བདུན་པ། ཤེས་བྱ་ཐོགས་པ་མེད་པ་བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དོན་བསྟན་པའི་ལེའུ།
ད་ནི་དོན་བདུན་པ་ཤེས་བྱ་ཐོགས་པ་མེད་པ་བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དོན་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། །ཨ་ཧ་ཛྙཱ་ན་སརྦ་ཀརྨ་ཙཀྲའོ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་རྟོགས་བྱ་བ། །ཞེས་པ་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ནི་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། །དེ་རང་ལ་རང་ཆས་སུ་གནས་པའོ། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད། །ཅེས་པ་རང་བཞིན་རང་ཆས་ཡིན་ཏེ། དེའི་གོང་ན་གཞན་མེད་བླ་ན་མེད་པའོ། །ལོགས་ན་མེད་གུང་ན་མེད་པའོ། །གསང་སྔགས་ལས་བྱུང་ཡི་གེ་མེད། །ཅེས་པ་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ཐམས་ཅད་གསང་སྔགས་ཀྱི་དོན་ངོ་བོ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། །དེ་ཉིད་རང་ཚིག་དང་ཡི་གེ་ལས་འདས་པའོ། །གསང་སྔགས་ཆེན་མོ་རིགས་གསུམ་པ། །ཞེས་པ་
མཚོན་བྱེད་ཚིག་གི་སྒྲོན་མ་དེས་ཕྱི་ནང་གསུམ་དུ་བསྟན་པའོ། །གསང་སྔགས་དོན་ཀུན་སྐྱེད་པ་པོ། །ཞེས་པ་གཞི་གསང་སྔགས་ཀྱི་རྩ་བ་ལས། །གསང་སྔགས་སྤྲོས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཉིད་མཚོན་ཅིང་རྟོགས་པ་བསྐྱེད་པའོ། །ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ཡིག་མེད། །ཅེས་པ་རིག་པ་རང་འབྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་འགག་པ་མེད་པ་ལ་གང་གི་ཡང་སྒྲ་དང་ཐ་སྙད་མི་གནས་པའོ། །སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་ལྔ། །ཞེས་པ་ཆོས་སྐུ་དངོས་མེད་ཀྱི་ངང་ནས་རིག་པ་ཡི་གེ་རྣམ་པ་ལྔ་འོད་དུ་གསལ་བའོ། །དེ་མཚོན་པ་ཨ་ལྟ་བུའོ། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་ཡི་གེ་བརྒྱ། །ཞེས་པ་སྟོབས་དང་ཐབས་མ་འགགས་པའི་ཡི་གེ་བརྒྱ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་སྣ་ཚོགས་སུ་ཤར་བའོ། །དེ་ཡང་ཡི་གེ་བརྒྱར་གྲངས་བཅད་པ་ནི་མེད་ཀྱི་མང་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད། །ཅེས་པ་ཡོན་ཏན་སྐུ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་དང་ལྡན་ཞིང་མཚན་མར་མི་གནས་པའོ། །བཅུ་དྲུག་ཕྱེད་ཕྱེད་ཐིག་ལེ་ཅན། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་གཉིས་ཏེ་ལོངས་སྐུ་རེ་རེ་ལ་སེམས་དཔའ་སེམས་མ་བཞི་བཞིས་བསྐོར་བས། ཕྱོགས་བཞིའི་ཚོམ་བུ་སྟེ་འཁོར་རོ། །དེ་ཡང་བཅུ་དྲུག་ནི་སེམས་དཔའ་སེམས་མ་བཅུ་དྲུག་གོ །ཕྱེད་ནི་ཕོ་མོ་བརྒྱད་དུ་བཅད་པའོ། །ཕྱེད་ཕྱི་མ་ནི་བཞི་བཞིས་བསྐོར་བའོ། །སྤྲུལ་སྐུའི་སྐབས་སུ་དེ་ལ་ཡང་འདི་ལྟར་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། རང་འབྱུང་དབྱིངས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ལས་རྩལ་ནི་ཕྱི་དང་ནང་དུ་ཤར་ཏེ། ནང་དུ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་སེམས་སུ་སྣང་བའོ། །ཕྱི་བདེ་ཆེན་གསང་བའི་ཐིག་ལེ་ལས་བདེ་བ་ཆེན་པོ་འོད་འབར་བའི་ཐིག་ལེར་བྱུང༌། །དེ་ལས་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པའི་སྐབས་སུ་བཅུ་དྲུག་གི་ཕྱེད་བརྒྱད། །དེའི་ཕྱེད་བཞི་སྟེ། གཅིག་པདྨར་ཤར། གཅིག་མཉམ། །གཅིག་བདེ་གསལ་མི་རྟོག་པའོ། །གཅིག་གཡོ་ལ་མ་ཐོགས་པའི་སྐབས་སུ་ཆོས་སྐུའི་བདེ་བ་ངོས་ཟིན་ཅིང་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་འབྱིན་པའོ། །ཡན་ལག་མེད་པའི་རྩིས་ལས་འདས། །ཞེས་པ་ཆོས་སྐུ་སྤྲོས་བྲལ་ཆེན་པོ་གོང་མའི་རྩིས་དང་གྲངས་དེ་མི་གནས་ཞེས་པའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་ཡི་རྩེ་མོ་ཅན། །ཞེས་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་ལས་འདས་ཏེ། དང་དང་རང་བཞིན་བདག་ཉིད་
ཆེན་པོ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའོ། །དེའི་དོན་ལ་གནས་པའོ། །བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ཀུན་ཤེས་ཤིང༌། །ཞེས་པ་བསྒོམ་པ་བསླང་ཐབས་དང་བསྒོམ་པའི་ས་མཚམས་སོ། །ཏིང་འཛིན་རིག་དང་རྒྱུད་རིག་པ། །ཞེས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསམ་གཏན་ནི་རང་རིག་རྒྱུད་ལ་གསལ་ཞིང་རྟོགས་པའོ། །ཏིང་འཛིན་ལུས་ཅན་ལུས་ཀྱི་མཆོག །ཅེས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐར་ཕྱིན་པའོ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་སྐུ་ཡི་རྒྱལ། །ཞེས་པ་ཡར་ཞིང་དག་ཅིང་མར་འཁོར་སྟོན་པའོ། །སྐུ་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་ཚོམ་བུ་དང་བཅས་པར་སྣང་ངོ༌། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ་སྐུ་ཡི་མཆོག །ཅེས་པ་ལོངས་སྐུའི་གསུང་གི་ཟེར་ལ་རོལ་པའི་ཐུབ་པ་དྲུག་སྟེ། འགྲོ་དྲུག་གི་ནང་ནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱུད་འཆང་བ། །ཞེས་པ་སྤྲུལ་སྐུ་སྔ་མ་གྲོལ་ཞིང་དེའི་ཕྱི་མས་འགྲོ་དོན་མཛད་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ལ་སྤྲུལ་པ་ཟ་མ་མ་ཆད་པའོ། །ཕྱོགས་བཅུར་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་འགྱེད། །ཅེས་པ་ལུས་པར་པ་ན་ལོངས་སྐུ་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་ཤར་བའི་དུས་སུ། ཡི་གེ་དྲུག་པའི་སྒྲ་ལས་འཕྲོ་བའོ། །ཇི་བཞིན་འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་པ། །ཞེས་པ་ཇི་བཞིན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྔ་མའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཇི་བཞིན་དུ་དོན་མཛད་པ་དང༌། འགྲོ་བ་ཇི་བཞིན་མཐུན་པར་སྣང་བས་འདུལ་ཞིང་དོན་མཛད་པའོ། །ལྷ་ཡི་དབང་པོ་ལྷ་ཡི་ལྷ། །ཞེས་པ་དང༌། །ལྷ་ཡི་བདག་པོ་ལྷ་མིན་བདག །ཅེས་པ་ནི། ལྷས་འདུལ་བ་ལ་ལྷ་ཡི་ཐུབ་པ་ལྟར་ཡང་སྣང༌། ལྷ་མིན་གྱིས་འདུལ་བ་ལ་ལྷ་མིན་ལྟར་སྣང་སྟེ། འགྲོ་དྲུག་གི་གཉེན་པོར་ཐུབ་པ་དྲུག་ཤར་བའོ། །འཆི་མེད་དབང་པོ་ལྷ་ཡི་བླ། །ཞེས་པ་ལྷའི་ཐུབ་པ་དེ་ལྷ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བླ་མར་གྱུར་ཏེ། མཆོག་གམ་གཙོ་བོའོ། །ཐུབ་པ་གཞན་གོ་སླའོ། །འཇོམས་བྱེད་འཇོམས་བྱེད་དབང་ཕྱུག་པོ། །ཞེས་པ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་འཇོམས་པའོ། །སྲིད་པའི་དགོན་པ་ལས་རྒལ་བ། །ཞེས་པ་རྟོགས་པ་ཅན་འཆི་བའོ། །སྟོན་པ་གཅིག་པུ་འགྲོ་བའི་བླ། །ཞེས་པ། སྟོན་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་སྤྲུལ་ནས་འགྲོ་བ་དྲུག་གི་བླ་མ་དང་གོང་མར་གྱུར་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ཕྱོགས་བཅུར་རབ་གྲགས་པ། །ཞེས་ས་གཉིས་ཏེ་རིག་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་ལྟར་སྣང་བ་དང༌། དེའི་སྤྲུལ་པ་དེ་ལྟར་སྣང་ཞིང་གྲགས་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་
ཆེ་བ་པོ། །ཞེས་པ་ཡོན་ཏན་ཆོས་སྐུར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བརྗོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། །བྱམས་པའི་གོ་ཆས་བགོས་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་དང༌། །སྙིང་རྗེ་ཡི་ནི་ཡ་ལང་བགོས། །ཞེས་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དེ་དག་ཚད་མེད་པ་བཞིས་འདུལ་ཞིང་དོན་མཛད་པའོ། །ཤེས་རབ་རལ་གྲི་མདའ་གཞུ་ཐོགས། །ཞེས་པ་དང༌། །ཉོན་མོངས་མི་ཤེས་གཡུལ་ངོ་སེལ། །ཞེས་པ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་དང་མ་རིག་པ་དང་བཟུང་འཛིན་གྱི་གཡུལ་སེལ་བའོ། །དཔའ་པོ་གདུལ་དཀའ་འདུལ་བ་པོ། །ཞེས་པ་དང༌། བདུད་བཞིའི་འཇིགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །ཅེས་པ་སྟོན་པས་བདུད་བཞི་ངང་གིས་བཅོམ་ཞིང་ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་བའི་བདུད་ཤུགས་ཀྱིས་སེལ་བའོ། །བདུད་ཀྱི་དཔུང་རྣམས་ཕམ་བྱེད་པ། །ཞེས་པ་མ་རིག་པའི་རྩ་བ་ཡན་ལག་དང་བཅས་པ་རྩད་ནས་བཅད་པའོ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་འདྲེན། །ཞེས་པ་ལུས་བར་པ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མཁའ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་གསལ་བའི་ཚེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྤྱན་མངོན་ཤེས་དང་ལྡན་ཞིང་ཞལ་གྱི་བར་ནས་ཡི་གེ་དྲུག་པའི་འཁོར་ལོ་འབྱུང་སྟེ། སྤྲུལ་པའི་སྐུས་འཇིག་རྟེན་གྱི་འགྲོ་བ་འདྲེན་ནོ། །མཆོད་འོས་བསྙོད་འོས་ཕྱག་གི་གནས། །རྟག་ཏུ་རི་མོར་བྱ་བའི་འོས། །བཀུར་འོས་རྗེད་པར་བྱེད་པའི་མཆོག །ཕྱག་བྱར་འོས་པ་བླ་མའི་རབ། །ཅེས་པ་སྟོན་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དེ་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པས་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་གོམ་གཅིག་བགྲོད། །ཅེས་འབྱུང་སྟེ་སྟོན་པའི་ཐུགས་རྗེས་རྟོགས་པ་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་པའི་ས་འདི་ནས་སངས་རྒྱས་ལོངས་སྐུའི་སར་སྐད་ཅིག་ལ་སེང་གེའི་མཆོངས་སྟབས་ལྟ་བུའོ། །མཁའ་ལྟར་མཐའ་མེད་རྣམ་པར་གནོན། །ཞེས་པ་རིག་པ་ཟང་ཐལ་ནམ་མཁའི་མཐའ་དང་མཉམ་པའོ། །གསུམ་རིག་གཙང་མ་དག་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་སྒྲ་འགའ་ལ་འཇུག་གིས་ཀྱང་ཞེས་སྦུབས་གསུམ་རང་ལུགས་ཆེན་པོའོ། །མངོན་ཤེས་དྲུག་ལྡན་རྗེས་དྲན་དྲུག །ཅེས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་རྣམ་པ་དྲུག་དྲུག་གོ །རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡང་དེ་རང་ཉིད་དོ། །རྩོལ་བའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེ། །ཞེས་པ་དོན་བདག་ལ་སེམས་དཔའ་ལས་ལོག་
སྟེ། དོན་གཞན་ལ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདས། །ཞེས་པ་དེ་ཡང་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ལྡན་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་ཏེ་རང་སར་གྲོལ་བའོ། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་མཐའ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་དེ་ཉིད་ཐོབ། །ཅེས་པ་རྩོལ་བ་དང་བཅས་པས་འཁོར་བ་ལས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་རྟོགས་བ་རྒྱུད་ལ་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པའི་ཤེས་རབ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་གནས་སོ། །བདག་རིག་གཞན་རིག་ཐམས་ཅད་པ། །ཀུན་ལ་ཕན་པའི་གང་ཟག་མཆོག །ཅེས་པ་སྟོན་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དེས་བདག་གི་དོན་ཀྱང་རིག་ཤེས་གྲོལ་ལོ། །གཞན་གྱི་དོན་སྟོབས་ཀྱང་རིག་ཤེས་གྲོལ་ཏེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཏེ་ཀུན་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་སྐུའོ། །དཔེར་བྱ་ཀུན་ལས་འདས་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་འགྲེན་པའི་ཟླ་མེད་པའོ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱའི་བདག་པོ་མཆོག །ཅེས་པ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་དང༌། ཤེས་པར་བྱེད་པ་རྣམས་འབྱོར་བ་སྟེ། བློ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་འགྱུར་བས་བདག་པོའོ། །དེའི་གོང་ན་གཞན་མེད་པས་མཆོག་གོ །གཙོ་བོ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་སྟེ། །ཞེས་པ་རིགས་དྲུག་གི་གཙོ་བོ་ཐུབ་པ་དྲུག་གིས་གང་ལ་གང་འདུལ་གྱི་ཆོས་སྟོན་པས་ནའོ། །ཕྱག་རྒྱ་བཞི་པོའི་དོན་སྟོན་པ། །ཞེས་པ། ཆོས་སྐུ་དངོས་མེད་འགག་མེད་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའོ། །དེའི་ཡོན་ཏན་གྱི་སྣང་བ་ལོངས་སྐུ་འོད་འབར་བ་ནི་དམ་ཚིག་གི་ཕྱག་རྒྱའོ། །རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་གིསུང་འགག་པ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའོ། །ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་བའི་སྐུས་གདུལ་བྱའི་དོན་མཛད་པ་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའོ། །འགྲོ་བའི་བསྙེན་བཀུར་གནས་ཀྱི་མཆོག །ཅེས་པ་དོན་དེ་ལྟ་བུ་སྟོན་པས་ནའོ། །ངེས་འབྱུང་གསུམ་པོ་བགྲོད་རྣམས་ཀྱི། །ཞེས་པ་ཉན་ཐོས་རང་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་གསུམ་རིམ་པས་བགྲོད་པས་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་གོང་མ་བཞིན་ནོ། །དོན་གྱི་དམ་པ་རྣམ་དག་དཔལ། །ཞེས་པ་ངེས་པའི་དོན་གསང་སྔགས་བླ་ན་མེད་པའོ། །དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པའི་སྐུ་གསུམ་དུ་བསྟན་པའོ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་
སྐལ་བཟང་ཆེ། །ཞེས་པ་གོང་མའི་དོན་དང་ཕྲད་པ་རྣམས་སོ། །དཔལ་ལྡན་འབྱོར་བ་ཀུན་བྱེད་པ། །ཞེས་པ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དཔལ་དང་ལྡན་པས་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འབྱོར་བ་བྱེད་པའོ། །གང་གིས་བྱེད་ཅེ་ན། འཇམ་དཔལ་དཔལ་དང་ལྡན་པའི་མཆོག །ཅེས་པ། འདི་ཁོ་ནས་སོ། །དེ་ཡན་ཆད་དུ་ལེའུ་བདུན་པ་ཤེས་བྱ་ཐོགས་པ་མེད་པའོ། །བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་སྦྱར་ནས་བཤད་པའོ།། །།