དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་བ།
དེས་ན་ཁ་ནང་དུ་ཚུར་ལ་འཁོར་ནས་རང་གིས་རང་ལ་བརྟགས་ཏེ། རང་ཉིད་ཀྱི་ལུས་རྟེན་འདིའི་ཐོག་ལ་བསམ་བློ་ཞིག་བཏང་ནས། དེ་ཡང་ལེགས་ན་ཐར་བའི་གྲུ་གཟིངས་ལུས་འདི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པས། ད་རེས་ཀྱི་ལུས་རྟེན་འདིའི་སྟེང་ནས། དམ་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཞིག་སྒྲུབ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚོགས་ཏེ་སྒྲུབ་ཐུབ་ན། བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའི་ཆོས་འགོ་ཚུགས་པ་ཡིན་པས། ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གོ་འཕང་རང་གི་ལག་ཏུ་གནས་པ་ཇི་བཞིན་རང་དབང་རང་གིས་ཐོབ་ཐུབ་པ་རེད། སྡུག་གིས་འགོ་བཟུང་ནས། སྐྱིད་ཀྱིས་མཐའ་ཕུད་རྒྱུ་དེ་དམ་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་རྒྱུ་འདི་ཡིན་པ་རེད། གཞན་ཡང་ཉེས་ན་འཁོར་བའི་གཏིང་རྡོ་ལུས་འདི་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ན། ལུས་རྟེན་འདིའི་སྟེང་ནས་འཇིག་རྟེན་ཚེ་འདིའི་བདེ་ཐབས་ཁོ་ན་བསྒྲུབས་ནས་མི་དགེ་སྡིག་པའི་ལས་ལམ་དང་འབག་ན། འཇིགས་སྐྲག་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣེ་ཟིན་པ་རེད། སྐྱིད་ཀྱིས་འགོ་བཟུང་སྟེ། སྡུག་གིས་མཐའ་ཕུད་རྒྱུ་དེ་འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་བྱ་བཞག་རེད། དེས་ན་རང་གཞན་གྱི་ངོས་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་འགལ་རྐྱེན་མེད་ཅིང་། མཐུན་རྐྱེན་ཚང་བ་དེ་ལ་དལ་འབྱོར་ལྡན་པའི་མི་ལུས་ཏེ། འགལ་རྐྱེན་མེད་པའི་ཆ་ནས་དལ་བ་དང་། མཐུན་རྐྱེན་ཚོགས་པའི་ཆ་ནས་འབྱོར་བ་ཞེས་ཟེར་ན་ཕལ་ཆེར་མི་ཆོག་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། དལ་འབྱོར་བཅོ་བརྒྱད་ཚང་མི་ཚང་འདིའི་ཐད་ནས་ཞིབ་ཀྱིས་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་པ་ཞིག་བྱས་ན། ངོ་བོ་དལ་བ་དང་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་འབྱོར་བ་ལ་སོགས་པ་སྔོན་འགྲོ་ཚོའི་ནང་དུ་མང་པོ་གསུངས་ཡོད། དེ་ཡང་ངོ་བོ་དལ་བའི་ཕྱོགས་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ན། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིང་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྟོང་པ། །ལྐུགས་པ་འདི་དག་མི་ཁོམ་ བརྒྱད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་སྟེ་ངན་སོང་གསུམ 
་དུ་སྐྱེས་སོང་ན། རང་རང་གི་གནས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱངས་ནས་ཆོས་བྱེད་པའི་སྐལ་བ་མེད་པས། མི་ཁོམ་ཞེས་པའི་སྒྲ་སྦྱར་བ་རེད། ལོག་ལྟ་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་མ་བྱོན་པའི་དམ་ཆོས་མི་དར་བའི་ས་ཆར་སྐྱེས་པ་ཀླ་ཀློའི་རིགས་དེ་ཚོ་ནི། དད་པ་མེད་ཅིང་དགེ་ངོ་སྡིག་ངོ་མི་ཤེས་པས་ན། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་བྱེད་དུ་མི་ཁོམ་པ་རེད། ལྷ་ཚེ་རིང་པོ་ཟེར་ན། ཁམས་གོང་མ་གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་དང་གཟུགས་མེད་ཁམས་ཀྱི་བྱིས་པར་སྐྱེས་སོང་ན་ཚེ་རིང་བ་ཡིན་ཡང་། ཚེ་རིང་ཡང་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་སྙོམས་འཇུག་དེའི་ངང་དུ་དུས་གྲོན་ནས། ཚེ་ཇི་ལྟར་ཟད་པ་མི་ཤེས་པས་ན། ཡང་ཆོས་བྱེད་དུ་མི་ཁོམ་པ་རེད། ལྐུགས་པ་ཞིག་གི་ལུས་བླངས་ནས་ཞེ་ལྐུགས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་སོང་ན། རྣམ་ཤེས་ལས་སུ་མི་རུང་བས་ཆོས་འཆད་ཉན་སྒོམ་སྒྲུབ་ཀྱི་སྐལ་བ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་མི་ཁོམ་པའི་གནས་བརྒྱད་དུ་མ་སྐྱེས་པའི་ཆ་ནས་དལ་བ་བརྒྱད་ཅེས་ཟེར་བ་རེད། ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་འབྱོར་བ་ལ། རང་འབྱོར་ལྔ་དང་གཞན་འབྱོར་ལྔ་སྟེ་བཅུར་བགྲངས་བས། རང་ངོས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཚོགས་པའི་ཆ་ནས་རང་འབྱོར་དང་། གཞན་ངོས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་པའི་ཆ་ནས་གཞན་འབྱོར་ཞེས་ཟེར་བ་རེད། དེ་ལས་རང་འབྱོར་ལྔ་གང་རེད་ཟེར་ན། མི་ཉིད་དབུས་སྐྱེས་དབང་པོ་ཚང་། །ལས་མཐའ་མ་ལོག་གནས་ལ་དད། །ཅེས་གསུངས་ཡོད་པས། མིའི་ལུས་རྟེན་ཐོབ་ཡོད་པ། ཆོས་དར་བའི་ཆོས་ཚིགས་ཀྱི་ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་ཡོད་པ། ཆོས་ཉན་ཆོག་སྒྲུབ་ཆོག་གི་དབང་པོ་ཚང་བ། དམ་པའི་ཆོས་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས། ཡང་དག་པའི་བཤེས་གཉེན་ལ་དགྲ་ལྟར་སྡང་བའི་ལས་མཐའ་ལོག་སོང་བ་མ་ཡིན་པ། དད་ཅིང་བཀུར་བའི་གནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་དེ་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ལ་དང་འདོད་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་དད་པ་ཡོད་པ་སྟེ། ལྔ་པོ་དེ་རང་ངོས་ནས་ཚང་རྒྱུ་འདིའི་མིང་ལ་རང་འབྱོར་ལྔ་ཞེས་ཟེར་བ་དང། གཞན་འབྱོར་ལྔ་ ནི། སངས་རྒྱས་བྱོན་དང་དེས་ཆོས་གསུངས། །བསྟན་པ་གནས་དང་དེའི་རྗེས་ཞུགས། །གཞན་ཕྱིར་སྙིང་ནི་བརྩེ་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པས། སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པའི་བསྐལ་བ་ལ་སྐྱེས་པས་སྟོན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་འབྱོར་བ། སྟོན་པ་བྱོན་པས་མ་ཚད། སྟོན་པས་ཆོས་གསུངས་པའི་སྐབས་དང་ཁེལ་བས་ན་བསྟན་པ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འབྱོར་བ། ཆོས་བསྟན་པས་མ་ཚད་བསྟན་པའི་གནས་ཚད་མ་རྫོགས་པའི་དུས་དང་ཁེལ་བས་དུས་ཀྱི་འབྱོར་བ། བསྟན་པ་གནས་པས་མ་ཚད་རང་ཉིད་བསྟན་པའི་ཆོས་སྒོར་ཞུགས་རྒྱུ་བྱུང་བ་རང་སྐལ་གྱི་འབྱོར་བ། བསྟན་པར་ཞུགས་པས་མ་ཚད་ལམ་སྟོན་གྱི་བཤེས་གཉེན་བཟང་པོ་དང་ཕྲད་པས་ལྷག་པའི་ཐུགས་རྗེའི་འབྱོར་བ་སྟེ། ལྔ་བོ་དེ་གཞན་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ནས་ཚང་དགོས་པ་ཡིན་པས་ན། དེ་དག་ཚང་ཡོད་པས་གཞན་འབྱོར་ལྔ་ཞེས་ཟེར་བ་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་དལ་བ་བརྒྱད་དང་འབྱོར་བ་བཅུ་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་པོ་ཚང་བ་ལ། དལ་འབྱོར་བཅོ་བརྒྱད་ཚང་བའི་མི་ལུས་ཞེས་ཟེར་བ་རེད། འོན་ཀྱང་དལ་འབྱོར་འདི་ཡང་ཐེངས་གཅིག་ཚང་བས་མི་ཕན། ཡང་དེར་འགྱུར་བ་བྱུང་ནས་མི་ཚང་བར་རེད་སླ་བ་ཡིན། འཕྲལ་བྱུང་རྐྱེན་གྱི་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་དང་། རིས་ཆད་བློ་ཡི་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་དེ་བརྒྱད་གཉིས་བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་དག་གི་དབང་དུ་སོང་ན། དལ་འབྱོར་ཚང་བའི་ངེས་པ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་རེད་ཅེ་ན། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས། དུག་ལྔ་འཁྲུགས་དང་བླུན་རྨོངས་བདུད་ཀྱིས་ཟིན། །ལེ་ལོ་ཅན་དང་ལས་ངན་མཚོ་ཆེན་བརྡོལ། །གཞན་དབང་འཇིགས་སྐྱོབ་ཆོས་ལྟར་བཅོས་པ་སྟེ། །འཕྲལ་བྱུང་རྐྱེན་གྱི་མི་ཁོམ་རྣམ་པ་བརྒྱད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རེད། ཡང་ད་དུང་དེས་ཀྱང་མི་ཚད་པར། འཆིང་བ་དམ་ལྡན་ཀུན་སྤྱོད་ཤིན་ཏུ་ངན། །འཁོར་བར་མི་སྐྱོ་དད་པ་ཅུང་ཟད་མེད། །མི་དགེ་སྡིག་སྤྱོད་ཆོས་ལ་སེམས་པ་བྲལ། །སྡོམ་དང་དམ་ཚིག་འཆལ་བ་ཞེས་བྱ་བ། །རིས་ཆད་བློ་ཡི་མི་ཁོམ་རྣམ་པ་བརྒྱད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། དལ་འབྱོར་གྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི་བོ་འདི་རང་རྒྱུད་དུ་ཚང་དང་མི་ཚང་བརྟག གལ་ཏེ་མ་ཚང་ན་ཚང་ཐབས་ལ་འབད་རྒྱུ་དང་། ཚང་ན་དགའ་བ་བསྒོམ་ཞིང་། རང་རྒྱུད་ཆུད་ཟོས་སུ་མི་འགྲོ་བ་ཞིག་ལ་འབད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེ་བ་རེད། སྤྱིར་ན་མངོན་མཐོ་ལྷ་མིའི་ལུས། དེའི་ནང་ནས་མི་ལུས་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་དེ་གང་རེད་ཅེ་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་པ་རེད། དབུ་མ་འཇུག་པའི་ནང་དུ། མངོན་མཐོའི་རྒྱུ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་གཞན་མེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་དལ་འབྱོར་ཚང་བའི་མི་ལུས་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་ཉིད་རྙེད་དཀའ་བའི་དཔེ་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན། མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེངས་གཉའ་ཤིང་བུ་ག་དང་། །རུས་སྦལ་ཕྲད་པ་བས་ཀྱང་དུད་འགྲོ་ལས། །མི་ཉིད་ཆེས་ཐོབ་དཀའ་བས་མི་དབང་གིས། །དམ་ཆོས་སྤྱོད་པས་དེ་འབྲས་མཆིས་པར་མཛོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་མུ་མཐའ་མེད་པ། རླབས་ཆེན་པོ་ཤར་དང་ནུབ་ཏུ་འཕྱོ་བ་ཞིག་གི་ཁར། རོང་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་རྨོ་དུས་མཛོ་གཉིས་སྐེ་སྦྲེལ་བྱེད་ཀྱི་གཉའ་ཤིང་ཟེར་རྒྱུའི་ཤིང་བུ་ག་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་ཞིག རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཁ་ནས་རླུང་ཆེན་པོ་དང་རླབས་དྲག་པོས་གནས་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད་པར་དེད་ནས་འགྲོ་བཞིན་པ་ཞིག་ཡོད་ན། རྒྱ་མཚོ་དེའི་གཏིང་ན། རུས་སྦལ་ལོང་བ། ལོ་བརྒྱ་རེའི་མཚམས་སུ་ཐེངས་རེར་མཚོ་ཁ་རུ་བུད་པ། ཐེངས་རེར་མཚོ་ཁར་བུད་དུས། སྐེ་ཐེངས་མ་རེ་བརྐྱངས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ན། རུས་སྦལ་དེའི་སྐེ་དེ་གཉའ་ཤིང་གི་བུ་གར་ཚུད་རྒྱུ་དེ་སྲིད་མཐའ་མ་བཀག་ཙམ་དང་། ཡོད་མི་སྲིད་པ་མིན་ཙམ་ཞིག་མ་ཡིན་ནམ། ད་དུང་དེ་བས་ཀྱང་དལ་འབྱོར་ཚང་བའི་མི་ལུས་འདི་རྙེད་དཀའ་བར་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། གཞན་ཡང་གྲངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ཐོག་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ན། དམྱལ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་མཚན་མོའི་སྐར་མ་ལྟར་གྲངས་མང་པོ་ཞིག་ཡིན་ན། ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེས་བའི་སེམས་ཅན་དེ་ཉིན་མོའི་སྐར་མ་ཙམ་གྲངས་ཉུང་ཉུང་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། ཡི་དྭགས་ཀྱི་ལུས་རྟེན་དེ་མཚན་མོའི་སྐར་མ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ན། དུད་འགྲོར་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིན་མོའི་སྐར་མ་ཙམ་ཞིག་དང་། དུད་འགྲོར་སྐྱེས་པ་དེ་མཚན་མོའི་སྐར་མ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན། བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལུས་རྟེན་ཐོབ་པ་དེ་ཉིན་མོའི་སྐར་མ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། མིའི་ལུས་རྟེན་ལ་ཡང་མི་ལུས་ཙམ་པོ་བ་ཟེར་རྒྱུའི་མི་ལུས་ཙམ་ཞིག་བླངས་པ་མང་ཡང་། དེའི་ནང་ལ་དལ་འབྱོར་བཅོ་བརྒྱད་དམ་སོ་བཞི་ཚང་བ་དེ་བརྒྱ་ཆ་མ་དགོས་སྟོང་ཆ། སྟོང་ཆ་མ་དགོས་ཁྲི་ཆ་ཙམ་རེ་ཡོད་མེད་འཕྱང་མོ་ཉུག་གམ། ཐེ་ཚོམ་གྱི་གཞིར་གྱུར་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། དེས་ན། མི་ལུས་རིན་ཆེན་རྙེད་པ་འདི། །ནོར་བུ་རྙེད་པའི་དོ་མ་ཡིན། །སྐྱོ་ཤས་མེད་པའི་མི་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོང་ཟད་བྱས་པ་མཐོང་ལགས་སམ། །ཞེས་དང་། རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷས་ཀྱང་། འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་གྱུར་ནས། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་དལ་འབྱོར་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ་གོ་ལོ་དང་ཐོས་ལོ་ཙམ་ཞིག་གིས་ཆོག་རྒྱུ་མི་བྱེད་པར། རང་ཐོག་ཏུ་ལེན་ནས་བསྒོམ་དགོས་ཏེ། ཆོས་སེམས་ཨ་མའི་མངལ་ནས་སྐྱེས། །སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འཆི་ཆོས་དྲན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རེད། །