བཞི་བཅུ་དགུ་པ། སེང་གེ་ཡི་དམ་བརྟན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ།
འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ལྷ་སྦྱིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རྟག་ཏུ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མེད་པར་བྱས་ལ་ལྷ་སྦྱིན་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྒྲགས་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བུ་མ་སྐྱེས་དགྲ་ཕ་གསོད་དུ་བཅུག་ནས་སངས་རྒྱས་གསར་པ་དང་། རྒྱལ་པོ་གསར་པས་ཡུལ་སྲིད་བཅས་ན་ལེགས་སོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དང་། རྒྱལ་
བུ་མ་སྐྱེས་དགྲ་ཉན་ཏེ་ཕ་བསད་ནས་བདག་ཉིད་རྒྱལ་པོར་ཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ཡུལ་མི་དག་དགེ་སློང་ཀུན་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་ནས་མཐོང་ཡང་མི་འདོད་པར་གྱུར་ཏེ། དེ་ནས་དུས་གཞན་ཞིག་ན་དགེ་སློང་དག་གྲོང་དུ་བསོད་སྙོམས་སློང་དུ་སོང་སོང་བ་ལས། ཡུལ་མི་ཁྲོས་ནས་གཏམ་ཡང་མི་སྟེར་ཏེ། ལྷུང་བཟེད་སྟོང་པར་ཕྱིར་ལོག་ནས། བྱ་རྒོད་སྤུངས་པའི་རི་ལ་ཕྱིན་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ལྷ་སྦྱིན་གྱིས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་བགྱིས་པས་ཡོན་བདག་ཀུན་དགེ་སློང་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེས་སོ་ཞེས་གསོལ་པ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །སེམས་ཅན་གང་ཞིག་དགེ་སློང་ངུར་སྨྲིག་གྱོན་པ་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་ན། མི་དེ་ནི་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་དེ། མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི་འཕགས་པ་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པས། སྡིག་པའི་ལས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བའི་འབྲས་བུ་ཚད་མེད་པ་སྨིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆོས་གོས་ངུར་སྨྲིག་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་གང་ཞིག་སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་དྲེགས་ཏེ། ཁ་དོག་བསྒྱུར་བའི་གོས་གྱོན་ན་དེ་ནི་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་ཅིང་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མགོན་སྐྱབས་དང་དཔུང་གཉེན་དུ་གྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་གང་ཞིག་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་ཁ་དོག་བསྒྱུར་བའི་ཆོས་གོས་གྱོན་པ་ལ་དད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ན། བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཀུན་དགའ་བོ་ང་ཡང་སྔོན་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆོས་གོས་ཁ་དོག་བསྒྱུར་བ་གྱོན་པ་ལ་དད་པའི་སེམས་སྐྱེས་ཏེ། བསྟི་སྟང་བྱས་པས་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་སོ། །ཀུན་དགའ་བོས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྔོན་ཁ་
དོག་བསྒྱུར་བའི་ཆོས་གོས་བགོས་ཤིང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བསྟི་སྟང་བགྱིས་པ་བསྟན་དུ་གསོལ། ཐོས་པར་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུང་ཤིག་དང་། ཁྱོད་ལ་ངས་བསྟན་པར་བྱའོ། །ཀུན་དགའ་བོ་སྔོན་འདས་པའི་བསྐལ་པ་ཚད་མེད་པ་གྲངས་མེད་པའི་ཕ་རོལ་ན། འཛམ་བུའི་གླིང་འདིར་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེ་བྱི་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་བྱུང་སྟེ། རྒྱལ་ཕྲན་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་སྙེད་ལ་དབང་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་ན་འཇིག་རྟེན་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མེད་དེ། རང་སངས་རྒྱས་དག་ཅིག་རི་དང་ཚལ་ན་གནས་པ་ནམ་མཁའ་ལ་རྒྱུ་ཞིང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་དོ། །དེའི་ཚེ་ན་རི་དགས་དེ་དག་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་དོ། །སེང་གེ་ཡི་དམ་བརྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལུས་ཀྱི་སྤུ་གསེར་གྱི་མདོག་ལྟ་བུར་འདུག་ལ་ཤིན་ཏུ་འཚེར་བ་ཞིག་དེ་ན་འདུག་སྟེ། ཟས་སུ་འབྲས་བུ་དང་རྩ་བ་ཟའོ། །སེམས་ཅན་མི་གསོད་དོ། །དེའི་ཚེ་ན་རྔོན་པ་ཞིག་གིས་མཐོང་ནས་རབ་ཏུ་དགའ་སྟེ། ད་བདག་གིས་བདེ་བ་ཐོབ་ཀྱིས་སེང་གེ་འདི་བསད་ལ་པགས་པ་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕུལ་ན། གདོན་མི་ཟ་བར་དབུལ་པོ་བོར་རོ་སྙམ་བསམས་ཏེ། དུས་གཞན་ཞིག་ན་སྐྲ་དྲེགས་ཆོས་གོས་གྱོན་མདའ་གཞུ་མཆན་དུ་བཅུག་སྟེ། སེང་གེ་གང་ན་འདུག་པར་སོང་ངོ་། །དེའི་ཚེ་ན་སེང་གེ་དེ་གཉིད་ལོག་སྟེ་ཉལ་བ་ལས་རྔོན་པས་དུག་མདའ་འཕངས་སོ། །དེ་ནས་སེང་གེ་སད་ནས་རྔོན་པ་བསྙགས་པ་དང་། ཆོས་གོས་གྱོན་པ་མཐོང་ནས། འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །མི་འདི་ལྟ་བུ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་ཡུན་རིང་དུ་མི་གནས་ཏེ། རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁ་དོག་བསྒྱུར་བའི་ཆོས་གོས་འདི་ནི་འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་གྱི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ཡིན་ཏེ། བདག་གིས་གནོད་པ་བྱས་ན་དུས་གསུམ་གྱི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་ངན་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་བསམས་ཏེ། གསོད་པའི་སེམས་གཏང་བ་དང་། དུག་མདས་ཞེན་པས་ལུས་དང་སྲོག་བྲལ་ལ་ཐུག་ནས་ཚིག་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཡ་ལ་ལ་བ་ཤ་ས་སྭ་ཧ་ཞེས་སྨྲས་
པའི་ཚིག་གིས་གནམ་ས་ཀུན་གཡོས་ནས། སྤྲིན་མེད་པར་ཆར་བབ་སྟེ། ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷའི་མིག་གིས་བརྟགས་ན། འཇིག་རྟེན་འདིར་རྔོན་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེང་གེའི་ཚུལ་དུ་ཞུགས་པ་བསད་པ་མཐོང་ནས། སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་ལས་ལྷའི་མེ་ཏོག་ཆར་བཞིན་བབ་ནས་སེང་གེའི་རོ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་སོ། །དེ་ནས་རྔོན་པས་སེང་གེའི་པགས་པ་བཤུས་ནས་ཁྱིམ་དུ་འོང་སྟེ། རྒྱལ་པོ་དེ་བྱི་ལ་ཕུལ་ནས། བྱ་དགའ་གསོལ་པ་དང་རྒྱལ་པོས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །ཡི་གེ་དང་གཙུག་ལག་ལས། དུད་འགྲོ་གང་གི་སྤུ་མདོག་གསེར་ལྟར་འདུག་ན། ངེས་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བ་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ན་རྔོན་པ་འདི་ལ་བྱ་དགའ་སྦྱིན། གལ་ཏེ་སྦྱིན་ན་བདག་ཀྱང་གསོད་པ་དང་ཐ་མི་དད་དོ་སྙམ་བསམས་ནས། དེའི་ཚེ་རྔོན་པས་ཡང་བསྐུལ་བ་དང་། རྒྱལ་པོས་ཀྱང་ཉུང་ཞིག་བྱིན་ནས་རྔོན་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །སེང་གེ་འདི་གསོད་པའི་ཚེ་ངོ་མཚར་ཆེ་བའམ། ལྟས་ཅི་བྱུང་ཞེས་དྲིས་ན། ཁ་ནས་ཡི་གེ་འབྲུ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་སྨྲས་ཏེ། གནམ་ས་ཡང་གཡོས་ནས། སྤྲིན་མེད་པར་ཆར་བབ་ཅིང་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་མེ་ཏོག་ཕབ་བོ། །དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོས་དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་ཐོས་ནས་ཤིན་ཏུ་མི་དགའ་སྟེ། དད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ནས་བློན་པོ་དང་སྔ་རབས་ཀྱི་རྒན་པོ་ཤེས་པ་བློ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་བསགས་ཏེ། སེང་གེས་སྨྲས་པའི་ཚིག་དཔྱད་ན། གཅིག་གིས་ཀྱང་མ་གོ་མ་ཤེས་སོ། །གནས་དབེན་པ་ཞིག་ན་དྲང་སྲོང་ཤ་མ་ཞེས་བྱ་བ་མཁས་པ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོད་དེ། རྒྱལ་པོས་དྲང་སྲོང་དེ་སྤྱན་དྲངས་ནས་དྲིས་པ་དང་། དྲང་སྲོང་དེས་འདི་སྐད་ཅེས་བཤད་དོ། །ཡ་ལ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་དོན་ནི་སྐྲ་དྲེགས་ལ་ཆོས་གོས་ཁ་དོག་བསྒྱུར་བ་གྱོན་པ་འབའ་ཞིག་སྐྱེ་ཤི་ལས་མྱུར་དུ་ཐར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །བ་ཤ་ས་ཞེས་ཟེར་བའི་དོན་ནི་སྐྲ་དྲེགས་ཏེ། ཆོས་གོས་ཁ་དོག་བསྒྱུར་བ་གྱོན་པ་ཐམས་ཅད་འཕགས་པའི་མཚན་མ་ཡིན་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ཉེའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །་་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི་སྐྲ་དྲེགས་ཏེ། ཆོས་གོས་ཁ་དོག་བསྒྱུར་བ་གྱོན་ན་ལྷ་དང་། མི་དང་
འཇིག་རྟེན་དུ་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བཀུར་སྟི་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གིས་དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་དང་། རྒྱལ་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་ནས་རྒྱལ་ཕྲན་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་མང་པོ་ཡང་བསྡུས་ནས། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱི་ཤིང་རྟ་མཐོན་པོ་དང་བཅས་ནས་སེང་གེའི་པགས་པ་སྟེང་དུ་བཞག་སྟེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་བར་བྱས་ནས། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་གིས་མཆོད་ཅིང་ཕྱག་འཚལ་དུ་བཅུག་གོ །དེ་ནས་གསེར་གྱི་སྒྲོམ་བྱས་ནས། སེང་གེའི་པགས་པ་ནང་དུ་བཅུག་སྟེ། མཆོད་རྟེན་བྱས་སོ། །དེའི་ཚེ་མི་མང་པོ་དགེ་བར་སེམས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཚེ་འཕོས་པའི་འོག་ཏུ་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལྷར་སྐྱེས་སོ། །ཀུན་དགའ་བོ་དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་སེང་གེ་དེས་ཆོས་གོས་ཁ་དོག་བསྒྱུར་བ་གྱོན་པའི་མི་ལ་དགེ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པས། བསྐལ་པ་ཁྲི་ཕྲག་བཅུའི་བར་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་བྱས་ནས། སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་བདེ་བ་བྱིན་ཏེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་རྒྱས་པར་བྱས་ནས། མངོན་པར་སངས་རྒྱས་སོ། །དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་སེང་གེ་ཡི་དམ་བརྟན་པ་དེ་ལ་གཞན་དུ་མ་སེམས་ཤིག་དེ་ནི་ད་ལྟར་ང་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་རྒྱལ་པོ་དེ་བྱིས་སེང་གེའི་པགས་པ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས། བསྐལ་པ་ཁྲི་ཕྲག་བཅུའི་བར་དུ་ལྷ་དང་མིའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ནས། དགེ་བ་ཀུན་བྱས་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་དྲང་སྲོང་དེ་ནི་ཤཱ་རིའི་བུ་ཡིན་ནོ། །རྔོན་པ་དེ་ནི་ལྷ་སྦྱིན་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཚེ་འཁོར་མང་པོ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། རབ་ཏུ་དགའ་སྟེ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བདག་གིས་འཕགས་པར་མ་ཤེས་པར་ངན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བདག་ཅག་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བའི་སླད་དུ། སྡིག་པར་མི་འགྱུར་བར་འགྱོད་ཚངས་འཚལ་ལོ་ཞེས་གསོལ་པ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་བདེན་པ་བཞིའི་ཆོས་བསྟན་ཏེ། སྔོན་རྒྱུ་གང་དང་འཐུན་པ་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་ཐོབ་ནས་ལ་ལ་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང་། ལན་ཅིག་ཕྱིར་ལྡོག་པ་དང་། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་བོ། །ལ་ལ་ནི་བླ་ན་མེད་
པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་ཀུན་དགའ་བོ་དང་། འཁོར་མང་པོ་རྣམ་བཞི་མངོན་པར་དགའ་ནས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །སེང་གེ་ཡི་དམ་བརྟན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་བཅུ་དགུ་པའོ།། །།