞིག་གོ །༩ ཉོག་སྲེག ཉོག་འཁྱག་པ་གཏུབ་ནས། གཡིས་བསྐུས་ཏེ་སླ་ངའི་ནང་སྲེག་པ་དེའོ། །༡༠ གཡིས་ཉོག སྲན་ཕྱེ་དང་གྲོ་ཕྱེའི་ནང་དུ་གཡིས་བླུགས་ནས་གཡོས་སྦྱོར་བྱས་པ་དེའོ། །༡༡ ནས་ཉོག ནས་ཕྱེ་ཆུ་ཁོལ་དུ་བཏབ་ནས་གཡོས་པའི་ཉོག ༡༢ མར་ཉོག མར་དང་སྲན་ཕྱེ་བསྲེས་པའི་ཉོག ༡༣ ཟར་ཉོག ཟར་མ་ཁྲོལ་བུར་བརྡུངས་པའི་སྣུམ་འདག་ཆུ་ཁོལ་ནང་བླུགས་རྗེས། གྲོ་ཕྱེ་འམ་ནས་ཕྱེ་གང་རུང་བཏབ་ནས་གཡོས་པའི་ཉོག ༡༤ ཟྭ་ཅིག་གི་ཉོག ཟྭ་ཅིག་གཙང་མར་བཀྲུས་རྗེས་བསྐམས་ནས་འཐག་རྗེས། སླ་ངའི་ནང་ཆུ་དང་ཤ ཚིལ་དང་ཚྭ། ཟྭ་ཅིག་སོགས་བཏབ་ནས་གཡོས་པ་ཞིག དེ་ནས་ཕྱེ་བརྡལ་ནས་སྐྱ་སྲབ་བཞིན་རྔོད་བླངས་ཏེ་ཁུག་ལ་ཟྭ་ཅིག་གི་ཉོག་བཞག་ནས་བསྒྲིལ་ཏེ་ཟ་བ་ཞིག ༡༥ བིས་མདོ་གཡིས་ཉོག འདི་ནི་མདོ་སྨད་བིས་མདོ་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་ཟས་ཤིག་སྟེ། གྲོ་སོ་ལུག་གི་ཕྱེ་ཡིས་གཡོས་པའི་ཉོག་ལ། ཟར་གཡིས་བྲན་ནས་མེ་འཇམ་པོས་ཡུན་རིང་དུ་གདུས་ཤིང་། གཡིས་དེ་ཉོག་གི་ཁར་ཐོན་ནས་འཁྱིལ་ཡོད་ཚེ། མེ་མཚམས་བཞག་ཆོག དེ་ལ་སྣུམ་བག་ཆེ་ཞིང་། དེའི་ཁར་རྒུན་འབྲུམ་དང་གྲོ་མ་སོགས་བཏབ་སྟེ་ཟོས་ན་རོ་མངར་ཞིང་། རླུང་ནད་དང་ལུས་ཟུངས་གསོ་བར་ཕན་པ་ཞིག་གོ །

འབྲས།

རང་ཅག་བོད་ཀྱི་ཡིག་ཚང་དག་ཏུ་གཞིགས་ན། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་སྔོན་ནས་བོད་མིའི་འབྲས་ཟ་བར་མ་ཟད། འབྲས་ཆང་ཡང་བཏུང་བ་ཡིན། རྒྱལ་རབས་གསལ་མེར། ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ཞབས་འཛུགས་ཀྱི་གསོལ་སྟོན་སྐབས། གཡས་ན་སྣ་ནམ་པ་བསྡད། གཡོན་ན་རྒྱ་རྣམས་བསྡད། དེར་ཡབ་རྒྱལ་བོས་སྲས་རྒྱན་དུ་མས་སྤྲས་ནས། གསེར་སྐྱོགས་འབྲས་ཆང་གིས་བཀང་བ་སྲས་ཀྱི་ལག་ཏུ་གཏད་པའི་སྐོར་གསུངས་ཡོད་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་བའི་སྐབས་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ལྟར། འབྲུག་དང་བལ་ཡུལ་རྒྱ་གར་སོགས་ནས་འབྲས་འབོར་ཆེན་ནང་འདྲེན་བྱས་པ་དང་། ཚོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་། ལྷོ་བྲག་དོལ་བོ་རྫོང་དང་། གྲོ་མོ་སྟོད་སོགས་ནས་འབྲས་འབོར་ཆེན་ཉོ་སྒྲུབ་བྱས་ཏེ་ཚོང་རྒྱག་པར་བརྟེན། ལྷ་སའི་ཁྲོམ་དུའང་འབྲས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་མང་དུ་འབྱུང་སྟེ། སྨན་འབྲས། གསོལ་ལྕམ། འབྲུག་འབྲས། གཉའ་འབྲས། ཀློ་འབྲས། ཨ་སུ། དམར་འབྲས་སོགས་ཡོད་དོ། །

འོ་ཟས།

༡ འོ་མའི་རྣམ་གྲངས་དང་བཞོ་གླུ། འོ་མ་ལ་འབྲི་དང་མཛོ་མོའི་འོ་མ། མ་མོ་ར་མའི་འོ་མ་སོགས་མང་། ཞོ་དང་མར་ཕྱུར་ཚང་མ་འོ་མ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། དམངས་ཁྲོད་དུ། འོ་མ་བཞོ་གླུ་ཡང་སྣ་ཚོགས་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། ལྷ་ས་ངམ་རིང་རྫོང་གི་འོ་མ་བཞོ་གླུ་ནི། རྭ་གཡས་ལྷ་རྒྱལ་འཐེན་འདྲ་འདུག །རྭ་གཡོན་ཕྱག་འགུག་བྱས་འདྲ་འདུག །ཨམ་ལྕོག་ཏིང་ཤང་ཁ་འབུག་འདྲ། །སྐེད་བཏགས་དཀར་ཚར་དམར་ཚར་གསུམ། །རྫི་བོས་ལ་བཙས་གསོལ་བ་འདྲ། །སྐེད་པར་དར་ཐག་འཐེན་འདྲ་འདུག །བརླ་ཤ་མཁྲེགས་ལ་ཆུ་འབབ་འདྲ། །འོ་རྡོག་སླ་ང་ཁ་སྦྱོར་འདྲ། །ནུ་མ་རྒྱ་གླིང་ཁ་ཆ་འདྲ། །འོ་མའི་རྦ་རྩུབ་འཚམ་པ་འདུག །དབྱར་ཆར་བབས་པའི་ཆུ་སྐད་ལས། །ནོར་ཁྲ་འཇོ་བའི་འོ་སྐད་ཆེ། །ཞེས་སོགས་ཁང་དམར་རྫོང་དང་། ཆ་གསུམ་རྫོང་། ལྷུན་རྩེ་རྫོང་སོགས་ལ་ཡང་འོ་མ་བཞོ་གླུ་མི་འདྲ་བ་ཡོད་དོ། །

༢ འོ་ཟས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས། ༡ འོ་གོར། གྲོ་ཕྱེ་སྐྱུར་རྫིས་སུ་འོ་མ་བསྲེས་ནས་བཟོས་པའི་འཁུར་བ། ༢ འོ་ཇ། ཇའི་ནང་དུ་འོ་མ་བླུགས་ནས་བསྐོལ་བའི་བཏུང་ཇ། ༣ འོ་ཉོག ཟན་ཕྱེ་ལ་འོ་མ་བླུགས་ཏེ་གཡོས་པ། ༤ འོ་སྣུམ་ཀ་ར། འོ་མ་དང་མངར་ཆ་བསྡེབས་ནས་བཟོས་པའི་ཀ་རའི་རིགས། ༥ འོ་འབག འོ་མ་བསྐོལ་བའི་ནང་རྩམ་པ་བཏབ་སྟེ། དཀྲུགས་ནས་བཟའ་རྒྱུ་ཞིག ༦ འོ་འབྲས། འོ་མའི་ནང་བསྐོལ་བའི་འབྲས་ཐུག ༧ འོ་མ་ཀ་ར། འོ་མའི་རྒྱུ་ཆ་བྱས་ཏེ་བཟོས་པའི་ཀ་ར། ༨ འོ་ཐུག འོ་མའི་ནང་ཐུག་པ་བཏབ་ཏེ་བསྐོལ་བ། ༩ འོ་མའི་གོར་གྲུག འོ་མའི་ནང་ལ་འཁུར་བ་གྲུག་ཏེ་སྒོ་ང་དང་ཀ་ར་བསྲེས་ནས་བསྐོལ་བ། ༡༠ འོ་མའི་མངར་གོར། ཕྱེ་དང་འོ་མ་མངར་ཆ་སོགས་བསྡེབས་ནས་བཟོས་པའི་ཟས་རིགས། ༡༡ འོ་རྩམ། འོ་མ་བསྐོལ་བའི་ནང་བརྫིས་པའི་རྩམ་པ།

༣ འོ་མའི་ཕན་ནུས། རྒྱུད་བཞི་ལས། འོ་མ་ཕལ་ཆེར་རོ་དང་ཞུ་རྗེས་མངར། །སྣུམ་ལྕི་ཟུངས་འཕེལ་མདངས་བསྐྱེད་རླུང་མཁྲིས་སེལ། །རོ་ཙ་བད་ཀན་སྐྱེད་བསིལ་ལྕི་བ་ཡིན། །བ་ཡི་འོ་མ་གློ་རྡོལ་གཅོང་ལ་ཕན། །རིམས་རྙིང་གཅིན་སྙི་ཡིད་གཞུངས་འཚོ་བྱེད་ཡིན། །ར་ཡི་འོ་མས་དབུགས་མི་བདེ་བ་སེལ། །ལུག་གི་འོ་མའི་རླུང་འཇོམས་སྙིང་ལ་གནོད། །འབྲི་ཡི་འོ་མ་བད་མཁྲིས་ནད་ལ་གནོད། །རྟ་བོང་འོ་མ་གློ་གསོ་རྨོངས་པར་བྱེད། །འོ་རློན་ལྕི་བསིལ་སྲིན་དང་བད་ཀན་སྐྱེད། །བསྐོལ་ན་ཡང་དྲོ་བསྡུས་ན་འཇུ་དཀའ་ལྕི། །བཙོས་ཐོག་འོ་མ་དྲོན་མོ་བདུད་རྩིར་མཚུངས། །ཞེས་སོ། །

ཚོད་མའི་སྐོར།

ཚོད་མ་འདི་ལོ་སར་དང་དུས་སྟོན་དུ་མ་ཟད། རྒྱུན་སྤྱོད་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུའང་བོད་ཟས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་བཟུང་ཡོད། ལྷ་སའི་སྐད་དུ་འདི་ལ་མོག་མོག་ཡང་ཟེར་ཞིང་། དེ་རིགས་མི་འདྲ་བ་མང་བོ་ཡོད།

༡ ཤ་ཚོད། ཤ་ཚིལ་ཞིབ་བུར་བཏགས་པའི་ནང་ལ། ཚ་སྒོག་གཡེར་གསུམ་སོགས་བསྲེས་ནས་བཙོས་པའི་རླངས་བཙོས་ཚོད་མ་སྟེ། རླུང་ནད་སེལ་ཞིང་གཉིད་འཕེལ་བའི་ཕན་ནུས་ལྡན། ༢ ཤ་ཚོད་སྲེག་མ། ཤ་ཚིལ་ནང་རྫོང་བྱས་ཏེ་སླ་ངའི་ནང་གཡིས་ཀྱིས་སྲེག་པ་སྟེ། ཤ་པགས་ལེབ་ཟེར་བ་དེའོ། །༣ ཚིལ་ཚོད། ཚིལ་ལ་ཕྱེ་བཏབ་པའམ། ཚིལ་རྐྱང་ནང་སྙིང་བྱས་ནས་བཙོས་པའི་རླངས་བཙོས་ཚོད་མ། ༤ ཀར་ཚོད། ཚིལ་རྐྱང་ལ་ཀ་ར་བསྲེས་པའི་རླངས་བཙོས་ཚོད་མ། ༥ ཀེའུ་ཚོད། ནང་སྙིང་གཙོ་བོ་ཀེའུ་བྱས་ཏེ། ཤ་ཚིལ་དང་། གཡིས་ཞག་བླུགས་ནས་རླངས་ཁ་འམ་སླ་ངར་བཙོས་པ། ཀེའུ་ཚོད་སློ་ལེབ་ནི་ཕྱེ་ཤུན་ནང་དུ་ཀེའུ་བཏུམས་ནས་གློ་བའི་དབྱིབས་སུ་བཙོས་ཏེ་སླ་ངར་བསྲེག་པ་ཞིག ༦ ལ་ཚོད། ལ་ཕུག་བཤུར་ནས་ཆུ་ནང་དུ་བཀྲུས་ཏེ་བཙོས་རྗེས་སྣུམ་ཕུར་བྱས་ཐོག ཚྭ་གཡེར་ཙོང་གསུམ་སོགས་བྲོ་སྨན་བཏབ་སྟེ། ཕྱེས་བཏུམས་པའི་རླངས་བཙོས་ཚོད་མ། ལ་ཚོད་ནི་ཁོག་པར་ཡང་ཞིང་ཟས་འཇུ་སྟོབས་ཆེ། ༧ ཟྭ་ཚོད། ཟྭ་ཅིག་ལ་སྣུམ་བསྲེས་ཏེ་བཟོས་པའི་ཚོད་མ། གཞན་ཡང་། ར་སྒོག་ཚོད་མ། ལྟག་ཚོད། ཀམ་བུའི་ཚོད་མ། ནེའུ་ཚོད་སོགས་མང་ངོ་། །

གཉིས་པ། བཏུང་བའི་སྐོར།

བཟའ་བཏུང་གི་འཕེལ་རིམ་དང་རྣམ་གྲངས།

རང་ཅག་བོད་འདིར་གོས་སུ་ཤིང་ལོ་གྱོན་པ་དང་། ཟས་སུ་མ་རྨོས་ལོ་ཏོག་ཟ་བ་ནས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཁྲོད། ཞིང་ཕྱུགས་ཐོན་སྐྱེད་གོང་འཕེལ་ཏུ་སོང་བའི་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས། བཟའ་བཏུང་གི་སྐོར་ལའང་འཚོ་གནས་དང་། ས་གཤིས། འབྱུང་ཁམས་ཀྱི་བབ་དང་བསྟུན་ཏེ། ཅུང་ཟད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་ཡོད། དེ་ཡང་། ཡོངས་གྲགས་སུ་ཤ་མར་ཐུད་གསུམ། འོ་ཕྱུར་ཞོ་གསུམ། རྩམ་འབྲས་ཕྱེ་གསུམ། གྲོ་མ་མར་ཁུ། ཉོག་ཐུག་ཚོད་མ། སྐྱ་སྣུམ་ཀྱི་འཁུར་བ་སོགས་དང་། ཇ་ཆང་སོགས་བཏུང་བྱའི་རིགས། བཟའ་འབྲས་སོགས་འཆའ་བྱའི་རིགས། གཞན་ཡང་། སྔོ་ཚོད་སྣ་ཚོགས་ནི་འཚོ་རྟེན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན། དེ་ཡང་གླིང་སྒྲུང་ལས་བཅུད་ལྡན་བཟའ་བཏུང་སྤྱིའི་བརྗོད་སྲོལ་ཏུ་ཆགས་པ་ནི། ཡུངས་དམར་རྒྱ་ཇའི་སྲོལ་འདྲེན། སྐྱེམས་པ་ཆང་གི་ཕུད་འདྲེན། ཁྲ་བོ་ཤ་ཡི་གཟུག་འདྲེན། ཞེས་དང་། སུམ་ཡར་འབྲི་མོའི་འོ་མ། ཞིམ་མངར་ཐུད་ཀྱི་སྡེར་ཁ། གཡང་དཀར་ལུག་གི་མཚང་ར། རྒྱ་ཇ་ཡོངས་འཛིན་མེ་ཏོག བདུད་རྩི་ཆང་གི་བྱེ་བྲག ཤིང་འབྲས་མངར་ཆེའི་སྡེར་གྲངས། ཞེས་བརྗོད་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་གསོལ་སྟོན་གཟབ་རྒྱབ་ཀྱི་བཟའ་བཏུང་གི་རྣམ་གྲངས་ནི། རྨ་བྲག་ལས། འབྲུ་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱེ་མར། སྦྱོར་སྡེབ་མི་གཅིག་པའི་ཐུད་སྣ། ཤ་རིགས་མི་གཅིག་པའི་གཟུག་འདྲེན། ཇ་རིགས་མི་གཅིག་པའི་གར་ཁུ། ཆང་རིགས་མི་གཅིག་པའི་ཉིང་ཁུ། བཟོ་རིགས་མི་གཅིག་པའི་ཟས་སྣ། སྦྲང་གི་རིགས་སོགས་རྩི་ལས་བྱུང་བ། ཀ་ར་བུ་རམ་སོགས་བཅུད་ལས་བྱུང་བ། ཨ་མྲ་དང་རྒུན་འབྲུམ་སོགས་ཤིང་སྐྱེས་པའི་འབྲས་བུ་རོ་བཅུད་ནུས་པ་མི་གཅིག་པ་ཁམ་ཟས་སྣ་ཚོགས་སོགས་འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དར་བའི་ཟས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ལྷ་ཡི་བདུད་རྩིའི་དཔལ་ལ་འགྲན་པ་རྣམས། གསེར་དངུལ་ཤེལ་སོགས་ཀྱི་སྡེར་སྣོད་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ནང་སོ་སོར་བལྟམས་པས། བཟའ་བ་ལ་རི་བོ་སྤུངས་སྤུངས། བཏུང་བ་ལ་རྒྱ་མཚོ་བསྐྱིལ་བསྐྱིལ། སྔ་དྲོ་དང་ཕྱི་དྲོ་སོགས་དུས་ཚོད་དང་འབྲེལ་བའི་བཟའ་བཏུང་ཚོགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བར་མཛད། ཅེས་བཤད་པ་དང་། གཤམ་ཏུ་བོད་ཀྱི་བཏུང་བ་རོ་བཅུད་ལྡན་པ་འགའ་ཟུང་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ན།

ཇའི་བཏུང་བ།

༡ ཇ་གསལ་བཤད། བཏུང་བ་ཇ་ནི། རྒྱུན་ལྗང་ཤིང་ཕྲན་མེ་ཏོག་དཀར་བོ་ཅན་ཞིག་སྟེ། ལོ་མའི་རིགས་འཇོང་ལ་སྣ་རིང་། འབྲུ་གུ་སྲ་བའི་ཤུན་སྐོགས་དང་ལྡན་ཞིང་། དེའི་གསར་སྐྱེས་ལོ་མ་ལས་སྣོན་བྱས་པའི་རྫས་ལ་ཟེར། དེ་ཡང་ཇའི་ཁུངས་ནི། ལྷ་ཡུལ་ནས་བྱ་ཚེ་རིང་གིས་ཇ་ཤིང་འཁུར་འོང་བ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་བོའི་སྲས་ཚད་པའི་བསྙུན་པའི་པང་དུ་ལྷུང་བ་མྱང་བས་ནད་ལས་གྲོལ། དེའི་འབྲས་བུ་སར་བཏབ་པ་ལས་དར་བར་བཤད་པ་དང་། ཡང་། བཤད་ཚུལ་གཞན་ཞིག་ལ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་བོ་སྔ་ཤོས་ཤིན་ནུང་གིས་གསོ་རིག་གི་གཞུང་ལུགས་ཀྱིས་བརྟགས་ཏེ་འབྱུང་བཞི་ཁམས་ལ་ཕན་པར་གཟིགས་ནས་དར་བར་གྲགས་སོ། །ཡང་། ཇ་བཤད་དག་ལས་དེ་ལ་འུད་བསྟོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ། ཇ་འདེབས་པ་ཚ་བ་རོང་ནས་བཏབ་གཟིག །ཇ་ཚ་སྐྱེས་ཡིན་པས་དེ་ནས་སྐྱེས་གཟིག །བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་གི་འཕུར་ལམ་འགོག་གི། ར་ལག་རྒྱས་ནས་བར་སྣང་བཀང་གཟིག །བཙན་རྟ་དམར་བོའི་རྒྱུགས་ལམ་བཀག་གཟིག །　རྩ་བ་རྒྱས་ནས་ས་གཞི་གང་གཟིག །ཀླུ་བདུད་ནག་པོའི་ཕོ་བྲང་བཀག་གཟིག །ཇ་མགོ་ནས་མ་བྲེགས་སྐེད་ནས་བྲེགས་གཟིག །ཅེས་དང་།

རིན་ཐང་གི་ཆེ་བརྗོད་ཡང་ཇ་བཤད་ལས། རྒྱ་བྱིས་ཕོ་བཏུམ་ཅན་གྱིས་འབྲེག་དུས་ཡག་གི། རྒྱ་མོ་རལ་ཅོག་ཅན་གྱིས་སྲུབ་དུས་ཡག་གི། ཇ་སྒམ་གྲུ་བཞིའི་ནང་ལ་དཔར་དུས་ཡག་གི། མཐུག་གི་ཟེར་ནས་ཀླད་གི་མནོན་གི། སྲབ་གི་ཟེར་ནས་ཟུར་ནས་མནོན་གི། སྲབ་མཐུག་མེད་པའི་ཐིག་ཅིག་བརྒྱག་གི། ཇ་ཤོག་སེར་བོའི་ན་བཟའ་སྐོན་གི། རྒྱ་གཙོ་ཕྲ་མོའི་སྐེ་རགས་བཅིངས་གི། རྒྱ་གར་རྒྱལ་བའི་མདུན་ལ་འཁྱེར་གི། རྒྱ་གར་རྒྱལ་བོས་གསེར་ཐུམ་བརྒྱག་གི། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་བོའི་མདུན་ལ་འཁྱེར་གི། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་བོས་དངུལ་ཐུམ་རྒྱག་གི། ཇ་བདག་རྒན་པོས་ཇ་ཐམ་རྒྱག་གི། ཇ་མགོ་མའི་རིན་ཐང་རྟ་ལ་བཅད་གཟིག །ཨ་ཁུ་རྟ་འདང་ཆེ་རེ་ཉོས་གཟིག །ཇ་བདག་རྒན་པོས་མང་གི་བཟོས་གཟིག །ཇ་ཉོ་རྒན་པོས་ཉུང་གི་བཟོས་གཟིག །རྟ་རྒྱབ་ཁལ་ཞིག་ལ་ཁ་ལྷག་བྱིན་གཟིག །ཇ་བར་མའི་རིན་ཐང་འབྲི་ལ་བཅད་གཟིག །མ་སྲུ་འབྲི་འདང་ཆེ་རེ་ཉོས་གཟིག །འབྲི་རྒྱབ་ཁལ་ཞིག་ལ་ཁ་ལྷག་བྱིན་གཟིག །ཇ་བདག་རྒན་པོས་མང་གི་བཟོས་གཟིག །ཇ་ཉོ་རྒན་པོས་ཉུང་གི་བཟོས་གཟིག །ཇ་གཞུག་མའི་རིན་ཐང་ལུག་ལ་བཅད་གཟིག །ཇ་བདག་རྒན་པོས་མང་གི་བཟོས་གཟིག །ཇ་ཉོ་རྒན་པོས་ཉུང་གི་བཟོས་གཟིག །ཅེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །

ཇ་ལ་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། སྣ་ཁ་བཅུ་དྲུག་ཡོད་དེ། ༡ ཕུ་མ། ༢ མདའ་མ། ༣ ཆར་མ། ༤ ཆུ་མ། ༥ ཞིང་གསར། ༦ ཞིང་རྙིང་། ༧ གཤང་མ། ༨ ལྕི་མ། ༩ ལུད་ཅན། ༡༠ ལུད་མེད། ༡༡ རྩེ་ཇ། ༡༢ བར་ཇ། ༡༣ ཚ་འདུལ། ༡༤ གྲང་འདུལ། ༡༥ སྨིན་པ། ༡༦ མ་སྨིན་པ་བཅས་ཡོད་ལ། སོ་སོ་ལ་སྡོང་བོ་དང་འདབ་ལོ་བཅས་ཀྱི་སྦོམ་ཕྲ། མདོག དྲི་མ། བྲོ་བ། ནད་རིགས་གང་ལ་ཕན་པ་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྔ་རེ་ཡོད་པའི་སྐོར་ཞིབ་པར་རྒྱ་བོད་ཡིག་ཚང་མཁས་པ་དགའ་བྱེད་ན་གསལ་ཞིང། ཕྱིས་སུ་ཇའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཐ་སྙད་གནའ་དུས་དང་མི་འདྲ་ཡང་། ཇ་སྦག་ཆུང་གི་ནང་མོ་ཅན་དང་འབྲུ་དང་གཉིས་ཕྱེས་པའི་ནང་། ཇ་རྟགས་ནོར་བུ་མེ་འབར་དང་། རིག་འཛིན་རྡོ་རྗེ། སེང་གེ་ཉལ་མ། བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་སོགས་མི་འདྲ་བ་ཉི་ཤུ་ལྷག་ཡོད་པ་རྣམས་ནི། ལ་ལ་མདོག་ལེགས་པ་དང་། ཁ་ཅིག་བྲོ་བ་འདྲ་མིན་གྱི་དགེ་མཚན་ཡོད་པ། སོ་སོར་འཕྲོད་སྟངས་དང་གོམས་གཤིས་ལྟར་ལོངས་སྤྱོད་ལ། ལ་ལའི་ཇ་རིགས་བཞི་ལྔ་བསྲེས་ནས་ཇ་ཁུ་རྒྱག་པའང་ཡོད། བོད་མི་རྣམས་གསོལ་ཇ་བཞེས་པ་ལ་ཧ་ཅང་དགའ་ཞེན་ཆེ་ལ། ཁ་དཔེར་ཡང་། ཟས་ཐུན་གསུམ་ཆད་ཀྱང་། ཇ་ཐུན་གཅིག་ཆད་མི་ཉན། ཟེར་བ་དང་། ཆང་སྐྱེས་པས་འཐུང་ན་བློ་སྒོ་འབྱེད། ཇ་རྒན་པོས་འཐུང་ན་སྣང་བ་སྐྱིད། །ཟེར་རོ། །

༢ བོད་དུ་ཇ་བྱུང་ཚུལ། བོད་ཀྱི་བཙད་པོ་འདུས་སྲོང་མང་རྗེ་བསྙུན་གཞི་ཐེབས་པའི་དུས་ཞིག སྨན་དཔྱད་ཇི་ལྟར་བསྟེན་ཡང་དྲག་བསྐྱེད་མ་བྱུང་། ཉིན་ཞིག་ཕོ་བྲང་དུ་བྱ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཞིག་གིས་ཇ་ཤིང་ཞིག་འཁུར་འོང་བ་བཙན་པོའི་ཞལ་དུ་གསོལ་བས། ཞལ་སྐོམ་སེལ་ཞིང་བཏུང་བའི་མཆོག་ཅིག་ཡིན་པར་མཁྱེན་ནས། བློན་པོ་རྣམས་ལ་དེ་འཚོལ་དགོས་པའི་བཀའ་ཕབ་སྟེ། རྙེད་ན་བྱ་དགའ་གསོལ་རས་གནང་བར་ཞལ་གྱིས་འཆེས། བློན་པོ་ཞིག་ས་ཆ་མང་བོར་འགྲིམས་མཐར། རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་མཚམས་སུ་སླེབས་ཚེ། ཆུ་ཆེན་ཞིག་གི་ཕ་རོལ་ན་ཇ་ཡོད་པ་ཤེས་ཀྱང་། ཆུ་བརྒལ་མི་ནུས་པར་ཨེན་ཙམ་བསྡད་སྐབས། ཉ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཁོའི་དྲང་ཐད་ནས་ཆུ་ལ་ཞུགས་སོང་བ་མཐོང་བས། ཆུ་དེའི་ཁ་ཞེང་ཆེ་བ་མ་གཏོགས་གཏིང་མི་ཟབ་པ་རྟོགས་ནས། ཆུ་ལ་བརྒལ་ཏེ་ནགས་གསེབ་ཏུ་སླེབས་པ་དང་། ཇ་རྒྱབ་ཅིག་བཏུས་ཏེ། ཡང་། བསམ་པ་ལ། རྗེ་བོའི་བསྙུན་གཞི་ལ་འདི་འདྲ་ཞིག་གིས་ཕན་ངེས་ཀྱང་། ས་ཐག་རིང་བོ་འདི་འདྲ་ལ་དཀའ་བ་སྤྱད་དེ་འོང་བས། ཁལ་མ་ཞིག་ཡོད་ན་ཅི་མ་རུང་བསམ་དུས། ཡུ་མོ་ཞིག་ཤར་གྱིས་མཆོངས་འོང་བས། ཡུ་མོ་ལ་ཇ་ཁལ་གཅིག་བཀལ་ནས། བཙན་པོ་གསོལ་བས། བསྙུན་གཞི་དྭངས་ཤིང་། བྱ་དགའ་གྱ་ནོམ་པ་ཡང་བསྩལ། དེ་རྗེས་རྒྱལ་བོའི་དགོངས་པར། འདི་འདྲའི་བཏུང་བ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་ལ། གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་སྔར་ཡོད་ཀྱི་སྣོད་ཀྱིས་མི་བཏུབ་སྟེ། རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡང་མ་དར་བ། སྔར་མེད་ཀྱི་སྣོད་དེ། ཁ་གཡེར་བ། སྲབ་པ། རྐང་བ་ཐུང་བ། མདོག་དཀར་འཇམ་སྔོ་མདངས་ལྡན་པ་ཞིག་བོད་དུ་དར་བ་དང་། སྣོད་དེ་ཚེ་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་དུ་བཤད་པས། མིང་ལ་དར་ཚེ་ཞེས་ཐོགས་ལ། དཀར་ཡོལ་དེའི་རི་མོའི་རྣམ་པ་ཡང་། རབ་འདབ་ཆགས་བྱ་ཤིང་འཁྱེར་ཡོང་བས་བྱའི་ཁ་ནང་དུ་ཇ་ཤིང་འཛིན་པ་དང་། འབྲིང་མཚོ་ལ་ཉ་འཁྱུག་པ། ཐ་མ་སྤང་རི་ཤ་བ་དང་བཅས་པ་འབྲི། གཞན་པ་བཟོ་བའི་བློ་བཀོད་བཞིན་ཕྲིས་ཤིག་ཅེས་བཙན་པོས་བཀའ་བསྩལ་བ་ལྟར་དང་། གོང་གསལ་དཀར་ཡོལ་གསུམ་པོ་དེ་ལའང་། ཤབ་ཚེ། ལན་ཚེ། ཤང་ཚེ། ཐེག་ཚེ། ངེས་ཚེ། རྡོ་ཚེ་སོགས་གྱེས་ཚུལ་རྒྱ་བོད་ཡིག་ཚང་རྣམས་སུ་འདྲ་ཆགས་ཞིག་བཤདདོ། །ཕྱིས་སུ་ཁྲི་རལ་གྱི་སྐུ་དུས་སུ། ཐང་གི་ཕོ་ཉ་ཀྲང་ལུན་གྱིས་རྒྱལ་བོ་མགྲོན་དུ་བོས་ཏེ། ཇའི་དགེ་མཚན་མང་བོ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཀྱང་། རྒྱལ་བོས་ཞལ་གསུངས་མ་འབྱོན། སང་ཉིན་རྒྱལ་བོས་བློན་པོ་དེ་ཇ་མགྲོན་དུ་བོས་ཏེ། ཕྱག་སྒམ་ནང་ནས་ཇ་རིགས་མང་བོ་བཏོན་ནས། ཐོན་ཁུངས་དང་། ཁྱད་ཆོས་ཞིབ་གསལ་དུ་གསུངས་པས། བློན་པོ་ཁ་སྐྱེངས་ཚུལ། ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལས་གསུངས་པ་དང་། གང་ལྟར་ཇ་འདི་རྒྱ་ནང་ནས་ཐོན་པ་ཡིན་པས། མདོ་སྨད་ཀྱི་རྟ་དང་རྒྱ་ནང་གི་ཇ་བརྗེ་སྤོར་བྱས་པ། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ནང་། ཇ་རྟའི་ཚོང་འབྲེལ་ཟེར་བ་དེ་བྱུང་བ་དང་། ཕྱིས་སུ་ཇ་དང་འབྲུ་བརྗེ་འཚོང་བྱས་པ་དང་། རིན་ཐང་གི་ཚད་གཞི་དང་ཕན་ནུས་སོགས་སྡེ་དགེ་བཀའ་བསྟན་གྱི་དཀར་ཆག་ན་གསལ་བ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་དར་རྩེ་མདོ་ནས་ཇ་རྟའི་ཚོང་འབྲེལ་བྱུང་བ་སྟེ། དམངས་གཞས་ལས་ཀྱང་། ཇ་དེ་དང་བོ་བརྒྱབ་ནས། །གཉིས་པས་མདོག་ལས་མེད་ན། །ཚོང་དཔོན་དར་རྩེ་མདོ་ལ། །ཕེབས་དང་མ་ཕེབས་མི་འདུག །ཅེས་ཟེར་རོ། །

༣ བོད་ཇའི་དགེ་མཚན། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཁྲོད་བོད་འདིར། ཇ་འདི་ལ་ལས་སྣོན་དང་། བསྐོལ་ཚུལ། བཞེས་ཚུལ། བཟོ་ཚུལ། སྡེབ་སྦྱོར་བྱེད་སྟངས་སོགས་ཀྱི་རིག་གནས་མགོ་གཞུག་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོད་པས། ཇོ་བོ་རྗེ་མངའ་རིས་སུ་ཕེབས་དུས། ཐོག་མའི་རྟེན་འབྲེལ་དུ་བོད་རང་གིས་བཟོས་པའི་དཀྲུགས་ཇ་ཕུལ་བས། ཇོ་བོས་ངའི་ཆང་མི་འཐུང་གསུངས། འདི་ཆང་མ་ཡིན་གྱི་ཇའོ་ཞུས་པས། ཇོ་བོའི་ཐུགས་ཤིན་ཏུ་དགྱེས་ཏེ། བོད་ཀྱི་རབ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ལས་གྲུབ་པའི་དངོས་བོ་ཞིག་སྣང་ཨང་། ཞེས་གསུངས་པ་ལས་གཞན། ཡུལ་འདིའི་གཞི་བདག་གཉན་པོ་འཁོར་བཅས་རྣམས། །རྒྱ་ཇ་ལེགས་པའི་མཆོད་པ་འདི་བཞེས་ལ། །རྣལ་འབྱོར་དཔོན་སློབ་བསམ་དོན་འགྲུབ་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་བའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཅེས་ཇ་མཆོད་གསུངས་ཤིང་། གསོལ་ཇ་བཞེས་རྗེས། ཁྱོད་བོད་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཀུན་ལ་རྒྱ་གར་ན་མེད་པའི་བཏུང་བ་ཞིམ་པོ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུའང་འཐུང་ཆོག་པ་འདི་འདྲ་ཡོད་པ་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་རེད། ཇ་འདི་བཏུང་ན་སྐོམ་སེལ་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། རིག་པ་དྭངས་པ་དང་། ལུས་སྟོབས་རྒྱས་པ། གཉིད་དང་རྨུགས་པ་སེལ་བ། དགེ་སྦྱོར་ལ་སྤྲོ་སྣང་སྐྱེས་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཆེན་པོ་ཡོད་པས། རྒྱ་གར་ལ་འདི་འདྲ་ཡོད་ན་གསེར་སྤྲད་ནས་ཉོས་ཆོག་པ་ཞིག་འདུག ཅེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །ཡང་། ཇོ་བོ་ཡེར་བར་བཞུགས་དུས་ཀྱང་ཇ་ལ་བསྔགས་པ་མཛད་ཚུལ་ནི། ལྕེ་བདེ་བློ་གསལ་འགྲོ་ན་མགྱོགས། །བོད་བཙུན་བསོད་ནམས་ལས་འཁྲུངས་པའི། །རྒྱ་ཇ་ཞིམ་པོ་བསྐོལ་ལ་ཤོག །ཅེས་དང་། རྒྱལ་བ་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོའི་ཞལ་ལས་ཀྱང་། འཐུང་ན་ལྕེ་བདེ་ཤེས་རབ་འཕེལ། །གུར་གུམ་མདོག་ལྡན་ག་བུར་ངང་བ་ཅན། །རོ་བརྒྱའི་དཔལ་འཛིན་ཇ་དཀར་བཏུང་བ་སོགས། །ཁ་ན་མ་ཐོས་སྤངས་པས་མཆོད་པས་མཆོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །

ཁྱད་པར་དུ། གླིང་སྒྲུང་ལས་ཕེབས་བསུའི་སྐབས་སུ། མ་འགག་མོ་དང་སེང་ལྕམ་སོགས་ཀྱིས་ཇ་སྐྱེམས་གསོལ་དུས། ཇ་བཤད་གནང་བའི་སྲོལ་དེ་ལས་ཇའི་རིག་གནས་མང་བོ་ཞིག་རྟོགས་ཐུབ་སྟེ། ཧོར་གླིང་གཡུལ་འགྱེད་ལས། མ་འགག་མས་ཇ་བཤད་འདི་ལྟ་སྟེ། །ལག་གཡས་པའི་ནང་ལ་གསེར་བུམ་བཟུང་། །གསེར་བུམ་པའི་ནང་ནས་ཇ་ཞུས་འཇོག །ཇ་མེ་ཏོག་ཡོངས་འཛིན་ཟེར་བ་དེ། །ཇ་སྐྱེ་ཡུལ་མི་འདྲ་ཁ་ཁ་ལ། །ཇ་སྐྱེ་རིགས་མི་འདྲ་སོ་སོ་ཡིན། །ཇ་ཡུ་དམར་ཆགས་པའི་སྙིང་བཅུད་ཅན། །གཙང་བོ་ཆབ་ཀྱི་རྟ་ལ་བསྐྱོན། །བྱང་པུར་དཀར་པོས་ཇ་མདངས་བྱུང་། །བྱང་ཚྭ་དཀར་མོས་བྲོ་བ་བསྐྱེད། །དབྱར་གསུམ་འོ་མའི་བཅུད་དང་ལྡན། །འབྲི་མར་སེར་བོས་ཁ་རྒྱན་འཕངས། །ཇ་ཡུ་དམར་ཁོལ་བའི་དྭངས་མ་དེ། །གླིང་དཔའ་རྟུལ་ཞལ་གྱི་སྐྱེམས་སུ་འདྲེན། །ཞེས་དང་། འབྲུག་མོས། གསེར་བུམ་ནང་གི་ཇ་འདྲེན་འདི། །ཤང་དཀར་རྩེ་མོས་ཕུད་བསྐོལ་བྱས། །གུར་གུམ་མེ་ཏོག་གཞུང་བསྐོལ་བྱས། །རྩི་བཅུད་མར་དཀར་སྦྱོར་ཡ་བྱས། །ཆུ་སྙིང་ཚྭ་དཀར་བྲོ་ཡ་བྱས། །སྤྲིས་ཆགས་འོ་མའི་མདངས་ལ་དྲངས། །དཀར་ཡོལ་འབྲས་དཀར་བཅུད་ཀྱིས་གཏམས། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྐྱེམས་ཞུས་ཡིན། །ཞེས་དང་། ཡང་། བདུད་འདུལ་ལས། སེང་ཆེན་ནོར་བུ་དགྲ་འདུལ་གྱིས། །ཆུ་མ་མང་མ་ཉུང་ཐོམ་གསུམ་ཚོད། །ཇ་སེག་ཆེན་ཁ་ནས་སྤར་གསུམ་ལོངས། །ཇ་མ་མང་མ་ཉུང་སྡེར་གསུམ་ཐོབ། །མེ་ལྕེ་སྟག་ཕྲུག་མཆོང་མཆོང་གྱིས། །སྦུད་པ་གཡག་རྒོད་ངུར་ངུར་གྱིས། །དུ་བ་ལྷོ་སྤྲིན་འཐིབ་འཐིབ་གྱིས། །ཇ་རླངས་སྨུག་པ་སྐྱིལ་སྐྱིལ་གྱིས། །ཇ་ཞག་སེར་བ་འབབ་འབབ་གྱིས། །སྐྱེར་བ་ཕོ་རོག་ཡིན་པས་སྒོང་ན་འབར། །ཚེར་མ་རྒྱལ་འགོང་ཡིན་པས་མནན་ན་འབར། །རིལ་མ་ཐེའུ་རང་ཡིན་པས་གཏོར་ན་འབར། །སྤེན་མ་དྲ་བོ་ཡིན་པས་གཅུས་ན་འབར། །གཤགས་དཀར་དཔའ་བོ་ཡིན་པས་བརྩིགས་ན་འབར། །ཤུག་པ་གྲོགས་པོ་ཡིན་པས་ཕྱར་ན་འབར། །གྲོ་སོག་སྟག་ཤར་ཡིན་པས་བཀྲམ་ན་འབར། །མར་རྡོག་བློན་པོ་ཡིན་པས་ཆེ་ན་བཟང་། །ཚྭ་རྒོད་དྲོ་མཆོག་ཡིན་པས་རན་ཙམ་འཐོབ། །ཇ་རྩེ་མ་ཕུག་གི་ལྷ་ལ་མཆོད། །ལྷ་དལ་དུས་མཆོད་ན་བྲེལ་དུས་ཡོད། །ཇ་བར་མ་རྒྱལ་བོ་རང་ལ་དྲོངས། །རྟིང་མ་བུ་མོ་ཁྱེད་ཚོས་འཐུང་། །དེ་སྟེང་ལྷག་མ་རྟ་ལ་བླུད། །རྟ་ཡི་ལྷག་མ་ཁྱི་ལ་བྱིན། །ཁྱི་ཡི་ལྷག་མ་ས་ལ་འབོ། །བདུད་ནག་པོའི་ཁ་དེ་ཐལ་བས་ཆོད། །ཅེས་བཀོད་ཡོད་དོ། །

༤ ཇའི་བྱུང་ཚུལ་ལ་དོགས་སློང་བཀོད་པ། གོང་གསལ་ཇའི་བྱུང་བ་ལོ་རྒྱུས་དག་ལས་དེ་འདྲ་གསུངས་མོད་ཀྱང་། འདི་ལ་དཔྱད་གཞི་ཧ་ཅང་ཆེ་སྟེ། ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་ནས་རྒྱ་བོད་བར་དུ་མཐུན་ལམ་གྱི་གསེར་ཟམ་ཉག་ཅིག་གིས་སྦྲེལ་ཡོད་པ་ཉི་ཤར་སྤར་མོས་མི་ཁེབས་པའི་ཚོད་དུ་གདའ་ལ། ལྷག་པར་དུ་ཚོང་འབྲེལ་གཏིང་ཟབ་ཅིག་ཆགས་ཡོད་པས། ཇ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ཚོང་རྫས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གནས་ཡོད་པ་ལ། ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱ་བོད་བར་དུ་ཇའི་ཚོང་འབྲེལ་མ་དར་བ་ཡིན་ཞེས་དཔྱོད་ལྡན་དོགས་པ་ཟ་རིགས་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་ནི། ཐོན་མིའི་ཡི་གེ་བཟོ་དུས། མི་ཞིག་ལ་གཏམ་འཕྲོས་མཛད་པར། ཇ་ཉོ་རུ་འགྲོ་ཞེས་བཤད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པ་དང་། གཞན་ཡང་སྲོང་བཙན་གྱིས་རྒྱའི་ཡུལ་གྲུ་མང་བོ་མངའ་དབང་བསྒྱུར་ནས། ཇའི་ཁྲལ་བསྡུས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་ཡོད་པས་སོ། །

༥ བཏུང་ཇའི་རྣམ་གྲངས། ༡ ཇ་ནག་ཁུ། ཇ་ནག་དང་ཟུང་ཇ﹙སི་ཁྲོན་ཟུང་ཆུ་ནས་ཐོན་པའི་ལས་སྣོན་ཞིབ་མོ་མ་བྱས་པའི་ཇ་རིགས﹚ཁོག་མའི་ནང་བཏབ་ནས། འོས་འཚམ་ཞིག་གདུས་ཏེ། མདོག་དམར་སྨུག་འབབ་དུས་བཏུང་ཆོག་པ་ཡིན་ཏེ། ཇ་བཤད་ལས། སྔོན་པོ་བསིལ་མ་ཟེར་བའི་ཆུ་ཞིག་ཡོད་གི། ཆུ་མ་མང་མ་ཉུང་ཟོ་གསུམ་འཛུགས་གི། ཉུང་གི་ཟེར་ནས་ཐོམ་གསུམ་སྣོན་གི། ཇ་མ་མང་མ་ཉུང་ཟེར་ནས་སྡེར་གསུམ་འདེབས་གི། ཉུང་གི་ཟེར་ནས་སྤར་གསུམ་སྣོན་གི། ཇ་འཁོལ་གཟིག་འཁོལ་གཟིག་ཟེར་དུས་ན། །འཁོལ་ཆུང་འབྲི་མོ་ངུར་ངུར་བྱེད་གི། ཁ་ནས་ཇ་ལོ་གཡེང་རྒྱ་བྱེད་གི། ཞབས་ནས་ཇ་སྡོང་སིལ་རྒྱ་འབབ་གི། ཞེས་སོ། །ཇ་ནག་ནི། ཟས་འཇུ་བ་དང་ཐང་ཆད་དུས་ཕན་པ་ཞིག་གོ །༢ འོ་ཇ། ཇ་ནག་ཁུའི་ནང་ལ་འོ་མ་བླུགས་ཏེ་ཡང་ཡང་འཕྱར་ནས་གདུ་དགོས་ཏེ། ཇ་བཤད་ལས། འོ་མ་ཇ་ཚ་ཡིན་པས་འཕྱར་ན་ཡག་གི། ཞེས་སོ། །འོ་ཇ་ནི་མངར་ཆེ་ཞིང་ལུས་སྟོབས་བརྟས་པ་ལ་ཕན་པ་ཞིག་སྟེ། ཨ་མདོའི་དམངས་གཞས་ལས། འོ་མ་དཀར་བོ་ནག་པོའི་ཇ། །ཟངས་བུམ་ནང་ནས་འདུན་མ་བྱེད། །འདུན་མ་ཡོང་ན་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ། །ཞེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །༣ དཀྲུགས་ཇ། ཇ་མདོང་ངམ་ཁོག་ལྡིར། ཡང་ན། རྐྱལ་བའི་ནང་དུ་ཇ་ཁུ་དང་མར་གསར་ཚྭ་བཅས་བཏབ་ནས་ཡང་ཡང་བསྲུབས་པ་ཞིག་གོ །ཇ་བཤད་ལས་ཀྱང་། མ་སྲུ་དཔུང་རྩ་ཅན་པོས། །གསེར་གྱི་ཐབ་ཀ་དཀྱིལ་གསུམ་བརྒྱབ་ནས། །གསེར་གྱི་མདོང་མོའི་ནང་ལ་བསུ་དུས་ཡག་གི། བུ་ཚ་ལྡེམ་མྱུར་ཅན་གྱི་འདྲེན་དུས་ཡག་གི། ཟེར་ལ། དཀྲུགས་ཇའི་རོ་བཅུད་ཆེ་ཤོས་མར་གྱིས་བཟུང་ཡོད་པས། ཁ་དཔེར་ཡང་། ཇ་ཞིམ་པ་མར་གྱིས་དྲིན། །ཞེས་པ་ལྟར། ལུས་ཟུངས་དང་རླུང་ལ་ཕན། ༤ མངར་ཇ། ཇ་ནག་ཁུ་ནང་དུ་འོ་མ་བརྒྱབ་ཅིང་། ཀ་ར་བཏབ་སྟེ། མར་ཉུང་ཙམ་འཕངས་ནས་བསྐོལ་བ་ཞིག ༥ ཇ་གདན། ཇ་སྣོད་ཀྱི་ནང་མར་བཞུས་པའི་ཁར་རྩམ་ཕྱེ་དང་ཚྭ་ཅུང་ཟད་བཏབ་ནས་ཇ་བླུགས་ཏེ་ཡུད་ཙམ་ཁོལ་དུ་བཅུག་པ་ཞིག་གོ །༦ ཕབ་ཇ། ཇ་དཀར་ཡོལ་ནང་འཕངས་ཏེ་ཆུ་ཁོལ་བླུགས་ནས་ཇ་ཁུ་བབས་རྗེས་བཏུང་བ་ཞིག ༧ བརྒྱད་འཛོམས་སྦང་ཇ། རྡོ་ཀ་ར། འབྲུག་མིག འདྲེ་ཚེར། སྟར་ཀ རྒུན་འབྲུམ། ཙོ་རིལ། ཇ་ལོ། ཏིལ་བཅས་མངར་ཟས་སྣ་བརྒྱད་སྦང་བའི་ཇ། ༨ རུས་ཇ། གཙོ་བོ་སྨན་གྱི་ཆེད་དུ་བཟོས་པའི་ཇ་ཞིག་སྟེ། འབྲི་གཡག་གི་རུས་པ་ཞིབ་བརྡུང་བྱས་ནས་ཡུན་རིང་གདུས་ཏེ་ཚགས་སུ་བཙགས་ནས། ཇ་ཁུ་དང་མར་བཏབ་ནས་མདོང་མོའི་ནང་དཀྲུགས་པ་ཞིག དེ་ནི་རྒན་རྒོན་གཉིད་མི་ཁུག་པ་དང་། རྐེད་པ་ན་བ། དུབ་པ་དང་རླུང་ནད་སེལ་བ་ཞིག་གོ །༩ རྐང་ཇ། རྐང་མར་བཞུས་རྗེས་ཇ་དང་སྦྱར་བ་ཞིག ༡༠ སྒོང་ཇ། ཇ་ཁོལ་རྗེས་མར་དང་ཚྭ། སྒོ་ང་བཅགས་ནས་མདོང་མོའི་ནང་བསྲུབས་དགོས། ༡༡ ཇ་སྲེག དེ་ནི་འབྲུ་མར་གསར་བ་བཞུས་རྗེས། ཁྱུང་ང་དང་ཛཱ་ཏི་སོགས་སྨན་དང་། སྦྲང་རྩི་དང་སྒོ་ང་གསར་བ་སོགས་ཇ་དང་སྦྱར་བ་ཞིག ༡༢ མར་ཇ། མར་ཁུའི་ནང་རྩམ་པ་བཏབ་ནས་མ་ཚིག་གོང་ཇ་བླུགས་ནས་བཟོ་དགོས། ༡༣ ཚིལ་ཇ། ཚིལ་བཞུས་རྗེས་གྲོ་ཕྱེ་དང་བཅའ་སྒ། གཡེར་མ་སོགས་ལེགས་པར་བརྔོས་ཏེ་འོ་ཇའི་ནང་བླུགས་ནས་དཀྲུགས་ཏེ་བཟོ་བ་ཞིག ༡༤ སྟར་ཁའི་ཇ། སྟར་ཁའི་ནང་སྙིང་བརྡུང་རྗེས་འོ་ཇའི་ནང་གདུས་ཏེ་བསྐོལ་བ་ཞིག

གཞན་དེང་སང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་འགྲིམ་འགྲུལ་སྟབས་བདེ་ཁྱད་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཡས་མས་ནས་ཐོན་པའི་བསིལ་ཇ། ཇ་དམར་སོགས་མང་བོ་ཡོད་དོ། །

༦ ཇའི་ཕན་ནུས། ཚད་པ་སེལ་ཞིང་ལུས་ཡང་། དང་ག་འབྱེད་ཅིང་སྐོམ་སེལ་བའོ། །ཇ་འཐུང་ཚུལ་ཡང་། དམངས་ཁྲོད་ངག་རྩོམ་གྱིས་གསོན་ཉམས་དོད་པོར་སྦྱར་བ། ཇ་བཤད་ལས། ཡ། ངའི་ལག་པ་གཡས་པའི་ཆང་ཕྱོགས་ན། །དཀར་ཡོལ་འབྲུག་རྒྱ་མཐིང་སྨུག་ཡོད། །ནང་ན་རྒྱ་ཇ་དམར་བོ་ཡོད། །ཁ་ན་འབྲི་མར་སེར་བོ་ཡོད། །ཕར་ལ་ཕུ་གསུམ་བཏབ་དུས་ན། །ཆུ་ཆེན་གཉེར་མ་བསྐོན་འདྲ། །ཚུར་ར་ཧུབ་གསུམ་འཐུང་དུས་ན། །ཝ་དམར་བོ་ཁུང་ལ་འཛུལ་འདྲ་རེད། །ཅེས་སོ། །

ཞོ།

༡ ཨ་རིག་དད་ཞོ་ངོ་སྤྲོད། བོད་པའི་ཁ་དཔེར། མགོ་ནག་ལྟོ་མ་རེ་བ་ཞིག་དང་། བྱོལ་སོང་རྩྭ་མ་སྒུར་བ་ཞིག་མེད། ཅེས་པ་ལྟར། རང་ཅག་བོད་བྱིངས་དང་། ཁྱད་པར་དུ་འབྲོག་ཕྱོགས་སུ་དཀར་གསུམ་སྟེ། འོ་མར་ཞོ་གསུམ་ནི། གནའ་དེང་གང་དུའང་འཚོ་རྟེན་གྱི་གྲུབ་ཆ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལས་ཀྱང་ཞོ་ནི། ལྟོགས་སྐོམ་གཉིས་ཆར་སེལ་ནུས་པའི་བཟའ་བཏུང་གི་ཉིང་བཅུད་ཅིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་དེ། དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ཁ་རྒྱུན་ལའང། ཟས་ཀུན་ལས་འབྲི་ཞོ་བསིལ་བ་བཟང་། །དེས་ལྟོགས་རྒྱུ་སྐོམ་རྒྱུ་གཅིག་ཀྱང་མེད། །གཏམ་ཀུན་ལས་མ་ཤེས་མ་གོ་བཟང་། །དེས་བཤད་རྒྱུ་རྩོད་རྒྱུ་གཅིག་ཀྱང་མེད། །ཅེས་སྡོམ་ཚིག་ཀྱང་བཀོད་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཁ་དཔེར། ཞོ་ཁམ་གང་གིས་རྟ་གཅིག་བླངས། ཞེས་འབྲི་ཞོའི་རོ་བཅུད་ལ་དཔེ་མི་སྲིད་པའི་ཆེ་བརྗོད་ཀྱང་གནང་ཡོད་པ་རེད།

སྤྱིར་ཞོ་ལ་ཡང་། སའི་མཐོ་དམན་གྱི་བབ་དང་། དྲོད་གྲང། བསྙལ་སྲོལ་སོགས་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་བྲོ་བ་དང་ཞིམ་མངར་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་ཀྱང་། འཚག་ཞོ་ནི་ཞོ་བསྙལ་ནས་རས་ཁུག་ནང་བླུགས་ཏེ། ཆུ་ཁུ་ཐམས་ཅད་བཙགས་ནས་བསིལ་སྐམ་བྱས་རྗེས། དེ་ནི་མཇལ་བསྐོར་དང་སློབ་གཉེར་སོགས་སུ་ཕྱིན་ཏེ་ཡུན་རིང་འགོར་ཡང་ཆུ་ཁོལ་བླུགས་ཏེ་འཐུང་ན་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ་ནུས་ལ། དེ་ལས་གཞན། འབྲོང་རྭའི་ཟེའུ་བཟོས་ཏེ། དེའི་ནང་བསྙལ་བའི་འབྲི་ཞོ་མཆོག་ཏུ་བཤད་ནའང་། ཨ་རིག་འདམ་ཞོ་འམ་དད་ཞོ་ནི། བོད་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ན། ཆ་རྒྱུས་མངའ་ཞིང་། ཨ་རིག་ས་ཆའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཞོ་བསྙལ་སྟངས་ཤིག་དང་། ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་དམངས་ཁྲོད་ཞོ་ཟས་ལག་རྩལ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ཡིན།

༢ ཨ་རིག་འདམ་ཞོའི་བྱུང་བ། ཨ་རིག་རྒན་རབས་པའི་ངག་རྒྱུན་ལྟར་ན། སྔོན་ཆད་ཨ་རིག་ས་ཆར། དཔའ་ངར་ཆེ་ཞིང་ལུས་ལ་བརྩོན་པ། ཁྱད་པར་དགེ་དད་བརྟན་པའི་མི་ཞིག་ཡོད་པ་དེས། ལྷ་སའི་ཇོ་བོ་རིན་པོ་ཆེ་མཆིལ་ལྷམ་ཞིག་དང་། རྒྱལ་དབང་རིན་པོ་ཆེའི﹙རྒྱལ་དབང་དྲུག་པ་ཡིན་པར་གྲགས﹚གཟིམ་མལ་འོག་ཏུ་རིལ་མ་གཡག་ཁལ་ཅིག་འཁྱེར་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་སྐབས། སྡེ་མི་རྣམས་ཀྱིས་གསོལ་ཞོ་ཞལ་འདེབས་ཀྱི་འོ་མ་མང་བོ་འཁྱེར་ཡོང་སྐབས། དེ་ཐམས་ཅད་སྟོད་ཉི་མ་ལྷ་སར་འཁྱེར་ཐབས་བྲལ་བས། ཚེ་ཞིག་ཁོས་བསམ་པར། འདི་དག་རྒྱལ་དབང་རིན་པོ་ཆེར་དམིགས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པས་འཕོ་མི་རུང་། ངེས་པར་དུ་ཁོང་གི་ཞལ་དུ་གསོལ་ཐབས་ཞིག་བྱ་དགོས་སྙམ་སྟེ། ཕྲུ་མ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་ནང་དུ་ཡུན་རིང་གདུས་ནས་ཉུང་ངུར་བཏང་སྟེ་ཞོ་བསྙལ་བས། འདམ་ལྟར་ནུར་བོའི་ཞོ་ཤིན་ཏུ་བཟང་བོ་ཞིག་ཆགས་པས། དགའ་སྤྲོ་དང་བཅས་ལྷ་སར་འཁྱེར། ཁོ་རང་ལྷ་སར་འབྱོར་རྗེས། ནོར་གླིང་དུ་གསོལ་ཞོའི་རྒྱུ་མཚན་དང་བཅས་སྐུ་མདུན་དུ་ཕུལ་སྐབས། སྐུ་འཁོར་ཚོས་ཞོ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པོ་འདུག་ཀྱང་། ཟླ་ལམ་མང་བོ་འགོར་རྐྱེན་འདྲེན་མི་རུང་བའི་བཀག་རྒྱ་བསྡམས་ཀྱང་། ཁོས་སྔོན་ཆད་ཀྱང་རིན་པོ་ཆེ་ཞོ་ཟས་དང་རིལ་མའི་མལ་ས་ལ་ཐུགས་དགྱེས་པོ་ཡོད་ཅེས། ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་བྱས་པས། རྒྱལ་དབང་མཆོག་གིས་ཚོར་ཏེ། ཞལ་དུ་གསོལ་ཞིང་ལྷག་མར་ལྡུས་པ་ཁོ་ཕྱིར་གནང་བ་འཁྱེར་ནས། ཕ་ཡུལ་དུ་ཕབ་རྟ་བྱས་ཏེ་ཞོ་བསྙལ་བའི་རྒྱུན་ལ། ཨ་རིག་དད་ཞོ་འམ་འདམ་ཞོ་ཟེར་ལ། སྤྱི་ལོ༡༩༨༠ ལོར་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་བཅུ་བ་མཆོག་ཀྱང་ཨ་རིག་ལ་ཕེབས་དུས། ཞོ་འདི་དྲངས་པས། ཁོང་གི་ཞལ་ལས། ཞོ་འདི་དངོས་གནས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་ཞིག་འདུག་ཨང་། སྔ་སོར་གོ་ཐོས་ཡོད་ཀྱང་འཐུང་བ་ད་རེས་ཡིན། ཁྱེད་ཚོའི་སྔ་རབས་པའི་སྐད་གྲགས་བཞག་ས་དེ་འདི་མ་རེད་དམ། ཞེས་ཞལ་རྩེད་དང་། བསྙལ་སྟངས་སོགས་བཀའ་འདྲི་གནང་བར་བཤད་དོ། །

༣ ཨ་རིག་དད་ཞོ་བསྙལ་སྟངས། ཞོའི་རྒྱུ་ཆ་འོ་མ་ནི། ཉུང་མཐའ་ཡང་སྟོན་གྱི་ཡར་འབྲི་མ་བརྒྱ་ཡན་ཞོགས་པར་བཞོས་པའི་འོ་མ་དང་། འོ་མ་བསྐོལ་སྣོད་ལ། ཁྲོའི་རིགས་ཀྱི་སླ་ངར་ཡུན་རིང་གདུས་ཏེ། ཤིང་ཟེའུ་འམ་རྫ་ཟེའུ་གས་ཆག་ཏུ་མ་སོང་བའི་ནང་དུ། རིགས་རུས་གཙང་ཞིང་གྲོང་ཆོས་ཀྱིས་མ་གོས་པ། ལས་རླུང་དར་ལ་ལང་ཚོ་མཛེས་པ། བསྙལ་སྟངས་ཀྱི་ངེས་ཆ་ལྡན་པའི་གཞོན་ནུ་མ་ཞིག་གིས། གཙང་སྦྲ་ལེགས་པར་གནང་སྟེ། བསྙལ་སྲོལ་ཡོད། གནམ་གཤིས་དང་བསྟུན་ནས་སྟེང་འོག་ཏུ་ཕྱིང་བ་ཅི་དགོས་དྲོ་གྲངགི་བབ་དང་བསྟུན་ལ། སྟེང་དུ་རྣམ་སྲས་དང་འཛམ་ལྷ། ནོར་རྒྱུན་མ་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྐུ་ཐང་དང་ཁ་བཏགས་ཀྱང་འཇོག་སྲོལ་ཡོད་དོ། །

༤ འབྲི་ཞོའི་ཕན་ནུས། འཚོ་བཅུད་ལྡན་པའི་འབྲི་ཞོས་ལྟོགས་སྐོམ་གཉིས་སེལ་བར་མ་ཟད། ངལ་དུབ་དང་ལུས་ཤུགས་བསྐྱེད་ལ། གཉིད་ཁར་འཐུང་ན་གཉིད་འབེབས་ཀྱི་ནུས་པ་ལྡན། ཤ་ཟོས་རྗེས་ཞོ་འཐུང་ན། རི་མགོ་ཁ་བས་གཡོག་འདྲ། ཞེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད། ཁྱད་པར་དུ་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་འབྲི་ཞོ་ལ་རྫས་འགྱུར་གྱི་སླད་མ་ཞུགས་སྟབས། དུག་སེལ་ཀྱི་ཁྱད་ནུས་ལྡན། སྲིན་འབུ་སོགས་ཀྱིས་མི་ཕྱུགས་ལ་རྨུག་ཚེ་དེ་མ་ཐག་ཞོ་བྱུགས་ན་གནོད་པ་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཐུབ་ལ། ད་དུང་ངག་རྒྱུན་ལ། རྫ་ཁ་གོང་མོས་ནོར་གནག་འབྲི་བརྒྱ་ཡི་ཞོ་འཐུང་ན། དེའི་ཤ་དང་ཁུ་བས་བཅོས་ཐབས་མེད་པའི་ཕོ་ནད་ཀྱང་དྲག་ཐུབ་པར་བཤད།

༥ ཞོའི་རྣམ་གྲངས། ༡ མངར་ཞོ། འོ་སྤྲི་དང་བཅས་བསྐོལ་ནས་རུ་མ་བཏབ་པ། ༢ རློན་ཞོ། འོ་མ་མ་བསྐོལ་བར་ཞོ་བརྒྱབ་པ། ༣ ཞོ་སྐྱ། མར་བླངས་ཤུལ་གྱི་འོ་མ་བསྐོལ་ཏེ་རུ་མ་བརྒྱབ་ནས་ཞོ་ཆགས་པ། ༤ བསྙལ་ཞོ། སྤང་གཞོང་དྲས་ཏེ་ས་དོང་བྱས་ནས་ཞོ་བསྙལ་ནས། ཆུ་ཁུ་སར་ཐིམ་དུ་བཅུག་ནས་སྐགས་སུ་བཅུག་པ། ༥ བཙོས་ཞོ། དེ་ནི་འོ་སྤྲི་དང་བཅས་ཏེ་མངར་ཞོ་བརྒྱབ་པ་སྟེ། ཞོ་ཆགས་རྗེས་ཆུར་སྒྱེ་ནང་གནམ་དུ་བཏགས་ཏེ། ཆུ་ཁུ་ཟགས་སུ་བཅུག་ནས།  ཆུ་ཁོལ་གྱིས་བསྙལ་བའི་ཞོ་སྟེ། ཞོ་བཟང ་ཤོས་སུ་བཤད་དོ། །

༣ ཞོ་དང་འབྲེལ་བའི་ཟས་རིགས། ༡ ཞོ་གྲོ། ཞོ་ཁར་གྲོ་མ་བཏབ་སྟེ་ཟ་རྒྱུ་དེའོ། །༢ ཞོ་འབྲས། ཞོ་ཐོག་ཏུ་འབྲས་བཙོས་མ་དང་བྱེ་མ་ཀ་ར་བཏབ་པ་དེའོ། །༣ ཞོ་རྩམ། ཞོ་དང་རྩམ་པ་བསྲེས་ཏེ་བརྫིས་པ་དེའོ། །

༤ ཞོའི་ཕན་ནུས། རྒྱུད་བཞི་ལས། འོ་མ་སྙིང་བོ་བཏོན་པའི་ཞོ་སྐྱ་ཡིས། །མ་སྙོམས་རིམས་ཆམ་འགྲམས་འཁྲུགས་འཁྲུ་བ་སེལ། །ཞོ་ཀུན་རོ་དང་ཞུ་རྗེས་སྐྱུར་བསིལ་སྣུམ། །རྟུག་སྐེམ་རླུང་ཚད་སེལ་ཞིང་ཡི་ག་འབྱེད། །ཅེས་སོ། །

ཆང་།

ཆང་ལ་ཡང་རྣ་རྒྱན་ལས། ཤུན་པའི་ཆང་ནི་ཤིང་ཤུན་ཆུ། །སྡོང་བུ་ལྡན་པ་སྡོང་བུའི་བཅུད། །བུར་ཆང་བུ་རམ་ལས་བྱུང་བ། །སྦྲང་ཆང་སྦྲང་རྩི་ལས་འབྱུང་སྟེ། །ཞེས་ཆང་རིགས་བཞི་བཤད་པ་དང་། གཞན་དུ་ནས་ཆང་། གྲོ་ཆང་། འབྲས་ཆང་། ཆང་སེར། སྨན་ཆང་། རྒུན་ཆང་། སྟག་རུས་དང་རྫས་གཞན་སྡེབ་པའི་སྟག་ཆང་། སྟག་རུས་དང་སྦྲུལ་ཤ་རྩྭ་སྨན་མང་བོ་སྡེབ་པའི་སྟག་སྦྲུལ་སྨན་ཆང་། ཡོས་ལ་ཆང་རྩི་བཏབ་ནས་བསྙལ་བའི་ཡོས་ཆང་སོགས་མང་ངོ་། །

ཆང་འདི་ཡང་རང་ཅག་བོད་འདིར་དར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཧ་ཅང་སྔ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ན། ཞང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཏི་སེ་འོད་ཅེས་པར། བོད་ཀྱི་གདོད་མའི་དུས་སུ་དམར་མཆོད་དང་ཁྲག་སྐྱེམས་ཕུལ་བར། གཤིན་རབས་མི་བོ་ཆེ་མ་དགྱེས་ནས། ཤེ་ཚུ་སྟེ་ཁྲག་གི་སྐྱེམས་ཕུལ་སྲོལ་ཡོད་པ་དེའི་ཚབ་ཏུ་ཡུ་ཏི་སྟེ་འབྲུ་ཆང་གི་འཐུས་པར་བྱས་པའི་མདོས་ཆོག་གི་སྲོལ་གསར་དུ་གཏོད། ཅེས་འབྱུང་བ་ལས་ཤེས་སོ། །

ནས་ཆང་འདི་བོད་དུ་ཧ་ཅང་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་། གསོལ་སྟོན་ཆེ་ཆུང་གང་གི་སྐབས་སུ་འང་དར་སོ་ཆེ་བས། ཕལ་ཆེར་ཁྱིམ་རེ་ན་བཙག་སྤྱད་ཡོད་ཚོད་གདའ། དེ་ཡང་ཞག་ལ་བསྙལ་བའི་ཞག་ཆང་བདུད་རྩི་འཁྱིལ་བ། ཟླ་ལ་བསྙལ་བའི་ཟླ་ཆང་བསིལ་མ། ལོ་ལ་བསྙལ་བའི་ལོ་ཆང་ཁམ་པ་ཞེས་མིང་དུ་ཆགས་ཡོད།

ནས་ཆང་གི་བཙག་ཐབས་ནི། ཐོག་མར་ནས་གཙང་བཀྲུ་བྱས་ཏེ། སུམ་ཆའི་གཉིས་ཙམ་གྱི་ཆུ་བླུགས་པའི་སླ་ངའི་ནང་ལ་བསྐོལ་ནས། ཆུ་ཐག་སྟེ་ནས་ཚོས་རྗེས་ཕྱིར་བླངས་ནས་དྲོད་འཇམ་གྱི་དུས་སུ་སྣོད་སྟེང་དུ་བཞག་ནས། དེ་ནས་ཕབ་འདེབས་བརྒྱབ་རྗེས། སླ་ངའི་ནང་བླུགས་ཏེ་བཏུམས་ནས་སྐྱུར་ལངས་སུ་འཇུག་དགོས། ཞག་མ་གཅིག་གཉིས་ལ་སྐྱུར་ལངས་དུས་རྫ་སྣོད་དུ་བླངས་ཏེ་བཙག་དགོས་སོ། །

ཡང་། ཆང་བཙག་སྟངས་ཀྱི་ཐད་ནས་གེ་སར་སྒྲུང་ལས། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཐབ་ཀྱི་ནང་། །དམར་འོད་ཆེ་བའི་མེ་ཞིག་བུས། །བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་བའི་ཟངས་ཤིག་བཙུགས། །རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་ཆུ་ཞིག་བཙུགས། །ཨ་ཡག་ནས་ཀྱི་ཕ་དང་གཅིག །དར་ཡག་ནས་ཀྱི་མ་དང་གཉིས། །རྒྱ་མུ་ནས་ཀྱི་བང་མཛོད་གསུམ། །འབྲུ་ཁ་ར་ནས་ཀྱི་གཡོག་མོ་བཞི། །ཁྲ་བོ་ནས་ཀྱི་ཞང་བོ་ལྔ། །དམར་ཁྲ་ནས་ཀྱི་བྲ་བ་དྲུག །སྔོ་ཆུང་ནས་ཀྱི་རྒན་མ་བདུན། །ཞེས་ཆང་བཙགས་ལུགས་དང་ནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཞིབ་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཆང་གི་བཟང་ངན་ཡང་། གླིང་སྒྲུང་དེ་ལས། ལོ་ལ་བསྙལ་བའི་ལོ་ཆང་ཡོད། །ལོ་ཆང་ལོ་ཡག་ཁམ་པ་ཡོད། །ཟླ་ལ་བསྙལ་བའི་ཟླ་ཆང་ཡོད། །ཟླ་ཆང་ཟིལ་མངར་ལྡན་པ་ཡོད། །ཞག་ལ་བསྙལ་བའི་ཞག་ཆང་ཡོད། །ཞག་ཆང་ཞག་ལོ་མེ་འབར་ཡོད། །ཉིན་ལ་བསྙལ་བའི་ཉིན་ཆང་ཡོད། །ཉིན་ཆང་བདུད་རྩི་ལོ་ཡག་ཡོད། །ཅེས་གསུངས་ཡོད།

གཞན་ཡང་། ཆང་བཤད་ལས། སྔོན་བསྐལ་བ་དང་བོའི་དུས་སྐབས་སུ། །མི་མགོ་ནག་རྣམས་ཀྱིས་ནས་འབྲུ་བཙལ། །དུས་དང་བོ་ལྷ་ཡུལ་ཁམས་ནས་བཙལ། །དེའི་འཕྲོ་ནས་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ནས་བཙལ། །དུས་མཐའ་མར་ཀླུ་ཡུལ་ཁམས་ནས་རྙེད། །ས་དོག་མོ་དྲོད་ཀྱིས་དྲོས་དུས་སུ། །ཞིང་ལུད་རྫས་སྨན་ ཆུ་དཀྲོལ་དཀྲོལ་བྱས། །ནས་སོན་བཟང ་ཆར་བ་འབབ་འབབ་བྱས། །ཆུ་གཙང་བོ་གསོལ་ཇ་འདྲེན་འདྲེན་བྱས། །ནས་མྱུ་གུ་རྦ་རླབས་འཕྱུར་འཕྱུར་བྱས། །ཟོར་གོར་མོས་ཐང་མ་སྡུད་སྡུད་བྱས། །ཆང་བསྙལ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་དེ་ནས་འགྲིག །　ལག་ལས་ཀ་ཅན་གྱི་མ་སྲུ་ཚོས། །ཟངས་སེར་བོའི་ཁ་ཟངས་གོར་མོ་ལ། །ཆུ་གཙང་མ་བླུགས་ནས་དག་འཁྲུད་བྱས། །ཤིང་འབྲུ་ཤུག་བདུག་ནས་དག་གཙང་བྱས། །ཐབ་གྲུ་བཞི་གསེར་ཁྲིའི་སྟེང་ལ་བསྐྱོན། །ནས་སྔོན་མོ་བླུགས་ནས་རླངས་བཙོ་བྱས། །སྟོད་རྒྱ་གར་ཡུལ་གྱི་སྨན་རྩི་བསྲེས། །ཁྱོན་ཡངས་པའི་གཡུ་རྫ་མདོང་མོར་བསྙལ། །ལོ་ལ་བསྙལ་བའི་ལོ་ཆང་བཙགས། །ཟླ་ལ་བསྙལ་བའི་ཟླ་ཆང་བཙགས། །ཞག་ལ་བསྙལ་བའི་ཞག་ཆང་བཙགས། །ཞེས་པ་འདི་དག་གིས་ནས་ཀྱི་བྱུང་བ་དང་། ནས་ཆང་བཙགས་ཚུལ་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་བསྟན་ཡོད་པ་དང་། ཡང་། ནས་ཆང་གི་དགེ་མཚན་ཡང་། ཆང་བཤད་ལས། སྟེང་ལྷ་ལ་མཆོད་ན་མགོན་སྐྱབས་གནང་ང། །བར་བཙན་ལ་མཆོད་ན་སྡོངས་གྲོགས་མཛད་ལ། །འོག་ཀླུ་ལ་མཆོད་ན་ཕྭ་གཡང་སྟེར་ར། །ཕྱིའི་མགྲོན་པོ་དྲངས་ན་འགྲུལ་ངོ་ལོན་ན། །ནང་ཕ་ཁུར་དྲངས་ན་ཐུགས་དགོངས་དགྱེས་ཡ། །ཕ་ཨ་ཁུས་འཐུང་ན་དགྲ་ལྷ་འཁོར་ར། །སྟག་ཤ་རས་འཐུང་ན་དཔའ་རྩལ་དགྱེས་ཡ། །མ་བུ་མོས་འཐུང་ན་ཟས་ལྷ་འཁོར་ར། །གཏམ་བཤད་དུས་འཐུང་ན་ཁ་ལྕེ་བདེ་ཡ། །གླུ་ལེན་དུས་འཐུང་ན་སྐད་ངག་བདེ་ཡ། །སེམས་སྐྱེད་དུས་འཐུང་ན་ཚེ་ཐག་རིང་ང་། །ཡིད་སྐྱོ་དུས་འཐུང་ན་སྤྲོ་བ་འཕེལ་ལ། །ཐང་ཆད་དུས་འཐུང་ན་ངལ་བ་སངས་ང། །བློ་དུབ་དུས་འཐུང་ན་རིག་པ་རྒྱས་ཡ། །ལུས་གྲང་དུས་འཐུང་ན་དྲོད་ཤ་སྟེར་ར། །དགོང་ཉལ་ཁར་འཐུང་ན་གཉིད་ཀྱང་ཁུག་ག །ལམ་རིང་མོ་བརྒྱུད་དུས་འགྲོ་རོགས་ཉན་ན། །རང་གཅིག་པོ་ཡིན་དུས་འདུག་རོགས་ཉན་ན། །གྲོགས་བཟང་བོ་ཐུག་དུས་ལམ་རོགས་ཉན་ན། །ཞེས་སོ། །

གསུམ་པ། ཐུག་པ་དང་བྲོ་སྨན་གྱི་སྐོར།

ཐུག་པ།

བོད་མིའི་རྒྱུན་སྤྱོད་ཐུག་པའི་སྐོར་ལ་ཡང་། ༡ རྩམ་ཐུག རྩམ་ཕྱེ་བཏབ་ནས་བསྐོལ་བའི་ཐུག་པ། ༢ ཐུག་རྐྱང་བརྔོས་མ། ཐུག་པ་བསྐོལ་རྗེས་ཕྱིར་སྣུམ་ནང་དུ་བརྔོས་ཤིང་། ཁ་ལ་ཤ་མེད་པར་སྔོ་ཚོད་འཕངས་པ། ༣ ཐུག་རིང་། གྲོ་ཕྱེ་ལེབ་མོ་བརྡལ་ནས། བཤར་གྲིས་ཉག་རིང་བོར་གཙབས་པའི་ཐུག་པ། ༤ བོད་ཐུག བུལ་ཏོག་ཆུར་བརྫིས་པའི་གྲོ་ཟན་གྱི་ཐུག་པ། ༥ ནས་ཐུག ནས་ཆན་ཧྲོབ་ཙམ་བརྡུངས་ནས་གདུས་པའི་ཐུག་པ། ཡང་ན། ནས་ཕྱེ་སྲབ་བུར་བརྡལ་ཞིང་དབྱིབས་གྲུ་བཞི་འམ་ཟུར་གསུམ་དུ་བཤར་རྗེས་རྡོར་དང་བཅས་ཏེ་བསྐོལ་བའི་ནས་ཐུག ༦ གྲོ་ཐུག གྲོ་ཆན་དང་གྲོ་ཧྲོབ་ཙམ་བརྡུངས་ནས་གདུས་ཏེ་བསྐོལ་བའི་ཐུག་པ། ༧ མཐེབ་ཐུག ཕྱེ་བརྫིས་ནས་མཐེབ་མོའི་ཚད་ལྟར་བཅད་ནས་བསྐོལ་བ། ༨ ཡོས་ཐུག གྲོ་ནས་གང་རུང་བརྔོས་ནས་བསྐོལ་བ། ༩ སྐྱུར་ཐུག ཁུ་རྐང་ནང་ལ་དར་བ་བླུགས་པའམ་ཚོད་སྐྱུར་འཕངས་ནས་བསྐོལ་བ། ༡༠ དགུ་ཐུག སྣ་ཁ་དགུ་ལྡན་གྱི་དགུ་ཐུག ཉི་མ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུའི་ལོ་མཇུག་འཐུང་བའི་ཐུག་པ།

བྲོ་སྨན།

བོད་རང་ཡུལ་ནས་ཐོན་པའི་བྲོ་སྨན་གྱི་རིགས་ལ་ཡང་། གཡེར་མ། བཟའ་ཚྭ། ཕོ་རིལ། ཀ་ཀོ་ལ། གོ་སྙོད། ལྒ་རྨུག ལྒ་སེར། འབྲོང་སྒོག རི་སྒོག སྒོག་སྔོན། བཅའ་ལྒ་སོགས་ཡོད་དོ། །