ཉོན་སྒྲིབ་སྤོང་བའི་ས་མཚམས།
གཉིས་པ་ཉོན་སྒྲིབ་སྤོང་བའི་ས་མཚམས་འཁྲུལ་བ་དགག་པ་ནི།
ཁ་ཅིག་བྱང་སེམས་ས་དང་པོར། །
ཉན་རང་སྤོང་བ་རྫོགས་ཞེས་སྨྲ། །
ད་དུང་བག་ཉལ་མིང་ཅན་གྱི། །
ཉོན་མོངས་སྒྲིབ་པ་ཡོད་དོ་ལོ། །
དེ་འདྲ་ཉོན་ཤེས་གང་རུང་དུ། །
དྲིས་ཤིང་བརྩད་པས་དམ་བཅའ་འཇིག །
ཉོན་སྒྲིབ་ལྷན་སྐྱེས་མཐོང་སྤང་དུ། །
རྒྱ་བོད་མཁས་རྣམས་བཞེད་མ་ལགས། །
ཞེས་སོགས་ཏེ། ཡང་ཀུན་མཁྱེན་མཁས་པའི་དབང་པོ་ཁ་ཅིག་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་དང་པོའི་སྐབས་སུ་ཉན་རང་གིས་ཇི་ཙམ་སྤངས་པའི་སྤོང་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བཞེད་ཅིང༌། ད་དུང་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཉལ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་མིང་གིས་བཏགས་པའི་སྒྲིབ་པ་ནི་ས་གོང་མ་རྣམས་སུ་ཡང་ཡོད་པས་ན། འཇུག་པ་རྩ་འགྲེལ་སོགས་ལས་ས་གོང་མ་རྣམས་སུ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པར་བཤད་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཆད་དོ། །འོན་ཀྱང་ས་གོང་མ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཉལ་གྱི་མིང་ཅན་དེ་འདྲ་སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་སྒྲིབ་གཉིས་གང་རུང་དུ་ངེས་དགོས་པས། དེ་གཉིས་གང་ཡིན་དྲིས་ཤིང་བརྩད་པས་ཉོན་སྒྲིབ་ཡིན་ན་དེ་ས་དང་པོར་སྤངས་ཟིན་པར་བཞེད་པའི་དམ་བཅའ་འཇིག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ཤེས་སྒྲིབ་ཡིན་ན་དེ་འདྲ་དེ་ས་བརྒྱད་པའི་སྐབས་སུ་ལྷག་མེད་དུ་སྤོང་བར་འདོད་དགོས་ཏེ། འཇུག་པ་ལས། ས་བརྒྱད་པ་ལ་ཉོན་མོངས་དེ་དག་རྩ་བཅས་ཉེ་བར་ཞི་འགྱུར་ཞིང༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་ན་འཇུག་པ་རྩ་འགྲེལ་རྣམས་སུ་དག་ས་གསུམ་དུ་ད་དུང་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཉལ་དུ་གྱུར་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་དུ་ཡོད་པར་བཤད་པའི་དམ་བཅའ་འཇིག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། གཞན་ཡང་ཉོན་སྒྲིབ་ལྷན་སྐྱེས་མཐའ་དག་མཐོང་སྤང་ཉིད་དུ་རྒྱ་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཞེད་པར་མཛད་པ་མ་ལགས་སོ། །
གཉིས་པ་བཞག་པར་བསྟན་བཤད་གཞན་ཡང་རྟོགས་པར་གདམས། །དང་པོ་ནི།
ཤིང་རྟ་ཆེན་པོའི་རིང་ལུགས་ཀུན། །
འགལ་མེད་དབྱངས་སུ་ལེན་མཁས་པ། །
ཀུན་མཁྱེན་བརྒྱུད་པའི་ལེགས་བཤད་བཞིན། །
མི་ཕམ་ཆོས་རྗེས་འདི་ལྟར་བཀྲལ། །
ཅེས་སོགས་ཏེ། དེས་ན་དངོས་བསྟན་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་དང་སྦས་དོན་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་ཤིང་རྟ་སྟེ། ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཡབ་སྲས་ཀུན་གྱི་རིང་ལུགས་སུ་གྱུར་པའི་སྤང་བྱ་སྤོང་ཚུལ་ལ་དགོངས་པ་འགལ་མེད་གནད་གཅིག་པ་ཡིན་ཚུལ་གྱི་ལེགས་པར་བཤད་པའི་དབྱངས་སུ་ལེན་པར་མཁས་པ་ཀུན་མཁྱེན་བརྒྱུད་པའི་ལེགས་བཤད་བཞིན་དུ་མི་ཕམ་ཆོས་རྗེས་འདི་ལྟར་བཀྲལ་བར་མཛད་དོ། །
གཉིས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་མཚན་ཉིད་མཚན་གཞི་སྤོང་ཚུལ་གསུམ། །དང་པོ་ནི།
དེ་ལ་སྤང་བྱའི་མཚན་ཉིད་ནི། །
རྒྱུ་དང་ངོ་བོ་བྱེད་ལས་ཀྱིས། །
སྤྱི་ལས་བྱེ་བྲག་ཉོན་ཤེས་ཀྱི། །
སྒྲིབ་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་འཇོག །
རྒྱུ་ནི་བདེན་འཛིན་རྣམ་གཉིས་ཏེ། །
ཆོས་དང་གང་ཟག་བདག་འཛིན་གཉིས། །
ཆོས་སུ་བདེན་འཛིན་ཤེས་སྒྲིབ་དང༌། །
གང་ཟག་བདེན་འཛིན་ཉོན་སྒྲིབ་ལགས། །
ངོ་བོ་ཆགས་སོགས་ཉོན་སྒྲིབ་དང༌། །
འཁོར་གསུམ་རྣམ་རྟོག་ཤེས་སྒྲིབ་ཉིད། །
བྱེད་ལས་ཐར་དང་རྣམ་མཁྱེན་ལ། །
བར་དུ་གཅོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །
ཞེས་སོགས་ཏེ། དེ་ལ་རང་ལུགས་ཀྱི་སྤང་བྱ་སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། རྒྱན་འགྲེལ་ལས་སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་གཞུང་ཆེན་པོ་རྣམས་སུ་རྒྱུ་དང་ངོ་བོ་བྱེད་ལས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པ་རྣམས་གནད་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཚུལ་སོགས་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བ་ལྟར། རྒྱུ་དང་ངོ་བོ་བྱེད་ལས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གང་སྤང་བར་བྱ་བའི་སྒྲིབ་པ་སྤྱི་ཙམ་པ་ལས་བྱེ་བྲག་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་དབྱེ་ཞིང༌། དེ་ཡང་རྒྱུ་ཡི་སྒོ་ནས་སྒྲིབ་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཚུལ་ལ། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་མཐའ་དག་གི་རྒྱུ་ནི་བདེན་འཛིན་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་དང་གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱི་ངོ་བོ་ཡང་ཤེས་སྒྲིབ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་རྨོངས་པ་ཕྲ་རགས་ཐམས་ཅད་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་འཇོག་ཅིང༌། གང་ཟག་གི་བདེན་འཛིན་གྱི་ངོ་བོ་ཡང་ཉོན་སྒྲིབ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཉོན་སྒྲིབ་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོའི་དགོངས་པ་ལགས་སོ། །ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ཚུལ་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། སེར་སྣ་ལ་སོགས་རྣམ་རྟོག་གང༌། །དེ་ནི་ཉོན་མོངས་སྒྲིབ་པར་བརྗོད། །འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང༌། །དེ་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པ་སོགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལྟར། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ཆགས་སོགས་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉོན་སྒྲིབ་དང༌། འཁོར་གསུམ་དུ་རྨོངས་པའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་ཆོས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་འཇོག་པ་དང༌། བྱེད་ལས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ཚུལ་ནི། མདོ་རྒྱན་སོགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལྟར། ཐར་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་སྒྲིབ་པ་ཉོན་སྒྲིབ་དང༌། རྣམ་མཁྱེན་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་དོ། །
གཉིས་པ་མཚན་གཞི་ལ་མཚན་གཞིའི་གྲངས་དང་ངོ་བོ་གཉིས། །དང་པོ་ནི།
དེ་ཕྱིར་སྒྲིབ་པ་མཚན་ཉིད་པ། །
རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ངེས་པར་བཞེད། །
གསུམ་པ་སྙོམས་འཇུག་སྒྲིབ་པ་ནི། །
སྒྲིབ་པའི་རྣམ་གྲངས་བཏགས་ཙམ་ཉིད། །
ཅེས་སོགས་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་སྒྲིབ་པ་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ན། དབུས་མཐའི་དགོངས་པ་ལྟར་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པར་བཞེད་དོ། །གསུམ་པ་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་ནི། ཞི་གནས་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཙམ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་སྒྲིབ་པའི་རྣམ་གྲངས་སུ་སྒྲས་བརྗོད་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཏགས་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་ཟད་དོ། །
གཉིས་པ་ངོ་བོར་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ཤེས་སྒྲིབ་བཤད། །དང་པོ་ནི།
མཚན་གཞི་ཉོན་ཤེས་གཉིས་ཀ་ཡང༌། །
རྣམ་པར་རྟོག་པ་སེམས་ཀྱི་ཆོས། །
ཞེས་སོགས་ཏེ། མཚན་གཞིའི་ངོ་བོ་ནི། ཉོན་ཤེས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་སེམས་ཀྱི་ཆོས་སུ་མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་ཐམས་ཅད་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་ཏུ་གསུངས་སོ། །
གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་ཤེས་སྒྲིབ་བཤད་པ་ལ་རབ་དབྱེ་ས་མཚམས་འཕྲོས་དོན་གསུམ། །དང་པོ་ནི།
དེས་ན་གཟུང་འཛིན་རྣམ་རྟོག་ལ། །
ཀུན་བྱང་རྫས་བཏགས་རྟོག་པ་བཞི། །
འཁོར་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ལ། །
བདེན་པར་རྟོག་དང་མཚན་མར་རྟོག །
གཉིས་སྣང་ཙམ་གྱི་རྟོག་པ་སྟེ། །
གསུམ་ཀ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པར་ངེས། །
ཞེས་སོགས་ཏེ། དེས་ན་སྤྱིར་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྣམ་རྟོག་ལ་ཀུན་བྱང་གི་ཆོས་སུ་གཟུང་བའི་གཟུང་རྟོག་གཉིས་དང༌། རྫས་བཏགས་ཀྱི་གང་ཟག་ཏུ་འཛིན་པའི་འཛིན་རྟོག་གཉིས་ཏེ་བཞིར་ཡོད་པ་ལས། ཀུན་བྱང་གི་ཆོས་ལ་འཁོར་གསུམ་དུ་རྟོག་པའི་ཆོས་སུ་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་ལ་ཡང་ཕྲ་རགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། འཁོར་གསུམ་དུ་བདེན་པར་རྟོག་པ་དང༌། མཚན་མར་རྟོག་པ་དང༌། གཉིས་སྣང་ཙམ་གྱི་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་གསུམ་ཤེས་སྒྲིབ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་ས་མཚམས་ནི།
དང་པོར་མངོན་གྱུར་སོ་སྐྱེ་དང༌། །
གཉིས་པ་མ་དག་ས་བདུན་སྐབས། །
གསུམ་པ་དག་སའི་རྗེས་ཐོབ་ན། །
མངོན་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་རེ་ཞིག་ཡོད། །
ཅེས་སོགས་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོ་བདེན་འཛིན་མངོན་གྱུར་ནི། སོ་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱིས་བུམ་པ་བདེན་པར་འཛིན་པ་ལྟ་བུ། གཉིས་པ་ནི། སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ་དབྱིབས་སོགས་སུ་མཚན་མར་འཛིན་པ་ལྟར། བདེན་པར་མི་རྟོག་ཀྱང་མཚན་མར་འཛིན་པ་ཙམ་ནི་མ་དག་ས་བདུན་གྱི་སྐབས་སུ་ཡང་རེ་འགའ་མངོན་གྱུར་དུ་ཡོད་པ་དང༌། གསུམ་པ་ནི། འདུ་ཤེས་གཉིས་ཀྱིས་མི་གཡོའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། དག་པ་ས་གསུམ་དུ་ཡོད་མེད་དུ་མཚན་མར་འཛིན་པའི་འདུ་ཤེས་མེད་ཀྱང་གཉིས་སྣང་གིས་བསླད་པ་ཙམ་ནི་དག་སའི་རྗེས་ཐོབ་ན་མངོན་གྱུར་ཉིད་ཀྱང་རེ་ཞིག་ཡོད་པའོ། །
གསུམ་པ་འཕྲོས་དོན་ནི།
དེ་དག་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན། །
འཕགས་པའི་རྗེས་ཐོབ་རྒྱ་ཡན་ཟེར། །
དེ་ཡིས་བསླད་པའི་ཕྱིན་དྲུག་སོགས། །
འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་ཕར་ཕྱིན་ཉིད། །
ཅེས་སོགས་ཏེ། ས་དེ་དང་དེའི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་མཚན་འཛིན་དང་གཉིས་སྣང་ཙམ་གྱི་རྟོག་པ་དེ་དག་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན། སྔགས་ཀྱི་ཆོས་སྐད་འགའ་ཞིག་ཏུ་རྗེས་ཐོབ་རྒྱ་ཡན་པ་ཞེས་གསུངས་ཀྱང༌། མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་རྣམས་སུ། འཇུག་པ་ལས། གསུམ་དུ་དམིགས་པ་ཡོད་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཞེས་བཤད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྗེས་ཐོབ་ན་མཚན་འཛིན་དང་གཉིས་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་དེ་ཡིས་བསླད་པའི་ཕྱིན་དྲུག་སོགས་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད་དོ། །