སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབྱེ་བས་བཞུགས་ཚུལ་རྒྱས་པར་བཤད་པ།
གཉིས་པ་ལ་སྙིང་པོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བཞུགས་ཚུལ། དེའི་གདངས་སེམས་ཀྱི་བཞུགས་ཚུལ། དེ་གཉིས་ཇི་ལྟར་ཕྲད་ཅིང་གྱེས་པའི་ཚུལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ་འོད་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་རྒྱས་པར་བཤད། ཕྱི་ནང་གསང་བ་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་རྒྱས་པར་བཤད། རླུང་ཤེས་སྐུ་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི་ཀློང་གསལ་ལས། གདོད་ནས་དག་པའི་ངོ་བོ་ལ། །དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་སྐུའི་འོད། །ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་ལོངས་སྐུའི་འོད། །ཀུན་ལ་ཁྱབ་པས་སྤྲུལ་སྐུའི་འོད། །ཅེས་པས། ངོ་བོ་གདོད་མ་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ནམ་མཁའ་དྲི་མ་མེད་པ་ལྟར་སྟོང་གསལ་འདུས་མ་བྱས་པ་དེ་ལ་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པས་སྤྲོས་པ་དང་མཚན་མ་མེད་པ་ནི་ཞི་བ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡེ་སྟོང་རྩ་བྲལ། དེ་ལྟ་བུའི་དོན་མཐའ་གྲོལ་ཆེན་པོ་ཉིད་སུས་ཀྱང་མ་བྱས་པར་ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྐྱེ་མེད་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ལོངས་སྐུ་འགག་མེད་ཆེན་པོ་དེ་ཉིད་སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་ཅིང་། སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡེ་གྲོལ་སྟོང་པའི་ཆོས་ཉིད། དུས་གསུམ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་དགོངས་པ་ལས་མ་འདས་པ་དེ་མ་སྐྱེས་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་བརྡལ་ཁྱབ་ཆེན་པོའོ། །དེ་ལྟར་གཞི་ནས་མ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཉིད། ཡེ་སྟོང་རྩ་བ་དང་བྲལ་བ། བྱར་མེད་ལྷུན་རྫོགས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཆེན་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོར་བཞུགས་པས་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོར་ཡང་སྟོང་ལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཞེས་པའི་དགོངས་པ་དེ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་ཀློང་གསལ་ལས། ལུས་ལ་གནས་པའི་རིག་པ་ཡང་། །ཕྱི་ལྟར་ཞི་ཁྲོའི་རང་བཞིན་ལ། །ནང་ལྟར་ཌཱ་ཀི་ཡབ་ཡུམ་མོ། །གསང་བ་ཡི་གེའི་རང་བཞིན་ལ། །(༡༠༠)ཡང་གསང་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་གོ། །ཞེས་པས། འདི་ལ་ཕྱི་ལྟར་ན་སྐུ་དང་སྦྱར་ནས་ཞི་ཁྲོའི་དཀྱིལ་འཁོར་གནས་ཚུལ། ནང་ལྟར་ན་གསུང་དང་སྦྱར་ནས་འཁོར་ལོ་ལྔ་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་ཡི་གེར་གྲུབ་ཚུལ། གསང་བ་ལྟར་ཐུགས་དང་སྦྱར་ནས་སྙིང་གར་འོད་གསལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཐིག་ལེ་ཡོད་ཚུལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ་གནས་གང་ན་གནས་པ། དེ་ན་འོད་གསལ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྲུབ་ཚུལ། འདི་ཉིད་བཞུགས་པའི་དཔེ་བཤད་པ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི་ནོར་བུ་ཕྲ་བཀོད་ལས། རིན་ཆེན་ཟུར་བརྒྱད་གཞལ་ཡས་དང་། །འགྱུ་བྱེད་རྩ་ཡི་གཞལ་ཡས་དང་། །དུང་ཁང་བྷནྡྷའི་གཞལ་ཡས་དང་། །ལྟ་བྱེད་མིག་གི་གཞལ་ཡས་སོ། །གཞལ་ཡས་ཆེན་པོ་དེ་བཞི་ནི། །གསང་སྔགས་ཀུན་གྱི་གསང་ཆེན་གནས། །ཞེས་པ་དང་། ཐལ་འགྱུར་ལས། སྤྱི་དང་ཙིཏྟ་རྩ་ནང་ན། །མ་བཅོས་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་གནས། །ཞེས་པ་དང་། ཀློང་གསལ་ལས། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ལུས་ཀྱི་ནང་། །ཙིཏྟ་དུང་ཁང་རྩ་ནང་སྒོ། །དེ་ནི་རིག་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ཀློང་གསལ་ལས། ངོ་བོ་སྟོང་གསལ་སྐུ་རུ་གནས། །རང་བཞིན་གསལ་སྟོང་ཏི་ལ་འོད། །ཐུགས་རྗེ་སྣང་སྟོང་སྒྲོན་མར་སྣང་། །ཞེས་པས། འདི་ལ་ངོ་བོ་ཞི་ཁྲོའི་སྐུར་གནས་ཚུལ། རང་བཞིན་འོད་དང་ཐིག་ལེར་གནས་ཚུལ། ཐུགས་རྗེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒྲོན་མར་གནས་ཚུལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི་ཐལ་འགྱུར་ལས། ཙིཏྟའི་ནང་ན་སྐུར་གནས་ཏེ། །མདངས་ཀྱི་སྐུ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས། །སོ་སོའི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་འཛིན། །ཞེས་སོ། །
མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་འཛིན་ན། སེང་གེ་རྩལ་རྫོགས་ལས། གསང་འདུས་རིན་ཆེན་ཟུར་བརྒྱད་མཛོད། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡབ་ཡུམ་ཚུལ། །དོན་འཁྱིལ་བྷན་དྷ་གཞལ་ཡས་མཛོད། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁྲོ་སྐུར་གནས། །ཞེས་པ་དང་། ཕྲ་བཀོད་ལས། ཨེ་མ་རིག་པའི་གནས་ལུགས་ནི། །རང་རང་ཙིཏྟའི་དཀྱིལ་ན་གནས། །ཡབ་དང་ཡུམ་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས། །ཡབ་ཀྱི་ཆ་འཛིན་ཐབས་ཀྱི་སྐུ། །ཡུམ་གྱི་ཆ་འཛིན་ཤེས་རབ་སྐུ། །འོད་དང་འོད་ཟེར་ཚུལ་དུ་གནས། །དབྱིངས་དང་རིག་པས་རབ་བརྒྱན་ཏེ། །ལྷུན་རྫོགས་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོར་གནས། །དེ་ནི་ཞི་བའི་བཞུགས་ཚུལ་ལོ། །རང་རང་མགོ་ལ་ཁྲོ་བོར་གནས། །ཡབ་དང་ཡུམ་དུ་མངོན་པར་སྣང་། །ཁྲོ་དང་ཁྲོ་མོའི་(༡༠༡)ཚུལ་འཆང་ཞིང་། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལྔ་དག་དང་ལྡན། །སྐུ་ཡི་ཡེ་ཤེས་རེ་རེ་ལ། །དབུ་ཡི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལྔའོ། །ཞེས་པ་དང་། ཀློང་གསལ་ལས། རང་རིག་ངོ་བོ་སྐུར་གནས་ཏེ། །གསལ་ལ་རང་བཞིན་མ་གྲུབ་པ། །སྙིང་ནང་ཡབ་ཡུམ་ཞི་བའི་ཚུལ། །དུང་ཁང་ཁྲོ་བོའི་ཚུལ་དུ་གནས། །ཞེས་པས། ད་ལྟ་རང་གི་ལུས་ལ་ཞི་ཁྲོའི་དཀྱིལ་འཁོར་གཉིས་རང་ཆས་སུ་ཟ་འོག་གི་བེར་ཁྱིམ་ལྟར་བཀྲ་ལམ་མེ་ནང་གསལ་དུ་བུམ་ནང་གི་མར་མེ་ལྟར་གནས་ཏེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ངོ་བོ་ཀ་ནས་དག་པའི་ཆ། །སྟོང་གསལ་འདུས་པ་སྐུ་ཡི་གདངས། །ཞལ་ཕྱག་རྫོགས་པ་བུམ་སྐུའི་ཚུལ། །ཞེས་པས། འདི་ཉིད་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། ཞི་དང་ཁྲོ་བོའི་དཀྱིལ་འཁོར་གཉིས་ལས། ཐོག་མར་ཞི་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་རང་གི་སྙིང་། ཙིཏྟ་རིན་པོ་ཆེའི་སྦུབས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཉུང་འབྲུ་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས། འོད་ལྔའི་ཀློང་ན་ཞི་བའི་ལྷ་ཚོགས་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་བཞུགས་པ་ནི། དེ་ཡང་འོད་ལྔ་ཟང་ཐལ་ལ་ཟ་འོག་གི་ གུར་ཁང ་ལྟ་བུའི་དབུས་ན། རང་བཞིན་གདོད་མའི་མགོན་པོ་འོད་མི་འགྱུར་བ་ཆོས་སྐུ་ཀུན་བཟང་ཡབ་ཡུམ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་གདོད་མའི་ཀ་དག་ཆེན་པོའི་གདངས་ཀྱི་སྐུ་མཐིང་སྐྱ་ཞལ་སྦྱོར་དུ་བཞུགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་གདངས་ལས་བར་ན་ལོངས་སྐུ་རིགས་ལྔ་ཡབ་ཡུམ་འཇའ་ཚོན་ལྟ་བུར་གནས་ཏེ། དེ་ཡང་དབུས་སེང་གེ་པད་ཟླ་ཉི་མས་བརྒྱན་པའི་ཁྲི་ལ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀུན་ཏུ་ཞལ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་གདངས་མཐིང་ཀ་ཡུམ་ནམ་མཁའ་དབྱིངས་ཕྱུག་མ་དང་ཞལ་སྦྱོར་ནས་བཞུགས་པ་ནི། དབུས་ཀྱི་ཀུན་བཟང་ཡབ་ཡུམ་དང་དབྱེར་མི་ཕྱེད་ལ་སོ་སོར་སྣང་བ་མར་མེའི་གྲིབ་མ་བརྩེགས་མ་ལྟར་ཟང་ཐལ་དུ་རྣམ་སྣང་གི་དབུས་ན་ཀུན་བཟང་ཡོད་པའམ། ཀུན་བཟང་གི་དབུས་ན་རྣམ་སྣང་ཡོད་པ་ལྟར་བཞུགས་སོ། །ཤར་དུ་གླང་པོ་ཆེ་པད་ཟླ་ཉི་མའི་སྟེང་དུ་རྡོ་རྗེ་མི་བསྐྱོད་པ་མཱ་མ་ཀཱི་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ། མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་ལས་སྐུ་མདོག་དཀར་པོར་བཞུགས་སོ། །ལྷོར་རྟ་མཆོག་པད་ཟླ་ཉི་མའི་སྟེང་ན་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་ལས་སྐུ་མདོག་སེར་པོར་བཞུགས་སོ། །ནུབ་ཏུ་རྨ་བྱ་པད་ཟླ་ཉི་མའི་སྟེང་དུ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་གོས་དཀར་མོ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཀུན་རྟོགས་(༡༠༢)ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་ལས་སྐུ་མདོག་དམར་པོར་བཞུགས་སོ། །བྱང་དུ་ཤང་ཤང་པད་ཟླ་ཉི་མའི་སྟེང་དུ་བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་ལས་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་དམ་ཚིག་སྒྲོན་མ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པར་སྐུ་མདོག་ལྗང་གུར་བཞུགས་སོ། །གཙོ་བོ་རྣམས་ནི་འཁོར་ལོ་དང་། རྡོ་རྗེ་དང་། རིན་པོ་ཆེ་དང་། པདྨ་དང་། རྒྱ་གྲམ་གྱིས་ཡུ་བ་བྱས་པའི་རལ་གྲི་འཛིན་པས་ཡུམ་ལ་འཁྱུད་པ། ཡུམ་རྣམས་ནི་གྲི་གུག་དང་ཐོད་པ་འཛིན་པས་ཡབ་ལ་འཁྱུད་པ། རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་ནས། སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་གིས་བཞུགས་པའོ། །དེའི་ཕྱི་རིམ་འོད་ལྔའི་སྣང་བ་ལ་ཕྱོགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་བཞིའི་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་གདངས་ལས་གྲུབ་པའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སེམས་དཔའ་སེམས་མ་བཅུ་དྲུག །སྒོ་བ་ཡབ་ཡུམ་བཞི། ཐུབ་པ་དྲུག་དང་བཅས་པ་འོད་གསལ་ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུར་སྣང་སྟེ། ཤར་ལྷོར་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་དང་རྡོ་རྗེ་སྒེག་མོ། ལྷོ་ནུབ་ཏུ་སའི་སྙིང་པོ་དང་ཕྲེང་བ་མ། ནུབ་བྱང་དུ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་གླུ་མ། བྱང་ཤར་ཏུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དང་གར་མའོ། །ཡང་དེའི་ཕྱི་རིམ་གྱི་ཤར་ལྷོར་བྱམས་པ་དང་བདུག་སྤོས་མ། ལྷོ་ནུབ་ཏུ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་དང་མེ་ཏོག་མ། ནུབ་བྱང་དུ་འཇམ་དཔལ་དང་སྣང་གསལ་མ། བྱང་ཤར་དུ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དང་དྲི་ཆབ་མའོ། །ཤར་སྒོར་ཁྲོ་བོ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དང་སྒོ་མ་ལྕགས་ཀྱུ་མ། ལྷོ་སྒོར་ཁྲོ་བོ་གཤིན་རྗེ་གཤེད་པོ་དང་ཞགས་པ་མ། ནུབ་སྒོར་ཁྲོ་བོ་རྟ་མགྲིན་རྒྱལ་པོ་དང་ལྕགས་སྒྲོག་མ། བྱང་སྒོར་ཁྲོ་བོ་བདུད་རྩི་འཁྱིལ་བ་དང་སྒོ་མ་དྲིལ་བུ་མ་ཞལ་སྦྱར་ནས་བཞུགས་སོ། །སྤྱི་བོ་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་རྩ་ནང་ན་ལྷའི་ཐུབ་པ་བརྒྱ་བྱིན་དཀར་པོ། ལྟག་པའི་རྩ་བ་མེན་གྱི་རྭ་འདྲ་བ་ན་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་ཐུབ་པ་ཐགས་བཟང་རིས་མཐིང་ག །སྲོག་པ་རྩ་ཤེལ་གྱི་སྦུ་གུ་ན་མིའི་ཐུབ་པ་ཤཱཀྱ་སེང་གེ་སེར་པོ། གསང་བའི་རྩ་བདེ་བ་བསྐྱེད་པ་ན་བྱོལ་སོང་གི་ཐུབ་པ་སེང་གེ་རབ་བརྟན་མཐིང་ནག །ལྟེ་བ་སྤྲུལ་པའི་འཁོར་ལོ་ན་ཡི་དྭགས་ཀྱི་ཐུབ་པ་ཁ་འབར་དྷེ་བ་དམར་པོ། རྐང་པའི་རྩ་ཞགས་སྒོར་འཁྱིལ་བ་ན་དམྱལ་བའི་ཐུབ་པ་ཨ་བ་གླང་མགོ་ནག་པོའོ། །དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སོ་སོའི་ཕྱག་མཚན་རྒྱན་དང་བཅས་པ་རྫོགས་ཤིང་སྐུ་ཉུང་འབྲུ་ཙམ་ལ་སྤྱན་ཕུལ་ཐག་ཙམ་དུ་བཞུགས་སོ། །ཕུལ་ཐག་ནི་སྐད་རྙིང་པ་དེ། འཚམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་པས། སྐུ་དེ་དང་འཚམས་པའི་སྤྱན་ཡོད་ཅེས་པའོ། །དེ་སྐད་དུ་གསང་བ་རིན་པོ་ཆེ་བསྟན་བུའི་(༡༠༣)རྒྱུད་ལས། རང་སྣང་འོད་གསལ་འོག་མིན་གནས། །ཡེ་ཤེས་ཟང་ཐལ་ཕྱི་ནང་མེད། །དབུས་ན་སྐུ་གཉིས་འོད་དཔག་མེད། །ཀུན་བཟང་ཡབ་ཡུམ་ཆོས་སྐུར་གནས། །བར་ན་འཇའ་ཚོན་ལོངས་སྐུར་གནས། །རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀུན་བཟང་མོ། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སངས་རྒྱས་སྤྱན། །རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་མཱ་མ་ཀཱི། །སྣང་བ་མཐའ་ཡས་གོས་དཀར་མོ། །དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་དམ་ཚིག་སྒྲོལ། །ལོངས་སྐུ་ཡབ་ཡུམ་རིགས་ལྔ་ཡིན། །ཕྱི་ནང་འོད་ལྔ་འབར་བའི་སྐུ། །བཅུ་དྲུག་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡིན་ཏེ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་ལཱ་སེ་མ། །ས་ཡི་སྙིང་པོ་མཱ་ལེ་མ། །བྱམས་པ་དང་ནི་དྷཱུ་པེ་མ། །སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་པུཥྤེ་མ། །འཇམ་དཔལ་དང་ནི་ཨཱ་ལོ་ཀེ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་གྷནྡྷེ་མ། །ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་གཱིརྟི་མ། །སེམས་དཔའ་ཀུན་བཟང་ནཱིརྟི་མ། །གཡས་པ་ཐབས་ཡིན་ཡབ་ཏུ་གསལ། །གཡོན་པ་ཤེས་རབ་ཡུམ་དུ་གསལ། །དོན་ལ་འོད་གསལ་སྟོང་པའི་སྐུ། །ཞེས་པས་ཚོམ་བུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་བྱས་ན་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་ལ་གཡས་སུ་ཤར་ལྷོའི་སེམས་དཔའ་གཉིས། གཡོན་དུ་ཤར་ལྷོའི་སེམས་མ་གཉིས་ཀྱིས་བསྐོར་བའོ། །ལུས་གྲུབ་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སྔ་མ་བཞིན་འདོད་དོ། །དོན་ལ་ཁྱད་མེད་དེ། ད་ལྟ་འོད་ལྔའི་ཀློང་ན་གཙོ་འཁོར་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པ་བར་དོར་ཚོམ་བུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་འཆར་རོ། །དེའང་སྙིང་དགོངས་ནས་གཞིའི་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་དཀར་པོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་མཐིང་གར་གསུངས་ཀྱང་རྒྱུད་ཚིག་གཅུས་པར་མངོན་ཏེ། ཐོག་མའི་ཀ་དག་དེ་རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་སྦུབས་མཐིང་གའི་ཀློང་ན་དེ་གཉིས་ཀ་དག་ཆོས་སྐུའི་རང་མདངས་སུ་བཞུགས་པ་འཇལ་དགོས་པས། གཉིས་ཀ་མཐིང་སྦྱར་འཐད་ལ། རྣམ་སྣང་ཡབ་ཡུམ་དཀར་པོར་བཤད་པའང་འཁྲུགས་ཏེ། མི་བསྐྱོད་པ་མཐིང་ག་དང་སྐུ་མདོག་ཡུལ་བརྗེའོ། །
དེའང་རྣམ་སྣང་ནི་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་ཡིན་པས་མཐིང་གར་འཐད་ལ། མི་བསྐྱོད་པ་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་ཡིན་པས་དཀར་པོར་འཐད་དོ། །འདི་ལ་ལུང་རིག་མན་ངག་དུ་མས་སྒྲུབ་བྱེད་ཡོད་དེ་ཡི་གེར་འཇིགས་ནས་མ་སྤྲོས་སོ། །མཚམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱང་བདེ་མཆོག་ལྟར་ཕྱེད་ཞལ་དུ་ཐོབ་སྟེ་ཡེ་ཤེས་གཉིས་འདུས་ཀྱི་གདངས་འཇལ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་ཁྲོ་བོའི་བཞུགས་ཚུལ་ནི། སྙིང་གའི་གདངས་ལས་ཀླད་པ་དུང་ཁང་སྟེ། བྷནྡྷ་སྨུག་ནག་འབར་བའི་གཞལ་ཡས་ཁང་རིན་པོ་ཆེར་ཡེ་ཤེས་(༡༠༤)འོད་ཀྱི་རང་གདངས་རྣམ་ལྔ་འཇའ་ཚོན་འཁྲུགས་པ་ལྟར་སྣང་བའི་དབུས་ན་བྷུདྡྷ་ཧེ་རུ་ཀ་ཡུམ་བྷུདྡྷ་ཀྲོ་ཏི་ཤྭ་རཱི་མ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྨུག་ནག །ཤར་ན་བཛྲ་ཧེ་རུ་ཀ་བཛྲ་ཀྲོ་ཏི་ཤྭ་རཱི་མ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་མཐིང་ནག །ལྷོ་ན་རཏྣ་ཧེ་རུ་ཀ་རཏྣ་ཀྲོ་ཏི་ཤྭ་རཱི་མ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་སེར་ནག །ནུབ་ན་པདྨ་ཧེ་རུ་ཀ་པདྨ་ཀྲོ་ཏི་ཤྭ་རཱི་མ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་དམར་ནག །བྱང་དུ་ཀརྨ་ཧེ་རུ་ཀ་ཀརྨ་ཀྲོ་ཏི་ཤྭ་རཱི་མ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལྗང་ནག་འཇིགས་སུ་རུང་བའོ། །དེ་དག་གི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཤར་ན་ཀེའུ་རི་མ་དཀར་མོ། ལྷོ་ན་ཙོའུ་རི་མ་སེར་མོ། ནུབ་ན་པྲ་མོ་ཧ་དམར་མོ། བྱང་ན་བེ་ཏ་ལི་ནག་མོ། ཤར་ལྷོར་པུ་ཀ་སི། ལྷོ་ནུབ་ཏུ་ཀསྨ་རི། ནུབ་བྱང་དུ་ཙནྡྲ་ལི། བྱང་ཤར་དུ་སྨེ་ཤ་ནི། མཚམས་ཀྱི་ཕྱེད་ཞལ་ལོ། །དེ་དག་ནི་གནས་ཀྱི་ཀེའུ་རི་མ་བརྒྱད་དོ། །དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཤར་དུ་སེང་ཧ་མུ་ཁ། ལྷོ་ན་བྱ་ཀྲི་མུ་ཁ། ནུབ་ན་སྲི་ལ་མི་ཁ། བྱང་ན་ཤྭ་ན་མུ་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་དང་མདོག་མཐུན་ནོ། །ཤར་ལྷོར་ཀྲ྇་ཏ་མུ་ཁ། ལྷོ་ནུབ་ཏུ་ཀངྐ་མུ་ཁ། ནུབ་བྱང་དུ་ཁྭ་ཁྭ་མུ་ཁ། བྱང་ཤར་དུ་ཧུ་ལུ་མུ་ཁ་སྟེ། ཡུལ་གྱི་ཕྲ་མེན་མ་བརྒྱད་ཀྱང་མཚམས་ཀྱི་ཕྱེད་ཞལ་ལོ། །དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྒོ་བཞིའི་ཤར་ན་རྟ་གདོང་ལྕགས་ཀྱུ་མ། ལྷོ་ན་ཕག་གདོང་ཞགས་པ་མ། ནུབ་ན་སེང་གདོང་ལྕགས་སྒྲོག་མ། བྱང་ན་སྦྲུལ་གདོང་དྲིལ་བུ་མ་བཞི་ཡང་ཕྱོགས་ཀྱི་མདོག་ཅན་ནོ། །ཧེ་རུ་ཀ་དྲག་པོའི་ལྷ་སུམ་ཅུའི་རྩལ་ལས། དེའི་ཕྱི་རོལ་ན་ཕྱི་ལྟར་ན་རྒྱུ་སྐར་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད། ནང་ལྟར་ན་དབང་ཕྱུག་མ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་ནི། སྲིན་མོ་སྨུག་ནག་རྡོ་རྗེ་ཐོད་ཁྲག་འཛིན་པ་དང་། ཚངས་པ་དམར་སེར་པདྨ་འཛིན་པ་དང་། ལྷ་ཆེན་དཀར་ལྗང་རྡོ་རྗེ་ཐོགས་པ་དང་། གཏོགས་འདོད་སྔོན་མོ་འཁོར་ལོ་འཛིན་པ་དང་། དགའ་བ་སེར་མོ་སྤུ་གྲི་ཐོགས་པ་དང་། གཞོན་ནུ་དམར་མོ་མདུང་ཐུང་འཛིན་པ་དང་། བརྒྱ་བྱིན་དཀར་མོ་རྒྱུ་ཞགས་ཐོགས་པ་དང་། ཞི་བ་དམར་མོ་བུམ་པ་ཐོགས་པ་དང་། བདུད་རྩི་དམར་མོ་པདྨ་ཐོགས་པ་དང་། ཟླ་བ་དཀར་མོ་རྡོ་རྗེ་ཐོགས་པ་དང་། བེ་ཅོན་ལྗང་ནག་དབྱུག་ཏོ་འཕྱར་བ་དང་། སྲིན་མོ་དམར་ནག་ཐོད་ཁྲག་འཐུང་བ་དང་། ཟ་བ་ལྗང་ནག་བེ་ཅོན་འཛིན་པ་དང་། དགའ་བ་དམར་ནག་ཁོག་ཆེན་ཐོགས་པ་དང་། སྟོབས་ཆེན་དཀར་མོ་དབྱུག་ཐོ་འཛིན་པ་དང་། སྲིན་མོ་དམར་ནག་རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་འཛིན་པ་དང་། འདོད་པ་དམར་(༡༠༥)མོ་མདའ་གཞུ་འགེངས་པ་དང་། ནོར་སྲུང་ལྗང་གུ་བུམ་པ་འཛིན་པ་དང་། རླུང་ལྷ་ལྗང་སྔོན་བ་དན་འཕྱར་བ་དང་། མ་མོ་དམར་མོ་གསལ་ཤིང་འཛིན་པ་དང་། ཕག་མོ་དམར་མོ་མཆེ་ཞགས་སྡོམ་པ་དང་། རྡོ་རྗེ་དམར་མོ་ཞིང་ཆུང་འཛིན་པ་དང་། སྣ་ཆེན་ལྗང་ནག་ཐོད་ཁྲག་འཐུང་བ་དང་། ཆུ་ལྷ་སྔོན་མོ་སྦྲུལ་ཞགས་བསྣམས་པའོ། །དེའི་ཕྱི་རོལ་སྒོ་བཞི་ན། རྡོ་རྗེ་དཀར་སེར་དམར་ལྗང་བཞི། །དེ་ལྟར་ཁྲག་འཐུང་ལྔ་བཅུ་བརྒྱད། །སྟོང་གསལ་རྒྱན་རྣམས་རྫོགས་པར་བཞུགས། །ཞིབ་ཏུ་ནི་མན་ངག་སྙིང་ཏིག་གི་དགོངས་པར་བལྟའོ། །དེ་ལྟར་ཞི་ཁྲོའི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་དག་སྐུ་སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པའི་བཞུགས་ཚུལ་ལོ། །གསུམ་པ་དཔེ་ནི་བུམ་ནང་གི་མར་མེ་ལྟ་བུ་སྟེ་འོག་ཏུ་སྟོན་ནོ། །གཉིས་པ་ནང་ལྟར་འཁོར་ལོ་ལྔ་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་ལྔ་གསུང་ཡིག་འབྲུའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་པ་ནི། ཀློང་གསལ་ལས། ནང་ལྟར་ཌཱ་ཀི་ཡབ་ཡུམ་ལྔ། །རྩ་རྣམས་ནང་ན་ཡི་གེར་གསལ། །དེ་ཡང་གསུང་གི་ཚུལ་དུའོ། །ཞེས་པས། སྤྱི་གཙུག་བདེ་ཆེན་གྱི་འཁོར་ལོ་ན་ཧ་དང་རའི་ཡི་གེ་ལས་རྡོ་རྗེ་ཌཱ་ཀི་ཡབ་ཡུམ་དཀར་པོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་གཡས་རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔ་པ་གཡོན་ཐོད་པ་བདུད་རྩིས་བཀང་བ་ཡབ་ལ་སྟོབ་པ། ཡུམ་གྱིས་གྲི་གུག་དང་ཐོད་པ་འཛིན་པ་གྲུ་མོ་ན་ཁ་ཊྭཱྃ་ག་རོའི་གདན་ལ་བཞུགས་པའོ། །རྩ་འདབ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ལ་དེ་དང་འདྲ་བའི་འཁོར་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་གདངས་ལས་གྲུབ་པའོ། །མགྲིན་པར་རི་དང་ཙ་ལས་རིན་ཆེན་ཌཱ་ཀི་ཡབ་ཡུམ་སེར་པོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཐོད་པ་བསྣམས་པའོ། །རྩ་འདབ་བཅུ་དྲུག་ལ་དེ་དང་འདྲ་བའི་འཁོར་བཅུ་དྲུག་ཡབ་ཡུམ་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་སོ། །སྙིང་གར་ཨ་དང་མ་ལས་ཆོས་དབྱིངས་མཁའ་འགྲོ་ཡབ་ཡུམ་འཁོར་ལོ་དང་ཐོད་པ་བསྣམས་པ་རྩ་འདབ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ལ་དེ་དང་འདྲ་བའི་འཁོར་རོ། །ལྟེ་བར་ནི་དང་ཧྲཱིཿལས་པདྨ་ཌཱ་ཀི་ཡབ་ཡུམ་དམར་པོ་པདྨ་དང་ཐོད་པ་འཛིན་པ་རྩ་འདབ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་ལ་དེ་དང་འདྲ་བའི་འཁོར་གནས་སོ། །གསང་བར་ས་དང་ཡ་ལས་ལས་ཀྱི་ཌཱ་ཀི་ཡབ་ཡུམ་ལྗང་གུ་རྡོ་རྗེ་རྒྱ་གྲམ་གྱི་ཡུ་བ་བྱས་པའི་རལ་གྲི་དང་ཐོད་པ་འཛིན་པ། རྩ་འདབ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་ལ་དེ་དང་འདྲ་བའི་འཁོར་གནས་པའོ། །དེ་རྣམས་པད་ཟླ་དང་ཉི་མའི་གདན་ནི་རྩ་དང་ཐིག་ལེ་དཀར་དམར་མཚོན་པའོ། །རོའི་གདན་ནི་རྟོག་པ་མེད་པའོ། །ཡབ་ཡུམ་ནི་སྣང་སྟོང་འོད་གསལ་གྱི་རང་བཞིན་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་(༡༠༦)གཉིས་སུ་མེད་པའོ། །རྡོ་རྗེ་ནི་རྡོ་རྗེའི་རིགས་ཏེ་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་མཚོན་པའོ། །རིན་པོ་ཆེ་དང་། པདྨ་དང་། རྒྱ་གྲམ་རལ་གྲི་དང་། འཁོར་ལོ་ནི་དེ་དག་གི་རིགས་དང་ཡེ་ཤེས་ལྷག་མ་བཞི་མཚོན་པའོ། །ཁ་ཊྭཱྃ་ག་ནི་སྐུ་གསུམ་མཚོན་པའོ། །སྤྱན་གསུམ་ནི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེས་སེམས་ཅན་ལ་དུས་གསུམ་དུ་གཟིགས་པ་མཚོན་པའོ། །མདོར་ན་མཁའ་འགྲོ་ལྔ་ནི་སྐུ་ལྔ་དང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་འབྱུང་བ་ལྔ་མཚོན་པ་སྟེ་དོན་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་ལྔའི་ཀློང་ན་ཡི་གེའི་གཟུགས་གསལ་ལ་རང་བཞིན་མེད་པར་ཡོད་པ་ལས་སངས་རྒྱས་དུས། གསུང་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འབྱུང་ལ། ད་ལྟ་འགྲོ་བའི་སྒྲ་སྐད་སྣ་ཚོགས་སུ་གྲགས་པའི་རྒྱུ་བྱེད་དོ། །
གསུམ་པ་གསང་བ་ལྟར་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་ཏུ་བཤད་པ་ནི། དེའང་སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་གི་དབུས་ན་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་གྱི་རིག་པ་སྟོང་གསལ་འདུས་མ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དེ་ཡིན་ནོ། །དེའང་མདོ་ལས། སེམས་ལ་སེམས་མ་མཆིས་ཏེ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའོ། །ཞེས་པ་དང་། སློབ་དཔོན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བ། །དྲི་མ་རྣམས་ནི་གློ་བུར་བ། །ཞེས་པའི་དོན་ཏེ་སེམས་ལ་སེམས་མ་མཆིས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་གདོད་མ་ནས་དག་པའི་ཆོས་སྐུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའོ། །ཞེས་པས། རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གཟུགས་སྐུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བསྟན་ཏེ། འོ་ན་དོན་དེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་ལས་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་ཅིའི་ཕྱིར་བརྗོད་ཅེ་ན། སེམས་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ཡིན་པས་དེ་སྐད་དུ་བཏགས་ཏེ། དཔེར་ན་ཉི་མའི་རྩལ་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་ལ་ཉི་མར་བཏགས་ནས་འགའ་ཞིག་ཉི་མ་དང་ཚེའི་སྟོང་དུ་སླེབས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པ་དང་ཚུལ་མཚུངས་སོ། །
གཉིས་པ་རང་བཞིན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་དང་ཐིག་ལེར་བཞུགས་ཚུལ་ནི། གོང་གི་ཞི་ཁྲོའི་རང་མདངས་རྩ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་འཕྲོས་པས་འོད་དང་ཐིག་ལེ་འོད་རྩའི་གདངས་ལས་རྡོ་རྗེ་ལུ་གུ་རྒྱུད་རྩའི་རྣམ་པར་ཕྲ་ལ་བྲེང་ཆགས་པར་གསལ་ཏེ། ནོར་བུ་ཕྲ་བཀོད་ལས། རྩ་རྣམས་(༡༠༧)ནང་ན་ཐིག་ལེའི་སྐུ་ལྟར་གནས། །ཆེ་བའི་ཚད་ནི་ནམ་མཁའི་མཐའ་དང་མཉམ། །ཆུང་བའི་ཚད་ནི་རྟ་རྔ་བཅུར་གཤགས་ཙམ། །གསལ་བའི་ཚད་ནི་ཉི་ཟླའི་དཀྱིལ་འཁོར་འདྲ། །དེ་ཡང་གསལ་འཚེར་ལྷུན་སྡུག་གཟི་བརྗིད་འཕྲོ། །འགྲོ་དང་འོང་དང་རང་བཞིན་གནས་པའོ། །ཞེས་པས། ཆེ་ཆུང་ནི་ད་ལྟ་ལུས་ལ་གནས་པ་དང་། ཕྱིས་བར་དོར་ཤར་དུས་ཡིན་ལ། འགྲོ་འོང་རང་བཞིན་གནས་པ་ནི། ད་ལྟ་མངོན་སུམ་བལྟ་དུས་ནམ་མཁའི་མཐོངས་སུ་བྱེད་པའོ། །འོད་དང་གཟི་བརྗིད་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོད་པའོ། །མདོར་ན་གོང་དུ་བཤད་པའི་སྐུའི་གདངས་ལུས་ཀྱི་རྩ་ནང་ན་ཁྱབ་པ་དང་། སྐུའི་བཞུགས་གནས་འོད་ཁྱིམ་དུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཏེ། ཕྲ་བཀོད་ལས། འོད་དང་འོད་ཟེར་ཚུལ་དུ་གནས། །དབྱིངས་དང་རིག་པས་རབ་བརྒྱན་ཏེ། །ལྷུན་རྫོགས་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོར་གནས། །ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་ཐུགས་རྗེ་སྒྲོན་མར་གནས་པ་ནི་དེ་ལྟར་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་གདངས་འོད་དང་ཐིག་ལེར་གསལ་བ་རྩའི་ནང་ནས་ཡར་ཐོན་ཏེ་རྒྱང་ཞགས་ཆུའི་སྒྲོན་མར་གནས་ཏེ་སྣང་བའི་གོ་འབྱེད་པ་ནི་རྩལ་རྫོགས་ལས། འགགས་མེད་གསལ་བའི་སྒོ་གཉིས་མཛོད། །དབྱིངས་དང་ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་གནས། །ཞེས་པ་དང་། ཀློང་གསལ་ལས། རིག་པ་སྐུ་ཡི་རང་གདངས་འོད། །རྩ་ཡི་ནང་ན་ཉི་ཟེར་བཞིན། །དབང་པོའི་སྒོ་ནས་ངེས་འཐོན་ཏེ། །སྒྲོན་མ་ནམ་མཁའི་མཐོངས་སུ་གསལ། །ཞེས་སོ། །ཇི་ལྟར་གསལ་ན་ཀ་ཏི་ཤེལ་གྱི་སྦུ་གུ་ཅན་འཁོར་ལོ་ལྔའི་དབུས་ན་གནས་པ་ལས། སྙིང་ནས་དུང་ཁང་དུ་ཆུའི་སྒྲོན་མ་ལ་ཟུག་པ་ལས་ཡར་གོང་གི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་འོད་དང་ཐིག་ལེ་ལུ་གུ་རྒྱུད་དང་བཅས་པ་རྒྱ་སྐར་གྱི་ཉི་ཞུར་ལྟར་ཐལ་གྱིས་འཆར་རོ། །དེ་ཉིད་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཟེར་གདངས་ཡིན་ཏེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། དེ་ཡི་འབྱུང་བྱེད་ཅིས་ཤེ་ན། །དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་འབྱུང་བ་ལས། །སྒྲོན་མ་རྣམ་པ་བཞི་ཞེས་ཏེ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་འཆར་བའི་སྒྲོན་མ་བཞི་གང་ཞེ་ན། རང་ཤར་ལས། སྒྲོན་མ་རྣམ་བཞི་འདི་ལྟ་སྟེ། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མ་དང་། །རིག་པ་དབྱིངས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་དང་། །ཤེས་རབ་རང་བྱུང་སྒྲོན་མ་དང་། །རྒྱང་ཞགས་ཆུ་ཡི་སྒྲོན་མའོ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་གནས་པའོ། །ཞེས་པས། རྒྱང་ཞགས་ཆུ་ཡི་སྒྲོན་མ་ནི་མིག་གི་དྭངས་མ་གཉིས་ཏེ། དེ་ལས་ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མ་(༡༠༨)ཞེས་བྱ་བ་རྨ་བྱའི་མདོངས་ལྟ་བུ་འཆར་རོ། །དེའི་གདངས་ལས་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པའི་སྒྲོན་མ་འཇའ་འམ་ཡི་གེ་ན་རོ་ལྟ་བུ་འཆར་རོ། །དེའི་ཤེས་པའི་རྩལ་གསལ་སྟོང་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་འཆར་བ་ནི་ཤེས་རབ་རང་བྱུང་གི་སྒྲོན་མའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ངང་ལས་སྤྱི་བོ་ནས་རྟོག་མེད་ཀྱི་སྐུ་འཆར་རོ། །དེ་ལྟར་སྒྲོན་མ་བཞིའི་བྱེད་ལས་ནི། རྒྱང་ཞགས་ཆུའི་སྒྲོན་མས་ཡེ་ཤེས་འཆར་བའི་རྟེན་བྱེད་དེ། དེ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་གིས་ལམ་བྱེད་དོ། །དབྱིངས་རྣམ་དག་གི་སྒྲོན་མས་ཕྱིའི་དབྱིངས་ནམ་མཁའི་སྒྲོན་མ་འཆར་བའི་ཡུལ་བྱེད། ནང་དབྱིངས་རྣམ་དག་གི་སྒྲོན་མས་དྭངས་མ་རྣམས་སྡུད་ཅིང་སྐུ་འཛིན་པ་དང་། གནད་གསུམ་བཅུད་དུ་སྨིན་པས་འཁྲུལ་སྣང་སྟོང་པར་བྱེད་དོ། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པའི་སྒྲོན་མས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་པ་དང་རླུང་གི་གནས་བྱེད་དོ། །རླུང་གིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བཀྲག་དང་གཟི་མདངས་བསྐྱེད་ཅིང་སྣང་བ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་གོང་ནས་གོང་དུ་བསྒྱུར་ཅིང་སྣང་བར་བྱེད་དོ། །རླུང་ནི་སྔར་བཤད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྲོག་རླུང་རིག་པའི་ཆར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ་རང་བྱུང་གི་སྒྲོན་མས་ཆོས་ཐམས་ཅད་དུ་མ་རོ་གཅིག་ཏུ་སྡུད་པ་སྟེ་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །དེའི་གནས་ཆ་རྟོག་མེད་ཀྱི་སྐུས་ཆོས་ཉིད་ཀ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །དེའང་ཀློང་གསལ་ལས། རྒྱང་ཞགས་ལས་ནི་གཟུགས་བསྡུས་ཏེ། །རླུང་གིས་བསྐྱེད་ཅིང་འཕེལ་བར་བྱེད། །འོད་དང་འགྲོ་བའི་འཕེལ་འགྲིབ་ཀྱིས། །ཡེ་ཤེས་དག་ནི་སྡུད་པར་བྱེད། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པས་ལས་ཀུན་བྱེད། །འདས་པ་ལས་ཀྱི་རླུང་བཟུང་ནས། །རླུང་གི་བཀྲག་དང་གཟི་མདངས་བསྐྱེད། །བསྒྱུར་ཅིང་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་སྟོན། །ཤེས་རབ་རང་བྱུང་སྒྲོན་མ་ཡིས། །ཆོས་ཀུན་མཉམ་པ་རོ་གཅིག་ཏུ། །བསྡུས་ཏེ་རང་སྣང་འཛིན་པར་བྱེད། །འདིས་ནི་བག་ཆགས་འབྲེལ་རྒྱུན་གཅོད། །དབྱིངས་ཀྱང་དྭངས་མ་སྡུད་པ་དང་། །རིག་པའི་སྐུ་རྣམས་འཛིན་པ་དང་། །གནད་གསུམ་བཅུད་དུ་སྨིན་པ་སྟེ། །འཁོར་བ་ཉིད་ནི་སྤོང་བར་བྱེད། །དེ་ལྟར་མིག་ལ་སྒྲོན་ཤར་བས། །སངས་རྒྱས་དགོངས་པའི་གནད་བསྡུས་པར། །རང་སྣང་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་ངོ་བོ་སྐུ། རང་བཞིན་འོད་དང་ཐིག་ལེ། ཐུགས་རྗེ་སྒྲོན་མར་གནས་པའི་དཔེ་གསུམ་ནི། ཀློང་གསལ་ལས། རིག་པའི་སྐུ་ནི་(༡༠༩)བུམ་སྐུ་འདྲ། །ཡེ་ཤེས་བུམ་པའི་མར་མེ་འདྲ། །ཐུགས་རྗེ་མེ་ལོང་ངོས་ལྟར་གསལ། །ཞེས་པས། སྐུ་ནང་གསལ། འོད་བར་གསལ། ཐུགས་རྗེ་ཕྱིར་གསལ་ཏེ། མེ་ལོང་གི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་ནང་སྐུ་དང་འོད་བྱེད་ལྟར་གནས་སོ། །
མདོར་ན་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཙིཏྟ་རིན་པོ་ཆེའི་སྦུབས་དང་། དུང་ཁང་ན་ངོ་བོ་སྐུར་གནས། རང་བཞིན་འོད་དུ་གནས་པའི་གདངས་འཁོར་ལོ་ལྔས་ཐོག་དྲངས། རྩ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ན་གནས་པའི་རང་མདངས་དང་། སྙིང་ནས་མིག་ཏུ་ཤེལ་སྦུགས་ཅན་ལས་ཐུགས་རྗེ་སྒྲོན་མ་བཞི་འཆར་བའི་རྟེན་བྱེད་དོ། །དེའང་སངས་རྒྱས་ངོ་སྤྲོད་པའི་ལུང་ལས། ཀྱེ་ཀྱེ་སྟོན་པ་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ལུས་ཅན་གྱི། །རྟེན་དང་གནས་དང་ལམ་དང་སྒོ། །རང་གི་ངོ་བོ་གསུང་དུ་གསོལ། །ཞེས་ཞུས་སོ། །སྟོན་པས་བཀའ་སྩལ་པ། གསང་བའི་བདག་པོ་ཁྱོད་ཉོན་ཅིག །བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་ཅན་བརྟེན་པ་རང་གི་བྱང་ཁོག་སྟོད་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོད་དོ། །གནས་པ་སྙིང་གི་ནང་ན་གནས་སོ། །ལམ་ནི་སྙིང་ནས་མིག་ཏུ་རྩ་དར་དཀར་གྱི་སྐུད་པ་ཙམ་ཞིག་མཉེན་ལ་ཁྲག་དང་ཆུ་སེར་མེད་པ་གཅིག་གིས་སྦྲེལ་ནས་ཡོད་དོ། །དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །སྒོ་ནི་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དང་། ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་སྒོ་གཉིས་སོ། །མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་གཉིས་ནི་མིག་གཉིས་ཡིན་ནོ། །ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་སྒོ་གཉིས་ནི་རང་གི་རྣ་བ་གཉིས་ཡིན་ནོ། །རང་གི་ངོ་བོ་དག་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ངོ་བོ་སྟོང་པར་བཞུགས་སོ། །སྙིང་པོ་གསལ་བར་བཞུགས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ཟང་ཐལ་དུ་བཞུགས་སོ། །ངོ་བོ་སྟོང་པར་བཞུགས་པ་ནི། རང་གི་རིག་པ་འདི་ཉིད་དངོས་པོའམ་མཚན་མ་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པར་ངོ་བོ་སྟོང་པར་འདུག་པ་འདི་ཡིན་ནོ། །སྙིང་པོ་གསལ་བར་བཞུགས་པ་ནི། རིག་པ་རང་གི་ངོ་བོ་མ་འགགས་པར་གསལ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་ཟང་ཐལ་དུ་བཞུགས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་སྙིང་གི་དཀྱིལ་ན་ཤ་ཁྲག་གི་ལུས་ཀྱིས་གཏུམས་ཀྱང་མ་ཐུམ་པར་རང་གི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མཐོང་བ་མ་འགགས་པར་འོད་དུ་གསལ་བའང་ཡིན་ནོ། །འདི་ཁོ་ན་ཡེ་ཤེས་ཟང་ཐལ་གྱི་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཕྱི་ལྟར་ན། ངོ་བོ་སྐུ། རང་བཞིན་འོད། ཐུགས་རྗེ་སྒྲོན་མར་གནས་པར་བསྟན་ཏོ། །
གཉིས་པ་ནང་ལྟར་ན་ཡི་གེར་གྲུབ་ཚུལ་ནི། ཀློང་གསལ་ལས། སྒྱུ་(༡༡༠)མ་ལུས་ཀྱི་རྩ་ནང་ན། །རིག་པའི་ངོ་བོ་ཡི་གེར་གྲུབ། །ཅེས་པ་དང་། གསང་བ་ལྟར་ན། ཕྲ་བཀོད་ལས། ལྷུན་རྫོགས་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོར་གནས། །ཞེས་པ་དང་། སྔ་མ་ལས། ཐམས་ཅད་རང་བྱུང་ཀ་དག་ཉིད། །ཅེས་པའི་དོན་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
གསུམ་པ་རླུང་ཡེ་ཤེས་སྐུ་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཐུགས་རྗེ་རིག་པ་རླུང་ལྔར་གནས་ཏེ། རང་ཤར་ལས། རིག་པ་རླུང་ལྔའི་རང་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །རིག་པ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དྲོད་དང་མ་བྲལ་བས་མེ་དང་མཉམ་པའི་རླུང་། རིག་པ་དེ་འཁོར་འདས་ཀྱི་སྲོག་ཡིན་པས་སྲོག་འཛིན་པའི་རླུང་། རིག་པ་དེས་འབྱུང་བའི་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པ་དང་། འཁོར་འདས་སུ་འབྱེད་པས་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པའི་རླུང་། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་རླུང་། འཁོར་བའི་སྲོག་བཅད་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སར་བསྐྱེལ་བས་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་བསྐལ་པ་ལས་ཀྱི་རླུང་ངོ་། །
གཉིས་པ་ཤེས་རབ་ལྔར་ཡང་གནས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ཡང་རིག་པའི་ངོ་བོ་ལ། །ཤེས་རབ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ལྡན། །ཞེས་པས། རིག་པ་དེ་འཁོར་འདས་གཉིས་ཀྱི་འབྱུང་གཞིར་བྱུང་བས་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ། དེའང་རིག་པ་ལས་མ་འདས་པས་སྡུད་པའི་ཤེས་རབ། རིག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པས་ཁྱབ་པའི་ཤེས་རབ། རིག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་གསལ་ཆ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་བྱུང་བས་བསྐྱོད་པའི་ཤེས་རབ། འཁོར་འདས་གཉིས་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་སུ་སྒྲོལ་བས་བསྒྲལ་བའི་ཤེས་རབ་བམ། དེ་ཉིད་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པས་གཅོད་པའི་ཤེས་རབ་བོ། །གསུམ་པ་སྐུ་གསུམ་དུ་ཡང་གྲུབ་སྟེ། རང་ཤར་ལས། རིག་པ་རྟོག་པ་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །རིག་པ་འགགས་པ་མེད་པས་ལོངས་སྐུ་ཡིན། །རིག་པ་ཅིར་ཡང་སྣང་བ་སྤྲུལ་སྐུ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །གཞན་ཡང་ཐུགས་རྗེའི་རིག་པ་གསལ་ལ་མ་འགགས་པ་དེ་ཉིད་སྐུ་ལྔ། ཡེ་ཤེས་ལྔ། རིགས་ལྔ། འོད་ལྔ། རླུང་ལྔ། ཤེས་རབ་ལྔ་ལྟར་ཡང་གནས་ཏེ། ཀློང་གསལ་ལས། རང་བྱུང་རིག་པའི་རང་རྩལ་ལས། །སྐུ་ལྔ་དང་ནི་ཡེ་ཤེས་ལྔ། །རིགས་ལྔ་འོད་ལྔ་རླུང་ནི་ལྔ། །ཤེས་རབ་ལྔ་ལ་སོགས་པར་གནས། །ཞེས་པས། ཐུགས་རྗེ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྣང་བ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་སྐུ། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་(༡༡༡)རླུང་གིས་མི་བསྐྱོད་པས་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེའི་སྐུ། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལྟར་རིག་པ་རྟོགས་པ་ལས་དགོས་འདོད་འབྱུང་བས་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་གྱི་སྐུ། རིག་པ་དེ་ཉིད་འོད་མཐའ་ཡས་པའི་སྣང་བ་ལ་ཞུགས་ཤིང་ཚད་མེད་པས་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་སྐུ། ཐུགས་རྗེ་མ་འགགས་པའི་རིག་རྩལ་རང་ཤར་ཆེན་པོ་སྟེ་དོན་ཡོད་གྲུབ་པའི་སྐུའོ། །ཡང་ཐུགས་རྗེའི་རིག་པ་དེ་ཉིད་ཡེ་ནས་སྟོང་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས། ངོ་བོ་ལ་དྲི་མ་མེད་པས་གང་གིའང་འཆར་གཞི་མ་འགགས་པར་གསལ་བས་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས། རིག་པ་ལྟར་སྣང་དུས་ཉིད་ནས་གང་དུའང་དབྱེ་བར་མ་གྲུབ་པས་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ་སོར་སྣང་བའི་གསལ་ཆ་ནི་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ལའང་ཐོགས་རྡུགས་མེད་པས་བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཡང་རིག་པ་གསལ་སྟོང་དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཤེགས་ཤུལ་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས། རིག་པའི་ངོ་བོ་མི་འགྱུར་བརྟེན་པས་རྡོ་རྗེའི་རིགས། རིག་པ་ལྔ་ཡོན་ཏན་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་བྱུང་བས་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པས་པདྨའི་རིགས། རིག་པའི་ངོ་བོ་དེ་ཉིད་མ་རྟོགས་ན་སངས་མི་རྒྱ་བས་ལས་ཀྱི་རིགས་སོ། །ཡང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གདོད་མ་ནས་དྲི་མ་མེད་པའི་ཆ་ནས་འོད་དཀར་པོ། དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་རྫོགས་པས་སེར་པོ། མ་བཙལ་བཞག་པས་དམར་པོ། བྱ་རྩོལ་རྫོགས་པས་ལྗང་གུ། མི་འགྱུར་བརྟན་པས་མཐིང་གའོ། །རླུང་ལྔ་དང་ཤེས་རབ་ལྔ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ཡང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གསུམ་དུ་གསུངས་ཏེ། ཀློང་གསལ་ལས། རིག་པའི་རྩལ་ལས་ཡེ་ཤེས་གསུམ། །ངོ་བོ་སྟོང་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། །རང་བཞིན་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོ། །ཡང་རིག་པའི་ངོ་བོ་དམིགས་མེད། རང་བཞིན་གསལ་སྟོང་། ཐུགས་རྗེ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཆར་བས་འོད་གསུམ་དུ་བྱུང་བ་ནི། སྔ་མ་ལས། དམིགས་སུ་མེད་པས་ཆོས་སྐུའི་འོད། །མ་འགགས་གསལ་བས་ལོངས་སྐུའི་འོད། །སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་སྤྲུལ་སྐུའི་འོད། །ཅེས་སོ། །ཡང་ཡུལ་ཅན་དྲུག་ཏུའང་བཤད་དེ། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་འདི་ལ་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར་ཡང་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བས་གཟུགས་(༡༡༢)སྣང་སྟོང་གི་ཡུལ། སྒྲ་སྣ་ཚོགས་སུ་གྲགས་ཀྱང་སྟོང་པས་གྲགས་སྟོང་གི་ཡུལ། དྲི་སྣ་ཚོགས་ལ་འཛིན་པ་སྟོང་པས་དྲིས་སྟོང་གི་ཡུལ། རོ་སྣ་ཚོགས་མྱོང་ཡང་མི་འཛིན་པས་རོས་སྟོང་གི་ཡུལ། རེག་བྱ་སྣ་ཚོགས་ལ་མི་འཛིན་པས་རེག་སྟོང་གི་ཡུལ། ཡིད་དྲན་རིག་སྣ་ཚོགས་ལ་རང་ཤར་རང་གྲོལ་བས་ཤར་གྲོལ་དུས་མཉམ་གྱི་ཡུལ་ལོ། །དྭངས་མ་ལྔ་དང་འདྲེས་པའི་ཆ་ནས་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ལ་དྭངས་མ་ལྔར་བརྗོད་དེ། རིག་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་འཛིན་པ་སྐྱེས་པས། རིག་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་འཛིན་བྱེད་དེ་སྟོང་གསལ་གྱི་དྭངས་མ་འཛིན་བྱེད་ལས་རླུང་བྱུང་བས། རླུང་གི་དྭངས་མ་དེ་རིག་ཅིང་གཡོ་བ། རླུང་ལས་དྲོད་བྱུང་བས་མེའི་དྭངས་མ་དྲོད་ལ་འཛིན་བྱེད་དུ་ཤར་བ། མེ་ལས་གཟུགས་དངོས་སུ་བྱུང་བས་སའི་དྭངས་མ་གཟུགས་ལ་འཛིན་བྱེད་དུ་བྱུང་བ། དེ་ལ་དྲོད་ཀྱི་རླངས་པའི་ཚུལ་དུ་བྱུང་བས་ཆུའི་དྭངས་མ། ཆུ་ལ་དེར་འཛིན་དུ་བྱུང་བས། དེ་ལ་རྒྱུ་ཐིག་ལེ་ལས་ལུས་བྱུང་བ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་བྱེད། དེ་ལས་ཡེ་ཤེས་མགོ་མཇུག་ཏུ་ཁྱབ་པ་ནི་ཐམས་ཅད་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ལས་བྱུང་བས་ཡེ་ཤེས་དངོས་ཡིན་ནོ། །དག་མ་དག་ནི་དེར་འཛིན་ཡོད་མེད་ལས་རིག་མ་རིག་གི་བྱེ་བྲག་གིས་འཁོར་འདས་སུ་བྱུང་བའོ། །ལྔ་ཚན་དུ་མའི་ཐུགས་རྗེ་བཤད་པའོ། །དེ་ལྟར་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ཐ་དད་དུ་བཤད་ཀྱང་སོ་སོར་མེད་དེ། ཐལ་འགྱུར་ལས། ཡེ་ཤེས་རང་ངོར་གནས་པ་ལ། །གསུམ་གྱི་ཚུལ་དུ་དབྱེར་མེད་དོ། །ཞེས་པས། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོས་ནས་ངོ་བོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྟོང་ལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ། ཆོས་ཅན་གྱི་ངོས་ནས་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྣང་ལ་ངོས་གཟུང་དང་བྲལ་བ། ཟུང་འཇུག་གཉིས་མེད་ཀྱི་ངོས་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཞེས་བྱ་སྟེ་རིག་སྟོང་རྟག་ཆད་དང་བྲལ་བའོ། །
དོན་གཉིས་པ་དེའི་གདངས་སེམས་ཀྱི་བཞུགས་ཚུལ་ལ། སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་གྱིས་སྤྱིར་བསྟན། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མདངས་ཡིན་ཚུལ་གྱིས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་གནས་ཚུལ་གྱིས་དོན་བསྡུ་བ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི་སངས་རྒྱས་ངོ་སྤྲོད་པའི་ལུང་ལས། གསང་བའི་བདག་པོ་ཡང་ཉོན་ཅིག །སེམས་ཀྱི་རྟེན་ནི་རང་གི་ལུས་ཤ་ཁྲག་གི་ཕུང་པོ་བྱང་ཁོག་སྟོད་འདི་ཡིན་ནོ། །གནས་ནི་གློ་བའི་ནང་(༡༡༣)ན་གནས་སོ། །ལམ་ནི་གློ་བ་དང་མགྲིན་པར་རྩ་གྲོ་སོག་གི་སྦུ་གུ་ཙམ་གྱིས་སྦྲེལ་ནས་ཡོད་དོ། །དེ་ནས་ཡར་དབུགས་རྒྱུ་བས་སེམས་ཀྱི་ལམ་རྩ་ཡིན་ནོ། །སྒོ་ནི་འདོད་པའི་སྒོ་གསུམ་སྟེ་སྣ་བུག་གཉིས་ཁ་དང་གསུམ་ཡིན་ནོ། །འདོད་པའི་ཤེས་པ་དེ་ནས་བྱུང་ངོ་། །སེམས་རང་གི་ངོ་བོ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའོ། །རྣམ་རྟོག་ནི་དབུགས་ཕྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་བ་འདི་རང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །
གཉིས་པ་ནི་སྙིང་ག་ན་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་གྱི་རིག་པ་གནས་པའི་ཐུགས་རྗེའི་རིག་མདངས་སྙིང་ནས་གློ་བར་རྩ་སོག་མའི་སྦུ་གུ་ཙམ་གྱིས་སྦྲེལ་བའི་ནང་ན་ཕར་སོང་བས། གློ་བ་ན་ཤེས་པ་མེད་པའི་རླུང་ཡོད་པ་དང་འདྲེས་པས་ཤེས་པའམ། རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མདངས་ཀྱིས་བྱས་པ་ནི་མི་འཕྱེའོ་མིག་ཅན་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། གྱ་མ་གྱུར་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་ལ་འགྱུ་བ་རླུང་གིས་བྱེད་པས་རྟ་ལོང་བ་རྐང་ཅན་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་གཉིས་སྡོད་གནས་གློ་བ་ན་ཡོད་པའི་གདངས་གློ་བ་ནས་སྒོ་ལྔ་ལ་རྩ་རེ་ཟུག་པའི་ནང་ན་ཕར་སོང་ནས་ཡུལ་ལ་རྟོག་པའི་རྣམ་རྟོག་སྣ་ཚོགས་པ་ཤར་རོ། །དེའང་རླུང་ཁོ་ནའི་རང་ལུགས་ནི་འགྱུ་ཡང་མི་རྟོག་སྟེ། གཉིད་མཐུག་པོར་སོང་བའི་ཚེ་རླུང་དང་འདྲེས་པའི་རིག་མདངས་སྙིང་གར་ཐིམ་པས་ཀུན་གཞི་འོད་གསལ་ལ་ཐིམ་པ་དང་། འོད་གསལ་ཡེངས་དུས་རིག་པའི་གདངས་གློ་བ་ན་ཕར་མི་འཇུག་པར་མིག་ལས་ཐོན་པས་གསལ་སྟོང་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས། ཤེས་རབ་རང་བྱུང་གི་སྒྲོན་མར་གྱུར་པ་ལྟ་བུའོ། །ཡང་རིག་པའི་རང་ལུགས་ཀྱང་རླུང་དང་མ་འདྲེས་ན། གསལ་སྟོང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གནས་ཏེ། བར་དོའི་འོད་གསལ་གྱི་དུས་དང་། ད་ལྟའི་འོད་སྣང་ལ་གསལ་སྟོང་དུ་གནས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེས་ན་སེམས་ནི་རིག་པའི་རྩལ་ཡིན་ཏེ། ཀློང་གསལ་ལས། སེམས་ནི་དྲན་བསམ་རིག་པའི་རྩལ། །སྣང་ཤེས་དག་ཏུ་གྱུར་ཚད་ཀུན། །རིག་པ་ཉིད་ལས་ལོག་ན་མེད། །ཅེས་སོ། །དེས་ན་རིག་པའི་རྩལ་ལམ་གདངས་རླུང་གི་རྟས་ཁུར་ནས་དབང་པོ་ལ་ཐོན་ནས་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་རགས་པ་དང་། ཕྲ་བ་དང་། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར་ཡང་། ཐུགས་རྗེའི་རིག་གདངས་ཀྱི་ཆ་ཁ་དོག་ཏུ་མེད་པ་དེ་རླུང་གི་རང་བཞིན་འགྱུ་ཡང་། ཁ་དོག་ཏུ་མེད་པ་དང་གཉིས་འདྲེས་ནས་ཕྱིར་འཕྲོའམ། ནང་དུ་གནས་ཀྱང་ཁ་དོག་མེད། དབྱིབས་མེད། ངོ་བོ་ངོས་གཟུང་མེད། ཝལ་(༡༡༤)གྱིས་བྱུང་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་པ་ལྟར་སོང་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོས་ནས་གཞལ་ན། དང་པོར་བྱུང་ས་མེད་དེ། བྱུང་མཁན་གྱི་སེམས་ཞེས་ངོས་གཟུང་དུ་མ་གྲུབ། ད་ལྟ་གང་དུ་ཡང་མི་གནས། ཐ་མ་གང་དུ་ཡང་མི་འགྲོ་བའི་ཆོས་ཉིད་བརྟག་ན་མེད་ལ། མ་བརྟག་ན་སྣང་སྣང་འདྲ་མོ་ཞིག་ཏུ་གནས་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་རླུང་དང་འདྲེས་པ་ལ་སེམས་ཞེས་གློ་བུར་དུ་བཏགས་ཀྱང་སེམས་ཞེས་ལོགས་པར་གྲུབ་པ་མེད་དེ། རླུང་ནི་ངོ་བོ་ངོས་གཟུང་མེད། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ནི་ཀ་དག་གི་ངང་ལས་བྱུང་ལ། ཀ་དག་སྟོང་ཉིད་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་སེམས་གར་ཡོད་དུ་ཡེ་ཤེས་ཡོད་ལ། ཉི་མ་དང་འོད་ཟེར་གྱི་ཚུལ་ཏེ། ཀློང་གསལ་ལས། ཉི་མའི་འོད་ཟེར་ཚུལ་བཞིན་དུ། །སེམས་ནི་ཡེ་ཤེས་རིག་པའི་རྩལ། །ཡེ་ཤེས་མེད་ན་སེམས་མེད་དེ། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་སེམས་ནི་ཐུགས་རྗེ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ལམ་མདངས་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་ལ་མདངས་གསུམ་ཡོད་དེ། ངོ་བོའི་མདངས་སྟོང་ལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་རྟོག་མེད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། རང་བཞིན་གྱི་མདངས་གསལ་ལ་ངོས་གཟུང་མེད་པ་རང་སྣང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། ཐུགས་རྗེའི་མདངས་རིག་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འཕྲོ་བ་ཀུན་ཁྱབ་སྤྲུལ་པའི་སྐུའོ། །
གསུམ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟར་གནས་ཀྱི་དོན་བསྡུ་བ་ནི། ཐལ་འགྱུར་ལས། ལུས་ཅན་སེམས་ཀྱིས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་སེམས་ཅན་མེད། །ཅེས་པ་དང་། གསང་འདུས་ལ། རིན་ཆེན་སེམས་ལས་ཕྱིར་གྱུར་པའི། །སངས་རྒྱས་མེད་ཅིང་སེམས་ཅན་མེད། །ཅེས་པས། སེམས་སྙིང་གའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མདངས་ཡིན་ལ། སྙིང་གའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཞི་བ་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་ཚང་བ་བཞིན། དེའི་མདངས་སེམས་ལའང་རྩིར་ཡོད་དགོས་ཏེ། མེ་ལོང་ལ་བྱད་བལྟས་པ་ན་བྱད་ཀྱི་མདངས་གཉིས་པ་ཞིག་མེ་ལོང་ལ་འཆར་དགོས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་ཀློང་གསལ་ལས། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྟོག་ཚོགས་ནི། །བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་སངས་རྒྱས་ཏེ། །ཕུང་པོ་འབྱུང་བ་ཡབ་ཡུམ་ལྔ། །དུག་ལྔ་སེར་སྣ་ཐུབ་པ་དྲུག །ཚོགས་བརྒྱད་སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་བརྒྱད། །སྒོ་བཞི་སྒོ་བ་ཡབ་ཡུམ་བཞི། །གཡས་གཡོན་ཉི་མ་ཟླ་བའོ། །ཞེས་པས། ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་ཡུལ་དུ་རྟོག་པ་ལྔ་ནི་ཡབ་ལྔ། ཡུལ་ཅན་དུ་རྟོག་པ་ལྔ་ནི་ཡུམ་ལྔ། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་ང་རྒྱལ་ཕྲག་དོག་སེར་སྣ་དྲུག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དྲུག་ནི་ཐུབ་པ་དྲུག །(༡༡༥)ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ཡུལ་བརྒྱད་ཀྱི་རྟོག་པ་ནི་སེམས་དཔའ་བརྒྱད། ཡུལ་ཅན་བརྒྱད་ཀྱི་རྟོག་པ་ནི་སེམས་མ་བརྒྱད། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་། རྣམ་པར་སྡང་བ་དང་། མངོན་པར་མི་དགའ་བ་དང་། ཆགས་སྡང་གི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་ཡུལ་བཞི་ནི་སྒོ་བ་ཡབ་བཞི། ཡུལ་ཅན་བཞི་ནི་ཡུམ་བཞི། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་རྟོག་པ་གཉིས་ནི་ཉི་ཟླ་སྟེ། ཀུན་བཟང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཏེ་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་ནི་སངས་རྒྱས་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་སོ། །དེ་ཡང་ངན་པ་ལྟར་སྣང་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ཡིན་པས་དོན་ལ་རང་ངོ་ཤེས་པ་ན་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གདངས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་རྒྱ་མཚོའི་དབྱིངས་བཟང་ན་རླབས་ཀྱང་བཟང་དགོས་པ་བཞིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འདའ་ཀ་ཡེ་ཤེས་ལས། སེམས་རྟོགས་ན་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པས་སངས་རྒྱས་གཞན་ནས་མི་བཙལ་བའི་འདུ་ཤེས་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྩ་ཆོད་ན་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ལ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཞི་རྩ་ཆོད་ན་གདོད་མའི་ཀ་དག་ཡིན་པས། སྣང་སེམས་ཐམས་ཅད་ཡེ་ནས་སངས་རྒྱས་པའི་ཞིང་ཁམས་ཆེན་པོར་གནས་སོ། །མདོར་ན་སེམས་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་མདངས་རིག་སྟོང་མཐའ་གྲོལ་ཆེན་པོར་བཞུགས་སོ། །
དོན་གསུམ་པ་དེ་གཉིས་ཇི་ལྟར་འཕྲད་ཅིང་གྱེས་པའི་ཚུལ་ལ་གཉིས་ལས། ད་ལྟ་འཕྲད་ཚུལ་ནི་གློ་བ་ནས་སྙིང་དུ་འབྲེལ་བའི་རྩ་ནང་ན་ཕར་རླུང་འགྱུ་བས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་གློ་བར་ཚུར་འོངས་པ་གཉིས་དུས་གཅིག་པས། རླུང་གི་མདངས་སྙིང་གའི་འོད་གསལ་དང་འཕྲད་དེ། སངས་རྒྱས་ངོ་སྤྲད་པའི་ལུང་ལས་ད་ལྟ་འཕྲད་ཚུལ་དྲིས་པའི་ལན་དུ། དེ་ལྟར་རིག་པ་འོད་ལྔའི་ལུས་སུ་ཡོད་པས། རང་གི་སྙིང་ནང་ན་མེ་རེ་རེ་ཡོད་དོ། །སེམས་གློ་བ་ན་ཡོད་དོ། །གློ་བ་ནས་སྙིང་དུ་རྩ་སོག་མའི་སྦུ་གུ་ཙམ་གཅིག་གིས་སྦྲེལ་ནས་ཡོད་དེ། སེམས་གློ་བའི་ནང་ནས་ཐོན་ནས་རྩ་སོག་མའི་སྦུ་གུ་ཙམ་དེའི་ནང་ནས་ཡར་དབུགས་རྒྱུ་བས་སྙིང་གི་ནང་ནས་ཡར་སྐུ་གསུམ་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡོད་པ་དང་འཕྲད་དོ། །རང་གི་སྙིང་གའི་དཀྱིལ་དུ་རིག་པ་དབུགས་ཀྱི་རྟ་དང་འཕྲད་པས་དབུགས་མེད་པའི་འགྱུ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པས། སྙིང་དུ་རླུང་དང་ཡེ་ཤེས་འཕྲད་དུས་སྒོ་གཞན་བཞིན་འགྱུ་བ་རགས་པར་མེད་དེ། རིག་ཙམ་ལས་གཡོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་དབྱིངས་ཀྱི་སྣང་བས་འགྲོ་འོང་དང་བཅས་པའི་རྟ་སྙིང་ནང་གི་རླུང་དང་འདྲེས་པའི་ཆ་དེས་(༡༡༦)བྱེད་པས་ལུས་དང་དབང་པོ་མི་འགུལ་བའི་ཚེ། སྙིང་གི་རླུང་དེ་མི་གཡོ་བས་འོད་གསལ་ནམ་མཁའ་ལ་སྣང་བས་མི་འགུལ་བ་ཡིན་ལ། རྟོག་པར་འགྱུས་སམ་མིག་དང་ལུས་འགུལ་ན་རླུང་གཡོ་བས་སྣང་བ་རྣམས་ཀྱང་འགྲོ་འོང་བྱེད་པའོ། །འོ་ན་སྣང་བ་རྣམས་རྩ་ནང་གི་སྒྲོན་མའི་གདངས་ཡིན་མོད། སྙིང་ནང་དུ་རླུང་དང་ཕྲད་པའི་གཡོ་མི་གཡོར་མི་འཐད་སྙམ་ན། སྒྲོན་མ་རྣམས་སྙིང་ནང་གི་གདངས་ཡིན་ལ། དེ་མཁའ་ལ་སྣང་བས་འཐད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་བཏབ་ཟིན་ཏོ། །གཞན་ཡང་འོད་སྣང་ལ་རྟོགས་པས་གསལ་འགྲིབ་ལེགས་ཉེས་སུ་སྤྱོད་པ་ན་ཡང་སེམས་ཡེ་ཤེས་དང་འཕྲད་པའོ། །
གཉིས་པ་གྱེས་ཚུལ་ལ་གཉིས་ལས། ད་ལྟར་ཡང་འོད་གསལ་གྱི་ངང་ལ་གསལ་སྟོང་འཛིན་མེད་ཆེན་པོར་གནས་དུས། གློ་བའི་ནང་དུ་ཕར་མདངས་འཕྲོས་པ་སྙིང་ག་ཉིད་དུ་ལོག་ནས་གཞི་ཐོག་ན་གནས་པས། རླུང་ཁོ་རང་ཇི་ལྟར་འགྱུ་ཡང་རྟོག་པ་མེད་པའི་གནད་དེ་ཡིན་པས་དར་ཅིག་རྒྱབ་གྱེས་སོ། །སྒྲོག་ཐོག་མ་བྲལ་བས་ཡང་གདངས་གློ་བར་འཕྲོས་པས་རླུང་དང་འདྲེས་ཏེ་སྒོ་སོ་སོ་ལ་འཕྲོས་པས་སེམས་མི་དྲན་དགུ་དྲན་གྱི་རྟོག་པ་ཤར་རོ། །ཐ་མ་རྒྱབ་གྱེས་ཚུལ་ནི་དེ་ཉིད་ལས། ཐ་མ་རྒྱབ་གྱེས་ཚུལ་ནི་རང་འཆི་བའི་དུས་སུ་སེམས་གློ་བའི་ནང་ནས་དོན། ལམ་གྲོ་སོག་གི་བུག་པ་ཙམ་དེ་ནས་སྣ་བུག་གཉིས་ཁ་དང་གསུམ་ནས་ཧ་ཟེར་ནས་དབུགས་ཕར་ལ་རྒྱུ་ཧུ་ཟེར་ནས་ཚུར་ལ་འདྲེན་ནོ། །གསང་བའི་བདག་པོ་སྲིད་པའི་རི་བོ་ལས་བརྒལ་བའི་དུས་སུ་འགྱུ་བའི་རླུང་ནང་ནས་ཕྱིར་འདྲེན་པ་སྟོབས་ཆེ། འདུས་མ་བྱས་པས་ནམ་མཁའ་ལ་ཕྱིར་འདྲེན་པ་སྟོབས་ཆེ། ནང་དུ་འདྲེན་པའི་རླུང་གིས་ཕྱིའི་ནམ་མཁའ་ནས་ནང་དུ་དྲངས་ནས་ཚུར་འདུས། ཐུགས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཐིམ་མོ། །ཕར་འཕྲོས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ལ་ཐིམ་པས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རླུང་ཞོན་གྱི་དགོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐ་མ་ཧ་ཟེར་ནས་ཕར་ལ་སོང་ནས། ཧུས་ཚུར་ལ་མི་འདུས་པའི་ཚེ་གྱེས་སོ། །ཞེས་པས། འཆི་བའི་ཚེ་གྱེན་རྒྱུ་ཕྱིར་ཆད། ཐུར་སེལ་ནང་དུ་ལོག །མཉམ་གནས་སྙིང་གར་ཐིམ་དུས་སེམས་ཀྱི་རྟ་རླུང་མེད་པས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩལ་ནང་དུ་ཐིམ་པས་སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་རྒྱབ་ཕྱེས་ཏེ། རྟ་ལོང་བ་རྐང་ཅན་གྱིས་མི་འཕྱེའོ་མིག་ཅན་བོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཚེ་ཡེ་ཤེས་འབའ་ཞིག་ནང་དུ་གསལ་བ་ནི། མཚན་བརྗོད་ལས། ཤེས་(༡༡༧)པ་འབའ་ཞིག་ངེས་གསལ་བ། །ཞེས་སོ། །