འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་གྱི་སྒོམ་ཉམས་དྲུག་པ།
འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་གྱི་སྒོམ་ཉམས་དྲུག་པ་བཞུགས་སོ༔ ན་མོ་ཤྲཱི་གུ་རུ་ཡེ༔ རང་རིག་རྟོགས་པའི་གདེང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༔ གཞི་ཡི་གནས་ལུགས་ཡིན་པ་གྲུབ་པ་མེད་པའི་རིགས་པ་འདི༔
རང་སྣང་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཆར་ཚུལ་ཅིར་ཡང་མ་ངེས་པས༔ སྣང་སྲིད་ཀུན་ཀྱང་ཐམས་ཅད་རང་སྣང་ཡིན་པར་ཤེས་པས་ཆོས་སྐུའི་ཞིང་དུ་འཆར༔ ཤར་བ་དེ་ཉིད་རང་སྣང་ཉིད་དུ་གྲོལ་རང་གི་ཐོག་དེར་གྲོལ༔ དེ་དོན་བདེ་གཤེགས་ཀུན་གྱི་དགོངས་པ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི༔ བརྒྱལ་བ་འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཤྲཱི་སིང་ཧ་བསླང་ཕྱིར་ཚིག་དྲུག་མན་ངག་ནི། འཁོར་འདས་གཉིས་ཀ་རང་སྣང་ཡིན་པའི་མན་ངག་ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྲོག་ཐག་བཅད་པའི་ཕྱིར༔ འཆི་ཁའི་ཞལ་ཆེམས་རང་སེམས་རྣམ་དག་ཏུ་བསྟན་པ་རིག་པ་སྤྱི་གཏོར་དུ་བསྟན་པ་འི་གདམས་ངག་ནི། སྙིང་གི་དཀྱིལ་དུ་ཤིན་ཏུ་དམ་པར་སྦོས༔ སཱ་མཱ་ཡཱ་མ་དམ་ཚིག་དགོངས་པ་མཉམ་པར་ཞོག་ཅིག་ཏི་ཏྲ་མ༔ དགོངས་པ་རང་ལ་གནས་པའི་གདིང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༔ དོན་གྱི་དགོངས་པ་སྒོམ་པའི་ཉམས་དྲུག་ཏུ་བསྟན་པ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་ལུང་༔ འདི་ནི་ཡུལ་ལ་ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དེ༔ དཔེར་ན་རི་དྭགས་རྒྱ་ལ་ཇི་ལྟར་ཚུད་པ་བཞིན༔ བྱ་བྱེད་བྲལ་བའི་མཁའ་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་བྲལ་བ་ལ་མིག་དང་རིག་པ་གཏད་དེ་ལ་བརྟག་པར་བྱའོ༔ ཇི་ལྟར་འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་བདག་གི་བློ་ལ་དགོངས་ཤར་བའི༔ བརྒྱལ་བ་བསླང་ཕྱིར་དོན་གྱི་དགོངས་པའི་ཞལ་ཆེམས་འདི༔ རིག་པའི་གཏད་ས་ལུས་ཀྱི་འདུག་སྟངས་དང་མིག་གི་གནད་དང་བསྟུན༔ དགོངས་པའི་དོན་མན་ངག་གི་གནད་དྲུག་དྲུག་གིས་ཕྱེ་ནས་བསྟན༔ ཀྱེ་མ་ཀྱེ་མ་རིག་ཀྱི་བུ་ཤྲཱི་སིང་ཧ་ལ་བོས་ནས་ཆེན་པོ༔ དོན་གྱི་རིག་པ་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་གཅེར་བུ་མངོན་སུམ་
ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་ལྟ་བར་འདོད་ན༔ རིག་པའི་ཡུལ་བཙལ་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་བྲལ་བ་དང་༔ ལུས་ཀྱི་འདུག་སྟངས་གནད་གཟིར་བ་དང་༔ འགྲོ་འོང་གི་ལམ་རླུང་ཕྱིར་འཛིན་གྱིས་བཅད་པ་དང་༔ གཏད་པའི་ འབེན 
་དབྱིངས་གནད་གཟུད་པ་དང་༔ མི་འགུལ་བ་ལ་གསུམ། གཞི་བཅའ་བ་དང་༔ རྒྱ་ཆེ་བའི་ནམ་མཁའ་ལ་སྦར་གྱིས་རིག་པའི་རང་ངོ་ཟིན་པ་བཟུང་བའོ༔ ཐོག་མ་ཀ་དག་བབས་ཀྱི་འཁྲུལ་མ་མྱོང་བའི་སྤྱི་གཞི་ཡུལ་དང་༔ འཁྲུལ་པ་སྣང་བ་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་རྒྱུད་ལ་ལངས་པའོ་ཡུལ་དང་༔ གནས་པ་རྟེན་པ་ལུས་ཀྱི་ཡུལ་རང་གི་སྙིང་གི་དཀྱིལ་ན་རིག་པའི་རྟེན་གནས་སོ་་དང་༔ ཉམས་སུ་བླང་བྱ་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་བྲལ་བའི་ཡུལ་ནམ་མཁའ་ལ་རིག་པ་མངོན་སུམ་དུ་སྣང་ཇི་ལྟར་སྣང་ན་ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་སྣང་བའོ་དང་༔ གསལ་བ་དངོས་སྣང་ཁ་དོག་འོད་ཀྱི་ཡུལ་དེ་ཡང་འོད་དང་ཐིག་ལེ་དང་སྐུའི་སྣང་བ་དུས་འདི་ཉིད་ལ་འཆར་རོ༔ དང་༔ ཐ་མ་འགྲོ་ས་རང་སྣང་བར་དོའི་རང་གི་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་འོད་སྐུའི་རྣམ་པར་སྣང་ཞིང་བེམས་པོར་མ་གྲུབ་ད་ལྟ་དེའ་ིདོན་ཉམས་སུ་བླངས་པས་འོད་སྣང་འདི་ཉིད་ལ་གཏན་ཕེབས་པས་བར་ཆོད་མེད་པར་སངས་རྒྱའོ་ཡུལ་ལོ༔ སེང་གེའི་འདུག་སྟངས་ཀྱིས་རིག །རྐང་མཐིལ་གཉིས་སྤྲད་པུས་མོ་ཕྱིར་བསྒྲད་མཇིང་པ་ཡིད་ཙམ་གྱེན་ལ་བཏེག་སྟེ་སྟོད་སེང་གེ་ལྟར་བྱ་སྟེ་མིག་ནམ་མཁའ་ལ་གཏད་པ་གཅུན་པ་དང་༔ གླང་པོ་ཆེའི་འདུག་སྟངས་ཀྱིས་ལྟ་བ་མིག་མི་འཛུམ་པར་ནམ་མཁའ་ལ་ཧར་པོར་ལྟ་གཡས་གཡོན་དུ་མི་ལྟའོ་དང་༔ འདབ་ཆགས་ཀྱིས་ལྡིང་ཐབས་ཀྱིས་ལྟ་བ་མིག་དེ་ཡང་ནམ་མཁའ་ཉིད་དང་མ་བྲལ་བར་ཡིད་ཙམ་གྱེན་ལ་ལྟའོ་སྤྱི་རྒྱ་རླབས་ཀྱིས་གཅོད་པ་དང་༔ ཝ་མོའི་ཟུར་འགྲོས་ཀྱིས་
ས་མནན་པ་དེ་ཡང་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་བྲལ་བའི་དུས་སུ་རི་རྩེ་ལ་སོང་ལ་མིག་གཡས་ཀྱི་ཟུར་གྱིས་མནན་ཏེ་དཔུང་པའི་སྟེང་དུ་ལྐོག་མ་བཞག་ལ་ལྟ་དང་༔ སྐྱེས་བུའི་རྒྱང་ཐབས་ཀྱིས་དེ་ཡང་དབེན་པར་གན་རྐྱལ་དུ་ཉལ་ཏེ་ཡན་ལག་བཞི་ཀ་ཐར་རྩེ་བརྒྱངས་ལ་མིག་སྟེང་དུ་ལྟའོ༔ བར་སྣང་དུ་ཡིད་བཟུང་བ་དང་༔ རྒྱ་མདུད་ཀྱི་དྲིལ་ལུགས་ཀྱིས་རང་གི་ཤེས་པ་མིག་ཏུ་དྲིལ་ཏེ་ཐིག་ལེ་དང་འདུ་འབྲལ་མེད་པར་བརྟག་གོ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁུངས་བཅད་པའོ༔ ཁ་སྣའི་དབུགས་ཡིད་ཙམ་ནང་དུ་འཐེན་དབུགས་ཁ་དཀྱིལ་བསྡམ་ལ་ཡང་རིམ་གྱིས་ཕར་ལ་བཏང་སྟེ་འོག་བསྡམ་པར་བྱའ་པས་མ་རིག་པ་ལས་ཀྱི་རླུང་ལྡོག༔ ཤེས་པ་ནི་མིག་ནམ་མཁའ་ལ་མ་འགུལ་བར་གཏད་པས་རྣམ་རྟོག་གི་རྒྱུ་འགྲུལ་ཆོད༔ རིག་པ་མིག་ཏུ་བཅུག་པས་ཟླ་བ་ཕྱེད་མ་འགགས་པར་ལྟའ་ངོ་བོ་ལ་འཁྲུལ་པ་མེད༔ དབྱིངས་ཕྱི་ནང་འདྲེས་པས་ནམ་མཁའ་དང་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའི་སྒྲོན་མ་དབྱིངས་ཀྱི་གོ་རར་ཆུད་པས་རིག་པ་ལ་འགྲོ་ས་མེད༔ དེ་ཉིད་དབྱིངས་དང་མ་བྲལ་བས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ཆོད༔ རིག་པ་དབྱིངས་དང་ཕྱི་ནང་གཉིས་འདྲེས་པས་འཁྲུལ་པ་གཞི་ལ་སངས་པའོ༔ ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་བྲལ་བ་དང་༔ དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་དང་༔ སྣང་བ་སྒྲིབ་གཡོགས་དང་བྲལ་བ་དང་༔ ཐིག་ལེ་སྤྲོ་བསྡུ་དང་བྲལ་བ་མིག་ཟུར་མནན་ཏེ་ཡིད་ཙམ་གྱེན་ལ་བཟློག་པས་འཇའ་ཚོན་གྱི་རྣམ་པ་ལྟ་བུ་ལ་གུག་གེ་བ་མཐིང་ཤས་ཆེ་བ་འཆར་བས་དེ་ལ་མིག་གཏད་སྟེ་དེ་ལྟར་འོད་ཟེར་ལ་གཏད་པས་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་རིམ་གྱིས་འོད་དུ་འཆར་རོ༔ དེ་ཉིད་རིག་པ་ཡིན་ནོ༔ ཤར་ཀྱང་འོད་དེ་ཉུང་འབྲུ་ཙམ་འགྲོ་ཞིང་དེ་ལ་གཏད་ན་རིམ་གྱིས་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཐིག་ལེ་འཆར་རོ༔ དེ་ལ་
གོམས་པས་སྣང་སྲིད་ཐམས་ཅད་འོད་དང་ཐིག་ལེ་སྐུར་འགྱུར་ར་དང་༔ འོད་སྣང་གསལ་འགྲིབ་བྲལ་བ་དེ་ལྟར་གོམས་པས་སྣང་སྲིད་ཐམས་ཅད་འོད་དང་ཐིག་ལེར་འཆར་བས་བར་དོ་ལ་རག་མ་ལུས་པར་འཚང་རྒྱའོ་དང་༔ ལུ་གུ་རྒྱུད་འགྲོ་འོང་དང་བྲལ་བ་དེ་ལྟར་འོད་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་རང་གི་རིག་པའི་ངོ་བོ་དེ་འོད་ལུ་གུ་རྒྱུད་ལྕགས་སྒྲོག་ལྟ་བུའི་འོད་ཟེར་ལྔ་ཚང་བ་ཐིག་ལེ་ཉུང་འབྲུ་ཙམ་ལྔའི་ཆ་ཚང་བར་འཆར་ཏེ་དེ་ཡང་བཟུང་བར་དཀའ་བས་དེ་ལ་མིག་གཏད་པས་ཐམས་ཅད་སྐུའི་སྣང་བར་འཆར་རོ༔ དེ་ནི་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཟིན་པའོ་ལ་རང་གི༔ དེ་བཞིན་ཉིད་གཏད་པའོ༔ ལུས་མི་འགུལ་བས་འདུག་སྟངས་གོང་དུ་བསྟན་པ་ལས་མ་ཞིག་པར་གནས་པའ་སྣང་བ་བཞི་ལ་བཞག་པ་དང་༔ མིག་མ་འགུལ་བས་གཡས་གཡོན་དུ་མི་འཁྲུལལ་བར་ལུ་གུ་རྒྱུད་ལ་གཏད་དེ་བྱ་བྱེད་དང་བྲལ་བར་ལྟའ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ལ་གཟེར་ཐེབས་པ་དང་པ༔ རིག་པ་མ་འགུལ་དེ་ལྟར་མིག་དེ་ཉིད་ལ་གཏད་པས་ལུ་གུ་རྒྱུད་མི་འགུལ་བས་རྟོག་མེད་ཆོས་སྐུ་ཟང་ཐལ་ལ་བས༔ སྣང་སྲིད་ཆོས་སྐུར་གྲོལ་བ་དང་༔ དེ་ཉིད་མ་འགུལ་བས་ལྟ་བའི་རང་ས་ཟིན་པས་འཁྲུལ་པ་ཀ་ནས་དག་པའོ༔ འཁྲུལ་པའི་སྣང་བ་རྒྱུད་ཆད་པ་དང་༔ དེ་ལྟར་ཆོས་སྐུ་འགུལ་བ་མེད་པས༔ དེ་ཉིད་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པས་གཞན་ནས་ཚོལ་བ་ཚི་ཆད་པ་ལས་གཉེན་པོར་མི་འགྱུར་བས་དེ་དང་མ་བྲལ་བར་གནས་པར་བྱའ་ཡེ་ཤེས་ངོས་ཟིན་པ་དང་༔ སྟོང་པ་ལས་འགུལ་བ་མེད་པས་སྐུ་དང་ཐིག་ལེའི་སྣང་བ་དེ་ཡང་བརྟགས་ན་དངོས་པོ་གང་དུ་འང་མ་གྲུབ་པར་འདུག་པས་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པས་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་མེད་ཅེས་བྱ་སྟེ་ཡིད་ཀྱི་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པས་སྟོང་པ་གསལ་བར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ་འགྱུ་བྱེད་རང་སར་དྭངས་པའོ༔ སྣང་སྲིད་རིག་
སྟོང་གསལ་བར་ཤར་བས་འོད་དང་འོད་ཁྱིམ་དང་རིག་པ་དང་རིག་པའི་སྐུ་དང་ཐིག་ལེ་དང་ཕྱེད་སྐུ་ལ་སོགས་ཤར་བས་ཐམས་ཅད་རིག་པའི་ངོ་བོ་ལུ་གུ་རྒྱུད་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར༔ བརྟན་པའི་ཚད་ནི་རྩལ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ་བེམས་པོ་ལས་གྲོལ་བ་དང་༔ ནམ་མཁའི་ཁམས་སུ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཀྱིས་ཁྱབ་པས་ཆོས་ཉིད་མ་ཐོག་ཏུ་གྲོལ་བ་དང་༔ ཅིར་སྣང་འོད་སྣང་ལས་མ་འདས་པས་འབྱུང་བ་ལྔའི་བདུད་ལས་གྲོལ་བ་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་ཆ་ལས་འོད་ལྔ་རིག་པའི་ཡུལ་དུ་ཤར་བས་ངམ་གྲོག་དང་གཡང་ས་འགགས་ཏེ་སྣང་སྲིད་གཞལ་ཡས་ཁང་དུ་ཤར་བས་ལྷའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྒོམ་མི་དགོས་དང་༔ འཁོར་འདས་རང་ངོ་ཤེས་པས་རིག་པའི་ངོ་བོ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཅེར་མཐོང་དུ་མཐོང་བས་རྐྱེན་གཞན་ལ་རག་མ་ལུས་ཏེ་རང་ཡིན་པས་གཞན་ལ་ལྟོས་མི་དགོས་པའི་གནད་ཀའ་ལྟོས་པའི་ཆོས་ལས་གྲོལ་བ་དང་༔ སྟོང་པ་གསལ་བ་རིག་པར་འདྲེས་པས༔ རིག་པ་ཉིད་བེམ་པོ་མ་ཡིན་པས་རིག་པ་དངོས་པོ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་གསལ་ཆའོ་རྒྱུད་ལུང་གི་ཚིག་ལས་གྲོལ་བ་དང༔ དག་པའི་དབྱིངས་རྒྱ་བསྐྱེད་པས་རིག་པ་རང་ཐོག་ཏུ་སྤར་གྱིས་ཟིན་པ་ཅེས་དེ་ལྟར་གཞན་སྣང་མ་ཡིན་རང་སྣང་ཡིན༔ གཞན་ནསབྱུང་བ་མ་ཡིན་རང་བྱུང་ཡིན་གཞན་ཤར་བ་མ་ཡིན་རང་ཤར་ཡིན་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་མ་ཡིན་རང་ཡོད་ཡིན་ན་བྱའོ༔ ཨྠྀི༔ ༔ ༔ འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་དགོངས་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚེ་འོད་ཟེར་གྱི་ཕུང་པོ་དང་བཅས་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་གཤེགས་པས་ཤྲཱི་སིང་ཧ་བརྒྱལ་ཞིང་ས་ལ་འགྱེལ་བར་གྱུར་ཏེ་ཀྱི་ཧུད་ཀྱི་སྒྲ་ཆེན་པོ་ཕྱོགས་བཅུར་འབོད་ཅིང་གནས་པ་ལས༔ ནམ་མཁར་སྒྲ་ཆེན་པོ་ཞིག་
གྲགས་པར་གྱུར་ཏེ༔ དེ་ཉིད་བརྒྱལ་བ་སངས་ནས་བལྟས་པས་ནམ་མཁའ་འོད་ཕུང་གི་དཀྱིལ་ནས༔ མཉྫུ་ཤྲཱིས་ཕྱག་གཡས་པ་ཕྱུངས་ཏེ་བརྒྱལ་པ་བསླང་བའི་དོན་དུ༔ ཤྲཱི་སིང་ཧའི་ཕྱག་མཐིལ་དུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཟ་མ་ཏོག་གི་ནང་དུ་བཻཌཱུཪྱ་མཐིང་ཁ་ཞུན་མས་རང་ནན་དུ་བྲིས་པ་གཅིག་དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོ་སོ་ས་གླིང་དེ་ཉིད་དུ་བབས་སོ༔ དེ་ཉིད་བབས་པ་ཙམ་གྱིས་རྟོགས་པའི་གདེང་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཏོ༔ འདི་ནི་འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་གྱི་ཞལ་ཆེམས་སྒོམ་ཉམས་དྲུག་གིས་སྐྱེ་མེད་སྟོང་པའི་ཀློང་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱེད་པའི་མན་ངག་གསང་བ་བས་ཀྱང་ཆེས་གསང་བར་གྱུར་པ༔ ཉམས་སུ་བླང་བའི་ཕྱོགས་སུ་བསྟན་པ་རྫོགས་སོ༔