གསུམ་པ། ཀུན་ཏུ་རྒྱུས་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུངས་པའི་ལེའུ།
འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན། རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་ལ་ལྷ་གཉིས་ཤིག་སངས་རྒྱས་གང་ན་བ་དེར་འོངས་སོ། །
ལྷ་དེའི་ལུས་ཀྱི་འོད་ཀྱིས་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་གསེར་གྱི་མདོག་ལྟར་གཅིག་ཏུ་སྣང་བར་བྱས་སོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་རིགས་སུ་དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ། གཉི་གས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕྱིར་ཡང་ལྷའི་གནས་སུ་དོང་ངོ་། །ཕྱི་དེ་ཉིན་ནམ་ནངས་མ་ཐག་ཏུ། ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །མདང་ལྷ་གཉིས་ཤིག་མཆིས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བགྱིས་ན། དེའི་ལུས་ཀྱི་འོད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་སྣང་ཞིང་མཛེས་པར་བགྱིས་པ་འདི་སྔོན་ལས་ཅི་ཞིག་བགྱིས་པས་དེ་འདྲའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅེས་གསོལ་པ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །སྔོན་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་དམ་པའི་ཆོས་འཇིག་པར་ཉེ་བ་ན། བྲམ་ཟེ་གཉིས་ཤིག་གིས་ཉིན་ཞག་གཅིག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་བརྒྱད་མནོས་ཏེ། དེ་དག་ལ་གཅིག་གིས་ནི་ལྷར་སྐྱེ་བར་ཤོག་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་བོ། །གཅིག་གིས་ནི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་ནས། ཕྱིར་ཁྱིམ་དུ་འོང་ངོ་། །དེ་ལ་གཅིག་ཁྱིམ་དུ་འོངས་ནས། ཆུང་མས་ཟན་ལ་བོས་ནས་ཁྱོས་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བདག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལས་ཕྱི་དྲོ་ཁ་ཟས་མི་ཟའི་ཁྲིམས་མནོས་པས་མི་འདོད་དོ་ཞེས་པ་དང་། ཆུང་མས་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ནི་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། བདག་ཅག་གི་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོད་ན། ཅིའི་ཕྱིར་སྟོན་པ་གཞན་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་མནོས། གལ་ཏེ་བདག་དང་ལྷན་ཅིག་ཟན་མི་ཟ་ན་ཁྱོད་ཅི་སྐད་སྨྲས་པ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་གཞན་དག་ལ་བསྙད་དེ། ཁྱོད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འདུ་ཤིང་གཏམ་ཟེར་དུ་མི་གནང་བར་སྐྲོད་དུ་གཞུག་གོ །དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་དང་། ཁྱོས་མ་བཟོད་དེ་དངངས་སྐྲག་ནས་ཆུང་མ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དུས་མ་ཡིན་པར་ཟན་ཟོས་སོ། །མི་དེ་གཉིས་ཚེའི་དབང་ཐང་ཅི་ཙམ་དུ་ཐུབ་པ་བཞིན་དུ་སོ་སོ་ནས་ཚེའི་དུས་བྱས་སོ། །རྒྱལ་པོར་སྨོན་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུངས་པས་རྒྱལ་པོའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་སོ། །ལྷར་སྐྱེ་བར་སྨོན་པ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞིག་
པས་ཀླུ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་སོ། །དེའི་ཚེ་ན་རྒྱལ་པོར་སྐྱེས་པ་དེའི་བཟའ་ཤིང་གི་ར་བ་བསྲུང་བ་ཞིག །ཉིན་གཅིག་བཞིན་དུ་ཤིང་ཐོག་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེལ་སྐྱེལ་བ་ལས། ཕྱིས་དུས་གཞན་ཞིག་ན། ཆུ་མིག་ཅིག་གི་ནང་ནས་ཀུ་ཤུ་ཁ་དོག་དང་དྲི་བསུང་དང་ལྡན་པ་ཞིག་རྙེད་ནས། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །བདག་ཤིང་ཐོག་སྐྱེལ་ཞིང་ཕན་ཚུན་འགྲོ་བའི་ཚེ། རྟག་ཏུ་སྒོ་བས་བཀག་སྟེ། ལེགས་པར་འགྲོ་མི་སྟེར་གྱིས། ཀུ་ཤུ་འདི་སྒོ་བ་འདི་ལ་སྦྱིན་ནོ་སྙམ་ནས། རྒྱལ་པོའི་ཆབ་སྒོ་བ་ལ་སྦྱིན་ནོ། །ཆབ་སྒོ་བས་ཀྱང་ཤིང་ཐོག་དེ་བླངས་ནས། འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །ཞུ་ཞིང་གསོལ་བ་ལ་འགྲོ་བའི་ཚེ། རྟག་ཏུ་ཉུག་རུམ་གྱིས་བཀག་ནས། ཉམས་འཕགས་སུ་འགྲོར་མེད་ཀྱིས། ཀུ་ཤུ་འདི་ནི་ཉུག་རུམ་དེ་ལ་སྦྱིན་སྙམ་དུ་བསམས་ནས། ཉུག་རུམ་ལ་བྱིན་ནོ། །ཉུག་རུམ་གྱིས་ཀྱང་བླངས་ནས། བཙུན་མོ་ལ་ཕུལ་ལོ། །བཙུན་མོས་ཐོགས་ནས་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕུལ་ལོ། །རྒྱལ་པོས་ཀུ་ཤུ་དེ་ཟོས་ནས། རབ་ཏུ་མངར་ཞིང་ལྷག་པར་དྲི་བསུང་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ནས། བཙུན་མོ་ལ་ཀུ་ཤུ་འདི་གང་ནས་རྙེད་ཅེས་དྲིས་པ་དང་། བཙུན་མོས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་རྙེད་པའི་གཏམ་ཞིབ་ཏུ་བྱས་ནས། གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཐུག་སྟེ། ཐ་མར་ར་བ་བསྲུང་བ་ལ་ཐུག་ནས། རྒྱལ་པོས་ར་བ་བསྲུང་བ་བཀུག་ནས། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ངའི་བཟའ་ཤིང་གི་ར་བ་ན་ཤིང་ཐོག་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ང་ལ་མི་འབུལ་བར་གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་། ར་བ་བསྲུང་བ་དེས་ཐོག་མ་ཇི་ལྟར་རྙེད་པ་ཞིབ་ཏུ་གསོལ་ཏོ། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོས་ར་བ་བསྲུང་བ་དེ་ལ་དེང་ཕྱིན་ཅད་ཀུ་ཤུ་འདི་ལྟ་བུ་རྟག་ཏུ་ཕུལ་ཅིག་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་། ར་བ་བསྲུང་བ་དེས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ཀུ་ཤུ་འདི་ནི་འབྲས་བུ་ལས་སྐྱེས་པ་མ་ལགས་ཏེ། ཆབ་མིག་ཅིག་གི་ནང་ནས་རྙེད་པས་སླན་ཅད་ནི་བདག་གིས་མི་རྙེད་དེ། མི་འབྱོར་ཏོ་ཞེས་གསོལ་པ་དང་། དེ་ལ་ཡང་རྒྱལ་པོས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅད་མ་རྙེད་ན། ཁྱོད་ཀྱི་ལུས་དུམ་བུར་བཅད་དོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་། ར་བ་བསྲུང་བ་དེ་ཕྱིར་གནས་སུ་སོང་ནས་མྱ་ངན་བྱེད་ཅིང་ངུས་པ་དང་། ངུ་བའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་དེ་ཀླུ་ཞིག་གིས་
ཐོས་ནས། ཀླུ་དེ་མི་ཞིག་ཏུ་སྤྲུལ་ནས་དེ་ལ་འདི་སྐད་དུ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་མི་དགའ་ཞིང་ངུ་ཞེས་དྲིས་སོ། །ར་བ་བསྲུང་བ་དེས་ཅི་ལྟར་གྱུར་པའི་གཏམ་ཀླུ་ལ་ཞིབ་ཏུ་སྨྲས་པ་དང་། ཀླུ་དེ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པར་གསེར་གྱི་གཞོང་བ་ཅིག་གི་ནང་ཤིང་ཏོག་བཟང་པོས་བཀང་སྟེ། མི་དེ་ལ་བྱིན་ནས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཤིང་ཏོག་འདི་ཁྱེར་ལ་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕུལ་ལ་ཕྲིན་དུ་ཡང་འདི་སྐད་གྱིས་ཤིག །རྒྱལ་པོ་དང་བདག་ཏུ་བཤེས་ཏེ། སྔོན་ཚེ་སྔ་མ་ལ་གཉི་ག་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བ་ཡིན་པ་ལས་ཉིན་ཞག་གཅིག་པའི་ཁྲིམས་བརྒྱད་མནོས་ཏེ། སོ་སོར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ལས། རྒྱལ་པོ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་བས་རྒྱལ་པོར་གྱུར་ཏེ། བདག་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པས་ཀླུར་སྐྱེས་ཀྱི། ད་ཡང་ཁྲིམས་བསྲུང་ཞིང་ལུས་འདི་ལས་ཐར་བར་དགའོ། །ཉིན་ཞག་གཅིག་པའི་ཁྲིམས་བརྒྱད་ཀྱི་ཆོ་ག་བདག་ལ་སྩལ་དུ་གསོལ། ཅི་སྟེ་མ་གནང་ན་རྒྱལ་པོའི་ཡུལ་ཡང་རྒྱ་མཚོར་བསྒྱུར་རོ་ཞེས་འཕྲིན་སྤྲིང་ངོ་། །དེ་ནས་ར་བ་བསྲུང་བ་དེས་ཤིང་ཏོག་ཁྱེར་ཏེ། རྒྱལ་པོ་ལ་ཕུལ་ནས། ཀླུས་སྤྲིང་པའི་འཕྲིན་ཡང་རྒྱལ་པོ་ལ་རྫོགས་པར་བསྙད་པ་དང་། རྒྱལ་པོ་དེ་མི་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་ན་འཇིག་རྟེན་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱང་མི་བཞུགས། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ནུབ་ནས་ཉིན་ཞག་གཅིག་པའི་ཁྲིམས་བརྒྱད་ཀྱི་དཔེ་ཡང་མི་རྙེད་དོ། །དོན་དེ་མ་བསྒྲུབས་ན་ནི་གནོད་པ་མངོན་དུ་བྱེད་ཀྱིས་དོགས་པས། རྟོག་པ་ལ་ཞུགས་ཏེ། མི་དགའ་བར་སེམས་ཤིང་འདུག་པ་ལས། རྒྱལ་པོ་དེས་བློན་པོ་མཆོག་གཅིག་ཡོད་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཀླུ་ཞིག་ང་ལ་ཁྲིམས་བརྒྱད་ཀྱི་དཔེ་སློང་གིས། མི་སྙེད་དུ་མི་གནང་ངོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ནས། བློན་པོས་གསོལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་ཆོས་ཀྱང་མ་མཆིས་ན་བདག་གིས་གང་ནས་རྙེད་ཅེས་གསོལ་པ་དང་། རྒྱལ་པོ་དེས་བློན་པོ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་མ་རྙེད་ན་བསད་དོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །བློན་པོ་དེ་ཤིན་ཏུ་མི་དགའ་བཞིན་དུ་སོང་ནས་ཁྱིམ་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། བློན་པོ་དེ་ལ་ཕ་རྒས་འཁོགས་པ་ཞིག་ཡོད་དོ། །ཕས་བལྟས་ན་སྔོན་ཅད་ནི་བདག་གི་བུ་འཛུམ་མུལ་ཏེ་མདངས་དང་བཅས་པས་གཏམ་ཟེར་ན།
དེང་ཅིའི་ཕྱིར་སྔོན་ཅད་དང་མི་འདྲ་བར་ངོ་འཛུམ་ནག་སྟེ་གཏམ་ཟེར་ཅེས་བྱས་པ་དང་། དེས་ཇི་ལྟར་གྱུར་པ་ཕ་ལ་ཞིབ་ཏུ་གཏམ་བྱས་སོ། །དེའི་ཕས་སྨྲས་པ། བདག་གི་ཁྱིམ་ན་ཀ་བ་ཞིག་ལས་རྟག་པར་འོད་འབྱུང་སྟེ། དེའི་ནང་ན་ཅི་ཡོད་ལྟོས་ཤིག་ཅེས་བསྒོ་བ་དང་། ཀ་བ་ཕྱུང་སྟེ་གཤགས་ན་དེའི་ནང་ནས་རྟེན་ཅིང་འདྲེལ་པར་འབྱུང་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་མདོ་དང་། ཉིན་ཞག་གཅིག་པའི་ཁྲིམས་བརྒྱད་ཀྱི་དཔེ་བྱུང་ནས། བློན་པོ་དེས་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕུལ་ལོ། །རྒྱལ་པོས་ཐོབ་ནས་རབ་ཏུ་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ། ཁྲིམས་བརྒྱད་ཀྱི་དཔེ་གསེར་གྱི་སྒྲོམ་བུར་བཅུག་ནས་ཀླུ་ལ་བསྐུར་ཏོ། །ཀླུ་དེས་ཐོབ་ནས་ཤིན་ཏུ་དགའ་བས་རྒྱལ་པོ་དེ་ལ་རིན་པོ་ཆེ་ཡང་མང་དུ་ཕུལ་ལོ། །ཉིན་ཞག་གཅིག་པའི་ཁྲིམས་བརྒྱད་བསྲུངས་ནས་གཞན་དག་ཀྱང་བསྲུང་བར་བསྐུལ་ཏོ། །དེ་ནས་དེའི་ཚེ་འཕོས་ནས་ལྷར་སྐྱེས་སོ། །རྒྱལ་པོ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ། ཁྲིམས་བསྲུངས་པས་འཆི་བའི་དུས་བྱས་ནས་གནས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ལྷར་སྐྱེས་ཏེ། དེ་གཉིས་མདང་ནམ་གྱི་ཆ་སྟོད་ལ་ངའི་སྤྱན་སྔར་འོངས་ཏེ། ཅི་རིགས་པར་ཆོས་བསྟན་པས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ནས། ངན་སོང་གསུམ་དང་ཡོངས་སུ་བྲལ་ཏེ། ལྷ་དང་མིའི་ལོངས་སྤྱོད་མྱོང་ཞིང་མཐར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་གསུངས་པ་ལ་འཁོར་མང་པོ་ཐམས་ཅད་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་དགའོ། །ཀུན་ཏུ་རྒྱུས་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུངས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གསུམ་པའོ།། །།