བཅུ་གཅིག་པ། བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་བཤད་པ།
༄། །དེ་ལྟར་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བཤད་ནས། ད་ནི་བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་རྟོགས་བྱ་བ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱང་ཡིན་ལ་ཀུན་ཀྱང་ཡིན་པས་སངས་རྒྱས་ཀུན་ཏེ་དུས་གསུམ་གྱིའོ། །རྟོགས་པར་བྱ་བ་ནི་རྡོ་རྗེ་འཆང་ངོ༌། །དེས་ནི་བྱ་བ་གྲུབ་པའོ། །ད་ནི་གསང་སྔགས་ཀྱི་དོན་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་སོ། །དེའི་བྱང་ཆུབ་ནི་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོའོ། །དེས་ན་མཆོག་གོ །གང་གིས་གྲུབ་ན། གསང་སྔགས་ལས་བྱུང་ཡི་གེ་མེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། ཡི་གེ་མེད་བ་ནི་འོག་ནས་འཆད་པར་བྱེད་དོ། །གསང་སྔགས་ཆེན་པོ་རིགས་གསུམ་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་གསང་སྔགས་ཆེན་པོ་ནི་རྡོ་རྗེ་འཆང་ངོ༌། །དེ་ལས་ཕྱེ་བ་ནི་རིགས་གསུམ་སྟེ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་སོ། །ཡང་ན་རིག་སྔགས་གསང་སྔགས་གཟུངས་སྔགས་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །གསང་སྔགས་དོན་ཀུན་བསྐྱེད་པ་པོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གསང་སྔགས་ཀྱི་དོན་ཀུན་ནི་དངོས་གྲུབ་གཉིས་སོ། །སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ནི་གྲུབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེའི་དོན་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ད་ནི་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ།
༄། །སྔར་གྱི་ཡི་གེ་མེད་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་གསལ་བར་སྟོན་པ་སྟེ། ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ནི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོས་ཏེ། །དེ་ལ་གཉིས་ཀྱི་རྟོགས་པ་ཐམ་ཅད་སྤངས་ནས་ཡི་གེ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་མིང་ངམ་ཐ་སྙད་འདོགས་ན་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ཉིད་སྐུ་གསུམ་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་སྣང་བས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པས་ན་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་ལྔ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་རེག་པ་སྲ་བ། བསྐྱོད་པ་རླུང༌། དྲོ་བ་མེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཆུ་སྟེ། འབྱུང་བ་བཞི་ལས་གྲུབ་པའི་ལུས་ཏེ། ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ཆགས་པའོ། །དེ་ལས་རྩ་དང་རླུང་དང་ཐིག་ལེའི་དབྱེ་བས་གནས་པ་ནི་བཤད་པ་དང་འཆད་པའི་དོན་ཏོ། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་ཡི་གེ་བརྒྱ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཕུང་པོ་དང༌། ཁམས་དང༌། རིགས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལས་བྱེ་བྲག་རེ་རེ་ལ་ཡང་ལྔ་ལྔར་ཕྱེ་བས་རིགས་བརྒྱར་འགྱུར་པ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་རིགས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་དེ་རྣམས་འགྲིབ་པར་བསྡུས་པས་ནི་རྣམ་པ་མེད་པ་སྟེ། གཉིས་སུ་མེད་པར་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ན་ཀུན་རྫོབ་བམ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་རྣམ་པ་དེ་དག་དང་ལྡན་ལ། དོན་དམ་པར་རྣམ་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། བཅུ་དྲུག་ཕྱེད་ཕྱེད་ཐིག་ལེ་ཅན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རྡོ་རྗེ་དང་པདྨ་གཉིས་མཉམ་པ་ལ་གཉིས། ཀུན་རྫོབ་ཀུནད་དང༌། དོན་དམ་པ་བདེན་པ་གཉིས་ཏེ། གཞིར་གནས་པ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་གཉིས་འདས་ནས་གཉིས་མཉམ་པའི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་བདེ་བ་ཅི་འདྲ་སྙམ་པ་ལ། ཡན་ལག་མེད་པའི་རྩིས་ལས་འདས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིར་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། ཡན་ལག་ཅེས་པ་ནི་སྤྲོས་པ་སྟེ་དེ་མེད་པའོ། །རྩིས་ལས་འདས་ཞེས་པ་ནི་བཅུ་དྲུག་ཕྱེད་ཕྱེད་ལ་སོགས་པའི་གྲངས་ལ་འདས་པའོ། །བསམ་གཏན་བཞིའི་རྩེ་མོ་ཅན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། དགའ་བ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པའོ། །དེ་དང་གྲངས་མཐུན་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་སྟེ་དགའ་བ་བཞིའོ། །རྩེ་མོ་ཞེས་པ་ནི་མཛེས་པའི་སྤྱི་བོ་ཅན་ཞེས་པ་ནི་བདག་མེད་པའི་ཆ་སྟེ། གཉིས་ཀྱི་བར་གྱི་ཆ་ལ་གནས་པ་སྟེ། དཔྱོད་པ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་ལྷན་ཅིག་
༄། །སྐྱེས་པའོ། །དེའི་དང་པོ་ནི་དབང་གི་དུས་སོ། །གཉིས་པ་ནི་རྩེ་མོ་གསུམ་གྱི་རྩེ་མོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ཀུན་ཤེས་ཤིང༌། །ཞེས་པ་ནི་ཕྱག་རྒྱ་བཞི་དང༌། སྐད་ཅིག་མ་བཞི་དང༌། དགའ་བ་བཞི་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་གམ་ཐབས་བྱ་སྟེ། དེས་ངེས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ད་ནི་ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དེའི་སྒོ་ནས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སྒྲུབ་པ་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར། ཏིང་འཛིན་རིག་དང་རྒྱུད་རིག་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའི་རྒྱུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་རིག་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བྱུང་བའི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །རྒྱུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུན་ཡིན་ལ་དེ་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་རང་བཞིན་ཅན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །དེ་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཏིང་འཛིན་ལུས་ཅན་ལུས་ཀྱི་མཆོག །ཅེས་གསུངས་སོ། །ཏིང་འཛིན་ལུས་ནི་དེ་ལས་བྱུང་བའོ། །ལུས་ཅན་རྣམས་ལས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་པས་ལུས་ཀྱི་མཆོག་སྟེ། ཆུ་ནང་གི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུའོ། །དེ་གང་གི་ལུས་ཡིན་ཞེ་ན། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་ཀུན་གྱི་རྒྱལ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྐུ་དེ་ནི་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ཡང་འདོད་པས། དེའི་ཁྱ་པར་བསྟན་པ་ནི་ཀུན་གྱི་རྒྱལ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་གཞན་དོན་དུ་སྐུ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་སྣང་བའོ། །ཡང་ན་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུའི་ཆལ་གནས་པའི་བདེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ད་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་བྱེ་བྲག་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཏེ། གདུལ་བྱའི་སྣོད་ཀྱི་རིམ་པ་ལ་དེ་དང་དེར་སྟོན་པ་ཞེས་གཞན་དག་འདོད་པ་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །འདིར་ནི་སྐུའི་མཆོག་སྟེ། ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་ཆགས་བཅས་ཁྲོ་བོའི་སྐུར་སྣང་བར་མཛད་ཅིང་སྐུར་ཡང་སྟོན་པས་དེ་དག་ཅེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་བའི་རྒྱུད་འཆང་བ། །ཞེས་པ་ལ། རྒྱུད་ནི་རྡོ་རྗེ་འཆང་སྟེ། དེའི་རྒྱུད་ནི་དེ་ལྟར་སྣང་བར་འགྱུར་པའོ། །ཡང་ན་རྒྱུད་ནི་རྒྱུན་ཏེ། རྒྱུན་མི་འཆད་པར་གདུལ་བྱ་རྗེས་སུ་འཛིན་པར་མཛད་པའོ། །ཕྱོགས་བཅུར་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་འགྱེད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཇི་ལྟར་ནགས་ལ་མེ་མཆེད་ན་ལ་ལར་ནི་བདོ་བའོ། །ལ་ལར་ནི་བདོ་ཡོལ་ལོ། །ལ་ལར་ནི་མགོ་ཟུག་གོ །ལ་ལར་ནི་
༄། །དུ་བ་འཐུལ་ལོ། །ལ་ལར་ནི་ཤི་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་ལ་ལར་ནི་ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པའོ། །ལ་ལར་ནི་བལྟམ་མོ། །ལ་ལར་ནི་རོལ་རྩེད་མཛད་དོ། །ལ་ལར་ནི་ཁབ་བཞེས་སོ། །ལ་ལར་ནི་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །ལ་ལར་ནི་དཀའ་ཐུབ་མཛད་དོ། །ལ་ལར་ནི་བསོད་སྙོམས་མཛད་དོ། །ལ་ལར་ནི་བདུད་འདུལ་བར་མཛད་དོ། །ལ་ལར་ནི་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་སོ། །ལ་ལར་ནི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་རོ། །ལ་ལར་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མཛད་དེ་དེས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བུར་སྤྲུལ་ནས་ཀྱང་ཅི་མཛད་ཅེ་ན། ཇི་བཞིན་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། གང་ལ་གང་གིས་འདུལ་བའི་གཟུགས་དང་ཁ་དོག་དང་སྤྱོད་པ་རྣམས་དང་ཆ་མཐུན་པར་མཛད་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་དུས་ན་ཁྱིམ་བདག་ཀུ་སུ་ལི་ཞེས་བྱ་བ་ལུས་བོང་མཚོན་གང་བ་ཅིག་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ། དེ་ལ་ཁང་པ་དཔངས་སོར་ལྔ་པའི་ཚད་ཙམ་ཅིག་ཏེ། དེར་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་རྣམ་བཞི་དང་བཅས་པ་གདུགས་ཚོད་ལ་བྱོན་བར་ཞུས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཛུམ་པ་མཛད་དོ། །དེའི་ཚེ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འཛུམ་པ་མཛད་པའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཞུས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁྱིམ་བདག་འདི་ལ་ཁང་པ་སོར་ལྔ་པ་ལས་མེད་པ་འདིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་རྣམ་བཞི་དང་བཅས་སྤྱན་དྲང་བ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་འཛུམ་པ་མཛད་ཅེ་ན། བཀའ་སྩལ་པ་ཁྱིམ་བདག་འདིའི་ཁང་པར་ནི་ད་ལྟར་ང་སྤྱན་འདྲེན་ཅིང་འགྲོ་བར་མ་ཟད་དེ། འདས་པའི་སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྤྱན་དྲངས་ཤིང་བྱོན་ལ་བསོད་སྙོམས་ཀྱང་གསོལ་བར་མཛད་དོ། །ཕྱིས་ཀྱང་མཛད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཡང་སྐུ་ཆུང་བར་མཛད་པ་མ་ཡིན་པར་དེར་གཤེགས་ཤིང་བསོད་སྙོམས་ཀྱང་གསོལ་ལོ། །དེ་དག་དེར་བཞུགས་པ་དེའི་ཚེ་ཤིན་ཏུ་ཡངས་པར་བཞུགས་པར་མཛད་པས་དེའི་ཚེ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་སོགས་པ་ངོ་མཚར་དུ་གྱུར་པ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ལ་ངོ་མཚར་དུ་བྱར་མེད་དེ། རྔུལ་ཕྲ་མོ་གཅིག་གི་སྟེང་ན་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི་དྲངས་ཀྱིས་ཀྱང་བཞུགས་པར་མཛད་དོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པས། ཀུན་དགའ་བོ་ལ་སོགས་པའི་འཁོར་ཐམས་ཅད་ཡི་རང་བར་གྱུར་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་དང༌།
༄། །ལྷ་དང་ལྷ་དབང་ལྷ་ཡི་ལྷ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལྷ་དང་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་ལ། ལྷ་དབང་ཞེས་པ་ནི་གཙོ་བོ་སྟེ་བརྒྱ་བྱིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ལྷའི་ལྷ་ནི་བརྒྱ་བྱིན་དེ་ཉིད་དོ། །དེས་ན་ལྷའི་བདག་པོའོ། །ལྷ་མིན་བདག་ཅེས་པ་ནི་ལྷ་མིན་གྱི་གཙོ་བོའོ། །འཆི་མེད་དབང་པོ་ལྷ་ཡི་བླ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཆི་མེད་དབང་པོ་ནི་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་བྱེ་བྲག་གི་མིང་ངོ༌། །ལྷའི་བླ་ཞེས་པ་ནི་ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཀྱི་བླ་མར་གྱུར་པ་སྟེ། གཙོ་བོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་ལ་སོགས་པ་ལ་སྦྱར་རོ། །འཇོམས་བྱེད་འཇོམས་བྱེད་དབང་ཕྱུག་པོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་འཇོམས་བྱེད་ནི་བདུད་བཞི་དང༌། ཆུ་བོ་བཞི་ཡིན་ལ། དེ་འཇོམས་བྱེད་འཇོམས་བྱེད་དབང་ཕྱུག་ནི་སྐུའི་ཁྲོ་བོ་རྣམ་པར་སྣང་བའོ། །སྲིད་པའི་དགོན་པ་ལས་རྒལ་བ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྲིད་པ་གསུམ་ནི་དགོན་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་འབྲོག་དགོན་པར་མུ་གེ་དང༌། གཅན་གཟན་དང༌། ལ་མཉམ་ང་བ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་ལྟར། འདིར་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཆུ་བོ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་མང་པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ལས་རྒལ་བ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལས་རྒལ་བར་གྱུར་པས་ན་རྒལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྟོན་པ་གཅིག་པུ་འགྲོ་བའི་བླ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འགྲོ་བ་ནི་དྲུག་གོ །དེ་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ། བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པ་རེ་རེ་ནི་གཅིག་པུའོ། །དེའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་བླ་མའོ། །ད་ནི་ཆེ་བ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ཕྱོགས་བཅུར་རབ་གྲགས་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ནི་གསུམ་སྟེ། དེ་ཕྱོགས་བཅུའི་ལྷའི་སྐད་དང་ཀླུ་དང་གནོད་སྦྱིན་གྱི་སྐད་ལ་སོགས་པར་ཆོས་སྒྲོགས་པར་བྱེད་པའམ། ཡང་ན་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་གྲགས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་ཆེ་བ་པོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཆར་ཆེན་པོ་འབེབས་པས་ན་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་གོ །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ནི་མཚོན་པ་སྟེ། ཟང་ཟིང་ལ་སོགས་པ་ཡང་ངོ༌། །བྱམས་པའི་གོ་ཆ་ཆས་པ་སྟེ། །སྙིང་རྗེ་ཡི་ནི་ཡ་ལད་བགོས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྒྱུ་བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་ལས་བྱུང་བའི་གོ་ཆའམ། དེ་ཉིད་གོམས་པ་ནི་གོ་ཆ་དང་འདྲ་བའོ། །ཤེས་རབ་རལ་གྲི་མདའ་གཞུ་ཐོགས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཤེས་རབ་གསུམ་ནི་རལ་གྲི་དང་འདྲའོ། །མདའ་ནི་སྙིང་རྗེའོ། །གཞུ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་གནས་
༄། །སྐབས་འདིར་རློམ་སེམས་ཀྱི་དོན་གྱིས་རྣམ་པར་དབེན་པའོ། །ཡང་ན་སྔར། ཆགས་བྲལ་ལ་སོགས་ཆགས་པ་ཆེ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཕྱག་མཚན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཡས་རལ་གྲི་དང་མདའ། གཡོན་ཨུཏྤལ་དང་གཞུ་འཛིན་པའི་འཇམ་པའི་རྡོ་རྗེ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དེས་ཅི་ཕྱེད་ཅེ་ན། ཉོན་མོངས་མི་ཤེས་གཡུལ་ངོ་སེལ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་མི་ཤེས་པའི་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་ཅིང་ཉོན་མོངས་པའི་མགོ་ལྷུང་བར་བྱེད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར། དཔའ་བོ་བདུད་དགྲ་བདུད་འདུལ་བ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིར་འགྲོ་བའི་བདུད་ཀྱང་ཡིན་ལ་དགྲ་ཡང་ཡིན་པས་བདུད་དགྲ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་སེལ་ཅིང་དེ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ། དཔའ་བོ་ཞེས་བྱའོ། །བདུད་ཉིད་གང་ཞེ་ན། བདུད་བཞིའི་འཇིགས་པ་གང་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལྷའི་བུ་དང༌། འཆི་བདག་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཕུང་པོའི་བདུད་དོ། །ཡང་ན་བདུད་ནི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་བཞིའོ། །དེ་སེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་ཇི་ལྟར་གྲུ་ཞིག་པ་ལྟ་བུ་འམ། གཡང་ཁ་ལ་འདུག་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཅན་སྐྱབས་དང་དཔུང་གཉེན་མེད་པ་དག་འདོན་པར་བྱེད་པའོ། །བདུད་ཀྱི་དཔུང་རྣམས་ཕམ་བྱེད་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། དེའི་འཁོར་བཞི་དང༌། དེའི་དམག་གི་དཔུང་རྣམས་ཕམ་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་དག་གིས་ཕམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་འདྲེན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་རྫོགས་པའམ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཏེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུའོ། །དེས་འཇིག་རྟེན་གྱི་འགྲོ་བ་འདྲེན་པར་མཛད་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་འདྲེན་པའི་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དེ་ལ་དྲིན་ལན་ལན་གྱིས་བླན་པར་བྱ་བར་འོས་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར། མཆོད་འོས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དྲིན་ཆེ་བས་ན་མཆོད་པར་འོས་པའོ། །དགའ་བའམ་ཡི་རང་བས་བསྟོད་པ་ལ་འོས་པའོ། །གུས་པར་བྱ་བས་ན་ཕྱག་གི་གནས་སོ། །རྟག་ཏུ་བསྟེན་པར་བྱ་བས་ནི་རི་མོར་བྱ་བར་འོས་པའོ། །དེ་ཉིད་རྒྱལ་པོ་དང་འདྲ་བས་ན་བཀུར་བར་འོས་པའོ། །དེའི་གོང་ན་གཞན་མེད་པས་འདི་འབའ་ཞིག་བསམས་པས་གཞན་བརྗོད་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །བླ་མ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཕྱག་བྱ་བར་འོས་
༄། །པའོ། །བླ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་གོང་ན་གཞན་མེད་པའོ། །རབ་ཅེས་པ་ནི་མཚོན་པ་སྟེ་ཕུལ་ལོ། །གྱ་ནོམ་པའི་མཆོག་གོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །དེའི་ཁྱད་པར་གཞན་གསུངས་པ། འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་གོམ་གཅིག་བགྲོད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ། འཇིག་རྟེན་གསུམ་ནི་སྔར་བསྟན་པར་ཟད་དོ། །དེ་ནི་རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་བ་སྟེ། གོམ་པ་གཅིག་ནི་ཚེ་གཅིག་གིས་བགྲོད་པར་བྱེད་པའོ། །དེའི་ཆེ་བའི་ཁྱད་པར་གཞན་གསུངས་པ། །མཁའ་ལྟར་མཐའ་མེད་རྣམ་པར་གནོན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིར་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བ་རྟོག་གེ་པ་དང། གྲངས་ཅན་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་མི་ནུས་པ་ཡང་ཚེ་གཅིག་གིས་རྟོགས་པར་བྱེད་པའོ། །ཡང་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་གོམ་པ་གཅིག་གིས་བགྲོད་བར་བྱེད་པའོ། །གསུམ་རིག་གཙང་མ་དག་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་ལ། ཡེ་ཤེས་སྒྲིབ་པ་མི་མངའ་བས་དུས་གསུམ་རིག་པ་སྟེ། གཙང་མ་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་འོད་གསལ་དུ་རིག་པའོ། །ཡང་ན་སྐད་ཅིག་ཙམ་གྱིས་སྒྲིབ་པ་གཉིས་དག་པར་བྱེད་པའོ། །མངོན་ཤེས་དྲུག་ལྡན་རྗེས་དྲན་དྲུག །ཅེས་བྱ་བ་ལ། རིམ་པ་དང་པོའི་གནས་སྐབས་སུ་སྐྱེ་མཆེད་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ས་མངོན་ཤེས་དྲུག་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སའི་སྙིང་པོ་འམ། གཏི་མུག་རྡོ་རྗེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཅན་དུ་གྱུར་པའོ། །རྗེས་དྲན་དྲུག་ཅེས་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དག་པའི་རང་བཞིན་སྤྱི་གཙུག་ལ་སོགས་པ་དྲུག་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། འཁོར་ལོའི་གཟུགས་ཀྱིས་མི་བསྐྱོད་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་རོ། །རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འཇིག་རྟེན་འདས། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདིར་རྫུ་འཕྲུལ་ནི་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ནི་སྔོན་སེམས་དང་ཆུ་ལ་སོགས་པར་བསྐྱེད་པས་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་སུ་ནམ་མཁའ་དང་ཆུ་ལ་ཡང་ས་ལ་བྱ་བ་བཞིན་དུ་འགྱུར་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཟང་པ་དང༌། འདིར་དཀར་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་ལྔ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་བྱེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཡང་འཇིག་རྟེན་
༄། །རྟེན་འདིར་སྟོབས་དང་མཐུ་དང་ལྡན་ཡང་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། ཉི་ཟླ་ལག་གིས་ལེན་པ་དང༌། སྟོད་ནས་མེ་འབར་ཞིང་སྨད་ནས་ཆུ་འབབ་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བར་ནུས་པའོ། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་མཐའ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ལམ་དང་གཞུང་དང་འཕྲས་བུ་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ལ། དེ་མཐར་ཐུག་པ་ནི་མིའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པར་གནས་པའི་ཕོ་ཉས་ཤེས་པའོ། །དེས་ཅི་འགྱུར་ཞེ་ན། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་དེ་ཉིད་ཐོབ། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཐོབ་སྟེ། བདེ་བ་ཆེན་པོའི་མཆོག་འདི་ལ། །བདག་དང་གཞན་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །བདག་རིག་གཞན་རིག་ཐམས་ཅད་པ། །ཞེས་པ་ནི། བདག་རིག་པ་ཞེས་པ་བདག་གི་དོན་རིག་པའོ། །གཞན་རིག་པ་ཞེས་པ་ནི། གཞན་དོན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དོ་ཡོད་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་གྲུབ་པས་ཅི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། ཀུན་ལ་ཕན་པའི་གང་ཟག་མཆོག །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཀུན་ཞེས་པ་ནི་ས་མ་པ་ཐ་སྟེ། མཉམ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་པའོ། །དཔེར་བྱ་ཀུན་ལས་འདས་པ་སྟེ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཕོ་ཉ་ལས་ཐོབ་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་ནི་དཔེར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པའོ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱའི་བདག་པོ་མཆོག །ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་དེ་ལས་བྱུང་བའམ། དེའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པའམ། བདག་པོའོ། །མཆོག་ཅེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །གཙོ་བོ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་སྟེ། །ཞེས་པ་ལ། གཙོ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འབྲས་བུའོ། །ཆོས་ཤེས་པ་ནི་ལམ་སྟེ། ལམ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་སུ་མེད་པར་སྟོན་པས་ན་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་གོ །དེ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཕྱག་རྒྱ་བཞི་ཡི་དོན་སྟོན་པ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ལམ་ནི་ཕྱག་རྒྱ་བཞིའི་དོན་དུ་བསྡུས་པའོ། །ཕྱག་རྒྱ་བཞི་ནི་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང༌། དམ་ཚིག་གི་ཕྱག་རྒྱའོ། །དེའི་དོན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་སྟེ། སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་བསྙེན་
༄། །བཀུར་བྱ་བར་འོས་པ་སྟེ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ད་ནི་དོན་རྣམ་པར་དག་པ་དེས་གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འགྲོ་བའི་བསྙེན་བཀུར་གནས་ཀྱི་མཆོག །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཕྱག་རྒྱའི་དོན་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པས་མཆོག་གོ །ངེས་འབྱུང་གསུམ་པོ་བགྲོད་རྣམས་ཀྱི། །དོན་གྱི་དམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་འབྲས་བུ་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་རྒྱལ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའོ། །བགྲོད་པར་བྱ་བ་ནི་ལམ་ཡིན་ལ། དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོར་དོན་གྱི་དམ་པ་འདི་གཟུང་བར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་དག་དཔལ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འདི་ལ་དེ་དག་ལྡན་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དཔལ་ཞེས་བྱའོ། །དཔལ་ཞེས་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའོ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་སྐལ་བཟང་ཆེ། །ཞེས་པ་ནི་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འདི་ལས་ལྷག་པ་མེད་པས་སྐལ་བ་བཟང་པོའོ། །དཔལ་ལྡན་འབྱོར་པ་ཀུན་བྱེད་པ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདིས་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་གང་ཞེ་ན། འཇམ་དཔལ་དཔལ་དང་ལྡན་པའི་མཆོག །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཟུག་རྡུ་མེད་པས་འཇམ་པའོ། །བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བས་དཔལ་དང་ལྡན་པའི་མཆོག་ཅེས་བྱའོ། །བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །