སྲོག་ཆགས་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བའི་ཉེན་ཁ།
སྤྱིར་ན་གོ་ལ་འདི་གྲུབ་ནས་སྐྱེ་དངོས་རིགས་དུང་ཕྱུར་མང་བོ་བྱུང་ཡོད་པར་བཤད་ལ། དེ་དག་ལས ༩༨ ％ ནི། ས་གཡོ་བ་དང་། མེ་རི་འཕྱུར་བ། ཤྭ་འོད་རྒྱུགས་སོགས་ཀྱིས་རྩ་མེད་དུ་བཏང་བར་བཤད། དཔེ་གཅིག་བཀོད་ན། དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཁུང་འབྲུག་གིས་གོ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱས་མྱོང་ཡང་། མི་ལོ་ཁྲི ༦༠༠༠ ལྷག་གི་སྔོན་ལ། ས་ཡོམ་པའམ། གནམ་གཤིས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་གིས་དབང་གིས་གར་བྱུང་ཆ་མེད་གྱུར་ཏེ། ད་སྐབས་ཀེང་རུས་ལས་ལྷག་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། ད་ལྟ་གོ་ལའི་ཁྱོན་དུ་སྐྱེས་དངོས་ཅི་ཙམ་ཡོད་པ་ཚན་རིག་པས་ཚོད་དཔག་ལྟར་ན། ཁྲི ༡༠༠༠ ལྷག་ཡོད་པ་དང་། ཡང་ན་ཁྲི ༣༧༠༠ ཡོད་པར་འདོད་ཀྱང་། དེའི་ཁྲོད་དུ་ང་ཚོ་མིའི་རིགས་ཀྱིས་ཚོར་རྟོགས་བྱུང་བ་ནི་ཁྲི ༡༧༠ ལྷག་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་ལས་འོ་འཐུང་སྲོག་ཆགས ༤༢༠༠ ལྷག་དང་། འདབ་ཆགས ༩༠༠ ལྷག གོག་འགྲོ་སྲོག་ཆགས ༥༡༠༠ དང་། སྐམ་ཆུ་གཉིས་འཚོའི་སྲོག་ཆགས ༣༡༠༠ དང་། ཉའི་རིགས ༢༡༠༠༠ སོགས་ཡོད་པར་བཀོད་ཡོད།
སྲོག་ཆགས་ནི་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་མཛེས་རྒྱན་ཡིན་ལ། ལྷག་པར་དུ་གླིང་ཀ་དང་ཁོར་ཡུག་ལ་གཟི་བྱིན་སྣོན་པའི་རི་དྭགས་དང་བྱ་རིགས་སོགས་མང་བོ་ཞིག་མེད་ཚེ། སའི་ཉིང་བཅུད་ཤོར་བའམ། མི་རྣམས་ལ་སྐྱོ་ལྷང་ལྷང་གི་སྣང་བ་ཞིག་སྦྱིན་ཐག་ཆོད་ཡིན། ཁ་ནས་རང་ཅག་མིའི་འགྲོ་བ་འདི་རྣམ་ཤེས་གྲུང་ལ་བློ་རིག་བཀྲ་བར་རློམ་ཡང་། དོན་དུ་རང་དོན་ཁོག་བཅུག་བྱས་ཏེ། གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་རྩ་དོན་དུ་བཟུང་ནས། དཔེར་ན། གླ་རྩི་དང་བ་སོ། ཤྭ་ར། ཤྭ་ལྤགས། ཁུ་ལུ། དོམ་འཁྲིས་སོགས་ཀྱི་རིན་གོང་ལ་རྔམ་ནས། ཤན་པའི་ལས་སུ་ཞུགས་པ་ཤ་སྟག་བྱུང་། བྱས་ཉེས་དེའི་མཇུག་འབྲས་སུ། དོམ། སྟག གསའ། རུ་རུ། གཙོད། འབྲོང་སོགས་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་རྒྱུན་ཆད་ལ་ཉེ། སའི་གོ་ལའི་ཐོག་སྐྱེ་དངོས་དང་སྲོག་ཆགས་ཉིན་རེར་ཆ་སྙོམས་བྱས་ན་རིགས་གཅིག་རེ་རྩ་སྟོང་དུ་འགྲོ་བར་བཤད་པ་དང་། ༡༩༨༦ ལོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གིས《རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ཞུ་ཡིག》ནང་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་ལྟར་ན། མིག་སྔར་འཛམ་གླིང་སྟེང་འོ་འཐུང་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རིགས ༤༢༠༠༠ དང་། བྱ་རིགས ༨༧༠༠ ལྟོ་འགྲོའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རིགས ༢༠༩ རྒྱུད་ཆད་ལ་ཉེ་བའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད་པ་དང་།
བོད་ལ་མཚོན་ནའང་། ལོ་རྒྱུས་རྣམས་སུ་སྟོད་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་ན་ཤ་རྐྱང་སོགས་རི་དྭགས་རིགས། དབུས་གཙང་རུ་བཞི་ན་སྟག་གཟིག་སོགས་གཅན་གཟན་རིགས། སྨད་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་ན་འདབ་ཆགས་ཀྱི་རིགས་མང་དུ་ཡོད་པར་བཤད་པ་དང་།
གཞན་ཡང་། བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་གསུངས་ཚུལ་ལ། བརྩི་མཐོང་ཆེ་བའི་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཆེ་ལོང་དུ་བསྡུས་ནས་དགུ་གསུམ་ཉེར་བདུན་དུ་དབྱེ་སྲོལ་ཡོད། དེ་ནི་གནམ་ལ་འཕུར་དགུ ས་ལ་འཛུལ་དགུ བར་ལ་འགྲིམ་དགུའོ། །གནམ་ལ་འཕུར་དགུ་ནི། ༡ ཀུན་ཟིལ་ནོན་པའི་བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་ཆེན། ༢ དབྱར་དགུན་མཚམས་འབྱེད་སྒྲ་བརྒྱའི་གཡུ་འབྲུག ༣ འཕུར་རྩལ་ནམ་འཕང་གཅོད་པའི་རྒོད་པོ། ༤ སྐད་སྙན་དུས་ཀྱི་ཚོད་འཛིན་ཁུ་བྱུག ༥ དུག་འཇོམས་སྒྲོ་མཛེས་རྨ་བྱ། ༦ དྲན་གསལ་མི་སྐད་སྨྲ་བའི་ནེ་ཙོ། ༧ ཉིན་ཞག་དུས་ཤེས་ཁྱིམ་བྱ། ༨ ལྷ་མིའི་འཕྲིན་སྐྱེལ་ལྕེ་བདེ་ཕ་ཝང་། ༩ ཐོགས་མེད་འཕུར་ཤེས་རྫི་བྱའོ། །ས་ལ་འཛུལ་དགུ་ནི། ༡ ཤེས་བྱ་ཀུན་མཁས་སྐྱེ་འགྲོ་མི། ༢ ཤུགས་ཆེན་བཀྲ་ཤིས་རྫས་གྱུར་དུང་དཀར། ༣ དུས་འཁོར་ཆགས་ཚུལ་ལྡན་པའི་རུས་སྦལ། ༤ རྐང་ལག་ནང་སྦས་འགྲོ་ཤེས་སྦྲུལ་ནག ༥ དགུན་དུ་ཉལ་ཆོག་སྒོམ་ལྡན་འཕྱི་བ། ༦ མི་གཙང་གྲིབ་སེལ་ཚངས་ལྡན་གྲིམ་པ། ༧ རིག་རྣོ་གཞན་སེལ་ཤེས་པའི་སྲེ་མོང་། ༨ ཀུན་ཤེས་ཚོད་ལ་མཁས་པའི་ཅོ་ག ༩ ལུས་སྐེད་སྲ་ཡང་རྩལ་ཆེན་གྲོག་མའོ། །བར་ལ་འགྲིམ་དགུ་ནི། ༡ རྩལ་གྱི་སྡེར་ལྔས་ཟིལ་མནོན་སེང་གེ ༢ སྤུ་རིས་བཀྲག་གསལ་གཅན་རྒྱལ་སྟག་མོ། ༣ ཞེ་སྡང་དཔའ་གཏུམ་ལྡན་པའི་དོམ་ནག ༤ མཛངས་བློ་ལྡན་ཞིང་དབང་མངའི་དྲེད་མོང་། ༥ མི་སྤྱོད་ཅི་བསླབ་ཤེས་པའི་སྤྲེའུ། ༦ མགྱོགས་འགྲོས་ལྡན་པའི་རྟ་མཆོག ༧ བརྒྱ་བྱིན་ཆིབས་གྱུར་ཐེག་སྟོབས་གླང་ཆེན། ༨ དགོས་པ་བཞི་ཚང་མི་ལ་དྲིན་ཆེ་བའི་ལུག ༩ ལོ་རེར་བཅུ་ཕྲག་རྒྱས་པའི་རྭ་ལྡན་ཤ་བའོ། །འདི་དག་ནི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱི་སྐུ་དུས་ནས་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པའི་སྲོག་ཆགས་ཡིན་ལ། ཁྱད་པར་དུ་མདོས་ཆོག་སོགས་སུ་ཟན་གཟུགས་སུ་བཟོས་ཏེ་གླུད་ལ་རྫོང་བ་བྱེད་སྲོལ་ཆགས་ཡོད།
ཞིབ་བརྗོད་ཀྱི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ལྟར་ན། སྔ་སོར་མདོ་དབུས་མཐོ་གཞོངས་སུ་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རིགས ༡༠༤༧ ཡོད་པ་ལས། ད་ལྟ་རིགས ༧༡ ལས་མེད་པར་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ་ན་གསལ་བ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་མཚོ་སྔོན་ལ་མཚོན་ན། གངས་གཟིག ཁ་དཀར། ཤྭ། ཤ་སྐྱ། འབྲོང་སོགས་ཉེ་བའི་ལོ་ཉི་ཤུའི་རིང ༩༠％ རྩ་མེད་དུ་བཏང་བར་བརྗོད་ཡོད་ལ། དཔེར་ན། འབྲོང་ལ་མཚོན་ན། རྭ་ཅན་གྱི་རྒྱུ་མཆོག་དང་། རི་དྭགས་ཀྱི་རྒྱལ་བོར་འབོད་ལ། ཆེ་བ་ལ་ལྗིད་ཚད་སྤྱི་རྒྱ ༡༠༠༠ ཡོད་ཅིང་། སྲོག་ཆགས་གཞན་ལས་གཟུགས་སྟོབས་ཆེ་ལ་གཅན་གཟན་ཡང་རྭ་རྩེར་མཆོད་ཅིང་། རྨིག་འོག་ཏུ་བརྫི་ནུས་པའི་དཔའ་ངར་ལྡན། འབྲོང་གི་ལུས་ལ་སྙིང་དང་། སྙིང་ཁྲག རྭ་ཅོ། འབྲས་བུ། མཁྲིས་པ་སོགས་སྨན་རིགས་རྩ་ཆེན་བཅུ་ཕྲག་ལྷག་ཡོད་པས། ཁ་དཔེར། རྫ་སྟོད་མཐོན་པོ་ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི། །བྲེ་སེར་འབྲོང་རྒོད་ནང་གི་ནོར་བུ། །ཟེར་ལ། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་རྨིད༣༢༠༠ ནས ༥༤༠༠ ཡན་ན་མཆིས་ཤིང་། འཚོ་གནས་ནི་གདང་ལ་དང་། ཁུ་ནུ་ལ། བ་ཡན་ཧ་རི། ཆི་ལན་རི་བོ་སོགས་ཁ་ཆར་བུ་ཡུག་འཚུབ་ཞིང་གནམ་གཤིས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཆེ་སར་གནས་ཡོད། སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན་བྱང་ཐང་ས་ཁུལ་དུ་འབྲོང ༩༠༠༠ ཙམ་དང་། མཚོ་སྔོན་དུ ༢༥༠༠ དང་། ཤིན་ཅང་དུ ༢༠༠༠ ནས ༣༠༠༠ ཡོད་ལ། ཁྱོན་བསྡོམས ༡༥༠༠༠ ཙམ་ཡོད་པར་བཤད་ཡོད།
ཡིན་ནའང་། མཚོ་ནུབ་ཁུལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ལས། ༡༩༦༠ ནས ༡༩༦༡ བར། སྲིད་གཞུང་གི་རྩ་འཛུགས་འོག་མི ༣༠༠ ལྷག་གིས་འབྲོང ༧༠༠༠ དང་། རྐྱང ༧༥༠༠༠ གཉན ༡༠༠ སོགས་མེ་མདས་ཚར་གཅོད་བྱས་པར་འཁོད་ཡོད།
མཚོ་སྔོན་གྱི་ནགས་ལས་སྐོར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཞིག་ལས། ༡༩༦༧ ལོར་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་གཉེར་ཚོང་ལས་སྡེ་ཁག་ནས་བསྡུ་ལེན་བྱས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ཤ་ཏུན ༦༠ རིམ་འཕར་གྱིས ༡༩༧༡ ལོར་ཏུན ༡༨༦/ ༢ ༡༩༧༢ ལོར་ཏུན ༥༧༩/ ༦ དང་། ༡༩༧༣ ལོར་ཏུན ༦༠༨ ༡༩༧༤ ལོར་ཏུན ༧༩༧ ༡༩༦༦ ནས ༡༩༨༥ བར་ལོ་བཅུའི་ནང་རི་དྭགས་ཀྱི་ཤ་ཏུན ༤༧༠༠ དང་། ༡༩༧༦ ནས ༡༩༨༤ ལོའི་བར་དུ་རི་དྭགས་པགས་པ་ཁྲི ༡༤༢/ ༣ ཆ་སྙོམས་ལོ་རེར་ཁྲི ༦/ ༦༥ དེའི་ནང་ཆེས་མཐོ་ཤོས་སྤྱི་ལོ ༡༩༨༠ ལོར་པགས་པ་ཁྲི ༦༥/ ༤ ཡོད། ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་བའི་རྗེས་སུ་རི་དྭགས་གསོད་ཚུལ་གྱི་གྲངས་འབོར་ཇེ་མཐོར་བཏང་ནས། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སྨན་རྩྭ་ཀུང་སི་ནས ༡༩༨༥ ལོ་ནས ༡༩༨༦ ལོའི་བར། གླ་རྩི་སྤྱི་རྒྱ ༢༠༠༠ བསྡུས་པ་དེར་ཕོ་གླ་ཁྲི ༦ ནས ༨ ལྷག་གསོད་དགོས་ངེས་ཡིན། དེའི་སྟེང་མོ་གླ་བསད་པ་སོགས་རྩིས་ན་ཁྲི ༡༠ ལོངས་ངེས་ཡིན། དུས་དེར་ཤྭ་རྭ་སྤྱི་རྒྱ་ཁྲི ༡/ ༤༧ བསྡུས། གོང་གི་གྲངས་ཀ་འདི་དག་རྒྱལ་གཉེར་ཚོང་ལས་སྡེ་ཁག་ནས་བསྡུས་པ་ཡིན་ལ། དམངས་ཁྲོད་སྒེར་གྱི་ཚོང་གཉེར་གྱི་གྲངས་ཀ་ཐེ་མེད།