འཕགས་པ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་པ།
དབྱིག་གཉེན།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱཪྻ་ཨཀྵ་ཡ་མ་ཏི་ནི་རྡེ་ཤ་ཊཱི་ཀཱ། བོད་སྐད་དུ། འཕགས་པ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་པ། ཚིག་གི་མངའ་བདག་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྟོན་པའི་གཙོ་བོ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་དང༌། །བསྟན་པ་འཇུག་འབྱུང་དམ་པའི་ཆོས་མཆོག་དང༌། །འཆད་དུ་འཇུག་དང་འཆད་པ་འཁོར་གྱི་གཙོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དང་བློ་གྲོས་མི་ཟད་དང༌། །གཞན་ཡང་མཚན་སྨོས་འདི་དག་གིས་མཚོན་པའི། །འགྲོ་བ་གསུམ་གྱི་བླ་མ་དཀོན་མཆོག་གསུམ། །ཕྱོགས་དུས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་མ་ལུས་ལ། །སྤྱི་བོ་ས་ལ་གཏུགས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས། །སྤྱོད་པ་གང་གིས་འཕགས་རྣམས་ངེས་འབྱུང་ཚུལ། །ཐབས་མཁས་འདུས་པ་ཆེན་པོ་ངེས་པ་འདི། །བདག་པས་བློ་ཞན་རྣམས་ལ་ཕན་གདགས་ཕྱིར། །བླ་མའི་ལུང་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཚིག་ཙམ་དབྱེ། །འདི་ལ་ དགོས་པ ་དང༌། བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང༌། འབྲེལ་བ་དང༌། བསྡུས་པའི་དོན་དང༌། ཚིག་གི་དོན་རྣམ་པ་འདི་ལྔས་བཤད་པར་བྱའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་ལ་མདོ་སྡེའི་ དགོས་པ ་ནི་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་ཐབས་འདིས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྗོད་པར་བྱ་བ་ནི་མི་ཟད་པ་བརྒྱད་ཅུ་སྟེ། དེ་ལ་མི་ཟད་པ་བརྒྱད་ཅུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དང༌། ཚད་མེད་པ་བཞི་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང༌། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་དང༌། རྟོན་པ་བཞི་དང༌། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་དང༌། གཟུངས་དང༌། སྤོབས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་དང། བགྲོད་པ་གཅིག་གི་ལམ་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པའོ། །འབྲེལ་པ་ནི་དེ་གཉིས་འབྲེལ་བ་སྟེ། ཐབས་དང་ཐབས་ཅན་དུ་གྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྡུས་པའི་དོན་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དགུ་སྟེ། གླེང་གཞི་དང༌། གླེང་བསླང་བ་དང། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཞི་དང༌། དེའི་འབྲས་བུ་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་དང༌། སྙིང་བརྩེ་བ་དང༌། ཡོ་བྱད་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་མཐུ་དང༌། བསྟན་པར་བྱ་བའི་མཐུ་འཐོབ་པ་དང༌། དེའི་ཐབས་ཤེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་དང། །ཚོགས་ཀྱི་ལམ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ལམ་དང༌། མཐོང་བའི་ལམ་དང༌། སྒོམ་པའི་ལམ་དང༌། དེར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་དང༌། ལུང་བསྟན་པ་ཐོབ་པ་དང༌། དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། རང་བྱང་ཆུབ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་སྟེ། དེ་ལ་བསྡུས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ནི་མདོ་སྡེའི་དོན་བདེ་བར་ཟིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཚད་མེད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་ཐབས་ཅིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གླེང་གཞི་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་ཉན་པའི་ཕྱིར་འདུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གླེང་བསླང་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཞི་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདི་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་བསམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་གསུམ་གྱིས་དེའི་འབྲས་བུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྔོན་གྱི་སྦྱངས་པ་བྱས་པ་སྟོང་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ཡན་ཆད་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བཏང་སྙོམས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྙིང་བརྩེ་བ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཡོ་བྱད་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་མཐུ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་མཐུ་འཐོབ་པ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྟོན་པ་བཞི་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་དེའི་ཐབས་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་བསྟན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྟོབས་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྦྱོར་བའི་ལམ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལམ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྒོམ་པའི་ལམ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་དེར་སྦྱོར་བར་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གཟུངས་དང་སྤོབས་པ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པ་ཐོབ་པ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་དེ་ཐོབ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རང་བྱང་ཆུབ་པ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཐབས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར་བ་བསྟན་ཏོ། །ཚིག་གི་དོན་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་རིག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་རྒྱས་པར་སྟོན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་གླེང་གཞི་ནི་མདོ་སྡེ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་སྟེ། ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་མཛད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམས་ཀྱིས་ཡིད་ཆེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་དུ་སྨོས་སོ། །དེ་འང་གནས་དང་སྟོན་པ་དང༌། འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། གནས་གང་ན་གང་ཞིག །སུ་དག་དང་ཐབས་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་ནས་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་བཤད་ཅེས་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་གནས་ནི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན། སྟོན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན། འཁོར་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འཕགས་པ་སྡུད་པ་མཛད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་སྟེ། འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་མི་ཟད་པ་བརྒྱད་ཅུ་ཞིག་འོག་ནས་འབྱུང་བ་ལ་བྱའོ། །བདག་གིས་ཐོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་ལས་ཉིད་གཏམ་དུ་ཐོས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱིས་སྡུད་པ་མཛད་པ་ཉིད་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་མངོན་སུམ་དུ་རྣ་བའི་དབང་པོས་ཐོས་པ་ལ་བྱའོ། །དུས་གཅིག་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐྱེ་བོ་མང་པོའི་དོན་ལ། དུས་གཞན་དག་ཏུ་ནི་མདོ་སྡེ་འཆད་ཅིང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གཞན་མཛད་པས་མདོ་སྡེ་འདི་དུས་གཅིག་ཅིག་ཏུ་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་སྡུད་པར་མཛད་པ་ཉིད་དུས་གཞན་དག་ཏུ་ཆོས་གཞན་མཉན་ནས། དུས་གཅིག་ཅིག་ཏུ་མདོ་སྡེ་འདི་ལན་ཅིག་མཉན་པ་ལའང་བྱ་སྟེ། དུས་གཅིག་ལན་ཅིག་མཉན་པ་དེས་སྡུད་པར་མཛད་པ་ཉིད་མང་དུ་ཐོས་པ་དང༌། ཐོས་པ་འཛིན་པ་ཡིན་པར་ཡང་ཞར་ལ་བསྟན་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བགེགས་བཅོམ་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་བྱ་སྟེ། བགེགས་ཀྱང་འདིར་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་བདུད་རྣམ་བཞི་ལ་བྱའོ། །བདུད་རྣམ་བཞི་ནི་ལྷའི་བུའི་བདུད་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་བདུད་དང༌། ཕུང་པོའི་བདུད་དང། །འཆི་བདག་གི་བདུད་དོ། །དེ་ལ་ལྷའི་བུའི་བདུད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་དུ་བྱམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་བཅོམ། ཉོན་མོངས་པའི་བདུད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཚེ་བཅོམ། ཕུང་པོའི་བདུད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཚེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཡོངས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སུ་གྱུར་པས་བཅོམ། འཆི་བདག་གི་བདུད་ཀྱང་གྲོང་ཁྱེར་ཡངས་པ་ཅན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ལས་མི་འདའ་བར་ཟླ་བ་གསུམ་དུ་ཚེའི་འདུ་བྱེད་སླར་བསྣུར་ཏེ། ཚེ་ལ་དབང་ཐོབ་པས་འཆི་བདག་གི་བདུད་ཀྱང་དེར་བཅོམ་མོ། །ཡང་ན་འདི་ལ་ལེགས་པ་མངའ་བས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དབང་ཕྱུག་དང༌། གཟུགས་བཟང་བ་དང༌། གྲགས་པ་དང༌། དཔལ་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་རྣམས་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དབང་ཕྱུག་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་བླ་ན་ཡོད་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་བྱའོ། །གཟུགས་བཟང་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང་ལྡན་པའོ། །གྲགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་གྲགས་པ་ལ་བྱའོ། །དཔལ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔལ་དུ་གྱུར་ཏེ། རེ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ་བྱའོ། །ཡེ་ཤེས་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་མ་ཆགས་ཤིང་ཐོགས་པ་མེད་པར་མཁྱེན་པ་ལ་བྱའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མི་གཏོང་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་ལ་བྱའོ། །རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཅེས་བྱ་བ་ནས། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ན་བཞུགས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་ལ་བྱའོ། །ཡང་ན་རྒྱལ་པོ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་བྱའོ། །ཁབ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དེ་བཞུགས་པའི་གནས་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་དོན་དམ་པར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ལ་བཞུགས་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ལ་བྱའོ། །ཁབ་དེ་ཡང་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་བསྟན་ཏེ། ཟབ་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒྱ་ཆེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒྱས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བ་ཟབ་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་དང་འདྲ་བར་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པས་ཟབ་བོ། །རིན་པོ་ཆེ་བཀོད་པའི་འཁོར་གྱི་ཁྱམས་ཞེས་བྱ་བས་རྒྱ་ཆེ་བའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྲས་ཤིང་བརྒྱན་པ་འམ། ཡང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དེ་སྤྲས་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ཞེས་བྱ་བས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། གནས་དེ་གཞན་གྱིས་བཟུང་བ་མ་ཡིན་གྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཤིང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། བསོད་ནམས་ཆེན་པོའི་རྒྱན་གྱི་ཚོགས་བསགས་པ་ཞེས་བྱ་བས་རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གནས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དངོས་སུ་མ་སྨོས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་གཉི་ག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལས་ཐོབ་པས་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱང་ཟླས་བསྟན་ཏེ། ཚོགས་དེ་གཉིས་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་རྒྱན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེ་བ་ཡང་གཞི་དང༌། སྐྱེད་པ་དང། རང་བཞིན་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་གཞི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུའི་ཕྲིན་ལས་སོ། །སྐྱེད་པ་ནི་ཐུགས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་སོ། །རང་བཞིན་ནི་གསུང་གི་ཕྲིན་ལས་ཏེ། སྐུ་དང་ཐུགས་དང་གསུང་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་ལྟ་བུ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །སྤྱོད་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཆོས་རྣམ་པར་སྨིན་པས་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་འདི་གཉིས་ཀྱིས་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་སྤྱོད་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་བྱ་བ་འམ། ཡང་ན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡིན་བས་ན་སྤྱོད་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྤྱོད་པ་དེ་དག་དང་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པས་མངོན་པར་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་གནས་ཞེས་བྱ་བས་རྒྱས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། གནས་དེ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱང་བཞུགས་ཏེ། བཅུད་ཀྱིས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མཐའ་ཡས་པར་བསྟན་ཞེས་བྱ་བས་རྫུ་འཕྲུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ་སོ་ཡིད་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་བསྟན་པ་མཐའ་ཡས་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྣམ་པར་སྤྲུལ་པའི་བྱིན་གྱི་བརླབས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་རྫུ་འཕྲུལ་དེ་ཉིད་ལས་རྣམ་པ་དགུར་ཕྱེ་ནས་བསྟན་ཏེ། དགུ་གང་ཞེ་ན། སྤྲུལ་པ་དང་སྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་གཞིའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། འོད་གསལ་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། ཀུན་དུ་མཛེས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌།  དགོས་པ ་དང་བཅས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཏེ། དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྣམ་པར་སྤྲུལ་པའི་བྱིན་གྱི་བརླབས་ཞེས་བྱ་བས་སྤྲུལ་པ་དང་སྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་སྤྲུལ་པ་ནི་མེད་པ་ལས་ཡོད་པར་སྤྲུལ་པའོ། །སྒྱུར་བ་ནི་རྡོ་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ངན་པ་ལས་གསེར་དང་དངུལ་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པར་བསྒྱུར་བའོ། །ཆགས་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་གཞིའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་ཏེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་དྲི་མས་མ་ཆགས་མ་གོས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགའ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་སྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་འོད་གསལ་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་ཏེ། འོད་གསལ་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དྲན་པ་དང་བློ་གྲོས་དང་རྟོགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་ཏེ། དྲན་པས་དམིགས་པ་ལ་མ་རྨོངས། བློ་གྲོས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་རྟོགས། རྟོགས་པས་ཆོས་ཀྱི་དོན་དེ་གཏན་ལ་འབེབས་ཤིང་དབང་དུ་གྱུར་པས་ན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའོ། །ཀུན་ནས་མ་བསླད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཀུན་དུ་མཛེས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་སྤྱོད་ལམ་ལ་སོགས་པས་མཛེས་པས་གཞན་གྱིས་སྨད་ཅིང་འཕྱས་གདགས་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་དོན་ཏོ། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ དགོས་པ ་དང་བཅས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གར་རིགས་རིགས་སུ་སྟོན་པ་ལ་བྱའོ། །མ་ཆགས་པའི་རྟོགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་ཏེ། དེ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་གོང་དུ་སྨོས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མ་ཆགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕྱི་མའི་མཐའི་བསྐལ་པར་མངོན་པར་བསྟོད་པ་ཞེས་བྱ་བས་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་དེ་དང་ནམ་དུ་ཡང་མི་འབྲལ་བས་རྟག་ཏུ་ལྡན་པར་བསྔགས་ཤིང་བཤད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ལྡན་ན་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཞུགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནས་དེ་ལྟ་བུ་ན་སྤྱོད་ལམ་བཞིའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་པའམ། ཚད་མེད་པ་བཞིའི་ཚུལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དུ་བཞུགས་པ་ལ་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གནས་དེ་ལྟ་བུ་ན་བཞུགས་པའི་སྟོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་བཞི་བསྟན་ཏེ། བདག་གི་དོ་ན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་ཡང་དག་པར་བརྙེས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བས་བདག་གི་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་བསྟན་ཏེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད། སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཉིད་བདག་གི་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ནི་བསྐོར་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། སློབ་མ་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་མཐའ་ཡས་པའི་ཚོགས་ནི་མངའ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་ཡང་དག་པར་བརྙེས་པ་བསྟན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར་ཅེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་སློབ་མ་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་མཐའ་ཡས་པའི་ཚོགས་མངའ་བས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར་བ་ཡང་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལེགས་པར་བཤད་པ་ལ་བྱ་སྟེ། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཆོས་དེ་ཡང་འཁོར་ལོ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཁོར་ལོ་ནི་ལྟེ་བ་དང༌། རྩིབས་དང་མུ་ཁྱུད་གསུམ་གྱིས་འཁོར་ལོར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ལས་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་གསུམ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོར་རྟོགས་ཏེ། ལྟེ་བ་དང་འདྲའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་བཞི་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོར་རྟོགས་ཏེ། རྩིབས་དང་འདྲའོ། །ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པས་ན་མུ་ཁྱུད་དང་འདྲའོ། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ན་ཇི་ལྟར་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་དེས་ཕྱོགས་མ་རྒྱལ་བ་རྣམས་ནི་རྒྱལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བར་བྱེད། རྒྱལ་བ་རྣམས་སུ་གནས་འཆའ་བ་དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཆོས་འདི་ཡང་ས་གོང་མ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ནི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྒྱལ་ནས་ཐོབ་པར་བྱེད། སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ནི་གནས་སོ། །རྣམ་པ་གསུམ་དུ་ན་ཇི་ལྟར་འཁོར་ལོ་དེ་མགྱོགས་སུ་འགྲོ་ཞིང༌། བླ་འོག་ཀུན་ཏུ་དགྲ་སེལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་འདི་ཡང་ཤེས་རབ་མྱུར་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པས་བླ་མ་ནི་གཟུགས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སེལ། འོག་ཏུ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སེལ་བས་ན་འཁོར་ལོ་དང་འདྲའོ། །རྣམ་པ་བཞིར་ན་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་བསྐོར་བ་ལ་ཡང་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ། འདི་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ། འདི་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ། འདི་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པའོ་ཞེས་བསྟན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ནི་ཤེས་པར་བྱ། ཀུན་འབྱུང་ནི་སྤང་བར་བྱ། འགོག་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱ། ལམ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་ པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱས་ཟིན་པས། ཡང་ཤེས་པར་བྱ་མི་དགོས ། ཀུན་འབྱུང་བ་སྤངས་ཟིན་པས་ཡང་སྤང་མི་ དགོས། འགོག་པ ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཟིན་པས་ཡང་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་མི་དགོས། ལམ་བསྒོམས་ཟིན་པས་ཡང་བསྒོམ་མི་ དགོས་ཞེས་དེ་ལྟར་འཕགས་པའི་བདེན་པ ་བཞི་ལ་ལན་གསུམ་བཤད་ན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །སློབ་མ་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་མཐའ་ཡས་པའི་ཚོགས་ནི་མངའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷ་དང་མིའི་ནང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་མི་བསྟན་མི་བསྒྲལ་བ་མེད་པས་ན་ལྷ་དང་མི་ཐམས་ཅད་སློབ་མ་ཡིན། དེ་ལྟར་མང་བས་ན་མཐའ་ཡས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་བསྟན་བསླབས་ཏེ། ལམ་ལོག་པ་ལས་བཟློག་ཅིང་ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་ཞུགས་པར་གྱུར་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ནི་བརྙེས་ཞེས་བྱ་བས་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་བསྟན་ཏེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། དུས་རིང་པོས་ཆོད་པ་དང༌། ཐག་རིང་པོ་ན་གནས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ཡང་མངོན་དུ་གྱུར་པ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཅིང་རྟོགས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བརྙེས་པས་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ལ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཚུལ་ནི་ཤིན་ཏུ་མཁྱེན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་ལྷག་མ་བཞིས་བླ་ན་མེད་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། ཚིག་དེ་བཞི་ལས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བླ་ན་མེད་པ་སྟོན་པས་བླ་ན་མེད་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཡོ་བྱད་ཀྱི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། མི་བསྐྱོད་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྦྱོར་བའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཚུལ་ནི་ཤིན་ཏུ་མཁྱེན་ཞེས་བྱ་བས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། རང་བཞིན་དང༌། བསམ་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་རྣམས་ཅི་འདྲ་བར་མཁྱེན་ནས། དེ་དང་མཐུན་མཐུན་དུ་ཆོས་སྟོན་པའོ། །དབང་པོ་དམ་པའི་མཆོག་ནི་བརྙེས། །ཞེས་བྱ་བས་ཡོ་བྱད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་དྲུག་དང༌། དད་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་རྟོགས་ཤིང་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཡོ་བྱད་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གཞན་གྱི་དབང་པོ་དང་མི་འདྲ་བར་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་ནུས་པས་དབང་པོའི་མཆོག་ཅེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་མིག་གི་དབང་པོས་ལྟ་ནུས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཉན་པ་དང་སྣོམ་པ་དང་རོ་མྱང་བ་ལ་སོགས་པ་དབང་པོའི་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་བྱ་བ་ཡང་བྱེད་ནུས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལྟར་དབང་པོ་གཅིག་གིས་ཀུན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་པའི་དམ་པ་དེ་ཡང་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་བརྙེས་པ་སྣ་ཚོགས་བརྙེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་མཚམས་ལེགས་པར་འཇོམས་པ་ལ་ནི་མཁས་ཞེས་བྱ་བས་མི་སྐྱོ་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་དང༌། འགྲོ་བ་ལྔ་དང༌། སྐྱེ་གནས་བཞི་རྣམས་སུ་གཏོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་བསྒོས་ཤིང་བསགས་པ། ཕུང་པོ་ཕྱི་མ་ལེན་པའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལེགས་པར་རྩད་ནས་འབྱིན་ཅིང་མ་ལུས་པ་སྤོང་བ་ལ་སྐྱོ་བ་མི་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་རྒྱུན་མ་ཆད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བས། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྦྱོར་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཛད་པ་བསྟན་པ་འདི་ལ་མ་ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་བསྟན་པ་འདི་ལ་གཟུད་པ་དང༌། བཙུད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་མཛད་པ་དང༌། སྨིན་པ་རྣམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མཛད་པ་ལ་འབད་ཅིང་རྩོལ་མི་ དགོས་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིང་སེམས་ཅན་གྱི་མཐའ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་མཛད་པ་དེ་གསུམ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ན་ཚིག་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་བཞི་བསྟན་ཏེ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཆོས་འཆད་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། མཐུའི་ཡོན་ཏན་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་མི་ཉམས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་མིང་དང་མཚན་མ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པས་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པས་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པར་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར། སློབ་མ་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་མཐའ་ཡས་པའི་ཚོགས་ནི་མངའ་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ཆོས་འཆད་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ནི་བརྙེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་བཞིས་མཐུའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། མཐུ་ཡང་སྐབས་འདིར་མངོན་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་པ་དྲུག་པོ་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། ལྷའི་མིག་དང༌། གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང༌། ལྷའི་རྣ་བ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་དྲན་པ་དང༌། འཆི་འཕོ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བརྙེས་པས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་བསྟན་ཏེ། ལྷའི་མིག་གིས་ཀྱང་ཐག་རིང་པོ་ན་འདུག་པའི་དངོས་པོ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བརྙེས་པའི་ཕྱིར་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ནང་དུ་བསྡུའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཚུལ་མཁྱེན་པས་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང༌། ལྷའི་རྣ་བ་དང་སྔོན་གྱི་གནས་དྲན་པ་གསུམ་བསྟན་ཏོ། །དབང་པོ་དམ་པའི་མཆོག་བརྙེས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱོར་བ་འཇོམས་པ་ལ་མཁས་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་བསྟན་ཏེ། ཟག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་ལ་ཟད་པ་ཡང་གཉེན་པོ་དང་སྤང་བར་བྱ་བ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། གཉེན་པོ་ནི་དབང་པོའི་མཆོག་གོ །སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་རྒྱུན་མ་ཆད་ཅེས་བྱ་བས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་མི་ཉམས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏོ། །རྣམ་པ་གསུམ་དུ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་བརྒྱད་བསྟན་ཏེ། བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། བདག་གི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མཐུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཐབས་མཁས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། འདོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བྱ་བ་རྫོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྐྱེས་བུའི་མཐུའི་སྦྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བསྟན་ཏེ། མདོའི་ཚིག་བརྒྱད་དང་གོ་རིམས་བཞིན་སྦྱར་རོ། །དགེ་སློང་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག་དྲུག་ཅུའི་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཤད་དེ། འཁོར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེའང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་འཁོར་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་རོ། །དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བཀའ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་མན་ཆད་ཀྱིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་དགེ་སློང་བརྒྱ་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་ཞེས་གྲངས་ངེས་པ་བསྟན་པ་ཡང་སྔོན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་སྡུད་པ་པོས་མདོ་སྡེ་འདི་ཐོས་པའི་ཚེ་ལྷ་དང་ཀླུ་ལ་སོགས་པ་ཚེ་རིང་པོ་རྣམས་ཀྱང་འཁོར་དེ་ན་འཁོད་འཁོད་པ་དེ་ཉིད་ཕྱིས་མདོ་སྡེ་འདི་སྡུད་པའི་ཚེ་ན་ཡང་འཁོད་དེ། གྲངས་ངེས་པ་འདིས་མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་རྟགས་སུ་རུང་ཞིང་ཕྱི་མ་རྣམས་ཡིད་ཆེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྨོས་སོ། །དགེ་སློང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐབས་འདིར་ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་པ་ལ་བྱའོ། །དགེ་འདུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་བ་དང་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་མཐུན་པས་ལྟ་བ་གཞན་གྱིས་མི་ཕྱེད་པ་ལ་བྱའོ། །ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ལ་ཡང་བྱའོ། །གཉིས་སུ་ན་ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་པས་ན་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཅང་ཤེས་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟ་ཅང་ཤེས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་པོ་དུལ་བའི་ཡོན་ཏན་དེས་ཤིང་གཡུང་བརྟན་ཆེ་བ་དང༌། མི་སྲུན་པ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་གྲོགས་ལ་ཟ་འཕྲ་ལ་སོགས་པས་མི་འཚེ་བ་དང༌། རྒྱུའི་ཡོན་ཏན་རྟའི་རིགས་དང་ཡུལ་ས་བཟང་པོ་ནས་སྐྱེས་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་འགྲོ་བའི་གནས་སུ་མ་ཕྱིན་པར་བར་མ་དོར་ཟས་ལ་སེམས་མི་འབྱུང་སྟེ་ལམ་ན་བསྙབ་ཅིང་མི་ཟ་བ་དང༌། མགྱོགས་པའི་ཡོན་ཏན་འགྲོ་བའི་གནས་སུ་མྱུར་དུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཚད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལྕགས་བྱད་བཟང་ཞིང་བོང་ཆེ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྩ་དང་ཆས་ལ་ངན་མ་མི་བྱེད་ཅིང་རྟོག་པས་མི་འཆགས་པ་དང༌། ལྟ་བའི་ཡོན་ཏན་ངམ་གྲོག་དང་གཡང་ས་ལ་སོགས་པ་སྤངས་ཏེ། ལམ་བདེ་བ་མཐོང་ཞིང་རྩོལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཅང་ཤེས་པ་ཡང་དུལ་བའི་ཡོན་ཏན་དབང་པོ་མི་རྒོད་ཅིང་ཐུལ་བ་དང༌། མི་སྲུན་པ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་གྲོགས་ལ་མི་འཚེ་ཞིང་འགྲན་མི་ང་བ་དང༌། རྒྱུའི་ཡོན་ཏན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་དང་མལ་སྟན་ངན་དོན་གྱི་ས་ཆོག་ཤེས་ཤིང་གནས་པས་མཐའ་ན་གནས་ཏེ་འཕགས་པའི་རིགས་ཀྱིས་མགུ་བ་དང༌། མགྱོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ས་གོང་མ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་མྱུར་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང། །ཚད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དགེ་བ་སྤྱོད་པ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཧ་ཅང་བརྟུན་པ་དང་ལེ་ལོའི་སྐྱོན་དུ་མ་གྱུར་པར་ཚད་གཅིག་ཏུ་མི་ཉམས་པར་རྒྱུན་དུ་སྤྱོད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དད་པས་བྱིན་པའི་ཟས་དང༌། གོས་བསོད་ནམས་སུ་མི་འགྱུར་ཞིང་གནས་མ་ཡིན་པར་ཆུད་མི་གསོན་པ་དང། ལྟ་བའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་ཡོན་ཏན་ལྡན་ཞིང་ལོག་པའི་ལམ་སྤངས་ཏེ། དམ་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་ཡོན་ཏན་འདི་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ལ་ཅང་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་ལྷག་མ་བརྒྱད་ནི་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཀུན་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། རྟོགས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ལེགས་པར་འཇོམས་པ་ལ་བརྩོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཕུང་པོ་ཕྱི་མ་ལེན་པའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་འཇོམས་པ་ལ་བརྩོན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་སྲས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྒྲ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ནི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་གསུང་རབ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་སྲས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་མོ་ལ་གནས་པར་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་ཟབ་མོ་ལ་དམིགས་ཤིང་སྤྱོད་པ་ལ་མཁས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དམིགས་པའི་ཆོས་ལས་ངེས་པར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་མཚན་མ་མེད་པའི་དམིགས་པ་ལས་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྤྱོད་ལམ་མཛེས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལམ་བཞི་ཅར་བཟང་ཞིང་མཛེས་པའི་དོན་ཏོ། །སྦྱིན་པའི་གནས་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ལ་ཡོན་ཕུལ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་དུ་གྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བཀའ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཞུགས། པ་ཤ་སྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བཀའ་ལས་རྡུལ་ཙམ་འགལ་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་དང་ཐབས་ཅིག་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ནི་ཟད་ལ་མི་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་དེ་ངེས་པར་ཐོབ་པར་སེམས་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་འདུན་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཆེན་པོ་ནི་ཆོས་དང༌། སེམས་དང༌། མོས་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། ཚོགས་དང༌། དུས་དང༌། ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་བདུན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་ཆོས་ཆེན་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་བསྟན་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་ཆེན་པོ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མོས་པ་ཆེན་པོ་ནི་ཆོས་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དེ་དག་ཉིད་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་པ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་སྐྱེད་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོགས་ཆེན་པོ་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དུས་ཆེན་པོ་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱིས་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ཆེན་པོ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྣ་ཚོགས་ནས་འདུས་པ་ཞེས་བྱ་བས་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་སྐྱེ་བོ་ཆོས་དོན་དུ་མི་གཉེར་བ་དང༌། ལེ་ལོ་ཅན་གྱི་གཉེན་པོར་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་ཆོས་ཉན་པའི་ཕྱིར་ཐག་རིང་པོ་ནས་འདུ་ན་བདག་ཅག་ཐག་ཉེ་བ་ན་འདུག་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་སྙམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དཔའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལའང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཚེགས་ཆུང་དུས་སངས་རྒྱས་མང་པོ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང༌། བསོད་ནམས་སྤེལ་བས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་སྤེལ་བས་སངས་རྒྱས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པའོ། །སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་མཐའ་ཡས་པ་མཐུ་རྩལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོགས་ཆུང་དུས་སངས་རྒྱས་མང་པོ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཆོས་ཉན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བརྒྱ་སྟོང་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྩལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་ལ་མཁས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མཆོད་ཅིང་རིམ་གྲོ་བྱེད་པར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསོད་ནམས་སྤེལ་བས་སངས་རྒྱས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་མཐའ་ཡས་པར་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་ཡང་ཆོས་ཉན་དུ་འགྲོ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་མཆོད་ཅིང་རིམ་གྲོར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེར་བྱུང་བ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་སྤྱོད་པའི་བདག་ཉིད་དུ་སྤྱོད་པ་ལ་བྱའོ། །ཆོས་ཉན་པ་དང་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བས་མི་ངོམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་ཡེ་ཤེས་སྤེལ་བས་སངས་རྒྱས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། མཉན་པ་དང་ཚོལ་བས་ཆོག་མི་ཤེས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་མཐའ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པས་མི་སྐྱོ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དོན་དུ་ན་ཚིག་གཅིག་པོ་འདིས་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྤྱིར་སྟོན་ཏོ། །ཚིག་ལྷག་མ་བཞིས་ནི་བྱེ་བྲག་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་བླ་ན་མེད་པ་དང༌།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དོན་ཡོད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་མང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་དམ་པའི་མཆོག་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་བླ་ན་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། ཐབས་ཀྱིས་རྒྱ་ཆེ་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟབ་པ་ལ་མཁས་པ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ནི་གཞན་ལ་མེད་པས་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དོན་ཡོད་པ་བསྟན་ཏོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལྟ་བུར་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཅིས་ཀྱང་མ་བསྒྲིབས་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཅིས་ཀྱང་མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཆུད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བྱེད་དེ། ཡེ་ཤེས་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཡེ་ཤེས་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ལ་གནས་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་བཤད་དོ། །རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་མང་བ་བསྟན་ཏེ། རྟོག་པ་ནི་རྩིང་པར་རྟོག་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་ཞིབ་མོར་རྟོག་པ་སྟེ། རྟོག་པ་དེ་ཉིད་སེམས་མ་ཞི་བའི་མཚན་མ་མ་ཡིན་པས་སྤྲོས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་སྤངས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་འདས་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ས་ལ་ཉེ་བར་གྱུར་པ་ཤ་སྟག་ཅེས་བྱ་བས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་འོད་ཐོབ་ཏུ་ཉེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། འདིས་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་བསྟན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གློག་གི་ལྷ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གློག་ནི་འགྱུར་ཞིང་མི་རྟོག་པའི་དོན་ལྷ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རོལ་པ་འམ་སྤྱོད་པའི་དོན་ཏེ། མི་རྟོག་པའི་ཆོས་ལ་རོལ་པའམ། སྤྱོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲའི་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པར་སྣང་བའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འོད་འཕྲོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙིང་པོ་དེ་ལྟ་བུ་འབྱུང་བའི་གནས་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱའོ། །ཡང་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སེམས་ཅན་དང་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཉིད་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ལ་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྩལ་གྱིས་དཔའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་གོང་མ་ཐོབ་པའི་རྣམས་ཐོབ་ཅིང་གནོན་པའི་རྩལ་དང་ལྡན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིད་གཉིས་ཤིན་ཏུ་འཇོམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡིད་གཉིས་སུ་གྱུར་བ་འཇོམས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲ་རྣམ་པར་བསྒྲགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེའི་སྒྲ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྒྲོགས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པར་ལྟ་བའི་མིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་རབ་ཏུ་ལྟ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མུན་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་ཤེས་པའི་མུན་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའོ། །བྱམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བྱམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇམ་དཔལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་སྙིང་པོའི་སྤྱན་སྔར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་རྩིབས་ཀྱི་མུ་ཁྱུད་ཀྱི་སྲས་དབང་པོའི་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་པའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེས། །རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡོན་ཏན་དང་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པས་ན་གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་རབ་དང་མཆོག་གི་བློ་གྲོས་བཀྲ་ཤིས་པ་བྱས་ཤིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གི་ཡོན་ཏན་བཀོད་པ་རབ་མཆོག་བཟུང་བས་རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་འཇམ་དཔལ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གྲངས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལས་འདིར་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་རྣམས་ཡོན་ཏན་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཅུང་ཟད་ཅིག་སྨོས་སུ་ཟད་ཀྱི། གཞན་རྣམས་སོགས་པའི་ནང་དུ་འདུས་ཏེ། འཁོར་དེ་ལྟ་བུ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐབས་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །འདིར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་འཁོར་སྔར་སྨོས་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕྱིས་སྨོས་པ་ཡང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་དོན་ཉུང་ཞིང་བྱ་བ་ཉུང་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རག་ལ་བརྟེན་པས་རྟག་ཏུ་ཞབས་འབྲིང་ན་ངེས་པར་འཁོད་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཕྱིར་སྔར་སྨོས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་གཞན་ལ་རག་ལ་མི་བརྟེན་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་སུ་སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དོན་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་ཏེ་མ་ངེས་པས་ཕྱིས་སྨོས་སོ། །གླེང་བསླང་བ་ཡང་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་བསྟན་ཏེ། བསྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བསྟན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་འོད་ཟེར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བསྟན་པའི་གཞི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བརྗོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ངེས་པར་གདོན་མི་ཟ་བའི་གཏམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། དྲིས་པ་ལ་ལན་གླན་པས་འདི་ན་བཞུགས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མཐུ་ཆེན་པོ་བསྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་གསལ་བར་མཛད་དོ་ཡང་དག་བར་རབ་ཏུ་སྟོན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་བུ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་དོན་འདུས་པ་ཆེན་པོའི་ལེའུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ལུས་དང་སེམས་རབ་ཏུ་ཚིམ་པར་གྱུར་ཅིང་བདག་ཉིད་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་སྙམ་དུ་ཤེས་པའི་བར་གྱིས་བཤད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་འོད་ཟེར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །རིན་པོ་ཆེ་བཀོད་པའི་འཁོར་གྱི་ཁྱམས་སུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྤྱན་སྔར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འོངས་ཏེ་དེ་དག་འོང་བའི་སྔ་ལྟས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་པའི་གཞི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པར་དེ་ནས་དེའི་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་འཁོར་དང་བཅས་ཏེ་པདྨའི་སྙིང་པོ་དེ་དག་ལ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་དུ་འཁོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བརྗོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་ཚེ་དང་ལྡན་བ་ཤཱ་རིའི་བུ་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་མེད་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་ངེས་པར་གདོན་མི་ཟ་བའི་གཏམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་གང་དག་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོངས་སུ་དག་པ་འདི་ལྟ་བུ་དག་འཁོད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་དྲིས་པ་ལན་གླན་པས་འདི་ན་བཞུགས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཚད་མེད་པ་ནས་ཆོས་ཉན་པའི་ཕྱིར་ལུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་མཐུ་ཆེན་པོ་བསྟན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མདོ་སྡེའི་ལུས་དང་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། སྔར་སྨོས་པའི་གནས་དེ་ན་འཁོར་དེ་ལྟ་བུ་དག་དང་ཐབས་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་ནས་མདོ་སྡེ་འདི་ལྟ་བུ་གསུངས་སོ། །རབ་ཏུ་སྟོན་ཏོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཚིག་འོག་མ་དང་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་མདོ་སྡེ་འདིའི་ལུས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང། ངེས་པར་འབྱུང་བ་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་སྒོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ནི་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས། ཐབས་ལ་མཁས་པའི་བར་བསྟན་པ་རྣམས་ཏེ། འཇུག་པ་ནི་སྤྱོད་པ་དེ་དག་རྩོམ་པའོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ལ་ཞུགས་པའི་ དགོས་པ ་མཐར་ཕྱིན་པ་ལ་བྱའོ། །སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ནི་དེ་ལྟར་འཇུག་ཅིང་འབྱུང་བ་ལ་སྒྲིབ་པ་དང༌། བར་ཆད་མེད་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དག་མདོ་སྡེའི་འདི་ལས་བསྟན་པས་ན་སྒོ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་བཀོད་པ་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཚུལ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་མདོ་སྡེ་འདིའི་ཡོན་ཏན་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་བཀོད་པ་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་རྣམས་ལ་བྱའོ། །ས་དེ་དག་གི་རྣམ་པ་སོ་སོར་གསལ་བར་སྣང་བ་ལ་བཀོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མདོ་སྡེ་འདིས་དེ་ལ་དམིགས་པ་སྟོན་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་མོ་ཐམས་ཅད་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་གིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྨོས་པའི་ཆོས་དེ་རྣམས་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་མདོ་སྡེ་འདི་བསྟན་པ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་མོ་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཚུལ་དང་གཟུངས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་སྒོར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་དབང་ནི་དོན་དང་ཚིག་མི་བརྗེད་པའི་གཟུངས་ཀྱིས་བྱེད་དེ། གཟུངས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་སྒོ་ཕྱེ་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་སྟོན་པས་ན་སྒོར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ལ་གཟུད་པའི་སྒོར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དང་དོན་དང་ངེས་པའི་ཚིག་དང་སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་ལེགས་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་སྟོན་པས་ན་གཟུད་པའི་སྒོར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གཟུད་པའི་སྒོར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པོ་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་སྟོན་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཆེན་པོ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཐབས་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་སྐྱེ་ཞིང་མི་ལྡོག་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐོག་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་མི་ལྡོག་པའི་ཚུལ་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་དུ་ཡང་དག་པར་གཞོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་གཅིག་གི་ལམ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་མཚུངས་པ་ཉིད་ལ་ཡང་ཡང་དག་པར་གཞོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་མ་ཉིད་འདིས་གསལ་བར་བསྟན་ཏེ། གོང་དུ་བགྲོད་པ་གཅིག་ཅེས་སྨོས་པ་སྟེ། བགྲོད་པ་གང་དང་གང་གཅིག་ཏུ་སྟོན་ཅེ་ན། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་གསུམ་ཆར་མཚུངས་པར་སྟོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཚུལ་གཅིག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དབྱེར་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་ཚུལ་གཅིག་སྟེ། སྣ་ཚོགས་སུ་དབྱེར་མེད་པ་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་དང་དབང་པོ་ལ་གཟུད་པ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་གང་ལ་དད་པ་དང༌། དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་ལ་མཁས་པ་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྙིང་པོའི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་ཆོས་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་ཤིང་བསྟན་པ་ལ་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་དེ་ལྟ་བུ་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཚིག་འོག་མས་མཚོན་ཏེ། བདུད་ཀྱི་འཁོར་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །ཚུལ་བཞིན་ཆོས་ལ་གཟུད་པའི་སྒོར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་ཚུལ་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལ་གཟུད་པ་ནི་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་བཤད་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་འདུལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་ལྔ་རྣམས་སྤོང་བའི་ཐབས་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆགས་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུན་རིང་པོ་དང་ཐག་རིང་པོས་ཆོད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་བསྒྲིབས་པ་མེད་པར་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་ཐབས་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤེས་རབ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་འབྱེད་ནུས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་ཆོས་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའོ། །མཐའ་ཡས་ཤིང་མཚུངས་པ་མེད་པའི་བསྔོ་བ་ལ་མཁས་པའི་ཐབས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་སྤྱད་དོ་ཅོག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་ལ་མཁས་པའི་ཐབས་མཐའ་ཡས་ཤིང་མཚུངས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འགྱུར་བ་མདོ་སྡེའི་འདི་ལས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པར་ཆུད་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འགྱུར་བ་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་བསྟན་བས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་བརླབས་ཀྱི་སྒོར་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་ཞིང་འབད་མི་ དགོས་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ ་ཉིད་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །ཡེ་ཤེས་དེ་ལྟ་བུ་ལ་གནས་པ་འམ་དེ་ལྟ་བུའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ལ་བྱིན་གྱི་བརླབས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་མདོ་སྡེ་འདི་བསྟན་པ་ལས་འབྱུང་བས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྟོག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ལས་འདས་པའི་མཉམ་པ་ཉིད་མདོ་སྡེ་འདི་བཤད་པ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཟབ་མོ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་བྱེད་པ་པོས་མ་བྱས་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པར་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་ཕྱིར་ཟབ་སྟེ། །མདོ་སྡེ་འདི་བཤད་པ་ལས་དེ་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཡི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་བསགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་འདི་བཤད་པའམ། བསྟན་པ་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་སྩོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱན་གྱི་རྗེས་སུ་སོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་གསུམ་ཆར་ཡང་དོན་དམ་པར་རོ་གཅིག་སྟེ། མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཟབ་པས་ན་རྒྱན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བུ་མདོ་སྡེ་འདི་བཤད་པ་ལས་འབྱུང་བས་ན་རྗེས་སུ་སོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དྲན་པ་དང་བློ་གྲོས་དང་རྟོགས་པ་དང་མོས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་མངོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་སྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་མིང་གིས་སྨོས་པའི་རྣམས་འཁོར་བའི་མཐའི་བར་དུ་ཟད་མི་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་མདོ་སྡེ་འདི་བཤད་པ་ལས་འབྱུང་བས་ན། དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན། མོས་པ་ནི་ཡིད་ཆེས་ནས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པས་འདུལ་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་བདེན་པའི་ཚུལ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པས་འདུལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་ཚུལ་ཡང་འདི་ལས་སྟོན་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པས་འདུལ་བའི་ཕྱིར་ལུས་དང་སེམས་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ནི། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པས་འདུལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་བསེ་རུ་ལྟ་བུར་སྤྱད་པའི་ལུས་དང་སེམས་རབ་ཏུ་དབེན་པར་ཤེས་པ་ཡང་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོས་འདུལ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སར་དབང་བསྐུར་བ་ཐོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སྐལ་བ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་དབང་བསྐུར་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མདོ་སྡེ་འདི་བསྟན་པ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཚུལ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཤེས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་རྟོགས་ཤིང་སྟོན་ནུས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་ཐབས་ལ་ཚུལ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་དེ་ལྟ་བུ་མདོ་སྡེ་འདི་བསྟན་པ་ལས་འབྱུང་བས་ན་ཚུལ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུང་ངོ་སྟོན་ཏོ། །རབ་ཏུ་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འཆད་པའི་ཚིག་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་གསུང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་བསྟན་པའོ། །འོག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པ་སྟེ། དེ་ལ་སྟོན་པ་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་བཟང་པོས་སྟོན་པའོ། །རབ་ཏུ་སྟོན་པ་ནི་རིགས་པ་དང་མི་འགལ་བའི་དོན་སྟོན་པའོ། །མོས་པར་མཛད་པ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གང་ཟག་བདུན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པོ་ལུང་གི་སྟོབས་ཅན་དང༌། རྟོགས་པའི་སྟོབས་ཅན་དང༌། མདོར་བསྟན་པས་གོ་བ་དང༌། སྤྲོས་ཏེ་བསྟན་པས་གོ་བ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ཅན་དང༌། མི་ཤེས་པ་དང༌། ལོག་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་སྟེ། དེ་ལ་ལུང་གི་སྟོབས་ཅན་ནི་སྐྱེ་བོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང་རབ་ཀྱི་ལུང་ཙམ་ལ་བརྟེན་ཅིང་ཀློག་པ་དང་ཉན་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་ཆེད་དུ་ནི་མོས་པར་མཛད། འཛིན་དུ་འཇུག་སྟེ། མདོ་བཤད་པའི་ཚེ་དང་པོ་མོས་པར་མཛད་པ་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་དོན་དང་ཚིག་མ་ནོར་བར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཕྱིས་ཀྱང་མི་བརྗེད་པར་ཁ་དོན་དུ་བྱེད་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟོགས་པའི་སྟོབས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་གི་ཆེད་དུ་ནི་ཤེས་པར་མཛད། རྣམ་པར་རིག་པར་མཛད། རབ་ཏུ་ཤེས་པར་མཛད་དེ། དེ་ཡང་ཆོས་གསུམ་པོས་བཤད་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐོས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་གསུང་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཤེས་པར་མཛད་པ་ལ་སོགས་པ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བྱའོ། །མདོར་བསྟན་པས་གོ་བའི་གང་ཟག་གི་ཆེད་དུ་ནི་འཇུག་པར་མཛད་དེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་མིང་ཙམ་བསྟན་པས་འཇུག་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྲོས་ཏེ་བསྟན་པ་གོ་བའི་གང་ཟག་གི་ཆེད་དུ་ནི་འགྲེལ་ཏེ་བདེན་པ་བཞི་ལ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཕྱེ་ནས་སྟོན་པ་ལྟ་བུའོ། །ཐེ་ཚོམ་ཅན་གྱི་གང་ཟག་གི་ཆེད་དུ་ནི། རྣམ་པར་འབྱེད་དེ་བདེན་པ་དར་དཀོན་མཆོག་ལ་སོགས་པ་གང་ལ་ཐེ་ཚོམ་དུ་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་གཅད་པའི་ཕྱིར་གཏན་ཚིགས་དང་བཅས་པས་རྣམ་པར་འབྱེད་དོ། །མི་ཤེས་པའི་གང་ཟག་གི་ཆེད་དུ་ནི། །གསལ་བར་མཛད་དེ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་སྟོན་ཏོ། །ལོག་པར་ཤེས་པའི་གང་ཟག་གི་ཆེད་དུ་ནི། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བསྟན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་འོད་ཟེར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་པའི་སྐབས་སུ་བབ་ནས། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་དོན་འདུས་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་འདིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་ལེགས་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པ་མང་པོ་བསྟན་པ་འདུས་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །བསྟན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་འོད་ཟེར་ཡང༌། ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་བཞིས་བསྟན་ཏེ། འོད་ཟེར་གཞན་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འོད་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དབང་བསྐུར་བ་ཐེབ་པ་རྣམས་ཀྱི་འོད་མ་གཏོགས་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་མི་གསལ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །མུན་ནག་སེལ་བ་ནི་གང་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འོད་དེས་ས་ལེར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏེ། ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་འདི་ལྟར་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་བ། འདི་ལྟར་མཐུ་ཆེ་བ། འདི་ལྟར་དབང་ཆེ་བ་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་བར་སྣང་ལ་རྒྱུ་བ་དང༌། འདམ་རྫབ་དང་འབྲུལ་སོགས་པ་སྐེམས་ཤིང་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། གླིང་ཁམས་གང་དུ་འཆར་ཞིང་སྣང་བར་བྱེད་པ་དེར་འཆར་ཞིང་སྣང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ནི་འོད་དེ་ལ་རྩྭ་དང་ཤིང་གེ་ལ་བཞེས་བྱ་བ་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་སྣང་བར་བྱས་ནས་ས་ལེར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུས་དན་སེམས་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ནི་གང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་པ་རྣམས་སམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བདག་ཉིད་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་སྙམ་དུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །བསྟན་པའི་གཞི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་བསྟན་ཏེ། རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱི་པདྨ་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཚད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་ཁ་ཚོན་ཤིང་རྟའི་འཕང་ལོ་ཙམ་འདབ་མ་བརྒྱ་སྟོང་དུ་མ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །དྲི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་དྲི་ཞིམ་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་བཀྲ་བ་བལྟ་ན་སྡུག་པ་ཞེས་སྨོས་པའོ། །ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་ཁ་དོག་དང་ལྡན་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཞེས་སྨོས་པའོ། །ས་གཡོ་བ་དང་འོད་ཟེར་གཏོང་བ་དང་མེ་ཏོག་གི་ཆར་ཆེན་པོ་འབེབས་པའི་སྔ་ལྟས་གསུམ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་སྤང་བར་དཀའ་བ་རྩ་ནས་དབྱུང་བ་དང་མ་རིག་པའི་མུན་པ་བསལ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་མེ་ཏོག་གི་ཆར་ཆེན་པོ་དབབ་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོན་པའི་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བརྗོད་པའང་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་དགུས་བསྟན་ཏེ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་ཡོན་ཏན་དང༌། འཇིགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་བདུན་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གནས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཆོས་བདག་མེད་པ་སྟོན་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཁམས་གསུམ་གྱི་ཆོས་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་མ་ཆགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། སྐུའི་ཡོན་ཏན་དང༌། བརྗོད་ཀྱིས་མེ་ལང་བའི་ཡོན་ཏན་མདོར་བསྡུས་པས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ། རྡུལ་མེད་རྡུལ་དང་བྲལ་བ་དཔའ་བོ་འདོད་ཆགས་བྲལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་བསྟོད་དེ། དེ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ཕ་མ་ཉེ་དུ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཐུགས་བརྩེ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་མཁྱེན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཟབ་པ་རྣམ་པ་བཞིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཁྱད་ཞུགས་པས་ན་ཐུགས་རྗེའི་སྒོ་ནས་བསྟོད་དོ། །དེ་ལ་ཕ་མ་ཉེ་དུ་བུ་ཚ་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོགས་པར་མི་ལྟ་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཉམས་པ་དང༌། དམན་པ་རྣམ་པ་ལྔའི་སྒོ་ནས་ཤིན་ཏུ་སྙིང་བརྩེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའང་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། བདག་གིར་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ཡུལ་ཚོལ་བར་རྟོག་པ་དང༌། དེ་དང་མི་ལྡན་ན་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང་ལྡན་ན་དགའ་བས་ཡིད་བདེ་བའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་བཞིས་ན་ཉོན་མོངས་པའི་སྙིང་རྗེར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ལ་སྐྱོན་རྣམ་པ་དེ་བཞི་མི་མངའ་བས་ན། རྡུལ་མེད་རྡུལ་དང་བྲལ་བ་དཔའ་བོ་འདོད་ཆགས་བྲལ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་བཞི་གསུངས་སོ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་རྟག་པ་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ལྟ་བའོ། །ལོགས་པར་མི་ལྟ་བ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་མ་རྟོགས་པ་སྟེ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ལ་སྐྱོན་རྣམ་པ་དེ་གཉིས་མི་མངའ་བས། ཡེ་ཤེས་རབ་རིབ་མི་མངའ་སྤྱན་གསུམ་རྣམ་པར་སྐྱངས། །ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གཉིས་གསུངས་ཏེ། སྤྱན་གསུམ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་དང༌། ཤེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རབ་ཀྱི་སྤྱན་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་ནོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་ཉམས་པའི་སྙིང་རྗེ་ནི་བུ་ཚ་ལ་སོགས་པས་ཡིད་དང་འགལ་བ་ཞིག་བྱས་མ་ཐག་ཏུ་ཞེ་སྡང་གི་སེམས་འབྱུང་བས་དེའི་ཚེ་ཕ་མ་དང་ཉེ་དུའི་སྙིང་རྗེ་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་ཡིན་གྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྐྱོན་དེ་མི་མངའ་བས། །སྐྱོན་རྣམས་བསལ་བས་དྲི་མ་གསུམ་དང་ཐ་བ་སྤངས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་སྤངས་པས་འགལ་བ་ཅིས་ཀྱང་ཕྱིས་ཞེ་སྡང་མི་སྐྱེ་སྟེ། སྐྱོན་རྣམས་བསལ་བ་ཡིན་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པས་དྲི་མ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དགེ་བའི་ལོ་ཏོག་གི་ཞིང་དུ་མ་གྱུར་པས་ཐ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དུག་གསུམ་གྱི་བག་ལ་ཉལ་སྤངས་པས་ཕྱིས་ཀྱང་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དམན་པའི་སྙིང་རྗེ་ནི་གནོད་པར་བྱས་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པའི་ངོར་ལྟ་བ་སྟེ། འདིས་ངའི་བུ་ལ་གནོད་པ་འདི་བྱས་སོ། །ཕན་པ་འདི་བྱས་སོ་ཞེས་བདག་དང་བདག་གིར་རྟོག་པའི་གཞི་ལས་བྱུང་བའི་སྐྱོན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མི་མངའ་བས། རྡུལ་བྲལ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཤིན་ཏུ་ཐུགས་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཐུགས་རྗེ་ཅན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ཡང་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ནི་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱོན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། བདུད་དང་ཕྱིར་རྒོལ་བ་མ་བཅོམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཤེས་པ་རབ་རིབ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ས་འོག་མ་ལ་རགས་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ས་གོང་མ་ལ་ཞི་བར་རྟོགས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ཤས་ཀྱིས་སྤངས་ཀྱང་བདུད་དང་ཕྱིར་རྒོལ་བ་བཅོམ་ནས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བདག་དང་བདག་གིར་རྟོག་པའི་རབ་རིབ་དང་བཅས་པའི་ཤེས་རབ་ཅན་དེ་ལྟ་བུའི་སྐྱོན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ལས་མི་མངའ་བས། །རྡུལ་མེད་རྡུལ་བྲལ་དཔའ་བོ་འདོད་ཆགས་བྲལ། །ཡེ་ཤེས་རབ་རིབ་མི་མངའ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བདུད་དང་ཕྱིར་རྒོལ་བ་བཅོམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་པས་ན་དཔའ་བོ་འདོད་ཆགས་བྲལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གཞན་ནི་ཚིག་རེ་རེ་དང་སྦྱར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་མ་ཐོབ་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་མ་ལུས་པར་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་གཉེན་པོར་སྤྱན་གསུམ་རྣམ་པར་སྦྱངས་ཞེས་གསུངས་སོ། །དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་ཤིང༌། མི་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་དང་མི་ལྡན་པས་ན་ཟབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་གཉེན་པོར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་སྤོང་བ་དང༌། ཡིད་ལ་མཛད་པའི་ཁྱད་པར་གཉིས་ཀྱིས་ཟབ་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་སྤོང་བའི་ཁྱད་པར་ནི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་སྤངས་པས་སྐྱོན་རྣམ་པར་བསལ་བ་དང་དྲི་མ་གསུམ་དང་ཐ་བ་སྤངས་པས་བསྟན་ཏོ། །ཡིད་ལ་མཛད་པའི་ཁྱད་པར་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མི་དམིགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེ་ནི་རྡུལ་བྲལ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་ན་འདི་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ནི་ཡེ་ཤེས་དང་སྤངས་པའི་ཁྱད་པར་གཉིས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་པ་དང་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པར་བསྟན་ཏོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་འཇོམས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནི་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྡོ་དབྱིག་ལ་སོགས་པས་འཕྲལ་དུ་ཐོ་འཚམས་པ་དང༌། དེའི་བག་ལ་ཉལ་སེམས་ལ་ཡོད་པ་དང༌། དེ་སྤོང་བའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་ལྟ་བུའི་བདུད་དང༌། བདུད་དེའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཏེ། དེ་དག་བཅོམ་པས་སྤངས་པས་ན། རྡུལ་མེད་རྡུལ་དང་བྲལ་བ་དཔའ་བོ་འདོད་ཆགས་བྲལ། །ཞེས་བྱའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་ཡང་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཡོད་དེ། གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ནི་དེ་མ་ཐག་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའོ། །གཟིགས་པ་ནི་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་སྟེ། ཡ་ཤེས་དེ་གཉིས་དང་ལྡན་པས་ན། ཡེ་ཤེས་རབ་རིབ་མི་མངའ་སྤྱན་གསུམ་རྣམ་པར་སྦྱངས། །ཞེས་བྱའོ། །སྤངས་པའི་ཁྱད་པར་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་དྲང་སྲོང་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོད་ཀྱང༌། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ལམ་གཉེན་པོ་ལ་ཡང་ས་འོག་མ་དང་གོང་མ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རགས་པ་དང་ཞི་བར་འཛིན་པའི་ལམ་དྲི་མ་ཅན་ཡོད་ལ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉོན་མོངས་པ་ཆེ་རིམ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ན་ཐ་མ་ཡང་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མི་མངའ་བས་དྲི་མ་གསུམ་དང་ཐ་བ་སྤངས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། བག་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སྐྱོན་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་རྡུལ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལས་ཀྱང་སྤོང་བ་ཁྱད་ཞུགས་ཏེ། དེ་བས་ན་སྐྱོན་རྣམས་བསལ་བ་དང་རྡུལ་བྲལ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཐུགས་རྗེའི་དབང་གིས་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་སྡུག་བསྔལ་བར་གཟིགས་ཀྱང་རང་ཉིད་འཇིགས་པའི་སྐབས་མེད་དམ་ཞེ་ན། འཇིགས་དང་བྲལ་ཞིང་གཏི་མུག་དྲ་བ་རྣམ་པར་བསལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་འཇིགས་པ་བདུན་དང་བྲལ་བར་སྟོན་ཏེ། འཇིགས་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་ཡན་ལག་གོ །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཉེ་བའི་ཡན་ལག་སྟེ། གཏི་མུག་དྲ་བ་རྣམ་པར་བསལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འབྱུང་བས་རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། ངན་འགྲོར་ལྟུང་བའི་འཇིགས་པ་དང་བྲལ་བར་བསྟན་ཏོ། །སྟོབས་བཅུ་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟོབས་བཅུ་ཀུན་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་དང་ལྡན་པས་འཚོ་བ་མེད་པས་འཇིགས་པ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་མེད་པས་འཇིགས་པ་གཉིས་དང་བྲལ་བར་བསྟན་ཏེ། འཚོ་བའོ་ཅོག་གི་ནང་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་འཚོ་བ་ནི་མཆོག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་མེད་པས་མི་འཇིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒོལ་བའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ཐུབ་པར་དཀའ་བ་དང༌། །ལོག་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ཕ་རོལ་ཚོགས་སྐྲག་མཛད། །ཅེས་བྱ་བས་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བག་ཚ་བས་འཇིགས་པ་དང་བྲལ་བར་བསྟན་ཏེ། མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བས་མི་ཐུབ་པ་དང༌། བདུད་ལ་སོགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་ཚོགས་སྐྲག་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ཇི་ལྟར་སེང་གེ་ནི་གང་ནས་གང་དུ་འགྲོ་ཡང་རུང༌། འདུག་ཀྱང་རུང་སྟེ་ས་འདིའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྟེང་ན་བག་ཚ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡང་འཇིགས་པ་བདུན་སྤངས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་འདི་ན་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བར་གཤེགས་པ། །སེང་གེ་ལྟ་བུར་བསྙེངས་པ་མི་མངའ་བ་ལ་གཤེགས། །ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་ཞིང་བསྙེངས་པ་དང་བྲལ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པའི་མཐུ་མི་མངའ་བ་ཞིག་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ལྷ་ཡུལ་ས་སྟེངས་ན་ཡང་སྐྱོན་རྣམས་ཀུན་དང་བྲལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་སྤྱོད་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་འོད་ཅན་སྐྱོན་དང་བྲལ་བས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཅིང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འོད་དེ་ཡང་ཁྱབ་པ་དང༌། མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པ་དང༌། གནས་དང༌། རབ་ཏུ་གསལ་བ་དང༌། མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པས་བསྟན་ཏེ། འོད་དེ་ཡང་བསམ་གཏན་བཞི་བའི་བར་གྱི་ལྷའི་ཡུལ་དང༌། མནར་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ཡན་ཆད་ཁྱབ་པས་ན་ལྷ་ཡུལ་ས་སྟེངས་ན་ཡང་ཞེས་སྨོས་སོ། །འོད་ཀྱི་སྐྱོན་རྣམས་དང་བྲལ་བས་ན་མཐུ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། སྐྱོན་རྣམས་དང་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ་དང་སྦྱར་རོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་མེད་པས་ན་ཀུན་ཞེས་སྨོས་སོ། །འོད་དེ་སྐུ་ལ་གནས་པས་ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡན་ལག་དྲི་མི་མངའ། །ཞེས་སྨོས་སོ། །འོད་དེ་ཡང་རབ་ཏུ་གསལ་བས་ན་ལམ་མེར་བཞུགས་ཞེས་སྨོས་སོ། །མཉམ་པར་མ་གཞག་པ་དང༌། མཉམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་མི་ཤེས་པ་གསུམ་བསལ་བས་ན་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གང་ལ་ཡང་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མུན་དང་རབ་རིབ་མ་རིག་ལེགས་པར་རབ་བསལ་ནས། །སྤྲིན་གྱི་དྲ་བ་ལས་གྲོལ་ཉི་མ་བཞིན་དུ་ལྷན། །ཞེས་བྱ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱི་དྲ་བ་ལས་གྲོལ་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ལ་མངོན་པར་ལྷན་ཞིང་འཆར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ཐུགས་རྗེ་དང་ལྡན་ཞིང་བསྙེངས་པ་དང་བྲལ་ལ། སེམས་ཅན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གྱི་དོན་མཛད་པའི་མཐུ་མངའ་ན་ཅིའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་རྣམས་ཁམས་གསུམ་ན་གནས་པར་སྣང་ཞེ་ན། འགྲོ་བ་འདི་རྣམས་མགོན་སྐྱབས་མེད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་གྱུར། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བསྟོད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་མཛད་པ་མ་ཡིན་གྱི་སྨན་པ་དང་འདྲ་བར་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་བསལ་བའི་ཐབས་སྟོན་པར་མཛད་དེ། གང་གི་ཕྱིར་གནས་སྐྱབས་མ་མཆིས་པས་མགོན་སྐྱབས་མེད་པ་དང༌། རྒ་བ་དང་འཆི་བས་མནར་བས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་མཆོག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུའི་ཚེ་ན་ཐུགས་རྗེ་དང༌། འབྲས་བུའི་ཚེ་ན་ཐུགས་བརྩེ་བ་བསྐྱེད་ནས་སྨན་པ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་གྲོལ་བར་མཛད་ཅིང་གཤེགས་ཏེ་སྨན་པས་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་སྨན་འཐུངས་ཞིང་ཆོ་ག་བྱས་ན་ནད་ལས་ལྡང་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་བསལ་བའི་ཐབས་བསྟན་པ་ལས་ནད་པ་དང་འདྲ་བའི་སེམས་ཅན་གང་གིས་བཀའ་ལུང་བཞིན་དུ་བསྒྲུབས་པ་ནི་གྲོལ་བར་འགྱུར་ལ། གཞན་རྣམས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སེམས་ཅན་གཞན་ལྟར་འཁོར་བར་གནས་ཤིང་མ་གྲོལ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་བདག་ཉིད་མ་གྲོལ་བས་གཞན་དགྲོལ་བར་ཡང་མི་སྤྱོད། ཅི་སྟེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གཤེགས་ན་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཇི་ལྟར་དགྲོལ་བར་མཛད་ཅེ་ན། མ་རིག་པ་དང་གཏི་མུག་སྲིད་མཚོ་བརྒལ་དཀའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གནས་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་ལ་མ་རིག་པ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྒྱུར་གྱུར་པ་གཉིས་མི་ཤེས་པའོ། །གཏི་མུག་ནི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་གཉིས་མི་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་བསྐོར་བའི་ཁམས་གསུམ་བརྒལ་བར་དཀའ་བའི་སྲིད་པའི་མཚོ་ཆུ་ལྟ་བུའི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྦ་ཀློང་ལྟ་བུའི་ཡུལ་དང་ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་མང་རྦ་ཀློང་མང་བ་དང་ལྡན་པ་ལས་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལས་མ་གསན་ཏེ། ལུང་དང་མན་ངག་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མནོས་པར་བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་རྒལ་ཏོ། །དེ་ལྟར་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་ལས་བརྒལ་ནས་ཀྱང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཕྱིར་ཡང་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་དེར་སྦྱོར་ཞིང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཀྱང་མཛད་ལ། ཇི་ལྟར་པདྨ་ཆུ་ལས་སྐྱེས་ཀྱང་ཆུའི་ཉེས་པས་མི་གོས་པ་བཞིན་དུ་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་པས་ཀྱང་མི་གོས་པས། པདྨ་བཞིན་དུ་ཆགས་པ་མི་མངའ་རྣམ་པར་གཤེགས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་འཁོར་བ་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པའི་ཚེ་ཆོས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་སྟོན་ཞེ་ན། ཆོས་འདི་ཐམས་ཅད་རང་བདག་མ་མཆིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་ཆོས་བདག་མེད་པ་སྟོན་པར་བསྟོད་དེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་མགོན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སེམས་ཅན་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་པོ་དང་ཚོར་བ་པོ་མེད་ཅིང་དབང་ཕྱུག་གིས་མ་བྱས་ལ། བྲག་ཅ་དང་འདྲ་བ་དང། །བདག་མེད་པར་གསུངས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དང༌། རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བྱེད་པ་པོས་མ་བྱས་པ་དང༌། ནང་ན་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་མེད་པར། འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་སེམས་ཅན་ཕན་ཕྱིར་རབ་ཏུ་གསུངས། །ཞེས་བྱ་བས་སྦྱར་རོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་ཅིང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མ་བྱས་ཤིང་ནང་ན་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་མེད་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་སྟོན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི། འཇིག་རྟེན་ཆོས་རྣམས་འཇིག་རྟེན་རི་ཡི་ཆུ་བཞིན་གཡོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཆོས་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་མ་ཆགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་བསྟོད་དེ། ཇི་ལྟར་རི་གཟར་བོའི་ཆུ་གཡོ་ཞིང་མི་རྟག་པ་བཞིན་དུ་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་ཡང་མི་རྟག་པ་ལ་མི་མཁས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་མི་རྟག་པར་མ་ཤེས་ཏེ། གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བསྟེན་ཅིང་སྤྱད་པ་དེ་དག་ནི་སྙིང་པོ་གང་ཡང་མེད་དེ་སྟོན་ཀའི་སྤྲིན་དང་འདྲ་བར་ཡིད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བར་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ནི་སྲིད་པ་ལས་བརྒལ་བར་གྱུར་ཅིང༌། སྨོན་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ནི། ཕྱིས་ཀྱང་མངོན་པར་དགའ་བ་མེད་པར་སྲིད་པ་ཀུན་ལ་སྨོད། །ཅེས་སྦྱོར་རོ། །པདྨ་དཀར་པོ་འདབ་མ་རྒྱས་འདྲའི་སྤྱན་མངའ་བ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། བསྟོད་ཅིང་བསྔགས་ལ་བསྟོད་འོས་པ། །ཞེས་བྱ་བས་ནི་དུས་གསུམ་དང་སྦྱར་རོ། །གདུལ་བའི་གང་ཟག་རྣམས་སྐལ་བ་བཞིན་དུ་འདུལ་བར་མཛད་པས་མི་འདུལ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་བསྐལ་བའི་མཐའི་བར་དུ་བགྲང་བར་དཀའ་བ་ཡིན་པས། མི་ཡ་ཁྱུ་མཆོག་མཐའ་ཡས་པ་ཡི་ཕ་རོལ་གཤེགས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་གིས་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བའི་ཡོན་ཏན་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟོད་དེ། ཇི་ལྟར་ཁྱུ་མཆོག་ནི་གཞན་གྱི་དང་པོར་འགྲོ་བ་བཞིན་དུ་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་འདྲེན་པ་ཁྱུ་མཆོག་དང་འདྲ་བ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་མང་པོ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕ་རོལ་དུ་གཤེགས་ཏེ་ཕུལ་དུ་བྱུང་ཞིང༌། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་མ་འདྲེས་པའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་ཕ་རོལ་བྱོན་པར་གྱུར་པ་ཡིན་པས་ན་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་གོང་དུ་སྨོས་པ་འདི་དང་འདྲ་བར་གཞན་ཡང་བློས་དཔག་པར་དཀའ་ན། ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མངའ་བས་འགྲོ་བ་བསོད་ནམས་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་དང༌། འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བའི་སངས་རྒྱས་བསོད་ནམས་ཞིང་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ལོ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ལན་བདུན་བསྐོར་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་རྣམ་བདུན་སྦྱང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་དོན་རྣམ་པ་བཞི་ཞུས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་འདི་ལ་དྲིས་ཤིག་ཅེས་གསུངས་པ་ནི་དྲིས་པ་འདིའི་ལང་ལན་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་དང༌། སྤོབས་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་བརྟན་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་ལ་ད་དུང་དུ་ཡང་འོང་བ་དང་འགྲོ་བའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་ངམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤཱ་རིའི་བུ་འཕགས་པ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་ལ་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མི་སྲིད་པའི་རིགས་ན། ཁྱོད་ལ་ད་དུང་འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འདུ་ཤེས་ཡོད་དམ་ཞེས་དགོངས་པའི་ཐ་ཚིག་གོ །བདག་གི་འདུ་ཤེས་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འདུ་ཤེས་སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་ཤེས་སོ་ཞེས་ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་སོ། །འདུ་ཤེས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་གཉིས་ཀ་ལ་བློ་མི་འདུག་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་འདུ་ཤེས་ཀུན་སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ན་འོང་བ་དང་འགྲོ་བའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བའི་མི་རིགས་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་བསྡུ་བའི་ཚིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་འདུ་བ་དང་འབྲལ་བ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་བསྟན་ཏེ། འོང་བ་ནི་འདུ་བའོ། །འགྲོ་བ་ནི་འབྲལ་བའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ནི་འགྲོ་བ་པོའི་སྐྱེས་བུ་ཡོད་ན་སྲིད་ཀྱི། མུ་སྟེགས་ཀྱིས་བརྟགས་པའི་སྐྱེས་བུ་མེད་དེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་ཆུད་པའི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་མེད་པ་ཉིད་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བའོ་ཞེས་བཤད་དོ། །བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ལས་དང་ལས་མེད་པ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་བསྟན་ཏེ། ལས་ཀྱང་བྱེད་པ་བོ་ཡོད་ན་ཡོད་ཀྱི། བྱེད་པ་པོ་མེད་ན་ལས་ཀྱང་མེད་པས་བྱེད་པ་པོས་ལས་བྱས་ཀྱང་ལས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དེ་འོང་བའོ། །བྱེད་པ་བོ་ལས་མ་བྱས་ན་ལས་ཀྱི་ཟད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་འགྲོ་བའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་འཕགས་པ་ལ་མི་སྲིད་དེ། དེ་གཉིས་མེད་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྨོན་པ་དང་སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་འཇིག་པ་བསྟན་ཏེ། ལས་ཞིག་བྱས་སམ་སྨོན་ལམ་ཞིག་བཏབ་པ་ལས་དངོས་པོ་འགའ་འགྲུབ་པ་ལ་འོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྨོན་ལམ་ཀྱང་མ་བཏབ་ལས་ཀྱང་མ་བྱས་པ་ལས་དངོས་པོ་འགའ་མ་གྲུབ་པ་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་སྨོན་པ་པོའི་གང་ཟག་ཡོད་ཀྱང་དེ་གཉིས་སྲིད་ཀྱི། འཕགས་པ་ལ་ནི་དེ་གཉིས་མི་སྲིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་བསྟན་ཏེ། དངོས་པོ་འགའ་སྔོན་མ་སྐྱེས་པ་ལས་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་ནི་འོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དངོས་པོ་སྐྱེས་པ་རྣམས་འགགས་པ་ནི་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་པོའི་གང་ཟག་ཡོད་ཀྱང་དེ་གཉིས་སྲིད་ཀྱི། དེ་གཉིས་མེད་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་འཕགས་པ་ལ་མི་སྲིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་རིག་པའི་སྒོའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པར་རིག་པ་དང་རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ་འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པར་རིག་པ་ཡང་ལུས་དང་ལུས་ཅན་དང༌། སྤྱོད་པ་པོ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། སྤྱོད་པར་བྱ་བ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། དུས་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། ཡུལ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། གྲངས་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། ཐ་སྙད་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོ་རྣམ་པར་རིག་པ་སྟེ། དེ་ལ་ལུས་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ། ལུས་ཅན་ནི་བདག་སྤྱོད་པ་ཡང་བདག་ཉིད་དོ། །སྤྱད་པར་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས། སྤྱོད་པ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས། དུས་ནི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་དུས། ཡུལ་ནི་ལྷོ་བྱང་ཤར་ནུབ་ལ་སོགས་པའོ། །གྲངས་ནི་གཅིག་གཉིས་ལ་སོགས་པའོ། །ཐ་སྙད་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཚིག་དང་མིང་དུ་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་འགྲོ་ནི་ལྷ་དང་མི་ངན་འགྲོ་ངན་སོང་གསུམ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་རིག་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་སྲིད་ཀྱི། འཕགས་པ་རྣམས་ལ་མི་སྲིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འོང་བའི་ཡུལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཡུལ་དང་ཡུལ་མེད་པ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་བསྟན་ཏེ། འོང་བས་ཡུལ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། འགྲོ་བས་ཡུལ་དང་བྲལ་བ་གཉིས་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་ཡོད་པ་ལ་སྲིད་ཀྱི། འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རྐྱེན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྐྱེན་དང་རྐྱེན་མེད་པ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་བསྟན་ཏེ། འོང་བ་ཉིད་གང་དུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་ཕྱིན་པར་བྱད་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དེ་འོང་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱའོ། །འགྲོ་བའི་གནས་སུ་མ་སོང་དང༌། ཕྱིན་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་མེད་དོ། །དེ་ལ་རྐྱེན་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྐྱེན་གྱི་མཚན་ཉིད་འོང་བ་དང༌། རྐྱེན་ཟད་པའི་མཚན་ཉིད་འགྲོ་བ་གཉིས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་སྲིད་ཀྱི། རྐྱེན་དེ་ལྟ་བུ་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་མི་སྲིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་བསྟན་ཏེ། འོང་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གཉིས་ཀ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་འོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འོང་བའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མེད་པ་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཟད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་སྲིད་ཀྱི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་མི་སྲིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྒྱུ་མེད་པར་རྣམ་པར་འཇིག་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་རྒྱུ་ནི་ས་བོན་ལྟ་བུའོ། །རྐྱེན་ནི་སྤྱིའི་རྐྱེན་ཏེ། ས་ཆུ་མེ་རླུང་ལྟ་བུའོ། །འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འོང་བའི་རྒྱུས་འོང་བར་བྱེད་པས་ན། རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །འོང་བའི་རྒྱུ་མེད་པ་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཟད་པའོ། །འོང་ཞིང་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ས་བོན་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་སྲིད་ཀྱི། དེ་ལྟ་བུ་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་མི་སྲིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་སྒྲ་དང་ཡི་གེ་དང་བརྡའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཐ་སྙད་དང་ཐ་སྙད་མེད་པ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་བསྟན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དང༌། སྒྲ་དང༌། ཡི་གེ་དང་བརྡ་སྣ་ཚོགས་ལ་འོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཐ་སྙད་དང་ཡི་གེ་དང༌། སྒྲ་དང་བརྡ་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པ་འམ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་སྲིད་ཀྱི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དང༌། སྒྲ་དང་ཡི་གེ་དང་བརྡའི་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་ལྟ་བུ་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་མི་སྲིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་རྣམ་པར་འཇིག་པའི་ཚིག་འདི་རྣམས་ཀྱིས་བྱིས་པས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་འོང་བ་དང་འགྲོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་རྟག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། གང་གིས་དེ་ལྟར་ཤེས་པ་ནི། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ཡིན་པར་འོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་བསྡུ་བའི་ཚིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གང་ལ་བསྡུ་བའི་ཚིག་མེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་མེད་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་རིམ་པ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱི་སྤོབས་པ་འདི་ལྟ་བུའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་ག་ལས་འོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དྲིས་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་ཤེས་པ་དང་སྤོབས་པ་བགོམ་ཞིང་གོང་དུ་སྨོས་པ་ལྟ་བུའི་ཆོས་འདི་དག་འདྲི་བའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་གྱི། མི་འཛུམས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་སྔོན་མ་ཐོས་པ་རྣམས་མཉན་པའི་ཕྱིར་འདྲིའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དེ་བས་ན་ཅི་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་སྔོན་མ་ཐོས་པའི་གནས་རྣམས་མཉན་པའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ལ་འདྲིའོ་ཞེས་དངོས་སུ་སྨོས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་འོག་ནས་འབྱུང་བའི་དོན་འདྲི་བ་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པའི་དཔེས་བསྟན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ན་ཡུལ་བཙས་དང་ཤོ་གམ་གཅོད་པ་ཡང་ག་ལས་འོངས། གར་འགྲོ་ཅི་ཁྱེར་ཞེས་དྲིས་ནས་ཅི་ཁྱེར་བའི་རྫས་ལས་ཉུང་ཤས་ཤིག་ཤོ་གམ་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཅག་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཀྱི་ནོར་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཅུང་ཟད་དྲིའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཡུལ་བཙས་ནི་གྲོང་གི་གྲོང་མི་ཉིད་ཤོ་གམ་གཅོད་པའོ། །ཤོ་གམ་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཤོ་གམ་གཅོད་པས་ཤོ་གམ་བཅད་ནས་རྒྱལ་པོ་ལ་འབུལ་པ་ལའོ། །བདག་ཅག་ཉན་ཐོས་གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་གཞན་ལས་ཐོས་པ་ལས་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྟར་བདག་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྟོགས་པར་ནུས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། བདག་ཅག་ཉན་ཐོས་ནི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པས་ཚིག་གིས་བསྟན་ཅིང་བཤད་པའི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཞིང་དེ་ཉིད་ལས་དད་པ་དང་མོས་པ་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདག་གི་སེམས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྒྱུ་ལ་སྣང་བ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཅག་ཉན་ཐོས་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུད་གསལ་ཞིང་དག་པར་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྟར་གཞན་གྱི་རྒྱུད་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཁྱོད་ལྟ་བུ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཅག་ཉན་ཐོས་རྣམས་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱོད་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ནོར་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་དོན་འདྲི་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །གང་ལས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་གང་ལས་ཉན་ཐོས་མང་པོ་དང་རང་སངས་རྒྱས་མང་པོ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཐབས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་དོན་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་དོན་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདྲིའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཞུས་ཤིག་ཅེས་སྨྲས་པ་ཡང་བླ་མ་ལ་བསྟོད་པ་དང༌། མཁྱེན་པ་སྟོབས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་གོ་ཆ་འཚལ་བར་འགྱུར་བར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་བཤད་པས་ཅི་ནས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུར་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུང་ཤིག་དང༌། ངས་ཁྱོད་ལ་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་དྲིས་པའི་དོན་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་དེ་བཤད་ན་གལ་ཏེ་ལེགས་པར་ཉན་རབ་ཏུ་ཉ་ཉིད་ལ་འཛིན་ན་ངས་བཤད་ཀྱིས། གཞན་དུ་ན་ཆོས་བཤད་པའི་ཆར་ཕབ་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་བས་ན་མི་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལེགས་པར་ཉོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣ་ལྷོགས་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་ཉོན་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རབ་ཏུ་ཉོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཤད་པ་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཟུང་ཤིག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡིད་ལ་ཟུང་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མ་བརྗེད་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། སྣོད་ཁ་ཕུབ་པ་དང༌། མི་གཙང་བས་གང་བ་དང༌། ཞབས་རྡོལ་བ་ལྟ་བུར་མི་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དྲིས་པ་ལན་གླན་པ་འདི་ན་བཞུགས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྔགས་པ་ཡང་མདོར་ན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། གནས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། གནས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། བདག་པོ་རྣམ་པར་དག་པས་བསྟན་ཏོ། །གནས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་ལྔས་བསྟན་ཏེ། རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང། རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ལས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་ཏེ་སྟོན་ཏོ། །དད་པ་དང་མོས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆགས་པ་མེད་ཅིང་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ལ་མི་སྐྲག་པར་བྱའོ། །ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་འཛུམས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང༌། དེ་ན་བཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་བཤད་པ་ཐོས་ནས་ཡེ་ཤེས་དེ་ལྟ་བུ་མི་སྲིད་དོ་སྙམ་དུ་སྐྲག་པ་དང༌། བདེན་ནམ་བརྫུན་སྙམ་དུ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་དེ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པར་མཁྱེན་པས་ན། ཆགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་ན། སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་འདི་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ན་གོང་དུ་ཤཱ་རིའི་བུས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ནས་ཇི་སྲིད་ཅིག་ན་མཆིས་ཞེས་ཞུས་པའི་ལེན་དུ་བཤད་པ་སྟེ། མི་མཇེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་འདི་ནས་ཤར་ཕྱོགས་ལོགས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གང་གཱའི་ཀླུང་བཅུའི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་སྙེད་འདས་པ་དེ་དག་གི་ཕ་རོལ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེའི་མིང་ཅི་ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མི་འཛུམས་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཚན་ཅི་ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ད་ལྟར་བཞུགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་ལམ་བཞིས་བཞུགས་སོ། །འཚོ་བ་ནི་འཚོ་བའི་དབང་པོ་མ་བཏང་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཞེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་མཛད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དཔའ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་གང་ནས་མཆིས་ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ་དེ་ནས་འོངས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མིང་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ཡང་མི་གྲག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འོ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འཁོར་སུ་དག་གནས་སྙམ་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འབའ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེའི་འཁོར་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དེ། གཞན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། །སྔོན་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གནས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་རྣམ་པ་ལྔར་ཕྱེ་ནས་བསྟན་པའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་བརྩམས་ནས་སྟོན་ཏོ། །སྔོན་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྲུན་ཏེ། ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གནས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་སྟེ་སྦྱིན་པ་དང་དུལ་བ་དང༌། ལེགས་པར་སྡོམ་པ་དང༌། དེས་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་ལྔས་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གསུམ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་དང༌། བསྙེན་བསྐུར་བྱས་པས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །མིག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་ཡུལ་ལ་མི་འཇུག་པས་ན་དུལ་བ་དང༌། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ལྡན་པས་ལེགས་པར་སྡོམ་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་སླར་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །ཐོས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཉན་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་འབད་པ་དང་ལྡན་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་བག་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གྲོང་ན་མི་གནས་ཀྱི་དགོན་པ་ན་གནས་པས་བག་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་གཉིས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ་སོགས་པ་ལྷག་པར་མི་ཚོལ་བས་ན། ཡ་བྱད་བསྙུངས་པ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པའོ། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་གཞན་གྱིས་གནོད་པར་བྱས་ཀྱང་སླར་གནོད་པར་མི་བྱེད་པས་བཟོད་པའི་སྟོབས་ཞེས་བྱ་སྟེ། བཟོད་པའི་སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ན་སེམས་ཅན་གང་ལ་ཡང་ཞེ་སྡང་མེད་པའི་ཕྱིར་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་ནི་ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་མི་འགྱུར་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པ་དེས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པས་ན་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་ནི་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་ནི་བརྒྱད་དོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ནམ་མཁའ་མཛོད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞིའམ། མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་ལ་བྱའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ནི་ལྔ་ལ་བྱ་སྟེ། ཚིག་དེ་རྣམས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྟན་ཏོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་མཐུས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་འོད་དང་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་འོད་དང་སྣང་བ་དེས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཤད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚིག་རབ་ཏུ་དབྱེ་ཞིང་བསྟན་པ་ལ་མཁས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་བརྩམས་ནས། བྱམས་པའི་སེམས་ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་དང་མཚུངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སེམས་པ་ནི་བྱམས་པའི་སེམས་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་གྱུར་ཅེས། སེམས་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་ཡང་མཛད་དོ། །བྱམས་པའི་སེམས་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་འདོད་པའི་ཁམས་ཙམ་ལ་དམིགས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་འདིས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱམས་པ་དེས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པས་ན། ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་དང་མཚུངས་ཞེས་བྱ་བའོ། །སྙིང་རྗེའི་བསམ་པ་བརྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་སྟེ། དེའི་བསམ་པ་བརྟན་པ་ནི་བསམ་པ་འགྱུར་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སེམས་པར་མ་ཟད་ཀྱི། བདེ་བ་ལ་འགོད་པར་ཡང་མཛད་དོ། །དེ་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་དེའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཆོ་ག་ཤེས་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་བསྟན་པ་ལ་མ་ཞུགས་པ་རྣམས་གཞུག་པ་དང༌། བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་དགེ་བའི་རྩ་བ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དགའ་བས་ཆོས་ལ་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ནི་དགེ་བ་བཅུ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དགའ་བ་ཚད་མེད་པས་དེ་རྣམས་ལ་དགའ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་གཉིས་དང་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉེས་པ་དང་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་ཤིན་ཏུ་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བས་བཤད་དེ། སེམས་ཅན་ཉེས་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བའི་སྐྱོན་དང༌། སེམས་ཅན་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་རྣམས་ལ་འདི་ནིང་ལ་བྱམས་སོ་ཞེས་ང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱོན་གཉིས་དང་བྲལ་བས་བཏང་སྙོམས་ཞེས་བྱའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚུལ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བྱ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རབ་ཏུ་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་ལེགས་པར་བསྒོམས་པའི་རྒྱུས་གང་ཟག་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ཡང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་བཟུང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནས་བསྒོམས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ཡོངས་སུ་དྲིས་ན་ས་དང་ཆུ་དང༌། མེ་དང་རླུང་དང༌། ཟླ་བ་དང་ཉི་མ་དང༌། རི་དང་རྒྱ་མཚོ་དང༌། མཚེའུ་དང༌། དགོན་པ་དང་ཕྱོགས་དང་ཡུལ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་སྔོན་ཆོས་ཀྱི་མཚན་མར་སོ་སོར་སྣང་བར་གྱུར་པ་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་སྣང་བར་མི་འགྱུར་གྱི་མཚན་མ་མེད་པའི་རྣམ་པར་སྣང་སྟེ། དེའི་ཚེ་ན་མཚན་མ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ནས་མཚན་མ་མེད་པའི་སྒོར་གནས་པ་དེ་ལ། ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ཁམས་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་མི་གནས་ཏེ་དེ་ནི་དེ་ལ་འདོད་པ་ཅི་ཡང་མི་སྐྱེའོ། །འདོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ནི་དེ་ལ་ཡིད་ཀྱི་གང་དུ་ཡང་སྨོན་པ་མེད་དེ། དེའི་ཚེ་དེ་ལ་སྨོན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་བཟུང་སྟེ་བསྒོམས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏེ། གནོད་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི་བདུད་ཀྱི་ལྕགས་ཀྱུ་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། འཐབ་མོའི་རྙོག་པ་རྣམ་པར་སེལ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ནི་བདུད་ཅེས་བྱའོ། །ལྕགས་ཀྱུ་ནི་བདུད་དེའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། དོན་དུ་ནི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱོད་ན་བདུད་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཐབ་མོ་ནི་ཕན་ཚུན་འཁྲུག་པའོ། །དེ་ཉིད་སེམས་མ་རུངས་པར་བྱེད་པས་ན་རྙོག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་སེལ་ཞིང་སྤོང་བར་བྱེད། །ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པའི་རྣམ་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་དང༌། དབང་པོ་མཆོག་དང༌། མཆོག་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་ནི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་སྤྱོད་པ་དང༌། གཏི་མུག་སྤྱོད་པ་དང༌། ཆ་མཉམ་པ་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀྱི་བསམ་པའོ། །དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་ཅན་དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་ལ་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་དང་དབང་པོ་དེ་དག་གི་རིམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའི་དོན་ཏོ། །ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སོ་སོ་ཅི་རིགས་པར་ཆོས་དང༌། དོན་དང་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། །གང་དུ་བསྟན་པ་ལྟར་བསམ་པ་དང་དབང་པོ་མི་མཐུན་པའི་གང་ཟག་དེ་དག་ལ་སོ་སོ་ཅི་རིགས་པར་མིང་དང་ཚིག་གིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་དང༌། དེ་དག་གི་དོན་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་དང༌། སོ་སོའི་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལ་བྱའོ། །ལས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་སྙོམས་པར་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བར་གྱུར་པས་བསྟན་ཏེ། སེམས་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང་མཚུངས་པ་ཞེས་སྨོས་སོ། །ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་སྙོམས་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཆོ་བར་གྱུར་པ་བཞིན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གི་སེམས་ཀྱང་སྙོམས་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་འཚོ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕ་རོལ་ཚར་གཅོད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་ཕ་རོལ་རྒོལ་བ་དང༌། ལོག་པའི་ཚོགས་ཅན་གྱི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཕ་རོལ་རྒོལ་བ་ནི་བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་དག་ཉིད་ལམ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་ཚོགས་དང་ལྡན་པས་ལོག་པའི་ཚོགས་ཅན་གྱི་ཚོགས་ཏེ། རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་དེ་དག་ཚར་གཅོད་པ་ལ་བྱའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་ཏེ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བར་གྱུར་ལ། གང་གིས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཁམས་གསུམ་དུ་གྲགས་པ་ཉིད་རྒྱལ་མཚན་དང་བ་དན་བསྒྲེང་བ་ཡིན་ལ། སྤངས་ཟིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བས་མི་ཟློགས་པར་དཔའ་བ་ཡིན་ནོ། །བཟླས་པ་གཉིས་པའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏེ། ཟབ་མོ་རྟོགས་པས་འཇིགས་པ་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་མོ་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པས་འཁོར་གྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཇིགས་པ་དང་བག་ཚ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། འཇིགས་པ་དང་བག་ཚ་བ་ནི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་ལེན་མི་ཐེབས་པར་ དགོས་པ ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་མོ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པས། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྒྱལ་རིགས་དང༌། བྲམ་ཟེ་དང༌། རྗེའུ་རིགས་དང༌། དམངས་རིགས་དང༌། ལྷ་དང་ཚངས་པའི་འཁོར་དང༌། དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་དང༌། བདུད་ཀྱི་འཁོར་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་ཤེས་པ་ལས་བྱུང་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ལམ་དབུ་མ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེ་ན། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དང་གཉིས་ཀའི་མཐའ་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་ཞིང་རང་གིས་མ་སྐྱེས་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཡོད་པར་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་དུ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་རྟོགས་པས་མེད་པར་ལྟ་བ་དང་བྲལ་ཏེ། གཉིས་ཀའི་མཐར་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བས་དབུ་མའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ནང་ན་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་མེད་ཅིང་རྟག་ཆད་དང་བྲལ་བས་རྟོགས་པ་ནི་བདག་དང་བདག་གི་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ལྟ་བར་འགྱུར་བའི་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏེ། ངའོ་སྙམ་དུ་བདག་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བའོ། །བདག་གི་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ནི་བདག་གིར་ལྟ་བའོ། །སེམས་ལ་བདག་ཡིན་པར་འཛིན་ཅིང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འཛིན་པ་ནི་སེམས་ཅན་དུ་ལྟ་བའོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ལུས་འཆོ་བ་དེ་སྲིད་དུ་སྲོག་ཅེས་བྱ་བའི་བདག་དེ་ལུས་ལ་གནས་པར་འཛིན་པ་ནི་སྲོག་ཏུ་ལྟ་བའོ། །བདག་ཚེ་རབས་ཀུན་དུ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བར་འཛིན་པ་ནི་སྐྱེ་བ་པོར་ལྟ་བའོ། །ལུས་དང་འགྲོ་བའི་རྒྱུད་བདག་གིས་གསོས་ཤིང་བསྐྱེད་དེ་ཡོད་པར་བྱས་པར་འཛིན་པ་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསོ་བར་ལྟ་བའོ། །ཁོང་ནས་སྐྱེས་བུ་རྩལ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ནི་སྐྱེས་བུར་ལྟ་བའོ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་འགྲོ་བ་དག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བའོ། །སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་ཤེད་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལས་བྱུང་བར་འཛིན་པ་ནི་ཤེད་བུ་དང་ཤེད་ལས་སྐྱེས་སུ་ལྟ་བའོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་བདག་རྟག་པས་བྱས་པར་འཛིན་པ་ནི་བྱེད་པ་པོར་ལྟ་བའོ། །ལས་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་བདག་དེས་མྱོང་བར་འཛིན་པ་ནི་ཚོར་བ་པོར་ལྟ་བའོ། །བདག་དེ་ནམ་ཡང་མི་འཇིག་པར་འཛིན་པ་རྟག་པར་ལྟ་བའོ། །ལན་ཅིག་ཞིག་ནས་ཕྱིས་མི་སྐྱེ་བར་འཛིན་པ་ནི་ཆད་བར་ལྟ་བའོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་མི་རྟག་པར་ལྟ་བ་ནི་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་པར་ལྟ་བའོ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤངས་པས་ནི་ལྟ་བར་གྱུར་པའི་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། གཟུངས་ཐོབ་པས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཛོད་དུ་གྱུར་པ་ནི། གཟུངས་དང་མདོ་སྡེའི་རྒྱལ་པོ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕྱག་རྒྱས་བཏབ་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དོན་དང་ཚིག་མི་རྗེད་པའི་གཟུངས་ཐོབ་པར་མདོ་སྡེའི་དོན་ཐམས་ཅད་མི་བརྗེད་པར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་མདོ་སྡེའི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་མདོ་སྡེ་གང་དུ་མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་འདུས་པ་ལ་མདོ་སྡེའི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ནི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བ་སྟེ། དེ་གསུམ་དང་མི་འགལ་བར་འཆད་པས་ན་ཕྱག་རྒྱས་བཏབ་ཅེས་བྱའོ། །ཡེ་ཤེས་དྲི་མ་མེད་པས་ཐུག་པ་མེད་ཅིང་སྤོབས་པ་ཐུག་པ་མེད་པ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཀྱིས་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་དུ་སྒྲ་བསྒྲགས་ཀྱང་སྤོབས་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཐུས་བསྐལ་པ་བརྒྱ་སྟོང་དུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་བསྒྲགས་ཀྱང་སྤོབས་པ་ཐུག་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཐབས་འཛིན་པས་བསྟན་ཏེ། དེ་འང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ནི་གནོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་བསྒྲལ་བའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ནི་རྣམ་པར་གནོན་པ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་དེ་དག་ལ་མཁས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ལས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་བཅད་པས་བསྟན་ཏེ། འཇིགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་དང་རྒྱགས་པ་དང་དྲེགས་པ་ཀུན་ཆད་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྨོས་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་འཇིགས་པ་བརྒྱད་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་བའི་ཁྲོ་བ་དང་ངའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པའི་ང་རྒྱལ་བདུན་དང༌། བདག་གི་ཤེས་པ་དང༌། བྱད་གཟུགས་ཀྱིས་རློམ་པའི་རྒྱགས་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་རློམ་པའི་དྲེགས་པ་ཀུན་ཆད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསྒྲལ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་གྱུར་པས་བསྟན་ཏེ། སེང་གེའི་སྒྲ་མངོན་པར་བསྒྲགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེང་གེའི་སྒྲ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་སྒྲ་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རི་དྭགས་མང་པོ་སྐྲག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་བདག་མེད་པའི་སྒྲ་བསྒྲགས་པས་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་རིགས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་སེམས་ཅན་རབ་འབྲིང་ཐ་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཛའ་བཤེས་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། མཛའ་བཤེས་བསྟན་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་འགོད་པ་ཞེས་བྱ་བས་བཤད་དེ། སེམས་ཅན་རིགས་ཐ་དད་པ་དེ་དག་ལ་སྐལ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་སྒྲ་བསྒྲགས་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མ་བཀོད་ཀྱི་བར་དུ་པར་མ་དོར་མི་འདོར་བར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མཛད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བཟླས་པ་གསུམ་པའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ལས་འབྲུག་གི་སྒྲ་འབྱུང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་བསྒྲགས་ཤིང་བསྟན་པ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ལས་འབྲུག་གི་སྒྲ་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བསྒྲགས་པ་ལས་རིགས་པ་གསུམ་དང་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གློག་དང་འདྲ་བ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་བདུད་རྩིའི་ཆར་རབ་ཏུ་འབེབས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ཇི་ལྟར་བདུད་རྩིས་མི་འཆི་བའི་རྒྱུ་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱང་མི་འཆི་བའི་རྒྱུ་བྱེད་པས་ན་བདུད་རྩི་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆར་འབེབས་པ་ནི་སྟོན་ཅིང་སྒྲོགས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་རྒྱུན་མི་གཅོད་པ་ནི་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ་རབ་ཏུ་གཏོར་བས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་མི་འཆད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དཀོན་པ་དང༌། རིན་ཆེ་བ་དང༌། དོན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་རབ་ཏུ་གཏོར་བ་ནི་ཕྱོགས་བཅུར་རབ་ཏུ་བསྒྲགས་ཤིང་བསྟན་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ལྟར་བསྟན་ཅིང་བཤད་པས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་ལ་མ་ཆགས་པ་ནི། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ལྟ་བུར་བསམ་པ་དག་ཅིང་ཕྱི་ནང་དུ་བློ་རབ་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཕྱི་ནང་དག་ཅིང་སྦྱངས་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ཀྱང་ཕྱིའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་མཚན་མ་དང་མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། ནང་གི་སེམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའོ་སྒྲིབ་པ་དག་པས་བློ་རབ་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བསམ་པ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་གྱི་བདག་ཉིད་ཆེ་བར་གནས་པ་ནི། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོའི་མཆོག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང༌། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་དེ་དག་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་བརྒྱ་སྟོང་གིས་ཤིན་ཏུ་བརྒྱན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། རང་གི་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་རྒྱན་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་རེ་རེ་ལ་ཡང་བསོད་ནམས་གྲངས་མེད་པས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ཡོན་ཏན་གྱི་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྐུར་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ས་བཅུ་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དུས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྐུར་བ་མཛད་དེ། དེ་ལྟར་ཐོབ་པ་དག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་པར་ཉེ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པས་རྒྱལ་ཚབ་ཏུ་གྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དཔེར་ན་འཕགས་པ་བྱམས་པ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཚབ་ཏུ་གྱུར་པ་ལྟ་བུར་ཤ་སྟག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་གདུལ་བ་དང་མཐུན་པར་བསྒྲལ་བའི་ཐབས་སྟོན་པས་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཐེག་པ་གང་ལ་མོས་པ་དང༌། ཐེག་པ་གང་གིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ནི་གདུལ་བ་འདུལ་བའི་ཆོ་ག་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྦྱོར་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་འཇུག་པར་མཁས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སའི་སྙིང་པོ་རྡོ་རྗེའི་གདན་གནོན་པ་དང༌། རྣམ་པར་གནོན་པ་ལ་མི་འཇིགས་པའི་ཚུལ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་བའི་ས་ཉིད་སའི་སྙིང་པོ་སྟེ། རྡོ་རྗེའི་གདན་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ། །དེར་བདག་ཉིད་འགྲོ་བ་ལ་མི་འཇིགས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་གཟུད་ཅིང་དགོད་པ་ལ་མི་འཇིགས་པས་མནན་པ་དང་རྣམ་པར་མནན་པ་ལ་མི་འཇིགས་པའི་ཚུལ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྤྲུལ་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཛད་པ་ནི་བསྟན་པ་འདི་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་བཟུང་བ་དང་ཞེ་འགྲས་པ་རྣམས་ཚར་གཅོད་པ་སྟེ། དགའ་ལྡན་གྱི་ཕོ་བྲང་ནས་བབས་པ་དང༌། ལྷུམས་སུ་གཤེགས་པ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་རབ་ཏུ་སྟོན་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་དཔའ་ཞིང་དབང་བྱེད་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་རབ་ཏུ་བསྐོར་བ་ཤ་སྟག་འཁོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བསྔགས་པ་ནི་བསྟན་པའོ། །ཡོན་ཏན་དང་ཕན་ཡོན་ནི་བཤད་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དཔའ་དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་གོང་དུ་སྨོས་པ་རྣམས་ནི་བསྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་ཡོན་ཏན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་ལ་ཁ་ན་མཐོ་བ་མེད་པས་ཕན་ཡོན་ཞེས་བྱའོ། །ཚིམ་ཞིང་མགུ་ལ་ཡི་རངས་བས་ནི་ཤེས་རབ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་སྦྱོར་བའི་དུས་ནའོ། །ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཤུགས་ཀྱིས་དགའ་བ་སྐྱེས་པའི་ཚིག་འབྱིན་པ་ལ་བྱའོ། །གནས་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མི་འཛུམས་པ་དེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་སོང་ནི་འོག་ཏུ་ལྟུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་སོ། །མི་ཁོམ་པ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་སྐབས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཡང་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་པོ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པ་དང༌། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེས་པ་དང༌། མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་ཀླ་ཀློར་སྐྱེས་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པར་སྐྱེས་པ་དང༌། ལོང་བ་དང༌། འོན་པ་དང༌། ལྐུགས་པ་ལ་སོགས་པར་གྱུར་པ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བར་གྱུར་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་མེད་པའི་བསྐལ་བ་ལ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་བརྒྱད་དེ། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། འདོད་པས་ཕོངས་པ་དང༌། མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔས་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་ན་ངན་སོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་ཡང་མེད་ན་དངོས་སུ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཉེས་པ་བཅུ་གཅིག་སྤངས་པས་གནས་དེ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླབ་པ་ཕྲ་མོ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་ལྟུང་བའི་འཁྲུལ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། བསླབ་པའི་རྩ་བ་བཞི་ལས་མ་གཏོགས་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་གཞན་ལས་ཉམས་པ་ནི་ལྟུང་བའི་འཁྲུལ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་རྒྱུ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། གང་ཟག་འདིས་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ལྟུང་བའི་འཁྲུལ་བ་འདི་འདྲ་བ་བྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ཡང་གྲགས་པའི་དོན་ཏོ། །བསླབ་པ་རྩ་བ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་ལོག་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསླབ་པ་ལས་འདས་པའི་སྒྲ་ཡང་མེད་ཅིས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལོག་པ་ཡང་ཡིན་ལ། དེ་བས་ན་བསླབ་པ་ལས་འདས་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་དུ་མི་རུང་བས་བསླབ་པ་ལས་འདས་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་གནས་ངན་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་བུད་མེད་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་སྒྲ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཀུན་ཀྱང་པདྨ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱོད་པ་མི་མཐུན་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་སེར་སྣ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲ་མེད་པས་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སེར་སྣ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲིབ་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་མེད་པས་བསྟན་ཏེ། སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དེ་དག་ཉིད་གཅོད་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་བར་དུ་གཅོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་དངོས་སུ་སྤྱོད་པ་ནི་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ཞེས་བྱ་ལ། ས་བོན་སེམས་ལ་གནས་པ་ནི་བག་ཆགས་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐ་དད་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི། རབ་འབྲིང་ཐ་མའི་སྒྲ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཀུན་ཀྱང་སྔར་བསྟན་པ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤ་སྟག་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཞིང་དང་ཆོས་ཐ་དད་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་དང༌། ཐེག་པ་དང་ཞིང་ཐ་དད་པའི་སྒྲ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་འགྲོ་བ་དང༌། རིགས་ཐ་དད་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཐེག་པ་ཐ་དད་པ་དང༌། མི་མཇེད་ལ་སོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐ་དད་པའི་སྒྲ་མི་བསྒྲག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དཀོན་མཆོག་ཐ་དད་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པའི་སྒྲ་མེད་པས་བསྟན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་དང༌། གསུང་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐ་དད་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ཐ་དད་པའི་སྒྲ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོན་པ་ངན་པས་བསྟན་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་བཟའ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་མེད་པས་བསྟན་ཏེ་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ངར་འཛིན་པ་དང༌། ཀུན་གྱིས་དགའ་བ་དང་བདེ་བས་ལུས་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་དང་གཞན་དུ་འཛིན་པའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི་ངར་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་མེད་པས་བསྟན་ཏེ། བདག་གོ་སྙམ་དུ་ངར་འཛིན་པ་དང༌། བདག་གིའོ་སྙམ་དུ་ང་ཡིར་འཛིན་པ་དང༌། བདག་གི་བུ་དང་ཆུང་མ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་སྒྲ་ཡང་མེད་དོ། །ལོག་པར་ལྟ་བའི་ཉེས་པ་མེད་པ་ནི། བདུད་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་མེད་པས་བསྟན་ཏེ། ཚེ་ཕྱི་མ་མེད་པར་ལྟ་བ་ཉིད་མི་དགེ་བ་ལ་བག་མེད་པར་འཇུག་པ་ཡིན་པས་བདུད་དེ། དེའི་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་དང༌། བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲ་ཡང་མེད་ཅེས་སྦྱར་རོ། །བདག་པོ་རྣམ་པར་དག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ནི་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པ་དང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་སྒོ་ནས་མངའ་མཛད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་མ་གཏོགས་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་ན་ལྷ་དང་མིའི་རྒྱལ་པོ་གཞན་གང་ཡང་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་འཁོར་རྣམས་ལ་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་དང་བརྡའི་ཚིག་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཆོས་སྟོན་པ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ལ་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་དང་བརྡའི་ཚིག་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་ཆོས་མི་སྟོན་ཏོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཆོས་སྟོན་ཅེ་ན། གཞན་དུ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེའི་དྲུང་དུ་ལྷགས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ལ་མིག་མི་འཛུམས་པར་བལྟས་པས་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་སྟེ། མིག་ནི་བླུན་པ་ཡིན་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྟོགས་པ་མི་སྲིད་ཀྱི། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མེད་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བཟོད་པ་ནི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ས་བརྒྱད་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་མ་ཐག་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ལ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་ལུང་ཡང་བསྟན་ཏོ། །བདག་པོ་རྣམ་པར་དག་པར་ཡང་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱ་བའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་སྒོ་ནས་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱ་བའི་མཚན་མ་དང་བྲལ་བ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཡོན་ཏན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་སྐྱོན་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་སྤངས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་འབྲས་བུའོ། །ཡོན་ཏན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་བསྟན་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་དམིགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི། གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བས་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་གཟུགས་སུ་ཡིད་ལ་བྱས་ཤིང་བསྒོམས་པས་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐབས་འདིར་སངས་རྒྱས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བྱ་བར་འདོད་ལ་དེ་ནི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ལ་སོགས་པ་མཚན་མ་གང་གིས་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་ཞིང༌། མཚན་མ་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་གང་གིས་ཀྱང་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཆོ་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་དོན་དམ་པར་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། དེ་ལྟར་མཐོང་བའི་ཚེ་དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བ་ཡིན་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་ལུང་སྟོན་པར་ཡང་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཤད་པའི་ཚུལ་འདིས་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ལ་སོགས་པ་འོག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་བསྒྲེ་བར་བྱའོ། །སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ལ་དམིགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི། རིགས་དང་རུས་དང་ཆོ་རིགས་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། རིགས་ནི་ཤཱཀྱའི་རིགས་ལ་སོགས་པའོ། །རུས་ནི་གཽ་ཏ་མ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོ་རིགས་ནི་རིགས་མཐོན་པོར་སྐྱེས་པ་ཉིད་ལ་བྱའོ། །རྒྱུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའི་དཀར་པོའི་སྤྱོད་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དཀར་པོའི་སྤྱོད་པ་ནི་ཕ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་སྤྱད་པའི་རྒྱུ་ལས་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པོ་ཞེས་ཡིད་ལ་བྱས་པས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཕྱི་འབྲས་བུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཕྱི་མའི་མཐའ་ཤེས་པ་ལ་སེམས་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དཀར་པོའི་སྤྱོད་པ་དེའི་འབྲས་བུ་ཕྱི་མའི་མཐར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འགྲུབ་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་མ་བསྐྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ད་ལྟར་སྣང་བ་ལ་དམིགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་གནས་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། མངོན་སུམ་དུ་སྣང་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལ་དམིགས་པས་ཀྱང་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་སོགས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་མཚན་མར་བཟུང་སྟེ། ཡིད་ལ་བྱས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་སྐྱོན་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་ལ་དམིགས་པ་སྤངས་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་བདུན་གྱིས་བསྟན་ཏེ། ཤེས་བྱའི་མཚན་མའི་རྣམ་པར་ལས་འདས་པ་ནི། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏོ། །ཐ་སྙད་ཀྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ནི་མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རིག་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། མཐོང་བ་ནི་མིག་གིས་སོ། །ཐོས་པ་ནི་རྣ་བས་སོ། །བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་མ་མཐོང་མ་ཐོས་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བསམས་ཤིང་བཅལ་ལ་ཉེ་བར་བརྟགས་པའོ། །རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་ནང་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་དང་རེག་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་སྟེ། མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་དག་ལ་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པས་ན་ཐ་སྙད་ཅེས་བྱའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པའི་སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ་སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །ཡིད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །མ་ཞི་བའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདས་པ་ནི་སྤྲོས་པ་དང་རྒྱུ་བས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། སྤྲོས་པ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་རྟོག་པའོ། །རྒྱུ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སེམས་ལ་རྒྱུ་བའོ། །མི་སྐྱེ་མི་འགག་པས་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་རྒྱུད་སྔ་ན་མ་བྱུང་བ་ལས་དང་པོ་ཆོས་གང་འབྱུང་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་སྐད་ཅིག་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་བའི་སྐད་ཅིག་ཕན་ཆད་མི་གནས་པ་ནི་འཇིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །གནོད་པ་དང་ཕན་པ་མེད་པས་གནོད་པ་དང་ཕན་པར་བྱེད་པའི་མཚན་མ་ལས་འདས་པའི་བཟུང་བ་དང་རྩོད་པ་དང་བཏང་བས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། བཟུང་བ་ནི་སེམས་ནང་དུ་འདུ་བའོ། །རྩོད་པ་ནི་སེམས་ལ་གནོད་པ་འབྱུང་བའོ། །དམིགས་པ་ལས་མ་རྨོངས་པ་ཡིད་ལ་བྱ་བའི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དྲན་པ་ནི་དམིགས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་མ་བརྗེད་པའོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་སེམས་གཏོད་པའོ། །རྟོག་གེའི་ཡུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི། རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ་རྟོག་གེ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ནི་ལུང་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་གསུམ་གྱིས་རྟོག་པ་སྟེ། གཞུང་གི་ཚིག་གསུམ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཡང་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་རྟོག་པ་དང། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པས་ཀྱང་རྗེས་སུ་དྲན་པ་འདི་མ་བསྐྱེད་ཅེས་སྦྱར་རོ། །མཚན་མ་མེད་པ་ཡིན་པས་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ལ་བྱའོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སའི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དུ་མ་མི་རྟག་པའི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི། གཅིག་དང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐ་དད་པ་དང་སོ་སོ་བས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། སྐུ་མངོན་སུམ་དུ་སྣང་བ་དང༌། སྐུའི་ཆོས་ཉིད་གཅིག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཐ་དད་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སྐུའི་ཆོས་ཉིད་དུ་མར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་གིས་ཀྱང་མ་ཕྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་དམིགས་པ་བགྲང་བས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏོ། །དབུགས་ཕྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་བ་གཅིག་ནས་བཅུ་དང༌། བཅུ་ནས་བརྒྱ་སྟོང་གི་བར་དུ་བགྲང་བ་ལས་ཀྱང་མ་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཕྱི་དང་ནང་གི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་དུ་གཡོ་བས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རོ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱིའི་ཡུལ་ལ་སེམས་འཕྲོ་བ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གཡོ་བའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་བླང་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་དང་བླང་བ་དང་དོར་བས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བཟང་ངན་དུ་འབྱེད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་བྱང་བ་བླང་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་འདོར་བར་རྟོག་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི། ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་དང་རྟགས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཁ་དོག་ནི་གསེར་དང་བཻ་ཌཱུཪྻ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་གོ །དབྱིབས་ནི་རིང་བ་དང་ཐུང་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་སེམས་ཀྱི་མཚན་མར་བྱ་བ་ཡིན་པས་རྟགས་ཞེས་བྱའོ། །སྤྱོད་ལམ་གྱི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི། །སྤྱོད་ལམ་དང༌། སྤྱད་པ་དང། སྤྱོད་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། སྤྱད་པ་ནི་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་གྲོང་དུ་འཇུག་ཅིང་བསོད་སྙོམས་ལེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚན་མ་ལས་འདས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་ནི་དཀར་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་ལ། དེ་ལྟ་བུར་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ལས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་འདི་མ་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འབྲས་བུའི་མཚན་མ་ལ་དམིགས་པ་ལས་འདས་པ་ནི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པར་སྒྲོ་བཏགས་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པའི་འབྲས་བུ་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཡིན་པར་འཛིན་ན་དེ་ཉིད་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་བསྒོམས་ཤིང་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ལས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་འདི་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པས་རབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཕན་ཡོན་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། དེ་ཁོ་ནའི་མཚན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤངས་པའོ། །དེ་ཁོ་ནའི་མཚན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏེ། ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བའི་དོན་ནི་འདི་ལྟར་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། བསམ་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསམ་པར་བྱ་བ་ལས་འདས་པས་རྟོག་གི་རྣམས་ཀྱིས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སེམས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ནི་རྒྱུ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་པས་ན་རྒྱུ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ལ་བསྟན་དུ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དེའི་ཚེ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་དཀར་པོ་འམ་དམར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་ན་གཞན་ལ་བསྟན་པར་ག་ལ་ནུས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བའི་དོན་དེ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རྒྱས་པར་བསྟན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་ལས་འདས་པ་ནི་ངའི་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད། མ་རིག་པ་དང་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་དང༌། སྲེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་བཞི་དང་ལྡན་པས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་བསྡུས་པའི་ལུས་འདི་ལ་བདག་ཏུ་དམིགས་ཤིང་རྟོག་པ་ཇི་ལྟར་དེའི་དུས་ན་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་ངའི་བ་མེད་པའོ། །གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་རྟོག་པ་ལས་འདས་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བས་བསྟན་ཏེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་ཚུལ་དུ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་ཤེས་པའི་རྟོག་པ་མེད་པ་ནི་དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པ་གནས་པ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟ་བར་ཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལྟར་ཅི་ཡང་མི་དྲན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དྲན་པ་མེད་པ་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པའི་གནས་མ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་རྒྱས་པར་བསྟན་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་རྒྱུའི་སྤྲོས་པ་ལས་འདས་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་པའི་གནས་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཆོས་དེ་དག་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་རྒྱུ་བྱེད་པ་ནི་སྤྲོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱུ་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རིང་དུ་སོང་བ་ནི་ཐོགས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དེ་ཡུལ་དང་དུས་གང་ལ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་པར་འཇུག་གོ །སྐབས་མེད་པ་ནི་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། སྐྱོན་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་ཅེས་ཀླན་ཀའི་སྐབས་ཡོད་པ་ནི་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་དེ་མེད་པའི་དོན་ཏོ། །སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་རྟོག་པ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མི་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ལ་དམིགས་པ་ནི། མི་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཤེས་རབ་གོང་མ་གཉིས་ཀྱིས་མི་རྟོག་པར་བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་འདི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་རབ་ཏུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་ཚུལ་དུ་མི་རྟོག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ལ་མི་རྟོག་པ་ནི་ཡང་དག་པར་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུར་ཡང་དམིགས་པར་མི་བྱེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ལ་བསྟན་དུ་མེད་པ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་སུ་གྱུར་བ་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་རྣམ་པ་གཅིག་གིས་རྒྱས་པར་བསྟན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་སྨོས་པའོ། །དེ་ལ་དཀར་པོ་དང་སྔོན་པོ་དང་རིང་པོ་དང་ཐུང་དུ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དངོས་སུ་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་དམིགས་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའམ། ཡང་ན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་མི་བྱེད་པས་ན་གནས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྤངས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡང་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །དེ་ཡང་མིང་གིས་སྨོས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་མི་དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་དང༌། ངག་དང་སེམས་དང་ལུས་ཀྱིས་བསྐྱོད་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་དང༌། ཐ་སྙད་མེད་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མ་ལྷུང་བ་དང༌། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པ་དང༌། རྟོག་དཔྱོད་ལས་འདས་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལྟ་བུར་མེད་པ་དང༌། སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་ལས་འདས་པ་དང༌། གཟུང་འཛིན་གྱི་དྲི་མ་གློ་བུར་དང་བྲལ་བས་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་མྱང་བའི་དྲི་མ་ཡིད་སིམ་པ་དང༌། ལུས་བདེ་བ་ལས་འདས་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ལས་འདས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལྔའི་མཚན་ཉིད་ལས་འདས་པ་དང༌། བསྣན་པ་དང༌། དོར་བ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་གཞི་མེད་པ་དང༌། ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་མེད་པས་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་བ་དང། མ་སྐྱེས་པ་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོགས་ལ་མི་བརྟེན་པ་དང༌། ཟླ་མེད་པ་དང༌། ཕུང་པོ་གཞན་ལེན་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལྔ་དང་བྲལ་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། དབང་པོ་དང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡུལ་གྱིས་མ་བསྐྱེད་པས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་སྨོས་པའི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ལ་བྱའོ། །དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་མི་དམིགས་པས་བསྟན་ཏེ། དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡོད་པ་ལ་དམིགས། ཡང་ན་ནི་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ན། དེའི་དུས་ན་ཡོད་པར་ཡང་མི་དམིགས། མེད་པར་ཡང་མི་དམིགས་པས་ན་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཚན་མ་ཐམས་ཅད་མི་ལྡང་བ་ཞེས་བྱ་བས་རྣམ་ཕར་རྟོག་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་བསྟན་ཏོ། །མཚན་མའི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་དང༌། སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་མཚན་མ་སེམས་ལ་མི་འབྱུང་བས་ན་མི་ལྡང་བ་ཞེས་བྱའོ། །གཡོ་བ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། བསྐྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ངག་དང་སེམས་དང་ལུས་ཀྱིས་བསྐྱོད་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་པར་བསྟན་ཏེ། ཚིག་ཏུ་འབྱིན་པ་ནི་གཡོ་བའོ། །སེམས་ལ་རྟོག་པ་ནི་སེམས་པའོ། །ལུས་ཀྱི་འགུལ་བ་ནི་བསྐྱོད་པ་སྟེ། དེ་གསུམ་ཆར་མེད་པ་ན་རྒྱུ་བ་མེད་པའོ། །མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་རིག་པར་མི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བས་ཐ་སྙད་མེད་པར་བསྟན་ཏེ། མཐོང་བ་ལ་སོགས་པས་གཞན་དག་ལ་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པ་མེད་དེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤངས་པས་ན། མི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མ་ལྷུང་བ་བསྟན་ཏེ། དབང་པོ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གང་གིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། གང་དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དུ་དམིགས་ཀྱང་དེའི་ཚེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་མ་ལྷུང་བས་ན། རྗེས་སུ་མི་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པར་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་སྔ་མའི་རྗེས་སུ་ཕྱི་མ་རྣམས་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་སེམས་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་དུས་ན་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་སྔ་མའི་རྗེས་སུ་ཕྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མ་འཇུག་པ་མེད་པས་ན་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བས་རྟོག་དཔྱོད་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པའོ། །དད་པ་དང་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པ་སྟེ། དེའི་དུས་ན་དེ་གཉིས་ཀ་ལ་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཉེས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱ་བས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཉིད་སྐྱོན་ཡིན་པས་ན་ཉེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་ཏེ། ལག་མཐིལ་དང་ནམ་མཁའ་མཉམ་ཞིང༌། སྟེའུ་དང་ཙནྡན་དུ་འདྲ་བར་འཛིན་པ་ལ་དེ་ཉིད་མེད་པས་ན་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་ཆད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལྟ་བུ་མེད་པར་བསྟན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་སྟེ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་སྤངས་པས་ན། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་ཆད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕ་རོལ་དང་ཚུ་རོལ་དང་དབུས་དང་མཐར་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་ཆད་པ་ཞེས་བྱ་བས་སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏེ་དེ་ལ་འདས་པའི་དུས་སུ་རྟོག་པ་ནི་ཕ་རོལ་གྱི་མཐར་འཛིན་པའོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་རྟོག་པ་ནི་ཚུ་རོལ་གྱི་མཐར་འཛིན་པའོ། །ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་རྟོག་པ་ནི་དབུས་ཀྱི་མཐར་འཛིན་པ་སྟེ། དུས་གསུམ་ལ་རྟོག་པ་མེད་པས་ན་མཐར་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་ཆད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྒྲོ་བཏགས་པ་མེད་པས་འོད་གསལ་བ་ཞེས་བྱ་བས་གཟུང་འཛིན་གྱི་དྲི་མ་གློ་བུར་དང་བྲལ་བས་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པར་བསྟན་ཏེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཡོད་པར་རྟོག་པ་ནི་སྒྲོ་བཏོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཡོད་པ་མི་རྟོག་པས་ན་འོད་གསལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དགའ་བ་མེད་པ་དང༌། མྱང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་བདེ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་མྱང་བའི་དྲི་མ་ཡིད་སིམ་པ་དང༌། ལུས་བདེ་བ་ལ་འདས་པ་བསྟན་ཏེ། ཡིད་སིམ་པ་མེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ཕྱིར་དགའ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མྱང་བ་ནི་སེམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་རོ་མྱང་བ་སྟེ། བསམ་གཏན་གྱི་རོ་མྱང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལུས་བདེ་བ་མེད་པའོ། །གཟོད་མ་ནས་ཞི་བས་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏེ། གཟོད་མ་ནས་མ་འོངས་པའི་དུས་ཏེ་དེའི་དུས་ནས་ཀྱང་ཞི་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འབད་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བས་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་མེད་པས་འབད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་མཉན་པ་དང༌། བསམ་པ་དང། བསྒོམ་པ་ལ་སོགས་པ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་སྟེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་སྤྱད་པས་ན་འབྲས་བུ་དེ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་མཉན་པ་ལ་སོགས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་མེད་པས་འབད་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་མེད་པས་ལུས་མེད་པའོ། །ཚོར་བ་མེད་པས་ཚོར་བར་གྱུར་པ་མེད་པའོ། །འདུད་པ་མེད་པས་འདུད་པ་དང་བྲལ་བ་མེད་པའོ། །འདུ་མི་བྱེད་པས་འདུས་མ་བྱས་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པས་རྣམ་པར་མི་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བས་ཕུང་པོ་ལྔའི་མཚན་ཉིད་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏེ། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་མེད་པས་ན་ཆོས་ཀྱི་དབྱངས་དེ་ལུས་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་མེད་པས་ན། བདེ་བ་ལ་སོགས་པས་ཚོར་བར་གྱུར་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡུལ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པ་ནི་མདུད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡུལ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པ་མེད་པས་ན་མདུད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་མདུད་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། མཚན་མར་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པས་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་ལ་སོགས་པ་མེད་པས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་རྟོགས་པར་མི་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །མི་འཛིན་པས་ལེན་པ་མེད་པའོ། །མི་གཏོང་བས་ན་དོར་བ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བསྣན་པ་དང་དོར་བ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐྱོན་མཚན་མ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པས་ན། ཡིད་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མི་འཛིན་པས་ཏེ། ལེན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་བསྒོམ་པ་མི་གཏོང་བས་ན་དོར་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གནས་མེད་པས་མི་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཀུན་གཞི་མེད་པར་བསྟན་ཏེ། གནས་ནི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །དེའི་ཚེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པས་ན་གནས་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚོར་བ་དང་བྲལ་བས་མི་འདུག་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཚོར་བ་གསུམ་མེད་པས་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་བྲལ་བས་མི་འདུག་པ་སྟེ། ཅི་ལ་ཡང་མ་ཆགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་འབྱུང་བས་ན་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བས་མ་སྐྱེས་པ་བསྟན་ཏེ། མི་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མ་སྐྱེས་པ་མེད་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཕྱིས་ཀྱང་འགག་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དྲན་པ་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གྱིས་མ་བཟུང་བ་ཞེས་བྱ་བས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོགས་ལ་མི་རྟེན་པ་བསྟན་ཏེ། དངོས་པོ་རྣམས་མ་བརྗེད་པ་ནི་དྲན་པའོ། །དེ་ཉིད་ཡང་ནས་ཡང་དུ་སེམས་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྟེ་དྲན་པ་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ལ་སོགས་པ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཚོགས་གང་ལ་ཡང་མི་རྟེན་པས་ན་མ་བཟུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཟླ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ་འགྲན་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་འགྲན་པའི་འགྲན་ཟླ་མེད་པས་ན་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལེན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཕུང་པོ་གཞན་ལེན་པ་དང་བྲལ་བ་བསྟན་ཏེ། ལེན་པ་ནི་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ཕུང་པོ་ལེན་པ་སྟེ། དེ་མེད་པས་ན་ལེན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འབར་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། འབར་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤངས་པས་ན་འབར་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བས་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་བྲལ་བ་བསྟན་ཏེ། ཕུང་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལྔ་སྤངས་པས་ན་རབ་ཏུ་ཞི་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གྱུར་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཟོད་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་བ་བསྟན་ཏེ། གཟོད་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པ་ནི་དང་བོ་ནས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་མི་སྐྱེ་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་མི་སྐྱེ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཡང་དག་པར་འདུ་བ་མཉམ་ཞིང་མི་མཉམ་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་འཇུག་པ་བསྟན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཡང་དག་པར་འདུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གཉིས་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་མཚན་ཉིད་གཅིག་སྙམ་པ་ལ། མཉམ་ཞིང་མི་མཉམ་པར་གྱུར་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་གཉིས་མཉམ་སྟེ། འདྲ་ཞིང་མི་འདྲ་བ་མེད་པས་ན་མཚན་ཉིད་གཅིག་པའོ། །དཔེ་ཅི་དང་འདྲ་སྙམ་པ་ལ། ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་ཤིང་མཉམ་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔེར་ན་ཤིང་དང་ཉེ་བའི་ནམ་མཁའ་དང༌། རྩིག་པ་དང་ཉེ་བའི་ནམ་མཁའ་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་མེད་དེ། འདྲ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་གཉིས་ཀྱང༌། མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བ་མེད་དེ། མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིག་དང་གཟུགས་ཀྱི་ལམ་ལས་འདས་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་སྒྲ་དང་སྣ་དང༌། དྲི་དང་ལྕེ་དང་རོ་དང༌། ལུས་དང་རེག་བྱ་དང༌། ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་ལམ་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་དབང་པོ་དང་ཡུལ་གྱིས་མ་བསྐྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། མིག་གི་དབང་པོ་དང་གཟུགས་གཉིས་ཀྱིས་མ་བསྐྱེད་པས་ན་ལམ་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་འདི་འདྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གིས་རབ་ཏུ་འཐོབ་སྟེ་རྙེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་ཆགས་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་ཡེ་ཤེས་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དོན་དུ་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གསུངས་པ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དེ་ཐོས་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཤད་པའི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་སྡེ་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་དོན་དང་ཚིག་རྣམས་འཛིན་ཅིང་མི་བརྗེད་པའི་ཕྱིར། བརྗེད་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱའོ། །དྲན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་དམ་པར་ན་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་སྟོང་བས་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན་དྲན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །སྒྲའི་དོན་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་དོན་ཀྱང་རྙེད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་ཞིང་འདི་ན་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྟོན་ཏེ། གཞན་གྱིས་བཤད་པའི་སྒྲའི་རྐྱེན་དང༌། སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀུན་ཏུ་བཟང་བོའི་ཞིང་དེ་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་ལྟ་བ་མི་སྟོན་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྒྲས་ཆོས་འཆད་པ་ནི་མེད་ཀྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་སྒྲས་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་གྲོགས་བསྟན་ནོ། །ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་བསྟན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་མཐོང་མ་ཐག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེའི་འབྲས་བུ་བསྟན་ཏེ། དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་སྨོས་པའི་ཚུལ་གྱིས་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའི་དོན་གཏན་ལ་ཕབ་ཅིང་མ་ནོར་བར་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཆུད་པ་ལས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་སྦྱར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཁོད་དུ་ཆུད་པ་ལས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཇི་ལྟར་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ཆགས་པ་སྤངས་པ་འདི་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྔར་སྨོས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དུ་འདུ་ཤེས་པའི་མཚན་མ་ལ་མ་ཆགས་ཤིང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ཆགས་པ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། སྦྱིན་པ་ནི་གཏོང་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྒྱུན་གཅོད་པ་འདི་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་སྤྱོད་པ་དན་པ་མི་ལེན་ཅིང་རྒྱུན་གཅོད་པ་ཡིན་ཏེ། མཚན་མ་ལ་སོགས་པ་མ་བླངས་པ་ལ་རྒྱུན་གཅད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཟད་པའི་ཆོས་ཉིད་འདི་ནི་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བཟོད་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ལ་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཟད་པ་དང༌། མེད་ཅིང་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་དབེན་པར་མཐོང་བ་འདི་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བརྩོན་འགྲུས་ནི་ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བར་བྱེད་པ་ལ་སྤྲོ་བར་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དབེན་པར་མཐོང་བ་ལ་སྤྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་སེམས་ལ་མི་གཞོག་བ་འདི་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་སེམས་མ་ཡེངས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་སྤྲོས་པའི་རྒྱུ་བ་མེད་པ་འདི་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་ཀྱི་རང་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་འབྱེད་ཅིང་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ལ་བྱའོ། །རྣམ་པ་གཞན་དུ་ན་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ལས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དབེན་པར་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལས་བརྩོན་འགྲུས་ནི་བྱ་བའི་དོན་བྱེད་པ་ཡིན་པས་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་སྟོང་བར་མཐོང་བའི་བྱ་བའི་དོན་གྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་སེམས་ལ་མི་འཇོག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། བསམ་གཏན་ནི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་སེམས་ལ་མི་འཛིན་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །གང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་སྤྲོས་པའི་རྒྱུ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གང་གོང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དུ་བཤད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་སྤྲོས་པར་བཤད་པ་ཐམས་ཅད་སེམས་ལ་མི་འབྱུང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ནོ། །མཐུ་ཆེན་བསྟན་པ་ལས་བརྩམས་ནས་སྨྲས་པ། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དང་དད་པའི་འཁོར་འདི་ཡང་དགེ་བའི་རྩ་བ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་འཁོར་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྔོན་པས་རྒྱ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གླེང་བསླང་བ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་བཅོ་ལྡར་བཤད་དེ། གོ་འཕང་ལ་གནས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཆོས་ལ་གནས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་བྱེད་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདོམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟེན་པ་དང༌། སྟོན་པ་དང༌། ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱེད་པ་དང༌། དབང་ཐོབ་པའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི། གོ་འཕང་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱའོ། །གོ་འཕང་ལ་གནས་པ་དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཇུག་པ་དང་རབ་ཏུ་ཞུགས་པའོ། །དེ་ལ་འཇུག་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་བསམ་པ་ཞུགས་པ་དང༌། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་བསམ་པ་ཞུགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ལ་ངེས་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་ངེས་པར་འགྱུར་པའོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་ཞུགས་པ་ནི། འདི་ལྟར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་སྒོ་ནས་ཤེས་པ་དང། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ལས་འཕགས་པས་ན་ཁྱད་པར་ཡོད་པར་ཤེས་པའོ། །རྟེན་པ་ནི་སྟོན་པར་ཁས་ལེན་པའོ། །ངེས་པར་གྱུར་པ་ནི་སྟོན་པ་དེ་ལས་གཞན་མེད་པའོ། །རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་སྟེ། དེ་བསྟན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ཕྱིར། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པས་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཞི་བསྟན་ཏེ། བསམ་པ་མི་ཟད་པ་ལ་སོགས་པ་འོག་ནས་སྨོས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གཞི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱི་མིང་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བཏགས་ཞེས་དྲིས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཟད་པ་རྣམ་པར་བཤད་པའི་གླེང་བསླང་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་དྲིས་པའི་ལན་བཏབ་པ་ལས་མི་ཟད་པ་རྣམས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དམིགས་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་མི་འགྱུར་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་པས་མི་ཟད་པའོ། །དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་དེ་དང་ཐ་མི་དད་པས་མི་ཟད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་མི་ཟད་པ་ལ་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་བློ་གྲོས་བྱུང་བ་དེ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འདྲ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བློ་གྲོས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་མཐའ་ཡས་པ་ལ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་རྒྱུ་དང་དུས་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཟད་པར་མི་འགྱུར་པ་ལ་དམིགས་པས་དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་དོན་དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་མི་ཟད་པ་བསྟན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་སྤོབས་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་མི་ཟད་པ་དེ་ལྟ་བུར་ཤོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་བསྟན་ཏེ། ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་འབའ་ཞིག་མི་ཟད་པར་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི། བསམ་པ་ལ་སོགས་པ་འོག་ནས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བར་བསྟན་ཏོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ཡང་གསུམ་གྱིས་མི་ཟད་པ་ཤེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་བྱ་སྟེ། གང་ཞེ་ན། སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྒྱུ་གང་གིས་མི་ཟད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་མི་ཟད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་སྟོན་ཏེ། གང་ཞེ་ན་ལས་དང་པོ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་དང༌། ས་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་དང༌། ས་གསུམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་དང༌། ས་བཞི་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་དང༌། ས་བརྒྱད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་དང༌། ས་དགུ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་དང༌། ས་བཅུ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པའོ། །རྒྱུ་གང་གིས་མི་ཟད་པ་ནི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་སྟོན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། རྟག་པར་དགེ་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མི་སྤོང་བ་དང༌། རང་བཞིན་མི་གཏོང་བ་དང༌། རང་གི་ལས་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་པར་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་སྡུད་པ་དང༌། རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མི་ཟད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའོ། །ཇི་ལྟར་མི་ཟད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྟོན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། རྒྱུན་མི་ཟད་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་གིས་འཇིགས་པ་མི་ཟད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་སེམས་བསྐྱེད་པ་རྣམ་པ་བདུན་ལས། ལས་དང་པོ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་ཟད་ཅེ་ན། རྒྱུ་རྣམ་པ་བདུན་ལས་འང་གི་ལས་བྱེད་པ་ཡན་ཆད་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞིས་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བས་ལས་དང་པོ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའི་རྒྱུ་བསྟན་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མ་འདྲེས་པ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་རྟག་པར་དགེ་བ་བསྟན་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གློ་བུར་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་འདྲེས་ན་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་འདྲ་བར་ཕྱིས་ཀྱང་ཟད་པར་འགྱུར་ན་ཐོག་མ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཚེ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་མ་འདྲེས་ཏེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཟད་པ་མི་སྲིད་པས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐེག་པ་གཞན་ལ་འདོད་པ་མེད་པས་སེམས་དེ་མ་འབྲེལ་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་རང་བཞིན་ཡོངས་སུ་མི་སྤོང་བ་བསྟན་ཏེ། ཐེག་པ་གཞན་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །དེ་ལ་འདོད་པ་མེད་པ་ནི་དང་པོ་ནས་ཐེག་པ་དེ་གཉིས་སུ་སེམས་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་ཐེག་པ་དེ་གཉིས་དང་མ་འབྲེལ་བར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕ་རོལ་རྒོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཕྲོགས་པས། སེམས་དེ་ནི་སྲ་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་རང་བཞིན་མི་གཏོང་བར་བསྟན་ཏེ། ཕ་རོལ་རྒོལ་བ་ནི་བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་རྣམས་སོ། །མི་འཕྲོགས་པ་ནི་དེ་དག་གིས་མི་ཚུགས་ཤིང་དེ་དག་གིས་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། མུ་སྟེགས་ལ་སོགས་པ་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་ཤིང་དེ་དག་གི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བས་ན་སྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ལས་དང་པོ་པའི་རང་གི་ལས་བྱེད་པ་འང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། གང་ཞེ་ན། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། གཡེང་བ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་འཁོར་བ་ཁས་ལེན་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དོན་བརྩལ་བས་མི་ངོམས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་དེ་ནི་བདུད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་ཕྱེད་པར་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་བསྟན་ཏེ། བདུད་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བར་མི་ནུས་པས་ན་མི་ཕྱེད་པར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདུད་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་འདོར་བར་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་སེམས་དེ་ནི་བརྟན་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་གཡེང་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེའི་རྒྱུ་ལས་འདོད་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་མི་སྡང་བ་དང༌། གཏི་མི་མུག་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་བྱེད་པས་ན་བརྟེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདུས་བྱས་མི་རྟག་པར་ཤིན་ཏུ་རིག་པས། སེམས་དེ་ནི་རྟག་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་འཁོར་བར་ཁས་ལེན་པ་བསྟན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་མི་རྟག་པར་རིག་པས་ནི་སེམས་དེ་ནི་རྟག་པར་སྐྱེས་ཏེ། འཁོར་བར་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མ་གྱུར་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྡུད་པས་སེམས་མི་གཡོ་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཀྱི་དོན་བརྩལ་བས་མི་ངོམས་པ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་འདུ་བར་འགྱུར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་འདུ་བར་འགྱུར་བའི་གཞི་དང༌། རྟེན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་སེམས་དེ་ནི་མི་བརྫི་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་བསྟན་ཏེ། ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལོག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བ་བཅུ་རྣམས་སྤྱོད་པ་སྟེ། མི་དགེ་བ་བཅུ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྤགས་ཤིང་མི་དགེ་བ་དག་གི་དབང་དུ་མ་གྱུར་པས་ན་མི་བརྫི་བ་ཞེས་བྱའོ། །རང་གི་ལས་བྱེད་པའི་རྒྱུ་གཅིག་གིས་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལྷག་མ་དྲུག་རྣམས་མི་ཟད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལས་དང་པོ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པར་ནི་རང་གི་ལས་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་བསྟན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། རྟག་པར་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོག་པ་དང༌། གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། བསམ་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་སྦྱང་བ་དང༌། ཆེ་བ་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྙེད་པའོ། །དེ་ལ་མི་སྤྱོད་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་རྟག་པར་མཉམ་པར་གཞག་པ་སྟེ། ལོག་པའི་ཕྱོགས་དང་གཡེང་བ་གང་གི་ཁར་ཡང་མ་ལས་ཏེ། མི་གཡོ་ཞིང་བརྟན་པར་འདུག་པས་ན་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཉེན་པོ་མེད་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་དཔེ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་བསྟན་ཏེ། གཉེན་པོ་ནི་སྐབས་འདིར་ཟླ་ལ་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལྟ་བུའི་དཔེར་རུང་བ་འམ། ཟླར་རུང་བ་གང་ཡང་མེད་པས་ན་དཔེ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ངེས་པར་འབིགས་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་བསྟན་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཇོམས་པ་འམ། ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ལ། ངེས་པར་འབིགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བཙན་ཞིང་དྲག་པ་འམ། རྣོ་བ་ལ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་ཞེས་གསུངས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཚད་མེད་བསྩགས་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་མུ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཚད་མེད་པ་རྣམས་སྐྱེ་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་མུ་མེད་ཅེས་གསུངས་སོ། །མཐའ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ན་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་སར་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གཅིག་གི་བར་དུ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསྩགས་པ་ལས་ས་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་འབྱུང་བས་ན་སེམས་དེ་ནི་མུ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་རྣམས་ལ་སེམས་དེ་ནི་མཉམ་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་སྦྱང་བ་བསྟན་ཏེ། ལེགས་པར་སེམས་པ་དང་ཉེས་པར་སེམས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པ་ཁོང་ཁོར་བ་མེད་པས་ན་མཉམ་པར་སྐྱེས་སོ། །ཐ་དད་དུ་བྱེད་པ་མེད་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་མི་མཉམ་པ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་ཆེ་བ་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་བསྟན་ཏེ། བཟང་ངན་དང་མཐོན་དམན་ལ་སོགས་པའི་འདུ་ཤེས་སྤངས་པས་མི་མཉམ་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་རྣམ་པར་དག་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྙེད་པར་བསྟན་ཏེ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོངས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ས་གཉིས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དྲི་མ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་དང༌། འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མ་སྤངས་པས་མ་བཤད་དོ། །ས་གསུམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་རང་གི་ལས་རྣམ་པ་བཅུས་བསྟན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པས་ལོག་པའི་གཉེན་པོ་སེལ་བ་དང༌། བསམ་གཏན་ཐོབ་པ་མ་ཉམས་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་ཐོབ་པ་མ་ཉམས་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པ་མ་ཉམས་པ་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། བསམ་གཏན་ལས་རྣམ་པར་ལོག་ཅིང་ས་འོག་མར་སྐྱེ་བ་དང༌། དེ་ལྟར་སྐྱེས་ཀྱང་བསམ་གཏན་དེ་ཡོངས་སུ་མི་སྤོང་བ་དང༌། དེར་སྐྱེས་ནས་ཀྱང་མངོན་པར་འགྲོ་བས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྔགས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། བདུད་ཀྱི་ཡུལ་ཡིན་ཡང་བདུད་ཀྱི་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་འོད་གསལ་བའི་ཕྱིར་སེམས་དེ་ནི་དྲི་མ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པས་ལོག་པའི་གཉེན་པོ་སེལ་བ་བསྟན་ཏེ། ཤེས་བྱ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་མེད་པས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་འོད་གསལ་བ་སྟེ། ཤེས་རབ་རྣམ་པར་དག་ཅེས་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་སྒྲིབ་པའི་དྲི་མ་དེ་གཉིས་མེད་པའི་ཕྱིར་དྲི་མ་མེད་པར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་ལ་བོར་བས་ན་ཤིན་ཏུ་ངེས་པར་བསམས་ཏེ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་བསམ་གཏན་ཐོབ་པ་མ་ཉམས་པ་བསྟན་ཏེ། ལྷག་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་པ་མ་བོར་ཏེ། བསམ་པ་དེ་དང་བཅས་པའི་གཞན་དུ་མ་གཡེངས་མ་འཁྲུལ་པར་སྐྱེས་པ་ལ་ངེས་པར་བསམས་ཏེ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱམས་པ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་ཞིང་མཚུངས་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་སོ། །ཚད་མེད་པ་ཐོབ་པ་མ་ཉམས་པ་བསྟན་ཏེ། ནམ་མཁའི་མཐའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལས་འབྱུང་བའི་བྱམས་པས་ཁྱབ་པར་དམིགས་པས་ན་ཡངས་པར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གོ་འབྱེད་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་རྒྱ་ཆེར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ཐོབ་པས་མ་ཉམས་པ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་དང་རེ་བའི་བགེགས་དང་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པས་ན་རྒྱ་ཆེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བཏང་བས་ན་སེམས་དེ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་པས་གང་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་ཆགས་པ་དང༌། ཆོད་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དམིགས་པ་འམ། སེམས་དེས་ཡེ་ཤེས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ལ་གཏོང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་སེམས་དེ་ནི་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་རྒྱུན་མ་བཅད་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་བསམ་གཏན་ལས་རྣམ་པར་ལོག་ཅིང་འོག་མར་སྐྱེ་བ་བསྟན་ཏེ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་རྒྱུན་མ་བཅད་པས་བསམ་གཏན་ཐོབ་ཀྱང་སླར་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཆོ་ག་ཤེས་པས་ན་སེམས་དེའི་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་པས་དེ་ལྟར་སྐྱེས་ཀྱང་བསམ་གཏན་དེ་ཡོངས་སུ་མི་སྤོང་བ་བསྟན་ཏེ། དགེ་བ་སྤྱོད་དོ་ཅོག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་ལ་མཁས་པས་ན་དེའི་འབྲས་བུ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སེམས་ཅན་དང་འཁོར་བའི་མཐའ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་རབ་ཏུ་བསྟོད་པས་ན་སེམས་དེ་ནི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་དེར་སྐྱེས་ནས་ཀྱང་མངོན་བར་འགྲོ་བས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྔགས་པ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟོད་པའི་ཕྱིར་ལྷ་དང་མི་ཐམས་ཅད་འདུ་ཞིང་བསྙེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ན་སྔོན་དུ་འགྲོ་བར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐེག་པ་གཞན་ལ་ཞུགས་པས་སེམས་དེ་ནི་ལྟ་བར་འོས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་བསྟན་ཏེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་རབ་ཏུ་འཕགས་པར་མཐོང་བས་ན་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཞུགས་ པ་རྣམས་ཀྱིས་མས་ཡར་བལྟ་དགོས ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བལྟར་མི་མཐོང་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་བདུད་ཀྱི་ཡུལ་ཡིན་ཡང་བདུད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཕལ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ས་བཞི་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་རང་གི་ལས་བྱེད་པ་རྣམ་པར་བདུན་གྱིས་བསྟན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་བོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། གཡོ་བ་དང༌། རློམ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པ་དང༌། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་གོ་གྱོན་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་གོ་གྱོན་པ་དང། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། གཉེན་པོ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའོ། །དེ་ལ་སེམས་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་དུ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ནི་ས་བོན་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་དེ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་ཤིགས་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་པས་གཡོ་བ་དང་རློམ་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེའི་ཕྱིར་གཡེང་བ་དང༌། ནང་གི་གཡེང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བསྐྱོད་པས་ན་མི་ཤིགས་པར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་དེ་ནི་བདེ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་སུ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་ན་ངན་སོང་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མི་མྱོང་བར་ལྷ་དང་མིའི་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་དང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པས་ན། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི་ཡིན་པས་ན་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་དེ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་གོ་གྱོན་པར་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཆན་པོ་ལས་བྱུང་བས་ན། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བརྒྱན་ཀྱང་འདིར་རྒྱུ་ལྟ་བུར་ལྟའོ། །སེམས་དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་རྟོགས་ཏེ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་གོ་གྱོན་པ་བསྟན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པ་ལས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་སྐྱེས་སོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་དེ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བསགས་ཏེ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སེམས་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོགས་པ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་བསྐྱེད་པར་བསྟན་པས་ནི་སེམས་དེའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་དེ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བསགས་ཏེ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསགས་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སེམས་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་གྱིས་འཕགས་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པས་ནི་སྨོན་ཅིང་བསམས་སོ་ཅོག་འགྲུབ་ལ་སེམས་དེ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པ་ལས་སྐྱེས་པས་སྨོན་པ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པའི་བདག་ཉིད་དུ་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སེམས་དེ་ནི་བཟོད་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྙེན་དཀའ་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པའི་གཟི་བརྗིད་ལ་ཅིས་ཀྱང་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པ་ལ་བསྙེན་དཀའ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་བཟོད་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པས་ན་སེམས་དེ་ཡང་བསྙེན་དཀའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་དེ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱལ་བར་དཀའ་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་གོ་བགོས་པ་ལ་སུས་ཀྱང་མི་ཐུབ་པ་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་དེ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་གཡེང་བ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ཐོགས་པ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱམས་པ་ཆེན་པོ་བསགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པ་བཞིས་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། བྱམས་པ་ཆེན་པོ་བསགས་པས་སེམས་དེ་ནི་གནོད་པ་མེད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་སེམས་མེད་པའི་བྱམས་པ་ཆེན་པོ་བསགས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསགས་པས་སེམས་དེ་ནི་རྩ་བ་སྲ་ཞིང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བརྟན་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཡང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྩ་བ་སྲ་ཞིང་བསྟན་པའོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་དེའི་རྩ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ་སྙིང་རྗེ་ཡུན་རིང་པོར་བསྩགས་པ་ལས་སྐྱེས་པས་རྩ་བ་སྲ་ཞིང་བརྟན་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་དེ་ནི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་བསྩགས་པ་སྟེ། མགུ་བ་དང་མོས་པ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ལ་གནས་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་བསྩགས་པ་ལས་སྐྱེས་པས་མགུ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་ཞེས་བྱའོ། །འདས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་བ་མཐོང་ནས་སེམས་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་མགུ་བའོ། །ད་ལྟར་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་བ་མཐོང་ནས་སེམས་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་མོས་པའོ། །མ་འོངས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་བ་མཐོང་ནས་སེམས་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་དེ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཆེན་པོ་བསྩགས་པ་སྟེ། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་སྒུལ་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེ་བ་ལ་ཡང་ཆགས་པ་མེད། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡང་ཞེ་སྡང་མེད་པའི་བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ས་ལྔ་པ་དང༌། ས་དྲུག་པ་དང༌། ས་བདུན་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་དང༌། མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བསྙེན་པའི་ཕྱིར་དེ་བས་ས་དེ་དག་གི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་མ་བཤད་དོ། །ས་བརྒྱད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་རང་གི་ལས་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གཅིག་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གནས་ཟབ་མོ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཤིང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལས་ལ་ཉེ་བར་སྦྱོར་བས་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་སེམས་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་བརླབས་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐུ་དང་ལྡན་པའམ། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དགོངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་གཟུང་བར་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བྱིན་གྱི་རླབས་ནི་མཐུ་དང༌། དགོངས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པའོ། །ས་དགུ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་རང་གི་ལས་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གཅིག་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ཅན་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་མཐར་འགྲོ་བས་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་སེམས་དེ་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་མི་བཅད་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ཚུལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནུབ་ཅིང་མེད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཐབས་ལ་བྱ་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་དེའི་ཐབས་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ས་བཅུ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་རང་གི་ལས་བྱེད་པ་རྣམ་པ་གཅིག་པོ་དབང་ཐོབ་པས་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་སེམས་དེ་ནི་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་གྲགས་པར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །ལ་ལ་ཞིག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན་ལྷ་ལ་སོགས་པ་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་སྦྲན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་དུ་གྲགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་པར་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་སྡུད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྟག་པར་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་སྡུད་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། ཡོན་ཏན་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡན་ལག་ཁྱད་ཞུགས་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་གནས་དང་གནས་པ་ཡོངས་སུ་འབྲེལ་བར་ཡོངས་སུ་རིག་པ་དང༌། བསྟན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་མདོ་དང་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་དང། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལྷག་མ་རྣམས་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་མདོར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཡོན་ཏན་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡན་ལག་ཁྱད་ཞུགས་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པས་གནས་དང་གནས་པ་འབྲེལ་བ་ནི། བཙུན་པ་ཤ་རདྭ་ཏིའི་བུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བས་ན། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་མི་ཟད་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་དེ་དག་གི་རྩ་བར་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་འདི་འདྲ་བ་ལ་ཟད་པ་གང་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་ཐ་མི་དད་དེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་ཅི་ཟད་པ་ཡོད་དམ་ཞེས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པའོ། །ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་འདི་ལྟ་བུ་ཟད་པར་འདོད་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ཟད་པར་འདོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤཱ་རིའི་བུས་གོང་དུ་དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་སྨྲས་པའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལ་ཟད་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ལ་ཡང་ཟད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེམས་དེ་ནི་མི་ཟད་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་དེའི་རྩ་བར་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་མི་ཟད་པའི་གཏན་ཚིགས་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སེམས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་འཁོར་བའི་མཐའི་བར་དུ་མི་ཟད་པ་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་དེའི་རྩ་བ་ཡིན་པས་ན་འབྲས་བུ་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ཡང་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའོ། །བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་མི་ཟད་པའི་རྩ་བ་ཡིན་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསམ་གཏན་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དག་གིས་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཐར་ཐུག་པས་ཟད་པ་མ་ཡིན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་མིང་གིས་སྨོས་པ་དེ་དག་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚུལ་གྱིས་མི་ཟད་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་དེའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པ་བསྟན་ཏོ། །རྩ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ལྟའོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྐབས་དང་བཤད་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱའོ། །བསྟན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་མདོ་དང་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྦྱིན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བཏང་སྙོམས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་མི་ཟད་པའི་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཡིན་པས་ན་མི་ཟད་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བྱམས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚད་མེད་པ་བཞིའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་མི་ཟད་པར་བསྟན་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལྷག་མ་རྣམས་སྡུད་པའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་མདོར་བསྟན་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏེ། སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་མི་ཟད་པར་བསྟན་པའོ། །མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚུལ་གྱིས་མི་ཟད་པ་སྟེ་དེ་དག་གི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མི་ཟད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་སྨྲས་པ། དཀོན་མཆོག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མི་ཟད་པ་ཡང་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་སྟོན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་བསྲུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དང༌། སེམས་བསྐྱེད་པ་ཤེས་པ་སྟེ་བསྐྱེད་པ་དང༌། ཤེས་པ་ཡང་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པ་དང༌། དེ་ཡང་དུས་ཚད་མེད་པས་བཟུང་བ་དང༌། སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ཡང་འདུས་མ་བྱས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་མཐུར་གྱུར་པ་དང༌། རིགས་པའི་དོན་བྱ་བ་ལ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དང༌། རང་གི་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་དཀོན་མཆོག་གི་རིགས་རྒྱུན་མི་གཅོད་པས་ན། མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པས་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་མཐའ་ཟད་ཅིང་མེད་པར་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ནི་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མི་ཟད་པས་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་བསྲུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེར་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་མཐའ་ཡས་ཟད་མི་ཤེས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་དེ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །དེའི་ཡེ་ཤེས་བཏང་བས་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་ཤེས་པ་དེ་བསྐྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མི་ཟད་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེའི་རྒྱུ་ལ་བཏང་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་དེ་མི་ཟད་པས་ན་དེའི་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྟོགས་པ་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དེ་ཡང་ཐབས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གཅིག་གི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་མི་ཤེས་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ཡང་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྟོགས་པས་ན་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱུན་མི་གཅོད་པས་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དེ་ཡང་དུས་ཚད་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་མཐའ་ཡས་པའི་རྒྱུན་ལས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་འབྱུང་སྟེ། སྔོན་གྱི་མཐའ་ཟད་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བཤད་པའོ། །འདུས་མ་བྱས་སུ་བསྔོས་པ་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ཡང་འདུས་མ་བྱས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པས་མཐར་གྱུར་པ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་དེ་བཞིན་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ཟད་མི་ཤེས་པ་རྟོག་པའི་རྒྱུར་བསྔོས་པས་ན་མི་ཟད་པའོ། །འདུས་མ་བྱས་པ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པས་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་རིགས་པའི་དོན་རྒྱས་པར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཟད་མི་ཤེས་པའི་འདུས་མ་བྱས་པ་དགོད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པས་ན་མི་ཟད་པའོ། །ཟད་པར་ཤེས་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་མི་ཟད་པས་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་རང་གི་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བསྟན་ཏེ། ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་བསྐྱེད་པས་ན་མི་ཟད་པའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དོན་དམ་པར་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། རང་བཞིན་དང་དམིགས་པའི་རིག་པའོ། །རང་བཞིན་ནི་ཡང་དག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཡང་འབྱུང་བ་མེད་ཅིང་འཇིག་པ་མེད་པས་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དམིགས་པའི་རིགས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཟོད་མ་ནས་དག་པར་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། དེ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཟོད་མ་ནས་ཟད་པ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་དེ་མངོན་པར་རྟོགས་པས་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་གཟོད་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལ་རྣམ་པ་དྲུག་གིས་རྒྱུན་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ལ་རིག་པར་བྱའོ། །བདུན་པས་ནི་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པ་མི་ཟད་པ་བསྟན་ཏོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་བདུན་ཡང་མདོར་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡང་དག་པར་བླང་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་སྟེ། ཐོག་མའི་གཅིག་དང༌། ལྷག་མའི་རྣམ་པ་དང་རིམ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་རོ། །སེམས་བསྐྱེད་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ངེས་པ་དང་ཁུར་མི་འདོར་བ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའོ། །དེ་ལ་ངེས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་ལམ་བསྒོམ་པ་ལ་དད་པ་དང༌། མོས་པ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་ཡང་མི་ཟད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བསམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་གསུམ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ལས་དེའི་འབྲས་བུ་ཞེས་སྨོས་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་འདི་གསུམ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་པ་མི་ཟད་པ་དེ་ཡང་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུས་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དང་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། མི་ལྡོག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བརྗེད་མི་ངས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དམིགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔས་བསྟན་ཏེ། ཕན་བཏགས་པ་ལ་མི་རེ་བ་དང༌། གཞན་དུ་མི་ལྟ་བ་དང༌། མ་རྨོངས་པ་དང་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཁྱད་མི་སྒྲུན་པ་དང༌། བག་ཆགས་འཇོམས་པའོ། །དེ་ལ་བསམ་པ་དེ་ཡང་མ་བྱས་པས་ན་བཅོས་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བས་ཕན་བཏགས་པ་ལ་མི་རེ་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་ཕན་བཏགས་ཤིང་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན་སླར་ཡང་བདག་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས། དེའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་བྱེད་པ་ནི་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་པས་གཞན་གྱི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པས་མ་བྱས་པའོ། དེའི་ཕྱིར་ན་བཅོས་མ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་དག་ཅིང་རྒྱུ་མེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་ཟད་མི་ཤེས་པའི་རྒྱུ་དང༌། རང་བཞིན་ཡིན་པས་མི་ཟད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །གཡོ་མེད་པས་ན་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བས་གཞན་དུ་མི་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། གཡོ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྲིད་ཅིང་སླུ་བར་སེམས་པའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་པ་མེད་པས་ན་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །རབ་ཏུ་རྟོགས་པས་ན་གཡོ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་མ་རྨོངས་པ་བསྟན་ཏེ། གཡོ་དང་སྒྱུ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལྟ་བ་ལས་བྱུང་གི་ཡང་དག་པའི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ལ་གཡོ་སྒྱུ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྱུ་མེད་པས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཁྱད་མི་སྒྲུན་པ་བསྟན་ཏེ། གཞན་དུ་སྨྲ་ཞིང་གཞན་དུ་སེམས་པ་ནི་སྒྱུ་སྟེ། དེ་འདྲ་བའི་བསམ་པ་མེད་པས་ན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དག་པས་ན་སྒྱུ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བག་ཆགས་འཇོམས་པ་བསྟན་ཏེ་གཡོ་དང་སྒྱུའི་བག་ཆགས་དག་པས་ན་སྒྱུ་དང་བསམ་པ་མེད་དོ། །འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ་བྱས་ནས་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་པ་དང༌། མ་བྱས་ཀྱང་འཇུག་པ་དང་དུས་སུ་འཇུག་པ་དང་མི་སྐྱོ་བར་འཇུག་པ་དང༌། རབ་ཏུ་འཇུག་པའོ། །དེ་ལ་དྲང་བས་ན་དག་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བྱས་ནས་འབྱུང་ཞིང་འཇུག་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ལ་གཡོ་སྒྱུ་མེད་པ་ནི་དྲང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་དག་པའོ། །གྱ་གྱུ་མེད་པས་ན་དྲང་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱས་ཀྱང་འཇུག་པ་བསྟན་ཏེ། གྱ་གྱུ་ནི་ཚིག་རྣམས་རླུང་བསྐུར་ཞིང་ཁ་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པས་ན་དྲང་བའོ། །གསལ་བས་ན་གྱ་གྱུ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དུས་སུ་འཇུག་པ་བསྟན་ཏེ། བརྗོད་པར་བྱ་བའི་དོན་གསལ་བར་སྟོན་པས་གྱ་གྱུ་མེད་པའོ། །མི་མཉམ་པ་མེད་པས་ན་གསལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་མི་སྐྱོ་བར་འཇུག་པ་བསྟན་ཏེ། མི་མཉམ་པ་ནི་སྔ་ཕྱི་མི་མཐུན་ཞིང་འགལ་བ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་མེད་པ་ན་གསལ་བའོ། །སྲ་བས་ནི་མི་མཉམ་པ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་བསྟན་ཏེ། སྲ་བ་ནི་བརྟན་ཞིང་སྙིང་པོར་གྱུར་པ་ལ་བྱ་སྟེ། མི་མཐུན་པ་དང་འགལ་བའི་རྐྱེན་མི་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་ལྡོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་འཇུག་པ་དང་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་དང་ཟང་ཟིང་གིས་མི་འཁོལ་བ་དང༌། དེས་བདེ་བ་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་མི་ཕྱེད་པས་ན་སྲ་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་འཇུག་པ་བསྟན་ཏེ། ཕྱེད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་ན། ཞེ་སྡང་གིས་ཕྱིར་གནོད་པར་བྱ་བར་བསམས་པ་སྟེ། དེ་མེད་པས་ན་སྲ་བའོ། །མཁྲང་བས་ན་མི་ཕྱེད་པའོ། །མི་གཡོ་བས་ན་མཁྲང་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བས་ན་མཁྲང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་མི་ཕྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་པ་ལས་འགྱུར་བ་མེད་པས་ནི་མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་མཁྲང་བའོ། །མི་གནས་པ་ན་མི་གཡོ་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཟང་ཟིང་གིས་མི་འཁོལ་བ་བསྟན་ཏེ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པའི་ཟང་ཟིང་ལ་མི་བསྟེན་པས་མི་གནས་པ་སྟེ་ཟང་ཟིང་ལ་མ་ཆགས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པ་གཞན་དུ་ན་ཉོན་མོངས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་མི་རྟེན་པས་མི་རྟག་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་མ་ཆགས་པས་མི་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དེས་བདེ་བ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་ཟང་ཟིང་དེ་དག་ལ་མ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་མི་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རེ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དེ་ཁྱད་ཞུགས་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་བདེན་པའོ། དེ་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཕགས་པས་ན་དེ་ལ་མ་ཆགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཁྱད་ཞུགས་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་བསྟན་ཏེ། བྱེ་བྲག་ཏུ་འཕགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་ལ་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཟང་ཟིང་ལ་མ་ཆགས་པའོ། །མ་སྨད་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་འཕགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། ཁ་ན་མ་ཐོབ་པའི་ཆོས་ནི་སྨད་པའོ། །སྡིག་པ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་ཆོས་མ་བྱས་པས་བྱེ་བྲག་འཕགས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་བོ། །ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་ཕྱིར་མ་སྨད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་བསམ་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་མི་དགེ་བའི་ལས་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་མ་སྨད་པའོ། །མ་བཤུངས་པས་ན་ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་སོ་ཞེས་པས་རྟག་པ་བསྟན་ཏེ། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ལ་འཇུག་པའམ། ཆེད་འགའ་དགེ་བ་སྤྱོད་པ་ཆེད་འགའ་མི་དགེ་བ་སྤྱོད་པ་ནི་བཤུངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་བཤུངས་པའི་ལས་མི་བྱེད་པས་ན་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འགྱོད་པ་མེད་པ་ན་མ་བཤུངས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཡང་དག་པའི་བདེན་པ་བསྟན་ཏེ་འགྱོད་པ་དེ་མི་དགེ་བ་བྱས་ནས་ཕྱིས་སེམས་ལ་གདུང་བ་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པས་ན་མ་བཤུངས་པ་སྟེ། རྟག་ཏུ་དགེ་བ་ལ་གནས་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་དོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་དང༌། ལུང་གི་འབྱུང་བ་དང༌། དམ་བཅས་པ་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། དགེ་བ་དང་རིག་པ་དང་ལྡན་པའོ། །གདུང་བ་མེད་པས་ནི་འགྱོད་པ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་བསྟན་ཏེ། གདུང་བ་མེད་པ་རྟག་ཏུ་སེམས་ལ་མི་བདེ་བ་འབྱུང་སྟེ། དེ་མེད་པས་ན་འགྱོད་པ་མེད་པའོ། །བདེན་པར་གྱུར་པས་ན་མི་གདུང་བའོ། །སླུ་བ་མེད་པས་ན་བདེན་པར་གྱུར་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ལུང་གི་འབྱུང་བ་བསྟན་ཏེ། བྱས་པ་དོན་གྲུབ་བོ་ཞེས་སྔར་སྨྲས་ལ། ཕྱིས་མ་བྱས་ན་བྱས་པ་དོན་མེད་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་གདུང་བ་སྐྱེའི། སྔར་བྱས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིས་ཀྱང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། བདེན་པས་ན་མི་གདུང་བ་ཡིན་ལ། སྔར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསྒྲུབས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིས་ཀྱང་འགྲུབ་སྟེ། ཕྱིས་སླུ་བ་མེད་པས་ན་བདེན་པར་གྱུར་པའོ། །ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་པས་ནི་མི་སླུ་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་དམ་བཅས་པ་ལས་འབྱུང་བ་བསྟན་ཏེ། ཇི་སྐད་ཁས་བླངས་ཤིང་དམ་བཅས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིས་སྒྲུབ་ཅིང་བྱེད་པས་མི་སླུ་བའོ། །ལེགས་པར་བྱས་པས་ན་ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དགེ་བ་བསྟན་ཏེ། རྟག་ཏུ་དགེ་བ་འབའ་ཞིག་བྱས་པས་ཇི་སྐད་སྔར་ཁས་བླངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིས་ཀྱང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །རྗེས་སུ་སྦྱར་བ་མེད་པས་ལེགས་པར་བྱས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་བསྟན་ཏེ། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་དུ་བྱས་པ་ཉེས་སོ་ཞེས་འགྱོད་འདེབས་པ་ལ་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་ན་ལེགས་པར་བྱས་པའོ། །བརྗེད་མི་ངེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བརྗེད་མི་ངས་པ་ཉིད་དང་བག་ཡོད་པ་དང་དུབ་པ་མེད་པ་དང་བདག་པས་གཞན་གྱི་དོན་ལྷུར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་འཁྲུལ་བ་མེད་པས་ན་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བརྗེད་མི་ངས་པ་ཉིད་བསྟན་ཏེ་འཁྲུལ་པ་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྤྱོད་ཅིང་དགེ་བའི་ཆོས་མི་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལྟ་བུ་མེད་པ་ནི་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་མེད་པ་སྟེ་ཉེས་སོ་ཞེས་འགྱོད་འདེབས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལེགས་པར་གནས་པས་ན་འཁྲུལ་པ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བག་ཡོད་པ་བསྟན་ཏེ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་བག་བྱས་པ་འམ། དགེ་བའི་ཆོས་སྤྱད་པ་ལས་འགྱུར་བ་མེད་པས་ན་འཁྲུལ་པ་མེད་པའོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པས་ན་ལེགས་པར་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དུབ་པ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ་སུས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་མི་ཟློགས་ཤིང་བདག་ཉིད་ཀྱང་ལྡོག་པ་མེད་པས་ན་ལེགས་པར་གནས་པ་སྟེ། འགྱུར་བ་མེད་པར་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བདག་པས་གཞན་གྱི་དོན་ལྷུར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བར་སེམས་ཤིང་ལྟ་བས་ན་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་ཕྱིར་མི་ཟློགས་པའོ། །རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྩ་བ་དང༌། སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་དང༌། སྦྱོར་བ་སྒྲུབ་པ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པའི་བདེ་བ་མི་ དགོས་པ ་དང༌། གཞན་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུས་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དང༌། སེམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པས་བདེ་བའི་དོན་དུ་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྩ་བ་ཡིན་པས་ན་སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྩ་བ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྩ་བ་དང་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་ལྟ་བའོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་ཆེ་བ་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དམིགས་པ་ཆེན་པོ་ནི་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་ཆེན་པོ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དེ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མི་འབྱུང་གི །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྩ་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བ་བསྟན་ཏེ། འཁོར་བ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་སྐྱོ་བ་མེད་པས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྩ་བར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཆོ་ག་ཤེས་པས་ན་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་སྦྱོར་བ་སྒྲུབ་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཐར་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ཤེས་པས་ན་ཆོ་ག་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་མི་སྐྱོ་བའོ། །བདག་བདེ་བ་མེད་པས་ན་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཆོ་ག་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་གཞན་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པའི་བདེ་བ་མི་ དགོས་པ ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཡང་མི་ལྟ་བའོ། །ལན་མི་རེ་བས་ན་བདག་ལ་བདེ་བ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་གཞན་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུས་བདེ་བ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་བསྟན་ཏེ། ཕན་བཏགས་པའི་ལན་ལ་རེ་བ་མེད་པས་ན་བདག་གི་བདེ་བ་མེད་པ་སྟེ། ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཡང་མི་ལྟ་བའོ། །ཟང་ཟིང་མེད་པས་ན་ལན་རེ་བ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པས་བདེ་བའི་དོན་དུ་གྱུར་པ་བསྟན་ཏེ། ཁེ་དང་བཀུར་སྟིའི་ཟང་ཟིང་ལ་མ་ཆགས་པས་ན་ཕན་བཏགས་པའི་ལན་རེ་བ་མེད་པའོ། །དམིགས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཆོས་ལ་སོ་སོར་སྟོན་པའི་ཤེས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་ཐུན་མོང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མ་ཡིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། དེའི་གཞི་གཉེན་པོའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ལ་སྟོན་པར་གྱུར་པས་ན་ཟང་ཟིང་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ལ་སོ་སོར་སྟོན་པའི་ཤེས་པ་བསྟན་ཏེ། ཆོས་དོན་དུ་གཉེར་གྱི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དོན་དུ་མི་གཉེར་བས་ན་ཟང་ཟིང་མེད་པའོ། །སེམས་ཅན་མཐུ་ཆུང་བ་རྣམས་ལ་ལྟ་བས་ན་ཆོས་སྟོན་པར་གྱུར་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་བསྟན་ཏེ། འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱ་བར་ལྟ་ཞིང་སེམས་པས་ན་ཆོས་ལ་སྟོན་པར་གྱུར་པའོ། །དཔུང་གཉེན་དུ་གྱུར་པས་ན་སེམས་ཅན་མཐུ་ཆུང་དུ་ལ་ལྟ་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་བསྟན་ཏོ། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སེམས་ཅན་ཐར་པར་བྱེད་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པས་ན་མཐུ་ཆུང་དུ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱབས་སུ་གྱུར་པས་ན་དཔུང་གཉེན་དུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དེའི་གཉེན་པོའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་བསྟན་ཏེ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་བཀོད་ཅིང་བསྟན་པ་ནི་སྐྱབས་སུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་གཉིས་སྟོན་པར་བྱེད་པས་ན་དཔུང་གཉེན་དུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་བྱའོ། །མགོན་དུ་གྱུར་པས་ན་སྐྱབས་སུ་གྱུར་པའོ། །སྙོན་མི་རྨོངས་པས་ན་མགོན་དུ་གྱུར་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་བསྟན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ལས་སེམས་ཅན་ཐར་པར་བྱེད་པའི་མགོན་དུ་གྱུར་པས་ན་སྐྱབས་སུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །བུ་སྨད་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་ཤིང་བྱམས་པས་མགོན་བྱེད་པས་ནི་སྙོན་རྨོངས་པའི་མགོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་གྱི། དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་མགོན་དུ་གྱུར་པའོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་སྤངས་པས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །ད་ལ་ཤིན་ཏུ་བརྟགས་པས་ན་སྙོན་མི་རྨོངས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྟོག་པ་བསྟན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤིན་ཏུ་རྟོག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པས་ན། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་ཉོན་མི་མོངས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བརྒལ་བ་མེད་པས་ན་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་བསྟན་ཏེ། བརྒལ་བ་ནི་མཚང་འབྲུ་ཞིང་སྐྱོན་གདགས་པ་ལ་བྱའོ། །ཤིན་ཏུ་བརྟགས་པ་ལ་དེ་ལྟ་བུ་མི་འབྱུང་ཞིང་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་པ་དགེ་བས་ན་དེ་རྒལ་བ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་སེམས་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། སྐྱོན་མེད་པས་ན་རྒལ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཅི་ཡང་མེད་པས་ན་བསམ་པ་དགེ་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏེ། ཅི་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བྱ་ལ། དེ་མེད་པས་ན་བསམ་པ་དགེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པས་ན་ཅི་ཡང་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་སྤངས་པས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང། བག་ལ་ཉལ་སྤངས་ཏེ། རྣམ་པར་དག་པས་ན་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བདག་མེད་པ་གཉིས་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པ་དང་འཁོར་བ་མི་གཏོང་བ་དང༌། དེ་གཉིས་ཀའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའོ། །དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་དཀར་བས་ན་ཡོངས་སུ་དག་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པ་བསྟན་ཏེ། གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཤིན་ཏུ་སྤངས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་དཀར་བས་ན་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ནང་དྲི་མ་མེད་པས་ན་ཤིན་ཏུ་དཀར་བའོ་ཞེས་བྱ་བས་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ལ་མཚན་མར་རྟོག་པའི་སྐྱོན་གྱིས་དྲི་མ་མེད་པས་ན་ཤིན་ཏུ་དཀར་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱི་རོལ་དག་པས་ན་དྲི་མ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་འཁོར་བ་མི་གཏོང་བ་བསྟན་ཏེ། ཕྱིའི་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པས་ན་ཕྱིའི་ཆོས་དག་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ནང་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་དག་པས་ཕྱི་རོལ་དག་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་གཉི་གའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བསྟན་ཏེ། ཕྱི་ནང་གི་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་དག་པས་ན་ཕྱི་རོལ་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པས་ཡང་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱིས་སྟོན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་དེ་ནི་སེར་སྣ་སྤང་བའི་ཕྱིར་བལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་སེར་སྣ་ཡོད་པ་སྤང་བར་སེམས་པའི་ཕྱིར་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་ལྟའོ། །སེམས་ཅན་སེར་སྣ་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བར་སེམས་པའི་ཕྱིར་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་སེར་སྣ་ཅན་མཐའ་ཡས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །འཆལ་བའི་ཤེས་རབ་ནི་མུ་སྟེགས་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བ་ལོག་པར་རྟོག་པ་ལ་བྱའོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་ལྟར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། བསམ་པ་མི་ཟད་པ་མདོར་བསྡུས་ནས་སྟོན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་པར་སེམས་པས་ན་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པར་ལྟ་ལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་གཞག་པར་སེམས་པས་ན་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བསམ་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཁུར་མི་འདོར་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱོར་བ་ལ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྲ་ཏིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་མི་ཟད་པས་ན་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གོང་དུ་བཤད་པའི་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པས་འབྱུང་བའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་རྣམས་འབྱུང་བའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ན་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་བསམ་པ་མི་ཟད་པས་ནི། བསམ་པ་མི་ཟད་པ་དེ་ལས་འབྱུང་བའི་སྦྱོར་བ་འོག་ནས་སྨོས་པ་རྣམས་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བཤད་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བསམ་པ་མི་ཟད་པས་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པར་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་གཏན་ཚིགས་འདྲི་བའོ། །སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྡས་བསྟན་ཏེ། གང་ཞེ་ན། གང་ལ་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་དང༌། གང་གིས་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་དང༌། གང་ལ་གནས་ནས་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་དང༌། གང་གི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་གང་ལ་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ཕན་འདོགས་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ལས་རྣམ་པ་གསུམ་སྤྱོད་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། མཐར་འབྱིན་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་འཇིལ་བའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཤེས་བྱ་རྣམས་ལ་བྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་ཕན་འདོགས་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། སྦྱིན་པ་གཏོང་བར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་བསམ་པ་དེ་ལ་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། བསམ་པ་དེ་ལས་གང་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བར་སྣང་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པར་ལྟའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་རྣམ་གསུམ་སྦྱོང་བའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བསམ་པ་དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། བསམ་པ་དེའི་རྒྱུས་གང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཡང་དག་པར་འཛིན་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཟོད་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། བཟོད་པ་ལ་གནས་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བསམ་པ་དེའི་རྒྱུ་ལས་སེམས་ཅན་གནོད་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཞེ་འགྲས་པ་མེད་པའི་སེམས་སུ་གནང་བའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་མཐར་འབྱིན་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་ལ་གནས་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བསམ་པ་དེའི་རྒྱུ་ལས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་མཐར་དབྱུང་བའི་སྔོན་དུ་བརྩོན་འགྲུས་འགྲོ་བ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་གཏན་གྱི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་ཉོན་མོངས་པ་འཇིལ་བའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། བསམ་གཏན་ལ་གནས་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་བསམ་པ་དེའི་རྒྱུས་བསམ་གཏན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འཇིལ་ཞིང་སྦྱོར་བར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་ཤེས་བྱ་རྣམས་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། ཤེས་རབ་སྒྲུབ་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བསམ་པ་དའི་རྒྱུས་ཐོས་པ་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཛིན་པའི་སྦྱོར་བར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་བཞིའི་བསམ་པས་བསྟན་ཏེ། བྱམས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཚད་མེད་པ་བཞིའི་བསམ་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། བྱམས་པའི་བསམ་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྙིང་བརྩེ་བའི་བསམ་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེ་བར་བྱེད་པ་དང༌། དགའ་བའི་བསམ་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་ལ་མོས་པར་བྱེད་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བསམ་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆགས་སེམས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་སྤོང་བར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། བདེ་འགྲོར་འཇོག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕན་པར་བྱེད་པའོ། །ཁམས་གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པ་ནི་བདེ་བར་བྱེད་པའོ། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ལ་བདེ་བའི་མོས་པ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་ལ་མོས་པའོ། །བྱམས་པ་དང་གནོད་པར་སེམས་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གི་སེམས་མེད་པ་དེ་ནི་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ལ་གནས་ནས་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ནི་ལུས་དང་གནག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པའི་སྦྱོར་བས་བསྟན་ཏེ། ལུས་ཀྱི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ལུས་ཀྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བསམ་པ་དེའི་རྒྱུ་ལས་ལུས་ཀྱི་ལས་རྣམ་གསུམ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་སྦྱར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རོ། །ལུས་ཀྱི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་སྤངས་པའོ། །ངག་གི་ཉེས་པ་རྣམ་པ་བཞི་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཕྲ་མ་དང་ངག་རྩུབ་མོ་དང༌། ཚིག་ཀྱལ་པ་སྟེ། དེ་དག་སྤངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ནི་ཆོས་ལ་སློབ་དཔོན་གྱི་དཔེ་མཁྱུད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐོས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པ་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཟང་ཟིང་མེད་ཅིང་ཐོས་པ་ཚོལ་བའི་བསམ་པ་ནི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཐོས་པའི་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དེ་ལས་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་དཔེ་མཁྱུད་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་སྟོན་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ནི་སློབ་དཔོན་གྱི་དཔེ་མཁྱུད་མེད་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། སློབ་དཔོན་གྱི་དཔེ་མཁྱུད་མེད་པར་སྟོན་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སློབ་དཔོན་གྱི་དཔེ་མཁྱུད་མེད་པར་སྟོན་པ་དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ།། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་དང༌། ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཀུན་མ་ལུས་པར་མཁྱེན་པས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དེ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔས་རྒྱས་པར་བསྟན་ཏེ་གང་ཞེ་ན། གང་གི་དོན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། མཆོག་གི་གནས་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། བླ་མའི་ས་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་ལས་དབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བཤགས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། བསྟན་པ་བཟུང་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། དམ་པ་དག་པ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། ཁ་འོག་ཏུ་ལུས་འཁྲུས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། གོ་ཆའི་བསམ་པ་བརྟན་ཞིང་མི་གཡོ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་དང་ཕན་པ་ལ་སྦྱོར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བའོ། །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་གི་དོན་དུ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཡང་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་འཇོག་ཅིང༌། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་ཚུལ་འདིས་ཅི་རིག་པར་བཤད་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གཞན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་མཆོག་གི་གནས་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གཞན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་འགོད་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་འདོད་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་མི་སྡང་བ་དང༌། གཏི་མི་མུག་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འཛུད་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་སྦྱོར་བའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བླ་མའི་ས་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གཞན་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་ལ་དགོད་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལས་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བསྔོ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལས་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་དེ་ལས་དམ་པའི་ཆོས་ཀུན་འཛིན་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རོ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀུན་འཛིན་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་མི་དགེ་བ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། དམ་པའི་ཆོས་ཀུན་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་ལས། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་ཀུན་འཆགས་ཤིང་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཉེས་པ་བཤགས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བཤགས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་བཤགས་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་མཐོལ་ཞིང་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་ངོ༌། །སྡིག་པ་མཐོལ་བའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བཤགས་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལས། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་བསགས་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཚད་མེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཚད་མེད་པར་བསགས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཚད་མེད་པ་བསགས་པར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་གསོལ་བ་འདེབས་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་པ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་གསོལ་བ་འདེབས་པའི་བསམ་པ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཛིན་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་པ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ཡིན་ལ། དམ་པའི་ཆོས་ཀུན་སྔར་འཛིན་པ་ཞེས་སྔར་བསྟན་པ་ནི་རང་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པ་འཛིན་པ་ལ་བྱ་བས་བྱེ་བྲག་ཡོད་དོ། །དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་དམ་པ་དག་དང་མཐུན་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་བསམ་པ་ལས་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་གི་ཕྲིན་ལས་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཛིན་པར་མཛད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ལས་ལ་སྦྱོར་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ལས་ཀྱི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཁ་འོག་ཏུ་ལུས་འཁྲུས་པའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལས་བྱ་བར་སེམས་པའི་བསམ་པ་ལས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པོ་ཞེས་ཁས་བླངས་པའི་ཁུར་སྒྲོལ་བའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གོ་ཆ་སྲ་ཞིང་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦམ་པ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་གོ་ཆ་བསམ་པ་བརྟན་ཞིང་མི་གཡོ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། ཁུར་བླངས་པ་སྒྲོལ་བའི་བསམ་པ་ལས་གོ་ཆ་སྲ་ཞིང་མི་འདོར་བའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གོ་ཆ་སྲ་ཞིང་མི་འདོར་བའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ། །གཞན་གྱི་དོན་དང་ཕན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་ཞིང་མི་འདོར་བའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ། གཟུངས་སླ་ཞིང་གོ་སླ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཞི་ཚོམས་སུ་བཤད་པ་དེ་བསྟན་པའོ། །ཡང་སྦྱོར་བ་བཞི་སྟེ། འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བའི་སྦྱོར་བ་དང༌། འཁོར་བ་ན་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཐ་དད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ས་བོན་བརྟས་པའི་ས་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཐ་དད་པའི་ས་བོན་བརྟས་པའི་རྒྱུ་ལ་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ནི་འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བར་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་འཁོར་བ་མི་གཏོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་སྦྱིན་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་འཁོར་བ་ན་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་ཟང་ཟིང་སྦྱིན་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཆོས་སྦྱིན་པ་ལས་ཆོས་སྦྱིན་པས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོར་བ་ན་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བས་ན། ཆོས་སྦྱིན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཐ་དད་པའི་ས་བོན་བརྟས་པའི་ས་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་བ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་བསགས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་ཐ་དད་པའི་ས་བོན་བརྟས་པའི་རྒྱུ་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་དེ་ཡང་འདོད་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསགས་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། དེ་བས་ན་འདོད་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་སོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསགས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པ་གཞན་དུ་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞི་ཚན་ངེས་དོན་རྣམ་པ་བཞིས་བསྟན་ཏེ་མི་འདོད་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། ཐབས་མི་ཤེས་པའི་གཉེན་པོ་དང། ཤེས་རབ་མེད་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། བསོད་ནམས་མེད་པའི་གཉེན་པོ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་པར་འགྱུར། ཆོས་སྦྱིན་པས་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཤེས་པར་འགྱུར། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་སྐྱེད་པར་འགྱུར། དགེ་བའི་རྩ་བ་བསགས་པའི་སྦྱོར་བས་ནི་སེམས་ཅན་དགེ་བའི་རྩ་བས་དབུལ་བ་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་བཞི་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་རྣམ་གྲངས་བཞིས་སྟོན་ཏེ། ཡུལ་ལ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཐབས་མཁས་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལ་དགོན་པ་ལ་གནས་ཤིང་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཡོ་བྱད་བསྙུངས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ལ་མི་ངོམས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཡུལ་ལ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོ་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་གང་ན་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། གང་གིས་ཆགས་པ་མེད་པས་ཡུལ་ལ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོར་འགྱུར་ཏེ། དགོན་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། ཚིག་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱིས་རང་བཞིན་བསྟན་ཏོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པ་ལ་མི་ངོམས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་ཚད་མེད་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང་ལྡན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །ཡང་ན་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བཟོད་པ་གསུམ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །བསམ་གཏན་དང༌། ཤེས་རབ་གཉིས་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །ཚོགས་དེ་གཉིས་བསག་པ་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པར་སྦྱོར་བ་ནི་མི་ངོམས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐོས་པ་བཙལ་བ་ལ་མི་ངོམས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། ཚོགས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་རྒྱུའི་དོན་ཏོ། །དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པར་སྦྱོར་བ་ལ་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཤེས་པས་མི་ངོམས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ལ་མཁས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བསྔོས་ནས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་ངུ་ཡང་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་བར་མ་དོར་ཟད་པར་མི་འགྱུར་བར་བརྩོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འགྲུས་མི་ཟད་པའི་སྐབས་ནས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཆུའི་ཐིགས་པ་ལྟུང་བའི་དཔེས་བསྟན་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་བཞི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡི་གེ་དང་རྩིས་དང་ལག་རྩིས་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་ནི་བགྲང་བ་རྟོག་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ། །བྲེ་དང་སྲང་ལ་སོགས་པས་གཞལ་བ་ཤེས་པ་ནི་གཞལ་བ་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ། །གོས་དང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་བརྟག་པ་ཤེས་པ་ནི་དཔྱད་པ་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ། །མི་གླང་པོ་ཆེ་དང་རྟ་ལ་སོགས་པའི་ཤ་མཚན་དང་དཔྱད་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་ནི་སོ་སོར་བརྟག་པ་རྟོག་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ། །གཞན་ཡང་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་བཞི་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་བཞི་བསྟན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་རྟོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། འགོག་པ་དང་ལམ་རྟོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཉེས་དམིགས་བརྗོད་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕན་ཡོན་བརྗོད་པའི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་རྟོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བྱ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་འཁོར་བ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྒྱུ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་བ་ཡིན་པར་ཤེས་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་འགོག་པ་དང་ལམ་རྟོགས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། དེའི་རྒྱུ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་བརྗོད་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཉེས་དམིགས་བརྗོད་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པ་ཡིན་ལ། དེའི་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་སྟོན་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡོངས་སུ་བརྗོད་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཕན་ཡོན་ཡོངས་སུ་བརྗོད་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕན་ཡོན་བརྗོད་པའི་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་འགོག་པ་དང༌། ཞི་བ་དང་གྱ་ནོམ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་ལམ་དང༌། རིགས་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་སྟོན་པ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཕན་ཡོན་ཡོངས་སུ་བརྗོད་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་དོན་རྣམ་པ་བཞིས་སྟོན་ཏེ། འཁོར་བའི་རྒྱུ་སྟོན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་འདས་པའི་ལམ་སྟོན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། འཁོར་བའི་རྒྱུའི་ཉེས་དམིགས་བསྟན་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པའི་སྦྱོར་བས་ཏེ། མདོའི་ཚིག་བཞི་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །གཞན་ཡང་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་བཞི་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་བཞི་བསྟན་ཏེ། ཕུང་པོ་རྣམས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མཁས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཁམས་གསུམ་གྲོང་སྟོང་པ་ལྟ་བུར་མཁས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་སྦྲུལ་གདུག་པའི་དུག་བཞིན་དུ་མ་རུངས་པར་བྱེད་པར་མཁས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། དངོས་པོ་རྣམས་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་པར་མཁས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་སྟེ། དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ནི་བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་ཏེ་གྲོང་སྟོང་པ་དང་འདྲ། མིག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་ཏེ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྐྱེད་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྲོག་དང་འདྲ་བ་མ་རུངས་པར་བྱེད་པས་སྐྱེ་མཆེད་ནི་སྦྲུལ་གདུག་པ་ལྟ་བུའི་དུག་དང་འདྲ། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དེ་ལྟར་ཤེས་ན་ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་པ་ལ་བརྟག་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཡང་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་སྟོན་ཏེ། འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པར་ཡོངས་སུ་བརྟན་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་ལ། ཇི་ཙམ་འདུ་བྱེད་དུ་གྱུར་པ་ཐམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཅད་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བསྟན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་མི་རྟག་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བ་སྟེ། དེ་ལ་དགོད་པའི་ཕྱིར་བསྟན་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་མདོར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། གོང་དུ་སྨོས་པའི་སྦྱོར་བ་དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའི་གཏན་ཚིགས་མདོར་བསྡུས་ནས་སྟོན་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་ཟད་མི་ཤེས་པ་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་ཀུན་ཀྱང་དེ་ལ་གཞོལ་ཞིང་འབབ་ལ་བབ་པས་མི་ཟད་པ་སྟེ། སྦྱོར་བ་དང་པོ་རྩོམ་པ་དང༌། བར་དུ་སྒོམ་པ་དང༌། མཐར་ཕྱིན་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཚིག་གསུམ་སྨོས་སོ། །སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་མཆོག་གི་གནས་མངོན་པར་ཚོལ་བའི་ཚུལ་དང༌། ཐབས་ལ་མང་དུ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་ཡང༌། རང་བཞིན་མི་ཟད་པ་དང༌། ལས་མི་ཟད་པ་དང༌། རྒྱུ་མི་ཟད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གིས་རིམ་བཞིན་དུ་མི་ཟད་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་མི་ཟད་པ་དང༌། གང་དག་གིས་མི་ཟད་པ་བསྟན་ཏོ། །རང་བཞིན་མི་ཟད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་མོས་པ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱེད་པ་དད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུས་ན་བཅོ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཅོ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། མཆོག་གི་བསམ་པ་དང༌།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསམ་པ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བསམ་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་བསམ་པ་དང༌། མཐུའི་བསམ་པ་དང༌། ཕན་པའི་བསམ་པ་དང༌། བདེ་བའི་བསམ་པ་དང༌། ལྷུག་པའི་བསམ་པ་དང༌། བརྟན་པའི་བསམ་པ་དང༌། མི་སླུ་བའི་བསམ་པ་དང༌། མ་དག་པའི་བསམ་པ་དང༌། དག་པའི་བསམ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དག་པའི་བསམ་པ་དང༌། ཚར་གཅད་པའི་བསམ་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་བསམ་པའོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་དང༌། ཆོས་དང༌། དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཆོག་གི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྦྱིན་པ་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཤེས་རབ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དོན་དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟབ་མོ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐུའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དགེ་བའི་སེམས་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ནི་ཕན་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་དང༌། སྡུག་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་འབྲེལ་པ་མེད་པའི་སེམས་ནི་ལྷུག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་ནི་བརྟན་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཐབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐབས་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཤས་པ་དང་ལྡན་པའི་མོས་པ་ནི་མི་སླུ་བའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་དག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བསམ་པ་དག་པའི་ས་ནས་བཟུང་སྟེ། སྤྱོད་པ་ངེས་པའི་སའི་བར་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པའི་ས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་དག་པའི་བསམ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མ་དག་པའི་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ནི་ཚར་བཅད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སོ་སོར་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དག་པ་དང་ཤིན་ཏུ་དག་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་བསམ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱི་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དང༌། རྟེན་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་མདོར་བསྡུ་ན་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་རྟོགས་པ་བཅོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་བྱ་བ་བཅུ་བྱེད་དེ། བཅུ་གང་ཞེ་ན། མཆོག་གི་བསམ་པས་ནི་དགོན་མཆོག་ལ་མཆོད་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསམ་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ་སྲོག་གི་ཕྱིར་བསམས་བཞིན་དུ་ཉེས་པར་འབྱུང་བར་མི་བྱེད་ལ། ཉེས་པར་བྱུང་ན་ཡང་མྱུར་བ་མྱུར་བར་སོ་སོར་འཆགས་པར་བྱེད་དོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བསམ་པ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམ་པ་རྟག་ཏུ་བྱེད་བས་བག་ཡོད་པར་གནས་ཤིང་མཆོག་ཏུ་བག་ཡོད་པར་གནས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱིས་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཀྱིས་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བར་ཡང་བྱེད་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་མི་གཏོང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །མཐུའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་ནི་བསྟན་པ་ལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་དད་ཅིང་སྟོན་པར་ཡང་བྱེད་ལ། བསྒོམ་པ་ལ་ཡང་གཅེས་པར་འཛིན་ཏེ། འདོད་པ་སྐྱེས་པས་ཤས་ཆེར་གནས་ལ། ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་ཏོ། །ཕན་པའི་བསམ་པ་དང༌། བདེ་བའི་བསམ་པ་དང༌། ལྷུག་པའི་བསམ་པས་ནི་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་བྱ་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །སྦྱོར་བ་བྱས་ནས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོའོ། །བརྟན་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་ནི་བརྩོན་འགྲུས་འབར་བ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་རྩོམ་པར་གནས་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལྷོད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། སྦྱོར་བ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རོ། །མི་སླུ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་མངོན་བར་ཤེས་པ་མྱུར་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁྱད་པར་ཐོབ་པ་དམའ་བ་དང༌། །ཆུང་དུ་ཙམ་དང༌། ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ཆོག་པར་མི་འཛིན་ཏོ། །ཚར་བཅད་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པར་འདྲེན་ཏོ། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་ནི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་ཕན་པ་དང༌། བདེ་བའི་ཕྱིར་མྱུར་དུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱེད་དོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་བཅོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་དང༌། མདོ་འདི་ལས་གསུངས་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་འབྱུང་བ་དག་ཀྱང་མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་པ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱ་སྙམ་ནས་དྲི་བའི་ཕྱིར་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་པའི་བསམ་པ་བས་ཀྱང༌། དམིགས་པ་དང་ཡོན་ཏན་འོག་ནས་འབྱུང་བའི་ཚུལ་ལྟ་བུར་འཕགས་པ་འམ། ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་ནི་རྟག་ཏུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་སེམས་པས་ན་ལྷག་པའི་བསམ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ལྷག་པར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་ལྟར་ལྷག་པར་དམིགས་པ་ནི་ཐ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཅི་སེམས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་ལྷག་པའི་བསམ་པས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བས་བཤད་དེ། ས་དང་པོ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཇི་ཙམ་དུ་སེམས་ཀྱི་གཡོ་བ་དང༌། རྟོག་པ་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་ལྷག་པར་དམིགས་པར་བྱེད་ཀྱི། མི་དགེ་བ་ལ་མ་ཡིན་པས་ལྷག་པའི་བསམ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ས་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནས་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པར་འཕར་ཞིང་དེ་ལ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ས་གོང་མའི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པར་སེམས་པ་ནི། །འཕོ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཁམས་གསུམ་ལས་བྱེ་བྲག་ཏུ་འཕགས་པར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རྒལ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པའོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལ་ལྟོས་ནས་རང་སངས་རྒྱས་བྱེ་བྲག་ཏུ་འཕགས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་དེ་གཉིས་ཀ་ལས་བྱེ་བྲག་ཏུ་འཕགས་པས་ན། གོང་དང་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཀུན་གྱི་གཙོ་བོའམ་དམ་པར་གྱུར་པས་རྩེ་མོར་ལྷག་པའི་བསམ་པའོ། །ས་དང་པོ་ལ་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱ་གཡོ་བར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། ས་རེ་རེ་ཞིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རེ་རེ་རྫོགས་པར་བྱས་ཏེ། ཡོན་ཏན་གོང་ནས་གོང་དུ་ལྷག་པར་གྱུར་པ་ལ། བྱེ་བྲག་གི་ཆོས་ཀུན་འཛིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བརྒྱད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོས་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང༌། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གསལ་བར་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་ཐོབ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཆ་དང་མཐུན་བའི་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ལ་འདྲིས་པར་བྱེད་པ་ནི་ལྷག་པར་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བའོ། །ཉམས་འོག་ཏུ་ཆུད་པར་བྱེད་པ་ནི་མཐར་འབྱིན་པ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་མཐར་འབྱིན་པ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དང་པོ་ཐོབ་པའི་འོག་ཏུ་ས་དེ་ཉིད་ལས་ས་བཅུ་པའི་བར་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་དང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས་ལས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཞིང་འདྲི་བས་མི་སྐྱོ་བར་བྱས་པའི་ཕྱིར་ས་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བར་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་ལ་ངེས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་འབད་པས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བས་ན་ངེས་པར་བྱས་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱན་དང་གླུ་གར་ལ་སོགས་པ་དྲེགས་པའི་ཡན་ལག་སྤངས་ཏེ། སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆ་ལུགས་འཛིན་ཅིང་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱེད་བ་ནི། བརྟུལ་ཞུགས་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་གོམས་པས་ཆ་ལུགས་མཛེས་པ་ལྷུན་གྱིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གྲུབ་པ་ལ་བརྟུལ་ཞུགས་གྲུབ་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ལ་གྲོགས་བདག་ཡིན་ཏེ། གཞན་གྱི་གྲོགས་བྱས་ཤིང་བཏང་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། གོ་སྐབས་མེད་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པའོ། །དམུ་རྒོད་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ལ་འདུག་ཏུ་མི་བཏུབ་པས་གནས་ལ་དམུ་རྒོད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལམ་དུ་འཇུག་ཏུ་མི་བཏུབ་པས་འཇུག་པ་ལ་དམུ་རྒོད་དང༌། སྤྱོད་པ་ཉམས་བཞིན་དུ་དད་པས་བྱིན་པ་ཆུད་གསོན་པར་བྱེད་པས་སྤྱོད་པ་དམུ་རྒོད་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཅང་ཤེས་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ལྟ་བ་དང་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པར་འགྲོགས་པ་དམུ་རྒོད་དེ། རྟ་དམུ་རྒོད་དང་འདྲ་བའི་སྐྱོན་དེ་དག་སྤངས་ཏེ། དམུ་རྒོད་མ་ཡིན་པས་ན་ཅང་ཤེས་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྟ་ཅང་ཤེས་བཞིན་ནོ། །བསླབ་པ་གསུམ་ལ་གནས་ཏེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ས་ལས་འདས་པས་འཕགས་པ་ཡིན་ལ། བསླབ་པ་གསུམ་གྱིས་དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་པ་ལ་སོགས་པས་སེམས་དུལ་བར་གྱུར་པས་ན་དུལ་བའི་སའི་ལྷག་པའི་བསམ་པའོ། །སྐྱེ་བོ་གང་དག་མཐོང་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་སྐྱེ་བོ་མི་སྲུན་པ་དང་མ་འདྲེས་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་དང་མ་འདྲེས་པས་ན་མ་འདྲེས་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པའོ། །ཡན་ལག་གི་དམ་པ་མགོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཤིན་ཏུ་བྱ་དཀའ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་འདི་ལྟ་བུ་དག་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་གཞན་གྱི་བྱ་དཀའ་སྟེ། ཀུན་གྱི་སྤྱོད་པ་ལས་ལྷག་པས་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བཤད་དེ། སྦྱིན་པ་ནི་དངོས་སུ་ཟད་དེ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་ཆད་པ་བཅད་པར་འོས་པ་དག་གི་དཔུང་གཉེན་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་མཐུ་ཆུང་བ་གདོལ་པ་ལ་སོགས་པས་སྤྱོ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་དང་དུ་ལེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འབྲས་བུ་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ལག་མཐིལ་དུ་འོང་སྟེ། ཐོབ་ཟིན་པ་ཡང་བོར་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་བཙལ་དཀའ་བ་ཚོལ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་རོ་ཡིན་ན། དེ་ལ་མ་ཆགས་པ་དང༌། སྦྱིན་བ་དང་ཚུལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་མ་ཟིན་ན་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཙམ་དུ་ཟད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྨད་པའི་བྱ་བ་ཡིན་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་མི་སྨོད་པས་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་བསྒྲུབ་པ་ནི་བྱ་དཀའ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱ་བ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བ་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཕན་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཁམས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་སོགས་པར་རབ་ཏུ་བརྟགས་པས་ན་ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་བདུན་མེད་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པའོ། །ལན་རེ་བ་ནི་སྦྱིན་པའི་གནས་བཟང་པོ་གདམས་ཏེ་གཏོང་བར་བྱེད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ལན་རེ་བ་མེད་པས་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་འདྲ་བར་སྦྱིན་པའི་གནས་སུ་སེམས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་མོ་ནི་ཀུན་གྱིས་འཇུག་པར་དཀའ་བ་ལ་བྱ་སྟེ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་མི་སྡང་སྟེ། མི་སྐྲག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བྱིན་གྱི་རླབས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་འབོགས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེས་ས་ནས་སར་འགྲོ་བར་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཁུར་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཕུང་པོའི་ཁུར་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཁུར་དང༌། དམ་བཅས་པའི་ཁུར་དང༌། བརྩོན་པའི་ཁུར་རྣམས་ཏེ། ཁུར་དོར་བར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ནི་ཕུང་པོའི་ཁུར་བླངས་པ་བོར་ཏེ། དེས་ཕུང་པོ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་བོ། །ཀུན་འབྱུར་བ་སྤངས་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཁུར་བླངས་པ་བོར་ཏེ། དེས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་པོ། །ལམ་བསྒོམས་པས་ནི་དམ་བཅས་པའི་ཁུར་བླངས་པ་བོར་ཏེ། དེས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདེ་བ་ཐོབ་པོ། །འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པས་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཁུར་བླངས་པ་པོར་ཏེ། དེས་ཉེ་བར་ཞི་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་པོ། །དེ་བས་ན་ཁུར་བླངས་པ་སྒྲོལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྒྲོལ་བ་ནི་བོར་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་ཁུར་བླངས་པ་ནི་དམ་བཅས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་དམ་བཅས་པ་བཞིན་བྱེད་པས་ན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྒྲོལ་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མ་ཞུམ་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པས་ན་བརྩོན་པ་མི་ཟད་པའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལས་མི་ཟད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡང་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འབྱུང་པོ་ནི་མི་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་དག་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པས་ནི། དེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་འགྲོ་བ་དྲུག་གིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཀུན་ལ་བུ་གཅིག་པོ་བཞིན་དུ་བྱམས་པའོ། །འཕགས་པ་ནི་གང་ཟག་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་བདག་གི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་གྱུར་པར་ཤེས་ནས་དེ་དག་ལ་ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་དང་སྙུན་གྱི་རྐྱེན་སྨན་གྱི་ཡོ་བྱད་ལ་སོགས་བས་ཕན་པར་བྱེད་དོ། །འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་གྱུར་ཞེས་སྙིང་རྗེ་བའོ། །བླ་མ་ནི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ལུས་ཀྱིས་ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པས་ན་གུས་པའོ། །དཔུང་གཉེན་མེད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉེན་པ་སྟེ། དེ་དག་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པས་ན་དཔུང་གཉེན་ནོ། །སྐྱབས་མེད་པས་ནི་ལྷག་མཐོང་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ལྷག་མཐོང་སྟོན་པར་བྱེད་པས་སྐྱབས་སོ། །གླིང་མེད་པ་ནི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་བཞིས་བདས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཆུ་བོ་བཞི་ལས་རློན་པར་བྱེད་པས་ན་གླིང་ངོ། །མགོན་མེད་པ་ནི་ཞི་གནས་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ཞི་གནས་སྟོན་པས་ན་མགོན་ནོ། །གྲོགས་མེད་པ་ནི་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མའི་ཞིང་བླས་དང་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པ་གྲོགས་མེད་པ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མའི་དོན་དུ་གྱུར་པའི་གྲོགས་ཅི་རིགས་པར་བྱེད་པས་ན་གྲོགས་སོ། །གྱ་གྱུ་ཅན་ནི་བསམ་པ་མི་དྲང་བའོ། །དམུ་རྒོད་ནི་སྨྲ་བའི་དོན་གསལ་བར་མི་སྟོན་པའོ། གཡོན་ཅན་ནི་བདག་གི་ཉེས་པ་བཅབ་པའི་ཐབས་བཟུང་སྟེ། གཏམ་རླུང་ལ་བསྐུར་བའོ། །ཐིབས་པོ་སྤྱོད་པ་ནི་གཞན་ལ་སླུ་བའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་གཞན་དུ་གནས་ལ་གཞན་དུ་སྟོན་པའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱས་པ་མི་གཟོ་བ་ནི་ཕན་བཏགས་པ་མི་དྲན་པའོ། །འཁུ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་རྐུ་ཐབས་ཀྱིས་རྒོལ་བ་སྟེ། དེ་དག་ལ་འདིས་བདག་ལ་ཕན་བཏགས་སོ་སྙམ་དུ་བྱས་པ་ཚོར་བའོ། །གནོད་པ་བྱེད་པ་ནི་ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་གྱི་བགེགས་བྱེད་བའོ། །ལོག་པར་གྱུར་པ་ནི་ལམ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་འགོད་པས་བདེན་པའོ། །ལེགས་པར་བྱས་པ་ནི་དགེ་བ་བྱས་པའོ། །གཞན་གྱི་འཁྲུལ་པ་ནི་ཕ་རོལ་གྱི་ཉེས་པ་བྱས་པའོ། །ལོག་པར་ཞུགས་པ་ནི་མི་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་དག་མི་དགེ་བ་ལས་སླར་བཟློག་པས་ན་ཀུན་སྲུང་བའོ། །ཐབས་ཀྱི་དགེ་བ་སྤྱོད་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང༌། བསྔོ་བ་ལ་མཁས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་དགེ་བ་སྤྱོད་པ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ཉེས་པར་མི་ལྟ་བའོ། །སྦྱིན་པའི་གནས་ནི་གང་ཟག་ཡོན་ཏན་ཅན་ཏེ། དེ་དག་ལ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིས་རིམ་གྲོ་བྱེད་པའོ། །རྗེས་སུ་བསྟན་པས་ནི་འདི་གྱིས་ཤིག །འདི་ནི་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་སྟོན་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བྱེད་པས་ན་མཐུན་པར་འཛིན་པའོ། །གདམས་ངག་གིས་གང་ཟག་ཕ་རོལ་པོའི་བསམ་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་ལ་སོགས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་མི་སྡུག་པ་འམ་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམ་པ་ལ་སྦྱོར་བའོ། །རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་བསྟན་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་བསྒྲུབས་པས་ན་བཀའ་བློ་བདེ་བའོ། །དགོན་པར་གནས་པ་ལ་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཕུ་དུད་བྱེད་པའོ། །ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང༌། ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཀུར་སྟི་དང༌། བསྟོད་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དག་ལ་མ་ཆགས་པས་ན་དོན་དུ་མི་གཉེར་བའོ། །དམ་པའི་ཆོས་བཙལ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལུས་དང་སྲོག་ལ་མི་ལྟ་བའོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་ཡིད་ཆེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤྱོད་ལམ་སྒྱུར་བའི་ཚུལ་འཆོས་པ་མེད་པའོ། །ངག་བསྡམས་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱིས་བདག་གི་ཡོན་ཏན་གླེང་བ་འམ། བསྟན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཚིག་གི་ལམ་འཇམ་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཁ་གསག་མེད་བའོ། །ནན་གྱིས་སློང་བ་ནི་ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་བའོ། །སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་ནི་གནས་ངན་ལེན་དང་བྲལ་ཏེ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་སུ་བཏུབ་པས་ན་ལས་སུ་རུང་བའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཐུས་འཁོར་བ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་བྱས་ཀྱང་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་སྩོགས་པས་ན་འཁོར་བར་གཞོལ་བའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱ་བར་ཁས་བླངས་པས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཚེ་ཕྱི་ནང་ཀི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་མི་སྙམ་སྟེ། དེ་བས་ན། དཀའ་འམ་སླ་འམ་སྙམ་པ་ཡི། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་ནས་ནི། །འགྲོ་བ་འདི་དག་ཉམ་ཐག་ཅེས། །ཁྱོད་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་གྱིས་བཞེས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །རྒྱུ་མི་ཟད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཕྱིར་ན་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་དེ་དག་གི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཐམས་ཅད་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་ཕ་གསུངས་སོ། །སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་བསོད་ནམས་སུ་བགྲང་ངོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེ་བར་བསྟན་ཏེ་བརྟས་ཤིང་སྨིན་པར་བྱས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་མཐའ་ཡས་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་འཚོ་བ་སྟེ། གསོས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་འདིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མི་ཟད་པ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པ་རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པ་འདི་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཟད་པར་མི་ནུས་ཞེས་གསུངས་སོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཆོས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དྲུག་སྟེ། ཕན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་དང། ཆོས་བཞིན་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྲུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། ཆོས་ལས་མི་གཡོ་བ་དང༌། ཆོས་ལས་མི་ཉམས་པ་སྟེ། དེ་དག་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མི་ཟད་པ་གཞན་ལ་ལྟ་ཡོད་དམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གིས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བཟོད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསུམ་གྱིས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་བདག་གི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན། བརྩོན་འགྲུས་ནི་གཉི་གར་འགྲོ་བར་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་མི་ཟད་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེད་པ་དང༌། བསམ་པ་དང་སྦྱོར་བ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་མི་ཟད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་འདི་དག་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆེད་དུ་བསྒྲུབས་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟད་མི་ཤེས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་རྒྱུར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཟད་མི་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་རྒྱུར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། མདོ་འདི་ལས་གསུངས་པའི་སྤྱོད་པ་དེ་དག་མི་ཟད་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། མི་ཟད་པ་བརྒྱད་ཅུ་རེ་རེ་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །སྦྱིན་པ་མི་ཟད་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕན་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ཡང་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སྦྱིན་བ་མི་ཟད་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དོར་བའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། གཉེན་པོ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པས་སྦྱིན་པ་མི་ཟད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ཡང་ཕྱི་དང་ནང་གི་སྦྱིན་པའི་བྱེ་བྲག་གི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་ལ་ཕྱིའི་སྦྱིན་པ་ནི་ཟས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཟས་སྦྱིན་པ་ནས། རྩེད་མོ་ཐམས་ཅད་གཏོང་བའི་སྦྱིན་པའི་བར་གྱིས་བསྟན། ནང་གི་སྦྱིན་བ་ནི་རྐང་པ་སྦྱིན་པ་ནས་རུས་པ་དང་རྐང་སྦྱིན་པའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཕྱིའི་རྒྱལ་སྲིད་ཡོངས་སུ་བཏང་བའི་དཔེས་ནང་གི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྒྱལ་སྲིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཕྱིའི་སྦྱིན་པ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཉི་ཤུ་བཞིའོ། །ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མཐུའི་བསམ་པའི་སྒོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་བྱམས་པ་དྲན་པས་ཡིད་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མཛོད་དྲན་ནས་ཡིད་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རོལ་མོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གྲགས་པ་བསྟོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། དྲི་ཞིམ་བ་རང་ལས་བྱུང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཟས་ཀྱི་རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཕྱོགས་དང་འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མལ་ཆ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྟན་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྟན་གྱི་རྒྱན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྟན་ལ་རེག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རང་དབང་ཡོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཤེས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། འཁོར་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌།  དགོས་པ ་བསམ་པ་ལ་མཁས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། དབང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཆུང་མ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། ནོར་དང་འབྲུ་དང་མཛོད་དང་བང་བ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་དང༌། གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་ལ་སོགས་པ་གཏོང་བའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་དབང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན། གཞན་ནི་ཚིག་རེ་རེ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་སྦྱར་རོ། །ནང་གི་སྦྱིན་པ་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་བརྒྱད་པོ་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བགོ་བཤས་སྐྱེ་བོ་བསྐྱང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རང་རྒོལ་བའི་མཐུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་ལ་རྟོག་པས་བག་མེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རྩོད་པ་སྦྱོང་བས་ཆད་པ་བཅད་བ་དང༌། ཕན་པར་བྱ་ཞེས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་འབྲས་བུས་ཉེ་བར་འཚོ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ཤིན་ཏུ་འཇམ་པ་དང༌། སྙིང་པོའི་ལུས་སུ་གྱུར་པས་བསྟན་ཏེ། རྐང་པ་སྦྱིན་པ་མན་ཆད་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ་ཞེའོ། །ཟས་ཀྱིས་ནི་བྱ་བ་ལྔ་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་ལྟོགས་ནས་ཚེ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། བཀྲེས་པས་སྤོབས་པ་ཞན་པ་དང༌། བྲུ་བས་གདུངས་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཉམ་ཆུང་བས་སྟོབས་མེད་པ་དང༌། རིད་པས་ཁ་དོག་མི་མཛེས་པ་ལ་ཟས་བྱིན་ན་ཚེ་དང་སྤོབས་པ་དང༌། བདེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་དང༌། སྟོབས་དང༌། ཁ་དོག་ཉེ་བར་སྟོན་པར་འགྱུར་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། སྤོབས་པ་ཐོགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བདེ་བ་དང༌། སྟོབས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང༌། སྤུ་མདོག་མཛེས་པ་ཉེ་བར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཟས་སྦྱིན་པའོ། །བཏུང་བས་ནི་སེམས་ཅན་སྐོམ་གྱིས་གདུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གདུང་བའི་སྲེད་པ་སེལ་བར་བྱེད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་རང་གི་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཏུང་བ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་བཏུང་བ་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་ཁོང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱའོ། །སྲེད་བ་ནི་ཡང་སྲིད་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་དང་དེ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་དུ་སྦྱོར་བའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་ན། ཉོན་མོངས་པའི་ནང་ནས་མིང་གིས་བཀར་ཏེ་སྨྲས་སོ། །བཞོན་པས་ནི་ངལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། བགྲོད་པའི་གནས་སུ་ཕྱིན་བའི་འབྱོར་པ་གཉིས་བྱེད་པས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙུན་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་བདེ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འབྱོར་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁྱོགས་ལ་སོགས་པ་བཞོན་པ་སྦྱིན་པའོ། །གོས་ཀྱིས་ནི་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་དྲི་མ་ལ་སོགས་པའི་མི་སྡུག་པ་འགེབས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་མིག་སྔར་སྡུག་པར་བྱེད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་སྐྱོན་མི་མཛེས་པ་དགབ་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ཁྲེལ་ཡོད་པའི་གོས་གཉིས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གསེར་གྱི་ཁ་དོག་ལྟ་བུའི་མདོག་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པའི་ཕྱིར་གོས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་གོས་སྦྱིན་པའོ། །མར་མེས་ནི་མུན་པ་བསལ་ཏེ་བལྟ་བར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མཐོང་བར་བྱེད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལྷའི་སྤྱན་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ན་གཟུགས་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དང༌། ཉེ་བ་དང་རིང་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་གཟིགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མར་མེ་སྦྱིན་བའོ། །རོལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མོའི་སྒྲས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣ་བའི་དབང་པོ་སིམ་པར་བྱེད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལྷའི་སྙན་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་སྒྲ་ཆེན་པོ་དང་ཆུང་དུ་ལ་སོགས་པ་ཐོགས་པ་མེད་པར་གསན་པ་ཡངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོལ་མོའི་སྒྲ་སྦྱིན་པའོ། །སྤོས་ནི་བདུག་པ་རྣམས་སོ། །བྱུག་པ་ནི་ཙན་དན་ལ་སོགས་པའི་ལྡེ་གུ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ནི་དྲི་ཞིམ་པར་བྱེད་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྒྱུད་ལ་མངའ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པས་བྱུག་པའི་ཕྱིར་སྤོས་དང༌། བྱུག་པ་སྦྱིན་ནོ། །མེ་ཏོག་ཕྲེང་ནི་མེ་ཏོག་བརྒྱུས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཕན་ཚུན་བསྐྱོད་ཀྱང་མི་འབྲུལ་ཞིང་ཆུད་ཟ་བར་མི་འགྱུར་བས་གཟུངས་དང༌། བཤད་པའི་དོན་མི་བརྗེད་པའི་སྤོབས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་མེ་ཏོག་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་སྦྱིན་པའོ། །ཕྱེ་མ་ནི་ཙན་དན་དང་གུར་གུམ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱེ་མ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ནི་དྲི་ཞིམ་པར་བྱེད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་མངའ་བའི་ལུས་ཀྱི་དྲི་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕྱེ་མ་སྦྱིན་པའོ། །རོ་ནི་ཁ་བ་དང༌། སྐྱུར་བ་དང༌། ཚ་བ་དང༌། བསྐ་བ་དང། ལན་ཚྭའི་རོ་དང༌། མངར་བ་སྟེ། རོ་གཞན་དང་གཞན་དེ་དག་གིས་ནི་ལྕེའི་དབང་པོས་ཚོར་བར་བྱེད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་རོ་བྲོ་བའི་མཆོག་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མིད་པ་ན་རོ་བྲོ་བ་ཚོར་བར་བྱེད་པའི་རྩ་བདུན་སྟོང་གྱེན་དུ་ལྟ་བ་ཡོད་དེ། ཐ་ན་ཏིལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཙམ་གཅིག་གསོལ་ན་ཡང་སྐུ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྲོ་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པའོ། །གནས་ནི་ཁང་ཁྱིམ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ནི་བདག་གནོད་བྱེད་རྣམས་ལས་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལ་སོགས་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གནས་སྦྱིན་པའོ། །མལ་ཆ་ནི་སྟན་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ནི་གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བར་བྱེད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ཀྱི་གཟིམས་ཆ་དང༌། འཕགས་པའི་གནས་པ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསུམ་དང༌། ལྷའི་གནས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། ཚངས་པའི་གནས་པ་ཚད་མེད་པ་བཞི་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མལ་ཆ་སྦྱིན་པའོ། །སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རེ་རེ་ན་རྡོ་རྗེའི་གདན་རེ་རེ་ཡོད་པ་ཀུན་མནན་ཅིང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྟན་སྦྱིན་པའོ། །ཡོ་བྱད་ནི་མིང་གིས་སྨོས་པ་འདི་དག་ལས་མ་གཏོགས་པ་ཁ་ཕྱིས་ཡན་ཆད་ཚོགས་ཆས་རྣམས་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ནི་མི་བྲེལ་བར་བྱེད་པས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡོ་བྱད་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བསྐངས་བའི་ཕྱིར་ཡོ་བྱད་སྦྱིན་པའོ། །མི་རྒ་བ་ནི་རྒ་བ་མེད་པའོ། །མི་འཆི་བ་ནི་འཆི་བ་མེད་པ་སྟེ། རྒ་བ་དང་འཆི་བ་མེད་པ་ཉིད་བདུད་རྩིའི་བདེ་བ་ཡིན་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱའོ། །བྲན་ཕོ་དང་བྲན་མོ་ལ་སོགས་པ་མ་བཀོལ་ཏེ། རང་ཉམས་སུ་བཏང་བ་དང༌། དེ་དག་འདོད་པ་ལ་བྲན་ཕོ་བྲན་མོ་དགའ་བཞིན་དུ་བཏང་བས་ནི་དེ་དག་རང་ཉམས་ཀྱི་བདེ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མངའ་བ། ཇོ་བོ་མེད་པའི་རང་དབང་བ། ཇོ་བོ་མེད་པའི་རང་དབང་དང༌། དཔོན་པོ་མེད་པའི་རང་ཉམས་དར། མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་གྱིས་བསྟན་པའི་ལུང་མེད་པས་རང་ཉིད་མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་རང་འབྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་བསྐང་བའི་ཕྱིར་བྲན་ཕོ་དང་བྲན་མོ་སྦྱིན་པའོ། །རིགས་དང་བསམ་པ་དང༌། མོས་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ལ་སོགས་པ་ཆེ་བས་སྐྱེས་བུའི་བྱེད་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་འདི་དག་གིས་མཚོན་ཅིང་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་ནོ། །དམ་པ་སྨས་པ་ནི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་མཚན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་ན་གནས་པ་དང༌། གསལ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཕྱག་དང་ཞབས་འཁོར་ལོའི་མཚན་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མདོ་དག་ལས་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་བསྐང་བའི་ཕྱིར་གསེར་ལ་སོགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པའོ།།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་དེ་དག་རྟེན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་འཛིན་ཅིང༌། གཟུགས་བཟང་པོས་མཛེས་པར་བྱེད་པས་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་སེན་མོ་ཟངས་ཀྱི་མདོག་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་བརྒྱད་ཅུ་མདོ་དག་ལས་གསུངས་པ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གདུ་བུ་དང་དཔུང་རྒྱན་ལ་སོགས་པ་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་སྦྱིན་པའོ། །གཙུག་གི་ནོར་བུ་དང་ཅོད་པན་ནི་ཡན་ལག་གི་དམ་པ་མགོ་བོའི་རྒྱན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཚན་དབུའི་གཙུག་ཏོར་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ནས་ཀྱང་བལྟར་མི་མཐོང་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མགོའི་རྒྱན་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །རྟ་ལ་སོགས་པ་བཞོན་པས་ནི་བགྲོད་པར་བྱ་བའི་གནས་སུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་འདིས་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའམ། འདིར་ཕྱིན་པར་བྱ་བ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྟ་དང་བ་གླང་དང་དཔུང་བུ་ཆུང་དང་བཞོན་པ་སྦྱིན་པའོ། །བསམ་གཏན་བཞིའི་དང་པོ་ལ་ཡན་ལག་ལྔ། གཉིས་པ་ལ་བཞི་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཡན་ལག་དེ་དག་གི་ཚོགས་དགེ་བ་ལ་འདུན་པ་དང༌། དབང་པོ་སྡོམ་པ་དང༌། ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལུས་དང་སེམས་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་གནས་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པའོ། །གང་གི་གོང་ན་བྱང་ཆུབ་གཞན་མེད་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་སྟེ། དེའང་ཡང་དག་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྫོགས་པ་མ་ལུས་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བྱ་སྟེ། དགའ་བའོ་ཅོག་གི་ནང་ན་དེ་ནི་དགའ་བ་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་དགའ་ཞིང་སྡུག་པའི་མཆོག་བུ་ཕོ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པ་སྟེ། འབྲས་བུ་གང་འདོད་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་གང་སྦྱིན་པ་འོག་མ་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་སུ་སྦྱར་རོ། །གནས་གང་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་རྣམས་གནས་ཤིང་འཛིན་པའི་གནས་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཛོད་དང་བང་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་དང་དྲན་པ་གཉིས་ལ་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཉིད་སྙིང་པོ་ཡིན་པས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་སྟ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་དབང་དང་ལྡན་པས་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་བར་ཚིག་རྣམ་པར་སྦྱར་རོ། །གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་བདག་མེད་པ་རྟོགས་པའི་ཆོས་ལ་དགའ་ཞིང་མོས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། སེམས་ཀྱི་དགའ་བ་དང༌། རྒྱུད་སིམ་པར་བྱེད་པའི་རྩེད་མོ་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པའོ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྐང་པ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་མ་གཏོགས་པ་ལྷག་མ་བདུན་ནམ་བསླབ་པ་གསུམ་ལས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་མ་གཏོགས་པ་གཉིས་ལ་བྱའོ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལག་པ་ནི་གདུལ་བྱ་སེམས་ཅན་ལ་དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་ཏེ། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པའི་ལག་པ་བྱིན་ནས་ཁམས་གསུམ་གྱི་འདམ་ལས་དྲང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དབང་པོ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་ནི་དོན་དམ་པ་རྟོགས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་ནི་གསུང་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་རྟོགས་པའོ། །ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཡིན་ལ་དེ་དག་གི་མཆོག་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །སྙིང་པོ་མེད་པའི་ལུས་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་བསྐྱེད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བྱའོ། །སྙིང་པོ་མེད་པའི་ལུས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས། སྙིང་པོ་དེ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་བླང་ཞིང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉེ་བར་འཚོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྲོག་གནས་པའི་རྒྱུ་ཤ་དང་ཁྲག་ཡོངས་སུ་གཏོང་ཞེས་སྦྱར་རོ། །འཇམ་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་པགས་པ་འཇམ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ནི་ནང་གི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཕྱིའི་རླུང་ལ་སོགས་པས་གནོད་པ་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར། རྡོ་རྗེ་ལྟར་མི་ཤིགས་ཤིང་སྲ་བ་དང༌། སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ལྟར་མཁྲེགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དོར་བའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་སྦྱིན་པའི་སྐྱོན་རྣམ་པ་བཞི་སྤངས་པས་རིག་པར་བྱའོ། །སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོའི་སྐྱོན་དང༌། བསམ་པའི་སྐྱོན་དང༌། ལེན་པ་མགྲོན་དུ་གཉེར་བའི་སྐྱོན་དང༌།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལེན་པ་ལ་འབུལ་བའི་སྐྱོན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་མི་མཐུན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པའི་སྦྱིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་དང་མཐུན་པ་དག་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོའི་སྐྱོན་ནོ། །ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་ཅིང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་བསམ་པའི་སྐྱོན་ནོ། །མགྲོན་དུ་གཉེར་ཏེ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལེན་པ་མགྲོན་དུ་གཉེར་བའི་སྐྱོན་ནོ། །ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་ལས་ཆུང་བའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལེན་པ་ལ་འབུལ་བའི་སྐྱོན་ཏེ། མདོའི་ཚིག་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱོན་རྣམ་པ་འདི་བཞི་དང་མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ལ་སྐྱོན་དེ་དག་མེད་པས་ན་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དོར་བའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མི་མཐུན་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བའི་སྦྱིན་པ་ནི་བབ་ཅོལ་དང༌། ཆོས་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ལོངས་སྤྱོད་དག་བསྒྲུབས་ནས་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་སྦྱིན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། དངོས་པོའི་སྐྱོན་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ལ་མེད་པར་འོག་མ་དག་ལ་ཡང་རྒྱ་ཚར་སྦྱར་རོ། །སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་ནད་ཀྱིས་གདུངས་པ་ལ་སོགས་པ་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གསོད་པར་བྱེད་པའམ། སྲོག་ཆགས་བསད་པའི་ཐབས་བསླབ་པ་སྦྱིན་པའམ། མཆོད་སྦྱིན་ངན་པ་ཡོ་ལང་ཆེན་པོ་གང་དུ་སྲོག་ཆགས་མང་པོ་བསོགས་ནས་གསོད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་མཆོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་བྱེད་ཅིང་སྦྱིན་པའོ། །སེམས་ཁེངས་པ་སྔོན་དུ་བྱས་ཏེ། ང་རྒྱལ་གྱི་བསམ་པས་གཏོང་བ་ནི་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་ཅིང་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དགྲ་བོས་འཇིགས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་མཛའ་བཤེས་ལ་སྡུག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐ་མལ་པ་ལ་མཛེས་པས་སྦྱིན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་མེད་དོ། །སླང་བ་པོ་སྔར་མགྲོན་དུ་གཉེར་ལ་ཕྱིས་མི་གཏོང་བའི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་དམ་བཅས་པ་ལས་བསྙུངས་ཏེ། སྦྱིན་པ་མི་བྱེད་ཀྱི། མཚུངས་པ་འམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལྷག་པར་བྱེད་པས་ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་ལས་ཆུང་བའི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། །དངོས་པོ་བཟང་པོ་ཡོད་པ་ཐ་ཆད་དང་ངན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །བདག་དང་གཞན་གཉི་ག་ལ་མི་མཁོ་བའི་དངོས་པོ་གཏོང་བ་ནི། ལྷག་པའི་བསམ་པ་མ་ཡིན་པས་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དངོས་པོ་དམ་པ་སླང་བའི་ཕྱིར་ངན་པ་གཏོང་བ་ནི། གཡོ་སྒྱུའི་སྦྱིན་པའོ། །ནོར་བུ་དང་མུ་ཏིག་དང༌། བཻ་ཌཱུཪྻ་ལ་སོགས་པ་འདྲ་བར་བཅོས་པ་སྦྱིན་པ་ནི་བཅོས་པའི་སྦྱིན་པའོ། །རོལ་མོའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་ཆགས་ཤིང་འཕྲལ་དུ་ཡང་རྩེད་མོའི་དགའ་བས་སེམས་གཡེངས་བཞིན་རོལ་མོ་བྱེད་པ་རོལ་མོ་མཁན་ལ་གཏོང་བ་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་རྒོད་པས་སྦྱིན་པའོ། །སྨད་འཚོང་མ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་སྤྱད་པའི་ཕྱིར་གཏོང་བ་ནི་ལོག་པའི་བསམ་པས་སྦྱིན་པའོ། །ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་གཏི་མུག་གི་བསམ་པས་སྦྱིན་པའོ། །དངོས་པོ་འདི་ལ་མ་བཏང་ན་གདོན་མི་ཟ་བས་ཆད་པས་བཅད་པ་དང་བསད་པ་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་གཏོང་བ་ནི། ཚོལ་བའི་བསམ་པས་སྦྱིན་པའོ། །རྟག་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཞེན་ནས་གཏོང་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བསམ་པས་སྦྱིན་པའོ། །གཏོང་བ་ལ་དགའ་བའི་བསམ་པ་མངོན་དུ་མ་གྱུར་བཞིན་དུ་གཏོང་བ་ནི་མ་དད་པར་སྦྱིན་པའོ། །དངོས་པོ་གཏོང་བར་མི་འདོད་བཞིན་དུ་གཏོང་བ་ནི་མི་དགའ་བར་སྦྱིན་པའོ། །དངོས་པོ་ལ་ཆགས་བཞིན་དུ་གཏོང་བ་ནི་ཉེ་བར་གནས་པའི་སྦྱིན་པའོ། །གང་ཟག་འདི་ལ་མ་སྦྱིན་ན་ཕ་མ་ལ་སོགས་པ་སུ་ཡང་རུང་བ་བདག་ལ་མི་དགའ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་གཏོང་བ་ནི་ངོར་བལྟས་ནས་སྦྱིན་པའོ། །འདི་ལ་ནི་སྦྱིན་འདི་ལ་ནི་མི་སྦྱིན་སྙམ་པའི་བསམ་པས་གཏོང་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐ་དད་པའི་སྦྱིན་པ་སྟེ་བསྟན་པའོ། །ཚིག་ལྷག་མ་གསུམ་ནི་བཤད་པ་སྟེ། འདི་ལ་སྦྱིན་ན་འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བར་འགྱུར་སྙམ་ནས་དེ་ལ་གཏོང་བ་ནི། སྦྱིན་པའི་གནས་འདམ་ཞིང་སྦྱིན་པ་ཡིན་ལ། འདི་ལ་བྱིན་ན་འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་ཆུང་བར་འགྱུར་སྙམ་ནས་གཏོང་བ་ནི་སྦྱིན་པའི་གནས་མ་ཡིན་པར་བརྙས་ཤིང་སྦྱིན་པ་སྟེ། བསམ་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བ་དེ་ལྟ་བུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡང་མེད་ལ། ཚིག་གིས་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པའོ་ཞེས་བསྟོད་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའོ་ཞེས་སྨད་དེ་མཐོ་དམན་དུ་ཕྱེ་ནས་སྦྱིན་པ་མེད་པར་སྦྱར་རོ། །འདི་ལ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་སྦྱིན་ན། ཕྱིར་ཡང་དངོས་པོ་འགའ་ཞིག་སྦྱིན་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་གཏོང་བ་ནི་ལན་ལ་རེ་བའི་སྦྱིན་པའོ། །གང་ཟག་འདི་ནི་སྦྱིན་པ་བྱེད་པ་གཏོང་ཕོད་པའོ་ཞེས་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པ་འདོད་པའི་ཕྱིར་གཏོང་བ་ནི། གྲགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པའོ། །བདག་ནི་གཏོང་ཕོད་ཅིང་སྦྱིན་པའི་བདག་པོ་ཡིན་གྱི་གཞན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་ཞིང་གཏོང་བ་ནི། བདག་ལ་བསྟོད་པ་དང༌། གཞན་ལ་སྨོད་པའི་སྦྱིན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྦྱིན་པའི་སྔ་རོལ་ཉིད་ནས་ཀྱང་ཡིད་དགའ་ལ། སྦྱིན་པའི་ཚེ་ན་ཡང་སེམས་དགའ་བར་བྱེད་ཅིང༌། བྱིན་པས་ཀྱང་འགྱོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང༌། ཡིད་ལ་གཅགས་པ་དང༌། འགྱོད་པའི་སྦྱིན་པ་མེད་པར་རིམ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །སློང་བ་པོ་ལེགས་པར་འདོས་ན་སྐྱེན་པར་མི་སྦྱིན་པ་ནི། གནོད་པར་སྦྱིན་པའོ། །སླང་བ་པོའི་རིགས་དང་རུས་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་ནས་གཏོང་བ་ནི་གཞན་གྱི་རེ་བ་འབབ་པའི་སྦྱིན་པའོ།། སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་སློང་བ་རྣམས་ལ་ཁྱོད་འདི་དང་འདི་ལྟར་ཕན་བཏགས་སོ་ཞེས་སྤྱོས་ཏེ་གཏོང་བ་ནི་སྨད་པ་སྦྱིན་པའོ། །སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་ཆགས་བཞིན་དུ་གཏོང་བ་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་རེ་བའི་སྦྱིན་པའོ། །འདི་ཙམ་ཅིག་སྦྱིན་ནོ་ཞེས་གཏོང་བ་ནི་དཔགས་ཏེ་སྦྱིན་པའོ། །དངོས་པོ་གང་ཐབས་ཇི་ལྟ་བུར་བཏང་ན་སློང་བ་པོའི་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེད་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེད་པའི་སྦྱིན་པའོ། །སློང་བ་ཟས་ལ་བརྐམ་པ་དང་ནད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཧ་ཅང་བསོད་པ་དང་མང་དུ་སྦྱིན་པ་ནི་སློང་བ་རྣམས་གནོད་པའི་སྦྱིན་པའོ། །སློང་བ་པོའི་ལུས་གཟུགས་དང༌། ཆས་ལ་སོགས་པ་འཕྱས་བཏགས་ནས་མེ་ཏོག་ཕྲེང་ལ་སོགས་པ་ལྟར་དངོས་པོ་དེ་དག་མགོ་དང་མགྲིན་པ་ལ་སོགས་པར་བཏགས་ཤིང་བཅིངས་ནས་གཏོང་བ་ནི་འཕྱ་བ་དང་ཅོ་འདྲི་བའི་སྦྱིན་པའོ། །ཕྱིན་ཕྱོགས་སུ་བྱིན་པ་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་ནི་དངོས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སུ་ཟད་དོ། །ཆེད་འགའ་གཏོང་ཆེད་འགའ་མི་གཏོང་བ་ནི་མི་རྟག་པའི་སྦྱིན་པའོ། །སྦྱིན་པ་ལ་མ་གོམས་པས་གང་གི་ཚེ་སློང་བ་པོ་འོངས་པ་དེ་དང་དེའི་ཚེ་སྦྱིན་པའི་ཚུལ་ལ་མ་བྱང་བར་གཏོང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མ་སྦྱངས་པའི་སྦྱིན་པའོ། །གང་ཟག་དེ་ཡང་གཏོང་བར་བྱེད་ན་བདག་གིས་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཏོང་ཞེས་གཏོང་བ་ནི་གཞན་ལ་སྙོགས་པའི་སྦྱིན་པའོ། །བདག་ཉིད་ཚེའི་མཆོད་རྟེན་དང༌། བྲན་གཡོག་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་གཏོང་བ་ནི་ཡོངས་སུ་ཆད་པར་བྱས་ཏེ་སྦྱིན་པའོ། །མང་དུ་གཟས་པ་ལས་ཉུང་དུ་གཏོང་བ་ནི་ཇི་ལྟར་བསྟབས་པ་ལས་ཆུང་བའི་སྦྱིན་པའོ། །གཏང་བར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ངེས་པར་གཏང་བར་བྱ་བར་བསམས་པ་ལས། ཆགས་པའི་དབང་དུ་གྱུར་བཞིན་དུ་གཏོང་བ་ནི་སྤྲོ་བ་ལས་མི་སྤྲོ་བར་གྱུར་བའི་སྦྱིན་པའོ། །བཀྲེན་ཞིང་ཕོངས་པའི་སློང་བ་པོ་ཡོད་བཞིན་དུ། ཞིང་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་བཀྲེན་པ་མ་ཡིན་ཞིང་ཕོངས་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གཏོང་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཞིང་མ་ཡིན་ཞེས་སྦྱིན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གཏང་བར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཆེ་ཆུང་ཅི་བདོག་པ་གཏང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་དངོས་པོ་ཆུང་དུ་ལ་བརྙས་ཤིང་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ལ། དངོས་པོ་སྙིང་པོ་མེད་པར་རིགས་པས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་སྙེམས་ཤིང་སྦྱིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལས་གཞན་དུ་བསྔོ་བ་ནི་ལོག་པར་བསྒྲུབ་པའི་སྦྱིན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སྐྱེ་བར་འདོད་པའི་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བས་བཤད་དེ། སྦྱིན་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་སྐྱེ་བ་གང་ཡང་རུང་བར་སྨིན་པ་ལ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ནི་གཟུགས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱིས་བཤད་དེ། དེ་ལ་གཟུགས་བཟང་པོ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་དང༌། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བས་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་ནི་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པའོ། །བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་བར་སྨོན་ཅིང་སྦྱིན་པ་བཏང་བ་ནི་ལྷའི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པའོ། །གཞོན་ནུ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ་ཐོབ་པའོ། །ཚེ་འདི་ཉི་ཚེ་ལ་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་ནི་ཚེ་གཅིག་ཏུ་ཟད་པའི་སྦྱིན་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཚེ་གཅིག་སྦྱིན་པ་བཏང་བ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་པས་ཕྱིན་ཆད་ཆོག་ཅིང་མི་བདོག་པའི་སྦྱིན་པ་མེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་མི་ལྟ་ཞིང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ལྟ་བས་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ཚེ་རབས་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྱུར་ཞིང་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་བསྔོའོ། །ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱེད་དུ་ནི་མི་བསྔོ་ལ། དེ་ལྟར་སྦྱིན་པའི་ཚོགས་བསགས་པ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསྔོ་བས། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་སུ་མ་བསྔོས་པའི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །སྡོམ་བརྩོན་པ་རྣམས་ལ་ཟས་དང་སྐོམ་ལྷག་པར་འགྱུར་བ་འམ། སྒོག་བཙོང་དང་ཤ་ཆང་མི་ཟ་ཞིང་མི་མཐུན་པ་དག་ལ་དེ་དག་བསྲེས་ཤིང་འབགས་པ་གཏོང་བ་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་པའི་སྦྱིན་པའོ། །རང་གི་གཡོག་འཁོར་ལ་སོགས་པ་མ་བྱིན་པར་དང་པོ་གཞན་དག་ལ་གཏོང་བ་ནི་དུས་ལ་མ་བབ་པར་སྦྱིན་པའོ། །དུག་དང་མཚོན་སྦྱིན་པའི་ནང་དུ་ཆང་སྦྱིན་པ་ཡང་བསྡུའོ། །ལུག་ལ་སོགས་པ་བསད་དེ་ཤ་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཐོ་འཚམས་ཤིང་སྦྱིན་པའོ། །དེ་ལྟར་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དོར་བའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་ནས། མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་མཁས་པས་སྨད་པ་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྦྱིན་པ་གང་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་ཡང་ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་མི་ཕན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀ་ལ་མི་བདེ་ཞིང་མི་ཕན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཚེ་འདི་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཚེ་ཕྱི་མ་ལ་ཁ་ན་མཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་སྦྱིན་པ་ནི། མཁས་པས་སྨད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་སྦྱིན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་མེད་དོ། །གཉེན་པོ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་གཉེན་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སློབ་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པ་དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་བསྒྲུབས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཁམས་གསུམ་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འཇིག་རྟེན་པའི་གཉེན་པོ་བསྟན། སྦྱིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྒྱུ་མཐུན་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཚོགས་བསགས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སློབ་པའི་གཉེན་པོ་བསྟན། སྦྱིན་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་བསྔོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྦྱིན་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བཏང་བ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བླ་ན་མེད་པ་བསྟན་ཏོ། །སྦྱིན་པ་དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པས་བསྒྲུབས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སྦྱིན་པ་དེ་དག་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་གྱིས་བསྐྱེད་ཅིང་དེ་དག་དང་མ་བྲལ་བར་སྤྱད་པས་འཇིག་རྟེན་པའི་སྦྱིན་པ་དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་བཟུང་ནས་བྱིན་པ་ལྟར་དེ་དག་མི་ཟད་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ན་ནམ་ཡང་མི་ཟད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་མ་བསྐྱེད་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བསྔོས་པས་ན་མི་ཟད་པའོ། །ཡང་དག་པར་ཟིན་པས་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཟིན་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཟིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཁམས་གསུམ་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་པ་དེ་དང༌། དེ་དག་གིས་སྲེད་པས་བདག་གིས་མ་བྱས་པའོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྐུ་ལ་བྱ་བར་འདོད་དེ། དེ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་ཀྱིས་འགྲུབ་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབྱུང་བས་སྦྱིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་རྒྱུ་མཐུན་པས་རྣམ་པ་རེ་གྲོལ་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པ་ནི་བདུད་རྣམས་ཚར་གཅོད་པར་འགྱུར་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་གཏོགས་པས་ལྷའི་བུའི་བདུད་ལ་སོགས་པ་ཚར་གཅོད་ཅིང་དེ་དག་གིས་མེད་པའི་བྱར་མི་ནུས་པས་ན་སྦྱིན་པ་དེ་ནི་བདུད་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་ཚར་གཅོད་པ་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེར་སྣ་དང་བདག་དང་གཞན་དུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་ཏེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཟད་པར་བྱ་བར་མི་ནུས་པས་ན་མི་ཟད་པར་སྦྱར་རོ། །ས་དང་པོ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྫོགས་པས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན་ཁྱད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཁ་ཅིག་གི་སྦྱིན་པ་ཡིན་ཡང་དུག་དང་མཚོན་ལ་སོགས་པ་སྐྱོན་དང་བཅས་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་གཅིག་ཏུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པས་ན་ལེགས་པར་བྱས་པ་ངེས་པའོ། །བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ལ་སྦྱིན་པ་ཉིད་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་གཏོགས་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཚོགས་བསགས་པའོ། །གོང་དུ་བསྔོ་བར་བྱ་བ་དེར་བསྔོས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་བསྔོས་པའོ། །སྦྱིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་རྒྱན་བཀོད་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ནི་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པའོ། །དེའི་རྒྱན་བཀོད་པ་ནི་གང་གིས་བྱང་ཆུབ་དེ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་དེ་སྦྱིན་པ་ལ་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་དང་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཚོ་བ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་འདི་ཙམ་མོ་ཞེས་ཚད་གཟུང་བར་མི་ནུས་པས་ན་མུ་མེད་པའོ། །ནམས་ཀྱང་ཟད་ཅིང་འབྲི་བ་མེད་པས་ན་ཡོངས་སུ་མི་འབྲི་བའོ། །སྦྱིན་པ་དེ་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཡང་མ་གྱུར་པས་ཀུན་ཏུ་མི་གཏོགས་པའོ། །འདས་པའི་དུས་སུ་སྦྱིན་ལ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་མི་སྦྱིན་པ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པའོ། །ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་འདྲ་བར་གཏོང་བས་ན་ཡངས་པའོ། །སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་ལ་མ་ཆགས་པས་ན་མི་གནས་པའོ། །མ་འོངས་པའི་འཁོར་བའི་བར་དུ་ཐུག་པ་མེད་པས་ན་ཐུག་པ་མེད་པའོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དང་མ་འདྲེས་པས་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའོ། །སུས་ཀྱང་སྐྱོན་གདགས་སུ་མེད་པས་ན་མ་སྐུར་བའོ། །སྦྱིན་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སེར་སྣའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བས་ན་མི་ཐུལ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་བརྒྱ་བྱིན་དང་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྦྱིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྦྱིན་པས་ཟིལ་གྱིས་མ་ནོན་པས་ན་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པའོ། །ཐམས་ཅད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མཁྱེན་པ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔོས་པས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བཏང་བ་སྟེ། རྣམ་པ་དེ་དག་གི་ཕྱིར་མི་ཟད་པ་ཡང་མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱར་རོ། །སྦྱིན་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ཟད་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་བཞིན་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་ལྔས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་དག་པ་མི་ཟད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ཟད་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ལམ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམ་པར་དག་པས་ཟབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་ལྔས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་དག་པ་མི་ཟད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་ལྔ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པས་ན་སེམས་ཅན་གཞན་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྟར་རྒྱུན་ཆད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སེམས་ཅན་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་གནོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱང་མདོར་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་བཞིས་བསྟན་ཏེ། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཕྱིར་ལོག་པ་དང༌། བདག་ཉིད་འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྣོད་དུ་རུང་བ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པ་དང༌། གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་རང་གི་ལུས་དང་སྲོག་ཀྱང་གཏོང་བར་བྱེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ན་བདག་གི་དོན་དུ་སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་པོའི་སྲོག་གཅོད་པ་ལྟ་ག་ལ་བྱེད་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་གནོད་པ་དང༌། རང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱང་གཞན་ལ་གཏོང་བར་བྱེད་ན་གཞན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་མ་བྱིན་པར་ལྟ་ག་ལ་ལེན་པས་གཞན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་དག་ལ་མི་རྐུ་བ་དང༌། ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་ཆུང་མ་ཡང་སེམས་ཅན་འདོད་པ་ལ་ཡོངས་སུ་གཏོང་ན་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་ལ་ལྟ་ཆགས་པར་ག་ལ་བྱེད་པས་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་དག་ལ་མ་ཆགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་དུ་བྱེད། དེ་བཞིན་དུ་སྨྲ་ཞིང་གཞན་དུ་སྒྲུབ་པ་མ་ཡིན་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་སླུ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་པོའི་འཁོར་བདག་གིར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་ཕ་བི་ལ་བླངས་ནས་ཚུ་བི་ལ་སྙོད་པ་དང༌། ཚུ་བི་ལ་བླངས་ནས་ཕ་བི་ལ་སྙོད་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་འཁོར་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པས་ཕྲ་མ་མེད་པ་དང༌། ཕ་རོལ་པོས་ངན་དུ་སྨྲས་ཤིང་ཆོ་རིགས་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཞེར་འདེབས་པའི་ཚིག་མི་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་ཚིག་དྲག་པོ་བཟོད་པས་མི་བརླང་བ་དང༌། རྒྱལ་པོའི་གཏམ་དང༌། རྐུན་པོའི་གཏམ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་དོན་མེད་པ་མི་སྨྲ་སྟེ། ཚིག་ཤིན་ཏུ་སྤོང་བས་ཚིག་རྐྱལ་པ་མི་སྨྲ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕ་རོལ་པོའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བདེ་བ་དང་ལྡན་པར་སྨོན་ཅིང༌། གཞན་བདེ་བ་ལ་དགའ་བས་ཕ་རོལ་པོའི་ལོངས་སྤྱོད་བདག་གིར་བྱ་བར་བརྣབ་སེམས་མེད་པ་དང༌། འཕྲལ་དུ་ངན་དུ་བརྗོད་པ་དང༌། ལྐོག་ནས་ངན་དུ་སྨྲས་པའི་ཚིག་གི་ལན་བཟོད་པས་གནོད་སེམས་མེད་པ་དང། མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པ་གཞན་གྱི་བསྟན་པ་མེད་པས་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་སྟེ། མི་དགེ་བ་བཅུ་སྤངས་པ་དེ་དག་གིས་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པ་བསྟན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྟོན་པ་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་མེད་པ་ནི་སེམས་ལ་རྙོག་པ་མེད་པས་སངས་རྒྱས་ལ་དད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞུགས་སམ་མི་བཞུགས་ཞེས་ཡིད་མི་ཆེས་ཤིང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ནི་ཆུ་རྙོག་པ་དང་འདྲ་བས་སེམས་ལ་རྙོག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཐེ་ཚོམ་མེད་དེ། སེམས་ལ་རྙོག་པ་མེད་པས་སངས་རྒྱས་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ནོར་བུ་ཆུ་འདང་བཞིན་དུ་སེམས་ལ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་རྙོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྟོན་པ་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་མེད་དོ། །འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་དེ་ནི་ཚད་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སུན་མི་ཕྱིན་ཅིང་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དམ་པའི་ཆོས་ལ་དད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཕགས་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་གང་ཟག་བརྒྱད་དང༌། མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་གནས་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ལ་དགའ་ཞིང་དད་པས་དགེ་འདུན་ལ་དད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བླ་མ་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པ་སྟེ་དེ་དག་ལ་ལུས་ཀྱིས་འདུད་པ་དང༌། ངག་གིས་གསོང་པོར་སྨྲ་བ་ནི་བླ་མ་ལ་གུས་པས་སྲིད་ཞུ་ཆེ་བ་སྟེ། འདི་དང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཡན་ལག་ལྔས་ཕྱག་འཚལ་བས་ལུས་རབ་ཏུ་འདུད་པ་གཉིས་ནི་དད་པར་འགྱུར་བའི་སྦྱོར་བ་སྟེ། ཚིག་དེ་ལྔས་ནི་བདག་ཉིད་འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྣོད་དུ་རུང་བ་བསྟན་ཏོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ནི། བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ལ་ཡང་ངན་སོང་གི་རྒྱུ་ཡིན་པར་མཐོང་སྟེ། འཇིགས་པར་ལྟ་བས་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ལྷོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་གྱི་མདོ་ལས་དུག་ཆུང་དུས་ཀྱང་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་འཆི་བར་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྡིག་པ་ཆུང་དུས་ཀྱང་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་ལ་སྡིག་པ་ཆེན་པོས་ཀྱང་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐེག་པ་གཞན་ལ་མི་བསྟན་པ་ནི་ཐེག་པ་གཞན་དུ་སེམས་སམ་བསྐྱེད་ཅིང་མ་བསྔོས་པ་སྟེ། རང་བཞིན་མ་བོར་བས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་རལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་པ་གང་གིས་ངན་སོང་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ན་ཉམས་ང་བར་སྐྱེ་བ་སྤོང་བས་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་སྐྱེ་བོ་མི་སྲུན་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མ་འདྲེས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་འདྲེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དྲི་མ་དང་མ་འདྲེས་ཤིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཕེལ་བས་ཚུལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཁྲིམས་མ་འཆོལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཚིག་དེ་ལྔས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པ་བསྟན་ཏོ། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་དང་བསྒོམ་པའི་སྟོབས་ལ་འདྲིས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་མི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་ཞིང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བས་འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །མཁས་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཇི་ལྟར་བླངས་པའི་དྲན་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་པར་བསྲུངས་ལ། ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཉེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་བཞིན་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། ཉེས་པ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ཚུལ་བཞིན་དུ་འཆོས་པ་ནི་རྣམ་པ་མཆོག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཇི་ལྟར་བླངས་པ་བཞིན་དུ་བསྲུང་བ་དང༌། ཉེས་པ་བྱུང་ངོ་ཅོག་ཕྱིར་འཆོས་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱལ་རིགས་དང་བྲམ་ཟེའི་རིགས་ལ་སོགས་པའི་འཁོར་ཐམས་ཅད་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་སྟེ། གང་གི་སྒོ་ནས་ཀྱང་སྐྱོན་གདགས་སུ་མེད་པས་ན་མ་སྨད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་རང་དགར་མི་གཏོང་སྟེ། དབང་པོ་བསྲུང་པས་ཤིན་ཏུ་སྦས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ། དེ་དག་གི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མ་ལུས་པ་ལ་སེམས་པས། རྣམ་པར་གྲགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ། །ཐེག་པ་ཀུན་ལ་རྣམ་པར་གྲགས། །ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་འོས་པ་ནི་རུང་བ་སྟེ། དེ་དག་མང་པོར་རྙེད་ཀྱང་ཇི་ཙམ་ དགོས་པ ་ཉི་ཚེ་ལེན་ཏེ། ཆོག་ཤེས་པས་འདོད་པ་ཆུང་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ངན་དོན་གྱིས་ཆོག་ཤེས་ཤིང་མང་པོ་དང་བཟང་པོ་མ་རྙེད་ན་ཡང་གདུང་བ་མེད་པ། རྙེད་ན་ཡང་ཞེན་པ་དང་བཅས་པ་མེད་པར་ལོངས་སྤྱོད་དེ། དེ་ལྟར་ཆགས་པ་སྤོང་བས་ཆོག་ཤེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །འདུ་འཛིའི་ནང་ན་མི་གནས་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་རྟོག་པ་ནི་སེམས་དབེན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བས་རང་བཞིན་གྱིས་དབེན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། གོང་མ་གཉིས་ཀྱང་གང་ཟག་འདི་ལྟ་བུས་བསྒྲུབ་པར་ནུས་སོ་ཞེས་སྟོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ལུས་དབེན་པ་ནི་འདུ་འཛིའི་རྣམ་པར་སྤོང་བས་དགོན་པ་ལ་གནས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་སེམས་དབེན་པ་ནི་གཞན་གྱི་ངོར་མི་ལྟ་བས་འཕགས་པའི་རིགས་ཀྱིས་ཆོག་ཤེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏེ། གཞན་གྱི་ངོ་མི་ཆོད་པ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་བ་མ་ཡིན་གྱི། རང་གི་སེམས་སྙིང་ཐག་པ་ནས་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་དབེན་པར་དགའ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དགོན་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་རིགས་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་གཉིས་ཀྱང་གང་གིས་བསྒྲུབ་པར་ནུས་ཤེ་ན། དགེ་བའི་རྩ་བ་བདག་གི་ཁ་ན་ལས་པས་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཡོ་བྱད་བསྙུངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བྱ་བ་ཡིན་པས་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་མི་གནས་སུ་མི་རུང་བར་བསྟན་ཏོ། །དང་པོ་སློབ་དཔོན་དང་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་བླངས་པ་བཞིན་དུ་བསྲུང་བ་ནི་ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་དེ་ལྟར་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གང་ཇི་ཙམ་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ན། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་རང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཅི་རིགས་པར་མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱར་རོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་སྲིད་པ་དང་ངན་སོང་ལས་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པས་ན་དཔུང་གཉེན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་གྱིས་བྱམས་པ་ནི་བྱམས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒྲ་བཞིན་ཡིན་པར་རྒྱ་ཆེར་སྦྱར་བའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཕྱིའི་སྡུག་བསྔལ་གྲང་བ་དང༌། ཆ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ནང་གི་སྡུག་བསྔལ་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་ལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ཐམས་ཅད་བཟོད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་སེམས་སྤྲོ་བ་ནི་སེམས་མ་ཞུམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་གི་སེམས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་ཡན་ལག་ལྔས་བསྡུས་པའི་བག་ཡོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དབུས་ཀྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྔ་ནས་བྱ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེས་པར་བྱུང་བ་བཅོས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ཉེས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་འཆོས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ་ཉེས་པ་བྱུང་བ་ཕྱིར་འཆོས་པ་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་མཐའ་དང་ལྡན་པའི་བག་ཡོད་པའོ། །ཉེས་བ་མ་བྱུང་བའི་སྔ་རོལ་ནས་བདག་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྤྱོད་ཅིང༌། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་གནས་ན་ཉེས་པ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྤྱོད་ཅིང་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་ཅི་མ་རུང་སྙམ་དུ་སྒྲིམ་པར་བྱེད་པ་ནི་སྔ་ནས་བྱ་བའི་བག་ཡོད་པའོ། །དེ་སྔ་ནས་བྱ་བའི་བག་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་སྤྱོད་ཅིང་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་གནས་ན་ཉེས་པ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་གནས་པ་དེ་ནི་ལྷན་ཅིག་རྗེས་སུ་དཔྱོད་པའི་བག་ཡོད་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་གིས་ངེས་པར་སེམས་པ་བྱེད་དོ། །གཞན་གྱི་སེམས་བསྲུང་བ་ཕ་རོལ་པོའི་འཁྲུལ་པ་འདི་བརྗོད་ན་དེ་དག་གདུང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་སྟེ། ཐབས་གང་ཡང་རུང་བས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཆུད་མི་ཟ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ། །སྦྱིན་པ་ནི་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་དང་པོ་སྟེ། དེས་སེམས་ཅན་བསྡུས་ཤིང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ནང་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་སེར་སྣ་ཅན་དག་མཐོང་ན་རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྲིས་ཏེ། དེ་དག་ཡོ་བྱད་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན། ངའི་ནོར་འདི་དག་ལས་ཇི་བདེར་ལོང་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ཏེ། བདག་ཀྱང་བདེ་བར་གྱིས་ཤིག །གཞན་ཡང་བདེ་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པས་སྦྱིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །ཤིན་ཏུ་བཟུང་བ་ནི་བསླབ་པའི་གཞི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ལས་ཀྱང་མ་འདས་པའི་དོན་ཏོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། རང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བར་གོ་ཆ་བགོས་པ་ལས་སོ། །བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་གི་ཚོགས་ནི་སྔར་བཤད་པར་ཟད་དོ། །ཐོས་པ་ཚོལ་བས་ཆོག་མི་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཉད། ཐོས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བས་མི་ངོམས་པའོ། །ཐོས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་དང་པོ་དམ་པའི་ཆོས་ཐོས་པ་ལས་བསམ་པ་དང༌། སྒོམ་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་སྤོང་བའི་རིམ་གྱིས་མཐར་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ལ་སོགས་པའི་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་ཚོགས་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་སྤེལ་བའི་ཐབས་ནི། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བརྟེན་པ་ལས་འབྱུང་སྟེ། དགེ་བ་དང་སྐྱབས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱའོ། །ལམ་ཉམ་ང་བ་ནི་ལམ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེ་འདོར་བའི་ཕྱིར་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། གནོད་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྟོབས་པར་བྱེད་པ་ནི། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོའོ། །འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་རྟོག་པས་རང་གི་ལུས་ལ་ཡང་མི་ལྟ་སྟེ། ཕངས་པར་མི་འཛིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་བརྟུན་ཏེ། རིངས་པར་བྱེད་པས་སྲོག་ལ་ཡིད་མི་རྟོན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། མདོ་ལས་ཀྱང༌། སང་ཙམ་ཤི་ཡང་སུས་ཤེས་ཀྱི། །དེ་རིང་ཉིད་དུ་བརྟུན་ཏེ་བྱ། །འཆི་བདག་བདེ་ཆེན་དེ་དང་ནི། །བདག་ཏུ་བཤེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བསམ་པ་དག་སྟེ། འཁྲུལ་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་མེད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དག་སྟེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལོག་པའི་སྦྱོར་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བཅོས་མ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་དང༌། ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་བསྒྲུབ་པར་སེམས་པས། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལས་ལེགས་པར་བྱས་པ་ནི་དགེ་བ་བྱས་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་འཆི་བའི་དུས་ན་ཡང་མི་དགེ་བ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །ཁེངས་པ་ནི་གང་ཟག་ཡོན་ཏན་ཅན་ཉེ་བར་འོངས་ནས་ལྡང་བ་དང༌། བསུ་བ་མེད་པའོ། འདོད་ཆགས་ནི་འདོད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ཁམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཏེ། དེ་དང་བྲལ་བས་མི་རྒོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་སེམས་མ་གཡེངས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དྲང་བ་ནི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་སུ་བཏུབ་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཞུམ་པ་དང༌། རྒོད་པའི་གཡེང་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཅང་ཤེས་པ་ནི་གདུལ་སླ་བའམ། དུལ་བར་གྱུར་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མུ་ཅོར་མི་སྨྲ་སྟེ། མི་བརྟགས་པར་མི་སྨྲ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡུལ་གྱི་རླུང་གི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་མི་འཁྲུགས་པའི་ཕྱིར་དུལ་བ་སྟེ། སེམས་དང་དབང་པོ་ཡུལ་ལ་མ་གཡེངས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། ཉེ་བར་ཞི་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་བཞིན་བྱེད་པ་ནི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པས་གདམས་ངག་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྐད་བསྒོ་བ་བཞིན་བྱེད་པའོ། །འཕགས་པའི་ནོར་བདུན་ནི་བདག་གི་ནོར་ཏེ་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །གཟོད་མ་ནས་ཤིན་ཏུ་དག་པ་ནི་དང་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པའི་དུས་ན། རྒྱལ་པོའི་ཆད་པ་དང༌། འཚོ་བ་མེད་པས་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པས་འཇིགས་ནས་བླངས་པ་མ་ཡིན་གྱིས། བསམ་པ་དག་པས་བླངས་པས་ན། བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྐོང་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་བསམས་པའི་ དགོས་པ ་འགྲུབ་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་སྦྱར་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔོས་པས། ད་ལྟ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ཡང་དག་པར་གཞོལ་བ་སྟེ། དེ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་སྙོམས་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ནི། གང་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་གང་ལ་གཟུགས་སུ་བཏགས་པ་མེད་པ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། ཇི་ཙམ་དུ་བདག་དང་ཆོས་སུ་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་རྣམས་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པ་སྟེ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་གང་ལ་མིང་དང་བརྡར་བཏགས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་སྟེ་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་རང་བཞིན་ནི་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གང་རྩེ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རྩེ་གཅིག་པ་ནི་དམིགས་པ་གཅིག་པ་སྟེ། ཞི་གནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་ཡིན་པས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཞི་གནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་ལྷག་མཐོང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །རྣམ་པར་ཐར་བའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་རིག་པ་དང༌། ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་ཚུལ་དུ་རིག་པ་ཉིད་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པས་ཟབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གང་མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་དང༌། ཆོས་རྣམས་མ་སྐྱེས་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་མ་སྐྱེས་པ་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། མི་སྐྱེ་བ་ལ་བཟོད་པ་ཞེས་ཚིག་རྣམ་པར་སྦྱར་རོ། །མ་བྱས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །བྱ་བ་མེད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་སྔོན་སྤྱད་ཟིན་པས་ཡང་བྱ་བ་མེད་པའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་སོ། །མ་བྱས་ཤིང་བྱ་བ་མེད་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་བདག་དང་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །སྔོན་གྱི་མཐར་མ་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་མ་བྱུང་བ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་མ་འཕོས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དུས་སུ་མི་གནས་ཏེ། དུས་གསུམ་ལས་འདས་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་བར་བསྟན་ཏོ། །སེམས་དྲི་མ་མེད་པ་ནི་བསྟན་པའོ། །ཇི་ལྟར་དྲི་མ་མེད་པ་ནི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་བཤད་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མི་གནས་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་འདོད་པའི་ཁམས་ལ་མི་བརྟེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་མི་བརྟེན་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་རོ་མྱོང་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་ཀྱང་དེ་དེར་མི་སྐྱེ་ཞིང་མི་འདུག་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་པར་བཤད་དོ། །གང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྡུལ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དུག་གསུམ་དང་བྲལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་པར་སྟོན་ཏེ། འདོད་ཆགས་ཉིད་རྡུལ་བཞིན་དུ་ཐར་པ་ཐོབ་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པས་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྡུལ་ལོ། །གནོད་སེམས་ནི་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཐ་བ་དང་སྐྱོན་ཡང་ཡིན་པས། ཁོང་ཁྲོ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། གཉི་ག་རྩལ་བར་སྦྱར་རོ། །དུས་གསུམ་གྱི་ལས་དང་འབྲས་བུ་ལ་རྨོངས་པ་ནི་གཏི་མུག་གི་མུན་པ་དང་མ་རིག་པ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །དངོས་པོ་རྣམས་བྱུང་ནས་འཇིག་པ་མེད་པ་ནི་རྟག་པའོ། །བྱུང་ནས་ཞིག་སྟེ་མི་སྐྱེ་བ་ནི་ཆད་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་མེད་པས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་མི་གནས་པའི་བཤད་པ་ནི། ངར་འཛིན་པ་མེད་པ་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པ་བོར་བ་ཡིན་ནོ། །མིང་དང་གཟུགས་དང་མ་འདྲེས་པའི་བཤད་པ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་མིང་དང་བརྡ་ལ་མངོན་པར་མ་ཞེན་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མི་གནས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ། ལྷ་སྦྱིན་དང༌། མཆོད་སྦྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་བཏགས་པ་ནི་མིང་ངོ༌། །ལྷ་སྦྱིན་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བརྡའོ། །གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའོ། །ཡང་ན་མིང་དང་གཟུགས་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བྱའོ། །རྒྱུའི་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འབྱུང་བའི་རྒྱུ་བག་ལ་ཉལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བཤད་པ་ནི། མི་དགའ་བ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། སེམས་མི་དགའ་བ་མེད་པ་དང༌། ལུས་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་ཅིང༌། ལས་སུ་རུང་བ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་མི་གཅོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དེས་ཆོས་སྐུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དབྱེར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་རིགས་མི་གཅོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་དེས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མཉམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལ་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱི་བའི་ཕྱིར་དགེ་འདུན་གྱི་རིགས་མི་གཅོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ལ། ཇི་སྐད་དུ་བསྟན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་དག་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཐབས་ཡིན་པས། ཚུལ་ཁྲིམས་དེས་དགེ་འདུན་གྱི་རིགས་མི་འཆད་པར་སྟོན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ཟད་པ་ནི་རྒྱུན་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་བལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཇི་ལྟར་མི་ཟད་པ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ལྡོག་པའི་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་སྟོན་ཏེ། སྐྱེ་བའི་གནས་ལ་སོགས་པ་འོག་ནས་སྨོས་པ་གང་གིས་ཀྱང་ཟད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འཁོར་བའི་མཐའི་བར་དུ་རྒྱུན་མི་ཟད་པས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ཟད་པར་བསྟན་པས་ནི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་བསྟན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་ཡིན་པ་གཞན་དག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་རྒྱུན་ཟད་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། དེ་ཉི་ཚེ་མི་ཟད་པར་བསྟན་སྙམ་ནས་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་པ་ལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་སྐྱེ་བོའི་གནས་རྣམས་ཀྱིས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་ལོག་པའི་ཕྱོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཏེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་དེང་གི་དུས་འདི་ནས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་ཞེས་ཁས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བླངས་པས་སྐྱེ་བའི་གནས་ཀྱིས་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ། འཆི་བའི་དུས་བྱས་པས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕྱི་རོལ་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ནི་དྲང་སྲོང་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པ་དག་སྟེ། དེ་དག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་ཡོད་ལ། མངོན་པར་ཤེས་པ་ཉམས་ན་མེད་དོ། །མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ལ་སྤྱད་པར་ཁས་བླངས་པའོ། །བསོད་ནམས་ཟད་པ་ནི་སྔོན་བསགས་པའི་བསོད་ནམས་གང་གིས་ལྷའི་བུར་སྐྱེས་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་གནས་སུ་ནི་ཚད་མེད་པ་བཞི་དང་བསམ་གཏན་བཞི་བསྒོམས་པས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། དེ་དག་ཟད་པས་བསམ་གཏན་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟ་བུར་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས་སྐྱེས་པ་ནི། འདིར་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་སྐྱེས་པ་ཟད་ནས་འཆི་བའི་དུས་བྱས་པ་ན་གཟུགས་མེད་པའི་ལྷའི་བུའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །ཉན་ཐོས་ཐམས་ཅད་ནི་སློབ་པ་བདུན་དང༌། མི་སློབ་པ་གཅིག་སྟེ། གང་ཟག་བརྒྱད་ལ་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་བཏང་སྟེ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མ་ལུས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་དུ་བལྟས་པ་དེའི་ཚེ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་ཟད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ཟད་པ་སྟོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་མི་ཟད་པ་ཞེས་ཅིའི་ཕྱིར་བྱ་སྙམ་ནས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་དུ་འདི་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སྐབས་འདིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བྱ་ལ། དེ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མན་ཆད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པ་སྦྱར་ཏེ། དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ས་བོན་མི་ཟད་པས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མི་ཟད་པར་རིག་པར་བྱ་ཞེས་དངོས་སུ་གསུངས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ཟད་པ་དེའི་ས་བོན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ན་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་དེ་དག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བཟོད་པ་མི་ཟད་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བསྟན་བའི་ཕྱིར་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བཟོད་པར་ལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བཟོད་པ་མི་ཟད་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་དང༌། གཞན་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་བཟོད་པ་དང༌། ཆོས་ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་མོས་པའི་བཟོད་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིས་བསྟན་ཏེ། བཟོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བ་དང༌། བཟོད་པའི་གཉེན་པོ་ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་དང༌། བཟོད་པའི་ལམ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་དག་པར་འཛིན་བའོ། །དེ་ལ་བཟོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བག་ལ་ཉལ་སྤངས་ནས་བཟོད་པར་ལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་བརྒྱད་གསུངས་ཏེ། མི་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བག་ལ་ཉལ་སྤངས་ཏེ། གང་ལ་ཡང་མི་བཟོད་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་བཟོད་པར་ལྟའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། ཚིག་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་འོག་མ་དག་ལ་ཡང་ཅི་རིག་པར་སྦྱར་རོ། །མི་གནོད་པ་ནི་ལག་པ་དང་བོང་བ་དང་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པས་གནོད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་མི་གདུང་བ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མི་འབྱུང་བའོ། །གནོད་སེམས་མེད་པ་ནི་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་པོ་ཕུང་བར་སྦྱོར་བ་ནི་གནོད་སེམས་ཏེ། དེ་མེད་པའོ། །ཁོན་དུ་འཛིན་པ་མེད་པ་ནི་གནོད་པ་བྱས་པའི་འོག་ཏུ་ཁོན་གྱི་འདུད་པའི་བསམ་པ་མི་འདོར་ཞིང་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བའམ། ཡང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ན་འདིས་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས། བྱེད། བྱེད་པར་འགྱུར། བདག་གི་མཛའ་བོ་ལ་གནོད་པ་བྱས། བྱེད། བྱེད་པར་འགྱུར། འདིས་བདག་གི་དགྲ་ལ་ཕན་པ་བྱས། བྱེད། བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་དགུ་ནི་ཁོན་དུ་འཛིན་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པའོ། །མི་ཁྲོ་བ་ནི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་དངོས་པོ་དང་ཕྲད་ནས་འཕྲལ་དུ་གནོད་པ་བྱ་བའི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ནི་ཁྲོ་བ་སྟེ། དེ་མེད་པའོ། །འཐབ་མོ་ནི་ཕ་མའམ། མཁན་པོའམ། སློབ་དཔོན་ནམ། དཀོན་མཆོག་གི་ཕྱིར་ཕན་ཚུན་དུ་ཚིག་གིས་འགྱེད་པ་སྟེ། དེ་མེད་པའོ། །རྩོད་པ་ནི་རིགས་དང་རུས་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ནས་མ་ཚང་འབྲུ་བ་སྟེ། དེ་མེད་པའོ། །བཟོད་པའི་གཉེན་པོ་ཡང་དག་པར་འཛིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཡུལ་གྱི་རྨ་མི་ཕྱིན་པས་བཟོད་པར་བལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་དྲུག་གསུངས་ཏེ། ཁྲོ་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་གྱི་རྐྱེན་གྱི་དབང་དུ་མ་གྱུར་པས་རྨ་མི་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་དང་གཞན་བསྲུང་བ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱང་མི་བཟོད་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་ཡང་མི་བཟོད་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བར་བསྲུང་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་མཐུན་པ་ནི། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བུ་གཅིག་པ་བཞིན་དུ་བྱམས་པ་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་ཀུན་ལ་བཟོད་པའོ། །ཚུལ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་རྟོག་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་གཉེན་པོ་བྱམས་པ་བསྒོམ་པའོ། །ཡིད་བྱུང་ཞིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་འཁོར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡིད་བྱུང་ཞིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱུང་ན་མི་མཐུན་པ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་རྣམས་ལ་མི་བཟོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བཟོད་པར་བལྟའོ། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་སྟོན་པ་ནི་གཞན་གནོད་པ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཕྲད་ན་འདི་ནི་ལས་ཀྱི་ལེ་ལན་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་བདག་གིས་བྱས་པའི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འབྲས་བུ་འདི་འདྲ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་ལ། ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མི་བཟོད་པ་འདི་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་འདུག་ན་ནི་བདག་ཉིད་ལ་མི་སྡུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བདག་ཉིད་སྦྱོར་བར་བྱེད་པར་ངེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སོ་སྙམ་ནས་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའོ། །བཟོད་པའི་ལས་རྣམ་པར་དག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ལུས་ཀྱི་རྒྱན་གྱི་བཟོད་པར་བལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་བདུན་གསུངས་ཏེ། བཟོད་པ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ནི་ཁྲོ་གཉེར་དང་བཞིན་གྱི་མདོག་འགྱུར་བ་དང༌། མིག་དམར་བ་ལ་སོགས་པ་མི་སྡུག་པ་མེད་དེ། དབང་བོ་ཞི་ཞིང་མདངས་བཟང་བ་ལ་ལུས་ཀྱི་རྒྱན་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ན་བཟོད་པ་ནི་མ་འོངས་པ་ན་ཡང་ལུས་མཛེས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་སྟེ། འདི་ལྟར་བཟོད་པས་ནི་མཛེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ།། ངག་དང་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་ངག་རྩུབ་མོ་མི་འབྱིན་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་བསམ་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྒོ་གསུམ་རང་བཞིན་དུ་གནས་པ་ནི་བཟོད་པའི་ལས་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །བསམ་པ་བརྟན་པ་ནི་བཟོད་པར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་གྱི་རླུང་ཉེ་བར་འོངས་ཀྱང་དེས་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡི་གེ་ཡ་མ་བརླ་ཡིན་པ་ནི་ཕ་རོལ་གྱིས་ངན་དུ་སྨྲས་པ་དང༌། ངན་དུ་བརྗོད་པ་འདི་དག་ན་ཡི་གེ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་རྟོག་པའོ། །ཡང་ན་སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་ཙམ་གྱིས་འཇིགས་པར་མི་བྱེད་དེ། དེ་དག་ཡ་མ་བརླ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གི་དོན་ཟབ་མོ་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་མེད་པ་ནི་གང་གིས་གནོད་པར་བྱ། གང་ལ་གནོད་པར་བྱས། གང་ལ་གནོད་པར་བྱེད་ཅེས་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་ཡང་ཡོངས་སུ་མི་རྟོག་པའོ། །རང་གི་སེམས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་མི་བཟོད་པར་བྱེད་པ་འདི་ཡང་རང་གི་སེམས་ཉིད་ལས་སྐྱེས་པར་ཟད་དོ་ཞེས་རྟོག་པའོ། །གཞན་གྱི་སེམས་བསྲུང་བ་ནི་བདག་གིས་གནོད་པ་བྱས་ན་གཞན་གྱི་སེམས་གདུང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པའོ། །བཟོད་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་དག་པར་འཛིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལམ་དུ་འགྲོ་བས་བཟོད་པར་བལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འབྲས་བུ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འབྱོར་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྤངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། ཚིག་བཞི་དང་དྲུག་དང༌། གཅིག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟན་ཏོ། །འབྱོར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་འབྱོར་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འབྱོར་བ་གཉིས་ཏེ། དང་པོའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚངས་རིས་ལ་སོགས་པའོ། །དེའི་ལམ་ནི་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་སྟེ། ཚད་མེད་པ་བཞི་ཡིན་ལ། བཟོད་པ་ཡང་ཚད་མེད་པ་བཞི་པོ་དག་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བཟོད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གིས་ནི་བྱད་གཟུགས་བཟང་བོ་དང༌། གཡོག་འཁོར་མང་པོ་ལ་སོགས་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ལྷ་དང་མིའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མྱོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །བཟོད་པ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་དང༌། ཚངས་པའི་སྒྲ་སྐད་འབྱིན་པའི་དབྱངས་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་བསྟན་པའོ། །གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་ནི་བཤད་པ་སྟེ། གཞན་ནི་སྔར་བཤད་པར་ཟད་དོ། །ཕྱིར་རྒོལ་བ་ནི་བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་བཟོད་པས་ཕམ་པར་བྱས་པས་བཟོད་པར་ལྟའོ། །གཞན་གྱི་གནོད་པར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ནི་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་དེ་ལ་སེམས་ཅན་སུ་ཡང་གནོད་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་པས་ཞེས་ཚིག་རྣམ་པར་སྦྱར་རོ། །གནོད་པ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་བཟོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བཟོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གོང་དུ་ནི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པས་བཟོད་པར་བལྟའོ་ཞེས་བསྟན་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་སླར་གནོད་པ་མི་བྱེད་ན་བཟོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཟོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་སྨོས་སོ། །གནོད་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་ངག་དང་ལུས་དང་སེམས་གསུམ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཀྱང་བྲག་ཅ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང༌། སྒྱུ་མ་དང་མཚུངས་ཏེ། རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་ཆོས་གསུམ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་བཞི་སྟེ། གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར། དགེ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་ཆོས་གཅིག་དང་རིམ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །རང་གི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི་ཐོས་པ་དང༌། གཏོང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་གྱུར་བས། བསྔགས་པ་མ་ཡིན་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཞེ་སྡང་ཡང་མི་སྐྱེད་ལ། ང་རྒྱལ་གྱིས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོར་མི་སེམས་པ་ནི་མ་ཐོས་པར་མི་སེམས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་གྱུར་བས་བསྔགས་པས་རྗེས་སུ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཤིན་ཏུ་དུལ་བའི་ཕྱིར་རྙེད་པས་དགའ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་དགུས་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱིས་མ་གོས་པར་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་བཅས་མདོར་བསྡུས་པ་དང་བཅས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་ནི་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཤིན་ཏུ་དུལ་བར་གྱུར་བ་ཡིན་ལ། རབ་ཏུ་ཞི་བ་ནི་ཞེ་སྡང་སྤངས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པས་ཀྱང་དགའ་བ་མེད་ལ་མ་རྙེད་པས་ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་དོ། །སྙན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་བྱིས་པ་སླུ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་པར་ཤེས་པས་རབ་ཏུ་བརྟག་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་གི་ཡོན་ཏན་མ་གྲགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་དེས་སྤ་གོང་བའམ། སེམས་ཞུམ་པ་མེད་དོ། །བློ་ཡངས་པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྙན་པ་ལ་ངོ་མཚར་དུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། མི་སྙན་པས་ཞུམ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ལེགས་པར་གནས་པ་ནི་བརྟན་པོར་གནས་པའོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མི་འདོར་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་གྱུར་བས་སྨད་པས་ཀྱང་དམས་པར་མི་སེམས་ལ། བསྟོད་པས་ཀྱང་མཐོས་པར་མི་སེམས་སོ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱ་བར་སེམས་ཤིང་བལྟ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཁམས་གསུམ་གྱི་འདུས་བྱས་ཀྱི་བདེ་བ་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་སྐྱོ་བ་དང༌། བདེ་བས་དགའ་བར་མི་འགྱུར་ཞས་སྦྱར་རོ། །རྙེད་པ་དང་མ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གང་ལ་ཡང་མ་ཆགས་ཏེ། མི་གནས་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་མི་གོས་པ་ཞེས་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་ཏོ། །ཕ་རོལ་པོ་སྲོག་ལ་བབ་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གནོད་པ་བྱུང་ལ་དེ་ལ་མི་གནོད་ན་བདག་ལ་གནོད་ཀྱང་བཟོད་པ་ནི། གཞན་ལ་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར་བདག་ལ་གནོད་པར་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་ཚོགས་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ནི་སྐུ་གསུམ་ལ་བྱའོ། །ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་སྟོབས་སྐྱེད་པ་ནི་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཆེར་སྤྱད་དེ་མཐུ་དང་ལྡན་པར་བྱས་པས་གཞན་གྱིས་བདག་གི་སྲོག་བཅད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པ་ངན་དུ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་བཟོད་དོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པས་དཔའ་བ་ནི། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དཀའ་ཐུབ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པས་དཔའ་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱ་ཤུག་གི་འབྲུ་དང༌། ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་གྱིས་སྲོག་ཟུངས་བྱེད་ཀྱང་ལུས་གདུང་བ་དང༌། སེམས་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ལ་ཅིས་མི་འབྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པ་མིང་གིས་སྨོས་པ་རྣམས་ཀྱི་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱང་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཐམས་ཅད་རྩོམ་པ་སྟེ། ཚིག་གོང་མས་ནི་མིའི་དཀའ་ཐུབ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་བཟོད་པ་བསྟན་ལ་འོག་མས་ནི་ལྷའི་དཀའ་ཐུབ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་བཟོད་པ་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ངེས་པར་སེམས་པ་ལ་མོས་པའི་བཟོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་འདི་ཤིན་ཏུ་རྨ་མི་ཕྱིན་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །རྨ་མི་ཕྱིན་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བ་ལ་གཤེའོ། །འདི་ལས་སུ་ཞིག་གཤེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་གིས་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་སྙམ་ནས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་པ་དང། མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཇི་ཙམ་དུ་མིང་དང་བརྡར་བཏགས་པ་རྣམས་ནི་བྱིས་པས་ཀུན་ཏུ་བཏགས་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པས་རྨ་མི་ཕྱིན་པ་དེ་ལ་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་དག་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤིན་ཏུ་རྨ་མི་ཕྱིན་པ་ལ་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། གཤེའོ་ཞེས་བཟོད་པ་དེ་ནི་གཉི་ག་ལ་དམིགས་པ་བཟོད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །གང་ཟག་འདི་ནི་བདག་ལ་གཤེ་སྟེ། དེ་བདག་གིས་བཟོད་པར་བྱའོ་ཞེས་བདག་དང་ཕ་རོལ་གཉིས་ཀ་ལ་དམིགས་པ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་སྤྲོས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་དབང་གིས་བདག་དང་གཞན་དུ་རྟོག་པར་འབྱུང་བར་ཟད་པས་མི་དམིགས་པའི་བཟོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། འོག་མ་དག་ལ་ཡང་དེ་དང་མཐུན་པར་སྦྱར་རོ། །འདི་ལས་སུ་ཞིག་གཤེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་སའི་ཁམས་ལ་གང་ཟག་དེའི་སའི་ཁམས་གཤེའམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་བརྟགས་ན་བཟོད་པ་ནི་ཆོས་ལ་བགྲང་བ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་དག་ནི་ཡི་གེའི་སྒྲ་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཤེ་པ་པོའི་གང་ཟག་གི་ཚིག་འདི་དག་འདི་ནི་ཀ་དང་ཨ་ལ་སོགས་པའི་ཡི་གེའི་སྒྲ་ཙམ་དུ་ཟད་ན། མི་བཟོད་པར་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་བྲག་ཅའི་སྒྲ་ལ་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཤེ་བ་པོའོ། །བདག་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཤེ་བར་བྱ་སྟེ། གཉི་ག་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་ཅིང་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན། མི་བཟོད་དུ་ཅི་ཡོད་ཅེས་བཟོད་པའོ། །འདི་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིའི་དབང་དུ་གྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བདག་ནི་རིགས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ནི་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་འདི་ལ་མི་བཟོད་པར་བྱ་བར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བཟོད་པའོ། །ལམ་བཟང་པོ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ལམ་མོ། །བདག་ནི་མི་རྟག་པ་ལ་བཟོད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྟག་པ་དང་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པས་བདག་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བཟོད་ཀྱི། རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་བཟོད་དོ་སྙམ་ནས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བཟོད་ན་གཉེན་པོས་སྤོང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྨ་མི་ཕྱིན་པ། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚིག་གོ །གང་སྟོང་བ་ཉིད་རྟོགས་པ་དེ་ལ་ལྟ་བར་གྱུར་བ་ཡང༌། བསལ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་གིས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དེ་ལ་དངོས་པོ་དང་མཚན་མ་ཡོད་པར་ལྟ་བའི་ལྟ་བར་གྱུར་བ་ཡང་བསལ་བ་མེད་དེ། ཐོག་མ་ཉིད་ནས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་སྟོང་བ་ཉིད་རྟོགས་ཀྱང་སྔོན་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་གཟོད་རྟོགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་ལྟ་བར་གྱུར་བ་ཉིད་རྟག་པ་རྟག་པའི་དུས་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ་སྟོང་པའོ་ཞེས་གང་འདི་ལ་བཟོད་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་བཟོད་པ་ཡིན་ནོ། །མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་འདྲ་བར་ཅི་རིགས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །འདས་པའི་དུས་མ་སྐྱེས་ཤིང་མ་བྱུང་ལ། ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་མ་བསྐྱེད་ཅིང༌། མ་བྱུང་བ་དེ་ལ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་འཇིག་པ་གང་ཡང་མེད་པ་དེ་ལ་ཟད་པ་མེད་ཅེས་ཚིག་རྣམ་པར་སྦྱར་རོ། །མ་བྱས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པས་སོ། །མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་སོ། །སྒྲོ་བཏགས་པ་མེད་པ་ནི་བསྟན་པའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པ་སྟེ། རྣམ་པར་མ་བརྟགས་པ་ནི་རྟོག་གེ་བ་རྣམས་ཀྱི་བློས་སོ། །མ་བསྒྲུབས་པ་ནི་ཚད་མ་དག་གིས་སོ། །མ་བསྟན་པ་ནི་གཞན་དག་ལ་བསྟན་དུ་མེད་པའོ། །ཉེ་བར་མ་གཏུགས་པ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཆགས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །མི་སྐྲག་མི་དངང་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི། ཐོས་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། སྒོམ་པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སུའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྣོད་ནི་བྱིན་གྱིས་རླབས་ཀྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པའི་སླད་དུ་བདག་གི་ལུས་ལགས་ཏེ། བདག་གིས་བགྱིས་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གནས་གཅིག་ཏུ་ཤོང་བའི་སྣོད་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ཡིན་ཏེ། དེས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཤོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པའི་སླད་དུ་ཞེས་ཤོང་བའི་ཐབས་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་དངོས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པོའི་སྣོད་དུ་དངོས་པོ་ཤོང་པར་གྱུར་བའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་ནི་སྐབས་འདིར་སྣོད་ཅེས་མི་བྱའོ། མཚན་མ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་གང་གི་མཐུས་ལུས་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཡང་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་མེད་པོ་ཤོང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་མཐུ་དང་བྱིན་གྱི་རླབས་དང་ལྡན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་སྣོད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་བདག་གིས་བསྐྱེད་ལགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་འདིའི་ཡུལ་ཅི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེས་དམིགས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་འདྲི་བའོ། །སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཇི་སྙེད་ཀྱི་གཟུགས་ཁོ་བོའི་ལུས་སྟོང་བ་ཉིད་དུ་བཅུག་ཀྱང་ཁོ་བོའི་ལུས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་སྟོང་བ་ཉིད་ལ་འཕེལ་བ་འམ་འགྲིབ་པ་མེད་པའི་ལུས་སྟོང་བ་ཉིད་དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེས་དམིགས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་ཏོ། །ལྷ་དང་མིའི་སྐྱེ་དགུ་ཁྲག་ཁྲིག་སྟོང་ཕྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་དྲུག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་བ་ནི་ཆོས་བཤད་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པའོ། །བཟོད་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་ལ་བརྩོན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། སྒོ་དང་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སེམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་ནི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བསྟན་ཏོ། བརྩོན་འགྲུས་བརྒྱད་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། ཆུད་མི་ཟ་བའི་ཐབས་ཀྱིས་ཟིན་པ་དང༌། གང་གི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་གཉིས་དང༌། གཅིག་དང་ལྔ་དང་རིམ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་ཡང་སེམས་ཅན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་མི་ཟད་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་འདི་དག་གི་ཡུལ་དང༌། དུས་དང༌། བརྩོན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་མཐའ་ཡས་ཤིང་མི་ཟད་པས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །གང་འདི་འཁོར་བ་ན་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ནི་གོ་ཆའི་དོན་བསྟན་པ་སྟེ་ཇི་ལྟར་མི་སྐྱོ་བ་ནི། དེ་བསྐལ་བ་འདི་སྙེད་ཅིག་ཏུ་གོ་ཆ་བགོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །གོ་ཆ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་གྱོན་པར་བྱེད་པ་ནི་འཁོར་བའི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱིས་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། འཁོར་བའི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལྟ་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཕུལ་དབྱུང་བའི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་མཐའ་ཡོད་པ་ལྟ་བུར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ། ཉིན་ཞག་གཅིག་གི་ཚད་དེ་ཙམ་དུ་རིང་ལ། དེས་ཟླ་བ་དང་ལོའི་གྲངས་བསྒྲེས་པའི་ཡུན་རིང་པོ་དེ་ཙམ་གྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཅིག་བསྐྱེད་ཅིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཅིག་མཐོང་ལ། དེ་ལྟར་བསྒྲེས་པ་ཤ་སྟག་གིས་འཇུག་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་བགྲང་བ་དེ་བས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་བའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་དུས་ཡུན་རིང་ཞིང་འབྲས་བུ་བསྒྲུབ་དཀར་ཟིན་ཀྱང་མི་གོང་བ་ནི་གོ་ཆ་མི་ཟད་པའོ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་འདི་ཉིད་དང་བགྲང་བ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་དུ་ཉིན་ཞག་ཟླ་བར་བསྒྲེས། ཟླ་བ་ལོར་བསྒྲེས་པའི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཅིག་བསྐྱེད་ཅིང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཅིག་མཐོང་ལ། དེ་ལྟ་བུ་ཤ་སྟག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་ཀུན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསྐྱེད། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཀུན་ཀྱང་མཐོང་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལ་རིམ་གྲོ་བྱེད་པ་འདི་འདྲ་བས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྫོགས་པར་གྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ནས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དུ་སྔར་སྨོས་པ་ལྟ་བུའི་དུས་རིང་བ་དང༌། བསྒྲུབ་དཀའ་བས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཀྱང་མི་སྐྱོ་བ་ནི་གོ་ཆ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བརྟུལ་བ་མི་ཟད་པ་ཡང་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། ཇི་ལྟར་བརྟུལ་བ་ནི་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མེས་ཡོངས་སུ་གང་བ་ལས་ཀྱང་འབོགས་ཏེ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་བརྟུལ་བ་ནི་གང་ལྟ་བ་དང༌། གང་མཉན་པ་དང༌། གང་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལྟ་བར་སྤྲོ་བ་དང༌། ཆོས་མཉན་པའི་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་གོང་མ་གཉིས་བསྟན་ཏོ། །གང་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་ཡང་གཞན་གྱི་དང་བདག་གི་དོན་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་དང༌། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱིར་སྤྲོ་བ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །ངེས་པའི་ཚིག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་བ་ནི་ཕ་རོལ་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་འཇུག་པས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་གི་ཚར་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཕ་རོལ་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་འཇུག་ཅེ་ན། ཕ་རོལ་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དབང་པོ་གདུལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། འཁོར་བ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་བཟླ་བའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མེས་ཡོངས་སུ་གང་བ་ལས་ཀྱང་མ་འབོགས་ཏེ། འཇུག་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་བརྟུལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བརྩོན་འགྲུས་དེའི་རང་བཞིན་ནི། མི་ལྷོད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གུས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པས་མི་ལྷོད་པའོ། །ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་བསྒྲུབ་པ་ལ་མི་ནུས་སོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་པས་མ་ཞུམ་པའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལེ་ལོས་མི་བསྐྱོད་པས་ན་བསྟན་པའོ། །གྲང་བ་དང་ཚ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་བསྐྱོད་པས་ན་མི་བཟློག་པའོ། །བསམ་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་དགེ་བའི་བསམ་པ་ཞེས་སྨོས་པ་སྟེ། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་དགེ་བ་གང་ཡིན་ཞེས་ཚོལ་ཞིང་སྒྲུབ་པའི་བསམ་པས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་དོ། །རྒྱུ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུས་སྒྲུབ་པར་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ལས་ནི་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་བརྩོན་པར་འཇུག་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པ་ནི་གོམ་པ་འདོར་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། གོམ་པ་འདོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང། སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བས་ནི་ཐབས་བསྟན་ལ། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཡོང་མི་ལྟུང་བས་ན་ཤེས་རབ་བསྟན་ཏོ། །ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ནི་ཆུད་མི་ཟ་བ་དང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འགྲུབ་པའོ། །གང་ཇི་ལྟ་བུར་དགེ་བའི་སེམས་སྐྱེས་ཤིང་འབྱུང་བ་ནི་ཤེས་རབ་རྣམ་པ་གསུམ་མམ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ། དགེ་བའི་སེམས་སྐྱེས་པ་འབྱུང་ངོ་ཅོག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པ་ནི་བར་མ་དོར་ཟད་པར་མི་འགྱུར་བས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བསྔོས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་ཟད་སྙམ་ནས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དོན་དེ་ཉིད་དཔེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཆུའི་ཐིགས་པ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་ལྷུང་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་པ་དེ་ལ། ཅིའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་འདི་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་བསྒྲུབས་ན་ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་དག་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་ཅིང་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་རྣམས་ངན་སོང་དུ་ལྷུང་བའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ས་གཞིར་ཡོངས་སུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསྐྲུན་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་གཟུད་པའི་ཕྱིར་དགེ་བ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པ་ནི། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སྔོ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེས་བསྔོས་པས་ཀྱང་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་འཚོ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེ་བོར་འཚོ་བར་གྱུར་བ་དང༌། ཐེག་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་ཟློ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འགོད་པར་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་མི་ཟད་པ་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འདི་ཙམ་མོ་ཞེས་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཚད་དེ། དེ་ལྟར་གཅད་པར་མི་ནུས་པ་ནི་ཆད་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་ཉིན་གཅིག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་གལ་ཏེ་བདག་གིས་ཉི་མ་གཅིག་གིས་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས། ཉི་མ་གཉིས་དང་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ལས་དེ་བཞིན་དུ་སྨིན་པར་བྱས་པ་ནས་ཚུལ་དེ་ལྟ་བུས་བསྐལ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་སྨིན་པར་བྱས་ཀྱང་ད་དུང་སྨིན་པར་མ་བྱས་པའི་གན་ན་སྨིན་པར་བྱས་པ་ནི་བརྒྱའི་ཆ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་ན་རྒྱུའི་བར་དུ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་ཐོས་ཀྱང་མི་སྐྲག་ན་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བརྒྱའི་ཆ་ནི་གྲངས་བརྒྱའི་ནང་ནས་གཅིག་བླངས་པ་སྟེ། འོག་མ་དག་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་སྦྱར་རོ། །གྲངས་ནི་མཚུངས་པ་ཉིད་དེ། དཔེར་ན་གངས་ཅན་དང་ཅིག་ཤོས་ནི་འབིགས་བྱེད་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་ཀྱི་ཡུངས་འབྲུ་ནི་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །ཆ་ནི་ཆ་ཤས་སོ། །དེ་ཡང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རིགས་འདྲ་བའི་ངོ་བོ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རི་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ནི་རིའི་རྩེ་མོ་ཡིན་གྱི། རྩྭའི་རྩེ་མོ་ནི་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །བགྲང་བ་ནི་དེ་ཡང་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རི་རབ་དང༌། གངས་རི་ཞེས་བྱ་བའི་ཡུངས་འབྲུའང་ཡིན་ཞེས་མི་བརྗོད་པ་བཞིན་ནོ། །དཔེ་འདི་འདྲ་བ་དག་ཁོ་ན་ལ་ལེན་ཏེ། དཔེར་ན་བ་མེན་ལ་བ་ལང་དང་འདྲའོ་ཞེས་བྱའི། སྦྲང་མ་ལ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །རྒྱུར་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨིན་པ་དེས་མ་སྨིན་པའི་རྒྱུ་ཅན་དུ་འང་མི་བཟོད་ཅེས་བྱ་བར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ན་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སྒྲུབ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཆོས་ཀྱི་དུང་ནི་ཇི་ལྟ་བུར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་པ་ན་ཉན་པའི་འཁོར་ཉེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱ་སྟོང་དུ་མའི་ཕ་རོལ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་ཐོས་པར་བྱེད་པའི་གསུང་ལ་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སྒྲུབ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་སེམས་ཅན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ལ། ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པ་གཅིག་ཅིག་ཡོད་ན་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་གང་ཟག་དེ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་ཀྱང༌། ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་གང་ཟག་གཅིག་པོའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་ནས། རྒྱུར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བའི་བར་དུ་སྦྱར་ཏེ། འོག་མ་དག་ལ་ཡང་ཚུལ་དེས་བསྒྲེ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲད་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པས་རྟོགས་པ་མེད་ཀྱི། གཞན་ལས་ཐོས་པ་བཞིན་དུ་དད་པས་འཕགས་པའི་ལམ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའོ། །ཆོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ནི་དབང་བོ་རྣོན་པོ་གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པ་ཆོས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚུལ་དང་མཐུན་པར་རིག་པ་དང་སྦྱོར་ཞིང་འཇུག་པའོ། །བརྒྱད་པ་ནི་རྒྱུན་དུ་འཇུག་པ་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་ནས་ཐུར་དུ་བགྲངས་ན་གང་ཟག་བརྒྱད་ཀྱི་དང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་བྱའོ། །ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་བསྒོམས་པས་སྤང་བར་བྱ་བར་ཉོན་མོངས་པ་དྲུག་མན་ཆད་སྤངས་པ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་འདིར་ཡང་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་དགུ་ཆར་སྤངས་པ་ནི་ཕྱིར་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མེད་པས་ཕྱིར་མི་འོང་བའོ། །ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་མ་ལུས་པར་བཅོམ་པ་འམ། འཇིག་རྟེན་གསུམ་གྱི་མཆོད་པའི་འོས་སུ་གྱུར་བས་ན་དགྲ་བཅོམ་པའོ། །སེམས་ཅན་མང་པོའི་དོན་མི་མཛད་ཀྱི། བདག་གཅིག་བུ་བྱང་ཆུབ་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྒྲུབ་པས་ན་རང་སངས་རྒྱས་སོ། །མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་བཞི་པ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ལ་བསྐལ་བ་བརྒྱས་ངེས་པར་བྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བསྐལ་བ་གྲངས་མེད་པ་དང་པོ་ལ་བསྐལ་བ་བརྒྱ་ཞེས་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་གང་ནས་བཟུང་སྟེ། གྲངས་མེད་པ་བརྩམས་ཤེ་ན། བཟང་དང་སྨོན་པའི་སྟོབས་ཅན་དང༌། །སེམས་བརྟན་ཁྱད་པར་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གྲངས་མེད་གསུམ། །ཀུན་ཏུ་རྩོམ་པར་མཛད་ཅེས་བརྗོད། །ཅེས་བཤད་དེ། བཟང་པོ་ནི་དགེ་བའོ། །སྨོན་པ་ནི་སྨོན་ལམ་ཏེ། དེ་གཉིས་སུ་ལ་ཡོད་པ་ནི་བཟང་བ་དང་སྨོན་པའི་སྟོབས་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་དགེ་བའི་རྩ་བའི་སྟོབས་ཅན་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཅན་ནི་རྟག་ཏུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཕྲད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་བརྟན་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་གྲོགས་པོས་མོས་པ་བཟློག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་ནི་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་འཕེལ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང༌། སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་དང༌། སེམས་བརྟན་པ་དེ་བར་མ་དོར་མི་ལྡོག་པ་དང༌། ཁྱད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ་ཡོན་ཏན་ཅུང་ཟད་ཀྱིས་ཆོག་པར་མི་འཛིན་པ་དེ་ནས་བཟུང་སྟེ། གྲངས་མེད་པ་གསུམ་རྩོམ་མོ། །ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་པ་ནི་བཟོད་པ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྤངས་ནས་སྟོང་བ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་བཟོད་པ་རབ་ཏུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ས་བརྒྱད་པ་མི་གཡོ་བ་ཐོབ་པ་ནི། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མཚན་མ་དང་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་དེར་མི་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་ནི་གླེང་གཞིའི་སྐབས་སུ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་བོ་ལ་འདུག་པ་ནི་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་བོར་འདུག་པ་ལ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་པའོ། །གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་དགེ་བས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བས་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བ་གནས་ཡིན་པ་དང༌། དགེ་བས་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བ་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་མཁྱེན་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གཞན་རྣམས་ནི་ཡི་གེ་མངས་སུ་དོགས་ནས་མ་བྲིས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་བསྒྲུབ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཁ་ཅིག་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་ཞེ་སྡང་སྤྱོད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་གཏི་མུག་སྤྱོད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་ང་རྒྱལ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་འཇུག་པ་ཤེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྤྱོད་པ་དེ་དག་རྟོགས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སེམས་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དུས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་སེམས་ཀྱི་འཇུག་པ་གཅིག་ལ་ཡོད་པར་གྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་སེམས་གཉིས་དང་གསུམ་ལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་སྙེད་དུ་ཚད་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་གང་བར་གྱུར་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པས་གང་བའི་སེམས་སུ་གྱུར་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་སྦྱར་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་གཅིག་བསྒྲུབས་པས་མ་ལུས་པ་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །སོ་སོའི་དམིགས་པས་བྱུང་བ་ནི་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་ནས་བྱུང་བའོ། །ཞིག་པ་ནི་སེམས་དང་ཉོན་མོངས་པ་བྱུང་ནས་འདས་པའི་དུས་སུ་ཞིག་པའོ། །ཞུ་བ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་ནས་འཇིག་པ་ལ་བལྟས་པ་དང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའོ། །ཤེས་རབ་དེས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སེམས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་གོང་དུ་སྨོས་པ་ལྟ་བུ་མང་བོ་ཤེས་པར་མ་ཟད་ཀྱི་དུས་གསུམ་དང་ལྡན་པ་མ་ལུས་པར་ཤེས་པ་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི་ཤེས་རབ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསགས་པས་ནི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཚོགས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་མདོར་བསྡུས་ནས་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དང་པོ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་པར་ན་གང་ཇི་ཙམ་དུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བྱ་བར་སེམས་ཤིང་དམིགས་པ་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པ་གང་དག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་ཞེས་ཚིག་རྣམ་པར་སྦྱར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་བསྟན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གང་ལུས་ཀྱི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྟེན་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སྒོ་གསུམ་ནས་དགེ་བ་སྤྱད་དོ་ཅོག་གི་རྟེན་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སྒོ་གསུམ་ནས་དགེ་བ་སྤྱད་དོ་ཅོག་གི་རྟེན་བརྩོན་འགྲུས་ཡིན་སྙམ་ནས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་གང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཞེས་གསུངས་སོ། །སྒོ་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འདྲ་ཡང་ཞེ་ན། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སེམས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ལུས་དང་ངག་གི་བརྩོན་འགྲུས་པས་སེམས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཉིད་མཆོག་ཅེས་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ལུས་དང་ངག་གི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་འབྱུང་ངོ་ཅོག་ཀྱང་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པ་ཡིན་པས་ན་སེམས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་མཆོག་ཅེས་བཤད་དོ། །དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། འཇིག་རྟེན་ནི་སེམས་ཀྱིས་ཁྲིད་དོ། །སེམས་ཀྱིས་དྲངས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་བྱེད་པ་སྟེ། སེམས་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་བའོ། །སེམས་ཉིད་ང་ཡི་སངས་རྒྱས་ཏེ། །སེམས་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་འཇུག་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་ཐོག་མ་འཇུག་ཅིང་རྩོམ་པ་སྟེ་ཐབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའོ། །གནས་པ་ནི་སྤྱོད་པ་དེ་དག་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་གྲུབ་པ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བསྡུས་པའོ། །དེ་ཡང་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང་མདོར་བསྡུས་པས་བསྟན་ཏེ་སེམས་ཀྱི་འཇུག་པ་དང་གནས་པའི་ཚིག་ཕྲུགས་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུས་ནི་དབྱེ་བ་བསྟན། ཐ་མའི་ཚིག་ཕྲུགས་གསུམ་གྱིས་ནི་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྩོམ་པ་ནི་དང་པོ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཉེ་བར་ཞི་བ་ནི་རྩོམ་པ་མེད་ཅིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་སྟེ། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་དང་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཀུན་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་སྦྱར་རོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ལྟ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ཅན་དུ་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདག་མེད་པ་ལ་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུད་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་གང་ལ་ཡང་དངོས་པོར་མི་འཛིན་པས། ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །འཁོར་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་སྟེ། ཐབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་སྐྱོ་བར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཀྱང་སྤྱོད་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཁམས་གསུམ་དུ་ཡང་མི་དམིགས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་འོག་མ་སླ་བ་དག་ནི་མ་བཤད་དེ། དེ་དག་དང་འདྲ་བར་མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱར་རོ། །སེམས་ལ་རྨ་མི་ཕྱིན་པ་ནི་བདག་ནི་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྨ་མི་ཕྱིན་པ་སྟེ། བཟོད་པ་མི་ཟད་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་ལྟ་བུའོ། །སེམས་དབེན་པ་ནི་མི་དགེ་བ་སྤངས་པ་དང༌། དགེ་བ་རྩོམ་པ་གང་ལ་ཡང་མི་རྟོག་པའོ། །སེམས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་དབེན་པའི་སེམས་ལ་རྟོག་པའོ། །ཚུལ་བཞིན་སྦྱར་བ་ནི་ཐོས་པས་བཙལ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པའི་སྐབས་ན་ཚུལ་བཞིན་སྦྱོར་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ལྟ་བུར་སྦྱོར་རོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་སོགས་པ་ལས་ཇི་སྐད་ཐོས་པ་བཞིན་དུ་མིང་དང་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་འཇུག་པ་ཡིན་ལ། མིང་ལ་སོགས་པས་ཐ་སྙད་བཏགས་ཏེ་བརྗོད་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་ནི་བརྗོད་པར་མི་ནུས་པས་ཆོས་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་པར་རིག་པ་ནི་སེམས་གནས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་མིང་ནི་གང་དང་གང་གིས་སུ། ཆོས་རྣམས་གང་དང་གང་བརྗོད་པ། །དེ་ལ་དེ་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། དེ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སྤྲོས་པ་ཤིན་ཏུ་ཆད་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚོགས་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་སྤངས་པའོ། །ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་བཏང་སྙོམས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པར་མི་རྟོག་པའོ། །ཟག་པ་ཟད་པ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་པ་སྟེ། དེ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་འདྲིས་པར་བྱེད་པའོ། །དྲན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པས་ནི་དྲན་པ་ཉ་བར་གཞག་པས་ལུས་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དག་མི་དམིགས་པའོ། །དབང་བོ་མེད་པའི་ཆོས་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་སྟ། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་བརྫི་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་སྟོབས་ཉིད་དུ་གྱུར་བ་སྟེ། མ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པ་ལ་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡང་དག་པར་བྱུང་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་མཁས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ས་དང་པོ་ལ་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །གར་ཡང་མི་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ལམ་གྱི་དོན་ནི་ཆོལ་བའི་དོན་ཡིན་པས་གར་ཡང་མི་འགྲོ་བ་ནི་གནས་སུ་ཕྱིན་ཟིན་པས་ལམ་ཚོལ་བ་དང་བྲལ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཞི་གནས་ཀྱི་སེམས་ཞི་བ་ནི་ཞི་གནས་ཚོལ་བའི་དབང་གིས་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཟིན་པ་ལ་བྱའོ། །རྒྱུ་རྟོགས་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་རྒྱུ་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་མ་རིག་པ་འགག་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་རྟོགས་པའོ། །རྒྱུ་ཀུན་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་དེ་དག་མི་དམིགས་པའོ། །ཆོས་ལ་ནན་ཏན་བྱེད་པ་ནི་གཞན་གྱི་སྒྲ་ལས་ཇི་སྐད་ཐོས་པ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ལུས་ཀྱི་རྒྱན་ནི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པར་རྩོམ་པའོ། །ལུས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་ལུས་ངང་རྒྱན་དེ་དག་མི་དམིགས་པའོ། །ངག་གི་རྒྱན་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང་ཡན་ལག་ལྔ་འམ་དྲུག་ཅུ་འམ། སྟོང་ཕྲག་གྲངས་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་རྩོམ་པའོ། །འཕགས་པ་མི་སྨྲ་བ་ནི་སྨྲ་བའི་སྤྲོས་པ་སྤངས་ཏེ། སེམས་ནང་དུ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པ་ལ་གནས་པའོ། །བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་བའི་སྒོ་སྒྲུབ་པ་དང་བྲལ་བའོ། །འཇུག་པ་དང་གནས་པ་རྣམས་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཐབས་སུ་ལྟ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཐབས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་རྩོམ་པ་དང༌། མིང་དང་བརྡ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཐ་སྙད་ཀྱི་འཇུག་པ་རྣམས་ནི། སེམས་ཀྱི་འཇུག་པ་ཞེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་མཐར་ཕྱིན་ཏེ། ཉམས་སུ་ལོན་པ་དང༌། མིང་དང་བརྡ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་པ་རྟོགས་པ་ནི་སེམས་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སེམས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་དེ་དག་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་ཐབས་ཇི་ལྟ་བུས་འཇུག་པ་སྟོན་ཏོ། །འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་དང་གནས་དང༌། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། གནས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གནས་ལ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་མཚན་ཉིད་ལུས་དང་དག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་ཡང་དག་པར་བྲལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འོ་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྒྲུབ་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མི་བྱེད་དམ་ཞེ་ན། དེ་མཚན་མའི་ལས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་འཇུག་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལས་ལ་ཡང་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གང་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་གང་གི་མཐུས་འདུས་བྱས་སུ་ཡང་མི་གཏོང༌། འདུས་མ་བྱས་སུ་ཡང་མི་ལྟུང་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་འདུས་བྱས་སུ་ཡང་མི་གཏོང་བ་ནི་འདུས་བྱས་སུ་མི་གཏོང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལས་ཏེ། དེ་གཉིས་ནི་ཁམས་གསུམ་དུ་སྦྱོར་བ་འདུས་བྱས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། དེ་འབའ་ཞིག་ལ་མི་གནས་པས་ན་འདུས་མ་བྱས་སུ་མི་ལྟུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །བརྩོན་འགྲུས་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བསམ་གཏན་མི་ཟད་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་ལས་མི་གཡོ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མི་ཟད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བསམ་གཏན་མི་ཟད་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་བསྟན་ཏེ། བསམ་གཏན་གྱི་རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་བས་གཉེན་པོ་ཚད་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ངེས་པའི་ཚིག་གིས་དམིགས་པ་ཐ་དད་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྤངས་པ་དང༌། གཉེན་པོ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་གནས་པས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། དེ་དག་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཉི་མའི་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྣམས་དང་ལྡན་པས་ན་མི་ཟད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་གནས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མི་ཟད་པ་ནི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བསམ་གཏན་གྱི་རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་གནས་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ། དཀའ་བར་སྤྱོད་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དང། ཆོ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ལ་དབང་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་དབང་གི་ཁྱད་པར་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། ལྡང་བ་ལ་དབང་བའི་ཁྱད་པར་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ལས་ཀྱང་འཕགས་པའི་དབང་གི་ཁྱད་པར་དང། ཕྱིར་ཉམས་པ་མེད་པའི་དབང་གི་ཁྱད་པར་དང༌། ཤེས་བྱ་དང་ཉེན་མོངས་པ་མེད་པའི་དབང་གི་ཁྱད་པར་དང༌། སེམས་ཅན་དང་ཆོས་སུ་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བས་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པས། ཕན་འདོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་མི་གཅོད་པ་ལ་དབང་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། ཉམས་པ་མེད་པར་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་གནས་པ་དང༌། མཐར་ཕྱིན་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའོ། །དེ་དག་ལས་ཀྱང་དཀའ་བར་སྤྱོད་པའི་ཁྱད་པར་ནི་མདོའི་ཚིག་དང་པོ་བཞིས་བསྟན། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་མདོའི་ཚིག་དེ་རེས་བསྟན་ཏོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསམ་གཏན་ནི། སྐྱོན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞིའི་ཡན་ལག་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལ་མ་ཆགས་པའོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོ་བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་པའི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་གོ་སྙམ་དུ་དམིགས་ནས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པའི་ཁམས་སུ་དམིགས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལྡོག་པ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཁམས་གོང་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་དེ་ལས་ལྡོག་ཅིང༌། ཁམས་གོང་མར་གནས་པར་མི་ནུས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ནི་ཤིན་ཏུ་དབང་དུ་གྱུར་པས་ཁམས་གོང་མ་ལས་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་དམིགས་ཤིང་སྐྱེས་ཀྱང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། ཚིག་དེ་དག་གིས་དཀའ་བར་སྤྱོད་པར་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཀུན་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། ཆོ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ལ་དབང་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏེ་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་སྔར་བསྟན་ལ། ཕྱིས་ཀྱང་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཀུན་ཤེས་པ་དེས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ལས་སུ་རུང་བར་བྱས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དབང་ཕྱུག་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་དབང་གི་ཁྱད་པར་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྩེ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་དབང་སྒྱུར་བ་ནི་སེམས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཤེས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་སྟེ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་ཞིང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་གནས་སུ་བཏུབ་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་འཇུག་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། ལྡང་བ་ལ་དབང་བའི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་ལ་དང་པོ་ཡང་ཅི་དགར་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ། བར་དུ་ཡང་ཇི་ཙམ་འདོད་པའི་བར་དུ་གནས་ཤིང་ཐ་མར་ཡང་ནམ་དགའ་བ་ན་ལྡང་བར་བྱེད་ཀྱི། འཇིག་རྟེན་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་ནི་དང་པོ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཤུགས་མ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་ལྡང་བར་ཡང་མི་ནུས་ལ། ནམ་འདོད་པ་ན་བསམ་གཏན་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡང་མི་ནུས་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ལས་ཀྱང་འཕགས་པའི་དབང་གི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། ཞི་བ་དང་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་ཞི་བ་དང་རབ་ཏུ་ཞི་བ་འམ། ཡང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ཞི་བ་དང་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཉམས་པ་མེད་པའི་དབང་གི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། མི་འཁྲུགས་པ་ནི་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཉམས་པར་བྱར་མེད་པའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཉོན་མོངས་པ་དང་བག་ཆགས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ལེགས་པར་འཇོམས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས། ཤེས་བྱ་དང་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་དབང་གི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུ་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་ཡིན་ཏེ། དེའི་གཉེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐ་ཚིག་གོ །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལས་བསྒྲལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སེམས་ཅན་དང༌། ཆོས་སུ་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བས་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་ཅན་དང་ཆོས་སུ་འཛིན་བ་ལས་མངོན་པར་ཞེན་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་དག་ལས་བསྒྲལ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ནི་ཤེས་རབ་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། བསམ་གཏན་འདིས་སེམས་ཅན་དང་ཆོས་སུ་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསྒྲལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་པས་ཕན་འདོགས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། བསྒྲལ་བ་ནི་ངན་སོང་དང༌། སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བསྒྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱ་བའི་བསམ་བ་སྔོན་དུ་གཏོང་བའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསམ་གཏན་མི་ཟད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་མི་གཅོད་པ་ལ་དབང་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསམ་གཏན་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའོ། །བསམ་གཏན་དེས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གོང་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་མཚན་མི་གྲག་པ་ནི་གྲག་པར་བྱེད། གང་དུ་གྲག་པར་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་བྱེད་པའི་བསམ་གཏན་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་མི་གཅོད་པའོ། །རྟག་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཉམས་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། འགྲོ་བ་དང་འདུག་པ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་མཉམ་པར་གཞག་པས་མ་ཉམས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་དུ་ཉམས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ་སོགས་པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་གནས་པ་བསྟན་ཏེ། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པས་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མཐར་ཕྱིན་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་བསྟན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆེ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཐུ་ཆེ་བའོ། །དེ་ལྟར་བུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་ནི་ནམ་མཁའ་ཁྱབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། ནམ་མཁའ་བཞིན་ཐོགས་པ་དང་ཆགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བསམ་གཏན་རྣམ་པར་དག་པ་བཅུ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཡང་མེད་ན་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་ལྟག་ལ་ཡོད་ཅེས་བསྟན་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་གྱི་བདག་ཉིད་ཆེ་བ་བརྗོད་དོ། །བསམ་གཏན་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བསམ་གཏན་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བསམ་གཏན་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་སྟེ། སེམས་ལས་སུ་རུང་བའི་འབྲས་བུ་གང་སྦྱང་བ་ལ་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། གང་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འོག་ནས་སྨོས་པ་ལྟ་བུའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རྣམས་ནི་སེམས་ལས་སུ་རུང་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གིས་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་གི་ཚར་ཕྲུགས་ལྔས་ནི་ལྷའི་མིག་དང༌། ལྷའི་རྣ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་རྣམས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་མན་ཆད་ཚིག་གི་ཚར་ཕྲུགས་གསུམ་གྱིས་ནི་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་བསྟན་ཏེ། དངོས་གསལ་བ་རྣམས་ནི་མ་བཤད་དོ། །གང་གིས་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་མི་ཟད་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་གིས་གཟུགས་བཟང་པོ་དང་ངན་པ་ལ་སོགས་པ་ལྷའི་མིག་གིས་མཐོང་ངོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་ཀྱང་མི་ཟད་པའི་ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་དེ་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དག་ལྟར་མྱ་ངན་འདས་པ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །གང་སྒྲ་ཐམས་ཅད་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐར་བརྗོད་དུ་མེད་བར་ཤེས་པ་ནི་སྒྲ་ཆེན་པོའམ་ཆུང་དུ་ལ་སོགས་པ་ལྷའི་རྣ་བས་ཐོས་སོ་ཅོག་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་མཐར་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ། དམིགས་སུ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་འགོག་པར་ཤེས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་དང་བྲལ་བར་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཤེས་ཀྱང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་སེམས་འགོག་པ་མངོན་སུམ་ཡང་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི་བདག་དང་ཕ་རོལ་རྣམས་འདས་པའི་དུས་ན་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་ཅིང་བྱེད་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་བདག་དང་ཕ་རོལ་རྣམས་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་ཤེས་པའོ། །གང་དུས་གསུམ་ལ་མ་ཆགས་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་མཚན་མ་དང་དངོས་པོ་ཉིད་དུ་མི་འཛིན་ཅིང༌། དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པའོ། །ཞིང་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པར་ཤེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་གསེར་དང༌། བཻ་ཌཱུཪྻ་ལ་སོགས་པ་གང་གི་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་བ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་རྣམས་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པའོ། །དབྱེར་མེད་པའི་ཆོས་ནི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་རོ་གཅིག་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་འདི་ནི་མངོན་བར་ཤེས་པ་ཡིན་ལ་དེའི་འོག་ཏུ་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་མཉམ་པར་མཐོང་སྟེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་རང་བཞིན་དུ་ཡང་མི་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དབྱེར་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བཟོ་དང༌། གསོ་བ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དབྱེར་མེད་ཅིང་ཐུན་མོང་དུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གྱུར་པའི་ཤེས་པ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་མ་འདྲེས་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པར་སྦྱར་རོ། །ཟག་པ་ཟད་པའི་མཐུས་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པ་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་འདི་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ལ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། སྤྱི་བོར་ཞེས་པ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། མདོར་ན་གང་ཇི་ཙམ་དུ་མཚན་མ་དང་རྩོལ་བ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ། མཚན་མ་མེད་ཅིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པས་གཉེན་པོ་ཚད་མེད་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སེམས་གཡེང་བ་ཇི་སྙེད་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང༌། དམིགས་པ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་གནས་པའི་སེམས་གཡེང་བ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང༌། སྤོང་བར་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་དང༌། སེམས་གཞག་པ་ཤེས་པ་ཡང་དེ་སྙེད་ཅིག་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སེམས་གཡེང་བ་དཔག་ཏུ་མེད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་དང༌། སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཤེས་པ་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད་དོ་ཞེས་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་རྒྱུ་ལ་བྱའོ། །སེམས་གཞག་པ་ཤེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་ལ་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སེམས་གཡེང་བ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང་བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བས་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སེམས་གཡེང་བ་དེ་ལྟར་དཔག་ཏུ་མེད་པས་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སེམས་གཡེང་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གཉེན་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་ཀྱང་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་སྟོན་ཏོ། །ངེས་པའི་ཚིག་གིས་དམིགས་པ་ཐ་དད་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། མཉམ་པ་ཉིད་དེ་ལ་གནས་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གང་དུ་སྨོས་པ་སེམས་གཞག་པ་ཤེས་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཞུམ་པ་དང༌། རྒོད་པ་སྤངས་པ་ཡིན་པས་མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་གནས་པས་ན། སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་སྔར་སྨོས་པ་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞག་པས་ན་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་མཉམ་པ་ཉིད་དེ་ནི་འོག་ནས་སྨོས་པ་སྟེ། གང་དང་གང་དག་མཉམ་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་མཉམ་པ་ཉིད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་དང་སྦྱར་རོ། །སེམས་ཅན་ལས་ཉོན་མོངས་པ་མིང་གིས་སྨོས་པ་དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པར་ན་ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་པ་བཞིན་གྲུབ་པ་མེད་དེ་ཐམས་ཅད་རོ་གཅིག་ཅིང་མཉམ་པ་ཡིན་ཏེ། མཉམ་པ་ཉིད་དེ་ལ་གནས་པས་ན། དེ་ཕྱིར་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་གང་དང་མཉམ་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་དེ་དང་མཉམ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདྲ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་ཚིག་འོག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་གང་དང་མཉམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱང་དེ་དང་མཉམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བྱང་ཆུབ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རང་བཞིན་གཅིག་སྟེ། ཡང་དག་པར་ན་ཐ་མི་དད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ་གང་དང་མཉམ་པ་མི་སྐྱེ་བ་ཡང་དེ་དང་མཉམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པའི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཡང་རང་བཞིན་གཅིག་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མའི་དངོས་པོ་མེད་དེ་དེ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ཏེ། གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རང་གི་སེམས་ཀྱི་རང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཞིན་དེ་ལྟར་གཟོད་མ་ནས་རྣམ་པར་དག་པའི་རང་བཞིན་དུ་མཉམ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡང་འདྲ་བར་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསྒོམ་ཞིང་མཉམ་པ་ཉིད་དེ་ལ་ཞུགས་པས་ན་དེའི་ཕྱིར། སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྤངས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཕན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཕན་པར་མི་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྙོམས་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཕན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཕན་འདོགས་པའོ། །ཕན་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་གནོད་པ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ལ་འདྲ་བར་སེམས་པས་ན་སྙོམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྙོམས་པའི་དཔེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ས་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །མི་མཐོ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པས་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད་པར་གནས་པའོ། །མི་དམའ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མང་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བདག་ཐོས་ནས་བསྒྲུབ་མི་ནུས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་མི་མཐོ་མི་དམའ་བར་གནས་པས་མི་གཡོ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། གང་གིས་ཀྱང་བསྐྱོད་མི་ནུས་པར་གྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་དུ་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ལུས་དང༌། སེམས་དང༌། ངག་ཡོངས་སུ་དག་པ་བསྟན་ཏེ། འགྲོ་བ་དང་འདུག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་དུ་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དེ་ཡང་སོ་སོར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་ནས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ལྟར་བཅོས་པ་མ་ཡིན་པས་སྤྱོད་ལམ་མ་བཅོས་པ་སྟེ། ཚིག་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ལུས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བསྟན་ཏེ། སོ་སོར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་ནས་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་གྱི། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་དང༌། རྒྱུ་བའི་ཚེ་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོའི་ཡུལ་ལ་མི་རྒོད་པ་དང༌། གནས་པའི་ཚེ་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་གཡེང་བའི་ཚིག་དེ་གསུམ་གྱིས་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་བསྟན་ཏོ། །རན་པར་སྨྲ་ཞིང་མང་དུ་མི་སྨྲ་བས་མུ་ཅོར་མི་སྨྲ་བ་དང༌། ཆོས་སྨྲ་བ་དང་བདེན་པར་སྨྲ་བས་ཚིག་མ་འཆལ་པ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ངག་ཡོངས་སུ་དག་པ་བསྟན་ཏོ། །དོན་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་བསྒོམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་བྱ་བའི་དན་དང་ཆོས་དང༌། སྒོམ་པའི་དུས་ཤེས་པ་བསྟན་ཏེ། སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཤེས་པ་དང༌། མིང་དང་ཚིག་དང་ཡི་གེས་བསྡུས་པ་གསུང་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་ཆོས་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་གང་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །དབྱར་དང༌། སྟོན་དང༌། དགུན་དང༌། དགུན་སྨད་དང༌། དཔྱིད་དང༌། སོས་ཀའི་དུས་གང་གི་ཚེ་ཇི་ལྟར་བསྒོམ་པ་ཤེས་པས་དུས་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ལ་ཡང་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང༌། ཆ་སྨད་ལ་སོགས་པ་གང་གི་ཆེ་བསྒོམ་པ་ཤེས་པས་ཚོད་ཤེས་པ་དང༌། འདི་ནི་ལྡང་བའི་དུས་སོ། །འདི་ནི་ཟས་ཀྱི་དུས་སོ། །འདི་ནི་འཆགས་པའི་དུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་ནི་དུས་མིན་པ་ཤེས་པ་སྟེ་ཚིག་དེ་དག་གིས་ནི་བསྒོམ་པའི་དུས་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྙེགས་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བས་ཟིན་པ་སྟོན་ཏེ། སྔར་བསྟན་པ་ལྟར་སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་དུ་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཡིན་ཡང་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་རྒྱལ་རིགས་དང༌། རྗེའུ་རིགས་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྙེགས་ཏེ་དེ་དག་མཐུན་པར་སྤྱོད་པའི་ཐབས་མཁས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པས་དེ་དག་གི་ནང་ན་གནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་དང་མ་འདྲེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་མ་འདྲེས་ཤེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་ལས་འདས་པ། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མ་འདྲེས་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འདུ་འཛིའི་ནང་ན་ཡང་སྤྱོད་ལམ་དབེན་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྗེས་སུ་སྙེགས་ཤིང་འདུ་འཛི་མང་པོའི་ནང་ན་གནས་ན་ཡང་སེམས་དབེན་ཅིང་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ལ་གནས་པ་ནི་བསྟན་མ་ཐག་པའི་ཆོས་ལ་གནས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བྲིན་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་དག་གི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་གནས་ཀྱང་མི་འདོར་ལ། ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་ཐམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཅད་དུ་ཡང་སྣང་ངོ༌། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་པའི་བསམ་གཏན་ཞེས་བཤད་ན། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་སྙམ་ནས་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐབས་ནི་གང་ཤེས་རབ་ནི་གང་ཞེན་ཞེས་དྲིས་པ་དང༌། གཉེན་པོ་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་གནས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཉམ་པར་གཞོག་པ་ན་སེམས་ཅན་ལ་བལྟ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །མཉམ་པར་གཞོག་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོ་རྣལ་འབྱོར་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཚེའོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ཅན་འདོགས་པ་ནི་ཁམས་དང་འགྲོ་བ་དང་སྐྱེ་གནས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་མཐུན་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཐབས་སོ། །དེའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་ཡང་རབ་ཏུ་སྤངས་ཏེ། རྟོག་པ་ཞི་བ་དང་སྤྱོད་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བསམ་གཏན་དུ་བྱེད་པ་འདི་ནི་དེའི་ཤེས་རབ་སྟེ། ཚིག་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་འོག་མ་དག་ལ་ཡང་མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཡེ་ཤེས་བཞི་སྟེ། དེ་དག་ཐོབ་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས་བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ལ་སྟོན་པའོ། །ཆོས་གང་ལ་ཡང་མི་གནས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་གང་ལ་ཡང་མ་ཆགས་པར་བསམ་གཏན་བྱེད་པའོ། །དམ་པའི་ཆོས་ནི་གསུང་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་སྟེ། དེ་དག་གི་དོན་དང་ཚིག་རྣམས་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བ་ལ་ལྟ་བའོ། །གསུང་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་གཞོལ་བ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་འབབ་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་བབ་པའི་དོན་དུ་འདྲ་བར་འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་བསམ་གཏན་ནི་ཆོས་དབྱེར་མེད་པར་བསམ་གཏན་བྱེད་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་རྒྱན་ནི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་དགེ་སྟེ། དེ་དག་རེ་རེ་ནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དབྱེར་མེད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་དག་གིས་མཚན་ཉིད་དུ་དབྱེར་མེད་པའོ། །ཆོས་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཚངས་པའི་སྒྲ་དབྱངས་ཀྱིས་བཏགས་ཏེ་བརྗོད་པ་ཡང་འདུལ་བའི་སྐྱེ་བོའི་ངོར་བརྗོད་པར་ཟད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་དེས་ཀྱང་བརྗོད་དུ་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །སེམས་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུར་བྱིན་གྱིས་རློབ་པ་ནི་སེམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྨ་མི་ཕྱིན་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འབིགས་པར་མཐུ་སྐྱེད་པའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་གཡེང་བ་མེད་པར་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་ཞུམ་པ་དང་རྒོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པའོ། །སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་ནི་དང་པོ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱའོ་ཞེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་སྟེ། དེས་ད་ཡང་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་ཀྱི་མཐུ་བསྐྱེད་ཅིང༌། བྱིན་གྱིས་རློབ་པ་ནི་ཐབས་སོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ལྷག་པར་དམིགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་འདིས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་དོ་སྙམ་དུ་དམིགས་པའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བའི་གནས་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པ་ནི་བསམ་གཏན་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་གཉིས་ཀ་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པར་མཐོང་བའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བཞིན་ལས་གྲུབ་པ། ཐ་གྲུ་ཆེ་ཞིང་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་བཞིན་ལས་གྲུབ་པ། ཐ་གྲུ་ཆེ་ཞིང་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་དག་ལས་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་དག་གཟུང་བར་སེམས་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོའི་རྒྱན་བཀོད་པ་ནི་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཚེ་བསྐལ་པ་དུ་མར་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པའི་རྒྱུས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དང༌། རྡོ་རྗེའི་གདན་ལ་སོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མདོ་དག་ལས་གསུངས་པ་སྟེ་དེ་ལྟ་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་སྔོན་དུ་གཏོང་བ་ནི་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བག་ལ་ཉལ་དང་བཅས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞིག་སྦྱར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར་བར་འདོད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་འོག་ཏུ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་བཤད་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་སྔོན་དུ་གཏོང་བའོ། །བསྐོར་བ་ཡང་མེད་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པ་བཤད་དུ་མེད་པའོ། །མི་བསྐོར་བ་ཡང་མེད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བརྗོད་དུ་མེད་ཀྱང་དེ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ཙམ་དུ་མིང་དང་བརྡར་བཏགས་ཏེ་བཤད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་ཚོགས་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྟེ་དེ་གཉིས་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྒོམ་པའི་བསམ་པ་མངོན་དུ་གཏོང་བ་ནི་རྣམ་པར་མི་གཡེང་བ་མངོན་དུ་བྱེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་གདུང་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གདུང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་སུའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཁྱེན་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་དང་ལྡན། ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་ནང་ནས་ཀྱང་ཁ་ཅིག་ནི་འདུ་ཤེས་མེད་པ། ཁ་ཅིག་ནི་འདུ་ཤེས་དང་བཅས་པ་སྟེ། དེ་དག་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ངེས་པར་གྱུར་པ་ནི་ས་དང་པོ་ལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་སྟེ། དེ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དང་མཐུན་པ་ནི་ས་དང་པོ་རྟོགས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་མོས་པ་དང་སྤྱོད་པའི་ས་གཞི་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པ་ལ་བྱའོ། །མདོར་ན་ཇི་ཙམ་དུ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་སྨོན་པ་དང༌། རེ་བ་སྔོན་དུ་གཏོང་བ་ནི་ཐབས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ལ། ཇི་ཙམ་དུ་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་མི་དམིགས་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་སེམས་རབ་ཏུ་སྦྱངས་པའི་མཐུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་ཚེ་ན་དུས་གཅིག་ཏུ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་ལ་སྤྱོད་ཀྱང་ཐབས་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་པས་མཚན་མ་འབའ་ཞིག་ལ་དམིགས་པའམ། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་ཐབས་དང་བྲལ་ན་མཚན་མ་མེད་པ་ཉི་ཚེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྒོམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་ཀ་ལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྤྱོད་པ་དེ་ནི་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་པའི་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱའོ། །བདུད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལ་གླགས་མི་རྙེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་མ་ཐག་པ་ལྟ་བུའི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་ནི་བདུད་རྣམས་ཀྱིས་བར་ཆད་བྱ་བར་ཡང་མི་ནུས་ལ། བདུད་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྣོད་ཀྱང་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསུང་རབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྣོད་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་ཏིང་འཛིན་འདི་དག་མཐའ་ཡས་དཔག་མེད་དེ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་མིང་གིས་སྨོས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་དག་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་དག་ལྟ་བུ་གཞན་ཡང་མཐའ་ཡས་ཏེ་འདི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་དོ་ཞེས་དཔག་པར་མི་ནུས་པའི་དོན་ཏོ། །བསམ་གཏན་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་དག་གི་ཕ་རོལ་སོང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལྟར་མཐའ་ཡས་ཤིང་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྣམ་པར་དག་པར་རྟོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བསམ་གཏན་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཆོས་ལ་མི་ཉམས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་ཅ་ཏིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱང་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་འོག་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་དང་སྤྱོད་པ་ཇི་སྙེད་པ་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལས་ཀྱང་དེ་སྙེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པས་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་དང་སྤྱོད་པ་ནམ་མཁའ་བཞིན་མཐའ་ཐུག་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པས་ཟད་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱིར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། ཤེས་བྱ་མཐའ་མེད་པའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་མ་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདུན་དུ་ལྟ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། ངེས་པའི་ཚིག་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། རང་བཞིན་དང་ཡུལ་དང༌། ལས་རྣམས་སོ། །དེ་ལས་རྣམ་པ་ནི་ཐོས་པའི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞིས་བསྟན། འཇུག་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་གིས་བསྟན། ངེས་པའི་ཚིག་ནི་རིགས་པའི་ཚིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གི་ཚར་གྱིས་བསྟན་ཏེ། འབྲས་བུ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྟན། རང་བཞིན་ནི་འགྲོགས་པ་བཅུ་དྲུག་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པས་བསྟན། ཡུལ་ནི་ཆོས་བརྒྱད་ལ་མཁས་པས་བསྟན། ལས་ནི་གཞན་ཡང་དག་པ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །ཡང་ན་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་འཇུག་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་དང༌། ཤེས་རབ་དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་མ་འདྲེས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡུལ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ངེས་པའི་ཚིག་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང༌། བསྟན་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བརྗོད་པས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཐོས་པའི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ནོ། །ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་འཇུག་པའོ། །གཞན་ཡང་བཙུན་པ་ཤར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་ཤེས་རབ་ནི་འགྲོགས་པ་བཅུ་དྲུག་དང་ལྡན་ཅིག་མི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་མ་འདྲེས་པའོ། །ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་བརྒྱད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡུལ་ལོ། །གཞན་ཡང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ངེས་པའི་ཚིག་གོ །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་འདིས་ཡེ་ཤེས་མི་ཟད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལེའུ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པས་ནི་བསྟན་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བརྗོད་པ་བསྟན་ཏོ། །ཤེས་རབ་དེའི་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་དེའི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འཇུག་པ་ནི་ཅི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་དེས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟར་རྟོག་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། འཇུག་པའི་སྒྲ་ནི་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་སྐད་དྲིས་པ་དང་ལན་དུ་ཐོས་པ་ནི་རྣམ་པའོ། །ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འཇུག་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཐོས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་འགྱུར་པས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་རྣམ་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བུ་བྱེ་བྲག་ཏུ་འབྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་ཤེས་རབ་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་ཐོས་པའི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་ཤེས་རབ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་པོ་དག་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གམ་རྣམ་གྲངས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་ཤེས་རབ་དེའི་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་འདྲི་བའི་ཚིག་སྟེ། ཤེས་རབ་དེའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་འདུན་པའི་རྣམ་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཐོས་པའི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་པོ་དེ་དག་གང་ཡིན་པ་སྟོན་ཏེ། འདུན་པ་ནི་ཆོས་ཉན་པར་འདོད་པ་ལ་བྱ་སྟེ། ཉན་པར་འདོད་པ་ལས་ཐོས་པ་དང་ཤེས་རབ་འབྱུང་གི་འདོད་པ་མེད་ན་མི་འབྱུང་བས་དེའི་ཕྱིར་འདུན་པ་ནི་ཤེས་རབ་འབྱུང་བའི་རྒྱུར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་ཐོས་པ་ལས་འདུན་པའི་རྣམ་པ་འབྱུང་གི་མ་ཐོས་པ་ལས་མ་ཡིན་པས་ཐོས་པ་ནི་འདུན་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདུན་པ་དང་ཐོས་པ་གཉིས་གཅིག་གི་རྒྱུ་གཅིག་ཡིན་པར་བལྟའོ། །ཡང་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། འདུན་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་དེ་འདུན་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པའི་སྒྲ་ནི་བསམ་པའི་རྣམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །བསམ་པའི་རྣམ་པ་ནི། གོང་དུ་བསམ་པ་མི་ཟད་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་ན་བསམ་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕན་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་དང༌། བདེ་བར་བྱ་བའི་བསམ་པའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་སྟོན་ནས་དགེ་བའི་གནས་སུ་འགོད་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །བདེ་བར་བྱ་བའི་བསམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཕོངས་པ་དང༌། མགོན་མེད་པ་དང༌། རྟེན་མེད་པ་རྣམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་སྤངས་ཏེ་ཕན་པའི་དངོས་པོ་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པའི་རྣམ་པ་ནི་གོང་དུ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་མི་ཟད་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ལ་བྱའོ། །སྦྱོར་བའི་བསམ་པ་ནི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། ཕོངས་པ་སེལ་བའི་སྦྱོར་པ་དང། མོས་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། བསྒྲུབ་པ་ལ་སྦྱོར་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྦྱོར་བ་དང༌། དཀའ་བ་སྤྱོད་པ་བཟོད་པ་ལ་སྦྱོར་བའོ། །སེམས་ཅན་དངོས་པོ་གང་གིས་ཕོངས་པ་དེ་ལ་དེ་གཏོང་བ་ནི་ཕོངས་པ་སེལ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་སྦྱིན་པ་མི་ཟད་པའི་སྐབས་སུ་ཟས་འདོད་པ་ལ་ཟས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བཏུང་བ་འདོད་པ་ལ་བཏུང་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའོ། །མོས་པ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་མོས་པར་བྱེད་པའོ། །སྒྲུབ་པ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ནི་རྟག་ཏུ་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། གང་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའི་སྐབས་སུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་རབ་ཏུ་གཟུང་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཛིན་དུ་འཇུག་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའོ། །ཤེས་བཞིན་དུ་སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། སྨོན་ལམ་གྱིས་ཤེས་བཞིན་དུ་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའོ། །ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པ་སྟེ། གང་གོང་དུ་སྦྱིན་པ་མི་ཟད་པའི་བསམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དཀའ་བར་སྤྱད་པ་བཟོད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནང་གི་སྡུག་བསྔལ་མགོ་དང༌། རྐང་ལག་ལ་སོགས་པ་བཏང་བ་དང༌། ཕྱིའི་སྡུག་བསྔལ་གྲང་བ་དང་ཚ་བ་ལ་སོགས་པ་བཟོད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་གང་དུ་བཙུན་པ་ཤར་དྭ་ཏིའི་བུ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་དང༌། ཆོས་སྦྱིན་བ་སྟོན་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་སྦྱོར་བ་མི་ཟད་པ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ཏོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསྐྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྟོབས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱབས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བསྐྱོད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བ་བཅུ་སྤྱོད་པ་ལས་བསྐྱོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ལས་ངན་པ་སྤོང་དུ་འཛུད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཇོག་པར་བྱེད་པ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ལྡོག་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བ་བཅུ་ལ་འགོད་པར་བྱེད་པའོ། །སྟོབས་པར་བྱེད་པ་ནི་ལྷ་དང་མིའི་བདེ་བ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུའི་བར་དུ་སྦྱིན་པ་དང་འཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །སྐྱབས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་བྱེད་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བ་ངན་པར་མི་ལྟུང་བར་སྐྱོབ་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཐེག་པ་དམན་པར་མི་ལྟུང་བར་སྐྱོབ་པ་དང༌། འཁོར་པའི་ལམ་ངན་པར་མི་ལྟུང་བར་སྐྱོབ་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་བར་སྐྱོབ་པའོ། །ཆོས་ཐོས་པ་ལས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མི་དགེ་བ་ལས་བསྐྱོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། འབྲས་བུ་སྟོབས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལས་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པས་ན་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ང་རྒྱལ་མེད་པ་ནི་ཆོ་རིགས་དང་ཤེས་ཉེན་ལ་སོགས་པས་མི་སྙེམས་པའོ། །བག་ཡོད་པ་ནི་བག་མེད་པའི་གཉེན་པོ་སྟེ། བག་མེད་པར་ཡང་གཞན་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། བདག་ལས་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་དོ། །གཞན་ལས་འབྱུང་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བྱུར་ལས་བྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ལས་བྱུང་བའོ།།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་ལ་བྱུར་ལས་བྱུང་བ་ནི་ཚེ་རབས་སྔ་མའི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་འབྱུང་བ་དང༌། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱེད་པའོ། །སེམས་ཅན་ལས་བྱུང་བ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་ཉེ་བར་འོངས་པས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བའོ། །བདག་ལས་འབྱུང་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་འདུ་འཛི་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་འབྱུང་བའོ། །དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་འདུ་འཛི་ལས་འབྱུང་བ་ནི་བདག་ཉིད་ཁྱེའུ་དང༌། བུ་མོ་དང༌། འགྲོ་བ་བཟང་མོ་དང༌། རྒྱལ་རིགས་དང་བྲམ་ཟེའི་རིགས་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲེ་བར་མོས་པས་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བའོ། །ལོག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་འབྱུང་བ་ནི་འདོད་པ་དང་འདུན་པ་དང་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོག་པའི་རྒྱུས་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བ་སྟེ། ཐོས་པ་ལས་དེ་དག་སྔོན་འབྱུང་བ་ཡང་སྤོང་པར་བྱེད་ལ། ཕྱིས་ཀྱང་མི་འབྱུང་བར་བྱེད་པས་ན་བག་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །གུས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་སྨྲ་པ་ལ་བརྙས་པ་མེད་པ་སྟེ། མདོ་ལས་དགེ་སློང་དག་རི་དགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སེང་གེ་ནི་རི་བོང་ལ་མཆོང་ན་ཡང་བསྒྲིམས་ཏེ་མཆོང་གི་མ་བསྒྲིམས་པར་མ་ཡིན་ནོ། །རྟ་དང་གླང་པོ་ལ་མཆོང་ན་ཡང་བསྒྲིམས་ཏེ་མཆོང་གི་མ་བསྒྲིམས་པར་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་ཆོས་སྨྲ་བ་ལ་བརྙས་པ་མེད་པར་བྱས་ནས་གུས་པར་ཉན་པའོ། །མཐུན་པར་འཛིན་པ་ནི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །བཀའ་བློ་བདེ་བ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་ཉན་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་གུས་པ་སྟོན་པའོ། །བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་སྨྲ་བ་ལ་ཅི་རིགས་པར་ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་ལུས་དང་ངག་གིས་རིམ་གྲོ་བྱེད་པའོ། །ཡང་ན་བསྙན་བཀུར་མི་བྱེད་པའི་གཉེན་པོ་ནི། བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་སྟེ། བསྙེན་བཀུར་མེད་པ་ནི་ཉན་པ་ཁྲི་མཐོ་ལ། འཆད་པ་ཁྲི་དམའ་བ་ལ་བཞག་ཅིང༌། རྐང་ལག་བརྐྱང་བ་དང་ཁ་གླལ་བ་ལ་སོགས་པས་ངན་དོན་ཉན་པ་སྟེ། ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ཆོས་བླ་མར་བྱེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་མེད་དེ། དེ་བས་ན་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པའི་རྣམ་བ་ཞེས་བྱའོ།།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣ་བ་བླགས་ཏེ་ཉན་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་དུ་གཡེང་བ་དང༌། ནང་དུ་གཉིད་དང་རྨུགས་པས་སེམས་བསྡུས་པ་ཆོས་ཉན་པའི་དྲི་མ་གཉིས་མེད་པར་ཉན་པ་སྟེ། མདོ་ལས་ཀྱང་དགེ་སློང་དག་གཉིས་པོ་འདི་དག་ནི་ཆོས་ཉན་པའི་དྲི་མ་སྟེ། དེ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱའོ། །གཉིས་གང་ཞེ་ན། སེམས་རྒོད་པ་དང་ཞུམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང༌། དགོངས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཛིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཛིན་པ་ནི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་གི ། རྒྱུ་མེད་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་བར་མི་རྟོག་པའོ། །དགོངས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཛིན་པ་ནི་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་བའི་ཚོར་བ་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། འགྱུར་བ་དང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ལ་དགོངས་པ་ལ་སོགས་པ་རྟོགས་པའོ། །རྣམ་པར་མི་གཡེང་བ་ནི་གཡེང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གཡེང་བ་དང༌། ཕྱི་རོལ་དུ་གཡེང་བ་དང༌། ནང་དུ་གཡེང་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གཡེང་བ་ནི་ཆོས་ཉན་པའི་ཚེ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་རྟོག་པ་འཇུག་པའོ། །ཕྱི་རོལ་དུ་གཡེང་བ་ནི་ཆོས་ཉན་པའི་ཚེ་ཉན་པར་མི་འདོད་ཅིང་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་ལ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོག་པ་འབྱུང་བའོ། །ནང་དུ་གཡེང་བ་ནི་ཆོས་ཉན་བའི་ཚེ་ཞུམ་པའམ་རྒོད་པའི་དབང་དུ་གྱུར་བའོ། །གནས་ནི་ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་མི་རྒོད་པ་སྟེ། གནས་གཅིག་ན་འདུག་ཅིང་ཉན་པའོ། །རིན་པོ་ཆེར་འདུ་ཤེས་པ་ནི་ཐོས་པ་དེ་ཉིད་རིན་པོ་ཆེ་དང་འདྲ་བར་དཀོན་པས་འདུ་ཤེས་ནས་ཉན་པ་ལ་བྱའོ། །ཡང་ན་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་ནི་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པ་དང༌། བསྒྲུབ་དཀའ་པར་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་ནས་ཉན་པ་ནི་རིན་པོ་ཆེར་འདུ་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཕན་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ནི་ལྷ་དང་མིའི་བདེ་བ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་གྱི་བདེ་བ་འཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དཀའ་ཐུབ་བདག་ཉིད་ངལ་པར་བྱེད་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མཐའ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་བསོད་ཉམས་ཀྱི་མཐའ་གཉིས་སྤངས་བ་དབུ་མའི་ལམ་བདེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིན་ཏུ་དཀོན་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྒྱ་ལམ་ན་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་ཞིང་དམ་པའི་ཆོས་བཤད་པ་ཡང་བརྒྱ་ལམ་ན་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསྒྲུབ་པར་དཀའ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་བཞི་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་ཙམ་མཉན་པ་ཡང་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་གྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པས་བསྒྲུབ་ དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྨན་དུ་འདུ་ཤེས་པ ་ནི་ཐོས་པས་དུག་གསུམ་གྱི་ནད་སེལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བས་ན་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་ཚིག་གོང་མ་གསལ་བར་བཤད་དོ། །དྲན་པའི་སྣོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། དྲན་པ་ཉིད་སྣོད་ཡིན་པས་ན་དྲན་པའི་སྣོད་དེ། དྲན་པའི་སྒྲས་ནི་ཐོས་པའི་ཤེས་རབ་ལ་བྱའོ། །སྣོད་ཀྱི་སྒྲས་ནི་མི་བརྗེད་པའི་གཞི་ལ་བྱ་སྟེ། ཐོས་པ་ལས་ཡིད་གཞུངས་པ་འབྱུང་སྟེ། མི་བརྗེད་པའི་གཞི་བྱེད་པས་ན་ཐོས་པ་ནི་དྲན་པའི་སྣོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྟོག་པ་ཞེས་པ་ནི་བསམ་པའི་ཤེས་རབ་ལ་བྱ་སྟེ། བསམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་མཉམ་པར་བཞག་པ་དང༌། མ་བཞག་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་ལ་རྟོགས་པ་དེས་ཤེས་པས་ན་རྟོགས་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྟོགས་པ་ཤེས་པའི་སྒྲས་ནི་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་བྱའོ། །བློ་གྲོས་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བློ་གྲོས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་བློ་ཆེ་བ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འབར་བའམ་གསལ་བ་ལྟ་བུ་ལ་བྱ་སྟེ། ཐོས་པ་ལ་བློ་གྲོས་གསལ་བར་འགྱུར་བས་ན་བློ་གྲོས་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བློ་གྲོས་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ལ་བྱ་ལ། འཇུག་པ་ནི་གོམས་པར་བྱེད་པ་ལ་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཐོས་པ་ལས་བློ་ལ་འདྲིས་ཤིང་གོམས་པ་འབྱུང་བ་ན་ཐོས་པ་ནི་བློ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་དྲན་པ་དེའི་སྣོད་ཡིན་པས་ན་དྲན་པའི་སྣོད་དེ། དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔོན་ཇི་ལྟར་བཟུང་བའི་ཆོས་དང་དོན་མི་བརྗེད་པའོ། །དྲན་པ་དེའི་སྣོད་ནི་ཐོས་པའི་ཤེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རབ་སྟེ། སྔོན་ཐོས་པའི་གཞི་ལས་དྲན་པ་འབྱུང་གི་མཐོས་པ་ལས་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་དེ་ལ་འཇུག་པས་ན་བློ་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། བློ་ནི་ཐོགས་པ་དང་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བྱའོ། །འཇུག་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། ཐོས་པ་ལས་དེ་བཞིན་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས། མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བས་ན་ཐོས་པ་ནི་བློ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་བློ་འདིས་འཇུག་པས་ན་བློ་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། བློ་ནི་བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ལ་འཇུག་པ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཆོས་བདག་མེད་པ་རྟོགས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་བཞིན་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྒྱུ་ཡང་ཐོས་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་སྐབས་འདིར་ཡང་ཐོས་པ་ནི་བློ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་པར་སྦྱར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང༌། ཐེག་པ་བླ་ན་མེད་པ་སྟེ་མི་ངོམས་པར་ཉན་པ་ནི་དེ་དག་ཉན་པ་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པའོ། །གཏོང་བ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་འཆད་པའོ། །སྤེལ་བ་ནི་གང་ཟག་འགའ་ཙམ་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་ཙམ་དུ་བར་འགའ་འཆད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་རྟག་ཏུ་འཆད་པའོ། །ཡང་ན་གཏོང་བ་སྤེལ་བ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྒྱན་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཚོགས་དང༌། དོན་གྱི་མཆོག་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁ་ན་མཐོ་བ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སུས་སྦྱིན་པར་བྱེད། སུ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད། ཅི་ཞིག་སྦྱིན་པར་བྱེད། ཅི་སྦྱིན་པར་བྱེད། ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པར་བྱེད། ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། སུས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་གཏོང་པ་པོའི་གང་ཟག་གིས་སོ། །སུ་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་བཞི་ལ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཕན་འདོགས་པ་དང༌། སྡུག་པ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སྦྱིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་བཟའ་བ་དང་བགོ་བ་ལ་སོགས་པས་ཕོངས་པ་མགོན་དང་སྐྱབས་མེད་པའི་བྲམ་ཟེ་དང་ཚོང་པ་དང༌། གདོལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕན་འདོགས་པ་ནི་ཕ་མ་དང་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་ཞུགས་པ་ལས་འབྱིན་པའི་གང་ཟག་རྣམས་སོ། །སྡུག་པ་ནི་སྨོས་འདྲིན་གང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དག་དེ་ལ་བྱམས་པའམ། གཏམ་འདྲེས་པ་དང༌། ཕེབས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། འགྲོགས་བཤེས་རྣམས་སོ། །ཁྱད་པར་ཅན་ནི་གང་ཉོན་མོངས་པ་གདུལ་བ་ལ་ཞུགས་པའམ། ཉོན་མོངས་པ་བཏུལ་བའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་རྣམས་སོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པའི་གནས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་སུ་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལའོ། །ཅི་ཞིག་སྦྱིན་པ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོའོ། །ཅིས་སྦྱིན་པ་ནི་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཆགས་པ་མེད་པ་དང༌། གཏོང་བའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱིས་སོ། །ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ནི་མ་འོངས་པ་ལ་བལྟ་པ་དང༌། འབྲས་བུ་མཐོང་བའི་དད་པས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བརྙས་པ་མེད་པར་རང་གི་ལག་ནས་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་རྗེ་བའི་རྒྱུས་སྦྱིན་པ་སྟེ། སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་ལྡན་པ། ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བར་སྙིང་པོ་མེད་པར་འཛིན་པ། གཞན་གྱི་དོན་ལ་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་གང་ཟག་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་འབྱུང་གི་གཞན་ལས་མ་ཡིན་པས་ན་ཐོས་པ་ནི་གཏོང་བ་སྤེལ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདིས་ནི་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། དུལ་བ་ནི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་འཕེལ་བ་དང་ལྡན་པས་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཡུལ་ལ་མི་འཇུག་པས་དུལ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དུལ་བ་སྟེ། དེའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལྟ་བུ་དུལ་བས་ན་ཅང་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཅང་ཤེས་པ་ནི་ལམ་དྲང་པོ་ནས་ཇི་སྲིད་བགྲོད་པར་བྱ་བར་ཕྱིན་པར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ནི་འབྲས་བུའོ། །དེ་ལ་ལམ་དྲང་པོ་ནི་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་སོགས་པའོ། །བགྲོད་པར་བྱ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་འཕགས་པའི་ལམ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཐོས་པ་ནི་དུལ་ཞིང་ཅང་ཤེས་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །མང་དུ་ཐོས་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་མང་པོ་ལས་རྣམ་པ་མང་དུ་ཆོས་གང་ཐོག་མར་དགེ་བ་བར་དུ་དགེ་བ། ཐ་མར་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ། །ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ། །མ་འདྲེས་པ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡོངས་སུ་བྱང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་སྡེ་ཕར་ཆེར་ཐོས་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་ལ་མང་པོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མང་པོ་ལ་ཐོས་པའོ། །རྣམ་པ་མང་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དེ་ཉིད་ལ་ལན་གྲངས་མང་དུ་ཐོས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་གི །མ་ཐོས་པ་ལས་མ་ཡིན་པས་ནི་ཐོས་པ་ནི་མང་དུ་ཐོས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ་དགའ་བ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་པ་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་སྨྲ་བའི་གང་ཟག་ལ། ལུས་དང་དག་དང་ཡིད་ཀྱི་བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ནས་ཉན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ་མཉན་ན། དགའ་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་བཟང་པོ་དང་ལྡན་པར་འབྱུང་བས་ན་ཐོས་པ་ནི་བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ་དགའ་བ་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ་ཉན་པ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་མི་མཛེས་པ་མི་སྟོན་ཅིང༌། འདུད་པ་དང༌། ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པའོ། །སེམས་ཀྱིས་གུས་པར་བྱས་ཏེ་ཉན་པ་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་སྨྲ་བ་ལ་གནོད་པའི་བསམ་པ་དང༌། འཕྱས་གདགས་པའི་བསམ་པ་དང༌། ཀླན་ཀའི་བསམ་པ་མེད་ཅིང༌། ཆོས་དོན་དུ་གཉེར་བའི་བསམ་པས་བླ་ན་མེད་པའི་ལམ་སྟོབས་པར་བྱེད་པའོ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས་ཉན་པའོ། །ངག་གིས་གུས་པར་བྱེད་དེ་ཉན་པ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བའི་གང་ཟག་ལ་ནམས་ཀྱང་ཞེར་འདེབས་པའི་ཚིག་མི་སྨྲ་ཞིང༌། རྟག་ཏུ་དེའི་ཡོན་ཏན་རྫོང་པར་བྱེད་པའོ། །ཐོས་པ་ལས་སེམས་མ་འཁྲུགས་ཤིང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། ཞི་གནས་དང་ལྡན་པར་མིག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོའི་ཡུལ་ལ་མི་འཇུག་ཅིང༌། སེམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མང་པོས་གཡེན་སྤྱོ་བ་མེད་པས་སེམས་བདེ་བར་འགྱུར་ལ། སེམས་བདེན་ལུས་བདེ་བར་འགྱུར་བས་ལུས་བདེ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐོས་པ་ལས་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། ལྷག་མཐོང་གིས་ཐེ་ཚོམ་དང་ཡིད་གཉིས་སེལ་བར་བྱེད་པས་སེམས་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྐྱོན་གཉིས་སོ། །ཧ་ཅང་བརྟུན་དྲགས་པ་དང༌། གཡེལ་བ་ལས་ཕྱིས་ཆོས་ཉན་པར་མི་འདོད་པའམ། ཆེད་འགའ་ཉན། ཆེད་འགའ་མི་ཉན་པ་ནི་སྐྱོ་བ་སྟེ། དེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལྟ་བུ་མེད་པས་མི་སྐྱོ་བར་ཉན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་དང་ཆོས་དང་ནན་ཏན་ཉན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། བཤད་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཉན་པར་རིམ་བཞིན་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་དོན་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་བསྒྲུབས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ནི་གསུང་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཏེ། མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། གླེང་གཞིའི་སྡེ་དང༌། རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་དང༌། སྐྱེས་པ་རབས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེ་དག་གོ །དེ་ལ་མདོ་སྡེ་གང་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་འདུལ་བ་དེ་དང་དེ་དག་དང༌། འདུལ་བའི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཕུང་པོ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཟས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཁམས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། སྟོབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་ལྡན་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང༌། དབུགས་རྔུབ་པ་དང༌། དབྱུང་བ་དང༌། བསླབ་པ་དང༌། ཤེས་ནས་དད་པ་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དག་ཡང་དག་པར་སྡུད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ནས་བསྟན་པ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་མིང་དང་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས་མཐུན་པ་དག་གིས་ཅི་རིགས་པར་རིམ་གྱིས་བཀོད་ཅིང་སྦྱར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་ནི་གང་གི་ཐ་མའི་མཇུག་ཏུ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང༌། བཀྲི་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་གང་ཡིན་པའོ། །ལུང་དུ་བསྟེན་པའི་སྡེ་ནི་གང་ལས་ཉན་ཐོས་ཤི་འཕོས་པ་དང༌། དུས་བྱས་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ལུང་སྟོན་པ་དང༌། ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་གང་ཡིན་པའོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་ནི་རྐྱང་པས་བཤད་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་རྩ་བ་གཉིས་པའམ། གསུམ་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འམ། བཞི་པའམ། ལྔ་པའམ། རྩ་བ་དྲུག་པར་རྩ་བ་སྡེབས་ཏེ་བཤད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་ནི་གང་ཟག་གི་མིང་དང༌། རིགས་ཡོངས་སུ་མ་བརྗོད་མ་བསྟན་པར་ཕྱིས་དམ་པའི་ཆོས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པའོ། །གླེང་གཞིའི་སྡེ་ནི་གང་ཟག་གི་མིང་དང་རིགས་ཡོངས་སུ་བརྗོད་ཅིང་བསྟན་ཏེ་བཤད་པ་དང༌། གང་ཟག་འདུལ་བ་དང་ལྡན་པའི་བྱུང་བ་དང་བཅས། གླེང་གཞི་དང་བཅས་པ་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་སྡེ་གང་ཡིན་པའོ། །རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་ནི་དཔེ་དང་བཅས་པར་བསྟན་པ་སྟེ། དཔེ་དེས་དོན་གྱི་རང་བཞིན་དེ་རྣམ་པར་གསལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་ནི་ཅུང་ཟད་སྔོན་གྱི་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །སྐྱེས་པ་རབས་ཀྱི་སྡེ་ནི་འདས་པའི་དུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དང་དཀའ་བར་སྤྱད་པ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་ནི་གང་ལས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་ནི་གང་ལས་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བར་གྲགས་པ་དག་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པའོ། །གཏན་ལ་ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེ་ནི་མདོ་སྡེ་འདྲེན་པར་བྱེད་ཅིང༌། མདོ་སྡེ་རྣམ་པར་འཆད་པར་བྱེད་པ། མ་ལྟ་བུའི་ཆོས་མངོན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་བྱའོ། །གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ལ་མདོ་སྡེ་ཡང་ཡོད། འདུལ་བ་ཡང་ཡོད། ཆོས་མངོན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་མདོའི་སྡེ་དང༌། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་དང༌། ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་དང༌། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། རྟོགས་བ་བརྗོད་པའི་སྡེ་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་དང༌། སྐྱེས་པ་རབས་ཀྱི་སྡེ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་གང་ཡིན་པ་ནི་མདོ་སྡེའོ། །གླེང་གཞིའི་སྡེ་གང་ཡིན་པ་ནི་འདུལ་བའོ། །གཏན་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཕབ་པར་བསྟན་པའི་སྡེ་གང་ཡིན་པ་ནི་ཆོས་མངོན་པའོ། །དེ་ལ་སྡེ་སྣོད་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལས་མདོ་སྡེའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཆོས་རྣམས་མདོར་བསྡུས་ནས་སྟོན་པའོ། །འདུལ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཆོས་དང་དོན་མངོན་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་བཏུལ་ན་ཆོས་དང་དོན་མངོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་མངོན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ངེས་པའི་གཏམ་གཏན་ལ་འབེབས་པས་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་རིག་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་དག་གི་ལས་ནི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱིས་ཐེ་ཚོམ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱིས་མཐའ་གཉིས་ལ་སྦྱོར་བའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །ཆོས་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱིས་རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སེལ་བར་བྱེད་དོ། །ནན་ཏན་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བྱའོ། །གཞན་ནི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས་སོ། །དེ་དག་གིས་བསྟན་པ་ནི་དེ་དག་གིས་བཤད་པ་སྟེ། རང་གི་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་བཏང་ནས་ང་རྒྱལ་མེད་པར་བྱས་ཏེ། ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་ཉན་པ་ནི་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ཉན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་མ་ཐོས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པ་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པའི་བསྟན་པ་ལ་མེད་པ། ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་མདོའི་སྡེ་ལས་གསུངས་པར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ། འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ལན་འགའ་ཡང་མ་ཐོས་པ་དེ་ད་ཐོས་པར་གྱུར་པས་ན་ཐོས་པ་ནི་ཆོས་མ་ཐོས་པ་ཉོན་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ནི་དྲུག་སྟེ། དེ་དག་ནི་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་ནས་འཆད་དོ། །ཐེག་པ་གཞན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང༌། ལྷའི་ཐེག་པ་དང༌། མིའི་ཐེག་པ་དག་སྟེ། དེ་དག་ཉན་ཀྱང་ཆགས་པར་མི་བྱེད་པས་ན་འདོད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་སྦྱིན་པ་མི་ཟད་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་འདི་དག་གོ །དེ་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྒྲ་ནི་མཆོག་གི་དོན་ཏེ། རྒྱུ་མཆོག་དང་ལས་མཆོག་དང་འབྲས་བུ་མཆོག་གི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་མཆོག་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་ཉིད་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལས་མཆོག་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་བུ་མཆོག་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་རྒྱུ་མཆོག་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ནི་གོང་དུ་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སྨོས་པའི་ནང་ནས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་གང་ཡིན་པའོ། །བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དགའ་བར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དེ་ཡང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་ནས་འཆད་དོ། །ཐབས་མཁས་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་དུ་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་བསྟན་པ་འདི་ལ་མ་ཞུགས་པ་རྣམས་བསྟན་པ་ལ་གཟུད་པ་དང༌། ཞུགས་པ་རྣམས་དགེ་བའི་རྩ་བ་འཕེལ་བར་བྱ་བ་དང༌། དགེ་པའི་རྩ་བ་འཕེལ་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་རྣམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ཉན་པར་བྱེད་པས་ན་ཐབས་ལ་མཁས་གཉན་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚངས་པ་ནི་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། མདོ་ལས་ཀྱང༌། ཚངས་པར་གྱུར། བསིལ་བར་གྱུར་ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་གནས་པ་ནི་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པ་བཞི་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་ནས་འཆད་དོ། །དྲན་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱ་བ་དང་མི་བྱ་བར་ཤེས་ཤིང་དྲན་པའོ། །ཤེས་བཞིན་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུར་དངོས་པོ་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །སྐྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་རྒྱུ་གང་ལས་འབྲས་བུ་གང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཕྱིའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་ས་བོན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་མྱུ་གུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་མེ་ཏོག་གི་རྐྱེན་གྱིས་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང༌། ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཡང་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཕྱི་དང་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེའི། བདག་དང་བྱེད་པ་པོ་ལས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་པར་རྟོགས་པའོ། །མི་སྐྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལས་དབེན་པའི་དོན་དམ་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྟེ་དེ་ཉན་པའོ། །མི་སྡུག་པ་དང་བྱམས་པ་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གསུམ་གྱིས་འདོང་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོ་མི་སྡུག་པ་བསྒོམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་བར་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་མི་སྡུག་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་སྟེ། དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། དགེ་སློང་རྣལ་འབྱོར་པས་ཤི་ནས་དུར་ཁྲོད་དུ་བོར་བའི་རོ་ཞག་གཅིག་ལོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཁྱི་དང་བྱ་རྒོད་དང་འཕར་བ་ལ་སོགས་པས་ཟོས་པ་ཡིད་ལ་གཟུང་བར་བྱ་སྟེ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱམས་པ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་གཉེན་པོ་སྟེ། དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཁོན་མེད་པ། འགྲན་ཟླ་མེད་པ། གནོད་པ་མེད་པས་ཕྱོགས་བཅུར་མོས་ཏེ་ཁྱབ་པར་བྱས་ཏེ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་གཏི་མུག་གི་གཉེན་པོ་སྟེ། དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་གང་ཞེ་ན། གང་དུས་གསུམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་འདུ་བྱེད་ཙམ་དང༌། ཆོས་ཙམ་དང༌། དངོས་པོ་ཙམ་དང༌། རྒྱུ་ཙམ་དང་འབྲས་བུ་ཙམ་སྟེ། བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་དེ་ཡིད་ལ་བྱས་ན་གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བའི་གང་ཟག་རྣམས་གཏི་མུག་བསྲབས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྟག་པ་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེར་འཇིག་པས་གནས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་འདི་ལྟར་འདས་པའི་འདུས་བྱས་རྣམས་ནི་སྐྱེས་ནས་འགག་པར་སྣང་ལ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་འདུས་བྱས་རྣམས་ནི་སྐྱེས་པའི་སྐད་ཅིག་ཕན་ཆད་དུ་གནས་པའི་མཐུ་མེད་ལ་མ་འོངས་པའི་འདུས་བྱས་རྣམས་ནི་མ་སྐྱེས་ལ་འགག་པ་མེད་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་འདུས་བྱས་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་རྟེན་བྱེད་པས་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། དེ་ལ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་འབྱོར་བའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལོངས་སྤྱོད་དང༌། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཡང་ཕྱིས་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་མ་འོངས་པ་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་རྒྱུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། འདོད་པ་མི་རྙེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི་སྟེང་དུ་ནད་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གཞན་དང་ཡང་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་མེད་པ་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མེད་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཐོས་པ་དང་ལྡན་པས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པའི་རྣམ་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞི་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་དོན་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏེ། དེ་དག་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ་དང༌། དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་སྤོང་བ་དང༌། དད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ལ་སོགས་པ་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་ཞེས་སྟོན་ཏོ།། བདེན་པས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་མཐོང་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པར་བྱེད་པ་སྟེ་བདེན་པ་མཐོང་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པར་ཡང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་བས་ན་ཐོས་པ་ནི་བདེན་པས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་མདོ་དག་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པས་རང་གིས་དམ་བཅས་པའི་བདེན་པའི་ཚིག་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ན་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ཆུད་མིག་སོན་པ་ནི་ལས་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོད་པར་ལྟ་བའོ། །རང་གི་ཁན་ལས་པ་ནི་གཞན་ལ་རག་མ་ལུས་པ་སྟེ། གཞན་ལ་ཤེས་པ་ནི་རག་མ་ལུས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རང་གི་སེམས་སྲུང་བ་ནི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་མི་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལ་སེམས་སྤྲོ་བ་ཡིན་ལ། དེ་མི་གཏོང་བ་ནི་རྟག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་གུས་པར་བྱེད་པའོ། །ཆོས་ངེས་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་པའི་ཆོས་རྣམས་བློས་གཏན་ལ་འབེབས་པའོ། །ཇི་ལྟར་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་མཉན་ནས་རིག་པས་བསམས་ཏེ། བསྒོམས་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་བས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །རང་གི་ཕྱོགས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕྱོགས་ཏེ། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། དེའི་འཁོར་དུ་གཏོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སོ། །བསྲུང་བ་ནི་ཕྱོགས་དེ་དག་གཞན་གྱིས་མི་འཕྲོགས་ཤིང་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །ཕ་རོལ་གྱི་ཕྱོགས་བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཚར་གཅོད་པ་ནི་དེ་དག་མཐུ་མེད་ཅིང་ཉམས་སྨོད་པར་བྱེད་པའོ། །ནོར་བདུན་ནི་དད་པ་དང་ངང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། གཏོང་བ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ནོར་ཏེ། ཐོས་པ་ལ་དེ་དག་འདུ་བར་འགྱུར་བས་ཡང་དག་པར་འདུ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པའི་ནོར་བདུན་པོ་འཕགས་པའི་ནོར་མ་ཡིན་པའི་ནོར་ལས་ཤིན་ཏུ་ཁྱད་ཞུགས་པ་དེ་དག་ཐོས་པ་ལ་ཡང་དག་པར་འདུ་བའི་ཕྱིར་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཐོས་པ་འདིས་དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་གཅོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །མཛངས་པ་ནི་རིག་པའི་གནས་ལྔ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་གང་ཟག་སྟེ། ཐོས་པ་ནི་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་མཆོག་རྣམས་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མཛངས་པ་དེ་དག་གིས་བསྔགས་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཁས་པ་ནི་ལེགས་པར་བསམས་པ་སེམས་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྨྲ་བ་བརྗོད་པ་དང༌། ལེགས་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱེད་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྨྲས་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྨྲས་པའི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་ནུས་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་དག་ཐོས་པ་ལ་མོས་པར་བྱེད་བས་མཁས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བདག་གིས་ཀྱང་ཐོས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའམ། ཐོས་པ་ལ་འཕགས་པ་རྣམས་དགྱེས་བས་ན་ཐོས་པ་ནི་འཕགས་པས་ཀུན་ཤེས་པའི་རྣམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ཞེས་བྱའོ། །འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་སྟེ། ཐོས་པའི་ཤེས་རབ་དེ་དག་ཀྱང་དམ་པའི་ཆོས་ལ་མོས་ཤང་དད་པར་བྱེད་ནུས་པའི་ཕྱིར། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་དད་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐོས་པའི་ཤེས་རབ་ལས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་མཐོང་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་བདེན་པ་མཐོང་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཕུང་པོའི་སྐྱོན་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་ཐབས་ཀྱང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་བས་ན་འདི་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཐོས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཁོར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པས་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་སྐྱོན་ལ་ཡོངས་སུ་འཇལ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་ལ་རྟོན་པ་ལ་སོགས་པ་རྟོན་པ་བཞི་པོ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། དེ་དག་གི་དོན་ནི་རྟོན་པ་བཞིའི་སྐབས་ནས་འཆད་དོ། །ཐོས་པ་དང་ལྡན་ན་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་བྱེད་པས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་མི་བྱ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བཏོན་ཏེ། དགེ་བ་ལ་འཇོག་པའམ་ཤེས་པའི་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཐོས་པ་ཉིད་དགེ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ལེགས་པར་བྱས་པས་ན་མི་འགྱོད་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། དགེ་བ་བྱས་པ་ནི་ཕྱིས་འདི་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་ལ་གདུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་མ་ཐོབ་པ་ལས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་འམ། ཡང་ན་མོས་པ་སྤྱོད་པའི་ས་ཡན་ཆད་གོང་ནས་གོང་དུས་རྣམས་གནོན་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཐོས་པ་ལས་འབྱུང་བར་སྦྱར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐོས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཐོབ་པར་འགྱུར་གྱི་དེ་ལས་ཐབས་གཞན་མེད་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཐོབ་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་འཇུག་པ་བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚུལ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་དང་མཐུན་པར་སེམས་ཤིང་བསྒོམ་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་འཇུག་ཅིང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་དོན་ལ་འཇུག་པ་དེ་ཡང་བསམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཆོས་དེ་ལ་བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གོམས་པར་བྱས་ནས་དོན་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་འདི་ནི་བསམ་པ་དང་བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་ཚུལ་འདི་འཕགས་པའི་ལམ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའམ། མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་པའམ། མ་ནོར་བར་སྟོན་པའི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་གྱི་མན་ངག་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དང་མི་འགལ་བར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་ལ་འཇུག་པས་ན་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། འཇུག་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་གནས་པའམ། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དག་གིས་རང་བཞིན་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྟོགས་པའོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཞི་གནས་ཉིད་གནས་ཡིན་པས་ཞི་གནས་ཀྱི་གནས་ཏེ། ཞི་གནས་དེ་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྟོགས་པར་བྱེད་པའམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལ་གནས་པར་བྱེད་པའོ། །ལྷག་མཐོང་གིས་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པས་ན་ལྷག་མཐོང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ལས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པར་འགྱུར་བས་འཇུག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དེ་ཉིད་ཀྱང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་ལ་འཇུག་པས་བཤད་དེ། དམིགས་པར་བྱ་བའི་དོན་ལ་ཅི་དགར་གནས་སུ་བཏུབ་པ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུས་དབེན་པ་དང༌། སེམས་དབེན་པ་ལ་འཇུག་པ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པ་ལ་སྦྱོར་བ་བསྟན་ཏེ། སྤོང་བ་དང་མཐུན་པའི་གནས་ལམ་བྲག་ཕུག་དང་ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་ན་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་འགྲོ་བ་བཟང་མོལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་མེད་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་རྟོག་པ་མེད་པ་ན་ནི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་སྔར་བཤད་པར་ཟད་དོ། །དེ་ལ་འཇུག་པ་ནི་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བདེན་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །ཡང་ན་ཁམས་གསུམ་ལ་ཡིད་བྱུང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་རྣམས་དང་བྲལ་བར་དགའ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གཅིག་ཏུ་ཕྱོགས་པ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་སྒྲུབ་པར་མོས་པ་ནི་བདེན་པ་བཞི་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་བདེན་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་བདེན་པ་བཞི་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་དེ་དང་མཐུན་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་བཞི་ཡིན་ནོ། །བདེན་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཆོས་དེས་འཇུག་པས་ན་བདེན་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་འཇུག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ཆོས་དེས་དེ་ཁོ་ནའི་དོན་རྟོགས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡང་ན་བདེན་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་ཅེས་བྱ་བར་ཡང་བཤད་དོ། །ཆད་པ་མེད་པ་དང་རྟག་པ་མེད་པ་ཚིག་གཉིས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ཕྱི་དང་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་སྐད་ཅིག་མའི་ཚུལ་གྱིས་སྐྱེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཡིན་པར་རྟོགས་ན། ཆད་པ་མེད་པ་དང་རྟག་པ་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །མ་རིག་པ་དང་ས་བོན་ལྟ་བུ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ས་དང་ཆུ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྐྱེན་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །བདག་ལ་སོགས་པ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་བདག་ཏུ་བཏགས་པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ནི་སྔར་བཤད་པར་ཟད་དེ། དེ་དག་མེད་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པས་ན་བདག་མེད་པ་ནས་གང་ཟག་གི་བར་དུ་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །འོད་བ་དང་འགྲོ་བ་དང་གནས་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་དང་འདུག་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྟོགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །མི་འཕོ་ཞིང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཆུད་མི་ཟ་བ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཇུག་པ་ནི་འདི་ནས་ཕ་རོལ་དུ་ཆོས་རྡུལ་ཙམ་ཡང་འཕོས་པ་མེད་པ་ལ། ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཆུད་མི་ཟ་བར་ཤེས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང་སྨོན་པ་མེད་པ་འདྲིས་པར་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་འདི་མན་ཆད་ཀྱིས་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེས་ཟིན་པར་སྟོན་ཏེ། འཁོར་བ་ན་གནས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཁོར་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་འཁོར་བའི་སྐྱོན་གྱིས་ཀྱང་མགོས་ལ། དེ་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཀྱང་སྙིང་རྗེས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་བར་འཇུག་བས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང་སྨོན་པ་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པར་ཡང་བྱེད་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། འོག་མ་དག་ལ་ཡང་ལམ་གཉིས་ཀྱིས་ཟིན་པར་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། ནམ་མཁའ་མཛོད་དང༌། དཔའ་བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཚུལ་ལ་འཇུག་སྟེ། དབང་བྱེད་ཀྱང་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གི་དབང་གིས་མི་སྐྱེ་བ་ལ་འཇུག་གོ ། མངོན་པར་ཤེས་པ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པས་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའམ། ཡང་ན་བསམ་གཏན་མི་ཟད་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་ལྟར་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཞེས་ཕྱེ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུ་དག་བསྐྱེད་པ་ལ་འཇུག་ཀྱང་སྙིང་རྗེས་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་འཇུག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་མེད་ཅིང་སེམས་ཙམ་དུ་ཤེས་པ་ནི་ནང་དུ་རྟོགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ཤེས་ཀྱང་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དེས་པར་གྱུར་པར་འཇུག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱིས་འདུས་བྱས་ཀྱི་སྐྱོན་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡོངས་སུ་འཇལ་ཡང་སྙིང་རྗེས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པར་འཇུག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་པར་སོ་སོར་རྟོགས་ཏེ། དོན་བྱ་བའི་གནས་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས་ཀྱང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མི་གཏོང་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡང་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་ན་སྙིང་རྗེ་ལས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། རང་བཞིན་ནི་ཞེ་མི་སྡང་བ་དང༌། གཏི་མི་མུག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་དང་གཉིས་ནས་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་སྟོང་མང་པོའི་བར་ལ་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དམིགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ས་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུད་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྒྱུད་ལ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྙིང་རྗེའི་སྐྱེ་མཆེད་མི་མཉམ་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་འགྲོ་བ་རྒྱུད་ལྔའི་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཏེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དག་ལྟར་སྐྱེ་བ་དེ་དག་ཏུ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་ཡང་དང་ཡང་དུ་སྐྱེ་བས་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ནི་ཤེས་རབ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྟོགས་ཀྱང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་རྟག་ཏུ་བསམས་བཞིན་དུ་ཤེས་པས་སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་འཛིན་ཏོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡིད་བྱུང་ཞིང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འཇུག་ཀྱང་སྙིང་རྗེས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་དོ། །འདོད་པ་ཉིད་ལ་དགའ་བ་ཡིན་ལ། དེ་དག་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་བསྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་དག་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་གང་ལ་ཡང་ཆགས་པ་དང་སྡང་བ་མེད་དེ། ཡལ་བར་འདོར་བ་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ཡང༌། ཚེས་རྣམས་ཀྱི་དོན་རྟོགས་ནས་ཡིད་སིམ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་ཡང་མི་གཏོང་བ་ལ་འཇུག་གོ །ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་ལམ་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྤྲོས་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ཐབས་མཁས་པའི་སྤྲོས་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་སྤོང་བར་འཇུག་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་ཡང་དགའ་ལྡན་ནས་འབབ་པ་དང༌། ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་གཤེགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ལ་སོགས་པ་སྐུའི་ཕྲིན་ལས་དང༌། ཆོས་སྟོན་པའི་གསུང་གི་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་ཐབས་མཁས་པའི་སྤྲོས་པ་དང༌། ཐུགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་མི་སྤོང་ཞེས་སྦྱར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་འཇུག་པ་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་དོན་ཡང་བསྟན་ཅིང༌། དེས་པའི་ཚིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རིགས་པའི་ཚིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སླུ་བར་མི་བྱེད་པ་ནི་རིགས་པ་སྟེ། རིགས་པ་བཞི་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་ལ་ཚུལ་བཞིན་བྱའོ། །རིགས་པ་བཞི་ནི་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་དང། བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་དང༌། འཐད་པར་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པའོ། །དེ་ལ་ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ནི་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་དག་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཆོས་གང་སྐྱེ་བའོ། །བྱ་བ་བྱེད་པའི་རིགས་པ་ནི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་རང་གི་བྱ་བ་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྣ་བས་སྒྲ་རྣམས་ཉན་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །འཐད་པར་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་མི་རྟག་པའམ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའམ། སྡུག་བསྔལ་བའམ། སྟོང་པའམ། བདག་མེད་པའོ་ཞེས་ཚད་མ་གསུམ་པོ་ཡིད་ཆོས་པའི་ལུང་དང༌། མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དག་གིས་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གནས་པ་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་བ་ཡིན། ཅིའི་ཕྱིར་སའི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཆེས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སྦྱར་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་དེ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་ཆོས་ཉིད་དེ་གང་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འདི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། །རིགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དག་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པར་བྱེད་པས་ན། ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རིགས་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་སྟེ། འོག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཚུལ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའམ། ཡང་ན་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཚུལ་གྱི་སྒྲ་བ་ཤད་པ་དེ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱའོ། །སྒོ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཏེ་བསམ་གཏན་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྣམས་སྒྲུབ་པའི་སྒོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་དེའི་སྒོ་ནས་ཆོས་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ནི་རྟེན་ལ་བྱ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ཕྲ་ཞིང་ཟབ་པ་རྣམས་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཚུལ་བཞིན་དང་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་ན། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཀྱི་མཐུ་དང་ལྡན་པས་རང་དང་མི་མཐུན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མེད་པར་མི་འགྱུར་བས་མི་འགོག་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱའོ། །མི་འགལ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ལས་མི་འགལ་བར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚུལ་བཞིན་གྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པར་རྟོགས་ཏེ། གང་ལ་ཡང་ཆགས་པ་དང་སྡང་བ་མེད་པར་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚིག་ཅེས་བྱའོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མི་གནས་པས་ན་མི་བརྟེན་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱའོ། །མི་གནས་པ་ནི་རྟེན་སྨོས་མ་ཐག་པ་དེ་གཉིས་ལ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་གང་ཟག་གི་དངོས་པོར་ཆགས་པ་མེད་པས་ན། རྟེན་པ་མེད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོར་ཆགས་པ་མེད་པས་ན། མི་རྟེན་པའོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ལ་གནས་པ་མེད་པས་ན་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མ་གཡོས་པ་ནི་རང་བཞིན་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དག་པས་ནམས་ཀྱང་རང་བཞིན་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ལ་བྱའོ། །རྣམ་པར་མ་གཡོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡོས་པ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་དེས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པས་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་མ་གཡོས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིའི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པས་ན་མ་གཡོས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། ཕུང་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པས་ན་རྣམ་པར་མ་གཡོས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ལ་ཡོད་པར་མི་འཛིན་པས་ན་སྒྲོ་བཏགས་པ་མེད་པའོ། །རྟག་པ་དང་ཆད་པ་ལ་སོགས་པའི་མཐར་མ་ལྷུང་བས་ན་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འབྱེད་པ་ནི་མཉམ་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དུ་ཚུལ་བཞིན་གྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལ་དེ་ལྟ་བུར་འབྱེད་པ་མེད་པས་མི་མཉམ་པ་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་བསྒྲུབས་པ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་འཐོབ་སྟེ། མི་སླུ་བས་ན་བདེན་པའི་ཚིག་གོ །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའམ། ཚད་མ་གསུམ་དང་མི་འགལ་བས་ཡང་དག་པའི་ཚིག་གོ །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱིས་མི་འགྱུར་བའམ། ཡང་ན་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་དང་བྲལ་བ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་བཞིན་ཡང་མི་འགྱུར་བའི་ཚིག་ཅེས་བྱའོ། །ཕྱིར་བྱ་བ་ནི་གཉེན་པོའི་ཆོས་ཀྱིས་སྦྱང་ཞིང་གཏང་ དགོས་པ ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་དེ་ཉིད་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་གཞན་སྦྱོང་བའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གཞན་གང་གིས་ཀྱང་སྦྱང་ཞིང་གཏང་མི་དགོས་པས་ན་ཕྱིར་བྱ་བ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་དང༌། དེ་གཉིས་ཀའི་གོང་མ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་གྱིས་སྤང་པར་བྱ་བའི་སྐྱོན་སྤངས་པས་ཞི་བ་དང་རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཚིག་གོ །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོའི་ཆོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པ་མེད་པས་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཚིག་སྟེ། ཇི་ལྟར་མི་རྟོག་ཅེ་ན། འདེགས་པ་མེད་པ་དང༌། གཞག་པ་མེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་གློ་བུར་བ་གདེགས་ཤིང་བསལ་དུ་ཡང་མེད་ལ། རྣམ་པར་བྱད་པའི་ཆོས་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བ་གསར་དུ་བསྣན་ཅིང་གཞག་ཏུ་ཡང་མེད་པར་ཚུལ་བཞིན་གྱིས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུང་པོ་ལྔ་དང༌། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ལུས་པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཚུལ་བཞིན་གྱིས་རྟོགས་པས་ན་མ་ཚད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མེད་པའི་ཚིག་གོ །བདག་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམས་ཡོད་བར་སྒྲོ་བཏགས་ནས་ཤེས་པའི་ཡུལ་དུ་འཇལ་བ་ནི་ལྷག་པ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་དེ་ལྟར་མི་འཇལ་བས་ལྷག་པ་མེད་པའོ། །བསལ་ཞིང་བསྙིགས་པ་ནི་ཕྱིར་དབྱུང་བ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་བྱར་མེད་པའི་ཕྱིར་དབྱུང་དུ་མེད་པའོ། །ཚུལ་བཞིན་དང་མི་མཐུན་པ་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཉེན་པོ་སྟེ། དེ་དག་འདིས་སྤངས་པས་ན་གཉེན་པོ་མེད་པའོ། །ཐེག་པ་མཆོག་གི་ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་ཚུལ་བཞིན་གྱིས་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་དེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་མཆོག་རྣམས་ལས་ཀྱང་དམ་པར་གྱུར་བས་ན་དམ་པའི་ཚིག་གོ །དེ་ཁོ་ནའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པའོ། །ལྷག་མ་བཞི་ནི་བཤད་པ་སྟེ། རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་དུ་གནས་ཤིང་རྣམ་པར་མི་འཇིག་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། མ་ནོར་བ་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་བ་མེད་པས་མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ལྟ་བུར་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་ཡང་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་ན་དེ་ཁོ་ན་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཚིག་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་གྱི་མདོ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སེལ་བས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ཁོ་ན་ཞེས་བགྱི་བ་ཅི་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་གྱི་ཚིག་བླ་དགས་སོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡང་དག་པ་ཞེས་བགྱི་བ་ཅི་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གང་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བགྱི་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་འདི་དག་ནི་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ཡི་གེས་གདགས་པར་མི་ནུས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེ་ན། ཆོས་དེ་དག་ནི་ཡི་གེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ། ཚིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ཚིག་གི་ལམ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། ཕྱེ་བ་དང་བཙུམས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྟག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ། མཚན་མ་མེད་པས་མཚན་མའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཡོངས་སུ་འདས་པ། བྱིས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ། བདུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ། ཉོན་མོངས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ། མི་གནས་པ། གནས་མ་ཡིན་པ། ཞི་བ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ། དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ། དྲི་མ་མེད་པ། དང་བ། དག་པ། གྱ་ནོམ་པ། རྟག་པ། བརྟན་པ། རྒྱུན་དུ་གནས་པ། འཇིག་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་གནས་པའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ངེས་པར་ཐོབ་པ་ནི་ཆུད་མི་ཟ་བ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་གྱིས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པས་ཆུད་མི་ཟ་བའི་ཚིག་གོ །ཡང་དག་པ་ཉིད་ད་ཁོ་ན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་མཐར་ཐུག་པས་ཡང་དག་པའི་མཐའི་ཚིག་གོ །སྔོན་གྱི་མཐའ་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐའ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དུས་གསུམ་བདག་ཉིད་ཐམས་ཅད་དུ་མི་དམིགས་པས་དུས་གསུམ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བ་ནི་དུས་གསུམ་མཉམ་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་མཉམ་ཞེ་ན། དུས་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འདུས་བྱད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། འཇིག་པའི་སྒོ་ནས་དུས་གསུམ་དུ་གདགས་པར་ཟད་ཀྱི། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་གནས་པ་ལ་སོགས་པས་དུས་གསུམ་གྱི་ཆོས་འདུས་བྱས་རྣམས་ལ་མ་ཆགས་པའམ། དེ་དག་ལ་མིང་དང༌། མཚན་མའི་བདག་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིན་པར་སྟོན་ཏེ། ཇི་ལྟར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དག་ཀུན་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྣ་ཚོགས་སུ་རྟོག་ཅིང་དེའི་བདག་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་ལྟར་མི་བྱེད་པས། གཟུགས་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་བཤད་དོ། །དེ་ནི་དོན་ལ་རྟོན་པའི་ཚིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཚུལ་བཞིན་དེ་ཚིག་འབྲུ་དང༌། གང་ཟག་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། བཀྲི་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་མི་རྟོན་གྱི་སོ་སོར་རྟོན་པ་བཞི་ལ་བརྟེན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རིགས་པའི་ཚིག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ངེས་པའི་ཚིག་སྨོས་པ་ཐམས་ཅད་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་མི་སྦྱར་བར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངེས་པའི་ཚིག་གི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པར་སྦྱར་ཞིང་བཤད་དེ། དེ་བས་ན་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མ་ཁྱབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ་ཞེས་བཤད་དོ། །འབྲས་བུ་བསྟན་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་གཏན་ཚིགས་འདྲི་བའོ། །ཇི་ལྟར་བདག་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཚུལ་བཞིན་མཐོང་བ་དང༌། སྦྱོར་བ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་སྟོན་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རང་གི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་སྟེ། དེ་ལ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་བདག་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཚད་མ་གསུམ་མམ། ཤེས་རབ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་རིགས་པས་མཐོང་བའམ། ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་ལ་བདག་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་མེད་པར་མཐོང་ན་ཚུལ་བཞིན་མཐོང་བཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །འཁོར་བའི་ཁམས་ཀྱི་ཚུལ་བཞིན་ནི་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚུལ་བཞིན་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་པ་བཞིན་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ཡང་ཡོངས་སུ་དག་པར་མཐོང་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ལུས་དང་སེམས་ལ་གནོད་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་འཇོམས་པའི་གཉེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དེ་གཉི་ག་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དུ་མཚུངས་ཤིང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟར་དོན་དམ་པར་བྱེ་བྲག་མེད་པར་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཚུལ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་གཉི་ག་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པར་འདྲ་བས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་ལ་ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་རིགས་པར་ཡང་མི་སེམས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱོན་ཅན་དུ་མི་རིགས་པར་ཡང་མི་སེམས་པ་དེ་ནི་ཚུལ་བཞིན་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་མདོར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་སྦྱོར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གང་ལ་དམིགས་ཤིང༌། གང་ལ་བརྟེན་ནས་སྦྱོར་བའི་གནས་སྟོན་ཏེ། ཚུལ་བཞིན་སྦྱོར་བ་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་བཞིན་གྱི་འཇུག་པ་གྲངས་ཇི་སྙེད་ཡོད་པའམ། ཇི་སྙེད་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་བཞིན་དེ་དག་གི་རྟེན་དང༌། དམིགས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་སེམས་ཅན་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བས་དེ་དག་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་སྦྱོར་བ་མཛད་པའམ། ཡང་ན་ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རིགས་པས་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཡུལ་ལ་ཚུལ་བཞིན་གྱི་སྦྱོར་བ་མཛད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དཀྲུགས་པར་མི་འགྱུར་རམ་སྙམ་པ་ལ་དེ་སེམས་ཅན་གྱི་གནས་ཀྱང་མི་སྤོང་ལ། ཆོས་ཀྱི་གནས་ཀྱང་འཁྲུགས་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བྱང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་སེམས་ཅན་གྱི་གནས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ཡང་མི་གཏོང་ལ། ཆོས་ཀྱི་གནས་སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་འཁྲུགས་པར་མི་བྱེད་དེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་དེ་གཉིས་ལས་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་སོགས་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ་དང༌། གོང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཤེས་རབ་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་ལྟར་དེའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། ཐོས་པའི་རྣམ་པ་དང་ཚུལ་བཞིན་ལ་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་རྒྱུ་མཐུན་པ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་སྨྲས་ཏེ། དེའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་བསམ་པ་མི་ཟད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པའི་བར་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའོ། །ཡང་ན་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། བསམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང༌། སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །ཐོས་པའི་རྣམ་པ་ནི་གོང་དུ་ཐོས་པའི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་སྨོས་པའོ། །ཚུལ་བཞིན་ལ་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་གོང་དུ་ཚུལ་བཞིན་ལ་འཇུག་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་སྨོས་པའོ། །ཆོས་དེ་རྣམས་ཉིད་རྒྱུ་བས་ན་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་ཐོས་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ལ་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་དེ་དང་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་སྟེ། དངོས་སུ་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པའོ། །དོན་དུ་ན་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་ཅི་འདྲ་བར་མཐུན་པར་འགྱུར་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། ཐོས་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ལ་འཇུག་པའི་སྦྱོར་པའི་རྒྱུ་དེ་དག་ལས་འབྲས་བུ་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་འབྱུང་བར་འོས་ཀྱི། གཞན་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ནི་འགྲོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གསུངས་སོ། །འགྲོགས་པ་བཅུ་དྲུག་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱང་སྐབས་འདིར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དམིགས་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་མ་འདྲེས་པའི་རང་བཞིན་ལ་བྱ་བར་འདོད་དེ། དེ་བས་ན་དམིགས་པ་དང༌། མཚན་མའི་སྐྱོན་རྣམས་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་འགྲོགས་པ་བཅུ་དྲུག་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་སོ་ཞེས་བཤད་དོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པའི་འགྲོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་འཁོར་བའི་རྒྱུ་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་མ་རིག་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པའོ། །མ་རིག་པ་དེ་ཉིད་འགྲོགས་པ་ཡིན་པས་ན་མ་རིག་པའི་འགྲོགས་པ་སྟེ། མ་རིག་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་འམ། མ་རིག་པ་དང་འདྲེས་པར་གྱུར་པའོ། །མི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དང་མ་འདྲེས་པ་འམ། མ་འབགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་མ་རིག་པ་དང་འདྲེས་ན་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་བཞིན་དུ་འཁོར་བར་ལྟུང་བའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དང་འདྲ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་འདུ་བྱེད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་བར་ཉེ་པར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་དང༌། བསོད་ནམས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་དང༌། མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རང་བཞིན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །མིང་ནི་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སོ། །གཟུགས་ནི་བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་འམ། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ།།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནི་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ནས་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་དུའོ། །རེག་པ་ནི་ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དུ་དུས་མཉམ་དུ་ཚོགས་པའོ། །ཚོར་བ་ནི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་རྣམས་སོ། །སྲེད་པ་ནི་ཡུལ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་རྒྱུན་དུ་སྤྱོད་ཀྱང་ཚྭ་ཆུ་འཐུང་བ་དང་འདྲ་བར་ངོམས་པ་དང་ཚིམ་པ་མེད་པའོ། །ལེན་པ་ནི་འདོད་པ་ལེན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ལེན་པ་དང༌། ལྟ་བ་ལེན་པ་དང༌། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལེན་པ་དང༌། སྲིད་པ་ནི་འདོད་པའི་སྲིད་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པའོ། །སྐྱེ་བ་ནི་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བསགས་པའི་ཁྱད་པར་ལས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་གྲུབ་པའོ། །དགའ་བ་ནི་མེར་མེར་པོ་དང༌། ནུར་ནུར་པོ་དང༌། མཁྲང་གྱུར་པ་དང༌། རྐང་ལག་འགྱུས་པ་ནས་གཞོན་ནུ་དང༌། ལང་ཚོ་དང༌། དར་ལ་བབ་པའི་སྟོབས་དང༌། མཐུ་དང་གཟི་བརྗིད་དང༌། མདངས་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་གཞན་དུ་གྱུར་ཏེ་ཉམས་པའོ། །ཤི་བ་ནི་ཚེ་དང་དྲོད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པར་གྱུར་པའོ། །མ་རིག་པ་འགོག་པའི་འགྲོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མ་རིག་པ་འགགས་པ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་པ་ལས་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་ཡང་མ་འདྲེས་པ་བསྟན་ཏེ། མ་རིག་པ་འགགས་པ་ནི་མ་རིག་པ་སྤང་བའམ། མ་རིག་པ་མེད་པར་གྱུར་ནས་དེ་དང་མི་མཐུན་པའི་རིག་པ་སྐྱེས་པ་ལ་བྱའོ། །འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་འགྲོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ལོག་པའི་ལྟ་བ་རྣམས་དང་མ་འདྲེས་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་ལྔ་འཇིག་པའི་རང་བཞིན་ཅན་རྣམས་ཕུང་པོ་དང་ཚོགས་སུ་གྱུར་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བདག་ཡོད་པར་ལྟ་བ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའོ། །འཇིག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དེ་ཉིད་རྩ་བ་ཡིན་པས་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རྩ་བ་སྟེ། ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྟ་བ་དེའི་རྩ་བ་ལས་བྱུང་བ་ནི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོའི་བར་དག་སྟེ། ལྟ་བར་གྱུར་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ནི། རྟག་པར་ལྟ་བ་དང༌། མཐའ་དང། མཐའ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚངས་པའི་དྲ་བ་དང༌། ལྔ་གསུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །བར་དག་ཅེས་སྨོས་པས་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་རིའི་རྩེ་མོ་ཉི་ཤུ་པོ་གཟུགས་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། བདག་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། གཟུགས་བདག་གི་ཡིན་པ་དང༌། གཟུགས་ལ་བདག་གནས་པར་ལྟ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་བཞི་ལ་ཡང་མཐུན་མཐུན་དུ་སྦྱར་ཏེ། དེ་དག་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །མཐོན་དམན་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན་ལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་མཐོ་བར་སེམས་པ་འབྱུང་ལ། མ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་མི་དམའ་བར་སེམས་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་གིས་སེམས་ཁེངས་པ་དང་ཞུམ་པར་མི་འགྱུར་བས་ན་མཐོན་དམན་གྱི་འགྲོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་བར་གྱི་འགྲོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་རྙེད་པ་དང༌། མ་རྙེད་པ་ནི་ཆོས་གོས་དང་ལྟུང་བཟེད་ལ་སོགས་པའོ། །སྙན་པ་དང་མི་སྙན་པ་ནི་ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་རྣམས་སོ། །སྨད་པ་དང་བསྟོད་པ་ནི་སྐྱོན་སྨོས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་བརྗོད་པའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ནི་ལུས་དང་སེམས་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང་གནོད་པ་བསྐྱེད་པའོ། །ཁྲོ་བ་དང་ཁོན་དུ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་གྱི་འགྲོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་མ་འདྲེས་པར་བསྟན་ཏེ། ང་རྒྱལ་ཡང་སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་གདགས་སོ། །དེ་ལ་ཁྲོ་བ་ནི་འཕྲལ་དུ་གནོད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་བྱེད་པ་ལ་གནས་ཏེ། སེམས་ཀྱི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་པའོ། །ཁོན་དུ་འཛིན་པ་ནི་ཁྲོས་པའི་འོག་ཏུ་འདིས་བདག་ལ་གནོད་པ་འདི་བྱས་སོ་ཞེས་ཤར་གཉེར་བའི་མདུད་པར་འཛིན་པ་མི་གཏོང་བའོ། །འཆབ་པ་ནི་འདུན་པ་དང་ཞེ་སྡང་དང་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་བསལ་ཏེ། ཕན་པར་འདོད་པའི་གླེང་བ་པོས་ཁྱོད་འདི་ལྟ་བུ་བྱེད་པའོ་ཞེས་བསྙད་པ་ན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མཁྱུད་པའོ། །ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ནི་ཚིག་བརླང་པོས་གཞན་གྱིས་སེམས་གདུང་བ་བསྐྱེད་པའོ། །ཕྲག་དོག་ནི་ཕ་རོལ་པོའི་རྙེད་པ་དང༌། བཀུར་སྟི་དང༌། རིགས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་མཐོང་ནས་ཞེ་སྡང་གི་ཆར་གཏོགས་པའི་སེམས་ཁོང་ནས་འཁྲུག་པའོ། །སེར་སྣ་ནི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ཞེན་ནས་འདོད་ཆགས་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་མི་གཏོང་བའོ། །རྒྱུ་ནི་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ལྷག་པར་ཆགས་པས་གཞན་ལ་བསམས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་དོན་གཞན་དུ་གནས་ལ་གཞན་དུ་སྟོན་པའོ། །གཡོ་ནི་བདག་གི་ཉེས་པ་བཅབ་པའི་ཐབས་བཟུང་སྟེ། གཞན་ནས་གཞན་དུ་སྒྱུར་ཞིང་གཏམ་རླུང་ལ་བསྐུར་བ་དང་གསལ་བར་མི་བྱེད་པའོ། །ངོ་ཚ་མེད་པ་ནི་ལས་དེ་དག་གི་ཆ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་ཀྱང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་མི་འཛེམས་པའོ། །ཁྲེལ་མེད་པ་ནི་གཞན་ལ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བས་མི་འཛེམས་པའོ། །ཁེངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བའི་དབང་གིས་ལུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་རྐང་ལག་བརྐྱང་བ་དང༌། མགོ་འཕང་བསྟོད་པ་དང༌། སྨིན་མ་བསྡུས་པ་དང༌། སོ་གཙིགས་པ་ལ་སོགས་པ་འགྱིང་བར་སྣང་བ་སྟེ། མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་དང་བླ་མ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་དང༌། འདུད་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་མི་བྱེད་པའོ། །རྩོད་པ་ནི་དེ་དག་གི་རྒྱུ་ལས་ལུས་དང་ངག་གི་ལས་རྡེག་པ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། སྐྱོན་སྨོས་པ་དང་མཚང་འདྲུ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པའོ། །རྒྱགས་པ་ནི་བདག་གི་རིགས་དང༌། ནད་མེད་པ་དང༌། གཟུགས་དང་ལང་ཚོ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་དགའ་བའི་བྱེ་བྲག་དང་ལྡན་པའི་སྲིད་པས་སེམས་རང་དབང་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །བག་མེད་པ་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་དབང་གིས་དགེ་བ་མི་སྒོམ་ཞིང་མི་དགེ་བ་བྱེད་པའོ། །ང་རྒྱལ་ནི་རིགས་དང་ཤེས་རྒྱ་དང་ནོར་ལ་སོགས་པས་དམའ་བ་བས་དེ་དག་གིས་བདག་ཆེའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པ་འམ། རིགས་ལ་སོགས་པ་མཚུངས་པ་ཉིད་ལ་དེ་དག་དང་བདག་མཚུངས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པའོ། །ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་རིགས་དང་ཤེས་རྒྱ་ལ་སོགས་པས་མཚུངས་པ་བས་གཏོང་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཉམས་རྩལ་ལ་སོགས་པས་བདག་ཆེའོ་སྙམ་པ་འམ་རིགས་དང་ནོར་ལ་སོགས་པས་ཆེ་བ་ལ་བདག་དང་མཚུངས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པའོ། །ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་ནི་རིགས་ལ་སོགས་པ་ཆེ་བ་བས་ཀྱང་བདག་ཆེའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པའོ། །ངའོ་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལ་བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བ་དེ་དག་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་མངོན་པར་ཞེན་ནས་སེམས་ཁེངས་པའོ། །ཅུང་ཟད་སྙམ་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་རིགས་དང་ཤེས་རྒྱ་དང་ནོར་ལ་སོགས་པས་ཁྱད་ཆེས་འཕགས་པ་ལ་བདག་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་ཆུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པའོ། །མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་འབྲས་བུ་དང་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པའོ། །ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ནི་ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་བདག་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཁེངས་པའོ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བས་ནི་གོང་དུ་མིང་གིས་སྨོས་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་མི་འགྲོགས་པར་མ་ཟད་ཀྱི། གཞན་ཡང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། ཤེས་བཞིན་མེད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་དང་གཉིད་ལ་སོགས་པ་དང་ཡང་མི་འགྲོགས་སོ་ཞེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་བསྟན་ཏེ་འདོད་ཆགས་ནི་སྲིད་པ་དང་སྲིད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཆགས་ཤིང་སྨོན་པའོ། །ཞེ་སྡང་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་པ་སྟེ། གང་གི་དབང་གིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གསོད་པ་དང་འཆིང་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པའོ། །གཏི་མུག་གིས་ངན་སོང་རྣམས་དང་མཐོ་རིས་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། དེ་དག་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང༌། དེ་དག་གི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འབྲེལ་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མི་ཤེས་པའོ། །ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ནི་དེ་དག་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཕྲད་ནས་མངོན་དུ་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ཡང་ཡུལ་ཉེ་བར་གྱུར་ལ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་ཀྱང་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་དཀའ་བ་དང༌། སླ་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཕྲ་མོ་དང་སྦོམ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་སླ་བ་དང༌། དཀའ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་ཆུང་དུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་དགུས་སྤངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་བྱའོ། །ཡང་ན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་བག་ཆགས་དང་བཅས་ཏེ་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་པས་སྤང་དཀའ་བའི་ཕྱིར་ཕྲ་མོ་ཞེས་བྱ་ལ། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་སྤང་སླ་བས་སྦོམ་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་གང་ཟག་ཉོན་མོངས་པའི་ཤས་ཆུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཕྲ་མོ་ཡིན་ལ། གང་ཟག་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྦོམ་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་ཁ་ནང་དུ་བལྟས་པ་ཡིན་པས་ཕྲ་མོ་ཞེས་བྱ་ལ། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་ཆགས་ཏེ་ཁ་ཕྱིར་བལྟས་པ་ཡིན་པས་སྦོམ་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་གསུམ་དང་ཡང་མི་འགྲོགས་པར་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི། གཞན་ཡང་ཐེ་ཚོམ་དང་མདུད་བ་དང་འཆིང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་མི་འགྲོགས་པར་སྟོན་ཏོ། །གཏི་མུག་གི་མུན་པ་དང་རབ་རིབ་ཀྱི་ལིང་ཏོག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་བསྟན་ཏེ། གོང་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་ནང་དུ་ཡང་གཏི་མུག་སྨོས་མོད་ཀྱི། མདོ་ལས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྨོངས་པ་མེད་པ་ལ་གཞན་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གཞི་གཏི་མུག་ཡིན་པས་འདིར་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ཡང་སྨོས་སོ། །གཏི་མུག་ཉིད་མུན་པ་ཡིན་པས་ན་གཏི་མུག་གི་མུན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་མུན་པས་དངོས་པོ་རྣམས་མི་མཐོང་ཞིང་ལོག་པར་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གཏི་མུག་གིས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བར་མཐོང་བས་ན་གཏི་མུག་གི་མུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །རབ་རིབ་ཉིད་ལིང་ཏོག་ཡིན་པས་ན། རབ་རིབ་ཀྱི་ལིང་ཏོག་སྟེ། ལིང་ཏོག་དང་འདྲ་བར་ཚེ་རབས་གཞན་གྱི་ཉེས་དམིགས་ཡོད། ཡང་དག་པ་ཡང་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་སྒྲིབ་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་ཆོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྩིག་པས་ཆོད་པའི་ཕ་རོལ་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་ཚེ་འདིའི་ཉེས་དམིགས་ཡོད། ཡང་དག་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ཚེ་རབས་གཞན་གྱི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་མཚན་ཉིད་མི་ཤེས་པ་ནི་གཏི་མུག་པའོ། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དེའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདག་ཉིད་གནོད་པ་དུ་མའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་མཚན་ཉིད་མི་ཤེས་པ་ནི་མུན་པའོ། །ཚེ་འདིའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་མི་ཤེས་པ་ནི་རབ་རིབ་པོ། །ཉོན་མོངས་པ་དེའི་རྒྱུས་ཚེ་འདི་ལ་གནོད་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བ་དང༌། ཕུང་པོ་ཉིད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་མི་ཤེས་པ་ནི་ལིང་ཏོག་གོ །ལས་གང་བྱས་པས་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་འབྲས་བུ་གང་ཐོབ་པར་མི་ཤེས་པ་ནི་སྒྲིབ་པའོ། །འབྲས་བུ་དེ་དག་ཀྱང་ཚེ་འདི་ནས་མ་འཕོས་པ་དང༌། རང་བཞིན་མེད་པར་མི་ཤེས་པ་ནི་ཆོད་པའོ། །ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་གྱི་འགྲོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་རྣམས་དང༌། ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི། གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་ཡོན་ཏན་དང་ས་རིམ་པ་གོང་མ་ལ་སོགས་པ་འཐོབ་པ་ལས་ཀྱང་ཉམས་པར་འགྱུར། མ་ཐོབ་པ་ཡང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་འགྲོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདོད་པ་དང་འཐབ་མོའི་རྙོག་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བདུད་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་སྐྱོན་རྣམས་དང༌། བདུད་དང་བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་སྤངས་པ་བསྟན་ཏེ། འདོད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདོད་པ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་ལ་བྱའོ། །འཐབ་མོའི་དོན་ནི་སྔར་སྨྲས་པ་བཞིན་ཏེ། འདོད་པ་དང་འཐབ་མོ་དེ་དག་ཉིད་རྙོག་པ་དང་འདྲ་བས་ན་རྙོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདུད་བཞི་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་ཕུང་པོའི་བདུད་དོ། །ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་བདུད་དོ། །སེམས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་སེམས་ཅན་གྱི་རིས་མཐུན་པ་དེ་དང་དེ་དག་ནས་ཤི་འཕོས་པ་ནི་འཆི་བདག་གི་བདུད་དོ། །གང་དག་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་ནས་ཕུང་པོ་དང༌། ཉོན་མོངས་དང༌། འཆི་བདག་གི་བདུད་ལས་འདའ་བར་འདོད་པ་ན་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའི་ལྷའི་བུ་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་རྙེད་པ་བར་ཆད་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལྷགས་པ་རྣམས་ནི་ལྷའི་བུའི་བདུད་དོ། །བདུད་ཀྱི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་འདོད་པ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་ལ་ཆགས་པ་དང༌། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་པའི་བར་དུ་གཅོད་པ་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་བདུད་ཀྱིས་གླགས་རྙེད་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་མདོར་བསྟན་ན་གང་ཟག་ལ་ལ་ཞིག་ཐར་པར་འགྱུར་བས་མངོན་པར་བསྡུས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་བའི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་དད་པ་ཡང་དག་པར་སྐྱེས་པ་ན་འདོད་པ་ལ་ཆགས་པའི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་ལྡོག་པ་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་ཏེ་གནས་པ་ན་གང་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ལ་མཚན་མར་འཛིན་ཅིང་མངོན་རྟགས་སུ་འཛིན་པ་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པར་གནས་པ་ན་རོའི་ཁྱད་པར་ལ་སེམས་ཆགས་པ་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྗེས་སུ་སྦྱོར་བ་ན་གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། ཉལ་བའི་བདེ་བ་དང༌། གློས་འབེབས་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་ཤིང་སེམས་འཇུག་པ་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཤེས་བཞིན་དང་བཅས་པར་གནས་པ་ནི་བྱིས་པ་འམ་འགྲོ་བ་བཟང་མོ་ཁ་དོག་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་རྣམས་མཐོང་ནས། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་དེར་སེམས་འཇུག་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་མང་པོ་ལ་སེམས་འཇུག་པ་དང༌། འདུ་འཛི་མང་པོའི་ནང་དུ་འདྲི་ཞིང་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱེད་པ་རྣམས་མཐོང་ནས་སེམས་ལ་མོས་པ་སྐྱེ་བ་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་དང་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་རབས་ཕ་རོལ་རྣམས་ལ་ཐེ་ཚོམ་དང༌། ཡིད་གཉིས་སྐྱེ་བ་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །གང་གི་ཚེ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སེམས་ཆགས་པ་དང༌། སེར་སྣ་དང༌། འདོད་ཆེན་དང༌། ཆོག་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་འཆོས་པ་དང༌། ཁ་གསག་པ་སེམས་འཇུག་ན་བདུད་ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་རྒྱས་པར་བཤད་ན་དེ་ལ་སོགས་པ་བདུད་ཀྱི་ལས་ཚད་མེད་པར་ཡོད་དེ། འཇམ་དཔལ་རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་ལས་ཀྱང༌། ལྷའི་བུ་ཇི་ཙམ་དུ་ལས་རྣམས་འབྱུང་བ་དེ་ཙམ་དུ་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཇི་ཙམ་དུ་སྨོན་པ་དང༌། ཇི་ཙམ་དུ་ལོག་པར་འཛིན་པ་དང༌། ཇི་ཙམ་དུ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དེ་ཙམ་དུ་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཇི་ཙམ་དུ་འདོད་པ་དང༌། ཇི་ཙམ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ཇི་ཙམ་དུ་རློམ་སེམས་པ་དང༌། ཇི་ཙམ་དུ་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པ་དེ་ཙམ་དུ་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ལྷའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །སྦྱིན་པའི་སེམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་སེམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །སྦྱིན་པ་རློམ་སེམས་སུ་བྱེད་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བཟོད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཛིན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ལེན་པ་དང༌། བསམ་གཏན་ལ་མཚན་མ་དང༌། ཤེས་རབ་རྒྱུ་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །དགོན་པ་ལ་དགའ་ཞིང་མོས་པའི་སེམས་དང༌། བཏང་སྙོམས་སུ་ལྟུང་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །འདོད་པ་ཉུང་བ་དང༌། ཆོག་ཤེས་པ་དང༌། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཡོ་བྱད་བསྙུངས་པ་རློམ་སེམས་སུ་བྱེད་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །བདག་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གནས་པ། བདག་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པ། བདག་ནི་སྨོན་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པ། བདག་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ལ་གནས་པ། བདག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བཀའ་སྒྲུབ་ཅིང་གནས་པའོ་སྙམ་དུ་རློམ་སེམས་སུ་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ལྷའི་བུ་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་དང༌། མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཇི་ཙམ་པ་དེ་ཙམ་དུ་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ལྷའི་བུས་སྨྲས་པ། འཇམ་དཔལ་བདུད་ཀྱི་ལས་ག་ལས་བྱུང༌། འཇམ་དཔལ་གྱིས་སྨྲས་པ། ལྷའི་བུ་བདུད་ཀྱི་ལས་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ལས་བྱུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལྷའི་བུ་བརྩོན་པ་ལ་བདུད་གླགས་ཚོལ་གྱི། མི་བརྩོན་པ་ལ་བདུད་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་བར་འགྱུར། དེ་ཉིད་བདུད་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ། །ལྷའི་བུས་སྨྲས་པ། འཇམ་དཔལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་ལྟར་ན་བརྩོན་པ་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་མི་བརྩོན་པ་ཡིན། འཇམ་དཔལ་གྱིས་སྨྲས་པ། ལྷའི་བུ་ཇི་ཙམ་དུ་གཉིས་ལ་སྦྱོར་བ་དེ་ཙམ་དུ་བརྩོན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་གནས་པ་ནི་གཉིས་ལ་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་ནོ། །ལྷའི་བུ་བརྩོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པའི་ཚིག་བླང་དགས་སོ། །སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ། །སྦྱོར་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ། །སྤྲོས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ལྷའི་བུ་གང་ན་མིག་ལ་མི་སྦྱོར་བ་དང༌། གཟུགས་ལ་མི་སྦྱོར་བ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པ་ཞེས་བྱ། གང་ན་རྣ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང། སྒྲ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་དང༌། སྣ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་དང༌། དྲི་ལ་མི་སྦྱོར་བ་དང༌། ལྕེ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་དང༌། རོལ་མི་སྦྱོར་བ་དང༌། ལུས་ལ་མི་སྦྱོར་བ་དང༌། རེག་བྱ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཡིད་ལ་མི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཆོས་ལ་མི་སྦྱོར་བ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ལྷའི་བུ་ཉི་ཤུ་པོ་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བདུད་ཀྱི་ལས་ཡང་དག་ཕུལ་ཡིན་ནོ། །ཉི་ཤུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འདོད་ཅིང་འཁོར་བས་སྐྲག་པ་རྣམས་ལ་བསྙེན་པ་དང༌། བསྟེན་པ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ནི་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོ་སོར་རྟོག་ཅིང་སེམས་ཅན་ཡལ་བར་འདོར་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །འདུས་མ་བྱས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་ཅིང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བས་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །བསམ་གཏན་བསྐྱེད་ཅིང་བསམ་གཏན་ལས་རྣམ་པར་མི་ལྡོག་པ་ཚོལ་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཆོས་སྟོན་ཀྱང་ཆོས་ཉན་པ་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་མི་སྐྱེད་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་དང༌། སྦྱིན་གནས་ཚོལ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་རྣམས་ལ་ཁྲོ་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཏམ་སྟོན་ཅིང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་གཏམ་འཆབ་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཟབ་མོའི་གཏམ་འཆབ་ཅིང་གཏམ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ཤེས་ཀྱང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་ཡོངས་སུ་མི་ཚོལ་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་བསྔགས་པ་ཐོབ་ཀྱང་སེམས་ཅན་མི་བརྩོན་པ་རྣམས་མངོན་པར་མི་སྦྱོར་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་སྩོགས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ལྷག་མཐོང་གི་རྣལ་འབྱོར་དང་ལྡན་པར་གནས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལྷག་མཐོང་དག་པར་འཛིན་དུ་མི་འཇུག་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཉོན་མོངས་པ་མ་ལུས་པར་ཟད་པ་ཚོལ་ཞིང་འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལ་སྨོད་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་དམིགས་པ་མི་འཛིན་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །ཐབས་དང་མི་ལྡན་པར་དགེ་བ་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་མི་ཚོལ་གྱི་འཇིག་རྟེན་རྒྱ་ང་ཕན་པའི་གསང་ཚིག་འཛིན་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །མང་དུ་ཐོས་ཀྱང་གཞན་གྱི་ཤེས་ཀྱིས་དོགས་ཏེ། ཆོས་ལ་སློབ་དཔོན་གྱི་དཔེ་མཁྱུད་བྱེད་པ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ དགོས་པའི་ཞལ་ཏ་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་ཐོས་པ ་མི་ཚོལ་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་སྨྲ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་སྐལ་བ་མཉམ་པ་རྣམས་ལ་མི་བསྟེན། མི་བསྙེན། བསྙེན་བཀུར་མི་བྱེད་ཀྱི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་སྐལ་བ་མི་མཉམ་པ་ལ་དགའ་བ་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་སོ། །གང་གི་ཚེ་བརྒྱ་བྱིན་ནམ། ཚངས་པའམ། འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བའམ། རྒྱལ་པོའམ། ཚོང་དཔོན་ནམ། ཁྱིམ་བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། ནོར་དང༌། རིན་པོ་ཆེ་དང༌། དབང་ཕྱུག་གི་ཆེ་བ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཆོས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་མི་བསྟེན། མི་བསྙེན། བསྙེན་བཀུར་མི་བྱེད་པ་འདི་དག་ནི་ལྷའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བདུད་ཀྱི་ལས་ཡང་དག་ཕུལ་ཉི་ཤུའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་དེ་དང་དེ་དག་གི་ནང་ནས་གསུངས་པའི་བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་ལ་ཡང་བྱ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་སྲོག་དང་གསོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་བསྟན་ཏེ་བདག་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་ཏུ་འདོད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་བདག་ཅན་རྟག་པར་སྨྲ་བ་དང༌། གཞུང་གཅིག་མོད་ཀྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཐ་དད་པ་ལས་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པ་ཙམ་གྱིས་ཕྱེ་སྟེ། མིང་སོ་སོར་བཏགས་ནས་གཞག་པའོ། །འཛིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་རེ་རེ་དང་ཡང་སྦྱར་ཏེ། བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཞེས་བྱ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང། སེམས་ཅན་དུ་འཛིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་རོ། །བདག་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གི་ཁྱད་པར་ནི་སྔར་བཤད་པར་ཟད་དོ། །འཛིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་གོང་དུ་སྨོས་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི། གཞན་ཡང་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དབང་ཕྱུག་དང༌། གཙོ་བོ་དང༌། དུས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་སེམས་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བག་ཆགས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་བ་སྒྲིབ་པ་རྣམས་དང་མ་འདྲེས་པ་བསྟན་ཏེ། ལས་ཀྱི་སྒྲབ་པ་ནི་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མཚམས་མེད་པ་ལྔའི་ལས་བྱས་པས་ལས་དེས་ཚེ་དེ་ལ་བདེན་པ་མཐོང་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པ་ནི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པའོ། །ཆོས་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་ཅིང་མོས་པ་བཟློག་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐོས་པའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ལས་རྣམས་བྱས་པས་ཚེ་རབས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་སོགས་པ་དང་མི་ལྡན་ཞིང་ཆོས་ཐོས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆེ་བས་འཕགས་པའི་ལམ་བསྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའོ། །འཇིག་ཚོགས་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བ་ལྔ་རྣམས་ནི་ལྟ་བའི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་ལ་སོགས་པ་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་འགྲོ་བ་དག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་བདེན་པ་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི་འགྲོ་བའི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚེ་སྔ་མ་ལ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ལྷ་དང་མིར་སྐྱས་ཀྱང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དེས་བསྒྲིབས་པས་བདེན་པ་མི་མཐོང་བ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ཙམ་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་བར་དུ་གཅོད་པ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའི་བག་ཆགས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མ་རིག་པའི་ཤེས་པའི་སྒྲིབ་པའོ། །བག་ཆགས་དེ་དག་གིས་མཚམས་སྦྱོར་བས་ན། བག་ཆགས་དང་མཚམས་སྦྱོར་བ་སྟེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེའི་དབང་གིས་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཚེ་ལེན་པར་བྱེད་པས་སོ། །རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མདུད་པ་དང་སྒྲོ་བཏགས་པ་རྣམས་དང་མ་འདྲེས་པ་བསྟན་ཏེ། རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གསུམ་ནི་མདུད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཆིང་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་མ་དང་དམིགས་པ་ལ་སོགས་ཏེ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མཚན་མ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཆོས་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་མིག་དང་རྣ་པ་ལ་སོགས་པ་ནང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ཡོད་པའམ་མེད་པར་འཛིན་པ་ནི་རྟོག་པའོ། །གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་གཉི་ག་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པར་འཛིན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །ཡང་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་ཤིང་རྟོག་པ་ནི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཐེག་པ་བླ་ན་མེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །ཡང་ན་རྟོག་གེ་བ་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་ལ་ཚད་མ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་འཇལ་ཏེ། མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང་ལུང་གི་ཚད་མའོ། །དེ་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མས་དངོས་པོ་ལ་འཇལ་བ་ནི་རྟོག་པའོ། །རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མས་དངོས་པོ་འཇལ་བ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ལུང་གི་ཚད་མས་དངོས་པོ་འཇལ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ། །སྔོན་པོ་དང༌། སེར་པོ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་དག་ནི་མཚན་མའོ། །གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོལ་སོགས་པ་ཡུལ་རྣམས་ནི་དམིགས་པའོ། །མཐོང་བ་ནི་མིག་གིས་སོ། །ཐོས་པ་ནི་རྣ་བས་སོ། །བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་ན་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་སོ། །ཡང་ན་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །མདུད་པ་དང་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་མདུད་པ་དང་སྒྲོ་བཏགས་པ་གོང་མ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཆིང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། དངོས་པོ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པ་གཞན་དག་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་སྟོན་ཏོ། །བདག་དང་རྟག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་མ་འདྲེས་པར་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་དང་མ་འདྲེས་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཏེ། ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་འདོད་ཆགས་ལ་སྤྱོད་པ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དང༌། ཞེ་སྡང་ལ་སྤྱོད་པ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དང༌། གཏི་མུག་ལ་སྤྱོད་པ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དང༌། ཆ་མཉམ་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་སྟེ། དེ་ལྟར་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ངོ༌། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང༌། ཞེ་སྡང་གི་གཉེན་པོ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང༌། གཏི་མུག་གི་གཉེན་པོ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང༌། ཆ་མཉམ་པའི་གཉེན་པོ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་དང༌། །དེ་ལ་ཉེ་བར་བླངས་པའི་དངོས་པོ་གཏེར་དང༌། འབྲུ་ལ་སོགས་པ་མི་གཏོང་བ་ནི་སེར་སྣའོ། །དེ་ལས་བཟློག་ན་གཏོང་བའོ། །སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང། འདོད་པ་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་ལས་ལ་ཞུགས་པ་ནི་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་ཡིན་ལ། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་ཕྱིར་ལོག་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྡེག་པ་དང༌། འཆིང་བ་ལ་སོགས་པས་འཚེ་བར་སེམས་པ་ནི་གནོད་སེམས་སོ། །རྡེག་པ་དང་འཆིང་བ་ལ་སོགས་པས་སེམས་ཅན་ལ་མི་འཚེ་ཞིང་གནོད་པར་བྱས་ཀྱང་སླར་གནོད་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་བཟོད་པའོ། །དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སེམས་མི་སྤྲོ་ཞིང་མི་འཇུག་པ་ནི་ལེ་ལོ་སྟེ། དེ་ལས་བཟློག་ན་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །ཕྱིའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་འཕྲོས་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བའོ། །དམིགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ནི་བསམ་གཏན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ཆགས་ཤིང་འཛིན་པ་ནི་འཆལ་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་བོ། །ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་རིགས་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་ཅན་དང༌། རིགས་མ་ངེས་པ་དང༌། རིགས་མེད་པའོ། །དེ་ལ་རིགས་མེད་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ནི་ངེས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཏུ་ཐམས་ཅད་དུ་འཁོར་བར་གནས་པར་གདོན་མི་ཟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐེག་པ་གསུམ་དུ་ངེས་པའི་རིགས་ཅན་ནི་མ་ངེས་པ་སྟེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡང་འགྱུར་བས་ན་ཁམས་གསུམ་དུ་གནས་པར་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་རིགས་ཅན་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་ངེས་པ་སྟེ། རང་རང་གི་ཐེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་གདོན་མི་ཟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ངེས་པའི་རིགས་ཅན་ནི་མ་ངེས་པ་སྟེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཐེག་པ་གར་བཙུད་པར་འཇུག་ཅིང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་མ་ཕྲད་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བར་ཆད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ནི་ཡང་དག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལས་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང༌། དཀོན་མཆོག་དང་བདེན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་ལྟ་བས་སོ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་ཞེན་པའི་གང་ཟག་ནི་ལོག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལས་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང༌། བདེན་པ་དང༌། དཀོན་མཆོག་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོགས་རྣམ་པ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཚོགས་དང༌། ལོག་བ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཚོགས་དང༌། མ་ངེས་པའི་ཚོགས་སོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཚོགས་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཏེ། གང་འདོད་ཆགས་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མ་ལུས་པར་སྦངས་པ་དང༌། གཏི་མུག་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཉོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མོངས་པ་ཟད་པར་ངེས་པ་ན། ཡང་དག་པར་ངེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ལོག་པར་ངེས་པ་ནི་མཚམས་མེད་པ་བྱེད་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ནི་ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ལོག་པར་ངེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ངེས་པ་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ནི་མ་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ནས་གལ་ཏེ་ན་ཉོན་མོངས་པ་སྦོང་བར་བྱེད་ལ། གལ་ཏེ་ན་མཚམས་མེད་པའི་ལས་ཀྱང་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་དེ་དག་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གཞག་སྟེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའོ། །དེ་ལ་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་བདེ་འགྲོ་རྣམས་སོ། །དེ་སྐྱེད་བ་ནི་དགེ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྲོག་མི་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་མི་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སོ། །འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ནི་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང་དུད་འགྲོ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་མི་དགེ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སོ། །ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་གླེང་དུ་མི་རུང་བ་དང༌། གླེང་དུ་རུང་བའི་སྒོ་ནས་གཉིས་སུ་གཞག་སྟེ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའོ།། དེ་ལ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་གླེང་ཞིང་བསྙད་དུ་མི་རུང་བ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཉིད་དོ། །དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་གླེང་ཞིང་བསྙད་དུ་རུང་བ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ཕྱིར་ལོག་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དང༌། དད་པ་དང༌། གཏོང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་ཁམས་གསུམ་དུ་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། མི་བྱེད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གཞག་སྟེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་ཁམས་། གསུམ་དུ་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཟག་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དང་བཅས་པས་ཟག་པ་བཅས་པའོ། །ཁམས་གསུམ་དུ་འབྱུང་བར་མི་བྱེད་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་དེ་དག་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་སྟེ། འཕགས་པའི་ལམ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་ཉིད་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་དང༌། མ་བསྐྱེད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གཞག་སྟེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་སོ། །དེ་ལ་གང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཞེས་བྱའོ། །གང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་མ་བསྐྱེད་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་ཉིད་འཇིག་རྟེན་གྱིས་འདྲིས་པར་བྱས་པ་དང༌། མ་བྱས་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གཞག་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདྲིས་པར་བྱས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་སྟེ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་བར་གཏོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོ། །འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདྲིས་པར་མ་བྱས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དག་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་ཉིད་དམ་པ་དང༌། དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གཞག་སྟེ། བཟང་པོ་དང་ངན་པའོ། །དེ་ལ་གང་དམ་པ་རྣམས་ནི་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་བ་སྤངས་པས་ན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆོས་གང་དམ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་ངན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པར་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ནག་པོའི་ཕྱོགས་དང༌། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གཞག་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའོ། །དེ་ལ་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའོ། །དཀར་པོའི་ཕྱོགས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། ས་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཞི་དང༌། བདེ་བའི་གཞིའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གཞག་སྟེ། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་གང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཞིར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི། །འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དང་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བའི་གཞིར་གྱུར་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐེག་པ་ཐ་དད་པ་དང་སེམས་ཅན་ཐ་དད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཐ་དད་པ་ཐམས་ཅད་དང་མ་འདྲེས་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཞེ་འམ། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཞེ་འམ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཐ་དད་པའོ། །ལྷ་ཞེ་འམ། མི་ཞེ་འམ། བུད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐ་དད་པའོ། །དགའ་བ་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཞེ་འམ། པདྨོ་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི། ཞིང་ཐ་དད་པའོ། །འོད་དཔག་མེད་ཅིའམ། མི་འཁྲུགས་པ་ཞེ་འམ། ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐ་དད་པའོ། །ས་བཅུ་ཞེ་འམ། སྡོང་བོས་བརྒྱན་པ་ཞེ་འམ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐ་དད་པའོ། །འདི་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན། འདི་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགེ་འདུན། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ཞེའམ། འདི་ནི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ། འདི་ནི་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ། འདི་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་དགེ་འདུན་ཐ་དད་པའོ། །མི་ཤེས་པ་དང་ཤེས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་དང་མ་འདྲེས་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལ་མི་ཤེས་པ་ནི་མ་རིག་པ་སྟེ། རྟག་པ་དང༌། གཙང་བ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བར་འཛིན་པའོ། །ཤེས་པ་ནི་རིག་པ་སྟེ། མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བར་འཛིན་པའོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། གཟུགས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། སྒྲར་ཤེས་པ་ནས་ཆོས་སུ་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡིན་པས་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམས་སོ། །བརྗོད་དུ་ཡོད་ཅིང་བསམ་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་བོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་དོན་དམ་པ་སྟེ། བརྗོད་པ་དང་བསམ་པས་ཐོག་ཏུ་མི་ཕེབས་པའོ། །མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་མ་ཟད་ཀྱི། གཞན་ཡང་ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ཡང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཤེས་རབ་ནི་རྒྱུ་བ་མེད་པ་ལུས་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གོང་དུ་སྨོས་པ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་རང་བཞིན་ཅིས་ཀྱང་མ་གོས་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ཉིད་བསྟན་ཏེ། གོང་དུ་སྨོས་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གང་རྒྱུ་བ་མེད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་མཚན་མར་འདུ་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་བའོ། །ཤེས་རབ་དེས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་འདུ་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་མཚན་མར་འདུ་ཤེས་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་ན་རྒྱུ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་གཞན་གྱི་གཞི་དང་རྟེན་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། གཞན་ལ་ཡང་མི་རྟེན་པས་ན་ལུས་མེད་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལྟ་བུར་ཡང་མི་གནས་པས་ན། མཚན་ཉིད་མེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡུལ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་འོག་ནས་བཤད་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ལ་ཡང་མཚན་མར་མི་འཛིན་པས་ན་མཚན་མ་མེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་རྒྱས་པར་བཤད་ནས་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ནི་མཚན་མ་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་རབ་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པའི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་དང་ཡང་སྦྱར་ཏེ། མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས། སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས། ཡིད་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཟག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་དང་མ་འདྲེས་པས་ན་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་བག་ཆགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བསགས་པ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ལེན་པར་བྱེད་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མ་འདྲེས་པས་ན་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ང་དང་ངའི་ཞེས་རློམ་སེམས་པ་བདག་རྒྱལ་བ་དང༌། བདག་ལས་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་དང་མ་འབགས་པས་ན། ཡིད་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་མིག་ལ་སོགས་པ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མ་འདྲེས་པས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གནས་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་མིག་གི་དབང་པོ་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྟེན་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོའི་བར་དུ་དབང་བོ་རྣམས་སོ། །དབང་བོ་དེ་རྣམས་ལ་མི་རྟེན་པས་ན་གནས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་སོ། །མིང་ནི་གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། མིག་དང་རྣ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ལྷ་སྦྱིན་དང་མཆོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་ཐ་སྙད་དུ་བཏགས་པ་སྟེ། དེ་དག་དང་མ་འབགས་པས་ན་མིང་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པའོ། །གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ནི་མཚན་མ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་དང་མ་འདྲེས་པས་ན་མཚན་མ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པའོ། །ཆོས་ཅན་དང་ཆོས་ཉིད་དང༌། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་རྣམས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་གཞན་པར་འདོད་པ་ནི་གཅིག་པ་དང་ཐ་དད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་སྤྲོས་པ་དང་མ་འདྲེས་པས་ན་གཅིག་པ་དང་ཐ་དད་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་བཤད་ནས། དེའི་ཡུལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡུལ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་གཞན་ལས་དགར་བ་འམ། མགོ་དྲང་བར་ལྟའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡུལ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲིས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དམིགས་པར་བྱ་བ་འམ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དྲིས་པ་ལན་གདབ་པའི་ཕྱིར། འདི་ལྟ་སྟེ་ཆོས་བརྒྱད་ལ་མཁས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཚིག་མགོ་དྲང་བ་དང༌། ཚིག་གི་རྒྱན་དུ་བྱ་བའོ། །ཆོས་བརྒྱད་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་རྟོགས་པ་ནི་ཆོས་བརྒྱད་ལ་མཁས་པ་སྟེ། །དེ་བས་ན་ཆོས་བརྒྱད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡུལ་ལོ། །དེའང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པ་ལྟ་བུར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བསྟན་པ་ལས་བརྩམས་ན། ཆོས་བརྒྱད་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་བོ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཁམས་ལ་མཁས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །བཤད་པ་ལས་བརྩམས་ནས་གསུངས་པ། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕུང་བོ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡང་ན་གྲངས་དང་མིང་དང་དཔེ་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡུལ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཆོས་བརྒྱད་ལ་མཁས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་གྲངས་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་བརྒྱད་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཕུང་བོ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་མིང་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་དཔེར་བྱ་བ་བསྟན་པ་སྟེ། དབུ་བ་རྡོས་པ་བསྟན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་དཔེ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་གཟུགས་ནི་དབུ་བ་རྡོས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགར་བའི་ཚིག་སྟེ། མཁས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོས་བཀར་ཏེ། ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་དེ་བསྟན་པར་འདོད་པའོ། །དེ་ལ་ཕུང་པོའི་དོན་ནི་གང་ཅུང་ཟད་གཟུགས་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་དང༌། ནང་གི་དང༌། ཕྱིའི་དང༌། རགས་པ་དང༌། ཕྲ་བ་དང༌། ངན་པ་དང༌། བཟང་བོ་དང༌། ཉེ་བ་དང་རིང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནས་བསྟན་པ་ནི་ཕུང་བོ་ཞེས་བྱའོ། །ཕུང་བོ་དེ་ལ་མཁས་པ་ནི་ཕུང་བོ་ལ་མཁས་པ་སྟེ། ཕུང་བོའི་མཚན་ཉིད་དང་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་རྟོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ། གང་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་དཔེར་བྱ་བ་བསྟན་པ་སྟེ། དབུ་བ་རྡོས་པ་བསྟན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དཔེ་རྣམས་ལ་སྙེགས་སོ། །ཕུང་པོའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་མཐུན་པའི་དཔེར་གཞག་པ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་དཔེར་བྱ་བ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེ་ཡང་དབུ་བ་རྡོས་པ་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་བཅུའོ། །དཔེ་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་རྣམས་ཀྱང་དོན་རྣམ་པ་བཅུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བདག་རྟག་པ་མེད་པའི་དོན་དང༌། བདག་མེད་ཅིང་གཙང་བའི་དོན་སྔགས་པའི་དོན་དང༌། བདག་མེད་ཅིང་མནོག་ཆུང་བའི་དོན་དང༌། སྙིང་པོ་མེད་པའི་དོན་དང༌། མི་བརྟན་པའི་དོན་དང༌། དོན་མེད་པ་དག་ཀྱང་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་ཞིང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་ཀུན་ཏུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་མེད་པའི་དོན་དང༌། དངོས་པོ་མེད་ཀྱང་ཐ་སྙད་དང་སྨྲ་བ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པའི་དོན་དང༌། དོན་མེད་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཇུག་པའི་དོན་དང༌། དོན་མེད་པར་ཡང་དག་པ་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་དོན་དང༌། དོན་མེད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བསམ་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་པ་ལེན་པའི་དོན་ཏོ། །དཔེར་གཞག་པ་དེ་དག་གི་དོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དཔེ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ན་ཕུང་པོའི་དཔེར་འགྱུར་ཞེའམ་ཕུང་པོ་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དཔེ་དེ་དང་འདྲ་བར་བསྟན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་དཔེ་དང་མཚན་ཉིད་འདྲ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ནི་དབུ་བ་རྡོས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །འདིར་ཕུང་པོའི་སྒྲ་མ་སྨོས་སུ་ཟིན་ཀྱང་ཕུང་པོ་ཉིད་བཤད་པ་གླེང་བའི་སྐབས་ཡིན་པས་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བར་དྲངས་ཏེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ལྔ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་བོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དེ་ནི་དབུ་བ་རྡོས་པ་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་རྟག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དབུ་བ་རྡོས་པ་ནི་བདག་མ་ཡིན་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལ་ཤེལ་ལྟ་བུ་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སུ་ལྡན་པའི་དབུ་བ་རྡོས་པ་མང་པོ་རྒྱུ་བ་མང་པོ་མཐོང་བ་དང༌། དེ་དག་ལ་སྙིང་པོ་དང་རང་བཞིན་ཡོད་དུ་རེ་ནས་ལག་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཛིན་ཅིང༌། བླང་བར་བརྒལ་ན་མེད་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཀྱེ་མ་འདི་གོ་དབུ་བ་རྡོས་པ་སྟེ། གསོག་གསོབ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ་སྙམ་མོ། །དེ་བས་ན་དབུ་བ་རྡོས་པ་ནི་བདག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པས་ན་གང་ཟག་གི་བར་གྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །དབུ་བ་རྡོས་པའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡང་དེ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དབུ་བ་རྡོས་པའི་རང་བཞིན་བདག་མེད་ཅིང་དངོས་པོ་མེད་པ། གསོག་དང་གསོབ་ཏུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་རང་བཞིན་ཡང་དེ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིག་དང་ལྡན་པས་བལྟས་ཤིང་བརྟགས་ཏེ། ཞིབ་མོར་གཞིགས་ན་བདག་དང་རང་བཞིན་མེད་ཅིང་གསོག་གསོབ་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོར་བ་ནི་ཆུའི་ཆུ་བུར་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པ་གསུམ་མྱོང་བ་ནི་ཚོར་བ་སྟེ། །འདིར་ཡང་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་ནི་ཆུའི་ཆུ་བུར་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་མེད་ཅིང་གཙང་བ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཆུའི་ནང་དུ་ཆར་པ་བབ་སྟེ། ཆུའི་ཆུ་བུར་ཤེལ་གྱི་ནོར་བུ་དང་འདྲ་བར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འབྱུང་བ་མཐོང་བ་དང༌། དེ་དག་རྫས་སུ་རུང་ཞིང་རྒྱན་དུ་རུང་དུ་རེ་ནས་ལག་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཛིན་ཅིང་བླང་བར་བཤམས་ན་མེད་པར་གྱུར་ཅིང་མ་བཟུང་བའི་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འགག་སྟེ། རྫས་སུ་རུང་བར་མ་མཐོང་ནས།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀྱེ་མ་འདི་གོ་ཆུའི་ཆུ་བུར་ཏེ། བདག་མེད་པ་རང་བཞིན་མེད་པར་གསོག་གསོབ་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིག་དང་ལག་པས་བལྟས་ཤིང་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་དཔྱོད་ན་ཆུའི་ཆུ་བུར་དང་འདྲ་བར་བདག་དང་རང་བཞིན་མེད་ཅིང་གསོག་དང་གསོབ་ཡིན་པ་དང༌། ཐབས་ཅད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པར་མཐོང་ངོ༌། །འདུ་ཤེས་ནི་སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡུལ་ལ་མཚན་མར་འཛིན་པ་ནི་འདུ་ཤེས་ཏེ། ཡུལ་ནི་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པའོ། །མཚན་མ་ནི་དཀར་པོ་དང་དམར་པོ་ལ་སོགས་པའོ། །འཛིན་པ་ནི་དེ་ནི་དཀར་པོ་ཉིད་ཡིན་གྱི། དམར་པོ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཅོད་པ་སྟེ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་སྨིག་རྒྱུ་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་མེད་ཅིང་མནོག་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཆུ་འདོད་པའི་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་ཞིག་དཔྱིད་ཀྱི་དུས་ན་ཉི་མའི་འོད་ཀྱིས་གདུངས་ཏེ། སྨིག་རྒྱུ་བ་སྣ་ཚོགས་ཆུ་རླབས་ལྟ་བུ་མིག་གིས་མཐོ་བ་དང་དེ་དག་ལ་ཆུ་ཡིན་སྙམ་ནས་བཏུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དྲུང་དུ་བརྒྱུགས་ཏེ་བཏགས་ན་ཆུ་མ་ཡིན་པར་མཐོང་ནས་ཀྱེ་མའོ་འདི་གོ་སྨིག་རྒྱུ་བ་སྟེ། བདག་མེད་པ་གསོག་གསོབ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཞེས་སེམས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མང་པོའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིག་གིས་བལྟས་ཏེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་ཡང་དག་པར་བརྟགས་ན་བདག་མེད་པ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་མཐོང་སྟེ། དེ་བས་ན་འདུ་ཤེས་ཀྱང་སྨིག་རྒྱུ་བ་བཞིན་དུ། བདག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པས་ན། གང་ཟག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་བར་དུའོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་ཆུ་ཤིང་ལྟ་བུའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ལས་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པ་ནི་འདུ་བྱེ་དེ། དེ་ཡང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཚོགས་རྣམ་པ་མང་པོ་རྣམས་སོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་ཆུ་ཤིང་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་གི་སྙིང་པོ་སྲབ་འདོད་པའི་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཆུ་ཤིང་བཅད་དེ་འདབ་མ་ནས་མཐར་གྱིས་རྣམ་པར་བཤུས་ནས་དེ་ལ་མིག་གིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བལྟས་ཏེ་སྙིང་པོ་ཡོད་དམ་ཞེས་བརྟགས་ན། སྙིང་པོ་ཡོད་པར་མ་མཐོང་ནས། ཀྱེ་མའོ་འདི་གོ་ཆུ་ཤིང་གི་སྙིང་པོ་སྟེ། སྟོང་པ་དངོས་པོ་དང་རང་བཞིན་མེད་པའོ་ཞེས་སེམས་པ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་དམ་པ་དང་སྙིང་པོ་ཡོད་དུ་རེ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་ཀུན་ཏུ་བལྟས་ནས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དང༌། གཅིག་དང་དུ་མ་དང༌། བདག་དང་ཕ་རོལ་དང་གཉིས་ཀའི་སྦྱོར་བས་ཡང་དག་པར་བརྟགས་ན་སེམས་ཙམ་དང་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ལས་འདས་པ་སྙིང་པོ་མེད་པ་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་བདག་གི་རང་བཞིན་དང་བྲལ་བ་མཐོང་ངོ༌། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེའང་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མི་བརྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་སྒྲིན་པོ་ཞིག་གིས་སྒྱུ་མའི་ཆ་ལུགས་ཀྱི་བཟོ་བོས་ལྷ་དང་མི་དང༌། གནོད་སྦྱིན་དང༌། དུད་འགྲོའི་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྱུ་མ་རྣམས་སྤྲུལ་བ་དེ་དག་ལ་མིག་གིས་ཀྱང་ཀུན་དུ་ལྟ་ཞིང༌། རང་བཞིན་དང་རྒྱུན་དུ་གནས་པར་རེ་ནས་བརྟགས་ན། རང་བཞིན་མེད་ཅིང་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་པ་ཡིན་པར་མཐོང་ནས། ཀྱེ་མ་འདི་གོ་སྒྱུ་མ་སྟེ། །སྟོང་པ་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །ཞེས་སེམས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་རང་བཞིན་དུ་རྒྱུན་དུ་གནས་པར་རེ་ནས་གཅིག་དང་དུ་མའི་ངོ་བོས་བརྟགས་ན། སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་འཇིག་པར་མཐོང་ངོ༌། །ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཉིད་ནི་ཡང་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་མེད་པ་དག་ཀྱང་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཀུན་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཡུལ་ལ་འཇུག་པར་མི་ནུས་ཏེ། གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པས་ན་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་འབྱུང་བ་ནི་རྨི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལམ་མོ། །དཔེར་ན་རྨི་ལམ་བདག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནས་གང་ཟག་གི་བར་གྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་ཀྱང་དགའ་བ་དང་མི་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་མཐོང་བའི་ཚེ་དགའ་བ་དང་མི་དགའ་བའི་སེམས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་བོ་རྣམས་ཀྱང་བདག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པས་ན་གང་ཟག་གི་བར་གྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་མོད་ཀྱི་ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུས་མཐོ་རིས་དང་ངན་སོང་གི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཕུང་བོ་རྣམས་ནི་བྲག་ཅ་ལྟ་བུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་བོ་རྣམས་ནི་བྲག་ཅ་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དངོས་པོ་མེད་ཀྱང་ཐ་སྙད་དང་སྨྲ་བ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་སྒྲ་ལ་བྲག་ཅའི་སྒྲ་བརྙན་བདག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པས་ན་གང་ཟག་གི་བར་གྱི་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་ཅིང་དོན་མེད་ཀྱང་སྒྲ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་སྒྲ་བརྙན་དང་འདྲ་བའི་མིང་དང་ཚིག་དང་ཐ་སྙད་དུ་བརྗོད་པ་མང་པོ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་མིག་ཡོར་ལྟ་བུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཤོག་ཤོག་གམ་དར་རམ་རས་ལ་རི་མོ་སྣ་ཚོགས་བྲིས་ནས་བརྒྱངས་ཏེ་ཕུབ་ལ་དེའི་ནང་དུ་མཚན་མོའི་མེ་མར་བུས་ན་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་ནི་མིག་ཡོར་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་སྣང་བརྙན་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཁང་པའི་ནང་གི་ཉི་ཟེར་འོད་ལ་བརྟེན་ནས་གཟུགས་གཅིག་དང་གཉིས་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའོ། །ཡང་ན་གཞན་གནས་པ་ལས་གཞན་དུ་སྣང་བ་ནི་མིག་ཡོར་སྟེ། དཔེར་ན་སྡོང་པོ་ལས་མི་ལྟ་བུར་འཁྲུལ་བའོ། །ཕུང་བོ་རྣམས་ནི་མིག་ཡོར་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་མེད་ཀྱང་མིག་ཡོར་གྱི་དུས་ན་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་དོན་མེད་པར་ཡང་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་ངོ༌། །ཕུང་བོ་རྣམས་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཕུང་བོ་རྣམས་ནི་གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་མེད་ཀྱང་ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་ཆུའི་ཟླ་བ་དང༌། མེ་ལོང་དག་པའི་ནང་དུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་དུ་སྣང་བ་བདག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནས་གང་ཟག་གི་བར་གྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་དུ་ཟིན་ཡང་བལྟར་སྣང་བ་ཙམ་ཡང་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་དང༌། རྣལ་འབྱོར་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱང་བདག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པས་ན་གང་ཟག་གི་བར་གྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་ཅིང་རང་བཞིན་མི་དམིགས་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་བའི་སེམས་མཉམ་པར་གནས་པ་ལས་གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་བཞིན་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། གཟུགས་དང་སྤྲུལ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་ཞིང་སྣང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་སྤྲུལ་པ་དང་འདྲ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་མེད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བསམ་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་སྣང་བས་སོ། །དཔེར་ན་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པའི་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་བདག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པས་ན་གང་ཟག་གི་བར་གྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་གཟུགས་དང་དབྱིབས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཁོར་བར་འཇུག་པ་ཡང་བདག་གི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནས་གང་ཟག་གི་བར་གྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་མེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་ཞིང་སྐྱེ་བར་སྣང་ངོ༌། །གང་འདི་ལ་མཁས་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གོང་དུ་ཕུང་པོ་དཔེ་བསྟན་པའི་ཚུལ་དུ་ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལ་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཀྱང་འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་སྨྲས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དོན་དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་གྱི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་མི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་དང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གཅིག་གོ །དེ་ལ་མེད་པའི་དོན་ནི་མི་རྟག་པའི་དོན་ཏེ། ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པས་ཀུན་བརྟགས་རང་བཞིན་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་རྟོག་པའི་དོན་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི་དོན་ཏོ། །དེའང་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་བས་ན་གཞན་གྱི་དབང་གིས་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་ཀུན་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ཙམ་དུ་སྡུག་བསྔལ་བའི་རང་བཞིན་དུ་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ། རང་བཞིན་གྱིས་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཙམ་ཉིད་ཡོད་པའི་དོན་ནི་བདག་མེད་པའི་དོན་ཏེ། དེས་ན་སེམས་ཙམ་ཡོད་ཀྱི་དངོས་པོ་གཞན་མེད་པར་སྟོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གཞན་གྱི་དབང་ཙམ་ནི་ཡོད་ཀྱང༌། ཆོས་སུ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ནི་མེད་པས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཟག་ཏུ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་མེད་པས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བྱའོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་བ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གང་ཟག་དང་ཆོས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དོན་ཏམ། དེ་དག་སྤངས་པའི་དོན་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། །དེ་ཡང་དངོས་སུ་ན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྣང་བའི་སེམས་ནི་གཉེན་པོས་ཞི་བར་བྱས་པ་མེད་ཀྱི། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འབྱུང་བ་མེད་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་ནས་ཞི་བའི་བར་གྱི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་རང་བཞིན་ཡང་དེ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ཐ་དད་པ་མེད་པར་ཤེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕུང་པོ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པའི་འོག་ཏུ་ཁམས་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པས་ན་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་པར་འདོད་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཁམས་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་སོ། །དེ་ལ་ཁམས་ཀྱི་དོན་ནི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་རྒྱུའི་དོན་ཏེ། ཁམས་དང་ས་བོན་དང་དབྱིངས་ནི་རྒྱུའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཏེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གང་ལ་དམིགས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་ཁམས་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཁམས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཁམས་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་འཇུག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ནི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དོན་དམ་པ་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་འཇུག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་པས་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་འདིར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ལ་བྱའོ། །དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། མིག་ལ་སོགས་པ་ཁམས་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་དམིགས་པ་དང་རྟེན་ལྟ་བུས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ཁམས་ལ་མཁས་པར་མི་འགྱུར་གྱི། གང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་ན་ཁམས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སའི་ཁམས་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དོན་དམ་པར་སའི་ཁམས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སའི་ཁམས་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སའི་ཁམས་ཡིན་ན་སའི་ཁམས་སྲ་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་སྲ་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྲ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སའི་ཁམས་ནི་སའི་རང་བཞིན་ཏེ། དེའི་རང་བཞིན་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་དབེན་པ་ཡིན་པས་སྲ་བ་ནི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོགས་པ་སྟེ། དེའི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པས་ན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྲ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆུའི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་བར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། འོག་ནས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཡིན་མོད་ཀྱི་གཟུགས་སུ་རྣམ་པར་རིག་པར་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་ལ་གོང་མས་ནི་མིག་གི་ཡུལ་གྱི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་སྟོན་ཏོ། །འོག་མས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མི་འཛིན་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་ལ་སོགས་པར་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་དེ་མཚུངས་ཤེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་ཁམས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་གནས་ན་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་དག་མཚུངས་ཤེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཚུངས་པས་ན་དེ་ནི་མཚུངས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་དང་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོར་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། ཇི་ལྟར་བདག་གི་ཁམས་ལ་གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པས་སྟོང་པ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའི་ཁམས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་དེ་སྟོང་པ་ཡིན་པར་འདྲ་བས་ན་ཆོས་དེ་དག་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཚན་མ་མེད་པར་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ལྟར་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པས་ན་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ཉི་མ་དང༌། རི་དང༌། རྒྱ་མཚོ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་དང༌། མཚོ་དང༌། དགོན་པ་དང༌། ཕྱོགས་དང༌། ཡུལ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་མཚན་མ་སོ་སོར་ཆད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ན་མཚན་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་མཚན་མ་མེད་པས་ན་ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ཁམས་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་མི་སྣང་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྣམ་པར་མི་སྣང་སྟེ། དེ་དག་གཉི་ག་ལ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་འདོད་པ་མེད་པ་ནི་སྨོན་པ་མེད་པའོ། །ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བས་མ་བསྐྱེད་ཅིང༌། ལས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སྤྱོད་པ་མེད་པ་ནི་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པའོ། །འདས་པའི་དུས་སུ་མ་སྐྱེས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པའོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་འབྱུང་བ་མེད་པའོ། །ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་གང་ཟག་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དངོས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པོར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །བདག་གི་ཁམས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་དག་སྨོས་པ་རྣམས་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པའི་རང་བཞིན་ཏེ། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་མི་འདྲ་བ་མེད་པས་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐ་དད་པ་མེད་པར་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཤེས་བྱ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞིང་དྲི་མ་མེད་པ་དག་པར་འདྲ་བས་ན་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་དམིགས་པ་མེད་པ། རང་བཞིན་མེད་པ། ཐོགས་པ་མེད་པ། ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པ་ཡིན་པ་ལྟར་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་དམིགས་པར་བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་དང་བྲལ་བ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་དང་བྲལ་བ། ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པ་ཡིན་པས་ནམ་མཁའི་ཁམས་སུ་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ། ཕུང་པོ་རྣམས་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཚེའི་རྒྱུན་ཆད་པ་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་མཚུངས་པས་དེ་དག་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཁམས་ལ་མཁས་པར་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་རྣམས་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པའི་ཕྱིར། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ལ་འཇུག་པ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ལ་འཇུག་པ་ཚད་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་འདི་ཙམ་མོ་ཞེས་དཔག་ཏུ་མི་རུང་ཞིང༌། ཚད་མེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པར་ཆུད་པ་དེ་ལ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་གང་བསྟན་པ་དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཁམས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་དངོས་སུ་གསུངས་ཏེ། གང་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་བསྟན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་རྟོག་པའི་ཁམས་ལ་མཁས་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའོ། །སྒོ་ནས་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་སྒོ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམས་ལ་བྱ་སྟེ། ཁམས་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་མི་དམིགས་པ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་སྒོར་དགོངས་པ་སྟེ། ཚུལ་ནི་རང་བཞིན་ལ་བྱའོ། །ཡང་ན་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱང་ཚད་མེད་པས་དེ་དག་སོ་སོའི་རང་བཞིན་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཚད་མེད་ལ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱང་ཚད་མེད་ད། དེ་དག་སོ་སོའི་རང་བཞིན་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་ཡང་ཚད་མེད་པས་ན་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ལ་འཇུག་པ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ལ་འཇུག་པ་ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་བསྟན་པ་དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཁམས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གང་བསྟན་པ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཁམས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཁམས་ཚད་མེད་པ་བསྟན་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཏེ། དྲི་མ་མེད་ཅིང་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་དེ་ཉིད་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ཡིན་པས་ན། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྒོ་དེ་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཞུགས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁམས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཁམས་ལ་མཁས་པའི་འོག་ཏུ་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་བསྟན་ཏེ། ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བཤད་པར་འདོད་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་དྲིས་སོ། །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སྐྱེ་ཞིང་འཕེལ་བའི་སྒོ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དེ། སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་སྟེ། མཁས་པའི་སྒྲ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང༌། མཚན་ཉིད་རྟོགས་པའོ། །སྐྱེ་མཆེད་གང་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ན་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པར་འགྱུར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་འཇུག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་བཤད་པ་དང་སྦྱར་ན་སྐྱེ་བའི་གནས་འབའ་ཞིག་ལ་མི་བྱའི། །འདུ་བའི་གནས་ལ་ཡང་བྱ་སྟེ། འདིར་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་རོ་གཅིག་པར་འདུས་པས་ན། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་གསུངས་སོ། །འཇུག་པ་ནི་རྟོགས་པ་ལ་བྱ་སྟེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་ན་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་མིག་གི་སྐྱ་མཆེད་ཡིན་མོད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལྟ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའང༌། མིག་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གཉིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཐ་མི་དད་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། གཞན་ནི་གང་དུ་ཁམས་བཤད་པ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དེ་ལས་གཞན་མེད་པས་ན། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་སོ། །དེ་བས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ཀྱང་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སྟོང་པའོ། །སྟོང་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ནི་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ནི་བདག་དང་བདག་གིས་སྟོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན་ལ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་དབང་བྱེད་པ་གཞན་གྱི་ཡང་མ་ཡིན་པས་བདག་གིས་སྟོང་པ་བྱའོ། །ཡང་ན་གང་ན་མེད་པ་དེ་ལ་དེས་སྟོང་སྟེ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས་ཀྱང༌། རི་དགས་དགྲའི་མའི་ཁང་བཟངས་འདི་ཕག་དང་ལུག་ལ་སོགས་པ་མེད་པས་སྟོང་ངོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཡང་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་བདག་དང་བདག་གི་མེད་པས་ན་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་བདག་དང་བདག་གིས་སྟོང་པར་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་སྙམ་པ་ལ། འཕགས་པ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་རིགས་པས་བརྟགས་ན་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་བདག་དང་བདག་གིས་སྟོང་པར་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས་གསུངས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་སྐད་དུ་མིག་ནི་བདག་དང་བདག་གིས་སྟོང་སྟེ། འདི་ནི་དེའི་རང་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་བདག་དང་བདག་གིས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་དང་སྦྱར་ཏེ། བདག་དང་བདག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གིས་སྟོང་པ་འདི་ནི་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དེའི་རང་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འདི་ལྟར་གང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་འབྲི་བར་མི་བྱེད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ན། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་བདག་དང་བདག་གིས་སྟོང་སྟེ། རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་དགག་ཅིང་དབྱེར་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱང་མི་སྩོགས། དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱང་བྲི་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་བླང་བར་མི་བྱ་ལ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་འཕེལ་བར་མི་བྱེད་ཅེས་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་འདོར་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པས་ན་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱང་བྲི་བར་མི་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་སྩོགས་ལ། དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱང་བྲི་བར་མི་བྱེད་ན། སྤོང་བ་དང་སྤེལ་བར་འགྱུར་བས་གཉིས་སུ་འདུ་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་འདུ་ཤེས་གཉིས་སུ་མི་འགྱུར་བ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཆུད་མི་གསོན་པས་མི་དགེ་བ་མི་སྩོགས་ཤིང༌། དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱང་བྲི་བར་མི་བྱེད་མོད་ཀྱི་དོན་དམ་པར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་གཉི་ག་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པས་འདི་ནི་དགེ་བ་འདི་ནི་མི་དགེ་བ་ཞེས་འདུ་ཤེས་གཉིས་སུ་མི་འགྱུར་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞན་བསྟན་པར་འདོད་ནས་གཞན་ཡང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ནི་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གནས་དང༌། རྟེན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ། གང་མིག་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་མཐོང་ལ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཀྱང་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གཟུགས་ཁ་དོག་མཛེས་པ་དབྱིབས་དང་ལྡན་པ་མཐོང་ནས་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བ་ན། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གནས་དང༌། རྟེན་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ནང་གི་དངོས་པོ་དང༌། ཕྱིའི་དངོས་པོ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པས་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པ་ཡང་མངོན་དུ་མི་ལེན་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འཁོར་བའི་ཆོས་ཀྱང་མི་སྤོང་བ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་བར་སྦྱར་རོ། །སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མདོར་ན་སྐྱེ་མཆོད་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་འཕགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་རིང་དུ་སོང་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ནི་འཕགས་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བའི་སྒོ་ལ་འཕགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། འཕགས་པ་གང་ཞེ་ན། གང་འདོད་ཆགས་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་དང༌། གཏི་མུག་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་མ་སྤངས་པ་ནི་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་དག་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བའི་སྒོ་ནི་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་མདོ་ལས། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་གང་ཞེ་ན། གང་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་མ་ཐོབ་པ་སྟེ། ཉེ་བར་བསམས་པས་སེམས་པ་དང༌། ཉེས་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱེད་པ་དང༌། ཉེས་པར་སྨྲ་བ་བརྗོད་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་འཕགས་པ་རྣམས་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བའི་སྒོ་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཕགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་གང་ལམ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བརྟེན་ནས་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། མཉན་པ་རྣམས་གཏན་ལ་འབེབས་ཤིང་སེམས་པ་དང༌། བསམས་པ་རྣམས་ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་གི་སྒོ་ནས་བརྟེན་ཏེ། དང་པོ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་སྒོམ་པ་དང༌། དེ་ནས་དྲོ་བར་གྱུར་པའི་དུས་ན་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་བཞི་སྒོམ་པ་དང༌། དེ་ནས་སྤྱི་བོའི་ཚེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་སྒོམ་པ་དང༌། དེ་ནས་བཟོད་པའི་དུས་ན་དབང་པོ་ལྔ་སྒོམ་པ་དང༌། འདི་ནས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་དུས་ན་སྟོབས་ལྔ་སྒོམ་པ་དང༌། དེ་ནས་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་སྒོམ་པ་དང༌། དེ་ནས་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་བསྒོམ་པ་ནི་ལམ་སྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལམ་བསྒྲུབ་པ་ལས་འཕགས་པ་རྣམས་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བས་ན་ལམ་བསྒྲུབ་པ་ནི་འཕགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བའི་སྒོ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་གང་ལམ་དང་མི་མཐུན་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལས་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། བསམ་པ་འམ། སྒོམ་པ་ལ་མི་འཇུག་པ་ནི་ལམ་དང་མི་མཐུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་འམ། ཡང་ན་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྒོམ་པ་རྣམས་ནི་འཕགས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པས་ན། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་ན་སེམས་ཅན་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་ལམ་དང་མི་མཐུན་པ་སྟེ། བཅུ་གང་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་འབར་བའི་སེམས་ཅན་དང༌། དགྲའི་དབང་དུ་སོང་བའི་སེམས་ཅན་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བའི་སེམས་ཅན་དང༌། མུན་པས་སྒྲིབ་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། ལམ་ངན་པར་ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། འཆིང་བ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། ཟས་མཆོག་དུག་དང་འདྲེས་པ་ལ་ཞེན་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། ལམ་རབ་ཏུ་སྟོར་བའི་སེམས་ཅན་དང༌། ལམ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། ཉམ་ཆུང་བའི་སེམས་ཅན་ནོ། །དེ་ལ་རབ་ཏུ་འབར་བའི་སེམས་ཅན་ནི་གང་འདོད་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་རྣམས་སོ། །དགྲའི་དབང་དུ་སོང་བའི་སེམས་ཅན་ནི་དགེ་བ་ལ་ཞུགས་པ་བདུད་ཀྱིས་བར་ཆད་བྱས་ནས་དགེ་བ་བཏང་བ་རྣམས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བའི་སེམས་ཅན་ནི་གང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་རྣམས་སོ། །མུན་པས་སྒྲིབ་པ་ནི་རྔོན་པ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཏེ། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་མྱོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ངན་པར་ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་རྣམས་ཏེ། འཁོར་བའི་ལམ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཆིང་བ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་ནི་ལྟ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བཅིང་བ་དམ་པོས་བཅིངས་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་ཐར་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལམ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་སོ། །ཟས་མཆོག་དུག་དང་འདྲེས་པ་ལ་ཞེན་པའི་སེམས་ཅན་ནི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཁ་ཟས་ཞིམ་པོ་དུག་དང་འདྲེས་པ་འཕྲལ་དུ་བདེ་བ་ཡང་འཆི་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རོ་ལ་ཆགས་པ་ཡང་ཕྱིས་དེ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་སྟོར་བའི་སེམས་ཅན་ནི་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་རྣམས་ཏེ། ཐར་པའི་ལམ་ནོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་ནི་མ་ངེས་པའི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཐེག་པ་ཆུང་ངུའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པའོ། །ཉམ་ཆུང་བའི་སེམས་ཅན་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་པར་མི་བཏུབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཏེ། དེ་ནི་ལམ་དང་མི་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལམ་དང་མི་མཐུན་པས་ན་དེ་དག་ལ་འཕྲལ་དུ་འཕགས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལམ་ལ་གནས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ལམ་དེ་ལ་གནས་པའོ། །ལམ་དང་མི་མཐུན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ལམ་དང་མི་མཐུན་པ་ལ་གནས་པའི་སེམས་ཅན་བཅུ་པ་རྣམས་ཏེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པའོ། །ལམ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་མི་འདོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལམ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་ཉམས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དེ་ལྟར་ཤེས་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་མཆེད་ལ་མཁས་པ་བཤད་པའི་འོག་ཏུ་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་ཏེ། ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བཤད་པར་འདོད་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་ཤིང་བཤད་པ་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་མ་ནོར་བ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་སླུ་བ་ཡིན་པས་ན་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདེན་པ་དེ་ལ་མཁས་པ་ནི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་སྟེ། བདེན་པའི་རང་བཞིན་དང༌། མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པའོ། །འཇུག་པ་བཞི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་རྟོགས་པ་བཞི་འམ། ཤེས་པ་བཞི་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་རྟོགས་པ་ལ་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྟོགས་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། གང་འདི་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་བཤད་དོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བཤད་པའི་ཚུལ་བསྟན་ཏོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་བཤད་ཅེ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང༌། རྒྱུ་མདོར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་བཤད་དོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་འབྲས་བུ་མདོར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་བསྟན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་མདོར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་བསྟན་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མདོར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བསྟན་པ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་མདོར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བསྟན་པ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པའོ། །ཡང་ན་ནད་དང༌། ནད་ཀྱི་གཞི་དང༌། ནད་མེད་པ་དང༌། སྨན་ལྟ་བུར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བདེན་པ་བཞི་ཉིད་དུ་བཤད་དེ། མི་མང་མི་ཉུང་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་ནད་ལྟ་བུ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའོ། །ནད་ཀྱི་གཞི་ལྟ་བུ་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པའོ། །ནད་མེད་པ་ལྟ་བུ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པའོ། །སྨན་ལྟ་བུ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པའོ། །ཡང་ན་མེ་དང་ཤིང་དང༌། མེ་ཞི་བ་དང༌། མེ་འགོག་པའི་རྒྱུ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བསྟན་ཏེ་མེ་ལྟ་བུ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་སྟེ། མེའི་གདུང་བ་དང་འདྲ་བར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གདུང་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིང་ལྟ་བུ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་སྟེ། ཤིང་མེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་ཀུན་འབྱུང་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མེ་ཞི་བ་ལྟ་བུ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་སྟེ། མེའི་གདུང་བ་ཞི་བ་དང་འདྲ་བར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གདུང་བ་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །མེ་ཞི་བའི་རྒྱུ་ལྟ་བུ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་སྟེ། འགོག་པ་ཐོབ་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ན་བུ་ལོན་དང༌། དབུལ་བ་དང༌། བུ་ལོན་སྦྱངས་པ་དང༌། གཏེར་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་བདེན་པ་བཞིའོ། །བུ་ལོན་ལྟ་བུ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་སྟེ། རྟག་ཏུ་ཡིད་མི་བདེ་བའི་གདུང་བ་དང་ལྡན་པས་སོ། །དབུལ་བ་ལྟ་བུ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་སྟེ། དབུལ་བའི་རྒྱུས་བུ་ལོན་ཆགས་པ་དང་འདྲ་བར་ཀུན་འབྱུང་བའི་རྒྱུས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བུ་ལོན་སྦྱངས་པ་ལྟ་བུ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ་སྟེ། བུ་ལོན་སྦྱངས་ན་བུ་ལོན་གྱི་མི་བདེ་བ་མེད་པ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཏེར་ལྟ་བུ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་སྟེ། གཏེར་བུ་ལོན་སྦྱོང་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་དང་འདྲ་བར་ལམ་ནི་འགོག་པ་འཐོབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཕུང་པོ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སྤུངས་ཤིང་ཚོགས་སུ་གྱུར་བའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་སྟེ། དེའང་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའོ། །ཕུང་པོ་དེ་དག་སྒྱུ་མ་དང་གཟུགས་བརྙན་ཙམ་དུ་སྣང་མོད་ཀྱི། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ན་མི་སྐྱེ་བའོ། །འདི་ལྟར་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ལས་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དག་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་རྟོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཐོག་མ་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པར་ཤེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པའོ། །ཀུན་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གང་སྲིད་པ་ལ་ལེགས་པར་འཇོམས་པའི་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དེ་ལ་སྲིད་པ་གང་ཞེ་ན། གང་མདོ་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། ཡང་སྲིད་པ་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་དག་དེ་དག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་སྲེད་པའོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །དེ་ལ་སྲེད་པ་ནི་སྒོ་གསུམ་གྱིས་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་འདོད་པ་དང༌། ཡུལ་འདོད་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་འབྱུང་བའི་སྲིད་པ་འདོད་པ་འདི་ཡང་སྲིད་པ་འདོད་པ་འབྱུང་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་འདོད་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ཡིད་བདེ་ཞིང་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཡུལ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བར་འདོད་པ་དང་ལྡན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའོ། །དེ་ལ་ཡུལ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ཡིད་བདེ་ཞིང་ལྷག་པར་ཆགས་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡུལ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བར་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ལེགས་པར་འཇོམས་པའི་ཤེས་པ་ནི་སྲིད་པ་དེ་དག་མ་ལུས་པར་སྤང་བའི་ཐབས་ཤེས་པ་སྟེ། འཇོམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤོང་བའི་དོན་ཏོ། །ཉན་ཐོས་དག་ལྟར་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་བ་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་སོགས་པར་རྟོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་རབ་ཏུ་སྤང་བའི་ཐབས་ཤེས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འགོག་པ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འགོག་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་རིག་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་རྣམས་མི་འབྱུང་བའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་མ་རིག་པ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་རྣམས་མི་འབྱུང་བའོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ལ་ཀུན་ཏུ་གཏི་མུག་པ་སྟེ། མ་རིག་པ་མ་ལུས་པར་སྤངས་ནས་ཕྱིས་དེའི་རྒྱུད་ལ་མི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་མ་རིག་པ་མི་འབྱུང་བའོ། །བག་ལ་ཉལ་གྱི་སྒྲས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་གྱི་བག་ལ་ཉལ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དག་མ་ལུས་པར་སྤངས་ནས་ཕྱིས་དེའི་རྒྱུད་ལ་མི་སྐྱེ་བའི་བག་ལ་ཉལ་རྣམས་མི་འབྱུང་བའོ། །བག་ལ་ཉལ་སྨོས་པས་མ་རིག་པ་ཡང་སྨྲས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། མ་རིག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་སྟེ། གཙོ་བོ་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མིང་གིས་བཀར་ཏེ་སྨོས་ཏེ། ཡང་ན་མ་རིག་པ་བག་ལ་ཉལ་བས་ན་མ་རིག་པས་བག་ལ་ཉལ་ཏེ། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་བག་ལ་ཉལ་རྣམས་ཐོག་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པས་མཐའ་འགག་པ་ཡང་མེད་པ་ནི་མ་རིག་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་རྣམས་མི་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དག་ལྟར་ཞི་བ་དང་གྱ་ནོམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྟོག་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་བག་ལ་ཉལ་རྣམས་ཐོག་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པས་མཐའ་འགག་པ་ཡང་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་འགོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལམ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལམ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲོ་མི་འདོགས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་ཡང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་པ་དག་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སྤོང་བ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་སྒྲུབ་པར་རྟོགས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་གཉི་གཡང་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པས་དེ་ཉིད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པ་མེད་པ་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་རོ་གཅིག་པས་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་དེ་དག་ལས་སྤང་བ་དང༌། བླང་བ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པར་སྒྲོ་མི་འདོགས་པ་ནི་ལམ་ཤེས་པའོ། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བདེན་པ་བཞི་པོ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་ཤེས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་དེ་ལྟ་བུར་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འཕགས་པར་འགྱུར་བའི་བདེན་པ་ཡིན་པས་ན་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འམ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེན་པ་དེ་དག་དེ་ཁོ་ན་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་བདེན་པའི་སྒོ་ནས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་ཀྱི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་མི་མཐོང་བས་ན། དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་འཕགས་པ་སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་གྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་བཤད་པའི་བདེན་པ་ཡིན་པས་ན་འཕགས་པའི་བདེན་པ་སྟེ། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པས་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་འཆད་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་པ་དང༌། འཕགས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་བྱེད་པས་ན་འཕགས་བའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གོང་དུ་བསྟན་པ་ལྟ་བུར་རོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཡིན་ལ། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཡང་ན་སྐབས་འདིར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་རབ་བཤད་པས་ཤེས་རབ་ཉིད་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་སྟོང་པར་རྟོགས་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པ་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་ཅིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་བདེན་པ་བཞི་རྟོགས་ཀྱང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་བཞིན་དུ་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་ཅིང་ཐབས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་སྨིན་པར་ཡང་བྱེད་དོ། །འདིས་ནི་ཐབས་ཀྱིས་ཟིན་པར་བསྟན་ཏོ། །འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུར་བདེན་པ་བཞི་པོ་ཤེས་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པའོ། །བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ནས་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བདེན་པ་བཞི་བཤད་པ་ཙམ་དུ་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི། བདེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་ཡོད་དེ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་པའོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་འདི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལོ། །དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །ཀུན་རྫོབ་ཉིད་བདེན་པ་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་སྟེ། སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུ་ཙམ་དུ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་རྣམས་དེ་བཞིན་དུ་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དོན་དམ་པ་ཉིད་བདེན་པ་ཡིན་པས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་སྟེ། མི་སླུ་བའི་བདག་ཉིད་དུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་ཉིད་བདེན་པ་ཡིན་པས་ན་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་པ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རོ་གཅིག་པར་མ་ནོར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བདེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་བཤད་ཅེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་དོན་དུ་དགོངས་ནས་བདེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་བཤད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་ལ་ཀུན་དུ་མགོ་རྨོངས་པའི་སེམས་ཅན་ནོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྨིན་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བསྟན་ཏོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་ལ་ཀུན་དུ་མགོ་རྨོངས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་བས་ན་འཕགས་པ་ས་བཅུ་པའི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཚིམ་པར་བྱེད་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་ལ་ཡང་དག་པར་གཞོལ་བས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བཤད་པར་བཞེད་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དང་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་དང་བརྡས་བསྟན་པ་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་དང་སྦྱར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཇི་སྙེད་པ་དང༌། ཡི་གེས་བསྟན་པ་ཇི་སྙེད་པ་དང། སྒྲས་བསྟན་པ་ཇི་སྙེད་པ་དང༌། བརྡས་བསྟན་པ་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ཇི་སྙེད་ཀྱི་སྒྲ་ནི་ཇི་ཙམ་ཡོད་པའི་དོན་དྲངས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ནི་བསྟན་པའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པ་སྟེ། ཡི་གེ་ནི་ཨ་དང་ཀ་ལ་སོགས་པ་གསུང་རབ་ཀྱི་ལུང་དང་འབྲེལ་པ་རྣམས་སོ། །སྒྲ་ནི་གསུང་རབ་ཀྱི་ལུང་དང་འབྲེལ་པ་འདུ་བྱེད་མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གི་རྐང་པ་རྣམས་སོ། །བརྡ་ནི་དོན་སྟོན་པར་ནུས་ཤིང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་ནུས་པའི་ཚིག་གི་རྐང་པ་རྣམས་སོ། །ཇི་སྙེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་ལུང་འབའ་ཞིག་གི་མ་ཡིན་གྱི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ཅི་ཙམ་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྡུད་དེ། དེ་ཡང་ཡིད་ཀྱི་དང་ངག་གི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །དེ་ལ་ཡིད་ཀྱིས་སྟོན་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བརྒྱ་བྱིན་ལ་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་མངོན་པར་བཤད་པ་དང༌། དེ་དག་གིས་ཀྱང་རང་གི་ཐེ་ཚོམ་ཡིད་ལ་བཏགས་པ་དང༌། ལན་ཀྱང་ཡིད་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་གླན་ནོ། །མདོ་དེ་དང་དེ་དག་ལས་འབྱུང་བ་ལྟ་བུའོ། །ངག་གིས་བསྟན་པ་ནི་ཚིག་གི་རིག་བྱེད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཉན་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རྣ་བར་སོང་བ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་མདོར་ན་འདི་སྐད་དུ། གདུལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་ཇི་ཙམ་དུ་ཐ་སྙད་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་གྱི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་བཅུ་དང་ལྡན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཀུན་རྫོབ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །བཅུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་སུའང་འདོགས་ལ། དོན་དམ་པར་ན་གཟུགས་སུའང་མི་དམིགས་ཤིང་མི་ཆགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པར་ཡང་འདོགས་ལ། དོན་དམ་པར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པར་ཡང་མི་དམིགས་ཤིང་མངོན་པར་མི་ཆགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སུའང་འདོགས་ལ། དོན་དམ་པར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སུ་ཡང་མི་དམིགས་ཤིང་མངོན་པར་མི་ཆགས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུའང་འདོགས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་ཡང་མི་དམིགས་ཤིང་དེ་ལ་མངོན་པར་མི་ཆགས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ལྟ་བས་ན་མིང་དང་འདོགས་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམ་ལ་དོན་དམ་པ་མེད་ཀྱི། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་མེད་པར་ཡང་དོན་དམ་པར་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་དོན་དམ་པ་སྟེ། དེ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་གང་ལ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། ཡི་གེ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དོན་དམ་པ་ནི་སྐྱེ་བ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་དང༌། བསམ་དུ་ཡོད་པ་དང༌། བསམ་དུ་མེད་པ་དང༌། རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། བརྗོད་དུ་ཡོད་པ་དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། མི་འགོག་པ་དང༌། ཤེས་པར་རུང་བ་དང༌། ཤེས་པར་མི་རུང་བ་དང༌། རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ཡིན་པས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་ཏེ། དོན་དམ་པ་དང་དེའི་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་ན། ཡི་གེ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་བས་ན་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་གྱི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་བཅུ་དང་ལྡན་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དོན་དམ་པ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །བཅུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཉིད་དང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལྡན་པ་རྣམས་ཡིན། མི་འགག་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། མི་འཇིག་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། མི་ལེན་མི་འདོར་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། ཚིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། སྨྲར་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་བཤད་པར་བཞེད་ནས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་གང་ཞེན་ཞེས་ཁོང་ནས་དྲིས་པ་དང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་ནི་གང་འདི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟར་སའི་མཚན་ཉིད་སྲ་བ་དང༌། ཆུའི་མཚན་ཉིད་གཤེར་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཚོར་བའི་མཚན་ཉིད་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ།། མཚན་ཉིད་གཅིག་པོ་དེའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་གཅིག་པོ་ཡང་མཚན་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ནི་མཚན་ཉིད་དུ་བགྲང་བ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་དང༌། འགག་པ་དང༌། ཡོད་པ་དང༌། མེད་པ་དང༌། རྟག་པ་དང། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་གང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་པས་ན་མཚན་ཉིད་མེད་པའོ། །མཚན་ཉིད་མེད་པའི་བདེན་པ་འདི་ཡང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཉིད་དེ། དེ་ལ་གཞན་མ་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་སུ་བཤད། དེ་ནི་བདེན་ཏེ། དེ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འདིས་དོན་དམ་པ་མཚོན་པར་བྱེད། ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པས་ན་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་ནི་དོན་དམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་ལྟ་བུར་གཞག་གོ །ཡང་ན་སེམས་ཅན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་བདེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་བཤད་དེ། ཉེས་པ་མེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བསྟན་པས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཐ་སྙད་དང༌། ཡི་གེ་དང༌། བརྡ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ལ་བསྟན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་ཡིད་འབྱུང་ཞིང་སྐྱོ་བ་མེད་དེ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པས་དེ་དག་སྒྱུ་མ་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུར་དངོས་པོ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་ཡང་མི་ལྟུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པས་ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གནས་པ་ལྟ་བུར་དེ་བཞིན་ཉིད་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱོགས་སུ་ཡང་གནས་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པས་བདེན་པ་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་དོན་དམ་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང༌། ལམ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པར་རྟོགས་ཀྱང་ཐབས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཐེག་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་གར་རིགས་རིགས་སུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བུར་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་བདེན་པ་རྟོགས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མདོར་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རང་བཞིན་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་གང་ཟག་དང༌། ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རང་བཞིན་ནི་དཔེར་ན་འབྲས་སྨིན་པར་གྱུར་ན་རྡོལ་པར་འོས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་སྨིན་ནས་ནམ་ཀུན་ཏུ་བཟའ་བར་འོས་པའི་དུས་ན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསྟེན་པ་དང་ལྡན་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་ནུས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་རྙེད་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱའོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་གང་ཟག་ནི་རྣམ་པ་བཞིན་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དང༌། རང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དང༌། རིགས་མེད་པའི་གང་ཟག་གོ །དེ་ལ་རིགས་ཅན་གསུམ་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱའོ། །རིགས་མེད་པའི་གང་ཟག་ཀྱང་ལྷ་དང་མིའི་བདེ་འགྲོར་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱའོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་རྣམ་པ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡང་མདོར་ན་གསུམ་སྟེ། དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་ཚེ་དང༌། མདོག་དང༌། རིགས་དང༌། དབང་ཕྱུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཚིག་བཙུན་པ་དང༌། དབང་ཆེ་བར་གྲགས་པ་དང༌། མིར་གྱུར་པ་དང༌། རིག་པའི་གནས་རྣམས་ལ་མཁས་པའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་གང་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཤས་ཆུང་བ་ལས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་སེམས་མི་འཇུག་ཅིང་སྒྲིབ་པ་ཆུང་བ་དང༌། རྟོག་པ་ཉུང་བ་དང༌། དྲང་ཞིང་མཐུན་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ནི་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ། ཡིད་གཞུངས་པ་དང་ལྡན་པ། ལེགས་པར་སྨྲས་པ་དང་ཉེས་པར་སྨྲས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཀུན་ཤེས་པར་ནུས་ཤིང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རང་གི་སེམས་ལ་ཡོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སེལ་ནུས་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་རིགས་ཅན་གྱི་གང་ཟག་རྣམས་སོ་སོའི་ཐེག་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་པོ་བསྟན་པ་དང༌། དེ་ནས་བསམ་པ་དང༌། བསྒོམ་པ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པས་ཁད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོངས་སུ་བཙུད་དེ། རང་རང་གི་འབྲས་བུ་ལ་འགོད་པའོ། །བདེན་པའི་རྣམ་པ་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ན། གཞན་ཡང་བདེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔར་བཤད་པའི་དོན་དུ་བལྟའོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རྣམ་པ་གཉིས་པོ་གང་ཞེ་ན། གང་འདི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཚུལ་བཤད་དོ། །དེ་ལ་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་ནི་གང་དུས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བཤད་པའི་ཚུལ་བསྟན་ཏོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་རྣམས་བདེན་པས་ན་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་སྟེ། ཇི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལྟར་སྣང་བ་ཙམ་དུ་བདེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། འཇིག་རྟེན་རྣམས་ལས་གང་ཡོད་པར་བདེན་པ་ལ་ཡང་དེ་བདེན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དོན་དམ་པ་ཉིད་བདེན་པས་ན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་གནས་པ་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། འདུས་བྱས་རྣམས་ནི་བསླུ་བས་ན་བརྫུན་པ་ཡིན་གྱི། འདུས་མ་བྱས་ནི་བདེན་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་བདེན་པ་གཉིས་བཤད་ཅེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་དང༌། ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདེན་པ་གཉིས་བཤད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་བཤད་དོ། །ལམ་དེའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བཤད་དོ། །ཡང་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་ལ་དགོངས་ནས་བདེན་པ་གཉིས་བཤད་དེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་ལ་དགོངས་ནས། ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་བཤད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་ལ་དགོངས་ནས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བཤད་དོ། །དེ་ལ་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཚིག་གིས་མངོན་པར་བརྗོད་པ་མང་པོ་ནི་ཐ་སྙད་དོ། །བརྗོད་པ་དེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་འགྱུར་བའི་བདེན་པ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པའོ། །ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་དེའང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མ་འཁྲུལ་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང༌། འཁྲུལ་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་ལོ། །དེ་ལ་མ་འཁྲུལ་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་ནི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། དེའི་ཡུལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གང་དུས་སུ་བདེན་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། གང་འདི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའོ། །དེ་ལ་གང་དུས་སུ་བདེན་པར་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་ནས་བདག་གིས་ཇི་ལྟར་མྱོང་བའི་དོན་འདུལ་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་དུས་དང་སྦྱར་ཏེ། རྗེས་ལས་ཐོབ་པ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ། འདི་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཆད་ཅིང་སྟོན་པ་ནི་དུས་སུ་བདེན་པར་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འཁྲུལ་བའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨྲས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཡི་གེ་དང་འབྲེལ་པའི་སྒྲས་བསྟན་པའི་བརྔ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དང་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་དང་བརྡས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་ནི་བརྫུན་པ་ཡིན་པས་ན་འཁྲུལ་པའོ། །ཡང་ན་གདུལ་བའི་དུས་སུ་བདེན་པར་སྨྲ་པ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བདེན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའོ། །སྨྲ་བ་གང་ཞེ་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དོན་དུ་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དང་མཐུན་པའི་ཡི་གེ་དང་སྒྲ་དང་བརྡས་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་བདེན་པ་བཞི་བསྟན་པ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་གང་འདི་བརྗོད་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་ཡུལ་ལམ་འབྲས་བུ་ཡིན་པས་ན་དོན་དམ་པའོ། །གང་བརྗེད་པ་མེད་པའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ནི་བརྗེད་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཅན་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཐོག་མ་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་འོད་གསལ་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་བསླུ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཅན་དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་བསླུ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བསླུ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྟག་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེའི་རིགས་ནི་རྟག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དེའི་རིགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དེའི་རང་བཞིན་ནི། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བས་རྟག་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་མི་བསླུ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་རྟག་ཅེ་ན། རྟག་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང༌། འཕགས་པའི་དུས་ན་ཡང་དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་དུ་གྱུར་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་མི་བསླུ་བའི་དོན་ཅི་རང་བཞིན་གཞན་དུ་གནས་ལ་གཞན་དུ་མི་སྟོན་པ་ནི་མི་བསླུ་བ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འདུས་བྱས་འདུས་བྱས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མེད་ན། དེ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་སྣང་བས་ན་བསླུ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་དམ་པ་ནི་རང་བཞིན་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་དེ་བཞིན་དུ་སྟོན་པར་བྱེད་པས་ན་མི་བསླུ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། མི་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་བདེན་པ་གཅིག་པུའོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་དང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནི་བརྫུན་པ་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་བསྟན་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་བསྟན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་བདག་གིས་གཞན་ལ་བཤད་པའམ། གཞན་གྱིས་བདག་ལ་བསྟན་པ་སྟེ། ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་དེ་དག་ལས་ཡིད་བྱུང་ཞིང་སྐྲག་པ་དང། དངོས་པོར་འཛིན་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་ཡང་མི་ལྟུང་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་ཁོང་དུ་ཆུད་དེ། དེ་ཡང་མ་བརྟགས་ན་གཅིག་ཏུ་དགའ་བ་ཙམ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་རིག་པའི་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པས་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་འབའ་ཞིག་ལ་ཡང་གནས་པར་མི་བྱེད་ལ། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་འདི་པ་དང༌། ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ལྟ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་གཉན་པོར་གཞན་ཡང་བདེན་པ་ནི་གཅིག་སྟེ་གཉིས་སུ་མེད་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །གཉིས་སུ་མདེ་དོ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་འདིར་བདེན་པ་གཅིག་བསྟན་པ་ལས་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པའོ། །བདེན་པ་གཅིག་པོ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་ཁོང་ནས་དྲིས་པ་དང༌། དེ་ལ་བདེན་པ་གཅིག་ནི་གང་འདི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པ་མེད་ཅིང་སྒྲོ་འདོགས་པར་ལྟུང་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་བདེན་པ་ལ་རབ་ཏུ་གཟུད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་ལ། གལ་ཏེ་མིང་དང་ཚིག་དང་ཡི་གེ་དག་གིས་གང་ཟག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དམ་བྱེ་བྲག་ཏུ་འདོགས་ན་དེ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཇི་སྐད་དུ་བཏགས་བདེ་དག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ལ་སྒྲོ་མི་འདོགས་ཤིང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་ཡང་ཤེས་པར་བྱེད་ལ། སྒྲོ་འདོགས་པར་ལྟུང་བ་སྤྲོས་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་མངོན་བར་ཞེན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བདེན་པ་དེ་ལ་རབ་ཏུ་འཛུད་པ་ནི་བདེན་པ་གཅིག་ཅེས་བྱའོ། །འདིར་ཡང་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་བདེན་པ་བསྟན་པས་ཀྱང་མི་སྐྱོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་བདེན་པ་གཅིག་པོ་དེ་ནི་ཚིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཡང་སེམས་ཅན་དེ་ལ་གཟུད་པའི་ཐབས་གཞན་མེད་པས་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་སྒྲོ་བཏགས་ནས་སྟོན་པ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པའི་བདེན་པ་སྟེ། དེ་དག་བསྟན་པས་ཀྱང་མི་སྐྱོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཤད་པ་གཞན་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བལྟའོ། །གོང་དུ་བདེན་པ་བཞི་བཤད་པའི་རྣམ་གྲངས་བསྟན་པར་བཞེད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ། གང་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོ་དང་བར་མ་དང་ཐ་མའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་བསྡུས་པའི་དོན་གྱིས་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་སྐྱེ་བའོ། །བར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ན་བ་དང་རྒ་བ་དང༌། འདོད་པ་མི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཐ་མའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་འཆི་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་གནས་དེར་འདུས་པས་ན་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་གིས་མཚན་ཉིད་དེ་སྟོང་པར་རྟོགས་པ་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཤེས་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དག་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དངོས་པོ་ཡོད་པར་ལྟ་བ་མ་ཡིན་གྱི། གང་ཟག་གང་གིས་གོང་དུ་བཤད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཀྱང་རང་བཞིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མེད་ཅིང་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཤེས་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཕུང་པོ་ལྔའི་སྲེད་པའི་རྒྱུ་དང་ལྟ་བའི་རྒྱུ་བག་ལ་ཉལ་འདི་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་རྒྱུ་སྟེ། དེ་ཡང་སྲེད་པའི་རྒྱུ་དང་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ལས་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སྐྱེའོ། །དེ་ལ་སྲེད་པ་དང་ལྟ་པ་ནི་སྔར་བཤད་པར་ཟད་དོ། །སྲེད་པ་དང་ལྟ་བ་དེ་དག་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་པས། སྲེད་པའི་རྒྱུ་དང་ལྟ་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བག་ལ་ཉལ་ཡང་དེ་གཉིས་ལ་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ཀུན་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །གང་གིས་སྲེད་པའི་རྒྱུ་དང་ལྟ་བའི་རྒྱུ་དེ་དག་པ་མི་ལེན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། མི་ལེན་པ་ནི་སྲེད་པ་དང་ལྟ་བ་ལ་མཚན་མར་མི་འཛིན་པའོ། །སྒྲོ་མི་འདོགས་པ་ནི་དེ་དགལ་མེད་པ་དང༌། ཡོད་པར་མི་ལྟ་བའོ། །རེག་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ལ་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་འམ། སྲེད་པ་དང་ལྟ་བ་ལ་སྤྱོད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །དེས་ནི་འདི་སྐད་བསྟན་ཏེ། ཕུང་པོ་ལྔའི་རྒྱུ་སྲེད་པ་དང་ལྟ་བ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་མི་དམིགས་ཤིང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོགས་ན། ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་ཀུན་འབྱུང་བར་ཤེས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །འགོག་པའི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་ཟད་དེ་འགགས་ནས་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་འབྱུང་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཤིན་ཏུ་ཟད་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་སྲེད་པའི་བག་ལ་ཉལ་དང༌། ལྟ་བའི་བག་ལ་ཉལ་སྤངས་པས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་ཆད་པའོ། །འགགས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་དང་མཚམས་མི་སྦྱོར་ཞིང་མ་འོངས་པའི་ཕུང་པོ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་མི་བྱེད་པའོ། །ཡང་ན་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ན་ཤིན་ཏུ་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚེའི་ཉིད་མཚམས་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་མཚམས་སྦྱོར་ཞིང་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ན་འགག་པའོ། །ཡང་ན་སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་ཟད་པའོ། །འཇིག་པའི་ཆོས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་འགག་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྔོན་གྱི་མཐར་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ཕྱི་མའི་མཐར་མི་འཕོ་བ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བར་ཕྱིན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྔོན་གྱི་མཐར་མི་འབྱུང་བ་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་ཡང་མ་སྐྱེས་པའོ། །ཕྱི་མའི་མཐར་མི་འཕོ་བ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ནས་ཕུང་པོ་ལྔའི་རྒྱུ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་མ་ལུས་པར་སྤངས་ཤིང༌། ཕུང་པོ་ལྔ་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པས་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་དང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བར་ཕྱིན་པ་མེད་པ་ནི་འདས་པའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུའང་སྐྱེས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དུས་གསུམ་དུ་ཡང་ཕུང་པོ་ལྔ་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་གང་གིས་དེ་ལྟར་ཤེས་པ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་གང་ཟག་གང་གིས་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུར་འགོག་པའི་བདེན་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་སྟེ། སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་མི་དམིགས་པར་ཤེས་པ་ནི་འགོག་པ་ལ་འགོག་པར་ཤེས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ལམ་གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་དང༌། འགོག་པ་ཤེས་པ་ལ་རེག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ལམ་གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་གསུམ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ལམ་གང་ལ་གནས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རེག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་གཉིས་ལ་ནག་པོའི་ཕྱོགས་སུའང་མི་ལྟ། འགོག་པ་ལ་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་སུའང་མི་ལྟ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འཇོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་གཉིས་དབྱེར་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུང་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་འཇོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཐོབ་པ་འམ། །ཆུད་པར་བྱེད་པའི་ལམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ན་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཤེས་པར་གྱུར་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་འདི་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་འདི་ནི་ལམ་ལ་ལམ་དུ་ཤེས་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་ལམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གྱི་བདེན་པ་དེ་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ཏེ་མི་དམིགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དེ་ནི་ལམ་ལ་ལམ་དུ་ཤེས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདེན་པ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་རྣམས་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་དེ་དག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོག་ཅིང་བདེན་པའི་རྟོག་པས་མི་རྟོག་པ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་གང་གིས་སོ། །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་བདེན་པ་བཞི་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ལའོ། །དེ་ལྟར་ཡེ་ཤེས་རྟོག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །བདེན་པའི་རྟོག་པས་མི་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་དག་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་བདེན་པ་དེ་དག་ལ་བདེན་པར་ཡང་མི་འཛིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟ་བུ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་རྣམ་པ་གཞན་ཡང་བཤད་པར་བཞེད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང༌། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བས་སྡུག་བསྔལ་པའོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ནི་མཐར་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཁྱབ་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ། ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཤེས་པར་གྱུར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚོར་བ་དེ་ལ་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅིང་རིག་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཚོར་བ་དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ལའོ། །རྣམ་པར་འབྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བས་ཁྱབ་པ་དང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ནི་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་བས་ཁྱབ་པ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཁྱབ་པར་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རིག་པར་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་དེ་དག་ཀྱང་མི་དམིགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུར་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པར་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་ཅིང་མི་དམིགས་པ་ཤེས་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཤེས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་འབྱུང་བའི་རང་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚོར་བ་དེ་རྒྱུ་གང་གིས་ཀུན་འབྱུང་བ་དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་པའི་ཚོར་བ་དེ་དག་རྒྱུ་གང་གིས་བསྐྱེད་ཅིང་ཕྱུང་བའི་རྒྱུ་དེ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཚོར་བ་ཀུན་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི་རེག་པ་སྟེ། རིག་པ་ལས་ཚོར་བ་འབྱུང་བས་ན་རེག་པ་ལ་ཀུན་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་མདོ་ལས། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཀུན་འབྱུང་བ་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་གིས་རྒྱུ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་གང་གིས་སམ། ཤེས་རབ་གང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒྱུ་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བའི་རྒྱུ་རེག་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚོར་བ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འགོག་པའི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ན་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །གང་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་ཆད་དེ། ཚོར་བ་མེད་པ་ཡང་ཚོར་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གོང་དུ་སྨོས་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུན་ཆད་དེ་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཚོར་བ་མེད་པ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་ཏེ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཡང་གནས་ལ། སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཡང་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི། འགོག་པ་ལ་འགོག་པར་ཤེས་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །ཚོར་བ་གང་གིས་བསྒྲུབས་པའི་ལམ་དེ་ནི་གཟིངས་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འཕགས་པའི་ལམ་ལ་གནས་ན་ཚོར་བའི་རང་བཞིན་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུར་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བའམ། ཚོར་བ་དེ་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་བར་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ལམ་དེ་ལ་ཚོར་བས་བསྒྲུབས་པའི་ལམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལམ་དེ་ཡང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་གྲུབ་ནས་དོར་དགོས་པའི་ཕྱིར་གཟིངས་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ཚོར་བདེ་ལས་སྒྲོལ་ཞིང་དེ་དག་སྤོང་བར་བྱེད་པས་ན་ལམ་ནི་རྒྱ་མཚོ་ལས་སྒྲོལ་བའི་གཟིངས་དང་འདྲའོ། །ཇི་ལྟར་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །གང་ཚོར་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་ལམ་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་ཆགས་པ་དེ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་པས། འཕགས་པའི་ལམ་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བདེན་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པའི་དོན་རྣམས་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་མཐོང་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་གང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཚུལ་ལྟར་བདེན་པ་བཞིན་མཐོང་བའོ། །རྣམ་པར་དག་པས་མཉམ་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པས་ཞེའམ། བདེན་པ་བཞི་པོ་ཉིད་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པས་བདེན་པ་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཅིང་རང་བཞིན་གཅིག་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདེན་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པར་བཞེད་དེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་མདོར་ན་སྐྱེ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཕུང་པོ་ལྔ་མངོན་པར་སྨིན་ཏེ། སྐྱེས་པ་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་དང་ལྡན་པས་ན། སྐྱེ་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའི་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་བསགས་པའི་ཁྱད་པར་དེ་དང་དེ་དག་གིས་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་ཕུང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་བླངས་བར་གྱུར་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཆོས་རྟོགས་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། མངལ་དུ་གནས་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། རིགས་ཀྱི་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་མཐུན་པའི་ངོ་བོ་མཐུན་པར་གྱུར་བའི་སྐྱེ་བ་དང༌། སོ་སོར་བྱུང་བའི་སྐྱེ་བའོ། །དེ་ལ་ཆོས་རྟོགས་པའི་སྐྱེ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཤད་པའི་གསུང་རབ་ཀྱི་དོན་རྟོགས་ནས་སྲས་སུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང་ཞལ་ནས་སྐྱེས་པ། འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། མངལ་དུ་གནས་པའི་སྐྱེ་བ་ནི་ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ། མྱུ་གུ་ལས་འདབ་མ་བཞིན་དུ་མེར་མེར་པོ་དང་ནུར་ནུར་པོ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པས་སྐྱེས་པའོ། །རིགས་ཀྱི་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་སྐྱེ་བ་ནི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཨིནྡྲ་ནཱི་ལའི་རིགས་དང༌། ཨིནྡྲ་ནཱི་ལ་ཆེན་པོའི་རིགས་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་རིགས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། བྲམ་ཟེའི་རིགས་སུ་གྱུར་པའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་རིས་མཐུན་པར་ངོ་བོ་མཐུན་པར་སྐྱེ་བ་ནི་དཔེར་ན་ཤིང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཏ་ལ་ཏ་ལར་རིས་མཐུན་པ་དང༌། སེང་ལྡེང་སེང་ལྡེང་དུ་རིས་མཐུན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་དང་མིར་རིས་མཐུན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སོ་སོར་བྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་ནི་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་བྱུང་བར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་ལྔ་ལས་ཀྱང་འདིར་མངལ་དུ་གནས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་སོ་སོར་འབྱུང་བའི་སྐྱེ་བ་ལ་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །སྐྱེ་བ་དེ་དག་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ། གནོད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གནོད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་མའི་མངལ་ན་ཞུ་བའི་གནས་དང༌། མ་ཞུ་བའི་གནས་ཀྱི་བར་ན་གནས་པ་དང༌། མངལ་ནས་ཕྱིར་བྱུང་བའི་ཚེ་མི་གཙང་བའི་རྫས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བཙིར་བ་ན་རིའི་ཐེམ་པར་བཅུག་པ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་ལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བས་ན་སྐྱེ་བ་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ནི་སྐྱེ་བར་གྱུར་ན་རྒ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཞར་ལ་འབྱུང་བས་ན་སྐྱེ་བ་སྡུག་བསྔལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །གང་མི་སྐྱེ་བ་ལ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སྐྱེ་བ་དེ་ནི་དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཤེས་པ་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་སྟེ། སྲིད་པ་གང་ཡིན་པ་ཀུན་འབྱུང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་བསགས་པ་ནི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལས་སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཞེས་འབྱུང་སྟེ་སྲིད་པ་དེ་ལས་སྐྱེ་བ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ལ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ཀུན་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གང་སྲིད་པ་འཇིག་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སྲིད་པ་འཇིག་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྲིད་པའི་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འགོག་པའི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ། མི་སྐྱེ་བ་ནི་འགོག་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་ལྔ་བཤད་པ་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་དོན་དམ་པར་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟེ། གང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ལ་འགོག་པ་གང་ཡང་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འགོག་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ། སྐྱེས་པར་གྱུར་ན་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་མ་སྐྱེས་ན་འཇིག་པ་མེད་པས་ན་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ལ་འགོག་པ་གང་ཡང་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་འགོག་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་འདི་ནི་བྲད་པའི་འགོག་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་མི་སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་མི་སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་མི་འགོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལམ་གྱི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་དང༌། ཇི་ལྟར་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གང་དེ་ལྟར་བགྲང་བའམ་འཇལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཅི་འདྲ་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་ཅི་འདྲ་བ་ངེས་པར་རྟོག་ཅིང་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ། །བགྲང་བ་དང་འཇལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཏན་ལ་འབེབས་ཤིང་ཤེས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡང་ན་གང་གིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་སྟོན་པའི་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་མིང་དང་ཚིག་དང་ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱི་གྲངས་ཇི་སྙེད་འབྱུང་བ་ལ་རྟོགས་པ་ནི་བགྲང་བ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གིས་གཉིས་བཟུང་ནས་གཉིས་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་སྟེ། མིང་ཀུན་དུ་བཟུང་ནས་དོན་ཀུན་རྟོགས་པ་དང༌། དོན་ཀུན་དུ་བཟུང་ནས་མིང་ཀུན་རྟོགས་པ་ནི་འཇལ་བ་ཤེས་པའོ། །གང་གིས་འཕགས་པའི་བདེན་པའི་མིང་ཀུན་འཛིན་པ་སྔོན་དུ་བྱས་ནས་དོན་རྟོགས་པ་འཇུག་པ་ནི་ཚོལ་བ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རབ་ཏུ་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་བ་བཅུ་གཅིག་ནི་རྟོགས་པ་ཤེས་པ་སྟེ། བཅུ་གཅིག་པོ་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། གློ་བུར་དུ་བྱུང་བ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྣང་བའི་རྒྱུ་མཚན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། དོན་མི་དམིགས་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། དམིགས་པ་མི་དམིགས་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། བསམ་པ་ཆུང་ངུ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། རྒྱ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་བསམ་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་གཞག་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའོ། །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་མིང་དང་དོན་དུ་བཏགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གློ་བུར་དུ་བཏགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་གློ་བུར་དུ་བྱུང་བ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ནི་དྲོད་ཀྱི་དུས་ནའོ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལྟ་བུར་སྣང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་སྣང་བའོ། །སྣང་བ་དེ་དག་གི་རྒྱུ་ཡང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་པ་ཡིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པས་ན་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ནི་སྣང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དེ་དག་སྣང་བ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ལ་སྣང་སྟེ་ཞེས་རྟོགས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་སྣང་བའི་རྒྱུ་མཚན་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་སྟེ། འདི་ནི་སྤྱི་བོའི་ཚེ་ནའོ། །དོན་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཕྱིའི་ཡུལ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་མེད་པར་རྟོགས་པ་ནི་དོན་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། འདི་ནི་བཟོད་པའི་དུས་སོ། །དེ་ལྟར་གཟུང་བ་མེད་ན་འཛིན་པ་ཡང་མི་འཇུག་པས་ཕྱིའི་ཡུལ་ལ་འཛིན་པའི་སེམས་མེད་པར་རྟོགས་པ་ནི་དམིགས་པ་མི་དམིགས་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་དུས་ནའོ། །དེ་ལྟར་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་མི་དམིགས་པར་གྱུར་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་དོན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོགས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་སྟེ། འདི་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཚེའོ། །དེ་ལྟར་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་ཚེ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རབ་ཏུ་རྟོགས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཆེ་ལོང་སྤངས་ནས་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་གཉིས་རྟོགས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཙམ་རྟོགས་པ་དང༌། བདག་གི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཞུགས་པས་ན་བསམ་པ་ཆུང་ངུ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་རྟོགས་ལ། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཞུགས་པས་ན་དེ་དག་གི་རྟོགས་པ་ནི་རྒྱ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ས་དང་པོའི་ཚེ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོར་དུ་ཆུད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་རྟོགས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་གཞག་པ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ནས་བསྒོམ་པའི་ཆོས་རྣམས་སེམས་ལ་ཡང་དག་པར་འཇོག་ཅིང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་དུས་ན་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དང་ཡོན་ཏན་རྣམས་རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམ་པ་གཉིས་ལ་ཉེ་བར་འཇུག་སྟེ། ཡི་གེ་རྣམས་ཚད་ཡོད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། མིང་དང་ཚིག་གི་ཚད་མེད་པ་ལ་འཇུག་སྟེ་དེ་ལྟར་འཇུག་པ་ནི་འཇུག་པ་ཤེས་པའོ། །འདི་ལྟར་བགྲང་བ་དང་འཇལ་བ་དང༌། ཚོལ་བ་དང༌། རྟོགས་པ་དང༌། འཇུག་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཤེས་ན་ལམ་ལ་ལམ་དུ་ཤེས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་བཤད་པའི་དོན་རྣམས་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་བདེན་པའི་ཤེས་པ་འདི་ལ་འཇུག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བདེན་པའི་ཤེས་པ་ལ་འཇུག་པ་ནི་བདེན་པ་བཞི་པོ་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་སྟོང་པར་རྟོགས་པའོ། །བདེན་པའི་ཤེས་པ་ལ་ཡང་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ལྟ་བས་ཇི་ལྟར་སྟོང་པར་རྟོགས་པ་དེ་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱོགས་ལ་ཡང་གནས་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་བཤད་པའི་འོག་ཏུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པས་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བཞེད་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་སོ། །དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་གོང་དུ་སྨོས་པ་དང་འདྲའོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་མཉམ་དུ་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལ་མཁས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པའོ། །དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏོ། །དེ་བས་རྟེན་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། འབྲེལ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། འབྱུང་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གསུམ་གྱིས་རྣམ་པ་གསུམ་འགོག་པར་བྱེད་དེ། རྣམ་པ་གསུམ་ནི་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་དང༌། རྒྱུ་མི་འདྲ་བར་སྨྲ་བ་དང༌། མེད་པར་སྨྲ་བའོ། །དེ་ལ་རྟེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་བ་ཡིན་པས་ན་འདིས་ནི་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་འགོག་པར་བྱེད་དོ། །འབྲེལ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་མཐུན་པ་ལ་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མཐུན་པ་ལས་སྐྱེའི་མི་མཐུན་པ་ལས་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མ་རིག་པ་ལས་འདུ་བྱེད་འབྱུང་གི །དབང་ཕྱུག་དང་བྱེད་པ་པོ་ལས་མི་འབྱུང་བ་འདིས་ནི་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུར་སྨྲ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་འགོག་པར་བྱེད་དོ། །འབྱུང་བའི་སྒྲ་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བར་ཆད་མེད་པར་སྐྱེ་བ་ལ་བྱ་སྟེ། འདིས་ནི་མེད་པར་སྨྲ་བ་འགོག་པར་བྱེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་འབྱུང་བ་བཤད་ཅེ་ན། འགྲོ་བ་འདི་དག་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེའི། མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་དང་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་དོ། །ཡང་ན་འཁོར་བར་འཇུག་པ་ལ་རྨོངས་པ་དང༌། འཁོར་བ་ལས་ལྡོག་པ་ལ་རྨོངས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལུགས་དང་མཐུན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ལུགས་ལས་བཟློག་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་བཤད་དོ། །དེ་ལ་འཁོར་བར་འཇུག་པ་ལ་རྨོངས་པ་ནི་རྒྱུ་གང་གིས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་མི་ཤེས་པ་སྟེ། མི་ཤེས་པ་དེ་བསལ་བའི་ཕྱིར། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་མ་རིག་པ་ཀུན་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །འཁོར་བ་ལས་ལྡོག་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། རྒྱུ་གང་གིས་འཁོར་བ་ལས་འགྲོལ་ཞིང་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་བ་མི་ཤེས་པ་དེ་བསལ་བའི་ཕྱིར། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་འགགས་པས་མ་རིག་པ་འགག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལུགས་དང་མཐུན་པར་འབྱུང་བ་ཡང་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡན་ལག་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡན་ལག་བསྡུ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡན་ལག་གི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བསྡུ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བདག་མེད་པ་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཡན་ལག་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ་གསུངས་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་མ་རིག་པ་ཀུན་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིག་གི་མགོ་དྲང་བ་འམ། ཚིག་གི་རྐྱེན་དུ་བཞག་པའོ། །དེ་ལ་མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་སྟེ། ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཀུན་དུ་སྐྱེས་པར་འགྱུར་བ་ལས་མ་རིག་པ་ཀུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། མ་རིག་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀུན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འདིར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་སྨོས་པ་ནི་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བའི་དོན་ནི་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་གཅིག་བུར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། རིལ་པོར་འདུ་ཤེས་པ་དང། །རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བརྟན་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་འདུས་པས་བསྐྱེད་ན་འདི་ལ་གཅིག་པུར་སེམས་པ་ནི་གཅིག་པུར་འདུ་ཤེས་པའོ། །ས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཐ་དད་པ་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ན་དེ་ལ་གཅིག་བུར་སེམས་བ་ནི་རིལ་པོར་འདུ་ཤེས་པའོ། །སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་ཡང་མི་རྟག་པར་གྱུར་ནས་གཞན་དང་གཞན་དུ་གྱུར་ན། གནས་ནས་ཀྱང་བདག་ཅེས་འཛིན། ཕྱིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་འདུག་གོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ནི་རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །མེད་པ་ལས་འབྱུང་བ་ལ་གང་ཡོང་པ་ལས་སྐྱེ་བར་འཛིན་པ་ནི་བརྟན་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །ཡང་ན་འདི་དག་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན། བདག་ཉིད་ཅན་དུ་དངོས་པོར་སེམས་པ་ནི་བརྟན་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །བྱུང་ནས་མེད་པར་འགྱུར་བ་ལ་ཡང་རྫ་མའི་བྱིའུ་ལྟར་བདག་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་འཕོ་བར་འཛིན་པ་ནི་ཐེར་ཟུག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་དང་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་གྱི་མེས་གདུངས་པས་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ན། གང་གཅིག་བུ་བཟང་པོའི་ངོ་བོར་འཛིན་པ་དེ་ནི་བདེ་པར་འདུ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་དུ་གཏི་མུག་པའི་རྒྱུས་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པ་ནི་འདུ་བྱེད་དོ། །ཡང་ན་འདུ་བྱེད་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་དང༌། བསོད་ནམས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་དང༌། མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགོར་བའི་འདུ་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་སྡིག་པའི་ལས་བྱེད་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཚེ་རབས་གཞན་དང་ལས་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་ཀུན་དུ་གཏི་མུག་པས་མེད་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །མ་རིག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པས་རྨོངས་པར་གྱུར་པ་སྲིད་པ་དང་སྲིད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་ཞིང་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རོ་ལ་ཆགས་པར་ལྟ་བས་སྲེད་པ་དང་ལྟ་བ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་ཤས་ཆེ་བའི་བསམ་གཏན་རྣམས་ནི་མི་གཡོ་བའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དེ། །དེ་བས་ན་མ་རིག་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་འདུ་བྱེད་ཀུན་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མའི་མངལ་དུ་དང་པོ་ཉིད་དུ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཞུགས་པའི་སེམས། ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་པ་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འདིར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་པར་དགོངས་སོ། །དེ་ནས་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་ཕན་ཆད་མེར་མེར་པོ་དང་ནུར་ནུ་ར་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་མིང་དང་གཟུགས་སོ། །དེ་ལ་མིང་ནི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའོ། །གཟུགས་ནི་བསྟན་དུ་ཡོད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། བསྟན་དུ་མེད་ལ་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། བསྟན་དུ་ཡང་མེད་ལ་ཐོགས་པ་ཡང་མེད་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་ནས་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ནས་ཡིད་ཀྱི་བར་དུ་དྲུག་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ །དེ་ལ་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་ལྟ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་དང་བའི་རང་བཞིན་གཟུགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ལྷག་མ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དུ་དུས་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཚོགས་པ་ནི་རེག་པའོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་དང་ཡུལ་ནི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་དོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་མྱོང་བ་ནི་ཚོར་བའོ། །དེ་ལ་ལུས་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པའི་བདག་ཉིད་ནི་བདེ་བའི་འཚོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །ལུས་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའི་བདག་ཉིད་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའོ། །ལུས་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕན་གནོད་གཉི་ག་མི་བྱེད་པ་ནི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །སྲེད་པ་དང་སྲེད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་རྒྱུན་དུ་སྤྱོད་ཀྱང་ཚྭ་ཆུ་འཐུངས་པ་དང་འདྲ་བར་ངོམས་པ་དང་ཚིམ་པ་མེད་པ་ནི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་འང་དུས་གསུམ་ཐ་དད་པའི་དབྱེ་བས་སྲེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། ལྟ་བའི་སྲེད་པ་དང༌། མངོན་པར་དགའ་བའི་སྲེད་པ་དང༌། མངོན་པར་ཆགས་པའི་སྲེད་པའོ། །དེ་ལ་འདས་པའི་དུས་སུ་མཐོང་བའི་སྲེད་པ་དང༌། ཐོས་པ་དང༌། རེག་པའི་དངོས་པོ་འགགས་པར་གྱུར་པ་རྣམས་དང་ཡང་ཕྲད་པར་འདོད་པ་ནི་ལྟ་བའི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །མ་འོངས་བའི་དུས་ན་རང་གི་ལུས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཡོ་བྱད་རྣམ་པ་མང་པོ་དང་ལྡན་པར་སྨོན་པ་ནི་མངོན་པར་དགའ་བའི་སྲེད་པའོ། །ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཡོ་བྱད་ལ་ཆགས་པས་མི་གཏོང་བ་ནི། མངོན་པར་ཆགས་པའི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། སྲིད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། མི་སྲིད་པའི་སྲེད་པ་དང༌། ལྟ་བའི་སྲེད་པ་སྟེ་བཞིའོ། །དེ་ལ་འདོད་པའི་སྲེད་པ་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་སོ། །སྲིད་པའི་སྲེད་པ་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་སོ། །མི་སྲིད་བར་སྲེད་པ་ནི་ཐར་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པའོ། །ལྟ་བའི་སྲེད་པ་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བ་ལྔ་ལ་ཆགས་པའོ། །དེ་ལ་ལེན་བ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། འདོད་པ་ལེན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ལེན་པ་དང༌། ལྟ་བ་ལེན་པ་དང༌། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལེན་པའོ། །དེ་ལ་འདོད་ཆགས་རྣམ་པ་གསུམ་ནི་འདོད་པ་ལེན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཡུལ་གྱི་འདོད་ཆགས་སོ། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ནི་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་གཉིས་ཀྱིས་གཉིས་སྤྲོད་པ་ལས་ཆགས་པའོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་སོ། །འདོད་པ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་ལ་ཆགས་པ་ནི་ཡུལ་གྱི་འདོད་ཆགས་སོ། །ཁྱི་དང་བ་ལང་ལ་སོགས་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དཀའ་ཐུབ་འཛིན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ལེན་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཆད་པ་དང་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཞུགས་པ་ནི་ལྟ་བ་ལེན་པའོ། །བདག་ཡོད་པར་ལྟ་ཞིང་ཆགས་པ་ནི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་བསྩགས་པ་ནི་སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་འདོད་པའི་སྲིད་པ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པ་སྟེ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་བསགས་པའི་ཁྱད་པར་ལ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་བ་མངོན་པར་གྲུབ་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །མེར་མེར་པོ་དང༌། ནུར་ནུར་པོ་དང༌། མཁྲང་གྱུར་དང༌། རྐང་ལག་འགྱུས་པ་ནས་གཞོན་ནུ་དང༌། ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པའི་བར་གྱི་སྟོབས་དང༌། མཐུ་དང༌། གཟི་བརྗིད་དང༌། མདངས་ལ་སོགས་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་ཏེ་ཐབས་ནི་རྒ་བའོ། །ཡང་ན་ཡང་ཚོ་བཅོམ་པ་དང་ན་ཚོད་ཉམས་པ་དང༌། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་བྲི་བ་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་རྙིངས་པར་གྱུར་པ་དང༌། ལུས་ལྷོད་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཡན་ལག་རྣམས་ཤིག་ཤིག་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་མི་མཛེས་པ་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་ཉམ་ཆུང་བ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། བློ་གྲོས་རྣམས་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ལ་མངོན་དུ་བལྟས་པ་ནི་རྒ་བའོ། །དེ་ལ་ལང་ཚོ་བཅོམ་པ་ནི་དར་ལ་བབ་པ་མེད་པར་གྱུར་པའོ། །ན་ཚོད་ཉམས་པ་ནི་བྱིས་པ་དང་གཞོན་ནུའི་སྤྱོད་པ་དང་ཚུལ་རྣམས་བྲལ་བའོ། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་བྲི་བ་ནི་ས་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་རྣམས་ཞུམ་པར་གྱུར་པ་སྟེ། ཤ་སླ་བ་དང་གཉེར་མ་ཅན་དུ་གྱུར་པའོ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་རྙིངས་པར་གྱུར་པ་ནི་ངར་ལ་བབས་ལ་ལང་ཚོའི་བྱད་གཟུགས་སར་པ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པའོ། །ལུས་ལྷོད་པར་གྱུར་པ་ན་ལྡང་བ་དང་འདུག་པ་ལ་ལུས་ལྕི་བའོ། །ཡན་ལག་ཤིག་ཤིག་པོར་འགྱུར་བ་ནི་རྐང་པ་དང་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཚིགས་ཚིགས་སུ་སོ་སོར་གྱེས་ཤིང་ཉམས་དང་མཐུ་མེད་པར་གྱུར་པའོ། །ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་མི་སྡུག་པ་ནི་ཤ་དང༌། ཁྲག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྐམ་ས་ལ་རུས་པ་ཕྱིར་སྣང་བ་དང༌། ཁབས་ནག་པོས་ཁེབས་པ་དང༌། གཉེར་མ་དང་སྐྲ་དཀར་གྱིས་གང་བའོ། །དབང་པོ་རྣམས་ཉམ་ཆུང་བ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་མཐོང་བ་དང༌། ཐོས་པ་མི་གསལ་བའོ། །དྲན་པ་དང་རྟོགས་པ་དང༌། བློ་གྲོས་རབ་ཏུ་ཉམས་པ་ནི་སྔོན་སྨྲས་པ་དང༌། ཐོས་པ་རྣམས་མི་དྲན་ཞིང་བརྗེད་པའོ། །འཇིག་པ་ལ་མངོན་དུ་བལྟས་པ་ནི་འཆི་བའི་དུས་དང་ཁད་ཉེ་བའོ། །ཡང་ན་རྒ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྟེན་ཉམས་པ་དང༌། བརྟེན་པ་ཉམས་པའོ། །དེ་ལ་རྟེན་ཉམས་པ་ནི་འདི་ལྟར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལས་གྱུར་པ། ཁྲག་དང་ཤ་དང་ཚིལ་དང་རྐང་དང་རུས་པ་ལ་སོགས་པ་བྲི་བས་དེའི་རྒྱུས་ན་རྒྱུག་པ་དང་རྒལ་བ་དང༌། མཆོང་བ་དང༌། བསྐུམ་པ་དང༌། རྨྱོང་བ་དང༌། འོང་བ་དང༌། འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་ནི་མི་ནུས་ཤིང༌། ལུས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་དང་སྟོབས་མཐུ་ཆུང་བའོ། །དེ་ལ་བརྟེན་པ་ཉམས་པ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ལྟ་བ་དང་ཉན་པ་ལ་མི་གསལ་བར་འཇུག་ཅིང་དེའི་རྒྱུས་ན་དྲན་པ་དང༌། རྟོགས་པ་དང༌། བློ་གྲོས་ལ་སོགས་པ་ཉམས་ཤིང་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་དང་བརྩོན་འགྲུས་བྲི་བའོ། །དབང་པོ་རྣམས་ཉམས་པ་ལས་དེའི་རྒྱུས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་མི་མཐུན་པ་ནི་འཆི་བ་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྒྱུས་མེད་པར་གྱུར་པ་ན་གང་ཟག་དེ་ཤི་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འཆི་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རང་གི་ངང་གིས་འཆི་བ་དང༌། ཉེ་བར་བཅོམ་པས་འཆི་བའོ། །རང་གི་ངང་གིས་འཆི་བ་ནི་ཚེ་ཟད་པ་དང༌། བསོད་ནམས་ཟད་ནས་འཆི་བའོ། །ཉེ་བར་བཅོམ་པ་ནི་མཚོན་ཆ་དང༌། དབྱིག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཤི་བའོ། །ཡང་ན་འཆི་བ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རྗེས་སུ་སྐད་ཅིག་མས་འཆི་བ་དང༌། ཉེ་བར་བཅོམ་པས་འཆི་བ་དང༌། རྒྱུ་ཟད་པས་འཆི་བའོ། །དེ་ལ་རྗེས་སུ་སྐད་ཅིག་མས་འཆི་བ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་ཡང་འཆི་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཉེ་བར་བཅོམ་པས་འཆི་བ་ནི་དུག་དང་མཚོན་ལ་སོགས་པ་ཕོག་ནས་ཤི་བའོ། །རྒྱུ་ཟད་ནས་འཆི་བ་ནི་ཚེ་རིང་པོར་གྱུར་པའི་ལས་ཟད་ནས་གང་འཆི་བར་གྱུར་པའོ། །མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྒ་ཤིའི་ཡན་ལག་ཏུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཏོགས་ཏེ། དེ་ལ་མཛའ་བ་དང་བྲལ་བ་དང༌། མི་མཛའ་བ་དང་ཕྲད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཀྱི་གདུང་བ་ནི་མྱ་ངན་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཀྱི་གདུང་བའི་རྒྱུ་ལས་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱིན་པ་ནི་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའོ། །ཁམས་རྣམས་འཁྲུགས་པས་ཡུལ་མངོན་དུ་གྱུར་བ་ལ་ཡང་དབང་པོས་འཛིན་པར་མི་ནུས་ཤིང་རྨོངས་པའི་གནོད་པས་རེག་པར་གྱུར་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡུལ་མངོན་དུ་མ་གྱུར་བ་རྣམས་དབང་པོས་གཟུང་བར་ཆགས་པ་སྐྱེ་བ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་རྒྱུ་ལུས་དང་སེམས་ཉོན་མོངས་པར་གྱུར་པ་ནི་འཁྲུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་བུ་སྨད་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཡོ་བྱད་རྣམས་ལ་གཏོང་མི་ནུས་ཤིང་ཆགས་པ་ནི་མྱ་ངན་ཞེས་བྱའོ། །མྱ་ངན་ལས་ལངས་པའི་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བ་ནི་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་མི་བདེ་བ་མྱོང་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཡིད་མི་བདེ་བའོ། །གཞན་ཡང་དེ་ལ་སོགས་པ་སྔོན་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་འབྲིང་བྱེད་བྱེད་པ་ལས་དབེན་པ་དང༌། ཚོད་བྱེད་བྱེད་པ་ལས་ཁེ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཉེས་པ་བྱས་པ་རྣམས་དྲན་ནས་མི་དགའ་བ་ནི་འཁྲུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྒྱས་པར་བཤད་ནས་དེའི་དོན་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ནའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དང་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དང་ལྡན་པས་སོ། །ཆེན་པོ་ནི་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བྱའོ། །འབའ་ཞིག་ནི་བདག་དང་བདག་གི་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ཡན་ལག་བསྡུ་བ་ནི་དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་དེ་ཡང་བསྡུས་ན་ཡན་ལག་གཉིས་སུ་བལྟ་སྟེ། རིང་བའི་རྒྱུ་དང་ཉེ་བའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་རིང་བའི་རྒྱུ་ནི་དཔེར་ན་ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་ལྟ་བུ་སྟེ། འབྲས་བུ་དང་ཐག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རིང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཉེ་བའི་རྒྱུ་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། འབྲས་བུ་དང་ཐག་ཉེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་རིང་བའི་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་སྟེ། ཇིས་འདེབས་ཇི་འདེབས་ཇི་ལྟར་འདེབས་པའོ། །ཇིས་འདེབས་ཤེ་ན་མ་རིག་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པས་འདེབས་པའོ། །ཇི་འདེབས་ཤེ་ན། མིང་དང༌། གཟུགས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང༌། རེག་པ་དང༌། ཚོར་བ་རྣམས་འདེབས་སོ། །ཇི་ལྟར་འདེབས་ཤེ་ན། མ་རིག་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདུ་བྱེད་ཀྱིས་ཅི་བསྒྲུབས་པའི་བག་ཆགས་ཀུན་གཞི་ལ་འདེབས་སོ། །ཉེ་བའི་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བལྟ་སྟེ། ཇིས་མངོན་དུ་ཕྱུང༌། ཇི་མངོན་དུ་ཕྱུང༌། ཇི་ལྟར་མངོན་དུ་ཕྱུང་བའོ། །དེ་ལ་ཇིས་མངོན་དུ་བྱུང་བ་ནི། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པ་དང༌། སྲིད་པས་མངོན་དུ་ཕྱུང་ངོ༌། །ཇི་མངོན་དུ་ཕྱུང་བ་ནི་སྐྱེ་བའོ། །ཇི་ལྟར་མངོན་དུ་ཕྱུང་བ་ནི་སྲིད་པ་དང་ལེན་པས་ཀུན་གཞི་ལ་བཏབ་པའི་ས་བོན་སྲིད་པ་མེ་ཏོག་ལྟ་བུར་ཁ་འབྱེ་ཞིང་འབུ་བར་འབྱིན་ཏེ། དེ་དག་གི་ཉེས་དམིགས་བསྟན་པ་ནི་རྒ་ཤིའོ། །ཡན་ལག་གི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བསྡུ་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་དག་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བསྡུ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བསྡུ་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བསྡུ་བའོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པ་གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཉོན་མོངས་པར་བསྡུའོ། །འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་སྲེད་པ་གསུམ་ནི་ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བསྡུ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་རྟེན་ཡིན་པས་དེར་བསྡུའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བསྡུའོ། །བདག་མེད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གཡོ་བ་མེད་པ། བྱེད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གཡོ་བ་མེད་པ་ནི་མ་རིག་པ་ཡང་འདི་ལྟར་བདག་གིས་འདུ་བྱེད་བསྐྱེད་དོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་ལ། །འདུ་བྱེད་ཀྱང་འདི་ལྟར་བདག་ནི་མ་རིག་པས་བསྐྱེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེད་པའི་རྐྱེན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཙམ་བྱེད་པ་ཡིན་ཡང་འདུ་བྱེད་སྐྱེད་པ་ལ་བྱེད་པ་པོའི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ལ་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་དབང་བྱེད་པར་གྱུར་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདག་པོ་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་གང་ཟག་ལ་སོགས་པ་སྙིང་པོར་གྱུར་པ་གང་གིས་ཀྱང་བྱིན་གྱིས་མ་བརླབས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་འབྱུང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་ལས་འབྲས་བུ་གང་འབྱུང་བ་ནི་ཆོས་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟོ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ལས་འདུ་བྱེད་མི་འབྱུང་གི་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་ལས་འདུ་བྱེད་འབྱུང་བའོ། །གང་འདི་ལ་ཤེས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་འདི་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་དྲངས་ཏེ། གང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་མ་རིག་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་སྐྱེ་བ་ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་རྒ་ཤི་ལ་སོགས་པ་ཀུན་འབྱུང་བར་ཟད་ཀྱི་དེ་ལས་གཞན་པའི་གཡོ་བ་པོ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་གང་དགེ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་འམ་མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་འམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དགེ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སོ། །རྒྱུ་དེ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བའོ། །མི་དགེ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སོ། །རྒྱུ་དེ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བའོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་བསམ་གཏན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་སོ། །རྒྱུ་དེ་ལས་བྱུང་བ་ནི་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བའོ། །ཁམས་གཉིས་ཀྱི་ལས་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་གཡོ་བའི་ལས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ལས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པས་ན་མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལས་འགྲོ་བ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཡང་དེ་མ་ཡིན་པ་རྐྱེན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཞན་གྱི་དབང་གིས་བསྐྱོད་དེ། འགྲོ་བ་དེ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་སྨིན་ལ་གཡོ་བ་མེད་པས་ན་མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་དོན་ནི་དེ་ཡིན་ཏེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ལས་བྱས་པས་སྦྱིན་པ་ཡོངས་སུ་བཏང་ནས་མིའི་ནང་དུ་མིའི་ལོངས་སྤྱོད་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་ལས་མི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་བྱས་པའི་དབང་གིས་མིར་སྐྱེ་བའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བསྐྱོད་ནས་རྒྱལ་པོ་འམ་བློན་པོའི་བ་ལང་ངམ་རྟར་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུར་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལས་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཡོ་བ་མེད་པས་ན་མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱུ་སྟེ། འདི་ལྟར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་མི་གཡོ་བའི་ལས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །རྒྱུ་དེ་ལས་བྱུང་བ་ནི་འཁོར་བ་ཉིད་དོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གྱུར་པའི་རྒྱུ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུ་སྟེ། འཕགས་པའི་ལམ་རྣམས་སོ། །དེ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ལས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཆ་གཅིག་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། ཆ་གཉིས་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ལ་ཆ་གཅིག་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་ཆ་སྤངས་ཏེ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །ཆ་གཉིས་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་ཆ་སྤངས་པ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོའི་ཆ་ཡང་སྤངས་པ་སྟེ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་ཡང་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་དགེ་བའི་རྒྱུ་དང༌། མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་དང༌། མི་གཡོ་བའི་རྒྱུ་དང༌། འཁོར་བའི་རྒྱུ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་གང་དབང་པོའི་རྒྱུ་ལ་འཇུག་པ་ཚད་མར་བྱེད་པ་དེ་ནི་དབང་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ཞིང༌། ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ་འབྲས་བུའི་རྒྱུ་གྲུབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དབང་པོ་ཉིད་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང༌། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམས་བྱེད་པ་དང་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་དབང་པོའི་རྒྱུ་སྟེ། དེ་ལྟར་དབང་པོའི་རྒྱུ་ལས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་དེ་དག་འབྱུང་གི་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པས་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པ་ནི་དབང་པོའི་རྒྱུ་ལས་འཇུག་པ་ཚད་མར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཀུན་ཀྱང་དབང་པོ་དང་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ཞིང་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུའི་རྒྱུ་དབང་པོ་ལས་གྲུབ་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་ཤེས་ལ་མ་ཟིན་པའང་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བར་ཤེས་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་པར་སྦྱར་རོ། །གང་དེ་ལྟར་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་རྒྱུ་སྨིན་པར་གྱུར་བ་ལས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བར་ཤེས་པ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ནས། ལུགས་ལས་བཟློག་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་ཤིང་མེད་ན་མེ་དང་དུ་བ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ས་བོན་མེད་ན་མྱུ་གུ་མི་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་འགགས་ན་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་འབྲས་བུ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་འགགས་པས་མ་རིག་པ་འགག་ཅེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འགགས་པ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། ཉེས་པ་མེད་དེ། འདི་ལ་གཏན་མེད་པར་དགག་པ་ལ་ནི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་འགག་གོ་ཞེས་མི་བྱའི་དཔེར་ན་མར་མེའི་རྐྱེན་གྱིས་མུན་པ་འགགས་ན་སྣང་བ་ཉིད་སྐྱེ་བ་དང༌། སྨན་བཅུད་ཀྱིས་ལེན་ཟོས་ན་ནད་མེད་པ་ལ་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ལམ་བསྒོམས་པའི་མཐུས་མ་རིག་པ་དང་མི་མཐུན་པ་གང་རིག་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་མ་རིག་པ་འགགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་གོང་ནས་གོང་དུ་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་གནས་འབྱུང་བ་ལ་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་འགགས་པར་བལྟའོ། །གཞན་ཡང་ཆོས་རྣམས་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལས་མི་འབྱུང་བར་ཤེས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུ་ལ་རག་ལུས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་ནང་གི་ཆོས་དང་ཕྱིའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ནང་གི་ཆོས་ནི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པའོ། །ཕྱིའི་ཆོས་ནི་ས་བོན་དང༌། མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱུ་ལ་རག་ལུས་པ་ནི་ཆོས་དེ་དག་རྒྱུ་དྲུག་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་དྲུག་པོ་གང་ཞེ་ན། བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དང༌། སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུ་དང༌། མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་དང༌། ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་ཆོས་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ན་གཟུགས་དང་སེམས་ལ་སོགས་པ་མཚན་ཉིད་དེ་དག་བདག་ཉིད་མ་གཏོགས་པར་ཆོས་གཞན་ཐམས་ཅད་ནི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་སྟེ། སྐྱེ་བ་ལ་བགེགས་མི་བྱེད་པའི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་གང་དག་གཅིག་ལ་གཅིག་གི་འབྲས་བུར་གྱུར་བ་དེ་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱུང་བའི་རྒྱུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་རྣམས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ་བ་ན་ཕན་ཚུན་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་རྒྱུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་སྡར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཕྱིས་སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐལ་བ་མཉམ་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་རྣམས་དང་ཡང་སྦྱར་རོ། །མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་རྒྱུ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་གང་དག་སྐད་ཅིག་མ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་སོ། །སྔར་སྐྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཕྱིས་སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པའི་རང་གིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཀུན་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུའོ། །མི་དགེ་བ་དང་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུའོ། །རྐྱེན་ལ་རག་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྐྱེན་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྐྱེན་བཞི་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་དང༌། དམིགས་པའི་རྐྱེན་དང༌། མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་ཏོ། །དེ་ལ་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་གང་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པ་ལ་རྒྱུའི་དངོས་པོར་གནས་པ་སྟེ། ས་བོན་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པའོ། །གཞན་དག་ནི་གཞན་དུ་འཆད་དེ། བྱེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པར་རྒྱུ་རྣམ་པ་ལྔ་རྣམས་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཏོ་ཞེའོ། །དམིགས་པ་གང་ལ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་གང་དམིགས་ནས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པ་དེ་དག་ནི་དེའི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཏེ། དེའང་ཅི་རིགས་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་གི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ཏོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཇུག་པའི་ཐ་མའི་སེམས་མ་གཏོགས་པར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྣམས་ནི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཏོ། །བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཉིད་བདག་པོའི་རྐྱེན་ཏོ། །ཚོགས་པ་ལ་རག་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་འདུས་ནས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནུས་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། འབྲས་བུ་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་བསྟན་ནས་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལས་མི་འབྱུང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་གང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་ཚོགས་པ་ལ་རག་ལུས་པ་དེ་དག་ལ་རག་མ་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གཞན་དག་གིས་བཏགས་པའི་བདག་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་མི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་འདི་ན་ཞེ་འམ། སྔ་མ་ཞེ་འམ། གཞན་ཞེས་བགྲང་བ་ཅི་ཡང་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ལ་ཇི་ལྟར་རག་མ་ལུས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་རག་མ་ལུས་པས་ན་ད་ལྟའི་དུས་སུ་ཡང་འདི་ན་ཞེས་བགྲང་དུ་མེད། འདས་པའི་དུས་སུ་ཡང་འདི་འདྲ་བ་ཞིག་ཅེས་བགྲང་དུ་མེད། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ཡང་འདི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་བགྲང་དུ་མེད་པའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུ་ལ་རག་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་པ་ལ་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དེ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ། མྱུ་གུ་ལས་འདབ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལ་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་བ་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །རྐྱེན་ལ་རག་ལུས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཡང་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་པ་ལ་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕྱིའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ས་དང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། དུས་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན། ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །ཚོགས་པ་ལ་རག་ལུས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་མ་ཚང་བར་མ་གྱུར་པ་ལ་རྟེན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། རྒྱུའི་སྐབས་སུ་ས་བོན་མེད་ན་མྱུ་གུ་མི་འབྱུང་སྟེ། མེ་ཏོག་མེད་ན་འབྲས་བུའི་བར་དུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང། རྐྱེན་གྱི་སྐབས་སུ་རྐྱེན་འདི་རྣམས་མེད་པར་ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་གྱི། ནམ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སའི་ཁམས་མ་ཚང་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་ཡང་རྒྱུའི་སྐབས་སུ་གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་མ་བྱུང་ན་འདུ་བྱེད་ཀྱང་མི་འབྱུང་བ་ཞིག་ན། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་མ་བྱུང་དུ་ཟིན་ན་རྒ་ཤིའི་བར་དུ་ཡང་མི་མངོན་པ་ཞིག་ན། འདི་ལྟར་མ་རིག་པ་ཡོད་པ་ལས་འདུ་བྱེད་རྣམས་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་དང༌། རྐྱེན་གྱི་སྐབས་སུ་ཡང་རྐྱེན་འདི་དག་མེད་པར་ལུས་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་གྱི། ནམ་སའི་ཁམས་ཚང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའོ། །ཆོས་གང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལ་རག་ལུས་པ་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་ཆོས་གང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང༌། རྒྱུ་རྐྱེན་འབྲེལ་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་བདག་ལས་མི་སྐྱེ། སེམས་ཅན་ལས་མི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་མདོ་སྡེ་དེ་ཉིད་ལས་ཕྱིའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྐབས་སུ་དེ་ལ་སའི་ཁམས་ཀྱང་འདི་ལྟར་བདག་གི་ས་བོན་རྟེན་པའི་བྱ་བ་བྱའོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་མྱུ་གུ་དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བྱས། ཕ་རོལ་གྱིས་མ་བྱས། གཉིས་ཀས་མ་བྱས། དབང་པོས་མ་སྤྲུལ། དུས་ཀྱི་མ་བསྒྱུར། རང་བཞིན་ལས་མ་བྱུང༌། རྒྱུ་མེད་པ་ལས་ཀྱང་མ་སྐྱེས་ཏེ་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་སྐབས་སུ་ཡང་མ་རིག་པ་ཡང་འདི་ལྟར་བདག་གིས་འདུ་བྱེད་སྐྱེད་དོ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བདག་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཅན་མ་ཡིན། སྲོག་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ན་འདི་ན་ཞེ་འམ། སྔ་མ་ན་ཞེ་འམ། གཞན་ན་ཞེས་བགྲང་བ་ཅི་ཡང་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་གང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་ཚོགས་པ་ལ་རག་ལུས་པས་བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་རག་མ་ལུས་པའི་ཆོས་དེ་ནི་ད་ལྟར་ཅི་ཡིན་ཞེས་བརྟག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་དུས་ན་ཅི་འདྲ་ཞེས་བརྟག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཅི་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཞེས་བརྟག་ཏུ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་སཱ་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། ཇི་བདག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་མ་བྱུང་བ་ཞིག་སྙམ་དུ་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་མི་རྟོག ། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཇིར་འགྱུར། ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཞེས་མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་མི་རྟོག་གོ །འདི་ཇི་ཞིག །ཅི་ཞིག་ཡོད། ཅིར་འགྱུར། སེམས་ཅན་འདི་དག་གང་ནས་འོངས། འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་གོང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་ཞེས་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་མི་རྟོག་གོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་ཤེས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཉེ་བར་གཞོག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྤངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ནི་ཡེ་ཤེས་དང་སྤངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཤེས་པ་དང༌། འབད་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་དང༌། མ་བསྟན་པར་ཤེས་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་མ་ལུས་པར་ཤེས་པའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཤེས་པ་ནི་དེ་དག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་འམ། བདག་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འམ། དུས་གསུམ་ཐམས་ཅད་དུ་ཤེས་པ་སྟེ། ནམས་ཀྱང་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཉམས་པ་མེད་པའོ། །འབད་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལ་མི་ལྟོས་ཤིང་བརྩལ་བ་མེད་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཤེས་པའོ། །མ་བསྟན་པར་ཤེས་པ་ནི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་གྱི་མན་ངག་མེད་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རང་འབྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྤངས་པ་དང༌། བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་པ་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པའོ། །ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་མངོན་པར་ཆགས་པའི་བག་ཆགས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པ་མི་ཤེས་པ་སྤངས་པའོ། །ཤིན་ཏུ་སྤངས་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་དེ་གཉིས་ཕྱིས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འབྱུང་ཞིང་སྐྱེ་བ་མེད་པར་སྤངས་པའོ། །བག་ཆགས་དང་བཅས་པར་སྤངས་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་རྩ་ནས་བཏོན་པའོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ནི་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་དང༌། ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པ་རྣམས་སྤངས་པའོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གང་གིས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དེ་རྣམས་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱང་ཉེ་བར་གཞོག་ལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཀྱང་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །རྐྱེན་དེ་དག་ཀྱང་ཟད་ཅིང་འགོག་པར་རྟོགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་ཤེས་པ་འམ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་གོང་དུ་སྨོས་པ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་ཟད་ཅིང་འགོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་མི་འཇོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འབའ་ཞིག་ལ་གནས་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་བཤད་པའི་དོན་དུ་དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པས་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བཞེད་ནས། དེ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་སོ། །དུས་གསུམ་པོ་དེ་ཡང་དུས་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ལ་དུས་གསུམ་དུ་བཞག་སྟེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་དེ་དག་ཉིད་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བཅས་པར་འདས་ཏེ། ཞིག་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ཞེས་བྱ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ད་དུང་མ་སྐྱེས་པ་ལ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཞེས་བྱ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་སྐྱེས་ནས་མ་ཞིག་གི་བར་དུ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དངོས་པོ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ཅི་འདྲ་བ་ལ་མཁས་པ་ནི་དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདས་པའི་དུས་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་བདག་དང་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་གཞན་གྱིས་འདས་པའི་དུས་ན་དགེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱས། མི་དགེ་བ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱས་ཞེས་བདག་དང་གཞན་གྱིས་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་མ་བརྗེད་པ་ནི་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །དེ་ཙམ་གྱི་འདས་པའི་དུས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མི་དགེ་བ་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འདི་ཡང་བདག་དང་གཞན་གྱི་མི་དགེ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་དྲན་ནས་ཞེས་བྱ་བ་དང་སྦྱར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་བྱས་པ་རྣམས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཞེས་སྨོན་པའོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་མ་འོངས་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། མ་འོངས་པ་ན་བདག་གི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་གདོན་མི་ཟ་བར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཚོགས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ལས་སེམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་དགེ་བའི་ལས་བྱ་བར་སེམས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་འགྱུར་བའི་ལས་སེམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་དེ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་དགེ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་གང་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དགེ་བ་དང་འབྲེལ་པའི་སེམས་ནི་དགེ་བའི་སེམས་སོ། །བསྐྱེད་པ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་དགེ་བའི་སེམས་སྐྱེས་ཟིན་པའོ། །སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་དགེ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་སེམས་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དུས་གཉིས་ཀྱི་དགེ་བའི་སེམས་ཉིད་ལ་སྙེགས་ཏེ། ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་དགེ་བའི་སེམས་སྐྱེད་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ནི་ཞེས་བྱ་བས་དགེ་བ་དེ་དག་ཐེག་པ་གཉིས་དང༌། ལྷ་དང་མིའི་བདེ་འགྲོར་མི་བསྔོ་ཞེས་བྱ་བར་སྟོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྐབས་མི་དབྱེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་མི་དགེ་བའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་མི་དབྱེ་ཞེས་བྱ་བར་སྟོན་ཏོ། །གོང་དུ་བཤད་པའི་དོན་རྣམས་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་དེ་ལྟ་བུར་སེམས་ལ་བསྒོ་བ་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་སེམས་ལ་བསྒོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ནས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ནས་དགེ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་དགེ་བའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ངེས་པར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་ལ། མ་འོངས་པའི་མི་དགེ་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་མི་དབྱེའོ་ཞེས་དེ་ལྟ་བུར་དེ་ནས་སེམས་ལ་བསྒོ་ཞིང་སེམས་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འདོད་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་བྱེད་ཅིང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ལ་མི་འཇུག་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དོན་གཞན་ནི་སླ་བས་མ་བཤད་དོ། །ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དུས་གསུམ་ན་གནས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཇི་ལྟ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་བཞིན་དུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་གང་འདས་པའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པར་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གང་འདས་པའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་ཕུང་པོ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ཆེས་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པར་མོས་པའོ། །ལྷག་མ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། ཚིག་གཞན་ནི་སླ་བསམ་བཤད་དོ། །གང་ཡང་དུས་གསུམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་མི་འཕོ་བ་དང༌། མི་སྐྱེ་བ་དང་མི་གནས་པར་རྟོགས་པ་ནི་དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་འདས་པའི་དུས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདས་པའི་དུས་ན་ཟད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཕྱི་མའི་མཐར་འཕོས་པར་མི་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་སྔ་མ་འདས་པ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་འདས་ཏེ། ཕྱི་མ་དང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བར་རྟོགས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དགེ་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་མི་གཏོང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་དོན་དམ་པར་མི་འཕོ་ཡང་ལས་དང་འབྲས་བུ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཏེ། སྔ་མའི་རྒྱུས་ཕྱི་མའི་འབྲས་བུ་སྒྲུབ་པར་ཤེས་ན་དགེ་བ་སྤྱོད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་མི་གཏོང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་དེ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མར་མི་འཕོ་བས་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པར་ཡང་མི་བལྟ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་མི་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་དོ། །གང་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་མ་སྐྱེ་མི་འབྱུང་བར་རྟོག་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་མི་འདོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ན་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་བྱང་ཆུབ་ཉིད་མི་སྐྱེ་མི་འབྱུང་བར་རྟོགས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མེད་པར་མི་ལྟ་བས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱང་མི་གཏོང་ངོ༌། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན་ཆོས་རྣམས་འདུག་པ་མེད་ཅིང་མི་གནས་པར་རྟོགས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རབ་ཏུ་བརྟན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་མི་བརྗེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་གནས་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཉིད་ཀྱང་མི་གནས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ལ་རྨོངས་པ་འམ། བརྗེད་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རབ་ཏུ་བརྟན་པ་ནི་སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱང་མི་བརྗེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་གང་འདས་པ་དེ་ནི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བཅས་ཏེ་འགགས་པས་ན་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །མ་འོངས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བཅས་ཏེ་མ་ཕྱིན་པས་ནམ་ཕྱིན་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རྒྱུས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འགགས་པས་ན་གནས་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ནས། དེ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གང་དེ་ལྟར་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །རྟོག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་རེ་རེ་དང་སྦྱར་ཏེ། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་རྟོག་པ་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་པ་རྣམས་ལ་རྟོག་པ་དང༌། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཞུ་བ་རྣམས་ལ་རྟོག་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་ད་ལྟར་གྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་རྒྱུས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་དེ་བསྐྱེད་མ་ཐག་ཏུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བཅས་ཏེ། འགགས་པས་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་རྟོག་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདས་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས་ཏེ་འབྲས་བུ་འགགས་པས་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་རྟོག་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཞིག་པ་རྣམས་ལ་རྟོག་པ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །མ་འོངས་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བས་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས་ཏེ་འབྲས་བུ་མ་སྐྱེས་པས་ན་དངོས་པོ་མེད་དོ་ཞེས་རྟོག་པ་ནི་ཞུ་བ་རྣམས་ལ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཡང་དག་པར་ན་དངོས་པོ་མེད་པས་དགེ་བའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚོགས་གཉིས་ཀྱང་མི་འགྲུབ་པ་མ་སྙམ་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྨོས་ཏེ། ཚོགས་གང་གིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ་དོན་དམ་པས་དུས་གསུམ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང་རང་བཞིན་མེད་མོད་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་ལས་བྱས་པ་དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་འབྲས་བུ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བར་སྟོན་ཏོ། །གཞན་ཡང་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པས་དུས་གསུམ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་དྲན་ཏེ། བདག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུད་མི་ཟ་བར་བྱེད་པ་ནི་དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་གང་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་མཁས་པ་འམ། ཡང་ན་མངོན་པར་ཤེས་པས་དངོས་པོ་རྣམས་ཤེས་ཤིང་དྲན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་བྱས་པ་རྣམས་ཆུད་མི་གསོན་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་འདས་པའི་དུས་རྗེས་སུ་དྲན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པས་འདས་པའི་དུས་ན་མི་དགེ་བ་ཅི་བྱས་པ་དང༌། དགེ་བ་ཅི་བྱས་པ་མ་བརྗེད་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་དྲན་པའོ། །དེ་ལྟར་དྲན་པ་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི། སྔོན་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་དྲན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་དགེ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིར་ཡང་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང༌། འཆི་འཕོ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པས་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་དགེ་བའི་སེམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་རྣམས་ཤེས་ཤིང་མཐོང་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། མ་འོངས་པ་ན་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་འདོད་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་མི་སྡང་བ་དང༌། གཏི་མི་མུག་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་ལས་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་དགེ་བ་རྣམས་གདོན་མི་ཟ་བར་སྐྱེ་བར་ཤེས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་དགེ་བའི་སེམས་སྐྱེད་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་ཀྱང་ད་ལྟ་ཉིད་ཀྱི་དུས་ན་དགེ་བ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་སུ་གྱུར་ཅིག་པར་སེམས་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་ཅིང་རེ་བ་ནི་དེ་ལ་སྨོན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་མཁས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། མི་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། འབྲས་བུ་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་གང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ལ་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་རྣམས་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡང་དང་ཡང་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མི་ཉམས་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འབོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་འབྲས་བུ་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་སུ་དགེ་བ་བྱས་ཏེ་གནས་པར་གྱུར་པ་རྣམས་ལྷ་དང་ཀླུ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་མི་བསྔོའི། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བསྔོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དུས་གསུམ་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཅི་བྱས་པས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ནི་དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་གང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བས་ནི་རིགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་རྣམས་བསྡུས་ཏེ། དེ་དག་སོ་སོའི་ཐེག་པ་དང༌། ལྷ་དང་མིའི་བདེ་འགྲོར་འགོག་པ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་སྟེ། ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་ཆེད་དུའོ། །འདས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དྲན་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་སྔོན་དགེ་བ་འདི་དང་འདི་བྱས་སོ་ཞེས་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཅི་བྱས་པ་མ་བརྗེད་པ་ནི་དྲན་པའོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ཇི་ལྟ་བུར་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བས་སྔོན་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་དེ་དག་དྲན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི། བསོད་ནམས་དེ་དག་གི་མཐུས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ཅན་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཇི་ལྟར་སྨིན་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་དུ་སྨིན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གང་དག་སངས་རྒྱས་མཉེས་པར་བྱ་བས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་མཉེས་པར་བྱ་བའི་སྒོ་ནས་མ་འོངས་པའི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གང་དག་སངས་རྒྱས་མཉེས་པར་བྱ་བས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་དག་གི་དྲུང་དུ་སོང་ནས་དམ་པའི་ཆོས་མཉན་པ་དང༌། བསམ་པ་དང། བསྒོམ་པ་ལ་སོགས་པ་སྒྲུབ་པའི་མཆོད་པ་དང༌། མཉེས་པར་བྱས་ནས། དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་ཅན་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་པ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དེ་སྙེད་ཅིག་དེ་བཞིན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་སྟོན་ཏོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་བསྟན་པ་འམ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་སྒྲ་གཉི་ག་དང་སྦྱར་ཏེ། ཆོས་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་ཆོས་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་ལོ། །དེ་ལ་ཀུན་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཁམས་དང་རང་བཞིན་དང་བག་ལ་ཉལ་རྣམས་ལ་བཏགས་ནས་དེ་དག་ལ་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པའོ། །རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་ནི་དེ་ལྟར་གདུལ་བྱ་དེ་དག་བརྡ་སྤྲད་ནས་བསྟན་པ་ལ་བཙུད་དེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ། འདི་ནི་ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ། འདི་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ། འདི་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པའོ་ཞེས་བདེན་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་འཆད་པའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ནི་དབང་ལྔ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། གཅིག་ཏུ་གྱུར་ནས་མང་པོར་འགྱུར་བ་དང༌། མང་པོར་གྱུར་ནས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང༌། སྣང་བ་དང་མི་སྣང་བ་ལ་དབང་བས་སྤྲུལ་པ་ལ་དབང་བ་དང༌། རྩིག་པ་ལ་ཡང་ཐད་ཀར་འགྲོ། རབ་ལ་ཡང་ཐད་ཀར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་དབང་བས་འགྲོ་བ་ལ་དབང་བ་དང༌། ནམ་མཁའ་ལ་མངོན་དུ་འཕགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏེ་སྤྱོད་ལམ་རྣམ་བཞི་བྱེད་པ་དང༌། ཆུ་ལ་ཡང་མི་ནུབ་པར་འགྲོ་སྟེ། ས་ཆེན་པོ་ལ་བྱ་བ་བཞིན་བྱེད་པ་ལ་དབང་བས་གནས་པ་ལ་དབང་བ་དང༌། མིའི་འགྲོ་བ་འདི་ན་གནས་བཞིན་དུ་ལྷའི་འགྲོ་བར་གཏོགས་པ། ཟླ་བ་དང༌། ཉི་མ་འདི་གཉིས་འདི་ལྟར་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་བ། འདི་ལྟར་མཐུ་ཆེ་བ་འདི་ལྟར་གཟི་བརྗིད་ཆེ་བ་ལའང་ལག་པས་འཛིན་ཅིང་ཀུན་ཏུ་ཉུག་པར་བྱེད་པས་ལུས་ལ་དབང་བ་དང༌། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བར་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལུས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་བས་ཁམས་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་དབང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་དབང་ལྔ་དང་ལྡན་པས་གདུལ་བྱའི་སེམས་ཅན་འདུན་པར་བྱེད་པ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ལོ། །ད་ལྟར་གྱི་སེམས་ཅན་ཁ་ཅིག་ཆོས་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ཡིན། སེམས་ཅན་ཁ་ཅིག་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོ་འཕྲུལ་གང་གིས་སེམས་ཅན་གང་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ཆོ་འཕྲུལ་དེས་སེམས་ཅན་དེ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུས་ཏེ། བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གང་དུས་གསུམ་འདི་དག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ་གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་སྦྱར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དུས་གསུམ་འདི་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་དུས་དག་ལའོ། །མ་ཆགས་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཚིག་གོང་མའི་ཚིག་གསུམ་ཆར་དང་ཡང་སྦྱར་ཏེ། བདག་གི་དོན་ལ་མ་ཆགས་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་ལ་མ་ཆགས་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་ལ་མ་ཆགས་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་བདག་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་པ་འམ། བདག་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་དོན་ནི་བདག་གི་དོན་ཏེ། དེ་ཡང་སྤངས་པ་དང་སྒྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སོ། །དེ་ལ་སྤངས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་སྤང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྤང་བའོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་སྤང་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལམ་ས་གོང་མ་ལ་ཞི་བར་ལྟ་ཞིང༌། ས་འོག་མ་ལ་སྐྱོན་དུ་ལྟ་བས་ཅུང་ཟད་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་མན་ཆད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཐད་ཅིག་རྩེ་བཅིལ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་མཐོང་བ་དང་བསྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱང་མ་ལུས་པར་བཏོན་པའོ། །དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པ་ནི་ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའོ། །ཤིན་ཏུ་སྤངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པ་དེ་དག་ལན་ཅིག་སྤངས་ནས་ཕྱིས་ཅི་ནས་ཀྱང་དེའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མི་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སྒྲུབ་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་བ་སྒྲུབ་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་བ་སྒྲུབ་པ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ལྷ་དང་མིའི་བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བླ་ན་ཡོད་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའོ། །དེ་ལ་བླ་ན་ཡོད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་ཡང་མ་ལུས་པ་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་བོ། །བླ་ན་མེད་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ནི་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་པའོ། །སེམས་ཅན་གཞན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་པ་འམ། གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱས་པའི་དོན་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཏེ། དེ་ཡང་སྤང་བ་དང་སྒྲུབ་པ་ལ་བཀོད་པ་གོང་མ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཉིད་དོན་དམ་པས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྒྲས་འདིར་བྱང་ཆུབ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་བྱ་བར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་འཕགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང༌། མ་འདྲེས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཕྱིར་འཕགས་པའི་ལམ་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་ཅེས་བྱའོ། །མ་ཆགས་པས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་གཞན་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ལ་ཡང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་མེད་ཅིང༌། འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཚུལ་གྱིས་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དུས་གསུམ་ལ་མཁས་པ་བཤད་པའི་འོག་ཏུ་ཐེག་པ་ཀུན་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པས་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བཞེད་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་ཏེ། ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཀུན་ལ་མཁས་པ་སྟེ། ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་དང་རང་བཞིན་དང་འབྲས་བུ་ཕྱིན་ཅ་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པའོ། །དེ་ལ་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ནི་བསྡུས་ན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཐེག་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐེག་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཐེག་པ་བསྟན་པ་བཞེད་ནས། གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ཐེག་པ་སྟེ། ངེས་པར་འབྱིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་འདི་གསུམ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཐེག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་འཁོར་བ་ལས་འབྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐེག་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་ཐེག་པ་གཉིས་ཏེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། ལྷའི་ཐེག་པ་དང་མིའི་ཐེག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་པའོ། །དེ་ལ་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ཐག་པ་ཡིན་པས་ན་ལྷའི་ཐེག་པ་དང༌། མི་རྣམས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡིན་པས་ན་མིའི་ཐེག་པ་འམ། ལྷར་འགྱུར་བའི་ཐེག་པ་དང༌། མིར་འགྱུར་བའི་ཐེག་པ་ནི་ལྷའི་ཐེག་པ་དང་མིའི་ཐེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ལྷའི་སྒྲས་ནི་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་ལ་སོགས་པ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་དྲུག་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་བསྡུའོ། །ཐེག་པའི་སྒྲས་ནི་བསོད་ནམས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ཕྱིར་ལོག་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་དང༌། རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཟག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞི་མི་གཡོ་བ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་བསྡུས་ཏེ། འདུ་བྱེད་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ལྷའི་གནས་དེ་དག་ཐོབ་པར་བྱེད་ཅིང་དེར་འགྲོ་བས་ན་ལྷའི་ཐེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །མིའི་སྒྲས་ནི་གླིང་བཞིན་གནས་པའི་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྡུས་ཏེ། ཐེག་པའི་སྒྲས་ནི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་བསོད་ནམས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་ལ་བྱའོ། །ཁ་ཅིག་ན་རེ་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པར་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ངན་སོང་གསུམ་དུ་འགྲོ་ཞིང་སྐྱེ་བར་བྱེད་པས་འདིས་འགྲོ་བ་དང་འདིར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐེག་པར་བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡོང་ན་འདིར་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐེག་པའི་ནང་དུ་ངན་སོང་གསུམ་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་མ་བསྡུས་ཤེ་ན། ཐེག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་རྒྱུས་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། འབྲས་བུའི་ཚེ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྟོགས་པའི་སྣོད་དུ་རུང་བ་ལ་བྱ་སྟེ། མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་ལ་འདིས་འགྲོ་བ་དང་འདིར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་དུ་རུང་ཡང་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང། འབྲས་བུའི་ཚེ་ན་ཡང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྟོགས་པའི་སྣོད་དུ་མི་རུང་བས་ན་ཐེག་པ་ཞེས་མི་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་མཁས་པར་བྱ་བའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འདིས་འགྲོ་བས་ན་ཐེག་པ་སྟེ། གང་གིས་འགྲོ་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པས་འགྲོ་བས་ཐེག་པའི་སྒྲ་ནི་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་བྱའོ། །ཡང་ན་འདིར་འགྲོ་བས་ན་ཐེག་པ་སྟེ། དེས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་ཕུང་པོ་ལ་ཐེག་པ་ཞེས་བྱ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཐེག་པ་དེའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་སྟེ། དེའང་འོག་ནས་འཆད་དོ། །དེ་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྟེན་དང༌། དམིགས་པ་དང༌། རྒྱུ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། འབྲས་བུ་དང༌། དེ་རབ་ཏུ་རིག་པའོ། །སངས་རྒྱས་བྱུང་བ་མེད་པར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགའ་ལྡན་གྱི་ཕོ་བྲང་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཆི་འཕོ་བ་བསྟན་ཏེ། ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་བལྟམས་པ་དང༌། བཙས་པ་དང༌། གཞོན་ནུ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཐབས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མཛད་ནས་ཁབ་ནས་བྱུང་སྟེ་དཀའ་བར་སྤྱད་པ་ལ་སོགས་པས་བསྟན་ནས་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་མེད་པར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་འབྱུང་བ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འདིས་ནི་རྟེན་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་འདྲི་བ་སྟེ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མེད་ཅེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེའི་ལན་དུ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་མེད་དེ། གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པར་ལྟ་བའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་སམ། མཁན་པོ་འམ་སློབ་དཔོན་གྱིས་བཤད་པའི་སྒྲ་མཉན་ནས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་དམིགས་པར་བྱེད་པས་ན་ཕ་རོལ་གྱི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདིས་ནི་དམིགས་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་ནོ། །ཕ་རོལ་གྱིས་བསྟན་པའི་སྒྲ་མཉན་ནས་ཞེས་བཤད་ན་ཉན་པ་ནི་གང་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཉན་པ་ནི་གང་འདིའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་གདུང་བ་སེལ་ཞིང་སིམ་པར་བྱེད་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། དེས་ལུས་དང་ངག་གི་ཉེས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་རྣམས་མི་འབྱུང་བར་སྡོམ་པར་བྱེད་པས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་སྡོམ་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཉན་པ་ནི་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་བསླབ་པ་བཅས་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་མཉན་ནས།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕམ་པ་བཞི་དང༌། དགེ་འདུན་ལྷག་མ་བཅུ་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བཅས་པ་བཞིན་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་སློབ་ཅིང་བྱེད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་བསླབ་པ་བཅས་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་དེས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བས་ན་འདིས་ནི་རྒྱུ་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྒྲུབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་རབ་ཏུ་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་རབ་ཏུ་སྒྲུབ་པ་དང༌། བྱ་བ་བྱས་པ་རབ་ཏུ་སྒྲུབ་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་རབ་ཏུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒྲས་ཡན་ལག་དྲུག་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བྱ་སྟེ། ཡན་ལག་དྲུག་པོ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་ཞེས་ཡན་ལག་དང་པོ་དང༌། སོ་སོར་ཐར་བའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཞེས་ཡན་ལག་གཉིས་པ་དང༌། ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་ཡན་ལག་གསུམ་པ་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་ཡན་ལག་བཞི་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་ཞེས་ཡན་ལག་ལྔ་པ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་སློབ་ཅེས་ཡན་ལག་དྲུག་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེ་ན་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ལ་ལུས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པ་དང༌། ངག་གི་ལས་ཀྱི་མཐའ་མ་ལོག་པར་གྱུར་ཅིང་མ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱོན་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སློང་ཕ་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་བསྙེན་ཕ་དང༌། དགེ་བསྙེན་མ་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་ཚུལ་ཕ་དང༌། དགེ་ཚུལ་མའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་སྡེ་ཐ་དད་པར་དབྱེ་བས་སྡོམ་པ་མང་དུ་འགྱུར་མེད་ཀྱི། འདིའི་སྐབས་སུ་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ལ་དགོངས་ནས་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་སྤྱོད་ལ་མ་མམ། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་འམ། དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཡང་རུང་སྟེ། བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་ཅིང༌། འཇིག་རྟེན་གྱིས་དཔྱས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། འདུལ་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་ཅིང་འདུལ་བ་དང་འགལ་བར་མི་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། གང་ཞེ་ན། སྨད་འཚོང་མ་དང༌། ཆང་འཚོང་དང། ཤ་འཚོང་གི་གནས་དང༌། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང༌། གདོལ་བའི་ཁྱིམ་མོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་མ་གནང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དེ་དག་སྤངས་ནས། སྤྱོད་ཡུལ་གཞན་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་དག་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་བསླབ་པའི་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་སུ་གྱུར་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཉམས་པར་གྱུར་ན་འབད་པ་ཆུང་དུས་སློང་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་ནི་གལ་ཏེ་བདག་ལ་དེ་བྱུང་བར་གྱུར་ན་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། མ་རྟོགས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་བྱ་བའི་སྐལ་བ་མེད་ཅིང་ངན་སོང་དུ་ལྷུང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་དེ་དག་ལས་ཉམས་པར་མི་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་སློབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དང་པོ་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལེན་པའི་དུས་ན། གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་ཚེ་བསླབ་པའི་གཞི་ཁ་ཅིག་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལས་ཐོས་ནས། གཞན་དག་ནི་ཟླ་བ་ཕྱེད་ཕྱེད་ཅིང་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་འདོན་པའི་ཚེ་ན་གང་ཡིན་པ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བསྟན་ནས། དེ་ལྟར་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ཐོབ་སྟེ། དེ་ཕྱིན་ཅད་ནི་ཇི་ལྟར་བླངས་པ་དང༌། བླང་བར་དམ་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱང་བླངས་ནས། ལྷག་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚོགས་སམ། ཚུལ་ཁྲིམས་མང་པོ་བསྡུས་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དང་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ནས་བརྩམས་ནས། ཐ་མར་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ་རྡུལ་ཙམ་ཡང་ཉམས་པ་དང་གོད་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཉམས་པ་དང་གོད་པ་མེད་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མཚན་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྒྱས་པར་བཤད་ནས་དེ་ཡང་མདོར་བསྡུས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཆུད་མི་ཟ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་ཐང་ཅིག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཆུད་མི་ཟ་བའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །གང་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་སྨྲས་སོ། །ཆོ་ག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཕ་རོལ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་བླངས་པའི་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གཞན་དག་གི་ཆོ་ག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་མཐོང་ན་མ་དད་པ་རྣམས་ནི་དད་པར་འགྱུར། དད་པ་རྣམས་ནི་དད་པ་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །གང་ཡང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་སློབ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རང་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ་རྡུལ་ཙམ་ཡང་ཉམས་པ་མེད་པ་དང། །བསླབ་པའི་གཞི་ཆེན་པོ་དག་བླངས་ཤིང་སློབ་པའི་རྒྱུས་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བའི་སྐལ་བ་མེད་ཅིང་མ་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འཐོབ་པར་འགྱུར་བས་སོ། །འདིས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་རབ་ཏུ་བསྒྲུབ་པ་བསྟན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་རབ་ཏུ་རེག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་གཞུང་ཉིད་ལས་ཀྱང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་དགེ་སློང་འདོད་པ་ལས་དབེན་པ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དབེན་པ། རྟོག་པ་དང་བཅས་པ། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ནས་གནས་སོ། །དེ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བྲལ་ཞིང༌། ནང་ཡོངས་སུ་དང་སྟེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པས་རྟོག་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མེད་པ། དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཅན་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ནས་གནས་སོ། །དེ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་ཤིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཅན་ཡིན་ནོ། །བདེ་བ་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དེ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ། བདེ་བ་ལ་གནས་པ་བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་སྟེ། དགའ་བ་མེད་པའི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ནས་གནས་སོ། །དེ་བདེ་བ་ཡང་སྤངས་ཏེ། སྔ་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་སྤངས་ཤིང༌། ཡིད་བདེ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་ནུབ་པས་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པས། བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཉེ་བང་བསྒྲུབས་ནས་གནས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་བཞིས་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་དང༌། བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། དེ་གཉི་གའི་གནས་སོ། །དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉམས་བ་བསྟན་ཏེ། འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པ་དང༌། དངོས་པོའི་འདོད་པ་དག་ལས་དབེན་པ་སྟེ། མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ལས་དབེན་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལས་དབེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དག་ཉོན་མོངས་པའི་འདོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པར་གཏོགས་པ་ཆད་པས་གཅོད་པ་དང༌། མཚོན་འདེབས་པ་དང༌། འཐབ་པ་དང༌། རྩོད་པ་དང༌། འགྱེད་པ་དང༌། གཡོའི་ཚིག་དང༌། གནོད་པ་དང༌། བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ལས་དབེན་པའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དག་སྐྱོན་དུ་མ་མཐོང་བས་འདོད་པའི་གཉེན་པོ་དེ་གཉིས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱ་བས་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་བསྟན་ཏེ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་གཉིས་ཀྱིས་འདོད་པ་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་སོ། །དབེན་པ་ལས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བས་བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། འདོད་པ་ལས་དབེན་པ་འམ། སྒྲིབ་པ་ལས་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདོད་པའི་དོན་རྙེད་ནས་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ཏེ་ལས་སུ་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་ཞེས་བྱ་བས་དེ་གཉིས་ཀའི་གནས་བསྟན་ཏེ། གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་དང༌། བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་གཉིས་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འོག་མ་དག་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །དེ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བྲལ་ཞེས་བྱ་བས་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉམས་པ་བསྟན་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས། རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་མཚན་མ་དག་ལ་སྐྱོན་དུ་མཐོང་ནས་དེ་ལས་སེམས་བཟློག་སྟེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་མཚན་མ་ལས་སེམས་ཉེ་བར་འདོགས་པར་བྱེད་པའོ། །ནང་ཡོངས་སུ་དང་སྟེ། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཅེས་བྱ་བས་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་དམིགས་པ་དང་བྲལ་བར་བྱས་ནས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དཔྱོད་པའི་དམིགས་པ་ལས་དང་གཅིག་པས་ཞི་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དང་བའི་སེམས་སུ་འཇོག་པས་ན་ཡོངས་སུ་དང་བ་ཡིན་ལ། དེ་དེ་ལྟར་སེམས་ཉེ་བར་འཇོག་པས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས། རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པས་གླགས་དང་བཅས་ཤིང༌། བར་ཆད་དང་བཅས་པའི་གནས་སྐབས་ལས་འདས་ནས་སྒོམ་པ་གོམས་པས་གླགས་མེད་ཅིང་བར་ཆད་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བས་བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བསྟན་ཏོ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ནས་གནས་ཞེས་བྱ་བས་དེ་གཉི་གའི་གནས་བསྟན་ཏོ། །དེ་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་ཞེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱ་བས་བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉམས་པ་བསྟན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་དགའ་བའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཏང་སྙོམས་ལ་གནས་ཤིང་དྲན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་ཅན་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས། རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དེ་དག་དང་དགའ་བ་ཡང་སྤངས་པས་བར་ཆད་མེད་པར་བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པར་གནས་སོ། །དེ་ཡང་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་གོ་སྐབས་མི་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ལ། སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱང་ནམ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡང་དང་ཡང་དུ་མི་བླང་བའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མང་དུ་གནས་པས་ན་དྲན་པ་དང་ལྡན་ཞིང་ཤེས་བཞིན་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་བ་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དེ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་བདེ་བ་ལ་གནས་པ་བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་བཏང་སྙོམས་ལ་མང་དུ་གནས་པ་དེ་སེམས་གཡེང་བ་མེད་པའི་དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་སྤངས་ནས། དགའ་བ་མེད་པའི་ཞིབ་རབ་ཏུ་ཞི་པའི་ཚོར་བ་འབྱུང་སྟེ། དེ་ཡང་དེའི་ཚེ་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱིས་ཚོར་བའི་བདེ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བ་མྱོང་བར་བྱེད་པས་ན་བདེ་བ་ལུས་ཀྱིས་མྱོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །བསམ་གཏན་འོག་མ་གཉིས་ལ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་མེད་ལ། གོང་མ་ལ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཡོད་ཀྱང་བདེ་བ་མེད་ཀྱི། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་འདི་ཉིད་བདེ་བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་ཡིན་པས་འཕགས་པ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་འདི་ཉིད་ལ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ་བདེ་བ་ལ་གནས་པ་བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་གཙོ་བོར་བསྔགས་པས་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དེ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པ། བདེ་བ་ལ་གནས་པ། བཏང་སྙོམས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བདེ་བ་ཡང་སྤངས་ཏེ། སྔ་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་སྤངས་ཤིང་ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡང་ནུབ་པས་ཞེས་བྱ་བས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཉམས་པ་བསྟན་ཏེ། བདེ་བ་ཡང་སྤངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་ལྡན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་བདེ་བ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་འདིས་སྤངས་པར་བསྟན་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་སྤངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་སྤངས་པ་ཡང་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །ཡིད་བདེ་བ་ནུབ་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པས་དགའ་བ་སྤངས་པ་བསྟན་པའོ། །ཡིད་མི་བདེ་བ་ནུབ་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པས་སྤངས་པ་བསྟན་ཏོ། །བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྒོམས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་ཏེ། ཚོར་བ་གོང་མ་བཞི་པོ་སྤངས་པས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་དང། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ཚེ་བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་ཡོད་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་འདིའི་ཚེ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་ལྡན་པར་བསྟན་པའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཏེ་གནས་ཞེས་བྱ་བས་དེ་གཉི་གའི་གནས་བསྟན་ཏོ། །འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་དུ་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་པ་བསྟན་ཏེ། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང༌། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང༌། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་སྟེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་པའོ། །འདི་ནི་བྱ་བ་བྱས་པ་རབ་ཏུ་བསྒྲུབ་པ་བསྟན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་ཚུལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འགྱོད་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །འགྱོད་པ་མེད་ན་དགའ་བ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་སྦྱངས་པ་དང་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །བདེ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་གོ །སེམས་མཉམ་པར་གཞག་ན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །སྐྱོ་བར་གྱུར་ན་འདོད་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། སྲིད་པའི་ཟག་པ་དང༌། མ་རིག་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ། རྒྱུད་ལ་དྲི་མ་མེད་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདིས་ནི་འབྲས་བུ་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕུང་པོ་ནི་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་ཤིང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་ཏེ། དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅེས་གསུངས་སོ། །འདིས་ནི་དེ་རབ་ཏུ་རིག་པ་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་འོག་ཏུ་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཤེས་པར་བྱས། ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་སྤངས། འགོག་ པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་བྱས། ལམ་ནི་བསྒོམས་པས་ད་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱ་མི་དགོས ། ཀུན་འབྱུང་བ་སྤང་མི་ དགོས། འགོག་པ ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་མི་དགོས། ལམ་བསྒོམ་མི་ དགོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། །ཚངས་པར་སྤྱད་པ ་བསྟེན་ཏོ། །བྱ་བ་བྱས་སོ། །སྲིད་པ་འདི་ལས་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་སྟོན་ཏེ། མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་གྱིས་བཤད་པའི་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་དམིགས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཏེ། ཉན་ཐོས་དེ་དག་གི་ཐེག་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སུན་འབྱིན་པ་དང༌། གཉེན་པོའི་ས་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བའོ། །དེ་ལ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་སུན་འབྱིན་པ་ནི། གང་བསོད་ནམས་དང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྐྱེ་བའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་སྨོན་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །གཉེན་པོའི་ས་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གནས་དང་སྐྱབས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏོ། །དེ་བས་ན་གང་གིས་འགྲོ་བ་དང༌། གང་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་སྟེ། གང་གིས་འགྲོ་བ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུན་འབྱིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་འགྲོ་བའོ། །གོང་དུ་འགྲོ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སར་འགྲོ་བའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུན་འབྱིན་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་སྤོང་བ་དང༌། འབྲས་བུ་སྤོང་བའོ། །རྒྱུ་སྤོང་བ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལས་སྤོང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའོ། །ལས་སྤོང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གང་བསོད་ནམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། འདུ་བྱེད་གསུམ་ནི་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བྱེད་པར་མཐོང་ནས་དེ་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་སྨོད་པར་བྱེད་དེ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྨོད་པ་ནི་རྣམ་པར་སྨོད་པ་སྟེ། སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་འང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྔོན་བྱས་པ་སྤོང་བ་དང༌། ཕྱིས་མི་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སྔོན་བྱས་པ་སྤོང་བ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམ་པ་གསུམ་སྔོན་སྤྱད་པའི་བག་ཆགས་ཡོད་པ་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སྦྱོང་བའོ། །ཕྱིས་མི་བྱེད་པ་ནི་ཕྱིན་ཆད་འདུ་བྱེད་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ལས་ལ་མི་འཇུག་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དེའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་སོ། དེ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་དེའི་རྒྱུས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པར་མཐོང་བས་སྤོང་བར་འདོད་པའོ། །ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡིད་བྱུང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བས་དེའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་མཐོང་བས་དེ་ལ་མི་དགའ་བ་བསྟན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དག་གོ །དེ་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་ནི་གླིང་བཞི་དང༌། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་དྲུག་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དགས་རྣམས་སོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་ཚངས་རིས་དང༌། ཚངས་པ་མདུན་ན་འདོན་དང༌། ཚངས་ཆེན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གནས་བཅུ་དྲུག་དག་གོ །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ནི་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞིའོ། །ཡིད་བྱུང་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་ལ་སྐྱོ་བའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བས་དེའི་རྒྱུས་སྡུག་བསྔལ་བ་སྐྱེད་པར་མཐོང་བས་སྤོང་བར་འདོད་པ་བསྟན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའོ། །འབྲས་བུ་སྤོང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྲ་རྟོག་པའི་སྒྲ་གཉི་ག་དང་སྦྱར་ཏེ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་བར་རྟོག་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་དེ། དེ་དག་མི་རྟག་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་པར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མི་རྟག་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་འཇིག་པས་མི་རྟག་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་མས་འཇོམས་པས་མི་རྟག་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་པས་མི་རྟག་པ་ནི་མཐར་འཆི་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། མནར་མེད་པ་ནས་བརྩམས་ནས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དུ་དེ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་རང་གི་གནས་ནས་འཕོས་པས་སོ། །སྐད་ཅིག་མས་འཇོམས་པས་མི་རྟག་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་ཡང་འཇིག་ཅིང་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པར་ཤེས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བརྒྱད་ནི་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། རྒ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ན་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཤི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དང༌། གང་འདོད་པ་དེ་བཙལ་ཏེ་མི་རྙེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྟ་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ནི་མི་དང་ལྷ་ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་མངོན་པར་འགྲུབ་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་རྒས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། ལང་ཆོ་བཅོམ་པ་དང༌། ན་ཚོད་ཉམས་པ་ལ་སོགས་པ་ལའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རྒ་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཉེ་དུ་འཁོར་རྣམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བྱམས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བར་བྱ་བ་དང༌། འགྲོ་བ་བཟང་མོའི་མིག་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བྱེད་པའི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཤིན་ཏུ་མཛེས་པ་དེ་རྒ་བའི་སེར་བས་ཕོག་ནས་མི་མཛེས་པ་དང༌། འཁུམས་པ་དང༌། ཞིགས་པར་སྣང་བས་ཉེ་དུའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་མི་དགའ་བར་བྱེད་ཀྱི། འགྲོ་བ་བཟང་མོས་ཀྱང་སྤོང་བར་བྱེད་པས་རྒ་བ་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །དེ་ལ་ཁམས་མི་མཐུན་པ་འཕེལ་བར་གྱུར་པ་ནི་ན་བ་སྟེ་ས་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་ཤས་ཆེ་ཆུང་དུ་གྱུར་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། རབ་ཏུ་མི་བཟད་པའི་ནད་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཐེབས་ནས་ནགས་ཆེན་པོ་མེས་ཚིག་པའི་ནང་དུ་ཆུད་པ་རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ལྕེས་རེག་པ་སྐད་ཆེན་པོ་འབྱིན་པ་བཞིན་སྡུག་བསྔལ་བའི་མེས་རེག་པ་ན་མི་བཟད་པའི་སྐད་ཆེར་འབྱིན་པས་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འཆི་བ་ནི་དབང་པོ་རྣམས་ཉམས་པ་ལས་དེའི་རྒྱུས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་མི་རྒྱུ་བའོ། །སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་མི་རྒྱུ་བར་གྱུར་པ་ན་གང་ཟག་དེ་ཤི་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཤི་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཤི་བར་གྱུར་ན་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་སེམས་ལ་གཅགས་པའི་ཕ་མ་དང་ཉེ་དུ་དང་གྲོགས་ལ་སོགས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་ནོར་དང་འབྲུ་དང༌། བྲན་དང་བུ་ཚ་ལ་སོགས་བག་ཏང་བར་དཀའ་བ་རྣམས་དང་བྲལ་ཏེ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་བསད་སར་བཀྲི་བའི་བཙོན་དང་འདྲ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་ན་འདི་ལས་སྡུག་བསྔལ་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་འཆི་བ་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་ལས་བྱས་པའི་རྒྱུས་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང་ཕྲད་པའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། ཁྱིམ་མཚེས་མི་བགྲུངས་པ་དང་འདྲ་བར་གནོད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱེད་པའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། དུག་གི་ཤིང་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་བྱེད་པ་དང༌། ཟུག་རྔུས་ཟུག་བཞིན་དུ་ལུས་དང་སེམས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མི་བགྲུངས་པ་དང་དགྲ་དང་ཕྲད་ན་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་སྐྱེད་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་སུ་གཏོགས་པ་འམ། སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་སུ་མ་གཏོགས་པ་ཡང་རུང༌། ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོ་དང་བྲལ་བའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བར་དོགས་པ་འམ། མཐོང་བ་འམ། རྗེས་སུ་དྲན་པས་ཀྱང་མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་བྱེད་པས་ན་སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །འདོད་པ་བཙལ་ཏེ་མ་རྙེད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བྲལ་བ་ལ་ཡང་མི་ཕྲད་པར་འདོད་པ་དང༌། བདེ་བ་དང་ཕྲད་པ་དང་ཡང་མི་འབྲལ་བར་འདོད་པ་དེ་བཙལ་ན་མ་གྲུབ་པའོ། །ཡང་ན་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་ལས་སྡུག་པ་དང་མ་ཕྲད་ལ། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་པ་ནི་གནག་འདོད་པ་བཙལ་ཏེ་མ་རྙེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་གང་འདོད་པ་བཙལ་ཏེ་མ་རྙེད་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དུས་གསུམ་དུའང་བདག་གིས་གང་བཙལ་བ་དེ་མ་རྙེད་ངོ་ཞེས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔར་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་འདུས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའོ། །གང་ན་གང་མེད་པར་ཤེས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་ལ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་བརྟག་པའི་བདག་རྟག་པ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པ་དང༌།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཞི་བའོ། །ཡང་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ལ་ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བས་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ཕུང་ཕོ་ཙམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མ་ལུས་པ་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཕུང་པོ་གཉི་ག་ཡང་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་དེ་ཐོབ་པར་མོས་པ་དང༌། དེ་འཐོབ་པར་འདོད་པའོ། །སྐད་ཅིག་ཀྱང་སྲིད་པར་སྐྱེ་བར་མི་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བར་མ་མོས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁམས་གསུམ་མཐའ་དག་རྟག་ཏུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཞིང་དས་ཁྱབ་པར་མཐོང་བས་སོ། །རྟག་ཏུ་འཇིགས་པར་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་ཡང་སྲིད་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་འམ། ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བའི་གནས་ཡིན་པར་མཐོང་བས་ན་རྟག་ཏུ་འཇིགས་པར་ལྟའོ། །རྟག་ཏུ་ཡིད་མི་རྟོན་ཅེས་བྱ་བ་འདིར་ཡང་སྲིད་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ཐང་ཅིག་བདེ་བ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་ཡིད་མི་རྟོན་པའོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་གསོད་པར་འདུ་ཤེས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དཔེར་ན་གཤེད་པོས་གསོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ལ་བདག་ཏུ་དམིགས་ན་ཡང་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བར་མཐོང་བས་དེ་དག་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་གསོད་པར་འདུ་ཤེས་སོ། །ཁམས་རྣམས་ལ་སྤྲུལ་གདུག་པ་ལྟ་བུར་རྟོག་པའི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཇི་ལྟར་སྤྲུལ་གདུག་པས་སྡུག་བསྔལ་དང་ཉོན་མོངས་པ་བསྐྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་ལ་དམིགས་ནས་འདོད་ཆགས་དན་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ན་ཁམས་རྣམས་ལ་སྤྲུལ་གདུག་པ་ལྟ་བུར་རྟོག་པའི་འདུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ་གྲོང་སྟོང་པ་ལྟ་བུར་འདུ་ཤེས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཇི་ལྟར་གྲོང་སྟོང་པ་ན་སྐྱེ་བོ་དག་རྒྱུ་བ་མི་གནས་པས་སྟོང་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ཀྱང་མིང་དང་གཟུགས་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། བདག་དང་བདག་གིར་མེད་པར་རྟོག་བས་ན་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ལ་གྲོང་སྟོང་ལྟ་བུར་འདུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་བའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་སྨོན་པའི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྐྱེ་བའི་གནས་ནི་བཞི་སྟེ། མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་དང༌། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེ་བའོ། །སྐྱེས་ན་དེའི་རྒྱུས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་མཐོང་བས་སྐྱེ་གནས་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བར་མི་འདོད་ཅིང་སྐྱེ་བ་མི་ཚོལ་བས་ན་མི་སྨོན་པའི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །གཉེན་པོའི་ས་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བདེ་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། འཁོར་བ་ལས་བརྒལ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་སྤངས་པར་བལྟ་བའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འཁོར་བའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་དུ་ལྟ་བས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གནས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་ལ་འཁོར་བ་ལས་བརྒལ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པར་ལྟ་བས་ན་སྐྱབས་སུ་འདུ་ཤེས་པའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་ནས། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་དག་བསྐལ་བ་གཅིག་གིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་བསྐངས་ཏེ། གཞན་གྱི་མན་ངག་མེད་པར་འཕགས་པའི་ལམ་ཐོབ་ནས་ཁམས་གསུམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་ཞུགས་པ་དེ་དག་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་མེད་པས་གཞན་ལ་ལུང་དབོག་པའི་བྱ་བ་མེད་པ་དང༌། བདག་གཅིག་པུ་སངས་རྒྱས་པར་བྱེད་པས་རང་སངས་རྒྱས་སོ། །རང་སངས་རྒྱས་དེ་དག་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་སྟེ། གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་དྲིས་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་རིག་བར་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འབྲས་བུའོ། །དེ་རྣམ་པ་གང་ཞེས་བྱ་བས་རྒྱུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་གང་དག་གིས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རྐྱེན་གང་ཞེས་བྱ་བས་རྐྱེན་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །རང་སངས་རྒྱས་འབྱུང་ཞེས་འབྲས་བུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་ལས་བྱུང་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གྱུར་པ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་དག་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འབྲས་བུ་དེ་དག་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། དོན་གསུམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རབ་ཏུ་དབེན་པར་གནས་མལ་འཆའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྒྱུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །བསྙེན་པར་དཀའ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ་རང་འབྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་རྒལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྐྱེན་བསྟན་ཏོ། །དམིགས་པ་ལ་གནས་པ་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དམིགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་རྐྱེན་གྱིས་ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་རྒྱུ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། བསྩགས་པའི་རྒྱུ་དང༌། སངས་རྒྱས་མཉེས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང༌། རིགས་སོ། །དེ་ལ་བསགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གང་གིས་བསགས་པ་དང༌། གང་བསགས་པའོ། །དེ་ལ་གང་གིས་བསགས་པ་ནི་འདུན་པ་དང་བག་ཡོད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱིས་བསྩགས་སོ། །གང་བསྩགས་པ་ནི་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཐོས་པ་གསུམ་བསྩགས་སོ། །གང་གིས་བསྩགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྐྱེན་དང༌། སྒྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་ཆེན་པོའི་སྒྲ་ནི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གསུམ་པོ་སོ་སོ་དང་ཡང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྦྱར་ཏེ། འདུན་པ་ཆེན་པོ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཆེན་པོ་དང༌། བག་ཡོད་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་འདུན་པ་ནི་དཀོན་མཆོག་དང་བདེན་པ་དང་ལས་ལ་ཡིད་ཆེས་ནས་འདི་ཁོ་ན་བདེན་གྱི་གཞན་དུམ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཛིན་པའོ། །འདིས་ནི་རྒྱུ་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་ཆེས་པར་གྱུར་ན་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པས་སོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྤང་བར་བྱ་བ་མ་ལུས་པར་སྤོང་བ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ལ་སེམས་སྤྲོ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཏེ། འདིས་ནི་རྐྱེན་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དགེ་བ་སྒྲུབ་པ་རྣམས་བརྩོན་འགྲུས་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བག་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཅིག་བུ་དགོན་པ་ན་གནས་ཤིང་འདུ་འཛི་དང་མི་འདྲེ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། འདིས་ནི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྤང་བར་བྱ་བ་དང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་གཉིས་ནི་བག་ཡོད་པར་བསྒྲུབས་སོ། །གང་བསྩགས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་བསྩགས་པ་དང༌། བདེ་འགྲོའི་རྒྱུ་བསྩགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་རྒྱུ་བསྩགས་པའོ། །ཡང་ན་སེར་སྣའི་གཉེན་པོ་བསྩགས་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོ་བསྩགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་བསྩགས་པའོ། །དེ་ལ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ལ་སོགས་པ་ཉན་ཐོས་དག་པས་ལྷག་པས་ན་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བས་ཤས་ཆེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྦྱིན་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བས་སེར་སྣའི་གཉེན་པོ་སྤངས་པ་བསྟན་ཏེ། སྦྱིན་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་རྣམས་ནི་ཚོགས་བསགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསྩགས་པ་ཞེས་བྱ་བས་འདོད་པ་ལ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོ་བསྩགས་པ་བསྟན་ཏོ། །གང་གིས། གང། གང་གི་ཕྱིར་ཚུལ་བསྲུངས་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། གང་གིས་བསྲུང་བ་ནི་མི་དགེ་བ་བཅུ་ལས་ལྡོག་ཅིང་རྣམ་བར་གྲོལ་བ་འདོད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སོ། །གང་བསྲུང་བ་ནི་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་བསྲུང་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྲུང་བའོ། །ཐོས་པ་ཉུང་བ་ལ་ཆོས་ཀྱི་ནན་ཏན་བྱེད་ཅེས་བྱ་བས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་བསྩགས་པ་བསྟན་ཏེ། །ཐོས་པ་ལ་མི་དགའ་བས་ཅུང་ཟད་ཐོས་པ་ནི་ཐོས་པ་ཉུང་བའོ། །ཆོས་ཀྱི་ནན་ཏན་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་བསྒོམས་ཤིང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ་ཉན་ཐོས་ལྟར་ཐོས་པ་མི་མང་བར་ཐོས་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་གིས་ཆོས་ཀྱི་ནན་ཏན་བྱེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའོ། །སངས་རྒྱས་མཉེས་པར་བྱེད་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་མཉེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཟང་ཟིང་གིས་མཉེས་པར་བྱེད་པའོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཡང་རིམ་གྲོ་དང་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་མཉེས་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། མ་རིག་པའི་གཉིད་ལས་སད་ཅིང་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པས་ན་སངས་རྒྱས་སོ། །བདུད་བཞི་བཅོམ་པས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏེ། དེས་ཇི་སྐད་དུ་བསྟན་པའི་བཀའ་ལུང་དང་བསླབ་པའི་ཚིག་ལས་འདའ་བར་མི་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རིམ་གྲོར་བྱེད་པ་དང༌། བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཟང་ཟིང་གིས་མཉེས་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། བསྐལ་པ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཕྱག་འཚལ་བ་དང༌། བསྐོར་བ་དང་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞུམ་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཉེས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་བྱེད་པ་ལ་སེམས་སྤྲོ་ཞིང༌། སྤ་གོང་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ནི་མདོར་ན་གང་ལ། གང༌། གང་གིས་མཉེས་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། གང་ལ་མཉེས་པར་བྱེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལའོ། །གང་ནི་རིམ་གྲོ་བྱེད་པ་དང་བཀུར་སྟིས་སོ། །གང་གིས་ན་ཞུམ་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སོ། །མདོ་གཞན་དག་ལས་རང་སངས་རྒྱས་གཞན་ལ་མ་མཉན་པར་རང་གི་བློས་ཆོས་རྟོགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་མི་འབྱུང་བའི་ཚེ་རང་སངས་རྒྱས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བཤད་པ་ཡང་རང་སངས་རྒྱས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཚེ་གཞན་གྱི་ལུང་ལ་མི་བརྟེན་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ནས། གདོད་སངས་རྒྱས་མི་བཞུགས་པ་ན་འབྱུང་བ་ལ་བྱའི། འདིར་ནི་དང་པོ་སློབ་ཅིང་ཚོགས་བ་སོག་པ་ལ་བྱ་བས་ཉེས་པ་མེད་དོ། །རིགས་ཀྱང་རྣམ་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསུམ་སྟེ། ང་རྒྱལ་སྤྱོད་པའི་རིགས་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆུང་བའི་རིགས་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བའི་རིགས་སོ། །ང་རྒྱལ་སྤྱོད་པའི་རིགས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དབང་པོ་འབྲིང་དང༌། སྦྱོར་བ་དམ་པ་ལ་གནས་པའོ། །དབང་པོ་བར་མ་ཞེས་བྱ་བས་དབང་པོ་འབྲིང་བསྟན་ཏེ། དབང་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། རབ་དང་བར་མ་དང་ཐ་མའོ། །རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་དབང་པོ་བར་མ་སྟེ། དབང་པོ་འབྲིང་གི་རིགས་ཅན་ནོ། །རྟག་ཏུ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་ལ་གཞོལ་ཞེས་བྱ་བས་སྦྱོར་བ་དམ་པ་ལ་གནས་པ་བསྟན་ཏེ། རྟག་ཏུ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དོ།། ཇི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཤད་པ། སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་གོས་དུར་སྨྲིག་བགོས་ཏེ། ཡང་དག་པར་དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞེས་གསུངས་པས་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་གཞོལ་བའོ། །འདིས་དགེ་སློང་གི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་བསྟན་ཏེ། ཆ་ལུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །དེ་ལ་སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་ཏེ་གོས་དུར་སྨྲིག་བགོས་ཞེས་བྱ་བས་ཆ་ལུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ཆ་ལུགས་འདི་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། མི་མཐུན་པ་ཡིན་པས་ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་ཆ་ལུགས་ལས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཡང་དག་པར་ཞེས་བྱ་བས་ལས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དད་པས་ཞེས་བྱ་བས་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། རྒྱལ་པོ་དང་རྐུན་པོའི་འཇིགས་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། དད་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞེས་བྱ་བས་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ཁྱིམ་ན་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་རབ་ཏུ་མི་བཟད་པ་དེ་བཏང་ནས་ཁྱིམ་མེད་པའི་ཤིང་དྲུང་ལ་སོགས་པ་ལ་གནས་པས་སོ། །སྙིང་རྗེ་ཆུང་བའི་རིགས་ཀྱང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བདག་འབའ་ཞིག་གི་དོན་ལ་འཇུག་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་མི་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་དོན་ཉུང་ཞེས་བྱ་བས་བདག་འབའ་ཞིག་གི་དོན་ལ་འཇུག་པ་བསྟན་ཏེ། བདག་ཞི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བར་བྱ་བ་དང༌། གྲོལ་བར་བྱ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བྱ་བ་ཙམ་ལས་བྱ་བ་གཞན་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱེད་པ་ཉུང་ཞེས་བྱ་བས་གཞན་གྱི་དོན་མི་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། གཞན་ཞི་བར་བྱ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བྱ་བ་ལ་མི་འབད་པར་བྱ་བས་སོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་བའི་རིགས་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་དང༌། སེམས་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་དང༌། གནས་དབེན་པ་ལ་དགའ་བའོ། །འདུ་འཛི་ལ་མི་དགའ་ཞིང་ཞེས་བྱ་བས་ལུས་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྟན་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་འགྲོ་བ་མང་པོ་དང་འདྲེ་བར་མ་མོས་ཤིང་བསེ་རུ་བཞིན་དུག་ཅིག་པུར་གནས་པར་མོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བས་སེམས་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྟན་ཏེ། དེ་དག་འདོད་པ་དང་ཁོང་ཁོ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རིང་དུ་སྤོང་བར་མོས་པས་སོ། །རབ་ཏུ་དཔེན་པར་གནས་མལ་འཆའ་བ་ཞེས་བྱ་བས་གནས་དབེན་པ་ལ་དགའ་བ་བསྟན་ཏེ། ཤིང་དྲུང་དང་རི་སུལ་ན་གནས་འཆའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྐྱེན་ཀྱང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཡོན་ཏན་དང༌། གནས་པ་དང༌། རྟོགས་པ་དང༌། འབྱུང་བའོ། །ཡོན་ཏན་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ཞིང་དགེ་བ་ཆེ་བ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་བ་དང༌། འབྲས་བུའི་ས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའོ། །བསྙེན་པར་དཀའ་ཞེས་བྱ་བས་ཉོན་མོངས་པ་ཆུང་ཞིང་དགེ་བ་ཆེ་བར་བསྟན་ཏེ། མཐུ་དང་གཟི་བརྗིད་དང་བྱིན་རྣམས་ལ་གཞན་གྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་ཞིང་དེས་གཞན་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཐུ་ཆེ་བ་ཞེས་བྱ་བས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་བ་བསྟན་ཏེ། སྟོད་ནས་མེ་འབར་བ་དང༌། སྨད་ནས་ཆུ་གྲང་མོའི་རྒྱུན་འབབ་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་གྱུར་ནས་མང་པོར་འགྱུར་བ་དང༌། མང་པོར་གྱུར་ནས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྦྱིན་པའི་གནས་ཀྱིས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བས་འབྲས་བུའི་ས་ལ་དགའ་བ་བསྟན་ཏེ། སྦྱིན་པའི་གནས་ཀྱིས་ནི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་དུ་གྱུར་པའི་དུས་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་སྟེ། མངོན་པར་དགའ་བ་ནི་འབྲས་བུ་དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བར་སེམས་མོས་པའོ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བལ་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བས་གནས་པ་བསྟན་ཏེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་རྟག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་མཉམ་དུ་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ཡང་ཕྱི་དང་ནང་གི་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །དེ་ལ་ཕྱིའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་ས་བོན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པའོ། །ནང་གི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་བའོ། །ལྟ་བ་ནི་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་འདི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི་བདག་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་པར་རྟོག་པའོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབྱིངས་གཅིག་ལ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བས་རྟོག་པ་བསྟན་ཏེ། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབྱིངས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་གནས་པ་དང་འགྲོ་བར་སེམས་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབྱིངས་གཅིག་ལ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །རང་འབྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་རྒལ་བ་ཞེས་བྱ་བས་འབྱུང་བ་བསྟན་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོགས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ཏེ། ཁམས་གསུམ་ལས་རྒལ་བར་གྱུར་པ་ནི་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་རྒལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་དང༌། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཐོབ་བའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མི་གཡོ་བ་ཐོབ་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པའོ། །དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཐོབ་པ་དང་ཞེས་བྱ་བས་མི་གཡོ་བ་ཐོབ་པ་བསྟན་ཏེ། དམིགས་པ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡུལ་རྣམས་སོ། །འདུག་པ་ཐོབ་པ་ནི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་ཚེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་གནས་པ་ཐོབ་པ་སྟེ། ཕྱི་རོལ་དུ་མི་གཡེང་བར་ནུས་པའོ། །བསམ་གཏན་དང་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྒྱུན་མི་ཆད་ཅེས་བྱ་བས་རྒྱུན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པ་བསྟན་ཏེ། རྒྱུན་མི་ཆད་པ་ནི་དེ་དག་ལ་རྒྱུན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྟོན་པ་དང་རྗེས་སུ་སྟོན་བར་བྱེད་པར་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའོ། །གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པའི་ཡེ་ཤེས་བསྐྱེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བས་སྟོན་པ་དང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྗེས་སུ་སྟོན་པ་མེད་པར་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་བསྟན་ཏེ། མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་གྱི་མན་དག་ལ་མི་རྟེན་པར་ཟད་ལ་མི་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དམིགས་པ་གང་ཡང་རུང་བལ་རྐྱེན་གྱི་ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་བསྟན་ཏེ། དམིགས་པའི་ཡུལ་གང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཤེས་ཤིང་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཚུལ་ལྟར་རོ། །འཆད་པ་ནི་དོན་ཏོ། །སྟོན་པ་ནི་ཚིག་གོ །རབ་ཏུ་སྟོན་པ་ནི་དོན་དང་ཚིག་གོ །ཡང་ན་རྒྱུ་སྟོན་པ་ནི་འཆད་པའོ། །རྐྱེན་འཆད་པ་ནི་སྟོན་པའོ། །འབྲས་བུ་འཆད་པ་ནི་རབ་ཏུ་སྟོན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཐེག་པ་འམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་སྟེ། འདིས་འགྲོ་བས་ཐེག་པ་འམ། འདིར་འགྲོ་བས་ཐེག་པའོ། །དེ་ལ་འདིས་འགྲོ་བ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ས་རྣམས་ཀྱིས་འགྲོ་བས་ན་དེ་དག་ལ་ཐེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདིར་འགྲོ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་འགྲོ་བ་སྟེ། དེ་ལ་ཐེག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐེག་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཆེན་པོ་ཡང་ཡིན་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། ཆེན་པོ་རྣམ་པ་བདུན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེན་པོ་རྣམ་པ་བདུན་ནི་ཆོས་ཆེ་བ་དང༌། སེམས་བསྐྱེད་པ་ཆེ་བ་དང༌། བསམ་པ་ཆེ་བ་དང༌། མོས་པ་ཆེ་བ་དང༌། ཚོགས་ཆེ་བ་དང༌། དུས་ཆེ་བ་དང༌། ཐོབ་པ་ཆེ་བའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་སྡེ་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཆེ་བའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པས་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཆེ་བའོ། །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་མདོ་སྡེ་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་མོས་པ་ཆེ་བའོ། །བདག་དང་གཞན་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པ་ཐོབ་པས་ན་བསམ་པ་ཆེ་བའོ། །སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་ཡང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སོགས་པས་ན་ཚོགས་ཆེ་བའོ། །བསྐལ་བ་ཆེན་པོ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་རྒྱུན་དུ་སྦྱར་བས་ན་དུས་ཆེ་བའོ། །བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པས་ན་ཐོབ་པ་ཆེ་བའོ། །ཐེག་པ་དེའི་རང་བཞིན་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་རྟོགས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མཁས་པའོ། །གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲིས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མཁས་པ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཐེག་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། ཐེག་པ་དེ་ལས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་ཚད་མེད་པ་རྣམས་འཚང་རྒྱ་བའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་དེ་ཚད་མེད་དོ། །ཐེག་པ་ཚད་མེད་པས་དེ་ལ་མཁས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མཁས་པ་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཆད་མེད་པས་ན་ཐམས་ཅད་བསྟན་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་ལ་ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་བསྟན་ཏོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། མདོ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཚད་མེད་པ་དེ་ཡང་ཡོན་ཏན་བཅུ་གཅིག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ཏེ། ཤེས་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་རྒྱུ་བསྩགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། སྤྱོད་པ་དག་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། མཉམ་པར་ཕན་འདོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ལམ་ལས་རྒལ་བའི་ཡོན་ཏན་དང༌། བགེགས་བཅོམ་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གོ་སྐབས་འབྱེད་པས་ན་དཔག་ཏུ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་རྣམས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་གདོན་ཞིང་མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་སྐབས་འབྱེད་པས་ན་གོ་སྐབས་འབྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཐེག་པ་དེ་ཡང་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པས་དེ་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའོ། །རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྟེ། རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། ཚད་མེད་པའོ། །ཅི་ཙམ་དུ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་རྒྱ་ཆེ་བས་སོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཚད་མེད་པའོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཚེ་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་མ་བཀོལ་བར་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྒྲལ་ལོ་ཞེས་སེམས་བསྐྱེད་པས་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གོ་སྐབས་འབྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་དེ་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད་པའོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བཏང་བ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ཏེ་ཤེས་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱུ་རུ་ར་ལག་མཐིལ་དུ་བཞག་པ་བཞིན་དུ་གསལ་བར་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། ཐེག་པ་དེའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱུར་གྱུར་པའོ། །ཐེག་པ་དེས་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱེད་པས་ན། ཐེག་པ་དེ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བཏང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ད་ལྟར་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པས་ཐེག་པ་དེ་ཡང་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་འཚོ་བ་སྟེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་བསགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་རྒྱུ་བསྩགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། ཚོགས་ཇི་ལྟ་བ་བསྩགས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་གསོས་སུ་འགྱུར་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་འཚོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི་འདོད་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་མི་སྡང་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལས་སུ་རུང་བའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱས་པའོ་ཞེས་པས་སྤྱོད་པ་དག་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་གནས་པ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སེར་སྣ་དང་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སོགས་པ་ཐེག་པ་དེས་སྤངས་པས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་ལས་སུ་རུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སེར་སྣ་ལ་སོགས་པ་སྤངས་པ་དང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་སྦྱང་བ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོར་འགྲོ་བས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཉམས་སུ་ལོན་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྫོགས་ནས་སྒྲིབ་པ་གཉིས་སྤངས་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་སྟེ། དྲི་མ་མེད་པར་གྲགས་པས་བསྟན་པའི་མདོ་ལས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ནི་སྦྱིན་པའི་སྙིང་པོ། །བྱང་ཆུབ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐེག་པ་དེ་ལ་ཞུགས་པས་བདུད་དང་བགེགས་ཀྱི་བར་ཆད་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན་ཐེག་པ་དེ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོར་འགྲོ་བའོ། །དེ་བས་ན་ཐེག་པ་དེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་མཐར་འབྱིན་པར་བྱེད་པས་ན་ཚོགས་གཉིས་ཉམས་སུ་ལོན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པའི་གནས་ཀྱི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་འོད་ཟེར་མཉམ་བར་གཏོང་བ་ཞེས་བྱ་བས་མཉམ་པར་ཕན་འདོགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་སྦྱིན་པའི་གནས་སུ་འགྱུར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མཐོན་དམན་དང་ཉེ་རིང་མེད་པར་བྱམས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བའི་འོད་ཟེར་སྙོམས་པར་གཏོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ལམ་ངན་པའི་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཉན་ཐོས་དང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ལམ་ལས་རྒལ་བའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང༌། རྫོགས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དག་ཐམས་ཅད་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང༌། རྟོགས་པས་ན་མངོན་དུ་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའོ། །ཤེས་པར་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའོ། །བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཏོ། །རྫོགས་པར་བྱ་བ་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ཐོབ་པར་བྱ་བ་ནི་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡང་མི་ལྟུང༌། འཁོར་བར་ཡང་མི་ལྟུང་བས་ན་ལམ་ངན་པའི་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་ཐེག་པ་དེ་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་བས་ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བགེགས་འཇོམས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་དང༌། ཡང་དག་པར་སྡོང་བ་བཞི་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་རྣམས་སོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་པོས་མ་བྱས་ཤིང་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་ལས་འདས་པ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པ་སྟེ། ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལས་འཕགས་པར་གནས་ཤིང་མུ་སྟེགས་དང་བདུད་ལ་སོགས་པ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་རྒྱལ་མཚན་དང་བ་དན་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་དེ་དག་གི་སྒྲ་གསང་མཐོན་པོར་བསྒྲགས་པ་ནི་རྒྱལ་མཚན་དང་བ་དན་བསྒྲེང་བའོ། །དེ་ལྟར་མུ་སྟེགས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་མཚན་དང་བ་དན་བསྒྲེང་བས་ཕ་རོལ་རྒོལ་བ་མང་པོ་དང་ལོག་པའི་ཚོགས་མང་པོ་ཚར་གཅོད་པར་བྱེད་པས་ན་བདུད་དང་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་དང༌། ངན་པའི་ཚོགས་ཅན་གྱི་ཚོགས་རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདུད་ནི་བདུད་ཉིད་དོ། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་སོ། །ངན་པའི་ཚོགས་ཅན་གྱི་ཚོགས་ནི་བདུད་ཀྱི་འཁོར་སྟོབས་དང་བཅས་པ་འམ། མུ་སྟེགས་ཅན་འཁོར་དང་བཅས་པ་ལ་བྱའོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། སངས་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བའི་ཐེག་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ཐེག་པ་དེས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡང་སེལ་བར་བྱེད་པས་ན། ཐེག་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་འགྱུར་བས་མཐའ་དང་མཐའ་མེད་པར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སེལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་མཐར་ལྟ་བ་དང༌། མཐའ་མེད་པར་ལྟ་བ་དང༌། རྟག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ཆད་པར་ལྟ་བ་དང༌། འབྱུང་བར་ལྟ་བ་དང༌། འཇིག་པར་ལྟ་བ་ཞེས་ཚིག་རེ་རེ་དང་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་མཐའ་དང་མཐའ་མེད་པར་ལྟ་བ་ནི་འདི་ལྟར་འདི་ན་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐའ་ཡོད་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། མཐའ་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ལྟ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐའ་ཐ་མར་ཆད་པར་འགྱུར་རམ་མི་འགྱུར་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པར་ཚོལ་བར་བྱེད་དེ། གང་གི་ཚེ་འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དེའི་ཚེ་ནི་མཐའ་ཡོད་པར་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བས་མཐའ་ཡོད་པར་ལྟ་བའོ། །གང་གི་ཚེ་ཆགས་པའི་བསྐལ་པ་དྲན་པ་དེའི་ཚེ་མཐའ་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བས་མཐའ་མེད་པར་ལྟའོ། །རྟག་པར་ལྟ་བ་ནི་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་བདག་དང་འཇིག་རྟེན་ནི་རྟག་པ་སྟེ། བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བྱས་པས་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྤྲུལ་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྤྲུལ་པས་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གསད་དུ་མེད་པ་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་པ་དང༌། སྲོག་ཤིང་ལྟར་བརྟན་པར་གནས་པའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའོ། །ཆད་པར་ལྟ་བ་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གཟུགས་ཅན་རགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་བྱུང་བ་ཇི་སྲིད་དུ་འདུག་ཅིང་སྡོད་ལ་འཚོ་བ་དེ་སྲིད་དུ་ནད་དང་བཅས་པ། འབྲས་དང་བཅས་པ། ཟུག་རྡུ་དང་བཅས་པ། རིམས་དང་བཅས་པ། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཏེ། ནམ་ཤི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བའི་འོག་ཏུ་བདག་ཆད་དེ་ཞིག་ཅིང་མེད་པར་གྱུར་པ་དེ་ན་བདག་གཏན་ཆད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲ་བའོ། །འབྱུང་བར་ལྟ་བ་ནི་དངོས་པོ་སྐྱེ་བར་ལྟ་བའོ། འཇིག་པར་ལྟ་བ་ནི་དངོས་པོ་འགག་པར་ལྟ་བའོ། །ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་པ་ནི་མིང་གིས་སྨོས་པ་ལས་མ་གཏོགས་པ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་བསྡུ་བའོ། །ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་འབྱུང་བའོ། །སྒྲིབ་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་རྣམས་སོ། །ཆོད་པ་ནི་དགེ་བའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་དག་གོ །ཐེ་ཚོམ་ནི་བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའོ། །འགྱོད་པ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱས་ཀྱང་རུང་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་ཕྱིས་སེམས་ལ་གདུང་བ་སྐྱེ་བའོ། །སེལ་བ་ནི་དེ་དག་ཐེག་པ་འདིས་སྤོང་བར་བྱེད་པའོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཕྱེ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཕྱེ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཆེན་པོ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་བདེ་བ་ལ་གཞག་པར་སེམས་པ་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཆེན་པོའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་བྱེད་པར་སེམས་པ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའོ། །རྒྱུ་དེ་གཉིས་ལས་བྱུང་བས་ན་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། བདག་གི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའང་རྣམ་པ་བཞིའོ། །གང་ཞེ་ན་ཆོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འབྱོར་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ཆོས་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །གང་ཞེ་ན། ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་སོ། །དེ་ལ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ནི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སོ། །བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནོ། །ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་དག་དང་ལྡན་པས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རིན་པོ་ཆེ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཐེག་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ཐེག་པ་དེར་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་འདུས་པས་ན་རིན་པོ་ཆེ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་རྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འབྱོར་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ཐེག་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་རྙེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །མི་སླུ་བའི་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། མི་སླུ་བའི་ལམ་ནི་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་མོ། །ཐེག་པ་འདིས་ཀྱང་ལམ་དེར་འགྲོ་བ་འམ། ལམ་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མི་སླུ་བའི་ལམ་དུ་འགྲོ་བའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་འཚོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ཐེག་པ་དེ་ལ་ཞུགས་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་འཚོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཐེག་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ། གནས་ཐམས་ཅད་དུ། ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པས་ན་ཐེག་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ནི་དུས་གསུམ་དུ་ཡང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་བྱེད་པས་སོ། །གནས་ཐམས་ཅད་ནི་ལྷ་དང་མིའི་གནས་གང་དུ་ཕྱིན་ཀྱང་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕྱོགས་བཅུ་ཀུན་དུ་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པས་སོ། །ཆོས་འོག་ནས་སྨོས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་གོང་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ།།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར། གང་འདི་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གང་འདི་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ལའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་སོ། །དྲིས་པའི་ལན་གདབ་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མདོར་ན་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་སུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་འདུས་པས་འདུས་པའི་དོན་གྱིས་དེ་གཉིས་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ནི་འདུས་བྱས་སོ། །གང་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་མ་བསྐྱེད་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་འདུས་མ་བྱས་སོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ལ་མཁས་པར་བྱ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་དེ་དག་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དགེ་བ་དང༌། ངག་གི་འདུ་བྱེད་དགེ་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དགེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྲོག་མི་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་མི་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པས་ལོག་པར་མི་གཡེམ་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དགེ་བའོ། །བརྫུན་དང་ཕྲ་མ་དང་ངག་རྩུབ་པོ་དང་ཚིག་ཀྱལ་པའི་ཚིག་མི་སྨྲ་བ་ནི་ངག་གི་འདུ་བྱེད་དགེ་བའོ། །བརྣབ་སེམས་དང་གནོད་སེམས་དང་ལོག་པར་ལྟ་བ་སྤངས་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དགེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་སྨོས་མ་ཐག་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམ་གསུམ་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའོ། །བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་དེ་སྤོང་བ་དང། ཡེ་ཤེས་དང་སྒྲུབ་པ་དང་དུས་དང་ཐོབ་པ་དང་ལྡན་པ་དང་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སྤོང་པ་ཁྱད་ཞུགས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཙམ་སྤོང་བར་ཟད་ཀྱི། འདིས་ནི་ཉོན་མོངས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་དང། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་སྤངས་པས་སྤོང་བ་ཁྱད་ཞུགས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་ཙམ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་ཟད་ཀྱི། འདིས་ནི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་སོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པས་བདག་གི་དོན་བསྒྲུབ་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱིས་འདིས་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་ན་སྒྲུབ་པ་ཁྱད་ཞུགས་སོ། །དུས་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ཚེ་གསུམ་མམ་བདུན་གྱི་བར་དུ་སྦྱོར་བ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི་འདི་ནི་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་སྦྱོར་བས་ན་དུས་ཁྱད་ཞུགས་སོ། །ཐོབ་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་ཟད་ཀྱི། འདིས་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པས་ན་ཐོབ་པ་ལ་ཁྱད་ཞུགས་སོ། །ལྡན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དག་ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་ཟད་ཀྱི། འདི་ནི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པས་ན་ལྡན་པ་ཁྱད་ཞུགས་སོ། །སྤྱོད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མི་སྤྱོད་ཀྱི། འདིས་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པས་ན་སྤྱོད་པ་ཁྱད་ཞུགས་སོ། །ཡང་དག་པར་རྫོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་ནི་སྤངས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་དེ་ལྟ་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པ་རྣམས་བསྔོ་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་འདུས་བྱས་ལ་མཁས་པའོ། །གང་ཡང་དགེ་བའི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ལ་རྟོག་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྔོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གོང་དུ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་བཤད་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་ལ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་མ་སྨོས་པས་འདུས་བྱས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །འདིར་ནི་བྱང་ཆུབ་ལ་རྟོག་པ་ཞེས་སྨོས་པས། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་དགེ་བ་ཇི་སྤྱད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་པར་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བརྟགས་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསྔོ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་ཡང་འདུས་མ་བྱས་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བས་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་སྟོན་ཏེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་སྒྲུབ་པ་ནི་འདུས་བྱས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པ་ལ་མཁས་པར་བསྟན་ཏོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་ཡང་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཅེ་ན། དེའི་ཕྱིར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་པོ་དག་ལ་མི་སྨོད་ཅིང་ཅེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། དངོས་སུ་ན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བྱའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་ནི་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་སྨད་པ་ཡིན་ཡང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་དེ་ལ་སུན་འབྱིན་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་ལ་མི་སྨོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་ཚོགས་སོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་འདོད་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚོགས་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཚོགས་བསྩགས་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་འམ་ཆེད་དུ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བྱའོ། །བསྔོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་བསྒྲུབས་པ་བསྔོ་བའོ། །དེ་དག་གིས་ནི་འདི་སྐད་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། གོང་དུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་རྣམས་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྟོག་པའི་རང་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པས་འདུས་བྱས་ལ་མཁས་པར་བཤད། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་འདུས་མ་བྱས་ལ་མཁས་པར་བཤད་དོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་གྲངས་སྟོན་ཏེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡེ་ཤེས་དང་སྙིང་རྗེས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བལྟས་ནས་ཅི་རིགས་པར་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་འོད་ཟེར་མཉམ་པར་གཏོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཕན་གདགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་དང༌། སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང། དོན་སྤྱོད་པ་དང༌། དོན་མཐུན་པར་སྤྱོད་པ་བཞིས་སེམས་ཅན་སྡུད་པར་བྱེད་པ་ནི་འདུས་བྱས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མི་འཛིན་མི་ལེན་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི། དོན་དམ་པར་སྟོང་པ་ཡིན་པས་ཕྱིའི་ཡུལ་ལ་དངོས་པོར་མི་འཛིན། ནང་གི་དངོས་པོ་ལ་བདག་ཏུ་མི་ལེན་ལ། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་དང་བདག་ཏུ་མ་གྲུབ་པས་ཕན་བཏགས་སོ་ཞེས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་ལ་མཁས་པ་དེ་ཡང་འདུས་མ་བྱས་ལ་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྔོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མོས་པས་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་ལ་མཁས་པ་དེ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔོ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འདུས་མ་བྱས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་འདུས་བྱས་ལ་མཁས་པ་ནི་གང་འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་གཅོད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་འདུས་བྱས་ལ་མཁས་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་རྒྱུ་ལ་མཁས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུ་ལ་མཁས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་རྒྱུ་ལ་མཁས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྤོང་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། བདེ་བའི་རྒྱུ་བསྐྱེད་པ་ལ་མཁས་པའོ། །གང་འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་གཅོད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་ཏེ། འཁོར་བར་རྒྱུན་དུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བའི་ཚོགས་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི་ཉོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མོངས་པ་རྣམས་གཅོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་མི་གཅོད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བས་བདེ་བའི་རྒྱུ་བསྐྱེད་པ་ལ་མཁས་པ་བསྟན་ཏེ། གང་འཁོར་བ་ལ་རྒྱུན་དུ་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དགེ་བ་བཅུ་དང༌། འདོད་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཞེ་མི་སྡང་བ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམ་པ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བྱེད་པས་ན། འཁོར་བའི་རྒྱུན་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མི་གཅོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུ་ལ་མཁས་པ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་རྒྱུན་མི་གཅོད་པ་དང༌། ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་རྒྱུ་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་འབྲེལ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་རྒྱུན་མི་གཅོད་པ་བསྟན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་ནི་གོང་དུ་སྨྲས་པར་ཟད་དོ། །ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པ་གང་གིས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་བསྒོམ་པ་རྒྱུན་མི་གཅོད་པ་ནི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་འབྲེལ་པའོ། །ཉི་ཚེ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་མི་སྤྱད་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་རྒྱུ་སྒྲུབ་པར་མི་བྱེད་པ་བསྟན་ཏེ། ཉི་ཚེའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་ནི་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པར་བྱེད་པའོ། །མི་སྤྱད་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱུ་ལ་མི་འཇུག་པའོ། །ཡང་ན་འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་གཅོད་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་རྒྱུན་མི་གཅོད་པས་ན་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་འབྲེལ་པ་ཞེས་བྱའོ། །འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་རྒྱུན་མི་གཅོད་པས་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མ་ལྷུང་བའི་ཕྱིར་ཉི་ཚེ་བའི་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་མི་སྤྱད་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་འདུས་མ་བྱས་ལ་མཁས་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ལ་དབང་ཐོབ་པ་དང༌། གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་མི་བརྟེན་པར་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་ཀྱང་དེའི་ཕྱོགས་ལ་མི་གནས་པའོ། །གང་སྟོང་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ལ་དབང་ཐོབ་པ་བསྟན་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ། །ཡེ་ཤེས་གང་གིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་གསུམ་ལ་དབང་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལ་ནི་འདྲིས་པར་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་དེ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའམ། ཡེ་ཤེས་དེ་རྟོགས་པ་ནི་རྟོགས་པ་ལ་མཁས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བས་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ལ་མི་བརྟེན་བར་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་གྱིས་བསྟན་པའི་མན་ངག་ལ་མི་བརྟེན་པར་སྟོང་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདུས་མ་བྱས་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་ཀྱང་དེའི་ཕྱོགས་ལ་མི་གནས་པ་བསྟན་ཏེ། འདུས་མ་བྱས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའམ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པ་ནི་དེ་དག་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་ཐོབ་ཀྱང་དེའི་ཕྱོགས་ལ་མི་གནས་པའོ། །འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་པ་གཞན་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གཞན་ཡང་འདུས་བྱས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཁམས་གསུམ་ན་ཡང་སྤྱོད་ལ་མཁས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པས་ཀྱང་མི་གོས་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་ཁམས་གསུམ་ན་ཡང་གནས་ལ། པདྨོ་འདམ་ལས་སྐྱེས་ཀྱང་འདམ་གྱི་ཉེས་པས་མི་གོས་པ་བཞིན་དུ་ཁམས་གསུམ་ན་ཡོད་པའི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་མི་གོས་པ་འདི་ནི། འདུས་བྱས་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཡང་ཁམས་གསུམ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་རབ་ཏུ་ཤེས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཁམས་གསུམ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། སྤོངས་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཟད་ལ་མི་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བྱའོ། །རབ་ཏུ་ཤེས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབྱིངས་སུ་མི་ལྷུང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབྱིངས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱ། མི་ལྟུང་བ་ནི་དེ་འབའ་ཞིག་གི་ཕྱོགས་ལ་མི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གནས་པའོ། །མཁས་པ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པའི་ངེས་པའི་ཚིག་དང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུང་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཚིག་བླ་དགས་ཏེ། འདིས་ནི་ངེས་པའི་ཚིག་བསྟན་ཏོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་འདྲི་བ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྟག་ཏུ་དྲན་པ་དང་བློ་གྲོས་དང་ཤེས་རབ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་དེ་ནི་རྟག་ཏུ་དྲན་པ་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་བློ་གྲོས་ལ་མཁས་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་ཤེས་རབ་ལ་མཁས་པས་དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་གསུམ་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྟོགས་པས་ན་མཁས་པ་སྟེ། དྲན་པ་ལ་མཁས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་ཚིག་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་དོ། །བློ་གྲོས་ལ་མཁས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །ཤེས་རབ་ལ་མཁས་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཚད་མེད་ཅིང་མི་ཆགས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ལ་བྱ་བར་འདོད་དོ། །ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པས་ན་མི་ཆགས་པའོ། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་གྱིས་ཡེ་ཤེས་དེ་འཐོབ་ཅིང་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཕྱིར་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་ཤིང་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མཁས་པ་བརྒྱད་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་དག་གིས་ཟིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཁས་པ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཤེས་རབ་ཀྱི་ལས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གཞན་ཡང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཞར་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྒྲའི་དོན་ཀྱང་འཆད་དོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཚིག་ལས་མདོ་ཁ་ཅིག་ལས་ནི་རབ་དང་ཤེས་པ་གཉིས་ཀ་འབྱུང༌། ཁ་ཅིག་ལས་གཅིག་འབྱུང་སྟེ། དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་ན་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ཤེས་པ་དང༌། སོ་སོ་རང་ཉིད་ཤེས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཤེས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་གྱི་མཆོག་ཤེས་པས་ཤེས་རབ་བོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ཤེས་པ་ནི་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་སྐྱེས་པའོ། །སོ་སོ་རང་ཤེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྗེས་ལ་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པའོ། །རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཤེས་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་མཆོག་ཤེས་པ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་རབ་ཏུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དགེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ནི་བསོད་ནམས་སུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་དང༌། མི་གཡོ་བར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་དོ། །ཟག་པ་མེད་པ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་སོགས་པའོ། །མི་དགེ་བ་ནི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པར་ཉེ་བར་འགྲོ་བའི་འདུ་བྱེད་དེ། སྲོག་གཅོད་པ་དང་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱའོ། །ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ངེས་པར་འབྱེད་པ་ནི་དྲོད་དང་སྤྱི་བོ་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ། མོས་པས་སྤྱོད་པའི་སའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་སོ། །དེའི་ཆ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཐོབ་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཏེ། དང་པོ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལས་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། སེམས་པ་དང༌། དེ་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་སྒོམ་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་སྒོམ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་རྣམས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་རྟོགས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ན་ཤེས་རབ་ནི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་རྟོག་བ་ཞེས་བྱའོ། །འཕགས་པའི་ཆོས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཤེས་རབ་ནི་ཚད་མར་གྱུར་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཕགས་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་དག་གི་ཆོས་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཆོས་ཏེ་དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པས་ཤེས་རབ་ནི་ཚད་མར་གྱུར་པ་སྟེ། བརྩན་པར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཤེས་རབ་ནི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་དང་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟར་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་གིས་སྨོས་པའི་ཆོས་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ན་ཤེས་རབ་ནི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་འདོད་པ་དང་རེ་བ་དང་སྨོན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྨོན་ལམ་དང་བྲལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བར་མོས་པ་ནི་འདོད་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བར་མོས་པ་ནི་རེ་བའོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བར་མོས་པ་ནི་སྨོན་པའོ། །ཡང་ན་དངོས་པོ་ཡིད་དུ་འོང་བ་འདས་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པ་ནི་འདོད་པའོ། །དེ་དང་འདྲ་བའི་དངོས་པོ་མ་འོངས་པ་རྣམས་དང་ཕྲད་པར་འདོད་པ་ནི་རེ་བའོ། །ད་ལྟར་གྱི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང་བྲལ་བར་མི་འདོད་པ་ནི་སྨོན་པ་སྟེ། སྨོན་ལམ་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་དངོས་པོ་དེ་དག་ལ་ཆགས་པ་ལ་བྱའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་དུས་གསུམ་གྱི་དངོས་པོ་དེ་དག་ལ་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བར་མཐོང་སྟེ། དེ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་ནི་སྨོན་ལམ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱའོ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་རབ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་ཞི་བས་ན་སིམ་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཉིད་ལུས་དང་སེམས་ལ་གནོད་པ་ཡིན་པས་ན་ཡོངས་སུ་གདུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་རབ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་གནོད་པ་མེད་པ་འམ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་གནོད་པ་དེ་སེལ་བར་བྱེད་པས་ན་ཤེས་རབ་དེ་ནི་སིམ་པར་བྱེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་དགའ་བའི་རྒྱུན་མ་བཅད་པས་ན་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ཁོ་ན་སྟོང་བའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་ནས་དགའ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་དགའ་བ་རྒྱུན་མི་བཅད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའང་ཤེས་རབ་ལས་འབྱུང་བས་ཤེས་རབ་ནི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་དོན་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པས་ན་རབ་ཏུ་སྟོན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དོན་ནི་ཡང་དག་བའི་མཐའ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དོན་དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་དོན་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེའང་ཤེས་རབ་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པས་ན་ཤེས་རབ་དེ་དོན་ལ་རྟོན་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་སྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་ཤེས་རབ་ལ་དོན་སྟོན་ཏེ། ཤེས་རབ་མེད་ན་དོན་མི་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པོ་དག་གི་རྟེན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་ནི་སྤངས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ། དེ་ལ་སྤངས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ནི་མེ་ལོང་ལྟ་བུ་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། སོ་སོར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་དང༌། བྱ་བ་སྒྲུབ་པའོ། །བྱང་ཆུབ་དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་འམ། གཞི་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་དང༌། ཡང་དག་པར་སྤོང་བཞི་ལ་སོགས་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ནོ། །ཤེས་རབ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་སོ་སོའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་སྐྱེ་བས་ན། ཤེས་རབ་ནི་ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅེས་བྱའོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཐེག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཐེག་པ་གང་དང་གང་གིས་འབྲས་བུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གང་དང་གང་ཡིན་པའི་འབྲས་བུ་དེ་དག་འཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐེག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོས་རང་གི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པའོ། །ཐེག་པ་དེ་དང་དེ་དག་གིས་རང་རང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པས་ཡང་ཤེས་རབ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པས་ཤེས་རབ་ནི་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཤེས་རབ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡེ་ཤེས་སྣང་བས་ན་རབ་ཏུ་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གསལ་བར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡེ་ཤེས་སྣང་བའོ། །ཤེས་རབ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པས་རབ་ཏུ་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། རབ་ཏུ་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཆུ་བོ་ཐམས་ཅད་ལས་སྒྲོལ་བས་ན་ཡང་དག་པར་སྒྲོལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཆུ་བོ་ནི་བཞི་སྟེ། འདོད་པའི་ཆུ་བོ་དང༌། ལྟ་བའི་ཆུ་བོ་དང༌། མ་རིག་པའི་ཆུ་བོ་དང༌། སྲིད་པའི་ཆུ་བོའོ། །དེ་དག་གི་མཐར་ཕྱུང་སྟེ་སྤངས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐམ་ས་ལ་བཞག་པའི་ཆུ་བོ་ཐམས་ཅད་ལས་སྒྲོལ་བའོ། །དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པས་ན་ཤེས་རབ་ནི་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྒྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཡང་དག་པ་སྐྱོན་མེད་པར་འདྲེན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡང་དག་པ་སྐྱོན་མེད་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་རབ་ཏུ་སྐྱེས་ནས་ས་དང་པོ་ཐོབ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་དོན་རྟོགས་ནས་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་པའོ། །དེ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་འདྲེན་པ་སྟེ། མཐོང་བའི་ལམ་དེའང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐོབ་པར་བྱེད་པས། ཤེས་རབ་ནི་ཡང་དག་པ་སྐྱོན་མེད་པར་འདྲེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་རབ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྡུད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དགེ་བའི་ཆོས་ནི་དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། མོས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་ཤེས་རབ་ལས་བྱུང་བས་ན། ཤེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རབ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྡུད་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་སྔོན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་ཐམས་ཅད་དང་བར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདས་པའི་འདུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་གི་བག་ཆགས་ནི་སྔོན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱའོ། །དང་བར་བྱེད་པ་ནི་དེ་དག་རྩ་ནས་སྤོང་བ་སྟེ། དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྤོང་བས་ན་ཤེས་རབ་ནི་སྔོན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་ཐམས་ཅད་དང་བར་བྱེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་རྩེ་མོར་གྱུར་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྦྱིན་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། བཟོད་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། བསམ་གཏན་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་སྟོབས་དང༌། མ་འདྲེས་པ་དང། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་རྩེ་མོར་གྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །དེ་དག་གི་ནང་ན་ཡང་ཤེས་རབ་དམ་པ་ཡིན་པས་ཤེས་རབ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་གོ །ཤེས་རབ་ནི་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་གྱ་ནོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་གྱིས་བསྟན་པ་ལ་རྟེན་ལ་བརྟེན་པ་མེད་པར་རང་ཉིད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་ནས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་རང་འབྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་འབྲས་བུ་དམ་པར་གྱུར་པ་དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ལས་འབྱུང་བས་ན་ཤེས་རབ་ནི་གྱ་ནོམ་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་བ་དང་བྲལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་དང་འདྲེས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་དེ་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ན་མ་འདྲེས་པའོ། །དེ་ལྟར་མ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་བ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཐབས་ཀུན་གྱིས་ཟིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་ཡང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་གིས་གཅིག་ཏུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གནས་པའི་ཐབས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ་སོགས་པ་སྔར་སྨོས་པའི་ཐབས་རྣམས་ཀྱིས་ཟིན་པས་ན་ཤེས་རབ་ནི་ཐབས་ཀུན་གྱིས་ཟིན་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ཤེས་རབ་དེ་དང་ལྡན། འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ཤེས་རབ་དེ་མངའ་ཞིང་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གིར་བྱས་པས་ན། ཤེས་རབ་ནི་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའོ། །ཤེས་རབ་མཚན་མ་དང་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཚད་གཟུང་དུ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདི་ཙམ་མོ་ཞེས་གཅོད་པ་ནི་ཚད་གཟུང་དུ་ཡོད་པའོ། །མཚན་མ་ནི་གཟུགས་དང༌། སྒྲ་དང་དཀར་པོ་དང་དམར་པོ་ལ་སོགས་པ་གཟུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་རྣམས་སོ། །རྟོག་པ་ནི་འདི་ནི་དཀར་པོ་འདི་ནི་དམར་པོ་ཞེས་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་ཤེས་རབ་དེས་སྤངས་བས་ནི་མཚན་མ་དང་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བས། དེ་ལ་འདི་འདྲ་ཞེ་འམ། འདི་ཙམ་ཞེས་ཚད་གཟུང་ཞིང་གཅོད་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཤེས་རབ་ནི་ཚད་གཟུང་དུ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་རབ་ནི་མ་རིག་པ་དང་གཏི་མུག་གི་མུན་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་ན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གཉེན་པོའོ་ཞེས་བྱ་ལ། མི་ཤེས་པ་ལས། ཉོན་མོངས་པ་ལྷག་མ་དང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས། མི་ཤེས་པ་ནི་བག་མེད་པའི་རྒྱུའོ། །ཤེས་རབ་ལ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་ལ། དེས་མི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་བྱེད་པས་ན། ཤེས་རབ་ནི་བག་མེད་པའི་གཉེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་ལམ་མི་ཤེས་པ་ནི་མ་རིག་པའི་མུན་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་འགོག་པ་མི་ཤེས་པ་ནི་གཏི་མུག་གི་མུན་པའོ། །ཡང་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མི་ཤེས་པ་ནི་མ་རིག་པའི་མུན་པའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མི་ཤེས་པ་ནི་གཏི་མུག་གི་མུན་པའོ། །དེ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བའོ། །རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་ལམ་མོ། །རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་འགོག་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་གནས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱོར་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མི་གཙང་བ་འམ། བྱམས་པ་འམ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་འམ། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་དག་བསྒོམ་པའི་རྒྱུ་འམ། གཞི་ལ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཤེས་རབ་དེ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ལམ་ཡིན་པས་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ན་ལམ་ཞེ་ན། མཉན་པའི་ཤེས་རབ་དང་བསམ་པའི་ཤེས་རབ་ལམ་བརྟེན་པར་གང་ཡང་བསྒོམ་པར་མི་ནུས་སོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདྲེན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །ཐེག་པ་དེ་དག་ལ་གནས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཁམས་གསུམ་ནས་བཏོན་ནས་སོ་སོའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་འགོད་པར་བྱེད་པས་ཤེས་རབ་ནི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདྲེན་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་མ་རིག་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱིས་མི་ཤེས་པ་དང༌། མུན་པ་དང་མི་གསལ་བ་རྣམས་སེལ་བར་བྱེད་པས་ཤེས་རབ་ནི་སྣང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དོན་གཞན་ནི་གོང་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ། །ཤེས་རབ་ནི་མིག་ལ་ཇི་ལྟར་མོས་པ་རྣམས་ལ་མིག་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་ལ། མིག་གསུམ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མིག་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མིག་གོ །མིག་གང་ལ་གང་དད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་མོས་པ་རྣམས་དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་གང་ཟག་དེ་དག་ལ་མིག་དེ་དང་དེ་སྦྱིན་པར་བྱེད་པས་ན། མིག་ལ་ཇི་ལྟར་སྨོས་པ་རྣམས་ཀྱི་མིག་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་མིག་དང་གཟུགས་ཀྱི་ལམ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མིག་གི་ལམ་ནི་མིག་གི་ཡུལ་དེ་གཟུགས་སོ། །ཤེས་རབ་ནི་མིག་གི་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་མིག་དང་གཟུགས་ཀྱི་ལམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལས་འདས་པའོ། །ཡང་ན་ཤེས་རབ་དེ་མིག་ལ་ཡང་མི་གནས། གཟུགས་ལ་ཡང་མི་གནས་པས་མིག་དང་གཟུགས་ཀྱི་ལམ་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་གནས་མེད་པའོ་ཞེས་ཚིག་འོག་མ་དང་སྦྱར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །ཤེས་རབ་ནི་བདེན་པ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བས་ན་དོན་དམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རྟོགས་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་སྐྱེས་པས་ན་ཡུལ་དོན་དམ་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་དོན་དམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འཁྲུགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མི་འཁྲུགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་ཞིང་ཉོན་མོངས་པས་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པའོ། །དེ་ལ་གང་གིས་བསྡམས། གང་བསྡམས། གང་ལ་བསྡམས། ཇི་ལྟར་བསྡམས་ནས་འཕགས་པའི་ས་ལ་གནས་པ་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་གང་གིས་བསྡམས་ཞེ་ན། ཀུན་དུ་བསྲུང་བའི་བསམ་པས་སོ། །གང་བསྡམས་ཤེ་ན། མིག་གི་དབང་པོ་དགའ་བ་དང་མི་དགའ་བའི་གཟུགས་ལ་འཕྲོ་བ་ལས་བསྡམས་པས་ན་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཆོས་ལ་འཕྲོ་བའི་བར་ལ་བསྡམས་པའོ། །གང་ལ་བསྡམས་ཤེ་ན། ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལ་བསྡམས་ཏེ། ཡུལ་དེ་དག་ལ་མི་འཇུག་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་བསྡམས་ཤེ་ན། གང་གི་དབང་གིས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སེམས་ལས་བྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་དེ་དག་ལ་མཚན་མར་མི་འཛིན། མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པར་བསྡམས་པའོ། །དེ་ལྟར་བསྡམས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ས་ཐོབ་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་སྟེ། ཤེས་རབ་ནི་དུལ་བ་དེ་དག་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་པས་ཤེས་རབ་ནི་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མི་འཁྲུགས་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡེ་ཤེས་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །སྒོ་ནི་ཡེ་ཤེས་དེའི་རྒྱུ་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་འབྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འབྱེད་པས་ཤེས་རབ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བའོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཐམས་ཅད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དུ་རྒྱུ་བ་སྟེ་མི་ཟད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་དང་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པ་ནི་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་དམིགས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་དང་དུས་ལ་ཟད་པ་མེད་པས་དེ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ལ་ཡང་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ། །དེ་ལ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དུས་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་དམིགས་པའོ། །ཤེས་རབ་ནི་རྟེན་པ་ལ་འཇུག་པ་མཐོང་བ་སྟེ་མི་འགལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་རྟེན་པ་ལ་འཇུག་པ་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་མི་འགལ་བའོ། །ཤེས་རབ་ནི་འཛིན་པ་དང་ཉོན་མོངས་པས་བཅིངས་པ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ལམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་པར་ཐར་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ལམ་མོ། །བཅིང་བའི་སྒྲ་འཛིན་པས་བཅིངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པས་བཅིངས་པ་ཞེས་ཚིག་གཉི་ག་དང་སྦྱར་ཏེ། འཛིན་པ་ཉིད་བཅིངས་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་བཅིངས་པ་ཡིན་པས་འཛིན་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་བཅིངས་པའོ། །དེ་ལ་འཛིན་པ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་དང་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བཅིངས་པ་དེ་དག་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཅོད་དེ། བཅིངས་པ་བཅད་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བས། ཤེས་རབ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་ལམ་མོ། །ཤེས་རབ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མ་འདྲེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མ་འདྲེས་ཤིང་དེ་དག་དང་མི་འགྲོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་རབ་ནི་འགྲོགས་པ་དང་སྒྲིབ་པ་དང་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལས་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ནི་ཆོས་དེ་རྣམས་དང་མི་འགྲོགས་ཤིང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མ་འདྲེས་པའོ། །འགྲོགས་པ་ནི་འགྲོགས་པ་བཅུ་དྲུག་ཅེས་གོང་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ་ཞེས་སྒྲིབ་པ་དང་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བ་ཡང་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དོ་ཞེས་གོང་དུ་བཤད་དེ། དུས་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བས་ན། སྒྲིབ་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་དང༌། སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་དབྱེའོ། དེ་ལ་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཀྱི་དགེ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པ་ནི་སྒྲིབ་པའོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ན་དགེ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པ་ནི་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཇི་སྙེད་པར་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལས་ཀྱང་དེ་སྙེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཇི་སྙེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཇི་སྙེད་པར་ཞེས་དེ་སྙེད་ཀྱི་སྒྲ་ཚིག་རེ་རེ་དང་སྦྱར་རོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྐྱེས་ཤིང་བྱུང་བ་ཇི་སྙེད་པའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཇི་སྙེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་འདོད་ཆགས་ལ་སྤྱོད་པ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང༌། ཞེ་སྡང་ལ་སྤྱོད་པ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང༌། གཏི་མུག་ལ་སྤྱོད་པ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང༌། ཆ་མཉམ་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དག་གོ །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང་སྤྱོད་པ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས། ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལས་ཀྱང་དེ་སྙེད་དོ། །དེ་ནི་འདི་སྐད་ད། སེམས་ཅན་ཉིད་ཀྱང་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་མཐའ་ཡས་པས་ན་དེ་དག་གི་སེམས་དང་སྤྱོད་ པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས ་ཏེ། མཐའ་ཡས་པས་དེ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་མཐའ་ཡས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་འདོད་དོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་བསལ་ནས་འབྲས་བུ་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའོ། །བག་ལ་ཉལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་གི་ས་བོན་ནོ། །སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་བ་ཇི་སྙེད་ པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྤང་དགོས ་པས་དེ་དག་སྤངས་པའི་ཡེ་ཤེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀྱང་དེ་སྙེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒོ་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཤེས་རབ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོའང་དེ་སྙེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒོ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་དག་རེ་རེ་བཞིན་ཡང་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་སྒོའང་དེ་སྙེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་མིང་གིས་སྨོས་པའི་འཕགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱང་འཕགས་པ་དེ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཞི་ལ་གནས་པས་འཕགས་པ་དེ་དག་གི་ཤེས་རབ་ཇི་སྙེད་པར་འཕགས་པ་དེ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་དང་རྟེན་དང་དེ་སྙེད་དོ་ཞེས་བྱའོ། །གོང་དུ་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པའི་དོན་རྣམས་བསྡུ་ཞིང་དེའི་འབྲས་བུ་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལ་སྙེགས་སོ། །ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་འདིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་གོང་དུ་སྨོས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་འདིས་སོ། །དེ་བས་ན་འབྲས་བུ་ཡེ་ཤེས་མི་ཟད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་སྤངས་པ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཡེ་ཤེས་མི་ཟད་པའོ། །བསྟན་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལེའུ་འདི་བཤད་པ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་དུས་དང་གྲངས་དང་ཡོན་ཏན་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བས་དུས་བསྟན་ཏོ། །མོས་པས་སྤྱད་པའི་སར་མཉན་པ་དང་བསྒོམ་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་བྱས་པ་ནི་སྔོན་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པའོ། །སུམ་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ཞེས་བྱ་བས་གྲངས་བསྟན་ཏོ། །མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བས་ཡོན་ཏན་བསྟན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ལས་འདས་ནས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་ཏེ། མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མོངས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་པ་ནི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དོན་དུ་ན་ཤེས་རབ་མི་ཟད་པའི་ལེའུ་འདི་བསྟན་པའི་ཚེ་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སུམ་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་གིས་ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཤེས་རབ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཚད་མེད་པ་བཞི་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་སྙིང་རྗེ་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན་བདེ་བ་འདོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གདུངས་པ་དང། བདེ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང༌། མཉམ་པར་གནས་པའོ། །ཚད་མེད་པ་བཞི་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པས་ན་དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་དོན་སྙིང་བརྩེ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་བདེ་བ་འདོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེའང་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། དམིགས་པར་བྱ་བ་ཚད་མེད་པས་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཚད་མེད་པ་དང༌། ལས་དང་འབྲས་བུ་དང༌། རང་བཞིན་དང་ཁྱད་པར་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བསྟན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པ་ཡང་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་བྱམས་པ་མི་ཟད་པར་འཕགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་དམིགས་པ་ཚད་མེད་པས་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཆེད་མེད་པ་བསྟན་ཏོ། །བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བྱམས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཚུལ་འཆོས་པ་དང༌། ཁ་གསག་དང༌། ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །རྙེད་པ་དང་བ་ཀུར་སྟི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ངན་སོང་ཐམས་ཅད་དང་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་དགའ་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བག་ཆགས་དང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་དྲིང་བ་སྦྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རང་བཞིན་བསྟན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏིའི་བུ་བྱམས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བྱམས་པ་ནི་ཆུ་བོ་ལས་སྒྲོལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏོ། །འདི་ལྟར་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་བྱམས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདི་ནི་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བསྟན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པ་ཡང་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་མི་ཟད་པའི་རྒྱུ་འདྲི་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱམས་པ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐུག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་རྒྱུ་བསྟན་ཏེ། །འདི་ཙམ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཐུག་པའོ། །འདི་ཙམ་ཞིག་ཅེས་གཅད་དུ་མེད་པས་ཐུག་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་མི་ཟད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བྱམས་པ་མི་ཟད་པའི་གཏན་ཚིགས་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་གི་བྱམས་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་པ་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདི་ཙམ་ཞིག་ཚུན་ཆད་ནི་དམིགས་པར་བྱེད་ཀྱི། དེ་ཕན་ཆད་དམིགས་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་བྱམས་པ་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པ་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ནི་བྱམས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པས་ན་བྱམས་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ཆད་པ་མེད་པའོ། །འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཇི་ཙམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བྱམས་པ་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་མེད་པའི་གཏན་ཚིགས་བསྒྲུབས་ཏེ་བསྟན་ཏོ། །བྱམས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱམས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་བྱམས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་བྱམས་པ་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པ་དང་མི་ཟད་པའི་དཔེ་སྟོན་པའོ། །རྒྱུ་ཆུང་ངུས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་པ་ཆུང་ངུ་དང༌། དཔེ་ཆུང་ངུས་ནི་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མཚན་མ་བཞག་པ་འདི་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་རྒྱ་མཚོའི་ཆུས་གང་བར་གྱུར་པ་ལ་གོང་དུ་སྨོས་པའི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་འདུས་ནས། སྐྲའི་རྩེ་བརྒྱར་གཤགས་པའི་ཆས་ཆུའི་ཐིགས་པ་གཅིག་བླངས་པའོ། །བགྲང་བ་འདི་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུས་ཏེ། གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་བ་འདས་པ་དང༌། སྐྲའི་རྩེ་མོ་བརྒྱར་གཤགས་པའི་ཆས་ཆུའི་ཐིགས་པ་གཉིས་བླངས་པ་ནས། གསུམ་བཞི་ཡན་ཆད་གོང་དུ་བླངས་པ་བཞིན་དུ་བསྒྲ་བའོ། །དེ་དག་ཀྱང་བྱམས་པ་མི་ཟད་པར་འཕགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་སྐྲག་པ་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ལས་འཕགས་པའི་བྱམས་པ་མི་ཟད་པར་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དམིགས་པ་ཚད་མེད་པས་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ཚད་མེད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ལས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པར་སྨྲས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བྱམས་པ་ནི་བདག་བསྲུང་ཞིང་གཞན་ལ་ཕན་པར་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའི་དགྲ་མི་འབྱུང་བས་ན་བདག་བསྲུང་བའོ། །སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྟོབས་པར་བྱེད་པའི་གཞན་ལ་ཕན་པར་གནས་པའོ། །ཡང་ན་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་ལ་ཞེ་སྡང་མེད་པའི་ཕྱིར་བདག་བསྲུང་བའོ། །གཞན་ལ་གནོད་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་ལ་ཕན་པར་གནས་པའོ། །མཆོག་ཏུ་རྩོད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དང་ དགོས་པ ་གང་གི་ཕྱིར་ཡང་གཞན་དང་མི་རྩོད་པས་སོ། །རབ་ཏུ་འཇོམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་སྤོང་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གཞན་ནི་གོང་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ། །བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཞེ་སྡང་གི་བག་ལ་ཉལ་དང་ཀུན་ནས་ལྡང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དད་པ་བསྐྱེད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་དེ་ལ་སླར་གནོད་པ་མི་བྱེད་དེ། དེའི་རྒྱུས་སེམས་ཅན་དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་ལ་ཉེས་པར་མི་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་མི་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པ་ནི་འཁྲུལ་པ་སྟེ། དེ་ཡང་གཞན་གྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བར་གྱུར་པ་ཤེས་ནས་དེ་ལ་སྐྱོན་དུ་མི་ལྟ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡོངས་སུ་གདུང་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའང་དེ་ལ་ཞེ་སྡང་གི་འཁྲུག་པའི་སེམས་དང་ལུས་ལ་མི་བདེ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་ལུས་དང་སེམས་བདེ་བ་སྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། ལུས་བདེ་བ་སྐྱེད་པ་ནི། ལུས་སིམ་པར་བྱེད་པས་སོ། །སེམས་བདེ་བ་སྐྱེད་པ་ནི། སེམས་སིམ་པས་སོ། །གཞན་གྱིས་གནོད་པར་བྱ་བ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སུ་ཡང་གནོད་པར་མི་བྱེད་པས་སོ། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཇིགས་པ་དང་བྲལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་ཅན་གྱི་གང་ཟག་དེ་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ལ་མི་འཇུག་པས་དེ་ལ་ཉེས་བ་བྱས་པ་ནི་རྒྱུ་ལས་མི་འབྱུང་བའི་ཚེ་འདི་ལ་བཅིངས་པ་དང༌། གསད་པ་དང༌། ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བའི་འཇིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་པའི་ལམ་དང་མཐུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དེ་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བརྒྱད་དང་མི་འགལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཤེ་བ་དང༌། སྡང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཞེ་སྡང་གི་རྒྱུས་ཚིག་རྩུབ་པོ་སྨྲ་བ་ནི་གཤེ་བའོ། །སེམས་ཅན་གསད་པ་ལ་སོགས་པས་ཕུང་བར་བྱ་བའི་བསམ་པ་རྩུབ་པོ་ནི་སྡང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ལ་དད་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་ནི་བྱམས་པ་ནི་གཤེ་བ་དང་སྡང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དད་པར་བྱེད་པའོ། །གཡུལ་ཐམས་ཅད་ལས་སྒྲོལ་བ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚོན་ཆ་མེད་པར་བྱམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་དེ། དེ་བས་ན་དབྱིག་པ་དང༌། མཚོན་ཆ་འཆང་བ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཐར་བར་བྱ་བ་ལ་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བྱ་བ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མོས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཚུལ་འཆོས་པ་དང་ཁ་གསག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཁེ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་སོགས་པའི་བསམ་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་སྤྱོད་ལམ་འཆོས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཚུལ་འཆོས་པའོ། །ཐོབ་པ་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་ཚིག་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་ཁ་གསག་གོ །རྙེད་པ་ལ་ཆགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པའི་ཡོ་བྱད་ནན་གྱིས་སློང་བ་ནི་ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་བའོ། །བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པའི་འཚོ་བ་དེ་དག་མེད་པས་ན་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ལས་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རྙེད་པ་ནི་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པའོ། །བཀུར་སྟི་ནི་ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི་བསྟོད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་དག་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བས་ན་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱག་བྱས་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་གཙོ་བོ་དེ་དག་གིས་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཕྱག་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པ་ནི་བྱམས་པའི་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཁས་པས་རབ་ཏུ་བསྔགས་པ་ནི་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ལ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟོད་པར་མཛད་པས་སོ། །བྱིས་པ་ཐམས་ཅད་བསྲུང་བ་ནི་བྱམས་པ་དེས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཞེ་སྡང་གི་ལམ་དུ་མི་གཏོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚངས་པའི་ལམ་དང་མཐུན་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་དང་མཐུན་པའམ། ཚད་མེད་པ་བཞི་དང་མཐུན་པའོ། །འདོད་པའི་ཁམས་དང་མ་འདྲེས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ན་བྱམས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཐར་པའི་ལམ་གྱི་མཆོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་ནང་ན་ལམ་གྱི་དམ་པ་བྱམས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱམས་པར་འདུས་ཏེ། ཐེག་པ་གསུམ་ཆར་གྱི་རྩ་བ་བྱམས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟང་ཟིང་མེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་གཟུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དངོས་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། བསྒོམས་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོའོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་གཉིས་ནི་ཟང་ཟིང་དང་བཅས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དངོས་པོ་སྟེ། སྦྱིན་པས་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་མཐོ་རིས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་བས་འཁོར་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྒོམས་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ནི་ཟང་ཟིང་མེད་པ་སྟེ། ཐར་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱམས་པ་ཡང་བསྒོམས་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོར་གཏོགས་པས་ན་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་གཟུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་སྩོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་བསྒོམས་པའི་མཐུ་ལས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྩོགས་པས། རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྫས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ནོར་ལ་བྱའོ། །ནོར་བཏང་བའི་གཞི་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ནི་རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ཏེ། དེ་ཡང་གཙུག་ལག་ཁང་དང༌། དེའི་ས་གཞི་དང༌། མལ་སྟན་དང༌། འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་དང༌། བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པའོ། །བྱམས་པ་བསྒོམས་པའི་བསོད་ནམས་ལ་རྫས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མི་ནུས་པས་ན་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བསོད་ནམས་དེ་དག་བས་བྱམས་པའི་བསོད་ནམས་འབྲས་བུ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བརྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི་མིང་གིས་སྨོས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་པོ་ཉམས་པ་དང་མ་ཚང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མིག་དང་རྣ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཡོད་ཀྱང་གཟུགས་ལྟ་བ་ལ་མི་གསལ་བ་དང༌། སྒྲ་མཉན་པ་ལ་མི་གསལ་པ་ནི་དབང་པོ་ཉམས་པའོ། །རྣ་བ་རྡུམ་པོ་དང༌། མིག་ཞར་བ་དང༌། ལག་པ་རྡུམ་པོར་འགྱུར་བ་ནི་དབང་པོ་མ་ཚང་བའོ། །བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ནི། གར་སྐྱེས་ཀྱང་དབང་པོ་གསལ་ཞིང་དབང་པོ་ཚང་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་ན། དབང་པོ་ཉམས་པ་དང་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདེ་འགྲོ་ཐམས་ཅད་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་དང་མཐུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཇི་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པས་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་བྱམས་པ་ལ་གནས་པས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན་བདེ་འགྲོ་ཐམས་ཅད་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་དང་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ངན་སོང་ཐམས་ཅད་དང༌། མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནམས་ཀྱང་ཉམས་ང་བའི་གནས་ངག་ཏུ་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་བུ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།རང་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་དགའ་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་དགའ་བའོ། །དེ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་གཞུང་དེ་ལ་དད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་མོས་པའོ། །ཡང་ན་ཆོས་སྤྱད་པར་འདོད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་དགའ་བའོ། །དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་མོས་བ་སྟེ། དེ་བས་ན་འདོད་པ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་འདོད་ཅེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །འདོད་པ་ནི་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པའོ། །ལོངས་སྤྱོད་པ་ནི་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །དབང་ཕྱུག་ནི་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་ལ་སོགས་པའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་སྙོམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དེས་ཕྱོགས་དང་དུས་ཆད་པ་མེད་དེ། ཕྱོགས་བཅུ་དང་དུས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་འདྲ་བར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྦྱིན་པའི་སྦྱོར་བ་ཐ་དད་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལ་ནི་སྦྱིན། འདི་ལ་ནི་མི་སྦྱིན་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། འདི་ནི་སྦྱིན། འདི་ནི་མི་སྦྱིན་ཞེས་བྱ་བ་མེད་ཀྱི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་དང་ལྡན་ན་སེམས་ཅན་གྱི་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་བྱེད་དེ། ཚུལ་ཁྲིམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་རྣམས་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་བསྐྱོད་དེ་དགེ་བའི་གནས་སུ་འགོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཟོད་པའི་སྟོབས་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་མཐུ་ཆུང་ངུ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པར་བྱས་ཀྱང་སླར་གནོད་པར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བས་ན་ང་རྒྱལ་དང་རྒྱགས་པ་དང་དྲེགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལ་ང་རྒྱལ་ནི་ང་རྒྱལ་རྣམ་པ་བདུན་ནོ། །རྒྱགས་པ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་སྙེམས་པའོ། །དྲེགས་པ་ནི་བྱད་ལག་དང་ཤེས་པ་སྙེམས་པ་སྟེ། བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཉེས་པ་དེ་ལྟ་བུ་མེད་པས་ན་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྩ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་བྱམས་པ་ཡིན་པས་སོ། །མི་འཁྲུགས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་སྒྲོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་བྱ་བ་འདི་ལྟ་བུ་ཡང་བྱམས་པས་མཐར་འབྱིན་པར་བྱེད་དེ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ལེ་ལོའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་ཞིང་གྲང་བ་དང་ཚ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པས་མི་བཟློག་པའི་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ནི་མི་འཁྲུགས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་བསྒྲུབས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱ་བར་སྦྱོར་བ་ནི། ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མཐར་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡང་དག་པར་སྒྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བཞག་པས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྤོང་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གསང་སྔགས་དང་ཐོས་པ་འཛིན་པས་ངེས་པར་སེམས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཀྱི་དོན་ཟབ་མོའམ། བསམ་གཏན་གྱི་མན་ངག་ཐོབ་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཛིན་པ་ནི་གསང་སྔགས་དང་ཐོས་པ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བཟུང་ནས་སེམས་ལ་བསམ་གཏན་དུ་བྱ་ཞིང་ངེས་པར་རྟོག་ནུས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་བྱམས་པ་ལས་འབྱུང་བས་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རང་གི་ཕྱོགས་དང་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་རང་གི་ཕྱོགས་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་སོ། །གཞན་གྱི་ཕྱོགས་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདུད་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་ཏེ། ངེས་པ་ནི་དེ་གཉིས་ལ་མཁས་ཤིང་དེ་གཉིས་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པའོ། །དེ་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་ནས་བདུད་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ནི་སྤོང་བར་བྱེད། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཕྱོགས་རྣམས་ནི་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། བདུད་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་བསལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བསྙེན་བཀུར་དང་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསྙེན་བཀུར་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པའོ། །འཇུག་པས་ནི་ས་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། བྱམས་པ་ནི་རྒྱུད་ལྟ་བུ་དག་དང་འདྲ་བ་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་སེམས་པས་ནི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ལ་སེམས་པའོ། །སྤྱོད་ལམ་སྲུང་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པས་སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་དུ་ཉོན་མོངས་པ་མི་འབྱུང་བར་བསྲུང་ཞིང་སྤྱོད་ལམ་མི་མཛེས་པ་རྣམས་མེད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒོད་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དབང་པོ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡུལ་ལ་མི་འཇུག་ཅིང་ཞི་བར་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ང་རྒྱལ་གྱི་ལས་སེལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པས་ང་རྒྱལ་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ལས་མགོ་འཕང་བསྟོད་པ་དང༌། ལག་པ་བརྐྱང་བ་ལ་སོགས་པ་ཁེངས་བའི་མཚན་མ་རྣམས་མེད་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པས་བྱུགས་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་ལ་ལྟོས་ནས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་བྱེད་པ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པའོ། །གཞན་ལ་ལྟོས་ནས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་བྱེད་པ་ནི་ཁྲེལ་ཡོད་པ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་གཉིས་དང་ལྡན་པ་ནི་བྱུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དྲི་ཞིམ་པོ་ནི་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང་ལྡན་པས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་ལྡན་པ་མི་རིགས་པའི་ཆོས་དེ་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བས་ན་དྲི་ང་བ་སྦྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ལས་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཁྱད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བྱམས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་འདི་ནི་བསྟན་པའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཇི་ལྟར་བྱམས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པའི་བཤད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའོ། །བདག་གི་བདེ་བ་གཏོང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱམས་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་རྟག་པར་བདག་བདེ་བ་དང་ལྡན་པར་མི་འདོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེ་བ་སྦྱིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་རབས་གཞན་ན་ཡང་པ་དེ་བ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བས་ན་བྱམས་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཚེ་འདིར་བདེ་བ་ལ་འཇོག་པ་ནི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ཟང་ཟིང་གི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པར་བྱས་པས་སོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་བདེ་བ་ལ་འཇོག་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ལྷ་དང་མིའི་བདེ་འགྲོ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པ་ནི་བདག་སྐྱོབ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་དག་གི་བྱམས་པ་ནི་བདག་འཁོར་བ་ལས་ཐར་བར་བྱེད་པ་ཙམ་ལས་གཞན་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འབྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་བྱམས་པ་ནི་ཆུ་བོ་ལས་སྒྲོལ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱམས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆུ་བོ་བཞི་ལས་བསྒྲལ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གནས་སུ་འཇོག་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ།། ཁྱད་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འདི་ལྟར་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱམས་པ་ཕྱེ་ན་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱམས་པ་གང་གིས་དམིགས་པའི་ཡུལ་གང་ལ་དམིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་ནི། སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དང་པོ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་དུས་ན་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡན་ཆད་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་གནས་པ་རྣམས་སོ། །དེའི་ཚེ་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགོད་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཡོད་པར་ལྟ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་ནི་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ས་དང་པོ་ཡན་ཆད་ས་བདུན་པ་མན་ཆད་ནི་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའི་ཚེས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྦྱོང་ཞིང་སྤྱོད་པས་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་གི་བྱམས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ལ་དམིགས་པའོ། །དམིགས་པ་མེད་པའི་བྱམས་པ་ནི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ནི་ས་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཇུག་པས་དེ་དག་གི་བྱམས་པ་ནི་གོང་དུ་སྨོས་པའི་སེམས་ཅན་དང་ཆོས་གཉི་ག་ཡང་དོན་དམ་པར་མ་བྱུང་མ་སྐྱེས་པར་རྟོགས་པས་དེ་དག་ལ་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དམིགས་པ་མེད་པའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་གཉི་གར་མི་དམིགས་ན་ཇི་ལྟར་བྱམས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དོན་དམ་པར་དེ་ལྟར་མི་དམིགས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་ལམ་དམིགས་པར་འདྲ་བར་སྣང་བས་བྱམས་པ་ཞེས་བཏགས་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དོ། །བྱམས་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གདུངས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱའོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་དང༌། ངེས་པའི་ཚིག་དང༌། རྒྱུ་དང༌། རང་བཞིན་དང༌། ལས་སོ། །དེ་ལ་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་སྡུག་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་བསྟན་ཏོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གཞན་གྱི་སྐབས་མི་རྙེད་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ངེས་པའི་ཚིག་བསྟན་ཏོ། །གཡོ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བལྟའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྒྱུ་དང་རང་བཞིན་བསྟན་ཏོ། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སོ་སོར་ཉེ་བར་གནས་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ལས་བསྟན་ཏོ། །བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་གཉིས་ལ་ཐ་དད་པར་བྱ་བ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། བྱམས་པ་ནི་སེམས་ཅན་བདེ་བ་ལ་བཀོད་པའོ། །སྙིང་རྗེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བ་སྟེ། དེ་བས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པ་ནི་གཞན་སྡུག་བསྔལ་བས་སྡུག་བསྔལ་བའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་ཟད་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་འདྲི་བའི་ཚིག་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྙིང་རྗེ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་དུ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བྱེད་དོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་གྱི། མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོར་བའི་དགོན་པ་ན་འཁྱམས་པ་རྣམས་ལ་ཐུགས་བརྩེ་སྟེ། དེ་དག་བསྒྲལ་བའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་སུ་བསྒྲུབས་པས་དེ་དག་གི་རྒྱུ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་འབྲས་བུ་མི་ཟད་པས་རྒྱུ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །གཉིས་སུ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཚོགས་ཀྱི་ནང་ན་སྙིང་རྗེ་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་ཐོག་མར་འགྲོ་བའོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྲོག་གི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དཔེས་བསྟན་པ་ལྟ་བུའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ངེས་པའི་ཚིག་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་བྱ་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྙིང་རྗེ་དེའི་ཚིག་གི་དོན་ནི་བྱ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲར་འགྲོ་བས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་ཀྱི་བྱ་བ་ཡིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པས་ངེས་པའི་ཚིག་ཏུ་ན་དེའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་ཞེས་བྱའོ། །རང་གི་བྱ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཀྱང་རང་ཉིད་ཀྱི་བྱ་བས་ན་དེའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་གྱི་སྐབས་མི་རྙེད་པས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དང་ལས་སུ་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་གཞན་གྱིས་བྱ་ཞིང་གཞན་ལ་བཅོལ་ཏེ་བྱེད་དུ་གཞུག་པ་མེད་པས་གཞན་གྱི་སྐབས་མི་རྙེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའོ། །ངེས་པའི་ཚིག་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།རྒྱུ་དང་རང་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཡོ་བ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཚིག་སྔ་མ་སྔ་མ་ནི་རྒྱུའོ། །ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྲིད་ཅིང་སླུ་བར་སེམས་པའམ། བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་བྱེད་པ་མ་ཡིན་གྱི་ངན་དོན་ཙམ་གསོག་སྙིང་པོ་མེད་པར་བྱེད་པ་ནི་གཡོ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པའི་རྒྱུ་ལས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་བྱ་བ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པ་ལ་སེམས་ཅན་བྲིད་ཅིང་སླུ་བ་མེད་ལ། བྱ་བ་ཐམས་ཅད་སྙིང་པོར་གྱུར་པ་ཤ་སྟག་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྒྱུ་ནི་ཚིག་ཏུ་སྨྲས་ཀྱང་དོན་དུ་མི་སྒྲུབ་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པའི་སེམས་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སྦྱོར་བ་བྱ་བ་སྟེ། ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ལས་བྱུང་གསན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བ་ལ་སླར་ནུར་བ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པས་བྱ་བ་སྟེ། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །མ་བཅོས་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གཞན་དུ་གནས་ལ་གཞན་དུ་བསྟན་པ་ནི་བཅོས་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པར་རང་བཞིན་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྟོན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རང་བཞིན་གྱིས་རིག་པ་སྟེ་བདག་གིས་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བ་ཉིད་ལས་གཞན་དུ་སྟོན་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལམ་དྲང་པོ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་དང་ཆད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་ལྟ་བ་དང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པར་ལྟ་བའི་ལམ་ངན་པའི་དེ་མ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བར་བྱེད་པ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པ་སྟེ། ལམ་ངན་པའི་སྐྱོན་དང་མ་འདྲེས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གསལ་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྨྲས་པའི་དོན་རླུང་བསྐུར་ཏེ་གསལ་བར་མི་སྟོན་པ་ནི་གྱ་གྱུར་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་གསལ་བའི་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་གྱ་གྱུ་མེད་པའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་འདུད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཅན་དེ་འཕགས་པ་དང་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། སེམས་ཅན་བཙུན་པ་དང༌། མི་བཙུན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་ཏུ་ཕྱག་འཚལ་བར་བྱེད་པས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ང་རྒྱལ་མེད་པའོ། །སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་ཚད་མེད་དེ། འདི་ཙམ་ཞེས་གཅད་པར་མི་ནུས་སོ། །དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་དམིགས་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཚད་མེད་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་འཐོབ་པ་ལས་བྱུང་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་ལུས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་བསྐྱེད་པ་འདི་ལ་མ་ཆགས་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གསུམ་ཐོབ་པར་བྱའོ་ཞེས་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་བདག་གི་ལུས་ལ་མི་ལྟ་བ་སྟེ། དོན་ཆེན་པོའི་ཕྱིར་བདག་གི་ལུས་ལ་གཅེས་པར་མི་འཛིན་པའོ། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་མི་བྱ་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་དོན་དུ་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་མི་བྱའོ་ཞེས་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སྲོག་ལ་ཡིད་མི་རྟོན་པ་སྟེ། སྲོག་གི་ཕྱིར་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མི་དགེ་བའི་གནས་ནས་སྤྱོད་དེ། དགེ་བའི་གནས་སུ་བཀོད་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྒྲལ་ལོ་ཞེས་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཕ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རོལ་སྲུང་བ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མི་དགེ་བའི་གནས་སུ་མི་གཏོང་བར་བྱེད་པའོ། །རང་གི་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཞན་གྱི་སྲོག་ལ་མི་གནོད་པ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་ལ་མི་གནོད་པའི་སེམས་ནི་སེམས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་སྲུང་བ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་སྲོག་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་གང་ལ་ཡང་གནོད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་མདོར་ན་གསུམ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་ནས་ཡང་ན་བ་དང་ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཐར་པ་འདོད་པས་ཀྱང་དེའི་ལམ་སྟོན་པ་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སྡུག་བསྔལ་དེ་གསུམ་བསལ་བར་བྱའོ་ཞེས་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་དབུལ་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟ་བ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་ཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བར་བྱའོ་སྙམ་པའི་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན། དབུལ་པོ་ལ་ལྟ་བའོ། །བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་ནས་ཡང་ན་བ་དང་ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང། ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བར་བྱའོ་སྙམ་པའི་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་ལྟ་བའོ། །ཐར་པ་འདོད་ཀྱང་དེའི་ལམ་སྟོན་པ་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བར་བྱའོ་སྙམ་པའི་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་མགོན་མེད་པ་ལ་ལྟ་བའོ། །བློ་མི་འགྱུར་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་ཤིང་དམ་བཅས་པ་ལས་འགྱུར་བ་མེད་བའི་སེམས་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་དམ་བཅས་པ་བརྟན་པ་སྟེ། དམ་བཅས་པ་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །བདག་དང་སངས་རྒྱས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདག་ནི་དགེ་བ་བྱེད་པའི་གང་ཟག་གམ། ཚུལ་ཁྲིམས་བླངས་པའི་གང་ཟག་གོ །སངས་རྒྱས་ནི་སྟོན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །ལྷ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལེན་པའི་ཚེ་ན་དབང་དང༌། སྲུང་མར་གྱུར་བའི་ལྷ་རྣམས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་བྱས་སམ་སྡིག་པ་བྱས་པ་ནི་དེ་གསུམ་ཆར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསླུས་པ་ཡིན་ཏེ། སྙིང་རྗེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་བདག་དང་སངས་རྒྱས་དང༌། ལྷ་གསུམ་མི་བསླུ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་བདེན་པ་ལ་ལྟ་སྟེ་བདེན་པར་བྱེད་པའོ། །ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཀྱིས་སྲོག་མི་གཅོད། མ་བྱིན་པར་མི་ལེན། འདོད་པས་ལོག་པར་མི་གཡེམ་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སྤྱོད་པ་དག་པ་སྟེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་སྐྱོན་མེད་པའོ། །ཕ་རོལ་བདེ་པ་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་བདེ་བ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་གཏོང་བའི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་བདག་གི་བདེ་བ་གཏོང་བ་སྟེ། བདག་བདེ་བ་ལ་གནས་པར་མི་བྱེད་པའོ། །སྲེད་པ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་མི་བདེ་བར་གྱུར་པ་གཞན་གྱི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་གཞན་གྱི་བདེ་བ་བསྐྱེད་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་འཕྲོག་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པ་རྩོམ་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྒྲལ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ལྡོག་པ་མེད་པ་བརྩམས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁུར་ཁྱེར་བ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་བསྒྲལ་བའི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཁུར་ལེན་པའོ། །སེམས་ཅན་མཐུ་ཆུང་བའི་ཉེས་པ་དང་དུ་ལེན་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གདོལ་བ་དང༌། རིགས་ངན་པ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་ཁོ་རེ་ཆུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱས་པའི་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་བླ་མའི་བཟོད་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་བཟོད་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སེམས་ཅན་ན་བ་རྣམས་ལ་རིམ་གྲོ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ཅན་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་ཁམས་མི་མཉམ་པར་གྱུར་ནས། ནད་དུ་གྱུར་བ་རྣམས་ལ་སྨན་དང་ཡོ་བྱད་ཀྱིས་རིམ་གྲོ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཆགས་པ་དང་སྨད་པ་སེལ་བ་སྟེ་ནད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་གྲོགས་མ་བྱས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་ཤིང་གཞན་གྱིས་དཔྱས་གདགས་པས་སྨད་པ་མེད་པའོ། །སེམས་ཅན་དམན་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དེས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི། ཐེག་པ་ཆུང་དུ་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཐོབ་པ་སྟེ། ཐེག་པ་གསུམ་ཆར་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་དབང་སྒྱུར་བའོ། །ཕ་རོལ་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་གི་ཡོན་ཏན་ལ་ནི་ངོ་མཚར་དུ་མི་འཛིན་གྱི། སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ངོ་མཚར་དུ་འཛིན་པས་རྒྱུན་དུ་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་བསྔགས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་རང་གི་ཡོན་ཏན་མི་སྤྱོམས་པ་སྟེ། བདག་གི་ཡོན་ཏན་གཞན་ལ་མི་སྒྲོགས་པའོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་འདོད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་མཚན་ཉིད་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དཀའ་བར་སྤྱད་པའི་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱང་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་དཀའ་བར་སྤྱོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའོ། །ལས་ལེགས་པར་བྱས་ཏེ་མི་འགྱོད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལས་དགེ་བ་བྱས་པ་སྟེ་བུ་དང༌། ཆུང་མ་དང༌། ནོར་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ལས་སྡིག་པ་བྱས་པའི་འགྱོད་པ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སྡུག་ཅིང་ཕོངས་པའི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་སྟེ། ཕོངས་པ་ནི་ནོར་དང་འབྲུ་རྣམས་སོ། །སྡུག་པའི་དངོས་པོ་ནི་བུ་དང་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་རྣམས་ཚེ་འདིར་ཡང་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་མི་གཏོང་ཞིང་ཚེ་རབས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཞན་དུ་ཡང་ངན་སོང་དུ་མི་སྐྱེ་བར་སྲུང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལེགས་པར་བསྲུང་བས་ཕྱུང་བ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་པར་རྒྱུས་བསྐྱེད་པའོ། །རྡོ་རྗེའི་ལུས་འཐོབ་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ཕྱིའི་གནོད་པ་རླུང་དང་ཚ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚོན་ཆ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་མི་ཚུགས་པ་དང༌། ནང་གི་གནོད་པ་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་དང༌། ན་བ་དང་ཚ་བ་ལ་སོགས་པས་མི་ཚུགས་པར་བྱེད་པའི་སྐུ་དེ་འཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་གི་ལུས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་རྣག་ཅན་འདི་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ལུས་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་དང་དུ་ལེན་པ་སྟེ། ཕྱི་དང་ནང་གི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཉམས་སུ་ལེན་པའོ། །ལུས་དང་སྲོག་ལ་མི་ལྟ་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཡང་ཕངས་པར་མི་འཛིན་པར་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞིས་སེམས་ཅན་བསྡུས་ནས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ལུས་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །སྲོག་ནི་ཚེ་སྟེ་སྲོག་གི་དབང་པོའོ། །ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཡན་ལག་ནི་མགོ་དང་རྐང་ལག་ལ་སོགས་པའོ། །ཉིང་ལག་ནི་ཁ་དང་མིག་དང་མཐེ་བོ་དང་མཛུབ་མོ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ལ་ཕངས་པར་མི་འཛིན་པར་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་གཏོང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་མི་ལྟ་བ་སྟེ། ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ལ་གཅེས་པར་མི་བྱེད་པའོ། །རང་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མི་འདོད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཅི་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་སྟེ། བདག་གི་དོན་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་སོགས་པར་མི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་པོའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །ཕྱིར་ཡང་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་དམིགས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཁམས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་ཡང་བོར་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་རོ་མི་མྱོང་བ་སྟེ། བསམ་གཏམ་གྱི་རོ་ལ་མ་ཆགས་པའོ། །ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མེད་པ་དེས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཤེས་པས་ཁྱབ་པར་བྱེད་པས་ན་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྣང་བའོ། །ཡེ་ཤེས་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཀུན་ནས་སྣང་བ་སྟེ། ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་དམིགས་པའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་ཚོགས་ཀུན་ལ་མི་སྨོད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །ཚོགས་ནི་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཚུལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་རྣམས་ལ་བྱ་སྟེ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བའོ། །ཚོགས་དེ་རྣམས་ལ་མི་སྨོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཤེས་རབ་ལ་མི་ལྟོས་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་ལ་མི་རྟེན་པའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟར་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་རྫོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཀུན་དུ་བཀྱེ་བ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་དམིགས་པའོ། །སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་མི་གཏོང་བ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་འབྲོག་དགོན་པ་ལས་བསྒྲལ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་དགོད་པར་བྱའོ་ཞེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་སྨོན་ལམ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་མི་འདོར་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཐར་བར་བྱེད་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པའོ། །འདུས་བྱས་ལ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལས་བྱུང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འདུས་བྱས་ནི་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ལ་སོགས་པ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བྱ་སྟེ། གནས་དེ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བར་དམིགས་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་འདུས་མ་བྱས་ལ་མི་རེག་པ་སྟེ་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་མི་ལེན་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་རབ་ཏུ་འགོད་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་ལས་ལོག་པའི་རང་བཞིན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ། དངོས་པོ་གང་ལ་ཡང་མི་ཆགས་མི་གནས་པ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་འགོད་ཅིང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཐོབ་པར་བྱའོ་ཞེས་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་སྟེ། སེམས་ཅན་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཅན་རྣམས་སྲུང་བར་བྱེད་པའོ། །རྒྱུ་དང་རང་བཞིན་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ལས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའམ། ཁམས་གསུམ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཚོགས་གང་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལས་སྐྱེའོ། །དེ་ལྟར་སྙིང་རྗེས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་ན། འདི་ལྟར་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །གང་བྱེད་ཅེ་ན། འདི་ལྟར་སྦྱིན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གཞན་ནི་གོ་སླ་བས་མ་བཤད་དོ། །གདོན་མི་ཟ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའམ། ཆུད་མི་ཟ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱ་བ་ཇི་སྙེད་ཡོད་ཅེས་སོ་སོར་ཉེ་བར་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལས་སུ་བྱ་བ་དང༌། ཕན་པ་དང་བདེ་བར་བྱ་བ་ཅི་ཡོད་ཅེས་རྟག་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙིང་རྗེ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདེ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་རིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་ཡང་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དགའ་བ་མི་ཟད་པ་ཡང་དམིགས་པའི་ཡུལ་ཆོས་དང༌། སེམས་ཅན་མི་ཟད་པས་དེ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་དགའ་བ་ཡང་མི་ཟད་པ་སྟེ། བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་མི་ཟད་པ་བཞིན་ནོ། །ཆེན་པོ་ནི་དེ་དག་གི་དགའ་བ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགའ་བ་ཆེན་པོ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་མི་ཟད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་དགའ་བ་ཆེན་པོ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དྲན་པ་དང་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་ལུང་གི་ཆོས་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དང༌། རྟོགས་པའི་ཆོས་འཕགས་པའི་ལམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་སེམས་པའི་དུས་ན་མ་བརྗེད་པ་ནི་རན་པའོ། །བསྒོམ་པའི་དུས་ན་མ་བརྗེད་པ་ནི་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །ཆོས་དེ་ཡང་དུས་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བས་དགའ་བ་རྣམས་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། འདས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། མ་འོངས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས་དགའ་བར་འགྱུར་པའོ། །དེ་ལ་འདས་པའི་དུས་སུ་ལུང་དང་རྟོགས་པའི་ཆོས་རྟོགས་པ་རྣམས་དྲན་ནས་སེམས་ལ་སྤྲོ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་དགའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ད་ལྟར་གྱི་དུས་སུ་ལུང་དང་རྟོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་བདག་གིས་རྟོགས་པར་ནུས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་ལ་སྤྲོ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་མོས་པའོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ལུང་དང་རྟོགས་པའི་ཆོས་དང༌། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་ལ་དགའ་ཞིང་སྤྲོ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའོ། །སེམས་མ་གོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཆུང་ངུའི་ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆུང་དུར་སེམས་མི་སྐྱེ་བའམ། བདག་གིས་མི་ནུས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཞུམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་གོང་བའོ། མི་བརྫི་བ་ནི་དགའ་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མི་དགའ་བས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པའོ། །སྲེད་པ་མེད་པ་ནི་སྲེད་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལས་མྱ་ངན་དང༌། མི་དགའ་བ་སྐྱེའི་ཆགས་ཤིང་སྲེད་པ་མེད་པ་དང་མི་དགའ་བ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་དགའ་བ་ཉིད་ལ་གནས་སོ། །འདོད་པའི་དགའ་བ་ཐམས་ཅད་གཏོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་དགའ་བའི་དགའ་བ་ཐམས་ཅད་འདོར་བའོ། །ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགའ་བ་མི་ཟད་པ་ཉིད་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤྱད་པར་དགའ་ཞིང་སྤྲོ་བའི་གཞི་དང་རྟེན་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སེམས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པའི་རྒྱུས་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་སྐྱེ་བས་ན་སེམས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུས་ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། ལུས་རབ་ཏུ་སིམ་པའོ། །སངས་རྒྱས་ལ་དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སངས་རྒྱས་ལ་མོས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་དགའ་བའོ། །དགའ་བ་དེ་ཉིད་ཆུའི་དབའ་བདོ་བ་བཞིན་དུ་ཤས་ཆེར་གྱུར་ཅིང་སེམས་སྤྲོ་བ་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་གྱུར་པ་ནི་ཡི་རངས་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ལ་དགའ་ཞིང་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གསུམ་ཐོབ་པར་དགའ་ཞིང་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དེ་བས་ན་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོའི་རྒྱན་ཚོལ་བ་ལ་མཁས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དགེ་བའི་ཆོས་མཉན་པས་མི་སྐྱོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཉིད་ཐོག་མར་ཡང་དགེ་བར་དུ་ཡང་དགེ་ཐ་མར་ཡང་དགེ་བ་ཡིན་པས་དགེ་བའི་ཆོས་ཏེ། དེ་མཉན་པ་ལ་ཆོག་པ་མེད་ཅིང་མི་སྐྱོ་བ་ཉིད་དགའ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ཁོ་ནའི་ཆོས་ལ་རྟེན་པའི་ནན་ཏན་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལམ་ལ་སོགས་པ་སྒྲུབ་པའི་ནན་ཏན་བྱེད་པ་ལ་སེམས་སྤྲོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་དེའི་ཡོན་ཏན་ལ་དད་པའི་སྒོ་ནས་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་དགའ་བའོ། །དེའི་ཡོན་ཏན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་སེམས་དང་བར་གྱུར་པ་ནི་དད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་དགའ་བའམ་ཚིམ་པར་གྱུར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ནི་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའོ། །བདག་གི་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་ཤིང་ཆོས་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཁྱད་པར་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བས་སེམས་གཟེངས་མཐོ་བའམ། སྤྲོ་བ་སྐྱེས་པ་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་སྟེ། རྣམ་པ་དེ་བཞི་ལྟ་བུས་ཆོས་ལ་དགའ་བ་ནི་མོས་པའོ། །ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པའི་བློ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་མེད་པའི་སེམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་དགའ་བར་དམིགས་པའི་སེམས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཚོལ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་འདུན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚོལ་ཞིང་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་འདུན་པ་ཡང་དགའ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་ཆོས་ལ་འདུན་པ་དེ་མི་འདོར་བ་ཡང་དགའ་བ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་ཤིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། ཉི་ཚེ་བའི་ཐེག་པ་ལས་བསལ་ཏེ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་དད་པས་ཐེག་པ་ཆུང་དུ་ལ་སེམས་མི་སྐྱེ་བར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་སེམས་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེར་སྣ་མེད་པས་མ་ཞུམ་པར་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སེར་སྣའི་དབང་གིས་དངོས་པོ་གཏོང་བར་མི་ནུས་པའམ། ཅུང་ཟད་གཏོང་གི་ཐམས་ཅད་མི་གཏོང་བ་ནི་ཞུམ་པར་སེམས་བསྐྱེད་པ་སྟེ། དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་ལ་སེར་སྣ་མེད་པས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཏོང་བའི་ཕྱིར་མ་ཞུམ་པར་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །སློང་བ་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དེ་ལྟར་མ་ཞུམ་པའི་སེམས་ཀྱིས་སློང་བ་པོའི་གང་ཟག་རྣམས་ལ་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོའི་སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་བདག་དང་སློང་བ་པོ་དང༌། སྦྱིན་པ་གསུམ་ཆར་ཡང་གཏོང་བའི་རང་བཞིན་དུ་ལྟ་བ་ནི་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པར་སྦྱངས་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་སྦྱིན་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་དད་པ་ནི་གང་ཟག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་སེམས་དང་བའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་འཛིན་ཅིང་བྱམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞིག་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་ཕྱིས་མི་གཏོང་བ་ནི་རྗེས་སུ་འཛིན་པའོ། །དགེ་བའི་གནས་སུ་བཀོད་ཅིང་ཕན་བཏགས་པ་ནི་བྱམས་པའོ། །རང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལེགས་པར་བསྲུངས་བས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པའི་ཕྱིར་དེའི་རྒྱུས་ངན་སོང་གསུམ་དུ་མི་སྐྱེ་བས་ན་ངན་འགྲོའི་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདའ་བས་དབུགས་འབྱིན་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པས་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྔོ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྡིག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བས་ན་བརྟན་པའོ། །དོར་རུས་དང་རིགས་སྨོས་པའི་ཚིག་སྨྲ་བ་ནི་ནང་དུ་བརྗོད་པའོ། །ལྐོག་ནས་སྨྲ་བ་ནི་ངན་དུ་སྨྲ་བ་སྟེ། དེ་དག་སྨྲས་ཀྱང་སེམས་མི་འཁྲུགས་པ་ནི་བཟོད་པའོ། །ལན་དུ་ཚིག་ངན་པ་མི་སྨྲ་བ་ནི་ངེས་པའོ། །བསམ་པ་དག་པ་ནི་ཁེ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའོ། །སེམས་ལ་བརླངས་པ་མེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་བརྡེག་པ་དང་གསད་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་མེད་པའོ། །གྱ་གྱུ་མེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་བྱ་བའི་ཐབས་མི་ཚོལ་ཞིང་ཕྱི་རོལ་དགའ་བར་འདྲ་བར་སྟོན་ཀྱང་ནང་དུ་མི་དགའ་བར་གནས་པའི་སེམས་མེད་པའོ། །ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་ཡོན་དུ་བལྟ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་ལྟ་བའམ། ཡང་ན་མཐོང་བ་དང་ཐེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀུན་ཀྱང་དགེ་བའི་བསམ་པས་ཕན་ཡོན་དུ་མཐོང་གིས། འཁྲུག་པའི་གནས་སུ་མི་ལྟ་བ་སྟེ། འཁྲུག་པའི་གནས་ཉིད་དུ་སྣང་བ་ཡང་རང་གི་བསམ་པ་ལས་གྱུར་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱོན་མེད་པར་ལྟ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཉེས་པ་བྱ་བར་མི་སེམས་པའོ། །ཡང་དག་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་དྲུག་པོ་སྟོན་པ་དང་ཆགས་པ་དང་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པའི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་བྱམས་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ལྡན་པ་དང༌། བྱམས་པའི་ངག་གི་ལས་དང༌།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱམས་པའི་ཡིད་ཀྱི་ལས་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཆོས་དང་ལྡན་ཞིང་ཆོས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་རྙེད་པ་ལྷུང་བཟེད་དུ་བླུགས་ཤིང༌། ལྷུང་བཟེད་དུ་ཆུད་ཟིན་པ་རྣམས་ཀྱང་ཐུན་མོང་དུ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་ཅིང་ཟས་མི་སྲི་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་མཐུན་པར་ཞུགས་པ་དང༌། ལྟ་བ་མཐུན་པར་ཞུགས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དག་པར་དགའ་བར་འགྱུར་བ། སྡུག་པར་བྱེད་པ། བླ་མར་བྱེད་པ་རྩོད་པ་མེད་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་དྲུག་པོ་དེ་དག་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་སྟོན་པ་ལྟར་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ནི་ལམ་སྟོན་པ་མིག་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས། ཕངས་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཡང་གཅེས་པར་འཛིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཆོས་རྣམས་བདག་བཞིན་དུ་ཕངས་པར་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བདག་ལ་བདག་ཕངས་པ་བཞིན་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལ་ཡང་ཕངས་པར་འཛིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་སྲོག་བཞིན་དུ་ཕངས་པར་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་སྲོག་ནི་ལུས་གནས་པའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་གཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཡང་གཅེས་སུ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བླ་མ་རྣམས་ལ་ཕ་མ་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་པས་ན་རྒན་ཞིང་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ནི་བླ་མ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཕ་མ་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་སྟོན་པ་བསྐྱེད་པ། གསོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་གཅེས་པ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལ་ཡང་གཅེས་སུ་འཛིན་པའོ།། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བུ་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་བུ་གཅིག་པ་གཅེས་ཤིང་ཕོངས་པས་མི་བདེ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བདེ་བ་ལ་འཇོག་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་མི་བདེ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་བདེ་བ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པའོ། །མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་དུ་བདེན་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་བཤད་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་ཐམས་ཅད་ལས་བཏོན་པ་བཞིན་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་གྱིས་ཀྱང་ཆོས་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལས་འདོན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནན་ཏན་རྣམས་ལ་ཡན་ལག་གི་དམ་པ་མགོ་བོ་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡན་ལག་གི་དམ་པ་མགོ་ཡིན་པ་བཞིན་ནན་ཏན་གྱིས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་ལའང་གཅེས་སུ་འཛིན་པའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ལ་རྐང་ལག་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་རྐང་ལག་མེད་ན་གང་དུ་ཡང་མི་ཕྱིན་པས་བགྲོད་པར་བྱ་བའི་གནས་སུ་འདོད་བ་རྣམས་ལ་རྐང་ལག་གཅེས་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་འདོད་པ་ཡང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་མེད་ན་མི་ཕྱིན་པས་རྐང་ལག་དང་འདྲ་བས་གཅེས་སུ་འཛིན་པའོ། །ཆོས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་རིན་པོ་ཆེ་ཐམས་ཅད་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་གསེར་དང་དངུལ་ལ་སོགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་པ་ཕངས་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ཕངས་པར་འཛིན་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུས་རེ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པས་གཅེས་པ་བཞིན་དུ་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་བསྟན་པ་རྣམས་ལ་དགའ་བའི་རྩེད་མོ་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཅན་དག་ལ་དགའ་བའི་རྩེད་མོ་རོལ་མོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་གཅེས་པ་བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་པ་ཉོན་མོངས་པ་འདུལ་བ་ལ་ཞུགས་པ་དག་ལ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་རང་དབང་མེད་པར་གྱུར་པ་དེའི་གཉེན་པོ་མི་གཙང་བ་ལ་སོགས་པས་ཅི་དགར་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དེ་དག་ལ་གཅེས་སུ་འཛིན་པའོ། །ཆོག་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ནད་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ནད་མེད་པ་གཅེས་པ་ལྟར་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པས་ཆོག་ཤེས་པ་ལ་ཡང་གཅེས་སུ་འཛིན་ཏེ། ཆོག་མི་ཤེས་པའི་དབང་གིས་ནི་ཚོལ་བ་དང་སྲུང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚེ་ལུས་དང་སེམས་ལ་མི་བདེ་ང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་བཙལ་བ་རྣམས་ལ་སྨན་བཞིན་དུ་ཕངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨན་གྱིས་ནད་སེལ་བ་བཞིན་ཆོས་བཙལ་བས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་སེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྐུལ་ཞིང་དྲན་པ་རྣམས་ལ་སྨན་པ་བཞིན་དུ་ཕོངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨན་པ་ནད་མེད་པར་གྱུར་བའི་ཐབས་དང༌། སྨན་སྟོན་པ་བཞིན་དུ་སྐུལ་ཞིང་དྲན་པར་བྱེད་པས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་ནད་སེལ་བས་སྟོན་པས་ཕངས་པའོ། །དགའ་བ་ཆེན་པོ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པའི་དོན་བསྡུ་ཞིང་དེའི་རང་བཞིན་མདོར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གང་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་པོ་མ་གོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དབང་པོ་ཐམས་ཅད་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་དང་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་སོ། །དབང་པོ་མ་གོད་པ་ནི་དབང་པོ་དེ་རྣམས་མ་ཉམས་ཤིང་མ་གོང་པ་སྟེ། དེ་ནི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱིར་ཞི་བའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དབང་པོ་མ་ཞི་ཞིང་ཆགས་པར་འགྱུར་པའི་རྒྱུའི་ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་མ་བྱུང་མ་སྐྱེས་པར་རྟོགས་པས་དེ་ལ་མ་གཡེངས་པའི་ཕྱིར་ཞི་བའི་རྣམ་པ་སྟེ། ཞི་བའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་རྒོད་པའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་རྒོད་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་མེད་པས་ན་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་རྣམ་པའོ། །ཁེངས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་མ་སྤངས་པ་ནི་ཁེངས་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་མ་སྤངས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཁེངས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་བས་ན་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་དག་པའི་རྣམ་པའམ། ཉོན་མོངས་པ་དུལ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རྣམ་པར་མི་གཡེངས་པའི་ཕྱིར་དབང་པོ་དགའ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་གཡེངས་པ་ལས་དབང་པོ་འཁྲུག་པར་འགྱུར་གྱི། སེམས་ཡུལ་ལ་སོགས་པ་ལ་མ་གཡེང་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ཞི་ཞིང་དགའ་བར་འགྱུར་བས་ན་དབང་པོ་དགའ་བའི་རྣམ་པའོ། །མི་ཉམས་པའི་ཕྱིར་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྟུལ་ཞུགས་གང་བླངས་པ་དེ་མ་ཞིག་མ་ཉམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རང་བཞིན་གཞན་དུ་མ་གྱུར་པས་ན་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདོད་པའི་ཕྱིར་ངེས་པའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་འདོད་པས་འགྱུར་བས་ན་དེས་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། ཡིད་དུ་འོང་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཀའ་བློ་བདེ་བའི་ཕྱིར་ཐོས་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་སྐད་བསྒོ་བ་བཞིན་ཉན་དུ་བཏུབ་པ་ནི་བཀའ་བློ་བདེ་བ་སྟེ། དེ་བས་ན་ཐོས་པའི་རྣམ་པའོ། །ཐོས་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་སྐད་བསྒོ་བ་བཞིན་དུ་ཉན་དུ་བཏུབ་པའི་རང་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ལས་སུ་རུང་བའི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཞུམ་པ་དང་རྒོད་པ་སྤངས་པ་ནི་སེམས་ལས་སུ་རུང་བའི་རྣམ་པའོ། །དེ་བས་ན་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྣམ་པ་སྟེ། ཞུམ་པ་དང་རྒོད་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལས་ལེགས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་དགའ་བའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལས་དགེ་བ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་སྟེ། སེམས་མི་དགའ་བ་མེད་པའི་རྣམ་པའོ། །ཁ་ན་མཐོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་འགྱོད་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་འགྱོད་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། སྡིག་པའི་རྒྱུས་མ་འོངས་པ་ན་འདི་འདྲ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གདུང་བ་མེད་པའོ། །མ་གཡོས་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་གནས་པའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པས་མ་གཡོས་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་གནས་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། བརྟེན་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་གནས་པའི་ཕྱིར་མ་གཡོས་པའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་མ་དང་དངོས་པོ་ལ་མི་གནས་པས་མ་གཡོས་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བའི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཐུལ་བར་དཀའ་བས་བསྙེན་པར་དཀའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུད་དང་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཐུལ་བར་དཀའ་བ་བསྙེན་དཀའ་བའི་རྣམ་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆུད་མི་ཟ་བའི་ཕྱིར་དོན་གྱི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་རྟོགས་ཤིང་ཐོབ་པའི་དངོས་པོ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བས་ན་དོན་གྱི་རྣམ་པའོ། །མ་ནོར་བདེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདེན་པའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིན་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་བདེན་པའི་རྣམ་པའོ། །དེ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ནའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྒྲུབ་པའམ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ནའི་རྣམ་པའོ། །སྟོབས་ཀྱི་ཕྱིར་སྤྲོ་བའི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྤྲོ་བ་ཉིད་མཐུ་དང་ལྡན་ཏེ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་ལ་སྟོབས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྟོབས་ཀྱི་ཕྱིར་སྤྲོ་བའི་རྣམ་པ་སྟེ། སྤྲོ་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་བརྫི་བའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཀྱི་རྣམ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་པའི་སྟོབས་ལ་སོགས་པ་ལ། མ་དད་པ་ལ་སོགས་པས་མི་བརྫི་བའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཀྱི་རྣམ་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་བྱ་བ་ཚོལ་བས་མི་སྐྱོ་བའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པའོ། །དགའ་བ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།མཉམ་པ་ཉིད་ལ་གནས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བཏང་སྙོམས་མི་ཟད་པ་ཡང་དགའ་བ་མི་ཟད་པ་ལ་སོགས་པ་བཤད་པའི་ཚུལ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། བསྟན་པའི་ཚུལ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །དེ་ལ་བསྟན་པའི་ཚུལ་ནི། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བཏང་སྙོམས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དུས་དང་དུས་མ་ཡིན་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་མན་ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བཤད་པའི་ཚུལ་བསྟན་ཏོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་པ་ནི་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཁྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་གཉི་ག་ལ་མཚུངས་པར་ལྟ་བའོ། །བདག་དང་གཞན་བསྲུང་བའི་བཏང་སྙོམས་ནི་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་འཁྲུག་ཅིང་གདུང་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་འཁྲུག་པར་མི་འགྱུར་བར་བཏང་སྙོམས་པའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དུས་དང་དུས་མ་ཡིན་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དུས་དང་སྣོད་དུ་སྦྱར་ལ། དུས་ཁ་ཅིག་ཏུ་སྣོད་ལ་ལ་ལ་ཆོས་མི་བཤད་ཅིང་མི་སྒྲུབ་པ་བཏང་སྙོམས་སུ་འདོར་བའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་པས་མ་ཐོས་པར་སེམས་པ་དང༌། བསྟི་སྟང་དུ་མ་བྱས་པས་དམས་པར་སེམས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཀྱང་མ་ཐོས་པར་མི་སེམས་ལ་བསྟི་སྟང་དུ་མ་བྱས་ཀྱང་དམས་པར་མི་སེམས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་པ་སྟེ། ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །རྙེད་པ་རློམ་སེམས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་པ་རྙེད་ཀྱང་རྙེད་དོ་ཞེས་རློམ་སེམས་མེད་པའོ། །སྙན་པ་ནི་བདག་གི་ཡོན་ཏན་ནོ། །མི་སྙན་པ་ནི་སྐྱོན་བརྗོད་པའོ། །བསྔགས་པ་ལ་ཆོས་ཉིད་རབ་ཏུ་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསྔགས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་དངོས་སུ་བརྗོད་པའོ། །ཆོས་ཉིད་རབ་ཏུ་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་མི་འགྱུར་བར་འདུག་ཅེས་བྱའོ།། སྡུག་བསྔལ་དག་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོགས་པས་དེ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདེ་བ་དག་ལ་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་མི་གནས་ཏེ། མཐར་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་བར་རྟོགས་པའི་མཐུས་བདེ་བ་ལ་ཆགས་ཤིང་དྲེགས་པ་མེད་པའོ། །རྗེས་སུ་ཆགས་པ་འདོར་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ནི་མཛའ་བ་དང་མི་མཛའ་བ་ལས་འབྱུང་ན། དེ་གཉི་ག་ལ་འདྲ་བར་སེམས་མཉམ་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སེམས་བཏང་སྙོམས་པའོ། །བློ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་གཉིས་ལ་བསྟོད་པ་དང་སྨད་པའི་བསམ་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མེད་པ་དང༌། བྱམས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་བསམ་པ་མེད་པའོ། །གཉིས་སུ་མི་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལེགས་པར་བྱས་པ་དང་ཉེས་པར་བྱས་པ་གཉིས་ལ་འདིས་ནི་ཕན་བཏགས། འདིས་ནི་གནོད་པར་བྱས་སོ་ཞེས་ཐ་དད་པར་མི་སེམས་པའོ། །སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པར་མི་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་དང༌། ཆགས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཡུལ་གཉིས་ལ་སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པར་མི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལེགས་པ་ཐོས་པ་དང་ཉེས་པར་ཐོས་པ་ཞེས་སྨོས་པ་དང༌། ལེགས་པར་སྨྲས་པ་དང་ཉེས་པར་སྨྲས་པ་ཞེས་སྨོས་པ་གཉིས་ལ། ཐོས་པ་ནི་ཉིད་ནས་བརྒྱུད་དེ་སྤྱོས་ཤིང་བསྟོད་པ་ཐོས་པའོ། །སྨྲས་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་སྤྱོས་ཤིང་བསྟོད་པའོ། །མི་བརྗེད་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་བར་བྱེད་པ་གཉིས་དོན་གཅིག་སྟེ། དེ་གཉི་ག་ལ་ཡང་ཇི་སྙམ་དུ་འདོར་བའོ། །ཁ་གཅིག་ལས་བག་ལ་ཉལ་མེད་ཅེས་འབྱུང་སྟེ། དེའི་དོན་ཀྱང་དགའ་བར་འཛིན་པ་དང༌། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རོ་མྱང་བའི་ཉེས་དམིགས་རྣམས་ལ་མཚུངས་པར་ཡོངས་སུ་འཇལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རོ་མྱང་བའི་བདེ་བ་དང༌། དེ་དང་བྲལ་བའི་ཚེ་ཉེས་དམིགས་མི་དམིགས་མི་བདེ་བ་གཉི་ག་ལ་མཚུངས་པར་རྟོག་པའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསམ་པ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་འདྲ་བར་སེམས་པའོ། །ལུས་དང་སྲོག་ལ་མི་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཕངས་སུ་བཟུང་ན་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བས་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཕངས་པར་མི་འཛིན་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རབ་དང་འབྲིང་དང་ཐ་མ་རྣམས་ལ་འོད་ཟེར་མཉམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ལ་ཡང་རབ་འབྲིང་དུ་མི་ལྟ་བའི་འདྲ་བར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། བསྔགས་པ་དང་བསྔགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་སེམས་མཉམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟོད་པ་དང་སྨད་པ་གཉི་ག་ལ་ཡང་དགའ་བ་དང་མི་དགའ་བར་འཛིན་པའོ། །བདེ་བ་དང་མི་བདེ་བ་རྣམས་ལ་རང་གི་སེམས་ཡོངས་སུ་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་སེམས་གཡོ་སྒྱུ་མེད་དེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེ་དག་ལ་དྲང་པོར་སྨྲས་པ་དང་དྲང་པོར་མ་སྨྲས་པ་གཉི་ག་ལ་ཡང་དྲང་པོ་དང་བདེན་པར་སྨྲ་བར་འཛིན་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་པའི་དོན་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དེ་ལྟར་གང་བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གང་བསྟི་སྟང་དུ་བྱེད་ཅིང་བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་པས་ཀྱང་མཐོས་པར་མི་སེམས། གནོད་པར་བྱེད་ཅིང་གནོད་པར་བྱས་པ་ལ་ཡང་དམས་པར་མི་སེམས་ཏེ། བཏང་སྙོམས་པར་འཇོག་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་དང་གཞན་སྲུང་བའི་བཏང་སྙོམས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བདག་དང་གཞན་སྲུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཁོང་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་མི་ཚོལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་ལ་སོགས་པ་གཅད་ཀྱང་གཞན་ལ་ཞེ་སྡང་ཡང་མི་སྐྱེ། མི་གཅད་པའི་ཐབས་ཚོལ་ཞིང་གསོལ་བ་ཡང་མི་འདེབས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཞེ་སྡང་མ་སྐྱེས་ཤིང་མི་གཅོད་པའི་ཐབས་མི་ཚོལ་བས་བདག་གི་སེམས་མ་འཁྲུགས་པས་བདག་སྲུང་བའོ། །ཁོང་ཁྲོ་མ་སྐྱེས་ཏེ་གཞན་གྱི་སེམས་མ་འཁྲུགས་པ་ནི་གཞན་བསྲུང་བའོ། །ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་ལུས་ཀྱིས་ཉེས་པར་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ངག་གི་རྣམ་པར་འགྱུར་བའང་རིག་པར་བྱའོ། །མིག་གི་རྣམས་ཀྱང་རྨ་མི་ཕྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྨ་མི་ཕྱིན་ཞིང་ཉམས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞེ་སྡང་གིས་མི་ཚུགས་ཤིང་ཞེ་སྡང་གི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྨ་ཕྱུང་བ་ལ་རྨ་མི་འབྱིན། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕས་གནོད་པར་བྱས་ཀྱང་སླར་གནོད་པ་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕན་པར་བྱེད་པ་དང་གནོད་པར་བྱེད་པ་ལ་མཉམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་འདོགས་པར་སེམས་པ་དང༌། གནོད་པར་བྱ་བར་སེམས་པ་གཉིས་ལ་བྱམས་པར་བྱ་བ་དང་གནོད་པར་བྱ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཏང་སྙོམས་ནི་མཆོག་ཏུ་རྩོད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉེས་པར་བྱས་ཤིང་མི་སྙན་པར་སྨྲས་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་སྟེ། མི་རྩོད་པས་མཆོག་ཏུ་རྩོད་པ་མེད་པའོ། །བཏང་སྙོམས་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་ངེས་པར་རྟོག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་ལས་བྱུང་བར་ཡང་དག་པར་རྟོགས་ཤིང་གཏན་ལ་འབེབས་པས་ཕྱི་རོལ་དུ་མི་འབྲང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་རང་གི་སེམས་ལ་ངེས་པར་རྟོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་སེམས་ཞེ་སྡང་གི་དབང་དུ་མི་གཏོང་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བཏང་སྙོམས་ནི་གཞན་གྱི་སེམས་སྲུང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་སེམས་འཁྲུག་པར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བཏང་སྙོམས་ནི་བདག་ལ་རྟོག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་བདག་གི་ལས་ལ་རྟོག་གི་གཞན་ལ་ཁོན་དུ་མི་འཛིན་པའོ། །བཏང་སྙོམས་ནི་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་གནོད་པ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གི་ལས་ལས་བྱུང་བར་རྟོགས་པས་སེམས་ཅན་གྱིས་མ་ཉེས་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱིས་གནོད་པར་བྱེད་པས་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །བདག་དང་གཞན་བསྲུང་བའི་བཏང་སྙོམས་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཏང་སྙོམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་གནས་སྐབས་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མཉམ་པར་གཞག་པའི་གནས་སྐབས་ནི་བཏང་སྙོམས་ཡིན་པས་དེ་བས་ན་བཏང་སྙོམས་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་གནས་སྐབས་སོ། །ཡང་ན་མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པར་གཞག་པ་སྟེ། དེའི་གནས་སྐབས་ནི་བཏང་སྙོམས་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་ལ་ཡང་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་ན་འདོད་སེམས་རྩེ་གཅིག་པར་ནུས་པས་སོ། །དུས་དང་དུས་མ་ཡིན་པའི་བཏང་སྙོམས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དུས་དང་དུས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་དུ་བཏང་སྙོམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱ་བར་བཀའ་མི་སྩོལ་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བཏང་སྙོམས་པ་བཤད་པ་སྟེ། སྐབས་ཁ་ཅིག་ཏུ་དེ་ལྟར་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱར་མི་རུང་གི །དུས་དང་སྦྱར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདྲི་བའི་ཚིག་སྟེ། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་ཏུ་མི་རུང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྟག་ཏུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དགེ་བའི་ཆོས་བཙལ་བ་ལ་བརྩོན་ཞིང་འབད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་ཆོས་བཙལ་བ་ལ་འབད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་དང་སྦྱར་ཏེ་ཁ་ཅིག་བཏང་སྙོམས་སུའང་འདོར། ཁ་ཅིག་ཏུ་བཙལ་ཞིང་འབད་པར་བྱ་ཞིང་བཏང་སྙོམས་སུ་མི་གཞག་གོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །སྣོད་མ་ཡིན་པ་དང་མཉན་པར་མི་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་ལ་བཏང་སྙོམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་ལ་བབ་པའི་སེམས་ཅན་ཏེ། ཆོས་ཟབ་མོ་བཤད་པའི་སྣོད་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་ཉན་པར་མི་འདོད་པ་ལ་མི་འཆད་པར་འཇོག་པ་སྟེ། སྐབས་འདིར་བཏང་སྙོམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་བྱ་བར་གཞག་པ་ལ་བྱའོ། །མ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པའི་དུས་ན་ཡང་མི་དགའ་བའི་སེམས་མི་འབྱུང་བ་རྣམས་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པའོ། །སེམས་ཅན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཉན་ཐོས་སུ་རིགས་ངེས་པའི་གང་ཟག་དྲོད་དང་སྤྱི་བོ་ལ་སོགས་པ་ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ས་ལ་བཞུགས་པའམ། མཐོང་བའི་ལམ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་སྒྱུར་དུ་མི་བཏུབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་པའོ། །སྦྱིན་པའི་དུས་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་བཏུལ་བའི་བཏང་སྙོམས་ནི་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་གཉིས་སྤྱད་པའི་སྒོ་ཐ་དད་པས་སྦྱིན་པ་སྤྱད་པའམ། སྦྱིན་པའི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྤྱོད་པའམ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་བཏང་སྙོམས་སུ་གཞག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། དེ་བཞིན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་བར་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །གང་གདོན་མི་ཟ་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་འཇུག་པ་མེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོང་དུ་མི་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བཏང་སྙོམས་པར་བསྟན་པར་ཟད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ངེས་པར་སྒྲུབ་ དགོས་པ ་ཀུན་ལ་འཇུག་ཅིང་བཏང་སྙོམས་སུ་མི་བྱ་བར་སྟོན་ཏོ། །སྟོབས་ནི་ལེ་ལོས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པའོ། །མོས་པ་ནི་དགེ་བར་སྤྱད་པ་ལ་དད་པའོ། །མཐུན་པ་ནི་བདུད་ལ་སོགས་པས་མི་ཚུགས་པའོ། །བརྩོན་པ་མི་འདོར་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་རྒྱུན་དུ་སྤྱོད་པ་མི་གཏོང་བའོ། །བཏང་སྙོམས་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།མངོན་སུམ་གྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ཡང་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ནི་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་སེམས་ཅན་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་མཐའ་མེད་དེ་མི་ཟད་པས་ལྷའི་མིག་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱང་མི་ཟད་དོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་བལྟ་སྟེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་བྱ་བ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཚུལ་བསྟན་ཏོ། །དེ་མན་ཆད་ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བཤད་པའི་ཚུལ་བསྟན་ཏོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ། གཟུགས་མངོན་སུམ་པ་དང་ཚིག་མངོན་སུམ་པ་དང༌། སེམས་མངོན་སུམ་པ་དང། བསགས་པ་མངོན་སུམ་པ་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་པ་དང༌། འབྱུང་བ་མངོན་སུམ་པར་གྱུར་པའོ། །དེ་ལ་གཟུགས་མངོན་སུམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷའི་མིག་གང་ཞེན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གཟུགས་མངོན་སུམ་བདེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་དྲི་མས་མ་གོས་པ་དང༌། རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །དེ་ལ་གང་ལྷ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལྷའི་མིག་ཅེས་བྱ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆོས་འོད་གསལ་ཏེ་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པ་བསྟན་ཏོ། །ལྷའི་མིག་དེས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་གི་མིག་དེ་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལམ་ལ་མ་ཆགས་པར་སྤྱོད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་མི་མཐུན་པའི་དྲི་མས་མ་གོས་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མངོན་པར་ཤེས་པ་མ་ཉམས་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྟན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལས་ངེས་པར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔོས་པས་ལྷའི་མིག་དེ་ལྟ་བུ་ཐོབ་བོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒྱ་ཆེན་པོ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷའི་མིག་ནི་ཆེས་མཆོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འམ། ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤྱོད་པ་ལས་ཐོས་པའི་ལྷའི་མིག་ནི་ཆེས་མཆོག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་མཆོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལྷ་དང་ཀླུ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷའི་མིག་པས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷའི་མིག་མཆོག་གོ །འཕགས་པ་དེ་དག་གི་ལྷའི་མིག་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྷའི་མིག་མཆོག་པས་ན་དེ་ཉིད་ལས་བཟླ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་མཆོག་ཅེས་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཆེས་མཆོག་ཅེ་ན། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཡང་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་དང༌། དབང་པོས་ལྷག་པ་དང༌། ཁམས་ཀྱིས་ལྷག་པ་ལ་སོགས་པ་གོང་མ་རྣམས་ཤེས་པར་མི་ནུས་ལ་ཅུང་ཟད་ཤེས་ཤིང་ཆད་ཡོད་ཀྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། ཚད་དང་མཐའ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མེད་པའི་ཕྱིར་ཆེས་མཆོག་གོ །དེ་ལ་མཆོག་ནི་བཀྲ་ཤིས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེས་དམ་པ་ནི་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེས་རབ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐོག་མར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེས་ཕུལ་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེས་གསལ་བ་ནི་དྲི་མ་མེད་ཅིང་རབ་ཏུ་དང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེས་བཟང་བ་ནི་མ་སྨད་ཅིང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ནི་ཐོགས་པ་མེད་པར་གཟུགས་ཀུན་མཐོང་བའི་མཐུ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆེས་འོད་གསལ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་དྲི་མ་མེད་པའི་མཐུ་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྷའི་མིག་དེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ལྷའི་མིག་དེས་ཞེས་བྱ་བའི་གོང་དུ་བཤད་པ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལྷའི་མིག་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པར་གྱུར་པའི་ལྷའི་མིག་དེས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་སུ་གཏོགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རགས་པའམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེན་པོར་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་སྟེ། གངས་རི་དང་རི་རབ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕྲ་མོ་ཞེས་བྱ་བས་ཆུང་ངུར་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་སྟེ། རྡུལ་དང་རྡུལ་ཕྲན་ལ་སོགས་པའོ། །བཟང་པོ་འམ་ཞེས་བྱ་བས་བཟང་པོ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་སྟེ། གང་འཕགས་པ་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་སོ། །ངན་པའམ་ཞེས་བྱ་བས་ངན་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་སྟེ། གང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་གཟུགས་རྣམས་སོ། །རྒྱང་རིང་པོ་འམ་ཞེས་བྱ་བས་རྒྱང་རིང་པོར་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་སྟེ། གང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱ་སྟོང་དུ་མའི་ཕ་རོལ་ན་གནས་པའོ། །ཐག་ཉེ་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་ཞེས་བྱ་བས་ཉེ་བ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་སྟེ། གང་ཐག་ཉེ་བ་ན་འདུག་པའི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་དོ། །ཡང་ན་རགས་པ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་རྣམས་སོ། །ཕྲ་བ་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་རྣམས་སོ།།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡང་ན་རགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་གཟུགས་རྣམས་སོ། །ཕྲ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་གཟུགས་རྣམས་སོ། །ཡང་ན་རགས་པ་ནི་འདད་པའི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་སོ། །ཕྲ་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་སོ། །བཟང་པོ་ནི་བདེ་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་སོ། །ངན་པ་ནི་ངན་སོང་བ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་སོ། །ཡང་ན་བཟང་པོ་ནི་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་ཏུ་ལྡན་པའོ། །ངན་པ་ནི་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་ཏུ་མི་ལྡན་པའོ། །རྒྱང་རིང་པོ་ནི་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་སོ། །ཐག་ཉེ་བ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་གཟུགས་སོ། །ཡང་ན་རྒྱང་རིང་པོ་ནི་གཞན་གྱི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་སོ། །ཐག་ཉེ་བ་ནི་བདག་གི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་སོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་གཟུགས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་དག་གི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གི་ལྷའི་མིག་གིས་སོ། །རིག་ཅིང་སྣང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མཐོང་བའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཚིག་གོ །ཡང་ན་འདས་པའི་གཟུགས་མཐོང་བ་ནི་རིག་པའོ། །ད་ལྟར་གྱི་གཟུགས་མཐོང་བ་ནི་སྣང་བའོ། །མ་འོངས་པའི་གཟུགས་མཐོང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པའོ། །སྤོམ་པོ་རྣམས་མཐོང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མཐོང་བའོ། །ཡང་ན་མོས་པའི་སྤྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དྲོད་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་རིག་པའོ། །སྤྱི་བོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྣང་བའོ། །བཟོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་རྟོགས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་གི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཤིན་ཏུ་རིག་པའོ། །མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཤིན་ཏུ་མཐོང་བའོ། །འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཆི་བ་དང་འཕོ་བ་གཉིས་ཀྱང་ཕུང་པོ་འདོར་ཞིང་ལེན་པ་ལ་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལེན་ཅིང་འདོར་བ་མིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པས་ལྷའི་མིག་གིས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་དག་གི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ལུས་དང་ངག་གི་སྒོ་ནས་ཅི་སྤྱོད་པ་དེའི་རྒྱུ་བསྟུན་ཇི་སྤྱོད་སྤྱོད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏོ། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཤེས་པ་ནི་ད་ལྟའི་ལུས་དང་ངག་གི་སྒོ་ནས་ལས་ཅི་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཕྱིས་ཅིར་འགྱུར་བ་ཤེས་པའོ། །དབང་པོའི་རིག་པ་ཤེས་བ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་དང༌། དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་གྱི་རིམ་པ་ཤེས་པ་སྟེ། ལས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་འདི་དག་གཟུགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་ལྷའི་མིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གི་ཡོན་ཏན་བཀོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ས་གཞི་བཻ་ཌཱུཪྻའི་ཁ་དོག་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་གི་ཕྲེང་བ་དང་བདུད་རྩིའི་རྫིང་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པའོ། །རང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པས་རང་གི་ཞིང་གི་ཡོན་ཏན་བཀོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཞིང་གི་ཡོན་ཏན་མཐོང་ནས་བདག་ཀྱང་ནམ་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བའི་ཚེ་ཞིང་གི་ཡོན་ཏན་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བདག་གི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཅི་བསགས་པ་རྣམས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་མཐུས་བསྔོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མཐུས་བསྔོས་པས་ཇི་བཞིན་འགྲུབ་བར་འགྱུར་རམ་སྙམ་པ་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལ་གནས་པ་དེ་དག་གི་བསྔོ་བ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཅི་བསམས་པའམ། སྨོན་པ་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པས་ཇི་ལྟར་བསྔོས་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོ་ག་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱ་བ་དང་མི་བྱ་བ་རྣམས་ནི་ཆོ་གའོ། །ཆོས་གོས་བགོ་བ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་བཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་ནི་སྤྱོད་པའོ། །ཆང་འཚོང་དང་སྨད་འཚོང་ལ་སོགས་པ་སྤྱོད་ཡུལ་ལྔར་མི་འཇུག་པ་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །ལྟུང་བ་དང་མི་ལྟུང་བ་མ་བརྗེད་པ་ནི་དྲན་པའོ། །ལྟུང་བ་དང་མི་ལྟུང་བ་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་བཞིན་ནོ། །འགྲོ་བ་དང་འདུག་པ་དང་ཉལ་བ་དང་འཆག་པ་ལ་སོགས་པ་མཛེས་པ་ནི་སྤྱོད་ལམ་མོ། །གཙུག་ལག་ཁང་དང་རི་དང་བྲག་ཕུག་ལ་སོགས་པ་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གནས་སོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པ་དང༌། བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་མི་ཕྱེད་པ་ནི་མཐུའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མདོ་སྡེ་དང་འདུལ་བ་དང་ཆོས་མངོན་པ་ནི་ཆོས་སོ། །མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའོ། །མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། སོ་སོར་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་དང༌། བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །མཁས་པའི་ཚིག་རེ་རེ་དང་ཡང་སྦྱར་ཏེ། དོན་དང་ཆོས་དང་ཡེ་ཤེས་དང༌། ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་རྟེན་པ་ནི་རྟེན་པ་ལ་མཁས་པའོ། །དོན་དང་ཚིག་མི་བརྗེད་པའི་གཟུངས་དང་ལྡན་པ་ནི་གཟུངས་ལ་མཁས་པའོ། །འཁོར་བའི་མཐའི་བར་དུ་ཆོས་བཤད་ཀྱང་སྤོབས་པ་ཟད་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་སྤོབས་པ་ལ་མཁས་པའོ། །རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ནི་ཤེས་རབ་པོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དགའ་ལྡན་གྱི་ཕོ་བྲང་ནས་འཆི་འཕོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ལ་འཇུག་པའོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷའི་མིག་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཞན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་མཐོང་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་མ་གོས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་མིག་དེ་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བས་ན་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་གི་མིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལྷའི་མིག་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གི་མིག་གོ །ཅིས་ཀྱང་མ་བསྒྲིབས་མཆོད་པར་ཉེ་བ་དང་རིང་བ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བས་ན་སྒྲིབ་པ་མེད་པའོ། །གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་ཆགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ནི་གཟུགས་མཛེས་པ་རྣམས་འདོད་ཆགས་མི་སྐྱེ་བའོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ལ་ཉལ་དང་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་དང་ཉོན་མོངས་པ་མངོན་སུམ་དུ་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པས་སོ། །རང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དྲི་མ་མེད་ཅིང་གཟུགས་གསལ་བར་མཐོང་བའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པས་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟོན་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང་བག་ལ་ཉལ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་སྐྱེ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིག་གིས་གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་དུ་ཟིན་ཀྱང་གཟུགས་མཐོང་བའི་སྒོ་ནས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ལ་སོགས་པར་ཡང་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐེ་ཆོམ་མེད་པས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་ལ་ཡིད་གཉིས་མེད་པས་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྒྲིབ་པར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཀུན་ནས་མ་ལངས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གཅོད་པའམ། སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྣང་བ་ལ་གསལ་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བར་བྱ་བ་ལ་གསལ་བར་མཐོང་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་པ་ཡིན་པས་དབང་པོའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལ་མི་རྟོན་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མ་ཆགས་མི་སྡང༌། མ་རྨོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གིས་མ་གོས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་དག་གི་མིག་དེ་ནི་འཕགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ལ་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལས་འཕགས་པའི་དབང་པོ་ནི་དད་པ་དང་དྲན་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་སྟེ། དབང་པོ་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་མིག་དེས་སྣང་བ་མཆེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་རྟོག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འོད་ཟེར་མཉམ་པར་གཏོང་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སེམས་ཅན་ལ་མཉམ་པར་ལྟ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཀྱིས་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དང་བྲལ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་བ་དང་བྲལ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མ་ཡིན་པས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དང་མ་འདྲེས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་དག་གི་མིག་དེ་ནི་བསམ་པ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་བསམ་པ་དང་མ་བྲལ་བས་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་རང་བཞིན་ལས་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བས་ན་མ་ཆགས་པའོ། །དེ་དག་གི་མིག་དེ་ནི་དོན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་བདེན་པས་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཤིང་ཆོས་རྣམ་པར་དག་པ་ཤེས་པའི་ལམ་ལ་མ་ཆགས་པར་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དོན་ལ་དམིགས་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱིས། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ལ་དམིགས་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལ་ཐགས་ཐོགས་མེད་པར་སྤྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་མཐུན་བའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་མ་གོས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།རྒྱུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གི་ལྷའི་མིག་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྐྱེས་བུ་དམ་པ་དེ་དག་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལས། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་དེ་དག་གི་ལྷའི་མིག་ཀྱང་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཚིག་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཆོས་རྣམས་རིག་པ་ནི་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རིག་པའོ། །དོན་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་པ་མེད་པ་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་བྱེད་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་སྨྲ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་ལས་སྐྱེད་སྐུར་བྱས་ཏེ། སྒྲོ་མི་འདོགས་པ་དང་སྐུར་བ་མི་བྱེད་པས་སོ། །མི་དགེ་བ་མི་བསྙིལ་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་ཐོབ་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱ་བ་ལ་གཅིག་ཏུ་མོས་ཤིང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཏོ། །སེམས་གོང་དུ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་ཤེས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བརྩོན་འགྲུས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པའོ། །བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་སྒོམ་པའི་ཐབས་སྟོན་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་སྦྱིན་པའོ། །ལམ་ངན་པ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་སོ། །ལམ་སྟོན་པ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟོན་པའོ། །དམན་པ་ལ་མོས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྟོག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ལས་བཅུ་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུ་ལ་སོགས་པ་རྟོག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འཛུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཐོབ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བྱང་ཆུབ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་ཉིད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལྷའི་མིག་མ་ཉམས་པ་ཟིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷའི་མིག་མངོན་པར་ཤེས་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཚིག་མངོན་སུམ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷའི་རྣ་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་རྣ་བ་དེས་དམིགས་པར་བྱ་བའི་སྒྲ་ཟད་མི་ཤེས་པས་དེ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་ལྷའི་རྣ་བ་ཡང་ཟད་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ། །ཡང་ན་འོག་ནས་དེའི་རྣ་བའི་ཁམས་དེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའི་ཚུལ་གྱི་ལྷའི་རྣ་བ་དེའི་རང་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ལ་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལྷའི་རྣ་བ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་དགུར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་དུ་གྱུར་པ་དང༌། སྒྲ་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རྒྱུ་གང་ལས་བྱུང་བ་ཤེས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་གང་ལས་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་དང༌། རྒྱུད་དང་འབྲས་བུ་མི་མཐུན་པ་ཤེས་པ་དང༌། གཉིས་ཀའི་ཆ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། དུས་གསུམ་མ་འདྲེས་པ་ཤེས་པ་དང༌། ལས་དང་རྒྱུའོ། །ལྷ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆེས་འོད་གསལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པ་བསྟན་ཏོ། །ལྷའི་རྣ་བ་དེས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྐྲ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐོས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྒྲ་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལས་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྒྱུ་གང་ལས་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །ངག་གི་ལས་དགེ་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལུང་དུ་མི་སྟོན་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་གང་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །འདོད་ཆགས་བག་ལ་ཉལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོགས་པ་མེད་པ་དེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་མི་མཐུན་པ་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་གི་ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེས་འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྒྲ་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་འཐོབ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གཉི་གའི་ཆ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་བསྟན་ཏོ། །སྒྲ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་དུས་སུ་མ་འདྲེས་པ་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སེམས་ཅན་གང་དག་ཆོས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མི་ཐོས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ས་ལས་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་གི་རྣ་བའི་ཁམས་དེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལྷའི་སྙན་དུ་བསྔོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྒྱུ་བསྟན་ཏོ། །གོང་དུ་ལྷའི་མིག་གི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་དང་དོན་མཐུན་པའི་ཚིག་རྣམས་འདིར་མ་བཤད་དོ། །སེམས་ཀྱི་དམིགས་པ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང༌། ལུང་དུ་མི་སྟོན་པ་གང་དག་གིས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ངག་གི་ལས་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཚིག་རབ་ཏུ་སྨྲ་བ་དེའི་རྒྱུ་ནི་སེམས་ཀྱི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མི་སྟོན་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་གང་ལ་དམིགས་ནས་ངག་གི་ལས་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བ་ནི་སྒྲ་གང་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱང་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒྱུ་གང་ལས་བྱུང་བ་ཤེས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ངག་གི་ལས་གང་དགེ་བའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ཐོས་ནས་ཚིག་དེ་དག་སྨྲས་པའི་རྒྱུས་འབྲས་བུ་ཅི་དང་ཅིར་འགྱུར་བ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པའི་དོན་ཏོ། །འབྲས་བུ་གང་བྱུང་བ་ཡང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འདོད་ཆགས་བག་ལ་ཉལ་བའི་ངག་གི་ལས་གང་སྡང་བ་དང་འབྱིན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གསུམ་ལས་གཅིག་ནི་ཚིག་མངོན་པར་སྨྲ་བའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་སྟོན། གཅིག་ནི་གྲོགས་ཡིན་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་ལ་འདོད་ཆགས་བག་ལ་ཉལ་ལ་སྡང་བས་འབྱིན་པ་ནི་ཚིག་འབྱུང་བའི་གཞི་འདོད་ཆགས་ལས་བླངས་ལ། འདོད་ཆགས་དངོས་སུ་མ་བྱུང་བར་བག་ལ་ཉལ་ཏེ་ཞེ་སྡང་དངོས་སུ་བྱུང་བས་ཚིག་ཏུ་སྨྲས་པས་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །ངག་གི་ལས་གང་བསམ་པ་དག་ལ་སྦྱོར་བ་ཉམས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བསམ་པ་མ་ནོར་ལ་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བའི་སྦྱོར་བ་འཁྲུལ་ཞིང་ནོར་བ་དང༌། ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བའི་སྦྱོར་བ་མ་ནོར་མ་འཁྲུལ་ལ། བསམ་པ་འཁྲུལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པ་ལ་བྱའོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མི་མཐུན་པར་ཤེས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འཕགས་པའི་སྒྲ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་གསུངས་པ་དང༌། ཆོས་འཆད་པའི་སྒྲའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྒྲ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་འོང་བ་དང་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐ་སྙད་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲ་འབྱིན་པའོ། །འཕགས་པའི་སྒྲ་ལ་བྱམས་པ་ཆེན་པོ་འཐོབ་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲ་ཐོས་ནས་ཆོས་བཤད་པའི་སྒྲ་འདིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་བཏགས་སོ་ཞེས་སྒྲ་དེ་ལ་བདག་ཉིད་བྱམས་པ་ཆེན་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྒྲ་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་འཐོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་སྨྲ་བའི་སྒྲ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་ན་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་སེམས་སྐྱེའོ། །གཉི་གའི་ཆ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །སྒྲ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འདས་པའི་སྒྲ་དང་མ་འོངས་པའི་སྒྲ་གང་ཡིན་པ་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པར་ཤེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་མཐའ་དང་ཕྱི་མའི་བར་བྱེ་བྲག་འབྱེད་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཤེས་པ་དེས་སྒྲ་འདི་དག་ནི་འདས་པའི་ཚིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །དེ་ལྟར་དུས་གཉིས་ཀྱི་སྒྲ་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པར་ཤེས་ན། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ཀྱི་ཚིག་ཀྱང་ཤེས་པར་མངོན་པའི་ཕྱིར་མདོ་ལས་མ་གསུངས་ཏེ། དུས་གསུམ་འདྲེས་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དྲན་པ་ནི་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་དང་དོན་མ་བརྗེད་པའོ། །ཤེས་བཞིན་ནི་ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པའོ། །དེ་གཉིས་མི་བརྗེད་པ་དང་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པར་བྱེད་པས་ན་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གཉིས་ལ་མི་བརྗེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དྲན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཐོས་པའི་ཆོས་དེ་དག་སེམས་ཅན་ལ་སྟོན་ཅིང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་མི་བརྗེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙིང་པོ་དང་སྙིང་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དོན་དམ་པ་བསྟན་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སྙིང་པོའི་ཆོས་སོ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སྙིང་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་མི་བརྗེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་བཀོད་པས། སྙིང་པོ་དང་སྙིང་པོ་མ་ཡིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་སེམས་ཅན་དེ་ངག་གིས་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །གང་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སྒྲ་གང་དག་ཐོས་པ་དེ་དག་ཀྱང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་དུས་དུས་སུ་བརྗོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་སྔོན་གཞན་ལས་དགེ་བའི་སྒྲ་ཐོས་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་སྒྲ་ཐོས་པ་དང༌། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་སྒྲ་ཐོས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྨྲ་བར་བྱ་བའི་སྣོད་དང་དུས་སུ་སྦྱར་ཏེ་སྒྲའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྣོད་དང་སྦྱར་བ་ནི་གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཆོས་བཤད་པའི་སྣོད་ཡིན་ན་ནི་སྨྲའི། མ་ཡིན་ན་ནི་མི་སྨྲའོ། །དུས་སུ་སྦྱར་བ་ནི་ཆོས་བཤད་པའི་དུས་ལ་བབ་ན་ནི་སྨྲའི། དུས་ལ་མ་བབ་ན་ནི་མི་སྨྲའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གལ་ཏེ་འཁོར་གྱི་དུས་ཡིན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་འོག་མ་རྣམས་ཀྱིས་གསལ་བར་བཤད་དེ། འཁོར་རྣམས་ཚོགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་ཆོས་བཤད་པའི་དུས་དང་སྐབས་སུ་མ་བབ་ན་ཆོས་ཐོས་པ་རྣམས་ཀྱང་མི་སྟོན་པར་འཇོག་གོ །ཆོས་བསྟན་པའི་དུས་ལ་བབ་ན་ནི་འཁོར་མང་བོ་མ་ཚོགས་ཀྱང་གདུལ་བྱ་འགའ་ཙམ་ལ་ཡང་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དབང་གཅིག་གིས་ཞེས་བྱ་པ་ནི་ཕ་རོལ་པོ་ཉན་པ་གཅིག་པུ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་རུང་ཞེས་བྱ། བའི་དོན་ཏོ། །བདེན་པར་ལུང་བསྟན་པ་ཡང་གཞན་ལ་གནོད་ན་ལུང་མི་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའི་སྒྲའི་སྒོ་ནས་ཐོས་ཏེ་ལུང་བསྟན་དུ་ཡོད་ཀྱང་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་ན་བདེན་ཞིང་ཐོག་ཏུ་བབ་ཀྱང་ལུང་མི་སྟོན་ལ། སེམས་ཅན་ལ་ཕན་ན་མི་བདེན་ཞིང་ཐོག་ཏུ་མ་བབ་ཀྱང་ལུང་སྟོན་ཏེ། ཐབས་མཁས་པ་དང༌། བདག་གི་སེམས་ལ་གཡོ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་ངག་པའི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །སྒྲ་ཇི་ལྟ་བུ་ཉན་པར་འདོད་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་གང་དང་སྒྲ་ཇི་ལྟ་བུ་ཉན་ཅིང་ཐོས་པར་འདོད་པའི་ཆོས་དེ་དང་སྒྲ་དེ་ལྟ་བུ་ཐོས་ཀྱི་སྒྲ་གང་དང་ཆོས་ཉན་པར་མི་འདོད་པའི་སྒྲ་དེ་དང་ཆོས་དེ་ནི་མི་ཐོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཁོར་གང་ན་ཆོས་སྟོན་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣ་བའི་གནས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འཁོར་ན་ཆོས་ཉན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣ་བའི་དབང་པོས་ཆོས་ཐོས་ནས་གང་ལ་དད་ཅིང་མོས་པའམ། ཅི་དང་ཅིའི་སྣོད་དུ་འགྱུར་བ་ཤེས་ན་དེ་དག་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་སྟོན་ཏེ། དེ་ལ་སེམས་ཅན་གང་དག་ཆོས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གིས་ནི་དེའི་ཆོས་ཐོས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྒྲ་ཕར་སྨྲ་བ་ལ་དབང་དུ་གྱུར་པ་སྟོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་འཁོར་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཆོས་བཤད་པ་ལས། འཁོར་དེ་དག་གི་ནང་ན་གང་ཆོས་དེའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པའི་ཤེས་པར་ནུས་པ་རྣམས་ལ་ནི་ཆོས་འཆད་པའི་སྒྲ་དེ་དག་གྲག་པར་འགྱུར་གྱི། སྣོད་མ་ཡིན་ཞིང་ཕན་པར་མི་འགྱུར་བ་ལ་ནི་སྒྲ་ཡང་གྲག་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ལས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དེ་དག་ནི་རྣ་བའི་ཁམས་དེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་ཅེས་བྱ་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་དག་གི་རྣ་བའི་ཁམས་དེ་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་དམིགས་ཤིང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བས་ན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པ་བཞིན་དུ་དེའི་རྣ་བའི་ཁམས་ཀྱིས་རང་བཞིན་ཡང་དག་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་དག་གི་རྣ་བའི་ཁམ་སྡེ་བདག་གི་ཁམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་བརྟགས་པའི་བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་མིང་གིས་སྨོས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དག་གི་རྣ་བའི་ཁམས་དེ་སྒྲ་དང་ཡི་གེ་དང་ངེས་པའི་ཚིག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཐོས་པ་ཤིན་ཏུ་བརྟགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྲ་དང་ཡི་གེ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཐོས་པས་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་སྒྲ་ནི་གདངས་སོ། །ཡི་གེ་ཨ་དང་ཀ་ལ་སོགས་པའོ། །ངེས་པའི་ཚིག་ནི་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཚིག་སྟེ། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པས་ན་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །སྐད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཇུག་པས་ཆོས་སྟོན་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོའི་སྒྲ་དང་སྐད་ལ་སོགས་པ་དང་མཐུན་པར་བྱས་ནས་ཆོས་སྟོན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཐེག་པ་གཞན་མི་ཉན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མི་ཉན་ཞིང་དེར་མི་བསྔོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ལྷའི་རྣ་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །སེམས་མངོན་སུམ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སྔོན་གྱི་མཐའི་སེམས་ཤེས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདས་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅི་དང་ཅི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཤེས་པའོ། །ཕྱི་མའི་མཐའི་སེམས་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅི་དང་ཅི་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་ཤེས་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སེམས་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅི་དང་ཇི་ལྟ་བུར་ཤེས་པའོ། །འདས་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཤེས་པ་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་འདས་པའི་སེམས་ཤེས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་སྔོན་འདས་པའི་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཏེ། སྔོན་འདས་པའི་སེམས་དེ་དག་ལས་ད་ལྟར་དང་ཕྱི་མའི་སེམས་འབྱུང་བས་སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཤེས་པ་ནི་སེམས་ལ་འཇུག་པའོ། །དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་དེའི་སེམས་འདི་ནི་རྒྱ་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་འདིའི་སེམས་སྔོན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཤས་ཆེན་པོ་སྤྱོད་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་འམ། འབྲིང་པོ་སྤྱོད་སྤྱོད་པ་འམ། ཆུང་དུར་སྤྱོད་པའི་རྒྱུས་ད་འདི་ལྟར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམས་ཤེས་པ་ལ་བྱའོ།། སེམས་ཅན་འདིའི་དབང་པོ་རྣམས་ནི་སྦྱིན་པའི་རྣམ་པའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་སྔོན་སྦྱིན་པ་སྤྱོད་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་ཏེ། སྦྱིན་པའི་རང་བཞིན་ནི་ཤས་ཆེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྣམ་པ་ནི་དེའི་རང་བཞིན་ནམ། དེའི་ཤས་ཆེ་བ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་འོག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །སེམས་ཅན་འདི་ནི་རྒྱུའི་སྟོབས་ཅན་ཏེ་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུའི་རྒྱུན་འདི་དག་ལྡན་ན་སེམས་ཅན་དེ་སྦྱོར་བའི་རྒྱུས་རིགས་དམའ་བར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔོན་གྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་པ་སྟོན་ཏེ། སྔོན་གྱི་དགེ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་པ་ཆེན་པོ་སྤྱད་པས་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུའི་རྒྱུན་དེ་དག་དང་ལྡན་པར་ཡང་ཤེས། སེམས་ཅན་དེ་ཉིད་ལུས་དང་ངག་གི་སྒོ་ནས་རིགས་ཆུང་དུར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལས་ངན་པ་སྤྱད་པའི་རྒྱུས་རིགས་ཆུང་དུར་སྐྱེས་པ་ཡང་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མ་འོངས་པའི་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཕྱི་མའི་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སེམས་ཅན་འདི་དག་ད་ལྟར་གྱི་སྦྱིན་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་འདིའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གྱི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མ་གྲགས་ཤིང་མི་མཐུན་པ་རྣམས་ལས་བྱང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་འགྱུར་བ་ཤེས་པ་བསྟན་ཏེ། ཡོང་ནི་སྦྱིན་པའི་རྒྱུས་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་སྦྱིན་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་ལས་སྦྱིན་པའི་ཚེ་ཡང་མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཤེས་པ་ལ་བྱའོ། །རྣམ་པ་གང་དག་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དེ་དག་ལས་འབྲས་བུ་གང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེའི་སེམས་ལ་འཇུག་པ་ཤེས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་དུ་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་ལ་ཆོས་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཇི་སྙེད་པ་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་ལ་ཡང་དེ་སྙེད་དེ། དེ་དག་ཤེས་ནས་ཆོས་བསྟན་པའང་དེ་སྙེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མདོར་ན་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་ཟད་མི་ཤེས་པས་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དེ་ཡང་ཟད་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་བསྟན་ཏོ། །དེའི་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ཆོས་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གང་འདུལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་བསྟན་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་ཆོས་བསྟན་པ་དེས་ཐུལ་བར་གྱུར་ཏེ། དོན་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་བསྟན་བའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སེམས་ཅན་འདིའི་སེམས་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཡིན། སེམས་ཅན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདིའི་སེམས་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཞེས་ཤེས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱིར་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བར་ཤེས་པའོ། །བསྡུས་བ་དང་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་དང༌། རྩེ་གཅིག་ཏུ་མ་བསྡུས་པས་ཏེ་གཡེངས་པ་ཤེས་པའོ། །བྱིང་བ་དང་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིད་དང་རྨུགས་པ་ལ་སོགས་པས་སེམས་ནོན་པ་དང་མ་ནོན་པ་ཤེས་པའོ། །རྣམ་པར་ཞི་བ་དང་རྣམ་པར་མ་ཞི་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་པ་དང་ཐོབ་པའོ། །ཆུང་དུ་དང་ཡངས་པ་དང་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། ཚད་མེད་པའི་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཆུང་དུ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་བྱ་སྟེ། བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་མེད་ཅིང་དམིགས་པ་ཆུང་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡངས་པ་དང་རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་གཟུགས་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གི་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚད་མེད་པ་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ལ་བྱ་སྟེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེས་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཚད་མེད་པ་རྣམས་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་གི་སེམས་སྒྲིབ་པ་འམ་གཞན་གྱི་སེམས་བསྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་སེམས་ལ་རབ་རི་བ་དང་ཐོགས་པ་མེད་པས་བསྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གཞན་གྱིས་སེམས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཉིད་ཀྱང་གསལ་བར་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་བསྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་དེ་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པ་འམ། ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བསྟངས་པ་འམ། ཡེ་ཤེས་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པས་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་རིག་པའི་ཕྱིར་བསྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་གོང་དུ་སྨོས་པ་དང་སྦྱར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་འོག་མ་རྣམས་དང་ཡང་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་དུ་བལྟའོ། །དྲི་མ་མེད་པ་ནི་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་དང་མ་འདྲེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ཕྱིར་རོ། །འོད་གསལ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ན་མཐོ་བ་མེད་པ་ནི་སྡིག་པའི་ཆོས་དང་མ་འདྲེས་པས་སོ། །མི་བརླང་པ་ནི་ཞེ་སྡང་སྤངས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་གང་གིས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྙོག་པ་མེད་པ་ནི་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་སྣང་བས་རིག་པ་ནི་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་མང་པོ་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་གཅིག་ཏུ་རིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཇི་འདྲ་བ་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བསམ་པ་མངོན་སུམ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་སྔོན་གྱི་དུས་འདི་ཚུན་ཆད་དྲན་ནོ་ཞེས་དྲན་པའི་མཐའ་ཐུག་པ་མེད་པ་ནི་མི་ཟད་པའམ། ཡང་ན་བདག་གི་སྔོན་གནས་དྲན་པ་འབའ་ཞིག་མ་ཡིན་གྱི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྔོན་གྱི་གནས་ཀྱང་དྲན་པས་སེམས་ཅན་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་སྔོན་གྱི་གནས་དྲན་པ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་དྲན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་གནས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའོ་ཞེས་བྱ་བས་ཀྱང་མི་ཟད་པ་བསྟན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་མཚན་མ་དང་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པས་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཡང་དེ་དང་མཐུན་པའམ། དེའི་རང་བཞིན་རྟོག་པས་དེ་ལྟ་བུའི་དྲན་པ་ཡང་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གང་གིས་དྲན་པ་དང༌། གང་དྲན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་དྲན་པ་དང༌། དྲན་ནས་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་པའོ། །དེ་དྲན་པ་དེས་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀྱིས་ཚོགས་བསགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གང་གིས་དྲན་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་དྲན་པ་དེས་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བསྐལ་པ་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་ཡང་དྲན་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གང་དྲན་པ་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་མིང་ཆེ་གེ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དེས་བདག་དང་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ནས་བཟུང་སྟེ། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་དྲན་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་བསྔོ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེས་ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དེས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། དྲན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་གནས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་གནས་ཏེ། དྲན་པ་དེའི་ཆོས་ཀྱི་གནས་དེའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པ་འམ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་རང་བཞིན་མཐུན་པའི་ཕྱིར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རབ་ཏུ་རིག་པས་ན། མི་གཡོ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲན་པ་དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཤིན་ཏུ་རྟོག་པ་ན་འཁྲུལ་པ་འམ་འགྱུར་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་སྦྱང་བ་བྱས་པས་ན་མི་རྒོད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་ཤིང་དྲན་པར་བྱས་པའི་དངོས་པོ་ལ་རབ་ཏུ་བྱང་བར་གྱུར་པས་ན་འཕྱར་བ་དང་རྒོད་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཞི་གནས་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པས་གཙེ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ལེགས་པར་འདུག་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་མེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷག་མཐོང་གིས་ཤིན་ཏུ་ཟིན་པས་ན། ནོར་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། ལྷག་མཐོང་ནི་ཤེས་རབ་ལ་བྱ་སྟེ། དྲན་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མ་ནོར་བར་ཟིན་ཅིང་རྟོག་པས་ན་མ་ལ་འཁྲུལ་བའོ། །དྲན་ཞིང་མི་བརྗེད་པའི་ཆོས་ཅན་པས་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྔོན་ཐོས་པའི་ཆོས་དང་དོན་རྣམས་མ་བརྗེད་པ་ནི་དྲན་པའོ། །ཕྱིས་བརྗེད་པར་མི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འགྱུར་བ་ནི་མི་བརྗེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་དང་ལྡན་པས་སྔོན་གྱི་གནས་དྲན་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དེ་དྲན་པར་བྱའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲན་པ་དེས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཆོགས་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཞན་ལ་རག་མ་ལུས་པས་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པ་གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པའོ། །ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཕ་རོལ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཐར་ཕྱིན་པའམ་མཆོག་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བྱ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་གམ་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པའོ། །ཚེ་རབས་གཅིག་ཀྱང་དྲན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཀྱང་དྲན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གཞན་ནི་གོ་སླ་བསམ་བཤད་དེ། གང་དྲན་པ་ཡང་བཤད་ཟིན་ཏོ། །བདག་གི་མིང་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཚེ་རབས་གང་དུ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་རེ་རེའི་མིང་ཡང་དྲན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་ཚེ་འདིའི་ཚེ་ན་ནི་མང་ཡང་འདི་ཞེས་བྱ་ཚེ་འདིའི་ཚེ་ན་ནི་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་དྲན་པའོ། །རིགས་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚེ་རབས་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པས་ན་བདག་རིགས་བཞི་ལས་གང་དང་གང་དུ་སྐྱེས་པ་དྲན་པའོ། །རུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་བཞི་ལས་ཀྱང་མཐོན་དམན་དུ་ཕྱེ་བ་ཤེས་པས་ཏེ། ཚེ་རབས་དེ་དག་ན་བདག་གི་ཕའི་རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ། མའི་རུས་ནི་འདི་ཞེས་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཁ་དོག་ནི་འདི་འདྲ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁ་དོག་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང༌། མཛེས་པ་དང་མི་མཛེས་པ་ཅི་འདྲ་བར་གྱུར་པ་དང་དྲན་པའོ། །ཁ་ཟས་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཟ་ཟ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོན་པ་དྲན་པ་སྟེ། ཚེ་རབས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་ཁ་ཟས་ཅི་དང་ཇི་ལྟ་བུ་ཟོས་པ་དྲན་པའོ། །ཚེའི་ཆེད་ནི་འདི་ཙམ་ཞིག་ཐུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་དྲན་པ་སྟེ། ཚེ་རབས་དེ་དག་ཏུ་ཚེའི་ཚད་ཇི་སྲིད་གནས་གནས་པ་ལས། ཚེ་ཟད་དེ་ནི་ལན་དུ་ཤི། ཡེ་འདྲོག་གིས་ནི་ལན་དུ་བསད་པ་དྲན་པའོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་དར་བ་དང་རྒུད་པ་དྲན་པ་བསྟན་ཏེ། ཚེ་རབས་དེ་དང་དེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དག་ཏུ་དར་ཅིང་བདེ་བ་ལན་མང་དུ་མྱོང་བ་དང༌། རྒུད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བ་ལན་མང་དུ་མྱོང་བ་སོ་སོར་དྲན་པའོ། །ཇི་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གཞན་གྱིས་ཡང་དྲན་ཕར་སྦྱར་རོ། །རྣམ་པ་དང་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་རྣམ་པ་ནི་ཚེ་རབས་གཅིག་ནས་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་མང་པོ་དྲན་པའོ། །རྒྱུ་མཚན་ནི་དུས་དང་རུས་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དྲན་པའོ། །ཡུལ་ཕྱོགས་ནི་བདག་དེ་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ཞེས་དྲན་པའོ། །ཇི་ལྟར་དྲན་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །སྔོན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དྲན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྔོན་ཅི་དང་ཅི་བསགས་པ་དྲན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་ཡོད་པར་དྲན་ཞིང་ཤེས་ནས། དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྔོ་བར་བྱེད་པའོ། །སྔོན་གྱི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་སྔོན་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་བའམ། འདུ་བྱེད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་བ་དེ་དག་དྲན་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྟོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུ་བྱེད་རྣམས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་བལྟའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཟུགས་ཀྱིས་དྲེགས་པ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་མི་རྟག་པར་ཤེས་པས་བདག་ནི་གཟུགས་བཟང་པོ་མཛེས་པའོ་སྙམ་པའི་རློམ་སེམས་མེད་པ་སྟེ། མཛེས་པ་དེ་ཡང་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཁ་དོག་གིས་དྲེགས་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་འདོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བའི་གནས་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པར་མི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསམས་བཞིན་དུ་སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཤེས་བཞིན་དུ་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའོ། །སྔོན་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སྤྱོད་པས་ངོ་ཚ་ཞིང་འཇམ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཤེས་པས། དེ་ལྟ་བུ་དག་གི་ཕྱིར་སྔོན་སྡིག་པ་བྱས་པ་ནི་མི་རིགས་པ་བྱས་སོ་ཞེས་ངོ་ཚ་ཞིང་འཛེམ་པ་སྐྱེ་བའོ། །རྒྱས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་ནས་འཕེལ་ཞིང་རྒྱ་ཆེན་པོར་བྱེད་པའོ། །དེས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་སྤངས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཅི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསགས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་སམ་རང་སངས་རྒྱས་སམ་ལྷ་འམ་མིར་སྐྱེ་བར་མི་བསྔོའི། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རིགས་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔོའོ། །འདིའི་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ། །སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཤེས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།མཉམ་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་བྱ་བ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་རྫུ་འཕྲུལ། མངོན་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡིད་ཆེས་ཤིང་སྨིན་པར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་མི་ཟད་པས་ན་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པས་བྱུང་བ་དང༌། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྟོན་པ་དང༌། དབང་དུ་བྱ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་གཟུགས་སུ་འཛུད་པ་དང༌། གཞན་དུ་བྱ་བ་དང༌། གཞན་གྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའོ། །དེ་ལ་གང་འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཆོ་འཕྲུལ་རྣམ་ཕ་དུ་མ་མྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྒྱུ་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་བྱུང་བ་བསྟན་ཏོ། །དེའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་དེ་དག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གཟུགས་དང་ཁ་དོག་ཏུ་སྣང་བ་དེ་དང་དེ་ཉིད་སྟོན་ཏེ། མོས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྣ་ཚོགས་སུ་སྟོན་པ་བསྟན་ཏོ། །དེའི་སྟོབས་གང་དང་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དྲེགས་པ་འདུལ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་དབང་དུ་བྱ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དེ་དག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་འདུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་གཟུགས་སུ་འཛུད་པ་བསྟན་ཏོ། །གལ་ཏེ་སྲེག་པའི་བསྐལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། གང་དང་གང་བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་དེ་དག་གི་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འདུག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གཞན་དུ་བྱ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེའི་བྱིན་གྱི་རླབས་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བདུད་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་མི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཕྲོགས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྫུ་འཕྲུལ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་བསྟན་ཏོ། །གང་འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སེམས་དང་དཔྱོད་པས་ཟིན་པའི་ཆོས་རྣམས་བསྒྲུབ་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་པོ་མིང་གིས་སྨོས་པ་འདི་དག་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་བསྐྱོད་པའི་རྒྱུའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་ནི་འོག་ནས་འབྱུང་བའི་གཟུགས་དང༌། སྟོབས་དང་བྱིན་གྱི་རླབས་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུར་སྤྲུལ་ཅིང་འབྱོར་པ་ནུས་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་སྤྲུལ་ཅིང་འབྱོར་པ་ནུས་པའི་རྒྱུ་འམ་གཞིའམ། དེ་ལྟ་བུའི་གནས་སུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་མི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཞི་པོ་འདི་རྣམས་ཡིན་པས་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་པོ་འདི་རྣམས་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདུན་པས་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་འམ་དད་པར་བྱེད། བརྩོན་འགྲུས་ནི་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད། །སེམས་ཀྱིས་ནི་བསྒྲུབ་པ་རྣམས་ཆུད་མ་ཟོས་པར་བཟུང་བའི་ཆོས་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་རྟོག་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟ་བུ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པའོ། །རབ་ཏུ་ཟིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སེམས་དང་དཔྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པའམ། དེ་དག་ལྡན་པའི་གཟུགས་དང་བྱིན་གྱི་རླབས་འོག་ནས་འབྱུང་བ་རྣམས་སྒྲུབ་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་མ་ཐོབ་པ་ལས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །ལས་སུ་རུང་བ་ནི་ཐོབ་པ་ནས་སྤྱོད་ནུས་པའོ། །དབང་བྱེད་པ་ནི་སྤྱོད་ནུས་པ་ལས་ཀྱང་རབ་ཏུ་བྱང་ནས་ཅིར་དགར་བསྒྱུར་ནུས་པའོ། །དེས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ཤིན་ཏུ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་གོང་དུ་སྨོས་པ་བཞི་པོ་རབ་ཏུ་བསྒོམས་ཏེ་བྱང་བར་གྱུར་པའི་མཐུས་གཟུགས་དང་སྟོབས་དང༌། བྱིན་གྱི་རླབས་ཀྱིས་རྫུ་འཕྲུལ་འོག་ནས་འབྱུང་བ་རྣམས་གསལ་ཞིང་འབད་མི་ དགོས་པར་ལན་གྱིས་གྲུབ་པ ་ཉིད་དུ་ཐོབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་རྣམ་པ་དུ་མ་མྱོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ལས། རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དཔའ་དེ་རྫུ་འཕྲུལ་རྣམ་པ་མང་པོ་སྤྱད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཟུགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་བཟང་ངན་གང་གིས་འདུལ་བའི་གཟུགས་དེ་སྟོན་པའོ། །སྟོབས་ནི་ལུས་ཀྱི་མཐུ་དང་རྩལ་ལོ། །བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཆུར་སྒྱུར་བ་དང༌། ཆུ་མེར་སྒྱུར་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མོས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གྱིས་བཏུལ་ནས་ཆོས་གང་ལ་དད་པའི་ཆོས་དེ་སྟོན་པའོ། །སྟོབས་དེ་དང་དེ་ཉིད་སྟོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་པས་སྟོབས་ཆེ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་གི་སྟོབས་ཉེ་བར་སྟོན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐ་མ་དང་འབྲིང་དང་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ལ་ཐ་མ་རབ་ཏུ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ན་དེ་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །འཇིག་རྟེན་དུ་ཆོས་དང་མཐུན་པས་སུས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་བདག་དང་འདྲ་བར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བྱིན་གྱི་རླབས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་སྐྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཐུ་བསྐྱེད་པས་སོ། །བརྗོད་པ་སྣ་ཚོགས་དང་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་བཤད་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་དགའ་བའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དེ་དག་ཀྱང་མངོན་པར་འཕགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དེ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་དྲང་སྲོང་ལ་སོགས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདུད་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདུད་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་དེས་སྤངས་ལ་བདུད་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོབ་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དེས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ལ་མི་གནོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དེས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་ཚོགས་ཐམས་ཅད་བསྩགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་བརྩམས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགེ་བའི་རྩ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བས་སོ། །འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་ལྷའི་བུ་ནི་བདུད་དོ། །བདུད་དེའི་འཁོར་དང་གཡོག་ཏུ་གཏོགས་པའི་ལྷ་རྣམས་ནི་བདུད་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལྷའོ། །མི་འཕྲོགས་པ་ནི་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྫུ་འཕྲུལ་མེད་པར་བྱ་ཞིང་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མི་ནུས་པའོ། །འདི་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་བྱ་བ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།འབྱུང་བ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་སྟེ། སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་བསྡུས་པའི་དོན་གྱི་ནང་དུ་སྨོས་མོད་ཀྱིས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པས་ན་མདོ་ལས་ནི་མ་གསུངས་སོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་ནི་དགའ་བའི་དངོས་པོའམ། ཕན་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་དེས་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་མི་ཟད་པས་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང༌། བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་སྦྱིན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་བཤད་དོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་བཤད་དོ། །ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། རྗེས་སུ་ཕན་འདོགས་པ་དང༌། ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞིས་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པས། དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་སའི་དོན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་མཐུ་བསྟན་ཏོ། །རྗེས་སུ་ཕན་འདོགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་ཟང་ཟིང་སྦྱིན་པ་དང་ཆོས་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ནོར་དང༌། འབྲུ་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་པ་ནི་ཟང་ཟིང་སྦྱིན་པའོ། །ཟང་ཟིང་མེད་པའི་བསམ་པས་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཐོས་པ་གཞན་ལ་སྟོན་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་སྦྱིན་པ་ལ་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕན་འདོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་བྱེད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་གང་སློང་བ་དང་ཆོས་ཉན་པ་རྣམས་ཚིག་འཇམ་ཞིང་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཡང་ཟང་ཟིང་སློང་བ་རྣམས་ལ་ཚིག་འཇམ་ཞིང་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང་ཆོས་ཉན་པ་རྣམས་ལ་ཚིག་འཇམ་ཞིང་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དེ་ལ་ཚིག་འཇམ་པ་ནི་མིག་བཟློག་པ་དང༌། གཉེར་མ་བསྡུས་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་བྱ་སྟེ། བདེ་བར་འོངས་པ་དང་འདིར་འོངས་པ་ལ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨྲ་བའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་ཕྱིས་འོངས་ནའང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པར་བྱའོ་ཞེས་སྨྲ་བའོ། །ཡང་ན་སློང་བ་དང་ཆོས་ཉན་པའི་སྐྱོན་མི་གླེང་བ་ནི་ཚིག་འཇམ་པའོ། །དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། འདི་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འཇུག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་ནི་གང་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བསམས་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གང་བདག་གི་དོན་བསམས་པ་བཞིན་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དོན་བསམས་པ་བཞིན་དུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་དོན་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལ་བསམས་པ་བཞིན་དུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་བདག་ཉིད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟང་ཟིང་དང་ཆོས་གཏོང་བར་འདོད་པ་ལས། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཟང་ཟིང་སློང་ཞིང་ཆོས་ཉན་པ་དང་ཕྲད་ནས་དེ་དག་ལས་ཟང་ཟིང་བཏང་ཞིང་ཆོས་བཤད་པའོ། །དེ་ལ་སེམས་ཅན་ཡང་ཚེ་འདིར་ལོངས་སྤྱོད་འདོད་པ་དང༌། ཚེ་རབས་གཞན་དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འདོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སློང་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ཟང་ཟིང་བཏང་ནས་ཇི་ལྟར་བསམས་པ་བཞིན་དུ་བསམ་པ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །ཚེ་རབས་གཞན་དུ་རྣམ་པར་ཐར་པ་འདོད་པ་ལ་ཡང་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་བསྟན་ནས་ཇི་ལྟར་བསམས་པ་བཞིན་དུ་བསམ་པ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་དོན་མཐུན་པ་ནི་གང་ཐག་པ་གང་ལ་བདག་ཡོན་ཏན་དུ་འདུ་ཤེས་པའི་ཐེག་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་ལེན་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་འགོད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། གང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་སྦྱར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐེག་པ་གང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་གང་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བདག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་ནི་ཐེག་པ་དེ་ལ་མཆོག་དང་གཙོ་བོར་བལྟ་བའོ། །ཐེག་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་གང་ལ་ཡོན་ཏན་དང་གཙོ་བོར་བལྟས་པའི་ཐེག་པ་དེ་ཉིད་ལའོ། །རབ་ཏུ་དགོད་པ་ནི་བདག་ཞུགས་པ་བཞིན་དུ་གཞན་ཡང་འཛུད་པ་སྟེ། ཐེག་པ་གཅིག་གི་དོན་ལ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀར་གནས་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་དོན་མཐུན་པའོ། །བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་སྦྱིན་པ་ནི་གང་སློང་པ་རྣམས་ལ་ཡིད་མགུ་བར་སྦྱིན་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། གོང་མ་བཞིན་དུ་འདི་མན་ཆད་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་ཡང་བསྡུས་པའི་དོན་རེ་རེ་དང་སྦྱར་བའོ། །སློང་བ་རྣམས་པ་གང་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་སྦྱིན་པ་ནི་སློང་བ་རྣམས་ལ་ཡིད་མགུ་བར་སྦྱིན་པ་སྟེ། གང་སྦྱིན་པ་ནི་དངོས་པོ་གང་འདོད་པ་དེ་སྦྱིན་པའོ། །ཇི་སྙེད་སྦྱིན་པ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་ཇི་སྙེད་འདོད་པ་དེ་དག་ཀུན་སྦྱིན་པའོ། །ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ནི་རིམ་གྲོ་དང་བཀུར་སྟི་བྱས་ནས་སྦྱིན་པའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་སློང་བ་རྣམས་ལ་མི་སྨོད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཟང་ཟིང་སློང་བ་པོ་རྣམས་ལ་རིགས་ངན་འདི། དབུལ་པོ་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སེམས་གདུང་བར་འགྱུར་བའི་ཚིག་མི་སྨྲ་བ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དེ་ལ་དོན་སྤྱོད་པ་ནི་གང་སློང་བ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སློང་བ་རྣམས་ཚེ་འདིར་ཡང་དབུལ་བ་མེད་པར་བྱ་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་འབྱོར་པ་དང་ལྡན་པར་བྱས་ནས། མི་དགེ་བ་ལ་མི་འཛུད་ཅིང་དགེ་བ་ལ་འཇོག་པ་ནི་དོན་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་དོན་མཐུན་པ་ནི་གང་ཐེག་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གང་ནི་སློང་བ་པོའི་གང་ཟག་གམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ངོ༌། །ཐེག་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པར་འཛུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་དེ་ཐེག་པ་གང་ལ་དད་པའི་ཐེག་པ་དེ་ཉིད་ལ་གང་ཟག་དེ་འཛུད་པའམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་གང་ལ་གནས་པའི་ཐེག་པ་དེ་ཉིད་ལ་སློང་བ་པོའི་གང་ཟག་དེ་འཇུད་པ་སྟེ། འདི་ནི་དོན་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣམ་གྲངས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཞན་བསྟན་པར་བཞེད་ནས་གཞན་ཡང་སྦྱིན་པ་ནི་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་སྟོང་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། བཟའ་བ་དང་བགོ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཟང་ཟིང་རྣམས་ལ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཆགས་པའི་སེམས་མེད་པར་སྟོང་པ་ནི་སྦྱིན་པའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་གང་སྦྱོར་བ་ལ་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སློང་བ་པོ་རྣམས་ལ་ཕྱིས་ཀྱང་སྦྱིན་པར་བྱ་ཡིས་རྒྱུན་དུ་ཤོག་ཅིག་ཅེས་སྨྲས་ནས་སྦྱིན་པ་གཏོང་བའི་ལས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་གང་ལྷག་པའི་བསམ་པས་སྦྱིན་ཏེ་འགྱོད་པ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་རྒྱུན་དུ་དངོས་པོས་བཏང་བར་སེམས་པའི་བསམ་པས་བྱིན་ནས་བྱིན་པ་ཉེས་སོ་སྙམ་དུ་འགྱོད་པ་མེད་པ་ནི་དོན་སྤྱོད་པའོ། །དོན་མཐུན་པ་ནི་གང་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་བསྔོའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སློང་བ་པོ་རྣམས་ཟང་ཟིང་གིས་བསྡུས་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཇུག་པ་ནི་དོན་མཐུན་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་སྦྱིན་པ་ནི་གང་བྱམས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་བདེ་བ་ལ་དགོད་དོ་སྙམ་པའི་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་བྲེལ་བ་དང༌། ཕོངས་པ་ལ་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་གཏོང་བ་ནི་སྦྱིན་པའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་པ་ནི་གང་དགའ་བ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་གྱུར་པའི་སེམས་མི་གཏོང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ལྟར་བྲེལ་བ་དང་ཕོངས་པ་རྣམས་ལ་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་བཏང་ཏེ། དེ་དག་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་འབྱོར་པ་དང་ལན་པར་མཐོང་ནས་དགའ་བ་དང་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་སེམས་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་མཐོང་ནས་སེམས་མོས་པར་སྐྱེ་བ་ནི་དགའ་བའོ། །བྲེལ་བ་དང་ཕོངས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་བྲེལ་བ་དང་ཕོངས་པ་མེད་པར་བྱས་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་ལ་བཀོད་པའི་དགའ་བ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཡོངས་སུ་བཏང་ནས་གཞན་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པར་མཐོང་བའི་དགའ་བ་དེ་བས་ཀྱང་ཤས་ཆེ་བའི་མཆོག་ཏུ་ཆེར་དགའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་གང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གང་ལ་ཡང་བྱམས་པ་དང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེ་སྡང་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་ལོ་སྙམ་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་ཅིང་དེ་དག་གི་ཚེ་འདི་དང་གཞན་གྱི་ལས་སུ་བྱ་བ་ལ་འབད་ཅིང་བརྩོན་པ་ནི་དོན་སྤྱོད་པའོ། །དོན་མཐུན་པ་ནི་གང་བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་མཐོན་དམན་མེད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སེམས་ཅན་འདི་ལ་ནི་ཕན་བཏགས། འདི་ལ་ནི་ཕན་མི་གདགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཐོན་དམན་གྱི་སེམས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པར་བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དགོད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ནི་དོན་མཐུན་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་སྦྱིན་པ་ནི་གང་ཆོས་སྦྱིན་པ་བརྩལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བབ་ཅོལ་དང་ཆོས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་སྤངས་ཏེ། དགེ་བ་བཅུ་དང་མི་འགལ་བར་བརྩལ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ། ལོངས་སྤྱོད་དེ་རྣམས་གཞན་ལ་གཏོང་བ་ནི་སྦྱིན་པའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་གང་དག་ལ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པ་དེ་དག་ཆོས་ལ་རབ་ཏུ་འཛུད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གང་ལ་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དང་དེ་དགེ་བ་བཅུ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིག་ཅེས་སྨྲས་ནས་ཆོས་དེ་དག་བྱེད་དུ་བཙུད་པ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་གང་བདག་གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ལ་དགོད་པ་ནི་དོན་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཀྱང་སྤངས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བསྡུས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྤངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དོན་མཐུན་པ་ནི་གང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་གཞག་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་དོན་མཐུན་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་སྦྱིན་པ་ནི་གང་ནང་དང་ཕྱིའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་གཏོང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ནང་དང་ཕྱིའི་དངོས་པོ་གཏོང་བ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྐབས་སུ་ནང་གི་དངོས་པོ་བརྒྱད་དང༌། ཕྱིའི་དངོས་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་གཏོང་བར་བཤད་པའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བཤད་པར་བྱ་བ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཤེས་པའི་གང་ཟག་ལ་སློབ་དཔོན་གྱི་དཔེ་མཁྱུད་མེད་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཆད་པ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་གང་བདག་གི་དོན་བཏང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་གི་དོན་བཞག་ནས་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ནི་དོན་སྤྱོད་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་དོན་ཀྱང་སྤངས་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །བསྡུས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྒྲུབས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལག་ཏུ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཡང་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ལས་བསྡུས་པའི་དངོས་པོ་བཞི་ཆོས་སྦྱིན་པ་འབའ་ཞིག་དང་སྦྱར་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཆོས་སྦྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཇི་སྐད་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་སྟོན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གང་བདག་གི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལས་ཇི་ལྟར་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་སྟོན་པ་ནི་ཆོས་སྦྱིན་པའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་ཟང་ཟིང་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་བསྟན་པ་འདིས་ཟང་ཟིང་འདི་སྒྲུབ་པོ་ཞེས་ཁེ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་མ་ཆགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཆོས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྨྲ་བ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དེ་སྤྱད་པ་ནི་གང་གཞན་ལ་ལུང་འབོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གང་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ལུང་འབོགས་པ་དང༌། ཁ་ཏོན་བྱེད་དུ་འཇུག་པའི་དོན་ལ་མི་སྐྱོ་བ་ནི་དོན་སྤྱོད་པའོ། །དེ་ལ་ལུང་འབོགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་མན་ངག་སྟོན་པའོ། །ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་ནི་གཞུང་གི་ཆོས་ཁ་ཏོན་བྱེད་དུ་གཞུག་པའོ། །དོན་མཐུན་པ་ནི་གང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་དང་མ་བྲལ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་མ་བྲལ་བས་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྙེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བཙུད་ནས་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྙེད་པར་བྱས་པས་ནི་དོན་མཐུན་པའོ། །ཆོས་སྦྱིན་པ་དང་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞིར་སྦྱར་བ་རྣམ་གྲངས་གཞན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཉན་པར་འོངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཉན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐག་ཉེ་བ་ནས་འོངས་པའོ། །ལྷག་པ་ནི་ཆོས་ཉན་པའི་ཕྱིར་ཐག་རིང་པོ་ནས་ལྷགས་པའོ། །མི་སྐྱོ་བ་ནི་གང་ཟག་དེ་དག་ལ་ཁ་ཅིག་འཆད་པ་མ་ཡིན་གྱི་མ་ལུས་པར་འཆད་པའོ། །མི་གཡེང་བ་ནི་འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་གཞན་རྣམས་བཏང་ནས་ཆོས་འཆད་པ་འབའ་ཞིག་ལྷུར་བྱེད་པའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་ངག་ཇི་སྲིད་དུ་རྒྱང་རིང་བོར་སོང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་ཉིད་དཔག་ཚད་གཅིག་གམ་དཔག་ཚད་གཉིས་སམ། ཡུལ་གཅིག་གམ་ཡུལ་གཉིས་སམ། འཛམ་བུའི་གླིང་གཅིག་གམ་འཛམ་བུའི་གླིང་གཉིས་སམ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པའི་ཕ་རོལ་དུ་ཡང་སོང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པར་སོང་བའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོ་བྱད་ཀྱི་གཡེན་སྤྱོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཡེན་སྤྱོ་བ་མེད་པར་བྱས་ནས་ཆོས་ལ་དགོད་དོ་སྙམ་པའི་བསམ་པས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཛུད་ཅིང་ཡོངས་སུ་བསྔོ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་སྒྲུབ་ཏུ་འཛུད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཉིད་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པའོ། །ཆོས་སྦྱིན་པ་དང་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་སྦྱར་བ་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སྦྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཆོས་སྦྱིན་པ་ཡིན་པར་རིག་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཟང་ཟིང་སྦྱིན་པ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཆོས་སྦྱིན་པའོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཟང་ཟིང་དང་མི་འཇིགས་པ་སྦྱིན་པ་ནི་འཁོར་བར་འབྱོར་པའི་རྒྱུ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། ཆོས་སྦྱིན་པས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས། ཆོས་སྦྱིན་པ་ནི་སྦྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དམ་པ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་ཕན་པའི་དངོས་པོའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སེམས་ཅན་གང་ལྷ་དང་མིའི་བདེ་འགྲོ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་གང་དོན་ལ་རྟོན་པའི་ཆོས་སྟོན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་དོན་ལ་རྟོན་པའོ། །ཚིག་བཤད་པ་མང་པོ་ནི་ཡི་གེ་སྟེ། དེ་ལ་གནས་པ་ནི་ཡི་གེ་ལ་རྟོན་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཆོས་སྟོན་ན་གང་དོན་ལ་རྟོན་པའི་ཆོས་སྟོན་གྱི་ཡི་གེ་ལ་རྟོན་པའི་ཆོས་མི་སྟོན་པ་ནི་དོན་སྤྱོད་པའོ། དོན་མཐུན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་དོན་མཐུན་པའོ། །བསྡུ་པའི་དངོས་པོའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པར་བཞེད་ནས་གཞན་ཡང་ཆོས་སྦྱིན་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཟང་ཟིང་སྦྱིན་པའམ། ཆོས་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། སྦྱིན་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་གང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་གཞན་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་ཅིང་ཚིག་རྩུབ་མོ་མི་འབྱིན་པ་དང༌། བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་སླར་གནོད་པ་མི་བྱེད་ཅིང་ཚིག་རྩུབ་མོ་མི་འབྱིན་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་གཉིས་ནི་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་བསྒྲུབ་པས་ན། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་སྤྱོད་པའོ། །དོན་མཐུན་པ་ནི་གང་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བསམ་གཏན་གྱི་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞག་ནས་གཡེང་བ་མེད་པར་བྱ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་འཇིལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པར་བྱས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྩ་ནས་འབྱིན་པས་ན། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་གཉིས་ནི་དོན་མཐུན་པའོ། །ས་གང་ལ་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་གང་ཤས་ཆེ་བ་རྣམ་གྲངས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཆོས་སྦྱིན་པ་ནི་དང་པོར་སེམས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་པའི་ཚེ་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་སྦྱིན་པ་ནི། དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིའོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་སྐབས་འདིར་ཟག་པ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་ཐོག་མ་སྐྱེས་པའོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ས་གཉིས་པ་ཡན་ཆད་ས་བདུན་པ་མན་ཆད་བསྒོམ་པའི་ལམ་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་ཚེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གཞི་བཟུང་བས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ལུས་དང་ངག་གི་སྒོ་ནས་ཉེས་པར་མི་སྨྲ་མི་བྱེད་ཅིང་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པས་གཞན་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བའི་ཚིག་སྨྲ་བའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་པ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཐོགས་པ་མེད་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་ལྷག་པར་སྤྱོད་པའི་དོན་མཐུན་པ་ནི་སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་བཅུ་པ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་རོ་གཅིག་ཅིང་དབྱེར་མེད་པར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་ས་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་འདི་ལྟར་རྣམ་པ་བཞིར་ཕྱེ་བ་རེ་རེ་ལ་ཡང་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་ཆར་མི་སྤྱོད་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ། བཤད་པ་ནི་ས་དེ་དང་དེ་དག་ལ་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་ཤས་ཆེ་བར་སྤྱོད་པ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་སོ། །ས་དང་སྦྱར་བའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་སྦྱར་བར་བཞེད་ནས་གཞན་ཡང་ཆོས་སྦྱིན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྩ་བ་དང་ས་བོན་གྱི་གཞིའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྩ་བ་དང་ས་བོན་ནི་ས་དང་པོར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་ནས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེའི་གཞི་ནི་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་སར་ཆོས་སྤྱོད་པ་བཅུ་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཆོས་སྦྱིན་པའོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྩ་བ་དང་ས་བོན་གྱི་གཞི་ནི་ས་དང་པོའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་དོ། །སེམས་བསྐྱེད་པས་ས་བོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བའི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྙན་པར་སྨྲ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མྱུ་གུ་དང་འདབ་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ས་གཉིས་ནས་ས་བདུན་གྱི་བར་དུ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པར་འཇུག་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་བས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཆོས་རྣམས་མྱུ་གུ་དང་འདབ་མར་གྱུར་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དེ། ལྷག་པར་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་འཇམ་པས་སྙན་པར་སྨྲ་བའོ། །དོན་སྤྱོད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མེ་ཏོག་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་བ་དང་བཅུ་བ་ན་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་ པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྒྱུ་བས་སྒོམ་མི་དགོས ་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་མེ་ཏོག་ལྟ་བུར་ཁ་འབུས་ནས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དེ། འབྲས་བུ་ཉེ་བའི་ཆོས་ལ་སྤྱོད་པས་ན་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་མཐུན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སངས་རྒྱས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་གྲུབ་པ་ནི་དོན་མཐུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།སྟོན་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་དོན་དང་ཆོས་ལ་སོགས་པ་ལ་མཐའ་ཐུག་པ་མེད་པ་དེ་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པའི་ཚུལ་དང༌། བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། གང་འདི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་སོགས་པས་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་བསྟན་ཏོ། །སྟོན་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཤེས་པ་དང༌། ཐ་སྙད་ཤེས་པ་དང༌། བརྗོད་པ་ཤེས་པའོ། །སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཅི་དགར་ཆོས་སྟོན་པར་ནུས་པས་དེ་དག་གིས་བསྡུས་པའི་དོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མཐུ་ཐོབ་པ་བསྟན་ཏོ། །མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་དྲིས་སོ། །དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་སོ་སོའི་མཚན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཉིད་དང༌། དོན་གང་ཡིན་པ་ཤེས་པ་ནི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་དམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཕྲལ་དུ་སྣང་ཞིང་གྲག་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ནི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཚིག་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཆོས་ཤེས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདུས་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང་ཆོས་ཉིད་དུ་ཤེས་པའོ། །སོ་སོར་རྟོག་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འདུས་བྱས་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཤེས་པའོ། །རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཤེས་པ་ནི་གཟུགས་ཡོད་པ་དང་གཟུགས་མེད་པའི་འདུས་བྱས་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་སྟེ། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་དེ་ལྟར་ཤེས་པའི་འོག་ཏུ་ཕྱིས་ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ཀྱིས་འདུས་བྱས་ལ་དེ་ལྟར་ཤེས་པས་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་སོ་སོར་རྟོག་པ་ཤེས་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་སྤྱིར་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོག་ཅིང་ཤེས་པ་ལ་བྱའོ། །རྒྱུ་ཤེས་པ་ནི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་དྲུག་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་མཚན་ཉིད་ཤེས་པའོ། །ཚོགས་པ་ཤེས་པ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དེ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཚོགས་ན་གདོད་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའོ། །གཉིས་སུ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་རྟག་ཆད་ལ་སོགས་པའི་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་མཚན་ཉེད་ཤེས་པ་འམ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གཉིས་ཀྱང་དོན་དམ་པ་ནས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །ཐ་མར་མི་འགྲོ་བ་ཤེས་ང་ནི་ཐོག་མའི་མཐའ་དང་ཐ་མའི་མཐའ་གཉིས་གང་ནས་ཀྱང་མ་འོངས་གར་ཡང་མི་འགྲོ་བ་ཤེས་པའོ། །ཡང་ན་དང་པོར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཚོགས་ནས་འབྲས་བུ་སྐྱེས་ཀྱང་རྒྱུ་འབྲས་བུར་མ་འཕོས་པར་ཤེས་པ་ནི་ཐ་མར་མི་འགྲོ་བ་ཤེས་པའོ། །ཡང་ན་དང་པོར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་བར་དུ་མི་འདུག་པར་ཤེས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མའི་རང་བཞིན་ནམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་མཐའ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཡང་མི་གནས་པར་ཤེས་པའོ། །རྐྱེན་ལ་འཇུག་པ་ཤེས་པ་དེ་ལྟར་མ་འོངས་པ་མི་འགྲོ་བ་མི་གནས་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་པའི་ངོ་བོ་ཙམ་དུ་ཡོད་པར་རྟོག་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དབྱེར་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། འཕགས་པའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་གྱི་དབྱིངས་ལ་ཐ་དད་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཤེས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་ཅིང་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་སོང་པར་ཤེས་པའོ། །ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་གནས་པ་ཤེས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། དེ་ལ་དམིགས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་གནས་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་དམིགས་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་གང་གིས་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་གང་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ། །དེ་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཆོས་ཡེ་ཤེས་གང་གིས་དཔྱད་དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ་རྟོག་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་མེ་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །སྨོན་པ་མེད་པ་ལ་སྨོན་ལམ་མེད་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་རང་བཞིན་མེ་དཔས་རང་བཞིན་མེད་པ་དེ་ལ་སྨོན་པར་བྱར་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་སྨོན་ལམ་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །ཚུལ་གཅིག་ལ་འཇུག་པའི་ཤེས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཏུ་འཇུག་ཅིང་མཚན་ཉིད་གཅིག་པའི་རང་བཞིན་ཤེས་པའོ། །བདག་མེད་པར་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །གང་ཟག་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདག་མེད་པར་དོན་དམ་པར་ཤས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ན་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །འདས་པའི་དུས་ལ་མ་ཆགས་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་འདས་ཏེ་འགགས་པ་རྣམས་དངོས་པོ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུང་པས་དེ་ལ་ཡང་ཕྲད་པར་སྨོན་པ་མི་སྐྱེ་བའམ་འདས་པའི་དངོས་པོ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་ལ་མ་ཆགས་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ལ་ཐུག་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཉིད་ལ་མཐའ་ཐུག་ཅིང་ཟད་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་འམ། མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཤེས་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ན་ཐམས་ཅད་དུ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དུས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་གང་ལ་ཡང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ཆགས་པ་མི་སྐྱེ་བའོ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་སྒྱུ་མར་ཤེས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེད་པས་སྣང་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པ་བཞིན་དུ། ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྒྱུ་མ་མཁན་དང་འདྲ་བ་ལ་བག་ཆགས་སྔགས་དང་སྨན་དང་འདྲ་བའི་མཐུ་ལས་སྐྱེས་པ་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །ཁམས་རྣམས་ལ་སྤྲུལ་གདུག་པ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཇི་ལྟར་སྤྲུལ་གདུག་པས་མྱུར་དུ་གསོད་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ཅིང་དམིགས་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཟུགས་ལ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་པའི་སྒོ་ནས་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསོད་པར་ཤེས་པའོ། །སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ལ་ཡང་སྟོང་པ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་གྲོང་སྟོང་པ་ན་སེམས་ཅན་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ལ་ཡང་བདག་དང་བདག་གིར་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །ནང་ཉེ་བར་ཞི་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནང་གི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལ་བདག་དང་བདག་གི་མེད་པར་ཤེས་པའམ། ནང་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བྱེད་པས་ན་གཉིད་དང་རྨུགས་པས་སེམས་མི་ནོན་པའི་ཐབས་ཤེས་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་རྒྱུ་བ་མེད་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆོས་རྣམས་དངོས་པོ་མེད་པར་ཤེས་པ་འམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་འཕྲོ་བར་མི་འགྱུར་བའི་ཐབས་ཤེས་པའོ། །ཡུལ་རྣམས་ལ་སྒྱུ་མ་དང་བྱེ་བྲག་མེད་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་མེད་ཀྱང་འགྲོ་བ་དེའི་རང་བཞིན་ལ་མི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་ཞིང་སླུ་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་མོད་ཀྱི་བྱིས་པ་དེའི་རང་བཞིན་ལ་མི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཡོད་པ་འདྲ་བར་སྣང་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །དྲན་པ་ལ་གནས་པའི་ཤེས་པ་ནི་མི་བརྗེད་པའི་གཟུངས་ཀྱི་དྲན་པ་བསྟན་ཞིང་མི་ཉམས་པར་བྱ་བའི་ཐབས་ཤེས་པའོ། །བཟོད་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་ཤེས་པའོ། །བློ་གྲོས་ཀྱིས་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་བློས་ཆོས་རྣམས་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པའོ། །བདག་ལ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་ནི་བདག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པའོ། །བདེན་པ་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་ཤེས་པ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་མཚན་ཉིད་མ་ནོར་བར་ཤེས་པའོ། །དེ་དག་ཇི་ལྟར་མ་ནོར་བར་ཤེས་ཤེ་ན། དེའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་འབྱུང་བར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཉིད་ངོ་བོ་མེད་པས་མ་བྱུང་མ་སྐྱེས་པར་ཤེས་པའོ། །ཀུན་འབྱུང་བ་ལ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པར་ཤེས་པ་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་ཤེས་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་སྐྱེད་པའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པར་ཤེས་པའོ། །འགོག་པ་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་རི་བོང་གི་ར་དང་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་མཚན་ཉིད་མེད་པ་བཞིན་དུ་འགོག་པའི་རང་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །ལམ་ལ་སྒྲོལ་བར་ཤེས་པ་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ལས་སྒྲོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་ཚིག་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཤེས་པ་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་སོ་སོར་འབྱེད་ཅིང་བཤད་པ་ལ་མཁས་པའོ། །དྲན་པ་ཉེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བར་གཞག་པ་རྣམས་ལ་དྲན་པ་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་ལུས་དང་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་དངོས་པོ་མེད་པས་དྲན་ཞིང་ཡིད་ལ་བྱར་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་འཕྲལ་དུ་ཡིད་ལ་མི་འཛིན་པ་ནི་དྲན་པ་ཤེས་པའོ། །ཕྱིས་ཀྱང་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱ་བ་མེད་པའོ། །ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་འཕེལ་བར་བྱ་བ་དང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་བ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བ་སྟེ། དེ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་འཕེལ་བར་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་ཤེས་པའོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤོང་བ་ནི་མི་དགེ་བ་ལ་འཇུག་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སེམས་དང༌། དཔྱོད་པ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་ནི་ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །དབང་པོ་རྣམས་ལ་འཇུག་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དོན་མཐོང་ཞིང་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །སྟོབས་ལ་མི་བརྫི་བར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྟོབས་ལྔ་རྣམས་ལམ་དད་པ་ལ་སོགས་པས་མི་ཚུགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོག་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་རྣམས་ལ་ནི་དེ་དག་གི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀུན་འགྲོ་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །ལམ་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་མེད་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་ན་ལམ་དང་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་དང་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་ཀྱང་མེད་པ་ཡིན་པས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཀྱི་གང་དུ་ཡང་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །ཞི་གནས་ལ་གནས་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །ལྷག་མཐོང་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྣང་བར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷག་མཐོང་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ་སྒྱུ་མ་ལ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པ་ནི་སྒྱུ་མའི་གླང་པོ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་ལ་སྨན་དང་སྔགས་ཀྱི་མཐུས་སྒྲུབ་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྨིག་རྒྱུ་ལ་ནོར་བར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨིག་རྒྱུ་རྣམས་ལ་ཆུ་མ་ཡིན་གྱི། ཆུ་ལྟ་བུར་འཁྲུལ་པར་སྣང་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །རྨི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་མཐོང་བར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྨི་ལམ་ན་སྣང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མེད་བཞིན་དུ་མཐོང་བར་ཤེས་པའོ། །བྲག་ཅལ་རྐྱེན་བཞིན་དུ་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྲག་ཅའི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་སྒྲ་གཞན་གྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བར་ཤེས་པའོ། །མིག་ཡོར་ལ་མི་འཕོ་བར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁང་པའི་ནང་གི་ཉི་ཟེར་གྱི་འོད་ལས་གཟུགས་དུ་མར་སྣང་བ་སྣང་ཡང་ཆུས་འཕོས་པ་མེད་པར་ཤེས་པའོ། །མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པ་རྣམས་ལ་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཏུ་ཤེས་པ་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ལ་བྱའོ། །འདུ་བ་རྣམས་ལ་འབྲལ་བར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུས་ཤིང་ཚོགས་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མཐར་བྱེ་ཞིང་བྲལ་བར་འགྱུར་བར་ཤེས་པའོ། །མཚམས་སྦྱོར་བ་ལ་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚེ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་བ་ནི་མཚམས་སྦྱོར་བའོ། །དོན་དམ་པ་རན་ཆོས་གང་ཡང་སྐྱེ་ཞིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བས་འཇུག་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་འདི་འདྲ་བར་ཤེས་ཏེ། མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་གྱིས་བཤད་པའི་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པར་དམིགས་པར་བྱེད་པར་ཤེས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་དབེན་པར་གནས་པ་དང༌། སེམས་དབེན་པར་གནས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ནི་ཐེག་པ་དེ་འདོད་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་སོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་སོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའོ། །དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་རིག་པ་གང་གིས་ཤེའམ། དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་ལ་རྟོན་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གང་ཡིན་པའི་དོན་དེ་ལ་རྟོན། དོན་དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལ་རྟོན་ཅེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པ་སྟེ། གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། མི་སྐྱེ་བ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་མི་སྐྱེའོ། །མ་བྱུང་བ་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་མ་སྐྱེས་པའོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ན་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །མ་ལུས་པར་དབེན་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་དོན་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་མ་ལུས་པར་བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་མན་ཆད་ཀྱིས་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དོན་ཡིན་པར་སྟོན་ཏོ། །གང་འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གོང་དུ་བསྟན་པ་ལྟ་བུར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པའོ། །དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་རྣམས་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་འདིར་བསྟན་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། མདོ་སྡེ་འདི་ལ་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་བཤད་པ་དེ་དངོས་པོ་དང་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་ཐོགས་པ་མེད་པར་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡང་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པའི་དོན་དུ་བསྟན་པས་ན་ཐོགས་པ་མེད་པར་བསྟན་པའོ། །ཐམས་ཅད་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ལས་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྟོན་པས་ན་ཆགས་པ་མེད་པར་བསྟན་པའོ། །དུས་གསུམ་དུ་ཡང་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མེད་པར་སྟོན་པས་ན་མི་ཟད་པར་བསྟན་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་སྟོན་པས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་བསྟན་པ་ཞེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱའོ། །དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དེ་ནི་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བསྟན་པ་དེ་ལ་བསྟན་པ་མཐའ་ཡས་ཏེ། ཟད་མི་ཤེས་པས་ན། དོན་ཐམས་ཅད་བསྟན་པ་ལ་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་བཀའ་སྩལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་སྐད་དུ་འཆད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ཐུགས་རང་བཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་དེ་ལྟར་འཆད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཐུགས་དགྱེས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་དོན་ཏེ། ཡང་དག་པ་དང་དེ་ཁོ་ན་དང༌། མ་ལོག་པ་དང་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་ཅེ་ན། ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟོག་པ་ཡིན་ལ། ཐམས་ཅད་དུ་ཁ་ནམ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདུ་ཤེས་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཡང་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ཡང་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པས་ན་མི་ཟད་པའོ། །འདིར་དོན་དང་ཆོས་ཉིད་བྱེ་བྲག་མེད་པར་འདྲ་མོད་ཀྱི་དོན་ནི་བསྟན་ཅིང་རྟོགས་པའི་ཡུལ་ལྟ་བུར་རིག་པར་བྱའོ། །ཆོས་ནི་སྟོན་ཅིང་རྟོག་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུར་རིག་པར་བྱའོ། །ཡང་ན་ཆོས་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ལ་སོགས་པའི་མིང་གིས་འོག་ནས་སྨོས་པ་རྣམས་ལ་བྱའོ། །དོན་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་ཅིང་བྱེ་བྲག་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་བྱའོ། །ཡང་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པ་ནི་དོན་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་གི་མིང་གང་དང་གང་ཡིན་པ་ཤེས་པ་ནི་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའོ། །གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཤེས་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་མིང་གིས་སྨོས་པ་རྣམས་དོན་དང་མཐུན་པར་ཡང་དག་པར་ཤེས་པ་ལ་བྱའོ། །ཆོས་དེ་དག་གང་ཞེ་ན། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །ཡང་ན་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ་སོའི་མིང་གང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡིན་པ་དང༌། དོན་གང་ཤེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཉེ་བར་སོང་བ་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ནི་གྱུར་པའམ། དེ་དག་གི་ཆར་རྟོགས་པ་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་པའི་ཆོས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རེ་གཅིག་པའོ། །བྱང་ཆུབ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་མི་རྟོགས་པ་དང་ཐ་མི་དད་པར་ཤེས་པའོ། །ཁམས་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིག་གི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ཁམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་པའོ། །ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །གཞན་ཡང་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གང་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་འཇུག་ཅིང་འབབ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་འདོད་ཆགས་ཅན་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །ཡང་ན་སེམས་ཅན་འདོད་ཆགས་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམས་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་གང་དང་གང་ལ་དམིགས་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་ན་ཡུལ་འདི་དང་འདི་ལ་དམིགས་ནས་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་སོ་ཞེས་ཤེས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་འཇུག་ཅིང་འབབ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་གང་ཡིན་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། བཅོས་མའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །བཅོས་མའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་ཡང་གཞན་གྱི་སེམས་དང་སྦྱོར་ཞིང་ཕ་རོལ་གྱི་ངོར་འདོད་ཆགས་ཆེ་བ་ལྟ་བུར་སྟོན་པའོ། །དེ་ལས་བཟློག་ནས་བཅོས་མ་མ་ཡིན་པའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པའོ། །སྣྲེལ་ཞིའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་དང་འདྲ་བར་སྣང་བའམ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཤས་ཆེ་ལ་ཆུང་བར་འདྲ་བར་སྣང་བའམ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཤས་ཆུང་བ་ལ་ཆེ་བར་སྣང་བའོ། །ལྟ་བའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ནི་ལྟ་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཆགས་པའོ། །མི་བཟོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཤས་ཆེ་བས་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཀྱང་འཁྲུགས་ཤིང་ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་གྱུར་པར་སྣང་བའོ། །འཇམ་པའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆུང་བས་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ལུས་དང་སེམས་འཁྲུག་པ་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་ཅན་ནོ། །ཡང་པའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆུང་བས་འདོད་ཆགས་སྤངས་པར་སླ་བ་རྣམས་སོ།། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཐ་སྙད་མང་པོ་ལ་ཆགས་པ་རྣམས་སོ། །སྦྱོར་བའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་སྟེ། བསམ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་ཆགས་པའོ། །མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁ་ཅིག་ཅི་ལ་ཆགས་པ་ཁ་ཅིག་ལ་ཆགས་ཏེ། འདོད་ཆགས་ཡོད་པ་མི་འདྲ་བའོ། །རྣམ་པར་གཞག་པའི་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་འཇིག་རྟེན་དུ་གཞག་པ་ལ་ཆགས་པའོ། །སྔོན་གྱི་མཐའི་རྐྱེན་གྱིས་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་འདས་པ་རྣམས་དྲན་ནས་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བའོ། །ཕྱི་མའི་མཐའི་རྐྱེན་གྱིས་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་འོངས་པ་ན་ཡང་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་གཟུགས་འདི་འདྲ་བ་ཞིག་དང་ཕྲད་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་དམིགས་པ་ལས་འདོད་ཆགས་འབྱུང་བའོ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་འདོད་ཆགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ད་ལྟར་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་པའི་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ནས་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་པའོ། །སེམས་ཅན་ནང་དུ་འདོད་ཆགས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། བསམ་གཏན་གྱི་རོ་ལ་ཆགས་ཤིང་འདོད་པ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་ལ་ཆགས་པ་ཡོད་པའོ། །ཡང་ན་ནང་དུ་སེམས་ལ་འདོད་ཆགས་འབྱུང་བའི་ཤས་ཆེ་ལ་ཕྱི་རོལ་དུ་འདོད་ཆགས་དང་འདྲ་བར་མི་སྣང་བའོ། །སེམས་ཅན་ཕྱི་རོལ་དུ་འདོད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆགས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱིའི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་ཆགས་པའི་ཤས་ཆེ་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་རོལ་ཆགས་པ་མེད་པའམ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྤྱོད་པ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཤས་ཆེ་བ་འདྲ་བར་སྣང་ལ། སེམས་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཤས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །སེམས་ཅན་ནང་དུ་འདོད་ཆགས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་རོལ་ཡང་ཆགས་ཤིང་ཕྱིའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་ཆགས་པའམ། ནང་དུ་ཡང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཤས་ཆེ་ཞིང་ཕྱི་རོལ་དུ་ཡང་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་འདྲ་བར་སྣང་བའོ། །དེ་ལས་བཟློག་ནས་སེམས་ཅན་ནང་དུ་ཡང་འདོད་ཆགས་མེད་ལ། ཕྱི་རོལ་དུ་ཡང་འདོད་ཆགས་མེད་པ་སྟེ། བསམ་གཏན་གྱི་རོ་དང་ཕྱིའི་ཡུལ་གཉི་ག་ལ་མ་ཆགས་པའོ། །འཇུག་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆགས་པའི་ཡུལ་ལ་སེམས་འཇུག་པའམ། འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་དང་རང་བཞིན་ནམ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཇུག་པའི་སྒོ་འདིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་འདིས་བསྒྲེས་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་བཞིན་དུ། བཅོས་མའི་ཞེ་སྡང་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་རོ། །ཆ་མཉམ་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གསུམ་ཆར་ཡང་ཆེ་ཆུང་མེད་དེ་ཆ་མཉམ་པའོ། །སེམས་ཀྱིས་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེས་པ་ཤེས་པའོ། །འབབ་པ་ཤེས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དངོས་སུ་སྤྱོད་པར་ཤེས་པའོ། །སོ་སོ་ཅི་རིགས་པར་ཆོས་སྟོན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གང་ལ་ཆོས་གང་བསྟན་པར་ཤེས་པ་སྟེ། འདོད་ཆགས་ཅན་རྣམས་ལ་མི་གཙང་བ་བསྒོམ་པ་བསྟན་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པའོ། །དུས་ལས་མི་འདའ་བར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་སྨིན་པའི་དུས་དང༌། ཆོས་བསྟན་པའི་དུས་ཤེས་ནས། དེ་བཞིན་དུ་སྨིན་པ་དང་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པའོ། །སྣོད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གང་ཆོས་གང་དང་ཐེག་པ་གང་གི་སྣོད་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ཆོས་བསྟན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ལ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱང་མཇུག་ཏུ་དོན་ཡོད་ཅིང་འབྲས་བུར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་བསྟན་པར་ཤེས་པའོ། །མ་ཆད་མ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལྷག་པར་ཆོས་བསྟན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་བསྟན་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་བསྐྱེད་སྐུར་མེད་པར་བྱ་སྟེ་བསྟན་པ་ཤེས་བའོ། །ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཐ་སྙད་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །དེ་ལ་ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐད་ལ་འཇུག་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོའི་སྐད་གང་ཡིན་པ་ཤེས་པའོ། །སྐད་ནི་སོ་སོའི་སྐད་རྣམས་སོ། །སྒྲ་ནི་ངག་གི་གདངས་རྣམས་སོ། །དབྱངས་ནི་གདངས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྙན་པ་དང༌། མི་སྙན་པའི་བྱེ་བྲག་གོ །ཚིག་གི་ལམ་ནི་སེམས་ཅན་སོ་སོའི་ཡི་གེ་རྣམས་སོ། །ངེས་པའི་ཚིག་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པས་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བརྡ་ནི་དོན་བརྡ་ཕྲད་པར་ནུས་པའི་ཚིག་རྐང་པ་ཚང་བའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་སེམས་ཅན་སོ་སོའི་སྤྱོད་པའམ་དོན་གང་ལ་མིང་གང་བཏགས་པའོ། །གཞན་ཡང་ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་སྤྱོད་པ་འདི་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ངེས་པའི་ཚིག་གི་གྲངས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། གང་ཟག་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། དུས་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང༌། ཡི་གེའི་བརྡ་ཤེས་པ་གཅིག་གི་ཚོགས་ཀྱང་ཤེས་པ་མན་ཆད་མདོའི་ཚིག་གསུམ་གྱིས་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བསྟན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ངེས་པའི་ཚིག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་འགོག་པ་ལ་ཚིག་གི་ཆོས་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་ངེས་པའི་ཚིག་དེས་བསྟན་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཤེས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ནི་ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཐོགས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཁྲུལ་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མ་ནོར་ཅིང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པས་སོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་བསྟན་པ་དེ་ཡང་གཏན་ལ་འབེབས་པས་སོ། །ཟློས་པ་མེད་པའི་ཚིག་ནི་ཡང་ནས་ཡང་དུ་མི་ཟློས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་དྲག་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་ཉན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣ་བའི་དབང་པོ་ལ་གནོད་པར་མི་བྱེད་པས་སོ། །མ་རྟབས་པ་ནི་ཚིག་མྱུར་བ་དང༌། དུམ་དུམ་པོར་སྨྲ་བ་མེད་པས་སོ། །ཟུར་ཕྱིན་པ་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་གསལ་བར་སྨྲ་བས་སོ། །རྣམ་པར་གསལ་བ་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་མཆད་པར་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དང་ཡི་གེས་བསྐོར་བ་ནི་དོན་བཟང་པོ་དང་ཡི་གེ་བཟང་པོ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འཁོར་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐད་དང་སྒྲས་སོ་སོའི་བསམ་པ་ཚིམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཆོས་གཅིག་ལ་ཡང་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟབ་མོ་ནི་དོན་ཟབ་མོ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའམ། དོན་ཟབ་མོ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟབ་པར་སྣང་བ་ནི་ངེས་པའི་ཚིག་དེ་ཉིད་གཞན་གྱིས་ཤེས་པར་དཀའ་བས་སོ། །ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པས་བརྒྱན་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པར་འཁྲུགས་པའི་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་གི་སེམས་རྟོག་པ་ནི་བདག་རང་གི་སེམས་ཀྱིས་དངོས་པོ་ཅི་འདྲ་བ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པའོ། །ཤེས་པ་རྟོགས་པ་ནི་བདག་གི་དོན་དང་ཚིག་གི་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་རང་གིས་རྟོགས་པའོ། །ལྟ་བ་རྟོགས་པ་ནི་རང་གི་ལྟ་བའི་གྲུབ་པའི་མཐའ་གང་ཡིན་པ་ཤེས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་སྐད་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མགུ་བར་བྱེད་པ་ནི། ངེས་པའི་ཚིག་དེས་སེམས་ཅན་རྣམས་དད་པ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངེས་པའི་ཚིག་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བརྗོད་པ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྤོབས་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གང་ལ་སྤོབས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་སྤོབས་པའོ། །དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆགས་པ་མེད་པར་ལུང་བསྒོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འབྲས་བུ་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྤོབས་པ་གང་ཡིན་པ་བསྟན་ཏོ། །ཇི་ལྟར་དྲིས་པ་བཞིན་དུ་སྤོབས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཚིམ་པར་བྱ་བ་ལ་སྤོབས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གང་ལ་སྤོབས་པ་བསྟན་ཏོ། །མི་དོར་མི་ལྐུགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཡང་དག་པར་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་སྤོབས་པ་བསྟན་ཏོ། །ཆགས་པ་མེད་པར་ལུང་བསྒོ་བ་བསྟན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དྲིས་པའི་ལན་ལྡོན་པ་ལ་ལུང་བསྒོ་བ་བསྟན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་དང་དོན་གང་དང་གང་དྲིས་པ་དེ་དང་དེ་དག་བསྟན་པ་ལ། བསམ་མི་ དགོས་པར་ཤེས་པ ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པའོ། །ཕྱད་པར་ལུང་བསྒོ་བ་བསྟན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་གཅིག་ཏུ་སོ་སོ་ནས་མི་མཐུན་པ་དུ་མ་དྲིས་ཀྱང་ཕྱད་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐོགས་པ་མེད་པར་ལུང་བསྒོ་བ་བསྟན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ལ་སོགས་པས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་ཅིང་ཐགས་ཐོགས་མེད་པའོ། །ཡང་ན་ཆོས་ཁ་ཅིག་སྟོན་ནུས་པ་ཁ་ཅིག་སྟོན་མི་ནུས་པ་ནི་ཆགས་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཐམས་ཅད་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ཆགས་པ་མེད་པར་ལུང་བསྒོ་བ་བསྟན་པ་ཤེས་པའོ། །རྒྱུ་འགའ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོན་པ་ནི་ཐོགས་པ་སྟེ། གང་ལ་ཡང་མི་རྟེན་པར་སྟོན་པས་ཐོགས་པ་མེད་པར་ལུང་བསྒོ་བ་བསྟན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །མྱུར་བའི་སྤོབས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱིས་དྲིས་ན་མགོ་རྨོངས་པ་མེད་ཅིང་མྱུར་དུ་ལན་ལྡོན་ལ། ཆོས་ཀྱི་དོན་ལ་མྱུར་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལ་གོར་དུ་སྤོབས་པ་ནི་ཟུར་ཙམ་དྲིས་པས་ཀྱང་གང་འདྲི་བའི་དོན་མ་ལུས་པ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མགྱོགས་པའི་སྤོབས་པ་ནི་དོན་ཕྲ་ཞིང་ཟབ་པ་རྟོག་པར་བྱེད་པས་སོ། །འབྲས་བུ་ཡོད་པའི་སྤོབས་པ་ནི་དེའི་སྤོབས་པས་དེ་ཁོ་ན་རྟོགས་ཤིང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་དྲིས་བ་བཞིན་དུ་སྤོབས་པ་ནི་ཆོས་གང་དང་གང་དྲིས་པ་དེ་དང་དེ་དག་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་འཕྲོགས་པའི་སྤོབས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་སྤོབས་པ་གཞན་གྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་སྤོབས་པ་ནི་ནམས་ཀྱང་སྤོབས་པ་དེ་ལ་ཉམས་པ་མེད་པས་སོ། །ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པའི་སྤོབས་པ་ནི་ཚིག་དང་དོན་དུ་འབྲེལ་བ་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྟོགས་པའི་སྤོབས་པ་ནི་སྤོབས་པ་དེས་ཆོས་གང་དང་གང་བསྟན་པའི་ཆོས་དེ་དང་དེ་རྟོགས་པར་བྱེད་པས་སོ། །ཆོས་ལ་དགའ་བའི་སྤོབས་པ་ནི་ཚིག་ཀྱལ་པ་སྤངས་ནས་རྟག་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་ཤ་སྟག་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ལ་གནས་པའི་སྤོབས་པ་ནི་ཚིག་རྩུབ་པོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྨྲས་ཀྱང་ཞེ་སྡང་མི་ལྡང་ཞིང་ཚིག་རྩུབ་པོ་མི་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཟབ་པ་ལ་སྤོབས་པ་ནི་གཅིག་ཏུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་མ་ནོར་བར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྤོབས་བ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གཏམ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་པ་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་ལ་སྤོབས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པར་བཅས་པའི་ཆོས་མ་ནོར་བར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་ཚིག་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ། བསྟན་པ་ལ་མཁས་ཤིང་ཐོགས་པ་མེད་པར་བསྟན་པའོ། །གང་ངེས་པའི་ཚིག་ལ་རྟོགས་པས་ཚིག་གི་ཆོས་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤོབས་པ་དེས་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ངེས་པའི་ཚིག་གི་མཚན་ཉིད་ལ་རྟོགས་པས་ཚིག་ཏུ་བྱ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པའོ། །འཇུག་པ་ཤེས་པའི་སྤོབས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤོབས་པ་དེས་གོང་དུ་སྨོས་པ་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ལ་འཇུག། ཆོས་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་རྟོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྤོབས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བསྟན་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སོ་སོ་གང་ལ་དད་པའི་ཆོས་དེ་དག་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པས་སོ། །མི་དོར་བ་ནི་ཚིག་ནོར་བ་མེད་པས་སོ། །མི་ལྐུགས་པ་ནི་ཚིག་མི་གསལ་བ་མེད་པས་སོ། །མི་བརླང་བའི་ཚིག་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཡིད་ལ་མི་འཐད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟན་པ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྩུབ་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཐབས་སླ་བ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་མི་བརླང་བ་ནི་བསླབ་པ་ལས་འདས་ན་ཡང་དེ་ལས་གསོ་བའི་ཐབས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་རྩུབ་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དཀའ་ཐུབ་བདག་ཉིད་ལ་དོན་མེད་པའི་ལམ་མི་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇམ་པ་ནི་ཆོས་བཤད་པའི་དུས་ན་ཡང་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཚིམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དག་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྗེས་ལ་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་དག་པས་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་ཏུ་གྲོལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་དང་བྲལ་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐོགས་པ་མེད་པ་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཟློས་པ་མི་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཟུར་ཕྱིན་པ་ནི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཟུར་ཆག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་མེད་པ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངེས་པའི་ཚིག་ནི་གཞན་ལ་ཞེ་གཅོད་པའི་ཚིག་མི་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་གཡོ་བའི་ཚིག་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པས་སྦ་བཀོང་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་འདུལ་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་དུས་ལས་མི་འདའ་བར་སྟོན་པས་ནི་མི་གཡོ་བའོ། །བསྟོད་ཀྱང་འགྱིང་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་མི་རྒོད་པའོ། །སྨད་ཀྱང་ཞུམ་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཞི་བའོ། །སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དེའི་ཚིག་ལ་བཙུན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གཟུང་བའི་ཚིག་གོ །དེའི་ཚིག་ཐམས་ཅད་ཉན་པའི་ཕྱིར་བཙུན་པའི་ཚིག་གོ །ཚིག་དང་དོན་དུ་འབྲེལ་བའམ། མདོར་བསྟན་ནས་རྒྱས་པར་འཆད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་འབྲེལ་པའི་ཚིག་གོ །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཐ་བ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །ཚད་མ་གསུམ་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རིགས་པའི་ཚིག་གོ །སེམས་ཅན་དགེ་བའི་རྩ་བ་མ་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ནི་སྐྱེད་པར་བྱེད། སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་འཕེལ་བར་བྱེད། འཕེལ་བ་རྣམས་ནི་སྨིན་པར་བྱེད་པས་ན། མ་ཚང་བ་མེད་པའི་ཚིག་གོ །དོན་བཟང་པོ་སྟོན་པས་ན་སྙན་པའི་ཚིག་གོ །ཡི་གེ་བཟང་པོ་སྟོན་པས་ན་མཉེན་པའི་ཚིག་གོ །ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་པ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པས་ན་མ་སྨད་པའི་ཚིག་གོ །འཁོར་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་འདོགས་ཤིང་འཁོར་རྣམས་སྡུད་པར་བྱེད་པས་ན་ཤིན་ཏུ་སྡུད་པའི་ཚིག་གོ །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟོད་པས་ན་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བསྔགས་པའོ། །ཞིང་མཐའ་ཡས་པས་འགྲོ་བར་བྱེད་པའི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་དབྱངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤོབས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚིག་དེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་མཐའ་ཡས་པར་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚངས་པའི་སྒྲ་སྐད་ལ་རྟོག་ཅིང་གོ་བར་བྱེད་པའི་དབྱངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཚངས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་སྟོན་པའི་སྒྲ་སྐད་ལ་མཁས་པའམ། དེ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ་མཁས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས། བྱང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བཤད་པའི་སྤོབས་པ་དང་ལྡན་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱས་ནས་དབང་པོ་དང་མཐུན་མཐུན་དུ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཆོས་སྟོན་པ་ཡང་དེ་བྱེད་པར་ཡང་དག་པར་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དེ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱེད་པ་ལ་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་སྟོན་པའི་ཚིག་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་སྡུག་བསྔལ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འདི་ནི་སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་སྟེ། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།སློབ་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ་བཞི་ཡང་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་རྟེན་པར་བྱེད་པའི་དོན་དང་ཡེ་ཤེས་དང་ངེས་པའི་དོན་དང༌། ཆོས་ཉིད་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །རྟོན་པ་བཞིའི་དོན་ཤེས་ཏེ། དོན་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོན་པར་གྱུར་ན་གོང་དུ་བསྟན་པ་ལྟ་བུའི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པར་འབྱུང་བས། རྟོན་པ་བཞིས་བསྡུས་པའི་དོན་དེའི་ཐབས་ཤེས་པ་བསྟན་པར་སྦྱར་རོ། །སློབ་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། ཆོས་ཤིན་ཏུ་ཚོལ་བ་དང༌། བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་ཚོལ་བ་དང༌། ནན་ཏན་སྙིང་པོར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པའོ། །ཆོས་ཤིན་ཏུ་ཚོལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་དོན་ནི་གང༌། ཚིག་འབྲུ་ནི་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གང་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་དང་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པ་བསྟན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ལས་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་ཐ་སྙད་དུ་གདགས་ཤིང་བརྗོད་པར་བྱ་བ་རྣམས་བསྟན་པ་ལ་ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྟོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་གདགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་འདས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏེ་དེ་དག་གི་མཚན་མ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་སྟོང་པའི་དོན་རྟོགས་པ་ལ་དོན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འོག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་གར་རིགས་པར་སྦྱར་ཏེ་མདོར་ན་ཇི་ཙམ་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་བཤད་ཅིང་འབྲེལ་བ་ལ་ནི་ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་སྟེ་བཤད་པ་དང་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་འདས་ཤིང་དོན་དམ་པའི་དབྱིངས་ཉིད་དུ་རྟོགས་པ་ལ་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་སྦྱིན་པ་དང་དུལ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་སྦྱིན་པ་བསྟན་ཅིང་བཤད་པ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཡུལ་ལ་མི་འཇུག་པར་དུལ་བ་བསྟན་པ་དང༌། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པར་སྡོམ་པ་བསྟན་པ་དང༌། གཞན་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ངེས་པ་བསྟན་ཅིང་བཤད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དེ་དག་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས་པའམ། ཆོས་དེ་དག་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་པ་ནི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་འཁོར་བའི་སྐྱོན་བསྒྲགས་ཤིང་བརྗོད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཕུང་པོ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཚེའི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་ཞིང་སྐྱེ་བ་ནི་འཁོར་བའོ། །འཁོར་བའི་སྐྱོན་ནི་འཁོར་བའི་ཉེས་པ་སྟེ། རྒ་བ་དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་འཁོར་བའི་སྐྱོན་བསྒྲགས་ཤིང་འཆད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་བ་ལ་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཉེས་པ་དུ་མའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་འཁོར་བ་དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ཞིང་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ཕན་ཡོན་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཉོན་མོངས་པ་མ་ལུས་པར་སྤངས་ནས་ཚེ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུན་ཆད་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་ཞི་བ་དང་གྱ་ནོམ་པ་དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཕན་ཡོན་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཤིང་བདེ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། གང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཕན་ཡོན་ཆད་ཅིང་བརྗོད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཉོན་མོངས་བ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་གློ་བུར་དང༌། མ་འདྲེས་པ་ཡིན་པས་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་ཡང་ཉེས་པ་དང་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་དང་ཕན་ཡོན་དུ་མི་རྟོགས་པ་ནི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཐེག་པ་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཞག་པ་བཞི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཐེག་པ་གསུམ་ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པ་དེ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་མཚན་ཉིད་མ་ནོར་བར་སྟོན་ཅིང་འཆད་པའམ། གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་དུ་གཞག་པ་དེ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་མཚན་ཉིད་མ་ནོར་བར་འཆད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐེག་པ་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ཇི་སྙེད་ཆོས་ཐ་དད་པར་གཞག་པའི་རྣམ་པ་དོན་དམ་པར་ཚུལ་གཅིག་པ་སོ་སོར་དབྱེར་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་ཤེས་པ་ནི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདོག་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ནོར་དང་འབྲུ་ལ་སོགས་པ་བདག་གིར་བྱས་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཞན་ལ་གཏོང་བར་བསྟན་ཅིང་བཤད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཏོང་བ་པོ་དང༌། གཏོང་བའི་དངོས་པོ་དང༌། ལེན་པ་གསུམ་ཆར་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་འཁོར་དུ་གཏོགས་པ་ཆོས་མིང་གིས་སྨོས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་མནོད་ཅིང་བླང་བར་བསྟན་ཅིང་བཤད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དེ་ལ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྡོམ་པ་གསུམ་ནི་ལུས་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ངག་གིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ནི་འཇུག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བྱ་བར་འདོད་དོ། །བསླབ་པའི་སྒྲས་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་སློབ་པས་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་བྱའོ། །སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་གཉིས་རྣམས་སོ། །ཡོ་བྱད་བསྙུངས་པ་ནི་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སོགས་པ་མང་པོ་མི་འཛིན་པའོ། །ཡོངས་སུ་དག་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པར་ཤེས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །ཡང་དག་པར་འཇོམས་ཤིང་བཟོད་པའི་སྟོབས་དང་ངེས་པ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་ནི་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་སྤོང་པའོ། །བཟོད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་སེམས་མི་འཁྲུག་ཅིང་གནོད་པ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་སྟེ། སྟོབས་ནི་བཟོད་པ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་ཁོང་ཁོ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་བའོ། །ངེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་བསྟན་ཅིང་བཤད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་བྱུང་བ་སྐྱེས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལ་མི་སྐག་པ་ཐོབ་པ་ནི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་བླང་ཞིང་བསྒྲུབ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་བ་བསྟན་ཅིང་བཤད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་བླང་བ་དང་དོར་བ་ལ་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དགེ་བའི་ཆོས་བླང་བ་ལ་ཡང་མི་གནས། མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྤང་བ་ལ་ཡང་མི་གནས་ཏེ། བྱ་བ་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་ལྡན་པ་ལ་དོན་ཞེས་བྱའོ། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མིང་གིས་སྨོས་པའི་ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་བཤད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །ཆོས་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མངོན་དུ་བྱས་ཤིང༌། །བོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་དོན་ཏོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཐོས་པ་ཐམས་ཅད་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་རྩ་བར་གྱུར་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བརྟེན་ནས་དམ་པའི་ཆོས་སུ་ཉན་ཅིང་ཇི་ལྟར་མཉན་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་དང་ཚིག་མི་བརྗེད་པར་འཛིན་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བཤད་པ་དང་ཉན་པ་ལས་འདས་སོ་ཞས་གང་སྟོང་བ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དོན་ཞེས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་གྱི་ཆོས་བསྒྲུབ་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་བསྒྲུབ་པའི་སོ་སོའི་འབྲས་བུ་རེ་རེ་ནས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའམ། དེ་དག་ཅིའི་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་དོན་ཏོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་སྡུག་བསྔལ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལ་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ། འདི་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ། འདི་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཞེས་བདེན་པ་གསུམ་འཆད་ཅིང་བསྟན་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་དེ་ལྟར་བསྟན་ཅིང་བསྒྲུབ་པའི་འབྲས་བུ་འགོག་པའི་བདེན་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ནི་དོན་ཏོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་མ་རིག་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྒ་ཤིའི་བར་དུ་འཁོར་བར་འཇུག་པའི་རྒྱུ་བསྟན་ཅིང་འཆད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །མ་རིག་པ་འགོག་པ་ནས་རྒ་ཤི་འགོག་པའི་བར་དུ་འཁོར་བ་ལས་བཟློག་པའི་རང་བཞིན་ནི་དོན་ཏོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཞི་གནས་དང༌། ལྷག་མཐོང་གི་ཚོགས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་གནས་ཏེ་ཟས་ལ་ཚོང་རིག་པ་དང༌། འདུ་འཛི་མང་པོའི་ནང་ན་མི་གནས་པ་དང༌། ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་བའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་སྒྲུབ་པར་བསྟན་ཅིང་བཤད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་རིག་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་ནས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒྲུབ་པ་ལས་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ། འདི་ནི་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ། འདི་ནི་འགོག་པའི་བདེན་པ། འདི་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཞེས་རྣམ་པར་རིག་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་ཤེས་པར་བྱས། ཀུན་འབྱུང་ནི་སྤངས། ལམ་ནི་བསྒོམས། འགོག་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱས་སོ་ཞེས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྐྱེས་ པ་དང༌། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་ཟིན་པས། ཤེས་པར་བྱ་མི་དགོས ། ཀུན་འབྱུང་བ་སྤངས་པས་སྤང་མི་དགོས། ལམ་བསྒོམས་པས་བསྒོམ་མི་ དགོས། འགོག་པ ་མངོན་དུ་བྱས་པས་མངོན་དུ་བྱ་མི་ དགོས་ཞེས་རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ ་ནི་དོན་ཏོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི་གཉེན་པོ་མི་གཙང་བ་དང་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་ཅིང་བཤད་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་འཁྲུག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དེ་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་པའི་ཡེ་ཤེས་མི་ཉམས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་སྒྲིབ་པ་དང་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་ནི་ཤེས་བྱ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའོ། །སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་བསྒྲིབས་པ་སྟེ། དེ་དག་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་ཅིང་འཆད་པ་དེ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་རྣམ་པར་ཐར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལས་རྒལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དུལ་བར་མཛད་ཞི་བར་མཛད། དབུགས་འབྱིན་པར་མཛད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་པ། ལམ་རིག་པ། ལམ་དང་ལམ་མ་ཡིན་པར་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་དང་བསྔགས་པ་མཐའ་ཡས་བར་བསྟན་པ་དང༌། དགེ་འདུན་ལ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ནི་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། སྦྱིན་པའི་གནས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་དང་བསྔགས་པ་མཐའ་ཡས་པར་བསྟན་པ་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མཐོང་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཇི་སྐད་བརྗོད་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་མི་ལྟའི། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་དང༌། ཆོས་ལ་ཇི་སྐད་བརྗོད་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་མི་ལྟའི། དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་སྐྱེ་འགག་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་མཐོང་བ་དང༌། དགེ་འདུན་ལ་ཇི་སྐད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བརྗོད་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་མི་ལྟའི། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པ་ལས་བྱུང་བར་མཐོང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་གྱི་ཡོན་ཏན་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཚིག་འབྲུ་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཚིག་འབྲུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་བཟུང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དང་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས། མཐའ་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་གྱི་བར་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མང་པོ་བསྟན་ཅིང་བཤད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཚིག་འབྲུའོ། །དོན་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གང་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཚེ་ན། སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་དོན་ཏོ། །མདོར་ན་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བསྟན་པ་ཀུན་ནི་ཚིག་འབྲུ་ཡིན་ལ་ཡང་དག་པར་ན་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ནི་དོན་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །འདི་ནི་དོན་ལ་རྟོན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་དོན་ལ་རྟོན་པ་ཡིན་གྱི། ཚིག་འབྲུ་ལ་མི་རྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ།། །།བསམ་པ་ཤིན་ཏུ་ཚོལ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་གང་ཡེ་ཤེས་ནི་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ན། གཟུགས་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་ཞིང་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སྲེད་པའི་སྒོ་ནས་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་བརྟན་པའམ་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་གནས་པ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་གཟུགས་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་ཞིང་གནས་པ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཏེ། གཟུགས་གཟུགས་ལ་དམིགས་པའི་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཚོར་བ་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཏེ། བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་དམིགས་པ་ཤས་ཆེ་བས་ཚོར་བ་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་སྟེ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་ནི་དེ་ལ་གནས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའམ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འདུ་ཤེས་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་འདུ་ཤེས་ལ་དམིགས་པའི་ཤས་ཆེ་བས་འདུ་ཤེས་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའོ། །འདུ་བྱེད་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་ནི་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐོག་མ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ན། དེའི་བྱ་བ་བྱེད་པར་དམིགས་ཤིང་རྩོལ་བའི་ཕྱིར་འདུ་བྱེད་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཚེའི་འདུ་བྱེད་ཡུན་རིང་བོར་གནས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་པས་ན་འདུ་བྱེད་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་ཞིང་གནས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་གང་ཞེ་ན། གང་ཕུང་བོ་བཞི་ལ་གནས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གོང་དུ་ཕུང་བོ་བཞི་ལ་གནས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་དོན་དམ་པར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་སའི་ཁམས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སྲ་བ་དང་གཤེར་བ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །གང་ཁམས་རྣམ་པར་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཁམས་བཞི་པོ་ལ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཞི་རྣམས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པས་སོ་སོ་དབྱེར་མེད་པར་ཤས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་རིག་པ་ནི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོགས་དྲུག་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཡང་ནང་ཉེ་བར་ཞི་ཞིང་ཕྱི་རོལ་དུ་རྒྱུ་བ་མེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གང་དུ་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་རྟོག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྟོན་པས་ཆོས་གང་ལ་ཡང་མི་རྟོག་རྣམ་ང་ར་མི་རྟོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གནས་པས། ནང་གི་ཆོས་གང་ལ་ཡང་མི་རྟོག་ཅིང༌། མཚན་མར་མི་འཛིན་ལ། ཕྱིའི་ཆོས་གང་ལ་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་མཚན་མར་མི་འཛིན་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ནས་གཞན་ཡང་དམིགས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ནས་དམིགས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་སྟེ་འདིས་ནི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བ་བསྟན་ཏེ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་ནས་ལྟ་བར་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དང་འབྱུང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་གཞན་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་སྟེ་འདི་ས་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བར་བསྟན་ཏོ། །གང་འཛིན་པ་མེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བདག་ཅེས་རྟོག་པ་མེད་པས་ན་འཛིན་པ་མེད་པའོ། །བདག་གི་ཞེས་རྟོག་པ་མེད་པས་ན་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད་པའོ། །འདི་ནི་གཟུགས་གཟུང་བའི་ངོ་བོར་རྟོག་པ་མེད་པའི་དམིགས་པའོ། །འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པའོ་ཞེས་རྟོག་པ་མེད་པས་ན། རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ་སྟེ། བདག་དང་ཆོས་གང་ལ་ཡང་རྟོག་པ་མེད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞན་བསྟན་པར་བཞེད་ནས་གཞན་ཡང་འདུས་རྒྱུ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་ཁམས་གསུམ་དུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གནས་སམ་དམིགས་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེའི། འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་གནས་དང་གནས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་དང་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལས་འདས་པས་དེས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྟོག་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེ་བས་ན་འདུས་བྱས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །གང་འདུས་མ་བྱས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཉིད་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །རྣམ་པ་གཞན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། མདོར་ན་གང་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་དང་འཇིག་པ་ཡོད་པའི་ཆོས་ལ་བརྟེན་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །ཆོས་གང་མི་སྐྱེ་བ་དང་མི་འགག་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང་སྐྱེ་བ་དང་འགོག་པ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ།། །།ནན་ཏན་སྙིང་པོར་བྱེད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ནི་གང༌། དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ནི་གང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ལམ་ལ་འཇུག་པར་བསྟན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མདོ་སྡེ་གང་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་འམ། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བཤད་པ་རྣམས་ནི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འདྲེན་པའི་ལམ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་འབྲས་བུ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་གང་ལ་མ་བསྒྲུབས་པའི་འབྲས་བུ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གསུངས་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ཀུན་རྫོབ་བསྒྲུབ་པར་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མདོ་སྡེ་གང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཐ་སྙད་མང་པོ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་ཡོད་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་དེ་དག་ནི་དྲང་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་དོན་དམ་པར་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མདོ་སྡེ་གང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང་འགག་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོན་དམ་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ལས་དང་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པར་བསྟན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་གང་ལས་དགེ་བ་བྱས་ན་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མྱོང་བར་འགྱུར། ལས་མི་དགེ་བ་བྱས་ན་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མདོ་སྡེ་གང་ལས་ཟད་པར་བྱ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཐབས་རྣམ་པ་མང་པོ་བསྟན་པ་ནི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་བཤད་པའི་ཕྱིར་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་གང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་བའི་ཆོས་རྣམས་བཤད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བའི་ཕྱིར་བསྟན་པའི་མདོ་སྡེ་དེ་དག་ནི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་གངས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་རྣམས་སྦྱངས་ཤིང་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་འཁོར་བ་ལས་ཡིད་འབྱུང་བར་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་གང་འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་ཞིང་ཡིད་འབྱུང་བ་དང༌། འཁོར་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་འཇུག་པ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མདོ་སྡེ་གང་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉི་ག་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པས་འཁོར་བ་སྤང་བར་བྱང་མི་བྱ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བླང་བར་ཡང་མི་བྱ་སྟེ། གཉི་ག་མཚན་ཉིད་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པར་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ཚིག་དང་ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་སུ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་མདོ་སྡེ་གང་སྤྱོད་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། སྐྱེས་པའི་རབས་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་དྲང་བའི་དོན་དུ་ཚིག་དང་ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྙན་པར་སྦྱར་ཏེ། བསྟན་པ་ནི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ཟབ་མོ་མཐོང་བར་དཀའ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་དཀའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་མདོ་སྡེ་གང་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དམིགས་སུ་མེད་པར་མཐོང་བར་དཀའ་བ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་དཀའ་བར་བསྟན་པ་དེ་དག་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །དེ་ལ་དམིགས་པ་ལ་གནས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པར་མི་ནུས་པས་ན་མཐོང་བར་དཀའ་བའོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་ཕྱོགས་གཅིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་པར་མི་ནུས་པས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་དཀའ་བའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ཚིག་དང་ཡི་གེ་མང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་མདོ་སྡེ་གང་དག་ཚིག་དང་ཡི་གེ་མང་དུ་སྟོན་ཅིང་འཇིག་རྟེན་དགའ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱོད་པ་དང་མཐུན་པར་བསྟན་པ་རྣམས་ནི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཉུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་གང་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་སྤྲོས་པ་ཉུང་ངུ་བྱས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་བསྒོམ་པའི་མན་ངག་ཉི་ཚེ་ཙམ་དུ་སྟོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ནི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེའོ། །སྒྲ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་བཤད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་བཤད་པའོ།། །།གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ནི་གང༌། གང་ཟག་ནི་གང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བ་ལ་གནས་ཏེ་གང་ཆོས་ཁ་ཅིག་ལ་རྩོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གང་ཟག་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སློབ་པའི་གང་ཟག་དང༌། མི་སློབ་པའི་གང་ཟག་གོ །དེ་ལ་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་གང་ཟག་ཡོད་པར་ལྟ་བ་ལ་གནས་ནས་སློབ་པའི་གང་ཟག་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། མི་སློབ་པའི་གང་ཟག་ནི་ཆོས་དེ་བརྒྱད་ཀྱི་སྟེང་དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏེ་ཆོས་བཅུ་ལ་བརྩོན་པ་ནི། ཆོས་ཁ་ཅིག་ལ་རྩོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་གཉིས་ནི་གང་ཟག་གོ །གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བ་དེའི་རྩོམ་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟང་ཟག་གི་རྩོམ་པ་གང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། གང་ཟག་ཉིད་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཤེས་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཡང་ན་གང་ཟག་ཡོད་དོ་ཞེས་ལྟ་བ་གནས་ཏེ། གང་ཟག་དེ་ཐར་པ་དང་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྦྱིན་པའམ། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཁ་ཅིག་ལ་རྩོམ་པ་ནི་གང་ཟག་ཅེས་བྱའོ། །གང་ཟག་དང་གང་ཟག་གི་དོན་དུ་བརྩམས་པའི་ཆོས་རྣམས་དངོས་པོ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས། སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་རྩོམ་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །གང་ཟག་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གང་ཟག་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་གསུངས་པའོ། །དེ་ལ་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་མ་ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་གང་ཟག་གོ །སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ཞུགས་ལ་སྤྱོད་པ་དེ་དག་མ་ཉམས་པ་རྣམས་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དགེ་བའི་གང་ཟག་གོ །ཚོགས་བསགས་པ་དབང་པོ་ཞན་ཏེ་མི་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་ནི་དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་གང་ཟག་གོ །ཚོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བསགས་པ་དབང་པོ་རྣོན་པོ་རང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བདེན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། གསུངས་པའི་ཆོས་རྟོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་སྤྱོད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་གང་ཟག་གོ །བརྒྱད་པའི་གང་ཟག་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འཇུག་པ་སྟེ། གང་མཐོང་བའི་ལམ་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔ་ལ་གནས་པའོ། །མཐོང་བའི་ལམ་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ལ་གནས་པ་ནི། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གོ །གང་བསྒོམ་པའི་ལམ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་དྲུག་སྤངས་པའི་ལམ་ལ་གནས་པ་ནི་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་གང་ཟག་གོ །གང་བསྒོམ་པའི་ལམ་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་ལམ་ལ་གནས་པ་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་གང་ཟག་གོ །སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་དགུ་ཆར་སྤངས་པའི་ལམ་ལ་གནས་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པའི་གང་ཟག་གོ །སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་མ་བྱུང་བའི་ཚེ་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ནས་གཞན་གྱི་མན་ངག་མེད་པར་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཏེ་རང་བྱང་ཆུབ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གང་ཟག་གོ །མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ནས་བརྩམས་ནས་ས་བཅུ་མན་ཆད་ལ་གནས་པ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གང་ཟག་གོ །གང་ཟག་གཅིག་ཅེས་བྱ་བས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཉིས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་མི་སྲིད་པར་སྟོན་ཏོ། །འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་བ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགའ་ལྡན་གྱི་ཕོ་བྲང་ནས་འཆི་འཕོ་བ་བསྟན་ཏེ། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཕན་པ་ནི་འདོད་པའི་བསོད་ཉམས་ཀྱི་མཐའ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའོ། །བདེ་བ་ནི་བདག་ཉིད་ངལ་བའི་མཐའ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་ཞིང་ལམ་དབུ་མ་སྟོན་པ་ཡང༌། སེམས་ཅན་ལ་ཐུགས་རྗེའི་རྒྱུས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ།། དོན་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གཞག་པའོ། །སྟོན་པ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་གང་ཟག་ཅེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་དག་ནི་གང་ཟག་ཅེས་བྱའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚིག་གི་གནས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་ཅེས་གསུངས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཡང་གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། གང་ཟག་ཅེས་གང་ཟག་གི་ཚིག་མ་བརྟགས་ན་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་ཞིང་སེམས་ཅན་དྲང་དུ་མི་རུང་བས་སེམས་ཅན་རྣམ་གྲངས་མང་པོའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་བཏགས་ནས་བསྟན་པ་སྟེ། བཏགས་པ་ཙམ་ལ་གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་ཡོད་པར་མངོན་པར་ཆགས་པ་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཉིད་ལ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འབྱུང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ནམ་ཡང་མཚན་ཉིད་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲོ་བཏགས་པ་མེད་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་སྟོང་པའི་ངོ་བོ་ལ་ཡོད་པར་སྒྲོ་གདགས་སུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱང་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་བརྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་ཏུ་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལ་མི་བརྟེན་པའི་ཕྱིར། རྩ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་མ་བསྐྱེད་ཅིང་དེ་ལ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཀུན་དུ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཉམ་པ་དག་ལ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་གཅིག་པར་མཉམ་པ་སྟེ། མཚན་ཉིད་གཅིག་པར་འདུ་བས་ན་མཉམ་པ་ལ་མཉམ་པའོ། །མི་མཉམ་པ་དག་ལ་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་མཉམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་དང་འདྲ་བས་ན་མི་མཉམ་པ་དག་ལས་མཉམ་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་གཅིག་པར་འདྲ་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་འདྲ་བས་ན། མཉམ་པ་དང་མི་མཉམ་པ་དག་ལ་མཉམ་པའོ། །རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པས་ན་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པས་ན་རྩོམ་པ་མེད་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་མཐོང་བས་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱོན་མེད་པ་རྙེད་པའོ། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་མེད་པ་ཡིན་པས་ན། ཤིན་ཏུ་ནམ་མཁའ་རང་བཞིན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་གང་དག་ཆོས་ཉིད་ལ་རྟོན་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་རྟོན་ཅིང་དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དེ་དག་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མིག་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་གང་ལ་ཡང་དངོས་པོར་མི་འཛིན་ཅིང་མི་རྟོན་པའོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ན་ཆོས་ཀྱི་སྒོའི་ཚུལ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་རྟོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་སྟེ། ཚུལ་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་བ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའོ། །འདིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྟོན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་ཁོ་ནར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་འདིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྟོན་པས་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པར་འགྱུར་བའོ། །འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྟོན་པ་བཞི་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཡོངས་སུ་བྱང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་བ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱང་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་མི་ཟད་པ་ཡང་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྤྱད་པའི་ཡུལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་སུ་བྱང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རྟག་པར་ཕོངས་པ་མེད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པའོ། །ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་དོན་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་བསྟན་པར་ཡང་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་རྟག་པ་ཕོངས་པ་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པའོ། །ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པ་གང་ཞེ་ན། གང་གིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པའོ། །རྟག་པར་ཕོངས་པ་མེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གིས། གང་ལ་གང༌། ཇི་ལྟར། གང་གི་ཕྱིར། སྦྱིན་པ་ནི་སྦྱིན་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོའོ། །དེ་ལ་གང་སྦྱིན་པ་ནི། ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་སྦྱིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའོ། །གང་གིས་སྦྱིན་པ་ནི་འདོད་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པའོ། །གང་ལ་སྦྱིན་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཅན་གྱི་ཞིང་དང༌། ཕན་བཏགས་པའི་ཞིང་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བའི་ཞིང་ལ་སྦྱིན་པའོ། །ཇི་ལྟར་སྦྱིན་པ་ནི་རང་གི་ལག་ནས་དུས་སུ་གུས་པར་བྱས་ཏེ་སྦྱིན་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་ནི་མཆོད་པ་དང་ཕན་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ལག་དྲུག་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་སྟེ། ཡན་ལག་དྲུག་པོ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་གནས་པ་དང༌། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡོམས་པ་དང༌། ཆོ་ག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་ཙམ་ལ་ཡང་འཇིག་པར་ལྟ་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་སློབ་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་གང་བསམ་གཏན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་མཉམ་པར་གཞག་པའི་དགེ་བ་རྣམས་སོ། །ཡང་ན་ཆོས་རྣམས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་སེམས་ལ་གོམས་ཤིང་འདྲིས་པར་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ནི་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོའོ། །བྱམས་པའི་སེམས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་བྱམས་པ་གྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལས་བྱུང་བའམ། བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙོམས་པར་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པ་མིང་གིས་སྨོས་པ་དགེ་བ་སྤྱད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཞེས་བྱའོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སྦྱོར་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཞུགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་སམ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བར་བྱའོ་ཞེས་དམིགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་སོ། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་རྩོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་མ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་ཤིང་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་སོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་སྡིག་པ་བཤགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གིས་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་གི་དབང་གིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས། སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པ་བཤགས་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་འཆགས་སུ་བཅུག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་སོ། །སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་དུས་ན་དང་པོ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་འམ། ས་དང་པོ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་ས་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སོ། །སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་ནི་ས་བཅུ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སོ། །དུས་གསུམ་དུ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པ་དེ་དག་གིས་དུས་གསུམ་དུ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་བསོད་ནམས་བྱས་པའོ། །དེ་དག་གི་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ལ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྐབས་སུ་ནི་འཕགས་པ་དེ་དག་གིས་རང་རང་གི་ཐེག་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སོ་སོའི་སྤྱོད་པ་བརྩམས་པར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་མངའ་བ་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བ་རྣམས་སོ། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་དེ་དག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང༌། དགའ་བ་དང་མོས་པ་སྐྱེད་པའོ། །ལྡན་པ་ནི་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པར་གསོལ་བ་ནི་ཆོས་བཤད་ཅིང་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་གསོལ་བའོ། །སྐུ་ཚེ་བསྲིང་བར་གསོལ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་ཞིང་ད་དུང་འཇིག་རྟེན་དུ་བཞུགས་པར་གསོལ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང༌། ཆོས་བཤད་པར་བསྐུལ་བ་དང་བཞུགས་པར་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསགས་པ་རྣམས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔོས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཚོགས་སོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་སྟོན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་བཤད་ནས་དེ་ཉིད་སྤྱོད་པ་ལ་བཙུད་པའོ། །ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཀོད་པ་ནས་དགེ་བ་ལ་བཞག་པའོ། །གཡོ་བ་མེད་པར་རིམ་གྲོ་བྱེད་པ་ནི་སྙིང་ཐག་པ་ནས་གྲོགས་བྱེད་པའོ། །མཐུ་ཆུང་བ་ལ་བཟོད་པས་བརྟེན་པ་ནི་སེམས་ཅན་དམན་པ་ཞན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་སླར་གནོད་པར་མི་བྱེད་ཅིང་ཁོང་ཁྲོ་བ་མི་སྐྱེ་བའོ། །ལྟུང་བ་མི་འཆབ་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་ཉམས་པར་གྱུར་བ་རྣམས་གཞན་ལ་མཐོལ་བའོ། །སྡིག་པ་འཆགས་པ་ནི་མཚམས་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡིག་པ་བྱས་པ་འགྱོད་པའི་ཡིད་ཀྱིས་འཆགས་པའོ། །བཞུགས་པ་ནི་ད་དུང་འཇིག་རྟེན་ན་བཞུགས་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱ་བ་མཛད་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །མཆོད་པ་ནི་གདུགས་དང་རྒྱལ་མཚན་དང་ན་བཟའ་ལ་སོགས་པས་མཆོད་པའོ། །རིམ་གྲོ་ནི་བསྐོར་བ་དང་ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པའོ། །སྟོན་པ་བཞིན་དུ་ཕངས་པར་འཛིན་པ་ནི་འཁོར་བ་ལས་འབྱིན་པར་བྱེད་པའི་སྟོན་པ་ཕངས་པ་བཞིན་དུ་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་ཡང་ཕངས་པར་བྱེད་པའོ། །རིན་པོ་ཆེ་ཚོལ་བ་ལྟར་བརྩོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་རིན་ཐང་མེད་པའི་རིན་པོ་ཆེ་རྒྱ་མཚོར་སྲོག་ལ་འབབ་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱང་ཉམས་སུ་བླངས་ནས་བདོག་པ་ཐམས་ཅད་བཏང་སྟེ་རིང་དུ་སོང་ནས་ཚོལ་བ་ལ་འབད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ་ཡང་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཡང་མི་ཕངས་པར་བྱ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་རིང་དུ་སོང་ནས་ཀྱང་ཚོལ་བ་ལ་འབད་པར་བྱེད་པའོ་སངས་རྒྱས་བཞིན་དུ་ཕངས་པར་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་འདྲ་བར་ཆོས་སྟོན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཕངས་པར་བྱེད་པའོ། །དཔག་ཚད་བརྒྱར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚོན་པའི་ཚིག་ཙམ་དུ་ཟད་དེ་དེ་བས་ཀྱང་རིང་དུ་སོང་ཞིང་ཆོས་ཉན་པའོ། །དཔེ་མཁྱུད་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་གཞན་ལ་མ་ལུས་པར་སྟོན་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཟང་ཟིང་མེད་པར་ཆོས་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁེ་དང་བཀུར་སྟི་ལ་མི་ཆགས་པར་ཆོས་སྟོན་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ།། ཆོས་ལ་རིང་ཐང་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་རིན་ཐང་མེད་པའི་རིན་པོ་ཆེ་གཅེས་ཤིང་ཕངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་ཡང་གཅེས་ཤིང་ཕངས་པར་བྱེད་པའོ། །ཕ་མ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་བཏགས་པའི་གནས་ཡིན་པས་བླ་མ་དང་བཙུན་པར་འཛིན་ཅིང་བཟའ་བ་དང༌། བགོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་ལ་སོགས་པས་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པའོ། །བྱས་པ་གཟོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕན་བཏགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཕན་འདོགས་པར་བྱེད་པའོ། །བྱས་པ་ཚོར་བ་ནི་ཕན་བཏགས་པ་ཤེས་ཤིང་མི་བརྗེད་པའོ། །བྱས་ནས་འགྱོད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ཕན་བཏགས་པ་དང་དགེ་བ་བྱས་པ་རྣམས་བྱས་ནས་ཕྱིས་བྱས་པ་ཉེས་སོ་ཞེས་འགྱོད་པ་མེད་པའོ། །བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པས་མི་ངོམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་མང་དུ་བསགས་པ་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པའོ། །ལུས་བསྡམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཀྱིས་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་བསྡམས་པས་ཡོན་ཏན་དང་མི་ལྡན་ཡང་ལྡན་པ་འདྲ་བར་ཚུལ་འཆོས་པ་མེད་པའོ། །ངག་བསྡམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངག་གི་སྒོ་ནས་བརྫུན་དང་ཚིག་ཀྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་འབྱུང་བར་བསྡམས་པས་བརྫུན་དང་གཡོ་སྒྱུའི་ཚིག་སྣ་ཚོགས་མི་སྨྲ་བའོ། །ཡིད་བསྡམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྣབ་སེམས་དང་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་མི་འབྱུང་བར་བསྡམས་པས་བརྣབ་སེམས་དང་གནོད་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་དང༌། གཡོ་སྒྱུའི་བསམ་པ་སྣ་ཚོགས་མེད་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་རབ་ཏུ་འཇོག་པས་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་བརྩིགས་པ་དང་བྱས་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པའོ། །རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་གཅིག་བྱས་ནས་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་ལས་ཀྱང་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་རིགས་ཀྱི་བུ་འམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དད་པ་ཅན་ལ་ལ་ཞིག་གིས་མི་གནས་པའི་ཕྱོགས་སུ་མཆོད་རྟེན་ནི་སྐྱུ་རུ་རའི་འབྲུ་ཙམ། སྲོག་ཤིང་ཁབ་ཙམ་གདུགས་ནི་བ་ཀུ་ལའི་ལོ་མ་ཙམ་ཞིག་བྱས་ལ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནང་དུ་བཅུག་ན་དེ་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་ཤི་འཕོས་ཤིང་འཆི་བའི་དུས་བྱས་ནས་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཏན་པ་མེད་པའི་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་པས་མཚན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དུས་ཐམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཅད་དུ་གཏོང་བ་ནི་གཏན་པ་མེད་པའི་མཆོད་སྦྱིན་ཏེ། དེས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བའི་གོང་དུ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྐབས་སུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས། དད་པས་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་གང་ཟག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་ལྟ་བུའི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་བསགས་པས་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་ཀུན་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །ང་རྒྱལ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་དང༌། ཆུང་བའི་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་སྤངས་པས་འཕྲལ་དུ་ཡང་འགྱིང་བའི་སྤྱོད་ལམ་མི་མཛེས་པ་མེད་ཅེས་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ཡང་ལུས་མཛེས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན་ལུས་བརྒྱན་པའོ། །ངག་གི་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྫུན་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་སྤངས་པས། འཕྲལ་དུ་ཡང་ཚིག་སྐྱོན་ཅན་མི་མཛེས་པ་མེད་པ་དང༌། ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དབྱངས་ཡན་ལག་དུ་མ་དང་ལྡན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ངག་བརྒྱན་པའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་སེམས་མེད་པས་འཕྲལ་དུ་ཡང་གནོད་པའི་བསམ་པ་དྲི་མ་ཅན་མེད་ཅིང་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ཡང་ཞེ་སྡང་མེད་པའི་སེམས་འཐོབ་པར་འགྱུར་བས་སེམས་བརྒྱན་པའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་ནི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔའི་སྒོ་ནས་རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་མང་པོ་བཤད་པ་དང་ལྡན་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བཻ་ཌཱུཪྻའི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་དང༌། དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་རིན་པོ་ཆེའི་གཞལ་ཡས་ཁང་ལ་སོགས་པ་མཛེས་པའི་དངོས་པོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱེད་པས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གི་རྒྱན་དུ་འགྱུར་བའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འམ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་བས་བདག་གིས་བཤད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཟང་བའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱན་དུ་འགྱུར་བའོ། །ཡང་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པས་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །སྨྲས་པའི་ཚིག་རྣམས་ཕན་ཚུན་སྐྱེལ་བ་ནི་ཕྲ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མའོ། །མ་སྨྲས་པའི་ཚིག་རྣམས་ཕན་ཚུན་སྐྱེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་འབྱེད་པའི་ཚིག་གོ །དེ་ལྟ་བུ་མེད་པས་བདག་གི་འཁོར་ཀྱང་གཡོ་མེད་པ་སྒྱུ་མེད་པ་དྲང་པོ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཤ་སྟག་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བས་ན་འཁོར་གྱི་རྒྱན་དུ་འགྱུར་བའོ། །བརྗོད་པ་ལ་སེར་སྣ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་བསྟན་པ་ལས་སེར་སྣ་མེད་པས་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་དང༌། ཆོས་གཟུང་བའི་འོས་སུ་གྱུར་བའི་ཕྱིར། ཆོས་གཟུང་བར་འགྱུར་བའོ། །ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་བྱིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ཡོད་པའི་ཆོས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང་རབ་ཐོབ་པས། རབ་ཏུ་དགའ་ནས་ལེགས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ཉིད་བསོད་ནམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལེགས་པར་བཤད་པ་ལ་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ཐོག་མར་ཡང་དགེ་བར་དུ་ཡང་དགེ་ཐ་མར་ཡང་དགེ་བའི་ཆོས་བཤད་པ་རྟོག་པས་སྒྲིབ་པ་ལྔ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་མེད་པར་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པར་སྤོང་པའོ། །ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ཆོས་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་ནས་ངེས་པར་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ་ཉན་པ་ཉིད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ནོ། །དཀའ་ཐུབ་བསྒོམ་པའི་ནགས་ཚལ་ནི་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་ནགས་ཚལ་ལོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་གི་རྒྱན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་དུ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སམ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་གི་རྒྱན་ནོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་དགེ་བ་བསགས་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོའི་རྒྱན་དུ་འགྱུར་བའོ། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་གོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེས་ཀྱང་འཁོར་བའི་སྐྱོན་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་མི་གོས་པར་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་འང་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཁོར་བ་ནས་ཤི་འཕོས་པ་ཡང་སྐྱོན་མེད་པའོ། །དེ་ལ་ཤི་བ་ནི་འདིར་ཚེའི་དབང་པོ་འགགས་པའོ། །འཕོ་བ་ནི་འདི་ནས་སྲིད་པ་གཞན་དུ་སོང་བའོ། །རིན་པོ་ཆེ་དང་ཕངས་པའི་དངོས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གསེར་དང་དངུལ་སོགས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། བུ་དང་ཆུང་མ་ལ་སོགས་པ་ཕངས་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་མ་ཆགས་པར་གཏོང་བས་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་འགྱུར་བ་འམ། ལག་ན་རིན་པོ་ཆེ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །གཏེར་མི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཟད་པ་འབྱིན་པ་ནི་ཚེ་འདིར་རོ། །ལོངས་སྤྱོད་མི་ཟད་པ་ནི་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་མི་ཟད་པ་ཐོབ་པའོ། །འོད་ཟེར་མཉམ་པར་གཏོང་བ་ནི་བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེའི་བསམ་པས་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་མཉམ་པར་ལྟ་བའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱན་ཐོབ་པ་ནི་གང་ལ་ཡང་བྱམས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པའི་སེམས་ཐོབ་པའོ། །མ་ལོབས་པ་ནི་བསླབ་པ་མཐར་མ་ཕྱིན་པའོ། །འོད་བཀོད་པ་གཏོང་བ་ནི་དེ་དག་ལ་སྤ་འགོང་བར་བྱེད་པ་མེད་པའོ། །སྐྱེ་བ་ཡོངས་སུ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པའི་ཚོགས་དང་ལྡན་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བ་འམ། ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བ་འམ། སྡིག་པ་བྱེད་པའི་གནས་སུ་མི་སྐྱེ་བའོ། །མངལ་གྱི་གནས་ཡོངས་སུ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་ལྟུང་བ་ཆོས་བཞིན་དུ་གསོ་བར་བྱེད་ཀྱི་གླེང་བར་མི་བྱེད་པས་རྟག་ཏུ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཚུལ་དུ་གནས་པས་ལས་སུ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་དོན་ཡོད་དེ་ཆུད་ཟོས་པར་མ་གྱུར་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོར་གྱུར་པའོ། །བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པས་ཇི་སྤྱད་དོ་ཅོག་ལ་གཡོ་སྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཤིང་དེའི་དབང་དུ་འགྱུར་བའོ། །སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པས་རང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚེ་རབས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་བདག་གིས་སྨིན་པར་བྱ་ཞིང་གདུལ་བར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་བཀོད་པ་དེ་དག་པར་བྱས་པས་ནམ་བདག་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ཡང་སྦྱིན་པ་ལ་གནས་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པ་ཤ་སྟག་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །ཁ་ཅིག་ལས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་འབྱུང་སྟེ་དེར་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གྱོ་མོ་དང༌། བོང་བ་ལ་སོགས་པ་མེད་ཅིང་མཉམ་པར་སྣང་བ་ཡང་བདག་གི་སེམས་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་སྣང་བ་མེད་པ་གོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དོན་དུ་ལྟའོ། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་སྟོན་པས་ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་ཅིང་ཕན་པར་བྱེད་པའི་བསམ་པ་ནི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་སྟེ། ལེགས་ཉེས་ཇི་འབྱུང་ཡང་བདག་གི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བར་ཤེས་ན། ཕ་རོལ་པོ་ལ་བྱམས་པ་དང། སྡང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའོ། །ཉི་ཚེ་བའི་སྤྱོད་པ་མི་འདོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་དོན་དུ་ཞུགས་པ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པའི་ལམ་ལ་གནས་པར་མི་མོས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྤྱོད་པ་ལ་མོས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་མི་གཏོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ་བསྐྱབ་པར་བྱ་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་གཏོང་བས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཚང་རྒྱ་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའོ། །དད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་པ་དང་ལྡན་ཏེ། དད་པས་རྒྱུ་བྱས་པས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལུས་དང་སྲོག་ལ་མི་ལྟ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་སྲོག་ལ་ཡང་མི་ཕངས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བཙལ་བས་ན་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའོ། །སྔོན་དམ་བཅས་པ་ཉམས་འོག་ཏུ་ཆུད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དང་པོ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྒྲལ་ལོ་ཞེས་ཁས་བླངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསྒྲལ་བས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་བསླུ་བའོ། །དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་འམ། མཐར་འབྱིན་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དགེ་བའི་ཆོས་བསོད་ནམས་ཡིན་ཏེ། བསོད་ནམས་དང་ལྡན་ནས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་རྫོགས་པར་འགྱུར་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པའི་དོན་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །མདོར་ན་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་གང་དང་གང་གིས་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་མཚན་དང་དཔེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱད་དང༌། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང༌། སྐུ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དེ་དང་དེ་དག་བསྒྲུབ་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱ་ཆེར་ནི་བསྐལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཞིབ་ཏུ་བསྟན་ཅིང་མ་ལུས་པར་བསྟན་ན་ནི། བསྐལ་བ་འམ་བསྐལ་ པ་བས་ལྷག་པར་ཡང་བཤད་དགོས ་ལ་དེས་ཀྱང་རྫོགས་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་འདུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྒྱུ་བསྟན་ཏོ། །དེས་ཆོས་དེ་དག་ཐོས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྐྱེན་བསྟན་ཏོ། །ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འདུན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུའི་ཚོལ་བ་ལ་འདུན་པ་སྟེ། གླེགས་བམ་འདྲི་བ་དང༌། ཀློག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་འདུན་ཞིང་བརྩོན་པའོ། །ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མེད་པ་མངོན་དུ་བྱས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནམ། ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་སྟོན་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཏེ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་ཆོས་སྟོན་པའི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་སོགས་པའོ། །རྟག་ཏུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་ཏུ་བསྟེན་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་འགྲོགས་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ཞེས་ཚིག་རེ་རེ་དང་སྦྱར་རོ། །རྟག་ཏུ་བསྟེན་པ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་དེའི་གན་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བའོ། །རྟག་ཏུ་འགྲོགས་པ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་མི་གཏང་བའོ། །རྟག་ཏུ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་དག་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྟི་སྟང་བྱེད་པའོ། །གང་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་ཅིང་ཞེས་བྱ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འབད་པར་བྱེད་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ལ་འབད་པ་མེད་པའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་དག་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་སྟོན་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་བ་མི་བྱེད་པའོ། །བླ་མ་བཞིན་དུ་ཕངས་པར་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་བཙུན་ཞིང་ཕངས་པར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་ཡང་བཙུན་ཞིང་ཕངས་པར་བྱེད་པའོ། །སྟོན་པ་བཞིན་དུ་ཕངས་པར་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བཙུན་ཞིང་ཕངས་པར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་ཡང་བཙུན་ཞིང་ཕངས་པར་བྱེད་པའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་དག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་དང་དེ་དག་གིས་སོ། །འདི་བསམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་རིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་ཆོས་ཚོལ་བ་དེའི་བསམ་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ན་ཁེ་དང་བཀུར་སྟི་ཙམ་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཚོལ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཚོལ་བ་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟོན་ཏེ། བཤད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་སྟོན་པའོ། །འབྲེལ་བའི་གཏམ་ཞེས་བྱ་བས་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ་བསྟན་ཏེ། གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཏམ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ་བསྟན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྣོད་དུ་རིག་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ་བསྟན་ཏེ། ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་བསྟན་པའི་སྣོད་ཡིན་པར་རིག་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཙུག་ལག་བྱཱ་ཀ་ར་ཎ་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱུན་དུ་སྟོན་པའོ། །དེས་ཆོས་དེ་དག་ཐོས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཚོལ་བའི་གང་ཟག་དེས་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་གསུམ་པོ་དེ་དག་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལས་ཐོས་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དེ་གསུམ་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་ཅིང་རྒྱུ་རྩོམ་པར་བྱེད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཆོས་ཚོལ་བའི་གང་ཟག་གསུམ་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ལ་སྦྱོར་བ་དེ་ཉིད་གང་ཟག་དེའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་སྦྱོར་བ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་གསུམ་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་ལ་རྩོམ་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་དོན་ཉུང་བ་ནི་བདག་གི་དོན་དུ་ཡོ་བྱད་མང་པོ་མི་ཚོལ་བའོ། །བྱ་བ་ཉུང་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་ཚོང་དང་ཞིང་རྨོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་མི་བྱེད་པའོ། །སྨྲ་བ་ཉུང་བ་ནི་འགྲོ་བ་མང་པོ་ཚོགས་པའི་ནང་དུ་གཏམ་མི་བྱ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དུས་ཆུད་ཟ་བར་མི་བྱེད་པའོ། །ཡོ་བྱད་ཉུང་བ་ནི་བདག་ལ་ཇི་ཙམ་དགོས་པའི་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པའི་ཡོ་བྱད་ལས་ལྷག་པར་མང་པོ་མི་འཆང་བའོ། །ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་དང་ཆ་སྨད་ལ་མི་ཉལ་ཕ་ནི་དུས་དེ་གཉིས་སུ་ཡང་གཉིད་ཀྱིས་བསྒྲིབས་པ་མེད་པར་བྱས་ནས་ཇི་ལྟར་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་སེམས་ཤིང་བསྒོམ་པ་ལ་འབད་པར་བྱེད་པའོ། །ཐོས་པའི་དོན་ལ་རྟོག་པ་ནི་དེ་ལྟར་སེམས་པའི་དུས་ན་ཆོས་གང་ཐོས་པའི་དོན་དེ་ཉིད་ལ་རྟོག་ཅིང་སེམས་ཀྱི་ཚིག་ཙམ་ལ་མི་བརྟེན་པའོ། །ཡང་དང་ཡང་ཚོལ་བ་ནི་བསམ་པའི་ཆོས་དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་དཔྱོད་པའོ། །སེམས་ལ་རྙོག་པ་མེད་པ་ནི་དེའི་དུས་ན་སེམས་རྨོངས་ཤིང་མི་གསལ་བར་མ་གྱུར་པའོ། །ཡང་ན་སེམས་ལ་རྙོག་པ་མེད་པ་ནི་ཆོས་དེ་ཉིད་ལ་དད་ཅིང་ཡིད་ཆེས་པས་སེམས་དང་བའོ། །སྒྲིབ་པ་རྣམས་རྣམ་པར་སེལ་བ་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་རྣམས་ནི་མི་ལྡང་བར་གནོན་ཞིང་སེལ་བར་བྱེད་པའོ། །ལྟུང་བ་རྣམས་ལས་འབྱུང་བ་ཤེས་པ་ནི་ཉེས་པ་བྱུང་བ་རྣམས་ཚངས་པ་འམ་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་འམ། གཉེན་པོ་སྤྱོད་པ་ལ་མཁས་པའོ། །འགྱོད་པ་མེད་པ་ནི་དགེ་བ་བྱས་པ་ལ་མི་འགྱེད་པའོ། །ཀུན་ནས་ལྡང་བ་མེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སེམས་ལ་མི་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའོ། །སྒྲུབ་པའི་སྙིང་པོར་བྱེད་པ་ནི་ཚིག་ཙམ་གྱིས་ཆོ་ག་པར་མི་འཛིན་གྱི། །ཇི་ལྟར་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་སྒྲུབ་པ་ལྷུར་བྱེད་པའོ། །ཆོས་ལ་གཞོལ་བ་ནི་ཐོས་པའི་དུས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ན་ཇི་ལྟར་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ལ་འབབ་པ་ནི་སེམས་པའི་དུས་ན་ཐོས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་རྙེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ལ་བབ་པ་ནི་སེམས་པས་རྙེད་པའི་དོན་ལ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསྒོམས་པས་འབྲས་བུ་དང་ཉེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟུལ་བ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་མི་གནོན་པའོ། །མགོ་དང་གོས་ལ་མེ་འབར་བ་ལྟ་བུ་ནི་སྒྲུབ་པ་ཐམས་ཅད་སྨྱུར་ཏེ་སྒྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་ཆགས་པ་ནི་གོང་དུ་སྨོས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་མ་ཆགས་པར་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤྱོད་པ་འམ། ཟང་ཟིང་ལ་མ་ཆགས་པར་གནས་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་མི་ལྷོད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཕྲན་ཚེགས་ཀྱང་མ་ཉམས་པའོ། །བརྩོན་པ་མི་གཏོང་བ་ནི་དགེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ནམས་ཀྱང་མི་འདོར་བའོ། །ཁྱད་པར་འགྲོ་བ་ནི་ཤེས་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཕྱིར་ཞིང་ཆེར་སྐྱེས་པའོ། །འདུ་འཛི་ལ་མི་དགའ་བ་ནི་འགྲོ་བ་མང་པོའི་ནང་ན་གནས་པར་མི་མོས་པའོ། །གཅིག་པུར་དགའ་བ་ནི་གཅིག་པུར་གནས་པར་མོས་པའོ། །དགོན་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ནི་དགོན་པའི་གནས་སུ་གནས་འཆའ་ཞིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པའོ། །འཕགས་པའི་རིགས་ཀྱིས་ཆོག་ཤེས་པ་ནི་འཕགས་པའི་རིགས་བཞི་ལ་གནས་པའོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་མི་འདོར་བའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་སྔགས་དྲན་པར་མི་འཛིན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་གཙུག་ལག་རྣམས་མི་སློབ་ཅིང་སྔོན་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་རྒྱུན་དུ་དམིགས་ཤིང་སེམས་པར་མི་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཚོལ་བ་ནི་གསུང་རབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཉན་ཅིང་ཚོལ་བའོ། །བརྗེད་པ་མེད་པ་ནི་མཉན་ཞིང་བརྩལ་བའི་ཆོས་རྣམས་བརྗེད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །དོན་རྟོགས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པ་དང་མཐུན་པར་སེམས་ཤིང་དཔྱོད་པའོ། །བློ་གྲོས་ཀྱི་ལམ་དང་མཐུན་པ་ནི་བློ་འམ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །བརྟན་པས་བསྡོམས་པ་ནི་སྡོམ་པ་གང་བླངས་པའི་དངོས་པོ་དེ་ལ་མི་འགྱུར་བས་བརྟན་པར་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་སྡོམ་པའོ། །རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཤེས་པ་དང་མཐུན་པའོ། །ཡང་ན་ཆོས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཤེས་པས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་བསགས་པའོ། །ངོ་ཚ་ཤེས་པ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པས་བརྒྱན་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་ལྟོས་ནས་རྟག་ཏུ་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ལྷུར་བྱེད་པ་ནི་ཇི་སྤྱད་དོ་ཅོག་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤྱོད་ཅིང་སྒྲུབ་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པའོ། །བློ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཤེས་བྱ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་རྒྱ་ཆེ་བ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་མ་ཞུམ་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆུང་དུ་ལ་མ་ཕྱོགས་པས་སོ། །བློ་མ་གྱེས་པ་ནི་ལྟ་བ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཕྱིར་རོ། །མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པ་ནི་དུས་གསུམ་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོན་ཏན་གཞན་ལ་རག་མ་ལུས་པ་ནི་བདག་གིས་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་གཞན་ལ་མི་བརྟེན་ཞིང་གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པའོ། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་མི་སྙེམས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་ནི་ཕྲག་དོག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལེགས་པར་བྱ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ནི་དགེ་བ་ཤ་སྟག་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་འགལ་བར་མི་བྱེད་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྟོགས་ཀྱང་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོད་པར་ལྟ་བའོ། །ལས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་གསུམ་གྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པ་ལ་མཁས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམ་པ་གཞན་ཡང་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གཞན་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་རྣམ་པ་བཞི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྟན་ནི་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་སོགས་པའོ། །བཀུར་སྟི་ནི་ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ནི་བསྟོད་པའོ། །ཆོས་བསྡུ་བ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཡོ་མེད་པ་ནི་ཀུ་རེའི་བསམ་པ་མ་ཡིན་གྱི་སྙིང་ཐག་པ་ནས་དང་བའི་སེམས་ཀྱིས་སོ།།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཇོ་བོ་བཞིན་དུ་སྲུང་བ་ནི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕངས་ཤིང་གཅེས་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་སྨྲ་བ་ཡང་ཕངས་ཤིང་གཅེས་པར་བྱེད་ཅིང་ཆུད་མི་ཟ་བར་སྲུང་བར་བྱེད་པའོ། །ཡང་ན་རྒྱལ་པོའི་འཇིགས་པ་ལས་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་སྲུང་བ་ནི་ཇི་ནས་ཀྱང་ཆོས་སྨྲ་བ་དེའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྐྱེན་གཞན་གྱིས་བསྐལ་ནས་ཕངས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཐབས་སྦྱོར་ཞིང་བྱ་བ་བྱེད་པའོ། །ཡུལ་དང་ལྗོངས་ཀྱི་ཕྱོགས་སྲུང་བ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བ་དེ་ཡུལ་དང་ལྗོངས་རྒྱུ་བའི་ཚེ་དེ་ཕྱིས་ཀྱི་འཇིགས་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་སྐྱོབ་པའོ། །ཕན་པའི་དངོས་པོ་སྲུང་བ་ནི་ཕན་ནོ་ཅོག་དང་སྦྱོར་ལ། གནོད་དོ་ཅོག་ལས་བཟློག་པའོ། །ཟང་ཟིང་གིས་ཉེ་བར་རྟོན་པ་ནི་བཟའ་བ་དང་བགོ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཟང་ཟིང་གིས་ཕོངས་པ་མེད་པར་ཕན་འདོགས་པའོ། །ཆོས་ཀྱིས་ཉེ་བར་རྟོན་པ་ནི་དེས་བཤད་པའི་དམ་པའི་ཆོས་རིང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བའི་བྱ་བ་བྱེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཉེ་བར་རྟོན་པ་ནི་དེའི་ཤེས་རབ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ཤོམ་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཉེ་བར་རྟོན་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་གོང་ནས་གོང་དུ་སྐྱེ་ཞིང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་སྟེ་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་ལྟ་བུ་ལ་བྱའོ། །མོས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་སྨྲ་བ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ།། ཐོས་པ་ཚོལ་བ་ནི་རྒྱུན་དུ་ཆོས་ཉན་པ་ཚོལ་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་བརྗེད་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་བརྗེད་པའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ལ་སེམས་ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པའོ། །ཐོས་པའི་སྟོབས་ནི་ཉན་པའི་དུས་ན་ཆོས་རྣམས་རྟོགས་པར་ནུས་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའོ། །ཆོས་ལ་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པར་མོས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །ཆོས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བརྟེན་ཞིང་ཉན་པ་དང༌། ཀློག་པ་དང་འདྲི་བ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ།། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་ཆོས་ཇི་ལྟར་བཙལ་བ་ལ་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇལ་བའི་རང་བཞིན་ནོ། །ངན་དུ་བརྗོད་པ་དང་ངན་དུ་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་ཏུ་ཆོས་ཚོལ་བ་ལ་འབད་པས་ཆོས་ཚོལ་བའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་འཕྱས་བཏགས་ཤིང་མི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་བཟོད་པའོ། །ངན་དུ་བརྗོད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ནི་ལྐོག་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་པའོ། །ངན་དུ་སྨྲ་བ་ནི་དངོས་སུ་སྨྲ་བའོ། །མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་དང་མཐུན་པར་འཇུག་པའི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་ཇི་སྐད་བསྒོ་བ་བཞིན་བྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་པའོ། །ཉན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ནི་གཞུང་མང་དུ་ཉན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འབད་པའོ། །འཛིན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ནི་མཉན་ནས་དོན་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འབད་པའོ། །བསྟན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ནི་ཇི་ལྟར་མཉན་ཅིང་བཟུང་བའི་ཆོས་གཞན་ལ་བསྟན་པ་ལ་འབད་པར་བྱེད་པའོ། །ནན་ཏན་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་ནི་མཉན་པ་དང་བཟུང་བའི་ཆོས་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ལ་འབད་པར་བྱེད་པའོ། །དབེན་པ་ནི་ལུས་དབེན་པ་ལ་གནས་པ་ཚོལ་བའོ། །རྩེ་གཅིག་པ་ནི་སེམས་དབེན་པ་ལ་ཚོལ་བའོ། །བསམ་གཏན་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཚོལ་བ་ནི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒོམ་གྱི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མི་ཚོལ་བའོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་བདག་མེད་པ་གཉིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཆད་པ་ལ་མི་གནས་པ་ནི་ཆད་པར་མི་ལྟ་བའོ།། རྟག་པ་ལ་མི་འཇུག་པ་ནི་རྟག་པར་མི་འཛིན་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་མི་འགལ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །བདག་མེད་པ་ལ་བཟོད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་སྐྲག་པ་མེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་གཉི་ག་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པའོ། །ཡང་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྒྲས་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་དང་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་དང་མི་འགལ་བར་བྱེད་པའམ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་སྣ་ཚོགས་བསྒྲུབ་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པ་དང༌། མཐུན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའི་ལམ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གོ །སའི་ལམ་ནི་ས་བཅུ་རྣམས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་རྣམས་ཏེ་དེ་དག་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའམ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཕྱིན་བར་བྱེད་པས་ན་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ས་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་རྣམས་མཐར་ཕྱིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འཐོབ་པས་དེ་མ་ཐག་པའི་ལམ་ལ་བྱའོ། །ཐོས་པས་མི་ངོམས་པ་ནི་ཐོས་པ་མང་པོས་ཆོག་མི་ཤེས་པའོ། །བསྟན་པས་མི་ངོམས་པ་ནི་གཞན་ལ་ཆོས་བསྟན་པས་སྐྱོ་བ་མེད་ཅིང་ཆོག་མི་ཤེས་པའོ། །དཔྱོད་པས་མི་ངོམས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱོད་པ་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པའོ། །ཤེས་པས་མི་ངོམས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་དང༌། བསམ་པ་དང་བསྒོམ་པ་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་གཟུགས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་བ་མ་སྤངས་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ནི་དེ་ལྟར་འཁོར་བ་མ་སྤངས་ཀྱང་མྱ་ངན་ལས་འདའ་པ་དང་ཡང་མི་འགལ་ཞིང༌། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡང་མ་ཉམས་པ་སྟེ་མདོར་ན་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པའོ། །སྦྱིན་པ་ལས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཡང་གཞན་མ་ཡིན་གྱི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་འདི་རྣམས་ཏེ། །འདི་དག་སྤྱོད་པའི་ཚེ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་ལྟའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པ་བཞི་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདྲི་བ་སྟེ་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་དེ་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྩོམ་པ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཅད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྩོམ་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དོན་ཉུང་ཞིང་བྱ་བ་ཉུང་བ་ལ་སོགས་པའི་གོང་དུ་སྨོས་པ་རྣམས་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་རྣམས་ལས་ཀྱང་དན་ཉུང་བ་ནས་ཁྲེལ་ཡོད་པ་དང་ངོ་ཚ་ཤེས་པའི་བར་དུ་ནི་རྒྱུའི་རྩོམ་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ལྷུར་བྱད་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པའི་བར་དུ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་རྩོམ་པའོ། །ཡོན་ཏན་གཞན་ལ་རག་མ་ལུས་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བར་དུ་ནི་འབྲས་བུའི་རྩོམ་པ་སྟེ། མིང་གིས་སྨོས་པའི་རྩོམ་པ་དེ་དག་ཀུན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དམིགས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་སུ་ན་ཡེ་ཤེས་བསྒྲུབ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། རྩོམ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །ཡེ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་གཙོ་བོར་བྱེད་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པའམ། ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་རྟོན་པ་འམ་ཡེ་ཤེས་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གནས་པ་ནི་དེ་ལ་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་གནས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་རྟོན་པ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ། ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟོན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ཞིང་འདྲིས་པར་བྱེད་པའི་གནས་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །བདུད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་བདུད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བར་ཆད་བྱ་བའི་སྐབས་མི་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྣོད་དུ་འགྱུར་བའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱིན་གྱི་རླབས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་ལས་མི་ཉམས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པར་མཛད་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཐོབ་པར་བྱེད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བསྒོམ་པ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བཞི་བཅུར་གཅིག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མེད་པས་བཤད་དེ། རང་གི་གནས་དང་ཤིན་ཏུ་ཚོར་བ་དང་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཐོབ་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པ་དང༌། མོས་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དང༌། སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དང༌། དད་པའི་མཆོག་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཆོག་དང༌། དྲན་པའི་མཆོག་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཆོག་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་མཆོག་དང༌། དད་པ་མི་ཚུགས་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་མི་ཚུགས་པ་དང༌། དྲན་པ་མི་ཚུགས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་ཚུགས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་མི་ཚུགས་པ་དང༌། དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་བ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་བ་དང༌། དགའ་བ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་བ་དང༌། བག་ཡངས་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྟོག་པ་དང༌། དུལ་བ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་འབྱུང་བ་དང༌། དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དང། མཐུ་ཆེ་བ་དང༌། བསྡུས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། སྤྲོས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཞུགས་པའོ། །དེ་ལ་རང་གི་གནས་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཚོར་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་ཡང་མི་ཟད་པ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ནས་སྟོབས་ལྔའི་བར་གྱིས་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་བསྡུས་པའི་དོན་སྦྱོར་བའི་ལམ་བསྟན་པར་སྦྱར་རོ། །གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གོང་དུ་བཤད་པར་ཟད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་དྲན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཉེ་བར་གཞག་པ་སྟེ། དྲན་པ་ནི་ཤེས་རབ་པོ། །ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །དེ་གཉིས་ཀྱིས་བསྒོམ་པའི་ཡུལ་བཞི་ཡོད་པས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྒོམ་པའོ། །དེ་དག་བསྒོམ་པ་མི་ཟད་པ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་དེ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡར་མི་ཟད་པའོ། །དེ་ལ་རང་གི་གནས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞེ་ན། ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། ལུས་ཐམས་ཅད་དང་ཡང་བྲལ་བར་གྱུར་ལ། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱི་ལུས་ཀྱང་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གང་གོང་དུ་མདོར་སྨོས་པ་དེ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་ལུས་ནི་གང༌། ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནི་གང༌། དྲན་པ་ནི་གང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་ལུས་ནི་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་ལྔ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་གི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དང༌། དབང་པོས་ཟིན་པ་དང༌། དབང་པོས་ཟིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་བགྲང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། འབྱུང་བའི་ལུས་དང༌། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་ལུས་དང༌། མིང་གི་ལུས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ལུས་དང༌། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་པ་དང༌། ཡི་དགས་ཀྱི་ཡུལ་དང༌། མིའི་དང༌། ལྷའི་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ་དང༌། ནང་གི་ལུས་དང། ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུས་དང༌། ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མ་གྱུར་པ་དང༌། བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་དང༌། སྐྱེས་པའི་ལུས་དང༌། མ་ནིང་གི་ལུས་དང༌། མཛའ་བཤེས་ཀྱི་ལུས་དང༌། དགྲ་བོའི་ལུས་དང༌། ཐ་མལ་བའི་ལུས་དང༌། ལུས་ངན་པ་དང༌། ལུས་འབྲིང་དང༌། ལུས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཟང་པོའི་ལུས་དང༌། གཞོན་ནུའི་ལུས་དང༌། ལང་ཚོའི་ལུས་དང༌། རྒན་པོའི་ལུས་ཏེ། དེ་ནི་རེ་ཞིག་ལུས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ནོ། དེ་ལ་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཐོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསམས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་དེས་ལུས་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དག་པ་ཁོ་ནར་ཉེ་བར་རྟོག་པར་བྱེད། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པར་བྱེད། རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད། རྗེས་སུ་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་དྲན་པ་ནི་དེས་ལུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཆོས་གང་དག་གཟུང་བའི་ཆོས་ད་དག་ཁོ་ནའི་དོན་བསམ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གང་དག་བསྒོམས་པས་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བའི་ཚིག་འབྲུ་དང༌། དོན་དང་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་དེ་སེམས་ཀྱིས་མི་བརྗེད་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་བདག་གི་ཆོས་དེ་དག་ལེགས་པར་གཟུང་ངམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན། ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ལེགས་པར་བརྟགས་སམ་འོན་ཏེ་མ་ཡིན། རྣམ་བར་གྲོལ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ལེགས་པར་རེག་པར་བྱས་སམ། འོན་ཏེ་མ་ཡིན་ཞེས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དྲན་པ་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་དང༌། ཡུལ་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་དྲན་པ་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་ནི་དྲན་པ་ཀུན་དུ་བསྲུང་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ་རྟག་འགྲུས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡུལ་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་དྲན་པས་ཡིད་ཀུན་དུ་བསྲུང་བ་དང༌། གནས་སྐབས་མཉམ་པ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཚན་མར་མི་འཛིན་པ་དང༌། མངོན་རྟགས་སུ་མི་འཛིན་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་བསྲུང་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོས་ཀྱང་སྡོམ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དམིགས་པ་ལ་ཉེ་བར་གཏོད་པ་ནི་དམིགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁྱབ་པའི་དམིགས་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་དང༌། མཁས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་དམིགས་པ་ལ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཏོད་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གིས་དྲན་པ་ལེགས་པར་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཉིད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ཤེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲིས་པའོ། །དྲིས་པའི་ལན་གདབ་པའི་ཕྱིར་དེ་རང་གི་ལུས་དང་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་རང་གི་ལུས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ཀྱི་ལུས་སོ། །གཞན་གྱི་ལུས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུས་སོ། །ཡང་ན་རང་གི་ལུས་ནི་མིག་དང་རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོས་ཟིན་པའི་གཟུགས་སོ། །གཞན་གྱི་ལུས་ནི་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་སོ། །ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བུ་ནི་ཤེས་རབ་སྟེ་རང་དང་གཞན་གྱི་ལུས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་པའོ། །གནས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བརྟགས་པའི་ཆོས་དེ་ལ་རྒྱུན་དུ་དམིགས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོག་ཅིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དམིགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུས་ཀྱི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་ཡང་རྟོག་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་མའི་མཐའ་ལ་ཡང་རྟོག་ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་སྔོན་གྱི་མཐའ་ནི་ལུས་དང་པོ་མའི་མངལ་དུ་བྱུང་བའི་དུས་ཏེ། དེ་ལ་ལུས་འདི་ལ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་རྒྱུ་བྱས་ཤིང་ཕ་མའི་ཁུ་བ་དང་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་བྱུང་བ་མེར་མེར་པོ་དང་ནུར་ནུར་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ་ཞེས་སྔོན་ཇི་ལྟར་གྱུར་པ་ལ་རྟོག་པའོ། །ལུས་ཀྱི་ཕྱི་མའི་མཐའ་ནི་རྒ་བ་དང་འཆི་བ་སྟེ། ལུས་འདི་མཐར་རྒས་ཤིང་འཆི་བ་དང༌། ཀེང་རུས་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་རྟོག་པའོ། །ལུས་ཀྱི་ད་ལྟར་བྱུང་བ་ནི་ད་ལྟར་དངོས་སུ་གནས་པའི་ལུས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་བཀྲུ་བ་དང་མཉེ་བ་དང་བཟའ་བ་དང༌། བགོ་བ་ལ་སོགས་པས་བསྐྱང་ དགོས་སོ་ཞེས་རྟོག་པའོ། །དུས་གསུམ་གྱི་ལུས་ལ་རྟོག་པ ་དེ་ཉིད་དོན་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཀྱེ་མ་ལུས་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུང་སྟེ། དེ་ཡང་དབུགས་དབྱུང་དུ་མེད་པ་དང། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། དཔེ་དང་བཅས་བས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཀྱེ་མ་ཞེས་བྱ་བས། དབུགས་དབྱུང་དུ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། ལུས་འདི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཡིད་ལ་སྡུག་བསྔལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བར་གྱུར་ན་ཡང་དེ་ལས་བཟློག་པའི་སྐབས་མེད་པས། ཀྱེ་མའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་ཡི་ཆད་པ་དང་མི་དགའ་བའི་ཚིག་གོ །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་བྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་བ་བསྟན་ཏེ། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པའོ། །ཚོར་བ་མེད་པ་དང༌། བྱེད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། ལུས་དེའི་ནང་དུ་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་དག་གིས་བཏགས་པའི་བདག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས་བྱུང་བ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་བསྟན་ཏེ། ལུས་ཉིད་ཀྱང་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་མཐུ་ལས་བྱུང་ནས་རྨི་ལམ་ན་སྣང་བ་ཙམ་དུ་སྣང་བར་ཟད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་རྟོག་པར་སྦྱར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་དཔེ་བསྟན་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པ་འང་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་ཞིང་བདག་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དང་འདྲ་བར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་དང་བདག་དང་བྱེད་པ་པོ་མེད་པར་འདྲ་བའོ། །ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཙམ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་གཡོ་བ་འམ། མི་གནོད་པ་འམ། མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་གྱིས་སྟོང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བདག་མི་གཡོ་མི་གནོད་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་རྟག་པ་དང་བརྟན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་བདག་ཏུ་བཏགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། ལུས་དེ་ལྟ་བུའི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པས་ན་ཆོས་ཅན་གྱིས་སྟོང་པའོ། །དེ་ལ་རྟག་པ་ནི་མི་རྟག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟན་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་འཇོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དུས་གཞན་ཡང་གནས་པའོ། །ཐེར་ཟུག་ནི་རྒྱུད་འཇམ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་གཡོ་བ་ནི་ཕན་པའི་དངོས་པོས་ཕན་པར་གྱུར་བ་མེད་པའོ། །མི་གནོད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནོད་པ་མེད་པའོ། །མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ནི་མི་འདྲ་བ་དུ་མར་གྱུར་པ་མེད་པའོ། །ཡང་ན་ནི་མི་གཡོ་བས་རྟག་པའོ། །མི་འགྱུར་བས་ན་ཐེར་ཟུག་པའོ། །ལུས་འདི་ལ་བདག་གིར་མི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ལུས་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་དཔའ་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ལ་བསྙེགས་སོ། །བདག་གིར་མི་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དེ་ལ་བདག་གི་དོན་དུ་མི་བྱའོ། །ཡང་ན་ལུས་དེ་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱའོ། །ཡང་ན་ལུས་དེ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ལུས་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པའོ། །བདག་གི་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ལུས་འདིས་སྙིང་པོ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བདག་གི་ལུས་སྙིང་པོ་མེད་པ་ནི་ཕ་མའི་མི་གཙང་བ་དང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་དང༌། བདག་དང་སེམས་ཅན་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པས་སྙིང་པོ་མེད་པ་སྟེ། སྙིང་པོ་མེད་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྙིང་པོ་མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་པོའི་ཆོས་དེ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་ཞིང་ཐོབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་ལ་སྙིང་པོའི་ཆོས་ནི་སྐུ་གསུམ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། སྤྲུལ་བའི་སྐུའོ། །གང་འདི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བས་སྐུ་གསུམ་ཆར་ལ་བྱ་བར་འདོད་དོ། །བདག་གི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱིས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་གཉིས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པ་དང༌། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ལས་འཕགས་པར་གྱུར་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བས་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཆོས་རྣམས་བསྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྐུ་ཡིན་པས་སོ། །རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་འཇོམས་པར་བསྟན་ཏེ། རྡོ་རྗེ་བཞིན་དུ་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དེས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཤིགས་པའི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བས་དེ་གཉིས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པ་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་གློ་བུར་གྱིས་མི་གོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྟན་པའི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བས་དུས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཐམས་ཅད་དུ་གནས་པ་བསྟན་ཏེ། ནམས་ཀྱང་ཉམས་པ་མེད་ཅིང་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཞེས་བྱ་བས་ཐམས་ཅད་ལས་འཕགས་པར་གྱུར་བ་བསྟན་ཏོ། །ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ལས་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྐུ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་གི་ལུས་ཉེས་པ་དུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་བསྟན་ཏེ། བདག་གི་ལུས་ཉེས་པ་དུ་མའི་སྐྱོན་ཆགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔོན་ཡང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཕ་མའི་མི་གཙང་བ་ལས་བྱུང་ཞིང༌། བྱུང་ནས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པས་ཉེས་པ་དུ་མའི་སྐྱོན་དང་ལྡན་མོད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འོན་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཡང་འབྱུང་བར་སྟོན་པ་སྟེ། ཡོན་ཏན་འབྱུང་བས་སྐྱོན་ཅན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞེས་བྱ་བར་དྲང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཐོབ་པར་བྱའོ། །དེས་ཕན་ཡོན་མཐོང་བས་ན་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་གནས་ཀྱི་ལུས་སྤོང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་སྙིང་པོ་མེད་པ་འདི་སྤྱད་ལེགས་ན་འོག་ནས་འབྱུང་བའི་ཕན་ཡོན་ནམ། ཡོན་ཏན་འབྱུང་བར་མཐོང་བར་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ས་ཆུ་མེ་རླུང་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་གྱི་གསོས་སུ་གྱུར་བ་འོག་ནས་བཤད་པ་བཞིན་དུ་བདག་གི་ལུས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཟད་པར་སྤྱད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདག་གི་ལུས་འདི་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱ་བ་ཇི་ཡོང་པ་རྣམས་བྱེད་པ་ལ་ལུས་འདི་ཟད་པར་བྱ། མཐར་བྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །སྒོ་སྣ་ཚོགས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམ་པ་མང་པོ་རྣམ་པ་དུ་མའི་སྒོས་སོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ནི་རྨོ་བ་དང་དཔུང་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པས་སོ། །དམིགས་པ་སྣ་ཚོགས་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ལ་ལས་ཇིར་དམིགས། ལ་ལས་ཇིར་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་གྲངས་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་རྨོ་བ་དང་རྨོ་བ་ལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ཡང་ལ་ལས་ཇི་ལྟར་ལ་ལས་ཇི་ལྟར་ཏེ། མི་མཐུན་པ་དུ་མར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོ་བྱད་སྣ་ཚོགས་ནི་ཁ་ཅིག་གི་གནས། ཁ་ཅིག་གིས་བགོ་བ་ལ་སོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལོངས་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས་ནི་བཟའ་བ་དུ་མ་དང༌། བཏུང་བ་དུ་མའི་དངོས་པོ་བྱེད་པས་སོ། །ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་གྱུར་བ་ནི་གནས་ལ་སོགས་པར་གྱུར་པས་སོ། །ལོངས་སྤྱོད་དུ་གྱུར་པ་ནི་བཟའ་བ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་བར་རོ། །དེས་དོན་གྱི་དབང་ནི་མཐོང་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་ལུས་དེ་ལ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་དོན་གྱི་དབང་མཐོང་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་ཡང་རྟོག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་དུ་མ་དང་ལྡན་པར་རྟོག་པའོ། །སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀྱང་མི་སྐྱོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི། སེམས་ཅན་ལ་སྙིང་རྗེ་བའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པའི་ལུས་ཀྱིས་ཀྱང་སྐྱོ་བ་མེད་དེ། ལུས་འདོར་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་སྡུག་བསྔལ་བར་རྟོག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དང་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་གྲངས་མེད་པ་དང་ལྡན་པར་རྟོག་པའོ། །ལུས་ལ་མི་རྟག་པར་རྟོག་པ་ནི་ལུས་འདི་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། འཆི་བ་དང་ལྡན་པར་རྟོག་པའོ། །ཤི་འཕོས་པས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་བར་སྐྱེ་ཞིང་འཆི་འཕོ་བསྟན་པས་ཀྱང་མི་སྐྱོ་སྟེ། སྐྱེ་བ་དང་འཆི་འཕོ་ཡང་མི་གཏོང་བའོ། །ལུས་ལ་བདག་མེད་པར་རྟོག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་འདི་ལ་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་བརྟགས་པའི་བདག་དང༌། སེམས་ཅན་མེད་པ་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་བྱ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་མི་སྐྱོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་བདག་དང་སེམས་ཅན་མེད་པར་ཡང་རྟོག་མོད་ཀྱི། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཡང་མི་སྐྱོ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཀྱང་མི་གཏོང་ངོ༌། །ལུས་ལ་ཞི་བར་རྟོག་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་འདི་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོས་ཀྱང་སྟོང་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལུས་ཞི་བའི་ཕྱིར་བཏང་སྙོམས་སུ་ཡང་མི་ལྟུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཡང་མི་ལྟུང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་འམ། ལུས་དང་སེམས་སྦྱང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་བསགས་པའི་ཕྱིར་བཏང་སྙོམས་སུ་ཡང་མི་འཇོག་པའོ། །དབེན་པར་ཡང་རྟོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་ལྟུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ལ་མི་གནས་ཤིང་དེ་དག་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། སླ་བ་དང་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ནི་མ་བཤད་དོ། །ཚོར་བ་མེད་པ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཚོར་བ་པོ་མེད་པའོ། །བྱེད་པ་མེད་པ་ནི་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ལུས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་བྱེད་པ་པོ་མེད་པའོ། །བདག་པོ་མེད་པ་ནི་ནང་ན་གནས་པའི་སྐྱེས་བུ་མེད་པའོ། །ལུས་འཛིན་པ་མེད་པ་ནི་དེ་ལས་གཞན་པའི་བདག་ལུས་ལ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པ་མེད་པ་སྟེ། ཚིག་དེ་དག་གིས་གང་ཟག་གི་དངོས་པོ་མེད་པར་བསྟན་ཏོ། །ལུས་དབྱེར་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་ཐ་དད་པ་མེད་པས་སོ། །ལུས་རོ་གཅིག་པ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པས་སོ། །ལུས་ནམ་མཁའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་དངོས་པོ་མེད་ཅིང་ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་ཅིང་ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལུས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་དྲི་མ་དང་མ་འདྲེས་པ་སྟེ། ཚིག་དེ་དག་གིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པར་བསྟན་ཏོ། །མི་ལྟུང་བ་ནི་སྟོང་པའི་ཆོས་དེ་མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པའོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །ལུས་རྫས་དང་སྙིང་པོ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དེ་ལྟར་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ན་ལུས་འདི་ལ་རྫས་ཡོད་པ་དང༌། སྙིང་པོ་ཡོད་པར་མི་མཐོང་བའོ། །དེ་ལ་རྫས་ཡོད་པར་མི་མཐོང་བ་ནི་དངོས་པོ་ཡོད་པར་མི་མཐོང་བའོ། །སྙིང་པོ་ཡོད་པར་མི་མཐོང་བ་ནི་མཆོག་དང་དམ་པ་ཡིན་པར་མི་མཐོང་བའོ། །དེ་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ནང་གི་ལུས་ནི་བདག་གི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་ལུས་སོ། །ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་བདག་གི་ལུས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་ལྟ་བའོ། །གནས་པ་ནི་དེའི་འོག་ཏུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པའོ། །གནས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གནས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ནང་ན་གནས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐབས་མི་འབྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བའི་སྐབས་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ནི་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་ལུས་སོ། །ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནི་གོང་མ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། སྟོང་པར་ལྟ་བའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ནི་གཞན་གྱི་ལུས་ལ་དམིགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པས་མ་གོས་པའོ། །དེ་ལུས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མ་གྱུར་བས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མི་སྤྱོད་པའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ལྡན་པའོ། །ལྷ་དང་མིའི་ནང་ན་མཚན་གྱིས་ལེགས་པར་བརྒྱན་པའི་ལུས་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་གི་ནང་ན་ཡང་མཚན་ཐམས་ཅད་ཚང་བས་བརྒྱན་པའི་ལུས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་འཐོབ་པའོ། །མངོན་སུམ་དུ་འདོང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་གན་དུ་འགྲོ་ཞིང་དེའི་འཁོར་དུ་ཁས་ལེན་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་སྒོམ་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།རབ་ཏུ་ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གནས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གསུམ་ལས་འདས་པ་ཡང་འཐོབ་ལ། ཟག་པ་མེད་པའི་ཚོར་བ་དགེ་བ་ཞི་བ་ཡང་ཚོར་བར་བྱེད་པའོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོར་བའི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་བསྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཚོར་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོར་བའོ། །ཚོར་བ་རྣམས་ནི་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། གཞན་གྱི་དོན་དུ་བཤད་པ་བཞིན་སྦྱར་རོ། །འདི་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ལའོ། །འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟར་རྟོག་སྟེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཚོར་བ་གང་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ་དེ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་བའི་རང་བཞིན་ཏེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱང་མཐར་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་ཞིང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་རྟོགས་ནས་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལས་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་སོ། །ཚོར་བ་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་དངོས་པོ་མེད་པ་འམ། ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་པར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་ཅིང་ལེགས་པར་རྟོགས་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཟག་པ་མེད་པས་ཁོང་དུ་ཆུང་བའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྟོགས་པའོ། །ཉེ་བར་ཞི་བས་རྟོགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཞི་བའི་ཤེས་པས་རྟོགས་པའོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཡང་བདེ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཚོར་བར་བྱེད་པའམ། བདེ་འགྲོའི་ཚོར་བ་ཉིད་མྱོང་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་ཡང་བག་ལ་ཉལ་བར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་སྟོང་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་བདེ་བའི་ཚོར་བས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་མི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བས་རེག་པ་ན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་གྱུར་བ་ན་ཡང་ཤིན་ཏུ་བཟོད་པར་དཀའ་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པར་རིག་ནས་ངན་སོང་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཉིད་ཀྱང་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པས་དེའི་རྒྱུ་ལས་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཡང་མི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཡང་མྱོང་བ་དེ་དག་རང་བཞིན་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་དེའི་རྒྱུས་གཏི་མུག་ཀྱང་སྐྱེ་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཚོར་བ་དང་ལྡན་པའི་དྲན་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་ཚོར་བ་གསུམ་བསྒོམ་པ་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དོན་ཏོ། །ཚོར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་བསྒོམ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་སྨོས་པའི་ཚོར་བ་དེ་དག་དང་བྲལ་བ་ཡེ་ཤེས་དེ་རྟོགས་པར་བསྒོམ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་བདག་གི་ཚོར་བ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོར་བའི་རང་བཞིན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱེད་པའོ། །ཚོར་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཚོར་བ་ལས་ཐར་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཚོལ་བ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །བདག་ནི་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་ལྡན་པའི་ཚོར་བས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པའི་ཚོར་བས་ཚོར་བ་ཀུན་ཏུ་སྟོང་བ་ཉིད་དུ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་ཆད་པའི་ཐབས་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་ཐམས། ཅད་སྟོང་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་མྱོང་ཡང་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་མི་སྐྱེ་བའི་ཐབས་མཁས་པས་སོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཟིན་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བའོ། །ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །མ་རྟོགས་པའི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་དངོས་པོ་མེད་པར་མ་རྟོགས་པའི་ཚོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་མྱོང་ལ། ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པའི་ཚོར་བ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའོ། །གང་གིས་ཀྱང་ཚོར་བར་འགྱུར་བ་མེད་ཀྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་གོང་དུ་སྨོས་པ་རྣམས་ནི་མེད་ཀྱི། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོག་ཅིང་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཉིད་ཚོར་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་དངོས་སུ་གསུངས་སོ། །ཡང་ན་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེ་དག་ལ་ཚོར་བ་ཞེས་གསུངས་སོ། །མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་བདག་ཡོད་པར་མངོན་པར་ཆགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའོ། །ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ནི་བདག་གིར་འཛིན་པའོ། །ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡོད་པར་རྟོག་པའོ། །དམིགས་པ་ནི་ཕྱིའི་ཡུལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་དམིགས་པའོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ནི་བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིའོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་བདག་དང་བདག་གི་ཡོད་པར་རྟོག་པའོ། །ལྟ་བ་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་གི་བག་ལ་ཉལ་ལམ། ཉོན་མོངས་པ་གཞན་གྱི་བག་ལ་ཉལ་ལོ། །མིག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དབང་པོ་རྣམས་ཡོད་པར་འདུ་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་ཚོར་བ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བས་མིག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པའི་ཚོར་བའོ། །ཡང་ན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ནི་ཚོར་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ཉིད་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལེན་པ་ཉིད་ཚོར་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དམིགས་པ་ནི་ཚོར་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པ་ཉིད་ཚོར་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཚོར་བའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་རྣམ་གྲངས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སྟེ། འོག་ནས་སྨོས་པའི་རྣམ་གྲངས་རྣམས་ཀྱང་མིང་དུ་ཐ་དད་ཀྱི། དོན་དུ་གཅིག་གོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་པའོ། །ཚོར་བ་གཅིག་པུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཅིག་ཏུ་ཟད་དེ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གང་འདི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཚོར་བ་ཡིན་པ་འམ། སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའོ། །ནང་གི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ནི་ནང་གི་ཚོར་བའོ། །ཕྱིའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ནི་ཕྱིའི་ཚོར་བའོ། །ཚོར་བ་གསུམ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་རིག་པ་ཉིད་ཚོར་བ་འམ། དངོས་པོ་རྣམ་པར་རིག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའོ། །ཁམས་བཞི་ནི་ས་ཆུ་མེ་རླུང་བཞི་སྟེ། དེ་དག་རིག་པ་ཉིད་ཚོར་བ་འམ། དེ་དག་རིག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་སྟེ། ཡུལ་བཞི་ཡོད་པས་དེ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་ཚོར་བ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིར་གཞག་གོ །ཕུང་པོ་ལྔ་ཡིད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉིད་ཚོར་བ་འམ། དེ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའོ། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཉིད་ཚོར་བ་འམ། ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའོ། །ཚོར་བ་ནི་བདུན་སྟེ། གང་འདི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་བདུན་ནི་ལུས་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དང༌། ལུས་སྣ་ཚོགས་ལ་འདུ་ཤེས་གཅིག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དང༌། ལུས་གཅིག་ལ་འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དང༌། ལུས་གཅིག་ལ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་གཅིག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ས་གསུམ་རྣམས་དང་བདུན་ནོ། །དེ་ལ་ལུས་སྣ་ཚོགས་ལ་འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་མི་རྣམས་དང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་རིས་དྲུག་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོར་སྐྱེས་པ་ཐོག་མ་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཏེ། སེམས་ཅན་དག་ལུས་ཀྱང་ཆེ་ཕྲ་བཟང་ངན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ལ་འདུ་ཤེས་ཀྱང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུས་སྣ་ཚོགས་ལ་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་ནི་དཔེར་ན་ཚངས་རིས་ཀྱི་ལྷ་དག་དང་པོར་བྱུང་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ལུས་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ལ་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་ནི། ཐམས་ཅད་ཚངས་པས་བསྐྱེད་པར་འདུ་ཤེས་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་ལ་ལུས་གཅིག་པ་ནི་འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་རིས་སྔ་ཕྱིར་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུས་ཆེ་ཕྲ་བཟང་ངན་འདྲ་ཞིང་འོད་སྣང་བ་ཅན་དུ་གཅིག་ལ། མེའི་བསྐལ་བ་བསམ་གཏན་དང་པོར་བྱུང་བའི་ཚེ་ཁ་ཅིག་འཇིག །ཁ་ཅིག་མི་འཇིག་པའི་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་དོ། །ལུས་གཅིག་ལ་འདུ་ཤེས་གཅིག་པ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡན་ཆད་དུ་སྐྱེས་པ་སྟེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དེ་དག་དགེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་རྟོག་པའི་འདུ་ཤེས་གཅིག་གོ །ལུས་གཅིག་པ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་བཞིན་ནོ། །གཟུགས་མེད་པ་གསུམ་ནི་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དེ། མི་དང་ལྷའི་རིས་མིང་གིས་སྨོས་པ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུ་བརྟན་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ངན་སོང་རྒྱུད་གསུམ་ནི་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གཡེན་སྤྱོ་བས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྟན་པར་མི་གནས་པས་དེར་མི་བགྲང་ངོ༌། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་དེ་ན་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་རྣམ་པར་ཤས་པ་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་གྱི། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་འདུ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་བརྟན་པར་མི་གནས་སོ། །ཚོར་བ་བརྒྱད་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་བརྒྱད་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་དུ་ལྟ་བ་དང༌། གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། སྲོག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། ནད་པར་ལྟ་བ་དང༌། སྲིད་པར་ལྟ་བ་དང༌། སྲིད་པ་མེད་པར་ལྟ་བའོ། །ཡང་ན་ལོག་པ་བརྒྱད་ནི་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་དེ། དེ་དག་གི་ཚོར་བ་ལ་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་གནས་དགུ་ནི་གོང་མའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་བདུན་གྱི་སྟེང་དུ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང༌། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་གཉིས་བསྣན་པའོ། །མི་དགེ་བ་བཅུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུ་བཅུ་ཡོད་པས་དེའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་འབྲས་བུ་ཚོར་བ་ཡང་བཅུར་གཞག་གོ །འདི་ནི་ཚོར་བ་ཀུན་གྱི་ཚུལ་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་འམ། ཚོར་བའི་དངོས་པོ་ནི་མེད་ཀྱི། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཚོར་བ་ཐ་དད་དུ་གདགས་ཤིང་རྣམ་གྲངས་སུ་བྱ་བ་གོང་དུ་བཤད་པའི་རིམ་པ་འདི་ལྟ་བུ་དག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དམིགས་པ་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཚོར་བ་མི་ཟད་པ་བསྟན་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པའི་ཡུལ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ལ་དམིགས་ཤིང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ་སྙེད་དོ། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཇི་སྙེད་པ་སེམས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཡང་དེ་སྙེད་དོ། །ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་ཇི་སྙེད་པ་ཚོར་བ་ཡང་དེ་སྙེད་དེ། དེ་བས་ན་ཚོར་བ་ཚད་མེད་ཅིང་མི་ཟད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚོར་བ་ཚད་མེད་པའོ། །རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སོ། །ཤེས་པ་བསྐྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་ལ་སྐྱེ་བར་ཤེས་པ་དང༌། འཇིག་པ་ལ་འཇིག་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་པ་དང༌། གནས་པ་ལ་གནས་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །ཚོར་བ་ལ་ཚོར་བའི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཤེས་པའི་ཚིག་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་དང་སྦྱར་རོ། །དགེ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་ཤེས་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་ཤེས་པའོ། །ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྒོམ་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།རབ་ཏུ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་གང་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ཡང་ཐོབ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་ལ་སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་བརྗེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དག་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ན་བདག་གི་སེམས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཐོག་མར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་མི་བརྗོད་པའི་གཟུངས་ཀྱིས་དན་པས་མི་བརྗེད་པ་དང། དྲན་པ་ཉིད་མ་ཉམས་པར་བསྲུང་བ་དང༌། བསྲུངས་པ་ཉིད་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་མི་གཡེང་བར་བྱེད་པ་ནི་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་བརྗེད་པ་དེ་ཇི་རྟག་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ནས་མཉམ་པ་ལ། དེའི་ཕྱིར་དེ་སེམས་ལ་འང་ཇི་ལྟར་རྟོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་འམ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་བརྗོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །སེམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལའོ། །འདི་ལྟར་རྟོག་ཅེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལ་འོག་ནས་འབྱུང་བ་ལྟར་རྟོག་པའོ། །ཇི་ལྟར་རྟོག་ཅེ་ན། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་སྐྱེས་ནས་ཞིག་ཅིང་ཞུ་སྟེ་མི་གནས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ནི་སེམས་ཉིད་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །སྐྱེས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུའོ། །ཞིག་ཅིང་ཞུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གཅིག་སྟེ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཞིག་པའོ། །མི་གནས་པ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་འདུག་པའི་མཐུ་མེད་པ་སྟེ་དེ་བས་ན་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །ནང་ན་ཡང་མི་འདུག་ཕྱི་རོལ་ན་ཡང་མི་འཕྲོས། གཉི་ག་མེད་པར་ཡང་མི་དམིགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་དེ་སྐད་ཅིག་མའི་རང་བཞིན་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཇིག་ཅིང་དེངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ། ཞིག་ནས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ནང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་མི་གནས། ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཡང་མ་འཕོས། དེ་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་གཞན་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཡང་མི་དམིགས་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ།། གང་དག་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། གོང་དུ་བཤད་པར་ཡང་མ་ཟད་ཀྱི། འདི་ལྟར་ཡང་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །སྐྱེས་པ་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་སྐྱེས་ཟིན་ཏོ། །ཟད་ཅིང་འགག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་གཅིག་སྟེ་མེད་པར་གྱུར་པར་སྟོན་པའོ། །ཟད་པ་ནི་རྒྱུ་མེད་པའོ། །འགག་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པའོ། །ཡལ་བ་ནི་མེད་པར་གྱུར་ནས་ཀྱང་གང་དུ་ཡང་གནས་པར་མ་གྱུར་ཏེ་དེ་བས་ན་མེད་པར་གྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡུལ་དང་ཕྱོགས་ན་མི་གནས་ཏེ་དེ་ནི་གདགས་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཐོག་མར་སེམས་བསྐྱེད་དེ་དེ་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཟད་ཅིང་འགགས་ཏེ་གཞན་དང་གཞན་དུ་གྱུར་ལ། ཡལ་ཞིང་མེད་པར་གྱུར་པས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་དང༌། ཕྱོགས་ན་མི་གནས། མིང་དང་མཚན་མར་གདགས་སུ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་གང་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཟད་ཅིང་འགགས་ཏེ་ཡལ་ཞིང་མེད་པར་གྱུར་བས་ཞེས་བྱ་ལ། སེམས་གང་དག་གིས་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་སེམས་བསྐྱེད་བ་གང་གིས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ནི་འབྲས་བུ་དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བའི་རྩ་བ་བསྒྲུབས་པ་ནི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསྒྲུབས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཉིད་གོང་དུ་སྨོས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དོན་དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས། དེ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཀྱང་ཡལ་ཞང་མེད་པར་གྱུར་པས་སེམས་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་དང་ཕྱོགས་ན་མི་གནས་ཤིང་མིང་དང་མཚན་མར་གདགས་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་གང་དག་གིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་པ་དེ་དག་ཀྱང་དེའི་རང་བཞིན་དེའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་གང་གིས་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་པས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་པའི་འོག་ཏུ་འཕེལ་བར་གྱུར་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་གོ །དེ་ནི་འདི་སྐད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་པ་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་དང་འདྲ་བར་ཟད་ཅིང་འགགས་ཏེ། ཡལ་ཞིང་མེད་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་ལས་ཡུལ་དང་ཕྱོགས་ན་མི་གནས་ཤིང་གདགས་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་སྟོན་ཏོ། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སེམས་དེ་རང་བཞིན་མེད་པས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཤེས་པར་བྱ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་འོག་མ་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཀྱི་མཚམས་མི་སྦྱོར་བ་ནི་འདས་པའི་སེམས་དེ་མ་འོངས་པར་མི་འཕོ་ཞིང༌། མ་འོངས་པའི་སེམས་དང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བའོ། །དེ་ལ་གང་གིས་བདག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་བའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བའི་སེམས་ལ་སོགས་པ་གོང་དུ་སྨོས་པ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་བརྟགས་ན་གང་ཡང་རང་བཞིན་དུ་གྲུབ་པ་ནི་མེད་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་དགེ་བའི་རྩ་བའི་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སེམས་ལ་རྟོག་པའི་རྣམ་པ་གཞན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཆུད་མི་ཟ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེའོ། །དེ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྒྱུ་གང་སྤྱད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་བཞིན་དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་ཆུང་མི་ཟ་བར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གཅིག་ཁོ་ནར་ངེས་པར་མི་མངོན་པ་དེ་ནི་བལྟ་དཀའ་བས་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་དམ་པར་སེམས་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་ན་མེད་པར་མི་འགྱུར་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལས་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཀྱང་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་མེད་པས་དེ་དག་གིས་ཀྱང་བསྐྱོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་དག་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་རྣམ་པར་བསྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་པོ་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བས་ན་རྒྱུ་གང་དང་གང་གིས་འབྲས་བུ་གང་དང་གང་སྒྲུབ་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་གྲུབ་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདག་གིས་ཀྱང་རྣམ་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་འབྲས་བུ་འགྲུབ་པས་བདག་གིས་ཀྱང་བདོག་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏང་བ་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་འདི་ཡང་མི་སྤོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྒྲུབ་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་ཀྱང༌། དོན་དམ་པར་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་མ་སྐྱེས་པ་ཡང་མི་སྤོང་བ་འམ། དེ་ཡང་ཉམས་པར་མི་བྱེད་པའོ། །སེམས་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དོན་དམ་པར་མི་དམིགས་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ངེས་པར་ཡོང་པར་བསྟན་པའོ། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་མེད་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་གང་ཟག་འདི་ལ་བདག་གིས་དངོས་པོ་གཏོང་བར་སྣང་བ་ནི་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །བདོག་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བཏང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དག་པ་ནི་བཻ་ཌཱུཪྻའི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པའོ། །སེམས་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་ན་དངོས་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་ཡང་རང་བཞིན་སྟོང་པ་དེ་བཞིན་དུ། སེམས་ལ་གཟུང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་དང་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་དུ་མར་སྣང་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པའོ། །ཡང་དག་པར་བླངས་པ་དང༌། ཡང་དག་པར་སློབ་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ། །ཡང་དག་པར་བླང་བར་བྱ་བ་དང༌། བསླབ་པར་བྱ་བ་ནི་བསླབ་པའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཟོད་མ་ནས་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་མིག་ཡོར་ཕྱིས་བརྟགས་ཏེ་རང་བཞིན་མེད་པ་ལྟར་དང་པོ་སྣང་བའི་དུས་ན་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དང་འདྲ་བར་སེམས་འདི་ཡང་ཐོག་མ་ནས་རང་བཞིན་མེད་ཅིང་མ་སྐྱེས་པའོ། །བཟོད་པ་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་ཉམས་སུ་ལེན་པའོ། །དེས་པ་ནི་སླར་གནོད་པ་མི་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་དག་བསྒྲུབས་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ལ་སྐྲག་པ་མེད་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྔོ་བའོ། །ཤིན་ཏུ་དབེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨིག་རྒྱུ་ཆུས་སྟོང་སྟེ། དབེན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ལ་ཡང་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པས་སྟོང་སྟེ་དབེན་པའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པ་ལ་ཞེ་འམ། སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟན་དུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་བསྟན་པར་མི་ནུས་པའོ། །ཐོགས་པ་མེད་པ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཀུན་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ་ནི་རིག་པར་བྱ་བ་དང༌། རིག་པར་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །གཟུང་བ་མེད་པ་ནི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་གཟུང་བར་སྣང་བ་དངོས་པོར་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚན་མ་མེད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྟན་དུ་མེད་པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །གནས་མེད་པ་ནི་གཟུགས་དང་དབང་བོ་ལ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲིས་པའི་ཚིག་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཞན་གྱིས་དྲིས་པའོ། །དབྱེ་བ་བསྟན་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ་བཤད་པའི་གནས་ཤེས་རབ་བོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་མེ་ལོང་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའོ། །སེམས་ནི་དམིགས་པ་མེད་པར་མི་སྐྱེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་དམིགས་པའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་བསྟན་པ་ལས། སྒྲུབ་པ་ཡང་ཡོད་པར་བསྟན་པ་སྟེ། དམིགས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་མེད་པར་སེམས་མི་སྐྱེའོ། །ཡུལ་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་བ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དོ། །གང་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཡུལ་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པས། དམིགས་ནས་ཡང་དག་པའི་རྩ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་དམིགས་པའོ། །རྒྱུ་མེད་པར་མི་སྐྱེ་བ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་མེད་པར་སེམས་མི་སྐྱེ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བསྐྱེད་ཅིང་འཇོག་ན་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བསྐྱེད་པའོ། །ཡུལ་དྲུག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡུལ་དྲུག་ལ་མ་བརྟེན་པར་སེམས་མི་སྐྱེ་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་དག་ནི་ཡུལ་ནི་སྟོང་བ་ཉིད་དོ། །རྒྱུ་ནི་ཡུལ་ཏེ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཆོས་དེ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་བོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་སྒྲུབ་པའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ནི་དྲུག་རྣམས་སོ། །སེམས་ཉེ་བར་འདོགས་པ་ནི་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པའོ། །སེམས་མི་སྤྱོད་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ལ་སྤྱོད་པ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་གྱིས་ཆོས་སྟོན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ལ་སྤྱོད་པ་དང་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་མི་གཙང་བ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པའོ། །མི་སྐྱོ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པས་སོ། །སེམས་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་མི་བསྐྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ལྟར་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གནས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པས་འཁོར་བའི་རྒྱུན་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་མི་གཅོད་དོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཟད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགོག་པ་ནི་ཕུང་པོ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཀྱིས་དྲན་པ་ཤེས་པ་དེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་གོང་དུ་སྨོས་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་པ་དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་དེ། དེས་མ་བྱུང་བ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་གནས་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་དེའི་དབང་དུ་མ་གྱུར་བས་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དག་ལྟར་འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ནམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བདག་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མ་གྲུབ་ཀྱི་བར་དུ། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་མི་གཏོང་བའོ། །སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གཅིག་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཐར་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་དང་ལྡན་པ། བདག་མེད་པ་གཉིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའོ། །སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྒོམ་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།རབ་ཏུ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞེ་ན། གང་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། སྒྲིབ་པ་དང༌། ཀུན་ནས་སྦྱོར་བ་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་བའི་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་ཡང་ཐོབ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་དེ་དག་ལ་སྟོང་བར་རྟོག་པའོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དེ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པའོ། །གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་འདྲི་བའོ། །དེ་དག་བསྟེན་པའི་ཕྱིར། འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་མཐོང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འཕགས་པ་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་ཟག་པ་མེད་པར་སྟོན་ཏོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་ཅེས་སྨོས་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྟོན་ཏོ། །མཐོང་བ་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འོག་ནས་འབྱུང་བའི་ཚུལ་དུ་སྟོང་བ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་མཐོང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་མཐོང་བའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྟོང་བ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆུང་རབ་ཙམ་ཡང་མི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་ནང་དུ་མ་འདུས་པའི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་དོ། །དེར་མ་འདུས་པའི་ཆོས་གང་ཡང་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་གང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཆུང་རབ་ཙམ་ཡང་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ཡང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་གཅིག་ཀྱང་མི་མཐོང་སྟེ། དེར་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་གཅིག་ཀྱང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། །ཆོས་ཁོ་ན་མཐོང་གི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡང་དག་པ་ཡིན་པས་ན་ཆོས་ཁོ་ན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་མཐོང་བའོ། །བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་ཆོས་མ་ཡིན་པ་སྟེ་དེ་མི་མཐོང་བའོ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཆོས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཆོས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཆོས་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པ་ཡང་སྐྱེ་བས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་མ་ཡིན་པས་ཏེ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ། །སོ་སོར་རྟོག་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་བ་ཤེས་པས་སམ། སྟོང་བས་ཁྱབ་པས་སོ། །མངོན་པར་ཞེ་ན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་དེ་དག་ཉིད་བདག་དང་བདག་གིར་ཆགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལས་ཐར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་ཆོས་གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སུ་མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་ལུང་དང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱ་བའི་ཆོས་ཏེ། དེའི་རང་བཞིན་དུ་མ་གྱུར་བའི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །གང་ལས་བྱང་ཆུབ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་ནི་སྤངས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ། ཆོས་གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་དེའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ལམ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་ལམ་ནི་ས་བཅུ་སྟེ། དེའི་རང་བཞིན་དུ་མ་གྱུར་བའི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཐར་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐར་བ་མེད་པའི་རྒྱུར་མ་གྱུར་བའི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་ལས་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་བའི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་འབྱུང་བར་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཁམས་གསུམ་ལས་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། ཐར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ཤེས་པའོ། །ཡང་ན་དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་འབྱུང་བར་ཤེས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་དང་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལས་ཐར་པ་འམ་བྲལ་བ་སྟེ། སྟོང་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ལ་བྱའོ། །དེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་ལྟར་སྟོང་བར་ཤེས་པས་མཚན་མར་ལྟ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ལ་ཞུགས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་སྒོ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་འམ། དེ་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་ལ་བྱའོ། །སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པའོ། །དེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒོ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་འམ། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའོ། །བཅོས་མའི་འདུ་ཤེས་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྒྱུ་མ་དང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འདྲ་བར་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པའོ། །ཇི་ལྟར་འདུ་ཤེས་ཐོབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་འམ། ཉོན་མོངས་པ་དང་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་ཆོས་འདི་དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་བུའི་འདུས་ཤེས་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བའམ། ཆོས་དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །འདི་ལྟར་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་དོན་ལ་རྟོན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འདི་ལྟར་ནི་འོག་ནས་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །དེ་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གམ་ཆོས་དེ་དག་གོ །ངེས་པའི་དོན་གྱི་དོན་ལ་རྟོན་པ་ནི་ཆོས་གང་ཉོན་མོངས་པ་གོང་དུ་སྨོས་པ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་རྟོན་པ་འམ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་རྟོན་པ་སྟེ། ངེས་པའི་དོན་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཏོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་ཀྱང་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཡིན་པས་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་ཀྱང་མེད་ལ། ཕུང་པོར་གྱུར་པ་འང་མེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་གོང་དུ་སྨོས་པའི་ཚུལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་རྟོགས་པ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པའི་ངོ་བོ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡང་སྟོང་བའི་ངོ་བོ་སྟེ། དེ་གཉིས་དོན་དམ་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པས་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་ན་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་གནག་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱང་དེ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །འདི་ལྟར་དྲན་པ་ཉེ་བར་འཇོག་ཀྱང་ཅི་ལ་ཡང་ཉེ་བར་མི་འཇོག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཉེ་བར་འཇོག་གི་མཚན་མའི་སྒོ་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་མི་འཇོག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཙམ་དུ་དེ་ལྟར་ཉེ་བར་འཇོག་ཀྱང་དོན་དམ་པར་གང་ཡང་ཉེ་བར་འཇོག་པ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཉེ་བར་མི་འཇོག་པ་ནི་ཉན་པའི་དུས་ན་ཉེ་བར་མི་འཇོག་པའོ། །རབ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏུ་མི་འཇོག་པ་ནི་སེམས་པའི་དུས་ན་ཉེ་བར་མི་འཇོག་པའོ། །རྣམ་པར་མི་འཇོག་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་དུས་ན་སེམས་ལ་མི་འཇོག་པའོ། །ཆོས་ཉིད་དེ་གནས་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཡེ་ནས་དེ་བཞིན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པ་སྟེ་དེ་བས་ན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་རྟོན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སུ་མོས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་རྟོན་ཅིང་གནས་པ་ཡིན་ཏེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་མཁྱེན་པ་ལ་རྟོན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ཐ་དད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ཟད་པ་ཤེས་པ་ཡང་སྐྱེད་དེ་འདུས་བྱས་ཀྱང་ཟད་པར་མི་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཤེས་བྱ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་མར་དམིགས་པ་དོན་དམ་པར་ཤེས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་ཟད་པར་མི་བྱེད་པ་མེད་པར་མི་ལྟ་བའོ། །ཡང་ན་བདག་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་བསྐྱེད་ལ། ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དགེ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡང་གཏོང་བར་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་ཡང་མངོན་པར་བསྒྲུབས་ཏེ། དེ་སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བ་ཡང་སྐྱེད་ཅིང་མི་སྐྱེ་བའི་མཐའ་ཡང་མི་སྤོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོག་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པར་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་ལྟ་བའང་སྐྱེད་དེ། དེ་སྐྱེད་ཀྱང་སྐྱེ་བ་འབའ་ཞིག་ལ་མི་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་མི་གཏོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་དོན་བསྡུ་ཞིང༌། ཇི་ལྟར་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡིན་པར་མདོར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འོག་ནས་མིང་གིས་སྨོས་པ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་དྲན་པ་དེ་ལ་གནས་པས་ན་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དྲན་པའི་དོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མའི་མཐའི་བར་དུ་ཡང་དྲན་པ་དེས་མི་བརྗེད་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་མཐའ་དང༌། འཁོར་བའི་མཐའ་ཇི་སྲིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་རྟོགས་པའི་དྲན་པ་དེ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་ཞེས་ཚིག་ཕྱི་མ་དང་སྦྱར་རོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཚད་མེད་བ་ཤིན་ཏུ་བསྟན་པའི་ཚིག་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་ཅེས་བྱ་བའི་ཚིག་དེ་ནི་ཚད་མེད་པ་ཤིན་ཏུ་བསྟན་པའི་ཚིག་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཚད་མེད་པ་ཤིན་ཏུ་བསྟན་པའི་ཚིག་ཡིན་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་སོ་ཞེས་སྡང་ཡང་བཤད་ལ། ཀུན་དུ་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་འོག་ནས་འབྱུང་བའི་ཚིག་གིས་ཀྱང་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་མདོར་ན་དྲན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཚད་མེད་དེ་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རམ། ཕྱི་མའི་མཐའི་བར་དུ་ཡང་དྲན་པ་དེ་མི་བརྗེད་ཅིང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཚད་མེད་པའི་དོན་ཏོ། །ཀུན་དུ་སྤྱོད་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དྲན་པ་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པར་དམིགས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་འདུ་བ་ནི་དྲན་པ་དེར་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་འདུ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཚིམ་པར་བྱེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་ཤིང་སེམས་ཅན་དང་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། ཕམ་པར་བྱེད་པ་ནི་བདུད་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པར་བྱེད་པའོ། །རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་གིས་རིག་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་བྱེད་པའི་ཚིག་དེ་ནི་ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ནི་ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་མི་ཟད་པ་བསྒོམ་པ་སྟེ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཐོབ་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་བཞི་ཡང་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་ཞིང་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལོ། །དེ་མན་ཆད་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །བཞི་པོ་དེ་དག་མི་ཟད་པ་ཡང་སྤང་བར་བྱ་བ་དང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒལ་བ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་སྤོང་བ་ལ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱ་བར་འོས་ན། དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་བ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་གནས་པར་བྱ་བ་ལ་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་ཞེས་ཇི་ལྟར་གདགས་ཤེ་ན། དེ་གཉིས་ལ་གདགས་པར་མི་རིགས་པ་འདྲ་མོད་ཀྱི། དགེ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་གནས་པར་བྱ་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པ་དང༌། བསྐྱེད་ཅིང་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤོང་བ་ལ་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱ་བས་ཉེས་པ་མེད་དོ།། བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་གཉེན་པོར་གྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞེ་ན། གང་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་དང་པོ་ལ་ཞུགས་པ་སྟེ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ལ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་གང་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད་ཅེས་ཀྱང་བྱ། ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་བསྐྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ། །དེ་ལ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ནི་གང་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཉེས་པར་སྤྱོད་པས་ཡོངས་སུ་བསྡུས་པ་དང༌། དེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །མ་སྐྱེས་པ་ན་ཆོས་དེ་མངོན་དུ་མ་གྱུར་ཅིང་ཉེ་བར་མ་གྱུར་པའོ། །མི་སྐྱེད་པ་ནི་མངོན་དུ་མི་འབྱུང་བ་དང༌། ཉེ་བར་མི་འགྱུར་བར་བྱའོ། །འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་ནི་དེའི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ཞི་གནས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་མི་བརྟེན་པར་མི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གཙང་བ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་ཉི་ཚེ་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་བས་ན་འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ། །འབད་པས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མི་འདོར་བའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདིར་ཡང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། འབད་པས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མི་འདོར་མི་གཏོང་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་འབད་པས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མི་འདོར་བའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ། དེ་ལ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ཀྱང་འདས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ད་ལྟར་གྱི་ཡུལ་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེའོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་བའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་བའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། གང་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་པ་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་བའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའོ། །ད་ལྟར་གྱི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའོ། །དེ་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་བའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པ་ནི་འབད་དོ། །མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་བའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་པའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ནི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་མོ། །སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་ཞིང་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཚུལ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདིར་ཡང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་ཞིང་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་ཅེས་ཀྱང་བྱ། ཚུལ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་ཞིང་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པའི་ཚིག་བླ་དགས་སོ། །དེ་ལ་སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་གི་ཚེ་ཞུམ་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་བ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ། དེ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་དང་བར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སེམས་གཟུང་བ་སྟེ། གཟུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་གཉེན་པོ་འཕགས་པའི་ལམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དང། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བསམས་ནས་སེམས་གཟེངས་བསྟོད་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཡང་དག་པར་འཇོག་རབ་ཏུ་འཇོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒོད་པའི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པ་ན་སེམས་ནང་དུ་བསྡུ་བའི་ཚུལ་གྱིས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞག་པ་སྟེ། དམིགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་གཞག་ཅིང་འཁོར་བའི་ཉེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་སྐྱོ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདྲི་བ་སྟེ། འདུན་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། འབད་དེ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང༌། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་ཞིང་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་པ་དེ་དག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཚུལ་བཞིན་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལན་དུ་ཚུལ་བཞིན་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་དང༌། ཞུམ་པ་དང་རྒོད་པའི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་རྣམས་ནི་དེ་དང་མི་མཐུན་པ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་འཇུག་སྟེ། དེ་བས་ན་དེ་དག་ནི་ཚུལ་བཞིན་གྱི་ཚིག་བླ་དགས་སོ། །དེ་ལ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་གང་ཞེ་ན། གང་བསླབ་པ་གསུམ་མཐར་དབྱུང་བར་བྱ་བ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །དེ་དག་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཉིད་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སོ། །གང་དག་གཞན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱང་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཞན་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། རྒྱུ་བཅུ་སྟེ། དང་པོ་ནས་ལེགས་པར་མ་བླངས་པ་དང༌། ལྷོད་པར་བྱེད་པ་ལོག་པར་འཛིན་པ་དང༌། བག་མེད་པ་དང༌། ལེ་ལོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། ལོག་པར་སྨོན་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་ཉམས་པར་གྱུར་པ་དང༌། འཚོ་བ་ཉམས་པར་གྱུར་བ་དང༌། མཐའ་གཉིས་སུ་ལྟུང་བ་དང༌། འབྱུང་བར་མི་བྱེད་པ་དང༌། ཡི་དམ་བླངས་པ་ཉམས་པའོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་དང་པོ་ནས་ལེགས་པར་མ་བླངས་ཤེ་ན། འདི་ལྟར་རྒྱལ་པོའི་འཇིགས་པས་སམ། རྐུན་པོའི་འཇིགས་པས་སམ། འཚོ་བ་མེད་པ་འམ། དེ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གཞན་གྱི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཕྱིར་བླངས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ལྷོད་པར་བྱེད་པ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཁ་ཅིག་ཚུལ་ཁྲིམས་བླངས་ནས་ཀྱང་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང༌། འགྱོད་པ་ཆུང་བ་དང༌། བསླབ་པའི་གནས་རྣམས་ལ་ལྷོད་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ལོག་པར་འཛིན་པ་གང་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ལོག་པར་འཛིན་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་འགྱོད་པར་གྱུར་ཅིང་འགྱོད་པ་དེས་དགེ་བའི་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་བག་མེད་པ་དང༌། ལེ་ལོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ལ་ལ་དག་དང་པོ་ནས་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་བར་དམ་བཅའ་བ་མེད་ཅིང་ཉེས་པ་བྱུང་ནས་ཡང་སླར་ཆོས་བཞིན་གསོ་བར་མི་བྱེད་ལ། ཉལ་བ་དང་འཕྲེས་པ་དང༌། གཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་རྣམས་ལྷུར་ལེན་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ལོག་པར་སྨོན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་སམ་བརྟུལ་ཞུགས་སམ། དཀའ་ཐུབ་འདིས་ལྷ་འམ། ལྷ་གང་ཡང་རུང་བ་འམ། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྤྱོད་ལམ་ཉམས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལ་ཁ་ཅིག་སྤྱོད་ལམ་དང༌། འཕྲལ་གྱི་བྱ་བ་དང༌། དགེ་བ་ལ་སྦྱོར་བ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དང་མི་མཐུན་ཞིང་འཇིག་རྟེན་དང་འགལ་བ་དང༌། འདུལ་བ་དང་མི་མཐུན་ཞིང་འདུལ་བ་དང་འགལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་འཚོ་བ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཁ་ཅིག་ཆོག་མི་ཤེས་པ། འདོད་པ་མང་བ་དང༌། གསོ་དཀའ་བ་དགང་དཀའ་བ་སྟེ། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཚོལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་མཐའ་གཉིས་སུ་ལྷུང་བ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཁ་ཅིག་འདོད་པའི་བསོད་ནམས་ལ་ལྷག་པར་ཞེན་ནས། འདོད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་བག་མེད་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། ལ་ལ་དག་ཚེར་མ་ལ་གནས་འཆའ་བ་དང༌། ཐལ་བའི་ནང་ན་གནས་པ་ལ་སོགས་པ་དཀའ་ཐུབ་མི་བཟད་པར་འཛིན་པར་བྱེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་ན་འབྱུང་བར་མི་བྱེད་པ་ཞེ་ན། ལ་ལ་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་སམ་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་སྟེ། ཚུལ་ཁྲིམས་འདི་ཉིད་དམ། བརྟུལ་ཞུགས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ཐར་པ་དང༌། གྲོལ་བར་འགྱུར་ཞེས་ལྟ་བའོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཡི་དམ་བླངས་པ་ཉམས་པ་ཞེ་ན་ལ་ལ་དག་ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ངོ་ཚ་མེད་ཅིང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་བྱེད་པ་ལ་མི་འཛེམ་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཚིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཁོང་དུ་རུལ་བ། ལུང་བོང་ལྟར་ཀུན་དུ་སྤྱོད་པ། དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན་པར་དགེ་སྦྱོང་དུ་ཁས་འཆེ་བ་དག་གོ །ཆོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ག་ཉམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པའོ། །གང་དག་གཞན་གྱི་སེམས་ཀྱང་རྣམ་པར་གཡེང་བར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཅི་ཡང་རུང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་དག་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཉམས་པར་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་གཡེང་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་གང་ཡང་རུང་བ་རྣམས་ཀྱང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་པའི་ཡོ་བྱད་ལ་ཆགས་པ་མང་བ་དང༌། ལུས་ལ་ནད་མང་བ་དང༌། ཁ་ཟས་ལ་མང་དུ་བརྐམ་པ་དང༌། འདུ་འཛི་མང་པོའི་ནང་ན་གནས་པར་དགའ་བ་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་བྱ་བ་མང་པོ་ལ་དགའ་བ་དང༌། སྨྲ་བ་མང་པོ་ལ་མོས་པ་དང༌། ཉལ་བ་དང་འཕྲེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དགའ་བའོ། གང་འདི་ལྟར་ཉམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པ་འམ་ཆད་པར་ལྟ་བར་གྱུར་བའོ། །གང་དག་གཞན་གྱི་ལྟ་བ་ཡང་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞན་དག་ལོག་པའི་ལྟ་བ་ལ་ཞེན་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཉོན་མོངས་པ་མངོན་དུ་འབྱུང་བ་དང༌། སྒྲིབ་པ་དང་ཚོར་བར་འགྱུར་བའི་ཆོས་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། །བརྩོན་འགྲུས་རབ་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞེ་ན། གང་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་གཉིས་པ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་བའོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གང་ཡང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་སོ། །སྐྱེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་བའོ། །གོང་དུ་བཤད་པ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་འདིར་མ་བཤད་དེ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར། འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཅིའི་ཕྱིར་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་སེམས་ལ་ཕུང་པོར་གྱུར་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་དེ་དག་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འགགས་ཏེ་མེད་པར་གྱུར་བས་སེམས་ལ་བཅེར་ཞིང་ཕུང་པོར་གྱུར་པ་མེད་དེ། དེ་བས་ན་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་དང་ཕྱོགས་ན་མི་གནས་ཤིང་མིང་དང་མཚན་མར་གདགས་པར་མི་ནུས་ཞེས་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་དེ་དག་མེད་པ་ཡིན་ན། དེ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དག་མེད་པས་སྤང་བའི་རྩོལ་བ་མི་ དགོས་ལ། སྤང་བ་ཞེས་འབྱུང་བ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་སྙམ་པ ་ལ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་སེམས་ལས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ལས་ཀུན་དུ་འབྱུང་བ་ནི་ཆོས་དེ་དག་སེམས་ལས་སྐྱེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་སྤང་བར་ཤེས་པ་ནི་སྤང་བར་ཤེས་པའོ། །ཇི་ལྟར་སྤང་བ་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་དམིགས་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རྒྱུ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འམ། ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་སོ། །དམིགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་རྣམས་སོ། །གང་གིས་སྡུག་པའི་རྣམ་པར་འདོད་ཆགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་དང་དམིགས་པ་གང་གིས་རྒྱུ་དང་དམིགས་པ་བྱས་ནས་སྡུག་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་པའི་འདོད་ཆགས་སྐྱེ་བ་འམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་རོ། །དེ་དག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཡུལ་དང་དམིགས་པ་ལའོ། །འདི་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ཡིན་ནོ། །ཐ་སྙད་བཏགས་པའི་གཟུང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་སྡུག་པས་འདོད་ཆགས་ཞི་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཐ་སྙད་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི་དོན་དམ་པར་ན་དེ་ལ་སྤང་བར་བྱ་བ་དང༌། སྤོང་བར་བྱེད་པ་གཉི་ག་མེད་དོ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཉམ་པར་གནས་ཤིང༌། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པས་ན་སྤང་བར་བྱ་བ་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐ་སྙད་ལ་སྙེགས་ཏེ། གཉེན་པོས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་གསུམ་པ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཐོབ་པའི་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ལ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གང་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དགེ་བའི་ཆོས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་མ་སྐྱེས་པ་ནི་མངོན་དུ་མ་གྱུར་བའོ། །བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་བྱ་བ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར། ཚད་མེད་པའི་ཚིག་ཤིན་ཏུ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དགེ་བའི་ཆོས་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་སོ། །འདུན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲུབ་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ནི་ཚད་མེད་དེ། དེ་སྒྲུབ་པར་འདུན་པ་ཡང་ཚད་མེད་པས་དེ་བས་ན། དེ་ནི་ཚད་མེད་པའི་ཚིག་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པའོ། །དགེ་བའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པར་འདུན་པ་ལས་བསྒྲུབ་པ་འབྱུང་ཞིང་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་ན། འདུན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཉམས་སུ་ལེན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དགེ་བའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་སྤྱོད་ཅིང་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་ལ་རྟོག་ཅིང་ཕྱིས་ཀྱང་བསྐྱེད་པར་བྱ་བར་སེམས་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་རབ་ཏུ་བརྟན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་བཞི་པ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྟན་པའི་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ལ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའོ། །དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གང་ཡང་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གནས་པ་ནི་སྔར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལས་དེ་ལས་ཆུང་བར་མི་བྱའོ། །བསྒོམ་པ་ནི་སྔར་སྐྱེས་པ་ལས་ཤས་ཆུང་ཟད་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ལ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའོ། །ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་ཤས་འབྲིང་དུ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆུང་དུ་སྐྱེས་པ་ལ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའོ། །ཆུད་ཟབ་དང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་དོན་གཅིག་སྟེ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཉམས་པར་མི་བྱེད་པའོ། །ཡང་ན་ཆུད་ཟ་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཉམས་པར་མི་བྱེད་པའོ། །ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་བརྗེད་པར་མི་བྱ་བའོ། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་མཐར་ཐུག་ཅིང་རྫོགས་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་འདུག་པ་ལ་སོགས་པར་བྱེད་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཞེས་ཅིའི་ཕྱིར་བྱ་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མཐར་ཐུག་གི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆུད་མི་ཟ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་པར་མི་འགྱུར། ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ། འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་རྒྱ་ཆེར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བར་དུ་མཐར་མ་ཐུག་གི་བར་དུ་བར་མ་དོར་ཅིའི་ཕྱིར་ཆུད་ཟ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཁམས་གསུམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་རྒྱུ་མི་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཆོས་དེ་དག་ནི་འབྲས་བུ་རྣས་པར་སྨིན་པ་མྱོང་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བའོ། །ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་བཞིན་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།འདུན་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དང༌། སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་འདུན་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ། །དེ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་ནི་གོང་དུ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་བསྟན་པ་འམ། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔའི་ནང་ན་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་བཤད་པའོ། །རྐང་པ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དེ་དག་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་འམ་གཞིའོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞིར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། རྒྱུ་དང༌། གཞི་དང་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདུན་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དཔྱོད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་གི་རྩ་བའི་རྟེན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་ལས་སུ་རུང་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྒྱུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཡང་བ་མ་ཐོབ་པ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་གཞི་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལུས་དང་སེམས་ཡང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་འདུན་པ་ནི་གང་གུས་པར་བྱེད་པ་དང༌། དད་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་རེག་པར་བྱེད་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི། གང་རྒྱུན་དུ་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་རེག་པར་བྱེད་པའོ། །སེམས་ནི་གང་ཚེ་རབས་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཚེ་འདིར་སེམས་ནི་སྔོན་གྱི་སེམས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་གྱུར་ཏེ། མྱུར་དུ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་རེག་པར་གྱུར་པའོ། །དཔྱོད་པ་ནི་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་རྣམ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པར་དཔྱོད་པ་ལས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་རེག་པར་གྱུར་པའོ། །དེ་དག་གི་རྩ་བའི་རྟེན་དང་གནས་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་དེ་དག་ནི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་དག་གམ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དག་སྟེ། དེ་དག་གི་རྩ་བའི་གཞི་འམ། རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་བཞི་དག་གོ །དེ་ལ་རྩ་བའི་སྒྲ་ནི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་སྙེགས་ཏེ། དེ་དག་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་སྐྱེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་པས་སོ། །འདུན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་དང་གནས་ནི་ཚད་མེད་པ་བཞི་ཡིན་ཏེ། ཚད་མེད་པ་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཀྱིས་བསྒོམས་ དགོས་པས་སོ། །ཚད་མེད་པ ་བཞི་ཇི་ལྟར་ན་རྩ་བའི་རྟེན་དང་གཞིར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཚད་མེད་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང་བསྒོམས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་ལ་བསྒོམ་པར་འདོད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་སོ། །བསྟན་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་ཚད་མེད་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་ལ་བརྟེན་པའོ། །བསྒོམ་པ་ནི་དེའི་འོག་ཏུ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའོ། །མང་དུ་བྱས་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་བཞི་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པ་རྒྱུན་མི་གཅོད་པའོ། །སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་སུ་བཏུབ་བ་ཐོབ་བར་འགྱུར་བའོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་མཉམ་པར་གཞོག་པ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུས་དང་སེམས་ཡང་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་ཡང་བ་ཐོབ་བ་ནི། རང་གི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་མྱུར་དུ་འཇུག་ཏུ་བཏུབ་ཅིང་གཉིད་དང་རྨུགས་པ་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་ཐོབ་པའོ།། སེམས་ཡང་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་རང་གི་བྱ་བ་མྱུར་དུ་འཇུག་ཏུ་བཏུབ་པའོ། །མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་འཇུག་པ་ལ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་བསྒྲུབ་པའོ། །འདུན་པ་ལས་སམ་བརྩོན་འགྲུས་ལས་སམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིར་རྫུ་འཕྲུལ་ཉིད་ལ་བྱ་བར་འདོད་དོ། །ཡང་ན་འདུན་པ་ལས་སམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཆོས་དེ་བཞིས་དེ་དག་གི་འབྲས་བུའི་གནས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་དོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏོ། །རྐང་པ་ནི་འདིར་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་གནས་ལྟ་བུ་ལ་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་འདུན་པ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང་བོ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་འདུན་པ་ནི་གང་ཆོས་དེ་དག་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཞེས་བྱ་བས་འདུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏམ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ནི་ཆོས་དེ་རྣམས་ལ་ཕྱོགས་ཤིང་མོས་པ་དང་དད་པ་བྱེད་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་བ་གཉིས་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བརྩོན་འགྲུས་ནི་གང་ཆོས་དེ་དག་སྒྲུབ་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ཆོས་དེ་དག་སྒྲུབ་པ་ནི་ཚད་མེད་པ་དང་བསམ་གཏན་དང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོས་རྣམས་སྒྲུབ་བའོ། །སེམས་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་ནི་གང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་གསུམ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སེམས་ནི་གང་ཆོས་དེ་དག་ལ་རྟོག་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཆོས་དེ་དག་ལ་རྟོག་པ་ནི་གང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡིན་ནམ། མ་ཡིན་ཞེས་འཇོག་པའམ། རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པའོ། །དཔྱོད་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་ནི་གང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དཔྱོད་པ་ནི་གང་ཆོས་དེ་དག་ལ་མཁས་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དཔྱོད་ན་ཤེས་རབ་སྟེ། དེ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཞི་བསྒོམ་པ་ལ་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། འདུན་པ་ནི་ནམ་ཞིག་ན་བདག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང༌། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིག་གྲུ་སྙམ་དུ་སེམས་པའོ། །རྩོལ་བ་ནི་གཉེན་པོ་བསྒོམ་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བའོ། །དད་པ་ནི་སྦྱོར་བ་མ་བཏང་བའི་གོང་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་ཡིད་ཆེས་པའོ། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ནི་དད་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་དགའ་བ་སྟེ། ཡིད་དགའ་བར་གྱུར་པའི་རིམ་གྱིས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་སྦྱངས་པའོ། །དྲན་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་སེམས་ཟིན་པའོ། །ཤེས་བཞིན་ནི་ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །སེམས་པ་ནི་སྤངས་པ་དང༌། མ་སྤངས་པ་ལ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་དང༌། མཐུན་པའི་ལུས་དང་ངག་གི་ལུས་ཀུན་ནས་སློང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བའོ། །བཏང་སྙོམས་ནི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་དང་མཐུན་པ་དག་ལ་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་ཅིང་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་འདུན་པ་ལ་སོགས་བ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྫུ་འཕྲུལ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དེ། དེ་བས་ན་འདུན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་འདུན་པ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་སྒྲུབ་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་མཐར་འབྱིན་པར་བྱེད་དོ། །། སེམས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པས་ནི་མཐར་དབྱུང་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་རྣམས་མི་ཉམས་པར་བྱེད་དོ། །དཔྱོད་པ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དེ་དག་གཏན་ལ་འབེབས་ཤིང་གང་དང་གང་བྱ་བ་མངོན་བར་བྱེད་པའོ། །མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་དང་པོ་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་རྣམས་ནི་དེ་ཁོ་ན་མ་རྟོགས་པས་དངོས་པོ་འདི་ལྟར་གྱུར་ཅིག་ཅེས། མངོན་སུམ་དུ་མ་གྱུར་པ་ལ་སེམས་ཀྱིས་མོས་པ་བསྐྱེད་ནས་བརྩལ་བ་ལས་འབྱུང་གི །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་པ་རྣམས་གདོད་སྨོན་ཅིང་འབད་པ་དང་བརྩལ་མི་ དགོས་པར་བསམས་པ ་ཙམ་གྱིས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་རྣམས་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་རང་གི་སེམས་པ་སྐྱེད་པས་དབང་བྱེད་པ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་མཉམ་པར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པར་དངོས་པོ་འདི་འདི་ལྟར་བྱའོ་སྙམ་དུ་རང་གི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་དབང་དུ་འགྱུར་བའོ། །ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་ལེགས་པར་བྱས་པས་ནི་མཐར་ཕྱུང་ཞིང་ལས་སུ་རུང་བར་བྱས་པའོ། །རྩ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པའམ། བྱམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚད་མེད་པ་བཞིའི་རྩ་བ་ལ་གནས་པའོ། །ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུ་བ་ནི་ཀུན་དུ་ཁྱབ་པར་བྱེད་ཅིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའོ། །རླུང་དམར་བཞིན་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ནི་རླུང་དམར་དང་འདྲ་བར་ཐགས་ཐོགས་མེད་པར་འགྲོ་བའོ། །ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་པ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་ཕྱི་མའི་མཐའི་བར་དུ་ཡང་ཉམས་པ་མེད་པའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གྱི་རྐང་པ་བཞི་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།དད་པའི་མཆོག་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཆོག་དང༌། དྲན་པའི་མཆོག་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཆོག་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་མཆོག་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ། གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་མི་ཟད་བ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་དག་མི་ཟད་པ་ཡང་དད་པར་བྱ་བ་ཆོས་དང་དངོས་པོ་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་དད་པར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དབང་པོ་ལྔ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །དད་པ་མཆོག་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དད་པའི་དབང་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་དད་པའི་ནང་ན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དད་པ་མཆོག་དམ་པ། ཁྱད་ཞུགས་པ། བླ་མར་གྱུར་པ། བླ་ན་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་དད་པའི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དད་པའི་མཆོག་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཆོག་གི་བར་དུ་སྦྱར་རོ། །དད་པ་ཉིད་དབང་པོ་ཡིན་པས་ན་དད་པའི་དབང་པོ་སྟེ། དབང་པོའི་དོན་ནི་ཕྱིས་བཤད་དོ། །དད་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་པར་གྱུར་པ་སྟེ། སེམས་དང་བ་དང༌། ཡིད་ཆེས་པར་གྱུར་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་བཞི་ལ་འདོད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དམིགས་པར་བྱ་བ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ལ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཆེས་པའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་འཁོར་བ་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་སྡིག་པ་མི་བྱེད་པ་ཡན་ཆད་ཆོས་གཅིག་གོ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་དད་པས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཐེག་པ་གཞན་ལ་འདོད་པ་མི་སྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ཆོས་གཉིས་སོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་དམ་པར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། བག་ལ་ཉལ་བར་མི་བྱེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཆོས་གསུམ་མོ། །སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཆོས་དེ་དག་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཆོས་བཞིའོ། །འཁོར་བ་ན་ཡོད་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་དད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པ་མ་ཡིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལས་དང་འབྲས་བུ་དང༌། དཀོན་མཆོག་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་ལྟ་བ་ལ། འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡོད་པར་ལྟ་བ་དེ་ལ་དད་པའོ། །དེ་བས་ན་དེ་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་རྟོན་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་དད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་རྟོན་པ་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོད་པར་ལྟ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་དད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཆོས་དང༌། དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་ལ་དད་ཅིང་ཡིད་ཆེས་པའོ། །སྤྱོད་པ་དེ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པའོ། །ནས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞུགས་ཕན་ཆད་དོ། །ཐེག་པ་གཞན་ལ་འདོད་པ་མི་སྐྱེད་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་ཐེག་པ་ལ་མི་སྤྱོད་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་དམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཉིད་དོན་དམ་པར་ངེས་པའི་དོན་ཟབ་མོ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པར་དད་པའོ། །དོན་དམ་པར་ནི་སྟོང་པའོ། །ངེས་པའི་དོན་ཟབ་མོ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་དོན་གཞན་གྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་དཀའ་བའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བས་མ་སྐྱེས་པའོ། །དད་པ་ནི་དེ་བཞིན་དུ་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་པའོ། །ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ལ་བག་ལ་ཉལ་བར་མི་བྱེད་པ་ནི་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམས་ཀྱི་བག་ཆགས་སྩོགས་པར་མི་བྱེད་པའོ། །སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དད་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་ཡོད་པར་ཡིད་ཆེས་ཤིང་དད་པའོ། །དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་ལ་སྙེགས་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཆོག་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པས་ཏེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་བ་གསུངས་སོ། །དད་པར་གྱུར་པ་ན་ཡོད་པར་ཡིད་ཆེས་པར་གྱུར་པའོ། །དྲན་པའི་མཆོག་ནི་གང་དྲན་པའི་དབང་པོ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་དྲན་པའི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཆུད་མི་གསོན་པ་ཉིད་ནི་ཉམས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བརྗེད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཆོག་ནི། གང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པས་ནི་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དམིགས་པར་བྱེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་མཆོག་ནི་གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ནི་ཆོས་དེ་དག་གི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའོ། །ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པ་ནི་ཆོས་དེ་དག་གི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་མི་འཇོག་པ་ནི་གཞན་གྱིས་བསྟན་ པ་ལ་བརྟེན་མི་དགོས ་པར་ཤེས་པའོ། །སོ་སོ་རང་གིས་ཤེས་པ་ནི་ཆོས་དེ་དག་རང་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའོ། །དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་ཤིང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་པ་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་དེ་ལྔ་པོ་གཅིག་གི་གྲོགས་གཅིག་གིས་བྱས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །ལུང་བསྟན་པའི་སར་ཡང་གཞོག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་རྣམས་དང་ལྡན་ན་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་ལུང་བསྟན་དུ་མངོན་ཞིང༌། ལུང་བསྟན་པར་འོས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་དབང་བྱེད་པའི་དོན་ནི་དབང་པོའི་དོན་ཏེ། དད་པའི་དབང་བོས་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེའི་དབང་གིས་དགེ་པའི་ཆོས་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོས་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེའི་མཐུས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་སོ། །དྲན་པའི་དབང་པོས་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཆུད་མི་ཟ་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེས་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོས་ནི་གཞན་དུ་མི་གཡེང་བ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེས་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོས་ནི་མཐར་འབྱིན་པ་ལ་དབང་བྱེད་དེ། དེས་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཐར་འབྱིན་པར་བྱེད་པས་སོ། །དབང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པོ་ལྔ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།དད་པ་མི་ཚུགས་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་མི་ཚུགས་པ་དང༌། དྲན་པ་མི་ཚུགས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་ཚུགས་པ་དང༌། ཤེས་རབ་མི་ཚུགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྟོབས་ལྔ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྟོབས་ལྔ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལོ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །དད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་པོ་འདི་རྣམས་ལ་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དབང་པོའི་ཚེ་ན་ནི་དད་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་རྣམས་མངོན་དུ་བྱ་བ་དང༌། སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྟོབས་ཀྱི་དུས་ན་ནི་དད་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཉིད་རབ་ཏུ་བསྒོམས་ཤིང་སྦྱངས་ཏེ་མཐུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པས། མ་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པ་ལ་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་དེ་དག་གིས་དད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པས་དེ་ལ་དད་པར་བྱེད་པ་མི་ཟད་པའམ། མ་དད་པ་ལ་སོགས་པས་མེད་པར་བྱ་ཞིང་ཟད་པར་བྱ་བར་མི་ནུས་པས་ན་མི་ཟད་པའོ། །དད་པ་མི་ཚུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་དད་པའི་སྟོབས་ཤིན་ཏུ་བསྒོམས་ཤིང༌། མ་དད་པ་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་དད་པའི་སྟོབས་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དད་པ་མི་ཚུགས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་རབ་མི་ཚུགས་པའི་བར་དུ་ཡང་སྦྱར་རོ། །མོས་པ་ནི་གང་སྒྲུབ་པ་དང་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་དང༌། བྱ་བར་འདོད་པའོ། །དད་པ་ནི་བདེན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་ལ་སེམས་དང་ཞིང་ཡིད་ཆེས་པའོ། །མི་བརྫི་བ་ནི་གཞན་གྱིས་མི་ཟློགས་ཤིང་མི་ཚུགས་པ་དང༌། དེའི་དད་པའི་སྟོབས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་བདུད་སྡིག་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟུགས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏོ། །ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པའི་མོས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་གང་ལ་སེམས་པའི་མོས་པ་དང་དད་པའོ། །འབྲལ་བར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཏོང་དུ་འཇུག་པའོ། །འདུན་པ་ཟློག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ལྟ་བ་གཞན་ལ་འཇུད་པར་བྱེད་པའོ། །བསྐྱོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ནི་མོས་པ་ལས་བཟློག་བར་མི་ནུས་པའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །ཡང་ན་ཉན་པའི་དུས་ན་མོས་པ་བཟློག་པར་མི་ནུས་པ་ནི་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པའོ། །སེམས་པའི་དུས་ན་དད་པ་བཟློག་པར་མི་ནུས་པ་ནི་བསྒུལ་བར་མི་ནུས་པའོ། །བསྒོམ་པའི་དུས་ན་དད་པ་བཟློག་པར་མི་ནུས་པ་ནི་བསླང་བར་མི་ནུས་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་མི་ཚུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྟོབས་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྟོབས་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་གང་དང་གང་རྩོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་བརྒྱད་པོ་སྔར་བསྟན་པ་གང་དང་གང་གིས་དགེ་བ་གང་ལ་རྩོམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དགེ་བའི་ཆོས་གང་དང་གང་ལ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་གང་དང་གང་བྱེད་པ་སྟེ། །རྩོམ་བ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་རྩོམ་པར་བྱེད་པའོ། །སྦྱོར་བ་ནི་དེ་ཕན་ཆད་རྒྱུན་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་དང་དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་བརྩམས་ཤིང་སྦྱར་བ་དེ་དང་དེ་ལའོ། །སྟོབས་སྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཐུ་སྐྱེད་པའོ། །སྲ་བ་འཐོབ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་བརྟེན་ཞིང་མི་ཟློགས་པ་ཐོབ་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྟོབས་སྐྱེད་པ་དེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཐུ་སྐྱེད་པ་དེ་དེ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གནས་དེ་ལས་མ་བརྒལ་གྱི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་གནས་དེ་མཐར་ཕྱིན་གྱི་བར་དུ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷར་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷ་དང་ལྷ་ལས་གཞན་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ཀྱང་རུང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དྲན་པ་མི་ཚུགས་པ་ནི་གང་དྲན་པའི་སྟོབས་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་དྲན་པའི་སྟོབས་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲན་པའི་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །ཆོས་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་རུང་པའོ། །དྲན་པའི་གནས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གང་དང་གང་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲན་བས་དམིགས་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་གང་དང་གང་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་འཇོག་པ་ནི་དེ་ལ་དམིགས་ཤིང་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ལ་དམིགས་ཤིང་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་པའི་དྲན་པ་ད་ལས་སོ། །ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་སྟོང་པར་མི་ནུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲན་པ་ཉམས་པ་དང༌། གཉིད་དང༌། རྨུགས་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡང་རུང་བས་མེད་པར་བྱ་ཞིང་བར་དུ་གཅོད་པར་མི་ནུས་པའོ། །དེའི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་འོ། །དྲན་པའི་སྟོབས་སྐྱེད་པ་ནི་དྲན་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའོ། །འཇོམས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའོ། །མི་བརྫི་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་ཚུགས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སྙེགས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །འདུ་འཛི་ཐམས་ཅད་ལས་དབེན་པར་གནས་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འགྲོ་བ་མང་བའི་ནང་ན་གནས་པ་སྤངས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པ་སྟེ། འདིར་ཡང་དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །དེའི་སྒྲ་དང་ཚིག་གི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྒྲ་ཅ་ཅོ་རྣམས་བར་དུ་གཅོད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་དང་ལྡན་པས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞུགས་པའི་ཚེ། དེའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་སྒྲ་ཅ་ཅོ་རྣམས་འདོན་ཀྱང༌། དེ་དག་བསམ་གཏན་དེ་ལ་བར་དུ་གཅོད་ཅིང་སྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལྟར་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དག་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་དག་གིས་མི་ཚུགས་པའི་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་དགེ་བ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པར་སྤྱོད་ཀྱང་དེའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་གཉིས་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཏེ། དེ་བས་ན་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་གཉིས་སྤངས་ཏེ་མེད་པར་བྱེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ལ། རྟོག་དཔྱོད་གཉིས་སྤྱོད་ཀྱང་དེ་དེ་ལ་སྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་དག་དགའ་བ་དང་མགུ་བ་ཡང་སྐྱེས་པ་ཡིན་ལ། དེའི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སྒྲིབ་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དགའ་བ་དང་མགུ་བ་ལ་ཆགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་སྒྲིབ་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་དང་ལྡན་པས་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ལ། ཆོས་ལ་དགའ་ཞིང་མགུ་བ་ལ་ཡང་སྤྱོད་མོད་ཀྱི། དགའ་ཞིང་མགུ་བ་དེ་བསམ་གཏན་དེ་ལ་སྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བཏང་སྙོམས་སུ་མི་འཇོག་པར་དཔྱོད་པ་དང་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སྒྲིབ་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུ་དང་ལྡན་པས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་ཡང་ཞུགས་ལ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་གཟུང་བ་ལ་སོགས་པ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་ཀྱང་དེ་དེ་ལ་སྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བསམ་གཏན་བཞི་པོ་དེ་དག་གི་གནས་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཐུལ་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་དང་ལྡན་པས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ལ། བསམ་གཏན་དེ་དག་གི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྒྲ་ཅ་ཅོ་དང༌། རྟོག་དཔྱོད་དང༌། དགའ་ཞིང་མགུ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བར་དུ་གཅོད་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པའི་གནས་ཀྱང་མི་གཏོང་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཉམ་པར་བཞག་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུན་དུ་སྤྱོད་ཀྱང་བསམ་གཏན་དེ་དག་གི་དབང་དུ་གྱུར་ནས། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཡང་མི་སྐྱེ་སྟེ་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུས་འོག་མ་རྣམས་སུ་ཡང་བསམས་བཞིན་ནི་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཤེས་རབ་མི་ཚུགས་པ་ནི་གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ལ་མི་མཐུན་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ནི་རིག་པའི་གནས་བཞིའོ། །བཟོ་དང༌། གསོ་བ་དང༌། གཏན་ཚིགས་དང༌། སྒྲ་རིག་པ་རྣམས་སོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ནི་ནང་རིག་པ་སྟེ། གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སོ། །མི་ཐུལ་བར་ཤེས་རབ་ཀྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲིབ་ཅིང་བར་དུ་གཅོད་མི་ནུས་པར་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཤེས་པའོ། །ཆོས་དེ་རྣམས་ལ་མི་ཐུལ་བར་ཤེས་པ་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚེ་རབས་ཚེ་རབས་སུ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་མངོན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་ལ་མི་ཐུལ་བར་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །གང་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྗེས་སུ་རྟོགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ལ་མི་ཐུལ་བར་ཤེས་པ་བསྟན་ཏོ། །ཚེ་རབས་ཚེ་རབས་སུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལྷ་དང་མིའི་གནས་དེ་དག་ཏུ་བདག་གི་ཕུང་པོ་སྐྱེས་ཤིང་ཚེ་བླངས་པའོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །བཟོའི་ལས་ནི་དྲ་བ་བཅོམ་པ་ལ་སོགས་ཏེ། བཟོ་རིག་པ་རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་ཏོ། །རིག་པ་ཞེས་སྨོས་པ་ནི་རིག་པའི་གནས་ལྷག་མ་གསུམ་བསྟན་ཏོ། །སྔགས་ནི་གཞན་གྱི་དམག་གི་སྡེ་མནན་པ་དང༌། སྦྲུལ་ལ་སོགས་པའི་དུག་མེད་པར་བྱ་བའི་ཐབས་སོ། །སྟོབས་ནི་མཚོན་ཆ་འཕང་བ་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་འདེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྩལ་ལོ། །མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་ཤེས་པར་གྱུར་པའོ། །དམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལས་སུ་བྱ་བ་དང༌། ཤེས་པར་བྱ་བ་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་སྟེ། བྱ་དཀའ་བ་ནི་བསྒྲུབ་ཅིང་ཤེས་པར་བྱ་དཀའ་བའོ། །བཟོད་པར་དཀའ་བ་ནི་དེ་དག་སྒྲུབ་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་བླང་དཀའ་བའོ། །ཐོབ་བར་དཀའ་བ་ནི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་དཀའ་བའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་གང་དང་གང་དག་གིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་གང་གིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་དེ་དག་ཤེས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་སྦྱར་རོ། །བཅས་པ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་མི་དང་བདུད་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །མི་བརྫི་བ་ནི་དེ་དག་གི་ཤེས་པས་མི་ཐུབ་པའོ། །སྟོབས་ལྔ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་དང༌། དགའ་བ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་དང༌། བག་ཡངས་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་བ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། འདི་བསྡུས་པའི་དོན་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་པར་ཡང་སྦྱར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། བྱང་ཆུབ་ནི་ཟད་པ་མི་སྐྱེ་བའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ལ་བྱའོ། །དྲན་པ་ལ་སོགས་པ་བདུན་པོ་འདི་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་དེ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་འམ། གྲོགས་ཡིན་པས་ན་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ཡན་ལག་ཡིན་པར་ནི་ཕྱིས་བཤད་དོ། །དེ་དག་མི་ཟད་པ་ཡང་དྲན་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ། །དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཡང་དག་པའི་ངེས་པ་ཉམས་འོག་ཏུ་ཆུད་ཅིང༌། དྲན་པ་ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གང་ཞེན་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན། བཏང་སྙོམས་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པའི་བར་དུ་ཅི་རིགས་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་ནི་གོང་མ་བཞིན་དུ་ལྟའོ། །དྲན་པ་གང་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་སེམས་ལ་གསལ་ཞིང་མ་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་གང་གིས་སོ། །ཆོས་རྣམས་རྟོག་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོར་བསྟན་པའི་ཚིག་སྟེ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པའི་ཚིག་གོ །དྲན་པས་རྟོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པ་དང་དེའི་ལམ་རྟོགས་པ་དང༌། ལམ་དེ་སྟོན་པའི་གཞུང་རྟོགས་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པ་བསྟན་ཏེ། སོ་སོར་གྱི་སྒྲ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་སྒྲར་འགྲོ་བས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་དཔྱོད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

དེའི་ལམ་རྟོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ལམ་གང་ཡིན་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ལམ་དེ་སྟོན་པའི་གཞུང་རྟོགས་པ་བསྟན་ཏེ། ལམ་དེ་སྟོན་པའི་གསུང་རབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་གང་དང་གང་གི་ཕྱོགས་སུ་རྟོགས་པ་སེམས་ལ་རྟོགས་ཤིང་གཞན་ལ་སྟོན་པ་ལ་ཡང་ནོར་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་བསམ་པ་དང་བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ། ཆོས་རྣམས་ལ་བསམ་པ་དང་ཞེས་བྱ་བས་བསམ་པའི་ཤེས་རབ་བསྟན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བས་བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་བསྟན་ཏེ། བསམ་པས་རྙེད་པའི་ཆོས་ལ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་ནི་དྲན་པའོ། །རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ནི་གང་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་ཤིན་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཤེས་པ་ནི། རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཤེས་པའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གང་དང་གང༌། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཆོས་གང་དང་གང༌། གང་གི་ཆ་དང་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟ་བུར་དེའི་ཟླ་དང་ཕྱོགས་སུ་བསླན་ཞིང༌། དབྱེ་བར་བྱ་བའི་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་ལ་འདི་ནི་འདིའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། གང་དང་གང་གི་ཟླ་ལ་གཏོགས་པ་ཤེས་ཤིང༌། ཆ་ཆར་སོ་སོར་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཤེས་པའོ། །བརྡ་དང་རྣམ་པར་ངེས་པ་ནི་ཐ་སྙད་དང་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་དོན་ལ་བྱ་སྟེ། ངེས་པའི་དོན་ནས་རྣམ་པར་ངེས་པའི་བར་གྱི་ཆོས་གང་དང་གང་གསུངས་པ་དེ་དག་ཀྱང་དེ་དག་སོ་སོའི་སྡེ་ཚན་དུ་གཏོགས་པར་ཤེས་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་ཏེ། དེ་བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་གོང་དུ་བསྟན་པ་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་སྙེགས་སོ། །རབ་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ཆོས་དེ་དག་སེམས་ལ་མི་བརྗེད་པར་འཛིན་པ་སྟེ། ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་དང་སྦྱར་རོ། །སྤྲོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་ནི་ཆོས་དེ་དག་སྒྲུབ་པར་འདོད་པའོ། །སྟོབས་ནི་ལེ་ལོའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །བརྟུལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་གྱིས་མི་ཚུགས་པའོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ནི་དགེ་བ་བསྒྲུབ་པ་མི་འདོར་བའོ། །འདུན་པ་ནི་ཆོས་དེ་དག་ལ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཆེས་ནས་བྱེད་པའོ། །མཐུ་ནི་བདུད་ལ་སོགས་པས་མི་ཟློགས་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་མི་གཏོང་བ་ནི་བསྒོམ་པ་རྒྱུན་དུ་བྱ་བ་མི་གཏོང་བའོ། །ལམ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བརྒྱད་དང༌། ས་བཅུའི་ལམ་རྟོགས་པར་བྱ་བའོ། །ཕྱིར་ནི་དེ་དག་གི་དོན་དུའམ། ཆེད་དུའོ། །བརྩོན་པ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབད་པ་འདི་ནི་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དགའ་བ་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ནི་དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་དགའ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་གང་གིས་གང་བསྒྲུབས་ཤིང༌། དེའི་མཐུན་པ་སྤངས་པ་ནི་དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལ་དགའ་བ་ཇི་ལྟ་བུས་ནི། དུས་གསུམ་གྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་དགའ་བའི་དགའ་བ་སྟེ། ཆོས་ལ་རབ་ཏུ་དགའ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་འདས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དམིགས་ནས། སེམས་ལ་མོས་པ་སྐྱེས་པ་ནི་ཆོས་ལ་དགའ་བའོ། །མ་འོངས་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས། སེམས་ལ་མོས་པ་སྐྱེས་པ་ནི་ཆོས་ལ་མོས་པའོ། །ད་ལྟར་གྱི་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས། སེམས་ལ་མོས་པ་སྐྱེས་པ་ནི་ཆོས་ལ་མཆོག་ཏུ་དགའ་བའོ། །དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྒྱུ་བྱས་ནས་སེམས་ཞུམ་པ་དང་སྤྲོས་པར་གྱུར་པ་སྟེ། སེམས་མ་གོང་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །སེམས་མ་གོང་བ་ནི་མི་ནུས་སོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཞུམ་ཞིང་དགའ་བ་སྲོ་ཤི་བར་མ་གྱུར་པའོ། །དད་ཅིང་འདུན་པ་ནི་དགའ་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྐྱེས་ཤིང་ལྷག་པར་འཇུག་པར་སེམས་མོས་པའོ། །གང་བསྒྲུབ་པ་ནི་དགའ་བ་དེས་ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་བསྒྲུབས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏོ། །ལུས་ལས་སུ་རུང་བ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྟེན་དུ་གྱུར་པས་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བ་དང་རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པར་གནས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའོ། །སེམས་ལས་སུ་རུང་བ་ནི་ཞུམ་པ་དང༌། རྒོད་པའི་དབང་དུ་མ་གྱུར་ལ། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བས་དོན་རྟོགས་ཤིང་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པར་ནུས་པའོ། །དེ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྦོང་བ་ནི་དགའ་བའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སམ། མཐོང་བའི་ལམ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤོང་བ་སྟེ། དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སེལ་བ་ཞེས་བྱ་བས་བསྟན་ཏོ། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་བ་ནི། གང་ཤིན་ཏུ་སྐྱངས་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་གང་གིས་གང་སྤངས་ནས། དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པར་ནུས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱའོ། །གང་གིས་སྤངས་ཤེ་ན། གང་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་པའི་ལུས་དང་སེམས་ལས་སུ་རུང་བས་སྤངས་སོ། །གང་སྤངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པ་སྤངས་སོ། །དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པར་ནུས་པ་ནི། ཞི་གནས་ལ་འཇུག་པའི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པར་ནུས་པའོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་དམིགས་པའི་དམིགས་པ་ནི། ཞི་གནས་ལ་དམིགས་པའི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ནི། གང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་གིས་དེ་བཞིན་ཉིད་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་ཅིང་དེ་བཞིན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱའོ། །སེམས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞག་པས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མངོན་པར་འཚང་རྒྱའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པར་འགྱུར་གྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མཉམ་པར་མི་གཞག་པས་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བས་ནི་སེམས་སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པས་ནི་རང་བཞིན་རིག་པར་མི་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་དེ་དག་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་གྱི་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་སྟེ།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཚིག་དེ་དག་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པའོ། །ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ལྟ་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་འདོར་བ་ཙམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་རང་གིས་རིག་ཅིང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མངོན་སུམ་དུ་མི་འགྱུར་གྱི། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མཉམ་པ་དང༌། ཐ་དད་མེད་པར་ཤེས་ནས་དེ་གཉིས་མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བཏང་སྙོམས་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་པ་ནི། གང་བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སེམས་ཡོངས་སུ་མི་གཏུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བ་དང་མི་བདེ་བ་གང་གི་དབང་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་ཞིང་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བས་སེམས་ཀུན་དུ་མི་ཟིན་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་མི་འཕྲོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་ཡང་མཐོ་བར་མི་སེམས། མ་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་ཡང་དམའ་བར་མི་སེམས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གིས་མི་སྒུལ་བ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱའོ། །གནོད་པ་མེད་པ་ནི་གནོད་པ་བྱས་ཀྱང་གནོད་པར་མི་ཚོར་བའོ། །འཕྲོགས་པ་མེད་པ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་འགྲས་པ་མེད་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་མེད་པའོ། །འཕགས་པའི་བདེན་པའི་ལམ་དང་མཐུན་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མ་གྱུར་པ་སྟེ། བཏང་སྙོམས་པ་ལས་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་གཞག་པ་ཡང༌། དེ་ལ་དྲན་པ་ནི་རྟེན་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ན། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་ལ་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ནི། རང་བཞིན་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ། དེ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་སྟེ། དེས་ཇི་སྲིད་འགྲོ་བར་བྱ་བར་ཕྱིན་པར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དགའ་བ་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ། དེས་རྒྱུད་ལ་ཚིམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའི་ཡན་ལག་གོ །དེ་ལ་ཤིན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཏུ་སྦྱངས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེས་གནས་ངན་ལེན་སྦོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལ་གནས་པའི་གནས་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཏང་སྙོམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེའི་དུས་ན་ཆགས་སེམས་དང་ཡིད་བདེ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་མི་ཟད་པ་བདུན་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྟོག་པ་དང༌། དུལ་བ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་བྱུང་བ་དང༌། དགའ་བ་དང་ལྡན་པ་དང༌། མཐུ་ཆེ་བ་དང༌། བསྡུས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་སྤྱོད་པ་དང༌། སྤྲོས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་སྤྱོད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལམ་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་དག་ལས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པས་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་བསྒོམ་པའི་ལམ་བསྟན་ལ། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གིས་ནི་སྦྱོར་བ་བསྟན་པ་སྦྱར་རོ། །དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་དེས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར། །སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ལམ་རྣམས་ཀྱང་མི་ཟད་པའོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །ལམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ཡེ་ཤེས་གང་གིས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་འགྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་རྣམས་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་དེའི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ལས་བཟློག་པས་ན་ཡང་དག་པའོ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གང་འདི་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཟག་པ་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའོ། །དེ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ལ་ཀུན་ནས་ལངས་པ་མ་ཡིན་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ལས་བྱུང་ཞིང་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་དང་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ལྟ་བ་ཡང་མཚན་མར་ལྟ་བ་ཡིན་པས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཡོད་པར་ལྟ་བ་ལས་ཀྱང་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པའོ། །འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཇི་ཙམ་དུ་མཚན་མར་ལྟ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡང་ཡོད་པར་ལྟ་ན། དངོས་པོར་ལྟ་བ་ཡིན་པས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་མི་རྟོག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་དེ་དག་ལ་མི་རྟོག་པ་འམ། ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བའི་ཀུན་དུ་རྟོག་པ་མི་སྐྱེད་པའོ། །དུལ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན། ཡང་དག་པའི་ངག་གིས་བསྡུས་པ། འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བདག་ལ་ཡང་ཡོངས་སུ་གདུང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་སེམས་ལ་འགྱོད་པ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཚིག་དེས་བདག་དང་གཞན་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བར་མི་བྱེད་པའོ། །མི་གནོད་པ་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་སེམས་དང་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པའོ། །ལམ་ལ་ལེགས་པར་འཇུག་པ་ནི་ལམ་དང་མཐུན་པའོ། །མཉམ་པར་གཞག་པ་ལ་བརྩོན་པའི་ངག་དེ་དང་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་སྨོས་པ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་མི་གནོད། འཕགས་པའི་ལམ་དེ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་ངག་དེ་ནི། འཁྲུགས་པའམ་མ་སྙོམས་པ་མེད་པས་ན། མཉམ་པར་གཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞི་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་བསྡུས་པ། འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ལས་གནག་པ་ནི་མི་དགེ་བ་བཅུའོ། །ལས་དཀར་བ་ནི་དགེ་བ་བཅུའོ། །ལས་དཀར་གནག་ནི་དགེ་བ་བཅུ་མི་དགེ་བ་དང་འདྲེས་པའོ། །ལས་གང་མི་གནག་མི་དཀར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། ཟག་པ་མེད་པ་ལས་འཁོར་བའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལས་ལ་རྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་ལྟར་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཉིད་དུ་རྟོགས་ཀྱང༌། ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མེད་པར་ཡང་མི་རྟོན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རབ་ཏུ་ཞི་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བས་བསྡུས་པ། འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་ཟིན་པ་རྣམས་ནི་འདིར་མ་བཤད་པའོ། །དགང་སླ་བ་ནི་ཆོས་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་ངན་དོན་གྱིས་མགུ་བའོ། །གསོ་སླ་བ་ནི་ཅུང་ཟད་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པའོ། །ཆོ་ག་གང་བཟང་པོའི་ངང་ཚུལ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྱོད་པའི་ཆོ་ག་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་བཅོས་པ་མ་ཡིན་གྱི། རང་བཞིན་གྱིས་ཤིན་ཏུ་དག་པའོ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་ནི་ཉེས་པ་ཕྲ་མོ་ཡང་མེད་པའོ། །འཕགས་པས་གནང་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་འཚོ་བ་དེ་འཕགས་པས་གནང་བའི་འཚོ་བ་ཡིན་ནོ། །རབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །རྩོལ་བ་གང་ཡང་དག་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྩོལ་བ་གང་བྱས་ཤིང་བརྩལ་ན་འཕགས་པའི་ལམ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་ཞིང་བདེན་པ་བཞི་དང་མཐུན་པ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་དུ་གཏོད་པའི་རྩོལ་བ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དགའ་བ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་ཚིག་དང་དོན་མི་བརྗེད་པ་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཤིན་ཏུ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནི་རྟག་ཏུ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞག་པའོ། །མི་སྒུལ་བ་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པའོ། །དྲན་པ་ནི་ཡང་དག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བའི་ལྟ་བ་དང་མཐུན་པས་སོ། །གྱ་གྱུ་མེད་པ་ནི་ལོག་པའི་ལྟ་བ་སྤངས་པས་སོ། །འཁོར་བའི་སྐྱོན་གྱི་ཉེས་དམིགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྒ་ཤི་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟོག་པའོ། །འདྲེན་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ལ་འཇུག་པའོ། །དྲན་པ་ནི་བཤད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་མ་བརྗེད་པའོ། །གཞུངས་པ་ནི་བཤད་པའི་ཚིག་གི་དོན་མ་བརྗེད་པའོ། །འཕགས་པའི་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསྒྲུབ་པའི་ཆོས་མ་བརྗེད་པ་བསྟན་པའོ། །མཐུ་ཆེ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་བསམས་པའི་དོན་རྫོགས་པར་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་མཉམ་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཉམ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་དམ་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཐ་དད་པ་མེད་དེ། སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་ཅིང་མཉམ་པར་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །དོན་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ལ་གནས་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རབ་ཏུ་ཐར་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་ཁོ་ན་ཡེ་ནས་དག་པས་མི་འགྱུར་བ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ངེས་པར་གྱུར་བ་ལས་འཇུག་པའི་དོན་དམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཇུག་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་ཡན་ལག་སྟེ། དེས་ཇི་ལྟར་མྱོང་བའི་དེ་ཁོ་ན་ལ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་ནི་གཞན་གོ་བར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག་སྟེ། དེས་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་སེམས་ལ་བརྟགས་ན་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ལས་དང༌། འཚོ་བ་གསུམ་ནི་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག་སྟེ། དེ་དག་གིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་པས་སོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ངག་གིས་ཇི་ལྟར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དྲིས་པ་ལ་ལུང་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་འདིའི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་གོ་ཞེས་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་ནི་མི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པ་དང༌། འོང་བ་དང་ལྡོག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པར་ཡིད་ཆེས་སོ། །ཡང་དག་པའི་འཚོ་བས་ཆོས་གོས་ལ་སོགས་པ་ཆོས་བཞིན་དུ་ཚོལ་བའི་ཕྱིར། འཚོ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བ་རྣམ་པར་དག་པར་ཡིད་ཆེས་སོ། །ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའི་ཡན་ལག་སྟེ། དེས་ཀུན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ལུས་པར་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་ནི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྦྱོང་བའི་ཡན་ལག་སྟེ། དེས་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་མཚན་མ་མ་བརྗེད་པས་ཞུམ་པ་དང༌། རྒོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་པ་ལ་སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའི་ཡན་ལག་སྟེ། དེས་སྒྲིབ་པ་སྦྱངས་ནས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བསྡུས་པའི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དང༌། སྤྲོས་པའི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཡང་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་གཉིས་མི་ཟད་པ་ཡང་དེ་གཉིས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞག་པའི་ཆོས་དང༌། རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་མི་ཟད་པས་ན། དེ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །བསྡུས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གང་སྦྱོར་བ་དང་མཐོང་བ་དང༌། བསྒོམ་པའི་ལམ་ན་ཞི་གནས་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཞི་གནས་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཞི་གནས་མི་ཟད་པ་ཡང་ཞི་གནས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཟད་པ་དང༌། ཞི་གནས་ཉིད་མི་ཟད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་གཉིས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གང་སེམས་ཞི་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བཏང་སྙོམས་སྒོམ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ནི་ཞི་གནས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ་དགུ་པོ་འདི་དག་ནི་ཞི་གནས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཞི་གནས་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་ཚོགས་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཙོ་བོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་དང༌། གཙོ་བོའི་ཚོགས་སོ། །གཙོ་བོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སེམས་ཞི་བ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ནང་དུ་སེམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་མང་བ་ནི་སེམས་ཞི་བའོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་རྣམས་ལ་རྟོག་པར་མི་དགའ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །ཕྱི་ནང་གཉིས་ལ་རྟོག་པ་མེད་པ་འམ། གཉིད་དང་རྨུགས་པ་མེད་པ་ནི་ཉེ་བར་ཞི་བའོ། །ནང་དུ་སེམས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་མང་བ་སྟེ་ཞི་བས་ན། རྣམ་པར་མི་གཡེང་བའོ། །ཕྱི་རོལ་དུ་རྟོག་པ་མེད་དེ་རབ་ཏུ་ཞི་བས་ན། དབང་པོ་ལེགས་པར་བསྡོམས་པའོ། །ཕྱི་ནང་གཉི་གར་རྟོག་པ་མེད་པས་ན་མི་རྒོད་པ་དང་མི་འཕྱར་བའོ། །རྒྱལ་པོ་དང་རྐུན་པོ་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་མང་པོ་ལ་མི་འཇུག་པས་ན་མུ་ཅོར་མི་སྨྲ་བའོ། །ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བས་ན་ཡབ་ཡབ་པོ་མ་ཡིན་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པས་ན་མི་འགྱུར་བའོ། །གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་ཅིང་ཞེ་སྡང་བའི་སེམས་མེད་པས་ན་ཞི་དེས་སོ། །མིག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོའི་ཡུལ་ལ་མི་འཇུག་པར་སྡོམ་པས་ན་བསྲུངས་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ལམ་ལ་ཞུགས་པས་ན་ཅང་ཤེས་པའོ། །གཉིད་དང་རྨུགས་པ་མེད་པས་ན་ལས་སུ་རུང་བའོ། །དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་སེམས་གཞན་དུ་མི་འགྲོ་བས་ན་རྩེ་གཅིག་པའོ། །གཅིག་པུར་གནས་པར་མོས་པས་ན་མོས་པའོ། །འགྲོ་བ་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པས་ན་འདུ་འཛི་ཡོངས་སུ་སྤོང་བའོ། །སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་དབེན་པར་དགའ་བའོ། །གཅིག་པུ་དགའ་ཞིང་འདུ་འཛིན་སྤོང་བས་ན་ལུས་དབེན་པའོ། །ཉོན་མོངས་པས་སེམས་དཀྲུགས་པ་མེད་པས་ན་སེམས་མ་བསླད་པའོ། །རི་དང་བྲག་ཕུག་ལ་སོགས་པར་གནས་པར་སེམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པས་ན་དགོན་པར་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་ལ་སོགས་པ་ཉི་ཚེ་ཙམ་འཆང་བས་ན་འདོད་པ་ཉུང་བའོ། །དེ་ལས་ལྷག་པར་མི་འདོད་པས་ན་འདོད་པ་མེད་པའོ། །ངན་པས་ཆོག་པར་འཛིན་པས་ན་འདོད་ཆེན་མེད་པའོ། །བཟང་པོ་མི་ཚོལ་བས་ན་ཆོག་ཤེས་པའོ། །ལོག་པའི་འཚོ་བ་མེད་པས་ན་འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པས་ན་ཆོ་ག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་དུ་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྐྱ་ཞིང་སྤྱོད་ལམ་མཛེས་པས་སྤྱོད་ལམ་བསྲུངས་པའོ། །དུས་དང་ཚོད་དང༌། དུས་མིན་ཤེས་པ་ནི་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་དུ་ལྟའོ། །ཁ་ཟས་མང་དུ་ཡང་མི་ཟ་ཉུང་དུ་ཡང་མི་ཟ་སྟེ་རན་པར་བྱེད་པས་ན་རན་དྲོད་ཤེས་པའོ། །ཅུང་ཟད་ཙམ་གྱིས་ཆོག་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤེས་པར་འཛིན་པས་ན་དགང་སླ་བ་དང༌། གསོ་སླ་བའོ། །སོ་སོར་བརྟགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་མི་མཐོ་མི་དམའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མཐུས། ཆོས་རྣམས་ཇི་ཡང་མ་ཡིན་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་བསྟོད་པ་ལ་སོགས་པས་མཐོ་བར་ཡང་མི་འགྱུར། སྨད་པ་ལ་སོགས་པས་དམས་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །ངན་དུ་བརྗོད་པ་ནི་སྔོན་འདས་པའི་དུས་སུའོ། །ངན་དུ་སྨྲས་པ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ཉིད་ནའོ། །གཙོ་བོའི་ཚོགས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྣལ་འབྱོར་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་བསྒོམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །ཡང་དག་འཇོག་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པ་ལ་མོས་པའོ། །བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་རྟོག་དཔྱོད་དང་བཅས་པ་དང༌། རྟོག་དཔྱོད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམ་པ་སྔ་ནས་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་རྩོམ་པའོ། །བྱམས་པ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྩ་བར་གྱུར་པ་ཚད་མེད་པ་གཉིས་སྔ་ནས་སྐྱེད་ཅིང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །དགའ་བ་ལ་གཞོག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ་དགའ་བ་ཚད་མེད་པ་ལ་སེམས་གཞོག་ཅིང་བཏང་སྙོམས་ཚད་མེད་པ་བསྒོམ་ལ། དེ་གཉིས་ཀྱི་སེམས་དང་རྟག་པར་ལྡན་པར་བྱེད་པའོ། །ཞི་གནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། མཐར་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་འདི་དག་གི་དོན་ནི་སྔར་བཤད་པར་ཟད་དོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་ཚད་མེད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། ཞི་གནས་བསྒོམ་པའི་རྒྱུའི་ཆོས་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་ཚད་མེད་དེ། ཞི་གནས་ཀྱི་ཚོགས་དེ་དག་ལ་གང་བརྩོན་པ་རྣམས་ཀྱང་ཞི་གནས་ཚད་མེད་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་ན། ཞི་གནས་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །སྤྲོས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི། གང་ལམ་དེ་དག་ཉིད་ན་ལྷག་མཐོང་ལ་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་མཐོང་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་གསུངས་སོ། །གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆ་དང་མཐུན་པར་བསྒོམ་པའི་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ལྷག་མཐོང་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཆ་དང་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་ལ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ལྷག་མཐོང་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་རྣམས་ལ་གཡོ་བ་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བྱེད་པ་པོ་མེད་པར་ཤེས་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ནི་འདིར་མ་བཤད་དོ། །བདེན་པ་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པར་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འགོག་པ་དང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་རྣམས་ལ། བདེན་པ་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་ཤིང་མཐོང་བ་ནི། ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པར་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེ་བར་མཐོང་བ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང་མི་འགལ་བར་མཐོང་བའི་ཤེས་པའོ། །ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟག་པ་དང༌། ཆད་པ་དང༌། བདག་དང༌། སེམས་ཅན་མེད་པར་མཐོང་བ་ནི་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྒྱུ་གང་བསྐྲུན་ན་འབྲས་བུ་དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ལས་གང་བྱས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་མཐོང་བ་ནི། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཆུད་མི་ཟ་བར་མཐོང་བའི་ཤེས་པའོ། །འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པའི་འབྲས་བུ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་ཅིང་ཁོང་དུ་ཆུད་དོ་ཞེས་མཐོང་བ་ནི། འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་ལ་རྟོག་པར་མཐོང་བའི་ཤེས་པའོ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་སོ་ཞེས་མཐོང་བ་ནི། ཡང་དག་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་མཐོང་གི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལྷག་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པར་མཐོང་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མཐོང་བ་ནི་ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །ཆོས་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་དང༌།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྨིག་རྒྱུ་ཙམ་དུ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་མཐོང་བའོ། །ཆོས་རྣམས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་བའོ། །ཆོས་རྣམས་གཞན་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་འབའ་ཞིག་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། དེ་ལས་དེ་ཁོ་ན་གཞན་མེད་པར་མཐོང་བའོ། །ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དང༌། རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། དབེན་པར་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཡིན་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པས་སྟོང་པ་ཡིན་པར་མཐོང་བའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལྷག་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཡང་མི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་པའི་རང་བཞིན་དང་ངོ་བོ་ཡང་མི་མཐོང་བའོ། །མེད་པའི་རྣམ་པ་ཡང་མི་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མེད་པའི་རང་བཞིན་དང་ངོ་བོར་ཡང་མི་མཐོང་བའོ། །དམིགས་པ་དང་མཚན་མ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་དམིགས་པ་དང༌། དཀར་པོ་དང་དམར་པོ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་པར་ཡང་མི་མཐོང་བའོ། །དེ་མཐོང་མོད་ཀྱི་ཅི་ཡང་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལྷག་མཐོང་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་གོང་དུ་མིང་གིས་སྨོས་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་དུ་མཐོང་མོད་ཀྱི་དམིགས་པ་དང༌། ཡོད་པའི་རྣམ་པ་རྡུལ་ཙམ་ཡང་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གང་གི་ཚེ་མཐོང་བ་མེད་པ་དེའི་ཚེ་མཐོང་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དེ་ལྟར་ཅི་ཡང་མི་དམིགས་ཏེ། དོན་དམ་པར་ཅི་ཡང་མ་མཐོང་བ་ནི། ཆོས་ཉིད་མཐོང་ཞིང་རྟོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷག་མཐོང་གིས་ཀྱང་མཐོང་བ་མ་ཡིན། མ་མཐོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་སྟོང་པར་མཐོང་བའི་དུས་ན་དངོས་པོ་རྡུལ་ཙམ་ཡང་མ་མཐོང་བས་མཐོང་བ་ཡང་མ་ཡིན། དེ་ཁོ་ན་མཐོང་བས་ན་མ་མཐོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་འམ། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་གང་ཡང་མ་མཐོང་བས་ན། མཐོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་མཐོང་བས་ན། མ་མཐོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའོ། །ཡང་དག་པ་ཉད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷག་མཐོང་ལ་མཁས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་མཁས་པའི་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་མཐོང་ཡང་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པར་མི་ལྟུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། དོན་དམ་པར་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུར་ཆོས་རྣམས་མི་དམིགས་པར་མཐོང་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཐར་ཡང་མི་ལྟུང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་ཀྱང་མི་ལྡང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ལས་དང་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ལྟ་བས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།སོ་སོར་རྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འདི་གཉིས་ཀྱི་བསྡུས་པའི་དོན་ལུང་བསྟན་པ་ཐོབ་པར་བསྟན་ཏོ། །གཟུངས་དང་སྤོབས་པ་གཉིས་མི་ཟད་པར་ཡང་གཟུངས་ཀྱིས་དྲན་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། སྤོབས་པས་རྟོགས་པར་བྱ་ཞིང་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པས་ན་དྲན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཆད་པར་བྱེད་པ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །སོ་སོར་རྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཐོས་པ་མི་བརྗེད་པ་དང༌། མ་ཐོས་པ་འདོད་པའོ། །ཐོས་པ་མི་བརྗེད་པ་གང་ཞེ་ན། གང་གསུངས་པ་སོ་སོར་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་གཟུངས་ནི་མི་བརྗེད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་གང་གིས་མི་བརྗེད་པ་དང༌། གང་མི་བརྗེད་པ་དང༌། མི་བརྗེད་པ་ཉམས་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་གང་གིས་མི་བརྗེད་པ་ནི། དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཚོགས་བསགས་པའི་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བསྟན་ཏོ། །གང་མི་བརྗེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདི་ནི་གཟུངས་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །མི་བརྗེད་པ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི། གང་གི་ཚེ་བསྐལ་པ་གཞན་གྱི་རྗེས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྐྱུ་རུ་རའི་འབྲུ་འདུག་པ་བཞིན་དུ་མཐོང་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །སྔོན་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཚོགས་བསགས་པའི་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚེ་རབས་སྔ་མའི་དུས་ན་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་དྲན་པས་སོ། །འཛིན་པ་ནི་ཡི་གེ་རྣམས་སོ། །ཀུན་འཛིན་པ་ནི་དོན་རྣམས་སོ། །མི་བརྗེད་པ་ནི་ཕྱིས་ཀྱང་ཡི་གེ་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་བའོ། །དྲན་པས་ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་ནི་ཕྱིས་ཀྱང་དོན་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མི་བརྗེད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ནི་གཟུངས་ཀྱི་གསུང་རབ་འཇིག་རྟེན་དུ་བཤད་དེ་གཞག་པ་རྣམས་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་འཕྲལ་དུ་གསུངས་པའི་དོན་དང༌། ཚིག་མི་བརྗེད་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཏོ། །ཆུད་ཟ་བར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཆོས་དང་དོན་དྲན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་མེད་པར་མི་འགྱུར་བའོ། །བརྗེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཁ་ཅིག་དྲན་པ་ཁ་ཅིག་མི་དྲན་པ་སྟེ། དྲན་པ་དྲི་མ་ཅན་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིག་དང་འདྲ་བས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མ་ཐོས་པ་འདོད་པ་གང་ཞེ་ན། གང་སྤོབས་པ་སོ་སོར་ཐོབ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་སྤོབས་པ་མི་ཟད་པ་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གང་ལ་ཡང་བརྟེན་མི་ དགོས་པར་བསྟན་པས་ན། ཐོགས་པ ་མེད་པའི་སྤོབས་པའོ། །བསྐལ་པའམ་དེ་ལས་ལྷག་པར་ཡང་སྟོན་པས་ན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྤོབས་པའོ། །བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པས་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་ཅིང་ནམས་ཀྱང་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པས་མི་འཕྲོགས་པའི་སྤོངས་བའོ། །ཆོས་དང་དོན་མི་བརྗེད་པས་ན་མ་རྨོངས་པའི་སྤོབས་པའོ། །དྲིས་པ་རྣམས་ལ་ལན་གློན་པས་ན་མྱུར་བའི་སྤོབས་པའོ། །གང་དང་གང་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་ན་དགའ་བའི་སྤོབས་པའོ། །གཞན་དག་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་བྱེད་པས་ན་ལ་གོར་དུ་སྤོབས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་པ་ལས་བསྒྱུར་ཏེ་གཞན་དུ་འཆད་པར་བྱེད་པས་ན་མི་འགྱུར་བའི་སྤོབས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་དོན་མྱུར་དུ་རྟོགས་པས་ན་རྣོ་བའི་སྤོབས་པའོ། །ཟབ་མོའི་དོན་རྟོགས་པར་བྱེད་པས་ན་མགྱོགས་པའི་སྤོབས་པ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤོབས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེའི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་འོ། །དེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་སྤོབས་པ་དེའོ། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང༌། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པས་དེའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རང་བཞིན་སྤོབས་པ་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་དག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་བསྟངས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དྲིས་པའི་ལན་གདབ་པ་དང༌། བཤད་པ་ལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པ་རྫོགས་ཤིང་མ་ལུས་པར་སྟོན་པ་འམ་ཟུར་ཆག་ཅིང་ཉམས་པ་མེད་པར་སྟོན་ནུས་པའོ། །འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ཆོས་སྟོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་གང་དང་གང་གི་ཕྱིར། ཆོས་བསྟན་པའི་དོན་དེ་དང་དེ་དག་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལམ་དུ་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤོབས་པས་ཆོས་བཤད་པ་རྣམས།། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ལམ་དང་མཐུན་པར་འགྱུར་བའོ། །དེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤོབས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །དེ་ལྟར་སྤོབས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུར་ན་སྤོབས་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་སུ་སྣང་བའི་ཆོས་ཇི་སྙེད་པ་རྣམས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང༌། ཆོས་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་སྦྱར་ཏེ་བསྟན་པར་ནུས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་དེ་སྙེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །དེ་དང་དེར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་དེ་དང་དེ་དག་ཏུའོ། །དེའི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་སྤོབས་པ་རྩོལ་བ་དང་འབད་པ་མེད་པར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དད་པ་ནི་དེ་དག་ཇི་ལྟར་འདོད་པའོ། །དབང་པོ་རྣམས་ནི་དབང་པོ་རྣོན་པོ་དང༌། འབྲིང་དང༌། ཐ་མ་རྣམས་སོ། །ཆོས་སྤོབས་པར་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་པ་དང༌། དབང་པོ་དང་མཐུན་མཐུན་དུ་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་འདོད་ན་ཚེ་གཞན་མ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། སྤོབས་པ་མི་ཟད་པ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་འདོད་ན་ཚེ་དུ་མ་དང༌། བསྐལ་པ་དུ་མ་འདས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་འདུག་པའི་སྤྱོད་ལམ་ལས་མི་ལྡང་ཞིང་བསམ་མི་ དགོས་པར་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཆོས་བསྟན་པ ་དེས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་སྤོབས་པས་ཆོས་བསྟན་པ་དེས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པར་བྱེད་ནུས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གཟུངས་དང་སྤོབས་པ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།སྟོན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་དང༌། ཞི་པའི་ང་རྒྱལ་མེད་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས།

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་མི་ཟད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་གི་བསྡུས་པའི་དོན་དེ་ཐོབ་པར་རྣམ་པར་གཞག་པ་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་མདོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་བཞི་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཀྱི་མདོ་ཞེས་བྱའོ། །མི་ཟད་པ་ནི་དེས་བསྡུ་པར་བྱ་བའི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟད་མི་ཤེས་པས་ན་མི་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདིར་ཡང་བསྟན་པ་དང་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། བཞི་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མི་ཟད་པའི་ཤེས་བ་རབ་ཏུ་འཇུག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་ལོ། །དེ་མན་ཆད་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་མི་ཟད་པའི་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཤེས་པ་འབྱུང་བ་སྟེ། མི་ཟད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེ་མི་ཟད་པ་ཡང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར། དེ་བསྟན་པ་འམ་ཤེས་པ་ཡང་མི་ཟད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་འོག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་མི་རྟག་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །མི་རྟག་པའི་དོན་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མེད་པའི་དོན་དང༌། འཇིག་པའི་དོན་ཏོ། །འདིར་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཡིན་པར་དགོངས་པས། མེད་པའི་དོན་ལ་མི་རྟག་པའི་དོན་དུ་དགོངས་ཀྱི་འཇིག་པའི་དོན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་མེད་པའི་དོན་དང་མི་ཆགས་པའི་དོན་ཏེ། དངོས་པོ་རྣམ་པར་འཇིག་པའི་དོན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་མེད་པའི་དོན་ནི། དོན་དམ་པར་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་ཆོས་གང་ཡང་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་མི་རྟག་པའི་དོན་ཏོ། །མི་ཆགས་པའི་དོན་ནི་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཆགས་བར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་ཆགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་མི་རྟག་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་བས་ན་དངོས་པོ་འཇིག་པའི་དོན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དངོས་སུ་གསུངས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་མི་རྟག་པར་གྲགས་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡོད་པ་ལས་ཞིག་སྟེ་མེ་དཔར་འགྱུར་བ་ལས་མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མ་ཡིན་གྱི་ཡེ་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྟག་པ་མེད་པ་ལ་མི་རྟག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དོན་དེ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པའི་དོན་ནི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་མེད་པ་ཉིད་མི་རྟག་པའི་དོན་ཏེ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དེ་རྟག་ཏུ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དབེན་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་དེ་ལ་འཇིག་པ་གང་ཡང་མེད་དེ་གང་འཇིག་པ་མེད་ཅིང་རྟག་ཏུ་སྟོང་པ་དེ་ནི་མི་རྟག་པའི་དོན་ཏོ། །ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་བསྟན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་ཀྱང་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ་དགའ་བ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་དང་དགའ་བ་དང་བྲལ་བའི་དོན་དང༌། དགའ་བའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དང༌། སྒྲ་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་དོན་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་ལ་དགའ་བ་མེད་པའི་དོན་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བས་དགའ་བ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་རྣམ་པར་བསྟན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དགའ་བ་ལས་བཟློག་པ་སྟེ་གང་དགའ་བ་འམ་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་མེད་ཅིང་དེ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་ཏོ། །དགའ་བ་ཟད་པའི་དོན་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བས་དགའ་བ་དང་བྲལ་བའི་དོན་བསྟན་ཏེ། དགའ་བའི་ཡུལ་དང་བྲལ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བས་དགའ་བ་དང་ཆགས་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བའི་དོན་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་ཏོ། །སྨོན་པ་མེད་པའི་དོན་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་དགའ་བའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་དོན་བསྟན་ཏེ། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང་གཞི་ཡིན་པས་དེ་ལ་སྨོན་ཅིང་དགའ་བར་བྱ་བའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དོན་ཏོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྒྲ་རབ་ཏུ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་པས་སྒྲ་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་དོན་བསྟན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཞེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲས་བརྗོད་པ་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཟད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དངོས་པོ་གང་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ནམ་མཁའ་རབ་ཏུ་བརྗོད་པའི་དོན་ནི་ཞེས་བྱ་བས་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པའི་དོན་བསྟན་ཏེ། གང་སྟོང་པ་དེ་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ། ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སྟོང་པར་བརྗོད་པའི་དོན་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་བདག་མེད་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བདག་ནི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཤིན་ཏུ་བདག་མེད་པ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བདག་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཞན་གྱིས་བརྟགས་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང༌། འཛིན་པར་སྣང་བའོ། །བདག་དེ་གཉིས་ལ་བདག་གི་དངོས་པོ་མེད་པས་ན་བདག་མེད་པའོ། །གང་བདག་མེད་པའི་དོན་དེ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་རྣམ་པ་གཉིས་མེད་དེ་སྟོང་པའི་དོན་དེ་ནི་གསོབ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པར་སྦྱར་རོ། །སྙིང་པོ་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར་གསོབ་བོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་བརྟག་མི་བཟོད་པའི་ཕྱིར་གསོག་གོ །སྣང་བ་ཙམ་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ཡ་མ་བརླའོ། །ཇི་ལྟར་སྣང་བ་ཀུན་ཡང་སྟོང་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པའོ། །སྟོང་པའི་དོན་ནི་བདག་མེད་པའི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་བས་ན་བདག་དང་ཆོས་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བདག་མེད་པའི་དོན་ཏོ། །ཞི་བའི་ང་རྒྱལ་མེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་ཞི་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །ཞི་བ་ནི་ཞི་བས་ཞི་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཞི་བ་ཉིད་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པའམ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། སྟོང་པ་འམ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དེའི་རང་བཞིན་ཞི་བར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཞི་བ་དང་སྟོང་པར་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡེ་ནས་ཞི་ཞིང་སྟོང་པའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མ་ཞི་བ་ཡང་ཞི་བས་ཞི་བར་མི་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་བའི་ཆོས་འདུས་བྱས་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ་དག་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཞི་བ་དང་སྟོང་པར་རྟོགས་ནས་ཞི་ཞིང་མེད་པར་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། དེ་དག་ཀྱང་ཡེ་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་ཤིང་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲའི་དོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་ཞི་བའི་དོན་དེ་ནི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཞི་སྟེ་མེད་པ་དེ་ནི་ཞི་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཞི་བ་དངོས་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཞི་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཕུང་པོ་སྤངས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་ཞི་བའོ། །ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་གཅིག་པུ་བགྲོད་པའི་ལམ་མི་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འདིས་བསྡུས་པའི་དོན་རང་བྱང་ཆུབ་པ་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ལ་མི་ལྟོས་བར་བདག་ཅིག་པུས་བླ་ན་མེད་པའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་གཅིག་པུས་བགྲོད་པ་སྟེ། གང་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་ཉིད་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །མི་ཟད་པ་ཡང་བགྲོད་ཅིང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་བགྲོད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཡང་མི་ཟད་པའོ། །ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། མི་གཡེང་བ་དང༌། བཟོད་པ་ཐོབ་པ་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་ལ་གནས་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་མ་གཡེང་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བདག་འགའ་ཞིག་གིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྩོམ་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གཅིག་པུ་བགྲོད་པའི་ལམ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །གཅིག་པུ་བགྲོད་པའི་ལམ་ནི་ཐེག་པ་གཅིག་པའི་ལམ་སྟེ། ལམ་དེ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་གཞན་སུ་ལ་ཡང་མི་རྟེན་པར་བདག་གཅིག་པུས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཐེག་པ་གཅིག་གི་ལམ་དངོས་གང་ཡིན་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཅིག་པུ་བགྲོད་པའི་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་གོ་ཆ་གྱོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ཅིང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདག་གིས་རྩོན་འགྲུས་ནི་དགེ་བ་བྱེད་པ་ལ་སེམས་སྤྲོ་བའོ། །མཐུ་ནི་བདུད་ལ་སོགས་པས་བར་ཆད་བྱེད་མི་ནུས་པའོ། །སྟོབས་ནི་མེ་ལོས་མི་ཚུགས་པའོ། །གཞན་གྱི་གོ་སྐབས་མེད་ པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གཞན་གྱིས་གྲོགས་བྱ་མི་དགོས ་པར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བདག་གི་མཐུ་སྟོབས་ཀྱིས་འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་མཐུས་འབྱུང་ཞིང་ཀུན་ལ་ཁྱད་ཞུགས་པར་བྱ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་ནི་གང་རིག་པའི་གནས་དང༌། བཟོའི་གནས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པའོ། །གང་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དག་གོ །ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པ་ནི་དང་པོ་ཉིད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའམ། མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སོ། །ཐོབ་པར་བྱ་བ་ནི་དེ་དག་གིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཡོན་ཏན་དྲན་བ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། ས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

པའོ། །བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སྦྱིན་པ་ནི་བདག་གི་གྲོགས་མ་ཡིན་གྱི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེའི་དོན་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་དག་གིས་བདག་བསྒྲུབ་ཅིང་ལས་སུ་རུང་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི། བདག་གིས་དེ་དག་བསྒྲུབ་ཅིང་མཐར་དབྱུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མཉམ་པ་ཉིད་ལ་གནས་པས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་བསྒྲུབས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བདག་ལ་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་གི་དོན་ཀྱང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ལྟའོ། །སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ནི་བདག་གཅིག་པུས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་བགེགས་རྣམས་འཇོམས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གང་འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ལ་གྲོགས་མེད་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་འོག་ནས་འབྱུང་བ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཚང་རྒྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །གཅིག་པུ་བགྲོད་པའི་ལམ་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།བྱ་བ་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྟོན་པ་དང༌། འཇུག་པ་དང༌། གཅོད་པ་དང༌། འདོགས་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་སྟོན་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་བཞིན་མོས་ཤིང་སྐྱེས་བུའི་བྱ་བའི་ཐབས་ཤེས་པའོ། །འཇུག་པ་ནི་རྟོགས་པར་ཆུད་པའི་ཐབས་ཤེས་པའོ། །གཅོད་པ་ནི་དྲང་བའི་ཐབས་ཤེས་པའོ། །འདོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་བསྟན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ཐབས་ཤེས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཐབས་མི་ཟད་པ་སྟེ། ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འདིས་བསྡུས་པའི་དོན་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར་བ་བསྟན་ཏོ། །ཐབས་མི་ཟད་པ་ཡང་ཐབས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར། དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཀྱང་མི་ཟད་པའོ། །ཐབས་གང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སངས་རྒྱས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྒྲུབ་ཅིང་སློང་བ་སྟེ་དེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་མ་གྲུབ་པའམ། མ་སྐྱེས་པ་ལ་སྒྲུབ་བ་འམ། སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །སློང་བ་ནི་སྐྱེས་པ་རྣམས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། དེས་ན་ཐབས་སོ། །ཚིག་འདི་ནི་མདོར་བསྟན་པ་སྟེ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྒྲུབ་ཅིང་སློང་བར་བྱེད་པའི་བཤད་པའོ། །ཐབས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་གཞོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་ནི་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་གནས་པ་འམ། དེ་ལ་གོམས་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཏོ། །བསམ་པ་ངེས་པར་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ལ་རྟོག་ཅིང་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་དོན་ཏོ། །སྦྱོར་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལུས་དང་ངག་གིས་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྤྱོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །ལྷག་པའི་བསམ་པས་བྱེ་བྲག་ཏུ་འཕགས་པའི་ཆོས་འདོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལས་བྱེ་བྲག་ཏུ་འཕགས་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་སེམས་ཐག་པ་ནས་དད་པའི་དོན་ཏོ། །ཐབས་ནི་སྦྱིན་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གཅིག་པུས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་ཐབས་ཏེ། དེ་ལ་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པས་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྫོགས་པར་བྱེད་དོ། །ཆོས་སྦྱིན་པས་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བསམ་གཏན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དེ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་འཛིན་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མཐོ་རིས་སུ་ངེས་ཀྱང་ཐབས་ཀྱི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྤྱད་པའི་ཕྱིར་མཐོ་རིས་འབའ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེ་བར་མ་ཟད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་འབྱུང་བའོ། །ཐབས་ནི་བཟོད་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བཟོད་པ་དང་ལྡན་པས། ལུས་བཟང་བ་དང༌། ངག་སྙན་པ་དང༌། སེམས་དང་བར་འགྱུར་ཏེ། ལུས་དང་ངག་ཡིད་དང་བ་དེ་སེམས་ཅན་གཞན་གྱིས་མཐོང་ཞིང་ཐོས་ན་དད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱིར། །ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཀྱི་རྒྱུན་ཅེས་བྱའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་འཇུག་པ་དང༌། གནས་པ་ལ་བརྩོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཇུག་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། གནས་པ་ལ་བརྩོན་པ་ཞེས་བརྩོན་པའི་ཚིག་གཉི་ག་དང་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་འཇུག་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་པོ་རྩོམ་པའོ། །གནས་པ་ལ་བརྩོན་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའོ། །བསམ་གཏན་གྱིས་བསམ་གཏན་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ཤེས་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཁམས་གོང་མ་དག་ཏུ་སྐྱེས་ཀྱང༌། ཐབས་ཀྱི་དབང་གིས་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་བྱེད་པའོ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་འདུས་མ་བྱས་སྤོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འདུས་མ་བྱས་རྟོགས་ཀྱང༌། ཐབས་ཀྱིས་ཟིན་པས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་མི་གནས་ཤིང་འདུས་བྱས་ཀྱི་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱང་བྱེད་པའོ། །བྱམས་པས་དཔུང་གཉེན་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱབས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མཐོང་བ་ནི་དཔུང་གཉེན་མེད་པ་སྟེ། དེ་དག་སྐྱེ་འགྲོ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་པའི་སྐྱབས་བྱེད་པ་ནི་ཐབས་སོ། །སྙིང་རྗེས་འཁོར་བ་ལ་མི་སྨོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བར་བྱེད་པའི་སྙིང་རྗེས་འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་ཡིན་ཡང་སྨོད་པར་མི་བྱེད་པ་ནི་ཐབས་སོ། །དགའ་བས་དགའ་བ་དང་མི་དགའ་བ་ལ་མི་འབྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ལ་དགའ་བ་དང༌། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་མི་དགའ་བ་ཅན་ཡིན་ཡང་ཐབས་ཀྱི་དབང་གིས་དེ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པ་ནི་ཐབས་སོ། །བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང༌། ཚོགས་ཐམས་ཅད་འཕེལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཇི་འང་མི་སྤྱོད་པ་ཡིན་པ་ལས། ཐབས་ཀྱི་དབང་གིས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དུས་ན་བཏང་སྙོམས་ལས་ཀྱང་མ་ཉམས་ལ། དགེ་བའི་རྩ་བ་དང༌། བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚེགས་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་སྤྱོད་པ་ཡང་མི་གཏོང་བའོ། །ལྷའི་མིག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་ཐོབ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྷའི་མིག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་ཐོབ་པ་ཡང་ཐབས་ཏེ། ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །ཐབས་ནི་སེམས་ཅན་དག་གི་བསམ་པ་རྣམས་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་དང༌། བག་ལ་ཉལ་ཇི་འདྲ་བར་ཤེས་པ་ནི་ཐབས་སོ། །ཐབས་ནི་སྤྱོད་པའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེ་ལྟར་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་ཤེས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཤེས་པ་ནི་ཐབས་སོ། །རྒལ་ནས་འཇུག་པ་ནི་བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པས་གོང་མ་རྣམས་སུ་ཕྱིན་ཀྱང་ཐབས་ཀྱི་དབང་གིས་དེ་ནས་སླར་ལྡོག་ཅིང་ས་འོག་མ་དག་ཏུ་འཇོག་ཅིང་སྤྱོད་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་མེད་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེ་བྱ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་བ་ན་སྤྱོད་ཅིང་ཉོན་མོངས་པའོ། །ཁུར་བོར་བས་ཁུར་ཁྱེར་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་ཁུར་བོར་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་ཐབས་ཀྱི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྤྱོད་ཅིང་ཕུང་པོའི་ཁུར་ལེན་པའོ། །ཚད་ཡོད་པར་ཚད་མེད་པར་སྟོན་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞི་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་ཚད་ཡོད་པ་དག་ལས་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་སྦྱར་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པར་སྟོན་ཅིང་འཆད་པའོ། །ཚད་མེད་པ་ཚད་ཡོད་པར་སྟོན་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལ་སོགས་པ་ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་མདོ་བཞིར་ཉུང་དུར་བསྡུས་ནས་འཆད་པའོ། །དབང་པོ་ཞན་པ་རྣམས་ལ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་སྟོན། མཁས་པའི་ཐབས་ཀྱིས་དོན་དཀའ་བ་རྣམས་གསལ་བར་གོ་བར་བྱེད་པ་འམ། དབང་པོ་རྣོ་བར་བྱེད་པའོ། །དུས་དང་དུས་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པ་ནི་བྱ་བ་དང་མི་བྱ་བའི་དུས་ལ་མཁས་པའོ། །ལམ་ནས་ལམ་ངན་པར་འགྲོ་བ་ནི། འཕགས་པའི་ལམ་ལ་གནས་ཀྱང་འཁོར་བའི་ལམ་དུ་ཡང་འགྲོ་བའོ། །མྱུར་དུ་ལས་མང་པོ་བྱེད་པ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཆུང་དུ་ཡང་བསམ་པ་དག་པས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བས་མང་པོ་དང་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའོ། །མང་པོ་ལས་ཚད་མེད་པར་བྱེད་པ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོ་ཆེན་པོ་བསྔོ་བ་ཡོངས་སུ་དག་པས་ཚད་མེད་པར་བྱེད་པའོ། །བྱེ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུམ་པར་བྱེད་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཕན་ཚུན་བྱེ་བ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་འདུམ་པར་བྱེད་ཅིང་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་འཇོག་པར་བྱེད་པའོ། །ཐ་མ་དང་འབྲིང་དང་རབ་ལ་གནས་པ་ནི་སེམས་ཅན་རབ་འབྲིང་གསུམ་དང་མཐུན་པར་སྤྱོད་ཅིང་སྟོན་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རིག་པ་ལས་འཁོར་བའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རིགས་པར་ལྟུང་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་སྦྱོར་བའམ། སྤྱོད་པས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཐོབ་ཀྱང༌། དེ་ནི་མི་གནས་པར་འཁོར་བ་ཡང་སྤྱོད་ཅིང་འཇུག་པའོ། །རིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྐབས་འདིར་སྦྱོར་བའམ་སྤྱོད་པ་ལ་བྱའོ། །ཐར་པ་ལས་བཅིངས་པ་ཚོལ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་བཅིངས་པ་ལས་ཐར་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པ་ལ་ཐབས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པར་སྟོན་པའོ། །ཤེས་བྱ་ཟད་པར་བྱེད་དེ། ཤེས་བྱ་ཟད་པར་ཡང་མི་ལྟུང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཤེས་པར་བྱ་བ་རྣམས་ཟད་ཅིང་སྟོང་བར་ཆུད་ཀྱང་ཐབས་ཀྱིས་ཀུན་དུ་སྤྱད་པ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་སྟོང་པའི་མཐར་ཡང་མི་ལྟུང་བའོ། །སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་འཁྲུག་པར་བྱེད་པ་ལ་སྤྱོད་ལམ་རྣམས་ལས་ཀྱང་མི་ཉམས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཐབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་ཚེ་བསམ་གཏན་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་པ་ལས་ལངས་ཀྱང་བསམ་གཏན་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དོན་ལས་ཉམས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བའོ། །སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལམ་ཡིན་པ་ནི་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཐབས་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཐོང་ན། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་མི་ལྟའོ། །བསྡུ་བས་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ཅིང་རྩོད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་བསྡུ་ཞིང་དྲང་བའི་ཕྱིར་དོན་མཐུན་པར་སྤྱད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་འདུལ་ཞིང་དྲང་བར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ལྟ་བ་ཡང་ཕྱོགས་ཤིང་རྟེན་གྱི་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ལྟ་བ་དེས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་ཅིང་རྩོད་པ་ནི་མ་ཡིན་པའོ། །སྒྲ་འབྱིན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པར་རྟོགས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཐབས་ཀྱིས་སྒྲ་དང་ཚིག་གི་སྒོ་ནས་ཆོས་སྟོན་པའོ། །ཁམས་གསུམ་བ་སྤྱོད་ཡུལ་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཏེ་ཁམས་གསུམ་ལས་འདས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་སྤྱོད་ཡུལ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་སྤྱོད་པའོ། །

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

འཕགས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་བོ་དང་འདྲེས་ཀྱི་འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོ་དང་མ་འདྲེས་པ་ནི། བདག་ཉིད་འཕགས་པར་གྱུར་ཀྱང་འཕགས་པའི་ས་ན་མི་གནས་པར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ས་ན་གནས་ཤིང་སྤྱོད་པའོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ས་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཤིང་འཁོར་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ནི། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་ཀྱང་དེ་ལ་མི་ཕྱོགས་མི་གནས་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་བ་ལ་ཕྱོགས་ཤིང་སྤྱོད་པའོ། །བདུད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ན་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པར་སྣང་བ་ནི། འདོད་པའི་ཁམས་བདུད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ན་འདུག་ཀྱང་འདོད་པ་དང༌། བདུད་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བའོ། །ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དེ་ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་ཐབས་མཁས་པས། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་ཤེས་ཤིང་འབྱུང་བར་ཡང་ནུས་ལ། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གང་ལས་ཀྱང་གཅིག་ཀྱང་མི་སྐྱེ་བར་རྟོགས་པའོ། །ཐབས་མི་ཟད་པ་བཤད་ཟིན་ཏོ།། །།དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། སེང་གེའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་ཅན་དང༌། ཤིན་ཏུ་དམ་བཅས་པ་ཅན་དང༌། མི་བརྗེད་པའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །སེམས་ཅན་གྱི་མཆོག་དམ་པ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གང་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་རྣམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །སེང་གེའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་ཅན་ནི་གང་སྟོབས་བཅུ་ཐོབ་པ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྤོབས་པ་དང༌། ཁྱུ་མཆོག་གི་གནས་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་ཚངས་པའི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར་བ་དང༌། །འཁོར་དུ་སེང་གེའི་སྒྲ་ཡང་དག་པར་སྒྲོག་པར་བྱེད་པའོ། །ཤིན་ཏུ་དམ་བཅས་པ་ནི་མི་འཇིགས་པ་བཞི་ཐོབ་པ་དག་གིས་ཤེས་པ་དང༌། སྤོང་བ་ཡང་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ། གཞན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དང་གཉེན་པོ་ཡང་རབ་ཏུ་ཤེས་པའོ། །མི་བརྗེད་པའི་ཆོས་ཅན་སེམས་ཅན་མཆོག་དམ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཐོབ་པ་སྟེ། སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། རྙེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ནན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་གཞན་ཡང་འདི་དག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྣམས་ཀྱི་མི་ཟད་པ་བརྒྱད་ཅུ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱད་པ་ནས་ཐབས་ཀྱི་བར་དུ་མིང་གིས་སྨོས་པ་དེ་རྣམས་མི་ཟད་པ་བརྒྱད་ཅུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་དག་མི་ཟད་པ་ཡང་རྟག་ཏུ་དགེ་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མི་ཉམས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མི་གཏོང་བ་དང༌། བདག་གི་ལས་བྱེད་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མི་ཟད་པ་དང༌། དོན་དམ་པར་མི་ཟད་པའོ། །དེ་ལ་རྟག་ཏུ་དགེ་བས་མི་ཟད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་བརྒྱད་ཅུ་པོ་དེ་རྣམས་ནམ་ཡང་མི་དགེ་པར་མི་འགྱུར་གྱི། རྟག་ཏུ་དགེ་བའི་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངོ་བོ་ཉིད་མི་མཉམ་པ་ནི་བརྒྱད་ཅུ་པོ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་བྲི་ཞིང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ངོ་བོ་ཉིད་མི་གཏོང་བ་ནི། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པ་བརྒྱད་ཅུ་པོ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའམ། གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ། །བདག་གི་ལས་བྱེད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པ་བརྒྱད་ཅུ་པོ་དེ་རྣམས་རང་རང་གི་དམིགས་པའམ་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་ལས་མི་འགྱུར་པའོ། །རྟག་པར་འབྲས་བུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པ་སོ་སོའི་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་དེ། འབྲས་བུ་མེད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ། །རྒྱུ་ཡོངས་སུ་མི་ཟད་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པ་དེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། དམིགས་པར་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་མི་ཟད་པས་ན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་མི་ཟད་པའོ། །དོན་དམ་པར་མི་ཟད་པ་ནི། དོན་དམ་པར་བརྒྱད་ཅུ་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ནམས་ཀྱང་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་ཟད་པའོ། །མི་ཟད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ཞེས་བྱ་བ་མན་ཆད་བསྟན་པ་རྫོགས་པས་དོན་བཅུ་གཅིག་བསྟན་ཏེ། བསྟན་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དང༌། སྟོན་པ་ལ་མཆོད་ཅིང་བསྟོད་པ་དང༌། སྟོན་པས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང༌། བསྟན་པ་ལ་དྲིན་གཟོ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང༌། སྟོན་པ་དང་བསྟན་པ་གཅེས་པར་བྱ་བ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་བརྗོད་པ་དང༌། བསྟན་པ་བསྲུང་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

བར་དམ་བཅས་པ་དང༌། བསྟན་པ་གཏད་པ་དང༌། འགལ་བ་སྟོན་པ་ལ་བཟོད་པར་གསོལ་བ་དང༌། མཚན་དྲི་བ་དང༌། བཙུན་དུ་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་མི་ཟད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བཟོད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བསྟན་ཏོ། །ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་དེ་ཡང་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། མི་ཟད་པ་འདི་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ཆེད་དུ་བརྗོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྟོན་པ་ལ་མཆོད་ཅིང་བསྟོད་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཆོད་རྟེན་ལགས་སོ་ཞེས་གསོལ་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྟོན་པས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཕྱོགས་བཅུ་ཀུན་ནས་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དགའ་བ་འདི་དག་བཏང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་བསྟན་པ་ལ་དྲིན་གཟོ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྒྱ་ཆེར་རབ་ཏུ་སྟོན་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྟོན་པ་དང་བསྟན་པ་གཅེས་པར་བྱ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཁོར་དེའི་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་གཞོལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་དེའི་རྒྱུ་བརྗོད་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བག་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་བར་ཆད་བགྱིད་དུ་མི་མཆིའོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་པ་བསྲུང་བར་དམ་བཅས་པ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་བསྟན་པ་གཏང་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཁྱོད་འདྲ་བའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་བཟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས། འགལ་བ་སྟོན་པ་ལ་བཟོད་པར་གསོལ་བ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདི་ཇི་ལྟ་བུར་གཟུང་བར་བགྱི་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

མཚན་དྲི་བ་བསྟན་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱ་བས་ཉེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་མཚན་དུ་བྱ་བར་བསྟན་ཏོ། །མི་ཟད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་མི་ཟད་པར་གཏོགས་པའི་ཆོས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འབྱུང་བ་ན་མི་ཟད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ཞེས་བྱའོ། །ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ཆེད་དུ་བརྗོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དགའ་བ་དང༌། གཟེངས་མཐོས་པའི་ཚིག་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །མི་ཟད་པའི་རྣམ་པས་བསྟན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་ཟད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྟན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་དགབ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བཤད་པས། དེའི་ཕྱིར་བྱིན་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དགབ་པའི་ཕྱིར་བྱིན་པའོ། །ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ཞེས་ལན་གཉིས་སུ་སྨྲས་པ་ནི་དོན་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱིར་ཏོ། གདོན་མི་ཟད་བ་དང་གཞན་མ་ཡིན་པའོ། །གདོན་མི་ཟ་བ་ནི་ངེས་པར་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་བ། ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་པོ་གསུངས་སོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བཤད་དེ་དོན་གཞན་མ་ཡིན་པས་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་པ་གསུངས་སོ། །ལེགས་པར་སྨྲས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བཤད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །གསོལ་བ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་ལ་གསོལ་བའོ། །མཆོད་རྟེན་ལགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དགེ་བ་བསགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་བསྐོར་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འདི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་འོ། །ཡང་དག་པའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་ནི་དེའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བརྗོད་པའོ། །ལྟ་བ་ནི་ཤའི་མིག་གིས་སོ། །ཕྱག་འཚལ་བ་ནི་ལུས་འདུད་པའོ། །མཆོད་པ་ནི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པས་སོ། །བསྙེན་བཀུར་ནི་བསྐོར་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཉན་པ་ནི་དངོས་པོ་ཉིད་དུ་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཉན་པའོ། །མོས་པ་ནི་སེམས་དང་ཞིང་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའོ། །ཡོངས་སུ་འདྲི་བ་ནི་གཞུང་ཐམས་ཅད་གླེབས་བམ་དུ་འདྲི་བའོ། །འཛིན་པ་ནི་ཡི་གེ་དང་དོན་གཉིས་སེམས་ཀྱིས་བླངས་པའོ། །འཆང་བ་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ནི་དེ་ལྟར་བཟུང་ནས་བརྗེད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མི་བརྗེད་པར་འཆང་བའོ། །ཀློག་པ་ནི་དེ་ལྟར་མི་བརྗེད་པར་གཟུང་བ་དང༌། དེ་ཕྱིར་ཞིང་ཡི་གེ་ལྟ་ཞིང་ཀློག་པའོ། །སྟོན་པ་ནི་ཇི་ལྟར་གཟུང་བའི་ཆོས་གཞན་ལ་ཡང་འཆང་པའོ། །ཀུན་ཆུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཆང་བ་དང་འཛིན་པ་དང༌། ཀློག་པ་དེ་དག་གང་ཡང་རུང་མགོ་འཇུག་ཏུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའོ། །གཞན་དག་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་རབ་ཏུ་སྟོན་པ་ནི། དོན་དང་ཚིག་དེ་དག་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་རྒྱ་ཆེར་སྦྲོས་ཏེ་བཤད་པའོ། །རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་ལྔ་ལས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་དང་ལྡན་པ་ལ་བྱ་བར་དགོངས་སོ། །བསྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པར་གནས་པ་ནི་བདག་ཉིད་མི་ཟད་པའི་དོན་བསྒོམ་པ་ལ་རྒྱུན་དུ་བརྩོན་བའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་བརྗེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་ལ་ཕན་པར་འདོད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པའོ། །བསྐྱོད་པར་མི་ནུས་པ་ནི་བཟོད་པ་དེ་དཀྲུགས་ཤིང་མེད་པར་བྱར་མི་ནུས་པའོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་བའི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་ཟད་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་མཐུན་པར་བཟོད་པའོ། །སྦྱོར་བ་ནི་སེམས་པའོ། །ངེས་པར་སེམས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པའོ། །མི་གཡེང་བ་ནི་གཡེང་བ་མེད་པའོ། །གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པར་ཤེས་ པ་ནི་གཞན་ལ་བརྟེན་མི་དགོས ་པར་ཤེས་པའོ། །རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་ཤེས་པ་ནི་མི་ཟད་པ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་མ་འདྲེས་པར་དབྱེ་བཤེས་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །རྒྱ་ཞེས་བྱ་བ་ནིས་བཅུར་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་གཞི་དང་རྟེན་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒྱ་འདི་ལ་ཡང་དག་པར་གཞོལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་བསྒྲུབས་ན་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་བསྲུང་བ་བགྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་འཆད་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་བསྲུང་བའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བཟུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་བཏགས་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །སྟོབས་ནི་བདུད་ཀྱི་འཁོར་གྱི་གཡོག་རྣམས་སོ། །བསྲུང་བ་དང་བསྐྱབ་པ་དང་སྦ་བ་ནི་མི་དགེ་བའི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་ལས་སོ། །དེ་ལ་མཐོང་བའི་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

ཆོས་ལ་མྱོང་བའི་ལས་ལས་ནི་བསྲུང་བའོ། །སྐྱེས་ནས་མྱོང་བའི་ལས་ལས་ནི་བསྐྱབ་པའོ། །ཚེ་རབས་གཞན་དུ་མྱོང་བའི་ལས་ལས་ནི་སྦ་བའོ། །ཡང་ན་གནོད་པ་གཉིས་འབྱུང་སྟེ། རང་གི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། གཞན་གྱི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའོ། །གཞན་གྱི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་གྲངས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའོ། །བདག་གི་ལས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བ་ལས་ནི་བསྲུང་བའོ། །སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་གྲངས་ཀྱི་གནོད་པ་རླུང་དང་ཚ་བ་ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་བསྐྱབ་པའོ། །སེམས་ཅན་གྱི་གྲངས་ཀྱི་གནོད་པ་བརྡེག་པ་དང་བཅིང་བ་ལ་སོགས་པ་ལས་ནི་སྦ་བའོ། །སྙིང་ལས་ཆུང་དུར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱས་པར་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་སྒོ་ནས་ཁྱོད་འབད་མི་དགེས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དམ་པའི་ཆོས་བཟུང་བ་འཇིག་རྟེན་དུ་རིང་དུ་གནས་ཤིང་མི་ནུབ་པར་བྱའོ། །སླད་མའི་དུས་ལྔ་བརྒྱ་ཐ་མ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་འཕེལ་བ་དང༌། འགྲིབ་པའི་ཚུལ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བརྗོད་པའོ། །དེ་ཡང་དཔེར་ན་མིའི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པ་ལ་ལོ་ལྔ་བཅུའི་བར་དུ་ནི་འཕེལ་བའི་དུས་ཏེ། ལུས་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། རྩལ་ལ་སོགས་པ་འཕེལ་ཞིང་སྐྱེ་བའོ། །དེ་ལྟར་ལོ་ལྔ་བཅུ་འདས་ནས་དེའི་ཕྱི་མའི་ལྔ་བཅུ་ནི་འགྲིབ་པའི་དུས་ཏེ། ལུས་དང༌། ཤེས་རབ་དང༌། རྩལ་ལ་སོགས་པ་ཤིན་ཏུ་ཉམས་ཤིང་བྲི་ནས་ཐ་མར་རྒ་ཤི་ལ་ཐུག་སྟེ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་ལ་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་དུས་ནི་ལོ་སྟོང་ཤིག་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་གནས་སོ། །དེའི་ཕྱེད་དུ་བགོས་ཏེ་ལྔ་བརྒྱ་སྔ་མ་ནི་འཕེལ་བའི་དུས་སུ་གཞག་ལ། ལྔ་བརྒྱ་ཕྱི་མ་ནི་འགྲིབ་པའི་དུས་སུ་གཞག་གོ །འཕེལ་བ་ནི་ལོ་བརྒྱད་ཅུའི་བར་དུ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་ཏེ། དེའི་དུས་སུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པ་ཕྱོགས་བཅུ་ནས་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྨིན་ཏེ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ལྷག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ། གཞན་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བཀའ་བསྟན་ཅིང་མངོན་སུམ་དུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་ཏེ། ཡོངས་སུ་བཀྲོལ་བས་ལྷག་པར་འབྲས་བུ་འཐོབ་པོ། །དེ་ནས་སངས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ཀྱང་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་སྔ་མ་འདས་ཀྱི་བར་དུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཆེན་པོ་དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་འཛིན་ཅིང་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་ཁྱབ་པར་གྲངས་མང་དུ་གནས་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཀྱང་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་ཤིན་ཏུ་ཚད་མེད་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་བྱས་ཏེ་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ། །དཔར་ན་དུས་དེའི་ཚེ་ན་གཏམ་དུ་བརྗོད་པ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཨུ་པ་གུཔྟ་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་གིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བཟུང་ནས་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་པ་བསྒྲལ་ཏེ། ཇི་སྙེད་ཅིག་བསྒྲལ་བ་དེ་དག་བྱང་བུ་ལ་བྲིས་ཏེ་བསགས་པས་རང་གི་ཁང་པ་གང་ངོ་ཞེས་བྱང་དང། དགེ་སློང་དེས་བདུད་ཀྱང་བཏུལ་ཏེ་དེ་དགེ་སློང་དེ་དུས་གཞན་ཞིག་ན། བསམ་གཏན་བྱེད་པའི་ཚེ་དེའི་ཐད་དུ་བདུད་ཅིག་འོངས་པས་མཚོར་བར་མགོ་ལ་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་གཞག་གོ །དེ་ནས་དགེ་སློང་དེས་ཀྱང་ཚོར་ཏེ་བདུད་དེ་ལ་གདུལ་བའི་སྐབས་སྣང་ངོ་སྙམ་ནས། ཁྱི་རོ་འབུ་ཅན་ཞིག་ཏུ་སྤྲུལ་ཏེ་བདུད་ཀྱི་ལུས་ལ་སེ་མོ་དོར་བཏགས་ནས། བདུད་ཀྱིས་དོར་དུ་མི་ནུས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་སོ། །དེ་ནས་བདུད་དེ་རང་གིས་དོར་མ་ནུས་ནས། བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཐད་དུ་ཕྱིན་ཏེ་གསོལ་བ་བཏབ་ན་དེས་ཀྱང་གྲོགས་མ་བྱས་སོ། །དེ་ཚངས་པའི་ཐད་དུ་ཕྱིན་ཏེ། གསོལ་བ་བཏབ་ན་ཡང་ཚངས་པས་ཀྱང་མ་བཀྲོལ་ཏེ། ཐ་མ་དགེ་སློང་གི་མགོ་ལ་མེ་ཏོག་བཞག་པས་ཉེས་སོ་ཞེས་དགེ་སློང་གི་ཐོག་ཏུ་བཏང་ངོ༌། །དེ་ནས་དགེ་སློང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་གསོལ་བ་བཏབ་ནས་དགེ་སློང་ཨུ་བ་གུཔྟ་སྔོན་སངས་རྒྱས་མ་མཐོང་བ་དེ་བདུད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་མཚན་དང་ལྡན་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཅིག་སྤྲུལ་ཏེ་བསྟན་ན་ཁྱི་རོ་དགྲོལ་བར་དམ་བཅས་ཏེ་ཁྱི་རོ་བཀྲོལ་ནས་སངས་རྒྱས་འཁོར་དང་བཅས་པར་སྤྲུལ་ནས་བསྟན་ཏོ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །དེ་བས་ན་ལྔ་བརྒྱ་སྔ་མ་ནི་དུས་བཟང་པོ་སྟེ་དུས་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་ཁྱད་པར་སྨྲས་པ་ནི་ལྔ་བརྒྱ་ཕྱི་མ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་ལྔ་བརྒྱ་ཕྱི་མའི་དུས་དེ་ན་ཡང་ལོ་ལྔ་བརྒྱའི་བར་དུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པ་གྲངས་མང་དུ་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་གནས་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཀྱང་ལྷ་དང་མི་ལ་སོགས་པ་ཤིན་ཏུ་ཚད་མེད་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བཀྲོལ་ཏེ་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱས་སོ། །དེ་ལྟར་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པར་གྱུར་ཀྱང༌། ལྔ་བརྒྱ་སྔ་མ་དང་སྦྱར་ན་དེའི་དུས་ངན་པའི་ཕྱིར་ལྔ་བརྒྱ་ཕྱི་མ་ཞེས་

---

^{[མ་དཔེ་གཟིགས་ན་འདིར་གནོན།]}

སྨོས་ཏེ། ལྔ་བརྒྱ་ཕྱི་མའི་མགོ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནམ་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་མེད་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ལྔ་བརྒྱ་ཕྱི་མ་ཞེས་བྱ་བའི་དུས་སུ་བསྡུའོ། །ལྔ་བརྒྱ་ཕྱི་མའི་དང་པོ་ཚུན་ཆད་དུས་ངན་པར་གཞག་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ལོ་ལྔ་བརྒྱའི་བར་དུ་ནི་དུས་ངན་པའི་ནད་ནས་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་དཀའ་བའི་ཕྱིར། དུས་ངན་པའི་ཡང་ངན་པ་ཁྱད་པར་དུ་སྨོས་པའོ། །ལྔ་བརྒྱ་ཕྱི་མའི་ལོ་འདས་ཕྱིན་ཆད་ནས་ཆོས་མེད་ཀྱི་བར་དུ་དུས་ངན་པའི་ཡང་ངན་པར་གཞག་མོད་ཀྱི། དེའི་ཚེ་ན་ཡང་བརྩོན་འགྲུས་དང་ནན་ཏན་བྱས་ནས་འབྲས་བུ་མི་ཐོབ་པ་ཡང་མ་ཡིན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། ཉན་ཐོས་འགའ་ཙམ་འཇིག་རྟེན་དུ་མི་འབྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །བདག་བློ་ཞན་པས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བདག་གི་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ཆུང་བས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འགོག་པ་ལ་ཡང་འཁྲུལ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པ་ལ་ཡང་འཁྲུལ་བ་མེད་པའོ། །རྟོགས་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པའོ། །ཡང་དག་པའི་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང༌། གཏན་ལ་ཕབ་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ཅིང་སྟོན་ནུས་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དམ་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའོ། །མཆོག་ཐོབ་པ་ནི་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་པས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །མིང་ཅི་ལགས་ཞེས་པ་ནི་བདག་གི་དོན་དུ་བྲིས་པ་སྟེ། བདག་གི་མིང་ཇི་ལྟར་འཚལ་བར་བགྱི་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཇི་ལྟ་བུར་གཟུང་བར་བགྱི་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་དུ་དྲིས་པ་སྟེ། བདག་གི་བཟུང་ནས་གཞན་ལ་འཆང་ཅིང་ཐ་སྙད་དུ་བགྱིད་པའི་ཚེ་ན་ཡང༌། ཇི་ལྟར་འཛིན་དུ་སྩལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །འཕགས་པ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་མདོ་རིམ་གྱིས་མི་ཟད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ལས་བསྟན་ཏེ་དེར་བལྟ་བར་བྱའོ། །འཕགས་པ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པའི་བཤད་པ་རྫོགས་སོ།། །།