ཚོགས་ཀྱི་གཏམ།
དབྱིག་གཉེན།
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། སཾ་བྷཱ་ར་པ་རི་ཀ་ཐཱ། བོད་སྐད་དུ། ཚོགས་ཀྱི་གཏམ། གསུང་གི་མངའ་བདག་འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་གིས་དེ་རིང་བསོད་ནམས་དང༌། །ཡེ་ཤེས་ཚོགས་ནི་གང་ཞིག་གམ། །གཞན་ལ་ཕན་པ་གང་བྱ་ཞེས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་ཡང་བསམ། །བསོད་ནམས་རང་བཞིན་ཡེ་ཤེས་ཆེ། །ཚོགས་ནི་གང་གིས་རྫོགས་འགྱུར་དང༌། །ཇི་ལྟར་གཞན་ཕན་བྱེད་འགྱུར་པ། །དེ་ནི་ལེགས་པར་བཤད་པར་བྱ། །གང་གིས་ལུས་དང་སྲོག་དག་ནི། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་གཏང་བར་བྱ། །ལུས་ཅན་ཀུན་ལ་བྱམས་པ་དང༌། །སྙིང་རྗེ་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་བྱ། །སྡིག་པ་ཀུན་གྱི་རྣམ་སྨིན་ནི། །རང་གི་རྒྱུད་ལ་མངོན་འདོད་ཅིང༌། །བསོད་ནམས་ཀུན་ལ་ཡི་རང་དང༌། །སངས་རྒྱས་བདག་ཉིད་ཆེ་ལ་བསམ། །དེ་ལྟར་ཡང་དང་ཡང་བྱ་བ། །འདི་ནི་ཆོ་ག་གཞན་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་སྔོན་འགྲོ་བས། །རྩོམ་པ་ཀུན་ཀྱང་བྱ་བ་ཡིན། །དེ་ལྟ་བུ་ཡི་ཐབས་དེ་ཡིས། །རྩོམ་པའི་ངལ་བ་མེད་པར་ཡང༌། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚད་མེད་པ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་སོགས་པར་འགྱུར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། །ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་དང་ནི། །རང་གི་ལུས་དང་སྲོག་ཉིད་ནི། །ཡིད་ཀྱི་རྗེས་བཞིན་གཏང་བར་བྱ། །བཀྲེས་སྐོམ་ངལ་དང་ཚ་གྲང་དང༌། །རླུང་དང་ཆར་གྱི་གཉེན་པོ་བཞིན། །མཆོག་མཆོད་པ་ལས་བདག་ཉིད་ནི། །འདི་ན་བདེ་མྱོང་གང་ཡིན་དང༌། །ཉམས་དགའ་ཁང་བཟངས་གཞིར་གནས་དང༌། །གཙང་ཞིང་ཞི་བའི་གནས་གཏོགས་དང༌། །བདེ་བ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་དང༌། །བསམ་གཏན་བདེ་བ་ཐོབ་པ་ཡིས། །བདེ་བའི་གནས་སྐབས་ཐོབ་གང་དང༌། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །དགྲ་བཅོམ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ཞི་ཉིད། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །བྱེ་བྲག་མེད་པར་ཉེ་བར་བསྟབས། །ཕལ་ཆེར་མཉམ་པར་མ་བཞག་ཚེ། །དེ་ལྟར་བྱམས་པ་ཉེར་བསྟེན་ལ། །
མཉམ་པར་གཞག་ཚེ་བདག་གིས་རྟོགས། །དགའ་དང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཉིད། །ཉི་ལྟར་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དག །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་ལྷག་མོས་བྱས། །སྐྱེ་དགུ་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །ཆུ་བོར་ནུབ་དང་དེ་རྒྱུ་ཅན། །དན་འགྲོ་དང་ནི་བདེ་འགྲོ་དག །བརྩེ་ལ་འབད་པས་བརྟག་པར་བྱ། །དེ་ལས་ཀྱང་ནི་དམྱལ་བ་དག །སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་མང་པོ་དང༌། །དུས་རིང་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཡི། །གཅད་གཤེགས་མེ་ཡིས་གདུངས་པ་དང༌། །འཚེད་ཅིང་བཏགས་པ་ལས་བྱུང་བའི། །ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་རབ་ཏུ་འཕེལ། །ཐལ་ཆུ་ལྟ་བུར་རབ་འཚེད་པའི། །བསྲེག་ཅིང་ཚ་རིམས་འདྲ་ཉམ་ཐག །དུད་འགྲོ་ཕན་ཚུན་སྡང་དང་སྲོག །རང་དབང་མེད་པར་གསད་སོགས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གདུངས་པས། །ཕལ་ཆེར་དམྱལ་བ་དག་དང་མཚུངས། །ཡི་དགས་མེ་ལྕེའི་ཕྲེང་བ་ཡིས། །བསྐོར་ཞིང་སྐད་གསང་མཐོན་པོར་སྒྲོགས། །ལ་ལ་ཁ་ན་མེ་འབར་གཞན། །མགྲིན་པ་ཁབ་མིག་ལྟོ་རི་ཙམ། །རྟག་ཏུ་བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་པས། །བསྲེག་ཅིང་ལུས་ནི་སྐམས་པ་དང༌། །ཁ་ཅིག་སྐྱུག་བ་ཟ་བ་དང༌། །གཞན་དག་དེ་ཡང་རབ་རྙེད་དཀའ། །ངན་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་མ་ལུས་པ། །མི་རྣམས་ལ་ཡང་ཡོད་པར་སྣང༌། །སྡུག་བསྔལ་གཟིར་བ་དམྱལ་བ་མཚུངས། །དབུལ་བས་གཤིན་རྗེའི་འཇིག་རྟེན་པ། །འདི་ཡི་དུད་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང༌། །མཐུ་ལྡན་སྟོབས་ཀྱིས་མཐུ་མེད་པ། །རྣམ་པར་གནོན་ཅིང་འཚེ་བ་དག །ཆུ་བོ་ལྟ་བུ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཁ་ཅིག་དབུལ་བ་ལས་གྱུར་དང༌། །གཞན་དག་ཆོག་མི་ཤེས་ལས་བྱུང༌། །ཡོངས་ཚོལ་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟད་དང༌། །ཐམས་ཅད་འཁུ་ཞིང་གསོད་པ་ཡིན། །འདོད་སྤྱོད་ལྷ་ནི་གང་ཡིན་པ། །དེ་ལའང་བདེ་བའི་སེམས་མེད་དེ། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་རིམས་བཏབ་པའི། །ནང་གི་མེ་ཡིས་བསྲེགས་འགྱུར་ལས། །གང་ཞིག་སེམས་གཡེང་གྱུར་པ་དག །དེ་ལ་བདེ་བ་ག་ལ་ཡོད། །གཡེངས་མེད་སེམས་ལ་སྐད་ཅིག་ཀྱང༌། །དབང་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་པས། །རྣམ་གཡེང་དཀྲུགས་བའི་བདག་ཉིད་ཅན། །ནམ་ཡང་ཞི་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། །རླུང་བཅས་འབར་བས་ཁྱབ་པ་ཡིས། །མེ་ནི་ཤིང་
དང་བཅས་དང་མཚུངས། །ཤིན་ཏུ་ངོམས་མེད་ཐ་མར་ནི། །དབང་མེད་ཤིན་ཏུ་མྱ་ངན་བྱེད། །ལྷ་དང་མི་ནི་ལྷ་ལ་དག །སྡུག་པའི་ཆགས་པ་དམ་དུ་ཞེན། །བསོད་ནམས་སྔོན་བྱས་དེ་དང་དེས། །འདོད་པ་རྨོངས་པས་གདུངས་པར་འགྱུར། །དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་སྣ་ཚོགས་དང༌། །སྡིག་པའི་ལས་ནི་རྒྱུན་མི་འཆད། །རྣམ་པར་ལྟུང་བའི་མཐར་གནས་པས། །བག་མེད་གྱུར་ལ་བརྩེ་བྱའི་རིགས། །ནད་སོས་ཡུན་རིངས་མ་ལོན་པའི། །ནད་པས་མི་འཕྲོད་ཟོས་དང་མཚུངས། །གང་ཞིག་གཟུགས་ཅན་གཟུགས་མེད་པ། །སྡུག་བསྔལ་སྡུག་བསྔལ་ལས་འདས་ཤིང༌། །ཏིང་འཛིན་བདེ་པའི་བདག་ཉིད་ཅན། །བསྐལ་པར་གཡོ་བ་མེད་པར་གནས། །དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་ངེས་གྲོལ་མིན། །དེ་ཡང་སླར་ཡང་ལྟུང་བར་འགྱུར། །ངན་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་རྦ་ཀློང་ལས། །འདས་པ་ལྟ་བུར་འབྱུང་འགྱུར་བ། །འབད་ཀྱང་ཇི་ལྟར་རིང་མོ་གནས། །མཁའ་ལ་ལྡིང་བ་བྱ་དང་མཚུངས། །བྱིས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་མདའ་འཕངས་ལྟར། །དེ་ནི་ལྟུང་བའི་མཐའ་ཅན་ཡིན། །མར་མེ་རིང་དུ་འབར་བ་དག །སྐད་ཅིག་རེ་རེ་འཇིག་པ་ལྟར། །འདུ་བྱེད་ཡོངས་འགྱུར་ཞེས་བྱ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་ཉེ་བར་གཙེས། །རྒ་ཤིན་བའི་ཆོས་ཅན་གྱིས། །ཉོན་མོངས་ནད་ན་རྒྱུ་སོགས་ཀྱིས། །གང་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་གདུངས་པས་ན། །དེ་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་བརྩེ་བྱ་རིགས། །སྲོག་ཆགས་ཀུན་གྱི་སྡིག་པ་རྣམས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་སྨིན་པར་ནི། །དེ་ལྟར་སྡིག་པ་ལེན་བྱེད་ཅིང༌། །འགྲོ་བའི་ཕོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་བྱས། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །འཕགས་པ་དག་དང་འགྲོ་བ་ཡི།། དུས་ནི་ཐམས་ཅད་དག་གི་ཡང༌། །བསོད་ནམས་ཀུན་ལ་ཡི་རང་བྱ། །ཚོགས་ནི་ཤིན་ཏུ་བྱ་དཀའ་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཆོས་ནི་བླ་མེད་པ། །འགྲོ་བའི་དོན་ཀྱི་བྱ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བསམ། །མང་དུ་ཐོས་ལ་མངོན་བརྩོན་དང༌། །ཇི་བཞིན་དོན་ནི་སེམས་པ་དང༌། །འགྲོ་བའི་ཤེས་པ་ཉེ་བསྡུས་པའང༌། །རྟེན་འབྲེལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིས། །འདུ་བྱེད་ཙམ་ལ་སྐད་ཅིག་མ། །བྱ་བ་མེད་ལ་འཇུག་པར་བྱ། །ཐམས་ཅད་རྟེན་འབྲེལ་ལ་བསམ་ལ། །རྟག་ཏུ་བདག་མེད་གོམས་པ་ཡི། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཚོགས། །དོན་དམ་པར་ནི་འཕེལ་བར་
འགྱུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་ཉེར་འཕེལ་བས། །ཚོགས་ནི་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་འགྱུར། །དེ་ལྟར་བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། །རང་བཞིན་ཆུ་བོས་འགེངས་པ་དག །འགྲོ་བའི་ཐར་ལ་གཅིག་ཏུ་མཁས། །བྱང་ཆུབ་ལག་པའི་མཐིལ་ན་གནས། །སྦྱིན་དང་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། །དོན་སྤྱོད་དོན་ནི་མཐུན་པ་ཉིད། །དེ་ལྟར་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས། །འགྲོ་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པ་ཉིད། །དེ་ནི་གང་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན། །གང་ཞིག་ལ་ནི་སྙན་སྨྲ་བའམ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་བྱས་འགྱུར་བ། །གང་ལ་དོན་མཐུན་བྱས་འགྱུར་ཞེས། །དེ་ལྟར་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པ་ཡིས། །འགྲོ་བའི་དོན་ནི་ཅི་ནུས་བྱ། །གཞན་ཀུན་བདག་གིར་བྱ་བ་དང༌། །རང་ལ་གནས་པ་གཞན་གྱིར་བྱ། །ཚོགས་ཀྱི་གཏམ་སློབ་དབོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།། །།རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གང་གཱ་ཏ་ར་དང༌། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་དགེ་སློང་རིན་ཆེན་བཟང་པོས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ།།