༄༅། །དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་

ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་

ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

བདུད་ཀྱི་མཚོན་ཆ་རྩུབ་མོ་དག་ལ་འཇམ་མཉེན་མེ་ཏོག་ལན་དུ་སྦྱིན། །

ལྷས་བྱིན་ཁྲོས་པའི་སྒྱོགས་རྡོ་འཕངས་ཚེ་མི་སྨྲའི་བརྟུལ་ཞུགས་དང་དུ་བླངས། །

རང་གི་དགྲ་ལ་སྡང་མིག་ཙམ་ཡང་བལྟ་བར་མི་ནུས་ཤཱཀྱའི་སྲས། །

འཇིགས་རུང་འཁོར་བའི་དགྲ་ཆེན་སྐྱོབས་པའི་གྲོགས་སུ་ཤེས་ལྡན་སུ་ཡིས་བཀུར། །

དགེ་ལེགས་ཞི་བསིལ་བདུད་རྩིའི་འབྱུང་གནས་ཐར་པའི་ལམ། །

འདུན་པས་ཕྲ་ཞིབ་མ་ནོར་མཚོན་པ་སྲིད་པའི་མིག །

ཆོས་རྗེ་སྨྲ་བའི་སེང་གེ་མཆོག་ནི་འདིའོ་ཞིས། །

འཕེལ་འགྲིབ་མེད་པར་རིགས་སྨྲ་ཚོགས་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་གུས། །

གང་གི་མཁྱེན་པའི་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའ་ིམཁའ་དབྱིངས་ནས། །

སྐྱེས་སྦྱངས་ཤེས་རབ་དམན་པ་ཁོ་བོའ་ིསྙིང་གི་པདྨོའ་ིདགའ་ཚལ་དུ། །

རིགས་པའི་འོད་ཟེར་ལན་སྟོང་འཁྱིལ་བའི་ལེགས་བཤད་གེ་སར་འཛུམ་པའི་དཔལ། །

སྲིད་གསུམ་མཁས་པའི་བུང་བས་དོན་རྒྱུད་སྦྲང་རྩི་མངར་མོར་ལོངས་སྤྱོད་ཅིག །

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རང་ཅག་གིས་ཡིན་མིན་ཐག་བཅད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། རང་གི་

སེམས་ལ་ཇི་ལྟར་ཤར་བ་བཞིན་ཐག་བཅད་པ་ཙམ་ལས། རྩ་བ་གཞན་ཅི་

ཡང་མེད། འདིའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། འདི་ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་དྲིས་པ་ན། ཕ་རོལ་

པོས་ཡོད་ཅེས་ལན་བཏབ་པ་ཡང་དོན་ལ་ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ལ་འདི་ཡོད་མེད་

གང་དུ་ཤར་ཞེས་དྲིས་པ་ཡིན་ལ། ལན་བཏབ་པ་ཡང་། ངའི་སེམས་ལ་ཡོད་

པ་ཡིན་པ་ཤར་ཞེས་སྨོས་པ་ཙམ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ལེགས་ཉེས་བཟང་ངན་

མཛེས་མི་མཛེས་སོགས་ཅི་དང་ཅི་དྲིས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། དེན་ལ་ཕ་རོལ་

པོའ་ིབསམ་ཚུལ་གོ་བའི་ཆེད་དུ་དྲིས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། ཕ་རོལ་པོས་དེ་

ལ་ཐག་བཅད་ནས་ལན་བཏབ་པ་ཡང་། དོན་ལ་ཁོ་རང་གི་སེམས་ལ་འཆར་

ཚུལ་ལྟར་ཐག་བཅད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རྒྱུ་མཚན་གཞན་ནི་ཅི་ཡང་མེད། དེའི་

ཕྱིར་གང་ཟག་གཉིས་ཀྱི་བསམ་ཚོད་ཕན་ཚུན་མ་མཐུན་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཁོ་རང་

གཉིས་རྩོད་པ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། གཉིས་ཀ་ཁ་མཐུན་པའི་ཚེ་ཁ་མཐུན་པའི་

དོན་དེ་ག་ཡིན་པ་དང་། ཡོད་པ་དང་། ཤེས་བྱ་དང་། ཚད་མ་ལ་སོགས་པའི་

གྲས་སུ་འཇོག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཁ་མཐུན་མཁན་ཅི་ཙམ་མང་བ་དེ་ཙམ་དུ་

ཁ་མཐུན་པའི་དོན་དེ་འགངས་དང་གནད་ཆེ་རུ་འགྲོ་ཞིང་། དེ་ལ་ཁ་མི་མཐུན་

པའི་ལྟ་བ་གང་ཡིན་ལོག་ལྟ་དང་། འཁྲུལ་ཤེས་སོགས་སུ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །

ཁ་མཐུན་ལུགས་དེ་ཡང་། རེས་འགའ་ནི་ལུང་ཙམ་ཞིག་ལ་ཐུག་ནས་

མཐུན་པ་ཡོད། དཔེར་ན་ཁ་ཆེ་གཉིས་ཀྱིས་རྔ་མོང་གི་ཤ་ཟ་ཆོག་མི་ཆོག་ལ་

རྩོད་པ་བྱས་པའི་མཐར། གོ་ར་ནང་དུ་རྔ་ཤ་ཟ་བའི་གནང་བ་ཐོག་པ་མཐོང་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

བའི་ཚེ་གཉིས་ཀ་ཡང་། དེ་ཟ་ཆོག་པའི་སྟེང་དུ་ཁ་མཐུན་པ་བཞིན་ནོ། །རེས་

འགའ་ནི། རྩོད་མཁན་གཉིས་ཀྱི་རིགས་པ་ཞིག་ལ་ཐུག་ནས་གཉས་ཀ་ཁ་

མཐུན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ལ་ཕར་རྒྱབ་ན་མེ་ཡོད་མེད་རྩོད་པ་ན། ལའི་

ཁར་དུ་བ་མཐོང་ནས་གཉིས་ཀ་ཁ་མཐུན་པ་ལྟ་བུ། གང་ལྟར་ཡང་གཉིས་ཀའི་

དབང་པོ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ན། རྩོད་པ་མེད་པར་ཁ་མཐུན་པ་ནི་སོ་

སོའ་ིསྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དོ། །

འོ་ན་ཐམས་ཅད་ཁ་མཐུན་པ་ཞིག་ལ་རྩ་བ་བཅོལ་ནས་ཤེས་བྱའི་རྣམ་

གཞག་ཁས་བླངས་པ་མི་བསླུ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན། དེ་ཡང་མིན་ཏེ། དཔེར་

ན་ཡུལ་གཅིག་གི་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིག་ལ་མཁྲིས་ནད་ཀྱིས་སྐྱོན་ཡོད་པའི་

ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སླེབས་ན། ཡུལ་དེའི་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། དུང་དཀར་སེར་

པོ་ཡིན་པ་ལས་དཀར་པོ་མེད་པ་མེད་པ་ཁ་མཐུན་མོད་ཀྱི། དེ་ཙམ་གྱིས་

དུང་དཀར་སེར་པོ་ཡིན་པར་འཇོག་མི་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མི་བརྒྱ་ཕྲག་

འགའ་ཞིག་ཁ་མཐུན་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། དོན་དེ་ཡོད་པ་ཐག་མི་ཆོད་ལ། ཁྲི་

དང་སྟོང་ཁ་མཐུན་པས་ཀྱང་ཐག་མི་ཆོད། མིའི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཁ་མཐུན་

པས་ཀྱང་ཐག་མི་ཆོད། ཁམས་གསུམ་གྱི་སོ་སྐྱེ་ཐམས་ཅད་ཁ་མཐུན་པས་

ཀྱང་ཐག་མི་ཆོད་པ་ཡིན། དེས་ན་རང་ཅག་རྣམས་ཀྱིས་ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་

གང་ཐག་བཅད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་རང་གི་བློ་ལ་ཤར་ལུགས་བཞིན་དུ་

ཐག་བཅད་པ་ཙམ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲ་བའི་བློ་ལ་འཆར་ཚུལ་ཕན་ཚུན་མཚུངས་

པའི་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོ་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཚོགས་པ་ན། གང་ཐག་

100

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བཅད་པའི་དོན་ནི། རྩ་བ་བརྟན་ཅིང་འགྱུར་དུ་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ནས། དེ་

དང་མི་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་སྐུར་འདེབས་དང་། ཆད་ལྟ་སོགས་སུ་

དྲིལ་སྒྲོགས་པ་ཡིན་ནོ། །

དེས་ན་རང་ཅག་གིས་ཡོད་མེས་སྨྲས་པ་རྣམས་ནི་དོན་ལ་རང་རེའི་བློ་

ངོ་ལ་འཆར་རྒྱུ་ཡོད་པའི་གྲས་རྣམས་ཡིན། མེད་པ་དང་མི་སྲིད་ཅེས་སྨྲས་

པ་རྣམས་ནི་རང་ཅག་གི་བློ་ངོ་ལ་འཆར་མ་ཐུབ་པའི་གྲས་རྣམས་ཡིན། ཡོད་

མེད་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་སྔ་མའི་གྲས་མ་ཡིན་གྱི། ཕྱི་མའི་

གྲས་ཡིན།

དེ་ལྟར་ཁ་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མང་བ་དེས། ཕྱོགས་ཉུང་ངུ་དར་རྫུན་

དུ་གཏོང་བའི་དཔེ་ངོ་མཚར་ཅན་ཞིག་སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པས་ཀྱང་

གསུངས་ཏེ། བཞི་བརྒྱ་པར། དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་འཇིག་རྟེན་ཀུན། །སྨྱོན་པ་ཡིན་

ཞེས་ཅིས་མི་འཐད། །ཅེས་པའི་ཐད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་ལས། སྔོན་ཡུལ་ཞིག་ན་

རྩིས་མཁན་ཞིག་ཡོད་པ། རྒྱལ་པོའ་ིདྲུང་དུ་སོང་ནས་ད་ལྟའི་ཉིན་བདུན་པ་ལ་

ཆར་པ་ཞིག་འབབ་པ་དེའི་ཆུ་ཁ་ལ་སོང་ཚད་ཀུན་སྨྱོན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་

སྨྲས་སོ། རྒྱལ་པོས་དེ་ཐོས་ནས་རང་གི་ཆུ་བཏུང་བའི་ཁྲོན་པའི་ཁ་ལེགས་

པར་གཡོགས་ནས་ཆར་པའི་ཆུ་ནང་དུ་མི་འཆོར་བ་བྱས། འབངས་རྣམས་

ཀྱིས་ནི་དེ་འདྲ་མ་ནུས་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁ་ལ་ཆུ་དེ་སོང་བས་ཀུན་ཀྱང་

སྨྱོན་པར་སོང་། རྒྱལ་པོ་གཅིག་པུ་སེམས་རྣལ་དུ་གནས་ནས་བསྡད། དེར་

ཡུལ་མི་ཀུན་གྱི་བསམ་ཚུལ་བརྗོད་ཚུལ་དང་། རྒྱལ་པོའ་ིབསམ་ཚུལ་བརྗོད་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

101

ཚུལ་མི་མཐུན་པར་སོང་བས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་སྨྱོན་པ་ཞེས་སྨོད་

པས། མཐར་རྒྱལ་པོ་ཡང་འུ་ཐུག་ནས་ཆུ་དེ་བཏུང་བས་ཀུན་དང་མཐུན་པར་

གྱུར་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

དེས་ན་རང་ཅག་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་མ་རིག་པའི་སྨྱོ་ཆུ་བཏུང་བཏུང་

བའི་སྨྱོན་པ་ཆེན་པོ་གཅིག་གིས། ཡོད་མེད། ཡིན་མིན་ཐག་བཅད་པ་ལ་ཡིད་

བརྟན་ཅི་ཡང་མེད་ཅིང་། སྨྱོན་པ་དེ་འདྲ་བརྒྱ་སྟོང་ཁྲི་འབུམ་ཁ་མཐུན་ཀྱང་

ཁུངས་བཙན་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཅི་ཡང་མེད།

གལ་ཏེ་རང་རེས་ཐག་བཅད་པ་ལ་ཡིད་རྟོན་མེད་དུ་ཆུག་ཀྱང་། སངས་

རྒྱས་ཀྱིས་ཐག་བཅད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་མི་བསླུ་བ་ཡིན་སྙམ་ན། འོ་

ན་སངས་རྒྱས་མི་བསླུ་བར་ཐག་བཅད་མཁན་སུ་ཡིན། དེ་མི་བསླུ་བར་ནི་

ཀླུ་སྒྲུབ་ལ་སོགས་པའི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཐག་བཅད་དོ་ཟེར་

ན། འོ་ན་ཀླུ་སྒྲུབ་མི་བསླུ་བར་སུས་ཐག་བཅད། དེ་ནི་རྗེ་བླ་མས་ཐག་བཅད་

དོ་ཟེར་ན། འོ་ན་རྗེ་བླ་མ་མི་བསླུ་བར་སུས་ཤེས། དེ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་བཀའ་

དྲིན་མཚུངས་མེད་བླ་མ་དམ་པ་ཆེ་གེ་མོས་ཐག་བཅད་དོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཁྱོད་

ཀྱི་བླ་མ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མི་བསླུ་བ་ནི་ཁྱོད་རང་གི་བློས་ཐག་བཅད་པར་

འདུག་པས། དོན་ལ་སེང་གེའི་དཔང་པོ་ལ་སྟག སྟག་གི་དཔང་པོ་ལ་གཡག

དེའི་དཔང་པོ་ལ་ཁྱི། ཁྱི་ཡི་དཔང་པོ་ལ་བྱི་བ། བྱི་བའི་དཔང་པོ་ལ་འབུ་

བཙུགས་འདུག་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔང་པོ་མཐར་ཐུག་དེ་འབུ་ལ་བྱེད་པར་

འདུག དེས་ན་གང་ཐག་བཅད་ཚད་ཀྱི་རྩ་བ་མཐར་ཐུག་ཞིབ་ཏུ་བཅད་ཚེ་རང་

102

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རང་གི་བློ་ལ་ཐུག་པ་མ་གཏོགས་གཞན་ཅི་ཡང་མི་སྣང་།

འོ་ན་རང་གི་བློས་ཐག་བཅད་པ་དེ་ག་རང་ལ་ཡིད་བརྟན་རུང་ངམ་

སྙམ་ན། དེ་ཡང་མིན་ཏེ། རང་རེའི་བློ་འདི་ནི་རེས་འགའ་ནོར་བ་འདྲ་བ། རེས་

འགའ་ཐིག་པ་འདྲ་བ་མོ་མ་ངན་པའི་མོ་བཞིན་དུ་རྟག་ཏུ་བསླུ་བཞིན་པ་མྱོང་

བས་གྲུབ་པས་སུ་ཞིག་གིས་ཡིད་བརྟན་ཐུབ། སྔ་དྲོ་ཡིན་པ་ཐག་བཅད་པ་

མང་པོ་ཕྱི་དྲོ་མིན་པར་ཐག་ཆོད། ཚེ་སྟོད་ལ་ཡིན་ཐག་བཅད་པ་རྣམས། ཚེ་

སྨད་ལ་མིན་ཐག་ཆོད་པ་ཡོད། ཁ་ཆེ་འབུམ་ཕྲག་གཅིག་གིས་བདེན་པར་

ཐག་བཅད་པ་རྣམས། ནང་པ་འབུམ་ཕྲག་གཅིག་གིས་རྫུན་པར་ཐག་གཅོད།

དེ་རེ་རེ་ལ་ཡང་རང་རང་གི་ལུང་དང་རིགས་པ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་བསྒྱུར་དུ་མི་

བཏུབ་པ་རེ་ལ་རྩ་བ་བརྟེན་ས་ཡོད། དེ་རེ་རེས་ཀྱང་རང་རང་གི་སྟོན་པ་དེ་

བསླུ་མེད་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ཁས་ལེན། འོ་ན་གང་བདེན་པ་

སུ་ཞིག་ཐག་གཅོད་དགོས། གལ་ཏེ་མི་མང་ཁ་མཐུན་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་

གིས། ཚད་མའི་སྒོ་ནས་ཐག་གཅོད་དགོས་སོ་ཞེ་ན། འོ་ན་ཚད་མ་བྱ་བ་ཅི་

འདྲ་ཞིག་ཡོད། མིག་གིས་ཅེ་རེ་མཐོང་བའི་ཀ་བ་འདི་ཚད་མས་གྲུབ་པ་དང་

དེ་ལྟར་མཐོང་བའི་བློ་དེ་ཚད་མ་ཨེ་ཡིན། ཡིན་ན་བློ་དེ་མི་བསླུ་བ་ཇི་ལྟར་

ཐག་གཅོད་དགོས། ཀ་བ་ཡོད་མེད་ཐག་མ་ཆོད་བར་དུ་བློ་འདི་ཚད་མ་ཡིན་

མིན་མི་ཤེས། བློ་འདི་ཚད་མ་ཡིན་མིན་ཐག་མ་ཆོད་བར་དུ་ཀ་བ་ཡོད་མེད་

མི་ཤེས་པས། ནམ་ཞིག་ན་ཐག་ཆོད།

ཀ་བ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་མིག་གིས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། ལག་པས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

103

རེག་རྒྱུ་ཡོད། གྲོགས་ཀྱིས་བལྟས་ན་ཡང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་

མཚན་འདི་ཡིན་སྙམ་ན། སྔར་སྨོས་པ་ལྟར་མིག་དང་ལག་པ་གཉིས་

ཁ་མཐུན། དེའི་སྟེང་དུ་གྲོགས་པོ་ཡང་ཁ་མཐུན་པས་ཐག་བཅད་པར་

འདུག་མོད། དེ་འདྲ་ལ་ཡིད་བརྟན་ཅི་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་མིག་འཁྲུལ་

སྲིད་ན། དེའི་སྟེང་དུ་ལག་པ་དང་། གྲོགས་པོ་གཉིས་འཁྲུལ་མི་སྲིད་པའི་

རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞིག་ཡོད། མཁྲིས་ནད་ཅན་གཉིས་ཀྱིས་དུང་སེར་པོ་མིག་

གིས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། ལག་པས་རེག་རྒྱུའང་ཡོད། གཉིས་ཀ་སེར་པོ་

ཡིན་པ་ལ་ཁ་ཡང་མཐུན་མོད། དོན་ལ་ཐམས་ཅད་ནོར་བ་མ་ཡིན་ནམ།

དེས་ན། ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་རྣམ་གཞག་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་བྱས་ཏེ་འདི་

རྣམས་ཐག་གཅོད་མཁན་ང་མིན་གྱི། སངས་རྒྱས་ཡིན། ཀླུ་སྒྲུབ་ཡིན། ཤིང་

རྟ་ཆེན་པོ་ཡིན་སོགས་གཏམ་རྫིགས་པོ་སྣ་ཚོགས་སྨྲ་མོད་མཐར་གཏུག་ཚེ།

སངས་རྒྱས། ཀླུ་སྒྲུབ། ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་སོགས་རང་གི་བློ་འདི་ཙམ་གྱིས་ཐག་

བཅད་པར་འདུག་ཅིང་། རང་བློ་འཁྲུལ་བ་མེད་པ་མཁས་པ་སུས་ཀྱང་ཁས་

མི་ལེན་པས། ད་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་རུལ་པ་མ་ཡིན་ནམ།

དེས་ན་འཁོར་བའི་ཡུལ་འདིར་ཇི་སྲིད་གནས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཐག་བཅད་

ཚད་ཐམས་ཅད་ཡིད་བརྟན་མེད་པའི་བློ་འདི་ལ་ཡིད་བརྟན་བྱས་ནས་ཐག་

གཅོད་པ་ཙམ་ལས་ཐབས་གཞན་ཅི་ཡང་མེད་པ་བདེན་མོད་ཀྱི། འདི་ཙམ་

ཞིག་གིས་ཆོས་ཉིད་མཐར་ཐུག་གི་ངོ་བོ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་

ཆོས་བསམ་ལས་འདས་པ་མིང་དང་བྲལ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རེ་རེ་བཞིན་

104

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བསམ་བློ་བཏང་ཚུལ་རེ་བཟོས། མིང་རེ་རེ་བཏགས་ནས་ཐག་གཅོད་པ་ཧ་

ཅང་མ་ཐལ་ལམ།

དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྫུན་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་འདི་དག་ནི་རྫུན་

གྱི་འབྱུང་གནས་སུ་གྱུར་པའི་རང་བློ་འདིས་ཐག་གཅོད་པ་ཙམ་ཞིག་ལས་

འོས་མེད་པ་ཐོག་ཏུ་བབ་མོད། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འཚོལ་བ་ལ་སྙིང་ནས་

བརྩོན་པ་དག་གིས་ནི། རྫུན་མཁན་གྱི་སེམས་འདི་ཐག་རིང་པོ་ལ་མི་སླེབས་

པ་འདི་ཐོག་མར་ཤེས་དགོས་ལགས།

མདོར་ན་རང་ཅག་གི་བློ་འདི་འཁྲུལ་པ་མེད་པ་དང་། བསླུ་བ་མེད་པའི་

རྒྱུ་མཚན་མཐར་ཐུག་ཞིག་སྟོན་རྒྱུ་ཡོད་ན་འཁྲུལ་མེད། བསླུ་མེད་གཞན་མང་

པོ་ཞིག་ཀྱང་འཇོག་ནུས་མོད། རང་བློ་འཁྲུལ་བ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཨུ་

ཚུགས་དང་། ཡུས་ཆེ་ཙམ་ལས་མེད་ཅིང་། ཟླ་བས་འཇུག་འགྲེལ་དུ། གང་

གི་ཕྱིར། བདེན་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་ཙམ་

ཞིག་གིས་བདེན་པར་མི་འགྱུར་ལ། གསུངས་པ་བཞིན། མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་

པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་གང་ཆེ་བྱས་ཀྱང་མ་

འཁྲུལ་བར་ག་ལ་འགྱུར།

བླུན་པོ་ཕལ་པའི་བློ་འཁྲུལ་པ་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། བཙུན་པ་སངས་

རྒྱས་དབྱངས་ཀྱིས་ཕྱི་དོན་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཐག་བཅད་པ་དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་

ཐོགས་མེད་ཀྱིས་རྫུན་དུ་བཏང་། སླར་ཡང་ཐོགས་མེད་རང་གིས་ཀུན་

བརྟགས་བདེན་མེད་དང་། གཞན་དབང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཐག་བཅད་པ་དེ་ཡང།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

105

དབུ་མའི་སློབ་དཔོན་དག་གིས་རྫུན་གྱི་ཁོངས་སུ་བཏང་བས་མཁས་པ་དེ་

ཚོའི་བློ་ལ་ཡང་ཡིད་བརྟན་མེད་ན་སུའི་བློ་ལ་ཡིད་བརྟན་ཡོད།

བྱིས་པའི་དུས་ནས་རྒས་ཤིང་འཁོགས་པའི་བར། །

སེམས་ཀྱི་ཁྱེར་སོ་ཅི་ཙམ་བརྗེས་གྱུར་པ། །

རང་གི་མྱོང་བས་དཔྱད་ན་ཤེས་ནུས་པའི། །

ད་ལྟའི་འཆར་སྒོ་འདི་ལ་ཡིད་བརྟན་ཅི། །ཞེས་ཀྱང་སྨྲའོ། །

འོ་ན་གང་ལའང་ཡིད་བརྟན་མེད་ན་ཅི་ཞིག་བྱེད་དགོས་ཟེར་ན། སྔར་

སྨོས་པ་བཞིན་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཇི་སྲིད་གནས་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྫུན་ལ་ཡིད་

ཆེས། རྫུན་ལ་བློ་གཏད། རྫུན་གྱི་སྟེང་དུ་རྣམ་གཞག་སྣ་ཚོགས་བྱེད་ནས་

སྡོད་པ་ལས་གཞན་ཅི་བྱེད།

འོན་ཀྱང་ད་ལྟར་རང་རེས་གང་མཐོང་བའི་ས་རྡོ་རི་བྲག་འདི་དག་

སངས་རྒྱས་ཚེ་ད་དུང་ཡང་ཁྲ་ལམ་མེར་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་སྙམ་ན་ཤིན་ཏུ་ནོར།

རྩྭའི་བྲོ་བ་ཞིམ་པོ་དེ་བོང་བུའི་ལུས་ཀྱི་ནང་དུ་རྣམ་ཤེས་གནས་པ་དེ་སྲིད་དུ་

ཚོར་ནུས་ཀྱི། དེ་ནས་ཐོན་ཚེ་བྲོ་བ་དེ་ཡང་བརླག་ཚར། བྱ་གག་གིས་ནམ་

ཚོད་ཟིན་པའི་རིག་པ་དེ་ཡང་བྱ་གག་གི་ལུས་ནས་ཐོན་ན་བརླགས་ཚར།

རང་ཅག་ལ་ཡང་། ད་ལྟའི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་ལས་གཞན་པའི་དབང་པོ་ལྷག་

པོ་འགའ་བྱུང་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མང་དུ་འགྲོ། མིག་

གཉིས་པོ་འདི་ཡང་གཡས་གཡོན་ན་མེད་པར་སྟེང་འོག་ཏུ་བརྩེགས་ཏེ་ཡོད་

ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བར་

106

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འོང་ངེས། རང་རེས་ནི་གང་ཐག་བཅད་པ་ཡང་དབང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་ལ་བརྟེན་

ནས་ཐག་བཅད་པ་ལས་གཞན་ཐབས་ཅི་ཡང་མེད། དཔྲལ་བ་ན་ཡོད་པའི་

མིག་འདི་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་མ་མཐོང་ན་གཟུགས་མཐོང་བའི་ཐབས་གཞན་

མེད། རྣ་བའི་ཨི་ཁུང་ཆུང་ངུ་འདིའི་ནང་དུ་མི་ཤོང་བའི་སྒྲ་གང་ཡང་ཐོས་མི་

ནུས་པ་སོགས་ཡིན། དེས་ན་ནུས་པ་ཞན་པའི་དབང་པོ་འདི་ལྔ་པོའ་ིསྟེང་དུ།

འཁྲུལ་བ་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱང་གྲོགས་སུ་སྦྲན་ནས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཚད་

འདི་ཙམ་གྱི་ནང་དུ་འདུས་སོ་ཞེས་ཐག་བཅད་ནས། རང་གི་སེམས་ངོར་མ་

ཤར་པའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་ལ། མེད་པ་དང་མི་སྲིད་པར་སྨྲས་ནས་བློ་

བདེ་སྟེ་སྡོད་པ་ཡང་རྒུད་པ་ཀུན་གྱི་སྒོ་ཡིན།

རང་ཅག་གི་དབང་པོའ་ིཚད་མ་འདི་དག་གིས་ས་རྒྱ་མི་ཆོད་པ་ནི།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཏིང་

འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་ཡང་ཚད་མ་མིན། །ལྕེ་དང་ལུས་དང་

ཡིད་ཀྱང་ཚད་མ་མིན། །གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་ཡིན་ན། །འཕགས་

པའི་ལམ་གྱི་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །

དེས་ན་འཕགས་པའི་ལམ་བསྒོམ་བའི་དོན་སྒོ་མཐར་ཐུག་ནི། སྔར་

ཡིད་ལ་མ་ཤར། མིག་གིས་མ་མཐོང་བ་ཞིག་གསར་དུ་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་

ཡིན་ལ། རང་ཅག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆེད་དུ་

ཡིན་ལ། རང་ཅག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་

སུ་རློམས་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཞིབ་ཏུ་བརྟགས་ཚེ། འཇིག་རྟེན་དང་།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

107

དེའི་ནང་ནས་མིའི་འགྲོ་བ་ཁོ་ན་ལ་དཔེ་བཀབ་ནས་བཟོས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པ་

དཔེར་ན། རང་ཅག་རིན་པོ་ཆེ་ལ་དགའ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་འོག་མིན་གྱི་ས་གཞི་

ཁང་ཁྱིམ་སོགས་ཀྱང་རིན་པོ་ཆེའི་རང་བཞིན་དུ་བྱས། དེ་བཞིན་ལོངས་

སྤྱོད་རྫོགས་སྐུའི་མཚན་བཟང་རྣམས་ཀྱང་དོན་ལ་རང་ཅག་མིའི་མིག་ལ་

ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཆས་རྣམས་ཡིན།

ལོངས་སྐུ་དང་། ལྷའི་ཆ་ལུགས་དེ་ཡང་སྔོན་གྱི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་པོའ་ིཆ་

ལུགས་ཡིན་པར་ཞིབ་ཏུ་བརྟགས་པས་ཤེས། འདི་རྣམས་རང་ཅག་གིས་བློ་

བཟོ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་མདོ་རྣམས་ལས་གསུངས་མོད་ཀྱང་། དེ་ཡང་དོན་ལ་

བློ་ངོར་འཆར་མི་བཏུབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་རང་ཅག་

ལ་དྭངས་བ་དང་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་བློ་ངོར་འཆར་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་

ཐབས་མཁས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཙམ་ཡིན། དཔེར་ན་སངས་རྒྱས་རྒྱ་ནག་ཏུ་

བྱོན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། འོག་མིན་གྱི་ལོངས་སྐུ་དེ་ཡང་། ཨག་ཚོམ་སྣུམ་

ལ་རིང་བ། འབྲུག་བེར་སེར་པོ་གྱོན་པ་ཞིག་འོང་ངེས། དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་

བོད་དུ་བྱོན་ན། འོག་མིན་ན་གསེར་གྱི་ཇ་མདོང་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་པ་ཞིག་

གི་ནང་དུ་འདོད་འཇོའ་ིབ་ཡི་མར་གསར་པ་དང་། དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་གི་

ལོ་མ་སྦྱར་བའི་གསོལ་ཇ་སོགས་ཡོད་པ་ཐེ་ཚོམ་མེད།

དེས་ན་འདི་ཐམས་ཅད་རང་ཅག་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིབསམ་བློ་བཏང་

ཚུལ་ཙམ་ཡིན་གྱི། སངས་རྒྱས་རང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དངོས་མ་དེ་ཚོ་ནི། སློབ་

དཔོན་ཟླ་བས། འོན་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱི་གསང་བ་འདི་ནི་བསྙད་བགྱི་མ་ལགས་སོ།

108

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གསུངས་པ་ལྟར་རང་ཅག་གི་མདུན་དུ་སྨྲ་མི་འོས་པའམ། སྨྲས་ཀྱང་གོ་རྒྱུ་

མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ངེས། གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསང་བ་བསམ་གྱིས་མི་

ཁྱབ་པའི་ཕྱོགས་ལ་དད་པ་ཕྲན་ཙམ་ཡོད་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྐལ་པ་

སྐད་ཅིག་དང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་འཇིག་རྟེན་དང་མཉམ་པར་མཛད་པ་འདི་ཀུན་ལ་

ཡིད་ཆེས་ཅུང་ཟད་དགོས།

འོ་ན་རང་ཅག་གི་བློ་འདི་ཚད་མ་ཡིན་ན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཟུགས་ཀྱི་

ཆུང་བའི་མཐར་ཐུག་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད། འཇིག་རྟེན་ནི་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བར་

ཡང་ཐག་ཆོད། ཆུང་བའི་ནང་དུ་ཆེན་པོ་མི་ཤོང་བར་ཡང་ཐག་ཆོད་པས།

སངས་རྒྱས་ཅི་ཙམ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ནུས་པ་ཆེ་ཡང་། ཚད་མས་གྲུབ་པའི་

རྣམ་གཞག་གཞིག་པར་ག་ལ་ནུས། གལ་ཏེ་ནུས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནུས་

པས། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་གྲུབ་ཏུ་བསྒྱུར་ཨེ་ནུས། སེམས་ཅན་ཐམས་

ཅད་སངས་རྒྱས་སུ་བསྒྱུར་ཨེ་ཐུབ། དེ་མི་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་ཅན་

སངས་རྒྱས་མིན་པ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་

གྱིས་ཡིན་ན་མ་གཏོགས་གཞན་ཅི་ཕྱིར་བསྒྱུར་མི་ནུས། གལ་ཏེ་རང་ཅག་

གིས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་ཆུང་མེད་སྨྲས་ན་ཀུན་རྫོབ་ལ་སྐུར་

འདེབས་དང་ཆད་ལྟར་འགྲོ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དངོས་སུ་ཆེ་ཆུང་མེད་

པར་མཛད་ཚེ་ཆད་ལྟ་དེ་ག་ལག་ལེན་དུ་བཏབ་པའི་སྡིག་པ་ཅི་བས་ཀྱང་མི་

ཆེའམ། སྤྱིར་ཕྲ་རབ་དང་། འཇིག་རྟེན་ལ་ཆེ་ཆུང་ཡོད་པར་ཐག་བཅད་ནས།

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མཛད་པ་དམིགས་བསལ་ཡིན་སོགས་དམིགས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

109

བསལ་མང་པོ་སྤྱོད་དགོས་པ་འདི་ནི་དོན་ལ་རང་ཅག་གི་ཚད་མའི་ཁུག་མ་

ལ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ནས་ཨི་ཁུང་རྡོལ་བའི་རྟགས་ཡང་དག་ཡིན་ནོ། །

ལེགས་པར་གོ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཕྲ་རབ་དང་། འཇིག་རྟེན་ཆེ་ཆུང་

མཉམ་པར་མཛད་པ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནུས་པ་ཆེ་དྲགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་

གྱིས་མི་མཉམ་པ་ཞིག་མཉམ་པར་མཛད་པ་མ་ཡིན་གྱི། རང་ཅག་གི་བློ་

ངོར་ཆེ་ཆུང་གཉིས་འགལ་བར་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་རྣམ་རྟོག་གིས་

ཐག་བཅད་པ་འདིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་

ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་དེ་འཆིང་མ་ནུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་ནམ། སངས་

རྒྱས་ཀྱིས་ཆེ་ཆུང་རོ་མཉམ་དུ་གཟིགས་ཤིང་། ཆེ་ཆུང་གཉིས་ཀྱང་དོན་ལ་

རོ་མཉམ་ཡིན་པས། ཡིན་པ་ལ་ཡིན་པར་མཛད་པ་མ་གཏོགས་མིན་པ་ཡིན་

པར་བསྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན་པ་ག་ལ་ཡིན།

རང་ཅག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ། ཡོད་མེད། ཡིན་མིན། ཆེ་ཆུང།

བཟང་ངན་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་

པས་ཕྲ་རབ་གྱི་ནང་དུ་འཇིག་རྟེན་ཤོང་བ་མེད་པ་དེ། ཚད་མའི་མིང་བཏགས་

པའི་རང་ཅག་གི་རྣམ་རྟོག་འདི་ཉིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་

ཡིན། དེས་ན་རྫུ་འཕྲུལ་ངོ་ཐོག་སྟོན་མཁན་རང་རེ་ཡིན་གྱི། སངས་རྒྱས་མིན་

པར་གོ་དགོས།

འཇུག་པའི་མཛད་བྱང་དུ། སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པས། རི་མོའ་ི

བ་ལས་འོ་མ་བཞོས་པས་བདེན་པར་ཞེན་པ་བཟློག་པར་མཛད་པ་སོགས་

110

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གསུངས་ལ། གལ་ཏེ་སྣང་བ་འདི་ཚད་གྲུབ་ཡིན་ན། རི་མོའ་ིབ་ལ་རྒྱུ་མ་

དང། གློ་བ། ནུ་མ་སོགས་མི་སྲིད་པས། དེ་འདྲ་ལས་འོ་མ་དངོས་ཞིག་བཞོ་

རྒྱུ་ཡོད་ན་ཟླ་བ་གྲགས་པས་རྟེན་འབྲེལ་ལ་སྐུར་པ་ཆེན་པོ་བཏབ་པ་ཡིན་གྱི།

བདེན་གྲུབ་བཟློག་པ་ག་ལ་ཡིན།

བཀའ་གདམས་གླེགས་བམ་དུ་ཇོ་བོས་སྐུ་ལུས་ཡོངས་རྫོགས་

སཱཙྪའི་སྐོར་ཕོར་ཆུང་ངུ་ཞིག་གི་ནང་དུ་འཇུག་པ་སོགས་རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་

ཚོགས་ཞིག་བསྟན་པའི་མཐར། དེ་རིང་འོ་ཅག་གིས་གང་བྱས་པ་འདི་ཀུན།

རིགས་པ་སྨྲ་བའི་རྟོག་གེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགལ་བ་བརྩི། འོ་ན་བརྩི་ན་ཡང་

བརྩིར་ཆུག ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་འདི་འདྲ་ཞིག་མིན་རེ་ཞེས་རྒྱ་བོད་

གཉིས་ཀ་འགྲིམས་ནས་མནའ་བསྐྱལ་ཡང་ཆོག་སོགས་གསུངས། དེས་ན་

རང་ཅག་གིས་མེད་པ་མིན་ན་ཡོད་པ་ཡིན་དགོས། ཡོད་པ་མིན་ན་མེད་པ་

ཡིན་དགོས། དེ་གཉིས་དངོས་འགལ་ཡིན། དེ་གཉིས་མིན་པ་གང་ཡང་མི་

སྲིད་སོགས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཆུང་བ་ཡིན་ན་ཆེན་པོ་མིན་དགོས། ཆེན་

པོ་ཡིན་ན་ཆུང་བ་མིན་དགོས། དེ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་མེད་ན། རྟེན་འབྲེལ་

གྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཇིག་འགྲོ་སོགས་ངར་སྐད་ཆེན་པོ་བསྒྲགས་ཏེ།

ཆོས་ཉིད་སྤྲོས་པའི་མཐའ་བརྒྱད་དང་བྲལ་བར་ལྟ་བ་ལ་ཆད་ལྟ་ཆེན་པོ་ཡིན་

ནོ་སོགས་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་། རང་ཅག་གི་སེམས་ལ་ཡོད་མེད་གཉིས་ལས་

གཞན་འཆར་རྒྱུ་མེད་ཅིང་། རང་རེའི་སེམས་ཀྱིས་ཡོད་མེད་གཉིས་ལས་

གཞན་ངོ་མི་ཤེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་ཀྱང་། རང་ཅག་གི་སེམས་ལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

111

འཆར་མི་ནུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་མི་སྲིད་པ་དང་མེད་པར་ག་ལ་གྲུབ།

དཔེར་ན། འོ་མ་ལས་གཞན་པའི་མངར་ཆ་གཞན་ཅི་ཡང་རྒྱུས་མེད་

པའི་བྱང་ཐང་གི་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ན། མངར་ཆ་ཡིན་ན་འོ་མ་ཡིན་དགོས།

འོ་མ་མིན་ན་མངར་ཆ་ཡང་མིན་དགོས་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་བྱེད་པར་ངེས་ཤིང་།

ཡུལ་དེའི་མི་རྣམས་ཀྱི་སྣང་ངོར་འོ་མ་མིན་པ་དང་། མངར་མོ་ཡིན་པ་གཉིས་

དངོས་འགལ་མཐར་ཐུག་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་འདྲ་སྨྲ་མཁན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ལ་

སྐུར་བ་འདེབས་པའི་ཆད་ལྟ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དཔེར་ན། རྣམ་རྒྱལ་

དང་ཚེ་རིང་གཉིས་ལས་མི་གཞན་གང་ཡང་ངོ་མི་ཤེས་པ་ཞིག་ཡིན་ན། ཁྱིམ་

ཞིག་གི་ནང་དུ་མི་ཡོད་པར་ནི་ཐག་ཆོད། རྣམ་རྒྱལ་མེད་པར་ཐག་ཆོད་ཚེ།

མི་དེ་ཚེ་རིང་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པའི་མི་ངོ་མི་ཤེས་

བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། དེ་གཉིས་པོ་གཅིག་མིན་ན་གཅིག་ཡིན་དགོས་ཞེས་

ཨུ་ཚུགས་བྱེད་པ་དང་འདྲ། རང་ཅག་གི་སེམས་འདི་ཡོད་མེད་གཉིས་ཀའི་

སྟེང་དུ་རེས་མོས་ཀྱི་གནས་པ་མ་གཏོགས། དེ་གཉིས་གང་ཡང་མིན་པ་ཞིག་

གི་སྟེང་དུ་གནས་ཐབས་མེད་པར་བདེན།

འོན་ཀྱང་དབུ་མའི་ལམ་ནི་ཡོད་མེད་གཉིས་ཀའི་དབུས་དེ་ལ་ཟེར་

བ་སངས་རྒྱས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། དཔེར་ན་

འོད་སྲུང་གི་ལེའུ་ལས། འོད་སྲུང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མཐའ་གཅིག་གོ །

མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མཐའ་གཉིས་པའོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་དབུས་གང་ཡིན་

པ་དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་བརྗོད་དུ་མེད་པ། བསམ་དུ་མེད་པ་སོགས་གསུངས་

112

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཤིང། འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས་ཀྱང་། ཡོད་དང་མེད་ཅེས་

བྱ་བ་རྩོད་པ་སྟེ། །གཙང་དང་མི་གཙང་འདི་ཡང་རྩོད་པ་ཡིན། །རྩོད་པར་

གྱུར་པས་སྡུག་བསྔལ་ཞི་མི་འགྱུར། །རྩོད་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་སྡུག་བསྔལ་

མཐའ།། སོགས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། འོན་ཀྱང་དེང་སང་གི་

མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས། ཡོད་པ་མིན། མེད་པ་མིན་བྱ་པའི་ལུང་ཞིག་རྣ་བས་

ཐོས་ཚེ། ཐོག་མར་ལུང་དེ་གསུང་མཁན་སུ་ཡིན་རྩད་གཅོད་བྱེད། གལ་ཏེ་

ལུང་དེ་བོས་སྔ་མའི་མཁས་པ་ཞིག་གི་གསུང་ཡིན་འདུག་ན། དེ་འདྲ་ཟེར་

མཁན་དེ་ཆད་ལྟ་བ་བླུན་པོ་ཡིན་ཞེས་བརྙས་བཅོས་བྱེད། གལ་ཏེ་ལུང་དེ་

སངས་རྒྱས་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་སོགས་ཀྱི་གསུང་ཡིན་པར་ངོས་ཟིན་ན། ཡོད་པ་

མིན་གསུངས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་མིན་བྱ་བའི་དོན་ཡིན། མེད་པ་མིན་

བྱ་བ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མེད་པ་མིན་བྱ་པའི་དོན་ཡིན་སོགས་ཚིག་གི་ལྷན་པ་སྣ་

ཚོག་བཏབ་ནས་རང་གི་ཞེ་འདོད་དང་འགྲིགས་པ་ཞིག་བྱེད་དེ། （དོན་ལ་

སངས་རྒྱས་ལ་དགག་པ་བཏབ་ན་མི་ངན་ལྟ་ངན་གྱི་ཐོགས་པ་ལ་འཇིགས། བོད་སྔ་མ་ལ་དགག་པ་

བྱེད་ཐུབ་ན། མཁས་པ་དཔའ་བོའ་ིམིང་ཐོགས་པའི་ཁྱད་པར་དེ་ཙམ་མ་གཏོགས། ）ཡོད་མིན།

མེད་མིན། བརྗོད་མིན། སྤྲོས་བྲལ་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ནི། མདོ་དང་རིགས་

ཚོགས་དང་། བོད་སྔ་མའི་མཁས་པ་དག་གི་གསུང་རབ་ལ་མང་ཉུང་མི་

འདུག །དེས་ན་བོད་སྔ་མའི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས། གནས་ལུགས་བརྗོད་

དུ་མེད་པ། བསམ་དུ་མེད་པ་སོགས་གསུང་པ་ལ། འགའ་ཞིག་གིས་ནི་བླུན་

པོ་དང་། ཆད་ལྟ་བ་ཞེས་དགག་པ་བྱེད། འགའ་ཞིག་གིས་ཅུང་ཟད་གུས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

113

པའི་ཚུལ་དུ་བྱས་ཏེ། བོད་སྔ་མའི་མཁས་གྲུབ་ཁོང་ཚོའི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་

ཚུལ་ལ་ནི་མ་འགྲིགས་པ་ཆེར་མེད་མོད་ཀྱི། ཁ་ནས་བཤད་པའི་ཚེ་རྗེ་བླ་

མ་ལྟ་བུའི་ཞིབ་ཆ་མ་ཐོན་པ་ཙམ་ཡིན་ཟེར། དེ་བདེན་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་

ཀྱིས་ཀྱང་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་ལ་མ་འགྲིག་པ་མེད་མོད་ཀྱི། ཞལ་ལས་

གསུང་པའི་ཚེ་ནི། སྨྲ་བསམ་བརྗོད་མེད་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། ཞེས་དང་།

ཡིན་པ་ལ་སྤྱོད་ན་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་དོ། ཡོད་པ་ཡམིན་པ་ལ་སྤྱོད་ན་མཚན་

མ་ལ་སྤྱོད་དོ་སོགས་ཀྱི་ལྷན་པ་མཛེས་པོ་དེ་ཚོ་སྣང་མེད་དུ་བཞག་འདུག་

པས། སངས་རྒྱས་ཁོང་ཡང་ཆོས་སྟོན་ཚུལ་ལ་ཞིབ་ཆ་མེད་པ་ཞིག་འདུག

དེས་ན་བོད་སྔ་མ་དང་། སངས་རྒྱས་གཉིས་ཀ་འགོག་ན་ཡང་མཉམ་དུ་ཁོག་

ཅིག འཇོག་ན་ཡང་མཉམ་དུ་ཞོག་ཅིག མི་ཁ་སྡང་མི་སྡང་ལ་འཇིགས་ནས་

ལྕེ་སྣ་ཚོགས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ་མགོ་སྐོར་སྣ་ཚོགས་མི་གཏོང་བར་ཞུ།

དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་དཔྱད་པ་ལྷུར་ལེན་ན་རང་ཅག་གིས་ཐག་

བཅད་ཚད་ཐམས་ཅད་རྩ་བ་ནས་མེད་པའི་བློ་བཟོ་ཤ་སྟག་ཡིན་པ་ལ་ཆ་

འཇོག་དགོས། འདི་འདྲ་ལ་བསམ་ཚེ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བ་དེ་ཡང་

སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ལ་འཇིགས་པ་སྐྱེ་པའི་འགོ་ཚུགས་པ་ཡིན། དེ་མིན་རང་

ཅག་གིས་བསམ་ཚད་ཀྱི་ཡོད་མེད། ཡིན་མིན། གཙང་བཙོག །བཟང་ངན།

སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན། མཐོ་རིས་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་རྟེན་

འབྲེལ་བསླུ་བ་མེད་པ་ཡིན་ཞེས་རང་ཆགས་སུ་བཞག་ནས་དེ་ཚོ་འགོག་མི་

ཆོག བཀག་ན་ཆད་ལྟར་ལྷུང་སོགས་ཐག་བཅད། དེ་མིན་པའི་བདེན་གྲུབ་བྱ་

114

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བ་ཞིག་འགོག་དགོས་ཟེར་བ་འདི་ཚོག་སྐམ་ཁ་ལ་བྱང་བའི་མཁས་པ་འགའ་

ཞིག་གི་ངག་སྒྲོས་ཙམ་ཡིན།

ཁོང་ཚོའི་ལུགས་ལྟར་ན། ནམ་རྒྱུན་གྱི་རང་རེའི་རྒྱུད་ཀྱི་ངའོ་སྙམ་

པའི་བློ་འདི་ཡང་བདག་འཛིན་མིན་པས་འགོག་མི་ཆོག དེས་ན་ངར་འཛིན་

ལྷན་སྐྱེས་ངོས་འཛིན་ཚུལ་ཡང་། དཔེར་ན། མི་གཅིག་གིས། ཁྱོད་རྐུན་མ་

ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ཚེ་ང་རྐུན་མ་ག་ལ་ཡིན་ཞེས། ང་ཧྲང་ངེ་བ་ཞིག་འཆར་བ་

དེ་ངར་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་ཡིན་ཟེར།

གལ་ཏེ་ནམ་རྒྱུན་གྱི་ངའོ་སྙམ་པའི་བློ་འདི་ཚད་མ་ཡིན་ན། རྐུན་མ་

ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ཚེ། ངའོ་སྙམ་པའི་བློ་སྐྱེས་པ་དེ་ཡང་། ཚད་མ་ཤུགས་ཆེ་

རུ་སོང་བ་ཙམ་ཡིན་གྱི། བདེན་འཛིན་དུ་འགྲོ་དོན་ག་ལ་ཡོད།

གལ་ཏེ་བདེན་འཛིན་ཡིན་ན། མི་གཅིག་གིས། སངས་རྒྱས་ནི་སྐྱབས་

གནས་མ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཚེ། སྐྱབས་གནས་ག་ལ་མིན་སྙམ་པའི་བློ་དེ་ཡང་

བདེན་འཛིན་ཅིའི་ཕྱིར་མིན།

དེ་བཞིན་འདི་བུམ་པ་མིན་ཞེས་བརྗོད་ཚེ། བུམ་པ་མིན་ན་གཞན་

ཅི་ཡིན། བུམ་པ་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད་སྙམ་པའི་བློ་དེ་ཡང་། བུམ་པའི་བདེན་

འཛིན་ཡིན་གྱི་ཚད་མ་ག་ལ་ཡིན། དེས་ན་ཁོང་ཅག་གི་ལུགས་ལྟར་ན། བློ་

ཤུགས་ཆུང་བ་རྣམས་ཚད་མ་དང་། བློ་དེ་ག་རང་ཤུགས་ཆེ་རུ་སོང་ཚེ་རླུང་

ལོག་པ་བཞིན་བདེན་འཛིན་དུ་འགྲོ་བར་འདུག་པས་ཡ་མཚན།ལྟ་བ་རྟོགས་

པ་ལ་དགག་བྱ་ངོས་ཟིན་པ་གལ་ཆེ་ཞེས་ཀུན་གྱི་ཁ་ལ་རླུང་ལྟར་གྲགས་པ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

115

འདི་བདེན་ན། （རྗེ་བླ་མ་རང་གི་ཞལ་ནས། སྟོང་ཉིད་མ་རྟོགས་བར་དུ། ཡོད་པ་ཙམ་དང་།

བདེན་པར་ཡོད་པའི་ཁྱད་པར་ནམ་ཡང་ཕྱེ་མི་སྲིད་ཅིང་། དེ་བཞིན་བདེན་པར་མེད་པ་དང་། མེད་པ་

ཙམ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡང་འབྱེད་མི་ནུས་ཞེས་གསུངས་ཤིང་། ）ཐལ་རང་ལ་ཆོས་ཅན་མཐུན་

སྣང་བ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་མཐར་ཐུག་ཀྱང་དེ་ཡིན་པར་གསུངས་པས། ལྟ་བ་

མ་རྟོགས་གོང་དུ་བདེན་གྲུབ་ཟུར་དུ་ངོས་ཟིན་པ་ག་ལ་སྲིད། དེས་ན་དགག་

བྱ་ངོས་འཛིན་ཁུལ་བྱས་པ་དེ་ལ་ཡིད་རྟོག་ག་ལ་ཡོད།

ཡང་འགའ་ཞིག་གིས་བུམ་པ་ཡོད་དོ་སྙམ་པའི་བློ་ཚད་མ་སྐྱེས་

པ་ན། དེ་དང་དུས་མཉམ་དུ་བུམ་པ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཡོད་སྙམ་པའི་བདེན་

འཛིན་ཞིག་ཀྱང་སྐྱེས་མོད་ཀྱི། སོ་སོར་ངོས་ཟིན་པ་དཀའ་སོགས་ཟེར།

འོ་ན་ཚད་མ་བྱ་བ་སངས་རྒྱས་འཐོབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་དེ་དང་། བདེན་

འཛིན་བྱ་བ་ཉེས་པ་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་དེ་གཉིས། གཅིག་ལ་གཅིག་འདྲ་ཆེ་པའི་རྒྱུ་

མཚན་གྱིས་སོ་སོར་ངོས་མི་ཟིན་པ་ཡ་མཚན་ཆེ། དེ་གཉིས་གཅིག་སླེབས་

པ་ལ་གཅིག་ངེས་པར་སླེབས་ན། འགོག་ན་ཡང་མཉམ་དུ་དགག་དགོས་ཀྱི།

ཟུར་དུ་ཕྱེ་ག་ལ་ནུས།

ནམ་ལངས་སོ་སྙམ་པའི་བློ་དེ་ཡང་ཚད་མ་ཡིན། སྐེ་རགས་བཅིང་ངོ་

སྙམ་པའི་བློ་དེ་ཡང་ཚད་མ་ཡིན། དེ་བཞིན་ཇ་འཐུང་། རྩ་མ་པ་ཟ་སོགས་ཀྱི་

བློ་ཐམས་ཅད་ཚད་མ་རྐྱང་པ་ཡིན་ན། ཉིན་གང་པོའ་ིབློ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་

ན་འགོག་རྒྱུ་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག་པས། བདེན་འཛིན་ཟེར་བའི་དགག་བྱ་དེ་

གང་དུས་སྐྱེ་བ་ཡིན། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་གོམས་པའི་བདེན་འཛིན་གྱི་བློ་དེ་

116

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཉིན་རེ་ལ་ལན་རེ་གཉིས་ལས་ལྷག་མིས་སྐྱེ་ན་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར།

དོན་གང་ལ་ཡང་གོམས་ཆེ་བའི་བློ་དེ་ག་རང་ཐོག་མར་སྐྱེ་བར་

དཔེར་ན། རང་གི་ཕ་བྲམ་ཟེ་སློབ་དཔོན་འོང་བར་མཐོང་བ་ན། ཐོག་མར་

བདག་གི་ཕ་འོངས་སོ་སྙམ་པའི་བློ་སྐྱེ་བ་ལས། སློབ་དཔོན་འོངས་སོ། བྲམ་

ཟེ་འོངས་སོ་སོགས་བློ་ལ་མི་འཆར་ཞེས་ཚད་མའི་བསྟན་བཅོས་ནས་

གསུངས་པ་བཞིན་ཡིན་ལ། རང་ཅག་ལ་ནི་བདེན་འཛིན་གྱི་བློ་འདི་ཐོག་

མེད་ནས་གོམས་པ་ཡིན་པས། བུམ་པ་མཐོང་ཚེ་ཐོག་མར་སྐྱེ་བའི་བློ་དེ་

ནི། བུམ་པར་བདེན་འཛིན་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད། དེའི་ཕྱིར་རིགས་པི་དགག་

བྱ་ལ་ཁ་ནས་ཁྱད་ཅི་ཙམ་ཕྱེ་ཡང་དོན་ལ་འགོག་རྒྱུ་དེ། བུམ་པ་འགོག་

དགོས། ཀ་བ་འགོག་དགོས། ཡོད་པ་འགོག་དགོས། མེད་པ་འགོག་དགོས་

ཀྱང། བུམ་པ་བཞག་ནས་བུམ་པ་བདེན་གྲུབ་བྱ་བ་ཞིག་ཟུར་དུ་འགོག་རྒྱུ་

ག་ལ་ཡོད། ཚུལ་འདི་ནི་སྔ་རབས་པའི་མཁས་པ་རྣམས་སུ་མ་ཟད། དགེ་

ལྡན་ཕྱོགས་ཀྱི་མཁས་གྲུབ་ཉམས་མྱོང་ཅན་ཚོས་ཀྱང་གསལ་བར་དགོངས་

འདུག་སྟེ། དཔེར་ན་ལྕང་སྐྱ་རིན་པོ་ཆེས། སྣང་བ་ལིང་ལིང་འདི་རང་སོར་

བཞག་ནས། དགག་རྒྱུ་རྭ་ཅན་ཞིག་འཚོལ་བར་འདུག་སྟ། སོགས་མ་

མཉེས་པའི་གསུངས་བྱུང་བ་བཞིན། གུང་ཐང་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེད་དང།

པཎ་ཆེན་བློ་བཟང་ཆོས་རྒྱན་གྱིས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ། །

འགའ་ཞིག་གིས། བུམ་པ། ཀ་བ་སོགས་རིགས་པས་དགག་ན་ཐམས་ཅད་

མེད་པར་ལྟ་པའི་ཆད་ལྟ་སྐྱེ་སྙམ་ནས་འཇིགས་པ་ནི་དོན་མེད་པའི་སེམས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

117

ཁྲལ་ཏེ། མདུན་ན་མཐོང་བཞིན་པའི་བུམ་པ་འདི་གཏན་ནས་མེད་དོ་སྙམ་པའི་

ཆད་ལྟ་ཞིག་སོ་སྐྱེ་རང་ག་བ་ལ་སྐྱེ་བར་ག་ལ་སྲིད།

གལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་བློ་ཞིག་སྐྱེས་ན་བུམ་པ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། རེག་རྒྱུ་ཡོད་

པ་དངོས་སུ་ཤེས་པས། བུམ་པ་འདི་ང་ལ་སྣང་རྒྱུ་འདུག་ཀྱང་། སྣང་བཞིན་

དུ་གཏན་ནས་མེད་དོ་སྙམ་པའི་བློ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྱེས་པས། བློ་དེ་འདྲ་ནི་

སྣང་ལ་སྣང་བ་ལྟར་དུ་མེད་པར་འཛིན་པའི་སྣང་སྟོང་གཉིས་ཚོགས་ཀྱི་དབུ་

མའི་ལྟ་བ་དེ་ཡིན་གྱི། ཆད་ལྟ་ག་ལ་ཡིན།

མདོར་ན་བུམ་པ་གཏན་ནས་མེད་སྙམ་པ་དང་། མིག་གིས་མངོན་སུམ་

དུ་མཐོང་བའི་ཚེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བློ་ངང་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྱེས་པས། ཆད་

ལྟར་ལྷུང་བའི་ཉེན་ཅི་ཞིག་ཡོད།

ཡིད་ཀྱིས་མེད་པར་ཐག་ཚོད་ཅིང་། །

མིག་གིས་ཡོད་པར་མཐོང་བའི་ཚེ། །

ཞྭ་སེར་མཁན་པོས་མ་བསླབ་ཀྱང་། །

སྒྱུ་མའི་བློ་ལས་གཞན་ཅི་འབྱུང་། །

ཞེས་ཀྱང་སྨྲས་སོ། །

དཔེར་ན། གསེར་དང་། ས་རྡོ། རྩི་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ཁྱད་མ་ཕྱེ་བར་

ཅིག་ཅར་དུ་མེ་ལ་བསྲེགས་ན། ཚིག་པ་རྣམས་ནི་ཚིག །མ་ཚིག་པ་རྣམས་ནི་

ཤུལ་དུ་ལུས་པ་ལྟར། རིགས་ཤེས་ཀྱིས་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཁྱད་མ་ཕྱེ་བར་

དགག་ཀྱང་། སྒྱུ་མའི་དངོས་པོ་ཤུལ་དུ་ལུས་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལུས་ནས་

118

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྡོད་ངེས་ཀྱི། དང་པོ་ཉིད་ནས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་རྟེན་འབྲེལ་ཟུར་དུ་ཕྱེ་ནས། དེ་

ལ་རིགས་པས་གནོད་པ་མ་བསྐྱལ་བར་འཇོག་ག་ལ་དགོས།

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་ཁས་མ་བླངས་ཀྱང་རྟེན་འབྲེལ་ལ་ཡིད་རྟོན་མེད་

པར་མི་འགྱུར་བ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། སྤྱིར་ཚད་མས་གྲུབ་པ་བྱ་བ་འདི་ཀུན་རྫོབ་

ཀྱི་སྣང་བ་རགས་པ་རྣམས་ཕྲ་ཞིང་ཞིབ་ཏུ་བཏང་བའི་དགོས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་

འདིའི་ཆེད་དུ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཚུལ་གསུམ་གྱི་རིགས་པས་གྲུབ་པ་བྱ་

བ་དང་དོན་གཅིག་ཅིང་། དོན་ལ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མ་རིག་པའི་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་

པར་འགའ་ཞིག་དགོས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོའ་ིདོན་དུ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་གེའི་

རིགས་པས་ཆེས་གསལ་དུ་བཏང་བ་ཞིག་ཏུ་འདུག་ལ། སྤྱིར་ཚད་གྲུབ་བྱ་བ་

དང་། ཡིད་ཆེས་པ། བསླུ་མེད། བསྙོན་མེད་སོགས་རྟོག་གེའི་རིགས་པས་

སྣོན་པ་བཏབ་མ་བཏབ་ཙམ་གྱི་ཁྱད་པར་ལས། རིགས་དྲུག་ཀུན་གྱི་རྒྱུད་ལ་

རང་བྱུང་དུ་ཡོད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་འདི་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་ལུགས་

ཀྱིས་སྣང་བ་ཙམ་ལས་གཞན་དུ་མེད་ཅིང་། བུ་ཡི་ལག་པ་མེ་དང་འཕྲད་ན་

ཨ་ཚ་ཚ་ཟེར་བ་དེ། བསླུ་མེད། བསྙོན་མེད་ཁས་ལེན་སོགས་ཡིན་ལ། ཕ་

ཡིས་མེ་ཚ་བ་ཡིན། ལག་པ་ཤ་ཡིན་པས་མེ་ལ་ཐུག་ན་ཅི་ལ་མི་ཚ་སོགས་

རྒྱུ་མཚན་དང་སྦྱར་བའི་བཀའ་བཀྱོན་གནང་བ་དེ་ལུང་རིགས་ཀྱི་ཚད་མས་

གྲུབ་ལུགས་ཡིན། དེས་ན་ཇི་སྲིད་ས་རྡོ་རི་བྲག་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་འདི་

དག་མ་ཡལ་བ་དེ་སྲིད་དུ་མཆོག་གསུམ་རྒྱུ་འབྲས་རྟེན་འབྲེལ་ལ་སོགས་

པའི་སྣང་བ་ཡང་ཡལ་བའི་དོན་མེད་ལ། དགོས་པའི་སྣང་བ་སྔོན་དུ་ཡལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

119

ནས། མི་དགོས་པའི་སྣང་བ་རྗེས་སུ་ལུས་ན་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོ་ཆོས་མེད་ཐ་ཤལ་

པའི་རང་བཞིན་ལས་འོས་ཅི་ཡོད།

ནམ་ཞིག་སྔོན་གྱི་སྔགས་པ་རྒན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་སྐད་ཆོས་ཟད་བློ་

འདས་ཞེས་བརྗོད་པའི་ས་དེར་སླེབས་ཚེ་ས་རྡོ་རྟེན་འབྲེལ་མཆོག་གསུམ་

སོགས་བཟང་ངན་བར་མའི་ཀུན་རྫོབ་འདི་དག་རྩ་བ་ནས་ཡལ་ཏེ་འདི་དག་

གི་ཚབ་ཏུ། སྐུ་ཐུགས་ཟུང་འཇུག བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག བཟང་ངན་ཟུང་

འཇུག དགེ་སྡིག་ཟུང་འཇུག་སོགས་མང་པོ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུ་མེད་དམ་སྙམ། དེའི་

ཚེ་ཇི་སྙེད་པ་གཟིགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཆ་ཤས་བྱེ་བ་འབུམ་ཕྲག་དེ་ཀུན་

ཀྱང་ཇི་ལྟ་བ་གཟིགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གཅིག་གི་ངོ་བོར་སོང་བར་སེམས།

སྤྱིར་རང་ཅག་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཆེས་པ། མི་

འདོད་བཞིན་དུ་ཡིད་ཆེས་པ། འོས་མེད་པར་ཡིད་ཆེས་པ་སོགས་ཡིད་ཆེས་

དུ་མ་ཞིག་ཡོད་མོད་ཀྱི་རྩ་བ་རང་གི་སྣང་བ་ལ་རང་ཉིད་ཡིད་ཆེས་པ་ཙམ་

ལས་མེད་ཅིང་། ཡིད་ཆེས་པ་བྱ་བ་དེ་རང་དབང་མེད་པར་མྱོང་བའི་སྟོབས་

ཀྱིས་སེམས་ཡུལ་ཕྱོགས་རེ་བ་ཞིག་ལ་འཇུག་དགོས་པ་དེ་ཡིན།

རྨི་ལམ་དུ་སྣང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཚད་གྲུབ་ཏུ་སུས་ཀྱང་ཁས་

མི་ལེན་མོད། རྨི་ལམ་དུ་ཤར་བའི་བདེ་སྡུག་འཇིགས་སྐྲག་སོགས་ཀྱི་སྣང་བ་

དང་ཚོར་བ་ལ་དབང་མེད་དུ་ཡིད་ཆེས་དགོས་པ། དཔེར་ན། རྨི་ལམ་དུ་བྲག་

རི་ཆེན་པོའ་ིརྩེ་ནས་གཡང་དུ་ལྷུང་བ་ལ་ཚུལ་གསུམ་གྱི་རིགས་པས་དཔྱད་

ན་འཆི་བ་ལས་འོས་མེད་ཀྱང་། གཡང་དུ་ལྷུང་། དེ་ནས་ཕྱིར་འོང་། སླར་ནམ་

120

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མཁའ་ལ་འཕུར་བ་སོགས་རིགས་པས་དཔྱད་ན་མི་འགྲུབ་པའི་སྣང་བ་དེ་

ཀུན་ལ་གཡང་དུ་ལྷུང་ཚེ་འཇིགས་སྐྲག་དང་ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར་དུས་དགའ་

སྤྲོ་སོགས་སེམས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་སྣ་ཚོགས་བསྙོན་མེད་དུ་འབྱུང་བ་འདི་

ཡིན་ཞིང་། མདོར་ན་ཉ་ཆུ་ཡི་ནང་དུ་བག་ཡངས་སུ་གནས་པ་དང་། མི་ཆུ་ཡི་

ནང་དུ་ཐིམ་པས་འཇིགས་སྐྲག་གཉིས་ཀ་ཉ་དང་མི་གཉིས་ཀས་དབང་མེད་

བསྙོན་མེད་ཡིད་ཆེས་དགོས་པ་ལྟ་བུའོ། །

དེས་ན་ཐལ་འགྱུར་བའི་རང་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རང་ངོ་

དང་གཞན་ངོའ་ིཁས་ལེན་རྒྱུ་ཁྱད་པར་ནི་གཉིས་འཛིན་གྱི་སྣང་བ་མ་ལོག་

པའི་སོ་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱིས་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པ་འདི་དག་གཞན་

ངོའ་ིཁས་ལེན་ཡིན་ལ། སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིསྣང་ཚུལ་བསམ་ཚུལ་གྱི་ཡུལ་དེ་

ཀུན་ལས་གཅིག་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པར་རང་གིས་རང་

ལུགས་སུ་ཁས་མི་ལེན་པ་ནི། ཐལ་འགྱུར་བས་རང་ཕྱོགས་མི་བྱེད་པའི་

དོན་ཡིན་ཞིང་། ཁས་ལེན་མེད་པའི་སྔ་རྒོལ་མཉམ་གཞག་སྨྲ་བྲལ་གྱི་ངང་དུ་

བཞུགས་པ་ལ། ཁས་ལེན་ལྡན་གྱི་ཕྱི་རྒོལ་གྱིས་ལུང་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྩོད་

པ་བྱེད་ཚེ་ལན་གང་བཏབ་ཐམས་ཅད་ཁས་ལེན་ཤ་སྟག་དུ་འགྱུར་བས་ཁས་

ལེན་མེད་པའི་ལྟ་བ་འདི་ཚིག་དང་སྒྲ་དང་ཁྱད་པར་རྟོག་གེའི་རིགས་པའི་ནང་

དུ་ཤོང་པའི་གནས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

མདོར་བསྡུས་ན། ས་ཡོད་པར་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཁས་ལེན་ན་རང་

ལུགས་ཀྱི་ཁས་ལེན་ཡིན། ས་ཡོད་ཅེས་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་ན་གཞན་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

121

ངོའ་ིཁ་ལེན་ཡིན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བྱང་ཆུབ་ཤིང་ལ་སྤྱན་མི་འཛུམ་

པར་བདུན་ཕྲག་གཅིག་བཞུགས་པ་དེ་ཁས་ལེན་མེད་པའི་རང་ལུགས་ཡིན་

ལ། ལྟ་བ་དེ་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཆེད་དུ་བདེན་བཞིའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་

བ་འདི་གཞན་ངོའ་ིཁས་ལེན་གྱི་རྣམ་གཞག་ལ་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་ཞུགས་

པ་ཡིན་ཞིང་། གོ་ལུགས་འདི་ཐལ་འགྱུར་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་བདེན་གཉིས་དྲང་

ངེས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་འདོད་པའི་གྲུབ་མཐའ་གཞན་ལའང་ཁྱད་པར་མེད་དེ།

རྣམ་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་། དེ་དེ་ཉིད་དོན་བཏང་སྙོམ་ཅན། །གླང་ཆེན་གཟིགས་

སྟངས་ཉིད་མཛད་ནས། །ཕྱི་རོལ་སྤྱོད་ལ་འཇོག་པར་མཛད། ཅེས་བཅོམ་

ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་འཆད་པ་ན་ཕྱི་དོན་ཡོད་པའི་ཚུལ་ཞལ་གྱིས་བཞེས་

ཚུལ་རྒྱ་འགྲེལ་དག་ཏུ་གསལ་བ་ལྟར་རོ། །

མི་རེ་རེ་ལ་རང་ངོ་གཞན་ངོའ་ིབསམ་ཚུལ་གཉིས། འདོད་ཚུལ་གཉིས།

བཤད་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་གྱི་སྣང་ཚུལ་

བཤད་ཚུལ་ཐམས་ཅད་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བ་ལ་

སུ་ཞིག་ཡིད་ཆེས།

དེང་སང་གི་ཆོས་གྲྭའི་རྟགས་གསལ་དཀྱུས་མའི་གནོད་པ་ཙམ་ལ་

འཇིགས་ན་ནི། ལན་གཞན་གང་ཡང་མི་དགོས་ཀྱི། ཐལ་བ་གང་ཡིན་ལ།

ཁས་ལེན་མེད། ཁས་ལེན་མེད་ཅེས་པའི་ལན་འདི་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། ཀྱལ་ཀ་

དེ་རྩེད་མོའ་ིཚུལ་དུ་བཟློག་པར་ནུས་སོ། །

སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིརྣམ་རྟོག་ལ་རྩ་བ་གཏད་པའི་ཚུལ་གསུམ་རྟོག་གེའི་

122

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རིགས་པ་ནི་རང་གིས་རང་ཉིད་གཞོམ་པའི་ཐབས་ཙམ་དུ་བྱས་ན་བཟང་

མོད། ཁས་ལེན་མེད་པའི་ལྟ་བ་ལ་གནོད་པའི་ལག་ཆ་བྱེད་ན་ཆོས་ཀྱི་

དབྱིངས་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་མེད་པ་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོས་ཚད་

མ་ཀུན་བཏུས་སུ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །

ཡོད་མེད་བློ་ཡིས་བཞག་པའི་ཤེས་བྱ་དང་། །

བདེན་རྫུན་ཡུལ་ལ་ལྟོས་པའི་ཚད་མ་གཉིས། །

གཅིག་གི་རྫུན་ཁུངས་གཅིག་ལ་གཏད་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

མ་བརྟག་མ་དཔྱད་འཇིག་རྟེན་རྣམ་གཞག་དང་། །

བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་པའི་གྲུབ་མཐའི་གཞུང་ལུགས་གཉིས། །

གཅིག་གི་རྩ་བ་གཅིག་ལ་ཐུག་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

བློ་ལ་སྣང་བ་ཙམ་གྱི་སྒྱུ་མ་དང་། །

དོན་ལ་ཡིན་པར་ངེས་པའི་གཤིས་ལུགས་གཉིས། །

གཅིག་ཤོས་བདེན་ན་གཅིག་ཤོས་རྫུན་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

123

རང་སྐྱོན་རི་བོ་འགེབ་པའི་སྔ་རྒོལ་དང་། །

གཞན་སྐྱོན་ཁབ་ཀྱིས་འཚོལ་པའི་ཕྱི་རྒོལ་གཉིས། །

གཅིག་ལས་གཅིག་རྒྱལ་རེས་སུ་བྱེད་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ།

ཡོད་མཐའ་འགོག་པའི་སྣང་རུང་མ་དམིགས་དང་། །

མེད་མཐའ་སྤོང་བའི་མི་སྣང་མ་དམིགས་གཉིས། །

གཅིག་གི་རྣམ་གཞག་གཅིག་གིས་བཤིག་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

གྲོགས་པོར་མཚན་མར་ཞེན་པའི་བདེན་འཛིན་དང་། །

གྲོགས་ཀྱི་ཕན་པར་རྟོགས་པའི་ཚད་མ་གཉིས། །

སྲེད་པ་སྐྱེད་ལ་ཁྱད་པར་མི་འདུག་པས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

དགྲ་བོ་བདེན་པར་ཞེན་པའི་དངོས་འཛིན་དང་། །

དགྲ་ཡིས་གནོད་པ་ངེས་པའི་ཚད་མ་གཉིས། །

ཞེ་སྡང་སྐྱེད་ལ་ཁྱད་པར་མ་མཐོང་ནས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ།

124

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྗེས་དཔག་ཚད་མ་མངོན་སུམ་བློ་ལས་སྐྱེས། །

མངོན་སུམ་བདེན་རྫུན་རྗེས་སུ་དཔག་པས་དཔྱད། །

ཕ་ཡི་དཔང་པོ་བུ་ཡིས་བྱས་པ་འདིས། །

ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་འཇོག་ལ་བློ་མ་བདེ། །

རིགས་པས་དཔྱད་པ་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་ལ་བརྟེན། །

ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་རིགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲུབ། །

རང་ཐག་ཆོད་ན་སུ་ཡི་རྗེས་སུ་འབྲང་། །

རང་ཐག་མ་ཆོད་སུ་ལ་ཡིད་རྟོན་བྱེད། །

ཡང་དག་རིགས་པ་ངེས་དོན་ལུང་ལས་རྙེད། །

དྲང་ངེས་ཁྱད་པར་དྲི་མེད་རིགས་པས་འབྱེད། །

རིགས་པས་ཤེས་ན་ངེས་དོན་ཅི་ལ་འཚོལ། །

རིགས་པས་མ་ཤེས་ངེས་དོན་ག་ལ་རྙེད། །

བྱམས་མགོན་ཁྱི་མོར་མཐོང་བའི་ངང་ཚུལ་འདིས། །

མ་བརྟགས་ལྷན་སྐྱེས་བློ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས། །

དབུ་སེམས་མཁན་པོའ་ིལྟ་གྲུབ་འགལ་ལུགས་འདིས། །

དཔྱོད་ལྡན་མཁས་པའི་བློ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

125

ཕལ་པ་དྲང་པོའ་ིརྗེས་སུ་འབྲང་འབྲང་ནས། །

རྒུད་པའི་རྩ་བ་ལྷན་སྐྱེས་བདེན་འཛིན་རྙེད། །

མཁས་པ་དྲང་པོའ་ིརྗེས་སུ་འབྲང་འབྲང་ནས། །

དེ་ལས་སྡུག་པའི་ཀུན་བརྟགས་བདེན་འཛིན་རྙེད། །

ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་བདེན་རྫུན་ལ་སོགས་པའི། །

རྩོད་པའི་འུར་སྒྲ་སྒྲོག་པའི་འཇིག་རྟེན་འདིར། །

རྟག་ཏུ་ཀུན་མཐོང་ཤེས་བྱ་ཡིན་པར་སྣང་། །

རྒྱུན་དུ་གང་གོམས་ཚད་མ་ཡིན་པར་སྣང་། །

མི་མང་གང་ལ་དགའ་དེ་བདེན་པ་དང་། །

ཁ་མང་གང་ལ་མཐུན་དེ་གྲུབ་མཐར་སྣང་། །

མི་རེའི་ཁོང་ན་མི་མཐུན་ཚད་མ་རེ། །

དེ་ཡི་རྒྱབ་སྐྱོར་རྡོ་རྗེའི་བཀའ་ལུང་རེད། །

ལ་རེའི་རྒྱབ་ན་མི་མཐུན་ཆོས་ལུགས་རེ། །

དེ་ཡི་རྗེས་འབྲང་མཁས་བླུན་སྟོང་ཕྲག་རེ། །

འདི་ཉིད་བདེན་ལ་འདི་ཡིས་མི་བསླུ་ཞེས། །

རང་གི་བདེན་ཁ་རང་ལ་སྦྱིན་པ་འདི། །

126

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རིགས་མཐུན་སྐྱེ་བོའ་ིཚོགས་རྣམས་ཉམས་རེ་དགའ། །

མི་མཐུན་ཚོགས་ལ་སྨྲས་ན་ཞེ་རེ་ཁྲེལ། །

མི་མཐུན་རིགས་དྲུག་འགྲོ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་འདིར། །

བཅུ་ཡིས་འདོད་པ་བརྒྱ་ཡིས་མི་འདོད་ཅིང་། །

མི་ཡིས་མཐོང་བ་ལྷ་ཡིས་མི་མཐོང་བས། །

བདེན་རྫུན་ཚད་མའི་ཁྲིམས་ཐག་སུ་ཡིས་ཆོད། །

ཤེས་རབ་སྦྱང་པས་མི་ཚེ་ཟད་བྱས་པའི། །

གྲུབ་མཐའ་མཁན་པོའ་ིབློ་ཡང་འཁྲུལ་གྱུར་ན། །

འཇིག་རྟེན་བླུན་པོའ་ིརྫུན་གྱི་སྣང་བ་ལ། །

ཐ་སྙད་ཚད་མར་ཡིད་རྟོན་བྱེད་པ་འཁྲུལ། །

མཁོ་ཚད་བཟང་ཚད་སེམས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་ཀུན། །

གུད་དུ་ཕྱེ་ནས་ཚད་མར་འདོད་པ་དེས། །

སྒྱུ་མའི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་པའི་ཐང་སྟོང་དུ། །

མིག་འཕྲུལ་ནོར་བུའི་ཕུང་པོ་སླར་ཡང་རྙེད། །

བཞིན་རས་ཅུང་ཟད་འགྱུར་བས་འགྱུར་བྱེད་ཅིང་། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

127

མེ་ལོང་ཅུང་ཟད་འགྱུར་ཡང་འགྱུར་བྱེད་པའི། །

མི་བརྟན་འགྱུར་བའི་ཤེས་བྱའི་གཟུགས་བརྙན་འདི། །

ནམ་ཞིག་མཐའ་ལ་གཏད་དུ་ཡལ་བར་ངེས། །

དཔྱད་པ་འདི་ལ་ཐུག་པས་མེད་དམ་སྙམ། །

ལག་པ་ཁབ་ལ་འཕྲད་པས་ཡོད་དམ་སྙམ། །

མྱོང་བ་མངོན་སུམ་ལག་པས་ཡིན་ནམ་སྙམ། །

སྣང་བ་འཁྲུལ་པ་སྲིད་པས་མིན་ནམ་སྙམ། །

ཡོད་པ་རྩ་བ་བཙལ་བས་མེད་དམ་སྙམ། །

མེད་པའི་རྩེ་མོ་མཐོང་བས་ཡོད་དམ་སྙམ། །

བདེན་པའི་ས་བོན་བཏབ་ན་རྫུན་པར་ཤེས། །

རྫུན་པའི་འབྲས་བུ་མྱོང་ཚེ་བདེན་པར་སྣང་། །ཞེས་ཀྱང་སྨྲས་སོ། །

དབུ་མ་པ་ཁས་ལེན་མེད་བྱ་བ་འདི་དབུ་མ་པས་མི་ཚེ་གཅིག་ལ་ཁ་མི་

གྲག་བྱ་བའི་དོན་མ་ཡིན་གྱི། ཟླ་བ་གྲགས་པས་ཀྱང་། འདི་ནཱ་ལེནྡཱའི་དགོན་

པ་ཡིན། ང་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ཡིན། འདི་ངའི་ཆོས་ཆོས་གོས་ཡིན། སངས་

རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་འཁྲུངས་སོགས་ཀྱི་ཁས་ལེན་མཛད་ངེས་

མོད། དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ལ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་གཉིས་སོ་སོར་ཕྱེ་

128

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

དགོས་ཏེ། དོན་དམ་པ་ལ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་སུ་ཁས་ལེན་མེད་ཅེས་སྨྲས་པ་

དེ་ག་རང་ཁས་ལེན་ཡིན་སོགས་བརྗོད་པ་ནི། ང་མནལ་ལམ་དུ་འགྲོ་བས་ཅི་

ཡང་མ་སྨྲས་ཞིག་བརྗོད་པ་ན། ཁ་ལ་མ་ཉན་པར་མནལ་དུ་འགྲོ་བས་ཅི་མ་སྨྲ་

ཞིག་བརྗོད་པ་དེ་ག་རང་མནལ་དུ་མི་འགྲོ་བའི་རྟགས་ཡིན་ཞེས་ཀྱལ་ཀ་བྱེད་

པ་དང་འདྲ་བས་སྙིང་པོ་ཅི་ལ་ཡོད།

སྔོན་ཁྲུང་ཁྲུང་གི་ཁྱུ་ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བ་ན་ཁྲུང་ཁྲུང་གི་དེད་དཔོན་

གྱིས་རང་རེ་ཁ་མི་གྲག །གྲག་ན་གཞན་གྱི་གསོད་པར་འགྱུར་ཞེས་སྨྲས་པས་

ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་གྲག །མི་གྲག །མི་གྲང་མི་གྲང་ཞེས་སྒྲ་སྔ་མ་ལས་ཆེ་བར་

བསྒྲགས་པ་དེ་དང་འདྲ།

མདོར་ན་བསྙུང་གནས་ངག་བཅད་ཀྱི་དམ་བཅའ་དང་། ལུང་མ་བསྟན་

གྱི་ལྟ་བ་བཅུ་བཞི་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གང་དུ་ཡང་ལུང་མ་བསྟན་པ་

འདི་དག་ཡོད་སྲིད་ན། ཁས་ལེན་མེད་པའི་ལྟ་བ་ཡང་ཡོད་སྲིད་ལ། གཞན་

དུ་ན། སྔོན་མཐའ་སྔོན་རྣམས་ཞུས་པའི་ཚེ། །ཐུབ་པ་ཆེན་པོས་མི་གསུངས་

བཞུགས། །ཞེས་བཤད་ཅིང་། ལན་མེད་པ་ནི་ཕམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་

ཐུག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདུག་བ་ལུང་ལས་བཤད་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་

ཐམས་ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཕམ་པར་གྱུར་པ་འདི་ལྟ་བུའི་རིགས་པ་ལག་

ཏུ་ཐོགས་ནས་ང་རྒྱལ་དེ་ཙམ་བྱ་མ་དགོས། འཕགས་པས་ནི། གང་ཕྱིར་

དེ་ལྟར་ཟབ་པའི་ཆོས། །སྣོད་མིན་འགྲོ་ལ་མི་གསུངས་པ། །དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་

མཁས་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་ཤེས། ཞེས་ལན་མ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

129

གསུངས་པ་དེ་ག་རང་ལ་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་དོ། །

རང་ལ་གོ་བ་ཡོད་ན་ཁས་ལེན་མེད་པ་དེ་ག་རང་གིས་ཡང་དག་པའི་

ལྟ་བ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ནུས་ཤིང་། འཕགས་པས་མི་སྨྲ་བའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཞེས་

ཟབ་མོའ་ིདོན་གྱི་གནད་ཕར་ཞོག མགོན་མེད་ཟས་བྱིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་

འདས་ལ་གསོལ་པ། སང་བདག་གི་ལྡུམ་རར་གདུགས་ཚོད་གསོལ་བར་ཅི་

གནང་ཞེས་ཞུས་པར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅང་མི་གསུངས་པས། དེ་དེ་

བཞིན་དུ་གནང་བར་རིག་ནས་སོགས་བཤད་པ་ཙམ་ཡང་མ་མཐོང་བར་ཟད་

དོ། །

དེས་ན་ཁས་ལེན་མེད་ཅེས་བརྗོད་པ་དེ་སྲིད་དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་

སྐབས་ཡིན་ལ། ཁས་ལེན་མེད་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན་དུ་བྱས་ནས་ཁས་ལེན་

ཡིན་མིན་སོགས་དཔྱོད་པ་ཕན་ཆད་ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས།

དེ་ཕན་ཆད་དུ་འཇིག་རྟེན་ན་གང་ཡོད་པ་སྨྲས་པ་དེ་ང་ཡང་ཡོད་པར་སྨྲ། མེད་

པར་སྨྲ་བ་དེ་ང་ཡང་མེད་པར་སྨྲ་སོགས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་

གསུངས་པ་འདི་ལས་ཐབས་གཞན་ཅི་ཡོད།

ཉག་སྐེད་བུ་ལོང་མའི་མདུན་དུ་ཁྱོད་རང་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་

པོ་ཡིན་ནོ་བྱ་བ་ཁས་ལེན་ཡིན། བུ་ལོང་མས་འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་ལུགས་

ས་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ནམ། ངའི་ངོ་སྲུང་ཙམ་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ཚེ་ངོ་སྲུང་གཏན་

ནས་མ་ཡིན་གྱི། ཁོ་བོ་རང་གི་ལུགས་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པ་ལས་ཐབས་གཞན་

མེད་མོད། ཁས་ལེན་དེ་འདྲ་བུ་ལོང་མ་ལ་འཇིགས་ནས་དབང་མེད་དུ་ཁས་

130

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བླངས་པ་ལས། སེམས་ཀྱི་སྟེང་ན་ཡིད་ཆེས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པ་བཞིན་

དུ། མེ་ཡིས་ཚིག ཆུ་ཡིས་གྲང་། རླུང་གིས་བསྐྱོད་པ་སོགས་བུ་ལོང་མ་དང་

འདྲ་བས། ཕྱི་རོལ་གྱི་ནུས་པ་འདི་དག་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་

བདེན་མོད། རང་ལུགས་ལ་ཁས་ལེན་མི་དགོས་པའི་ཁྱད་པར་ཕྱེད་དགོས།

འདི་སྐོར་རྗེ་བླ་མས་རེད་མདའ་པའི་དྲིས་ལན་དུ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བས་

གཟུ་བོར་གནས་ནས་དེར་བལྟ་བར་འཚལ།

མདོར་ན་ད་ལྟའི་བསམ་ཚུལ་འདིའི་དབང་དུ་བྱས་པས་བསམ་མནོ་

ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་སྡང་རྨོངས་གསུམ་གྱི་རྩ་བར་མ་གྱུར་པ་གཅིག་ཀྱང་

མི་སྣང་ཞིང་། གལ་སྲིད་རང་ཅག་གི་ནམ་རྒྱུན་གྱི་བློ་འདིའི་ཁྲོད་ན་ཡང་དག་

པའི་རིགས་པ་ཞིག་ཡོད་ཚེ། འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་བསྐལ་པ་གྲངས་

མེད་ཀྱི་བར་དུ་གོམས་ཀྱང་ད་དུང་ཡར་སྐྱེད་འདི་ཙམ་ལས་མེད་པ་ངོ་མཚར།

བྱི་ལ་དང་ཁྱི་སོགས་རང་རང་གིས་གང་མྱོང་བའི་རྣམ་རྟོག་གི་སྣང་བ་དེ་ཀུན་

བྱི་ལ་དང་ཁྱི་ཡི་སྐད་དབྱངས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་གསུམ་བཞི་ལས་མེད་པ་དེའི་

ནང་དུ་བསྡུས་ནས་བརྗོད་པ་མ་གཏོགས་ཐབས་གཞན་མེད་པ་བཞིན་དུ་རང་

ཅག་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོ་དག་དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་

ལྟོས་ན་ཁྱི་དང་བྱི་ལའི་ཚོད་ཙམ་དུ་ཡང་མ་སླེབས་པ་དག་གི་རྣམ་རྟོག་གི་བུ་

ག་ཆུང་ངུ་འདིར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་པའི་

མཐའ་དང་བྲལ་པའི་ཆོས་དབྱིངས་ནམ་མཁའ་ཆེན་པོ་དེ་མེད་དགག མ་ཡིན་

དགག་སོགས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པར་ག་ལ་ནུས།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

131

ཁས་ལེན་མེད་པ་དེ་ཉིད་ཁས་ལེན་ཡིན་ནོ་བྱ་བ་དང་། གོང་དུ་སྨྲས་

པ་ལྟར་ཀ་ར་ལ་རྒྱུས་མེད་པའི་བྱང་འབྲོག་གི་ཡུལ་དུ་ལོ་དང་འོ་མ་མིན་པའི་

ཀ་ར་བྱ་བའི་མངར་བ་དེ་ཉིད་འོ་མ་ཡིན་ངེས་སོ་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་བྱེད་པ་དང་

འདྲ་སྟེ། མེ་ལོང་གི་ཆེ་ཆུང་ལ་དཔགས་པའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ཡང་

དེ་ཙམ་ལས་མེད་པ་ལ་དེའི་ནང་དུ་མ་ཚུད་པ་ཐམས་ཅད་རིགས་པའི་དགག་

བྱ་ཤ་སྟག་ཏུ་འདོད་པ་ནི་ཟབ་མོའ་ིཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་གོ་བ་རྣལ་མ་སྐྱེ་བའི་

གེགས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །

གཞན་ཡང་ཡིད་ལ་ཁས་ལེན་མེད་པར་ཐག་ཆོད་ཅིང་ཁ་ནས་རྣམ་

གཞག་སྣ་ཚོགས་ཁས་ལེན་པའི་སྔ་རྒོལ་གྱི་དམ་བཅའ་དེ་ཁ་ཞེ་མི་མཐུན་

པའི་རྫུན་དུ་འགྱུར་ན། ཡིད་ལ་བདེན་འཛིན་གྲ་ཟུར་མ་ཉམས་པའི་ཕྱི་རྒོལ་

གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་གྲུབ་ཡང་རྫུན་དུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ།

དེས་ན་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་སྤྱོད་པ་ཕྲ་མོ་ཚམ་ལ་ཡང་རང་དང་བསམ་ཚོད་

རིགས་མི་མཐུན་པའི་མི་དྲག་ཞན་གང་རུང་དང་འཕྲད་ཚེ། ཕྱི་རོལ་ལུས་ངག་

གི་རྣམ་འགྱུར་དང་། ནང་སེམས་གྱི་བསམ་ཚུལ་ཐ་དད་དགོས་ན། སོ་སོའ་ི

སྐྱེ་བོའ་ིརྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་རིམ་པ་བཅུའི་

རྒྱབ་དུ་བསྐྱུར་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རང་གི་དགོངས་ཚོད་

དང་གདུལ་བྱ་ལ་ཁྲིད་ཚོད་ཀྱི་ཁྱད་པར་གཉིས་ཡོད་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས།

དེས་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་ཡང་། སྨྲ་བསམ་བྲཇོད་མེད་ཤེས་རབ་

ཕ་རོལ་ཕྱིན། །ཞེས་དང་། སོ་སོ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་སྤྱོད་ཡུལ་བ། །ཞེས་རྣལ་

132

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

འབྱོར་པ་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ཞིག་དང་། ཡོད་པ་མིན་ན་མེད་པ་ཡིན་དགོས།

མེད་པ་མིན་ན་ཡོད་པ་ཡིན་དགོས། ཞེས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོགས་ཅི་འདྲ་

ཞིག་ཡིན་ཀྱང་ཡོད་མེད་གཉིས་ཀའི་མངའ་འབངས་སུ་འདུ་དགོས་སོགས་

མཁས་པའི་སྙན་གྲགས་བ་དན་དཀར་པོ་སྲིད་མཐའི་བར་དུ་སྒྲོགས་པ་དག་

ཀྱང་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ལགས་མོད། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་། མཁས་པའི་སྙན་

པ། མ་བཅོས་པའི་གཤིས་དང་། རྟོག་པའི་རིགས་པ། མི་གསལ་བའི་སྤྲོད་

བྲལ། གསལ་བའི་མཐའ་བཞི་སོགས་རང་རང་གིས་ཇི་ལྟར་སྨྲས་པ་བཞིན་

འདམ་ག་བྱ་བར་ཟད་དོ། །

སྤྱིར་སྐད་ཅིག་བསྐལ་པ། ཕྲ་པའི་རྡུལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་

བསྒྱུར་བ་སོགས་མཐར་ཐུག་གི་གོ་འཕང་དུ་སླེབས་ཚེ་རྣམ་གཞག་ཐམས་

ཅད་ཅིག་ཅར་དུ་འདྲེས།

བུ་ཡི་འོད་གསལ་སྣང་བ་ཁྲ་ལམ་མེ་བ་དང་ཕན་ཚུན་ལྟོས་དགོས་པའི་

སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་འདི་དང་། གཞི་ཡི་འོད་གསལ། གཅིག་དང་ཐ་

དད། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་སོགས་ཐམས་ཅད་ཨ་མ་ཕག་མོ་ཞལ་གཉིས་མའི་

སྐུ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་འདྲ་དེ་མཐར་ཐུག་གི་འོད་གསལ་མ་བུ་གཉིས་ཕྱིར་

མི་ལྡོག་པའི་ཚུལ་དུ་མཇལ་བ་སྟེ་ཐར་པའི་གོ་འཕང་བྱ་བ་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ། །

ཆོས་གྲྭའི་རིགས་ལམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཚེ། རི་རབ་དཔག་ཚད་

བརྒྱད་ཁྲིད་ཚད་དང་ལྡན་པར་ཐལ། བྱས་པ་ལ། འདོད། ཕྲ་རབ་ཕྱོགས་

དང་བྲལ་བར་ཐལ། བྱ་བ་ལའང་། འདོད། འོ་ན་རྡུལ་གཅིག་ཡུལ་ལ་མཐས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

133

གཏུགས་འཇིག་རྟེན་གྱི། སོགས་ཕྲ་རབ་ཇི་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པའི་

འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་འཇུག་པར་མཛད་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དཔག་ཚད་

བརྒྱད་ཁྲིའི་ཚད་ལྡན་གྱི་གཟིགས་ཕྱོགས་ཆ་བྲལ་བའི་རྡུལ་གྱི་ཁོངས་སུ་

མི་ཤོང་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཐལ་བ་འཕངས་ཚེ། དེའི་ལན། ད་ལྟ་ཡོངས་གྲགས་

མདིགས་བསལ་བྱ་བ་དེ་ཡིན། འདི་འདྲ་དམིགས་བསལ་དུ་བྱས་ཆོག་ན་

ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་མེད་པ་ཡིན་པར་ཐལ། དགག་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣལ་མ་གོ་བའི་

ཕྱིར་སོགས་ཀྱི་རིགས་པ་ལའང་དམིགས་བསལ་ཀྱི་ལན་བཏབ་ན་མི་འགྲིག་

པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ལ་ཡོད།

མདོར་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པ་ཐམས་ཅད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་

པའི་གནས་ལའང་མོས་དགོས་པ་ཡིན། གཞན་དུ་ན་ཤིན་ཏུ་ཚ་བ་བསྐལ་པའི་

མེ་དཔུང་གི་དབུས་དང་། ཉི་མའི་གདན་གྱི་འོག་ཏུ་ཤིན་ཏུ་བསིལ་བའི་ཟླ་བ་

དང་པདྨའི་གདན་དྭངས་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་པའི་མཚོན་ཆ་གདེངས་ཤིང་།

ཤིན་ཏུ་ཆགས་པའི་ཡུམ་ལ་འཁྱུད་པ་སོགས་འདི་དག་རྟོག་གེའི་རིགས་པས་

དཔྱད་ན་འགལ་འདུ་ཤ་སྟག་ཏུ་མཐོང་བས། དེ་དག་རྣམ་པ་སྟོན་ཚུལ་ཙམ་

ཡིན་ནོ་ཞེས། དོན་ལ་ཐང་ཀའི་སྟེང་གི་རི་མོ་དང་ཁྱད་མེད་པར་བྱེད་དགོས་

པ་ཙམ་བྱུང་འདུག་ཀྱང་། ཡུལ་དང་། ཡུལ་ཅན། འདོད་ཆགས། ཞེ་སྡང་། ཚ་

བ། གྲང་བ། གཙང་དང་དམེ་བ་སོགས་གཉིས་མེད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཟུང་

འཇུག་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་ིསྐུའམ། ལུས་སེམས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་དེ་

ཟུང་འཇུག་གི་སྐུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

134

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་གཞན་དོན་དུ་བསྟན་ཅིང་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་

ཀྱང་གཙོ་བོར་གཞན་ཡིད་ལ་དང་བ་བསྐྱེད་པའི་ཆེད་ཁོ་ན་ཡིན་ན། ཚོགས་

གཉིས་ཀྱི་ལག་རྗེས་མཐར་ཐུག་གྲུབ་པའི་མཚན་དཔེ་ཡོངས་རྗོགས་ཀྱི་སྐུ་

ལ་ཕག་ཞལ་དང་། སེངྒེའི་ཞལ་སོགས་འོང་བ་ཅི་ལ་སྲིད།

དེས་ན། སྤྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ། ཡང་སྒོས་སུ་རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ་ཐམས་

ཅད་ལ་བླ་མ་སངས་རྒྱས་སུ་བལྟ་བའི་རིགས་པ་འདི་ནས་བཟུང་རང་ཉིད་རྡོ་

རྗེ་འཆང་དུ་བསྒོམ་པ་དང་ལུས་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་རྫོགས་གྲུབ་པར་ཡིད་

ཆེས་པའི་བར་འདི་དག ད་ལྟའི་ཚད་མ་འདི་འགོ་མཇུག་ལྡོག་པའི་ཆེད་ཁོ་ན་

ཡིན་ལ། ཤ་ལྔ་བདུད་རྩི་ལྔ་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་འབུལ་བ་སོགས་འདི་

ཀུན་ཀྱང་ཐ་མལ་པའི་རྣམ་རྟོག་རྣམས་རྟོག་གེའི་རིགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་དུ་

ཐལ་བ་རྡུལ་དུ་བརླག་པའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་དུ་ན་མཆོད་

ཡུལ་དམ་པ་ལ་མི་གཙང་བ་འབུལ་བ་འདི། སྤྱིར་ཚད་མ། སྒོས་སུ་རྟོག་གེའི་

རིགས་པ། ཡང་སྒོས་སུ་ཡུལ་གྱི་ཁྲིམས་ཚུན་ཆད་དང་ཡང་འགལ་བས། ཕོ་

བྲང་ཞི་བ་འོད་ཀྱིས། མི་གཙང་འདམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་མཆོད། །

རོ་མྱག་འདམ་དུ་འགྲོ་བ་སྙིང་རེ་རྗེ། །གསུངས་པ་ལྟར་མ་ཡིན་ནམ།

མདོར་ན། མི་གཙང་བ་གཙང་བར་བྱེད་པ། མི་རིགས་པ་རིགས་པར་

བྱེད་པ་སོགས་ཐ་མལ་བའི་རྣམ་རྟོག་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་

པ་ཤེས་དགོས་ཤིང་། ནམ་ཞིག་ན་ས་སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ། སངས་རྒྱས་སྤྱན་

མ་ས། གཙོ་བོ་འཁོར། འཁོར་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་སོགས་བླ་ན་མེད་པའི་འགལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

135

འདུ་ཆེན་པོའ་ིགོ་འཕང་ཞིག་རྙེད་རྒྱུ་ཡོད་པར་སྣང་། མདོར་ན་རང་ཅག་སྐྱོན་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་གཅིག་ནི། ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་

ཅད་རང་ཅག་གི་ཁ་ན་བཤད་བདེ་བ། སེམས་ལ་ཤར་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་བྱུང་

གི་བར་དུ་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་བྱེད་ཅིང་། ལྷག་པར་ཁ་ནས་བཤད་བདེ་བ་

ཞིག་གཙོར་བྱས་ཏེ་རྣམ་ཤེས་དེ་འདྲ་ཞིག་བྱུང་ཚེ་ལུང་དང་རིགས་པས་རྙེད་

པའི་དོན་མཐར་ཐུག་ཞིག་རྙེད་པར་རློམས་མོད། དོན་ལ་ཤ་ལ་དགའ་བས་ཤ་

རྙེད་པ་དང་། ཆང་ལ་དགའ་བས་ཆང་རྙེད་པ་ལྟར་རང་གི་རྣམ་རྟོག་དང་རྗེས་

སུ་མཐུན་པའི་ཡུལ་རྙེད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་

ཟབ་མོ་དེ་རྙེད་པ་ག་ལ་ཡིན།

དོན་གྱི་དབང་དུ་གཟིགས་ནས། སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིབློ་འདི་དགག་

ཕྱོགས་དང་། མིན་ཕྱོགས། མེད་ཕྱོགས་ནས་མཐར་ཐུག་གི་གཤིས་དང་ངོ་

སྤྲོད་པ་ལས། སྒྲུབ་ཕྱོགས། ཡིན་ཕྱོགས། ཡོད་ཕྱོགས་ནས་གནས་ལུགས་

དང་མཇལ་བའི་ཐབས་མེད་པར་གཟིགས་ནས་གཞན་གྱི་ཁས་ཅི་བླངས་པ་

ཐམས་ཅད་ཐལ་འགྱུར་གྱིས་ལྡོག་ཅིང་། རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་ཅི་ཡང་

མེད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན་པའི་སྙིང་པོ་དམ་པའི་ཆོས་གནས་

མེད་པ། ཡུལ་མེད་པ་འདི་ཉིད་གསལ་བར་མཛད་པ་ཡིན།

དེའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱི་གེགས་གཙོ་བོ་ནི་རྣམ་རྟོག་བྱ་བ་འདི་

ཡིན་པས་སློབ་དཔོན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་ཀྱང་། རྟོག་པའི་དྲ་བ་རྣམ་བསལ་

ཞིང་། །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་སྐུ་མངའ་བ། །སོགས་གསུངས་ཤིང་། ཕྱོགས་ཀྱི་

136

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གླང་པོས། རྟོག་པའི་ལམ་ནས་ཆོས་ཉིད་ལ་ཁྲིད་ན། །བདེ་གཤེགས་ལམ་ནས་

ཆོས་ཁྲིད་ཉམས་པར་གྱུར། །བྱ་བའི་དོན་འགྲེལ་བའི་སླད་དུ། རྣམ་འགྲེལ་དུ།

ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་རྣམ་གཞག་དང་། །ཐ་དད་ཐ་དད་མིན་ཅི་འདྲ། །དེ་ཉིད་དུ་

ནི་མ་བརྟགས་པར། །འཇིག་རྟེན་ཇི་ལྟར་གྲགས་དེ་ལ། །དེ་བཞིན་ཁོ་ན་བརྟེན་

ནས་ནི། །བསྒྲུབ་བྱ་སྒྲུབ་པ་ཀུན་བཞག་པ། །དམ་པའི་དོན་ལ་འཇུག་བྱའི་

ཕྱིར། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱས་པ་ཡིན། །སོགས་གསུངས་སོ། །

དོན་དམ་པར་མེད་པས་མེད་གོ་མི་ཆོད། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པས་ཡོད་

གོ་ཆོད་བྱ་བ་འདི། དོན་ལ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མི་རྙེད་པས། མི་རྙེད་

པའི་གོ་མ་ཆོད། སོ་སྐྱེའི་རྣམ་རྟོག་གིས་རྙེད་པས་རྙེད་གོ་ཆོད་བྱ་བ་ཡིན་

འདུག་ལ། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དོན་དམ་པར་མེད། རི་བོང་རྭ་དོན་དམ་

པར་མེད་སོགས། སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་གཏན་ནས་མི་སྲིད་པའི་རིགས་འདི་

འདྲ་མ་གཏོགས་ནམ་ཡང་དོན་དམ་དུ་མེད་པས་མེད་གོ་ཆོད་པ་མི་རྙེད་ན།

མེད་གོ་མི་ཆོད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱིས། ཡོད་གོ་ཆོད་པར་འདུག རི་བོང་རྭ་

དོན་དམ་པར་མེད་ཅེས་དགག་བྱ་ལ་དོན་དམ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་ཚེ། ཀུན་

རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཤུགས་ལ་གོ་ཞིང་། གཞན་དུ་ན་རི་བོང་རྭ་དོན་དམ་པར་མེད་

ཅེས་པ་དང་རི་བོང་རྭ་མེད་ཅེས་པ་གཉིས་ལ་ཚིག་གི་ནུས་པའི་ཁྱད་པར་ཅི་

ཡོད། འདི་ལ་དགོངས་ནས། བདག་ལས་སྐྱེ་བར་དོན་དམ་པར་མེད་དེ། ཞེས་

གྲངས་ཅན་འགོག་པའི་རིགས་པའི་སྐབས་སུ་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་བ་

ལ་བདེན་པ་གཉིས་ལས་ཉམས་པའི་མུ་སྟེགས་ནི། བདེན་པ་གཉིས་ཆར་དུ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

137

དགག་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས། དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མི་དགོས་སོ་ཞེས་

སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པས་གསུངས་པ་ལྟར། བདེན་པ་གཉིས་ཆར་དུ་མེད་

པའི་རི་བོང་རྭ་དགག་པ་ན་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་གལ་དགོས། རི་བོང་

རྭ་དོན་དམ་དུ་མེད་པ་དང་། དེ་རྟོགས་པའི་བློ་གཉིས་སྟོང་ཉིད་དང་སྟོང་ཉིད་

རྟོགས་པའི་བློ་ཡིན་ནམ་མིན། རི་བོང་རྭ་གཏན་ནས་མེད་པར་རྟོགས་པའི་བློ་

དེས་རི་བོང་རྭ་དཀར་པོ། ནག་པོ་སོགས་ཡོད་པའི་སྒྲོ་འདོགས་ཤུགས་ཀྱིས་

ཆོད་པས་རི་བོང་དྭ་བདེན་གྲུབ་ཡོད་པའི་སྒྲོ་འདོགས་ཀྱང་ཆོད་པ་ཡིན།

ཉོན་མོངས་ལམ་གྱི་དགག་བྱ་བྱས་དུས་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱ་དེ་གཏན་

ནས་མེད་པར་བྱེད་པས་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མི་དགོས་སོ། །ཞེས་སྨྲ་

བ་ཡང་རི་བོང་གི་མགོ་ལ་རྣོ་ཞིང་ཤིན་ཏུ་རིང་བའི་རྭ་ནག་པོ་ཞིག་མེད་ཅེས་

སྨྲ་བའི་ཚེ། རྣོ་ཞིང་རིང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་ཆོག་ལ། དེའི་མགོ་

ལ་བདེན་གྲུབ་གྱི་རྭ་མེད་དོ་ཞེས་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མི་ཆོག་པའི་

དོན་ཅི་ཡིན་ཞེས་དྲི་བ་བྱའོ། །

ལམ་གྱི་དགག་བྱ་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སེམས་སྔ་མ་སྔ་མའི་

འཛིན་སྟངས་རྣམས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མས་འཇིག་པར་བྱེད་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་ལས་

འོས་མེད་ལ། དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་སྦྱོར་མི་དགོས་ན། རིགས་པའི་

དགག་བྱ་ལའང་ཅི་ལ་སྦྱོར་དགོས།

མདོར་ན་བདེན་འཛིན་ནང་དུ་ཡོད་པ་དང་། བདེན་འཛིན་མདུན་ན་

མཐོང་བཞིན་པ་འདི་བཞག་ནས་གཞན་ཞིག་དགག་པ་ནི་རྗེ་ལྕང་སྐྱ་རིན་པོ་

138

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཆེས། སྣང་བ་ལིང་ལིང་འདི་རང་སོར་བཞག་ནས། །དགག་རྒྱུ་རྭ་ཅན་ཞིག་

འཚོལ་བར་འདུག་སྟེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལས་མ་འདས་པའོ། །

རྒྱུད་ཆེན་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་ལ། རྗེ་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པས་

ཐལ་རང་གཉིས་ཀའི་ལྟ་བའི་ཁྱད་པར་དྲིས་ཚེ། གཟིམ་ཁང་གི་ཀ་བ་ཞིག་

ལ་ཕྱག་མཛུབ་བཙུགས་ནས་རང་རྒྱུད་པའི་ལུགས་ལ་ཤིང་ཧྲང་ཧྲང་པོ་འདི་

ཀ་བ་ཡིན། ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་ལ་འདི་ཀ་བའི་གདགས་གཞི་ཡིན་གྱི་

དེའི་སྟེང་དུ་མིང་རྐྱང་བཏགས་ཡོད་ཙམ་གྱི་ཀ་བ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི་གསུངས་པ་

དང། ཨ་རིག་དགེ་བཤེས་ཆེན་མོ་ཝ་མང་པཎྜི་ཏན་མཇལ་བར། ཁྱོད་པོ་

ཏི་ལྔ་ལས་ཅི་ལ་མཁས་ཞེས་གསུངས། དབུ་མ་ལ་སྦྱངས་པ་ཆེ་ཙམ་ཡིན་

ཞེས་ཞུས་པས། འོ་ན། ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུངགས་ལ་འདི་ཅི་ཡིན་གསུང་ནས་

མདུན་ན་ཅོག་ཙེ་ཞིག་འདུག་པ་ལ་ཕྱག་མཛུབ་ཀེར་ཀེར་མཛད། དེ་ཅོག་ཙེ་

ལགས་ཞུས་པས། ཅོག་ཙེ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཅོག་ཙེའི་གདགས་གཞི་ཡིན་

པའི་ཕྱིར་གསུངས་པར་ལན་ཅི་ཡང་མ་རྙེད་པར་ལུས་ཞེས་གསུངས་པ་འདི་

གཉིས་ངེས་པར་ཐལ་རང་གི་ལྟ་བའི་གནད་ཡིན་པར་འདུག་ཅིང་། དེ་ལྟར་

ན་མདུན་ན་གནས་པའི་ཤིང་གྲུ་བཞི་འདི་ཅོག་ཙེ་ཡིན་པར་འཛིན་པ་དེ་ཐལ་

འགྱུར་བའི་ལུགས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་དང་། རང་རྒྱུད་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་

ཚད་མར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། དེ་བཞིན་མདུན་ན་གནས་པའི་ཤིང་གྲུ་བཞི་འདི་

ཅོག་ཙེ་ཡིན་པ་དེ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་ཀྱི་གཞན་ངོའ་ིཁས་ལེན་དང།

རང་རྒྱུད་པའི་ལུགས་ཀྱི་རང་དབང་གི་ཁས་ལེན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང་། དེ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

139

བཞིན་མདུན་ན་གནས་པ་འདི་གྲུ་བཞི་ཡིན་མིན་དྲིས་ཚེ་ཡང་། འདི་གྲུ་བཞིའི་

གདགས་གཞི་ཡིན་གྱི་གྲུ་བཞི་མ་ཡིན།

དེས་ན་མདུན་ན་གནས་པ་འདི་ཡང་མདུན་ན་གནས་པའི་གདགས་

གཞི་ཡིན་གྱི་མདུན་ན་གནས་པ་དེ་མ་ཡིན་ཞེས་མཐར་གདགས་གཞི་ཕྱི་

མ་ཕྱི་མས་སྔ་མ་སྔ་མ་བསླུས་ནས་འདི་ཡིན་གྱི་ཁས་ལེན་ཅི་ཡང་མེད་པའི་

གདགས་གཞི་གདགས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པས་བཟང་པོ་སྤྲོས་བྲལ་

དང་། ངན་པ་མེད་དགག་གཉིས་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་སོང་བས།

གནས་གཅིག་ལ་སླེབས་པ་དེ་འཁོར་བའི་རྩ་བ་ཆོད་པའི་ལམ་གྱི་འགག་མདོ་

དེ་ཡིན་པར་སྣང་ཞིང་། སླར་ཡང་མདུན་ན་གནས་པ་དེ་ཤིང་གྲུ་བཞིར་འདུག་

གྲུ་བཞི་དེ་ཅོག་ཙེ་རུ་འདུག ཅོག་ཙེའི་སྟེང་ན་བུམ་པ་འདུག་སོགས་ཐ་མལ་

པའི་བློ་མ་བསྒྱུར་བའི་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཁ་མཐུན་ལ། འོན་

ཀྱང་གྲུབ་མཐས་བློ་བསྒྱུར་མ་བསྒྱུར་བྱ་བ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་མཚམས་ཤིན་ཏུ་

དབྱེ་དཀའ་སྟེ། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན། པ་སངས་བྱ་བ་ཀུན་ལ་བཟང་། །སོགས་

ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས་ཡི་གེ་ཙམ་ཡང་མི་ཤེས་པའི་ཕལ་པ་དེ་དག་ཀྱང་གྲུབ་

མཐས་བློ་བསྒྱུར་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་བསམས་

ནས་གྲུབ་མཐས་བློ་བསྒྱུར་མ་བསྒྱུར་གྱི་ས་མཚམས་དབྱེ་ན་ཡང་། རྗེ་བླ་

མས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟར། རྟེན་ནས་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དབུ་མ་

པ་རྣམས་རང་བཞིན་མེད་པར་འདོད་ཅིང་། གཞན་པ་རྣམས་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་

ཀྱིས་རང་བཞིན་ཡོད་པར་འདོད་པས་གཉིས་ཀ་ཡང་གྲུབ་མཐའ་ཡིན་མིན་

140

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གྱི་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མི་སྣང་ཞིང་། མདོར་ན་རྗེས་དཔག་ལ་བརྟེན་པ་ཐམས་

ཅད་གྲུབ་མཐའ་དང་། མངོན་སུམ་ལ་བརྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཕལ་པ་རང་བཞིན་

པའི་བློ་ཡིན་པ་ཙམ་གྱིས་ཤན་འབྱེད་ན་མ་གཏོགས་འབྱེད་ཆོས་ཅི་ཡང་མ་

མཐོང་།

དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་ངའོ་སྙམ་པའི་ཡུལ་གྱི་ང་དེ་ལྷན་སྐྱེས་མ་རིག་པས་

བཏགས་པའི་བདག་དང་། བདག་དེ་ཉིད་ཁྱད་པར་གསུམ་ལྡན་ཡིན་པར་

སོགས་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མ་རིག་པས་བཏགས་པའི་ཡུལ་དུ་བྱེད་དགོས་མོད་

ཀྱང་། མིང་གི་བཏགས་པ་ལ་མ་ལྟོས་པ་རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་

འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་རང་བཞིན་ངང་གིས་འབྱུང་བའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་

མ་རིག་པ་ཡིན་ཚུལ་དང་། བདེན་པར་མེད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་

འཛིན་པ་དེ་སློབ་དཔོན་ལེགས་ལྡན་འབྱེད་ཀྱིས་གསར་དུ་བཟོས་པའི་གྲུབ་

མཐས་བློ་བསྒྱུར་བའི་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མ་རིག་པ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་འདི་

གཉིས་སུ་ཞིག་གིས་ཕྱེ་བར་ནུས། གཤང་གཅི་གང་དགར་འདོར་ཆོག་པར་

འཛིན་པའི་བྱིས་པའི་བསམ་པ་དེ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བློ་དང་། ནམ་ཞིག་བཤང་

གཅི་གདན་གྱི་སྟེང་དུ་བཏང་མི་ཆོག་པར་འཛིན་པ་དེ་ཕ་མ་གཉིས་ཀྱི་གྲུབ་

མཐས་བསྒྱུར་བའི་བློ་མིན་ནམ།

མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་འདིར་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་

བཞི། ཕྱི་རོལ་བའི་གྲུབ་མཐའ་དྲུག་ཅུ་སོགས་ཀྱིས་བློ་མ་བསྒྱུར་བ་ནི་ཡོད་

སྲིད་མོད་ཀྱི། རང་ཉིད་རང་གི་གྲུབ་མཐས་ཡིད་མ་བསྒྱུར་བ་ནི་གཅིག་ཀྱང་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

141

མེད་དེ། ཕ་མ་གཉིས་སོགས་སྐལ་མཉམ་གྱི་འགྲོ་བ་དག་གི་ལུང་དང་། རང་

གི་རིགས་པ་ཟུང་དུ་མ་འབྲེལ་བ་ཤེས་བྱ་རྣམས་འདི་དང་འདི་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་

བ་སུ་ཡང་མི་སྲིད་པས་སོ། །

ཐལ་འགྱུར་བའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་

རྩ་བ་འཇོག་པའི་གཞི་འདི་ཙམ་ཞིག་ལས་མ་གཟིགས་པས། འཇིག་རྟེན་ལ་

གྲགས་པ་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་བཞག་ཏུ་བཞེད་དོ། །

དེས་ན་རང་གིས་བསྙོན་དུ་མེད་པའི་སྣང་བ་འདི་དག མི་ལ་མིའི་སྣང་

བ་བསྙོན་དུ་མེད། འདྲེ་ལ་འདྲེའི་སྣང་བ་བསྙོན་དུ་མེད། ཁྱི་ལ་ཁྱིའི་སྣང་བ་

བསྙོན་དུ་མེད་པ་སོགས་ཡིན་མོད་ཀྱི། འདྲེ་ཡི་སྣང་བར་གྲུབ་པའི་ཁང་པ་

དང་། མི་ཡི་སྣང་བར་གྲུབ་པའི་ཁང་པ་གཉིས་ཀ་ཚད་མས་གྲུབ་ཅིང་། སྣང་དེ་

གཉིས་གང་ལས་བྱུང་བའི་གཞི་འདྲེ་ཁང་མི་ཁང་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཁང་

པ་འདྲེ་དང་མི་གཉིས་ཀས་མ་མཐོང་བ་ཞིག་ཡོད་པར་འདོད་པ་ནི། གྲངས་

ཅན་པའི་སྤྱི་རྟག་དངོས་ཀྱི་འདོད་ཚུལ་དང་ཁྱད་ ཅི་ཡང་མེད་ལ། སེམས་ཙམ་

པའི་གྲུབ་མཐའ་དང་ཡང་ཅུང་ཟད་ཉེ་མོད། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་

བལྟ་བྱ་ཐུན་མོང་བའི་སྣང་བ་གང་ལས་འབྱུང་བའི་གཞི་དེ་ལ་བརླན་གཤེར་

ཕོར་པ་གང་ཡོད་པར་མི་སྨྲ་ཡི། རྩ་བ་གཅིག་གང་ལས་རིགས་དྲུག་གི་རྣམ་

ཤེས་ཐ་དད་དུ་འབྱུང་བའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངང་དུ་གནས་པའི་

བག་ཆགས་ཀྱི་ནུས་པ་སད་ཚུལ་ཙམ་ཞིག་དུ་བཞེད་དོ། །

142

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རྣམ་སྨིན་ལུས་དྲུག་ལྡན་པའི་རིགས་དྲུག་ལ། །

སྣང་བ་རྣམ་དྲུག་འབྱུང་བ་སྨོན་ཅི་དགོས། །

དབང་པོ་དྲུག་ལྡན་མི་ཡི་ལུས་ལ་ཡང་། །

ཅེས་ཀྱང་སྨྲའོ། །

མདོར་ན་རང་ཅག་ཐ་མལ་པ་རྣམས་ལ་སྣང་ཞིང་། ཤིང་རྟ་རྣམ་བདུན་

གྱི་རིགས་པས་དུམ་བུ་སྟོང་དུ་བཤིགས་ཀྱང་ལྡོག་དུ་མེད་པའི་སྣང་བ་འདི་

ཀུན་ཤེས་སྒྲིབ་ཁོ་རང་ངམ་ཁོ་ཡི་ནུས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་སྣང་།

འདིའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རང་ཅག་གིས་རྩིག་པའི་ཕ་རོལ་གྱི་གཟུགས་

མི་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྩིག་པའི་ཕ་རོལ་གྱི་གཟུགས་

གཟིགས་པ་ཡིན་པས། སྣང་བའི་རྣམ་གཞག་འདི་ཀུན་རིགས་ངོར་ཡོངས་

རྫོགས་པར་ཞིག་པ་ན་ཉོན་སྒྲིབ་སྤངས་པ་དང་། སྣང་ངོར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་

པར་ཞིག་པ་ཤེས་སྒྲིབ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ནི་

སྒྲིབ་གཉིས་ཟད་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་དེ་ལྟར་མེད་པར་སྣང་ངོ་། །

ཅོག་ཙེ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་མཐོང་བ་ཉོན་སྒྲིབ་དང་། མིག་གིས་ཡོད་པར་

མཐོང་བ་ཙམ་ཤེས་སྒྲིབ་སྟེ། སྒྱུ་མའི་ལྟད་མོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་

ལ་ཆགས་ཚུལ་དེ་ཉོན་སྒྲིབ་གྱི་དཔེ་དང་། སྒྱུ་མ་མཁན་རང་གིས་སྒྱུ་མའི་བུད་

མེད་ལ་ཆགས་ཚུལ་དེ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་དཔེ་རུ་ཞི་བ་ལྷས་གསུངས་སོ། །

གཅིག་ཡིན་ན་གཅིག་ཤོས་མེད་དགོས་སོགས་ཀྱི་རྟོག་པའི་དྲ་བ་འདི་

དག་རྣམ་པར་བསལ་ཅིང་བཅད་པའི་ཕ་རོལ་ན། གཅིག་དང་ཐ་དད་གཉིས་ཀ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

143

གཅིག་ཏུ་འདུས་པས། བསམ་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པས་ཟབ་ཅིང་། གཅིག་

དང་ཐ་དད་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའི་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྐུ་སྟེ་རྣམ་པ་མངའ་བ། མཆོག་དམན་

གདུལ་བྱའི་བློ་ངོར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའ་ིགསུང་གི་འོད་ཟེར་དག་ཀུན་ནས་འཕྲོ་

བ་ཞིག་ཡོད་པར་ངེས་པས་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

གནད་ཀ་མཐར་ཐུག་ནི་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་ཚེ་ས་རྡོ་རི་བྲག་

རྣམས་རང་ལ་སྣང་ཚུལ་དང་གཞན་ལ་སྣང་ཚུལ་གཉིས་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་དུ་

སོང་བས་གཞན་གྱིས་རྡོ་ཞིག་བརྗོད་པ་དེ་དོན་ལ་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་རྡོ་བརྗོད་པ་

ཡིན་ཞིང་། རང་གིས་ཡིན་ཞེས་ཁས་བླངས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་

པའི་རྡོ་བརྗོད་པ་ཡིན་པས། རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་ན་རྡོ་མིན་དགོས་པ་

དང་། རྡོ་ཡིན་ན་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་དགོས་པའི་བསམ་མནོ་བཏང་ཚུལ་

གཉིས་གཞི་གཅིག་གི་སྟེང་དུ་ནམ་ཡང་བརྡ་འཕྲོད་པ་མེད་པས། ཐལ་འགྱུར་

བ་དང་དངོས་སྨྲ་བ་གཉིས་ལ་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པ་ཡིན་ཞིང་།

བརྡ་འཕྲོད་ཚེ་ཡང་རྒྱལ་བོ་སྐུ་ཚེ་རིང་བར་ཤོག ཅེས་ཕན་ཚུན་གྱི་ཡུལ་རྒྱུས་

མེད་པའི་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀའི་མི་གཉིས་ཀྱིས་ལྷན་གཅིག་དུ་བརྗོད་ཆེ་

རྒྱ་ནག་པོའ་ིཚིག་གི་བརྗོད་བྱ་ནི་སྐྲ་དང་སྨྲ་ར་རིང་ཞིང་གོས་ནག་གོན་པའི་

རྒྱལ་པོ་དེ་ཡིན་ལ། རྒྱ་དཀར་པོའ་ིཚིག་གི་བརྗོད་བྱ་ནི་སྐྲ་སྨྲ་ར་མེད་ཅིང་

རས་དཀར་གྱོན་པའི་རྒྱལ་པོ་དེ་ཡིན་གྱི། རྒྱལ་པོ་བྱ་བའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱང་

གཅིག་དུ་སོང་ལ། གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་རྩོད་ལན་བྱེད་པ་ཡང་མ་དགོས་

པས་ཕན་ཚུན་བརྡ་འཕྲོད་པ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །

144

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

དོན་ལ་ཁས་ལེན་བྱ་བ་འདི་ཡིད་དང་ངག་གིས་ཁས་བླངས་ནའང་འདྲ་

བས་རང་ལ་འཆར་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཏུ་ཁས་བླངས་པའམ་ཡིད་ཆེས་ནས་

རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ལ། སྣང་ཚུལ་ང་གནས་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་

ཁས་ལེན་པ་དེ་གཞན་ངོར་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ཞིང་། སྣང་བ་དེ་ཀའི་སྟེང་དུ་

སྣང་བའི་བདེན་བཞི་སྣང་བའི་ལམ་ལྔ་ཁས་ལེན་པ་སོགས་དོན་ལ་འཁྲུལ་

སྣང་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འཁྲུལ་སྣང་གི་རིམ་པ་འདི་ལ་མ་བརྟེན་པར་

མཐར་ཐུག་གི་གནས་སུ་བགྲོད་པའི་ལམ་མེད་པས། ཞེས་དང་། ཞི་བ་ལྷས།

སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་དོན་དུ། །འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་བཟློག་མི་བྱ། །ཞེས་

གསུངས་ལ། གོ་ཆོད་པའི་འབྲས་བུའི་རྨོངས་པ་དེ་ནི་གོང་གི་གཟིངས་དང་

དོན་གཅིག་པར་སྣང་ལ། འཁོར་བའི་ཆུ་བོའ་ིཕ་རོལ་གྱི་འགྲམ་དུ་སླེབས་ཚེ་

འཁོར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྤང་བར་གསུངས་སོ། །

ཐེམ་སྐས་འོག་མ་ལ་བརྟེན་ནས། ཐེམ་སྐས་གཉིས་པ་ལ་འཛེགས། དེ་

ལ་བརྟེན་ཅིང་དེ་སྤངས་ནས། །ཐེམ་སྐས་གསུམ་པ་ལ་འཛེགས་པ་སོགས་

གསུམ་གྱི་བགྲོད་ཚུལ་འདི་འདྲ་ཡིན་གྱི། བྱིས་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་རང་བཞིན་

མ་བརྗེ་བར། དར་མ་དང་རྒན་པོའ་ིགནས་སྐབས་སུ་འཕོ་ཚུལ་ཡང་མེད་ན།

སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིརྣམ་རྟོག་གི་སྣང་ཚུལ་མ་བརྗེ་བར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་

འཕོ་ཚུལ་དེ་ལས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད།

དངོས་སྨྲ་བས་རང་བཞིན་མེད་ན་རྒྱུ་འབྲས་མི་འཐད་ཅེས་ཐལ་

འགྱུར་བལ་ཐལ་བ་འཕངས་པ་ལ། རང་བཞིན་མེད་པ་ཡིན་ཀྱང་མེད་པ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

145

མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེས་ཐལ་འགྱུར་བས་ལན་འདེབས་སོ་བྱ་བ་

འདི་ཕྱི་རབས་པའི་ལུགས་དང་། རང་ལུགས་ལ་རང་བཞིན་ཡོད་མེད་

དང་ཡིན་མིན་ལ་སོགས་པ་གང་དུ་ཡང་ཁས་མི་ལེན་པས་སྐྱོན་མེད་

དོ་ཞེས་ལན་འདབས་དགོས་པ་འདི་སྔ་རབས་པའི་ལུགས་ཡིན་ནོ། །

མདོར་ན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དབུ་མའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་གཅིག་ནི།

དངོས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཡོད་པ་འགོག་པའི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་ཡིན་

པར་སྒྲུབ། མེད་པ་འགོག་པའི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པར་སྒྲུབ་པར་

སོགས་ཕྱོགས་སྔ་མ་བཀག་ཚེ་རང་ཕྱོགས་ཕྱི་མར་སྒྲུབ་པ་ལས་འོས་མེད་པ་

དགོངས་པ་ཡིན་ལ། ཐལ་འགྱུར་བ་ནི། གཞན་གྱི་ཕྱོགས་མ་ལུས་པ་འགོག་

པ་མ་ཟད་རང་གི་ཕྱོགས་ཀྱང་དེ་དང་མཐུན་པའི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་

བཀག་པས། རེ་ཞིག་སོང་ལ་འགྲོ་བ་མིན། །ཞེས་སོང་བ་ལ་འགྲོ་བ་བཀག་

པ་ན། འོ་ན་མ་སོང་བ་ལ་འགྲོ་བ་ཡོད་དམ་སྙམ་ཚེ། མ་སོང་བ་ལའང་འགྲོ་བ་

མེད། །ཅེས་དང་། འོ་ན་དེ་གཉིས་ལས་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ཡོད་དམ་སྙམ་ཚེ།

སོང་དང་མ་སོང་མ་གཏོགས་པ། །གོམ་པ་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དེ་

ཡང་བཀག་པ་སོགས་ཡིན་ནོ། །

མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་སུ་ཅི་ཡང་མེད་པ་རེད། རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་སྣང་བ་

དང་འབྲེལ་ཚེ་མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་ཅིར་ཡང་མེད་པ་དང་། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་

ཅིང་ཡང་སྣང་བ་གཉིས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་དོན་ཡིན་ལ། དེ་ནི་དོན་དམ་པར་

ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་དང་། ཐ་སྙད་དུ་ཅིར་ཡང་གྲུབ་པའི་དོན་དུ་ཤེས་པར་

146

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བྱའོ། །

བོད་སྔ་མས། རང་བཞིན་མེད་པ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང་། མཐའ་

བཞི་སྤྲོད་བྲལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དུ་འདོད། ཕྱི་རབས་པའི་ལུགས་ལྟར་

ན། བདག་མེད་གཉིས་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་ཀྱི་སྒོ་ནས་འབྱེད་དགོས་པས།

བུམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་བུམ་པའི་སྟོང་ཉིད། ཀ་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཀ་

བའི་སྟོང་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ལྟར། ང་དང་ང་ཡི་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་གང་ཟག་

གི་བདག་མེད་དང་། བུམ་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཡིན་

པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། བོད་སྔ་མའི་ལུགས་ལྟར་ན། གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་

བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་གཉིས་ལ་མཐོ་དམན་གྱི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་

ཞིང། བདེན་པ་ཡོད་སྙམ་པའི་དཀྱུས་མའི་རྣམ་རྟོག་འདིའི་འགལ་ཟླའི་སྟེང་

དུ་གནས་པ་དེ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ལ་བློ་འཇོག་ཚུལ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་

དོན་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་ལས་མ་འདས་པས་ཀུན་རྫོབ་གྱི་སྣང་བ་བློ་ཡི་

ཡུལ་དུ་བྱེད་ནུས་པ་ཕྲ་བའི་མཐར་ཐུག་ནི། ཡང་ན་ཡོད་པ། ཡང་ན་མེད་པ།

ཡང་ན་གཉིས་ཀ་ཡིན་པ། ཡང་ན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་འདི་བཞི་ལས་འདའ་

བ་མེད་པས་བཞི་ཆར་དུ་མེད་པ་དེ་ཉིད་རྣམ་གྲངས་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ་

མམ། ཡང་ན་ཀུན་རྫོབ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ་བྱ་བ་དེ། མདོར་བསྡུ་ན། བརྗོད་

དུ་མེད་པའི་དོན་དམ་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །

སྤྱོད་འཇུག་ལས། དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་

ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་དང་། གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

147

མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་

པར་རབ་ཏུ་ཞི། །ཞེས་དང་། དེ་ཚེ་དམ་ཆོས་ཡུལ་མེད་པ། །ཞེས་དང་། སངས་

རྒྱས་བསྟན་པ་གནས་མེད་པ། །སོགས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན་པའི་

ཆེ་བ་ལ་མུ་སྟེགས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་འཁོར་བའི་རྣམ་རྟོག་གི་ཡུལ་དུ་

གྱུར་པའི་ཡོད་མེད་སོགས་གང་གི་སྟེང་དུ་ཡང་། དེ་དག་དང་ཤིན་ཏུ་མཛའ་

ཞིང་འདྲེས་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་གྲུབ་མཐའ་འཇོག་པའི་ཐབས་མི་མཛད་པར།

རྣམ་རྟོག་གི་ར་བ་འདི་ལས་འདས་པའི་ཐབས་སྟོན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་དག་གི་

ཟབ་མོའ་ིདོན་ཇི་ལྟར་འཆར་བ་སྐད་བྱེད་ཀྱང་། དོན་ལ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བློ་འདི་

ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་དཔག་གི་རིགས་པས་བརྒྱན་ཏེ་རྩ་བ་བརྟན་དུ་

བཏང་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། རྗེ་བླ་མས་ཀྱང་། ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་ལ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པས།།

ཡུན་རིང་ངལ་བར་བསྟེན་བྱས་ཀྱང་། །ཕྱི་ཕྱིར་སྐྱོན་རྣམས་བོས་པ་བཞིན།

བདག་ཏུ་འཛིན་པ་བརྟན་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་དགོས་པའི་མཐིལ་

འདི་ཡིན་པར་སྣང་། བརྗོད་དུ་མེད་ཅེས་བརྗོད་པ་དེ་ཉིད་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ་

སོགས་སོ་སྐྱེ་ཐུན་མོང་གི་རྣམ་རྟོག་ཁ་མཐུན་པའི་རྩོད་པཁའི་འདི་དག་ནི།

སེར་པོ་སྣང་བ་གང་ཡིན་དེ་ཉིད་དུང་ཡིན་ནོ་ཞེས། རྨི་ལམ་དུ་རྨི་ལམ་རྨིས་

པ་དང་འདི་རྫུན་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་བློ་གཉིས་ཀ་ཡང་མཁྲིས་ནད་དང་གཉིད་

ཀྱིས་བསླད་པ་འདྲ་མོད། ཇི་སྲིད་མཁྲིས་ནད་ལས་ཐར་བ་དང་གཉིད་མ་

སད་པ་དེ་སྲིད་གཅིག་བདེན་པ་གཅིག་མི་བདེན་པའི་རྣམ་གཞག་གོ་འོག་ཏུ་

དབང་མེད་དུ་འཛུད་དགོས་པ་འདི་མ་རིག་པའི་སྐྱོན། རྟེན་འབྱུང་གི་ཡོན་ཏན་

148

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གཉིས་ཀ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

སྤྱིར་ཁ་ནས་གྲག་ཚད་ཁས་ལེན་དུ་བྱ་ན། སྔ་རྒོལ་ཁ་མ་གྲག་པར།

ཕྱི་རྒོལ་གྱིས་རྒོལ་བའི་དོན་མི་སྲིད་པས། ཁས་ལེན་མེད་པ་མི་སྲིད་ན་ནི་

དགག་དགོས་པའི་དོན་ཡང་མེད་ལ། ཡོད་ན་ནི་ཁས་ལེན་མེད་པར་བྱ་བ་

དང་། ངག་མི་སྨྲ་བྱ་བ་སོགས་ཁས་ལེན་དང་ངག་ཡིན་མོད། ཁས་ལེན་མེད་

བཞིན་པ་དེ་ག་ཁས་ལེན་ཡིན། ཁས་ལེན་མེད་པ་དེ་ཉིད་ལྟག་ཆོད་ཡིན་ནོ་

ཞེས་རྩོད་པ་འདི་ཐལ་འགྱུར་བ་དང་། དངོས་སྨྲ་བར་དུ་འབྱུང་བ་ལས་འོས་

མེད་ལ། དོན་ལ་རང་བཞིན་མེད་ཅེས་པའི་ཚིག་དེ་ཉིད་ཀྱང་། དངོས་སྨྲ་བའི་

ངོར་རང་བཞིན་ཡིན་པས་ལྟག་ཆོད་དུ་སོང་བས། རང་བཞིན་ཀུ་ལ་ཡོད་མིན་

ན། །ཁྱོད་ཀྱི་ཚིག་ཀྱང་རང་བཞིན་མེད། །ཅེས་རྒོལ་བར་བྱེད་པ་དང་ཁྱད་

མེད་ལ། གལ་ཏེ་ཁས་ལེན་མེད་ན་ནི། །ཁས་ལེན་མེད་པར་ཁས་ལེན་ཅི། །

ཞེས་རྒོལ་ན་ཡང་སྔ་མ་དང་འདྲ་བས། །སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་གྱིས། ཁས་ལེན་

མེད་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ཁས་ལེན་ཉིད། །དུང་དཀར་སེར་པོ་གང་

ཡིན་པ། །དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ཁས་ལེན་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པར་སྣང་།

དེས་ན་ཁས་ལེན་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི། ཚིག་གང་ཞིག བརྗོད་བྱའི་དོན་

ལ་སྨྲ་བ་པོ་རང་ཉིད་སྙིང་ནས་ཡིད་ཆེས་པ་བྱ་བ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིུན་ལ།

འདི་འདྲའི་རྣམ་གཞག་འདོད་ན། བདེ་བར་གཤེགས་པས་དྲང་དོན་གསུངས་

པ་དང་། སྐྱེ་བོ་ཕལ་པས་རྫུན་བཤད་པ་སོགས་ཀྱང་འོང་བའི་གནས་མེད་ལ།

ལར་སྣང་ཚུལ། གནས་ཚུལ། བཤད་ཚུལ། བསམ་ཚུལ། དགོངས་ཚུལ་མི་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

149

མཐུན་པ་འདི་དག་གི་ཁྱད་མ་ཕྱེད་པར་དམ་པའི་ཆོས་ལ་མོས་པ་ཙམ་ཡང་

འབྱུང་དཀའ་བར་སྣང་། དེའི་ཕྱིར་མདོ་ལས། གལ་ཏེ་དབང་པོ་འདི་དག་ཚད་

ཡིན་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །བྱ་བ་འདི། གལ་ཏེ་རང་

རང་སོ་སོས་ཐག་ཆོད་ན། །འཕགས་པའི་ལམ་གྱིས་སུ་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། །བྱ་བ་

དང་དོན་གཅིག་ཏུ་སྣང་།

ཚད་མའི་སྐྱེས་བུ་སྔོན་དུ་བསྒྲུབས་ནས་དེའི་ལུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་

གཞན་གྱི་ལུགས་དང་། བསྟན་པ་ལུང་ཚད་མར་བསྒྲུབས་ནས་སྟོན་པ་ཚད་

མའི་སྐྱེས་བུ་སྒྲུབ་པ་རིགས་པའི་རྒྱལ་པོའ་ིབཞེས་པ་སྟེ། རྗེས་སུ་འབྲང་མི་

འབྲང་ཡང་གཞལ་བྱའི་གནས་གསུམ་པ་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་དོན་ཁོ་ནའི་དབང་

དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ན་མི་བསླུ་བྱ་བ་ཡང་། སྤྱིར་བསླུ་

མི་བསླུ་བྱ་བ། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ན་ཕན་པ་དང་གནོད་པ་འབྱུང་བའི་དོན་

ཙམ་ཡིན་པས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་འདི་བྱ་ན་བཟང་། མ་བྱས་ན་ངན་

སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་ན་བསླུ་བ་མེད་པ་དེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་

གསུངས་ལྐོག་གྱུར་ལ། །གང་ཞིག་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བྱེད་པ། །དེ་ཡི་སྟོང་པ་ཉིད་

བསྟན་ནས། །ཐབས་དེ་ཁོ་ནས་ཡིད་ཆེས་བྱ། །ཞེས་དང་། གཙོ་བོའ་ིདོན་ལ་

མི་བསླུ་ཕྱིར། །གཞན་ལའང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡིན། །ཞེས་དོན་གྱི་གཙོ་བོའ་ི

ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་བསྟན་པ་ལ་མི་བསླུ་བའི་ཕྱིར། དོན་ཕལ་པ་མངོན་

མཐོའ་ིཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་བསྟན་པ་ལའང་བསླུ་བ་མེད་པའམ་རྗེས་སུ་

འབྲང་ན་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་གི་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འབྱུང་བས།

150

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཚུལ་འདི་བུ་ཆུང་མ་ཡི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཚུལ་གྱི་དཔེ་ལྟར་ཡིན་ལ། འབྲང་ཚུལ་

དེ་ཡང་མས་ཕྱི་རོལ་དུ་སོང་ན་སྟག་ཡོད། དེ་ལས་ཐག་རིང་དུ་སོང་ན་རྣ་

མཆོག་གཅོད་སོགས་ལ་དྲང་ངེས་གང་ཡིན་གྱི་དཔྱད་པ་བྱ་མ་དགོས་ཀྱི། ཕྱི་

རོལ་དུ་མི་འགྲོ་བ་ཞིག་མ་ཡིན། ངག་ལ་ཡིད་ཆེས་ཏེ་ཉན་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །

དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། འཆོལ་མ་མནའ་མས་

གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་བྱས། །ཁྱིམ་པས་སྨད་པའི་ཤམ་ཐབས་མཐོ་བར་

མཛད། །ཆུ་ལ་བརྒལ་ཞིང་ཅོ་འདྲི་བྱས་པ་ན། །མཐང་གོས་ལོང་བུའི་གོང་

དུ་ཕབ་པར་མཛད། །བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ཐབས་ལམ་མཁས་པ་འདི་ནི་

ཆོས་འདུལ་བའི་སྤྱོད་པ་ཕྲ་མོ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་

ཐུག་གི་བར་དུ་རིགས་བསྒྲེ་དགོས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དང་སྒོ་བསྟུན་དགོས་

པའི་བཞེད་པ་གཅིག་དང་། སྟོན་པ་རང་གི་དགོངས་པ་གཅིག་བཅད་གཉིས་

གཉིས་ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། བདེར་གཤེགས་རང་གི་དགོངས་པ་ལ་ནི་

དྲུག་སྡེ་དག་གི་ཤམ་ཐབས་པུས་མོ་གོང་ཙམ་དུ་ཡར་བརྗེས་པ་དང་། རྟིང་

པའི་བར་དུ་མར་ཕབ་པ་གཉིས་ལ་ཁྱད་ཡོད་པའི་ཚོད་མི་འདུག་ཀྱང་མཉན་

ཡོད་ཀྱི་ཁྱིམ་པ་ཕོ་མོ་རྣམས་ཀྱི་ངོར། དེ་དག་གི་སྣང་བ་དང་མཐུན་པའི་ཤམ་

ཐབས་མཐོ་དམན་གྱི་ཚད་ཞིག་མཛད་པ་ཡིན་ལ། ནམ་མཁར་མཐའ་མེད་

ཀྱང་དཀྱིལ་འཁོར། འཁོར་བར་ཐོག་མ་མེད་ཀྱང་མཐའ་མ་ཡོད་གསུངས་པ་

སོགས་ཀྱང་སྲིད་གསུམ་འཁོར་བ་མཉན་ཡོད་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོའ་ིསོ་སྐྱེ་

ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་ལ་གང་འཚམས་པ་ཞིག་གསུངས་པར་སྣང་།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

151

ཇི་སྲིད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་མ་འགག་པ་དེ་སྲིད་དང་། ཇི་སྲིད་རྣམ་

ཤེས་ཀྱི་རྟེན་མ་བརྗེ་བར་དེ་སྲིད་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཀྱང་།

སྔར་གང་ཁས་བླངས་པ་དེ་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པ་འདི་ལ་རིགས་

པས་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱིས་འབད་པ་བྱ་མ་དགོས། གལ་སྲིད་ཁས་མ་བླངས་ཀྱང།

མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་། མྱོང་བ་ཁོ་རང་གི་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་བ་དེ་ལ།

རིགས་པས་དགག་སྒྲུབ་གྱི་དོན་མ་དགོས། ཀུན་རྫོབ་ཁས་མ་བླངས་པས་

ཆད་ལྟར་ལྷུང་བའི་ཉེན་ཡོད་ན། མིག་དང་རྣ་བའི་སྣང་བ་དེ་ག་ཡོད་མེད་ཀྱི་

དགག་སྒྲུབ་བྱ་བར་ཟད་མོད། བྱ་མི་དགོས་ཏེ། ཁ་ནས་ཐམས་ཅད་མེད་ཅེས་

པའི་ཚིག་ཙམ་སྨྲས་ཀྱང་། སེམས་ཀྱི་འཛིན་ཚུལ་ལ་ཅི་ཡང་མི་གནོད་པས་

དེ་ཙམ་ལ་དགག་སྒྲུབ་དོ་གལ་ཆེན་པོ་དེ་ཙམ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚད་མི་སྣང་།

དེ་ལས་དེ་འདྲ་བའི་ཁས་ལེན་མེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་ལ་ཕ་གི་ཅི་

ཡིན་ཞེས་དྲིས་ཚེ། རི་ཡིན། ཤིང་ཡིན། མི་ཡིན་སོགས་སྨྲས་ངེས་པས།

རིགས་པ་དུ་མའི་སྒོ་ནས་ཁས་ལེན་དུ་འཇུགཔ་འི་ཐབས་གཞན་མ་དགོས།

སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྒྱུ་མའི་གླང་པོ་སྤྲུལ་པ་ན། ལྟད་མོ་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་

གླང་པོ་དངོས་སུ་མཐོང་། སྒྱུ་མ་མཁས་གྱིས་ཀྱང་གླང་པོ་མིན་པ་ཞིག་གླང་

པོ་དངོས་སུ་མཐོང་བའི་ཆེད་དུ་སྒྱུར་མ་སྟོན་པ་ཡིན་པས། ལྟད་མོ་བ་རྣམས་

ཀྱིས་སྒྱུ་མ་མཁན་ལ་འདི་གླང་པོ་དངོས་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་ཚེ་ཡིན་ཞེས་

བརྗོད་དགོས་པ་དེ་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་གླང་ཆེན་གཞན་ངོར་ཁས་ལེན་པ་ཡིན།

མདོར་ན་དྲང་དོན་ངེས་དོན་གྱི་རྣམ་གཞག་ཁས་མི་ལེན་ན་གཞན་

152

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ངོར་ཁས་ལེན་པ་དང་རང་ངོར་ཁས་ལེན་པའི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་ཁྱད་ཕྱེ་མི་

ནུས་ལ། དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་འདི་ཙམ་ཞིག་དབུ་མའི་རང་ལུགས་མིན་

ན་སུའི་ལུགས་ཡིན་ཞེས་དགག་པ་མཛད་པ་ནི། དགོངས་འགྲེལ། ལང་

གཤེགས་སོགས་མདོ་མང་པོ་འདི་ཙམ་ཞིག་ཏུ་ཕྱི་དོན་མེད་པའི་ཀུན་གཞི་

དང་། གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྟོང་གི་དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་རིགས་པ་བརྒྱ་ཕྲག་གི་

སྒོ་ནས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་གསུངས་པ་འདི་ཉིད། གསུངས་པ་པོ་བཅོམ་ལྡན་

འདས་ཀྱི་རང་ལུགས་མིན་ན་གཞན་སུ་ཞིག་གི་ལུགས་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་

འདྲ།

དེའི་ཕྱིར་གཞན་ངོར་ཁས་ལེན་པ་འདི་ལ་དངོས་སུ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་

རིགས་པ་དག་ནི་དོན་ལ་ཉག་སྐེད་བུ་ལོང་མ་ལ་འཁོར་བསྒྱུར་ཡིན་ཞེས་

བརྗོད་པའི་ཚིག་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ངོ་ཙམ་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་ཞེས་སྨྲས་ན་

གསོད་པའི་འཇིགས་པ་འོང་བ་དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ། དེས་ན་ཉག་སྐེད་བུ་ལོང་

མའི་མདུན་དུ་གཞན་ངོར་ཁས་བླངས་པ་དེ་རང་ངོ་ཁས་བླངས་ཡིན་ཞེས་

སྨྲས་ན་མ་གཏོགས་ཐབས་གཞན་མེད་ལ། ཚུལ་འདི་རྗེ་བླ་མས་རེད་མདའ་

བའི་དྲིས་ལན་དུ་གསལ་བར་གསུངས།

གཞན་ངོར་ཁས་བླངས་པའི་རྣམ་གཞན་འདི་མེད་ན། སྣང་སྲིད་དག་པ་

རབ་འབྱམས་སུ་ཤར་བའི་སངས་རྒྱས་དང་། ཐམས་ཅད་མ་དག་ཟག་བཅས་

སུ་ཤར་བའི་སོ་སྐྱེ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཆོས་ཚིག་གཅིག་སྨྲ་བའི་སྐལ་བ་ག་ལ་

ཡོང་།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

153

ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པ་དང་། དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་

འབྱེད་པ་ནི། དོན་ལ་རང་བཞིན་ནམ་གནས་ལུགས་ཀྱིས་གྲུབ་མ་གྲུབ་ལ་བློ་

ཁ་ཕྱོགས་པའི་བསམ་བློ་དེ་ནི་མཐར་ཐུག་ལ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་སུ་འཇོག་པ་

ཙམ་ལས་འོས་མེད་ལ། དེ་ལྟར་ན་དངོས་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་ཕར་ཞོག །གྲུབ་

མཐས་བློ་མ་བསྒྱུར་བའི་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་། གསེར་རྙེད་ན་སྒྱུ་

མ་ཙམ་གྱི་གསེར་རྙེད་པའི་གོ་མི་ཆོད་པར། བློས་བཏགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་

པར། རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པའི་གསེར་ཞིག་རྙེད་དགོས་པ་འདི་ཉིད། གསེར་

སྲེད་པ་སྐྱེད་པའི་རྩ་བ་ཡང་ཡིན་ཞིང་བདེན་འཛིན་མ་རིག་པ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་

རྩ་བ་གཞན་གཉིས་ཀྱི་རྩ་བར་གསུངས་པ་ཡང་འདི་ལ་ཐུག་པས། དེས་རྙེད་

པའི་གསེར་དེ་ཡང་མཐར་ཐུག་གམ་རང་བཞིན་ལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་

རྙེད་པ་ལས་མ་འདས་སོ། །

རང་ངོ་གཞན་ངོའ་ིཁས་ལེན་གྱི་ཁྱད་མི་འདོད་པའི་ལྟ་བ་འདི་བསམ་

བློ་མཐར་གཏུག་ཚེ། སངས་རྒྱས་ལ་གང་སྣང་སེམས་ཅན་ལ་སྣང་། སངས་

རྒྱས་ཀྱིས་གང་ཤེས་སེམས་ཅན་གྱིས་ཤེས་བྱ་བ་དང་ཁྱད་ཅི་ཡང་མི་འདུག།

འདི་འདྲ་བྱས་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤུགས་འཆང་གི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་

རྒྱལ་བའི་གཙུག་ཏོར་གྱི་རྩེ་མ་མཐོང་བྱ་བའི་ལུང་དེ་ཙམ་ལའང་སུ་ཞིག་

ཡིད་ཆེས་པར་ནུས།

དོན་ལ་ཆོས་ལ་མོས་པ་ཡོད་ན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་ལ་

མོས་པ་ཡོད་དགོས་ལ། བསམ་བློས་དྲན་མ་ནུས་པའམ་དཔྱད་མ་ནུས་པ་

154

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཐམས་ཅད་མེད་དོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི། ཁོ་བོས། མ་མཐོང་ཕྱིར་ན་མེད་པ་མིན། །

བྱ་བའི་དགག་ཡུལ་གྱི་ཆད་ལྟ་དེ་དང་ཕྱོགས་མཐུན་པར་སེམས།

མེ་མེད་པ་དུ་བ་ཡོད་ན་ཚད་མས་གྲུབ་དགོས། དེས་ན་མིག་གིས་

མཐོང་དགོས། དེ་ན་ངའི་མིག་གིས་མཐོང་དགོས། དེ་འདྲ་ནམ་ཡང་མཐོང་

མ་མྱོང་བ་དེའི་ཕྱིར་མེ་ཡོད་ལ་དུ་ཡོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་གྲུབ་བོ་བྱ་བའི་རིགས་པ་

འདི་རྣམས་དོན་ལ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའ་ིསྣང་བ་དཀར་

དམར་འོད་ཟེར་འབུམ་དུ་འཕརོ་བའི་བདེ་སྡུག་བཟང་ངན་གྱི་རྣམ་འགྱུར་སྟོང་

དུ་བཏོན་པ་དེ་ཉིད་རིགས་པའི་བུ་ག་ཆུང་ངུ་གཅིག་གི་ནང་དུ་བཙུད་ནས་

དཔྱད་པ་བཡེད་པའི་ལུགས་སུ་སྣང་།

འཇུག་འགྲེལ་ལས། ཀུན་རྫོབ་བཟློག་པའི་ཕྱུར་དུ་ཚེགས་ཆེ་བྱ་བ་

ལ། རྗེ་བླ་མས་ཀྱང་། འདི་བཟློག་པའི་ཕྱིར་དུ་ལམ་སྒོམ་པའི་དཀའ་སྤྱད་མི་

དགོས་པ་ཞེས་འགྲེལ་པས། ལམ་སྒོམ་པའི་དཀའ་སྤྱད་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཚེ་

སྣང་བ་འདི་ཀུན་བཟློག་པ་ཞིག་གོ་ནུས། དེའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་

ཁས་ལེན་པ་ནི་མདོར་ན་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ལ། དབང་མེད་དུ་

ཁས་ལེན་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་མ་རིག་པ་ལས་སྐྱེ་བའི་

སྣང་བ་འདི་དབང་མེད་དུ་ཤར་བ་ན། ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མ་རིག་པ་ལ་རྩ་བར་

བརྟེན་པའི་བཟང་ངན། ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་དབང་མེད་

དུ་བྱ་དགོས་ཤིང་། དེ་ལ་བརྟེན་པ་ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་འདིར་ཡང་དབང་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

155

མེད་དུ་སྡོད་དགོས་པ་འདི་བྱུང་འདུག་པས། དབང་མེད་བྱ་བ་དབང་མེད་རང་

ལ་གོ་དགོས་སོ། །

དེས་ན་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་བྱ་བའི་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་འོས་ཡིན་

གྱི། དགའ་བ་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་ཞིག་མིན་པས། འཇུག་འགྲེལ་ལས། ཁོ་བོ་ཅག་

འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཤིན་ཏུ་ཚེགས་ཆེ་བར་

གནས་བྱ་བ་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་པར་མི་འགྱུར་ན་ངས་ཀྱང་ཁྱོད་ལ་

གྲོགས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

སྟོབས་ཆེ་བས་གནོད་མི་གནོད་འདི་ལ། ཞི་བ་ལྷས་ནི། གོང་མ་གོང་

མ་རྣམས་ཀྱི་གནོད། །ཅེས་ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པ་ལ་དོན་དམ་

དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་གནོད་པ་དང་། དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པ་

ལའང་། རྣལ་འབྱོར་པའི་བློའ་ིརིམ་པ་བཞིན་གོང་མ་གོང་མས། འོག་མ་འོག་

མ་ལ་གནོད་པར་གསུངས་ལ། དབང་མེད་པ་ཙམ་དང་ཤུགས་ཆེ་བ་ཙམ་

གྱིས་གནོད་དགོས་ན་ནི། ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་དང་། ལྷག་པར་མ་རིག་པ་ལས་

ཤུགས་ཆེ་བ་སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་ལ་མི་སྲིད་པས། འདི་དག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་པའི་

རྟོག་པའི་ཞེན་ཡུལ་ཐམས་ཅད་འཐད་ལྡན་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་འགྱུར་

མོད། བློ་འོག་མ་འོག་མས་གོང་མ་ལ་མི་གནོད་པའི་དཔེར་བརྗོད་དུ། ཞི་

བ་ལྷས། གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་གཙང་བར། །ངེས་རྟོགས་འཇིག་རྟེན་གྱིས་

གནོད་འགྱུར། །ཞེས་ཐལ་བ་འཕང་བར་མཛད་དོ། །

དེས་ན་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རིགས་པའི་དཔྱད་པ་

156

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བཅུག་ནས་ཕྱི་རོལ་པའི་དོན་ལ་སོགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་པ་རྣམས་བཀག་པ་

ན། རིགས་པ་དེས་མི་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི་ཁེགས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཕྱི་དོན་

སོགས་གྲུབ་མཐའ་དེ་དང་དེའི་ལུགས་ཀྱི་རིགས་ཤེས་ཀྱི་ངོར་མ་རྙེད་པ་མེད་

པའི་དོན་དུ་མ་སོང་ཞིང་། བདེན་གྲུབ་དང་རང་མཚན་གྱི་གྲུབ་པ་སོགས་ཐལ་

འགྱུར་བའི་ལུགས་ཀྱི་རིགས་ཤེས་དེའི་ངོར་མ་རྙེད་པས་ཡོད་པར་ཁེགས་

པར་གསུངས་པ་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར།

འདི་ལྟར་འདོད་ཚེ་ཇོ་ནང་བའི་གཞན་སྟོང་དེ་ཡང་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་

རྟོག་པས་མཐའ་བཟུང་བ་ལྟར་དུ་བྱེད་ན། ཀུན་རྫོབ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་

འདུག་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག་མོད། ཡོད་མེད་ལ་སོགས་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྟོག་པ་

འདི་དག་གིས་མ་རྙེད་པ་ཙམ་གྱིས་མེད་པར་རྙེད་པ་ག་ལ་ཡིན།

མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཚེ་མ་རྙེད་པའམ་གཏན་

ནས་མ་རྙེད་པ་ཞིག་མེད་པའི་དོན་དུ་འཇོག་ན་མ་གཏོགས། ཡོད་མེད་ཀྱི་ས་

མཚམས་མེད་ལ། མ་རྙེད་པ་དེ་ག་རང་ལ་མེད་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་དོན་དུ་

ཡིད་ཆེས་ན་ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་འཇུག་པའི་གོ་སྐབས་ཀྱང་མེད་དོ། །

སྣང་རུང་མ་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་མཐར་ཐུག་ཡིན་མོད། ཇི་ཙམ་

ཞིག་སྣང་དུ་རུང་ལ་ཇི་ཙམ་ཞིག་སྣང་དུ་མི་རིང་བའི་ས་མཚམས་ནི་སུ་ལ་

ཡང་རྒྱུས་མེད་པའི་མངོན་ཤེས་ཅན་གཅིག་གིས་ཁང་པའི་ནང་དེར་ཤ་ཟ་མ་

མཐོང་ཞིང་། དེའི་ཕྱིར་སྣང་རུང་མ་དམིགས་པས་ཤ་ཟ་མེད་པར་གྲུབ། དེ་

ལས་ཀྱང་མངོན་ཤེས་ཆེ་བ་ས་ཐོབ་འཕགས་པ་གཅིག་གིས་ཤིང་རྟའི་འཕང་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

157

ལོ་ཙམ་གྱི་ས་ཡི་ཁྱོན་ལ། སའི་རྡུལ་དང་གྲངས་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་

རྣམས་གཟིགས་པར་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། མངོན་ཤེས་སམ། བློའ་ི

རྟོགས་རིམ་གྱི་ཁྱད་པར་བཞིན་འདི་ཙམ་ཞིག་སྣང་དུ་རུང་། འདི་ཙམ་ཞིག་

སྣང་དུ་མི་རུང་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་རིམ་བཞིན་ཏུ་ཕྱེ་དགོས་པ་ཡིན་གྱི། སོ་སྐྱེ་

ཕལ་པ་འབུམ་ཕྲག་དུ་མ་ཁ་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པའི་སྣང་རུང་མ་དམིགས་པ་

དེ་ནི་སྣང་རུང་མ་དམིགས་པའི་ཆ་ཤས་ཙམ་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་དེས་བསྒྲུབ་

པའི་མེད་པ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ཙམ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

དགག་བྱ་ལ་བདེན་གྲུབ་གྱི་ཁྱད་པར་མ་སྦྱར་བར་བཀག་ན་ཆད་ལྟར་

འསགྱུར་ཚེ་བདེན་གྲུབ་ལ་ཡང་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་པར་མ་སྦྱར་བར་བཀག་

ན་ཆད་ལྟར་འགྱུར་ངེས་ལ། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ད་ལྟའི་བར་ད་དུང་ཡང་

བདེན་གྲུབ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མ་ཐུབ་པར། བདེན་གྲུབ་གྱི་ཁྱད་པར་ཞིག་

གསར་དུ་སྦྱར་ནས་དེ་འགོག་པ་འདིར། འབེན་ངོས་ཟིན་ནས་མདའ་འཕང་

བ་མ་ཡིན་གྱི། འབེན་གཞན་ཞིག་གསར་དུ་བཙུགས་ནས་མདའ་འཕང་པ་

ཡིན་ནོ། །ཐོག་མ་ནས་ད་ལྟའི་བར་བུམ་པ་ལ་བདེན་གྲུབ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་མ་

ཤེས་ན་ད་ནི་བསླབ་ཀྱང་སུ་ཞིག་གིས་སྦྱོར་བར་ནུས།

དོན་དམ་བདེན་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་

མེད། དོན་དམ་ཡིན་ལུགས་ཀྱི་གཞི་མ་གྲུབ། དོན་དམ་པ་ཡང་དོན་དམ་པ་མ་

ཡིན་པའི་ཚུལ་དུ་གཞི་གྲུབ། དོན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གྲུབ། དེ་ཡང་བློ་ངོར་གྲུབ་

བྱ་བ་ཡིན་ཅིང་། འཕྲལ་རྒྱུ་འཁྲུལ་རྒྱུས་མ་བསླད་པའི་བློ་སྐྱོན་མེད་འདི་ཙམ་

158

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཞིག་གི་ངོར་གྲུབ་པ་ཙམ་ལས་ཤེས་བྱ་འཇོག་པའི་རྣམ་གཞག་གང་ཡང་མ་

གཟིགས་པས་རྒྱ་བོད་སྔ་ཕྱིའི་མཁས་པ་ཐམས་ཅད་འདི་ཙམ་ཞིག་ཏུ་ཀུན་

རྫོབ་འཇོག་པའི་གཞི་བཞེད་པ་ལ་མ་མཐུན་པ་སུ་ཡང་མེད། །

མདོར་ན་རིགས་པས་ཁེགས་ཀྱང་ད་དུང་ཁས་ལེན་ དགོས་པ་ཞིག་

ལ་ཡིད་མ་ཆེས་ན་སྤྱིར་དབུ་མའི་ལུགས་དང་། ཡང་སྒོས་སུ་ཐལ ་འགྱུར་

བའི་ལུགས་སུ་མི་རུང་། རིགས་པས་དགག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་དགག་བྱའི་

ཚད་ཀྱང་རིགས་པ་རང་གིས་ཐུབ་པ་ཡིན་པས་རི་བོང་རྭ་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་

བློས་རི་བོང་གི་མགོ་ཁེགས་སུ་མི་རུང་སོགས་ཀྱི་ཞིབ་ཆ་རྣམས་དགོས་པ་

ཤིན་ཏུ་ཆུང་བར་སྣང་། །

རང་གི་རང་ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ལ་འགལ་འདུ་སྒྲིག་པ་ཞིག་མེད་

པར་འདོད་ན་ཡང་། རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་ཀྱང་མ་མཐོང་ཞེས་གྲངས་ཅན་

པས་སྨྲ་བ་དང་གཟུང་འཛིན་ངོ་བོ་གཅིག་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་སྣང་ཞེས་

སེམས་ཙམ་པས་བརྗོད་པ་དང་། དཔྱད་ན་མེད་ཀྱང་མ་བརྟགས་བློ་ངོར་

ཡོད་ཅེས་དབུ་མ་པས་བཤད་པ་སོགས་ཀྱང་སྒྲས་བར་དུ་ཆོད་པའི་ཚིག་

འདི་རྣམས་འགལ་བ་འདུ་བའི་ཕྱིར་དུ་གྲུབ་མཐའ་བརྗོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ།

འགལ་འདུ་བྱ་བ་ལ་དོན་གཉིས་ལས། གཅིག་ནི་འགལ་བ་གཉིས་ཕྱོགས་

གཅིག་ཏུ་མི་འགྲིགས་བཞིན་དུ་བསྒྲིགས་པ་དེ་ཡིན་ལ། གཅིག་ནི་འགལ་

ངེས་པ་གཉིས་མི་འགལ་བར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པར་བསྒྲིགས་པ་དེ་

ཡིན་པས། དེ་ཡང་འགལ་འདུ་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་འདིའི་ལུགས་སུ་བྱས་ནས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

159

མེད་པ་མིན་ཀྱང་ཡོད་པ་ཡིན་མི་དགོས་བྱ་བའི་འགལ་འདུ་དང་། ཡོད་པ་

མིན་ཀྱང་པ་མ་ཡིན་སོགས་ཀྱི་འགལ་འདུ་འདི་ཀུན་དབུ་མ་པ་ལ་བྱུང་བ་

ཡིན་ཞིང། འགལ་འདུ་འདི་ཀུན་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་ངོར་འགལ་འདུ་ཡིན་

པར་མ་ཟད། འགལ་འདུ་ཡིན་པར་དབུ་མ་པས་ཀྱང་ངེས་པར་ཁས་ལེན་

དགོས་མོད་ཀྱི། དེ་དག་གི་ངོར་ཁས་བླངས་པ་ཙམ་ཡིན་ལ། གཞན་ལུགས་

སུ་ཁས་བླངས་པ་ཙམ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཁས་བླངས་པ་བྱ་བ་

དང་དོན་གཅིག་གོ །

རྗེའི་དགོངས་ལུགས་ནི། གཟུགས་སོགས་དབང་ཤེས་ལ་ཡོད་པར་

སྣང་ལ། ཇི་ལྟར་སྣང་བའི་ཡོད་པ་དེ་གཏན་ནས་མེད་པ་ནི་རང་མཚན་ཐ་སྙད་

དུ་མི་བཞེད་པའི་དོན་ཡིན།

རིགས་ཤེས་ཀྱིས་བཀག་པས་མེད་པར་འཛིན་ལུགས་དང་། རིགས་

པ་གཞན་གྱིས་བཀག་པས་མེད་པར་འཛིན་ལུགས་གཉིས་ཀ་ལ་འདྲ། རང་

བཞིན་མེད་ན་གཏན་ནས་མེད་སྙམ་པའི་བློ་དེས་མེད་པ་ཡང་མེད་པར་ཤེས་

པས་ཆད་ལྟར་ལྷུང་བའི་གནས་མེད་ལ། རྒྱུ་འབྲས་རྟེན་འབྲེལ་སོགས་མེད་

སྙམ་པའི་བློ་དེ་མེད་པར་བསྒྲུབས་པའི་རིགས་པ་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་

སྐྱེ་བ་ཡིན་པ་ཟླ་བ་གྲགས་པས་གསུངས་པ་ལྟར། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་འགའ་

ཞིག་ཡོད་པར་བཞག་ནས་ཕྱོགས་འགའ་ཞིག་མེད་པར་འདོད་པར་སོང་བས་

ཆད་ལྟ་ཡིན། མེད་པ་འདི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་འདུས་པ་ཤེས་ན་མཐའ་

བཞི་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་མེད་རྒྱུའི་ནང་དུ་མེད་པ་ཁོ་རང་འོང་བ་ཡིན་པས་ཡོད་

160

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་དང་བྲལ་བ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ལུང་བསྟན་ལས།

དེ་མིང་ཀླུ་ཞེས་བོད་པ་དེ། །ཡོད་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་འཇིག་ནས། །བྱ་བའི་

སློབ་དཔོན་དེ་དང་། དེའི་ལུགས་ལ་མོས་པ་སྐྱེ་བའི་སྒོར་སྣང་ངོ་། །

ལར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་འདི་མ་རྙེད་པ་ནི་

ཡོད་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་དྲགས་པའི་སྐྱོན་མ་ཡིན་གྱི། མེད་པ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས་

དྲགས་པའི་སྐྱོན་ཡིན་འདུག རིས་མཐུན་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ནམ་ཡང་

མ་རྙེད་པ་དེ་ཀུན་ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པར་འདུག དེས་ན་སྟོབས་བཅུ།

མ་འདྲེས་པ་བཞི། སྐུ་ཐུགས་ཟུང་འཇུག་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དེ་ཀུན་ཀྱང་

རང་ཅག་གི་མེད་པ་འདིའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པར་སྣང་ངོ་། །

ཡོད་པའི་འཇིག་རྟེན་འདིའི་ཕྱི་རོལ་མེད་པ་བྱ་བ་ཞིག་གིས་བསྡམས་

ཡོད་པར་འདུག་ཅིང་། མེ་མེད་ན་དུ་བ་མེད་པའི་ཁྱབ་པ་སོགས་ཀྱང་། དོན་

ལ་ཡོད་པ་མེད་པའི་ལྕགས་སྒྲོག་གིས་བཅིངས་ཡོད་པར་འདུག་པས་མེད་

མཐའ་འགོག་པ་འདི་རིགས་པ་ཐམའ་ཅད་ཀྱི་ཕྲ་བའི་མཐར་ཐུག་ཏུ་སྣང་། དེའི་

རྒྱུ་མཚན་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བའི་མཐར་ཐུག་དང་རིགས་པའི་མཐར་

ཐུག་ཐམས་ཅད། མཐར་ཐུག་ས་དེ། དོན་ལ་མེད་པ་ཞིག་ལ་ཐུག་འདུག་ཅིང།

དེ་ཡང་དོན་ལ་མ་རྙེད་པ་ཞིག་ལ་ཐུག་འདུག་པས། དེ་ལས་བརྒལ་མ་ནུས།

དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་

ཡུལ་དེ་མཐོང་བར་ག་ལ་ནུས། །

དེ་ལ་ཀུན་མཁྱེན་གོ་རམས་པའི་བཞེད་པ་ནི་མདོར་བསྡུས་ན་བདེན་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

161

པར་མེད་པ་རྟོགས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་། བདེན་པར་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་

སོགས་མཚན་མེད་བཞི་རྟོགས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་གསུངས་

མོད། གངས་རིའི་ཁྲོད་འདིར་ཆད་ལྟ་ལ་དབུ་མ་སྨྲ་བ་གཅིག་བྱེད་པའི་ཆད་

ལྟ་དེ། བདེན་མེད་དུ་འཛིན་པ་དེ་ག་རང་དུ་གསུངས་པས། ཆད་ལྟ་ལ་བརྟེན་

ནས་དགྲ་བཅོམ་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་ངོ་མཚར། །

སྤྱིར་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་གཞུང་གང་ལ་དཔྱད་ཀྱང་ཉོན་སྒྲིབ་

འདི་ལྟ་བའི་སྒོ་ནས་སྤངས་པ་ཞིག་དང་། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ནི་ཐབས་ཀྱི་སྒོ་

ནས་སྤོང་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་སྣང་བས། ཉོན་ཤེས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ལ་འཛིན་སྟངས་

ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཕྱེ་བ་ནི་རྨོངས་པའི་གཏམ་དུ་སྣང་ངོ་། །

མ་དག་པའི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཟད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་དག་པ་

ཐམས་ཅད་གཟིགས་ཞེས་མཁས་པ་ཀུན་གྱིས་ཁས་ལེན་པ་འདི་ལ་ཡང་རང་

ངོར་གཟིགས་པ་དང་གཞན་ངོར་གཟིགས་པའི་རྣམ་གཞག་མ་ཕྱེད་ན་ག་ལ་

འཐད།

གོ་སླ་བའི་དཔེ་ཅུང་ཟད་དགོད་པར་བྱ་སྟེ། མིང་བཏགས་པའི་སྔ་རྒོལ་

གྱིས་དུང་གི་ཁ་དོག་དཀར་པོ་ཡིན་གྱི་སེར་པོ་མིན་པར་ཁས་བླངས་པ་ལ།

མཁྲིས་ནད་ཅན་གྱི་ཕྱི་རྒོལ་གྱིས་རྒོལ་བར་བྱས་ཚེ། མདུན་ན་མཐོང་བའི་

ཁ་དོན་དེ་ཆོས་ཅན། དུང་གི་ཁ་དོག་མ་ཡིན་པར་ཐལ། སེར་པོ་མ་ཡིན་པའི་

ཕྱིར་ཞེས་ཐལ་འགྱུར་འཕེན་པ་ཡིན་ཅིང་། གལ་ཏེ་ཁོ་ཡིས་བཀོད་པའི་ཁྱབ་

ཕྱོགས་དང་། དེའི་ལྡོག་དོན་གྱི་བསྒྲུབ་བྱ་ཡང་ཁས་མ་བླངས་ན་མཁྲིས་ནད་

162

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡོད་མེད་ཀྱི་མི་དེ་གཉིས་དུང་གི་སྟེང་དུ་དཔྱད་པའི་གནས་མེད་ལ། ཁས་

བླངས་ཚེ་གཞན་ལུགས་ཀྱི་དུང་སེར་པོ་དདང་། དུང་གི་ཁ་དོན་ཡིན་ན་སེར་

པོ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་དང་། སེར་པོ་མིན་པ་དུང་གི་ཁ་དོན་མིན་པར་གྲུབ་པ་

སོགས་ཁོ་རང་གི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་ཁས་བླངས་ནས། གཟོད་དུང་མི་

རྟག་པ་དང་། བདེན་མེད། སྒྱུ་མ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་། མཁྲིས་ནད་

ཅན་གྱི་མི་ལ་བཤད་དུ་ཡོད་པའི་ཚུལ་ལུགས་འདི་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བདེ་བར་

གཤེགས་པས་སོ་སྐྱེ་ཕལ་པ་རྣམས་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་པར་

བྱོའ།ོ །

དེས་ན་མཁྲིས་ནད་ཡོད་མེད་ཀྱི་མི་དེ་གཉིས་ལ་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་

མཐུན་སྣང་དུ་འབྱུང་མི་སྲིད་མོད་ཀྱི། བསམ་བློ་རགས་པ་ཞིག་གི་ངང་ནས་

དུང་བྱ་བ་ཙམ་ཕན་ཚུན་བརྡ་འཕྲོད་པ་ཡིན་ལ། རྩ་བ་དེའི་སྟེང་ནས་དུང་གི་

ཁྱད་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་བརྡ་སྤྲོད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་དུ་ན་མཁྲིས་ནད་

ཅན་ལ་དུང་བྱ་བ་འདི་དོན་ལ་ཁ་དོག་དཀར་པོ་ཡིན་ཞེས་བརྡ་སྤྲོད་པ་ཡང་

ཤིན་ཏུ་དཀའ་སྟེ། ཁོ་ལ་དུང་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཚེ། ཁོའ་ིབློ་ངོར་ཤར་བའི་

དུང་དེ་དུང་སེར་པོ་ཞིག་ལས་མེད། རྫུན་གྱི་དུང་སེར་པོ་དེ་ཁྱད་གཞི་བྱས་

ནས། དུང་དཀར་པོ་མིག་གིས་མ་མཐོང་ཡང་ཡིད་ཀྱིས་མཐོང་བའི་རིགས་པ་

རྣམས་ལ་ཉན་པ་ལས་ཐབས་གཞན་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ནོ། །

ཐལ་འགྱུར་བ་ལ་རང་ལུགས་མེད་ཅེས་པའི་ལན་དུ་ཀླུ་སྒྲུབ་ལུང་དེ་

སྙེད་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལུང་མིན་ན་སུ་ཡི་ལུང་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་བདག་ཡོད་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

163

པ་སྟོན་པ་དང་། ཕྱི་དོནད་ང་། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་བདེན་པར་གྲུབ་

པ་སོགས་གསུངས་པའི་མདོ་འདི་ཙམ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ལུང་མིན་

ན་སུ་ཞིག་གི་ལུང་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒོལ་བ་ལ་ཁྱད་ཅུང་ཟད་མེད། དོན་དམ་

པར་བདེན་པ་འགོག་པ་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་ཡིན་ཞེས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་

གསུངས་པས། མུ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་འགོག་པ་ཡང་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་དགོས་ལ། ལར་

ཐ་སྙད་དུ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བསམ་མནོ་ཕྲ་ཞིང་ཕྒར་བ་འདི་ཀུན་མ་

བཀག་གི་བར་དུ་དོན་དམ་པར་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བསམ་བློ་སྣ་གཅིག་

ཀྱང་ཁེགས་པར་ག་ལ་ནུས། །

བདག་གཞན་ལས་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་བ་ཙམ་ཞིག་ཁས་བླངས་པས་དབུ་

མ་པར་འགྱུར་ན། གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བདེན་གྲུབ་ཙམ་

ཞིག་ཁས་བླངས་པ་ཡང་དབུ་མ་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར། དེས་ན་མཐའ་

བཞིའི་རིགས་པའི་སྒོ་ནས་དཔྱད་དུ་མི་བཟོད་ཀྱང་སྐྱོན་མེད་པའི་བུམ་པ་དང་

ཀ་བ་ཡོད་ན་རིགས་པ་དེའི་སྒོ་ནས་དཔྱད་དུ་མི་བཟོད་ཅིང་། སྐྱོན་མེད་པའི་

བདེན་གྲུབ་ཀྱང་ཡོད་དགོས་པ་ལ་ཇི་ལྟར་བསྙོན།

དེས་ན་དཔྱད་བཟོད་པ་དང་མི་བཟོད་པའི་ས་མཚམས་ཞིག་བློ་གཟུ་

བོར་གནས་པའི་སྒོ་ནས་དཔྱད་ན་སྤྱི་གཙོ་བོ་དང་། ཤེས་རིག་གི་སྐྱེས་བུ་

སོགས་གྲངས་ཅན་པའི་རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་པ་ཡིན། བུམ་པ་བདེན་

གྲུབ་སོགས་མདོ་སྡེ་པ་དང་། ཕྱི་དོན་མེད་པ་སོགས་སེམས་ཙམ་པའི་

རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་པ་ཡིན་པས། དེ་དག་གིས་དཔྱད་བཟོད་ལ་དཔྱད་

164

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བཟོད་ཀྱི་རྩ་འཇོག་མེད་པར་ཀུན་གཞི་མེད་པ་དང་། ཕྱི་དོན་ཡོད་པ་སོགས་

ཀྱི་རྣམ་གཞག་འདི་ཀུན་ཚེགས་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་སྒྲུབ་པ་དང་། དེས་ན་ཐ་སྙད་

དུ་གྲུབ་བྱ་བ་འཇིག་རྟེན་རྒན་པོ་གྲུབ་མཐས་བློ་མ་བསྒྱུར་བའི་ངོར་མ་བྱས་ན།

དེ་རྣམས་ལས་སྦྱངས་པ་དང་ཤེས་རབ་ཆེ་བའི་བྱེ་སྨྲ། མདོ་སྡེ་པ། སེམས་

ཙམ་པ་སོགས་ལ་གྲགས་པ་དེ་ལ་མི་བྱེད་ན་སུ་ཞིག་གི་ངོར་བྱེད་པ་ཡིན།

འཇིག་རྟེན་འདིར་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པ་སུ་ལ་ཡང་མ་བསླབ་པར་ཤེས་པ་མེད་

ལ། བསླབས་ནས་ཤེས་པ་ཐམས་ཐད་གྲུབ་མཐའ་བློ་བསྒྱུར་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་

པས་གྲུབ་མཐས་མ་བསྒྱུར་བའི་བའི་བློ་དེ་ཁྱི་དང་བྱི་ལ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་

ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡོད་ན་མ་གཏོགས་གཞན་གར་ཡང་མི་རྙེད་པར་ངེས་སོ། །

སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མེད་སྙམ་པ་རྒྱང་འཕེན་པས་བློ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ཅིང་། ཤི་

ནས་སླར་ཡང་སྐྱེ་རྒྱུ་ཡོད་སྙམ་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་གྲུབ་མཐའ་དག་གིས་

བློ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་པས། ད་ནི་ང་སྐྱེས་སོ། །མཐར་ནི་ཤི་བར་འགྱུར་ཞེས་

བསམ་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་ལས་གྲུབ་མཐས་མ་བསྒྱུར་བའི་བློ་གང་ཞིག་ཡོད།

མུ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཁེགས་པས་སྐྱེ་བ་ཙམ་ད་དུང་མ་ཁེགས་ན་མུ་བཞིའི་

སྐྱེ་བར་འགོག་ཚུལ་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡིན་པས་སྐྱེ་བ་བཞི་ལས་ད་དུང་སྐྱེ་བ་ལྔ་

པ་ཡོད་ན་སྐྱེ་བ་བཞིའི་ཁ་ཚོད་བཅད་ནས་འགོག་དགོས་པའི་དོན་མེད་པའི་

ཕྱིར་རོ། །

སྐྱེ་བ་བདེན་གྲུབ་དང་། སྐྱེ་བ་ཙམ། བུམ་པ་བདེན་གྲུབ་དང་། བུམ་པ་

ཙམ་སོགས་ཀྱི་བར་དུ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱེད་པའི་ལུགས་ལ་བདེན་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

165

གྲུབ་བདེན་གྲུབ་དང་བདེན་གྲུབ་ཙམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་

ཕྱེ་ན་ཅི་ལ་མི་ཆོག སྐྱེ་བ་ཙམ་དང་། ཡོད་པ་ཙམ་གཏན་ནས་མི་འགོག་ན།

ཤེས་སྒྲིབ་ཙམ། ཉོན་སྒྲིབ་ཙམ་ཡང་གཏན་ནས་མི་འགོག་པར་ངེས་པས།

འཇིག་རྟེན་རང་ག་བའི་བསམ་མནོ་དག་གི་ནང་ན་འགོག་རྒྱུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་

མ་རྙེད་པར་མཐོང་འདུག་པའི་ཕྱིར་རོ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་གང་གི་ཡིན་པར་

འགྱུར། བྱ་བ། སྐྱེ་བ་ཙམ་ལ་བྱེད་པར་དངོས་སྨྲ་བ་ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པའི་སྐྱེ་བ་

དེ་མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་གང་གི་ཡིན་པར་འགྱུར་བྱ་བའི་དོན་དུ་འགྲེལ་མོད།

དེ་ཉིད་སྐབས་ཀྱི་རིགས་པས་འཇིག་རྟེན་བླུན་པོའ་ིབློ་མི་ལ་མི་གནོད་ཅིང།

མཁས་པ་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བའི་རིགས་པ་ལ་གནོད་བྱ་བ་འདི། ཉིན་མོ་སྣང་བ་

མཐོང་ཞིང་མཚན་མོ་མུན་པར་མི་མཐོང་བས་མིའི་མིག་ཤེས་ལ་རིགས་པས་

གནོད་ཀྱང་། དེ་ལས་གོ་ལྡོག་པར་མཐོང་བའི་འུག་པའི་མིག་ཤེས་ལ་མི་

གནོད་བྱ་བ་དང་ཁྱད་ཅི་ཡང་མི་འདུག །

མདོར་ན་བློའ་ིཁྱད་པར་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་འོག་མ་རྣམས་ལ་མི་

གནོད་པར་བཤད་པའི་ལུགས་འདི་ལྟར་ན་མཐོང་སྤང་ཉོན་མོངས་རྣམས་

མཐོང་སྤང་ཉོན་མོངས་རྣམས་མཐོང་ལམ་གྱིས་གཞོམ་ནུས་པ་དང་། སྒོམ་

སྤང་ས་དགུའི་སྤང་བྱ་རྣམས་གཉེན་པོས་འཇོམས་ནུས་པ་འདི་དག་ལ་ཡང་

གོ་བ་རྣལ་མ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་མེད་ལ། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ལྟ་གྲུབ་ཐུན་མོང་མ་

ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་མདོ་སྡེ་པས་མ་རྙེད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་མེད་པར་རྙེད་པ་

མིན། སེམས་ཙམ་པའི་ཀུན་གཞི་དེ་ཡང་དབུ་མ་པས་མ་རྙེད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི།

166

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མེད་པར་རྙེད་པ་མིན་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཅི་འདོད་འདོད་དུ་བཞག་ཆོག་

པར་ཟད་དོ། །

མ་རྙེད་པ་དང་མེད་པར་རྙེད་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཕྱེ་བའི་

སྐད་བྱེད་པ་ལ་ནི། མིག་ཤེས་ཀྱིས་སྒྲ་ནམ་ཡང་ཚོར་བ་མ་ཡིན་པས་དེས་སྒྲ་

རྙེད་མ་རྙེད་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཀྱང་ནམ་ཡང་བྱར་མེད་ལ། དེ་བཞིན་རྣ་ཤེས་སོགས་

ལ་ཡང་མཚུངས་ཤིང་། མིག་ཤེས་ཀྱིས་སྒྲ་མ་ཐོས་ཙམ་གྱིས་སྒྲ་མ་རྙེད་པའི་

དོན་ཡིན་ན། ས་དང་རྡོ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་གཟུགས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་དང་

བདེན་གྲུབ་སོགས་ཅི་ཡང་མ་རྙེད་པས་དེ་དག་བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་མཐར་

ཐུག་ལ་སླེབས་ཟིན་པར་འགྱུར་རོ། །

གཞན་ཡང་ལུགས་འདི་ལྟར་བྱེད་ཚེ་ལོག་ཤེས་ཀྱིས་ཚད་མ་ལ་མི་

གནོད། ཚད་མས་ལོག་ཤེས་ལ་མི་གནོད་བྱ་བ་ཞིག་ཀྱང་སྨྲ་ནུས་ཏེ། དུ་ལྡན་

ལ་ལ་མེ་མེད་པར་འཛིན་པ་དེ་སྲིད་དུ་ལོག་ཤེས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མེ་མ་རྙེད་པ་

ཡིན་གྱི་མེ་མེད་པར་རྙེད་པ་མིན་སོགས་ཀྱི་ཞིབ་ཆ་སྨྲ་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

བློས་ཁྱད་པར་ཕྱེ་ན་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ན་དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་རིགས་

པས་རྙེད་དགོས། འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ན་ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་

རྙེད་དགོས། དེ་གཉིས་ཡུལ་ཐ་དད་ཡིན། གཅིག་གིས་མ་རྙེད་པས་གཅིག་

གིས་རྙེད་པ་ལ་མི་གནོད་ཟེར་ན། བདེན་གྲུབ་ཀྱང་ཡོད་ན་མ་རིག་པས་རྙེད་

དགོས་ལ། དེས་རྙེད་ཀྱང་རྙེད་པས། དེས་རྙེད་པ་ལ་རིགས་པ་གཞན་སུ་

ཞིག་གིས་གནོད་པར་ནུས། ཕུགས་ཀྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་བསླད་པའི་རྣམ་ཤེས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

167

ཚོགས་དྲུག་གིས་རྙེད་པ་རྣམས་ཡོད་པ་ཁོངས་སུ་བཞག་ནས་ཕུགས་ཀྱི་

འཁྲུལ་རྒྱུའི་མཐར་ཐུག་མ་རིག་པ་རང་གིས་རྙེད་པ་རྣམས་མེད་པའི་ཁོངས་

སུ་བཞག་པ་ཡ་མཚན། མ་རྙེད་པ་དང་མེད་པར་རྙེད་པའི་ཁྱད་པར་ཕྱེ་ནས་

ད་དུང་མེད་དགག་ལ་རྩིས་སུ་བྱེད་པ་རྣམས་དགག་བྱ་བཀག་པ་ཙམ་མེད་

དགག་ཏུ་བྱེད་ནུས་པའི་སྐབས་མེད་ལ། དགག་བྱ་བཀག་པ་ཙམ་དེ་མ་རྙེད་

པ་དང་མེད་པར་རྙེད་པ་གཉིས་གང་ཡིན་ཞིབ་ཏུ་བསམ་པར་བྱའོ། །

ཡོད་ན་རྙེད་མཁན་གྱི་བློ་འདི་འདྲ་ཞིག་གིས་རྙེད་དགོས་ཞེས། ཡུལ་

མི་འདྲ་བ་རེ་རེས་བློ་མི་འདྲ་བ་རེ་རེར་ཁ་སྤྲོད་དུ་བྱས་ནས་གཅིག་གིས་

གཅིག་ལ་མི་གནོད་པའི་རྣམ་གཞག་འདིའི་ལུགས་ལྟར་ན། བདེན་གྲུབ་ཡོད་

ན་བདེན་འཛིན་གྱིས་རྙེད་དགོས་ཤིང་། དེས་རྙེད་པ་ཡང་ཡིན་པས། དེ་ལ་

དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་སུམ་འབྱིན་པར་ག་ལ་ནུས། མིག་ཤེས་

ཀྱིས་རྙེད་པ་རྣམས་ལ་རྣ་ཤེས་ཀྱིས་རྙེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནོད་པ་མེད་པར་

བཤད་མོད། བདེན་འཛིན་གྱིས་རྙེད་པ་རྣམས་ལ་རིགས་ཤེས་ཀྱིས་གནོད་པ་

འོང་བའི་དོན་ཅི་ལ་ཡོད། དེ་གཉིས་ཡུལ་ཡང་ཐ་དད། རྙེད་མཁན་ཡང་ཐ་དད་

པས། གཅིག་གིས་རྙེད་པ་དེ་གཅིག་གིས་མ་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི། གཅིག་གིས་

གཅིག་ལ་གནོད་པའི་ནུས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ག་ལ་སྲིད།

ཀུན་རྫོབ་པའི་རིགས་པ་དང་། དོན་དམ་པའི་རིགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཐ་

དད་པས་གཅིག་གིས་མི་གནོད་པ་ཡིན་སྙམ་ན། བདེན་འཛིན་དང་། དོན་དམ་

དཔྱོད་པའི་རིགས་ཤེས་གཉིས་དེ་ལས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་པས། གཅིག་གི་

168

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡུལ་ལ་གཅིག་གིས་མི་གནོད་པར་སྣང་། དོན་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མ་རྙེད།

དོན་དམ་དུ་ཡང་མ་རྙེད་ན་མེད་པས་ཁྱབ་ཅིང་། དེ་གཉིས་གང་རུང་ཞིག་ཏུ་

རྙེད་ན་ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ་འདུ་པར་འདོད་པ་ནི་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་

གང་གིས་ཀྱང་མ་རྙེད་ན་མེད་པ་དང་། དེ་དག་གིས་རྙེད་ཚད་ཀུན་ཡོད་པར་

འདོད་པའི་བསམ་མནོ་དེ་ཡིན་ལ། བསམ་མནོ་འདི་དགག་པར་དགོངས་

ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། མིག་དང་རྣ་བ་སོགས་ཕར་ཞོག

ཡིད་ཀྱང་ཚད་མ་མིན་ཞེས་གསུངས་སོ། །དོན་ལ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་སྙིང་

ཐག་པ་དང་བདེན་གྲུབ་ལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཡིད་ཆེས་པ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་

ཡོད་མེད་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་དུ་དུང་བཞུགས་ཡོད་ན་དྲིས་ནས་ཤེས་པར་

ནུས།

བཟའ་བཏུང་ལ་བརྟེན་ནས་ཆགས་སྡང་སྐྱེ་བ་དག་བཟའ་བཏུང་བདེན་

གྲུབ་ཏུ་ཞེན་པའི་བློ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆགས་སྡང་སྐྱེ་བ་གཏོགས་ཆགས་སྡང་

འབྱུང་བའི་གནས་མེད་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་བྱ་བ་དེ་བདེན་འཛིན་གྱི་ངོར་

ཡོད་པ་བྱ་བ་ཙམ་ལ་མི་བྱ་བར། དེ་ལས་གཞན་པའི་བློ་གཙང་མ། ཡང་དག་

པ། ཐ་སྙད་པའི་ཤེས་པ་ཀུན་རྫོབ་པའི་རིགས་པ་བྱ་བ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་

ལྡན་འདས་ཀྱི་ཐུགས་རྒྱུད་ནའང་ཡོད་པ་ཞིག་ཏུ་བྱེད་པ་འདི་ཐོག་མ་མེད་

པའི་མ་རིག་པས་གང་འཐད་པར་བཟུང་བ་འདི་དག་འཐད་པ་དང་། མི་འཐད་

པར་བཟུང་བ་འདི་དག་མི་འཐད་པ་ཞིག་ལྟ་བའི་སྙིང་པོ་དེ་ལ་བཅོལ་བར་སྣང་

ངོ་། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

169

འབྱུང་བ་བཞི་ཙམ་ཞིག་ལམ་བགྲོད་པའི་རྟེན་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་པ་

དེ་དག་གི་ལུགས་ལ་དེ་དག་ཆགས་སྡང་རྨོངས་སོགས་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་

ཡང་ལྡོག་ཏུ་མེད་པས། ས་ལ་མ་བརྟེན་པར་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་ཐབས་མེད་པ་

དང་། དེ་ལ་མ་བརྟེན་པ་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བའི་ཐབས་མེད་པ་གཉིས་གང་ལ་མ་

བརྟེན་པར་སངས་རྒྱས་པའི་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཕྱི་རོལ་

དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །

ཡོད་དམ་མེད་པའི་ཕྱོགས་འཇིག་པ་ཞེས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་

ལུང་དུ་བསྟན་པའི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལྟ་བ་དེ་ཡོད་པ་བདེན་པར་ཡོད་པ་དང་། མེད་

པ་དོན་དམ་པར་མེད་པར་བྱས་ནས་དོན་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཡོད་པ་དང་མེད་

པ་གཉིས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་སླར་ཡང་འདུ་བར་བྱེད་པ་འདིས་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་བསྟན་

པའི་སྙིང་པོ་བཤིག་པ་ཡིན་ནམ་བཟུང་བ་ཡིན་པ་ཀོ་བོས་ཆ་མ་འཚལ་ཏོ། །

ཤིན་ཏུ་མདོར་བསྡུས་ན། རང་བློ་འདིའི་རྣམ་གཞག་འཇོག་ཚུལ་ལ་

ཅུང་ཟད་ཡིད་ཆེས་པའི་ལྟ་བ་དེ་རང་རྒྱུད་དང་། འདིས་འཇོག་ཚུལ་ཐམས་

ཅད་བཤིག་པ་དེ་ཐལ་འགྱུར་བ་ཡིན།

གཞན་དུ་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཟུགས་མེད་དོ། །ཚོར་བ་མེད་

དོ་ཞེས་པ་ནས་རྣམ་མཁྱེན་མེད་དོ་ཞེས་པའི་བར་གྱི་ཚིག་དེ་དག་གསུངས་

པའི་དགོས་པ་ག་ལ་ཡོད།

ཐལ་རང་གི་ལྟ་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་རྩ་བ་ཡང་རང་རྒྱུད་ལ་རང་ལུགས་

སུ་ཁས་ལེན་ཡོད། དོན་དམ་པར་ཡོད། བདེན་མེད་ཀྱང་ཡོད་པར་འདོད་པས་

170

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་གི་ཁས་ལེན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། ཐལ་འགྱུར་བ་ལ་

ནི་ཇོ་ཙམ་བདེན་མེད་དུ་མཐོང་བ་དེ་ཙམ་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་རྣམས་སྒྱུ་

མ་བཞིན་དུ་གྱུར་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུའི་རྣམ་གཞག་དང་།

ངེས་པ་ལྔ་ལྡན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་སོགས་ཚད་མས་དཔྱད་ན་ཤིན་ཏུ་

མ་གྲུབ་པ་འདི་དག་ཀྱང་ཁས་ལེན་པའི་སྐབས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །

དེས་ན་ཇི་སྲིད་འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་ལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཡིད་

ཆེས་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དོན་ལ་ཡིད་ཆེས་ཡོད་པ་

ནམ་ཡང་མི་སྲིད་དེ། ཟླ་བ་གྲགས་པས། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ནི་

འཇིག་རྟེན་པ་དང་ནམ་ཡང་མཚུངས་པར་མི་རིགས་སོ། ཞེས་གསུངས་པ་

ལྟར་རོ། །

འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་དགོས་ན་ལམ་བསྒོམ་པ་དོན་

མེད་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མིག་དང་རྣ་བ་

སོགས་ནས་འཕགས་པའི་ལམ་བྱ་བའི་དབང་པོ་གཞན་ཞིག་ཡོད་པར་

གསུངས་པས་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་འདི་དག་གི་སྟེང་ནས་འཁོར་བ་ཐོག་

མ་མེད་པ་ནས་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་གཏན་ལ་ཕབ་ཟིན་པས་ད་དུང་རྣམ་

གཞག་འདི་ལ་རྩིས་སུ་བྱེད་དགོས་ན་སྟོང་ཉིད་ལ་མོས་པའི་དགོས་པ་ཅི་

ཞིག་ཡོད།

གཟུགས་སོགས་སྣང་བའི་ཆ་ལ་རིགས་པས་མི་གནོད་པ་དང་། དེའི་

རྒྱུ་མཐར་ཐུག་ཏུ་གྱུར་པའི་བདེན་འཛིན་མ་རིག་པའི་ཞེན་ཡུལ་ལ་རིགས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

171

པས་གནོད་པ་ཡོད་པའི་ཁྱད་ཕྱེ་བ་ནི་ཞིབ་ཏུ་རྩད་བཅད་ན་མ་རིག་པའི་ཞེན་

ཡུལ་རྣམས་འཐད་ལྡན་དུ་ཡོད་པའི་ལུགས་ལས་འདའ་བ་མེད་ཅིང་། སྟོང་

ཉིད་རྟོགས་ཟིན་པ་དག་ལ་དགག་བྱའི་གཟུགས་དང་། དགག་མི་དགོས་པའི་

གཟུགས་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཏོན་ཀྱང་འོས། གོ་ཡང་ངེས་པ་ཡིན་མོད།

གཟུགས་བདེན་གྲུབ་དང་། གཟུགས་ཡོད་པ་གཉིས་བློ་རེ་རེ་མཉམ་དུ་འདྲེས་

པས་ཐ་མལ་པ་རྣམས་ལ་འདི་ཙམ་བཀག་ནས་འདི་ཙམ་ཤུལ་དུ་བཞག་རྒྱུ་

ཡིན་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་བྱས་པ་ནི་སྒྱུ་མའི་གླང་ཆེན་གྱི་སྣ་ཤུལ་དུ་བཞག་

རྐང་ལག་དགག་པར་བྱེད་པ་དང་ཁྱད་ཅི་ལ་ཡོད། དོན་དམ་པར་ཡོད་མེད་

དཔྱོད་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་དུ་མིན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཞུགས་

ལྟར་ན། མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཡོད་མེད་དཔྱོད་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡིན་གྱི།

དོན་དམ་དུ་མ་ཡིན་པས། དེ་བཞིའི་ཁོངས་སུ་མ་འདུས་པའི་སྐྱེ་བ་ཙམ་ཞིག་

ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྙེད། དོན་དམ་དུ་མ་རྙེད་པས། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཇི་ཙམ་དཔྱད་ཀྱང་

མ་རྙེད་པས་མ་རྙེད་པའི་གོ་མ་ཆོད་ཅིང་། དོན་དམ་པར་མ་རྙེད་པས་མ་རྙེད་

པའི་གོ་ཆོད་པ་འདི་དག་གི་བསམ་མནོ་ནི། དོན་དམ་པའི་རྣམ་གཞག་གི་ཕྱི་

མོ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་ནོ། །

མུ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་འགོག་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ལུགས་སུ་བྱ་དགོས་ཚེ། སྐྱེ་

བ་བྱ་བ་ལ་མུ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཁ་ཚོན་མ་ཆོད་ན་མུ་བཞིའམ་མཐའ་བཞིར་བྱས་

ནས་འགོག་པའི་དོན་མེད། གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་མེད་པ་མ་ཡིན་

སོགས་མཐའ་བཞིའི་སྤྲོས་བྲལ་དུ་བཤད་པ་དང་། རང་བཞིན་མེད་བྱ་བའི་

172

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཚིག་གཅིག་གི་ནང་དུ་བསྡུས་ནས་བཤད་པ་གཉིས་དོན་ལ་ལྟ་བ་རྟོགས་ཟིན་

པའི་མི་ཞིག་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པར་མི་སྣང་ནའང་། ལས་དང་པོ་བ་རྣམས་

ཀྱིས་བདེན་པར་མེད་བྱ་བའི་གོ་ལུགས་དེ་བུམ་པ་མེད་བྱ་བའི་གོ་ལུགས་

དང་ཁྱད་པར་མེད་ཅིང་། གོ་ལུགས་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ཚེ་བུམ་མེད་རྟོགས་

པའི་བློ་དེས་སྐད་ཅིག་གཉིས་པར་བུམ་པའི་དགག་གཞི་བློ་ལ་འཆར་བ་ལས་

འོས་མེད་པས། མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་མ་བྲལ་བར་

བྱེད་དགོས་པ་འདི་བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་གི་དོན་ཡིན་ན་ཡ་ཆ།

སོ་སྐྱེའི་བློ་ངོར་སྣང་བའི་བདེན་པ་འདི་ལས་གཞན་པའི་བདེན་གྲུབ་

ཞིག་གསར་དུ་འཚོལ་དགོས་ན་མ་རིག་པ་འདི་ལས་གཞན་པའི་མ་རིག་པ་

དང་། ཞེ་སྡང་། འདོད་ཆགས་འདི་ལས་གཞན་པའི་དགག་བྱའི་ཆགས་སྡང་

ཞིག་ཀྱང་འབད་པའི་སྒོ་ནས་བཙལ་དགོས་པར་ངེས།

བུམ་པ་ཡོད་དོ་སྙམ་པའི་བློ་བདེན་འཛིན་མ་ཡིན་གྱི། ཚད་མ་ཡིན་

སྙམ་པའི་ལུགས་ལ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡོད་དོ་སྙམ་པའི་བློའ་ིཡུལ་ཡང་སྐྱོན་

མེད་དུ་གྲུབ་པར་ངེས་མོད། བུམ་ཡོད་འཛིན་པ་དང་། བདེན་པར་ཡོད་འཛིན་

པ་གཉིས་ཁྱད་པར་ཕྱེ་དགོས་པ་བཞིན་དུ། སྟོང་ཉིད་བདེན་འཛིན་དང་། སྟོང་

ཉིད་ཡོད་ཙམ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཕྱེ་དགོས་པ་ལ། སྟོང་ཉིད་མ་རྟོགས་པའི་

གང་ཟག་གིས་ནི་སྟོང་ཉིད་ལ་རྒྱུས་མེད་ལ། དེ་བདེན་གྲུབ་ཡིན་མིན་ཀྱང་

ཁྱད་པར་ཕྱེ་མི་ནུས། རྟོགས་པའི་གང་ཟག་གིས་ནི་སྟོང་ཉིད་བློ་ལ་ནམ་ཤར་

བ་ན་མེད་དགག་གི་ཚུལ་དུ་ཤར་བས་ཁྱད་པར་འབྱེད་མི་ནུས་པས་ཁྱད་པར་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

173

འབྱེད་མཁས་སུ་ཞིག་ཡོང་།

རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས་རང་བཞིན་གྱིས་མི་

སྟོང་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ནོ་ཞེས་པ་འདི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བཞད་གད་

ཆེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ངེས་མོད། གོང་མ་ཆེན་པོ་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱལ་པོ་མིན་

བྱ་བ་དང་། བཙུན་མོ་མི་གཙང་བ་ཡིན་བྱ་བ་ལ་དེ་ལས་ཀྱང་བཞད་གད་ཆེ་

ཞིང་། དོན་གྱི་དབང་དུ་གཟིགས་ནས་ཞི་བ་ལྷས། གཞན་དུ་བུད་མེད་མི་

གཙང་བར། །ངེས་རྟོགས་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་

སོ།།

དེས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱིས་མི་གནོད་པ་ཤ་སྟག་ཁས་ལེན་དགོས་ན་

འཇིག་རྟེན་གྱི་བསམ་པའི་མཐར་ཐུག་བདན་འཛིན་ཡིན་པས། དེས་མི་

གནོད་པ་ཞིག་ཁས་ལེན་དགོས་ཀྱི། གཟུགས་སྒྲ་སོགས་དབང་ཤེས་ཐ་མལ་

པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་པས་ཅི་ལ་ཕན། རིགས་

ཤེས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་མི་གནོད། ཀུན་རྫོབ་པའི་རིགས་པས་དོན་

དམ་བདེན་པ་ལ་མི་གནོད། དེ་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་ཐ་དད་པ། བསམ་ཚུལ་ཐ་དད་

པ་ཡིན་སོགས་ཀྱི་ལུགས་འདི་ལྟར་བསམས་ཚེ་སྨིག་རྒྱུ་ཆུ་ཡིན་པར་མཐོང་

བའི་བླུན་པོའ་ིརིགས་པ་དེས། སྨིག་རྒྱུ་སྨིག་རྒྱུ་ཡིན་པ་མཐོང་བའི་མཁས་

པའི་རིགས་པ་ལ་མི་གནོད་པ་ཞིག་འོང་ངེས་ལ། མིག་ལྡན་མིག་ལྡན་གྱི་ས་

ན་ལྡན། ལོང་བ་ལོང་བའི་ས་ན་ལྡན་བྱ་བ་འདི་ཡུལ་གྱི་གནས་ལུགས་འཚོལ་

བའི་རིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་རང་གི་སྣང་ཚུལ་ཙམ་འཚོལ་བའི་རིགས་པ་ཡིན་

174

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ནོ། །

སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་ནི་དོན་དམ་པ་འཆད་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་

ཐམས་ཅད་བཤིག ཀུན་རྫོབ་བཤད་པའི་ཚེ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བཏང་

སྙོམས་སུ་བཞག་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་རིགས་པ་སྟོབས་གང་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་

རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡུལ་དང་ཡུལ་

ཅན་གྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་པའི་རིགས་པའི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་

ནས་གཏན་ལ་ཕབ་ནུས་ན་དབུ་མའི་ལམ་འཚོལ་དགོས་པའི་དོན་ཅི་ཞིག་

ཡོད།

ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན། དོན་དམ་པར་མེད་པ་མ་ཡིན་བྱ་བ་

གཉིས་ཀྱི་དབུས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་འཚོལ་བ་ནི། རྫ་མ་མ་ཆག་པ་མ་ཡིན།

འོན་ཀྱང་མེད་པ་མ་ཡིན་བྱ་བའི་གོ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ་ལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་

བ་ལ་ཡང་ཤིན་ཏུ་མཐུན་ཚབས་ཆེ་བ་ཡིན།

བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་བྱ་བ་འདི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་འཇིག་

རྟེན་ཕལ་པའི་རྣམ་རྟོག་གཉིས་འགལ་མེད་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་དུས་གཅིག་

སྲིད་ན་དེ་དུས་འོང་བར་ངེས་ཀྱི་གཞན་དུ་ནམ་ཡང་སྲིད་པའི་སྐབས་མེད་དོ།།

མཁས་པ་རྣམ་རིག་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མ་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི་

མེད་པར་རྙེད་པ་མིན་ན། དེ་ལས་མཁས་པའི་དབུ་མ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་

བདེན་གྲུབ་མ་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི་མེད་པར་རྙེད་པ་ག་ལ་ཡིན། རྒྱ་ཁབ་བོར་བའི་

ཚེ་བཙལ་བ་ན། གར་ཡང་མ་རྙེད་པའི་བློ་དེས་རྒྱ་ཁབ་མེད་པར་འཛིན་པ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

175

དང་། སླར་རྒྱ་ཁབ་རྙེད་པའི་ཚེ་རྒྱ་ཁབ་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་བློ་དེས་སྔར་གྱི་

མེད་པར་འཛིན་པའི་བློ་དེ་ལ་ཡུལ་ཐ་དད་ཡིན་ཕྱིར་གནོད་པའི་སྐབས་མེད་

ན། རྒྱ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་རེས་འགའ་ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ་སོང་། རེས་

འགའ་མེད་པའི་ཁོངས་སུ་སོང་། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པ་གང་ཡང་མེད་

པས། མཐའ་བཞི། མུ་བཞི་སོགས་སུ་ཁ་ཚོན་བཅད་ནས་འགོག་པའི་དོན་ཅི་

ཡང་མེད།

བདེན་གྲུབ་ཏུ་འཛིན་པའི་བློ་དང་། བདེན་མེད་དུ་འཛིན་པའི་བློ་གཉིས་

དེ་ལས་ཀྱང་ཡུལ་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་པས་གཅིག་གི་ཡུལ་ལ་གཅིག་གིས་གནོད་

དགོས་པའི་དོན་ག་ལ་ཡོད། གལ་ཏེ་སྟོབས་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་གྱིས་གནོད་

དོ་ཞེ་ན། ཆགས་ལྡན་གྱི་སྐྱེས་བུས་བུད་མེད་གཙང་བར་འཛིན་པའི་བློ་དེས།

དགྲ་བཅོམ་པས་བུད་མེད་མི་གཙང་བར་མཐོང་བའི་བློ་དེ་ལ་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་

མི་གནོད། སྟོབས་ཆེ་ཆུང་བྱ་བ་ནི་ཐ་མལ་པའི་རྣམ་རྟོག་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་

འཇོག་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇོག་དགོས་པས། སློབ་

དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པའི་ལུགས་ལྟར་ན། སྟབས་ཆེ་བའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་

ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། སྟོབས་ཆེ་བའི་ཞེ་སྡང་གི་ཡུལ་དུ་གྱུར་

པའི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ། ཤིན་ཏུ་སྟོབས་ཆེ་བའི་བདེན་འཛིན་གྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་

པའི་ས་རྡོ་རི་བྲག་སོགས་སངས་རྒྱས་མན་ཆད་དུད་འགྲོ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རང་

ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པའམ་གཞན་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་གང་རུང་ལས་

ཁས་ལེན་པའི་ཐབས་མ་མཆིས་པས། མར་མེ་ཇི་ཙམ་གསལ་བ་དེ་ཤི་བ་

176

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ན་མུན་པ་དེ་ཙམ་ནག་པའི་རྣམ་གཞག་འདི་ཤིན་ཏུ་བདེན་མོད། ཤེས་བྱའི་

གནས་ལུགས་འདི་ལ་མེ་དང་ཆུ་འགལ། ཚ་བ་དང་གྲང་བ་འགལ། ལྕི་བ་དང་

ཡང་བ་འགལ་སོགས་ཀྱི་འགལ་བའི་རྣམ་གཞག་འདི་ཙམ་ཞིག་ཡོད་བཞིན་

པའི་སྟེང་དུ་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་མི་འགལ་བྱ་བ་འདི་བདེན་གཉིས་གང་གི་

དཔྱོད་ལུགས་བྱེད་ན་ཡང་ཐར་པའི་གོ་སྐབས་ག་ལ་ཡོད།

བྱིས་པའི་དུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་དང་། རྒན་པོའ་ིདུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་གཉིས་

ཀྱིས་བཞེད་ལུགས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་འགལ་བར། ཐམས་ཅད་ལ་རྒྱུས་ཡོད་ན།

འཕགས་པའི་གཞལ་བྱ་དང་སོ་སྐྱེའི་བསམ་ཚུལ་གཉིས་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་

མེད་པ་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེ།

མདོར་ན་བདེན་གཉིས་བྱ་བ་དེ་ཕལ་པའི་ངོར་བདེན་པ་ཞིག་དང་།

འཕགས་པའི་ངོར་བདེན་པ་བྱ་བ་ཞིག་ཏུ་མ་གོ་བར། ཕལ་པའི་གང་བདེན་

པ་དེའི་ནང་དུ་འཕགས་པའི་གཟིགས་ཚུལ་ཐམས་ཅད་བསྲེས་པ་ན། བསམ་

གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡོང་བའི་སྐལ་བ་མེད་

ལ། བསམ་གྱིས་ཁྱབ་པའི་གནས་ལ་ཇི་སྲིད་སྡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་འཇིག་རྟེན་

ལས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་འདས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

མདོར་ན་ཕྱི་ནང་གི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གྲུབ་མཐའི་

བསམ་མནོ་དེ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་བསམ་མནོ་དང་མི་མཐུན་པ་ཤ་སྟག་

ཞིག་ཡིད་པ་ལ། གྲུབ་མ་ཐའ་མཐོ་ཤོས་ཐལ་འགྱུར་བའི་བསམ་ནོ་མཐར་

ཐུག་དེ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་བསམ་ཚུལ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཨེ་ཡོང་། དོན་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

177

དམ་དོན་དམ་གྱི་ས་ན་ལྡན། ཀུན་རྫོབ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ས་ན་ལྡན་བྱ་ལབ་འདིའི་

གོ་བ་མཐར་ཐུག་ནི་ཆུ་ཆུའི་ས་ན་རླན་ཞིང་གཤེར་བ་ཡིན། རྡོ་རྡོའ་ིས་ན་སྲ་

ཞིང་མཁྲེགས་པ་ཡིན་བྱ་བ་དང་ཁྱད་ཅི་ཡང་མེད་ཅིང་། སྲ་མཁྲེགས་དང་རླན་

གཤེར་འགལ་མེད་ཟུང་འཇུག་ཏུ་འདོད་པ་འདིའི་ལུགས་ལྟར་ན། རྡོ་ཆུའི་ནང་

དུ་སྐམ་པོ་དང་། ཆུ་རྡོ་ཡི་སྟེང་དུ་རྟག་ཏུ་བརླན་པ་ཡོད་བྱ་བ་འགལ་མེད་ཀྱི་

རྣམ་གཞག་དེ་ག་རང་དུ་འདུག་ལ། དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་

ལ་ཁྱབ་པའི་མ་རིག་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་

དང་མཉམ་དུ་འགྲོགས་པས་དེ་གཉིས་ཀྱང་འགལ་བ་མེད། ཐལ་འགྱུར་བའི་

རིགས་པའི་རྩ་བ་གཅིག་ནི། མིག་དང་རྣ་བས་སྣང་ཚུལ་མ་མཐུན་པ་དང་། སྣ་

དང་ལྕེ་ཡིས་སྣང་ཚུལ་མ་མཐུན་པ་དང་། མཐར་ཐུག་ཡིད་ཀྱིས་བསམ་ཚུལ་

ཀྱང་ཕན་ཚུན་འགོ་མ་འཕྲོད་པ་ཞིག་གི་སྟེང་ནས་རྣམ་ཤེས་ཐམས་ཅད་ལས་

འདས་པའི་ལམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་འཁྲིད་པར་སྣང་ལ། བསམ་ཚུལ་དྲན་ཚུལ་

འདི་ཀུན་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་མི་གནོད་པས་ཐ་སྙད་པའི་ཤེས་པ་ཚད་མར་

བྱས་ཚེ། ཤིགད་ང་། བྱི་བ། བྱི་ལ། ཁྱི་དང་མི་སོགས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ཐམས་

ཅད་ལ་ཁྱད་པར་ཕྱེ་བའི་དོན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་

ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། དེ་དག་གིས་སྣང་ཚུལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་

བདེན་པ་ཡིན་ཡང་། གཅིག་གི་སྣང་བ་ལ་གཅིག་གིས་གནོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་

པས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་བྱ་བ་ཞིག་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། མི་ཡི་སྣང་བས་

ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྣང་བར་མི་གནོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྣང་བས་ལྷ་

178

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཡི་སྣང་བ་ལ་མི་གནོད་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྣང་བས་སེམས་ཅན་གྱི་སྣང་བ་

ལ་ཡང་གནོད་པའི་སྐབས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས་མ་དག་པའི་སྣང་བ་འདི་

ཀུན་རྟག་ཏུ་རང་སོར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །

ཚིག་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོ་རང་བཞིན་མེད་པ་འགོག་

མི་ནུས་པར་གསུངས་པ་འདི་ཡང་། དོན་ལ་རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་དང་

བྲལ་བའི་ལྟ་བ་ཡིན་ལ། རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ལོག་ན། རང་བཞིན་ཉིད་

དུ་གྲུབ་པར་འགྱུར། །བྱ་བ་ཡང་ཐལ་འགྱུར་ཡིན་གྱི་རང་རྒྱུད་དུ་ཁས་ཞེན་

པ་མིན་ལ། འདི་དང་། གཞན་ཡང་། གལ་ཏེ་སྟོང་མིན་ཅུང་ཟད་ཡོད། །སྟོང་

པའང་ཅུང་ཟད་ཡོད་པར་འགྱུར། །བྱ་བ་སོགས་ཀྱང་དགག་བྱ་ཅུང་ཟད་ཅིག་

ཡོད་ན་དེ་དགག་པས་སྟོང་པ་དང་། དེ་འགོག་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་སོགས་ཀྱང་

ཅུང་ཟད་ཞིག་ཡོད་པར་གསུངས་པའི་ཐལ་འགྱུར་ཡིན་ལ། རིགས་པ་འདིའི་

དབང་དུ་བྱས་ཚེ། དགག་བྱ་བདེན་གྲུབ་ཞིག་ཡོད་ན་འགོག་བྱེད་བདེན་གྲུབ་

ཞིག་དགོས་པ་དང་། དགག་བྱ་ཡོད་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན། འགོག་བྱེད་ཀྱང་ཡོད་

ཙམ་ཞིག་དགོས་པ་དང་། དགག་བྱ་གཏན་ནས་མེད་ན། འགོག་བྱེད་ཀྱང་

གནཏ་ནས་མེད་དགོས་པའི་དབུ་མའི་ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའི་གཞུང་འཛུགས་

པར་སྣང་ངོ་། །

མདོར་ན་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་སམ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཕྱོགས་བཤིག་པ་ལ་

ཡོད་མེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་པོ་འདི་བཤིག་པ་ལས་གཞན་མེད་ཅིང་། སངས་

རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་། །དེ་མིང་ཀླུ་ཞེས་འབོད་པ་སྟེ། །ཡོད་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

179

འཇིག་པ། །ཞེས་གསུངས་པ། ས་གསེར་དུ་མེད་པའི་མེད་ཕྱོགས་དང་། ས་ས་

རུ་ཡོད་པའི་ཡོད་ཕྱོགས་གཉིས་ཀའི་གོ་ཆོད་པའི་བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་

གི་གོ་ལུགས་འདི་འདྲ་འདོད་པ་ནི། དོན་ལ་བླུན་པོའ་ིམཐར་ཐུག་འཇུག་གི་

གོ་ལུགས་འདི་འདྲ་འདོད་པ་མནོ་དང་། མཁས་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་སངས་

རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་ལུགས་གཉིས་འགལ་མེད་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་

ལ། དེ་འདྲ་བྱེད་ཚེ་མ་རིག་པ་དང་རིགས་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་ཡང་འགལ་

མེད་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཁས་བླངས་ན་ཅི་ལ་མི་ཆོག

སྣང་བའི་དོན་གོ་བས་མུན་པ་ཤིན་ཏུ་ཁ་དོག་ནག་པར་ཤེས། དགེ་

བའི་དོན་གོ་བས་སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་ཉེས་པར་ཤེས་པས། འདི་དག་སྣང་མུན་ཟུང་

འཇུག་དང་། དགེ་སྡིག་ཟུང་འཇུག་གི་རྣམ་གཞག་ཏུ་བྱེད་དགོས་ན་འགལ་བ་

ཐམས་ཅད་ལ་ཟུང་དུ་མི་འཇུག་པ་གཅིག་ཀྱང་ཡོད་པར་མི་སྣང་།

བདེན་པ་ཡོད་པ་དངོས་པོ་སོགས་ཀྱི་སྒྲ་འདི་ཀུན་འཇིག་རྟེན་ཕལ་

པ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་སྨྲས་པ་ན་ཚིག་མཐུན་པ་ཙམ་གྱིས་དོན་གོ་བར་

རློམ་ལ། དོན་དམ་དུ་མེད་ཀྱང་ཡོད་བྱ་བ་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་

ལ་གསུངས་ན་དོན་གོ་རྒྱུ་ཕར་ཞོག ཐལ་འགྱུར་བའི་ལྟ་བ་ལ་གོ་བ་ཅུང་ཟད་

རྙེད་པ་ཞིག་གིས་ཀྱང་བརྗོད་ན་རང་ལུགས་བཞིན་གྱི་ངེས་པ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་

མེད། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཐད་པར་འཇོག་པའི་ལུགས་

འདིས། ཁ་གྲག་མི་ཤེས་པའི་བྱི་ལ་དང་། བྱི་བ་སོགས་སྣང་ཆུང་དུ་བསྐྱུར། དེ་

དག་ལས་ཅུང་ཟད་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་བྱིས་པ་དང་བླུན་པོ་སོགས་ཀྱང་སྣང་

180

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཆུང་དུ་བོར་ནས། བར་ན་སྡོད་པའི་ཧ་ཅང་མཁས་པ་ཐལ་འགྱུར་བ་བཞིན་

གྲུང་པོ་ཡང་མ་ཡིན་པ། ཕལ་པ་བཞིན་བླུན་པོ་ཡང་མ་ཡིན་པ། དེ་དག་གི་

བསམ་ཚུལ་རྣམས་ལ་འཇོག་པར་སྣང་ངོ་། །

རང་བཞིན་གྱི་རྣམ་པར་སྟོང་པ་མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་སུ་སུན་

འབྱིན་པ་སུ་ཡང་མེད་ཀྱི། སུན་འབྱིན་ན་ཡང་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་སྐབས་སུ་སུན་

འབྱིན་དགོས་པ་ཡིན་ལ། བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་ཏུ་འདོད་པའི་ལུགས་འདི་

ལྟར་ན། རྣམ་གཞག་འདི་བྱ་བ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་མོད། བདེན་མེད་སྔོན་དུ་རྟོགས་

ནས། བདེན་མེད་དེ་ཉིད་བདེན་གྲུབ་ཡིན་ནོ་བྱ་བའི་བསམ་མནོ་ཞིག་ད་དུང་

བསྐྱེད་རྒྱུ་ཡོད་ན་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཕན་ཡོན་ཅི་ཞིག་ཡོད།

གལ་སྲིད་བཟང་རྟོག་ངན་རྟོག་གི་ཁྱད་པར་ཕྱེ་བ་ནི་མཛེས་པ་ལ་

མཛེས་པར་འཛིན་པ་བཟང་རྟོག་དང་། མཛེས་པ་ལ་མི་མཛེས་པར་འཛིན་པ་

ངན་རྟོག་ཡིན་པ་ལས་འོས་མེད་ལ། བདེན་པ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འཛིན་པ་བཟང་

རྟོག་དང་། བདེན་གྲུབ་སྒྱུ་མར་འཛིན་པ་ངན་རྟོག་ཏུ་བྱེད་མ་དགོས་པ་དེ་ཡ་

ཆ། མདོར་ན་བདེན་གཉིས་འགལ་མེད་དུ་འདོད་པ་འདི་སངས་རྒྱས་ནས་

སེམས་ཅན་གྱི་བར་གྱི་བསམ་མནོ་ཐམས་ཅད་འགལ་མེད་དུ་འདོད་པའི་

ལུགས་ཡིན་ནོ། །

རྗེ་ཡི་བཞེད་པ་མཐར་ཐུག་ནི། རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་བྱ་བའི་ཐ་

སྙད་ལ་སྣང་ཆུང་དུ་མཛད་ནས། རང་རྒྱུད་དུ་ཁས་ལེན་བྱ་བ་དང་། རང་དབང་

དུ་ཁས་ལེན་བྱ་བ་གཉིས་དོན་གཅིག་པར་མཛད་ཅིང་། དེའི་དོན་མཐར་ཐུག་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

181

རང་དང་གཞན་བྱ་བ་དེ་གང་ཟག་ལ་མི་བྱེད་པར། དེའི་བཞེད་པ་ནི་དངོས་

པོ་རང་གི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ལ་བྱེད་པར་འདུག་པས། དངོས་པོ་རང་གི་སྡོད་

ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་པར་ཁས་ལེན་པ་དེ་རང་རྒྱུད་དང་། སྡོད་ལུགས་ཀྱིས་མ་

གྲུབ་པར་ཁས་ལེན་པ་དེ་ཐལ་འགྱུར་དུ་བྱེད་པར་འདུག

རང་ལུགས་དང་གཞན་ལུགས་བྱ་བ་དེ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་རྒྱབ་འདྲེ་

དང་འདྲ་བར་བྱས་ནས་རྒྱབ་འདྲེ་བྱེད་མཁན་གྱི་མི་གཉིས་ཁ་མཐུན་པ་ཙམ་

ཞིག་ལ་རྣམ་གཞག་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་བརྟེན་པར་སྣང་མོད། ལར་འཇིག་རྟེན་ལས་

འདས་པའི་ས་ལ་བགྲོད་པ་བྱ་བ་དེ་འཞིག་རྟེན་པའི་བསམ་པ་དང་བརྗོད་པ་

ལས་འདས་པ་ཞིག་ཡིན་ངེས་ལ། དེ་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དང་ཁ་མི་

མཐུན་པ། བསམ་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་འཕགས་པའི་ས་ལ་

བགྲོད་དགོས་པ་ཡིན་པས། འཕགས་པའི་དགོངས་པ་མཐོ། སེམས་ཅན་གྱི་

བསམ་པ་དམན་བྱ་བའི་རྣམ་གཞག་འདི་ཀུན་ཁས་མ་བླངས་ན་མ་གཏོགས་

རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་དང་། གཞན་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་འདི་ཡང་མི་

འོང་བར་སྣང་།

སྤྱིར་རྨོངས་པ་རྣམས་ལ་རྨོངས་པའི་བསམ་པ་དང་མཐུན་པའི་གཏམ་

ཞིག་མ་བརྗོད་པར་ཕན་ཚུན་བརྡ་འཕྲོད་པའི་སྐབས་མེད་ལ། དེ་ལྟར་བརྡ་

འཕྲོད་པའི་རྐྱེན་དེ་ཉིད་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བར་བཟུང་བ་ཤིན་ཏུ་ངོ་

མཚར།

དོན་གྱི་དབང་དུ་གཟིགས་ནས་ཟླ་བ་གྲགས་པས། ཇི་ལྟར་ཀླ་ཀློ་སྐད་

182

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གཞན་གྱིས། །བཟུང་བར་མི་ནུས་དེ་བཞིན་དུ། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་མ་

གཏོགས་པར། །འཇིག་རྟེན་བཟུང་བར་ནུས་མ་ཡིན། །ཞེས་ཀླ་ཀློ་ལ་ཀླ་ཀློའ་ི

སྐད་ཀྱིས་བརྡ་སྤྲོད་པ་མ་གཏོགས་ཐབས་གཞན་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་

ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་ལས་ཇི་ལྟར་འདས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་

ཏུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བཀའ་བགྲོ་མཛད་པ་ན་འཇིག་རྟེན་བའི་རྣམ་གཞག་དེ་

ག་རང་སོར་བཞག་པར་མཛད་ནས་གསུངས་པ་མ་གཏོཊ་ཐབས་གཞན་མེད་

དོ། །

རྗེས་སུ་དཔག་པ་འབྱུང་བ་མི་རིགས་སོ་སོགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་

བྱ་བ་དེ། ད་ལྟ་བོད་ན་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་སྦྱོར་བ་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ལ། སྦྱོར་

ངག་བཀོད་ཚེ་ཐམས་ཅད་རང་རྒྱུད་མད་རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་ དགོས་པ་

ཡིན་པས་རྟགས་ཆོས་དོན་གསུམ་རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་དགོས་ལ།

གཞན་གྲགས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་བྱ་བ་དང་ཐལ ་འགྱུར་བྱ་བ་གཉིས་ལ་

ཁྱད་ཅི་ཡང་མེད་པས། གཞན་ལ་གྲགས་པའི་རྣམ་གཞག་ཙམ་གྱིས་གཞན་

གྱི་འཐད་པ་སུན་འབྱིན་པ་ཙམ་ཡིན་པས། ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་ན་

རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་མི་འབྱུང་ངོ་བྱ་བ་དང་ཁྱད་མེད་པས། རང་ལུགས་རང་

རྒྱུད་དུ་ཞལ་གྱིས་མི་བཞེས་པའི་ཟླ་བའི་ལུགས་ལ་སུན་འབྱིན་ནུས་པའི་

སྐབས་མེད་ལ། སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་ནི། རྒོལ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀྱིས་བུམ་པ་བྱ་བ་

ཡང་མཐུན་གྲུབ་ཏུ་མི་རུང་། དེ་བཞིན་ཆོས་དང་གཏན་ཚིགས་ཀྱང་མཐུན་

གྲུབ་ཡོད་པ་མེད་མོད། ཕ་རོལ་པོའ་ིའདོད་པ་སུན་འབྱིན་ནུས་པའི་ཐལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

183

འགྱུར་ཙམ་འགོད་ནུས་པར་དགོངས་སོ། །

ཕ་རོལ་པོའ་ིཡོད་པ་ཁས་བླངས་ན་རང་ལུགས་ལ་མེད་པར་ཁས་ལེན་

དགོས། མེད་པ་ཁས་བླངས་ན། རང་ལུགས་ལ་ཡོད་པ་ཁས་ལེན་དགོས་ལ།

དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་མཐའ་གཉིས་ཀྱི་ཁས་ལེན་ཡིན་པས་དབུ་མ་བ་ཡིན་ན་རང་

རྒྱུད་བྱ་མི་རིགས་པར་གསུངས་སོ། །

ཀུན་རྫོབ་གྱི་རྣམ་གཞག་རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་རང་རྒྱུད་པ་

དང་། གཞན་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་ཐལ་འགྱུར་པ་ཡིན་པས། ལུགས་ཕྱི་མ་

དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་དང་ཐུན་མོང་དུ་ཁས་ལེན་པ་བྱ་བའི་ཆོས་ཅི་ཡང་མེད་པ་

དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་ཡིན། ནོར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་

བ་སྣང་བ་ཙམ་ཞིག་ལ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ལ། ལུགས་

འདི་ལྟར་བྱས་ཚེ་ཐལ་འགྱུར་བལ་གང་སྣང་བ་ཙམ་དེ་ཕལ་པ་ལ་ཡང་སྣང་བ་

ཡིན་པས་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་མེད་ཀྱང་། སྣང་བ་ཐམས་

ཅད་དང་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་བདེན་སྣང་དང་བདེན་འཛིན་ཡིན་པས་ཆོས་ཅན་

མཐུན་སྣང་བ་ཡང་འོང་བའི་སྐབས་མེད་པ་ཡིན། དགག་བྱ་ནི་འགོག་བྱེད་ཀྱི་

རིགས་པ་རང་གི་ངོས་ཟིན་པ་ཡིན་གྱི། བློ་གཞན་ཞིག་གི་ངོས་ཟིན་པ་ག་ལ་

ཡིན། ཀ་བ་གཏན་མེད་དུ་འཛིན་པའི་ཆད་ལྟའམ་དབུ་མའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་

ལས་སླར་ལངས་ཚེ་ཀ་བ་མིག་གིས་མཐོང་རྒྱུ་ཡང་ཡོད། ལག་པས་རེག་རྒྱུ་

ཡང་ཡོད། དེར་མ་ཟད་གདུང་མ་འདེགས་པའི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ཡང་ཡིན་པ་

སོགས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པས་བསླད་པའི་སྣང་བ་ཀུན་སྔ་མ་བཞིན་དུ་རང་སོར་

184

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གནས་པ་དེ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས་ཀྱང་ཁས་ལེན་དགོས་པ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ཀུན་

རྫོབ་པའི་ལུགས་ཡིན་ནོ། །

འཁོར་བའི་རྩ་བར་འགྱུར་བའི་མ་རིག་པས་དགག་བྱ་ལ་དོན་དམ་གྱི་

ཁྱད་པར་ད་དུང་མ་སྦྱར་བར། དགག་བྱ་ཙམ་བཟུང་བ་ཡིན་ན་འཇིག་རྟེན་

འཁོར་བར་འཁྱམས་པའི་དོན་མེད་ལ། མ་རིག་པས་མ་སྦྱར་བའི་ཁྱད་པར་

ཞིག་གསར་དུ་སྦྱོར་དགོས་ན་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་དགག་བྱ་ལས་གཞན་ཅི་

ཞིག་འོང་།

འཇིག་རྟེན་པའི་བློས་འཛིན་ལུགས་ནི། གཟུགས་ཡོད། གཟུགས་

བདེན་པ་ཡོད། གཟུགས་བདེན་གྲུབ་ཡོད། གཟུགས་ངོ་ཐོག་ཡོད་བྱ་བ་འདི་

ཙམ་ཡིན་ལ་བློས་ཕུགས་ཀྱི་གཏད་སོ་དེ་མ་དགག་པར། གཞན་ཞིག་བཙལ་

ནས་དགག་པ་དེ། མ་རིག་པ་དང་། དེས་སྐྱེ་བའི་གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་བའི་སྣང་

བ་ལ་སྙིང་ནས་ཡིད་ཆེས་པའི་ལུགས་སུ་སྣང་།

ཡིན་ཚུལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པ་བྱ་བ་དེ་ཡང་། འདིའི་ཁ་དོག་སེར་

པོ་ཡིན་ནམ། འདི་གསེར་ཡིན་ནམ། གསེར་ཡག་པོ་ཡིན་ནམ། འདི་གང་

ནས་བྱུང་། ངས་མཐོང་བ་ཙམ་མ་གཏོགས་ཁོ་རང་གསེར་ཡིན་ནམ། བདེན་

པ་ཡིན་ནམ། བདེན་གྲུབ་ཡིན་ནམ་སོགས་ཀྱི་དཔྱད་པ་འདི་དག་ཙམ་ལས་

གཞན་ཅི་ཡང་རྙེད་རྒྱུ་མེད་ལ། འདི་ཀུན་སོ་སོའ་ིསྐྱེ་བོའ་ིཡོན་ཏན་གྱི་སྦྱངས་

པ་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས་དོན་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་བློ་ཤ་སྟག་

ཡིན་པས་ཞིབ་ཏུ་བསམས་ན་ཤེས་པར་ནུས།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

185

བུམ་པ་བུམ་པ་ཡིན་ལུགས་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་མ་རྙེད་ན། བུམ་

པ་བུམ་པ་ཡིན་པར་རྙེད་པའི་བློ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་འདིར་ག་ལ་རྙེད། ཡིན་

ལུགས་མེད་པའི་ཡིན་ཚུལ་ཞིབ་རིགས་པ་སྨྲ་བ་སུས་ཀྱང་འདོད་པའི་གོ་

སྐབས་མེད་ལ། མདོར་ན་ཡིན་ལུགས་བཙལ་བྱ་བ་དེ་ཁོ་རང་ཁོ་རང་ཡིན་

ཚུལ་ཞིག་བཙལ་བ་ཡིན་ལ། ཡིན་ཚུལ་གཏན་ནས་མ་རྙེད་པར། ད་དུང་ཡིན་

ཡིན་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་བྱེད་པ་འདི་འདྲ་ལ་དབུ་མའི་ལྟ་བས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་

ཡོད།

ཡིན་ན་ཡིན་ཚུལ་ཞིག་དགོས། དམིན་ན་མིན་ཚུལ་ཞིག་དགོས་པ་

ལ་ཡིན་ཚུལ་མིན་ཚུལ་རྙེད་རྒྱུ་མེད་པར་ཐག་བཅད་ནས། ཡིན་མིན་གྱི་རྣམ་

གཞག་ཐམས་ཅད་འཐད་ལྡན་དུ་ཁས་ལེན་པ་དེ་དབུ་མའི་རིགས་པ་ཐམས་

ཅད་ཀྱི་ནུས་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། རེ་ཞིག་སོང་ལ་འགྲོ་བ་མིན། །མ་

སོང་བ་ལའང་འགྲོ་བ་མིན། །སོང་དང་མ་སོང་མ་གཏོགས་པར། །གོམ་པ་

ཤེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པར། མཐའ་བཞི་བོ་དེ་གང་གི་ཡང་

ཁོངས་སུ་མ་འདུས་པའི་ཡིན་ཚུལ་མེད་པའི་གོམ་པ་འདོད་ཅིང་། དེ་ནི་དོན་

ལ་འགྲོ་ཚུལ་མེད་པའི་འགྲོ་བ་ཁས་ལེན་པ་དེ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་རིགས་པ་

ཐམས་ཅད་ཆུད་ཟོས་སུ་བཏང་བའི་ལུགས་ཡིན་ནོ། །

ཡིན་ཚུལ་མིན་ཚུལ་འགོག་པའི་དོན་ཡིན་པ་ཡང་བློ་དམན་དག་གིས་

ཀྱང་ཤེས་པར་ནུས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྣང་བའི་འབུམ་ཆ་གཅིག་ཙམ་

ཡང་རང་ཅག་ལ་མི་སྣང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཟིགས་པའི་འབུམ་ཆ་

186

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གཅིག་རང་ཅག་གིས་མི་ཤེས་པས། ཤིན་ཏུ་བླུན་པོ་ལམ་ཆུང་བ་དང་། བཅོམ་

ལྡན་འདས་གཉིས་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བཀའ་མཆིད་མཛད་པ་ན་བཅོམ་ལྡན་

འདས་ཀྱིས་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་མཛད་པ་ལས་རང་རྒྱུད་དུ་ཞལ་གྱིས་

བཞེས་པའི་གོ་སྐབས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །

བདེན་གཉིས་འགལ་མེད་ཟུང་འཇུག་གི་ལམ་འདིར་མདོར་བསྡུས་ན།

སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་གཉིས་རྟོགས་པ་གཉིས་འགལ་མེད་གཅིག་ཏུ་

འདྲེས་པའི་ལུགས་སུ་སྣང་ལ། འདི་འདྲ་ལ་ཡིད་ཆེས་ན་འཁོར་འདས་བྱ་བ་

ཚིག་ཙམ་ལ་ཡང་ཡིད་ཆེས་པའི་སྐབས་མེད་པ་ཡིན།

ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པའི་ལུགས་ལ་ཆོས་ཅན་ཙམ་ཡང་རང་

ལུགས་ཀྱི་ཚད་མས་མ་གྲུབ་ཅིང་། གཞན་ལུགས་ཀྱི་ཚད་མས་གྲུབ་པ་ཚད་

མས་གྲུབ་པའི་གོ་མི་ཆོད་པ་ཡིན་པས་རྟགས་ཆོས་དང་བསྒྲུབ་བྱ་སོགས་

ཚད་མས་གྲུབ་པ་ནི་དེ་ལས་ཀྱང་ག་ལ་འཐད།

ཕྱི་རབས་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་བྱ་བ་དེ་

ཆོས་ཅན་ཟུར་དུ་ཕྱེ་ནས་མཐུན་སྣང་མེད་ལུགས་ཤིག་ཀྱང་གསར་དུ་བཟོ།

ལུགས་དེའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་རྟགས་དང་བསྒྲུབ་བྱ་སོགས་མཐུན་སྣང་

དུ་ཡོད་པ་ཞིག་མཛད་མོད། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དོན་དམ་བདེན་པར་ཡིད་

ཆེས་པ་དག་ལ་ནི་འཕགས་པའི་སྣང་བ་དང་ཕལ་པའི་སྣང་བ་མཐུན་སྣང་དུ་

ཡོད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཐམས་ཅད་མཐུན་སྣང་བ་ཡིན་པས་རྟགས་

ཆོས་དོན་གསུམ་ལ་མཐུན་སྣང་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱེད་མི་དགོས།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

187

དེ་མིན་དབུ་མའི་གཞུང་ལ་འབད་པ་དུ་མས་སྦྱངས་ནས་ཅི་ཡང་མ་སྦྱངས་

པའི་བླུན་པོ་རྣམས་དང་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ལ་བྱང་བའི་སོ་སྐྱེས་

མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདམ་ཚུལ་མཐོང་ཚུལ་དྲན་ཚུལ་ཐམས་ཅད་དང་ཁྱད་

པར་ཅི་ཡང་མེད་པའི་གོ་བ་རྣལ་མ་ཞིག་ད་དུང་དོན་དུ་གཉེར་བ་དེ་དག་ལ་

ཆོས་ཅན་ཡང་མཐུན་སྣང་བ་ཡོད། བསམ་ཚུལ་ཡང་མཐུན་སྣང་བ་ཡོད།

དྲན་ཚུལ་ཡང་མཐུན་སྣང་བ་ཡོད།

སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་བགྲོད་པ་ལ་ཕལ་པའི་སྣང་བ་དང་ཐུན་མོང་མ་

ཡིན་པ་ཞིག་གི་ལམ་ནས་འགྲོ་དགོས་པ་ཡིན་ལ། དོན་གྱི་དབང་དུ་གཟིགས་

ནས་སློབ་དཔོན་ཟླ་བས། ཐོག་མ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་བྱ་བ་

འདི་དགག་པར་མཛད་དོ། །

བུམ་པ་མེད་པའི་མེད་དགག་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་། དེའི་སྟེང་དུ་

མེད་པ་ཡང་མེད་པའི་མེད་དགག་འདི་གཉིས་མཚུངས་པའི་སྐབས་མེད་དེ།

སྔ་མ་ལ་བུམ་པ་མེད་ཀྱང་ས་ཕྱོགས་ཡོད་སྙམ་པ་ལྟ་བུའི་མ་ཡིན་དགག་གི་

དྲི་མ་མི་འབྱུང་བའི་སྐབས་མེད་ལ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གཉིས་ཀ་མེད་པར་

འཛིན་པའི་བློ་དེ་ལ་ནི་བློའམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་ཡོད་མེད་གཉིས་

ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མི་སྲིད་པས་བློ་ངོར་དེ་ཡང་བསྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་གཞན་

མ་བྱུང་བས་ཐར་པ་ཞི་བའི་ཕྱོགས་སུ་བློ་ཁ་ཕྱོགས་པའི་སེམས་ཞིག་ཅིས་

ཀྱང་ཡིན་པར་ངེས་ཏེ། ཞི་བ་ལྷས། གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་ག །བློ་ཡི་

མདུན་ན་མི་གནས་པར། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་མེད་

188

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

པར་རང་ཏུ་ཞི། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། སྐབས་འདིར་བཤད་པའི་བློ་ཡང་སློབ་

དབོན་རང་ཉིད་ཀྱིས་གོང་དུ། བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་འདོད། ཅེས་ཤིན་ཏུ་

གསལ་བར་གསུངས། ཟླ་བས་ཀྱང་། གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་

རྫོབ་སྟེ། །དེས་གང་བཅོས་མ་བདེན་པར་སྣང་དེ་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་ཞེས་

ཐུབ་པ་དེས་གསུངས། ཞེས་བཤད། དོན་དེར་ལེགས་པར་དགོངས་ནས་

ཕྱག་ན་པདྨོ་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོས་ཀྱང་། མེད་དགག་བྱ་བ་རྭ་ཅན་ཞིག་མེད་

པ་མ་ཡིན་གྱི་ཁྱེད་ཅག་གི་འདོད་པའི་སྤྲོས་བྲལ་དེ་ག་རང་ཡིན་ཞེས་དྲང་

ངེས་ཀྱི་འགྲེལ་པའི་མཇུག་ཏུ་གསུངས།

དེས་ན་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་བུ་དག་གི་གསུངས་ལ་བཅས་

བཅོས་མ་བྱས་ན་ཀུན་རྫོབ་བྱ་བ་བློ་ཡི་མིང་དང་། དེའི་ངོར་བདེན་པ་ཀུན་

རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བྱ་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་པར་འདུག །

ཚད་མ་རང་རྒྱུད་དུ་ཁས་ལེན་ན་ཕ་རོལ་པོའ་ིབསམ་པ་དེ་ཡང་རང་ལུགས་

སུ་ཁས་ལེན་པ་ལས་ཐབས་གཞན་མེད་ལ། ཐལ་འགྱུར་བྱེད་ཚེ་ཕ་རོལ་པོ་

ལ་འགལ་བར་ངོ་འཕྲོད་པ་ཙམ་ཞིག་ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མི་དགོས་པས། དེ་

ཁོ་ན་ཉིད་གསུངས་པའི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུངས་ལུགས་ཀྱང་འདི་

ལས་གཞན་མེད་ཅིང་། ཐལ་འགྱུར་བའི་གཞན་ལུགས་ཀྱང་འདི་ལས་གཞན་

ཅི་ཡང་མེད་ལ། རང་ལུགས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་སྒོ་ནས་རྟོག་གེའི་རིགས་པ་

འཕེན་པ་འདོད་མོད། གཞན་ལུགས་ཐམས་ཅད་སུམ་འབྱིན་པར་འདོད་པའི་

ཞུགས་འདི་ལ་རང་ལུགས་བྱ་བའི་མིང་ཙམ་ཞིག་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ནུས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

189

པས་དབང་མེད་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པ་ལས་ཁྱེད་ཅག་གི་འདོད་པའི་རང་

ལུགས་དེ་དང་ག་ལ་འདྲ།

རིགས་པ་འདི་འདྲ་ལ་རྟོག་གེའི་ཕྱོགས་ནས་ཀྱལ་ཀ་བྱས་པ་འོང་སྲིད་

པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ང་དང་རྩོད། ང་འཇིག་རྟེན་

དང་མི་རྩོད་ཅེས་གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་གྱིས་རྩོད་ལུགས་དེ་རྟགས་ཆོས་

དོན་གསུམ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་མཐུན་སྣང་དུ་གྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་རྩོད་པ་མ་

ཡིན་གྱི། ཁོ་རང་གི་བསམ་ཚུལ་སྣང་ཚུལ་དྲན་ཚུལ་ཀུན་དང་མི་འགལ་བར།

ཤེས་བྱའམ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དགོས་པའམ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཤེས་པར་བྱ་

དགོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་རྩོལ་མེད་གཏན་ལ་ཕབ་དགོས་པ་ཡིན་

ལ། སྣང་བ་འདི་ཀུན་སྐྱོན་མེད་ཚད་མའི་ཡུལ་ཡིན་ན་འདི་ལས་གཞན་པའི་

ལམ་རྙེད་པའི་དོན་དུ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱིས་འབད་པ་བྱེད་པའི་དོན་

ཅི་ལ་དགོས།

ལར་ཚད་མ་བྱ་བ་དེ་བྱི་བས་ཐམས་ཅད་བརྐུ་བྱ་ཡིན་པར་མཐོང་བ་

དང་། བྱི་ལས་བྱི་བ་ཐམས་ཅད་གསོད་བྱ་ཡིན་པར་མཐོང་བ་དང་། མིས་

གཉིས་ཀའི་བྱ་བ་མི་རིགས་པར་མཐོང་བ་འདི་འདྲ་ལས་གཞན་པའི་ཚད་མ་

ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡོད། མིག་གི་ཤེས་པས་སྒྲ་མ་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི། སྒྲ་མེད་པར་རྙེད་

པ་མིན་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བལྟས་ན། དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་བློ་མིག་ཤེས་

དང་། ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་བློ་རྣ་ཤེས་དང་དཔེ་སྦྱར་ཏེ་དེ་གཉིས་གཅིག་གི་

ཡུལ་གཅིག་གིས་མ་རྙེད་པ་དང་། ཡུལ་དེ་གཉིས་རང་རང་སོ་སོའ་ིཡུལ་ཅན་

190

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གྱི་ངོར་ཡོད་པས་བདེན་གཉིས་འགལ་མེད་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་རིགས་པ་ལ་

ཕན་པའི་ཐབས་མཛད་སྣང་མོད། དོན་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་དཔྱོད་ལུགས་

དེ་མིག་གི་ཤེས་པས་སྒྲ་དཔྱོད་ལུགས་སུ་འདུག་པས་དེས་འཚོལ་ལུགས་

དང་པོ་ནས་ནོར་ན་མེད་པ་རྙེད་པའི་གོ་མི་ཆོད་པ་སྲིད་ཀྱང་། འཚོལ་ལུགས་

མ་ནོར་ན། དེས་མ་རྙེད་པས་མེད་པར་རྙེད་པ་ཅི་ལ་མིན།

དོན་དམ་དུ་དཔྱོད་པ་ཡང་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་མི་

སྲིད་ལ། དེ་ལྟར་རྗེ་བླ་མ་རང་གིས་ཀྱང་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པས། དེས་མ་རྙེད་

པས་མེད་པའི་གོ་མི་ཆོད་པའི་ཡོད་པ་ཞིག་དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པ་བྱ་

བ་ཞིག་གིས་རྙེད་པ་ཡ་ཆ།

མཐའ་བཞི་སྤྲོས་བྲལ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་ལུགས་ལ་ཁས་ལེན་མེད་

པ་དེ་ཁས་ལེན་ཡིན། དོན་དམ་པར་མེད་པ་དེ་ཡོད་པ་ཡིན་སོགས་ཀྱི་དཔྱད་

པ་བྱར་ཡོད་ཅིང་། བསྟན་པའི་སྙིང་པོ་སྤྲོས་བྲལ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་དག་གིས་

ནི་འཇིག་རྟེན་དཀྱུས་མའི་རིགས་པ་དག་གི་ཕན་གནོད་ཅི་བྱུང་ཡང་མ་དགའ་

མ་སྐྲག་པ་ཞིག་འོང་ངེས་པ་ཡིན།

རིགས་པ་དཀྱུས་མ་འདི་དག་ལ་ཆ་འཇོག་བྱས་ཚེ། སངས་རྒྱས་

ཀྱི་ཞབས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་ལ་གཙུག་ཏོར་མི་མཐོང་བ་ཡང་ཤིན་ཏུ་འགལ།

ལོངས་སྐུ་གསར་དུ་འཁྲུངས་པ་ལ་ནམ་ཡང་འཆི་བ་མེད་པ་སོགས་ཀྱང་

འགལ་བའི་མཐར་ཐུག་ཡིན་པས། མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་མནོ་

འདིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་འགྲོ་མི་ནུས་པར། ཚུལ་གསུམ་གྱི་རིགས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

191

པ་སོགས་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རྩིས་སུ་མཛད་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་གོ་རིམ་འདི་

དག་ལ་ཆ་འཇོག་བྱེད་ན། སྟོང་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་མཐར་ཐུག་མི་རྙེད་པ་ལྟ་ཅི།

ཀུན་རྫོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་རྣམས་ཀྱང་རྙེད་པའི་གོ་སྐབས་ག་ལ་

ཡོད། དོན་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བའདི་དག་རིགས་པ་སྒྲ་རྟོག་ཀུན་ལ་གཏིང་

ནས་ཡི་ཆད་པ་དེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཡིན་པར་སྣང་། ཡོད་མེད་གཉིས་ལས་

འདས་པའི་དབུ་མ་པའི་རིགས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་རིགས་པ་ལས་

འདས་པའི་རིགས་པ་ཡིན་པས་ཡོད་མེད་གཉིས་ལ་རྩ་བ་བརྟེན་པའི་རིགས་

པ་གང་གིས་ཀྱང་སུན་འབྱིན་མི་ནུས་པ་ཡིན་ཞེས། འཇུག་འགྲེལ་ལས།

གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་འདི་མི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སུན་

འབྱིན་པ་དང་ལན་སྨྲ་བས་དབུ་མ་པ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གླགས་མི་རྙེད་

དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་འདྲའི་རིགས་པ་དག་ལ་བློ་གཏད་བཅོལ་ན་

གནས་ལུགས་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ལས་འོད་འཕྲོ་བ་དང།

ཀུན་དགའ་བོས་མཚན་ལ་མར་མེ་སྦར་བའི་མདོ་ཡི་ལོ་རྒྱུས་དང་། སོར་

མོའ་ིཕྲེང་བ་ཅན་གྱིས་མི་དགུ་བརྒྱ་དང་དགུ་བཅུ་གོ་དགུ་བསད་པའི་མཐར།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སློབ་མའི་གཙོ་བོར་གྱུར་ཏེ། རལ་གྲི་ཁྲག་ཅན་དྲུང་དུ་

བོར་ནས་སྟན་དེ་ཉིད་ལ་འདུག་བཞིན་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རིའི་རྩེ་

མོ་ཉི་ཤུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྡོ་རྗེས་བཅོམ་ནས་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱས་པ་

འདི་དག་ཀྱང་རིགས་པ་ལས་བརྒལ་བའི་རྣམ་གཞག་ཤ་སྟག་ཏུ་འདུག་པས་

སུ་ཞིག་གིས་ཡིད་པར་ནུས།

192

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ལུགས་འདི་དག་མདོར་བསྡུས་ན་ཕལ་པའི་བསམ་ཚུལ་གྱིས་

འཕགས་པའི་རིགས་པ་ལ་གནོད་པར་འདོད་པའི་ལུགས་ཡིན་འདུག་པས་

ཐར་པ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་འོས་ཡིན་ནོ། །

རླན་གཤེར་ཕོར་གང་ལ་རིགས་དྲུག་གིས་བལྟས་ཚེ་མ་མཐུན་པའི་

རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཆ་ཤས་དྲུག་ཏུ་ཕྱེ་བ་སོགས་མཛད་ཀྱང་། སངས་རྒྱས་དང་

སེམས་ཅན་གཉིས་ཀྱི་བུམ་པ་མཐོང་ཚུལ་འདྲ་བར་འདོད་པ་འདི་ཤིན་ཏུ་ངོ་

མཚར་ཆེ།

ཆོས་ཅན་མཐུན་སྣང་བ་མེད་པའི་གོ་ལུགས་མཐར་ཐུག་ནི། སྟོང་ཉིད་

མ་རྟོགས་པས་གཟུགས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་མ་དམིགས་ཕྱིན་གཟུགས་དམིགས་

པའི་ཐབས་མེད་པས་གཟུགས་དམིགས་པའི་ཚེ་ན་བདེན་གྲུབ་ཏུ་དམིགས་

པ་ལས་འོས་མ་མཆིས་པས། གཟུགས་ཆོས་ཅན། དེན་མེད་ཡི་ཏེ། རྟེན་

འབྲེལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་བསྒྲུབས་ཀྱང་། ཆོས་ཅན་དེ་ཉིད་མ་གྲུབ་པ་

ཡིན་ལ། གཟུགས་མ་དམིགས་པའི་ཚེ་ན་སྦྱིར་བ་འགོད་པའི་གཞི་མེད་ཅིང།

གཞན་གྱིས་ཁས་བླངས་པ་ཙམ་ཞིག་ཐལ་འགྱུར་འཕེན་པའི་གཞི་ཡོད་པ་

ཡིན་ནོ། །

དེས་ན་འཕགས་པ་མཁྱེན་རབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་དང་། འཇིག་

རྟེན་པའི་སྨྱོན་པ་རྣམས་བཀའ་མོལ་བྱེད་པ་ན། སྨྱོན་པས་ཡིན་ཟེར་བ་དེ་

འཕགས་པར་རང་ལུགས་སུ་ཡིན་གསུངས་པ་མིན་གྱི། ཁྱོད་ཀྱི་དེ་ཡིན་

ནཁྱོད་ཀྱི་ཡིན་ཟེར་བ་གཞན་པ་དེ་མིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐལ་འགྱུར་གྱི་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

193

སྒོ་ནས་སྟོན་པ་ཡིན་ཞིང་། དེའི་ཕྱིར་མཐུན་སྣང་མེད་པའི་གཏན་ཚིགས་

འདིར་ཚིག་ཙམ་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་ཕན་ཚུན་བརྡ་འཕྲོད་པ་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་

ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་ཚིག་ཙམ་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་བཞག་པ་ཡིན་ཞིང་། སྨྱོན་པའི་

རྣམ་གཞག་ཀྱང་སྨྱོན་པས་བཞག་པ་ཡིན་པས་རྣམ་གཞག་དེ་ཀུན་རང་ས་ན་

བདེན་པ་ཡིན་པ་བདེན་མོད་ཀྱང་། སྨྱོན་པའི་གསེར་དེ་རང་ཅག་གི་རྡོ་ཡིན་

སྲིད་པས། རང་ཅག་གི་ཡོད་པ་དེ་འཕགས་པས་མེད་པ་ཡིན་སྲིད་ལ། ཤེས་

བྱ་མཐུན་སྣང་བ་ཞིག་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་གྱུར་པའི་སྐྱེས་བུ་

དག་གི་བར་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། ཇི་སྲིདད་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བ་ལ་ངོ་སྲིང་

བའི་བར་དེ་སྲིད་དུ་མཐོང་ལམ་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་ཕལ་པའི་ལུགས་སུ་སྡོད་པ་

ལས་འོས་མེད་ལ། ཡུལ་གྱི་ནུས་པའམ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཇི་ཙམ་ཆུང་དུ་

སོང་བ་དེ་ཙམ་དུ་ཡུལ་གྱི་སྦུབས་ལས་གྲོལ་བའི་རྣམ་པ་ཤེས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་

ཡུལ་ལ་འཇིགས་སྐྲུག་ཇེ་ཉུང་དུ་གྱུར་ནས་མཐར་ཤེས་བྱེད་རང་ཉིད་དང་རོ་

གཅིག་པའི་ཤེས་བྱ་དང་འདྲེས་ཏེ་ཟུང་འཇུག་གི་སྐུ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །

གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ཚོགས་བསགས་ནས་ད་དུང་ཡང་སོ་སྐྱེ་དང་

མཐུན་པའི་སྣང་བ་ཞིག་ཡོད་ན་གསེར་དངུལ་དང་རིན་པོ་ཆེ་འདི་དག་ལ་

སྙིང་པོ་བྱེད་དགོས་པ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་སྒྲུབ་དགོས་པའི་དོན་

ཅི་ལ་ཡོད།

ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའི་དགོས་པ་མཐར་ཐུག་ནི་ཤེས་བྱའི་

སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་མི་མཐོང་བའི་

194

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྒྲིབ་པའི་ཡོལ་བ་གཉིས་ལས་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཡོལ་བ་སྔར་ཟད་ནས། ཡུལ་གྱི་

ཡོལ་བའམ་ཤེས་བྱའི་ཡོལ་བའམ་ཤེས་སྒྲིབ་བྱ་བ་དེ། སྟག་ཚང་པས་བཞེས་

པའི་ལུས་སྒྲིབ་ཕྲ་མོ་དེ་མ་སྤོང་གི་བར་དུ་ནམ་ཡང་སྤོང་བའི་གོ་སྐབས་ཡོད་

པ་མ་ཡིན་ནོ། །

དོན་བསྡུས་ན་དབུ་མ་པ་ཡིན་ན་རང་ལུགས་བྱ་བ་མི་རིགས་ཏེ་ཞེས་

གསུངས་པ་དེ་དབུ་མ་པ་ཡིན་ན་རང་གི་བསམ་པས་འདོད་ཚུལ་དེ་བྱ་བ་མི་

རིགས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན། ལར་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་དང་གྲུབ་མཐས་

སྒྲོ་བཏགས་པའི་བདག་འཛིན་བདེན་འཛིན་རྣམས་ཞིབ་ཏུ་བསམ་ཚེ་ཕལ་

པའི་དུས་ཀྱི་བདག་གི་བསམ་མནོ་བཏང་ཚུལ་གཞན་ཞིག་ཏུ་ཁྲིད་པའི་སྒོར་

སྣང་བས་ཁོ་བོ་ནི་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིབ་དནེ་འཛིན་བྱ་བ་འདི་ཀུན་ཐར་པཁའི་

ལམ་དུ་འཁྲིད་པའི་ཐེམ་སྐས་ཀྱི་རིམ་པ་འོག་མ་ལྟ་བུ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ།

རྒྱུལ་བའི་བསྟན་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ངལ་བ་བསྟེན་

ཀྱང་སྐྱོན་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་ཏེ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཇེ་བརྟན་དུ་བཏང་བར་

གསུངས་པ་ལྟར་ན། རང་ཉིད་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་

ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པ་དག་པའི་རང་བཞིན་ངའོ་སྙམ་དུ་ང་རྒྱལ་བྱེད་པའི་

ལམ་འདིས་ཀྱང་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ཇེ་བརྟན་དུ་བཏང་མ་གཏོགས་འོས་ཅི་ཡོད།

དེས་ན་སྔར་གྱི་ཕལ་པའི་བསམ་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་བདག་ཞིག་

ལ་བདག་ཏུ་ཞེན་པ། དེ་ནས་བཟུང་ཁྱབ་བདག་གི་རང་ཞལ་མཇལ་བའི་སྒོ་

མོ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

195

ང་རྒྱལ་འཇོག་ལུགས་ཀྱང་རྗེའི་གསུངས་རིགས་ལས་བདག་འཛིན་

གྱི་ཡུལ་གང་དུ་ཞེན་པའི་ང་དེ་ཉིད་ལ་བྱེད་པར་གསུངས་སོ། །

འདི་དེ་ཡིན། འདི་ཡིན་ན་དེ་ཡིན་དགོས། དེའི་ཕྱིར་འདི་དེ་ཡིན་ནོ་བྱ་

བ་འདི་ཚུལ་གསུམ་གྱི་རིགས་པ་ཡིན། རིགས་པ་འདི་འདྲ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་

པའི་རྔོན་པ་དག་ལ་གྲུབ་པའི་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་པར་འདུག་པས་འདི་འདྲ་

ལ་ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་ཚད་མ་ཞེས་རྩིས་སུ་བྱེད་པ་ཡ་ཆ།

གལ་ཏེ་སོ་སྐྱེའི་ཚད་མ་ལ་རྩིས་སུ་བྱེད་ན། དངོས་པོ་བདེན་པར་

འཛིན་པ་དང་། བུད་མེད་གཙང་བར་འཛིན་པ་སོགས་ལ་ཚད་མ་བྱེད་དགོས་

ཀྱི། གང་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བློ་གོམས་ཤུགས་ཆེ་བའི་སྣང་བ་དེ་དག་ལ་ཚད་མ་

མི་བྱེད་པར། དེ་དག་གི་སྟེང་དུ་བསྒྲུབས་པའི་རྟོག་གེའི་རིགས་པ་ལ་ཚད་མ་

བྱ་བའི་དོན་ཅི་ལ་ཡོད། སཾ་བྲཾ་ཏི་བྱ་བ་ནི་སྔོན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་

རྫོབ་བྱ་བའི་ཆོས་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ལ། དོན་ཡང་དག་པ་སྒྲིབ་པའམ་ཐམས་ཅད་

དུ་མགོ་འཁོར་བ་སྟེ་དོན་ལ་འཁྲུལ་པ་བྱ་བ་ཡིན་པས། ཀུན་རྫོབ་གྱི་བདེན་པ་

བྱ་བ་ཡང་འཁྲུལ་བའི་བདེན་པ་བྱ་བར་གོ་དགོས། །

རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་དཔྱད་པས་ཤིང་རྟ་མ་ཁེགས་ན་ལམ་ལྔ་ཡི་

གོམས་པས་ཤེས་ཉོན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཡང་ཁེགས་པར་ག་ལ་ནུས། དེས་ན་

ལུགས་འདི་ལྟར་བྱས་ཚེ་དོན་དམ་པའི་འདོད་ཆགས་སྤང་བྱ་ཡིན་ཀྱང་འདོད་

ཆགས་སྤང་བྱ་མ་ཡིན། དོན་དམ་པའི་གཏི་མུག་སྤང་བྱ་ཡིན་ཀྱང་གཏི་མུག་

སྤང་བྱ་མ་ཡིན་སོགས་རིགས་པ་ཕྲ་མོའ་ིའཇོག་མཚམས་མང་དུ་དགོས་པར་

196

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

སྣང་།

བློས་མཐོང་བ་དང་མ་མཐོང་བའི་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་

ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྲེ་བ་འདིའི་དོན་བསྡུས་ན། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བྱ་བའི་ཐ་

སྙད་ཙམ་ཡང་མ་གོ་བ་ཡིན་པས། གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་

སྟེ། །དེས་གང་བཅོས་མ་བདེན་པར་སྣང་དེ་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་ཞེས་ཐུབ་

པ་དེས་གསུངས་ཏེ། །བཅོས་མར་གྱུར་པའི་དངོས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའོ། །ཞེས་

གཏི་མུག་རང་བཞིན་སྒྲིབ་ཕྱིར་བྱ་བ་དང་། དེའི་བཅོས་མ་བྱ་བ་དང་། བཅོས་

པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་ཐུབ་པས་གསུངས་བྱ་བའི་ཚིག་འདི་དག་ལས་

ཁུངས་གསལ་བ་གཞན་ཅི་ཞིག་དགོས།

ཚད་མ་དང་རིགས་པ་བྱ་བའི་གྲགས་པ་ཅན་དེ་དོན་ལ་མི་ཤེས་པའི་

བློ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཚུད་པའི་ཤེས་པའི་བློ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ལ་ཟེར་བར་སྣང་།

དོན་དམ་དུ་མེད་པས་མེད་པའི་གོ་མི་ཆོད་ཅིང་། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་

པས་ཡོད་པའི་གོ་ཆོད་བྱ་བའི་ལུགས་འིད་ལྟར་ན། འཕགས་པའི་རིགས་

ཤེས་ཀྱི་ངོར་ཡོད་པས་ཡོད་པའི་གོ་མི་ཆོད་ཀྱང་། འཇིག་རྟེན་འཁྲུལ་སྣང་གི་

ངོར་མེད་པས་མེད་པའི་གོ་ཆོད་ཅེས་གོ་ལྡོག་ནས་བཤད་ན་ཡང་འགལ་བ་

མེད་པར་སེམས།

དེ་ལྟར་ན་སྒྱུ་མའི་རྟ་གླང་རྟ་གླང་ཡིན་པ་ཡང་མཁས་པས་མ་རྙེད་པས་

མེད་པའི་གོ་མ་ཆོད་ཀྱང་བླུན་པོ་དག་གིས་རྙེད་པས་ཡོད་པའི་གོ་ཆོད་པ་

ཡིན་ནོ།།

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

197

བློས་ཇི་ཙམ་རྙེད་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་ཐ་སྙད་

མཛད་ཅིང་། དེས་ན་ཇི་སྙེད་པ་བྱ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་ཆུང་བའི་སོ་སྐྱེའི་

རྣམ་རྟོག་འདིས་ཇི་ཙམ་ཞིག་རྙེད་པ་བྱ་བའི་དོན་དུ་སྣང་ཞིང་། དེས་ཇི་ཙམ་

རྙེད་པ་ནི་རགས་བསྡུས་སུ་དཔྱད་ན། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནས་ན་རག་དམྱལ་བ་

ཡན་ཆད་དང་། ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ནུབ་རིའི་བར་གྱི་ནམ་མཁའ་རྙེད་པ་འདི་

ཙམ་ཞིག་ཏུ་འདུས་འདུག་པས་དོན་ལ་སོ་སྐྱེ་ཡིས་གང་རྙེད་པ་ཐམས་ཅད་

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྙེད་པ་ལ་ཇི་སྲིད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་གསུངས་པར་སྣང་།

འོན་ཀྱང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ནི་རྒྱུས་ཡོད་པའི་སྒྱེད་རྡོ་འོག་ནས་གསེར་རྙེད་པ་འདྲ་

བར་རྙེད་ཀྱང་རྙེད་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཅི་ཡིན་མ་ཤེས་པ་ལ་གཞན་ཞིག་གིས་

འདི་གསེར་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངོ་སྤྲད་པ་བཞིན་རང་ཅག་གིས་རྙེད་པའི་འཁོར་བའི་

ཆོས་འདི་ཀུན་སྤྲོས་བྲལ་དུ་གཟིགས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བ་གཟིགས་པ་ཡིན།

འདི་ལྟར་བསམ་ཚེ་རྙིང་མ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡེ་གྲོལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའ་ི

རྣམ་གཞག་བཤད་པ་དེལ་ཡང་དད་པ་ཅུང་ཟད་རེ་སྐྱེ་དགོས་པར་སྣང་།

ལྟོས་པའི་རིགས་པ་ནི། རང་རྒྱུད་ཀྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པའོ། །བྱ་བ་བྱེད་

པའི་རིག་པ་ནི། གོ་ཆོད་པའི་རིགས་པ་སྟེ་ཐལ་འགྱུར་གྱི་རིགས་པ་རྣམས་

སོ། །འཐད་པར་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ནི་རྟགས་ཆོས་མཐུན་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་

ཚོལ་བའོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་ནི། རྟོག་གེ་མ་ཡིན་པའི་རིགས་པས་རྙེད་

པའོ། །

ཐམས་ཅད་བྱ་བའི་ཐམས་ཅད་དེ་བློ་ཡི་ཡུལ་དུ་ཤར་ཐུབ་པ་ཐམས་

198

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཅད་ལ་བྱ་སྟེ་དེ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་ལྟ་བ་དེ་བློའ་ིཡུལ་མེད་པར་ལྟ་བ་ཡིན་

པས་སྐུར་འདེབས་སུ་འགྱུར་ན་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀ་

ཡང་མེད་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པས་ཡུལ་དང་གནས་མེད་པའི་དམ་ཆོས་ཟབ་མོ་

འདི་བསྐལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་གིས་ཚོགས་བསགས་ནས་རྟོགས་པ་ལས། དེ་འདྲ་

རྟོགས་ན་ཆད་ལྟར་ལྷུང་བའི་སེམས་ཁྲལ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ག་ལ་དགོས།

བློ་དང་ཡུལ་གཉིས་ཀ་རིམ་བཞིན་དུ་བརྗེས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་

སར་སླེབས་པ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ས་རྡོ་རི་བྲག་ལ་ཅི་ཙམ་རྩིས་སུ་བྱེད་

པ་དེ་སྲིད་དུ་བུད་མེད་དང་ཤ་ཆང་སོགས་ལའང་རྩིས་སུ་བྱེད་དགོས་པས་

རྣམ་གཞག་འདི་ལས་འདའ་ས་མེད་པས། རྣམ་གཞག་འདི་འཁོར་བ་ཐོག་མ་

མེད་པ་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ལས། དེའི་སྟེང་དུ་རིགས་པའི་སྒྲུབ་

བྱེད་སྣོན་པ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ལ་ཡོད།

སྟག་གི་ཆུང་མའི་མཛེས་མ་དེ་རང་ཅག་གིས་མི་ཤེས་པས་རང་ཅག་

གིས་སྟག་གི་ཆུང་མ་ལ་ཆགས་པ་མི་སྐྱེ། མིའི་བུ་མོའ་ིམཛས་སྡུག་དེ་སྟག་

གིས་མི་ཤེས་པས་སྟག་གིས་མི་མོ་ལ་འདོད་པ་མི་སྐྱེ་བ་འདི་རྩ་བ་མཐར་

གཏུགས་ན། སྟག་ལ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་གསུམ་དེ་རང་རེ་ལ་མ་གྲུབ། རང་ཅག་

ལ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་གསུམ་དེ་སྟག་ལ་མ་གྲུབ་པ་འདི་ཁོ་ནར་འདུག་པས། ཚུལ་

གསུམ་གྱི་རིགས་པ་བྱ་བ་འདི་དུད་འགྲོ་དང་མིའི་བར་ན་ཡང་མེད་པར་སྣང་

ན། འོག་མིན་མན་ཆད་དང་མནར་མེད་ཡན་ཆད་དུ་ཡོད་པ་ཡ་ཆ།

ཐོག་མེད་ནས་འབྲངས་ཀྱང་རེས་འགའ་དམྱལ་བའི་མེ། རེས་འགའ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

199

ལྷའི་བདུད་རྩི། རེས་འགའ་མིའི་ཆུ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྣག་ཁྲག་ལ་སོགས་པ་

སྐྱེ་བ་རེ་རེ་བརྗེ་དུས་རྣམ་པ་རེ་རེ་བརྗེ་བས་སྣང་བ་འདི་དག་ཀྱང་རང་རང་སོ་

སོ་ལ་བརྡ་སྤྲོད་མི་དགོས་པར་ཆུ་དང་རྣག་སོགས་སུ་ངོས་འཛིན་དགོས་ན།

ཐོག་མེད་ནས་ནམ་ཡང་བརྗེ་ལེན་མེད་པར་སེམས་དང་ལྷན་ཅིག་དུ་འབྲང་

བའི་མ་རིག་པའི་ཡུལ་དགག་བྱ་བདེན་གྲུབ་བྱ་བ་ཞིག་གསར་དུ་འབད་པས་

ངོས་འཛིན་དགོས་པ་འདི་ཡང་ངོ་མཚར།

བུམ་པ་མེད། ཀ་བ་མེད་སོགས་འཇིག་རྟེན་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་སྣང་

བ་དང་འགལ་བ་ཡིན་པས་ཆད་ལྟ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་ན། རིགས་དྲུག་གི་

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མཐུན་སྣང་དུ་གྱུར་བའི་བདེན་གྲུབ་ཡོད་པ་མ་

ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ཆད་ལྟ་ཀུན་གྱི་མཐར་ཐུག་ཏུ་མི་འགྱུར་རམ།

འཇིག་རྟེན་གྱི་བློ་ལ་འདྲེས་ཆེ་ཤོས་བདེན་འཛིན་ལས་གཞན་མེད་

པས་འཕགས་པ་ལྷས། གང་ཚེ་ཐ་མལ་འདུག་པ་ནའང་། །ཉོན་མོངས་སྦྲུལ་

གྱིས་ཟིན་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ལ། ཡུལ་ཅན་ངོ་ཤེས་ནས་ཡུལ་

ད་དུང་འཚོལ་དགོས་པ་སུ་ཡང་མེད་པས་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་འདྲེས་པའི་

བདག་འཛིན་གྱི་ཡུལ་གསར་དུ་འཚོལ་དགོས་པའི་དོན་ཅི་ལ་ཡོད།

སྤྱི་གཙོ་བོ་འདོད་པ་དག་གིས་ནི་སྤྱི་གཙོ་བོ་བདེན་གྲུབ་དུ་ཁས་ལེན།

སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདོད་པ་དག་གིས་ནི་མེད་པ་དེ་ཉིད་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཁས་

ལེན་པ་ཡིན་ཀྱང་། རི་བོང་རྭ་བདེན་མེད་ལ་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་མེད་པའི་

སྟོང་ཉིད་མ་ཡིན་ཟེར་བ་འདིའི་ལུགས་ལྟར་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཟུར་དུ་ཕྱེ།

200

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཟུར་དུ་ཕྱེ་ནས། བདེན་སྟོང་སྒྲུབ་པ་ལས་འོས་གཞན་མེད་

པས་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར་དུ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་མི་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། སྟོང་

གཞི་ཆོས་ཅན་མེད་པར་དེའི་སྟེང་གི་སྟོང་ཉིད་འཇོག་མི་ཤེས་ཟེར་བ་ནི་བུམ་

པ་མེད་པར། བུམ་པའི་ནང་གི་ཆུ་འཇོག་མི་ཤེས་པའི་གོ་བ་ཙམ་ཡིན།

གལ་སྲིད་ཁྱེད་ཅག་གི་ལུགས་ལ་བདེན་མེད་རིགས་པས་བསྒྲུབས་པ་

ལ། སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་ངེས་པར་དགོས་ན། བདེན་པ་སྟོང་གཞི་དང་། མེད་

པ་དེ་སྟོང་ཉིད་དུ་བྱས་ན་ཅི་ལ་མི་འགྲིགས། དེ་བཞིན་རང་བཞིན་མེད་པ་བྱ་

བའི་རང་བཞིན་དེ་སྟོང་གཞི་དང་། མེད་པ་བྱ་བ་དེ་སྟོང་ཉིད་དུ་བྱས་ན་ཡང་

རུང་། བདེན་པ་དང་རང་བཞིན་ཉིད་སྟོང་པ་བྱས་པའམ། རིགས་པི་དགག་

བྱ་ཡིན་གྱི་དགག་པའི་གཞི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ནི། བུམ་པའི་སྟེང་དུ་བདེན་

གྲུབ་གྱི་དྲི་མ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་རིགས་ཚོགས་ཀྱི་ལྟ་བའི་ཆུ་ཡིས་བཀྲུས་ནས་

གཙང་དུ་བཏང་བ་བུད་མེད་མཛེས་མའི་ཁྲུས་བྱེད་པ་དང་འདྲ་བར། བདེན་

གྲུབ་ཀྱི་བཞིན་རས་གསལ་དུ་བཏང་བ་ཙམ་ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །

རི་བོང་རྭ་བདེན་མེད་ལ་སྟོང་གཞི་མེད་པས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མ་

ཚུད། བུམ་པ་བདེན་མེད་ལ་སྟོང་གཞི་ཡོད་པས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་འདུག་

པ་ཟེར་བ་འདིའི་རིགས་ལ། རི་བོང་རྭ་ལ་རྩེ་མོ་མེད་བྱ་བ་འདི་སྟོང་གཞི་རྩ་བ་

མེད་པས་མེད་དགག་གི་ཁོངས་སུ་མི་འདུ། གཡག་གི་རྭ་ལ་རྩེ་མོ་མེད་བྱ་བ་

འདི་སྟོང་གཞི་རྩ་བ་དང་དགག་བྱ་རྩེ་མོ་དང་། དེས་སྟོང་བའི་ཆ་མེད་དགག་

ཡིན་ཅེས་དཔྱད་པ་དང་ཁྱད་ཅི་ཡང་མི་འདུག་པས། དོན་ལ་མེད་པ་ཐམས་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

201

ཅད་རྟེན་པའི་གཞི་ལ་ཡོད་པ་ཞིག་འཇོག་དགོས་པ་དང་། ཡོད་པ་ཞིག་མེད་

པར་གྱུར་བ་ལ་མེད་པ་ཞེས་འདོགས་པའི་གྲུབ་མཐའི་ལུགས་སུ་སྣང་ཞིང།

འཕགས་པ་ལྷས། སྔོན་བྱུང་ད་ལྟ་མེད་ཅེས་པ། །དེས་ན་ཆད་པར་ལྟ་བར་

འགྱུར། །གསུངས་པ་དེ་ཀའོ། །

བདེན་འཛིན་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཡོད་ཅིང་། བདེན་གྲུབ་ཐོག་མ་མེད་

པ་ནས་མེད་པ་དེ་གཉིས་ཁ་སྦྱོར་ཟུང་འཇུག་ཏུ་གྱུར་བ་དེ་ཡང་ཅི་ཡིན། ཐེག་

ཆེན་ལམ་ཞུགས་དང་། ཐེག་ཆེན་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བའི་ཀྱད་པར་དང་། དེ་བཞིན་

བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་གཞི་མཐུན་འདོད་པ་སོགས་ཤིན་

ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེ་སྟེ། ཁོང་ཚོའི་སེམས་ལ་སེམས་བསྐྱེད་མཚན་ཉིད་པ་ཞིག་

སྐྱེ་ཕྱིན་ཐེག་ཆེན་ལམ་ལུགས་སུ་འགྱུར་ཡང་། གྲུབ་མཐའ་ནི་བཞི་པོ་གང་

ཡིན་ཀྱང་ཁྱད་པར་མི་འདུག་སྙམ་པ་བྱུང་འདུག་ལ། ས་བཅུ། ཡེ་ཤེས་ལྔ། སྐུ་

གསུམ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ད་དུང་ཁས་མི་ལེན་པར། སེམས་ཅན་ཐམས་

ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་མཐར་ཐུག་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་བྱ་སྙམ་པ་ཙམ་ཞིག་གིས་

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་ག་ལ་འགྱུར།

གྲངས་ཅན་པ་སོགས་ཀྱང་རང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་མཐར་ཐུག་གི་གོ་

འཕང་འདོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་མོད། གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་རྣམ་གཞག་ནོར་བའི་

དབང་གིས་ཁོང་ཚོས་བཤད་པའི་ལམ་དེ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ཡིན་ཞེས་

སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཡིན་ན་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས་

ཀྱང་མཐར་ཐུག་ཐེག་གསུམ་དགྲ་བཅོམ་བེམ་རིག་རྒྱུན་ཆད་སོགས་བྱེ་སྨྲའི་

202

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

གྲུབ་མཐའ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ལ་ཁ་ཞེ་གཉིས་ཀ་ནས་ཡིད་ཆེས་ཡོད་

པའི་ཁོ་རང་གིས་གང་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སངས་རྒྱས་དེ་ཡང་ཐེག་ཆེན་པས་

གཞལ་ན་སངས་རྒྱས་ངོ་ཐོག་དེ་མིན་པར་འདུག་པས། དེས་གོ་འཕང་གང་

འདོད་དོན་དུ་གཉེར་བའི་བློ་དེ་ཡང་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་དུ་ག་ལ་འགྱུར།

བྱེ་སྨྲ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱུས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་བསྒྲུབ་འདོད། དེ་

ཡང་བྱེ་སྨྲ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་བཤད་པའི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་རྣམ་གཞག་

དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན་ལ། གྲུབ་མཐའ་གོང་མ་དག་གིས་

རྣམ་གཞག་དེ་ཀུན་ཕལ་ཆེར་ནོར་བར་མཐོང་བས། དང་པོ་ནས་ལམ་ནོར་

བའི་གང་ཟག་ལ་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་རེ་བ་དེ་ཡང་རྫུན་དུ་མ་སོང་བ་ག་

ལ་སྲིད།

ཐག་ཁྲ་སྦྲུལ་དུ་སྣང་ནས་འཇིགས་པ་ན། དེ་སྦྲུལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངོ་

སྤྲོད་པ་ཙས་གྱིས་ད་དུང་སྡར་མ་རྣམས་ལ་སྦྲུལ་དུ་སྣང་བ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་

བའི་འཇིགས་སྐྲག་རྩ་བ་ནས་སྤང་བ་མེད་ལ། འདི་ལ་དགོསངས་ནས་ཞི་བ་

ལྷས། གང་ཚེ་སྒྱུ་མའི་བུ་མོ་ལ། །དེ་བྱེད་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་སྐྱེས་འགྱུར། །ཞེས་

སྒྱུ་མ་མཁན་རང་གིས་སྤྲུལ་པའི་བུད་མེད་ལ་བུད་མེད་མིན་པར་ངོ་ཤེས་ཀྱང་

ཆགས་པ་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་རང་གིས་སྤྲུལ་བའི་སྟག་ལ་ཡང་སྟག་མིན་པར་

རྟོགས་ཀྱང་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བར་སྨྲ་དགོས། དེས་ན་སྡར་མ་ལ་ཐག་ཁྲ་སྦྲུལ་

མཐོང་གི་འཇིགས་པ་དེ་སེལ་བའི་ཐབས་དམ་པ་ནི་དཔའ་བོ་ཞིག་གིས་ཐག་

ཁྲ་དེ་ཉིད་ཁང་པའི་ཕྱི་རོལ་དུ་འདོར་བས། འཁྲུལ་གཞི་ཐག་ཁྲ་དང་། འཁྲུལ་

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

203

སྣང་སྦྲུལ་གཉིས་རྗེས་མེད་དུ་སོང་བ་དེ་ཡིན་གྱི་འདི་སྦྲུལ་མིན་ནོ་ཞེས་ཐག་

ཁྲ་ཁོ་ཡི་མདུན་དུ་ཁྱེར་ན་སྔར་ལས་ཀྱང་འཇིཊ་སྐྲག་སྐྱེ་བ་ནི་ཐེ་ཚོམ་མེད།

འཇའ་ཚོན་དང་གཟུགས་བརྙན་སོགས་ལག་པས་འཛིན་རྒྱུ་ཡོད་

པ་ལྟར་མཐོང་ཡང་དོན་ལ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ཐོགས་རྡུག་དང་འབྲེལ་བར་

ཤེས་པའི་འཛིན་ལུགས་འདི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་གཞུང་ནས་བཤད་པའི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་

འཛིན་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་ན་ཐལ་རང་གི་སྒོ་ནས་ཀྱང་དངོས་

སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་དོན་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་ཏེ། ཀ་བ་ཆོས་ཅན། སྒྱུ་

མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་འཇའ་ཚོན་བཞིན་ཞེས་

འཕངས་ཚེ་ཕ་རོལ་པོའ་ིབློ་ངོར་འཇའ་ཚོན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཤར་ལུགས་དེ་དབུ་

མ་པས། སྒྱུ་མའི་སྐུ་འཆར་ལུགས་སུ་གཏན་ནས་སྒོ་མི་མཐུན་པས་འཇའ་

ཚོན་མཐུན་དཔེར་བཟུང་བའི་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།

ཐལ་བའི་རྩེ་མོ་ལ་དགའ་བ་ཆུང་དུ་སོང་ན་བྱིས་པའི་གནས་སྐབས་

ཀྱི་བློ་ཤུགས་ཆུང་དུ་སོང་བས་དེ་བསྐྱེད་པ་ལ་འབད་རྩོལ་བསྐྱེད། བུད་མེད་

ལ་མ་དགའ་ན། དར་མའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བློ་ཤུགས་ཆུང་དུ་སོང་བས། དེ་

བསྐྱེད་པ་ལ་འབད་རྩོལ་བསྐྱེད། ཚོང་དང་ཁང་ཞིང་དངུལ་སོགས་ལ་མ་

དགའ་ན་རྒན་པོའ་ིགནས་སྐབས་ཀྱི་བློ་ཤུགས་ཆུང་དུ་སོང་བས། དེ་བསྐྱེད་

པ་ལ་འབད་རྩོལ་བསྐྱེད། དེ་ལྟར་མི་ཚེ་གཅིག་གིས་བསྟན་པ་ཡོངས་རྫོགས་

སྟན་ཐོག་གཅིག་ཏུ་ཉམས་ལེན་དུ་འཁྱེར་བ་འདི་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤས་

ཉམས་ལེན་གྱི་གནད་ཡིན་པར་བཤད་པར་སྣང་སྟེ། ལམ་ལྔ་དང་ས་བཅུའི་

204

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

རིམ་པར་འབྱེད་པའི་ལུགས་ཡིན་ན། སྦྱོར་ལམ་ཐོབ་པའི་ཚེ། ཚོགས་ལམ་

ལ་འབད། ས་བརྒྱད་པ་ཐོབ་པའི་ཚེ་ས་དང་པོ་ལག་འབད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་

ས་ཐོབ་པའི་ཚེ་ཚོགས་ལམ་ལ་འབད་ནས་སྟུག་པོ་བཀོད་པའི་པདྨའི་གདན་

གིཅག་གི་སྟེང་དུ་བསྟན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་པར་སྣང་ངོ་།

སྨྲས་པ།

ཡོད་མེད་གཉིས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །

ཀླུ་སྒྲུབ་ཡང་སྲས་དགོངས་པ་ཟབ་མོའ་ིགནད། །

གངས་ཅན་གསར་རྙིང་དམ་པ་གོང་མ་ཡིས། །

བཞེད་སྲོལ་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་འདི། །

ཁོ་བོའ་ིབླ་མའི་ཐུགས་རྗེའི་དགོངས་ཀློང་ནས། །

མཁྱེན་པའི་ཉི་མ་ཕྱོགས་སུ་འཆར་བའི་ཚེ། །

དམུས་ལོང་ལོག་རྟོག་སྙིང་ལ་གཟན་ན་ཡང་། །

མིག་ལྡན་བློ་ཡི་གེ་སར་འཛུམ་པར་གྱུར། །

ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་ཡོངས་ཀྱི་དགོངས་པའི་བཅུད། །

ལུང་རིགས་མན་ངག་བསྲེག་བཅད་བརྡར་བའི་དབྱིག །

ཆོས་དབྱིངས་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་ས་ལེ་སྦྲམ། །

བདག་གི་སྙིང་ལ་འཆང་བ་སྔོན་གྱི་ལས། །

འོན་ཀྱང་འཇམ་མགོན་བླ་མའི་ཞལ་ཆབ་ཀུན། །

ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་འཁྱིལ་བའི་ལེགས་བཤད་མཚོར། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

205

མ་རིག་འདམ་གྱིས་རྙོག་པའི་ཆ་མཆིས་ན། །

གཟུར་གནས་བློ་ལྡན་ཚོགས་ལ་སྙིང་ནས་བཤགས། །

འདིར་འབད་ལེགས་བཤད་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་ནི། །

དྲན་དབང་བློ་ཡི་པདྨོར་འཆར་བའི་མོད། །

རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་སྦྲང་རྩིའི་ཟིལ་མངར་བཅུད། །

རྣམ་ཀུན་ཞི་བའི་ངོ་བོར་སྨིན་གྱུར་ཅིག །

ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་བླ་མས་རྗེས་འཛིན་ཞིང་། །

ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་སྤྲོས་པ་བྲལ་བའི་དབྱིངས། །

མ་ནོར་རང་གིས་ཚུལ་བཞིན་རྟོགས་ནས་ནི། །

རྣམ་དག་ལམ་གྱི་བགྲོད་པ་མཐར་ཕྱིན་ཤོག །

རྣམ་དཀར་སྦྱོར་བ་སྟོང་གི་རླུང་ཤུགས་ཀྱིས། །

མེད་སྣང་འཁྲུལ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་སྟོན་ཀའི་སྤྲིན། །

ཆོས་དབྱིངས་ནམ་མཁའི་གནས་སུ་རོ་མཉམ་སྟེ། །

སྐུ་གསུམ་རྒྱལ་བའི་ཉི་མ་འཆར་བར་ཤོག །

ཅེས་པའང་ཨ་མདོ་ཡུལ་གྱི་སྔགས་རིགས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས་པ། ཕྱི་ནང་

གསར་རྙིང་གི་ཆོས་གང་ལའང་ཆགས་ཐོགས་མེད་པ། མཁས་ཤིང་གྲུབ་པ་

བརྙེས་པ། དོན་གྱི་སླད་དུ་མཚན་ནས་སྨོས་ན། མ་ཧཱ་པཎྜི་ཏ་དགེ་འདུན་ཆོས་

འཕེལ་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས་དབུ་མའི་ཞལ་ཁྲིད་བཀའ་དྲིན་ཐོབ་སྐབས་ཟིན་བྲིས་

206

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།

ཐར་ཐོར་དུ་ཡོད་པ་ཀུན་རྗེས་སུ་སྤྱན་བསྟན་ཞུས་པར། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་

ཀྱི་སྐུའི་སྣང་བརྙན་སྨོན་ཚིག་དང་བཅས་གནང་ནས་ཟིན་བྲིས་ཀུན་ཕྱོགས་

གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་དགོས་ཞེས་རྗེ་རང་ཉིད་ཀྱིས་འདའ་ཁ་ཞལ་ཆེམས་

སྙིང་དུ་བཅང་མུར། བདུད་འཇོམས་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཀྱང་འབྲི་གཞིའི་ཤོག་

གུ་བཅས་གནང་ནས། དེ་ལྟར་འབྲི་དགོས་ཞེས་བཀའ་བསྐུལ་བ་ལྡོག་ཏུ་མ་

བཟོད་པར། རྗེ་དེའི་སློབ་འབངས་རྨོངས་བརྟུལ་ཤར་ཉག་པ་ཟླ་བ་བཟང་པོར་

འབོད་པས། རང་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ལྕགས་ཡོས་རྒྱལ་ཟླའི་ཡར་ཚེས་བཟང་

པོར་སུག་ལས་སུ་བགྱིས་པ་འདིས། རང་གཞན་གྱི་སྣང་བ་རིས་སུ་ཆད་པ་

འདི་ཀུན་རིས་མེད་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་ཐུགས་ཀློང་དུ་གྲོལ་བའི་རྒྱུར་

གྱུར་ཅིག །

སྭསྟི། ལྟ་ངན་དུས་ཀྱི་མུན་རུམ་སྟུག་པོའ་ིཁྲོད།

ངེས་དོན་བདུན་རྩིའི་འོད་དཀར་སྤྲོ་བའི་གཉེན། །

ངོ་མཚར་ཀླུ་དབང་གཉིས་པའི་ཟླ་གཞོན་ཞིག །

དྲི་མེད་ཐུབ་བསྟན་མཁའ་ལ་དེང་འདིར་ཤར། །

ཆོས་མིག་རྡུལ་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས། །

ཆོས་ཉིད་གཏན་ལ་འབེབས་པ་རྡོ་རྗེའི་ཚིག །

སྔོན་མེད་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆ་ཤས་རེས། །

སྔོན་དུས་གྲུབ་མཐའི་སྲོག་ཤིང་སློང་བར་བྱས། །

དབུ་མའི་ཟབ་གནད་སྙིང་པོར་དྲིལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན།

207

དེ་ཚུལ་མཚོན་བྱེད་ཆོས་ཀྱི་རིང་བསྲེལ་དུ། །

བསྒྲུབ་པའི་བསོད་ནམས་འདི་ལས་ཡིད་ཅན་ཀུན། །

སྲིད་ཞི་སྒྱུ་མའི་གྲོང་ཁྱེར་ལས་འདས་པའི། །

གནས་ལུགས་དབུ་མའི་བདེན་དོན་མངོན་བྱེད་ཤོག །

ཅེས་པའང་རྒྱལ་ཁམས་པ་འཇིགས་བྲལ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེས་དང་བའི་

བློས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ཛ་ཡནྟུ། ། ། །སརྦ་མ་ངྒ་ལཾ་བྷ་བནྟུ།། །།

208

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས།